Hamlet: Bilingual Edition (English – Polish)

Paszkowski

PERSONAGES

OSOBY.

King Claudius, Brother to the late King Hamlet

Hamlet, Prince of Denmark. Son of the late King Hamlet and Queen Gertrude

Polonius, father of Ophelia and Laertes, councillor to King Claudius

Horatio, friend to Hamlet

Laertes, son to Polonius

Courtiers

Voltimand

Cornelius

Rosencrantz

Guildenstern

Osric

A Gentleman

A Priest

Officers

Marcellus, a soldier

Bernardo, a soldier

Francisco, a soldier

Reynaldo, servant to Polonius

Players

Two Clowns, grave-diggers

Fortinbras, prince of Norway

A Captain in Fortinbras's army

English Ambassadors to Denmark

Queen Gertrude, widow of King Hamlet, now married to Claudius

Ophelia, daughter to Polonius

Lords, Ladies, Officers, Soldiers, Sailors, Messengers, and other Attendants

Ghost of Hamlet's Father

Klaudyusz, Król Duński.

Hamlet, syn poprzedniego a synowiec teraźniejszego króla.

Poloniusz, Szambelan.

Horacy, przyjaciel Hamleta.

Laertes, syn Poloniusza.

Dworzanie.

Woltymand,

Korneliusz,

Rozenkranc,

Gildenstern,

Ozryk.

Ksiądz.

Oficerowie.

Marcellus,

Bernardo,

Francisko, żołnierz.

Rejnaldo, (lub Rajnold) sługa Poloniusza.

Rotmistrz.

Poseł.

Duch Ojca Hamleta.

Fortynbras, norweski Książę.

Gertruda, Królowa duńska, matka Hamleta.

Ofelia, córka Poloniusza.

Panowie, Damy, Oficerowie, Żołnierze, Aktorowie, Grabarze,

Majtkowie, Posłowie i inne osoby.

ACT I

AKT PIERWSZY.

Scene 1.

SCENA I.

Elsinore. A platform before the castle.

FRANCISCO at his post. Enter to him BERNARDO

Taras przed zamkiem.

FRANCISKO na warcie, BERNARDO zbliża się ku niemu

Bernardo

Who's there?!

Bernardo

Kto tu?

Francisco

Nay, answer me: stand, and unfold yourself.

Francisko

Nie, pierwej ty sam mi odpowiedz:

Stój, wymień hasło!

Bernardo

Long live the king!

Bernardo

Niech Bóg chroni króla.

Francisco

Bernardo?

Francisko

Bernardo?

Bernardo

He.

Bernardo

On sam.

Francisco

You come most carefully upon your hour.

Francisko

Bardzo akuratnie

Stawiacie się na czas, panie Bernardo.

Bernardo

'Tis now struck twelve; get thee to bed, Francisco.

Bernardo

Tylko co biła dwunasta. Idź, spocznij,

Francisko.

Francisco

For this relief much thanks: 'tis bitter cold,

And I am sick at heart.

Francisko

Wdzięczen wam za zluzowanie,

Bom zziąbł i głupio mi na sercu.

Bernardo

Have you had quiet guard?

Bernardo

Miałżeś

Spokojną wartę?

Francisco

Not a mouse stirring.

Francisko

Ani mysz nie przeszła.

Bernardo

Well, good night.

If you do meet Horatio and Marcellus,

The rivals of my watch, bid them make haste.

Bernardo

Dobranoc. Jeśli napotkasz Marcella

I Horacego, z którymi tej nocy

Straż mam odbywać, powiedz, niech się śpieszą.

(Horacy i Marcellus wchodzą).

Francisco

I think I hear them. Stand, ho! Who's there?

Enter HORATIO and MARCELLUS

Francisko

Zda mi się, że ich słyszę. Stój! kto idzie?

Horatio

Friends to this ground.

Marcellus

Lennicy Danii.

Marcellus

And liegemen to the Dane.

Horacy

Przyjaciele kraju.

Francisco

Give you good night.

Francisko

A zatem dobrej nocy.

Marcellus

O, farewell, honest soldier:

Who hath relieved you?

Marcellus

Bądź zdrów, stary.

Kto cię zluzował?

Francisco

Bernardo has my place.

Give you good night.

Exit

Francisko

Bernardo. Dobranoc.

(Odchodzi).

Marcellus

Holla! Bernardo!

Marcellus

Hola! Bernardo!

Bernardo

Say,

What, is Horatio there?

Bernardo

Ho! czy to Horacy

Z tobą, Marcellu?

Horatio

A piece of him.

Horacy

Niby on.

Bernardo

Welcome, Horatio: welcome, good Marcellus.

Bernardo

Witajcie.

Marcellus

What, has this thing appear'd again to-night?

Horacy

I cóż? Czy owa postać i tej nocy

Dała się widzieć?

Bernardo

I have seen nothing.

Bernardo

Ja nic nie widziałem.

Marcellus

Horatio says 'tis but our fantasy,

And will not let belief take hold of him

Touching this dreaded sight, twice seen of us:

Therefore I have entreated him along

With us to watch the minutes of this night;

That if again this apparition come,

He may approve our eyes and speak to it.

Marcellus

Horacy mówi, że to przywidzenie,

I nie chce wierzyć wieści o tem strasznem,

Dwa razy przez nas widzianem zjawisku;

Uprosiłem go przeto, aby z nami

Przepędził część tej nocy dla sprawdzenia

Świadectwa naszych oczu i zbadania

Tego widziadła, jeżeli znów przyjdzie.

Horatio

Tush, tush, 'twill not appear.

Horacy

Nic z tego; ręczę, że nie przyjdzie.

Bernardo

Sit down awhile;

And let us once again assail your ears,

That are so fortified against our story

What we have two nights seen.

Bernardo

Usiądź,

I ścierp, że jeszcze raz zaszturmujemy

Do twego ucha, które tak jest mocno

Obwarowane przeciw opisowi

Tego, czegośmy przez dwie noce byli

Świadkami.

Horatio

Well, sit we down,

And let us hear Bernardo speak of this.

Horacy

Dobrze, usiądźmy; Bernardo,

Opowiedz, jak to było.

Bernardo

Last night of all,

When yond same star that's westward from the pole

Had made his course to illume that part of heaven

Where now it burns, Marcellus and myself,

The bell then beating one, –

Enter Ghost

Bernardo

Przeszłej nocy,

Gdy owa jasna gwiazda na zachodzie

Tę samą stronę oświecała,

Gdzie teraz błyszczy, i zamkowy zegar

Bił pierwszą, Marcel i ja ujrzeliśmy —

Marcellus

Peace, break thee off; look, where it comes again!

Marcellus

Przestań; spojrzyjcie tam: nadchodzi znowu.

(Duch się ukazuje).

Bernardo

In the same figure, like the king that's dead.

Bernardo

Zupełnie postać nieboszczyka króla.

Marcellus

Thou art a scholar; speak to it, Horatio.

Marcellus

Horacy, przemów do niego, boś uczony.

Bernardo

Looks it not like the king? mark it, Horatio.

Bernardo

Możeż być większe podobieństwo? powiedz.

Horatio

Most like: it harrows me with fear and wonder.

Horacy

Prawda: — słupieję z trwogi i zdumienia.

Bernardo

It would be spoke to.

Bernardo

Zdawałoby się, że chce, aby który

Z nas go zagadnął.

Marcellus

Question it, Horatio.

Marcellus

Przemów-no, Horacy.

Horatio

What art thou that usurp'st this time of night,

Together with that fair and warlike form

In which the majesty of buried Denmark

Did sometimes march? by heaven I charge thee, speak!

Horacy

Ktoś ty, co nocnej pory nadużywasz

I śmiesz przywłaszczać sobie tę wspaniałą

Wojenną postać, którą pogrzebiony

Duński monarcha za życia przybierał?

Zaklinam cię na Boga: odpowiadaj.

Marcellus

It is offended.

Marcellus

To mu się nie podoba.

Bernardo

See, it stalks away!

Bernardo

Patrz, odchodzi.

Horatio

Stay! speak, speak! I charge thee, speak!

Exit Ghost

Horacy

Stój! mów; zaklinam cię: mów.

(Duch znika).

Marcellus

'Tis gone, and will not answer.

Marcellus

Już go niema.

Bernardo

How now, Horatio! you tremble and look pale:

Is not this something more than fantasy?

What think you on't?

Bernardo

I cóż, Horacy? Pobladłeś, drżysz cały.

Powiesz-że jeszcze, że to urojenie?

Cóż myślisz o tem?

Horatio

Before my God, I might not this believe

Without the sensible and true avouch

Of mine own eyes.

Horacy

Bóg świadkiem, że nigdy

Nie byłbym temu wierzył, gdyby nie to

Tak jawne, dotykalne poświadczenie

Własnych mych oczu.

Marcellus

Is it not like the king?!

Marcellus

Nie jestże to widmo

Podobnem, powiedz, do zmarłego króla?

Horatio

As thou art to thyself:

Such was the very armour he had on

When he the ambitious Norway combated;

So frown'd he once, when, in an angry parle,

He smote the steeled pole-axe on the ice.

'Tis strange.

Horacy

Jak ty do siebie. Taką właśnie zbroję

Miał wtedy, kiedy Norwegczyka pobił:

Tak samo, pomnę, marszczył czoło wtedy,

Kiedy po bitwie zaciętej na lodach,

Rozbił tabory Polaków. Rzecz dziwna!

Marcellus

Thus twice before, and jump at this dead hour,

With martial stalk hath he gone by our watch.

Marcellus

Takto, dwa razy, punkt o tejże samej

Godzinie przeszło marsowymi kroki

To widmo mimo naszych posterunków.

Horatio

In what particular thought to work I know not;

But in the gross and scope of my opinion,

This bodes some strange eruption to our state.

Horacy

Coby to w gruncie mogło znaczyć, nie wiem;

Atoli wedle kalibru i skali

Mojego sądu, jest to prognostykiem

Jakichś szczególnych wstrząśnień w naszym kraju.

Marcellus

Good now, sit down, and tell me, he that knows,

Why this same strict and most observant watch

So nightly toils the subject of the land,

And why such daily cast of brazen cannon,

And foreign mart for implements of war;

Why such impress of shipwrights, whose sore task

Does not divide the Sunday from the week;

What might be toward, that this sweaty haste

Doth make the night joint-labourer with the day:

Who is't that can inform me?

Marcellus

Siądźcie, i niech mi powie, kto świadomy,

Na co te ciągłe i tak ścisłe warty

Poddanych kraju noc w noc niepokoją?

Na co to lanie dział i skupywanie,

Po obcych targach, narzędzi wojennych?

Ten ruch w warsztatach okrętowych, kędy

Trud robotnika nie zna odróżnienia

Między niedzielą a resztą tygodnia?

Co powoduje ten gwałtowny pośpiech,

Dający dniowi noc za towarzyszkę?

Objaśniż mi to kto?

Horatio

That can I;

At least, the whisper goes so. Our last king,

Whose image even but now appear'd to us,

Was, as you know, by Fortinbras of Norway,

Thereto prick'd on by a most emulate pride,

Dared to the combat; in which our valiant Hamlet–

For so this side of our known world esteem'd him–

Did slay this Fortinbras; who by a seal'd compact,

Well ratified by law and heraldry,

Did forfeit, with his life, all those his lands

Which he stood seized of, to the conqueror:

Against the which, a moiety competent

Was gaged by our king; which had return'd

To the inheritance of Fortinbras,

Horacy

Ja ci objaśnię.

Przynajmniej wieści chodzą w taki sposób:

Ostatni duński monarcha, którego

Obraz dopiero-co nam się ukazał,

Był, jak wiadomo, zmuszony do boju

Przez norweskiego króla, Fortynbrasa,

Zazdroszczącego mu jego potęgi.

Mężny nasz Hamlet (jako taki bowiem

Słynie w tej stronie znajomego świata)

Położył trupem tego Fortynbrasa,

Który na mocy aktu, pieczęciami

Zatwierdzonego i uświęconego

Wojennem prawem, był obowiązany

Części swych krajów ustąpić zwycięzcy,

Tak jak nawzajem nasz król, na zasadzie

Klauzuli tegoż samego układu,

Byłby był musiał odpowiednią porcyę

Swych dzierżaw oddać na wieczne dziedzictwo

Fortynbrasowi, gdyby ten był przemógł.

Owóż syn tego, panie, Fortynbrasa,

Had he been vanquisher; as, by the same covenant,

And carriage of the article design'd,

His fell to Hamlet. Now, sir, young Fortinbras,

Of unimproved mettle hot and full,

Hath in the skirts of Norway here and there

Shark'd up a list of lawless resolutes,

For food and diet, to some enterprise

That hath a stomach in't; which is no other–

As it doth well appear unto our state–

But to recover of us, by strong hand

And terms compulsatory, those foresaid lands

So by his father lost: and this, I take it,

Is the main motive of our preparations,

The source of this our watch and the chief head

Of this post-haste and romage in the land.

Awanturniczym pobudzony szałem,

Zgromadził teraz zebraną po różnych

Kątach Norwegii, za strawę i jurgielt,

Tłuszczę bezziemnych ochotników, w celu,

Który bynajmniej nie trąci tchórzostwem,

A który, jak to nasz rząd odgaduje,

Nie na czem innem się zasadza, jedno

Na odebraniu nam siłą oręża,

W drodze przemocy, wyż rzeczonych krain,

Które utracił był jego poprzednik:

I to, jak mi się zdaje, jest przyczyną

Owych uzbrojeń, powodem czat naszych

I źródłem tego wrzenia w całym kraju.

Bernardo

I think it be no other but e'en so:

Well may it sort that this portentous figure

Comes armed through our watch; so like the king

That was and is the question of these wars.

Bernardo

I ja tak samo sądzę: tem ci bardziej,

Że to zjawisko w wojennym rynsztunku

Odwiedza nasze czaty i przybiera

Na siebie postać nieboszczyka króla,

Który tych wojen był i jest sprężyną.

Horatio

A mote it is to trouble the mind's eye.

In the most high and palmy state of Rome,

A little ere the mightiest Julius fell,

The graves stood tenantless and the sheeted dead

Did squeak and gibber in the Roman streets:

As stars with trains of fire and dews of blood,

Disasters in the sun; and the moist star

Upon whose influence Neptune's empire stands

Was sick almost to doomsday with eclipse:

And even the like precurse of fierce events,

As harbingers preceding still the fates

And prologue to the omen coming on,

Have heaven and earth together demonstrated

Unto our climatures and countrymen.–

But soft, behold! lo, where it comes again!

Horacy

Znak to dla oczu ducha płodny w groźbę.

Gdy Rzym na szczycie stał swojej potęgi,

Krótko przed śmiercią wielkiego Juliusza,

Otworzyły się groby i umarli

Błądzili jęcząc po ulicach Rzymu;

Widziane były różne dziwowiska:

Jako to gwiazdy z ogonem, deszcz krwawy,

Plamy na słońcu i owa wilgotna

Gwiazda, rządząca państwami Neptuna,

Zmierzchła, jak gdyby na sąd ostateczny.

I otóż takie same poprzedniki

Smutnych wypadków, które jako gońce,

Biegną przed losem, albo są prologiem

Wróżb przyjść mających, nieba i podziemia

Zsyłają teraz i naszemu państwu.

Re-enter Ghost

I'll cross it, though it blast me. Stay, illusion!

If thou hast any sound, or use of voice,

Speak to me:

If there be any good thing to be done,

That may to thee do ease and grace to me,

Speak to me:

Cock crows

If thou art privy to thy country's fate,

Which, happily, foreknowing may avoid, O, speak!

Or if thou hast uphoarded in thy life

Extorted treasure in the womb of earth,

For which, they say, you spirits oft walk in death,

Speak of it: stay, and speak! Stop it, Marcellus.

(Duch powraca).

Patrzcie! znów idzie. — Zastąpię mu drogę,

Choćbym miał zdrowiem przypłacić. — Stój, maro!

Możeszli wydać głos albo przynajmniej

Dźwięk jakikolwiek przystępny dla ucha:

To mów!

Jestli czyn jaki do spełnienia, zdolny

Dopomódz tobie a mnie przynieść zaszczyt:

To mów!

Maszli świadomość losów tego kraju,

Które wprzód znając, możnaby odwrócić:

O, mów!

Alboli może za życia pogrzebłeś

W nieprawy sposób zgromadzone skarby,

Za co wy duchy, bywacie, jak mówią,

Skazane nieraz tułać się po śmierci.

(Kur pieje).

Mów! Stój! mów! — Zabież mu drogę, Marcellu.

Marcellus

Shall I strike at it with my partisan?

Marcellus

Mamże nań natrzeć halabardą?

Horatio

Do, if it will not stand.

Horacy

Natrzyj,

Jeśli nie stanie.

Bernardo

'Tis here!

Bernardo

Tu jest.

Horatio

'Tis here!

Horacy

Tu jest.

(Duch znika).

Marcellus

'Tis gone!

Exit Ghost

We do it wrong, being so majestical,

To offer it the show of violence;

For it is, as the air, invulnerable,

And our vain blows malicious mockery.

Marcellus

Zniknął.

Krzywdzim tę postać tak majestatyczną,

Chcąc ją przemocą zatrzymać; powietrze

Tylko chwytamy i czcza nasza groźba

Złośliwym tylko jest urągowiskiem.

Bernardo

It was about to speak, when the cock crew.

Bernardo

Chciał coś podobno mówić, gdy kur zapiał.

Horatio

And then it started like a guilty thing

Upon a fearful summons. I have heard,

The cock, that is the trumpet to the morn,

Doth with his lofty and shrill-sounding throat

Awake the god of day; and, at his warning,

Whether in sea or fire, in earth or air,

The extravagant and erring spirit hies

To his confine: and of the truth herein

This present object made probation.

Horacy

Wtem nagle wzdrygnął się jak winowajca

Na głos strasznego apelu. Słyszałem,

Że kur, ten trębacz zwiastujący ranek,

Swoim donośnym przeraźliwym głosem

Przebudza bóstwo dnia i na to hasło

Wszelki duch, czy to błądzący na ziemi,

Czy w wodzie, w ogniu, czy w powietrzu, śpiesznie

Wraca, skąd wyszedł: a że to jest prawdą,

Dowodem właśnie to, cośmy widzieli.

Marcellus

It faded on the crowing of the cock.

Some say that ever 'gainst that season comes

Wherein our Saviour's birth is celebrated,

The bird of dawning singeth all night long:

And then, they say, no spirit dares stir abroad;

The nights are wholesome; then no planets strike,

No fairy takes, nor witch hath power to charm,

So hallow'd and so gracious is the time.

Marcellus

Zadrżał i rozwiał się, skoro kur zapiał.

Mówią, że ranny ten ptak, w owej porze,

Kiedy święcimy Narodzenie Pana,

Po całych nocach zwykł śpiewać i wtedy

Żaden duch nie śmie wyjść z swego siedliska:

Noce są zdrowe, gwiazdy nie szkodliwe,

Złe śpi, ustają czarodziejskie wpływy,

Tak święty jest ten czas i dobroczynny.

Horatio

So have I heard and do in part believe it.

But, look, the morn, in russet mantle clad,

Walks o'er the dew of yon high eastward hill:

Break we our watch up; and by my advice,

Let us impart what we have seen to-night

Unto young Hamlet; for, upon my life,

This spirit, dumb to us, will speak to him.

Do you consent we shall acquaint him with it,

As needful in our loves, fitting our duty?

Horacy

Słyszałem i ja o tem i po części

Sam daję temu wiarę. — Ale patrzcie,

Już dzień w różanym płaszczu strząsa rosę

Na owym wzgórku wschodnim. Zejdźmy z warty.

Moja zaś rada, abyśmy niezwłocznie

O tem, czegośmy tu świadkami byli,

Uwiadomili młodego Hamleta;

Bo prawie pewny jestem, że to widmo,

Milczące dla nas, przemówi do niego.

Czy się zgadzacie na to, co nam zrobić

Zarówno serce jak powinność każe?

Marcellus

Let's do't, I pray; and I this morning know

Where we shall find him most conveniently.

Exeunt

Marcellus

Jak najzupełniej, i wiem nawet, gdzie go

Na osobności zdybiemy dziś zrana.

(Wychodzą).

Scene 2.

SCENA II.

A room of state in the castle.

Enter KING CLAUDIUS, QUEEN GERTRUDE, HAMLET,

POLONIUS, LAERTES, VOLTIMAND, CORNELIUS, Lords, and Attendants

King Claudius

Though yet of Hamlet our dear brother's death

The memory be green, and that it us befitted To bear our hearts in grief and our whole kingdom

To be contracted in one brow of woe, Yet so far hath discretion fought with nature

That we with wisest sorrow think on him, Together with remembrance of ourselves.

Therefore our sometime sister, now our queen,

The imperial jointress to this warlike state,

Have we, as 'twere with a defeated joy, – With an auspicious and a dropping eye,

With mirth in funeral and with dirge in marriage, In equal scale weighing delight and dole, –

Taken to wife: nor have we herein barr'd Your better wisdoms, which have freely gone With this affair along. For all, our thanks.

Now follows, that you know, young Fortinbras,

Sala audyencyonalna w zamku.

KRÓL, KRÓLOWA, HAMLET, POLONIUSZ, LAERTES,

WOLTYMAND, KORNELIUSZ, Panowie i Orszak

Król

Jakkolwiek świeżo tkwi w naszej pamięci

Zgon kochanego, drogiego naszego Brata Hamleta; jakkolwiekby przeto Sercu naszemu godziło się w ciężkim

Żalu pogrążyć, a całemu państwu

Zawrzeć się w jeden fałd kiru: o tyle Jednak rozwaga czyni gwałt naturze, Że pomnąc o nim, nie zapominamy O sobie samych. Dlatego, — zatrutą, Że tak powiemy, od smutku radością, Z pogodą w jednem a łzą w drugiem oku, Z bukietem w ręku