Sunteți pe pagina 1din 1555

LI SANTIL HU

La Santa Biblia en el idioma Kekch de Guatemala Antiguo Testamento

La Santa Biblia en el idioma Kekch de Guatemala


Las ilustraciones en las pginas 10, 19, 35, 47, 71, 76, 79, 105, 127, 128, 130, 134, 166, 187, 281, 365, 373, 376, 421, 468, 474, 480, 495, 512, 544, 548, 586, 607, 621, 634, 702, 817, 822, 879, 887, 935, 1102, 1127, 1267, 1280, 1301, 1428, 1443, 1463, 1484, 1497, 1502, 1531, 1535, 1553, 1559, 1670, 1757, 1760, 1816, 1838, 1841, 1890, 2002, 2004, 2012, 2013, 2021, 2033, 2042, 2045, 2059, 2073, 2099, 2111, 2114, 2122, 2124, 2127, 2164 se usan por la cortesa de la 1978 David C.Cook Publishing Co. Las ilustraciones en las pginas 158, 184, 1067, 1472, 1479, 1482, 1500, 1512, 1517, 1615, 1638, 1925, se usan por cortesa de la The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, con adicones y arreglos por Louis Bass The British & Foreign Bible Society, 1994. El alfabeto utilizado en el presente volmen se conforma al oficializado por el Instituto Indigenista Nacional en 1976 ya que, al levantar los originales, el acuerdo Gubernativo 1046-87 no haba sido promulgado. Primera edicin 1988, Sociedad Bblica Internacional Segunda edicin, 1992, Sociedad Bblica Internacional Tercera edicin, 2000, Wycliffe Bible Translators, Inc. Cuarta edicin, 2010, Liga Bblica Internacional

www.ScriptureEarth.org

Creative Commons Licencia

(Atribucin-No Comercial-No Derivadas 3.0 Unported) http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0

La Santa Biblia en el idioma Kekch de Guatemala


Li Hu Li Cuan Sa' Li Najter Chak'rab
Gnesis ...........................Gn. ...................1 Exodo..............................Ex. ...............101 Levtico ...........................Lv. ................182 Nmeros .........................Nm. ............. 233 Deuteronomio.................Dt. .............. 305 Josu...............................Jos. ............. 365 Jueces .............................Jue. ..............415 Rut ..................................Rt. ................461 1 Samuel .........................1 S. ............. 469 2 Samuel .........................2 S. ..............527 1 Reyes ...........................1 R. ..............577 2 Reyes ...........................2 R. ............. 636 1 Crnicas.......................1 Cr. .............692 2 Crnicas.......................2 Cr. .............748 Esdras .............................Esd...............813 Nehemas ........................Neh. .............832 Ester ...............................Est. ..............862 Job ..................................Job ...............878 Salmos ............................Sal. ............. 926 Proverbios ......................Pr. ..............1056 Eclasiasts ......................Ec. .............1099 Cantares .........................Cnt. ............ 1115 Isaas ..............................Is................1125 Jeremas .........................Jer..............1218 Lamentaciones................Lm. ............1318 Ezequiel ..........................Ez. .............1327 Daniel .............................Dn. ............. 1414 Oseas ..............................Os. .............1444 Joel .................................Jl. ..............1461 Ams...............................Am. ............1468 Abdas.............................Abd. ...........1481 Jons ..............................Jon.............1484 Miqueas ..........................Miq. ...........1489 Nahum ............................Nah. ...........1499 Habacuc ..........................Hab. ...........1504 Sofonas ..........................Sof. ............1509 Hageo .............................Hag. ...........1515 Zacaras ..........................Zac. ............1520 Malaquas .......................Mal. ...........1538

Li Hu Li Cuan Sa' Li' Ac Chak'rab


San Mateo.......................Mt. .............1544 San Marcos .....................Mc. ............1620 San Lucas........................Lc...............1667 San Juan .........................Jn...............1748 Hechos ............................Hch. ...........1804 Romanos .........................Ro. .............1877 1 Corintios ......................1 Co. .......... 1911 2 Corintios ......................2 Co. ..........1945 Glatas............................Gl. ..............1965 Efesios ............................Ef. ..............1977 Filipenses........................Flp. ............1989 Colosenses ......................Col. ............1998 1 Tesalonicenses .............1 Ts. .......... 2006 2 Tesalonicenses .............2 Ts. ...........2013 1 Timoteo .......................1 Ti. ...........2018 2 Timoteo .......................2 Ti. .......... 2029 Tito .................................Tit. ............ 2036 Filemn...........................Flm ........... 2040 Hebreos ..........................Heb. .......... 2043 Santiago..........................Stg. ........... 2069 1 Pedro ...........................1 P............. 2077 2 Pedro ...........................2 P............. 2087 1 Juan .............................1 Jn........... 2093 2 Juan .............................2 Jn............2102 3 Juan .............................3 Jn............2104 San Judas .......................Jud.............2106 Apocalipsis .....................Ap. .............2109 Mapas ................................................2146

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Gnesis

ta ru li ruchichoch nak quicuan ut toj maca cuan chi sa. Nujenak chi ha ut kojyi n ru. Caaj cui lix musik li Dios na-ecan sa xben li ha. 3 Li Dios quixye: Chicuank li cutan, chan. Ut quicuan li cutan. 4 Ut li Dios quiril nak us li cutan. Ut quixjach li cutan riquin li kojyi n. 5 Ut li cutan quixque ajcui cutan chok xcaba. Ut li kojyi n, kojyi n ajcui quixque chok xcaba. Ut qui-oc li kojyi n ut quisakeu. Aan li xben li cutan. 6 Ut li Dios quixye: Chicuank li choxa re tixjach li ha li cuan taka riquin li cuan takec. Ut quiculman jo quixye li Dios. 7Li Dios quixjach ru li ha chi ribil. Cuan li ha quixcanab taka ut cuan quixcanab takec sa li choxa. Ut jocan quixbanu li Dios. 8 Li choxa li quijachoc re li ha chi ribil quixque chok xcaba choxa. Qui-oc li kojyi n ut quisakeu. Aan li xcab li cutan. 9 Ut li Dios quixye: Chichutlak chixjunil li ha li cuan taka ut chicanak chi chaki li choch, chan. Ut quiculman jo quixye li Dios. 10 Li Dios quixye nak li chaki ru, choch xcaba. Ut li chutubanbil ha, palau quixque chok xcaba. Ut li Dios quiril nak us li quixbanu. 11 Li Dios quixye: Chicuank li rax pim sa ruchichoch, chan. Li acui mk tauchi nk ut tacuank riyajil. Ut eb li che teuchi nk ut tecuank riyajil, a yal caru li riyajil li junjunk. Ut quiculman jo quixye li Dios. 12 Quicuan li rax pim sa ruchichoch. Li pim naxque riyajil a yal caru chi pimul. Ut jo ajcui li che nauchin ut cuan riyajil a yal caru chi cheil. Ut li Dios quiril nak us li quixbanu. 13 Ut qui-oc li kojyi n ut quisakeu. Aan li rox li cutan. 14 Ut li Dios quixye: Checuank xcutanquil ru li choxa re nak tixjach rib li cutan riquin li kojyi n; ut eb aan tecanjelak chok retalil li sakehil ut li habalke, jo ajcui retalil li cutan ut li chihab. 15 Ut chelemtzunk chiru li choxa re xcutanobresinquil li ruchichoch. Ut quiculman jo quixye li Dios. 16 Li Dios quixyi b li sake ut li po re texcutanobresi ru li

1Sa xticlajic li Dios quixyi b chak li choxa ut li ruchichoch. 2Moco tuktu

Jocain nak quiticla li ruchichoch

1
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS1

ruchichoch. Li sake aan li kaxal nim li nalemtzun chiru li cutan ut li po aan li nacutanobresin chiru li kojyi n. Ut quixyi b ajcui eb li chahim. 17Ut li Dios quixqueheb chiru li choxa re texcutanobresi ru li ruchichoch. 18 Li Dios quixqueheb aran re xberesinquil li cutan ut li kojyi n. Quixqueheb re xjachbal li cutan riquin li kojyi n. Ut li Dios quiril nak us li quixbanu. 19 Ut qui-oc li kojyi n ut quisakeu. Aan li xca li cutan. 20 Li Dios quixye: Checuank nabaleb li xul sa li ha, ut checuank ajcui li xul li nequerupupic chiru choxa. Ut jocan quixbanu li Dios. 21 Ut li Dios quixyoobtesiheb li ni nki car ut chixjunileb li xul li cuanqueb sa ha, a yal caru chi xulil. Ut quixyoobtesi ajcui li xul li nequerupupic, a yal caru chi xulil. Li Dios quiril nak us li quixbanu. 22 Li Dios quirosobtesiheb li xul aan ut quixye reheb: Chexnabalok ut chexquiank. Ut chexcuank sa chixjunil li ha yalak bar. Jo ajcui li coc xul chiru choxa chequiank sa ruchichoch. 23 Ut qui-oc li kojyi n ut quisakeu cuichic. Aan li quixbanu sa ro li cutan. 24 Ut quixye ajcui li Dios: Checuank yalak caru chi xulil sa ruchichoch. Checuank chixjunileb li xul li nequecuaac pim. Checuank eb li xul li nequexjucuqui rib chiru choch. Jo ajcui li xul li nequecuan sa quiche. Ut quiculman jo quixye li Dios. 25 Ut li Dios quixyoobtesiheb chixjunil li xul li nequecuan sa quiche a yal caru chi xulil. Ut quixyoobtesi chixjunileb li xul li nequecuaac pim, a yal caru chi xulil. Jo ajcui li xul li nequexjucuqui rib chiru choch, a yal caru chi xulil. Ut li Dios quiril nak us li quixbanu. 26 Ut quixye ajcui li Dios: Kayoobtesihak li cui nk jo li kilobal lao. Ut aan tacuank xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li xul li cuanqueb sa ruchichoch, jo li car sa li palau ut li xul li nequerupupic chiru choxa. Ut tacuank xcuanquil sa xbeneb li quetomk ut li xul li cuanqueb sa pim, jo ajcui sa xben chixjunileb li xul li nequexjucuqui rib sa choch, chan li Dios. 27Ut li Dios quixyoobtesi li cui nk ut li ixk jo li rilobal aan. Cui nk ut ixk nak quixyoobtesiheb. 28 Li Dios quirosobtesiheb aan ut quixye reheb: Chicuank le cocal ut chexquiank toj retal nak tanujak li ruchichoch. Laex textaklank sa xben chixjunil li caru cuan. Textaklank sa xbeneb chixjunil li xul li cuanqueb sa li ha jo ajcui li cuanqueb chiru choxa ut li cuanqueb sa ruchichoch, chan. 29 Ut quixye ajcui: Xinque ere chixjunil li acui mk li cuan sa ruchichoch. Xinque ere li acui mk li cuan riyajil. Jocan ajcui chixjunil li che li nauchin ut naxque riyajil re nak tacuank le tzacaemk. 30 Chixjunil li rax pim xinque chok re xtzacaemkeb li xul li cuanqueb sa ruchichoch. Xinque ajcui reheb li xul li nequerupupic chiru choxa ut reheb chixjunileb li nequexjucuqui rib sa choch. Xinque chixjunil li rax pim chok re lix tzacaemkeb li xul. Ut quiculman jo quixye li Dios. 31 Ut li Dios quiril nak tzakal re ru chixjunil li quixbanu. Ut quioc li kojyi n ut quisakeu. Aan li xcuak li cutan.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

3
1Jocain

GNESIS2

ut nak quixchoy li Dios xyi banquil li choxa ut li ruchichoch ut chixjunil li caru cuan. 2 Nak ac xbanu chixjunil li canjel ain, li Dios quihilan sa xcuuk li cutan. 3 Li Dios quirosobtesi li xcuuk li cutan ut quixsantobresi xban nak sa li cutan aan quihilan riquin chixjunil li canjel li quixbanu. 4 Jocain nak quiyi bac chak li choxa ut li ruchichoch xban li Dios.

Sa li cutan nak li Kacua Dios quixyi b li choxa ut li ruchichoch, 5 toj maca li acui mk ut maca li pim xban nak li Kacua Dios toj maji quixque li hab sa xben li ruchichoch. Chi moco cuan ta cui nk tatrabaji nk re li choch. 6 Caaj cui li xboc li choch natake re nak tixtakresi chixjunil li choch. 7Li Kacua Dios quixyi b li cui nk. Quixpac riquin choch ut quirapu sa li ruuj re nak tixque lix musik. Ut cuan chic xyuam li cui nk. 8 Li Kacua Dios quixque jun xnaaj li acui mk sa li naajej Edn xcaba sa xjayal na-el cui chak li sake. Ut aran quixque li cui nk li quixyi b. 9 Ut li Kacua Dios quixque chi mokc sa li naajej aan nabal pay ru li che li chinaus rilbal jo ajcui li che li tauchi nk re textzaca. Ut sa xyi lix naaj li acui mk li Kacua Dios quixque jun ton li che li naquehoc yuam chi junelic. Ut quixque ajcui aran jun ton li che re xnaubal ru li us ut li inca us. 10 Sa li naajej Edn nanume jun li nima re xtakresinquil li acui mk. Ut cuan cahib rok li nima nak quixjachi rib ut quicana cahib chi nima. 11 Li xben li nima Pisn xcaba. Aan li nanume sa li tenamit Havila xcaba bar cuan cui li oro. 12 Li oro li cuan sa li naajej aan kaxal chabil. Cuan ajcui aran cuib pay ru li tertoquil pec bedelio ut nice xcabaeb. 13 Li xcab li nima Gihn xcaba. Aan li nanume sa li tenamit Cus. 14 Li rox li nima Tigris xcaba. Aan li naxic sa releb sake sa li tenamit Asiria. Li xca li nima aan Eufrates xcaba. 15 Li Kacua Dios quixque li cui nk sa xnaaj li acui mk aran Edn re nak aan tailok re ut tixtrabaji li choch. 16 Ut li Dios quixye re li cui nk: Naru nacalou li ru chixjunil li che li cuan. 17Caaj cui ru li che li re xnaubal ru li us ut li inca us inca naru nacalou, xban nak sa li cutan nak talou aan relic chi yal tatcamk, chan li Dios. 18 Li Kacua Dios quixye nak inca us tacuank li cui nk xjunes. Tinque junak rochben re tatenkank re, chan. 19 Li Kacua Dios quixyi b riquin choch chixjunil li xul cuanqueb sa li pim. Quixyi b ajcui chixjunileb li xul li nequerupupic. Quixcameb chak li xul riquin laj Adn re nak taril chanru lix cabaeb tixque. Ut laj Adn quixqueheb xcabaeb chixjunileb li xul. 20 Quixque xcabaeb chixjunileb li quetomk jo ajcui li xul li cuanqueb sa quiche ut eb li xul li nequerupupic. Ut toj maca junak rochben re tatenkank re laj Adn. 21 Li Kacua Dios quixcuartesi laj Adn. Nak sa xcuara laj Adn, li Dios quirisi jun

Sa li naajej Edn xcaba

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS2,3

xbakel, costilla xcaba. Ut quixtzap ru chi us lix tibel li bar quirisi cui lix costilla. 22 Li Kacua Dios quixyi b jun li ixk riquin li costilla li quirisi riquin li cui nk. Ut quixque li ixk aan chok rochben li cui nk. 23 Nak laj Adn quiril li ixk, quixye: Li ixk ain riquin lin bakel ut riquin lin tibel yi banbil. Ut lix caba taquemank, aan ixk xban nak riquin li cui nk isinbil, chan. 24 Jocan nak li cui nk tixcanab lix na ut lix yucua. Ut tixlakab rib riquin li rixakil. Ut junajakeb chic chi ribileb rib. 25 Laj Adn ut li rixakil tustuqueb nak cuanqueb. Ut inca nequexutanac.

quixyoobtesi li Kacua Dios. Kaxal seb xchol chixbanunquil li inca us. Li canti quixye re li ixk: Ma relic chi yal nak li Dios quixye ere nak inca naru telou li ru chixjunileb li che li cuan sa xnaaj li acui mk? 2 Ut li ixk quixye re li canti: Naru takalou ru chixjunil li che cuan sa xnaaj li acui mk. 3 Caaj cui li ru li che li cuan sa xyi inca naru nakalou. Li Dios quixye ke nak inca naru nakalou li ru aan chi moco takache. Cui telou ru li che aan, texcamk, chan ke. 4 Tojonak li canti quixye re li ixk: Inca. Relic chi yal nak inca texcamk. 5 Li Dios naxnau nak joke telou ru li che, tenau chic chixjunil. Chanchanakex chic li Dios. Tenau chic caru li us ut caru li inca us, chan. 6 Ut li ixk quiril nak li ru li che sa xloubal. Chinaus na-iloc ru li che. Ut quixra ru xloubal re nak cuank chic xnaleb. Quixsic ru li che. Quixlou ut quixque ajcui re lix belom. Ut chi xcabichaleb quexlou ru li che. 7Tojonak chi xcabichaleb quexnau chic caru li us ut caru li inca us. Quexque retal nak tustuqueb. Quexboj xak li che higuera xcaba chok ruchileb li rak. Ut riquin aan quextzap ribeb. 8 Nak ac x-ecuu chic, querabi nak yo chi bec li Kacua Dios sa xnaaj li acui mk. Li cui nk rochben li rixakil quexmuk rib chiru li Kacua Dios sa xyankeb li che. 9 Li Kacua Dios quixbok li cui nk ut quixye re: Adn, bar cuancat? 10 Ut laj Adn quichakoc ut quixye: Xcuabi nak yocat chi bec sa xnaaj li acui mk. Ut xinxucuac xban nak tustuquin. Xinmuk cuib chacuu, chan. 11 Li Dios quixye re: Ani xyehoc acue nak tustucat? Ma xalou ru li che li xinye acue nak inca talou? chan. 12 Quichakoc li cui nk ut quixye: Li ixk li xaque chok cuochben, aan xquehoc cue li ru li che. Ut xinlou, chan. 13 Tojonak li Kacua Dios quixye re li ixk: Caru xabanu? Ut quichakoc li ixk ut quixye: Li canti xbalakin cue. Xban aan nak xinlou ru li che, chan. 14 Tojonak li Kacua Dios quixye re li canti: Xban nak xabanu ain, tzektananbilakat chic chiruheb chixjunileb li xul. Tajucuqui acuib ut chiru asa chic tatbek. Choch chic talou chi junelic. 15 Li Dios quixye ajcui re li canti: Lain tinque raylal sa eyank re nak xic chic teril erib laat ut li

1Li canti kaxal cuichic cuan xnaleb chiruheb chixjunileb li xul li

Li cui nk naxket ratin li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS3,4

ixk. Xic teril rib la cualal acajol riquineb li ralal xcajol li ixk. Sa junak cutan laat tarahobtesi li rit rok junak reheb li ralal xcajol li ixk, ut aan tixpuqui la jolom. 16 Ut li Dios quixye re li ixk: Kaxal cuichic nabal li raylal tinque sa aben nak cuankat chi yaj aj ixk. Riquin raylal teyolak la cocal. Ut tacuaj nak cuank la belom acuiquin ut aan tataklank acue. 17Ut li Dios quixye re laj Adn: Xban nak xapab re la cuixakil ut xalou ru li che li xinye acue nak inca talou, amac laat nak tzektananbilak chic li choch chi junelic. Ra sa chic nak tatau la tzacaemk jo najtil tatcuank sa ruchichoch. 18 Quix ut pim taelk chiru li choch. Ut laat tatzaca li acui mk li taelk sa li choch li tacanjela ru. 19 Cau tattrabajik ut riquin la tikob tatcuaak. Jocain nak tatcuank toj retal tatcamk ut tatsuki k cuichic choch. Pacbil choch oquenakat chak ut choch ajcui tatsuki k nak tat-osok, chan li Dios re laj Adn. 20 Ut laj Adn quixque xEva chok xcaba li rixakil xban nak aan xben xnaeb chixjunil li toj teyolak. 21 Ut li Kacua Dios quixyi b rak li cui nk ut li ixk riquin rix xul ut quixtikibeb. 22 Quixye li Kacua Dios: Anakcuan li cui nk juntaket chic kiquin lao. Naxnau chic li us ut li inca us. Tento takisi sa li naajej Edn re nak inca tixsic ut tixlou ru li che li naquehoc junelic yuam, ut tacuank lix yuam chi junelic, chan. 23 Jocan nak li Dios quirisiheb sa li naajej Edn ut quixque chixtrabajinquil ru li choch li quipaque cui. 24 Li Dios quirisiheb li cui nk ut li ixk. Quixqueheb li querubines aran sa releb sake sa li naajej Edn. Quixqueheb sa li oquebal re li naajej re nak teril nak ma ani taoc. Ut quixque jun li chi ch yo xxamlel ut yo xsutinquil rib yalak bar re xrambal ru li be re nak ma ani taoc cuan cui li che li naquehoc junelic yuam.

quiyola li culaal, aj Can quexque chok xcaba. Lix Eva quixye: Sa xcaba li Kacua Dios cuan jun lin china al, chan. 2 Chirix aan quicuan jun chic lix culaal aj Abel xcaba. Laj Abel, aan aj quirisihom carner ut laj Can, aan aj acuinel. 3 Quicuulac xkehil nak quixque lix mayej laj Can chiru li Kacua Dios. Lix mayej, aan ru li racui mk. 4 Ut laj Abel quixque ajcui chok xmayej li xben ral lix carner. Quixsic ru li kaxal chabil sa xyankeb. Ut li Kacua Dios quisaho sa xchol riquin laj Abel ut quixcul lix mayej. 5 Abanan inca quisaho xchol riquin laj Can ut inca quixcul lix mayej. Cajo nak quijosko laj Can ut quipo li ru. 6 Ut li Dios quixye: Caut nak yo ajoskil, Can? Caut nak josk la cuu? 7Ma inca ta bi taquehek alokal cui us tabanu? Cui inca us tabanu, yocat xquebal acuib chi alec ut li mac tanumtak sa aben. Abanan cuank raj acuanquil re nak laat tatnumtak sa xben li mac, chan li Dios re laj Can. 8 Sa jun li cutan laj Can quixye re li ri tzin:

1Laj Adn quicuan riquin lix Eva. Ut lix Eva quicana chi yaj aj ixk. Nak

Laj Can ut laj Abel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS4

Yoo sa calebal, chan re. Ut nak ac cuanqueb sa li calebal laj Can quixcamsi laj Abel. 9 Li Dios quixye re laj Can: Bar cuan la cui tzin? Laj Can quixye: Inca ninnau. Ma lain ta bi aj ilol re li cui tzin? chan. 10 Li Dios quixye ajcui re: Caru xabanu? Lix quiquel la cui tzin xahoy chiru choch yo chi kokonc chicuu. 11 Anakcuan tzektananbilakat xban li choch x-ucac re lix quiquel la cui tzin xacamsi. 12 Nak tatrabaji li choch, inca chic tauchi nk la cuacui mk. Tabeni acuib sa xben li ruchichoch. Yalak bar acue acuu. Ut ma jaruj tathilank, chan li Dios re. 13 Ut quixye laj Can re li Kacua Dios: Kaxal ra xtojbal rix li mac li xinbanu. Mamin tincuy. 14 Xinacuisi sa li naajej ain ut inca chic tinacuil. Junes xbeninquil cuib aj chic tinbanu sa ruchichoch. Ut yalak ani tataok cue, tinixcamsi, chan. 15 Li Dios quixye re: Li ani tacamsi nk acue, aan cuukub sut xtojbal rix lix mac tinque, chan. Chirix aan li Dios quixque jun li retalil laj Can re nak yalak ani tataok re inca tixcamsi. 16 Qui-el laj Can chiru li Kacua Dios. Ut co chi cuanc sa jun li naajej Nod xcaba li cuan sa releb sake re li Edn.

Can quicuan riquin li rixakil. Li ixk aan quicana chi yaj aj ixk. Lix culaal li quiyola, aj Enoc quexque chok xcaba. Laj Can quixyi b jun li tenamit ut Enoc quixque chok xcaba li tenamit xban nak aan xcaba li ralal. 18 Laj Enoc quicuan jun ralal aj Irad xcaba. Laj Irad, aan xyucua laj Mehujael; ut laj Mehujael, aan xyucua laj Metusael; ut laj Metusael, aan xyucua laj Lamec. 19 Laj Lamec quicuan cuib li rixakil. Li jun xAda xcaba ut li jun chic xZila xcaba. 20 Ut lix Ada quicuan jun lix culaal. Aj Jabal quexque chok xcaba. Eb li ralal xcajol laj Jabal, aaneb li quecuan sa eb li muhebal yi banbil riquin ticr. Ut eb aan aj quirisinel xul. 21 Laj Jabal quicuan jun ri tzin aj Jubal xcaba. Eb li ralal xcajol laj Jubal, aaneb li nequecheoc arpa ut xolb. 22 Lix Zila quicuan ajcui jun lix culaal. Aj Tubal-Can quexque chok xcaba. Laj Tubal-Can, aan aj tenol chi ch. Ut li chi ch li naxtrabaji, aan bronce ut hierro. Laj Tubal-Can quicuan jun li ranab xNaama xcaba. 23 Sa jun li cutan laj Lamec quixye reheb li rixakil: Cherabihak li oc cue chixyebal ere, laat Ada ut laat Zila. Laex, cuixakilex, abihomak li caru tinye. Xincamsi jun li cui nk xban nak xinixyoc. Xmac nak xinixsac, xincamsi aan. 24 Cui cuukub sut tixtoj rix xmac li ani tacamsi nk re laj Can, li ani tacheok cue lain, lix tojbal rix lix mac lajeb xcacal cua chi cuukutk chic tixcul, chan laj Lamec reheb li rixakil. 25 Ut laj Adn quicuan cuichic riquin li rixakil. Li rixakil quicuan jun chic lix culaal. Aj Set quixque chok xcaba. Li ixk quixye: Li Dios quixque jun

17Laj

Eb li ralal xcajol laj Can

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS4,5

chic lin culaal chok rekaj laj Abel li quixcamsi laj Can, chan. 26 Ut mokon chic laj Set quicuan jun li ralal. Aj Ens quixque chok xcaba. Nak ac cuan chic laj Ens, quextiquib xchutubanquileb rib re xlokoninquil li Dios.

Dios quixyoobtesi li cui nk, quixyi b jo rilobal aan. 2 Cui nk ut ixk nak quixyoobtesiheb ut quirosobtesiheb. Cristian quixque chok xcabaeb. 3 Ac cuan jun ciento riquin lajeb xcacal (130) chihab re laj Adn nak quiyola li rox ralal. Li ralal chanchan ajcui na-iloc laj Adn. Aj Set quixque chok xcaba. 4 Chirix lix yolajic laj Set, cuakxakib ciento (800) chihab chic quicuan laj Adn ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. 5 Beleb ciento riquin lajeb xcacal (930) chihab cuan re laj Adn nak quicam. 6 Ac cuan jun ciento riquin ob (105) chihab re laj Set nak quiyola laj Ens li ralal. 7Chirix lix yolajic laj Ens, laj Set quicuan cuakxakib ciento riquin cuukub (807) chihab chic. Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. 8 Beleb ciento riquin cablaju (912) chihab cuan re laj Set nak quicam. 9 Lajeb rocal (90) chihab cuan re laj Ens nak quiyola laj Cainn li ralal. 10 Chirix lix yolajic laj Cainn, laj Ens quicuan cuakxakib ciento riquin olaju (815) chihab chic. Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. 11 Beleb ciento riquin ob (905) chihab cuan re laj Ens nak quicam. 12 Lajeb xcacal (70) chihab cuan re laj Cainn nak quiyola laj Mahalaleel li ralal. 13 Chirix lix yolajic laj Mahalaleel laj Cainn quicuan cuakxakib ciento riquin cacal (840) chihab chic. Ut toj quecuan chic li ralal ut xrabin. 14 Beleb ciento riquin lajeb (910) chihab cuan re laj Cainn nak quicam. 15 Ob xcacal (75) chihab cuan re laj Mahalaleel nak quiyola laj Jared li ralal. 16 Chirix lix yolajic laj Jared, laj Mahalaleel quicuan cuakxakib ciento riquin oxib xcacal (823) chihab chic. Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. 17Cuakxakib ciento riquin olaju rocal (895) chihab cuan re laj Mahalaleel nak quicam. 18 Jun ciento riquin cuib xcacal (162) chihab cuan re laj Jared nak quiyola laj Enoc li ralal. 19 Chirix lix yolajic laj Enoc, laj Jared quicuan cuakxakib ciento (800) chihab chic. Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. 20 Beleb ciento riquin cuib xcacal (962) chihab cuan re laj Jared nak quicam. 21 Ob xcacal chihab (65) cuan re laj Enoc nak quiyola laj Matusaln li ralal. 22 Chirix lix yolajic laj Matusaln, laj Enoc quicuan oxib ciento (300) chihab chic. Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. Laj Enoc quicuan chi sum atin riquin li Dios. 23 Oxib ciento riquin ob xcacal (365) chihab cuan re laj Enoc. 24 Tzakal re ru lix yuam, ut sa jun li cutan ma ani chic sa ruchichoch xban nak quicame chi yoyo xban li Dios. 25 Jun ciento riquin cuukub rocal chihab (187) cuan re laj Matusaln nak quiyola laj Lamec li ralal. 26 Chirix lix yolajic laj Lamec, laj Matusaln quicuan cuukub ciento riquin cuib rocal (782) chihab chic. Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. 27Laj Matusaln

1Aan ain li hu li tzi banbil cui li retalileb li ralal xcajol laj Adn. Nak li

Eb li ralal xcajol laj Adn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS5,6

beleb ciento riquin beleb xcacal (969) chihab cuan re nak quicam. 28 Jun ciento riquin cuib rocal (182) chihab cuan re laj Lamec nak quiyola jun li ralal. 29 Ut aj No quixque chok xcaba. Laj Lamec quixye: Xban nak li Kacua Dios xtzektana li choch, tento nak totrabajik chi cau riquin kuk. Ut li al ain toxque chi hilanc cachinak, chan. 30 Chirix lix yolajic laj No, laj Lamec quicuan ob ciento riquin olaju rocal (595) chihab chic. Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. 31 Laj Lamec cuukub ciento riquin cuuklaju xcacal (777) chihab cuan re nak quicam. 32 Ut nak ac cuan ob ciento (500) chihab re laj No, quecuan oxib li ralal. Aan ain lix cabaeb: laj Sem, laj Cam, ut laj Jafet.

ut quexcameb chok rixakileb. 3 Li Kacua Dios quixye: Lin musik inca tacuank riquineb chi junelic xban nak yal cristianeb. Inca najt rok lix yuameb tinque. Jun ciento riquin junmay (120) chihab ajcui tecuank li cristian junjunk sa ruchichoch, chan li Dios. 4 Sa eb li cutan aan quecuan cui nk ni nkeb rok. Ut eb li ralal xcajol li Dios quilajecuan ralal xcajol riquineb li ixk. Ut li ralal xcajol eb aan ni nkeb ajcui rokeb. Eb li cui nk aan cauheb rib ut nano ruheb. 5 Li Kacua Dios quiril nak yo chi numtac lix maqueb li cristian sa ruchichoch. Caaj cui li mausilal nequexcoxla. 6 Ut quiyote xchol li Dios nak quixyi beb li cristian sa ruchichoch ut cajo nak quiraho sa xchol. 7Li Kacua Dios quixye: Tebinque chi osoc li cristian li quinyoobtesiheb, jo ajcui chixjunileb li xul li nequebec ut teosok li nequexjucuqui ribeb, jo ajcui li nequerupupic sa choxa. Cajo nak nayote inchol xbaneb. Inca raj xebinyoobtesi, chan li Dios. 8 Abanan laj No quitokobac ru xban li Dios.

1Nak queoc chi quianc li cristian sa ruchichoch, quilajecuan xrabin. 2 Li ralal xcajol li Dios queril nak chinaus nequeiloc eb li ixk ain

Lix mausilaleb li cui nk

No aan jun cui nk ti c xchol. Tzakal re ru lix yuam nak cuan sa xyankeb li ras ri tzin ut ti c lix yuam chiru li Dios. Aan ain retalil li ralal xcajol laj No. 10 Laj No quicuan oxibeb li ralal ut aaneb ain lix cabaeb: laj Sem, laj Cam ut laj Jafet. 11 Sa li ruchichoch numtajenak li raylal ut li mausilal xban nak eb li cristian inca chic nequexcoxla li Dios ut cajo xyibal ru lix nalebeb. 12 Li Dios quiril nak kaxal numtajenak li mausilal sa ruchichoch. 13 Jocan nak quixye re laj No: Tinsach ruheb chixjunil li cristian xban nak xnumta li mac xexbanu. Lain tinsach ru li ruchichoch chi junaj cua, chan li Dios. 14 Li Dios quixye ajcui re laj No: Tayi b junak li jucub cab riquin chabil che jo li ciprs. Ut nabal tasal xsa taque.

9Laj

Li jucub cab li quixyi b laj No

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS6,7

Tatzap chirix ut chi sa riquin xkol li che re nak inca taoc li ha chi sa. 15 Jocain nak tayi b, chan li Dios. Li rok numenak jun ciento riquin cacal (140) vara. Li ru numenak cuukub xcacal (27) vara. Lix teram numenak cuaklaju (16) vara. 16 Tayi b li jucub cab chi oxib tikil lix teram. Li bar toxrakek li rox tikil li jucub cab, aran tacanab chi teto chi junaj cua. Li teto tacanak, aan tacanak chok junak ventana re nak taoc li cutan chi sa. Lix teram li teto numenak mero vara. Ut toxtzap toj sa xben. Ut taque li oquebal chiru. 17Ut lain tinque li nimla buti ha sa ruchichoch, re nak teosok chixjunil li cuanqueb jun sut rubel choxa. Chixjunil li cuanqueb sa ruchichoch talajecamk. 18 Lain tinbanu jun li contrato acuiquin. Tat-oc sa li jucub cab laat ut eb la cualal ut la cuixakil jo eb ajcui li rixakileb la cualal teoc sa li jucub cab. 19 Ut tacuocsiheb sa li jucub cab cacabakeb li xul junjunk telom ut junjunk ixk a yal caru chi xulil. Teoc re nak tecolek acuiquin. 20 Teoc li xul li nequerupupic chiru choxa, jo eb ajcui li nequebec sa choch. Ut teoc ajcui li nequexjucuqui rib sa choch. Chi cacab a yal caru chi xulil teoc sa li jucub cab acuiquin re nak tecolek. 21 Tachutub nabal pay ru li tzacaemk ut tacula sa li jucub re nak tacanjelak chok ecua ut xcuaheb ajcui li xul, chan li Dios. 22 Laj No quixbanu chixjunil jo quiyehe re xban li Dios.

Kac ua Dios quixye re laj No, Anakcuan ocan sa li jucub cab laat ac uochbeneb la cualal acajol ut la cuixakil, xban nak caaj cui laat ti c ac hol chicuu sa xya n keb li cristian li cuanqueb sa eb li cutan ain. 2 Tac uocsi sa li jucub cab cuukutk sumal chi xul li natie xtibeleb, telom ut ixk. Ut tac uocsiheb ajcui junju n k sumalak li xul, li inca natie xtibeleb, telom ut ixk. 3 Tac uocsi ajcui cuukutk sumal li xul li nequerupupic, tzo ut tux, re nak cua n k riyajileb sa ruchichoch. 4 Sa cuukub cutan tintakla chak li hab. Ut chiru caca l cutan ut caca l kojyi n yok li hab. Chixjunil li caak re ru quinyoobtesi sa ruchichoch tinsach ruheb, chan li Dios. 5 Ut laj No quixba nu chixjunil li quitaklac cui xban li Dios. 6 Cuakib ciento (600) chihab cuan re laj No nak quicuan li buti ha sa ruchichoch. 7 Laj No qui-oc sa li jucub cab rochbeneb li ralal, li rixakil ut li rixakileb li ralal re xcolbaleb rib chiru li buti ha. 8 Queoc li xul li natie xtibeleb. Ut queoc ajcui li xul inca natie xtibeleb. Jo ajcui li xul li

1 Li

Li buti ha

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS7

10

nequerupupic. Ut queoc ajcui li xul li nequexjucuqui rib sa choch. 9 Chi cacabil queoc li xul sa li jucub riquin laj No, telom ut ixk, jo quiyehe re laj No xban li Dios. 10 Chixjunileb queoc sa li jucub. Nak quinume li cuukub cutan, quiticla li

Chi cacabil queoc li xul sa li jucub. (Gnesis 7.2-16)

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

11

GNESIS7,8

hab ut quichal li but sa ruchichoch. 11 Sa eb li cutan aan yalak bar quilajeel chak li ha sa choch. Ut nak quitehon li choxa, quichal li hab chi kaxal cau. Ain quiculman sa li cuuklaju xbe li xcab po re li chihab aan. Cuakib ciento (600) chihab cuan re laj No nak quiculman ain. 12 Ut quixque li hab chiru caca l cutan ut caca l kojyi n. 13 Nak toj maji naticla li buti ha, laj No qui-oc sa li jucub cab rochben li oxib chi ralal, laj Sem, laj Cam, ut laj Jafet. Ut qui-oc ajcui li rixakil laj No jo eb ajcui li rixakileb li oxib chi ralal. 14 Queoc ajcui sa li jucub chixjunileb li xul a yal caru chi xulil. Queoc li xul li nequecuan sa quiche jo ajcui li quetom k. Queoc ajcui li xul li nequerupupic chiru choxa jo ajcui li nequexjucuqui rib sa choch. 15 Chixjunil li xul queoc sa li jucub riquin laj No chi ju n k sumal. 16 Queoc ju n k sumal li xul a yal caru chi xulil jo quiyehe re laj No xban li Dios. Ut nak xeoc chixjunileb, li Dios quixtzap li oqueba l re li jucub. 17 Caca l cutan quixque li hab. Quichamo li but ut li jucub quicuaclesi c xban li ha ut napamamnac sa xben li ha. 18 Kaxal cuichic quichamo li but sa xben li ruchichoch. Ut li jucub napamamnac sa xben li ha. 19 Quinujac li ha sa xben li ruchichoch toj retal quemukun chixjunileb li ni n ki tzu l. 20 Numenak cuukub vara xchamal li ha sa xbeneb li tzu l. 21 Ut quilajecam chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Quecam chixjunil li xul li nequerupupic, jo ajcui li nequexjucuqui rib sa choch. Quecam li quetom k jo eb ajcui li nequecuan sa quiche. Ut chixjunileb li cristian quecam. 22 Chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch, quilajecam. Eb li cristian jo eb ajcui li xul quilajecam. 23 Jocain nak li Dios quixsach ruheb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Queoso li cristian jo ajcui chixjunileb li xul li nequebec . Jo ajcui li nequexjucuqui rib ut li nequerupupic chiru choxa. Caaj chic laj No quicole rochbeneb chixjunileb li cuanqueb sa li jucub cab. 24 Jun ciento riquin mero ciento cutan quicuan li but sa xben li ruchichoch.

sa li jucub cab. Quixtakla jun nimla ik sa xben li ruchichoch ut qui-oc chi chakic li ha. 2 Quixcanab elc li ha sa li choch ut inca chic quixque li

1Li Dios quixtokoba ru laj No jo ajcui chixjunileb li xul li cuanqueb

Nak quiyama li hab

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS8

12

hab. 3 Timil timil quichakic li ha sa ruchichoch. Chiru jun ciento riquin mero ciento cutan li ha yo chi sac. 4 Sa li cuuklaju xbe li xcuuk li po re li chihab aan, li jucub cab coxhilank sa xben li tzul Ararat xcaba. 5 Yo chi chakic li ha ut toj sa li xben li cutan re li xlaje li po quilajecutun xben eb li tzul. 6 Nak ac xnume cacal cutan chic laj No quixte lix ventanil li jucub cab li quixyi b. 7Quirachab jun li xul tzok xcaba. Li xul aan yo chi rupupic sa xben li ha toj retal nak quichakic li ha sa xben li choch. 8 Mokon chic laj No quirachab jun li paloma re nak tixnau ma yo chi chakic li ha sa xben li choch. 9 Li paloma quisuki cuichic sa li jucub cab xban nak inca quixtau bar tixcochob rib xban nak toj cuan li ha sa xben li ruchichoch. Laj No quixye li ruk. Quixchap li paloma ut quirocsi cuichic sa li jucub cab. 10 Quiroybeni cuukub cutan chic ut quirachab cuichic li paloma re nak tixnau ma yo chi chakic li ha. 11 Ecuu quisuki chak li paloma. Quixcam chak sa ruch re jun xxak li che olivo xcaba. Chi jocan laj No quixnau nak ac yo chi sac li ha sa ruchichoch. 12 Quiroybeni cuukub cutan chic ut quirachab cuichic li paloma. Co li paloma ut inca chic quisuki chak riquin laj No. 13 Cuakib ciento chihab riquin jun (601) chihab cuan re laj No nak quichakic li ha. Sa li xben cutan re li xben po laj No quixte lix tzapbal re li jucub cab ut qui-iloc chirix cab. Quiril nak ac xchakic li ha sa ruchichoch. 14 Sa li cuukub xcacal (27) xbe li xcab po ac xchakic chi us li ruchichoch. 15 Li Dios quiatinac riquin laj No ut quixye re: 16 Anakcuan tat-elk sa li jucub cab acuochben la cuixakil. Ut teelk ajcui la cualal rochbeneb li rixakileb. 17Tacuisiheb ajcui chixjunileb li xul li jo quial li cuanqueb sa li jucub cab acuochben. Tacuisiheb li xul li nequerupupic ut eb li xul li nequebec, jo ajcui li xul li nequexjucuqui rib sa choch. Teelk re nak tequiank ut tepucank sa ruchichoch, chan li Dios. 18 Ut qui-el laj No sa li jucub cab rochben li rixakil. Ut queel ajcui li ralal rochbeneb li rixakil. 19 Queel ajcui chixjunileb li xul li nequerupupic ut li nequebec, jo eb ajcui li xul li nequexjucuqui rib sa choch. Quilajeel chi junk chutal chixjunileb li xul, a yal caru chi xulil. 20 Laj No quixyi b jun artal riquin tusbil pec re xlokoninquil li Kacua Dios. Ut quixchapeb li xul, li nequebec jo ajcui li nequerupupic, sa xyankeb li xul li natie xtibeleb. Ut quixcateb sa xben li artal chok xmayej chiru li Kacua Dios. 21 Lix boc li catbil mayej quicuulac riquin li Dios ut quicuulac chiru lix sununquil. Li Dios quixye sa xchol: Ma jun cua chic tintzektana li ruchichoch xbaneb li cristian. Ac reheb li cristian nak aj maqueb. Ma jun sut chic tinsach ruheb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch riquin buti ha. 22 Jo najtil chic tacuank li ruchichoch junelic tacuank li auc. Tacuank koloc. Tacuank li que ut tacuank li tik. Tacuank li sakehil ut tacuank li habalke. Tacuank li cutan ut tacuank li kojyi n. Inca tepaltok chiruheb, chan li Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

13

GNESIS9

ecocal ut chexnabalok toj retal textamk sa chixjunil li ruchichoch, chan li Dios. 2 Chixjunileb li xul li cuanqueb sa ruchichoch texucuank eru. Texucuak li xul li nequebec sa choch, jo ajcui li xul li nequerupupic, jo eb ajcui li car li cuanqueb sa li ha, xban nak laat chic tacuank acuanquil sa xbeneb chixjunileb li xul. 3 Xinque ere chixjunil li acui mk chok re etzacaemk. Anakcuan tinque ajcui ere chixjunil li xul. Chixjunil li caak re ru tinque chok re etzacaemk. 4 Abanan laex inca naru tetiu li tib cui inca nequerisi chi us lix quiquel xban nak a lix quiquel, aan naquehoc re lix yuam, chan. 5 Li Dios quixye ajcui reheb: Relic chi yal tinye ere, cui junak tixcamsi li ras ri tzin, tento nak tacuank rekaj. Cui junak xul tixcamsi junak cristian, tento ajcui nak tacamsi k li xul. Ut cui junak cristian tixcamsi junak ras ri tzin, tento nak tacamsi k ajcui aan. 6 Li ani tixcamsi junak ras ri tzin, tacamsi k ajcui aan. Xinye ain xban nak lain quinyoobtesi li cui nk jo li cuilobal lain. 7Chicuank nabal le cocal ut chexquiank. Chextamk ut chexnabalok sa ruchichoch, chan li Dios. 8 Nak li Dios yo chi atinac riquin laj No ut riquineb li ralal, quixye ajcui reheb: 9 Abihomak li caru tinye ere. Lain tinbanu jun li contrato eriquin laex ut riquineb ajcui le ralal ecajol. 10 Ut tinbanu ajcui li contrato riquineb chixjunileb li xul. Tinbanu riquineb li xul li nequerupupic ut li quetomk jo ajcui li cuanqueb sa quiche. Tinbanu li contrato riquineb chixjunileb li xul li queel sa li jucub cab. 11 Li Dios quixye ajcui: Lain tinxakab xcuanquil li contrato li tinbanu eriquin. Ma jun sut chic tinsach ruheb li cristian ut eb li xul riquin buti ha. Inca chic taosok li ruchichoch riquin buti ha. 12 Lain tinque jun retalil li contrato li tinbanu eriquin ut riquineb le ralal ecajol jo ajcui riquineb chixjunileb li xul. 13 Lain tinque li xoquikab chiru li choxa. Aan li retalil li xinyechii ere ut re li ruchichoch. 14 Lain tintakla chak li chok sa xben li ruchichoch ut laex teril nak tacutunk li xoquikab sa li chok. 15 Relic chi yal nak cuank junelic sa inchol li caru xinyechii ere laex jo ajcui reheb li xul. Ma jun sut chic teosok chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch riquin buti ha. 16 Nak tincuil li xoquikab sa li chok, junelic tajulticok cue li caru quinyechii chak ere jo ajcui reheb li xul. 17Li xoquikab, aan li retalil li contrato xinyechii chak ere jo ajcui reheb li xul, chan li Dios nak quiatinac riquin laj No.

1Li Dios quirosobtesi laj No jo eb ajcui li ralal. Ut quixye reheb: Chicuank

Li Dios quixbanu lix contrato riquin laj No

li ralal laj No li queel sa li jucub cab, aaneb ain: laj Sem, laj Cam, ut laj Jafet. Laj Cam, aan lix yucua laj Canan. 19 Ut riquineb li oxib chi ralal laj No, quetam li cristian sa chixjunil li

18 Eb

Laj No rochbeneb li ralal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS9,10

14

ruchichoch. 20 Laj No qui-oc chixtrabajinquil li choch. Nabal ton li uvas li quirau sa li choch. 21 Laj No quiruc li vino, li yi banbil riquin lix yaal li uvas ut quicala. Tanto quicana sa lix muhebal chi tustu xban xcalajic. 22 Laj Cam, xyucua laj Canan, coxtau chi tustu lix yucua. Co chirix li muhebal chixyebal reheb li ras li caru quiril. 23 Jocan nak laj Sem ut laj Jafet quexcam chi helho sa xbeneb lix tel jun li ticr re nak texhel sa xben lix yucuaeb. Queoc chi kajel ix ut yoqueb chi iloc chiru re nak inca teril lix yucuaeb chi tustu. 24 Laj No qui-aj ru ut quinume lix calajic. Ut quixque retal li caru qui-ux re xban laj Cam li i tzinbej. 25 Laj No quixye: Tzektananbil taxak chi junaj cua laj Canan rochbeneb li ralal xcajol ut checanak ta chok rahobtesinbil mos riquineb li asbej. 26 Abanan a taxak li Kacua Dios chi-osobtesi nk re laj Sem, jo eb ajcui li ralal xcajol. Ut laj Canan rochbeneb li ralal xcajol tecanak chok rahobtesinbil mos. 27 Ut quixye ajcui: Li Dios chixnimobresi xcuanquil laj Jafet ut chixque taxak nabal li ralal xcajol. Ut eb aan checuank sa lix muhebaleb li ralal xcajol laj Sem. Li ralal xcajol laj Canan checanak chok rahobtesinbil mos riquineb li ralal xcajol laj Sem, chan laj No. 28 Nak ac xnume li buti ha, laj No quixbanu oxib ciento riquin mero ciento (350) chihab chic. 29 Beleb ciento riquin mero ciento (950) chihab cuan re laj No nak quicam.

10

ain lix cabaeb li oxib chi ralal laj No: laj Sem, laj Cam ut laj Jafet. Aaneb li quecuan ralal xcajol nak ac xnume li buti ha. 2 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Jafet: laj Gomer, laj Magog, laj Madai, laj Javn, laj Tubal, laj Mesec, ut laj Tiras. 3 Aaneb ain lix caba eb li ralal laj Gomer: laj Askenaz, laj Rifat, ut laj Togarma. 4 Ut aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Javn: laj Elisa, laj Tarsis, laj Quitim ut laj Dodanim. 5 Eb li ralal xcajol laj Jafet quetam chire li palau. Jalan jalank lix tenamiteb jo eb ajcui li ratinobal jalan jalank sa li junjunk chi tenamit. 6 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Cam: laj Cus, laj Mizraim, laj Fut, ut laj Canan. 7Ut aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Cus: laj Seba, laj Havila, laj Sabta, laj Raama ut laj Sabteca. Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Raama: laj Seba ut laj Dedn. 8 Laj Cus quicuan jun chic li ralal aj Nimrod xcaba. Aan li xben cui nk

1Aaneb

Eb li ralal xcajol laj No

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

15

GNESIS10

qui-oc chi taklanc sa xben li tenamit xban nak kaxal nim xcuanquil. 9 Laj Nimrod cau rib chi yohoc xban nak natenkac xban li Kacua Dios. Jocan nak nayeman nak junak cristian cau rib, aan chanchan laj Nimrod li cau rib chi yohoc xban nak natenkac xban li Kacua Dios. 10 Laj Nimrod quicuan xcuanquil sa xbeneb li tenamit Babel, Erec, Acad ut Calne. Eb li tenamit aan cuanqueb xcuent Sinar. 11 Nak qui-el sa li naajej aan, laj Nimrod co sa jun nimla naajej Asiria xcaba. Ut aran quixyi b eb li tenamit Nnive, Rehobot, ut Cala. 12 Sa xyi eb li cuib chi tenamit Cala ut Nnive quixyi b li tenamit Resn. Li oxib chi tenamit ain quejunajo ru ut quicana jun chi nimla tenamit. 13 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Mizraim: laj Ludim, laj Anamim, laj Lehabim, ut laj Naftuhim. 14 Ut laj Patrusim, laj Casluhim ut laj Caftorim ralaleb ajcui laj Mizraim. Eb li ralal xcajol laj Casluhim, aaneb laj filisteos. 15 Laj Canan, aan xyucua laj Sidn ut laj Het. Laj Sidn, aan li asbej. 16 Laj Canan, aan ajcui lix yucuaeb laj jebuseo, laj amorreo, laj gergeseo, 17jo ajcui laj heveo, laj araceo, ut laj sineo. 18 Ut laj Canan, aan xyucuaeb ajcui laj arvadeo, laj zemareo, ut laj hamateo. Eb li ralal xcajol laj Canan aj cananeos nayeman reheb. Eb aan quexjequi rib ut quecoeb chi najt. 19 Lix chocheb laj cananeos naticla chak toj Sidn ut naxtau xnubal li tenamit Gaza li nacana sa xjayal Gerar. Ut naxtau ajcui lix nubal li tenamit Lasa li nacana sa xjayal li cahib chi tenamit Sodoma, Gomorra, Adma ut Zeboim. 20 Chixjunil li cabaej tzi banbil arin, aaneb li ralal xcajol laj Cam. Aaneb chutchuqueb sa lix tenamiteb ut jalan jalank li ratinobaleb sa li junjunk chi tenamit. 21 Laj Sem, aan li ras laj Jafet. Laj Sem, aan lix xetonil yucuaeb li ralal xcajol laj Heber. Ut quecuan ralal. 22 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Sem: laj Elam, laj Asur, laj Arfaxad, laj Lud, ut laj Aram. 23 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Aram: laj Uz, laj Hul, laj Geter ut laj Mas. 24 Laj Arfaxad quicuan li ralal laj Sala xcaba. Ut laj Sala quicuan li ralal laj Heber xcaba. 25 Laj Heber quicuan cuib li ralal. Li jun, aan laj Peleg. Quexque lix caba chi jocan xban nak sa li cutan aan quejequi c li cristian sa ruchichoch. Li ri tzin laj Peleg, aan aj Joctn xcaba. 26 Laj Joctn quicuan nabal li ralal. Aaneb ain lix cabaeb: laj Almodad, laj Selef, laj Hazar-mavet ut laj Jera, 27jo ajcui laj Adoram, laj Uzal, laj Dicla, 28 ut laj Obal, laj Abimael, ut laj Seba, 29 jo ajcui laj Ofir, laj Havila ut laj Jobab. Aaneb ain chixjunileb li ralal laj Joctn. 30 Eb aan quecuan sa li choch li naticla chak toj Mesa ut nacuulac toj sa li tzul bar nacana cui li tenamit Sefar. Li naajej aan nacana sa xjayal li na-el cui chak li sake. 31 Chixjunileb li tzi banbileb xcaba arin, aaneb li ralal xcajol laj Sem. Aaneb chutchuqueb sa lix tenamiteb ut jalan jalank li ratinobaleb sa li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS10,11

16

junjunk chi tenamit. 32 Arin quirake xtzi banquil lix cabaeb li ralal xcajol laj No ut chanru nak quetam chak sa ruchichoch. Nak quinume li buti ha, li ralal xcajol laj No quetam. Ut quexjequi rib sa xben li ruchichoch.

11

eb li cutan aan jun ajcui li ratinobaleb li cristian sa ruchichoch. 2 Li cristian quecoeb chi cuanc sa li naajej li cuan bar na-el cui chak li sake. Quextau jun choch helho ru. Li choch aan cuan xcuent Sinar. Ut aran quecana. 3 Ut quexye chi ribileb rib: Takayi b li xan ut takacat chi us, chanqueb. Ut li xan quicanjelac chok rekaj li pec. Ut li quicanjelac re xletzbal li xan, aan li na-el sa choch asfalto xcaba. 4 Quexye: Kayi bak junak katenamit ut jun li nimla ochoch najt xteram torre xcaba. Tacuulak toj sa choxa li xnajtil xteram. Chi jocain texque retal sa chixjunil li ruchichoch nak lao cuan kanaleb. Ut inca takajequi kib yalak bar sa ruchichoch, chanqueb. 5 Ut li Kacua Dios quicube chak ut quiril li caru yoqueb chixbanunquil li cui nk. Quiril li tenamit ut li torre li yoqueb chixyi banquil. 6 Li Kacua Dios quixye: Li tenamit jun ajcui ut jun ajcui li ratinobaleb. Xextiquib xbanunquil li nimla ochoch ain. Cui jocain lix nalebeb, mamin texcanab xbanunquil li caru nequexcoxla. 7 Jocan ut tocubek ut takajal li ratinobaleb re nak inca textau ru li caru texye chi ribileb rib, chan li Dios. 8 Ut li Dios quixjequiheb ru sa chixjunil li ruchichoch ut quexcanab li trabaj li quextiquib xbanunquil. 9 Xban nak li Dios quixjal li ratinobaleb, quexque chok xcaba li naajej aan Babel. Ut li Kacua Dios quixjequiheb chixjunil li cristian yalak bar sa ruchichoch.

1Sa

Li nimla ochoch torre xcaba re Babel

laj Sem nak quiyola laj Arfaxad li ralal. Ac cuib chihab chic xnumic li buti ha nak quiyola. 11 Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. Chirix lix yolajic laj Arfaxad, laj Sem quicuan ob ciento (500) chihab chic. 12 Olaju xcacal (35) chihab cuan re laj Arfaxad nak quiyola laj Sala li ralal. 13 Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. Chirix lix yolajic laj Sala, laj Arfaxad quicuan cahib ciento chihab riquin oxib (403) chihab chic. 14 Lajeb xcacal (30) chihab cuan re laj Sala nak quiyola laj Heber li ralal. 15 Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. Chirix lix yolajic laj Heber, laj Sala quicuan cahib ciento riquin oxib (403) chihab chic. 16 Calaju xcacal (34) chihab cuan re laj Heber nak quiyola laj Peleg li ralal. 17Chirix lix yolajic

10Aan ain li retalileb li ralal xcajol laj Sem. Jun ciento (100) chihab cuan re

Eb li ralal xcajol laj Sem

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

17

GNESIS11,12

laj Peleg, laj Heber quicuan cahib ciento riquin lajeb xcacal (430) chihab chic. Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. 18 Lajeb xcacal (30) chihab cuan re laj Peleg nak quiyola laj Reu li ralal. 19 Chirix lix yolajic laj Reu, laj Peleg quicuan cuib ciento riquin beleb (209) chihab chic. Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. 20 Cablaju xcacal (32) chihab cuan re laj Reu nak quiyola laj Serug li ralal. 21 Chirix lix yolajic laj Serug, laj Reu quicuan cuib ciento riquin cuukub (207) chihab chic. Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. 22 Lajeb xcacal (30) chihab cuan re laj Serug nak quiyola laj Nacor li ralal. 23 Chirix lix yolajic laj Nacor, laj Serug quicuan cuib ciento (200) chihab chic. Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. 24 Beleb xcacal (29) chihab cuan re laj Nacor nak quiyola laj Tar li ralal. 25 Chirix lix yolajic laj Tar, laj Nacor quicuan jun ciento riquin belelaju (119) chihab chic. Ut toj quecuan chic ralal ut xrabin. 26 Lajeb xcacal (70) chihab cuan re laj Tar nak quiyola laj Harn li ralal. Ut mokon chic quicuan cuib chic li ralal. Lix cabaeb aan aj Abram ut aj Nacor.

ain lix cabaeb li ralal xcajol laj Tar. Laj Tar, aan lix yucuaeb laj Abram, laj Nacor ut laj Harn. Ut laj Harn, aan lix yucua laj Lot. 28 Nak quicam laj Harn, toj yoyo lix yucua. Laj Harn quicam sa li naajej Ur lix tenamiteb laj caldeo. Sa li tenamit quiyola cui, aran ajcui quicam. 29 Laj Abram quisumla riquin jun li ixk xSarai xcaba. Ut laj Nacor quisumla riquin lix Milca. Lix Milca ut lix Isca xrabineb laj Harn. 30 Lix Sarai ma jun xcocal quicuan. Ac re nak inca naquiresin. 31 Laj Tar qui-el sa li naajej Ur, lix tenamiteb laj caldeo. Cuan sa xchol nak taxic sa li tenamit Canan. Quixcam chirix laj Abram li ralal. Ut quixcam ajcui chirix laj Lot li ri. Laj Lot, aan ralal laj Harn. Ut quixcam ajcui lix Sarai li ralib. Lix Sarai, aan li rixakil laj Abram. Yoqueb chi xic sa li be li naxic Canan nak quextau jun li tenamit Harn xcaba. Ut coxecanak sa li tenamit aan. 32 Cuib ciento chihab riquin ob (205) chihab cuan re laj Tar nak quicam sa li tenamit Harn.

27Aan

Eb li ralal xcajol laj Tar

12

Kacua Dios quixye re laj Abram: Tat-elk sa li naajej ain. Tacanabeb la cuechalal ut tacanab ajcui rochoch la yucua. Ut tatxic sa li naajej li tincut chacuu lain, chan. 2 Eb la cualal acajol tequiank. Ut tanimank lix cuanquileb sa ruchichoch. Ut lain tin-osobtesi nk acue. Ut la caba nanok
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Li

Li Dios naxbok laj Abram

GNESIS12

18

ru yalak bar. Sa acaba laat, nabaleb chic li cristian texcul li usilal xban nak laat sicbil acuu inban. 3 Yalak ani tabanunk usilal acue, tinbanu ajcui usilal re lain. Li ani tatzektanank acue, lain tintzektanaheb ajcui aan. Sa acaba laat, tincuosobtesiheb chixjunileb li cristian li tecuank sa ruchichoch, chan li Dios re laj Abram. 4 Laj Abram qui-el sa li naajej aan jo quiyehe re xban li Dios. Co ajcui laj Lot chirix. Olaju xcacal (75) chihab cuan re laj Abram nak qui-el chak sa lix tenamit Harn. 5 Laj Abram quixcam chirix lix Sarai li rixakil. Ut quixcam ajcui chirix laj Lot, li ralal li ri tzin. Ut quixcam ajcui chixjunil li caru cuan re li quetam nak quecuan sa li tenamit Harn. Quixcameb ajcui lix mos chirix. Ut queoc chi xic sa li tenamit Canan ut yal jun nak coxextau. 6 Laj Abram yo chi numec sa li tenamit aan nak coxtau li naajej Siquem. Aran cuan jun ton li che ji re jun li cui nk aj More xcaba. Sa li naajej aan cuanqueb laj cananeo. 7 Sa li naajej aan quiatinac li Dios riquin laj Abram ut quixye re, Sa jun cutan tinque chixjunil li naajej ain reheb la cualal acajol, chan li Dios. Jocan nak laj Abram quixtus li pec ut quixyi b jun lix artal re xlokoninquil li Kacua Dios. 8 Chirix chic aan, laj Abram co sa li tzul li cuan jun pacal li tenamit Bet-el sa xjayal bar na-el cui chak li sake. Quixyi b lix muhebal sa li naajej aan sa xyankeb li cuib chi tenamit Bet-el ut Hai. Ut laj Abram quixyi b aran jun chic li artal ut quixlokoni li Kacua Dios. 9 Laj Abram qui-oc cuichic chi xic sa li naajej Neguev.

eb li cutan aan quicuan jun li nimla cueej sa li naajej aan. Xban nak maca li tzacaemk, coeb laj Abram sa li naajej Egipto ut aran quecana. 11 Ut nak yo chi nachoc riquin li tenamit Egipto, laj Abram quixye re li rixakil: At Sarai, ninnau nak laat kaxal chinausat. 12 Nak tateril eb laj Egipto, texye nak laat cuixakil. Naru tinexcamsi lain ut laat tatexcam riquineb. 13 Tabanu usilal, tayeheb re nak laat cuanab re nak inca tinexcamsi. Chi jocan tinacol sa rukeb laj Egipto, chan laj Abram re li rixakil. 14 Laj Abram quecuulac sa li naajej Egipto. Ut eb laj Egipto queril nak chinaus na-iloc li ixk. 15 Laj faran, aan li acuabej re li naajej aan. Eb laj tenkom re laj faran queril ajcui nak chinaus li ixk ut quexye re: Us li ixk aan chok acue, chanqueb. Ut lix Sarai quicame sa rochoch laj faran. 16 Xban nak laj Abram quixkaxtesi lix

10Sa

Laj Abram quicuulac sa li naajej Egipto

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

19

GNESIS12

Laj Abram quixtus li pec ut quixyi b jun lix artal re xlokoninquil li Kacua Dios. (Gnesis 12.7)

Sarai sa ruk laj faran, nabal lix rabal quiquehe re laj Abram. Laj faran quixque xquetomk, quixque xcuacax, quixque xbur ut quixque ajcui lix mos cui nk ut lix mos ixk. Ut quiquehe ajcui xni nki xul camello xcaba. 17Ut li Kacua Dios quixque chixtojbal xmac laj faran xban nak quixcam sa li rochoch lix Sarai. Quixtakla jun raylal sa xbeneb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS12,13

20

cuanqueb sa rochoch laj faran ut queyajer chixjunileb. 18 Laj faran quixtakla xbokbal laj Abram, ut quixye re: Caut nak xabanu cue chi jocain? Ut, caut nak inca xaye cue nak acuixakil lix Sarai? 19 Caut nak xaye cue nak acuanab aan? Lain xincam raj chok cuixakil xban nak inca xaye cue nak acuixakil. Cue la cuixakil. Cam ut ayu. Elen sa li tenamit ain, chan re laj Abram. 20 Laj faran quixtaklaheb lix mos chi camoc be chiru laj Abram. Chi jocan laj Abram qui-el rochben li rixakil. Quexcam chirix chixjunil li caru cuan re.

13

chirixeb. Quexcam li caru reheb. Quesuki cuichic sa li naajej Neguev li cuan sa xcuent Canan. 2 Numtajenak xbiomal laj Abram. Cuan x-oro. Cuan xplata ut cuan ajcui nabal lix quetomk. 3 Laj Abram queel sa li naajej Neguev ut quenume sa li tenamit Bet-el. Quecuulac cuichic sa li naajej bar quixyi b cui lix muhebal junxil sa xyankeb li cuib chi tenamit Hai ut Bet-el. 4 Aan li naajej li quixyi b cui li artal junxil. Ut aran laj Abram quixlokoni cuichic li Kacua Dios. 5 Laj Lot biom ajcui jo laj Abram. Nabal lix quetomk, ut nabal ajcui lix muhebal yi banbil riquin ticr. 6 Xban nak numtajenak xquialeb lix quetomk chi xcabichaleb laj Lot ut laj Abram, inca natzakloc li naajej chok reheb. Inca chic naru tecuank sa jun chi naajej. 7Ut sa li naajej aan cuanqueb laj cananeo jo eb ajcui laj ferezeo. Xban nak kaxal latz li naajej, quexpleti rib chi ribileb rib laj ilol xquetomk laj Abram riquineb laj ilol xquetomk laj Lot. 8 Laj Abram quixye re laj Lot: Lao kacomon kib. Inca taxak tacuank li chaajquilal chi kibil kib. Jo ajcui riquineb li kamos. Inca nacuaj nak texpleti ribeb laj ilol reheb li kaquetomk. 9 Il li naajej ain numtajenak xnimal. Caut nak inca takajach kib? Sic li naajej li tacuulak chacuu. Cui tacuaj xic sa la nim, lain tinxic sa la tze. Cui tacuaj xic sa la tze, lain tinxic sa la nim, chan laj Abram. 10 Laj Lot quiril nak cajo xchinausal li ru taka cuan chire li nima Jordn. Li naajej aan chabil ut nim. Nacuulac toj cuan cui li tenamit Zoar. Ut quiril nak cuan li ha chok re li acui mk. Chanchan li naajej Egipto li queel cui chak. Aan quiculman nak li Dios toj maji naxsach li tenamit Sodoma ut Gomorra. 11 Laj Lot quixchap chok re li ru taka li nacana chire li nima Jordn, ut co sa xjayal bar na-el cui chak li sake. Jocain nak quexcanab ribeb laj Lot riquin laj Abram. 12 Laj Abram quicana sa li naajej Canan. Ut laj Lot co sa li ru taka cuanqueb cui li coc tenamit. Quixyi b lix muhebal nach riquin li tenamit Sodoma. 13 Eb li cristian li cuanqueb aran sa li tenamit Sodoma numtajenak xmaqueb chiru li Kacua Dios. 14 Nak ma ani chic laj Lot, li Kacua Dios quiatinac riquin laj Abram ut quixye re: Sa li naajej li xakxocat cui, ilon sa xca pacalil li naajej

1Laj Abram qui-el sa li naajej Egipto rochben li rixakil. Ut co ajcui laj Lot

Laj Abram ut laj Lot quexjach ribeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

21

GNESIS13,14

ain. 15 Ut ilon chi us. Chixjunil li choch, li yocat chi rilbal, aan tinque acue laat chi junaj cua jo ajcui reheb la cualal acajol. Ain li naajej li xinyechii acue, chan. 16 Tinqueheb chi quianc la cualal acajol. Inca taruk rajlanquileb xban xquialeb, jo li poks sa choch inca naru rajlanquil, chan. 17Ut li Dios quixye ajcui re laj Abram: Ayu ut beni chak xsa li choch ain. Taque chak retal sa xca pacalil xban nak li choch ain tinque acue, chan li Dios. 18 Tojonak laj Abram quixjal lix naajeb lix muhebal. Ut co chi cuanc sa li naajej ji ru. Eb li che ji, aan re laj Mamre. Li naajej ain nach cuan riquin li tenamit Hebrn. Ut laj Abram quixyi b jun chic li artal aran re xlokoninquil li Kacua Dios.

14

Arioc, aan lix reyeb li tenamit Elasar. Laj Quedorlaomer, aan lix reyeb li tenamit Elam. Ut laj Tidal, aan lix reyeb li tenamit Goim. 2 Eb li cahib chi rey ain quexpleti ribeb riquineb ob chic li rey. Eb li rey ob chic, aaneb ain: laj Bera, aan lix reyeb li tenamit Sodoma; laj Birsa, aan lix reyeb li tenamit Gomorra; laj Sinab, aan lix reyeb li tenamit Adma; laj Semeber, aan lix reyeb li tenamit Zeboim; ut li rey jun chic, aan lix reyeb li tenamit Bela, li nayeman ajcui Zoar re. 3 Li ob chi rey ain quexchutub ribeb rochbeneb lix soldados sa li ru taka Sidim. Anakcuan li naajej aan Mar Muerto xcaba. 4 Eb li ob chi rey ain quecuan rubel xtak laj Quedorlaomer chiru cablaju chihab. Aban nak ac yo chic oxlaju chihab inca chic queraj canac rubel xtakl aan. Aan aj e nak quexchutub ribeb chi pletic re nak texsach xcuanquil laj Quedorlaomer. 5 Nak ac xnume chic jun chihab, li rey Quedorlaomer quexchutub rib rochbeneb li oxibeb chic li rey. Quecoeb rochbeneb lix soldados chi pletic. Nak yoqueb chi xic chi pletic riquineb li ob chic li rey, sa lix beheb quextau jalaneb tenamit ut quepletic riquineb toj retal quenumta sa xbeneb laj Refaim li cuanqueb sa li tenamit Astarot Karnaim, ut sa xbeneb laj Zuz li cuanqueb sa li tenamit Ham, jo ajcui sa xbeneb laj Emita li cuanqueb sa li tenamit Save-quiriataim. 6 Ut quenumta ajcui sa xbeneb laj horeos li cuanqueb sa li tenamit Seir li tzul ru. Ut quecuulac sa li tenamit Parn li cuan toj sa xnubal li chaki choch. 7Nak quisuki chak li rey Quedorlaomer rochbeneb li jun chol chic quecuulac sa li tenamit En-mispat. Nequexye ajcui Cades re li tenamit aan. Ut quenumta sa xbeneb laj Amalec jo eb ajcui laj amorreo li cuanqueb sa li naajej Hazezontamar. Ut quexsach ruheb chixjunil li caru quextau sa xbeheb nak yoqueb chi xic. 8 Tojonak li ob chi rey rochbeneb lix soldados quecoeb chi pletic. Aaneb li cuanqueb chok rey sa eb li tenamit Sodoma, Gomorra, Adma, Zeboim ut Bela. Aran quepletic sa li ru taka Sidim. 9 Eb aan quepletic riquineb li

1Sa eb li cutan aan, laj Amrafel, aan lix reyeb li tenamit Sinar. Laj

Laj Abram naxcol laj Lot

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS14

22

cahib chi rey: laj Quedorlaomer lix reyeb li tenamit Elam; laj Tidal, lix reyeb li tenamit Goim; laj Amrafel, lix reyeb li tenamit Sinar ut laj Arioc, lix reyeb li tenamit Elasar. 10 Sa li ru taka Sidim cajo li jul cuan. Sa eb li jul ain cuan li asfalto. Nak yoqueb chi elelic chiruheb li cahib chi rey, eb li soldados re Sodoma ut Gomorra quelajetane sa li jul ut cuan li queelelic sa li tzul. Eb li ob chi rey inca quexcuy xcolbal ribeb sa rukeb li cahib chic. 11 Eb li cahib chi rey quenumta sa xbeneb li ob chi rey sa li plet. Li cahib chi rey quexxoc chixjunil li cuan sa eb li tenamit Sodoma ut Gomorra. Quexcam chok reheb li tzacaemk jo ajcui lix biomaleb li cuib chi tenamit aan ut quecoeb. 12 Laj Lot, li ralal li ri tzin laj Abram, cuan sa li tenamit Sodoma. Xban nak cuan aran, laj Lot quichape xbaneb li quenumta sa xbeneb li tenamit. Quexcam ajcui chixjunil li caru cuan re laj Lot. 13 Abanan quielelic jun li cui nk chiruheb aan. Li cui nk aan quicuulac riquin laj Abram laj Hebreo ut quixye re li caru quiculman. Laj Abram cuan sa li naajej li ji ru. Eb li che ji, aan re laj Mamre. Laj Mamre, aan xcomoneb laj amorreo. Aan ras laj Escol jo ajcui laj Aner. Eb aan rami gueb rib riquin laj Abram. 14 Nak laj Abram quirabi nak quicame laj Lot, ticto quixchutubeb oxib ciento riquin cuakxaklaju (318) lix mos. Eb aan yolajenakeb sa lix choch laj Abram. Chixjunileb quextake li quecamoc re laj Lot. Quecuulac toj sa li tenamit Dan. 15 Chiru kojyi n laj Abram quecoeb chi maca resileb chixcolbal laj Lot. Maca sa xcholeb li queelkan re laj Lot nak quecuulac laj Abram. Nak queril, xakamileb laj Abram chiruheb. Quextiquib pletic ut li quecamoc re laj Lot ticto queelelic. Laj Abram quiralinaheb toj sa li tenamit Hoba. Li tenamit aan cuan jun pacal li tenamit Damasco. 16 Laj Abram quixcol laj Lot sa rukeb li queelkan re. Jo ajcui chixjunil li caru cuan re laj Lot. Ut quixcol ajcui nabaleb li cristian aj Sodoma, jo cui nk jo ixk li quechape.

rey Quedorlaomer jo eb ajcui li rochben queoso sa ruk laj Abram. Nak laj Abram quisuki chak, lix reyeb laj Sodoma qui-el chixculbal laj Abram. Quexcul rib sa li ru taka Save. Nayeman ajcui re li naajej aan Li Ru Taka re li Rey. 18 Laj Melquisedec, aan lix reyeb laj Salem ut nacanjelac ajcui chok aj tij chiru li nimajcual Dios. Laj Melquisedec quixcul laj Abram ut quixqueheb xcua ruca. 19 Laj Melquisedec quirosobtesi laj Abram riquin li atin ain: Osobtesinbil taxak laj Abram xban li Kacua Dios, li kaxal nim xcuanquil. Li Kacua Dios, aan li quiyi ban re li choxa jo ajcui li ruchichoch. 20 Lokoninbil taxak li Kacua Dios li kaxal nim xcuanquil. Aan xkaxtesi sa acuuk li xic nequeiloc acue,

17Li

Laj Melquisedec co xculbal laj Abram

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

23

GNESIS14,15

chan. Laj Abram quixsi re laj Melquisedec li junjunk sa xlajetkil re chixjunil li caru quirechani chak. 21 Lix reyeb laj Sodoma quixye re laj Abram: Banu usilal, kaxtesiheb cuichic sa li tenamit ain chixjunileb li cristian li xacoleb chak sa li plet. Ut li caru cuan reheb tacanak chok acue, chan. 22 Abanan laj Abram quichakoc ut quixye re; Ac xinbanu jun li juramento riquin li Kacua Dios, li quiyi ban re li ruchichoch jo ajcui li choxa. 23 Ac xinye re li Dios nak relic chi yal ti c maca tincam chok cue. Chi moco tinxoc ta jun china tokolak li cam chok re xbacbal inxab. Inca nacuaj taye nak sa acaba laat xinbiomo. 24 Li caru xextzaca chak lin mos, caaj cui aan xincul. Ut li oxib chi cui nk li xeochbenin cue, eb aan texcul li caru taquemank reheb chi xjunkaleb. Eb li cui nk aan laj Aner, laj Escol ut laj Mamre, chan laj Abram.

15

visin. Li Dios quixye re: Matxucuac, Abram, xban nak lain tin-ilok acue. Kaxal numtajenak la kajcamunquil tinque, chan li Dios. 2 Laj Abram quixye re: At Kacua Dios, caru aj e nak nabal lin rabal taque? Laat nacanau nak ma jun cualal incajol cuan. Ut li ani taechani nk re li caru cuan cue, aan li xben inmos laj Eliezer li chalenak chak sa li tenamit Damasco, chan. 3 Laat ma jun li cualal xaque. Xban aan chixjunil li caru cuan cue, tento nak jun lin najter mos quiyola sa cuochoch, aan taechani nk re, chan laj Abram. 4 Ut li Kacua Dios quixye re laj Abram: Macua la mos taechani nk re. Relic chi yal tinye acue nak li ani taechani nk re li caru cuan acue, aan li tzakal la cualal, chan li Dios. 5 Li Dios quixcam laj Abram chirix cab ut quixye re: Ilon takec. Il ma tatruk rajlanquileb li chahim. Jocan ajcui xquial la cualal acajol li tinque. Inca tatruk rajlanquileb, chan li Dios. 6 Laj Abram quixpab li caru quiyehe re xban li Dios. Jocan nak li Dios quixye nak laj Abram aan jun cui nk ti c xchol. 7Li Dios quixye re laj Abram; Lain li Kacua Dios. Lain xin-isin chak acue sa li tenamit Ur ut xatincam chak sa li tenamit ain. Ut li choch ain, laat tatechani nk re, chan. 8 Ut laj Abram quichakoc ut quixye: Kacua Dios, chanru nak tinnau chi tzakal nak tincuechani li choch? Caru li retalil taque? chan. 9 Ut li Dios quixye re laj Abram: Lain tinbanu jun li contrato acuiquin. Tacameb chak li xul li tinye acue. Tacam chak jun li china bac oxib chihab cuan re, ut jun li ixki chibat oxib chihab cuan re, ut jun li telom carner oxib chihab cuan re. Ut tacam ajcui chak junak li china mucuy jo ajcui junak china paloma, chan li Dios. 10 Ut laj Abram quixcameb li xul li quipatze re xban li Dios. Quixcamsi ut quixjach sa xyiheb

1Chanchan matquec yo laj Abram nak li Dios quixcutbesi rib chiru sa

Li Dios quixbanu jun li contrato riquin laj Abram

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS15,16

24

li xul ut quixpacabeb. Li mucuy ut li paloma inca quixjacheb. 11 Quecube chak li sosol sa xbeneb li camenak xul. Ut laj Abram quixyolesiheb. 12 Nak ac yo chi mukunc li sake, laj Abram quicube xcuara. Nak yo chi cuarc, sa junpat quikojyi no chi us li cuan cui ut cajo nak quixucuac. 13 Ut li Dios quixye re: Tento nak tanau nak la cualal acajol texic chi najt sa jalan tenamit macua xtenamiteb aan. Ut kaxal ra texcul aran. Tequehek chok rahobtesinbil mos. Ut chiru cahib ciento (400) chihab tecuank sa raylal, chan li Dios. 14 Li Dios quixye: Lain tinrakok atin sa xbeneb li yokeb chi rahobtesi nc re la cualal acajol. Mokon chic nak la cualal acajol teelk chak aran, texcam chak lix biomaleb chirixeb. 15 Nak ac ti xakat chic chi us, laat tatcamk. Cojcok achol nak tatcamk. Ut toxetau erib acuochbeneb la xetonil yucua li ac camenakeb. 16 Li xca xtepal la cualal acajol tesuki k chak sa li naajej ain. Abanan toj tanumtak li mausilal texbanu laj amorreos, tojonak tinmak li naajej ain chiruheb, chan li Dios re laj Abram. 17Nak kojyi n chi us, laj Abram quiril nak cutamil chiru jun xnaaj li xam yo chi elc xsibel ut jun lochloquil xam quinume sa xyiheb li xul li jachbileb. 18 Aan ain li retalil nak sa li cutan aan li Kacua Dios quixbanu jun li contrato riquin laj Abram. Ut li Dios quixye re laj Abram: Li naajej ain tinque chok acue ut chok reheb ajcui la cualal acajol li tecuank. Li naajej li tinque reheb naticla chak cuan cui li nima re Egipto ut nocoxrakek cuan cui li nimla nima Eufrates, chan. 19 Li naajej ain, li tinque ere, aan li cuanqueb cui eb laj ceneo, ut eb laj cenezeo, ut eb laj cadmoneo. 20 Ut aran ajcui cuanqueb laj hitita, ut eb laj ferezeo, ut eb laj refata. 21 Ut aran ajcui cuanqueb laj amorreo, ut eb laj cananeo, ut eb laj gergeseo, ut eb laj jebuseo, chan li Dios re laj Abram.

16

xcaba. Aan chalenak chak Egipto. 2 Lix Sarai quixye re laj Abram: Laat nacanau nak ma jun inculaal. Lain tincuaj junak inculaal, aban li Kacua Dios inca naxque cue. Naru tatcuank riquin lin mos. Mare tacuank junak aculaal riquin ut lain tinxoc chok cue, chan lix Sarai. Ut laj Abram quixpab li caru quiyehe re xban lix Sarai. 3 Nak quiculman ain ac lajeb chihab roquiqueb sa li tenamit Canan. Lix Sarai quixkaxtesi lix mos sa ruk laj Abram re nak tacuank riquin. 4 Tojonak laj Abram quicuan riquin, ut lix Agar quicana chi yaj aj ixk. Nak quixnau nak tacuank junak lix culaal, lix Agar inca chic quixque sa xnak ru lix Sarai. Ut lix Agar xic chic naril aan. 5 Lix Sarai quixye re laj Abram: Sa amac laat nak yoquin chixculbal li raylal ain. Lain xinque lin mos acue ut anakcuan xic chic ninril. Nak xnau nak tacuank jun lix culaal yo chixnimobresinquil rib chicuu. Li Kacua Dios taxak tixye ke ani cuan xmac,

1Lix Sarai li rixakil laj Abram ma jun xcocal. Aan cuan jun xmos xAgar

Lix Agar ut lix yum aj Ismael xcaba

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

25

GNESIS16,17

ma laat malaj lain, chan lix Sarai. 6 Quichakoc laj Abram ut quixye re: Laat nacanau nak la mos cuan rubel atakl. Laat yal acue caru tabanu riquin, chan laj Abram. Cajo nak quijosko lix Sarai sa xben lix mos ut cajo nak quixchila. Tojonak lix Agar quielelic. 7Lix Agar yo chi bec sa li chaki choch. Quicuulac cuan cui li yuam ha sa li be naxic sa li tenamit Shur. Ut aran quitae xban lix ngel li Kacua Dios. 8 Ut li ngel quiatinac riquin ut quixpatz re: Agar, at xmos lix Sarai, bar xatchal chak? Ut, bar yocat chi xic? chan. Ut lix Agar quixye re: Lain yoquin chi elelic chiru lix Sarai lin patrn, chan. 9 Lix ngel li Dios quixye re: Sukin cuichic riquin la patrn. Tatcuank sa xyalal riquin ut tapab li caru tixye acue. 10 Tecuank nabal la cualal acajol. Inca taruk rajlanquileb xban nak numtajenak xquialeb la cualal acajol tecuank. 11 Que retal, laat yaj aj ixkat. La culaal tayolak china telom. Aj Ismael taque chok xcaba. Jocan lix caba taque xban nak li Dios naxnau li raylal li yocat chixculbal, ut aan tatxtenka, chan. 12 Li ngel quixye ajcui re: Laj Ismael cauhak rib jo junak josk aj xul ut tapletik yalak ani aj iquin. Xic tailek xbaneb chixjunileb. Laj Ismael jo eb ajcui li ralal xcajol texyi b lix naaj nach riquineb li ri tzin usta eb aan inca teraj, chan li ngel. 13 Lix Agar quixye: Laat li Kacua Dios li nacat-iloc cue, chan re li Dios. Ut quixye cuichic, Arin sa li chaki choch li Dios xcutbesi rib chicuu ut moco xincam ta nak xcuil ru, chan. 14 Jocan nak li yuam ha aan quiquehe chok xcaba Li yoyoquil Dios li nailoc cue. Li yuam ha ain cuan sa xyi li cuib chi tenamit Cades ut Bered. 15 Nak quiyola li ralal laj Abram riquin lix Agar, laj Abram quixque aj Ismael chok xcaba. 16 Cuakib rocal (86) chihab cuan re laj Abram nak quiyola laj Ismael.

17

quixcutbesi rib chiru ut quixye re: Lain li Kacua Dios li kaxal nim incuanquil. Chatcuank sa xyalal chicuu ut ti cak achol. 2 Lain tinxakab xcuanquil li contrato li xinbanu acuiquin. Lain tinque chi quianc la cualal acajol, chan li Kacua Dios re laj Abram. 3 Laj Abram quicuikla ut quixxulub lix jolom sa choch. 4 Ut li Dios quixye ajcui re laj Abram: Li contrato li tinbanu acuiquin, aan ain: Laat tat-oc chok xxetonil yucuaeb nabaleb chi tenamit, chan. 5 Anakcuan macua chic aj Abram la caba. Aj Abraham chic acaba xban nak xatinque chok xxetonil yucuaeb li quila tenamit. 6 Relic chi yal nak tebinque chi quianc la cualal acajol. Nabalak le tenamit ut tecuank ajcui le rey sa le tenamit chixjunkaleb. 7Junelic tacuank xcuanquil li contrato li xinbanu acuiquin jo ajcui riquineb la cualal acajol. Lain la Dios laat, ut lain ajcui xDioseb la cualal acajol. 8 Li choch Canan li cuancat cui anakcuan tinque acue ut eb la cualal acajol teechani nk re chi junaj cua. Lainak

1Nak ac belelaju rocal (99) chihab cuan re laj Abram, li Kacua Dios

Li circuncisin nacanjelac chok retalil li contrato

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS17

26

lix Dioseb chixjunileb la cualal acajol, chan. 9 Ut li Dios quixye ajcui re laj Abraham: Tento nak laat tabanu li contrato cuiquin lain. Jocan ajcui texbanu la cualal acajol. 10 Laat tabanu li caru tinye acue. Jocan ajcui texbanu chixjunileb la cualal acajol. Ut aan ain li tinye ere. Li junjunk chi cui nk sa eyank, tento nak texcul li circuncisin. 11 Ut li circuncisin aan ain: Tasetmank cachinak xtzumal ruuj xtzejcual li cui nk. Tabanu ain chok retalil li contrato li xkabanu chi kibil kib. 12 Li junjunk chi culaal telom tixcul li circuncisin nak cuank cuakxakib cutan xyolajic. Ain lin chakrab li taticlak anakcuan ut tauxmank chalen. Jocan tauxmank reheb chixjunileb li coc telom sa xyankeb la cualal acajol jo eb ajcui la lokbil mos usta jalan xtenamiteb. 13 Tento nak chixjunileb la cualal acajol texcul li circuncisin. Jocan ajcui eb la mos cui nk. Chi jocain tacanak jun retalil riquin le tzejcual. Aan retalil li contrato li xkabanu chi kibil kib. 14 Cui junak cui nk inca tixcul li circuncisin, aan tzektananbilak xban nak aan xket lin chakrab, chan li Dios. 15 Li Dios quixye ajcui re laj Abraham: Anakcuan macuaak chic xSarai xcaba la cuixakil; xSara chic taquemank chok xcaba. 16 Lain tincuosobtesi lix Sara. Ut tacuank la cualal riquin. Relic chi yal tincuosobtesi aan. Lix Sara tacuank nabaleb li ralal xcajol. Aan taoc chok xnaeb nabal chi tenamit li toj teyolak mokon. Li ralal xcajol lix Sara teoc chok xreyeb li tenamit, chan li Dios. 17Laj Abraham quicuikla ut quixxulub lix jolom sa choch ut qui-oc chi seec. Laj Abraham quixye sa xchol: Ma kaxal yal ta cui nak tacuank junak cualal nak ac xinbanu li jun ciento chihab? Ut lix Sara, ma tacuank ta bi junak lix culaal nak ac xbanu li lajeb rocal (90) chihab? chan. 18 Ut laj Abraham quixye re li Dios, Usan cui laj Ismael tixcul li usilal acuiquin, chan. 19 Li Dios quixye re laj Abraham: Ac xinye acue nak lix Sara tacuank lix culaal. Aj Isaac taque chok xcaba. Lain tinbanu ajcui lin contrato chi junelic riquin aan jo ajcui riquineb li ralal xcajol, chan. 20 Xcuabi caru xaye chirix laj Ismael. Matcoxlac. Tincuosobtesi ajcui aan. Aan tacuank ajcui nabal li ralal xcajol. Laj Ismael tacuank cablaju li ralal. Ni nkakeb xcuanquil sa lix tenamiteb ut nimak ajcui lix tenamiteb. 21 Abanan lin contrato junelic cuank riquin laj Isaac. Aan la cualal li tacuank riquin lix Sara chiru li chihab jun, chan li Dios re laj Abraham. 22 Nak quirake chi atinac, li Kacua Dios qui-el riquin laj Abraham. 23 Sa ajcui li cutan aan laj Abraham quixset lix tzumal ruuj xtzejcual laj Ismael. Chi jocain quixbanu li circuncisin reheb lix mos li queyola sa rochoch. Ut quixbanu ajcui reheb lix lokbil mos. Sa li cutan aan qui-uxman chixjunil jo quiyehe re xban li Kacua Dios. 24 Belelaju rocal (99) chihab cuan re laj Abraham nak quixcul lix circuncisin. 25 Oxlaju chihab cuan re laj Ismael nak quixcul lix circuncisin. 26 Sa li cutan aan quexcul li circuncisin laj Abraham ut laj Ismael li ralal. 27Chixjunileb lix mos cui nk li queyola sa rochoch laj Abraham quexcul li circuncisin, jo eb ajcui li lokbil mos li jalan xtenamiteb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

27

GNESIS18

18

sa li naajej ji ru. Eb li che ji, aan re laj Mamre. Quicuulac li Kacua Dios riquin. Jocain nak quixcutbesi rib li Dios chiru laj Abraham. 2 Laj Abraham quiril nak xakamileb oxibeb li cui nk chiru. Sa junpat qui-el chixculbaleb. Quixcuikib rib ut quixxulub lix jolom sa choch, ut quixye: 3 At Kacua, chan laj Abraham, tabanu usilal, matxic cuan chi junpat. 4 Tintakla xcambal cachinak li ha re techaj le rok. Chexhilank rubel xmu li che. 5 Xban nak xexculun cuiquin, tincam chak cachinak le tzacaemk re nak sahak sa le chol nak texxic, chan laj Abraham. Ut eb aan quechakoc ut quexye re: Us, bantiox acue. 6 Laj Abraham qui-oc sa lix muhebal ut quixye re lix Sara: Seba acuib. Chap oxib bis li caj li chabil ut tayi b li caxlan cua, chan. 7Laj Abraham co sa junpat cuanqueb cui lix quetomk. Quixchap jun li cuacax chabil ut toj al. Quixque li xul re lix mos re nak tixcub chak chi chabil. 8 Quixcam li cubanbil tib chok reheb li rula. Quixcam ajcui li queso ut li leche. Ut laj Abraham quixque xchol chixjecbaleb xtzacaemkeb li rula nak yoqueb chi cuaac rubel xmu li che. 9 Nak querake chi cuaac li rula, quexpatz re laj Abraham, Bar cuan lix Sara la cuixakil? Laj Abraham quixye reheb, Cuan sa cab, chan. 10 Ut jun li cuan sa xyankeb li oxib quixye re: Tolinelk cuichic sa li chihab jun chacuilbal. Ut lix Sara ac cuank chic junak xculaal telom, chan re laj Abraham. Lix Sara cuan sa cab ut quirabi li caru yoqueb chixyebal. 11 Laj Abraham ut lix Sara ac ti xeb chic. Lix Sara ac xnume xkehil nak tacuank xcocal. 12 Xban aan lix Sara quiseec sa xchol ut quixye: Chanru nak tacuank li saylal ain? Lin belom ut lain ac xoti x chi us, chan sa xchol. 13 Ut li Kacua Dios quixye re laj Abraham: Caut nak xseec lix Sara? Caut nak inca naxpab nak tacuank junak lix culaal sa xti xilal? 14 Lain li Kacua Dios. Maca chaaj chicuu. Chiru li chihab jun chic tinsuki k chak chacuilbal ut lix Sara ac cuank chic jun lix culaal china telom, chan li Kacua Dios. 15 Ut lix Sara quixucuac nak quirabi li atin aan ut quixye: Lain inca xinseec, chan. Ut li Kacua quixye, Lain ninnau nak xatseec, chan.

1Nak ac xnume cualeb, laj Abraham chunchu chire lix muhebal

Li Dios naxye nak chi yal tacuank li ralal laj Abraham

Sodoma. Laj Abraham co chirixeb re xchakrabinquileb. 17Tojonak li Kacua Dios quixye sa xchol: Inca tinmuk chiru laj Abraham li caru tinbanu. 18 Laj Abraham, aan li taoc chok xxetonil yucuaeb li quila tenamit ut eb aan

16Chirix chic aan li oxibeb chi cui nk quexakli ut queoc chi xic sa li tenamit

Laj Abraham naxtzama chiru li Dios nak tixtokoba ruheb laj Sodoma

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS18

28

nimak xcuanquileb. Chixjunileb li tenamit sa ruchichoch texcul li usilal sa xcaba laj Abraham. 19 Ac xinsic ru re tacamok be chiruheb li ralal xcajol. Aan tacholobank re xyalal chiruheb re nak texpab li cuatin ut tecuank sa usilal ut sa ti quilal. Cui texbanu ain, lain tinbanu chixjunil li caru xinyechii re laj Abraham, chan li Dios. 20 Ut li Kacua Dios quixye re laj Abraham: Nabal li caak re ru inca us xcuabi chirixeb laj Sodoma ut laj Gomorra. Numtajenakeb lix mac. 21 Anakcuan xic cue aran ut tincuil ma yal li caru xcuabi chirixeb re nak tinnau, chan li Kacua Dios. 22 Eb li cuib chi cui nk quecoeb aran Sodoma. Ut laj Abraham quicana rochben li Kacua Dios. 23 Laj Abraham quinachoc riquin li Kacua Dios ut quixye re: Ma tasach ruheb li ti queb xchol sa xyankeb li inca ti queb xchol? 24 Mare cuanqueb mero ciento chi cristian ti queb xchol sa xyankeb. Cui cuanqueb mero ciento li ti queb xchol, ma inca taruk tacuy xmaqueb li inca ti queb xchol? Malaj cuan sa achol nak tasach chi junaj cua li tenamit aan? chan. 25 Inca naru tasacheb ru li ti queb xchol jo tabanu riquineb li inca ti queb xchol. Ninnau nak laat inca tabanu aan xban nak laat nacatrakoc atin sa xyalal sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch, chan laj Abraham. 26 Li Kacua Dios quixye re laj Abraham: Cui cuanqueb mero ciento li ti queb xchol sa li tenamit Sodoma, sa xcaba eb aan tincuy xmaqueb chixjunileb li cuanqueb aran, chan. 27Ut laj Abraham quixye cuichic re li Kacua: Chacuy inmac nak tinatinak cuichic acuiquin chi jocain. Laat li Kacua Dios ut lain yal cui nkin. 28 Cui caaj cui ob roxcal (45) li cristian ti queb xchol cuanqueb sa li tenamit aan, ma yal xban nak ob chic taraj li mero ciento nak tasach ru li tenamit? chan laj Abraham. Ut li Kacua Dios quixye re: Cui cuanqueb ob roxcal (45) li cristian li ti queb xchol, lain inca tinsach ru li tenamit, chan li Dios. 29 Ut laj Abraham quixpatz cuichic re: Cui caaj cui cacal (40) li ti queb xchol cuanqueb, ma tasacheb ru? chan. Ut li Dios quixye re, Sa xcabaeb li cacal (40) li ti queb xchol, inca tinsach ru li tenamit, chan. 30 Laj Abraham quixye cuichic re li Kacua: Chacuy inmac. Us cui inca tatjoskok cuiquin xban nak tinpatzok cuichic acue. Mare caaj cui lajeb xcacal (30) cuanqueb. Ma tasacheb ru li tenamit? chan. Ut li Kacua quixye re, Sa xcabaeb li lajeb xcacal (30) li ti queb xchol, lain tincuy xmaqueb li tenamit, chan. 31 Ut quixye cuichic laj Abraham: At Kacua, chacuy inmac. Tinpatzok cuichic acue. Cui junmay (20) ajcui li ti queb xchol, ma tasach ru li tenamit? chan. Ut li Kacua quixye re: Sa xcabaeb li junmay (20) li ti queb xchol, inca tinsach ru li tenamit, chan. 32 Toj quixtzama cuichic xcuybal laj Abraham ut quixye re li Kacua: Banu usilal, at Kacua, matjosko cuiquin. Caaj chic anakcuan tinpatzok acue ut inca chic tatinchichii. Caru tabanu cui lajeb (10) ajcui li ti queb xchol li cuanqueb sa li tenamit? chan. Ut li Kacua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

29

GNESIS18,19

quixye re laj Abraham: Sa xcabaeb li lajeb li ti queb xchol, inca tinsach ru li tenamit, chan li Kacua. 33 Nak quirake chi atinac riquin laj Abraham, li Kacua Dios qui-el aran. Ut laj Abraham quisuki cuichic sa rochoch.

19

Aaneb lix ngel li Dios. Laj Lot chunchu sa li oquebal re li tenamit sa li naajej li nequexchutub cui ribeb li cristian. Nak quirileb li cui nk, quicuacli laj Lot chixculbaleb, quixcuikib rib ut quixxulub lix jolom sa choch. 2 Ut quixye reheb: Ex Kacua, banuhomak li usilal. Yokeb sa li cuochoch ut aran tenumsi li kojyi n. Aran naru techaj le rok. Ut toj cuulaj ekela texxic, chan. Eb aan quexye re: Bantiox acue. Machichii acuib. Naru nococuar sa be, chanqueb. 3 Abanan laj Lot quirelaji ruheb re nak texic sa rochoch toj retal quexsume canac. Nak queoc sa li rochoch laj Lot quixyi b chi chabil lix tibeleb xcua. Quixyi b lix caxlan cua xcomon li inca nasipo, ut quecuaac. 4 Toj maji ajcui nequeoc chi cuarc nak quecuulac chixjunileb li cui nk aj Sodoma jo ti x ut jo saj. Quexsut li rochoch. 5 Quexjap re chixbokbal laj Lot ut quexye re: Bar cuanqueb li cui nk li xeculun sa la cuochoch chiru li kojyi n ain? Isiheb chak chirix cab. Takaj tomacobk riquineb, chanqueb. 6 Laj Lot qui-el chirix cab chi atinac riquineb ut quixtzap li puerta chirix. 7Quixye reheb: Tintzama usilal cheru, ex cuas cui tzin. Nimla mac xbanunquil li caru nequecoxla. Mebanu li mausilal ain. 8 Cuanqueb cuib inrabin maji nequecuan riquin cui nk. Tincuisiheb chirix cab ut banuhomak li caru teraj riquineb. Caaj cui li cuib chi ula, maca tebanu reheb, chan. 9 Eb laj Sodoma quexye re: Elen arin. Laat chalenakat chak sa jalan tenamit ut anakcuan tacuaj laat tattaklank ke. Anakcuan nabal chic li raylal tacul laat chiru li texcul eb aan, chanqueb. Cajo nak quejosko sa xben laj Lot. Quejiloc chixcatk re nak texcuek li puerta. 10 Ut eb li cui nk li cuanqueb sa li cab sa junpat quexquelo chi ruk laj Lot ut querocsi ut quextzap li puerta. 11 Eb li cuib chi cui nk lix takl li Dios quequehoc reheb chi mutzi rc eb li cui nk li teraj oc sa cab. Quemutzir li ti x jo eb ajcui li toj sajeb. Ut eb li cui nk aan quelub chixsicbal li puerta ut inca quextau. 12 Ut eb li cuib chi cui nk quexye re laj Lot: Ma toj cuanqueb acuechalal sa li tenamit ain? Cui cuanqueb, isiheb sa li tenamit ain. Cameb la rabin ut la cualal ut la hi ut ayu. Tacameb chi najt chixjunileb la cuechalal li cuanqueb sa li tenamit. 13 Anakcuan oc ke chixsachbal ru chi junaj cua li tenamit ain xban nak kaxal xnumta li mac xexbanu. Aan aj e nak xoxtakla chak li Kacua Dios chixsachbal ru li tenamit ain, chanqueb. 14 Ut laj Lot co chixyebal reheb li cui nk li tesumlak cui lix rabin ut quixye reheb: Elenkex sa li tenamit ain ut ayukex chi najt xban nak li Kacua Dios

1Nak ac oc re li kojyi n, quecuulac li cuib chi cui nk aran Sodoma.

Li Dios naxsacheb li tenamit Sodoma ut Gomorra

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS19

30

oc re chixsachbal ru li tenamit, chan. Abanan eb li cui nk aan inca quexpab li caru quixye laj Lot. 15 Nahiquicnac ru li cutan nak eb li ngel quexye re laj Lot: Seba acuib, cam la cuixakil jo eb ajcui la rabin. Elenkex sa junpat re nak inca texcamk sa xyankeb li tenamit ain li oqueb re chixtojbal xmaqueb, chanqueb. 16 Ut laj Lot toj quibay chi elc. Li Kacua Dios quiril xtokobal ru laj Lot, jo ajcui lix comoneb. Ut eb li cuib chi cui nk quexchap chi ruk laj Lot, jo eb ajcui lix rabin ut li rixakil. Queisi c sa junpat sa li tenamit xbaneb lix takl li Dios. 17Nak ac xeel sa li tenamit li cui nk quixye reheb: A linankex re nak texcolek. Mex-iloc cherix chi moco texakab erib sa li ru taka. Ti c texxic toj sa li tzul re nak inca tex-osok, chan reheb. 18 Ut laj Lot quixye reheb: Checuy inmac, ex Kacua. Inca nacuaj xic sa li tzul. 19 Laex nabal li usilal xebanu cue. Jocan nak xincole. Lain inca nacuaj xic sa li tzul. Mare tincamk ajcui aran. 20 Ilomak. Aran cuan jun china tenamit. Aan cachin ut nach cuan. Choecanab chi xic aran re nak tocolek, chan laj Lot. 21 Jun reheb lix takl li Dios quichakoc ut quixye re laj Lot: Tinbanu li caru xatzama. Inca tinsach ru li china tenamit li tacuaj cui xic. 22 Seba acuib. Ayu sa junpat. Lain maca naru tinbanu cui maji nequexcuulac aran, chan. Jocan nak li tenamit aan quexque Zoar chok xcaba. 23 Nak quecuulac laj Lot sa li china tenamit Zoar, ac x-el chak li sake. 24 Li Kacua Dios toj sa choxa quixtakla chak li xam ut li azufre sa xbeneb li tenamit Sodoma ut Gomorra. 25 Ut quesache chixjunil li tenamit. Queoso chi junaj cua li cristian li cuanqueb aran ut chixjunil li acui mk. Queoso chi junaj cua chixjunil li cuan sa li ru taka aan. 26 Li rixakil laj Lot qui-iloc chirix ut aran quicana chok xpecal atzam. 27Jo cuulajak chic laj Abraham co cuichic sa li naajej li quiatinac cui xban li Kacua. 28 Laj Abraham qui-iloc sa li naajej li quecuan cui li tenamit Sodoma ut Gomorra. Ut aran quiril nak ma cachin li sib nakujujnac chi takec. Chanchan jun nimla horno li yo xxamlel. 29 Li Kacua Dios quixsach ruheb chi junaj cua chixjunil li tenamit li cuanqueb sa li ru taka. Abanan quijultico re li caru quixtzama laj Abraham. Jocan nak quixcol laj Lot.

Lot quixucuac chi canac sa li china tenamit Zoar. Jocan nak co chi cuanc sa li tzul. Ut lix rabin cuib coeb chirix. Aran coxeocak sa jun ochoch pec. 31 Sa jun li cutan eb lix rabin laj Lot yoqueb chi atinac chi ribileb rib. Li asbej quixye re li ri tzin: Li kayucua yo chi ti xc. Ut arin ma jun cui nk cuan re tosumlak riquineb jo na-uxman yalak bar. 32 Anakcuan takacaltesi li kayucua ut lao tocuark riquin re nak tacuank ralal xcajol kiquin, chanqueb. 33 Ut chiru li kojyi n quexque nabal li vino re ut aan quicala. Ut li asbej quicuar riquin. Abanan lix

30Laj

Laj Lot quibalaki c xbaneb lix rabin nak quicaltesi c xbaneb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

31

GNESIS19,20

yucua inca quixque retal nak quicuan riquin lix rabin xban lix calajic. 34 Jo cuulajak chic li asbej quixye re li ri tzin: Chi kek lain xincuan riquin li kayucua. Anakcuan takacaltesi cuichic re nak laat chic tatcuank riquin. Chi jocan tacuank li ralal xcajol li kayucua, chan re. 35 Sa li kojyi n aan quexcaltesi cuichic lix yucuaeb. Ut li i tzinbej co chi cuarc riquin. Abanan lix yucua inca quixque retal nak quicuan riquin lix rabin xban lix calajic. 36 Ut lix rabin laj Lot chi xcabichaleb quecana chi yaj aj ixk xban lix yucuaeb. 37 Li asbej quicuan jun lix culaal telom. Aj Moab quixque chok xcaba. Chalen anakcuan aan lix xetonil yucuaeb laj Moab. 38 Jocan ajcui li i tzinbej quicuan ajcui jun lix culaal telom. Ut aj Ben-ammi quixque chok xcaba. Chalen anakcuan aan lix xetonil yucuaeb laj Amn.

naajej Neguev. Quecana sa jun li naajej li cuan sa xyank li cuib chi tenamit Cades ut Shur. Ut mokon chic queel sa li naajej aan. Quecoeb sa li tenamit Gerar. Ut aran quecana. 2 Nak ac cuanqueb aran, laj Abraham quixye: Lix Sara macua cuixakil. Aan cuanab, chan. Lix reyeb li tenamit Gerar, aan laj Abimelec. Li rey aan quixtakla xcambal lix Sara chok rixakil. 3 Chiru li kojyi n aan li Dios quiatinac riquin laj Abimelec sa lix matc ut quixye re: Anakcuan laat tatcamk xban nak li ixk xacam acuiquin cuan xbelom, chan li Dios re. 4 Laj Abimelec toj maji nacuan riquin lix Sara. Laj Abimelec quixye re li Dios: At Kacua, ma nacacoxla xcamsinquil li toj maji naxbanu li mac? 5 Laj Abraham cuan re. Aan xyehoc cue nak lix Sara, aan ranab. Jocan ajcui lix Sara quixye cue nak laj Abraham, aan ras. Macua lain cuan cue nak xinbanu li naleb ain. Moco xinnau ta nak rixakil laj Abraham, chan laj Abimelec. 6 Ut li Kacua Dios quixye re sa lix matc: Yal. Lain ninnau nak moco laat ta cuan acue. Xban nak ninnau ain, jocan nak inca xatinque chi cuanc riquin lix Sara. Jocan nak inca xatmacob chicuu. 7Ut anakcuan takaxtesi li ixk ain riquin lix belom. Laj Abraham aan jun li profeta li nayehoc re li cuatin ut aan tatijok chacuix re nak inca tatcamk. Abanan cui inca nacakaxtesi li ixk ain, laat tatcamk, jo eb ajcui la comon, chan li Dios. 8 Jo cuulajak chic laj Abimelec quicuacli toj ekela. Quixbokeb chixjunileb lix mos ut quixseraki reheb li caru quiril sa lix matc. Ut eb aan cajo nak quexucuac chi rabinquil li atin aan. 9 Ut laj Abimelec quixbok laj Abraham ut quixye re: Coxla caru xabanu cue. Caru inmac chacuu nak xaque li raylal ain sa inben jo ajcui sa xbeneb lin tenamit? Inca us xabanu cue. 10 Caut nak xabanu li naleb ain? chan laj

20

1Laj Abraham queel sa li naajej li quecuan cui ut quecoeb sa li

Laj Abraham ut laj Abimelec

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS20,21

32

Abimelec. 11 Laj Abraham quichakoc ut quixye re: Lain xincoxla nak inca nequepab li Kacua Dios sa li tenamit ain. Cuan sa inchol nak mare tinecamsi xban li cuixakil. 12 Yal li caru xinye acue nak lix Sara cui tzin. Junaj li kayucua ut li kana jalaneb. Jocan nak quinsumla riquin. 13 Li Dios quiyehoc cue nak tincanab rochoch lin yucua ut tinxic sa jalan naajej. Lain quinye re li cuixakil nak yalak bar tonumek aan tixye nak lain li ras, chan laj Abraham. 14 Tojonak laj Abimelec quixkaxtesi lix Sara sa ruk laj Abraham. Ut quixque nabal lix quetomk. Quixque ajcui lix mos cui nk ut lix mos ixk. 15 Laj Abimelec quixye re laj Abraham: Il li naajej aan. Chixjunil li choch aan cue lain. Tasic li bar cuan tacuulak chacuu ut aran tatcuank, chan. 16 Ut laj Abimelec quixye re lix Sara: Que retal. Lain xinque jun mil tumin plata re la cuas. Xinbanu ain re nak li cuanqueb sa la cuochoch texque retal nak sa xyalal xatinkaxtesi riquin la belom, ut re ajcui nak chixjunileb texque retal nak maca amac, chan laj Abimelec re. 17-18 Xban li caru quiculman riquin lix Sara, li Kacua Dios quixtakla jun li yajel sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa rochoch laj Abimelec re nak eb aan inca tecuank xcocaleb. Laj Abraham quitijoc chiru li Dios chirixeb. Li Dios quirabi ut quixquirtesiheb chixjunileb li cuanqueb sa rochoch laj Abimelec re nak tecuank xcocaleb ut quixquirtesiheb ajcui lix moseb.

21

Sara quixcul li quiyechii c re junxil xban li Kacua Dios. 2 Quicuan jun lix culaal telom. Ac ti x chic laj Abraham nak quiyola li ralal. Quiyola li culaal tzakal sa li cutan li quixye li Dios. 3 Laj Abraham quixque aj Isaac chok xcaba li ralal li quicuan riquin lix Sara. 4 Nak ac cuan cuakxakib cutan re laj Isaac, laj Abraham quixbanu li circuncisin re jo quiyehe re xban li Dios. 5 Jun ciento chihab cuan re laj Abraham nak quiyola laj Isaac. 6 Lix Sara quixye sa xchol: Li Dios xinixque chi seec xban xsahil inchol xban nak xcuan inculaal. Ut nak terabi nak xyola lin culaal, chixjunileb tesahok sa xcholeb cuiquin. 7 Ani ta cui raj xyehoc re laj Abraham nak tacuank junak lix culaal cuiquin? Ma ani. Ut anakcuan sa xti xilal laj Abraham, xyola jun lix culaal cuiquin, chan lix Sara.

1Lix

Lix yolajic laj Isaac

Abraham quixbanu jun li ninke. 9 Lix Sara quiril nak laj Ismael yo chiretzunquil laj Isaac. Laj Ismael li ralal laj Abraham li quicuan riquin lix Agar. Aan li mos

8Nak ac nim chic laj Isaac, quimake xtu xban lix na. Sa li cutan aan laj

Lix Agar rochben laj Ismael queisi c sa rochoch laj Abraham

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

33

GNESIS21

chalenak chak Egipto. 10 Lix Sara co chi jitoc riquin laj Abraham ut quixye re: Isi li mos ain. Xicak rochben lix yum. Laj Ismael inca tatzak li jo quial tarechani laj Isaac, chan. 11 Nak laj Abraham quirabi li ratin, quiraho sa xchol chirix laj Ismael xban nak aan ralal ajcui. 12 Abanan li Kacua Dios quixye re laj Abraham: Laat tabanu li caru xye lix Sara. Matcoxlac chirix laj Ismael jo ajcui chirix la mos. Laj Isaac, aan la cualal li xinyechii acue. Sa xcaba laj Isaac tecuank la cualal acajol li xinyechii acue junxil. 13 Ut tincuosobtesi ajcui la cualal li quicuan riquin la mos. Tequiank li ralal xcajol laj Ismael xban nak acualal ajcui aan, chan. 14 Jo cuulajak chic nak toj ekela, laj Abraham quixque xcua lix Agar. Ut quixque jun bols tzum lix ha ut lix Agar quixjelo sa xben xtel. Nak laj Abraham quixkaxtesi laj Ismael sa ruk lix Agar, quixchakrabiheb. Tojonak quecoeb ut quexsuti rib sa li chaki choch Beerseba xcaba. 15 Nak qui-oso lix haeb sa lix bols tzum li nabej quixcanab laj Ismael chi yocyo sa xmu jun li che. 16 Ut lix Agar co chi chunlac najt cachin riquin lix yum. Inca quiraj rilbal nak tacamk. Chunchu aran lix Agar nak quirabi nak yo chi yabac lix yum. 17Li Dios quirabi nak yo chi yabac li al. Lix ngel li Dios quiatinac chak toj sa choxa riquin lix Agar ut quixye re: Caut nak ra sa achol? Matxucuac. Li Dios ac xrabi xyab xcux la yum li bar cuan cui. 18 Cuaclin laat ut tacuaclesi ajcui li al ut tachap chi ruk. Tequiank li ralal xcajol laj Ismael ut tacuank ajcui xcuanquileb aan, chan li ngel. 19 Tojonak li Kacua Dios quixcut chiru lix Agar jun li yuam ha. Lix Agar coxbut lix bols tzum riquin ha, ut quixque ruca laj Ismael. 20 Ut li Dios quitenkan re laj Ismael. Aan quicui nkilo sa li chaki choch. Quixtzol chi us li cutuc riquin tzimaj. 21 Laj Ismael quicuan sa li chaki choch Parn. Aran quisumubac xban lix na riquin jun li ixk aj Egipto.

eb li cutan aan laj Abimelec rochben laj Ficol coeb chi atinac riquin laj Abraham. Laj Ficol aan li nataklan sa xbeneb lix soldados laj Abimelec. Laj Abimelec quixye re laj Abraham: Lao yoco chixquebal retal nak nacatxtenka li Dios riquin chixjunil li caak re ru nacabanu. 23 Xban aan, tintzama chacuu nak taye cue sa xyalal chiru li Kacua Dios nak laat inca tabanu li inca us kiquin. Inca tabanu li inca us riquineb li cualal, jo ajcui riquineb li ralal xcajol eb aan. Jo nak xinbanu li usilal acue laat, jocan ajcui nak tabanu li usilal ke lao. Tabanu ajcui usilal reheb li cristian li cuanqueb sa li naajej li cuancat cui laat, chan. 24 Ut laj Abraham quixye re: Relic chi yal tinye acue, tinbanu li caru xatzama chicuu, chan. 25 Ut laj Abraham quijitoc chiru laj Abimelec chirix jun li becbil ha. Quixye

22 Sa

Laj Abraham naxbanu jun li contrato rochben laj Abimelec

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS21,22

34

re nak li becbil ha aan quimake chiru xbaneb lix mos laj Abimelec. 26 Laj Abimelec quixye re: Lain inca xinnau aan. Nasach inchol aban. Inca ninnau ani xbanun re aan, chan. 27 Ut laj Abraham quixsi cuib oxib xcarner ut xcuacax laj Abimelec. Ut sa li cutan aan quexbanu jun li contrato re nak rami gakeb rib. 28 Nak laj Abraham quixcam chak li quetomk li tixsi re laj Abimelec, quixchutub cuukub li ixki carner ut jalan quixqueheb cui. 29 Ut laj Abimelec quixpatz re laj Abraham: Caru aj e nak jalan xachutubeb cui li cuukub chi carner? chan. 30 Laj Abraham quichakoc ut quixye re: Nak tacul li cuukub chi carner ain, aan retalil nak cue li becbil ha xban nak lain xinbecoc re, chan. 31 Li becbil ha ain Beerseba quexque chok xcaba xban nak aran quexbanu li contrato. 32 Nak ac xexbanu li contrato, laj Abimelec rochben laj Ficol, quesuki sa lix tenamiteb. Laj Abimelec ut laj Ficol, aaneb laj filisteos. 33 Ut laj Abraham quirau jun ton li che tamarisco aran Beerseba. Ut sa li naajej aan quitijoc chiru li Kacua Dios. 34 Laj Abraham najt quicuan sa xtenamiteb laj filisteos.

22

chic li Dios quixyal rix lix pabal laj Abraham. Li Dios quixye re: Abraham. Ut aan quixye: Cuequin, Kacua. 2 Li Dios quixye re: Cam la cualal li jun ajcui chacuu. Aan laj Isaac li kaxal raro aban. Tacam aan sa li naajej Moriah sa li tzul li tincut chacuu. Ut aran taque la cualal chok jun catbil mayej chicuu, chan li Dios. 3 Jo cuulajak chic nak toj ekela laj Abraham quicuacli. Quixque rix lix bur. Ut quixyoc lix si. Ut co sa li naajej li quiyehe re xban li Dios. Quixcam li ralal chirix nak co ut quixcam ajcui cuib lix mos li toj sajeb. 4 Sa rox li cutan laj Abraham quiril chi najt li naajej li yoqueb cui chi xic. 5 Quixye reheb lix mos cuib: Canakex arin erochben li bur. Lain tinxic cuochben li cualal toj sa xben li tzul. Ut aran takalokoni li Kacua Dios tojonak tosuki k chak, chan. 6 Laj Abraham quixque li si chiri ka laj Isaac. Li si aan tacanjelak re xcatbal li mayej. Ut laj Abraham quixcam xchi ch ut quixcam ajcui cachin li ru xam re xlochbal li si. Ut cuotz quetake sa li tzul laj Abraham rochben li ralal. 7 Junpat na chic nak laj Isaac quixye re laj Abraham: At inyucua, chan. Caru tacuaj, at cualal? chan laj Abraham. Laj Isaac quixye re: Cuan li si ut cuan ajcui li ru xam. Ut li carner li takacat chok re li kamayej, bar cuan? chan. 8 Laj Abraham quixye re: Matcoxlac, at cualal. Li

1Mokon

Li Dios naril ma tzakal xpabal laj Abraham

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

35

GNESIS22

Dios taquehok re li carner li takacat chok re li kamayej, chan. Ut yoqueb chi xic sa li tzul. 9 Quecuulac sa li naajej li quiyehe re xban li Dios. Ut laj Abraham quixyi b jun lix artal riquin li tusbil pec ut quixtus lix si sa xben. Ut quixbac li ralal ut quixyocob sa xben li si. 10 Laj Abraham quixchap lix chi ch ut quixtaksi li ruk. Oc raj re xcamsinquil li ralal. 11 Tojonak jun lix ngel li Kacua Dios quiatinac chak sa choxa ut quixye re laj Abraham: Abraham! Abraham! Ut laj Abraham quichakoc ut quixye re: Arin cuanquin, chan. 12 Lix ngel li Kacua Dios quixye re: Macamsi la cualal. Maca tabanu re. Ninnau nak nacapab chi tzakal li Dios. La cualal jun ajcui ut aan xaque raj chok re la mayej chiru li Dios, chan. 13 Laj Abraham qui-iloc chirix. Ut aran cuan jun li carner tilto lix xucub sa jun chamal pim. Ut laj Abraham co chixchapbal li carner. Aan li quixmayeja chok rekaj li ralal. 14 Ut laj Abraham quixque chok

Laj Abraham quixyi b jun lix artal, quixbac li ralal ut quixyocob sa xban li si. (Gnesis 22.9)
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS22,23

36

xcaba li naajej aan, Li Kacua Dios naxque chak li caru napaltoc ke. Ut chalen anakcuan nayeman, Sa lix tzul li Kacua Dios naquehe li caru na-ajman ru. 15 Lix ngel li Kacua Dios quiatinac chak sa choxa xca sut riquin laj Abraham. 16 Ut quixye re: Jocain xye li Kacua Dios: xban nak laat xamayeja raj la cualal chicuu, relic chi yal tinye acue nak tatincuosobtesi. 17 Kaxal numtajenak li usilal tinbanu acue. Jo xquialeb li chahim li cuanqueb sa choxa, jocan ajcui xquialeb la cualal acajol li tecuank. Ut jo xquial li coc ru li samaib li cuanqueb chire li palau nak tetamk la cualal acajol. Ut kaxal cuichic nimak xcuanquileb la cualal acajol chiruheb li xic teilok reheb aan. 18 Xban nak xapab li cuatin, chixjunileb li tenamit sa ruchichoch texcul li usilal sa xcabaeb la cualal acajol, chan. 19 Chirix chic aan laj Abraham quisuki cuichic sa li naajej li quixcanabeb cui lix mos. Ut chixjunileb quecoeb cuichic sa li tenamit Beerseba. Ut aran quicana laj Abraham. 20 Mokon chic laj Abraham quirabi resil nak laj Nacor li ri tzin quicuan xcocal riquin lix Milca. 21 Li xben li quiyola, aan laj Uz xcaba. Ut li xcab, aan laj Buz. Ut li rox, aan laj Kemuel. Nak ac cui nk chic laj Kemuel quicuan jun li ralal laj Aram xcaba. 22 Chirix chic laj Kemuel, toj quecuan cuichic xcocaleb laj Nacor. Aaneb ain lix cabaeb: laj Quesed, laj Hazo, laj Pildas, laj Jidlaf, ut laj Betuel. 23 Ut laj Betuel quicuan jun xrabin xRebeca xcaba. Chi jocain laj Nacor li ri tzin laj Abraham quicuan cuakxakib lix cocal riquin lix Milca. 24 Ut laj Nacor quicuan ajcui lix cocal riquin lix Rema. Aaneb ain lix cabaeb; laj Teba, laj Gaham, laj Tahas, ut laj Maaca.

23

ciento riquin cuukub xcacal (127) chihab cuan re lix Sara nak quicam. 2 Quicam sa li tenamit Quiriat-arba, li nayeman ajcui Hebrn. Li tenamit aan cuan sa xcuent Canan. Laj Abraham kaxal ra sa xchol xban nak quicam lix Sara, ut cajo nak quiyabac chirix. 3 Laj Abraham quixakli chixcatk lix caxonil lix camenak ut quiatinac riquineb laj hititas. 4 Quixye reheb: Lain chalenakin chak sa jalan tenamit. Tebanu usilal cayihomak cachinak li naajej re tinmuk lin camenak, chan. 5 Eb laj hititas quechakoc ut quexye re: 6 Kacua Abraham, choacuabi. Arin cuancat sa kayank ut laat sicbil acuu xban li Dios. Muk la camenak sa junak muklebal li nacuulac chacuu laat. Ma ani tayehok acue nak inca takaque xnaaj

1Jun

Nak quicam lix Sara

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

37

GNESIS23,24

la camenak. Muk la camenak. Lao inca tatkachichii, chanqueb. 7 Laj Abraham quicuacli ut quixcutzub rib chiruheb laj hititas. 8 Quixye reheb: Cui naxcul le chol nak tinmuk lin camenak arin, cherabihak li caru tinye ere. Tex-atinak chicuix riquin laj Efrn li ralal laj Zohar. 9 Tetzama chiru nak tixcayi chok cue li ochoch pec, Macpela xcaba li cuan sa xnubal lix choch. Tintoj chi tzakal li jo nimal naraj chirix lix choch. Aan tixkaxtesi cue li choch cheru laex. Chi jocan tacuank li naajej re xmukbaleb lin camenak, chan laj Abraham. 10 Laj Efrn cuan sa xyankeb laj hititas. Quichakoc chiruheb li cuanqueb aran jo ajcui chiruheb li yoqueb chi numec sa li oquebal re li tenamit. 11 Quixye re laj Abraham: Kacua Abraham, chacuabi li caru tinye acue. Li choch aan yal tinsi acue jo ajcui li ochoch pec li cuan aran. Ain tinbanu chiruheb chixjunileb lin comon. Muk chak la camenak aran, chan laj Efrn. 12 Ut laj Abraham quixcutzub cuichic rib chiruheb li tenamit. 13 Chiruheb chixjunileb laj Abraham quixye re laj Efrn: Cui naxcul achol, banu usilal chacuabi li caru tinye acue. Lain tinque acue xtzak li choch li xinpatz. Tacul li tumin cuiquin ut lain tinxic chixmukbal lin camenak aran, chan. 14 Laj Efrn quichakoc ut quixye: 15 Kacua Abraham, abi li caru tinye acue. Lix tzak li choch aan cahib ciento bisoc chi plata. Ca ta ru aj e nak tinpatz li tumin acue? Muk chak la camenak, chan. 16 Nak quirabi jo nimal xtzak li choch, laj Abraham qui-oc chixbisbal li plata. Quixbis cahib ciento bisoc li plata jo nequebisoc laj cay. Ut quixque li plata re laj Efrn chiruheb laj hititas. 17 Laj Efrn quixkaxtesi re laj Abraham li choch Macpela xcaba, li nacana jun pacal Mamre. Quixkaxtesi ajcui li ochoch pec li cuan aran, jo eb ajcui chixjunil li che li jo quial cuan sa li choch. 18 Li choch aan quikaxtesi c re laj Abraham chiruheb laj hititas, jo ajcui chixjunileb li yoqueb chi numec sa li oquebal re li tenamit. 19 Ut laj Abraham quixmuk li rixakil chi sa li ochoch pec li cuan sa li choch Macpela. Macpela, aan cuan jun pacal li naajej Mamre li nayeman ajcui Hebrn re. Aan cuan sa xcuent Canan. 20 Li choch ut li ochoch pec ac kaxtesinbil chic sa ruk laj Abraham xbaneb laj hititas. Li naajej aan re chic laj Abraham ut tacanjelak chiru re xmukbaleb lix camenak.

24

osobtesi c xban li Dios. Numtajenak li usilal li quiquehe re. 2 Cuan jun xmos cui nk laj Abraham. Najter na-oc riquin. Aan tzakal na-iloc re chixjunil li

1Laj Abraham ac ti x chic. Quila chihab cuan re. Laj Abraham qui-

Laj Abraham naxsic rixakil laj Isaac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS24

38

caru cuan re. Sa jun li cutan laj Abraham quixye re: Takabanu jun li juramento sa xcaba li Kacua Dios. Que la cuuk rubel li cua jo caynako chixbanunquil nak nakabanu li juramento. 3 Sa xcaba li Kacua Dios taye cue nak inca tasic rixakil li cualal sa li tenamit Canan li cuanquin cui anakcuan. Taye cue chiru li tzakal Dios li cuan sa choxa re nak tinpab la cuatin nak inca tasic xcomoneb aj Canan chok rixakil. 4 Tatxic ban sa lin tenamit li cuanqueb cui chak lin comon. Ut sa xyankeb aan tasic junak rixakil laj Isaac li cualal, chan. 5 Ut lix mos quichakoc ut quixye re: Mare inca taraj chalc li ixk arin. Cui inca naraj chalc arin, ma taruk tincam la cualal aran sa li tenamit li chalenakat cui chak laat? chan. 6 Ut laj Abraham quixye re lix mos, Que retal caru tabanu. Lain inca nacuaj nak taxic li cualal aran. 7Li Kacua Dios li cuan sa choxa, aan qui-isin chak cue sa rochoch lin yucua. Aan qui-isin chak cue sa xyankeb lin comon sa li naajej li quinyola cui chak. Aan quiatinac cuiquin ut quixye cue, Lain tinque li choch ain acue ut reheb ajcui la cualal acajol, chan. Li Kacua Dios tixtakla chak lix ngel ut aan tacamok be chacuu nak tatxic chixsicbal rixakil li cualal. Matcoxlac. Aran tacam chak li rixakil li cualal. 8 Abanan cui li ixk inca naraj chalc, macoxla chic li juramento li xkabanu. Caaj cui ain tintzama chacuu nak macam li cualal aran, chan laj Abraham. 9 Tojonak lix mos quixque li ruk rubel li ra laj Abraham lix patrn. Jocain nak quixbanu li juramento. 10 Lix mos laj Abraham quixcam lajeb li camello chirix. Quixcam ajcui quila pay ru li matan terto xtzak li quitaklac xban laj Abraham. Li mos co sa li tenamit Mesopotamia. Aan lix tenamit laj Nacor, li ri tzin laj Abraham. 11 Chire li tenamit cuan jun li becbil ha. Li mos quixqueheb chi buchlac li camellos aran. Ac ecuu chic nak quicuulac. Aan x-oril nak nequecuulac li ixk chixcambal lix haeb. 12 Li mos quitijoc ut quixye re li Dios: At Kacua, laat li Dios li naxlokoni laj Abraham lin patrn. Tintzama chacuu nak chinatenka anakcuan. Chacuuxtana taxak ru lin patrn. 13 Arin cuanquin. Xakxoquin chire li ha. Ut yoqueb chi chalc eb li xkaal chixcambal lix haeb. 14 Lain tinye re junak li xkaal, Banu usilal, cubsi la cuc. Si bayak cuuca, chakin re. Ut cui aan tixye cue, Us. Ucan ut tinque ajcui rucaheb la camello, chaak cue, aanak taxak retalil nak li ixk aan li sicbil ru aban chok rixakil laj Isaac la mos. Chi jocain tinnau nak xabanu usilal re lin patrn, chan li mos. 15 Lix mos laj Abraham maji narake chi tijoc nak quicuulac lix Rebeca chire li ha. Pakpo chak lix cuc sa xben xtel. Lix Rebeca, aan lix rabin laj Betuel, li ralal laj Nacor riquin lix Milca. Laj Nacor, aan li ri tzin laj Abraham. 16 Cajo xchinausal na-iloc lix Rebeca. Aan toj tuk ix. Toj maji cuanjenak riquin cui nk. Lix Rebeca quicube sa li ha. Quixbut chak lix cuc ut quitake chak. 17Lix mos laj Abraham co sa junpat chi atinac riquin lix Rebeca. Ut quixye re: Banu usilal, si bayak cuuca li cuan sa la cuc. Tachakik cue, chan li mos. 18 Lix Rebeca quixcubsi lix cuc ut quixye re: Ucan, cuachin, ut quixque li ruca. 19 Nak yo chi ucac lix mos

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

39

GNESIS24

laj Abraham, lix Rebeca quixye re: Tinque ajcui rucaheb la camello toj retal teucak chi us, chan. 20 Quixcuk li ha sa li nequeucac cui li camello ut co cuichic xcambal chak rucaheb chixjunileb li camellos. 21 Ut lix mos laj Abraham sachso xchol chirilbal ut quixye sa xchol: Aan tana ain li ixk li sicbil ru xban li Dios. Xintau lin taklanquil li xinchal chixbanunquil arin, chan. 22 Nak querake chi ucac eb li camellos, lix mos laj Abraham quixkaxtesi lix matan lix Rebeca. Quixque jun lix sahob ru li ruuj tzakal oro cachin chic ma mero onza li ralal ut quixque ajcui cuib xsahob ru lix cux ruk oro numenak cahib onza li ralal. 23 Lix mos laj Abraham quixpatz re: Ani la yucua? Ma taruk tohilank jun kojyi nak sa le rochoch? chan re. 24 Lix Rebeca quichakoc ut quixye re: Lain xrabin laj Betuel. Lin yucua, aan li ralal laj Nacor riquin lix Milca. 25 Cuan naajej chok ere sa li kochoch. Cuan li quim ut cuan ajcui xcuaheb la xul, chan. 26 Nak quirabi aan, lix mos laj Abraham quixxulub lix jolom ut qui-oc chixlokoninquil li Kacua Dios. 27Quixye re li Dios: Kaxal nim la cuanquilal. Laat li Dios li naxlokoni laj Abraham lin patrn. Junelic cuan sa achol ut nacabanu li usilal re. Laat xatcamoc be chicuu. Jocan nak xintau lix comoneb lin patrn, chan re li Kacua Dios. 28 Lix Rebeca co sa junpat cuan cui lix na. Ut quixcut chiru li matan li quiquehe re ut quixseraki re chixjunil li caru quiyehe re xban li cui nk li quixtau chire li ha. 29 Lix Rebeca cuan jun ras cui nk aj Labn xcaba. Laj Labn co sa junpat chi atinac riquin li cui nk li cuan chire li ha. 30 Quirabi nak lix Rebeca quixseraki re lix na li caru quiyehe re xban li cui nk. Quiril ajcui lix sahob ru li ruuj jo ajcui lix sahob ru lix cux ruk. Jocan nak co sa junpat chi atinac riquin li cui nk. Xakxo li cui nk chire li ha nak quixtau rochben lix camellos. 31 Laj Labn quixye re: Laat rarocat xban li Dios. Inca tatcanak arin chire li ha. Yoo sa kochoch ut tathilank kiquin. Ac yi banbil le naaj jo ajcui xnaajeb la camellos, chan. 32 Ut li cui nk qui-oc sa li rochoch ut laj Labn quixhiteb li ri keb li camellos. Quixque li quim jo ajcui xcuaheb li camellos. Quixque ajcui xhaeb li cui nk re nak texchaj li rok. 33 Ut quixque ajcui lix tibel xcuaheb li cui nk. Lix mos laj Abraham quixye re laj Labn: Chacuy inmac. Toj maji nacuaj cuaac. Xben cua tinye ere caru lin taklanquil, chan. Ut laj Labn quixye re, Ye ke caru la taklanquil xatchal chixbanunquil, chan re. 34 Ut li cui nk quixye reheb: Lain lix mos li Kacua Abraham. 35 Li Kacua Dios nabal li usilal xbanu re lin patrn. Nim lix cuanquil laj Abraham. Cajo xquial li caru re li quiquehe re xban li Kacua Dios. Ma cachin lix quetomk cuan. Cuan xcarner, cuan xcuacax, cuan xcamellos ut cuan xburros. Cuan ajcui nabal lix oro ut lix plata. Ut nabaleb ajcui lix mos, jo ixk jo cui nk. 36 Li rixakil laj Abraham xSara xcaba. Nak ac ti x chic lix Sara, quicuan jun li ralal laj Abraham riquin. Chixjunil li caru cuan re laj Abraham, a li ralal taechani nk re. 37Lain xinbanu jun li juramento riquin lin patrn. Aan quixye cue, Masic junak rixakil li cualal sa li tenamit Canan li cuanquin cui lain anakcuan,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS24

40

chan cue. 38 Quixye ajcui cue: Tatxic cuanqueb cui chak lin comon. Sa xyankeb aan, tasic rixakil li cualal, chan. 39 Ut lain quinye re lin patrn: Mare li ixk inca taraj chalc chikix, chanquin re. 40 Ut aan quixye cue, Matcoxlac. Li Kacua Dios li na-iloc cue, aan tixtakla chak junak lix ngel chacuochbeninquil. Li ngel aan tatxtenka re nak us tat-elk sa la viaje nak tatxic aran. Tasic junak rixakil li cualal sa xyankeb lin comon, chan cue. 41 Ut quixye ajcui cue laj Abraham, Nak tatcuulak aran riquineb lin comon, tasic rixakil li cualal. Cui eb li cuechalal inca texque li ixk, matcoxlac chic chirix li juramento li xkabanu, chan cue laj Abraham. 42 Nak xinculun cuan cui li becbil ha, xin-oc chi tijoc chiru li Kacua Dios, li naxlokoni laj Abraham. Lain xinye re, Chinatenka taxak re nak tintau lin taklanquil li xinchal chixbanunquil arin. 43 Anakcuan xakxoquin arin chire li ha. Ut yoqueb chi chalc eb li xkaal chixcambal lix ha. Lain tinye re junak li xkaal, Banu usilal, cubsi la cuc. Si bayak cuuca, chakin re. 44 Ut cui aan tixye cue, Us. Ucan ut tinque ajcui rucaheb la camellos, chaak cue, aan taxak retalil nak aan li ixk li sicbil ru aban chok rixakil li ralal laj Abraham lin patrn, chanquin re li Dios. 45 Lain toj yoquin ajcui chi tijoc nak xchal lix Rebeca. Pakpo chak lix cuc xben xtel. Ut aan xcube chixbutbal lix cuc. Nak xtake chak, lain xinye re, Banu usilal, si bayak cuuca. Tachakik cue, chanquin re. 46 Ut lix Rebeca xcubsi lix cuc ut xye cue, Ucan ut tinque ajcui rucaheb la camellos, chan cue. Lain xin-ucac ut xeucac ajcui lin camellos. 47Ut lain xinpatz re, Ani la yucua? Ut aan xye cue, Lain lix rabin laj Betuel. Lin yucua, aan li ralal laj Nacor riquin lix Milca, chan. Lain xinque re lix sahob ru li ruuj. Ut xinque ajcui lix sahob ru lix cux ruk. 48 Ut lain xinxulub lin jolom chixlokoninquil li Kacua Dios li naxlokoni laj Abraham lin patrn. Xinbantioxi chiru li Dios nak aan xberesin chak cue ut xcut chicuu ani tzakal taoc chok rixakil laj Isaac, chan. 49 Anakcuan checuyak inmac nak tinpatz ere. Ma tebanu li usilal re lin patrn? Ma tetakla lix Rebeca chok rixakil li ralal lin patrn malaj ut inca? Yehomak cue re nak tinnau ma tento nak tinxic sa jalan naajej chixsicbal rixakil laj Isaac, chan. 50 Ut quichakoc laj Labn rochben laj Betuel. Ut quexye re, Riquin li Kacua Dios chalenak chak li naleb ain. Maca naru takaye chirix. 51 Takaque lix Rebeca. Naru nacacam chacuix. Aan taoc chok rixakil li ralal la patrn jo quixye li Kacua Dios, chanqueb re. 52 Nak lix mos laj Abraham quirabi li caru quexye, quixxulub rib sa choch chixbantioxinquil chiru li Dios. 53 Tojonak quixkaxtesi nabal lix matan lix Rebeca. Quixque li rak, quixque lix plata jo ajcui lix oro. Lix na ut li ras lix Rebeca quexcul ajcui nabal lix matan terto xtzak. 54 Ut lix mos laj Abraham jo eb ajcui li rochben quequehe xcua ruca. Ut aran ajcui quecuar. Jo cuulajak chic lix mos laj Abraham quixye reheb: Anakcuan raj toxic riquin lin patrn, chan. 55 Laj Labn ut lix na quexye re: Ma inca naru tacanak lajebak cutan chic lix Rebeca kiquin? Chirix li lajeb cutan aan taruk taxic,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

41

GNESIS24,25

chanqueb. 56 Ut aan quixye cuichic reheb: Chebanu usilal. Moebay chic xban nak li Dios ac xcut chiku li caru naraj. Choecanab chi xic riquin lin patrn, chan. 57Eb aan quexye re: Kabokak cuan lix Rebeca ut takapatz re ca na ru tixye aan, chanqueb. 58 Ut quexbok chak lix Rebeca ut quexye re: Caru nacacoxla? Ma tacuaj xic anakcuan? chanqueb re. Ut aan quixye: Lain tinxic anakcuan, chan. 59 Ut quexchakrabi lix Rebeca rochben jun lix mos ixk li quixcam chirix. Quexchakrabi ajcui lix mos laj Abraham ut eb li rochben. 60 Quexye re lix Rebeca: Li Kacua Dios taxak chi-osobtesi nk acue. Ut checuank taxak nabal la cualal acajol. Ut nimak taxak xcuanquil eb la cualal acajol li tecuank chiruheb li xic teilok reheb aan, chanqueb re. 61 Lix Rebeca ut lix mos ixk quetake chirixeb li camellos ut quecoeb chirix lix mos laj Abraham. 62 Laj Isaac nacuan sa li naajej Neguev. Quicuulac cuan cui li yuam ha Li yoyoquil Dios li na-iloc cue xcaba. Chirix aan quisuki cuichic sa rochoch. 63 Nak qui-ecuu, laj Isaac co chi bec sa calebal. Ut nak qui-iloc sa be, quiril nak yoqueb chak chi nachoc li camellos. 64 Lix Rebeca quiril nak yo chak chi chalc jun li cui nk, ut quicube chirix li camello. 65 Quixpatz re lix mos laj Abraham: Ani li cui nk li yo chak chi chalc? chan. Li mos quixye re: Aan laj Isaac li ralal lin patrn, chan. Lix Rebeca quixhel lix ticr sa xjolom ut quixtzap li ru. 66 Nak quexcul rib sa be, lix mos laj Abraham quixseraki re laj Isaac chixjunil li caru quixbanu sa xtenamit lix Rebeca. 67Ut laj Isaac quixcam lix Rebeca chok rixakil sa rochoch lix na camenak. Laj Isaac cajo nak quixra lix Rebeca. Ut riquin aan quicojla xchol ut inca chic quiraho xchol xban xcamic lix na.

25

quecuan xcocal riquin. Aaneb ain lix cabaeb. Laj Zimram, laj Jocsn, laj Medn, laj Madin, laj Isbac, ut laj Sa. 3 Laj Jocsn, aan xyucuaeb laj Seba ut laj Dedn. Ut laj Dedn, aan xyucuaeb laj Asurim, laj Letusim ut laj Leumim. 4 Laj Madin, aan xyucuaeb laj Efa, laj Efer, laj Hanoc, laj Abida ut laj Elda. Aaneb ain li ralal xcajol laj Abraham li quecuan riquin lix Cetura. 5 Chixjunil li caru cuan re laj Abraham, laj Isaac quiechanin re. 6 Nak toj yoyo laj Abraham, quixqueheb xmatan li ralal xcajol li quecuan riquineb jalan ixk. Quixtaklaheb sa jun calebal najt riquin li naajej li cuan cui laj Isaac. Li naajej li quecoeb cui, aan cuan sa xjayal li na-el cui chak li sake.

1Laj Abraham quixcam cuichic jun rixakil xCetura xcaba. 2 Ut

Eb li ralal xcajol laj Abraham riquin lix Cetura

ac ti x chic chi us laj Abraham quicam ut co chixtaubaleb lix xetonil yucua


La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

7Jun ciento riquin olaju xcacal (175) chihab quiyoyo laj Abraham. 8Nak

Lix camic laj Abraham

GNESIS25

42

li ac camenakeb. 9 Laj Isaac ut laj Ismael quexmuk lix yucuaeb sa li ochoch pec li cuan sa li naajej Macpela. Li muklebal aan cuan chi xcatk lix choch laj Efrn li ralal laj Zohar laj hitita. Li naajej aan cuan chak jun pacal li naajej Mamre. 10 Laj Abraham quimuke sa li naajej li quexmuk cui lix Sara li rixakil. Aan li choch li quixlok junxil laj Abraham riquineb laj hititas. 11 Nak camenak chic laj Abraham, laj Isaac qui-osobtesi c xban li Dios. Laj Isaac quicuan sa li naajej cuan cui li yuam ha Li yoyoquil Dios li na-iloc cue xcaba. 12 Aaneb ain chixjunileb li ralal xcajol laj Ismael, li ralal laj Abraham. Lix na laj Ismael, aan lix Agar li chalenak chak Egipto. Aan li quicuan chok xmos lix Sara. 13 Aaneb ain lix cabaeb li ralal xcajol laj Ismael. Li xben, aan laj Nebaiot. Chirix chic aan quecuan laj Cedar, laj Adbeel ut laj Mibsam, 14 ut quecuan ajcui laj Misma, laj Duma ut laj Massa, 15 jo eb ajcui laj Hadar, laj Tema, laj Jetur, laj Nafis, ut laj Cedema. Laj Cedema, aan li i tzinbej. 16 Aaneb ain li cablaju chi ralal laj Ismael. Ac xtenamiteb li junjunk ut aaneb ajcui quecuan chok rey sa lix tenamiteb. 17Jun ciento riquin cuuklaju xcacal (137) chihab cuan re laj Ismael nak quicam. Ut coxtauheb lix xetonil yucua li ac camenakeb. 18 Eb li ralal laj Ismael quecuan sa li choch li naticla sa li tenamit Havila ut naxic toj sa li tenamit Shur ut nacuulac toj sa li nubal re li tenamit Asiria. Li naajej ain cuan sa xcayabal Egipto. Ut aran quexyi b lix naajeb laj Ismael usta inca queraj lix comoneb.

ain chixjunileb li ralal xcajol laj Isaac, li ralal laj Abraham. (40) chihab cuan re laj Isaac nak quixcam lix Rebeca chok rixakil. Lix Rebeca, aan lix rabin laj Betuel aj arameo re li tenamit Padan-aram. Li ras lix Rebeca, aan laj Labn. 21 Laj Isaac quitijoc chiru li Kacua Dios. Quitijoc chirix li rixakil xban nak ma jun lix cocal nequecuan. Li Kacua Dios quirabi xtij laj Isaac. Ut lix Rebeca quicana chi yaj aj ixk. 22 Sa jun li cutan nak maji nacuulac xcutanquil xyolajic lix culaal, lix Rebeca quireca nak cajo nak yo chi ecanc lix culaal. Ut qui-oc xcaux riquin li caru quireca. Lix Rebeca quixye sa xchol: Caut nak yoquin chixculbal chi jocain? chan. Ut quitijoc chiru li Dios ut quixye: Caut nak yoquin chixculbal chi jocain? chan re li Dios. 23 Li Kacua Dios quixye re lix Rebeca: Li cocal li teyolak, luteb. Li asbej tacanjelak chiru li i tzinbej. Riquin li cuib li cocal ain tecuank cuib li ni nki tenamit. Jun li tenamit kaxal nimak xcuanquil chiru li tenamit jun chic. Ut inca texcam rib sa usilal, chan li Dios. 24 Ut luteb lix cocal lix Rebeca li queyola. 25 Li xben li quiyola kan
20Cacal

19Aaneb

Lix yolajiqueb laj Jacob ut laj Esa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

43

GNESIS25,26

xjolom ut kol is rix. Aj Esa quexque chok xcaba. 26 Nak quiyola li i tzinbej, chapcho lix cux rok li asbej xban. Ut quexque chok xcaba li i tzinbej aj Jacob. Oxcal (60) chihab cuan re laj Isaac nak queyola li ralal riquin lix Rebeca. li cocal quequi. Nak ac nim chic laj Esa, aan jun chabil aj yo. Ut nacuulac chiru li cuanc sa quiche. Laj Jacob, aan jun cui nk kun xchol ut nacuulac chiru li cuanc sa cab. 28 Laj Isaac kaxal naxra laj Esa xban nak aan naxtiu li xul li naxyo chak. Ut laj Jacob, aan li kaxal raro xban lix Rebeca. 29 Sa jun li cutan laj Jacob yo chixchikbal xtibel xcua nak quisuki chak laj Esa chi yohoc. Laj Esa lublu chi us. 30 Quixye re laj Jacob: Que bayak cue li tibel cua li cak ru li yocat chixyi banquil. Numtajenak lin tzocajic, chan. Xban ain quexque jun chic xcaba laj Esa. Aj Edom quexque chok xcab xcaba. 31 Ut laj Jacob quixye re laj Esa: Tinque acue li cua cui tacayi chok cue la primogenitura, li tacuechani jo xben alalbej, chan. 32 Laj Esa quixye re laj Jacob: Cui tincamk xban intzocajic, ca ta cui ru taoc cui cue li matan aan, chan. 33 Laj Jacob quixye re laj Esa: Ye cue anakcuan chiru li Dios nak tacayi chok cue, chan. Ut laj Esa quixcayi chok re laj Jacob li caru quirechani raj jo jun xben alalbej. 34 Ut laj Jacob quixque lix tibel xcua laj Esa. Ut laj Esa quicuaac chi us. Nak quirake chi cuaac co. Jocan nak laj Esa quixtzektana lix primogenitura, lix matan li quirechani raj xban nak aan li xben alalbej.

27Eb

Laj Esa quixcayi lix matan li tarechani raj

26

cuichic jun li cueej sa li naajej aan jo nak quicuan junxil nak toj yoyo laj Abraham. Laj Isaac co sa li tenamit Gerar li cuan cui laj Abimelec. Laj Abimelec, aan xreyeb laj filisteos. 2 Ut li Kacua Dios quixcutbesi rib chiru laj Isaac ut quixye re: Matxic sa li tenamit Egipto. Tatcuank sa li naajej li tinye acue. 3 Tatcanak sa li naajej ain li cuancat cui anakcuan. Lain tinberesi nk acue ut tatcuosobtesi. Chixjunil li choch ain tinque acue laat ut reheb ajcui la cualal acajol re nak tatzaklok ru li contrato li quinbanu chak najter riquin la yucua, chan li Dios. 4 Tenabalok la cualal acajol jo xquial li chahim chiru choxa. Chixjunil li choch ain tinque chok reheb la cualal acajol. Chixjunileb li tenamit li tecuank sa ruchichoch teosobtesi k sa xcabaeb la cualal acajol, chan. 5 Tinbanu ain acuiquin

1Quicuan

Laj Isaac naxic sa li naajej Gerar xcaba

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS26

44

xban nak laj Abraham quixpab chi anchal xchol li cuatin ut quixbanu li caru naxye lin chakrab. Quixbanu chixjunil li quinye re, chan li Kacua Dios. 6 Ut laj Isaac quicana chi cuanc sa li tenamit Gerar. 7Ut eb li cui nk li cuanqueb sa li tenamit aan quexpatz re laj Isaac: Ani li ixk aan? chanqueb. Laj Isaac quichakoc ut quixye reheb: Aan li cuanab, chan. Quixucuac chixyebal nak lix Rebeca, aan rixakil xban nak lix Rebeca chinaus na-iloc. Aan quixcoxla nak mare texcamsi re nak texcam lix Rebeca. 8 Ac xnume chic nabal cutan nak laj Abimelec yo chi iloc sa ventana. Quiril nak laj Isaac yo chixkalunquil lix Rebeca. 9 Laj Abimelec quixbok laj Isaac ut quixye re: Anakcuan ninnau nak lix Rebeca acuixakil. Caut nak xaye cue nak acuanab? chan. Ut laj Isaac quixye re: Xinye ere chi jocan xban nak xinxucuac. Xincoxla nak mare tinecamsi xban lix Rebeca, chan. 10 Laj Abimelec quixye re laj Isaac: Caut nak xabanu ke chi jocain? Caut nak xoabalaki? Cui ta inca xkanau nak acuixakil lix Rebeca, mare xchape raj xban junak li cui nk li cuan sa katenamit. Cui xbanu raj ain, laat raj cuan acue nak xkabanu li mac ain, chan. 11 Ut laj Abimelec quixye reheb chixjunileb li cristian: Li ani tachichii nk re li cui nk ain jo ajcui li rixakil tacamsi k, chan. 12 Sa li chihab aan laj Isaac qui-au sa li naajej aan. Ut kaxal cuichic nabal li ru li racui mk li quixxoc xban nak li Kacua Dios quirosobtesi laj Isaac. 13 Cajo nak quitam li caru re. Quibiomo chi us. 14 Cajo lix quetomk. Cuanqueb ajcui nabal lix mos. Ut eb laj filisteo queoc chixcakalinquil laj Isaac. 15 Chixjunil li becbil ha li quexbec lix moseb laj Abraham xyucua laj Isaac, eb laj filisteo quexbut choch chi sa. 16 Ut laj Abimelec quixye re laj Isaac: Kaxal us cui tat-elk sa li katenamit xban nak yo chi nimanc acuanquil, chan. 17Ut laj Isaac queel aran ut co toj sa li ru taka re Gerar. Ut aran quecana chi cuanc. 18 Laj Isaac quixtakla cuichic xbecbaleb lix julel li ha li quexbec nak toj yoyok laj Abraham, li quexbut eb laj filisteo nak ac xcam laj Abraham. Lix cabaeb li quebil chak junxil xban laj Abraham, aan cuichic quixque chok xcaba laj Isaac. 19 Sa jun li cutan eb lix mos laj Isaac yoqueb chixbecbal jun chic lix julel ha sa li ru taka nak quextau jun yuam ha. 20 Eb laj ilol quetomk re Gerar quepletic riquineb li nequeiloc re xquetomk laj Isaac. Quexye reheb: Li yuam ha ain, ke lao, chanqueb. Xban nak quepletic, laj Isaac quixque Esek chok xcaba li yuam ha aan. 21 Ut lix mos laj Isaac quexbec jun chic lix julel ha. Ut quicuan cuichic li plet chirix lix julel ha aan. Ut laj Isaac quixque Sitna chok xcaba lix julel ha aan. 22 Ut laj Isaac queel aran ut quecoeb sa jalan chic naajej. Ut aran quexbec jun chic lix julel ha. Aran ma ani chic quechichiin re chirix li becbil ha. Laj Isaac quixque Rehobot chok xcaba li becbil ha aan. Ut laj Isaac quixye: Anakcuan li Kacua Dios xoxtenka chixtaubal jun li kanaaj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

45

GNESIS26

chabil. Sa chic tocuank arin ut tacuank chixjunil li caru ke, chan. 23 Ut laj Isaac co sa li naajej Beerseba. 24 Sa li kojyi n aan li Kacua Dios quixcutbesi rib chiru laj Isaac ut quixye re: Lain li Kacua Dios li quinixlokoni chak laj Abraham la yucua. Matxucuac. Lain junelic tin-ilok acue ut tatincuosobtesi. Ut tebinque ajcui chi quianc la cualal acajol. Tinbanu ain acuiquin xban nak jocain quinyechii chak re laj Abraham junxil, chan li Dios. 25 Ut laj Isaac quixtus li pec ut quixyi b jun lix artal ut quixlokoni li Kacua Dios. Laj Isaac quixyi b ajcui lix muhebal re nak tacuank aran. Ut eb lix mos laj Isaac quexbec aran jun chic lix julel ha.

jun li cutan laj Abimelec qui-el Gerar ut co Beerseba chi atinac riquin laj Isaac. Quixcam jun li ramig chirix aj Ahuzat xcaba ut quixcam ajcui laj Ficol li nataklan reheb lix soldados. 27Laj Isaac quixye reheb: Caut nak xexchal arin cuiquin? Julticak ere nak xic quineril nak quinerisi chak sa eyank, chan. 28 Eb aan quechakoc ut quexye re: Lao xkil nak li Kacua Dios yo chatenkanquil. Ut xkaye chi kibil kib nak takabanu junak li contrato acuiquin. 29 Mebanu li inca us kiquin. Lao maca kabanu chak ere. Junes usilal kabanu chak eriquin. Sa xyalal catkisi sa kayank. Ut anakcuan laat osobtesinbilat xban li Kacua Dios, chan laj Abimelec. 30 Ut laj Isaac quixbanu jun li ninke. Eb aan quecuaac ut queucac. 31 Jo cuulajak chic ekela nak quesakeu, quexbanu jun li contrato chi ribileb rib. Laj Isaac quexchakrabi rib sa usilal. Ut eb aan quecoeb. 32 Sa ajcui li cutan aan lix moseb laj Isaac quecuulac riquin ut quexye re nak quexbec jun chic lix julel li ha. Quexye re, Anakcuan xkatau li ha, chanqueb. 33 Ut laj Isaac quixque Seba chok xcaba li ha aan. Ut chalen anakcuan, Beerseba nayeman re li tenamit aan li quextau cui li ha. 34 Cacal (40) chihab cuan re laj Esa nak quixcam lix Judit chok rixakil. Lix Judit aan xrabin laj Beeri laj hitita. Ut quixcam ajcui chok rixakil lix Basemat, lix rabin laj Eln laj hitita. 35 Cajo li raylal quexcul laj Isaac ut lix Rebeca xbaneb li rixakil laj Esa.

26Sa

Laj Isaac quixbanu jun contrato riquin laj Abimelec

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS27

46 Laj Isaac quirosobtesi laj Jacob ut laj Esa

sa na-iloc. Sa jun li cutan laj Isaac quixbok li xben ralal. Aan laj Esa. Quixye re: At cualal. Laj Esa quichakoc ut quixye re: Cuequin. 2 Laj Isaac quixye re: Laat nacanau nak ti xin chic. Mare chi seb nincam. 3 Anakcuan tatxic sa quiche chi yohoc. Cam li caru acue tacanjelak re xcamsinquil li xul. Tacam chak chok cue li caru tacamsi. 4 Ut tayi b cachinak lin tzacaemk li nacuulac chicuu. Nak ac xincuaac, lain tatcuosobtesi nak toj yoyoquin, chan laj Isaac re laj Esa. 5 Lix Rebeca quirabi li caru quixye laj Isaac re laj Esa. Laj Esa co sa quiche chi yohoc re nak tixcamsi chak li xul li quiyehe re xban lix yucua. 6 Lix Rebeca quixye re laj Jacob li caru quirabi. Lain xcuabi li caru xye la yucua re la cuas. 7La yucua xye re, Ayu chi yohoc ut tacam chak junak li xul re nak tayi b lin tzacaemk. Tincuaak ut lain tatcuosobtesi chiru li Kacua Dios nak toj yoyoquin, chan la yucua re laj Esa. 8 Anakcuan, Jacob, banu li caru tinye acue. 9 Ayu cuanqueb cui li quetomk ut tacam chak cuibak li chabil chibat li toj sajeb. Riquineb aan lain tinyi b xtibel xcua la yucua li nacuulac chiru. 10 Ut laat tatxic chixquebal li tzacaemk aan re la yucua. Ut aan tixtzaca ut tatrosobtesi nak toj maji nacam, chan lix Rebeca. 11 Laj Jacob quixye re: Li cuas kol is rix ut lain moco kol is ta cuix. 12 Mare tinixmayu lin yucua ut tixnau nak yoquin chixbalakinquil. Mare macua chic cuosobtesinquil tinbok chak sa inben. Mare intzektananquil li tachalk sa inben, chan laj Jacob. 13 Ut lix na quixye re: Matcoxlac chirix aan. Lain chinculuk re li raylal aan. Laat banu li caru yoquin chixyebal acue. Cameb chak li chibat li xinye acue, chan re laj Jacob. 14 Laj Jacob co chixcambaleb li chibat ut quixkaxtesi sa ruk lix na. Ut lix na quixyi b li tibel cua li nacuulac chiru lix yucua laj Jacob. 15 Lix Rebeca quirisi chak li rak laj Esa li kaxal chabil li xocxo xban, ut quixque chirix laj Jacob li i tzinbej. 16 Ut quixbat rix li chibat chiru lix tel laj Jacob jo ajcui chirix xcux. 17Ut quixkaxtesi li tibel cua jo ajcui li caxlan cua sa ruk laj Jacob. 18 Laj Jacob co cuan cui lix yucua ut quixye re: At inyucua, chan. Laj Isaac quixye re: Cuequin. Anihat laat? Ma laat laj Esa? chan. 19 Laj Jacob quixye re lix yucua: Lain li xben acualal. Xinbanu li caru xaye cue. Cue lix tibel acua li xinyo chak. Banu usilal. Tatcuaak ut tinacuosobtesi, chan laj Jacob. 20 Laj Isaac quixye re: At cualal, ma sa junpat xatau chak li xinpatz acue? chan. Ut laj Jacob quichakoc ut quixye re, Li Kacua Dios li nacalokoni, aan xtenkan cue chixtaubal chi junpat, chan. 21 Laj Isaac quixye re: Jilon chak chincatk re nak tinmayu ru la tel, at cualal.

27

1Nak ac ti x chic chi us laj Isaac, quimoy li xnak ru ut inca chic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

47

GNESIS27

Laj Jacob quixque li tzacaamk re lix yucua. (Gnesis 27.19)

Ma laat na tzakal laj Esa li cualal? chan. 22 Laj Jacob quijiloc chixcatk lix yucua. Laj Isaac quixmayu ru lix tel ut quixye re: Lain nacuabi nak lix yab la cux, aan xyab xcux laj Jacob, ut la tel, aan xtel laj Esa nak nacueca, chan. 23 Laj Isaac inca quixnau ru laj Jacob xban nak lix tel kol is ru jo lix tel laj Esa. Nak ac oc re chirosobtesinquil laj Jacob, 24 laj Isaac quixye cuichic re: Ye cue, ma relic chi yal nak laat laj Esa, li cualal? chan. Ut laj Jacob quichakoc ut quixye re: Lain laj Esa la cualal, chan. 25 Laj Isaac quixye re: Que cue lix tibel lin cua li xayo chak. Tincuaak ut chirix aan tatcuosobtesi, chan. Laj Jacob quixque re lix tibel xcua. Quixque ajcui lix vino. Ut laj Isaac quixtzaca li quiquehe re. 26 Ut quixye re: Anakcuan tatjilok chak cuiquin ut tacuutz li cuu, at cualal, chan. 27Laj Jacob quijiloc chixcatk ut quirutz ru lix yucua. Laj Isaac quirutz xboc li rak. Ut quirosobtesi laj Jacob ut quixye: Lix boc li rak li cualal, aan jo xboc li quiche li quirosobtesi chak li Kacua Dios. 28 A taxak li Kacua Dios tixque chak li hab sa xben la cuacui mk. Tixque ajcui acue li chabil choch re nak sa talajequik la cuacui mk jo ajcui la quiil ken. 29 Nimak taxak la cuanquil sa xbeneb lix ni nkal tenamit. Jo ajcui sa xbeneb la cuechalal. Eb li ralal xcajol la na oxlok

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS27

48

taxak tateril. Li ani tatzektanank acue, tzektananbilak ajcui aan. Ut ani tabanu nk usilal acue, usilal ajcui tauxk re aan, chan laj Isaac. 30 Nak quirake rosobtesinquil laj Jacob, qui-el riquin lix yucua. Junpat relic laj Jacob nak quisuki chak laj Esa chi yohoc. 31 Laj Esa quixyi b ajcui lix tibel xcua lix yucua ut quixcam riquin. Quixye re: Banu usilal, tatcuaak. Cue lix tibel acua li xinyo chak. Nak tatrakek chi cuaac, tinacuosobtesi, chan laj Esa. 32 Laj Isaac quixye re: Anihat laat? Laj Esa quixye re: Lain laj Esa li xben acualal, chan. 33 Laj Isaac quisach xchol ut nasicsot. Quixye re: Ut ani li xcamoc chak re lin tzacaemk xben cua? Lain xintzaca chixjunil li xcam chak nak toj maji nacatculun laat. Lain xincuosobtesi ut aan osobtesinbil chic anakcuan, chan. 34 Nak quirabi li caru quixye lix yucua, laj Esa quixjap re chi yabac xban xrahil sa xchol. Ut quixtzama chiru lix yucua: Chinacuosobtesi ajcui lain, at inyucua, chan. 35 Laj Isaac quixye re: Xculun la cui tzin ut aan xinixbalaki ut xmak chacuu la cuosobtesinquil li xinque raj acue, chan. 36 Laj Esa quixye re lix yucua: Mare xban aan nak xeque aj Jacob chok xcaba. Ac xca sut xbanunquil cue chi jocain. Xben cua quixmak chicuu li primogenitura. Ut anakcuan xmak cuichic chicuu li usilal li oc raj cue xculbal riquin li Dios. Ma inca ta bi naru tinacuosobtesi ajcui lain? chan laj Esa. 37Laj Isaac quixye re: Laj Jacob, aan chic nimak xcuanquil chacuu. Chixjunileb chic li rechalal tecanjelak chiru. Xincuosobtesi aan re nak teuchi nk chi us li racui mk jo ajcui lix quiil ken. Anakcuan, ca ta chic ru tinbanu acue laat, at cualal? chan. 38 Laj Esa quixye re lix yucua: Ma chi ti c inca tatruk chicuosobtesinquil? Banu usilal, at inyucua, chinacuosobtesi taxak, chan. Ut laj Esa quixjap re chi yabac. 39 Laj Isaac quichakoc ut quixye re: Inca tatcuank sa chabil choch chi moco tixque li hab sa xben la choch. 40 Ut riquin pletic tacol rix la yuam chi junelic. Laat tatcanjelak chiru la cui tzin. Abanan tacuulak xkehil nak laat tacol acuib chiru ut inca chic tatcuank rubel xcuanquil. Jocain ajcui texcul eb la cualal acajol, chan laj Isaac re laj Esa.

nak quijosko laj Esa sa xben laj Jacob xban nak quiosobtesi c xban lix yucua. Quixye sa xchol: Chi seb nacuulac xkehil nak tacamk lin yucua. Chirix aan tincamsi li cui tzin, chan laj Esa. 42 Lix Rebeca quixnau caru yo chixcoxlanquil laj Esa. Quixtakla xbokbal laj Jacob li i tzinbej. Quixye re: Que retal. Laj

41Cajo

Laj Jacob naelelic chiru laj Esa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

49

GNESIS27,28

28

Esa yo chixcoxlanquil acamsinquil. 43 Anakcuan banu li caru tinye acue. Yi b li caru acue ut tatelelik. Tatxic sa rochoch laj Labn li cuas, li cuan chak sa li tenamit Harn. 44 Tatcuank chak riquin toj tanumek xjoskil la cuas. 45 Nak acak xnume xjoskil la cuas, tasachk sa xchol li caru xabanu re. Tojonak lain tintakla acambal. Inca nacuaj texinsach checabichal, chan lix Rebeca re laj Jacob. 46 Jocan nak lix Rebeca co chi atinac riquin laj Isaac ut quixye re: Lain xintitz xbaneb li rixakil laj Esa. Eb aan aj hitita. Cui laj Jacob naxcam junak li ixk aj hitita chok rixakil, caru aj e nak cuankin arin? Us raj nak tincamk, chan lix Rebeca re laj Isaac. 1 Laj Isaac quixbok laj Jacob riquin ut quixtzama rusilal li Dios sa xben. Quixye re: Inca naru tacam chok acuixakil junak li ixk aj Canan, li cuanqueb arin. 2 Anakcuan yi b acuib ut tatxic toj sa li tenamit Padan-aram. Tatxic sa rochoch laj Betuel lix yucua la na. Aran tasic junak la cuixakil sa xyankeb lix rabin laj Labn li ras la na, chan. 3 Li Kacua Dios, li kaxal nim xcuanquil, aan taxak taosobtesi nk acue ut tixque chi quianc la cualal acajol. Riquineb aan tecuank li ni nki tenamit. 4 A taxak li Kacua Dios chi-osobtesi nk acue, joqueb ajcui la cualal acajol, jo quixyechii re laj Abraham. Laex terechani li choch ain li cuanco cui anakcuan jo aj numelo. Li choch ain yechiinbil re laj Abraham xban li Kacua Dios, chan laj Isaac. 5 Tojonak laj Isaac quixtakla laj Jacob sa li tenamit Padan-aram riquin laj Labn. Aan li ralal laj Betuel aj arameo. Laj Labn, aan ras lix Rebeca lix na laj Jacob ut laj Esa.

Esa quixnau nak laj Isaac quirosobtesi laj Jacob. Quirabi ajcui nak quixtakla laj Jacob sa li tenamit Padan-aram chixsicbal junak rixakil. Quixnau ajcui nak laj Isaac quixye re laj Jacob nak inca naru tixsic junak rixakil sa xyankeb laj Canan. 7 Quixque retal nak laj Jacob quixpab li ratin lix na ut lix yucua. Quiril nak laj Jacob co sa li tenamit Padan-aram. 8 Xban nak laj Jacob quiyehe re nak inca tasumlak riquineb li ixk aj Canan, laj Esa quixtau ru nak lix yucua inca nacuulac chiru lix nalebeb li ixk aj Canan. 9 Jocan nak laj Esa co riquin laj Ismael li ralal laj Abraham chixtzamanquil chok rixakil lix Mahalat lix rabin. Lix Mahalat, aan ri tzin laj Nebaiot. Ac cuan cuib li rixakil laj Esa nak quixcam lix Mahalat chok rixakil.

6 Laj

Lix sumlajic laj Esa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS28,29

50

Jacob qui-el sa li tenamit Beerseba ut co toj sa li tenamit Harn. laj Jacob quiril nak oc re li kojyi n quicana chi cuarc sa be. Quixtau jun li pec helho ru ut quixque chok xsoc xjolom ut quicuar. 12 Nak yo chi cuarc, laj Jacob quimatquec. Sa xmatc quiril jun chanchan escalera xakxo sa choch ut nacuulac toj sa choxa xnajtil rok. Ut eb lix ngel li Kacua nequetake ut nequecube chak chiru li escalera nak quiril. 13 Li Kacua Dios cuan chak toj sa xben li escalera ut aan quixye re laj Jacob: Lain li Kacua Dios. Lain li quinixlokoni chak laj Abraham la xetonil yucua. Lain ajcui li quinixlokoni laj Isaac la yucua. Lain tinque acue li choch li yocat cui chi hilanc anakcuan. Tinque ajcui reheb la cualal acajol. 14 La cualal acajol tequiank jo xquial li poks li cuan sa li choch ut telajexjequi rib sa ruchichoch. Sa acaba laat jo ajcui sa xcabaeb la cualal acajol, chixjunileb li tenamit li tecuank sa ruchichoch texcul jun li nimla usilal. 15 Lain junelic cuankin acuiquin. Yalak bar tatxic, lain tin-ilok acue. Nak laat cuankat chak sa jalan chic naajej, lain tatincam cuichic chak sa li choch ain. Inca tatintzektana. Tinque acue chixjunil li caru xinyechii acue, chan li Kacua Dios re laj Jacob. 16 Laj Jacob qui-aj ru ut quixye: Relic chi yal nak li Kacua Dios cuan sa li naajej ain. Ut lain inca xinnau nak xin-oc chi hilanc arin, chan. 17Cajo nak quixucuac laj Jacob ut quixye: Ma cachin nak nasach inchol chirilbal li loklaj naajej ain. Kaxal lok. Ain xmuhebal li Kacua Dios ut ain ajcui li oquebal re li choxa, chan. 18 Jo cuulajak chic nak quisakeu, laj Jacob quixchap li pec li quixque chok xsoc xjolom. Ut li pec aan quixxakab ut quixque li aceite sa xben. Aan quixbanu chok retalil nak li naajej aan kaxal lok. 19 Li naajej aan Luz xcaba nak quicuan. Abanan laj Jacob quixjal xcaba. Bet-el chic quixque chok xcaba. 20 Ut laj Jacob quixye: Cui li Kacua Dios taberesi nk cue ut tailok cue, ut cui aan tixque cue lin tzacaemk jo ajcui li cuak, lain tinlokoni aan. 21 Cui li Kacua Dios tatenkank cue re nak tincuulak cuichic sa rochoch lin yucua, ut cui takacam cuichic kib sa usilal riquin li cuas, lain tinlokoni li Kacua Dios chi anchal inchol. 22 Li pec ain xinxakab anakcuan chok retalil nak li naajej ain, aan re xlokoninquil li Kacua Dios, chan. Ut laj Jacob quixye re li Dios, Lain tinmayeja chacuu li junjunk sa xlajetkil re chixjunil li caru taque cue, chan. 1 Laj Jacob qui-oc cuichic chi xic sa li tenamit Harn. Quicuulac sa li naajej li cuan sa xjayal li na-el cui chak li sake. 2 Quiril nak cuan jun becbil ha sa li ru taka. Oxib chut li carner yoqueb chi
11Nak

10Laj

Li Dios quixcutbesi rib chiru laj Jacob sa li naajej Bet-el

29

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

51

GNESIS29

hilanc chire li ha xban nak aran nequerisi rucaheb li carner. Jun nimla pec nacanjelac chok xtzapbal re li becbil ha. 3 Nak nequeoc xquebal rucaheb li carner, eb laj ilol re li xul nequerisi li pec. Nak nequerake xquebal ruca, nequextzap cuichic. 4 Laj Jacob quixpatz reheb laj ilol xul: Ex cuas cui tzin, bar cuan le tenamit? Eb aan quexye re: Harn xcaba li katenamit, chanqueb. 5 Laj Jacob quixye cuichic reheb, Ma nequenau ru laj Labn li ralal laj Nacor? chan. Eb aan quechakoc ut quexye re: Nakanau ru. 6 Laj Jacob quixpatz cuichic reheb: Ma sa sa xchol laj Labn? Eb aan quechakoc ut quexye: Sa sa xchol. Ilon aran. Li ixk li yo chak chi chalc rochben lix carner, aan lix Raquel lix rabin laj Labn, chanqueb. 7 Ut laj Jacob quixye reheb: Toj cutan cuanco. Caut nak ac oc ere chixtzapbaleb li carner anakcuan? Quehomakeb cuan chi ucac ut tequeheb ajcui chi ichajibc, chan. 8 Ut eb aan quexye re: Anakcuan inca naru xquebal rucaheb. Takoybeni toj techutlak chixjunileb li carner tojonak takisi li xtzapbal re li ha re nak naru takaqueheb chi ucac chixjunileb li carner, chanqueb. 9 Toj yo ajcui chi atinac laj Jacob riquineb li cui nk nak quicuulac lix Raquel rochbeneb lix carner. Aan na-iloc re lix carner lix yucua. 10 Lix Raquel, aan xrabin laj Labn; ut laj Labn, aan ras lix na laj Jacob. Nak quiril lix Raquel, laj Jacob co sa junpat chirisinquil li nimla pec li tzaptzo cui li re li ha ut quixqueheb chi ucac li carner. 11 Laj Jacob quirutz ru lix Raquel ut quiyabac xban xsahil sa xchol. 12 Laj Jacob quixye re lix Raquel: Lin na lain, aan lix Rebeca li ri tzin la yucua. Lao kacomon kib, chan. Ut lix Raquel co sa junpat chixyebal re lix yucua nak quiatinac riquin laj Jacob lix comoneb. 13 Nak laj Labn quirabi resil nak laj Jacob cuan aran, quialinac sa junpat chixculbal. Nak quicuulac cuan cui laj Jacob, quixkalu ut quirutz ru. Ut sa junpat quixbok sa rochoch. Laj Jacob najt quiserakic riquin laj Labn. 14 Ut laj Labn quixye re laj Jacob: Relic chi yal nak tzakal kacomon kib ut kaquiquel kib, chan. Ut laj Jacob quicana sa rochoch laj Labn. 15 Ac jun po chic roquic laj Jacob aran nak laj Labn quixye re: Laat yocat chi trabajic cuiquin ut toj maji nacatintoj. Lain nincoxla nak tento tatintoj usta kacomon kib. Ye cue jo nimal tacuaj tatintoj cui. Lain tintoj jo nimal tapatz, chan. 16 Laj Labn cuan cuib lix rabin. Li asbej, aan xLea xcaba ut li i tzinbej, aan xRaquel xcaba. 17 Lix Lea inca chinaus na-iloc. Ut lix Raquel, aan chinaus na-iloc. 18 Laj Jacob co xchol chirix lix Raquel ut quixye re laj Labn: Lain tintrabajik cuukub chihab acuiquin re nak taque chok cuixakil lix Raquel li i tzinbej, chan. 19 Laj Labn quixye re:

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS29

52

Chok cue lain us nak acue tinque lin rabin. Chi jocan inca tinque re junak macua kacomon. Anakcuan tatcanak kiquin, chan. 20 Cuukub chihab tzakal quitrabajic laj Jacob re nak tixcam lix Raquel chok rixakil. Laj Jacob inca quireca nak quinume li cuukub chihab xban nak cajo nak naxra lix Raquel. 21 Nak quinume li cuukub chihab, laj Jacob quixye re laj Labn: Anakcuan xcuulac xkehil nak takaxtesi la rabin chok cuixakil xban nak ac xnume cuukub chihab cuoquic chi trabajic acuiquin, chan. 22 Laj Labn quixbanu jun li ninke sa xsumlajic lix rabin ut quixbokeb chixjunil li rech cabal. 23 Abanan chiru li kojyi n aan laj Labn quixkaxtesi lix Lea re laj Jacob. Ut laj Jacob quicuan riquin. 24 Laj Labn quixque jun xmos ixk lix Lea. Li ixk aan xZilpa xcaba. 25 Jo cuulajak chic laj Jacob quixque retal nak a lix Lea li quikaxtesi c re. Ut laj Jacob co riquin laj Labn ut quixye re, Inca us xabanu cue. Caut nak xabanu cue chi jocain? Ma macua ta bi lix Raquel xintoj rix nak xintrabajic acuiquin? Caut nak xinabalaki chi jocain? chan laj Jacob. 26 Ut laj Labn quixye re: Lao moco caynako ta nak xben cua li i tzinbej takasumub. 27 Numek cuan jun xamanak la sumlajic riquin lix Lea, tojonak tinque acue lix Raquel. Abanan tento nak tattrabajik cuukubak chihab chic cuiquin, chan laj Labn. 28 Quixcul xchol laj Jacob li caru quiyehe re xban laj Labn. Nak quinume li jun xaman lix sumlajic laj Jacob riquin lix Lea, laj Labn quixkaxtesi lix Raquel re laj Jacob. Ut laj Jacob quisumla riquin. 29 Laj Labn quixque jun xmos ixk lix Raquel. Li mos aan xBilha xcaba. 30 Laj Jacob quixlakab rib riquin lix Raquel ut aan li kaxal quixra chiru lix Lea. Ut laj Jacob quitrabajic cuukub chihab chic riquin laj Labn.

Kacua Dios quiril nak lix Lea inca narahe xban laj Jacob. Jocan nak li Kacua Dios quixque chi cuanc xcocal. Abanan lix Raquel inca quiquehe xcocal. 32 Lix Lea quicana chi yaj aj ixk. Quicuan jun lix culaal. Lix Lea quixye: Li Kacua Dios quixnau nak quiraho sa inchol junxil. Anakcuan tinixra chic lin belom, chan. Jocan nak aj Rubn quixque chok xcaba lix culaal. 33 Ut lix Lea quicuan jun chic lix culaal ut quixque aj Simen chok xcaba. Ut quixye: Li Kacua Dios quixnau nak inca ninrahe. Jocan nak xque jun chic lin culaal, chan. 34 Ut quicuan jun chic xculaal lix Lea ut quixque aj Lev chok xcaba. Lix Lea quixye: Anakcuan ac xcuan oxib li ralal laj Jacob cuiquin. Mare riquin ain tacuank

31Li

Eb li ralal laj Jacob

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

53

GNESIS29,30

junelic cuiquin lin belom, chan. 35 Ut lix Lea quicuan jun chic xculaal ut quixque aj Jud chok xcaba. Quixye: Anakcuan tinlokoni li Kacua Dios riquin li usilal xbanu cue, chan. Chirix li cahib chi cocal ain, toj maji chic quicuan xcocal lix Lea. 1 Lix Raquel quixcakali lix Lea xban nak ma jun lix cocal nacuan riquin laj Jacob. Lix Raquel quixye re lix belom: Lain tincuaj nak tecuank incocal. Cui inca tecuank incocal, caru aj e nak yoyokin? chan. 2 Laj Jacob quichal xjoskil sa xben lix Raquel ut quixye re: Caut nak nacaye chi jocan? Ma lain ta bi Dios lain nak tinqueheb acocal? chan. 3 Ut lix Raquel quixye re laj Jacob: Tinque acue lix Bilha lin mos re tatcuank riquin. Nak tayolak xculaal, lain tinxoc chok cue. Chi jocain tacuank incocal, chan. 4 Lix Raquel quixque lix mos re laj Jacob re tacuank riquin. 5 Ut lix Bilha quicana chi yaj aj ixk. Laj Jacob quicuan li ralal riquin lix Bilha. 6 Tojonak lix Raquel quixye: Anakcuan aj Dan tinque chok xcaba li culaal ain xban nak li Kacua Dios xrabi li caru xintzama chiru. Xinrisi sa raylal ut quixque cue jun lin culaal, chan lix Raquel. 7Laj Jacob quicuan jun chic li ralal riquin lix Bilha. 8 Lix Raquel quixye: Anakcuan aj Neftal tinque chok xcaba li culaal ain xban nak xinyal inke riquin li cuas ut anakcuan cuan incocal, chan. 9 Chirix chic ain, lix Lea quixque retal nak maji chic nacuan junak lix culaal. Lix Lea quixkaxtesi lix mos, xZilpa xcaba, sa ruk laj Jacob re nak tacuank riquin. 10 Ut laj Jacob quicuan jun li ralal riquin lix Zilpa. 11 Ut lix Lea quixxoc li culaal chok re ut quixye: Us xak cue. Xcuan chic jun lin culaal, chan. Ut aj Gad quixque chok xcaba. 12 Ut laj Jacob quicuan cuichic jun li ralal riquin lix Zilpa. 13 Ut lix Lea quixye: Cajo xsahil sa inchol. Anakcuan eb li ixk texye nak us xak re chakeb cue, chan. Ut aj Aser quixque chok xcaba li culaal. 14 Sa jun li cutan nak yoqueb chi sicoc trigo sa calebal, laj Rubn quixtau aran li ixki ken mandrgoras xcaba, ut coxkaxtesi li ixki ken sa ruk lix na. Lix Raquel quiril nak cuan li ixki ken riquin lix Lea ut quixye re: Banu usilal, que chok cue li ixki ken li xcam chak la yum, chan. 15 Lix Lea quixye re lix Raquel: Ca chic ru tacuaj anakcuan? Ac xamak lin belom chicuu ut anakcuan tacuaj tamak cuichic lin ixki ken li xcam chak inyum, chan. Ut lix Raquel quichakoc ut quixye re, Cui taque cue li ixki ken, laj Jacob naru taxic jun kojyi nak acuiquin, chan. 16 Nak laj Jacob quisuki chak chi sicoc trigo, lix Lea ticto qui-el chixculbal ut quixye re: Anakcuan tatcuank jun kojyi nak cuiquin. Aan aj e nak xinque li ixki ken re lix Raquel. Li ixki ken aan, laj Rubn xcamoc chak re, chan. Ut

30

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS30

54

sa li kojyi n aan laj Jacob quicuan riquin lix Lea. 17Lix Lea quicana chi yaj aj ixk. Ut quiyola ro lix culaal lix Lea xban nak li Dios quirabi lix tij. 18 Lix Lea quixye: Anakcuan aj Isacar tinque chok xcaba lin culaal. Li Dios xque jun chic lin rabal xban nak lain junxilaj quinkaxtesi lin mos re laj Jacob re nak tacuank riquin, chan. 19 Laj Jacob quicuan xcuak li ralal riquin lix Lea. 20 Ut lix Lea quixye: Li Dios xque jun chic lin matan. Anakcuan rarokin chic xban lin belom xban nak cuakib li ralal ac xeyola cuiquin. Anakcuan aj Zabuln tinque chok xcaba li culaal ain, chan. 21 Chirix chic aan, quiyola jun lix co lix Lea ut xDina quixque chok xcaba. 22 Li Dios quiril xtokobal ru lix Raquel ut quirabi lix tij. Xban aan, li Dios quixque chi cuanc xcocal. 23 Lix Raquel quicana chi yaj aj ixk. Ut quiyola jun lix culaal telom. Quixye: Lain xinxutanac xban nak ma jun incocal cuan. Anakcuan li Dios xrisi inxutan, chan. 24 Lix Raquel quixque aj Jos chok xcaba lix culaal. Quixye: A taxak li Kacua Dios chiosobtesi nk cue ut tixque ta chic junak inculaal telom, chan.

lix yolajic laj Jos, laj Jacob quiatinac riquin laj Labn ut quixye re: Anakcuan nacuaj nak tinacanab chi xic sa lin tenamit li xinchal cui chak. 26 Tincameb li cuixakil chicuix, jo eb ajcui lin cocal. Xtzakloc li trabaj xinbanu acuiquin chirixeb la rabin. Laat cutan saken chacuu caru li trabaj xinbanu acuiquin. Chinacanab chi xic anakcuan, chan. 27Ut laj Labn quixye: Banu usilal, canakat cuiquin. Xinque retal nak sa acaba laat ninrosobtesi li Kacua Dios. 28 Anakcuan taye cue jo nimal la tojbal tacuaj ut lain tatintoj, chan laj Labn. 29 Laj Jacob quixye re: Laat cutan saken chacuu chanru nak xintrabajic acuiquin. Nacanau ajcui chanru nak xincholaniheb la quetomk, chan. 30 Julticak acue nak xinculun acuiquin, inca qui li caru acue. Ut anakcuan numtajenakeb xquial li caru acue. Chalen cuoquic acuiquin, li Kacua Dios xatrosobtesi inban. Ut anakcuan joke naru tintiquib trabajic re nak eb li cualal incajol tacuank caru reheb? chan. 31 Laj Labn quixye re: Jo nimal taruk tatintoj cui? chan. Laj Jacob quixye re: Ma jo nimal. Anakcuan cuan jun naleb tincuaj xyebal acue. Inca ninnau ma tacuulak ta chacuu. Cui tixcul achol, lain tincanak cuichic chirilbaleb la quetomk, chan. 32 Laj Jacob quixye re laj Labn: Lain tinxic sa xyankeb la quetomk. Ut tinsic chok cue li chibat li repex rixeb ut li tzi b sa rixeb. Tecanak ajcui li carner li repex rixeb ut li tzi b sa rixeb jo eb ajcui li kek rixeb. Li quetomk ain tincam chok cue chok rekaj

25Chirix

Laj Jacob ut laj Labn quexbalaki rib

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

55

GNESIS30,31

intojbal, chan. 33 Ut laj Jacob quixye ajcui: Mare mokon chic nak tatxic chirilbaleb lin quetomk, laat taque retal nak sa xyalal xinbanu. Cui tatau li carner li moco kek ta rixeb ut li chibat moco repex ta rixeb, naru taye nak lain xcuelka eb aan acuiquin, chan. 34 Ut laj Labn quixye re: Us. Xcul inchol li caru xaye, chan. 35 Chiru ajcui li cutan aan, co laj Labn sa lix naajeb lix quetomk. Quirisiheb chixjunil li chibat li repex rixeb jo ixk jo telom. Quirisiheb ajcui li carner li kek rixeb. Laj Labn quixkaxtesiheb li quetomk aan sa rukeb li ralal re nak aan eb chic teilok re. 36 Ut laj Labn co sa jun li naajej oxib cutan xnajtil riquin laj Jacob. Ut laj Jacob quicana chirilbaleb lix quetomk laj Labn. 37Laj Jacob quixsic oxib pay ru li che, a li lamo, li avellano ut li castao xcabaeb. Quixyoc eb li ruk li che li toj rax. Quixmich cachin rixeb li che re nak tecutunk chi repex rixeb li ruk che. 38 Laj Jacob quixque retal nak eb li quetomk nequebatzun chire li ha nak nequecuulac chi ucac. Xban aan nak quixtususi li ruk che sa li ha re nak teril li che nak yoqueb chi batzunc. 39 Li quetomk quebatzun aran sa xcayabal eb li che li repex rixeb. Ut eb li coc ral li queyola repex rixeb. 40 Laj Jacob quixsic ruheb li carner li repex rixeb ut li tzi b sa rixeb ut quixque sa xyankeb li re. Jo ajcui chixjunileb li kek rixeb li cuanqueb sa xyankeb li re laj Labn, quixque ajcui sa xyankeb li re. Chi jocain laj Jacob quirisi lix quetomk sa xyankeb li re laj Labn. 41 Rajlal nak nequecuulac li xul li ni nkeb xtibel ut cauheb rib chi batzunc chire li ha, laj Jacob naxque li che sa li ha re nak teril nak yoqueb chi batzunc. 42 Nak nequecuulac li xul li inca cauheb rib chi batzunc, laj Jacob inca naxque li che sa li ha. Nak nequeyola li raleb li xul li inca cauheb rib quecana re laj Labn. Ut li raleb li xul li cauheb rib quecana chok re laj Jacob. 43 Chi jocain laj Jacob quinumta xbiomal. Quicuan nabaleb lix quetomk. Quicuan ajcui nabal lix camellos jo ajcui lix burros. Ut quecuan ajcui nabal lix mos jo cui nk jo ixk. 1 Laj Jacob narabi li caru nequexye li ralal laj Labn nak nequexye: Laj Jacob xcam chok re li caru re li kayucua. Ut riquin aan xbiomo, chanqueb. 2 Laj Jacob quixque retal nak inca chic sa na-ile xban laj Labn. Moco jo ta junxil. 3 Li Kacua Dios quixye re laj Jacob: Anakcuan tatsuki k cuichic sa la tenamit li cuanqueb cui la cuechalal. Ut lain junelic cuankin acuiquin, chan li Kacua Dios. 4 Laj Jacob quixtakla xbokbal lix Raquel jo ajcui lix Lea re nak taatinak riquineb sa li naajej li yo cui chi iloc quetomk laj Jacob. 5 Laj Jacob quixye reheb li rixakil: Lain yoquin chixquebal retal nak le yucua

31

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS31

56

inca chic sa ninril jo junxil. Ut li Kacua Dios li naxlokoni lin yucua, aan xtenkan cue arin. 6 Laex xeril ajcui nak xincanjelac chi anchal inchol chiru le yucua. 7Ut aan xinixbalaki ut yalak joke naxjal lin tojbal. Abanan li Kacua Dios yo chintenkanquil chi junelic. Jocan nak laj Labn inca naru xbanunquil li inca us cue. 8 Le yucua quixye cue, La tojbal aan chixjunileb li xul li repex rixeb chan. Ut chixjunileb li xul li queyola repex chic rix. Ut quixye cuichic cue, La tojbal, aan li xul li balac sa rixeb chan cue. Nak naxye chi jocan junes balac chic rixeb li xul li nequeyola. 9 Jocan nak li Dios inca quixque chi tamc lix quetomk le yucua ut eb li cue lain quixqueheb chi tamc, chan laj Jacob. 10 Ut laj Jacob quixye cuichic reheb: Sa jun li cutan nak yo ruheb li carner lain quinmatquec ut quicuil nak li telom carner li balac rixeb ut li repex rixeb, junes eb aan li yoqueb chi batzunc riquineb li ixki carner. 11 Ut sa inmatc lix ngel li Dios quixye cue, Jacob, chan. Ut lain quinye re, Cuequin. 12 Ut li ngel quixye cue, Ilon aran. Tacuil nak eb li telom carner li balac rixeb ut li repex rixeb, junes eb aan li yoqueb chi batzunc riquineb li ixki carner. Lain li Kacua Dios. Xinbanu chi jocain xban nak xcuil chixjunil li caru yo chixbanunquil laj Labn acue. 13 Lain li Kacua Dios. Lain li quincutbesi chak cuib chacuu sa li naajej Bet-el nak caque li aceite sa xben li pec li caxakab aran nak cabanu li contrato cuiquin. Anakcuan tat-elk sa li naajej ain ut tatxic cuichic sa la tenamit li yolajenakat cui chak, chan cue. 14 Ut lix Raquel rochben lix Lea quechakoc ut quexye re laj Jacob: Lao maca caru re li kayucua takechani arin. 15 Chanchan macuao xrabin nak nocoril li kayucua. Lao cayinbilo acue xban li kayucua. Ac xatoj rix li kasumlajic. Ut anakcuan, ca chic ru taraj? Aan yo chixsachbal li katzak. 16 Lix biomal li qui-isi c chiru xban li Kacua Dios, aan ke chic anakcuan ut reheb ajcui li kalal kacajol. Laat banu chixjunil li caru xye acue li Kacua Dios, chanqueb re laj Jacob.

cocal chirixeb li camello. 18 Ut queoc chi xic Canan sa lix tenamit laj Isaac lix yucua. Laj Jacob quixcam chirix chixjunileb lix quetomk jo ajcui chixjunil li caru re li quixtoj rix riquin lix trabaj sa li naajej Padan-aram. 19 Ma ani laj Labn. Cuan chak sa jalan naajej chixbesbal rixeb lix carner nak lix Raquel quirelkaheb lix dios lix yucua. 20 Maca resil nak queel laj Jacob sa li naajej aan. Chi jocain laj Jacob quixbalaki laj Labn laj arameo.

17Laj Jacob quixyi b rib re taxic. Quixtaksiheb li rixakil jo ajcui eb lix

Laj Jacob qui-el sa li naajej Padan-aram

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

57

GNESIS31

Eufrates ut quixcam li be li naxic sa li tzul Galaad. 22 Sa rox li cutan laj Labn quirabi resil nak quielelic laj Jacob. 23 Laj Labn quixchutubeb li rechalal ut quextake laj Jacob. Toj chiru cuukub cutan coxextau sa li tzul Galaad. 24 Sa li kojyi n aan, li Kacua Dios quixcutbesi rib chiru laj Labn laj arameo sa xmatc. Li Kacua Dios quixye re: Chinacuabi. Mat-atinac sa joskil riquin laj Jacob, chan li Dios. 25 Laj Labn quixtauheb laj Jacob sa li tzul Galaad li quexyi b cui lix muhebaleb. Ut sa ajcui li naajej aan quexyi b lix muhebaleb laj Labn. 26 Laj Labn quixye re laj Jacob: Caut nak xabanu cue chi jocain? Xacameb chak lin rabin sa junpat. Chanchan yoco sa plet, chan. 27Caut nak inca xaye cue nak elc chak ere cuiquin? Cui ta xaye cue, lain xinbanu raj jun nimla ninke re echakrabinquil. Xinbokeb raj sa li ninke li nequecheoc tambor jo eb ajcui li nequecheoc arpa. 28 Sa junpat xacameb chak. Inca xque rib nak xcuutzeb ru lin rabin jo eb ajcui li cui re xchakrabinquileb. Xban atontil nak xabanu a naleb ain. 29 Lain naru raj tinbanu raylal ere. Abanan chi kek quiatinac cuiquin li Kacua Dios, li naxlokoni la yucua. Aan xye cue nak inca tinatinak sa joskil acuiquin. 30 Lain ninnau nak xat-el cuiquin sa junpat xban nak tacuaj ru xic sa rochoch la yucua. Caaj cui li inca nintau ru lain, caut nak xacuelkaheb chak lin dios? chan laj Labn. 31 Ut laj Jacob quixye re laj Labn: Lain qui-oc inxiu. Quincoxla nak mare tamakeb la rabin chicuu. 32 Chiruheb li kechalal naru tasiqueb la dios sa kayank. Cui tatauheb arin, tacameb ut tacamk li ani xcamoc chak re, chan laj Jacob. Laj Jacob inca naxnau nak a lix Raquel qui-elkan reheb lix dios laj Labn. 33 Ut laj Labn quixsiqueb lix dios sa xmuhebal laj Jacob ut inca quixtau. Quixsic ajcui sa xmuhebal lix Lea ut inca quixtau. Quixsic ajcui sa xmuhebal li cuib chi mos ut inca ajcui quixtau. Tojonak co chixsicbal sa xmuhebal lix Raquel. 34 Abanan lix Raquel ac xmukeb lix dios rubel lix soc rix li camello. Chunchu aran sa xben nak quicuulac laj Labn riquin. Laj Labn quixsiqui lix dios yalak bar ut inca quixtau. 35 Lix Raquel quixye re: At inyucua, chacuy inmac. Inca naru tincuacli k chaculbal xban nak anakcuan yo inyajel ut inca sa tinxakli k chacuu. Usan cui inca tatjoskok cuiquin nak inca tinxakli k chaculbal, chan. Ut laj Labn napokoknac chixsicbaleb lix dios ut inca quixtau. 36 Laj Jacob quijosko chiru laj Labn ut quixye re: Caut nak xinatake chak toj arin? Caru inmac chacuu? 37Xapokle li caru ke ut caru xatau? Cut chiku anakcuan li caru acue xatau sa xyankeb li caru ke lao. Eb li kechalal teyehok ani cuan xmac, ma lain malaj ut laat. 38 Junmay chihab tzakal xintrabajic acuiquin. Ut eb la quetomk ma jun cua quextzek li ral. Ut lain

21Laj Jacob quielelic riquin chixjunil li caru cuan re. Quinume sa li nima

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS31

58

ma jun la carner xincamsi re tintiu. 39 Ma jun cua xincam chak acuiquin li quetomk li nequecamsi c xban li josk aj xul, xban nak lain ninquehoc rekaj eb aan. Ut laat junelic nacacuisi rekaj eb li xul chicuu, li nequeelkac chi cutan jo ajcui chiru kojyi n, chan. 40 Laj Jacob quixye ajcui: Lain xincuy rilbaleb la quetomk. Chi cutan cachin ma nincam xban xtikcual li sake ut chiru kojyi n ma cachin nak niquinixcol li que. Inca naru nacube bayak lin cuara xban li que. 41 Junmay chihab tzakal xintrabajic acuiquin. Calaju chihab xintrabajic chirixeb la rabin. Ut cuakib chihab chic xintrabajic chirix lin quetomk. Ut laat nabal sut nacajal lin tojbal chicuu, chan. 42 Relic chi yal li Kacua Dios xinixtenka. Aan li Kacua Dios li quixlokoni laj Abraham jo ajcui laj Isaac lin yucua. Cui ta inca xinixtenka li Kacua Dios, xinatakla raj chak chi maca caru cue. Li Kacua Dios quiril xtokobal cuu ut aan naxnau chanru nak xintrabajic acuiquin. Xban aan li Kacua Dios xatxkus chi kek, chan laj Jacob re laj Labn. 43 Laj Labn quichakoc ut quixye re: Eb li ixk ain, aaneb lin rabin ut eb li cocal ain, aaneb li cui. Jo eb ajcui li quetomk ain cueheb ajcui. Chixjunil li jo quial yocat chirilbal, aan cueheb lain. Ut anakcuan ca ta chic ru taruk tinbanu riquineb lin rabin jo ajcui riquineb lix cocal xban nak ac xechal chacuix. 44 Jocan nak anakcuan lao takabanu junak li contrato chi kibil kib. Takabanu li contrato chok retalil nak xkayi b ru li chaajquilal ain sa xyalal, chan laj Labn. 45 Laj Jacob quixchap jun li pec ut quixxakab sa li choch. 46 Ut quixye reheb li rechalal: Camomak chak nabalak li pec, chan. Eb aan quexchutub li pec ut quextus. Ut quecuaac sa xben li tusbil pec aan. 47Ut laj Labn quixque Jegar Sahaduta chok xcaba li naajej aan. Li cabaej ain sa ratinobal laj Labn. Ut laj Jacob quixque cuichic xcaba li naajej sa li ratinobal. Galaad quixque chok xcaba. 48 Laj Labn quixye: Li tusbil pec li xkaque arin, aan retalil li contrato xkabanu arin, chan. Aan aj e nak Galaad quexque chok xcaba. 49 Ut quexque ajcui Mizpa chok xcaba li naajej aan. Laj Labn quixye, A taxak li Kacua Dios chi-ilok ke nak takacanab kib chi kibil kib, chan. 50 Ut laj Labn quixye ajcui re laj Jacob: Li Kacua Dios tanaok re chixjunil li caru takabanu. Cui laat tarahobtesiheb lin rabin, li Kacua Dios tanaok re. Cui laat tacam jalan chic ixk chok acuixakil, mare laat tacoxla nak ma ani nanaoc re li caru yocat. Abanan li Kacua Dios tixnau, chan. 51 Que retal li tusbil pec li xkaque arin jo ajcui li jun li xakxo sa xyi. 52 Aan li retalil nak laat inca taruk tatnumek arin chi pletic cuiquin, chi moco lain taruk tinnumek chi pletic acuiquin laat. Aan aj e nak xkaque li pec arin, chan. 53 Li Dios li quixlokoni laj Abraham la xetonil yucua jo ajcui laj Nacor lin xetonil yucua aan tarakok atin sa kaben cui inca takabanu li caru xkaye, chan laj Labn. Ut laj Jacob quixye re laj Labn: Lain tinye

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

59

GNESIS31,32

acue chiru li Kacua Dios, li quixlokoni laj Isaac lin yucua, nak ac xcul inchol li contrato li xkabanu chi kibil kib, chan. 54 Ut laj Jacob quixlokoni li Kacua Dios sa li tzul aan ut quixque lix mayej chiru. Ut quixbokeb ajcui li rechalal chi cuaac. Quecuaac chixjunileb ut sa li tzul quexnumsi li kojyi n. 55 Jo cuulajak chic nak quisakeu, laj Labn quicuacli ut quirutz ruheb li ri, jo eb ajcui lix rabin. Quixtzama chiru li Dios nak tarosobtesiheb. Ut chirix aan quisuki sa rochoch.

32

laj Jacob qui-el sa li naajej aan ut quixtiquib cuichic xic sa lix tenamit. Nak yo chi xic, quixculeb lix ngel li Kacua Dios. 2 Nak quirileb aan, laj Jacob quixye: Aineb lix soldado li Kacua Dios. Ut quixque chok xcaba li naajej aan Mahanaim. 3 Laj Jacob quixtaklaheb lix takl chi ubej re nak texic sa li tenamit Seir li cuan xcuent Edom, re nak texye re laj Esa nak cuulac re laj Jacob. 4 Laj Jacob quixye reheb lix takl: Jocain teye re laj Esa: Kacua Esa, chalc cuichic re acuiquin laj Jacob la cui tzin. Aan xye nak tixque rib rubel atakl. Chalen relic arin, riquin laj Labn cuan chak, chakex re. 5 Ut teye ajcui re nak nabaleb lin quetomk cuan; cuan incuacax, cuan inbur. Ut cuan ajcui nabaleb inmos, jo cui nk jo ixk. Jocan nak xintakla xyebal chi jocain. Usan cui tinixcul sa xyalal, chan laj Jacob. Ut eb lix takl laj Jacob quecoeb riquin laj Esa. 6 Nak quesuki chak eb lix takl quexye re laj Jacob: Xocuulac riquin laj Esa la cuas ut aan yo chi chalc chaculbal. Ut xechal ajcui cahib ciento li cui nk chirix, chanqueb. 7Nak laj Jacob quirabi li caru quexye, ma cachin nak quixucuac ut cajo nak qui-oc xcaux. Quixjachiheb ru li cristian li cuanqueb rochben jo eb ajcui lix cuacax ut lix bur, jo ajcui eb lix camello. Chi jocan quicana chi cuib chut li caru re. 8 Laj Jacob cuan sa xchol nak mare laj Esa tachalk chi pletic riquin. Cui laj Esa tixtiquib pletic riquineb li jun chut, li jun chut chic taruk teelelik re texcol rib. 9 Ut laj Jacob qui-oc chi tijoc ut quixye: At inDios, laat li Dios li quixlokoni laj Abraham lin xetonil yucua. Ut laat ajcui catxlokoni chak laj Isaac, lin yucua. Laat xatyehoc cue nak tinsuki k cuichic sa lin tenamit li cuanqueb cui lin comon. Xaye ajcui cue nak tabanu li usilal cue. 10 Lain macua inculub chixjunil li usilal xabanu cue. Maca cuan cue nak xinnume sa li nima Jordn. Caaj cui lin xuk natelnac sa cuuk. Ut anakcuan nabal lin biomal cuan xban nak laat xatquehoc re. 11 Banu usilal cue, chinacol sa ruk laj Esa li cuas. Lain ninxucuac xban li cuas. Naru tinixcamsi ut naru tixcamsiheb li cuixakil jo eb ajcui lin cocal. 12 Laat junxil caye chak

1Ut

Laj Jacob quixucuac chixculbal laj Esa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS32

60

cue nak tinacuosobtesi ut caye ajcui nak tecuank nabal li cualal incajol jo xquial ru li samaib li cuan chire li palau, li inca naru rajlanquil xban xquial, chan. 13 Laj Jacob quixnumsi li kojyi n aran. Ut sa xyankeb li caru cuan re, quixsic ru li matan li tixque re laj Esa. 14 Ut li matan li tixque re li ras, aan ain: cuib ciento li ixki chibat ut junmay telom, ut cuib ciento li ixki carner ut junmay li telom; 15 lajeb xcacal (70) li camello rochben li ral; cacal (40) li bac ut lajeb li toro; junmay li ixki bur ut lajeb telom. 16 Ut laj Jacob quixkaxtesiheb li xul ain sa rukeb lix mos. Junjunk chi mos quicamoc reheb li junk chutal chi xul. Ut laj Jacob quixye ajcui reheb lix mos: Laex xben cua texxic ut najt cachinak eyank nak texxic, chan. 17 Ut quixye re lix mos, li taxic chi ubej: Nak tacul laj Esa li cuas, aan tixpatz acue, Ani apatrn ut bar xic acue? Ani aj e li quetomk li yocat chixcambal? chaak acue. 18 Ut laat taye re, At Kacua Esa, li quetomk ain li yoquin chixcambal, aan la matan xtakla chak laj Jacob la mos. Aan yo chak chi chalc chikix, chakat re, chan laj Jacob re li mos li taxic chi ubej. 19 Jocan ajcui quixye re li xcab ut li rox li quixtakla ut chixjunileb li yoqueb chi camoc re li junk chutal chi xul. Jocan teye re laj Esa nak tecul, chan reheb. 20 Ut quixye ajcui reheb: Laj Jacob la mos yo chak chi chalc chikix, chakex re laj Esa. Laj Jacob quixbanu chi jocain xban nak cuan sa xchol nak takunak xchol laj Esa nak tarileb lix matan. Ut quixcoxla nak mare taculek sa xyalal xban laj Esa. 21 Quixtaklaheb lix mos chixkaxtesinquil lix matan laj Esa ut laj Jacob toj quicana chixnumsinquil li kojyi n aran.

ajcui li kojyi n aan, laj Jacob quicuacli ut quixtaklaheb chi xcabichal li rixakil jun pacal li nima Jaboc. Quixtaklaheb ajcui li cuib chi mos ixk jo ajcui li ralal junlaju. 23 Ut laj Jacob quixnumsi ajcui jun pacal li nima chixjunil li caru re. 24 Nak laj Jacob quicana xjunes, quicuulac riquin jun xtakl li Dios chanchan jun cui nk ut queoc chixkuchinquil ribeb rochben laj Jacob toj retal quisakeu. 25 Li cui nk quiril nak cau rib laj Jacob ut inca quixcuy xmetzeu. Quixtoch laj Jacob sa xculbal rib xbakel li ra. Ut quiboke xbakel li ra laj Jacob nak yo chixyalbal xmetzeu. 26 Ut li cui nk quixye re laj Jacob: Chinacuachab xban nak yo chi sakeuc, chan re. Ut laj Jacob quixye re: Cui inca tinacuosobtesi, inca tatcuachab, chan. 27 Ut li cui nk quixpatz re: Ani acaba laat? Laj Jacob quixye re, Aj Jacob incaba. 28 Ut li cui nk quixye:

22 Sa

Laj Jacob quixyal xmetzeu riquin li ngel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

61

GNESIS32,33

Anakcuan macua chic aj Jacob acaba. Aj Israel chic acaba xban nak xayal ametzeu riquin li Dios jo ajcui riquineb li cui nk. Laat cau acuib, chan. 29 Ut laj Jacob quixye re: Banu usilal ye cue ani acaba laat, chan. Ut lix takl li Dios quixye re laj Jacob: Caut nak tacuaj tanau ani incaba? chan. Ut lix takl li Dios quirosobtesi laj Jacob sa li naajej aan. 30 Laj Jacob quixque chok xcaba li naajej aan Peniel. Quixque lix caba ain xban nak quixye: Sa li naajej ain xcuil ru li Kacua Dios ut toj yoyoquin, chan. 31 Xban nak quiboke xbakel li ra, nayekan chic li rok laj Jacob nak quiel sa li naajej Peniel. Yo chak chi elc li sake nak qui-el aran. 32 Chalen chak aan, eb li ralal xcajol laj Israel inca nequextiu li rich mul xbakel ra li xul xban nak quiboke xbakel li ra laj Jacob.

33

Jacob qui-iloc chi najt ut quiril nak yo chi chalc laj Esa rochbeneb li cahib ciento chi cui nk. Ut laj Jacob quixkaxtesiheb li cocal sa ruk lix Lea, sa ruk lix Raquel ut sa rukeb ajcui li cuib chi mos, lix Zilpa ut lix Bilha. 2 Quixqueheb li cuib chi mos chi ubej rochbeneb lix cocal. Chirix aan quixque lix Lea rochbeneb lix cocal ut toj chi ixbej quixque lix Raquel rochben laj Jos lix yum. 3 Laj Jacob quicamoc be chiru chixjunileb. Nak yo chi xic chixculbal li ras, yo chixcuikibanquil rib chiru toj retal quicuulac riquin. Cuukub sut quixcuikib rib nak yo chi xic. 4 Laj Esa quialinac chixculbal li ri tzin. Quixkalu chi xcux laj Jacob ut quirutz ru ut queoc chi yabac xcabichaleb xban xsahileb sa xchol. 5 Ut laj Esa quirileb li ixk jo eb ajcui li cocal ut quixye re laj Jacob: Aniheb li cristian ain? chan. Laj Jacob quixye re: Aineb lin cocal li quixque cue li Kacua Dios. 6 Quechal li cuib chi mos ixk rochbeneb lix cocal. Quejiloc riquin laj Esa ut quexcuikib rib chiru. 7Ut quichal ajcui lix Lea rochbeneb lix cocal ut quexcuikib ajcui rib chiru. Ut quichal ajcui lix Raquel rochben laj Jos ut quexcuikib ajcui rib chiru laj Esa. 8 Ut laj Esa quixpatz re laj Jacob: Caru xyalal nak xatakla li quetomk li xebincul sa be? chan. Laj Jacob quixye, Xintakla chok acue re nak tinacul sa usilal, chan. 9 Laj Esa quixye: Inca. Lain inca naru tinculeb li quetomk aan. Laat cui tzin. Ut lain tzakal ajcui li caru cue cuan. Li caru xasi cue, canak chok acue, chan. 10 Laj Jacob quichakoc ut quixye re: Banu usilal, cui ac xinacul sa usilal, tento nak tacul li matan li xinque acue. Cajo xsahil inchol nak xcuil acuu. Chanchan xcuil ru li Dios nak

1Laj

Laj Jacob ut laj Esa quexcul rib sa xyalal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS33,34

62

xatcuil. Laat xinacul sa xyalal. 11 Nintzama chacuu nak tacul li matan li xinque acue. Anakcuan xinbiomo xban li Kacua Dios. Numtajenak li caru cue, chan. Laj Jacob quirelaji ru laj Esa re nak tixcul li matan toj retal quixcul. 12 Laj Esa quixye re: Us, maca naxye. Yoo anakcuan. Lain tincamok be chacuu, chan. 13 Ut laj Jacob quixye: Kacua Esa, laat nacanau nak eb li cocal toj coqueb. Inca naru nakaqueheb chi bec chi cau chixjunil li cutan. Joeb ajcui li quetomk li toj coqueb. Cui takalubtesiheb chiru jun cutan naru nequecam chiku sa be, chan. 14 Lain nacatinque sa xnak cuu. Cui tabanu usilal, laat tatxic xben cua chiku. Lao timil yoko chi xic chacuix xban nak eb li cocal ut li xul timil nequebec. Toj aran toxkatau kib sa li tenamit Seir, chan. 15 Laj Esa quixye re, Us. Lain nacuaj raj xcanabanquil cuib oxibakeb li cui nk li xechal chicuix re nak eb aan teochbeni nk ere sa be, chan. Laj Jacob quixye re, Inca, Kacua Esa. Banu usilal machichii acuib xbanunquil aan. Tzakal riquin ain nak xinacul cuichic sa xyalal, chan laj Jacob. 16 Sa ajcui li cutan aan laj Esa quisuki sa li tenamit Seir. 17Ut laj Jacob co sa li naajej Sucot. Ut aran quixyi b lix muhebal ut quixyi b ajcui lix naajeb li xul. Xban aan Sucot quixque chok xcaba li naajej aan. 18 Nak qui-el Sucot, laj Jacob quixyi b lix muhebal chire li tenamit Siquem. Ut quicuulac toj Canan chi sa sa xchol chalen nak qui-el chak sa li tenamit Padan-aram. 19 Laj Jacob quixlok li choch li quixyi b cui lix muhebal. Jun ciento chi tumin quixtoj cui li choch riquineb li ralal laj Hamor. Laj Hamor aan lix yucua laj Siquem. 20 Ut aran quixyi b jun li artal laj Jacob re xlokoninquil li Kacua Dios. Li naajej aan quixque chok xcaba El-Elohe-Israel.

34

Dina aan lix rabin laj Jacob riquin lix Lea. Lix Dina co chirulaaninquileb li xkaal sa li tenamit re nak tixnauheb ru. 2 Laj Hamor, aj heveo, aan li acuabej re li tenamit aan. Li ralal laj Hamor, aan laj Siquem. Nak laj Siquem quiril lix Dina, quixchap ut quixpuersi ru re nak tacuank riquin. 3 Riquin li caru quixbanu laj Siquem, cajo nak co xchol chirix lix Dina, lix rabin laj Jacob. Ut qui-oc chixkunbesinquil. 4 Laj Siquem quiatinac riquin laj Hamor lix yucua ut quixye re, Banu usilal cue, tzama chok cuixakil li xkaal aan. Lain tincuaj sumlac riquin, chan re. 5 Laj Jacob quirabi resil nak quichape lix rabin xban laj Siquem. Ut aan maca quixye. Toj quiroybeni nak quesuki chak eb li ralal li cuanqueb chak chi iloc quetomk sa calebal. 6 Toj maji nequecuulac nak

1Lix

Lix Dina quichape sa puers xban laj Siquem

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

63

GNESIS34

laj Hamor, xyucua laj Siquem, co chi atinac riquin laj Jacob. 7 Nak eb li ralal laj Jacob querabi resil li caru quiculman, quesuki chak sa junpat. Eb aan queraho sa xchol ut quechal ajcui xjoskileb xban nak nimla mac chiruheb chixjunileb laj Israel nak laj Siquem quicuan riquin lix rabin laj Jacob. Inca raj xru xbanu chi jocan riquin junak xkaal aj Israel. 8 Laj Hamor quiatinac riquineb ut quixye reheb: Laj Siquem li cualal cajo nak xco xchol chirix li xkaal. Banuhomak usilal, quehomak li xkaal re tasumlak riquin li cualal. 9 Us raj nak texcam ribeb li kalal kacajol re nak kechalalak chic kib, chan. Li kalal lao tesumlak riquineb le rabin laex. Ut le ralal laex tesumlak riquineb li karabin lao. 10 Laex naru texcanak kiquin sa li choch ain. Naru textrabajik ut naru texcuank chi junaj cua arin. Tebanu li canjel li caru teraj ut naru ajcui telok le choch arin, chan. 11 Laj Siquem quixye re lix yucua lix Dina jo ajcui reheb li ras ut li ri tzin: Chixculak echol li caru xyeman ere. A yal caru tepatz cue, lain tinque ere. 12 Yehomak cue jo nimal teraj. Usta nabal, lain tinque ere. Mexcoxlac riquin aan. Quehomak cue li xkaal re nak tinsumlak riquin, chan. 13 Xban nak ac nequexnau nak laj Siquem quixchap sa puers lix Dina, eb li ras riquin balak aj atin quechakoc chiruheb laj Hamor ut laj Siquem. 14 Quexye reheb: Inca naru takaque li kanab re junak cui nk maji naxcul li circuncisin xban nak xutanal aan sa kayank lao, chanqueb. 15 Cui chixjunilex laex tecul li circuncisin jo nak xkacul lao, lao takasume li caru xaye ke. 16 Chi jocain tixcul kachol re nak le ralal tesumlak riquineb li karabin ut li kalal lao tesumlak riquineb le rabin. Ut lao tocuank sa eyank ut takajunaji kib. 17 Abanan cui laex inca tecul li circuncisin, lao toelk sa eyank ut takacam li kanab chikix nak toxic, chanqueb li ralal laj Jacob. 18 Ut laj Hamor jo ajcui laj Siquem quexcul xchol li caru quiyehe reheb. 19 Laj Siquem sa junpat quixcul li circuncisin xban nak cajo nak nacuulac chiru lix rabin laj Jacob. Laj Siquem, aan li kaxal oxlokinbil chiruheb li cuanqueb sa rochoch lix yucua. 20 Ut laj Siquem rochben lix yucua, quecoeb sa li oquebal re li tenamit li nequexchutub cui ribeb li cristian. Ut queoc chi atinac riquineb li cuanqueb aran. 21 Quexye reheb: Eb li cui nk ain, aan kami gueb. Tecuank sa kayank ut tetrabajik arin. Ut tzakal ajcui li naajej chok reheb aan. Chi jocan taruk tosumlak riquineb lix rabin. Ut eb aan tesumlak riquineb li karabin lao. 22 Abanan eb aan xexye nak tento takacul li circuncisin jo nak quexcul chak eb aan re nak junajak chic ku. 23 Ut chixjunil li caru cuan reheb lao toechani nk re. Jo ajcui eb lix quetomk. Abanan tento nak takacul li circuncisin re nak tecanak arin sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS34,35

64

kayank, chanqueb. 24 Chixjunileb li cui nk sa li tenamit aan quexcul xchol li caru quiyehe reheb xbaneb laj Hamor ut laj Siquem. Ut chixjunileb quexcul li circuncisin. 25 Abanan sa rox li cutan nak toj ra cuanqueb li cui nk xban li circuncisin, cuib li ralal laj Jacob, laj Simen rochben laj Lev, quecoeb chi pletic sa li tenamit aan chi maca sa xcholeb. Chixjunileb li cui nk ain quecamsi c chi chi ch xbaneb laj Simen ut laj Lev, li raseb lix Dina. 26 Riquin kesnal chi ch quexcamsi laj Hamor jo ajcui laj Siquem. Sa junpat querisi lix Dina sa rochocheb laj Siquem, ut quexcam chirix nak quecoeb. 27 Ut eb li jun chol chic li ralal laj Jacob quecuulac sa li tenamit. Quilajenume sa xbeneb li camenak ut quilajerisi chixjunil li caak re ru li cuan sa li tenamit. Quexbanu chi jocain xban li mausilal li quixbanu re lix Dina laj Siquem. 28 Quilajexcam ajcui chixjunil li quetomk li cuan aran, jo ajcui li caru cuan reheb, jo sa tenamit jo sa calebal. 29 Quilajerelka li caru cuan sa li rochocheb. Quexcam ajcui chixjunileb li ixk jo eb ajcui li cocal. 30 Laj Jacob quixye re laj Simen jo ajcui re laj Lev: Laex xeque jun li nimla raylal sa inben lain. Anakcuan chixjunileb li cristian sa li naajej ain xic chic tineril, eb laj cananeo ut eb laj ferezeo. Mare texchutub ribeb re tepletik kiquin. Ut lao coxibo ajcui. Caru takabanu? To-osok chikajunilo, chan laj Jacob. 31 Ut eb li ralal quechakoc ut quexye re: Ma xacuaj raj laat nak xkacanab li ki tzin re nak taosok jo junak ixk yibru xnaleb? chanqueb re lix yucua.

35

texxic sa li tenamit Bet-el ut texcanak aran. Ut tayi b junak li artal re tinalokoni cui. Aan li naajej li quincutbesi cui cuib chacuu nak cat-elelic chiru laj Esa la cuas, chan li Dios. 2 Laj Jacob quixye reheb li ralal xcajol jo eb ajcui li cuanqueb rubel xtakl: Isihomak chixjunileb li jalanil dios li cuanqueb eriquin. Tex-ati nk ut texjalok chok retalil nak tecanab xbanunquil li mausilal. 3 Ut yokeb sa junpat sa li naajej Bet-el. Aran tinyi b jun li artal re xlokoninquil li tzakal Dios, li Dios li quitenkan chak cue nak cuanquin sa raylal. Aan qui-ochbenin chak cue nak quilajinnume chak yalak bar, chan. 4 Eb aan quexkaxtesi sa ruk laj Jacob chixjunileb li jalanil dios. Quexkaxtesiheb ajcui chixjunileb li caxic li quexque xcuanquil. Laj Jacob quixmuk li caak re ru ain sa choch rubel jun ton li che ji. Li che aan nach cuan riquin li tenamit Siquem. 5 Li Dios quixque xxiuheb chixjunileb li tenamit li cuanqueb chi nach riquin li quicuan cui laj Jacob. Xban nak quexucuac, inca quextake laj Jacob re texpleti nak yoqueb chi xic Bet-el. 6 Quicuulac laj Jacob sa li naajej Luz rochbeneb chixjunileb li yoqueb

1Ut li Dios quixye re laj Jacob: Anakcuan yi bomak li caru ere ut

Li Dios quirosobtesi laj Jacob sa li naajej Bet-el

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

65

GNESIS35

chi xic chirix. Nayeman ajcui Bet-el re. Li naajej aan cuan sa xcuent Canan. 7Laj Jacob quixyi b jun li artal ut quixque El-Bet-el chok xcaba li naajej aan. Quixque xcaba chi jocain xban nak aran quixcutbesi rib li Dios chiru nak yo chi elelic chiru li ras. 8 Ut quicam lix Dbora li quicuan chok xmos li camenak Rebeca. Ut quexbec xjulel rubel jun lix tonal ji ut aran quexmuk nach riquin li tenamit Bet-el. Aln-bacut quexque chok xcaba li naajej aan. 9 Nak quisuki chak laj Jacob Padan-aram, li Kacua Dios quixcutbesi cuichic rib chiru. Ut aran laj Jacob qui-osobtesi c cuichic xban li Dios. 10 Li Kacua Dios quixye re: Laat aj Jacob acaba. Abanan anakcuan macua chic aj Jacob texye acue. Aj Israel chic acaba, chan. Jocain nak li Dios quixque aj Israel chok xcaba. 11 Li Dios quixye re: Lain li Kacua Dios li kaxal nim incuanquil. Chexqui k ut chetamk la cualal acajol. Riquineb la cualal acajol tecuank li ni nki tenamit. Ut sa xyankeb ajcui aan tecuank ajcui li rey. 12 Li choch li xinque re laj Abraham jo ajcui re laj Isaac, anakcuan tinkaxtesi chok acue. Ut nak tatcamk laat, tinkaxtesi li choch ain reheb la cualal acajol, chan li Dios. 13 Nak li Dios quirake chi atinac riquin laj Jacob, qui-el sa li naajej aan. 14 Ut laj Jacob quixchap jun li pec ut quixxakab sa li naajej aan chok retalil nak aran quiatinac li Dios riquin. Ut laj Jacob quixque li aceite jo ajcui li vino sa xben li pec chok retalil nak li naajej aan osobtesinbil. 15 Laj Jacob quixque cuichic Bet-el chok xcaba li naajej aan xban nak aan li naajej li quiatinac cui xban li Dios.

aan queel sa li naajej Bet-el. Toj cuan ma nequecuulac sa li tenamit Efrata nak quicuulac xcutanquil nak taquirak lix Raquel. Abanan quicuan chaajquilal sa xyolajic li culaal. 17 Nak yo chi yolac li culaal, li ixk li yo chi iloc re quixye: Matcoxlac. Telom la culaal li xyola, chan. 18 Ut nak ac camc re, lix Raquel quixye: Aj Benoni teque chok xcaba li culaal ain, chan ut quicam. Abanan li yucuabej quixque aj Benjamn chok xcaba. 19 Jocain nak quicam lix Raquel ut quimuke sa li be li naxic Efrata. Anakcuan Beln nayeman re li tenamit aan. 20 Laj Jacob quixxakab jun li nimla pec sa xben li camenak Raquel chok retalil. Ut li pec aan toj cuan aran anakcuan. 21 Laj Israel quiel aran ut quixyi b lix muhebal jun pacal li naajej Migdal-edar xcaba. 22 Nak ac cuanqueb chic sa li naajej aan, laj Rubn quixchic rib riquin lix Bilha li quicuan riquin lix yucua jo rixakil. Cajo nak quijosko laj Israel nak quirabi caru quixbanu li ralal.

16 Eb

Lix camic lix Raquel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS35,36

66 Eb li ralal laj Jacob

Cablaju eb li ralal laj Jacob quecuan, li nayeman ajcui aj Israel re. 23 Aaneb ain li ralal li quicuan riquin lix Lea. Laj Rubn, aan li asbej. Chirix chic aan quicuan laj Simen, laj Lev, laj Jud, laj Isacar ut laj Zabuln. 24 Riquin lix Raquel quecuan cuib li ralal laj Jacob. Aaneb ain lix cabaeb: laj Jos ut laj Benjamn. 25 Ut quicuan ajcui cuib li ralal riquin lix Bilha, lix mos lix Raquel. Aaneb ain lix cabaeb: laj Dan ut laj Neftal. 26 Ut quicuan ajcui cuib li ralal riquin lix Zilpa, lix mos lix Lea. Aaneb ain lix cabaeb: laj Gad ut laj Aser. Aaneb ain li ralal laj Jacob, li queyola sa li naajej Padan-aram.

Jacob co sa li tenamit Mamre chirilbal laj Isaac lix yucua. Arba ut Hebrn nequexye re li tenamit aan. Sa ajcui li naajej aan quicuan laj Abraham nak toj yoyok. 28 Jun ciento riquin cacal (180) chihab cuan re laj Isaac. 29 Nak ac ti x chic chi us, laj Isaac quicam ut coxtauheb lix xetonil yucua. Laj Esa ut laj Jacob quexmuk lix yucuaeb nak quicam.

27Laj

Lix camic laj Isaac

36

ain li ralal xcajol laj Esa, li nayeman ajcui Edom re. Esa quisumla riquin oxib chi ixk aj cananeo. Aaneb ain lix cabaeb: lix Ada aan lix rabin laj Eln aj hitita; lix Aholibama, aan lix rabin laj An. Lix Aholibama, aan li ri laj Ziben aj heveo. 3 Ut li rox li rixakil, aan lix Basemat. Aan lix rabin laj Ismael. Laj Nebaiot, aan li ras lix Basemat. 4 Laj Esa quicuan jun li ralal riquin lix Ada. Aan aj Elifaz xcaba. Ut quicuan ajcui jun li ralal riquin lix Basemat. Aan laj Reuel xcaba. 5 Ut laj Esa quicuan oxib li ralal riquin lix Aholibama. Aaneb ain lix cabaeb; laj Jes, laj Jaalam, ut laj Cor. Chixjunileb li ob chi ralal laj Esa queyola aran sa li tenamit Canan. 6 Laj Esa qui-el sa li naajej li cuan cui laj Jacob li ri tzin. Quixcameb li rixakil ut lix rabin ut li ralal chirix jo eb ajcui chixjunileb li cuanqueb riquin. Quixcam chixjunileb lix quetomk jo ajcui li caru re li jo quial li quetam aran Canan. 7 Jocan nak queel aran xban nak kaxal nabal li caak re ru cuan reheb ut inca chic natzakloc lix naajeb lix quetomk. Jocan nak queel sa li naajej li cuanqueb cui. 8 Jocan nak laj Esa co chi cuanc sa li
2 Laj

1Aaneb

Eb li ralal xcajol laj Esa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

67

GNESIS36

naajej li tzul ru Seir xcaba. Nayeman ajcui aj Edom re laj Esa. 9 Aaneb ain li ralal xcajol laj Esa. Laj Esa, aan lix xetonil yucuaeb laj Edom li cuanqueb sa li naajej Seir li tzul ru. 10 Aaneb ain lix cabaeb li ralal xcajol laj Esa: laj Elifaz, aan li ralal riquin lix Ada. Laj Reuel, aan li ralal riquin lix Basemat. 11 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Elifaz: laj Temn, laj Omar, laj Zefo, laj Gatam ut laj Cenaz. 12 Laj Elifaz quicuan jun chic li ixk riquin. Aan lix Timna xcaba. Laj Elifaz quicuan jun li ralal aj Amalec xcaba riquin lix Timna. Aaneb li ralal xcajol lix Ada li rixakil laj Esa. 13 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Reuel: laj Nahat, laj Zera, laj Sama ut laj Miza. Aaneb li ralal xcajol laj Esa riquin lix Basemat. 14 Lix Aholibama, aan li rox rixakil laj Esa. Laj Esa quicuan ralal riquin. Aaneb ain lix cabaeb: laj Jes, laj Jaalam ut laj Cor. Lix Aholibama aan lix rabin laj An li ralal laj Ziben. 15 Li quetaklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Esa, aaneb li ralal laj Elifaz li asbej sa xyankeb li ralal xcajol laj Esa. Aaneb ain lix cabaeb: laj Temn, laj Omar, laj Zefo ut laj Cenaz, 16 jo eb ajcui laj Cor, laj Gatam, ut laj Amalec. Aaneb ain li quetaklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Elifaz sa li tenamit Edom. Aaneb li ri lix Ada. 17 Laj Reuel, aan li ralal laj Esa. Eb li ralal laj Reuel, aaneb ain: laj Nahat, laj Zera, laj Sama ut laj Miza. Aaneb li quetaklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Reuel sa li tenamit Edom. Aaneb li ri laj Esa riquin lix Basemat. 18 Lix Aholibama li rixakil laj Esa, aan lix rabin laj An. Aaneb ain li xcabaeb li ralal laj Esa riquin lix Aholibama: laj Jes, laj Jaalam, ut laj Cor. 19 Aaneb li ralal xcajol laj Esa, li nayeman ajcui aj Edom re. Aaneb li quetaklan sa lix tenamiteb. 20 Eb laj horeo quecuan ajcui sa li naajej aan. Laj Seir aan aj horeo. Aaneb ain li ralal laj Seir; laj Lotn, laj Sobal, ut laj Ziben. Laj An, aan li ralal laj Ziben. 21 Laj Seir quicuan oxib chic li ralal. Aaneb ain lix cabaeb: laj Disn, laj Ezer ut laj Disn. Eb aan quetaklan sa xbeneb laj horeos. Eb laj horeos, aaneb li ralal xcajol laj Seir. Eb aan quecuan sa li tenamit Edom. 22 Aaneb ain li ralal laj Lotn: laj Hori, ut laj Hemam. Ut lix Timna, aan li ri tzin laj Lotn. 23 Aaneb ain li ralal laj Sobal; laj Alvn, laj Manahat, laj Ebal, laj Sefo ut laj Onam. 24 Aaneb ain li ralal laj Ziben: laj Aja, ut laj An. Laj An, aan li quitaoc re li yuam ha sa li chaki choch nak yo chirilbaleb lix bur lix yucua. 25 Laj An quicuan jun li ralal laj Disn xcaba. Quicuan ajcui jun xrabin xAholibama xcaba. 26 Aaneb ain li ralal laj Disn: laj Hemdn, laj Esbn, laj Itrn, ut laj Quern. 27 Ut eb li ralal laj Ezer, aaneb ain: laj Bilhn, laj Zaavn ut laj Acn. 28 Aaneb ain li ralal laj Disn: laj Uz ut laj Arn. 29 Aaneb ain li nequetaklan sa xben li tenamit Seir: laj Lotn, laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS36,37

68

37

Sobal, laj Ziben, laj An, 30 jo eb ajcui laj Disn, laj Ezer ut laj Disn. Eb aan quetaklan sa xbeneb laj horeos. Eb li cui nk ain, aaneb li quetaklan sa xbeneb li junk chutal li ralal xcajoleb. 31 Nak toj maji nacuan xreyeb laj Israel, aaneb ain li quetaklan sa li tenamit Edom. 32 Laj Bela, li ralal laj Beor, aan li quicuan chok rey sa li naajej Edom. Dinaba xcaba li tenamit li quicuan cui chi taklanc laj Bela. 33 Nak quicam laj Bela, laj Jobab qui-oc chok rekaj. Laj Jobab, aan li ralal laj Zera li chalenak chak Bosra. 34 Nak quicam laj Jobab, laj Husam qui-oc chok rekaj. Aan li chalenak chak Temn. 35 Nak quicam laj Husam, laj Hadad qui-oc chok rekaj. Laj Hadad, aan li ralal laj Bedad. Laj Bedad, aan li quinumta sa xbeneb laj Madin nak quepletic sa li naajej Moab. Avit xcaba li tenamit li quicuan cui chi taklanc laj Hadad. 36 Nak quicam laj Hadad, a chic laj Samla qui-oc chok rekaj. Laj Samla, aan chalenak chak sa li tenamit Masreca. 37 Nak quicam laj Samla, a chic laj Sal qui-oc chok rekaj. Laj Sal, aan chalenak chak sa li tenamit Rehobot li cuan chire li nima Eufrates. 38 Nak quicam laj Sal, laj Baal-hann li ralal laj Acbor qui-oc chok rekaj. 39 Nak quicam laj Baal-hann, a chic laj Hadar qui-oc chok rekaj. Pau xcaba li tenamit li quicuan cui chi taklanc laj Hadar. Ut li rixakil laj Hadar, aan lix Mehetabel xcaba. Aan lix co lix Matred, lix rabin laj Mezaab. 40 Aaneb ain lix cabaeb li quetaklan sa xbeneb li junk chutal li ralal xcajol laj Esa. Li tenamit li quetaklan cui quiquehe xcabaeb jo xcabaeb li quetaklan sa xbeneb. Aaneb ain lix cabaeb: laj Timna, laj Alva, ut laj Jetet, 41 ut eb laj Aholibama, laj Ela, ut laj Pinn, 42 ut eb laj Cenaz, laj Temn, ut laj Mibzar, 43 jo eb ajcui laj Magdiel ut laj Iram. Chixjunil li cabaej tzi banbil arin, aaneb li quetaklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Esa. Tzi banbil ajcui lix cabaeb li tenamit li quecuan cui chi taklanc. Lix xetonil yucuaeb laj Edom, aan laj Esa. 1 Laj Jacob quicuan aran Canan sa li naajej li quicuan cui lix yucua. 2 Ut jocain nak quecuan chak li ralal xcajol laj Jacob.

Laj Jos cuan cuuklaju chihab re, ut aan natenkan reheb li ras chi iloc reheb li quetomk. Eb li ras li nequeochbenin re laj Jos, aan eb li ralal laj Jacob riquineb lix Bilha ut lix Zilpa. Nak laj Jos quiril nak inca us nequexbanu li ras, najitoc chiru lix yucua. 3 Laj Israel cajo naxra laj Jos chiruheb li jun chol chic li ralal xban nak aan li ralal li quicuan nak ac tix chic. Laj Israel quixsi jun li rak laj Jos xcomon li chabil ut

Resilal laj Jos

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

69

GNESIS37

chinaus xyi banquil. Najt rok ut nim ruk. 4 Eb li asbej queril nak laj Jos, aan li kaxal raro xban li yucuabej. Jocan nak xic nequeril laj Jos ut inca chic nequeatinac sa xyalal riquin. 5 Sa jun li kojyi n laj Jos quimatquec. Ut quixseraki reheb li ras li caru quiril sa lix matc. Nak querabi li caru quixye laj Jos, kaxal cuichic xic queril. 6 Aan ain li quixye laj Jos reheb li ras: Banuhomak usilal, abihomak ut tinye ere li caru xinmatque. 7 Lain xcuil sa lin matc nak yoco chixbacbal chi job li trigo. Ut li jun job li cue quicuacli ut quixxakab rib aran. Eb li junk job ere quexsut li cue ut quexcutzub rib chiru li cue nak quicuil, chan laj Jos. 8 Eb li ras quexye re: Ma nacacoxla nak laat tat-oc chi taklanc sa kaben? Ut, ma nacacoxla nak lao takaque kib rubel atakl? chanqueb re. Ut kaxal cuichic xic queril laj Jos xban li caru quixye ut xban li caru quixmatque. 9 Laj Jos quimatquec cuichic ut quixseraki reheb li ras. Quixye reheb: Abihomak cuichic laex li caru xcuil sa lin matc. Lain xcuil ru li sake ut li po ut xcuil ajcui junlaju li chahim. Eb aan quexcuikib rib chicuu nak xcuil, chan reheb li ras. 10 Ut quixseraki ajcui re lix yucua. Lix yucua quixchila aan ut quixye re: Caru xyalal li nacamatque? Ma aan naraj naxye nak lain ut la na jo eb ajcui la cuas takacuikib kib chacuu? chan re laj Jos. 11 Eb li ras cajo nak nequexcakali riquin li caak re ru ain. Ut lix yucua qui-oc chi coxlac chirix li quixmatque. 12 Sa jun li cutan eb li ras laj Jos quecoeb Siquem chixberesinquileb lix quetomk lix yucuaeb. 13 Laj Israel quixye re laj Jos: Eb la cuas yoqueb chak chixberesinquil lin quetomk aran Siquem. Lain tincuaj nak tatxic chirilbaleb, chan. Ut laj Jos quixye: Us. Lain tinxic, chan. 14 Ut laj Israel quixye re: Ayu. Toxacuileb chak chanru cuanqueb la cuas jo eb ajcui li quetomk. Chirix aan tatsuki k chak chixyebal cue chanru cuanqueb, chan laj Israel. Laj Jos qui-el sa li ru taka re Hebrn ut co toj sa li naajej Siquem. 15 Laj Jos yo chixbeninquil rib sa calebal chixsicbaleb li ras nak quixcul jun li cui nk. Li cui nk quixpatz re: Caru yocat arin? chan. 16 Laj Jos quixye re: Lain yoquin chixsicbaleb li cuas li yoqueb chixberesinquil lix quetomk lin yucua. Chacuy inmac tinpatz acue, ma inca xacuileb ru li cuas arin? Banu usilal, ye cue bar cuanqueb, chan re. 17 Li cui nk quixye re: Eb la cuas ac xecoeb. Lain xcuabi nak yoqueb xyebal nak texic sa li naajej Dotn, chan li cui nk. Ut laj Jos yal jun nak co Dotn ut aran coxtauheb li ras. 18 Yo chak chi chalc chi najt laj Jos nak qui-ile xbaneb li ras. Ut eb aan queoc chixcoxlanquil chanru nak texcamsi aan. 19 Quexye chi ribileb rib: Cue chak li namatquec. 20 Chalk cuan. Hon nakacamsi. Ut takacut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS37

70

sa junak jul. Ut takaye nak mare junak josk aj xul xcamsin re. Ut takil caru tacanak cui lix matc, chanqueb chi ribileb rib. 21 Nak laj Rubn quirabi ain, quiraj raj xcolbal laj Jos sa rukeb. Ut quixye reheb: Inca naru takacamsi li ki tzin, chan. 22 Inca takisi xquiquel. Mebanu raylal re. Cutumak sa li jul li cuan arin sa li chaki choch, chan laj Rubn. Aan cuan sa xchol nak naru tixcol mokon ut tixcam cuichic riquin lix yucua. 23 Nak laj Jos quicuulac riquineb li ras, ticto querisi lix chabil ak li cuan chirix. 24 Quexchap laj Jos ut quexcut chi sa li chaki jul. 25 Chirix chic aan, quechunla ut queoc chi cuaac. Nak yoqueb chi cuaac queril

Eb li abej quexcut laj Jos chi sa li chaki jul. (GEN 37.24)


La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

71

GNESIS37,38

nak yoqueb chi chalc jun chut eb li cui nk aj ismaelita. Yoqueb chak chi chalc Galaad. Ut chirixeb lix camello yoqueb chak chixcambal oxib pay ru li sununquil ban re texcayi aran Egipto. Ain lix cabaeb li oxib pay ru chi sununquil ban; aromas, blsamo ut mirra. 26 Laj Jud quixye reheb li ras ut li ri tzin: Caru aj e nak takacamsi li ki tzin sa mukmu? 27 Kacayihak reheb laj ismaelita. Kaxal us nak ti c takacayi ut inca takacamsi xban nak aan ki tzin ut kaquiquel kib chi kibil kib, chan laj Jud. Ut eb li ras ut eb li ri tzin quexcul xchol li quixye. 28 Nak yoqueb chi numec sa li naajej aan eb laj madianita rochbeneb laj ismaelita, eb li ras laj Jos querisi sa li jul ut quexcayi reheb laj ismaelita. Junmay ajcui chi tumin plata quexcayi cui laj Jos. Ut chirix aan, quexcam toj Egipto. 29 Nak quisuki laj Rubn chirilbal sa li jul, quiril nak ma ani chic laj Jos. Cajo nak qui-oc xcaux ut quixkichi li rak xban xrahil xchol. 30 Laj Rubn co riquineb li ri tzin ut quixye reheb: Anakcuan ma ani chic li ki tzin sa li jul. Caru taruk tinbanu anakcuan? chan. 31 Ut eb li asbej quexcamsi jun li china chibat ut sa lix quiquel li chibat li quexcamsi quexchulaqui lix chabil ak laj Jos. 32 Ut li rak laj Jos li chulaquinbil sa li quic, quexcam riquin lix yucua. Ut quexye re: Il li xkatau chak, at kayucua. Jo li ain anchal lix chabil ak la cualal, chanqueb re. 33 Laj Jacob ticto quixnau ru li rak aan, ut quixye reheb: Ay, ain tzakal rak li cualal nacuil. Mare junak josk aj xul xtioc re ut x-oso chi junaj cua, chan laj Jacob. 34 Laj Jacob quixkichi li rak li cuan chirix xban xrahil sa xchol chirix lix camic li ralal. Ut quixque li kesnal ru ticr chirix chanchan coxtal retalil nak ra sa xchol. Najt quicuan li rak aan chirix ut inca quinume xrahil sa xchol. 35 Ut chixjunileb li ralal xcajol queoc chixcojobanquil xchol lix yucuaeb. Abanan laj Jacob inca quixcojob xchol ut quixye: Lain inca tacojlak inchol chalen nak tincamk ut tintau li cualal li ac camenak, chan. Ut li yucuabej junelic nayabac chirix laj Jos. 36 Nak quecuulac aran Egipto eb laj madianita rochbeneb laj ismaelita quexcayi cuichic laj Jos re jun li cui nk aj Potifar xcaba. Laj Potifar aan li natenkan re laj faran chixtaklanquileb li soldado. Ut laj faran, aan li acuabej re li nimla tenamit Egipto.

38

eb li cutan aan, laj Jud quirisi rib sa xyankeb li ras ut li ri tzin ut co sa li naajej li cuan cui jun li cui nk aj adulamita. Li cui nk aan aj Hira xcaba. 2 Ut aran cuan jun li cui nk aj cananeo aj Sa xcaba. Laj Sa cuan jun lix rabin. Ut co xchol laj Jud chirix li xkaal

1Sa

Laj Jud ut lix Tamar

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS38

72

aan toj retal quixcam chok rixakil. 3 Li rixakil laj Jud quicana chi yaj aj ixk ut quicuan jun li ralal riquin. Aj Er quexque chok xcaba li culaal. 4 Laj Jud quicuan cuichic jun li ralal riquin li ixk aan ut quixque aj Onn chok xcaba. 5 Laj Jud quicuan rox li ralal riquin li ixk aan ut quixque aj Sela chok xcaba. Laj Sela, aan quiyola sa li tenamit Quezib. 6 Laj Jud quixsumub laj Er li xben ralal riquin jun li ixk xTamar xcaba. 7 Laj Er kaxal yibru xnaleb chiru li Dios. Jocan nak li Kacua Dios quixrak xcutan laj Er. 8 Chirix lix camic laj Er, laj Jud quixye re laj Onn li ralal: Anakcuan tatxic riquin li rixakil la cuas camenak. Ut tatcuank riquin re nak tacuank ralal xcajol la cuas camenak, chan laj Jud. 9 Ut laj Onn quixnau nak li cocal li teyolak riquin li ixk aan macua sa xcaba aan teyolak. Sa xcaba ban li ras camenak. Inca quicuulac chiru. Jocan nak laj Onn nak nacuan riquin li ixk, naxsic xyalal chanru tixbanu re nak li ixk inca tacanak chi yaj. 10 Xban nak inca quicuulac chiru li Dios li caru quixbanu laj Onn, li Dios quixrak ajcui lix yuam aan. 11 Ut laj Jud quixye re li ralib: Anakcuan tatxic sa rochoch la yucua ut tatcanak ajunes toj retal tacui nkilok li cualal laj Sela, chan laj Jud re lix Tamar. Ut laj Jud quixye sa xchol: Micam anchal laj Sela jo nak xecam li ras, chan. Ut lix Tamar co sa rochoch lix yucua ut aran quicana. 12 Mokon chic quicam li rixakil laj Jud. Li ixk aan, aan lix rabin laj Sa. Nak ac xnume xrahil xchol laj Jud chirix xcamic li rixakil, co sa li tenamit Timnat li nabese cui rixeb lix carner. Laj Hira aj adulamita co rochben. 13 Lix Tamar quirabi resil nak tacuulak laj Jud sa li tenamit Timnat chixquebal chi besec rixeb lix carner. Laj Jud, aan lix yucua lix belom camenak. 14 Lix Tamar quixnau nak ac xcui nkilo laj Sela ut inca quiquehe chok xbelom jo quiyechii c re junxil. Quirisi li rak chirix li nequerocsi li xmalcaan ut quixtzap li ru ut quixlan rib riquin lix ticr re nak tacutunk jo junak ixk li naxcayi rib. Ut co sa li oquebal re li tenamit Enaim, li cuan sa xbehil Timnat. 15 Nak laj Jud quiril li ixk, aan quixcoxla nak aan jun ixk xcomoneb li nequexcayi rib xban nak tzaptzo li ru riquin lix ticr. 16 Laj Jud inca naxnau nak aan li ralib. Quijiloc chi xcatk ut quixye re, Chinacanab chi cuanc acuiquin, chan. Li ixk quixye re: Caru taque cue cui tincanab cuib chacuu? chan. 17 Laj Jud quixye re: Lain tintakla chak junak ral li chibat chok acue, chan. Ut li ixk quixye: Us, abanan canab cuan junak retalil cue ma relic na chi yal nak tatakla chak li china chibat, chan. 18 Laj Jud quixye re: Caru tacuaj tinque acue? chan. Ut li ixk quixye re: Que chok cue la matkab li cuan cui retalil la caba jo ajcui lix camal. Ut tacanab

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

73

GNESIS38

ajcui cuiquin la xuk li cuan sa acuuk, chan li ixk. Ut laj Jud quixque re li caru quixpatz ut quicuan riquin. Ut lix Tamar quicana chi yaj aj ixk. 19 Ut li ixk qui-el sa li naajej aan, ut quirisi lix ticr li quixlan cui rib. Ut quixque cuichic chirix li rak li nequerocsi li xmalcaan. 20 Ut laj Jud quixtakla li china chibat chirix laj adulamita re nak li ixk tixkaxtesi chak lix matkab jo ajcui lix xuk. Abanan laj adulamita nak quicuulac inca chic quixtau li ixk. Ma ani chic. 21 Laj adulamita quixpatz reheb li cui nk aran: Checuy inmac. Ma inca xeril ru li ixk arin li naxcayi rib li quicuan sa li oquebal re li tenamit Enaim? Eb aan quechakoc ut quexye re: Arin ma jun ixk yibru xnaleb nacuan, chanqueb re. 22 Ut laj adulamita quisuki riquin laj Jud ut quixye re, Inca xintau li ixk li xaye cue. Ut li cui nk li cuanqueb aran, xinpatz reheb ut xexye cue nak ma jun ixk yibru xnaleb nacuan aran chanqueb cue. 23 Laj Jud quixye re: Ca xjalenquil? Canakeb cuan li caru cue riquin li ixk aan. Chi jocan inca tincut inxutan chiruheb li tenamit. Lain xintakla li china chibat chok re abanan inca xatau chak, chan. 24 Nak ac xnume chic oxib po quexye re laj Jud: Lix Tamar la cualib yo chi yumbetac xban nak yaj aj ixk chic. Ut laj Jud quixye reheb: Ayukex. Terisi li ixk aan sa rochoch lix yucua ut tecat, chan laj Jud reheb. 25 Nak eb li cui nk yoqueb chirisinquil lix Tamar sa rochoch, quixtakla xkaxtesinquil li caru re laj Jud. Ut quixtakla ajcui xyebal re, Lain yaj aj ixkin anakcuan xban laj echal re li caak re ru ain. Banu usilal, il chi us ani na laj echal re li matkab ain, jo ajcui lix camal ut li xuk, chan reheb. 26 Nak quecuulac li takl riquin laj Jud, quexcut chiru li caak re ru li quixtakla lix Tamar. Ut laj Jud ticto quixque retal nak aan laj echal re li caak re ru aan. Ut quixye: Li ixk ain ti c xchol chicuu lain. Xinmacob xban nak inca xinque li cualal laj Sela chok xbelom jo xinyechii chak junxil, chan. Ut laj Jud inca chic quicuan riquin li ixk. 27 Ut nak quicuulac xkehil nak quiquira lix Tamar, lut eb lix cocal li queyola. 28 Nak yo chi yolac li xben culaal, qui-el chak li ruk xben cua. Ut li ixk li yo chi iloc re lix Tamar quixbac jun li caki cam chi xcux ruk li culaal ut quixye: Li caki cam ain, aan retalil nak aan li asbej, chan. 29 Sa junpat quirocsi cuichic ruk li culaal. Ut a chic li ri tzin quiyola xben cua. Ut laj ilol re quixye: Caut nak laat chic tatyolak xben cua? chan li ixk re li culaal. Ut aj Fares quexque chok xcaba li culaal. 30 Chirix aan quiyola li quirisi li ruk xben cua li quiquehe retalil riquin caki cam. Ut aj Zara quexque chok xcaba li culaal.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS39

74 Laj Jos ut li rixakil laj Potifar

39

Jun li cui nk aj Potifar quilokoc re. Laj Potifar, aan natenkan re laj faran chixtaklanquileb li soldados. Laj faran, aan li acuabej re li tenamit Egipto. 2 Li Kacua Dios quitenkan re laj Jos ut us qui-el riquin chixjunil nak cuan sa rochoch laj Egipto lix patrn. 3 Laj Potifar quixque retal nak li Kacua Dios yo chi tenkanc re laj Jos. Jocan nak us na-el chiru chixjunil li caru naxbanu. 4 Ut quixque ajcui retal nak laj Jos naxque xchol chixbanunquil lix canjel. Jocan nak quixque chok xben mos ut quixkaxtesi sa ruk chixjunil li caru cuan re. 5 Chalen nak quixkaxtesi sa ruk laj Jos li caru cuan re, li Kacua Dios quirosobtesi laj Potifar laj Egipto sa xcaba laj Jos. Xban li Kacua Dios quinabalo li caru cuan re laj Potifar. 6 Laj Potifar inca nacoxlac chirix li caru re xban nak laj Jos naril chi us chixjunil. Caaj chic lix tzacaemk naxcoxla. Laj Jos cajo xchakal ru ut chinaus na-iloc. 7Jocan nak li rixakil laj Potifar cajo nak quicuulac chiru. Sa jun li cutan li rixakil laj Potifar quixye re: At Jos, quim arin. Anakcuan tatcuark cuiquin, chan li ixk. 8 Laj Jos inca quiraj xbanunquil li quixye li ixk ut quixye re: Lin patrn laj Potifar inca nacoxlac chicuix riquin li caru cuan re. Chixjunil quixkaxtesi sa cuuk. 9 Ma ani chic nim xcuanquil chicuu lain sa li cab ain. Chixjunil li caru cuan re xkaxtesi sa cuuk. Caaj cui laat inca xatxkaxtesi sa cuuk xban nak laat li rixakil. Chanru nak tin-oc chixchicbal cuib acuiquin? Ma joke tinbanu chi jocan. Aan nimla mac chiru li Kacua Dios, chan laj Jos. 10 Li ixk rajlal cutan naxtikcuasi xjolom laj Jos. Abanan laj Jos inca naxcul xchol li caru naxye re. 11 Sa jun li cutan laj Jos co chi trabajic sa rochoch laj Potifar ut ma jun eb li mos cuanqueb sa cab nak quicuulac. 12 Li ixk qui-oc sa junpat ut quixchap li rak laj Jos ut quixye re: Anakcuan tatcuark cuiquin, chan re. Laj Jos sa junpat quielelic chiru li ixk. Xban nak quialinac sa junpat quicana li rak sa ruk li ixk. 13 Nak quielelic laj Jos, li ixk quiril nak quicana li rak sa ruk. 14 Quixbokeb lix mos sa cab ut quixye reheb: Ilomak li cui nk aj hebreo li xcam chak laj Potifar. Aan xraj raj xcutbal kaxutan. Xol-ocak cuiquin ut xraj raj inchapbal. Ut lain xinjap cue chi cau. 15 Ut aan xril nak xinjap cue sa ruk, ut sa junpat x-elelic. Xban nak x-elelic sa junpat xcana li rak arin, chan. 16 Ut li ixk quixxoc li rak laj Jos re nak tixcut chiru lix belom nak tacuulak sa cab. 17Nak laj Potifar quicuulac sa cab, li ixk quitictiic chiru. Quixye re: Que retal li mos aj hebreo li xacam chak kiquin, aan x-oc cuiquin sa cab ut xraj raj inchapbal. 18 Ut nak xril nak lain xinjap cue chi cau, aan x-elelic sa junpat. Ut xcana li rak cuiquin. 19 Jocain quixbanu la mos cuiquin, chan li ixk. Cajo

1Laj Jos quicame sa li nimla tenamit Egipto xbaneb laj ismaelita.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

75

GNESIS39

Li rixakil laj Potifar quixchap li rak laj Jos. (Gnesis 39.12)

nak quipo laj Potifar nak quirabi caru quiyehe re xban li rixakil. Ma cachin lix joskil quichal sa xben laj Jos. 20 Ut laj Potifar quixtakla xchapbal laj Jos ut quixque sa tzalam li nequecuan cui li prex li nequetaklac sa tzalam xban li acuabej. Ut aran quicana laj Jos chi prexil. 21 Ut li Dios junelic cuan riquin. Quixtokoba ru laj Jos ut quixtenka. Laj ilol tzalam quixque retal nak laj Jos, aan chabil. 22 Quixkaxtesi sa ruk laj Jos chixjunileb li prex re nak aan chic tailok reheb. A chic laj Jos nabanun re chixjunil lix canjel laj ilol tzalam. 23 Li Kacua Dios natenkan re laj Jos riquin chixjunil li caak re ru naxbanu. Laj ilol tzalam inca chic nacoxlac chirixeb li cuanqueb aran. Ut li Kacua Dios junelic na-iloc re laj Jos.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS40

76 Laj Jos quixcholob xyalal li cuib chi matc

40

chic nak ac xculman ain, cuib lix mos laj Faran quepalto chiru. Li jun, aan aj yi bom caxlan cua ut li jun chic aan li naquehoc ruca li rey. 2 Li jun, aan li nataklan reheb li nequeyi ban caxlan cua ut li jun chic, aan li nataklan reheb li nequequehoc ruca li rey. Laj faran quijosko sa xbeneb aan. 3 Quixkaxtesiheb sa ruk li nataklan reheb li soldados. Aan li na-iloc tzalam. Ut sa li tzalam aan cuan laj Jos chi prexil. 4 Laj ilol tzalam quixkaxtesiheb sa ruk laj Jos re nak aan chic tailok reheb. Ut najt quecuan chi prexil. 5 Sa jun li kojyi n li cuib chi prex quematquec. Jalan jalank lix matc li junjunk ut jalan jalank ajcui lix yalal. 6 Jo cuulajak chic nak quisakeu, laj Jos quicuulac riquineb li prex. Quiril nak mas sakquirin nequeiloc xban nak ra sa xcholeb. 7Laj Jos quixpatz reheb li cuib chi cui nk li cuanqueb chi prexil: Caut nak ra sa echol? chan reheb. 8 Eb aan quexye re: Lao xomatquec ut ma ani naru xyebal ke caru xyalal li kamatc. Laj Jos quixye reheb: Caaj cui li Kacua Dios nanaoc re caru xyalal lix matc li junjunk. Naru teye cue le matc, chan. 9 Ut li jun li quitaklan reheb laj quehol uca sa rochoch laj faran, quixseraki lix matc re laj Jos ut quixye: Sa lin matc xcuil jun ton li uvas. 10 Li jun ton chi uvas cuan oxib ruk ut qui-atzumac. Sa junpat quiuchin ut quikano li ru. 11 Xcuil nak chapcho lix sec laj faran sa cuuk. Yoquin chixyatzbal lix yaal li uvas chi sa lix sec ut lain xinque re laj faran, chan li cui nk. 12 Ut laj Jos quixye re: Aan ain xyalal la matc. Li oxib li ruk li uvas li xacuil, aan retalil oxib cutan. 13 Sa rox li cutan laj faran tatxcam cuichic chi trabajic sa rochoch. Ut laat taque cuichic ruca laj faran jo cabanu chak junxil. 14 Nak cuankat cuichic sa rochoch laj faran sa la canjel, banu usilal, chijulticok acue li usilal xinbanu acue. Chat-atinak chicuix riquin laj faran re nak naru tinerisi ajcui lain. 15 Lain yal quinerelka chak junxil sa xtenamiteb laj hebreos. Macua inculub cuanc arin sa tzalam xban nak maca inmac, chan laj Jos. 16 Ut li cui nk, li quitaklan reheb laj yi bom caxlan cua sa rochoch laj faran quixque retal nak chabil lix matc li rochben. Aan quixye re laj Jos: Lain xinmatquec ajcui. Sa lin matc xcuil oxib li chacach bitboqueb inban ut cuan li saki caxlan cua chi sa. 17Ut li chacach li cuan sa xben nujenak chi caxlan cua quila pay ru. Li caxlan cua aan re laj faran. Ut quicuil nak yoqueb chi rupupic li xul sa xbeneb li chacach li cuan sa injolom ut yoqueb chixcuabal li caxlan cua li cuan chi sa, chan. 18 Laj Jos quixye re: Aan ain xyalal

1Mokon

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

77

GNESIS40,41

la matc. Li oxib chi chacach, aan retalil oxib cutan. 19 Ut sa rox li cutan laj faran tixtakla risinquil la jolom ut tatextuyub chiru junak che. Ut eb li sosol techalk ut telajextupi la tibel ut tatextiu, chan laj Jos. 20 Ut sa rox li cutan quixninkei xchihab laj faran. Quixbokeb chixjunileb lix mos sa lix ninke. Quixbokeb ajcui li cuib chi prex, jun li quitaklan reheb laj yi bom caxlan cua, ut li jun chic li quitaklan reheb laj quehol ruca. 21 Laj faran quixque cuichic xcanjel li cui nk li quitaklan reheb laj quehol ruca. Ut li cui nk aan quixque cuichic ruca sa ruk laj faran. 22 Ut li cui nk jun chic li quitaklan reheb laj yi bom caxlan cua, laj faran quixtakla chi tuyubac. Quixcul jo quiyehe re xban laj Jos. 23 Ut li cui nk li nataklan reheb laj quehol ruca laj faran inca chic quijultico re laj Jos. Quisach ban sa xchol.

41

cuib chihab chic xnumic lix matqueb li mos nak quimatquec laj faran. Ut sa lix matc laj faran quiril nak xakxo chire li nima Nilo. 2 Cuukubeb li cuacax queel chak sa li nima nak quiril. Kaxal chabileb ut ni nkeb xtibel. Yoqueb chi ichajibc chire li nima. 3 Quiril ajcui nak queel cuukub chic li cuacax sa li nima. Kaxal bakeb ut chakiheb. Coxexakli k chixcatk eb li cuacax li chabileb xtibel li cuanqueb chire li nima. 4 Eb li cuukub li ni nkeb xtibel quetie xbaneb li bakeb. Ut quiaj ru laj faran. 5 Ut chirix aan quicube cuichic xcuara laj faran. Ut quimatquec cuichic xca sut. Sa lix matc quiril jun rok li trigo cuan cuukub chi j li ru cajo xchakal ru. 6 Ut quiril ajcui nak queel chak cuukub chi j chic chi trigo kaxal coc ut ac xtzumar xban li tikcual ik. 7 Ut li cuukub chi j chi trigo li chaki quexcux li cuukub li chabil. Ut qui-aj ru laj faran ut quixque retal nak matquec yo. 8 Nak quisakeu cajo lix caux laj faran. Quixtakla xbokbal chixjunileb laj ke li cuanqueb Egipto, jo ajcui li cuanqueb xnaleb. Ut laj faran quilajxseraki reheb li caru quixmatque. Ma jun quitaoc ru li xyalal lix matc laj faran. 9 Tojonak li cui nk li nataklan reheb laj quehol ruca quixye re laj faran: Anakcuan xjultico cue chanru nak quinpaltoc chacuu. 10 Ut sa li cutan aan catpo chicuu, at faran, ut quinaque sa tzalam. Jo ajcui li cui nk li quitaklan reheb laj yi bom caxlan cua. 11 Chi kacabichalo comatquec sa jun li kojyi n ut jalan jalank li kamatc ut jalan jalank ajcui li xyalal. 12 Ut cuan aran kochben jun li cui nk aj hebreo li nacanjelac chiru laj ilol tzalam. Kaseraki li kamatc re ut aan quixye ke caru xyalal li kamatc chi kajunkal. 13 Ut quiculman li caru quixye ke chirix li kamatc. Lain quin-oc cuichic chi

1Ac

Laj Jos quixcholob xyalal lix matc laj faran

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS41

78

canjelac chacuu ut li jun chic catakla chi tuyubac, chan li cui nk re laj faran. 14 Tojonak laj faran quixtakla xbokbal laj Jos. Querisi sa junpat sa tzalam. Laj Jos quixjo rib ut quixtikib rib chi us ut co riquin laj faran. 15 Nak quicuulac riquin laj faran, laj faran quixye re: Lain xinmatquec. Ut arin ma ani nataoc ru xyalal lin matc. Lain xcuabi resil nak laat nacaye xyalal li matc, chan laj faran. 16 Ut laj Jos quixye re: Lain injunes inca naru tinye caru xyalal la matc. Caaj cui li Kacua Dios nanaoc re li xyalal. Aan tatenkank cue xtaubal ru xyalal la matc, at faran, re nak tacojlak achol, chan laj Jos. 17 Ut laj faran quixseraki re li quixmatque. Quixye re laj Jos: Sa lin matc xcuil nak xakxoquin chire li nima Nilo. 18 Ut cuukub li ni nki cuacax queel chak sa li nima ut yoqueb chi ichajibc chire li nima. 19 Chirix chic aan queel cuukub chic li cuacax kaxal bakeb. Ma jun cua cuilom ru cuacax arin Egipto jo li xcuil sa lin matc. Cajo xyibal ruheb. 20 Ut li cuukub chi cuacax li ni nkeb xtibel, quetie xbaneb li bakeb. 21 Nak querake chixtiubaleb li ni nki

Laj Jos quixcuikib rib chiru laj faran. (Gnesis 41.14)


La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

79

GNESIS41

cuacax, inca nacutun nak aan ta quetioc re xban nak xnaajquileb ajcui quecana. Moco queni nkan ta. Ut chirix aan qui-aj cuu. 22 Ut chirix chic aan quicube cuichic incuara ut quinmatquec xca sut. Sa lin matc xcuil jun rok li trigo cuan cuukub chi j li ru cajo xchakal ru. 23 Tojonak queel cuukub chi j chic chi trigo kaxal coc ut ac xtzumar xban li tikcual ik. 24 Ut li cuukub chi j chi trigo li chabil quecuxe xbaneb li chaki. Lain xinseraki reheb laj ke. Abanan ma jun xtaoc re caru xyalal lin matc, chan laj faran. 25 Tojonak laj Jos quixye re laj faran: Li cuib la matc juntaket lix yalal. Li Kacua Dios yo chixcutbal chacuu li caru tixbanu. 26 Li cuukub chi ni nki cuacax aan retalil li cuukub chihab li tachalk. Jocan ajcui li cuukub chi j chi trigo. Li cuib la matc juntaket lix yalal. 27 Ut li cuukub chi cuacax li bakeb, li queel sa li ha mokon, aan retalil li cuukub chihab li tachalk mokon. Jocan ajcui eb li cuukub chi j chic chi trigo li chakiheb. Ain retalil li cuukub chihab chi cueej li tacuank mokon. 28 Li xinye acue, at faran, aan lix yalal la matc. Riquin la matc aan li Kacua Dios yo chixcutbal chacuu li caru tixbanu. 29 Chiru li cuukub chihab li tenumek xben cua, telajeelk chi us li acui mk sa li tenamit Egipto. 30 Ut nak tanumek li cuukub chihab aan, tacuank jun nimla cueej sa li tenamit ain. Cuukub chihab tzakal tacuank li cueej. Chixjunil li caak re ru li cuan arin telajeosok xban li cueej. 31 Chixjunil li tasicmank chiru li cuukub chihab chabil, aan inca tatzaklok nak yok li cueej. 32 Re nak tapab nak chi seb taculmank jo quixye li Kacua Dios, jocan nak xatxque chi matquec cuib sut. 33 Anakcuan us raj tabanu li naleb ain. Sic junak cui nk chabil xnaleb re nak aan tatenkank acue chixtaklanquil li tenamit Egipto. 34 Chabanu chi jocain, at faran. Chasiqueb li ani tetaklank reheb li junjunk chi tenamit. Ut chiru li cuukub chihab ain nak tacuank nabal li acui mk, taxocmank lix ootkil li acui mk rajlal chihab. 35 Ut sa acaba laat, taxocmank chixjunil li acui mk ain, at faran. Ut aan xocxok aban chiru li cuukub chihab ain sa li junjunk chi tenamit re nak tacuank xtzacaemk li cristian. 36 Ut li acui mk li taxocmank, aan tacanjelak chiru li cuukub chihab nak yok li cueej. Chi jocain inca teosok li tenamit li cuanqueb arin Egipto, chan laj Jos.

faran ut eb laj canjel chiru quexcul xchol li caru queyehe re xban laj Jos. 38 Laj faran quixye reheb li nequecanjelac chiru: Ma bar takatau junak cui nk jo li jun ain. Li cui nk ain cuan lix musik li Kacua Dios riquin, chan laj Faran reheb. 39 Ut quixye re laj Jos: Li

37Laj

Laj Jos quiquehe chi taklanc sa xbeneb li cuanqueb Egipto

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS41

80

Kacua Dios xcutuc re chacuu chixjunil li naleb ain. Xban aan, ma ani chic junak cuan xnaleb chacuu laat. 40 Laat tattaklank reheb li cuanqueb sa cuochoch. Ut chixjunileb lin tenamit tecanak rubel atakl. Caaj cui lain kaxal nimak incuanquil chacuu xban nak lain li rey, chan. 41 Laj faran quixye cuichic re laj Jos: Anakcuan lain xinkaxtesi rubel atakl chixjunileb li tenamit arin Egipto, jo eb ajcui li caak re ru cuan, chan. 42 Ut quirisi chi ruuj ruk lix matkab li retalil lix cuanquil, ut quixque chi ruuj ruk laj Jos. Quixque lix chabil ak yi banbil riquin li chabil ticr lino, re nak laj Jos tixtikib rib chi chinaus. Ut quixque ajcui chi xcux laj Jos jun lix cadena tzakal oro. 43 Laj faran quixque laj Jos chi beresi c sa li xcab lix carret ut quixye reheb chixjunileb li tenamit nak texcuikib rib chiru. Ut chixjunileb li tenamit quecana rubel xtakl laj Jos. 44 Ut laj faran quixye re laj Jos: Lain laj faran. Ma jun naru tixbanu li caak re ru cui laat inca nacataklaheb aan, chan. 45 Ut laj faran quixque jun chic xcaba laj Jos. Aj Zafnat-panea chic quiyeman re. Laj faran quixque lix Asenat chok rixakil laj Jos. Lix Asenat aan lix rabin laj Potifera. Laj Potifera, aan aj camol be re tijoc reheb laj On li nequelokonin re li sake. Ut laj Jos qui-oc chirulaaninquil li junjunk chi coc tenamit li cuanqueb aran sa li nimla tenamit Egipto. 46 Nak quirake chi atinac laj faran, laj Jos qui-el chixsutinquil li tenamit Egipto re nak tixnau ru chixjunileb li tenamit. Lajeb xcacal chihab (30) cuan re laj Jos nak qui-oc chi canjelac chiru laj faran. 47 Chiru li cuukub chihab aan cajo nak quiuchin li acui mk. 48 Laj Jos quixtakla xxocbal li acui mk li qui-el chiru li cuukub chihab. Sa li junjunk chi tenamit cuan li culebal re li ru li acui mk. 49 Ma cachin li trigo li quixxoc laj Jos. Lix quial jo xquial li coc ru li samaib chire li palau. Xban nak ma cachin xquial li trigo quixxoc, inca chic quiru chi xbisbal. 50 Nak maji nacuulac xkehil li cueej, laj Jos quicuan cuib li ralal riquin lix Asenat, lix rabin laj Potifera laj camol be re tijoc sa xyankeb laj On. 51 Laj Jos quixque aj Manass chok xcaba li xben ralal. Ut quixye: Li Dios xsachoc re sa inchol chixjunil li raylal jo ajcui chixjunileb li cuanqueb sa rochoch lin yucua, chan. 52 Ut laj Jos quixque aj Efran chok xcaba li ralal jun chic. Ut quixye: Li Kacua Dios xquehoc re li sahil echej cue sa li tenamit ain bar xincul cui li raylal, chan. 53 Quinume li cuukub chihab nak quicuan nabal li tzacaemk sa li tenamit Egipto. 54 Ut quiticla li cuukub chihab chi cueej jo quixye laj Jos junxilaj. Ut quicuan li cueej sa chixjunileb li tenamit li cuanqueb chi xjun sutam li tenamit Egipto. Caaj cui aran Egipto culanbil li tzacaemk. 55 Nak qui-oso lix tzacaemkeb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

81

GNESIS41,42

tenamit aran Egipto, chixjunileb quextiquib xtzamanquil lix tzacaemk riquin laj faran. Ut laj faran quixye reheb: Ayukex riquin laj Jos ut tebanu li caru tixye ere, chan. 56 Nak laj Jos quiril nak kaxal numtajenak li cueej yalak bar, quixtakla xtebaleb li culebal re li trigo. Ut quexcayi li trigo riquineb laj Egipto xban nak kaxal numtajenak lix tzocajiqueb. 57Jalan jalank xtenamiteb li queculun Egipto chixlokbal lix trigo riquin laj Jos xban nak yo chi numtac li cueej yalak bar.

42

laj Jacob quirabi resil nak cuan li trigo aran Egipto, quixye reheb li ralal: Laex maca yoquex chixbanunquil. Caut nak yal yoquex chixcayanquil erib chi ribil erib? 2 Lain xcuabi resil nak aran Egipto cuan li trigo. Ayukex laex ut telok chak cachinak ke re nak inca tocamk xban katzocajic, chan laj Jacob. 3 Ut li lajeb li ras laj Jos quecoeb chixlokbal li trigo aran Egipto. 4 Abanan laj Jacob inca quixtakla laj Benjamn chirixeb li ras xban nak cajo lix caux chirix. Cuan sa xchol nak mare caru tixcul sa be nak yokeb chi xic. 5 Eb li ralal laj Jacob, li nayeman ajcui aj Israel re, quecuulac sa xyankeb li yoqueb chi lokoc trigo aran Egipto xban nak yo ajcui li cueej sa li tenamit Canan. 6 Laj Jos, aan li nataklan sa li tenamit Egipto ut sa ruk aan quicana xcayinquil li trigo. Eb li ras laj Jos quecuulac riquin ut quexxulub rib sa choch chiru. 7 Nak laj Jos quirileb ru, aan ticto quixnau ruheb nak aaneb li ras, abanan quixbanu rib nak inca naxnauheb ru. Ketket cachin laj Jos nak quiratinaheb li ras. Quixpatz reheb: Bar xexchal chak laex? chan reheb. Eb aan quechakoc ut quexye re: Lao xochal Canan. Xochal arin chixlokbal cachinak li katzacaemk, chanqueb re. 8 Laj Jos quixnau ruheb li ras, abanan eb aan inca quexque retal nak aan laj Jos. 9 Ut quinak sa xchol laj Jos chanru nak quimatquec chirixeb li ras. Quixye reheb: Laex moco yal ta nak chi lokoc xexchal arin. Laex yal quehoc etal xexchal arin re nak teril li caru cuan arin, chan laj Jos. 10 Eb aan quexye re: Chacuy taxak li kamac, at Kacua. Laat nim la cuanquil. Li caru xochal xbanunquil arin yal xlokbal cachinak li katrigo re tacanjelak chok re li katzacaemk. 11 Lao kas kib. Junaj kayucua. Sa xyalal nococuan. Lao macuao aj quehol etal, chanqueb re. 12 Laj Jos quixye cuichic reheb: Moco yal ta li nequeye. Laex xexchal chixquebal retal caru cuan sa li tenamit ain, chan. 13 Eb aan quexye re: Lao cablajuho chikajunil. Ralalo jun chi cui nk aj Canan.

1Nak

Eb li ras laj Jos quecuulac Egipto

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS42

82

Li i tzinbej xcana chak riquin li kayucua. Ut li jun chic ma ani chic sa kayank, chanqueb re laj Jos. 14 Ut laj Jos quixye reheb: Yal ajcui li xinye ere nak laex aj quehol etal. 15 Chi jocain tatzilmank atin cherix ma relic chi yal li caru yoquex chixyebal. Tinye ere sa xcaba laj faran nak laex inca naru tex-elk arin toj tachalk le ri tzin. 16 Xicak junak li cuan sa eyank chixcambal chak le ri tzin. Ut laex texcanak arin sa tzalam. Chi jocan tinnau ma relic chi yal li caru yoquex chixyebal cue. Cui inca nequecam chak le ri tzin, tanaumank sa xcaba laj faran nak laex aj quehol etal, chan. 17 Laj Jos quixtaklaheb chixjunileb sa tzalam re oxib cutan. 18 Sa rox li cutan laj Jos quixye reheb: Lain ninque xcuanquil li Dios. Tebanu li caru tinye ere re nak texcolek. 19 Cui yal nak sa xyalal nequexcuan, canak junak le ras arin sa tzalam. Ut li beleb chic taruk texcam li trigo sa le rochoch xban nak yo ajcui li cueej aran. 20 Ut texsuki k cuichic chak ut tecam chak arin le ri tzin. Chi jocan tinnau nak yal li caru xeye cue ut laex texcolek chejunilex. Cui inca yal, laex texcamk, chan. Ut queoc chixcoxlanquil chanru texbanu. 21 Ut quexye chi ribileb rib: Relic chi yal nak xomacob riquin li caru kabanu chak junxil re laj Jos, li ki tzin. Lao quikil nak quiraho sa xchol riquin li kabanu re. Lao inca quikil xtokobal ru nak quixtzama chiku nak takatokoba ru. Xban aan nak xchal li raylal ain sa kaben, chanqueb chi ribileb rib. 22 Ut laj Rubn quixye reheb: Ma inca ta bi quinye ere nak inca tebanu raylal re laj Jos li ki tzin? Ut laex inca xex-abin chicuu. Ut anakcuan tento nak tacuank rekaj lix camic. Aan na li caru yoco chixtojbal anakcuan riquin li xkabanu chak junxil, chan laj Rubn. 23 Eb aan inca quexnau nak laj Jos yo chixtaubal ru li ratinobaleb xban nak cuan jun laj jalol atin na-ochbenin re ut aan najaloc re li atin li naxye laj Jos. 24 Ut laj Jos quixcanabeb junpat ut co chi yabac xjunes xban xsahil sa xchol. Quisuki ut quiatinac riquineb. Laj Jos quixchap laj Simen ut quixbac li ruk chiruheb li ras. 25 Ut quixtakla xbutbal li trigo sa eb lix coxtal. Ut sa li junjunk chi coxtal quixkajsi li tumin li quextoj cui li trigo. Ut quixqueheb ajcui xtzacaemk re nak tecuaak sa be. Jocan quixbanu reheb. 26 Ut eb aan quilajexbac li junk coxtal chi trigo chirixeb lix bur, ut quecoeb. 27 Eb aan queoc chi hilanc sa jun li muhebal bar texnumsi cui li kojyi n. Ut jun reheb qui-oc chixquebal xcua lix bur. Nak quixhit lix coxtal, quisach xchol chirilbal nak cuan pe li tumin chi sa lix coxtal. 28 Ut aan quixye reheb li ras: Ilomak li caru xintau sa lin coxtal. Xexkajsi chak xtzak li trigo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

83

GNESIS42,43

li xkatoj cui. Caut nak xexbanu ke chi jocain? chan. Ut quesach xcholeb. Nequesicsot nak quexye: Ca xak ru nak xbanu ke li Dios chi jocain? chanqueb. 29 Ut quecuulac Canan riquin lix yucuaeb ut quexseraki re chixjunil li caru quexcul. 30 Ut quexye re: Coxla, li cui nk nataklan sa li tenamit Egipto kaxal ketket nak xoratina. Ut xye ke nak lao aj quehol etal. 31 Lao xkaye re: Lao sa xyalal nococuan. Lao inca caynako chi quehoc etal. 32 Ut xkaye ajcui re, Lao cablajuho chikajunilo. Jun ajcui li kayucua. Jun li ki tzin ma ani chic. Ut li i tzinbej xcana chak sa li tenamit Canan riquin li kayucua, chanco re. 33 Tojonak li cui nk li nataklan sa li tenamit Egipto quixye ke, Re nak tinpab ma relic na chi yal nak laex ti c le chol, tacanak junak ere arin. Ut li jun chol chic texcam lix trigo reheb le rechalal li camqueb re xban cueej. 34 Ayukex ut camomak chak le ri tzin li xeye cue. Chi jocan lain tinnau nak laex macuaex aj quehol etal. Ut tinnau nak laex ti c echol. Ut lain tinkaxtesi ere le ras ut naru texlokok cuichic sa li tenamit ain, chan. Jocain xye ke, chanqueb re lix yucuaeb. 35 Ut nak coxexte li junjunk chi coxtal quilajextau li jun job chi tumin sa eb lix coxtal. Ut nak queril li tumin, cajo nak quexucuac, jo ajcui li yucuabej. 36 Ut laj Jacob quixye reheb: Anakcuan cajo yoquex chak chixbanunquil cue. Ma ani chic li cualal laj Jos. Ut anakcuan inca chic xsuki chak laj Simen. Ut toj teraj cuichic xmakbal laj Benjamn chicuu. Caut nak chixjunil natane sa inben? chan laj Jacob reheb. 37 Ut laj Rubn quixye re lix yucua: Kaxtesi sa cuuk laj Benjamn. Matcoxlac. Lain tincam cuichic chak acuiquin. Cui inca tincam chak laj Benjamn ut tinkaxtesi sa acuuk, laat taruk tacamsi xcabichaleb li cualal, chan laj Rubn. 38 Ut laj Jacob quixye re: Ma jaruj taruk taxic li cualal cherix. Coxla, camenak li cualal jun ut caaj chic laj Benjamn nacuan cuiquin. Mare caru tixcul sa be nak yokex chi xic. Cui ma anihak chic laj Benjamn cuiquin, lain naru nincam xban xrahil sa inchol xban nak lain ti xin chic. Laex cuan emac cui nincam xban xrahil inchol, chan laj Jacob.

43

yo chi numtac li cueej sa li tenamit Canan, 2 qui-oso li trigo li quexlok chak Egipto. Laj Jacob quixye reheb: Anakcuan maca chic li katzacaemk. Ayukex cuichic chixlokbal cachinak ke, chan laj Jacob. 3 Abanan laj Jud quichakoc ut quixye re lix yucua: Li cui nk li nataklan sa li tenamit Egipto, sa joskil quixye ke, Tecam chak le ri tzin

1Nak

Laj Benjamn quicame sa li naajej Egipto

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS43

84

cherix. Cui inca nequecam chak aan, ma jaruj tincut bayak cuib cheru, chan ke. 4 Cui laat tatakla laj Benjamn chikix, lao toxic cuichic chixlokbal li katzacaemk. 5 Cui inca nacatakla aan, inca toxic xban nak li cui nk quixye ke, Inca chic teril cuu cui inca nequecam chak le ri tzin cherix, chan ke, chan laj Jud. 6 Ut laj Israel quixye reheb: Caut nak xebanu cue chi jocain? Caut nak xeye re nak cuan jun chic le ri tzin? Inca raj xeye chak re chi jocan, chan. 7Ut eb aan quechakoc ut quexye re: Li cui nk aan quixpatz ke chanru nak cuanco. Quipatzoc chikix jo ajcui chirixeb li kechalal. Quixpatz ke ma toj yoyo li kayucua ut ma cuan chic junak ki tzin. Ca ta cui chic ru takaye re nak xpatz ke chi jocan? Xban aan nak xkaye li xyalal re. Chan ta bi ru nak takanau nak tixye ke nak takacam li ki tzin riquin? chanqueb. 8 Ut laj Jud quixye re lix yucua: Banu usilal, takla laj Benjamn chicuix. Chi jocan naru toxic chi lokoc. Ut inca tatcamk laat, jo ajcui lao ut eb li kacocal xban li cueej. 9 Matcoxlac. Sa inben lain tacanak rilbal la cualal. Cui inca tincam cuichic chak, tacanak sa inben chi junaj cua nak lain cuan inmac cui caru tixcul. 10 Coxla, cui ta inca yoco chi bayc arin, ac raj xosuki chak ca sutak chixlokbal li katzacaemk, chan laj Jud. 11 Ut laj Israel, li yucuabej, quixye reheb: Caru xjalenquil? Cui tento nak taxic, xicak. Nak laex texxic, tecam cachinak li sahil echej li kaxal chabil na-el sa li choch arin ut tesi ain re li cui nk li nataklan aran. Aaneb ain li matan li tesi re. Tecam cachinak li blsamo, cachinak li xyaal cab, li sununquil ban, aromas ut mirra. Ut tecam ajcui li cuib pay ru li nueces, li almendras ut li ludano. 12 Tecam xtzak li trigo li xecam chak xben cua. Ut tecam ajcui lix tzak li telok chak. Tekajsi li tumin li quichal sa le coxtal. Mare yal xesach nak yoqueb chixbutbal li trigo. 13 Camomak le ri tzin ut texxic riquin li cui nk li nataklan aran Egipto. 14 Li Kacua Dios taxak tatenkank ere nak texcuulak riquin li cui nk aan. Chisahok taxak sa xchol nak texril ut tixbanu usilal ere. Tarachab taxak laj Simen ut chichalk taxak laj Benjamn nak texsuki k chak laex. Cui nequesach chicuu chi xcabichaleb li cualal, ca ta chic ru taruk tinbanu lain? chan laj Jacob. 15 Eb li ralal laj Jacob quexcam li matan. Ut quexcam ajcui li tumin re nak textoj li trigo li ac quexcam chak junxil jo ajcui li toj texlok chak anakcuan. Ut quexcam laj Benjamn chirixeb nak quecoeb Egipto ut quecuulac riquin laj Jos. 16 Ut laj Jos quiril nak cuan laj Benjamn rochbeneb. Ticto quixye re li xben mos sa rochoch: Anakcuan tacuocsiheb li cui nk ain sa cuochoch. Tacamsi junak li cuacax ut tacub chi chabil xban nak anakcuan tecuaak cuiquin li cui nk ain sa cualeb, chan. 17Lix mos quixbanu li caru quiyehe re ut quirocsiheb li ralal laj Jacob sa rochoch

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

85

GNESIS43

laj Jos. 18 Nak eb aan querabi nak teocsi k sa rochoch laj Jos, cajo nak quexucuac. Quexye chi ribileb rib: Jocan nak xocame chak arin anakcuan xban nak xkatau li tumin sa li kacoxtal. Anakcuan aan tixye nak lao aj elk. Riquin aan mare tixmak chiku li kabur ut lao tocanak chok rahobtesinbil mos, chanqueb. 19 Nak quecuulac sa li oquebal re li rochoch laj Jos, quexye re li xben mos: 20 At Kacua, chacuy kamac. Banu usilal, abi li caru takaye acue. Nak xoculun chi lokoc xben sut, xkatoj li trigo. 21 Nak xohilan sa be, bar xkanumsi cui li kojyi n, xkateheb li kacoxtal. Ut xkaque retal nak cuan li tumin xtzak li trigo chi sa li kacoxtal. Jocan nak lao xkacam cuichic chak xca sut lix tzak li trigo li xkacam junxil. 22 Ut xkacam ajcui chak xtzak li takalok anakcuan. Lao ti c inca nakanau ani ta cui xquehoc re li tumin sa li kacoxtal, chanqueb re. 23 Li mos quixye reheb: Ocankex ut mexcoxlac chic chirix aan. Lain quinculuc re xtzak li trigo cheru. Le Dios li naxlokoni le yucua, aan xquehoc re jun le rabal li xetau sa le coxtal, chan li mos. Tojonak quixcam chak laj Simen riquineb. 24 Ut li mos quirocsiheb li cui nk sa rochoch laj Jos, ut quixtakla xcambal li ha re nak texchaj li rokeb. Ut quequehe ajcui xcuaheb lix bur. 25 Ut eb li ralal laj Jacob quilajexyi beb chi chinaus li matan li texsi re laj Jos xban nak ac querabi resil nak tecuaak riquin cualeb. 26 Nak laj Jos quicuulac sa rochoch, eb aan quexcuikib rib chiru ut quexque re lix matan li quexcam. 27Ut laj Jos quixye reheb: Chan xeril? Ut quixye ajcui reheb: Xeye nak ti x chi us le yucua. Chanru aan? Ma toj yoyo? Ma cau? chan. 28 Eb aan quechakoc ut quexye re laj Jos: Bantiox xak acue, Kacua, nak nacatpatzoc chikix. Cau li kayucua, chanqueb ut quexcuikib rib chiru laj Jos re nak texque xcuanquil. 29 Laj Jos quiril laj Benjamn, ut quijultico re nak junajeb lix na riquin, ut quixye reheb: Ma ain le ri tzin li xeye cue junxil? chan reheb. Tojonak laj Jos quixye re laj Benjamn: Li Dios taxak chi-osobtesi nk acue, chan re. 30 Jocan nak qui-el laj Jos sa xyankeb xban nak oc raj re chi yabac. Cajo nak quisaho sa xchol chi rilbal laj Benjamn xban nak kaxal naxra li ri tzin. Laj Jos co jun pacal xjunes ut aran quiyabac. 31 Nak quirake chak chi yabac, laj Jos quixchaj li ru ut coxtauheb cuichic li ras. Quixcuy lix yab re nak inca chic tayabak chiruheb li ras. Ut quixtakla xquebal li mex re nak tecuaak ut quixye reheb lix mos: Camomak chak li katzacaemk, chan. 32 Laj Jos jalan li mex quixqueheb cui chi cuaac eb li ras. Ut jalan ajcui quixqueheb cui chi cuaac eb laj Egipto. Ut laj Jos quicuaac xjunes. Quixbanu chi jocain xban nak ma jaruj texjunaji rib laj Egipto chi cuaac rochbeneb laj hebreo. 33 Laj Jos quixcojobeb sa mex eb li ras a yal chanru lix chihabeb li junjunk.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS43,44

86

Xben cua quixcojob li xben asbej. Toj sa rosojic quixcojob li i tzinbej. Chi tzoltzo quixcojobeb. Ut eb li ras quexye sa xcholeb: Chanru nak li cui nk ain naxnau li kachihab chi kajunkal? chanqueb. Eb li ras quesach xchol chi rilbal li caru yo laj Jos. 34 Ut laj Jos quixtakla xjequinquileb lix tibel xcua. Ut ob sut tzakal xquial li quixcul laj Benjamn chiruheb li ras. Ut chixjunileb quecuaac ut queucac ut quisaho sa xcholeb rochben laj Jos.

44

Jos quixye re li xben mos: Ayu laat ut tabuteb lix coxtal riquin li trigo li jo quial na texcuy xcambal. Ut taque cuichic lix tumineb li junjunk sa eb lix coxtal. 2 Ut sa lix coxtal li i tzinbej, taque lin sec plata. Ut taque ajcui lix tumin chi sa lix coxtal, chan. Ut li mos quixbanu jo quiyehe re xban laj Jos. 3 Jo cuulajak chic nak quisakeu, eb li ralal laj Jacob quechakrabi c xban laj Jos ut quecoeb ut quexcameb ajcui lix bur. 4 Tojo junpat reliqueb li cui nk sa li tenamit, nak laj Jos quixbok li xben mos ut quixye re: Ayu sa junpat ut toxatauheb li cui nk li xecoeb. Ut taye reheb, Coxlahomak chi us! Usilal xbanu ere lin patrn. Caut nak xebanu li inca us re? Caut nak xerelka chak lix sec plata lin patrn? chakat reheb. 5 Ut taye ajcui reheb, Li sec aan, aan li na-ucac cui lin patrn ut aan nacanjelac ajcui re kehi nc. Cajo xyibal ru li xebanu chak re lin patrn, chakat reheb, chan laj Jos re lix mos. 6 Li mos co sa junpat ut coxtauheb li cui nk sa be. Ut quixye reheb chixjunil li quiyehe re xban laj Jos. 7Eb aan quechakoc ut quexye re: At Kacua, caut nak yocat chixyebal ke chi jocan? Lao moco caynako ta chixbanunquil li naleb aan. 8 Ma inca ta bi xaque retal nak xkakaxtesi li tumin li xkatau sa eb li kacoxtal Canan? Aan retalil nak lao ma jaruj to-oc chirelkanquil xbiomal la patrn. Usta plata, usta oro, lao inca naru to-oc xchebal li caru re. 9 Sic sa li kacoxtal. Ma hon tana nacatau sa eb li kacoxtal. Cui tatau li sec sa xcoxtal junak, aan tacamsi k. Ut chikajunilo tocanak chok xmos la patrn, chanqueb re. 10 Li mos quixye reheb: Chi-uxmank taxak jo xaye. Li ani tintau cui li sec, aan tacanak chok aj canjel chicuu chi junaj cua. Ut laex li jun chol chic naru texxic xban nak macua laex cuan ere, chan. 11 Ut eb aan sa junpat quilajexcubsi chiru choch lix coxtal ut li junjunk quexhit lix coxtaleb. 12 Ut li mos quixtiquib xsicbal xben cua sa xcoxtal li asbej. Toj sa rosojic quixsic sa xcoxtal li i tzinbej. Ut aran quixtau li sec sa xcoxtal laj Benjamn. 13 Ut eb li ras laj Benjamn quexkichi li rakeb chirixeb xban xrahileb sa xchol. Quilajexbac lix coxtal sa junpat. Quilajextaksi

1Laj

Lix sec laj Jos quexque sa lix coxtal laj Benjamn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

87

GNESIS44

cuichic chirixeb lix bur. Ut quesuki cuichic sa li tenamit li cuan cui laj Jos. 14 Ut laj Jud rochbeneb li ri tzin ut li ras quecuulac sa li rochoch laj Jos. Eb aan quexcuikib rib sa choch chiru laj Jos. 15 Laj Jos quixye reheb aan: Caut nak xebanu chi jocain? Ma inca ta bi nequenau nak junak cui nk jo lain kaxal nim incuanquil, ninnau ajcui kehi nc? chan laj Jos reheb. 16 Laj Jud quixye re: At Kacua, caru raj takaye acue? Ca chic ru naru takaye acue re nak tapab nak macua lao xobanun re ain? Li Kacua Dios nanaoc re caru kamac. Macua caaj cui riquin li xextau cui la sec tacanak chok amos. Tocanak ajcui lao chikajunilo, chanqueb. 17Laj Jos quichakoc ut quixye reheb: Inca nacuaj chi jocan. Caaj cui li xtauman cui lin sec, aan tacanak chok inmos. Ut laex naru texsuki k sa xyalal riquin le yucua, chan.

laj Jud quinachoc chiru laj Jos ut quixye re: Chacuy inmac. Lain tincuaj xyebal cuib oxibak atin acue. Usan cui inca tachalk ajoskil sa kaben xban nak laat kaxal nim acuanquil. Laat jo laj faran, chan. 19 Laj Jud quixye ajcui re: At Kacua, laat xatpatzoc ke ut xaye ke Ma cuan le yucua? Ma cuan le ri tzin? chancat ke. 20 Ut lao xkaye acue, Cuan li kayucua. Ti x chic. Ut cuan ajcui li ki tzin toj saj. Sa xti xilal li kayucua quiyola li ki tzin aan. Caaj chic a jun ain cuan reheb li cuib chi ralal li junaj xnaeb. Li ras li ki tzin ain ac camenak. Ut li kayucua cajo nak naxra laj Benjamn. 21 Laat xaye ke, Camomak chak le ri tzin arin. Tincuaj tincuil ru, chancat ke. 22 Ut lao xkaye acue, Li ki tzin inca naru tixcanab chak li kayucua xjunes. Cui tixcanab chak li kayucua xjunes naru nacam li kayucua xban xrahil sa xchol. 23 Abanan laat xaye ke, Cui inca nequecam chak le ri tzin, inca chic teril cuu, chancat ke. 24 Nak xocuulac riquin li kayucua, ticto xkaye re caru xaye ke laat. 25 Ut li kayucua xye ke, Ayukex cuichic chixlokbal cachinak katzacaemk, chan. 26 Ut lao xkaye re, Inca naru toxic cui inca naxic li ki tzin chikix. Inca toxcul li cui nk cui inca nakacam li ki tzin chikix, chanco re. 27Ut li kayucua xye ke, Laex nequenau nak cuib ajcui li cualal quicuan riquin li cuixakil camenak. 28 Li jun quintakla chi takl ut inca chic quisuki chak. Lain ninye nak junak josk aj xul xcamsin re. Inca chic xcuil bayak ru. 29 Cui tecam cherix laj Benjamn, mare caru tixcul sa be. Laex cuan ere cui nincam xban xrahil sa inchol, chan ke li kayucua. 30 Ut anakcuan cui tinsuki k riquin lin yucua ut ma anihak chic laj Benjamn chicuix, lain ninye

18 Ut

Laj Jud quixtzama nak tatokobak ru laj Benjamn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS44,45

88

nak tacamk xban nak junes laj Benjamn naxcoxla. 31 Ut lao cuan ke cui nacam li kayucua xban xrahil sa xchol. 32 Lain xinye re lin yucua, Cui inca tasuki k chak la cualal chicuix, tacanak chi junaj cua li raylal sa inben, chanquin re. 33 Xban aan tintzama chacuu nak tinacul chok rekaj laj Benjamn. Lain tincanak chok amos. Banu usilal, canab chi xic laj Benjamn chirixeb li ras. 34 Chan ta cui ru nak tinxic riquin lin yucua cui ma anihak chic laj Benjamn chicuix? Inca tincuy rilbal inyucua nak cajoak xrahil sa xchol, chan laj Jud re laj Jos.

45

Jos inca chic quixcuy xyab. Xban nak oc raj re chi yabac chiruheb laj Egipto, jocan nak quixye reheb: Elenkex cuan junpatak chirix cab, chan reheb. Ut ma ani chic quicana riquin laj Jos. Caaj chic eb li ras quecana riquin. Ut laj Jos quixcholob xyalal chiruheb nak aan li i tzinbej li quicayi c junxil. 2 Ut laj Jos quiyabac chi cau xban xsahil sa xchol. Eb laj Egipto querabi nak yo chi yabac. Querabi ajcui li cuanqueb sa rochoch laj faran. 3 Laj Jos quixye reheb li ras: Lain laj Jos. Ma toj yoyo lin yucua? chan reheb. Ut eb li ras inca queru chi chakoc. Quesach xnaleb riquin li caru quixye laj Jos. 4 Laj Jos quixye reheb: Banu usilal, jilonkex chak cuiquin. Ut eb aan quejiloc riquin. Laj Jos quixye reheb: Lain laj Jos le ri tzin, li xinecayi chak riquineb laj Egipto. 5 Anakcuan miraho chic sa echol ut mexcoxlac chic chirix nak laex xexcayin chak cue. Li Kacua Dios xtaklan chak cue arin re nak laex texcolek inban. 6 Ac xnume cuib chihab li cueej ut toj ob chihab chic tacuank. Ut inca tauxmank li auc, ut macaak ajcui li acui mk. 7Li Kacua Dios quinixtakla chak arin chi camoc be cheru re nak texcolek. Chi jocain tacuank nabaleb li kalal kacajol. Li Kacua Dios quinixtakla arin re nak eb laj Israel inca teosok sa ruchichoch. 8 Macua eban laex nak cuanquin arin. A li Kacua Dios quinixtakla chak arin re nak tincholob xyalal chiru laj faran. Li Kacua Dios quixkaxtesi sa cuuk chixjunil li caru cuan re laj faran ut lain ajcui quin-oc chok acuabej re chixjunil li tenamit Egipto. 9 Anakcuan teseba erib ut texxic cuan cui chak lin yucua ut teye re chi jocain. Ain ratin laj Jos la cualal xtakla chak chikix, chakex re. Li Dios quinixque chok x-acuabej li tenamit Egipto. Texchalk chi junpat cuiquin. Mebay chak erib barak chic. 10 Texinque chi cuanc sa li tenamit Gosn re nak nachak cachinak kayank cuochbenex. Tecameb chak le ralal ecajol. Tecameb chak le quetomk jo eb ajcui chixjunil li caak re ru cuan ere. 11 Toj ob chihab chic tacuank li cueej. Nak ac cuanquex chic arin,

1Laj

Laj Jos quixye reheb li ras nak aan li ri tzineb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

89

GNESIS45

talajinque etzacaemk. Ma ani ere tacamk xban cueej. Chixjunil ain teye re lin yucua. 12 Anakcuan quehomak retal laex chixjunilex, jo ajcui laat, at Benjamn. Lain tzakal li yoquin chi atinac sa le ratinobal. 13 Yehomak re li kayucua chanru lin cuanquil sa li tenamit ain. Serakihomak re chixjunil li xeril arin cuiquin. Sebahomak erib ut tecam chak li kayucua arin, chan. 14 Ut laj Jos quixkalu xcux laj Benjamn ut queyabac chi xcabichaleb. 15 Ut quilajrutzeb ru li ras chixjunkaleb ut quiyabac xban xsahil sa xchol. Ut eb aan queatinac chi ribileb rib. 16 Ut quicuulac resil sa rochoch laj faran nak quecuulac eb li ras laj Jos riquin. Ut laj faran, jo eb ajcui laj canjel chiru, quesaho sa xchol chirabinquil ain. 17Laj faran quixye re laj Jos: Ye reheb la cuas xquehakeb li ri k chirixeb lix bur ut texic sa junpat sa li tenamit Canan. 18 Camomak chak le yucua ut tecam ajcui chak chixjunil le jun cablal li cuan aran. Tinque ajcui ere chixjunil li caak re ru li chabil li cuan arin sa li tenamit Egipto. Ut tacuank ajcui chi tzakal le chabil tzacaemk arin. 19 Jocain tabanumank. Jo yoquin chixyebal acue, jocan ajcui taye reheb la cuas. Camomakeb li carret li cuanqueb arin Egipto. Ut aan tacanjelak cheru re xcambal chak le yucua jo eb ajcui le rixakil ut le cocal. 20 Mexcoxlac chirix li caak re ru li nacanjelac cheru sa le rochoch, xban nak arin cuan nabal li caak re ru li chabil chok ere, chan laj faran re laj Jos. 21 Ut eb li ralal laj Israel quexbanu jo quiyehe reheb. Laj Jos quixkaxtesiheb li carret reheb li ras jo quiyehe re xban laj faran. Ut quixqueheb ajcui nabal lix tzacaemk re nak tecuaak sa be. 22 Ut quixqueheb rak li junjunk. Laj Benjamn quixque ob sumal li rak ut quixque ajcui oxib ciento lix tumin plata. 23 Ut quixtakla lajeb li bur re lix yucua. Eb li bur ain tei kank re li caak re ru li kaxal chabil li cuan Egipto. Quixtakla ajcui lajeb li ixki bur li tei kank re li trigo ut lix tzacaemk lix yucua re nak tecuaak sa be nak yokeb chi chalc. 24 Ut laj Jos quixye reheb aan: Chebanu usilal, mepleti erib nak yokex chi xic, chan reheb. Ut laj Jos quixchakrabiheb ut quecoeb. 25 Eb aan queel sa li tenamit Egipto ut quecuulac toj sa li tenamit Canan li cuan cui chak laj Jacob lix yucuaeb. 26 Ut quexye re laj Jacob: Coxla! Yoyo laj Jos. Aan li nataklan sa xben chixjunil li tenamit Egipto, chanqueb. Ut quisach xchol laj Jacob nak quirabi resil li ralal. Laj Jacob inca quixpab li caru quiyehe re xbaneb li ralal. 27Eb li ralal quexseraki re chixjunil li caru quitaklac xyebal re xban laj Jos. Nak quirileb li carret li quixtakla, tojonak quiculun xchol laj Jacob. 28 Ut laj Jacob quixye: Tzakal riquin ain. Lain ninpab nak relic chi yal toj yoyo li cualal laj Jos. Lain tinxic aran ut tincuil ru nak toj yoyoquin lain, chan laj Jacob.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS46

90 Laj Jacob quicuulac sa li naajej Egipto

46

Israel qui-el aran ut quixcam chirix chixjunil li caru cuan re. Ut nak quicuulac sa li naajej Beerseba, quimayejac chiru li Kacua Dios, li naxlokoni laj Isaac lix yucua. 2 Chiru li kojyi n aan, li Kacua Dios quiatinac riquin laj Israel chanchan sa xmatc. Jacob, chan li Dios re. Cuequin, cuanquin arin, chan nak quichakoc laj Israel. 3 Ut li Kacua Dios quixye re: Lain li Kacua Dios li quixlokoni la yucua. Matxucuac chi xic Egipto xban nak aran tinqueheb chi quianc nabaleb la cualal acajol. Riquineb aan tacuank jun nimla tenamit. 4 Anakcuan lain tin-ochbeni nk acue toj sa li tenamit Egipto. Relic chi yal lain texinsukisi cuichic arin sa li naajej Canan. Ut laj Jos, aan li tatzapok re la cuu nak tatcamk, chan li Dios re laj Israel. 5 Ut laj Jacob qui-el sa li naajej Beerseba. Eb li ralal quecamoc re aan sa li carret li taklanbileb chak xban laj faran. Ut quexcam ajcui li rixakil eb aan jo eb ajcui lix cocaleb. 6 Quexcameb lix quetomk chirixeb, jo ajcui chixjunil li caru reheb li quitam sa li tenamit Canan. Ut quicuulac Egipto laj Jacob rochbeneb chixjunileb li ralal xcajol. 7Laj Jacob quixcam chirix chixjunileb li ralal, jo ajcui lix rabin. Ut quixcameb ajcui chixjunileb li ri. Chixjunileb li ralal xcajol quecoeb Egipto chirix laj Jacob. 8 Arin tzi banbil xcabaeb li ralal xcajol laj Israel li quecoeb Egipto. Laj Rubn, aan li xben ralal laj Jacob. 9 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Rubn: laj Hanoc, laj Fal, laj Hezrn, ut laj Carmi. 10 Ut aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Simen: laj Jemuel, laj Jamn, laj Ohad, laj Jaqun, laj Zohar, ut quicuan jun chic li ralal riquin jun ixk aj cananea. Aj Sal xcaba li ralal li quicuan. 11 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Lev: laj Gersn, laj Coat, ut laj Merari. 12 Ut aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Jud: laj Er, laj Onn, laj Sela, laj Fares ut laj Zara. Laj Er ut laj Onn quecam sa li tenamit Canan. Ut laj Fares quicuan cuib li ralal laj Hezrn ut laj Hamul xcabaeb. 13 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Isacar: laj Tola, laj Fa, laj Job ut laj Simrn. 14 Ut aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Zabuln: laj Sered, laj Eln ut laj Jahleel. 15 Jocain xcabaeb li oxlaju xcacal (33) chi ralal xcajol laj Jacob li quicuan riquin lix Lea sa li naajej Padan-aram. Ut quicuan ajcui jun xrabin riquin lix Lea, xDina xcaba. 16 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Gad: laj Zifin, laj Hagui, laj Ezbn, laj Suni, laj Eri, laj Arodi ut laj Areli. 17Ut aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Aser: laj Imna, laj Isa, laj Isi, laj Bera, ut lix Sera li ri tzineb. Laj Bera quicuan cuib li ralal, laj Heber ut laj Malquiel xcabaeb. 18 Jocain xcabaeb li cuaklaju (16) chi ralal xcajol laj Jacob li quicuan riquin lix Zilpa. Lix Zilpa, aan li mos li quiquehe re lix Lea xban

1Laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

91

GNESIS46,47

47

laj Labn. 19 Laj Jacob quicuan cuib li ralal riquin lix Raquel. Laj Jos ut laj Benjamn xcabaeb. 20 Laj Manass ut laj Efran xcabaeb li cuib chi ralal laj Jos, li quecuan riquin lix Asenat aran Egipto. Lix Asenat, aan xrabin laj Potifera, li quicamoc be chi tijoc chiruheb laj On. 21 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Benjamn: laj Bela, laj Bequer, laj Asbel, laj Gera, laj Naamn, laj Ehi, laj Ros, laj Mupim, laj Hupim ut laj Ard. 22 Jocain xcabaeb li ralal xcajol laj Jacob li quicuan riquin lix Raquel. Aan calajuheb (14) chixjunileb. 23 Li ralal laj Dan, aan aj Husim xcaba. 24 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Neftal: laj Jahzeel, laj Guni, laj Jezer ut laj Silem. 25 Jocain xcabaeb li cuukub chi ralal xcajol laj Jacob li quicuan riquin lix Bilha. Lix Bilha, aan li mos li quiquehe re lix Raquel xban laj Labn. 26 Cuakib xcacal (66) li ralal xcajol laj Jacob li junaj xquiqueleb li quecoeb Egipto. Maca eb sa ajl li rixakil eb li ralal. 27Cuib li ralal laj Jos queyola aran Egipto. Lajeb xcacal (70) chixjunileb li ralal xcajol laj Jacob li cuanqueb Egipto. 28 Ut laj Jacob quixtakla laj Jud chi camoc be re texcul laj Jos sa li tenamit Gosn. Ut quecoeb. 29 Ut laj Jos quixyi b lix carret ut qui-oc chi sa. Tojonak co Gosn chixculbal lix yucua. Nak quexcul rib, laj Jos ticto quixkalu xcux lix yucua ut ma cachin nak quiyabac nak quexkalu ribeb. 30 Ut laj Jacob quixye re laj Jos: Anakcuan naru tincamk xban nak xcuil la cuu ut yal nak toj yoyocat, chan. 31 Ut laj Jos quixye reheb li ras jo eb ajcui reheb li rechalal, Lain xic cue chixyebal re laj faran nak ac xeculun lin yucua cuiquin jo eb li cuas ut jo eb ajcui li kechalal li xecuan chak Canan. 32 Tinye ajcui re nak eb li cuas, aaneb aj ilol quetomk xban nak li canjel aan caynakeb chixbanunquil sa li tenamit Canan. Quexcameb chak chirixeb lix quetomk, jo eb ajcui lix carner, jo eb ajcui lix cuacax, ut chixjunil li caru cuan reheb, chakin re laj faran. 33 Ut nak laj faran taatinak eriquin ut tixpatz ere caru li canjel li 34 laex texchakok ut teye re, Chalen chak sa kacachinal, nequebanu laex, lao aj ilol quetomk. Aan ajcui li canjel li quexbanu chak eb li kaxetonil yucua. Jocain teye re laj faran re nak aan tixye ere nak texcanak sa li naajej Gosn. Kaxal us raj texcanak arin Gosn xban nak eb laj Egipto xic nequerileb li nequequiresin quetomk, chan laj Jos reheb li ras. 1 Laj Jos quicuulac riquin laj faran ut quixye re: Lin yucua jo eb ajcui li cuas xeel chak sa li tenamit Canan ut anakcuan ac xeculun sa li naajej Gosn. Xexcam chak chixjunileb lix quetomk chirix jo eb ajcui chixjunil li caru cuan reheb, chan. 2 Laj Jos quixcam ob li ras chirix ut quixcuteb aan chiru laj faran re nak tixnauheb ru. 3 Ut laj faran quixye reheb: Caru canjelil nequebanu laex? chan. Eb aan quechakoc ut quexye re: Chacuy taxak kamac, at Kacua. Anakcuan cuanco chacuu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS47

92

re nak laat tattaklank ke. Lao aj ilol xul jo eb ajcui li kaxetonil yucua najter, chanqueb. 4 Ut quexye ajcui re laj faran: Lao xochal chi cuanc arin xban nak kaxal numtajenak li cueej aran Canan, yal ta li pachaya cuan re texcua li kaquetomk. Aan aj e nak xochal chixtzamanquil acue nak tabanu usilal, toacanab chi cuanc sa li naajej Gosn, chanqueb re. 5 Ut laj faran quixye re laj Jos: La yucua jo eb ajcui la cuas xeculun acuiquin. 6 Chixjunil li tenamit Egipto cuan rubel atakl. Canabeb chi cuanc sa li naajej Gosn xban nak li choch aan chabil. Ut cui cuanqueb sa eyank li nequexbanu chi us li canjel, takaxtesiheb inquetomk reheb re nak eb aan teilok re, chan laj faran. 7Ut laj Jos quirocsi lix yucua re nak laj faran tixnau ru. Ut laj Jacob quixtzama re li Kacua Dios nak aan taxak chi-osobtesi nk re laj faran. 8 Laj faran quixpatz re laj Jacob: Jarub chihab cuan acue laat, Jacob? chan re. 9 Ut laj Jacob quichakoc ut quixye re: Jun ciento riquin lajeb xcacal (130) chihab cuoquic chi bec lain yalak bar. Nabal li raylal xincul sa ruchichoch ut inca qui lin chihab jo lix chihab eb lin xetonil yucua nak quecuan sa ruchichoch, chan laj Jacob. 10 Ut laj Jacob quixtzama re li Kacua Dios nak aan taxak taosobtesi nk re laj faran. Nak quixchakrabi laj faran, laj Jacob qui-el riquin. 11 Ut laj Jos quixque chi cuanc lix yucua sa li tenamit Egipto, joeb ajcui li ras. Ut quixsi reheb li choch li kaxal chabil. Li naajej aan Gosn xcaba. Ramess ajcui nayeman re li naajej aan. Laj Jos quixbanu jo quiyehe re xban laj faran. 12 Laj Jos quixque xtzacaemk lix yucua jo eb ajcui li ras ut chixjunileb li rechalal. A yal chanru xquialeb lix cocal, chixjunileb quexcul lix tzacaemk. 13 Nak quinumta li cueej aran, maca chic li tzacaemk sa li tenamit Egipto. Camqueb re chixjunileb laj Egipto joeb ajcui laj Canan xban lix tzocajiqueb. 14 Chixjunil li tumin li quextoj cui lix trigo eb laj cananeo jo eb ajcui laj Egipto, laj Jos quiculuc re ut quixkaxtesi sa rochoch laj faran. 15 Chi jocain quilaj chixjunil li tumin re li tenamit Canan jo ajcui Egipto. Ut chixjunileb laj Egipto quecuulac riquin laj Jos ut quexye re: Banu usilal, que bayak katzacaemk. Ma naru ta bi toaque chi camc xban nak anakcuan xlaj li katumin? chanqueb re laj Jos. 16 Laj Jos quixye reheb: Laex cuan le cuacax. Naru teque le cuacax chok xtzak le trigo, chan. 17Eb aan quexkaxtesi lix cuacaxeb riquin laj Jos, jo eb ajcui lix cacuay, lix carner ut eb lix bur. Ut laj Jos quixque lix tzacaemk a yal chanru xquialeb lix cuacaxeb. Ut chiru li chihab aan quexqueheb lix cuacax chok xtzakeb lix trigo. 18 Nak quirake li chihab aan, quecuulac cuichic riquin laj Jos ut quexye re: Lao inca takamuk chacuu nak quilaj li katumin jo eb ajcui li cuacax.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

93

GNESIS47

Chixjunil li caru ke lao, ac xkakaxtesi re laj faran. Caaj chic lao cuanco ut li kachoch. 19 Inca naru tocamk chacuu. Anakcuan lao maca chic naru nakabanu. Us raj toalok chok amos ut talok ajcui li kachoch re nak taque bayak katzacaemk. Ut lao jo ajcui li kachoch aan tacanjelak chok xtzak li katzacaemk. Lao chic xlokbil mos laj faran. Ut taque li kiyaj re nak toauk ut riquin aan inca tocamk, chanqueb re laj Jos. 20 Ut laj Jos quixlok chixjunil lix chocheb chok re laj faran. Eb laj Egipto quilajexcayi chixjunil lix chocheb xban nak numtajenak li cueej. Ut chixjunil li choch quicana chok re laj faran. 21 Chixjunileb li cuanqueb sa calebal quechal sa li nimla tenamit re tecanjelak. 22 Caaj cui eb laj camol be re tijoc inca quexcayi lix chocheb riquin laj Jos xban nak junelic nequequehe xtzacaemk xban laj faran. Jocan nak inca quexcayi lix choch. 23 Tojonak laj Jos quixye reheb li tenamit: Anakcuan laex lokbilex chejunilex inban chok re laj faran jo eb ajcui le choch. Cue le riyaj ut ayukex chi auc. 24 Nak tesic ru le racui mk, teque li ro jachal re laj faran. Ut li cahib jachal chic tacanak chok ere. Aan tacanjelak cheru chok re eriyaj nak tex-auk sa li chihab jun. Ut tacanjelak ajcui chok xtzacaemk le ralal ecajol jo ajcui chixjunileb li cuanqueb sa le rochoch, chan laj Jos. 25 Eb aan quechakoc ut quexye re: Lao xocole aban. Chixcul taxak achol laat nak lao to-oc chok xmos laj faran, chanqueb. 26 Tojonak laj Jos quixque jun li chakrab sa li tenamit Egipto re nak laj faran junelic tixcul li ro jachal li acui mk li taelk aran. Caaj chic laj camol be re tijoc inca quexque li ro jachal li racui mk xban nak eb lix choch moco lokbil ta xban laj faran. Toj chalen anakcuan cuan li chakrab aan. 27 Ut eb laj Israel quecana aran Egipto sa li naajej Gosn. Ut quetam li caru reheb aan. Ut quequian ajcui eb li ralal xcajol. 28 Cuuklaju chihab tzakal quicuan laj Jacob sa li tenamit Egipto. Jun ciento riquin cuukub roxcal (147) chihab quixbanu laj Jacob sa ruchichoch. 29 Nak yo chi cuulac xkehil lix camic, laj Israel quixbok laj Jos riquin ut quixye re: Anakcuan lain tincuaj tabanu junak usilal cue. Que la cuuk rubel cua jo caynakeb chixbanunquil li katenamit nak nequexbanu li juramento. Tintzama chacuu nak inca tinamuk arin Egipto. 30 Nak tincamk, tinerisi Egipto ut tinecam aran Canan ut tinemuk chixcatk li naajej li quemuke cui lin yucua camenak jo ajcui lin yucuachin, chan laj Jacob. Ut laj Jos quixye re: Us. Matcoxlac. Tinbanu li caru yocat chixyebal cue, chan. 31 Ut lix yucua quixye re: Ye cue ma relic chi yal nak tabanu chi jocan, chan. Ut laj Jos quixye re: Relic chi yal tinye acue nak lain tinbanu chi jocan, chan. Ut laj Jacob quix-anab rib chiru xjolom lix chat ut quixlokoni li Kacua Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS48

94

48

chanqueb re. Ut laj Jos quixcameb chirix xcabichaleb li ralal, laj Manass ut laj Efran. Ut quecoeb chirilbal laj Jacob. 2 Nak laj Jacob quirabi resil nak quicuulac laj Jos chirilbal, quixpuersi rib chi cojlac chiru lix chat. 3 Ut laj Jacob quiatinac riquin laj Jos ut quixye re: Li Kacua Dios li kaxal nim xcuanquil, quicuulac cuiquin sa li naajej Luz, li cuan Canan. Ut aran li Kacua Dios quinrosobtesi. 4 Ut quixye cue: Lain tinqueheb chi quianc la cualal acajol. Ut riquineb la cualal acajol tanimank ru junak li nimla tenamit. Li choch ain tinyechii acue chi junaj cua laat ut reheb ajcui la cualal acajol, chan cue li Kacua Dios. 5 Ut li cuib la cualal li queyola arin Egipto nak maji ninculun arin acuiquin, tzakal cualaleb ajcui nak nequecuil. Jocan nak laj Efran ut laj Manass tecuank chok cue jo nak cuanqueb laj Simen ut laj Rubn. 6 Ut eb li jun chol chic la cualal li teyolak, aaneb acue. Sa xcabaeb li cuib li raseb tetzakonk riquin li caru terechani eb aan. 7Nak quin-el sa li tenamit Padan-aram, yoco chi xic sa xbehil Canan nak quicam lix Raquel la na chicuu sa be. Cachin chic ma nococuulac sa li naajej Efrata nak quincul li raylal aan. Ut aran quinmuk li cuixakil. Beln nayeman ajcui re li naajej Efrata, chan. 8 Ut laj Israel quirileb li ralal laj Jos ut quixpatz re: Aniheb ain li cuanqueb arin? chan. 9 Laj Jos quichakoc ut quixye re lix yucua: Li Kacua Dios x-osobtesin cue ut aaneb li cualal li queyola arin Egipto, chan. Ut laj Jacob quixye re, Banu usilal, jilosiheb chak chincatk ut lain tintzama chiru li Kacua Dios nak tarosobtesiheb, chan laj Israel. 10 Quichoko sa li ru laj Israel xban lix ti xilal ut inca chic sa na-iloc. Laj Jos quixjilosiheb li ralal chixcatk lix yucuachin. Ut laj Jacob quixkaluheb ut quirutzeb ru. 11 Laj Jacob quixye re laj Jos: Lain cuan sa inchol nak inca chic tincuil acuu. Abanan li Kacua Dios xbanu usilal cue. Xcuil acuu laat ut xcuil ajcui ruheb la cualal, chan laj Jacob. 12 Ut laj Jos quirisiheb lix cocal chixben li ruch ra lix yucuachin, ut quixcuikib rib aan chiru lix yucua. 13 Nak quixakli, laj Jos quixchap li cuib chi ralal. Quixchap laj Efran riquin lix nim uk ut quixchap laj Manass riquin lix tze. Ut nak quixjilosiheb riquin laj Israel, laj Manass quicana sa xnim uk laj Israel, ut laj Efran quicana sa lix tze. 14 Ut laj Israel quixjalpaki li ruk re nak lix nim uk tixque sa xjolom laj Efran li i tzinbej, ut lix tze uk tixque sa xjolom laj Manass li asbej. 15 Ut laj Israel quirosobtesi laj Jos nak quixye re chi jocain: Li Kacua Dios li x-osobtesin chak reheb lin yucua laj Abraham, jo eb ajcui laj Isaac, aan ajcui li Kacua Dios li yo chi iloc chak cue chalen anakcuan;

1Mokon chic coxexye re laj Jos: Anakcuan xniman xyajel la yucua,

Laj Jacob quirosobtesi laj Efran ut laj Manass

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

95
16 Ut

GNESIS48,49

a taxak lix ngel li Dios li na-iloc cue junelic, aan taxak chi-osobtesi nk reheb li al ain. Ut chetamk taxak eb li ralal xcajol sa incaba lain jo ajcui sa xcabaeb lin xetonil yucua laj Abraham ut laj Isaac. Ut chi jocan tanimank ru jun nimla tenamit sa ruchichoch xbaneb, chan. 17 Ut laj Jos quiril nak lix yucua quixque lix nim uk sa xjolom laj Efran li i tzinbej. Inca quicuulac chiru. Laj Jos ticto quixjal li ruk lix yucua ut quixque lix nim uk sa xben xjolom laj Manass. 18 Laj Jos quixye re lix yucua: Inca, at inyucua, mabanu chi jocan xban nak laj Manass, aan li asbej. Que ban la nim uk sa xben xjolom aan, chan laj Jos. 19 Abanan laj Israel inca quixcul xchol xbanunquil chi jocan ut quixye, Lain ninnau nak aan li asbej, at cualal. Tanimank lix cuanquil aan. Abanan li i tzinbej kaxal cuichic numtajenak lix cuanquil chiru li asbej. Kaxal nabaleb li ralal xcajol li tecuank, chan laj Israel. 20 Ut sa li cutan aan laj Israel quixtzama chiru li Dios nak aan taxak chi-osobtesi nk reheb li cuib chi al. Ut laj Israel quixye ajcui reheb, Nak junak li kalal kacajol tixtzama chiru li Dios nak aan taosobtesi nk re junak chic, jocain tixye, Li Kacua Dios taxak taosobtesi nk acue jo nak queosobtesi c laj Efran ut laj Manass xban li Kacua Dios, chan laj Israel reheb. Ut chi jocain laj Israel quixnimobresi xcuanquil laj Efran chiru laj Manass. 21 Ut laj Israel quixye re laj Jos: Anakcuan camc cue lain. Li Kacua Dios taxak chicuank eriquin, ex cualal incajol. Ut aan taxak chisukisi nk ere sa lix tenamiteb li kaxetonil yucua. 22 Lain numtajenak xquial li caak re ru li xinque acue chiruheb la cuas. Anakcuan tinkaxtesi acue li naajej Siquem li xincuechani nak xinpletic riquineb laj amorreo, chan laj Jacob re laj Jos.

49

laj Jacob quixbokeb li ralal ut quixye reheb: Jilonkex chak chejunilex. Chi jocan lain tincholob cheru caru tachalk sa eben chiruheb li chihab tachalk. 2 Chutubomak erib ut terabi li cuatin, ex cualal. Terabi li caru tinye ere. Lain laj Israel, le yucua. 3 Laat, Rubn, laat li tzakal asbej sa xyankeb li cualal. Xban ain laat li xcacuub lin metzeu. Laat raj laj camol be chiruheb la cui tzin. Nim raj ajcui acuanquilal chiruheb aan.
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Laj Jacob quixseraki reheb li ralal caru tachalk sa xbeneb


1Ut

GNESIS49
4 Laat

96

chanchanat li jun cuokox chi ha. Inca nacacuy acuib. Xban nak xatmacob riquin li ixk cuan cuiquin, inca chic tacuank la cuanquilal sa xbeneb la cui tzin. 5 Laex, Simen ut Lev, eri tzin erib. Le chi ch xcanjelac cher u re camsi nc. 6 Mixjunaji taxak rib li cuam riquin li camsi nc li quebanu chak laex nak numtajenak ejoskil. Jocan nak xecamsiheb li cui nk ut quilajexyoqui ajcui li rich mul li rokeb li boyx re nak inca chic texcuy bec. 7 Tzektananbilakex taxak xban le joskil. Kaxal numtajenak le joskil. Li Kacua Dios tajequi nk reheb le ralal ecajol sa xyankeb chixjunileb li cualal incajol. 8 Laat, Jud, eb la cuas ut eb la cui tzin tatexque sa xnak ruheb. Tacuank ajcui acuanquilal sa xbeneb li xic nequeiloc acue. Eb la cuas ut eb la cui tzin texque acuanquil. 9 Laat, Jud, laat jo ral jun li cakcoj li cau rib chiru chixjunileb li xul. Jocan nak nacatinjuntaketa riquin li cakcoj xban nak cau acuib. Li cakcoj naxchap li xul ut naxtiu ut natake sa li tzul, ut aran nabuchla chak ut ma ani naru nacheoc re. 10 Laat, Jud, ma ani tar u k taisi nk re sa la cuuk li xuk li retalil la cuanquil jo ajcui sa rukeb la cualal acajol. Ma ani taisi nk re le cuanquilal toj tol-elk laj echal re li xuk, li jun li yechiinbil chak xban li Dios. Ut aan chic tapabak xbaneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. 11 Laat, Jud, kaxal cuichic tanabalok la biomal laat, jo ajcui reheb la cualal acajol. Xban aan naru tebac le bur sa junak xtonal li quiil ken uvas xcaba. Tebac ajcui li ral le bur sa lix tonal li uvas li kaxal chabil. Xban nak numtajenak le biomal, naru tepuch le ticr sa li vino ut naru tepuch le rak sa xyaal li uvas. 12 Laat, Jud, lix nak er u chanchan rilbal xcakil li vino. Ut li ruch ere sak sak chanchan xsakil li leche. Ain ninye acue xban nak sa textzacank riquin li caak re ru li taelk sa le choch. 13 Ut laat, at Zabuln, laat jo eb ajcui la cualal acajol texcuank nach chire li palau. Telajehilank eb li ni nki jucub chire li palau li cuankex cui laex. Li naajej li texcuank cui, aan cuan sa xjayal li tenamit Sidn. 14 Laat, Isacar, nacatinjuntaketa riquin jun li bu r li kaxal cau rib li nabuchla sa xnaajeb li quetomk.
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

97
15 Li

GNESIS49

bur nacuulac chiru li hilanc ut naxsic li chabil naajej re tahilank cui. Abanan naxque rib re nak tari ka li caak re ru chaaj ri kanquil. Jocan ajcui laat, usta tacuank la chabil naaj, laat jo eb ajcui la cualal acajol teque erib chi trabajic chi cau jo eb li lokbil mos. 16 Laat, Dan, laat tatrakok atin sa xbeneb la cualal acajol ut tatcamok be chiruheb sa xyankeb laj Israel. 17 Laat, Dan, nacatinjuntaketa riquin jun li canti li naxmuk rib sa be. Li canti aan naxtiu li rok li cacuay re nak li cristian li cuan chirix tatanek sa choch. Ninye chi jocan acue xban nak inca quiheb la cualal acajol tecuank. Abanan laex tesic chanru nak tecol erib chiruheb li xic nequeiloc ere jo nak naxcol rib li canti. 18 Ut laj Jacob quixye re li Kacua Dios: At inDios, lain yoquin chacuoybeninquil nak tatchalk chincolbal, chan re li Dios. 19 Ut laj Jacob quixye re laj Gad: Laat, Gad, jo eb ajcui la cualal acajol, cauhak erib chiruheb li xic teilok ere ut inca textanek sa ruk eb aan nak tatexpleti. Aban laat chic tapleti eb aan. 20 Laat, Aser, jo eb ajcui la cualal acajol, texcuank sa li chabil choch. Ut kaxal cuichic nabalak le tzacaemk. Ut laex texquehok xtzacaemk li acuabej. 21 Laat, Neftal, tatinjuntaketa riquin junak li quej li yal naralina rib sa quiche. Ut cajo xchakal ru li coc ral. Laat, jo eb ajcui la cualal acajol, macaak ra xi c sa eyank. 22 Ut laat, Jos, tatinjuntaketa riquin jun ton li che li nacuan chire li ha. Ut li ruk nequelajexchapi rib sa xben li tzac li cuan chire li ha. Ut aan cajo nak nauchin. 23 Eb li xic nequeiloc acue, tatexcuti riquin lix tzimaj. Kesnal che tatexcut cui. Ut cajo li raylal tacul sa ruk eb li xic nequeiloc acue. 24 Ut tacuy chak xcolbal acuib sa ruk eb aan. Li Kacua Dios xquehoc xcacuilal acuok acuuk. Bantiox re li Kacua Dios li naquehoc re lin metzeu. Bantiox re li Kacua Dios li na-iloc ke jo naxbanu junak laj ilol quetomk. Li Kacua Dios, aan jo jun sakonac ut ma ani naru natanoc re. Ut aan naxque li kacuanquilal. 25 Li Kacua Dios, li ninlokoni lain, aan tatenkank acue. Li Kacua Dios li kaxal nim xcuanquil, aan taosobtesi nk acue. Aan taquehok acue chixjunil li usilal li nachal sa choxa, jo li hab
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS49,50

98

ut li sake. Aan taquehok acue chixjunil li usilal li nacuan sa ruchichoch, jo li ha li na-el sa choch. Aan tixque chi quianc nabaleb la cualal acajol. 26 Kaxal nim li usilal li yoquin chixtzamanquil chiru li Kacua Dios chok acue laat. Moco jo ta li quextzama chak chok cue lin yucua camenak. Numtajenak cuichic xquial li yoquin chixtzamanquil chok acue. Jo nak li tzul inca nequeoso, jocan ajcui nak inca taosok la cuosobtesinquil li yoquin chixtzamanquil chok acue. Laat, Jos, chixjunil li usilal ain tacanak sa aben. Laat li quisique acuu sa xyankeb la cuas. 27 Ut laat, Benjamn, tatinjuntaketa riquin li josk aj xoj xban nak laat jo eb la cualal acajol nabal li pletic tebanu riquineb li xic teilok ere. Ekela texxic chi pletic ut ecuu tejequi li caru temak chak chiruheb nak texpletik, chan laj Israel. ain li cablaju xtepaleb li ralal xcajol laj Israel. Tzi banbil arin li caru queyehe reheb xban lix yucuaeb nak quixtzama chiru li Kacua Dios li rosobtesinquil li junjunk. Jalan jalank li rosobtesinquileb. 29 Jocain quixye laj Jacob reheb: Xcuulac xkehil lin camic. Xic cue anakcuan. Aran tinemuk sa li ochoch pec li mukbileb cui lin xetonil yucua. Li ochoch pec aan cuan sa lix choch laj Efrn aj hitita. 30 Li muklebal aan cuan sa li naajej Macpela. Li naajej aan laj Abraham quilokoc re junxil riquin laj Efrn laj hitita. Li naajej aan cuan xcuent Canan ut cuan sa xcayabal Mamre. 31 Sa li naajej aan quimuke laj Abraham jo ajcui lix Sara li rixakil. Aran ajcui quimuke laj Isaac jo ajcui lix Rebeca li rixakil. Ut aran ajcui quinmuk lix Lea. 32 Li choch aan jo ajcui li ochoch pec lokbil riquineb laj hitita, chan laj Jacob. 33 Nak laj Jacob quirake chixchakrabinquileb li ralal, quixtaksi li rok chiru lix chat, quixyocob rib ut quicam. Ut co riquineb lix xetonil yucua li camenakeb. 1 Nak quiril nak camenak chic lix yucua, laj Jos ticto quixkalu ut quirutz ru ut quiyabac. 2 Tojonak quixtakla xbokbaleb lix mos li nequebanoc camenak re nak inca tachuhok. Ut eb aan quexban li camenak re nak inca tachuhok. 3 Cacal cutan tzakal quexban cui li camenak. Ut eb laj Egipto lajeb xcacal (70) cutan queraho sa xchol xban xcamic laj Jacob.

28 Aaneb

Lix camic laj Jacob

50

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

99

GNESIS50

4Ut nak quirake li lajeb xcacal (70) cutan nak raheb sa xchol xban xcamic

lix yucuaeb, laj Jos quiatinac riquineb li cuanqueb sa rochoch laj faran. Quixye reheb, Cui niquinera, tebanu li usilal ain cue. Tex-atinak chicuix riquin laj faran. 5 Ut teye re chi jocain: Junxil nak toj yoyo lin yucua, lain xinbanu li juramento riquin. Ut lin yucua quixye cue, Chi seb nincam, chan cue. Tabanu li usilal. Tinamuk chak aran Canan sa li naajej li ac becbil inban junxil sa li ochoch pec li cuan Macpela, chan cue lin yucua nak toj yoyo. Ut anakcuan tintzama usilal cheru nak teye re laj faran nak tinixcanab chi xic aran chixmukbal inyucua camenak. Caaj cui toxinmuk chak lin yucua ut tinsuki k cuichic arin, chan laj Jos reheb. 6 Nak laj faran quirabi resil nak taraj xic laj Jos, quixye: Us. Ayu. Muk chak la yucua jo xtzama chacuu, chan laj faran. 7Ut laj Jos co chixmukbal lix yucua. Numtajenak xquialeb li quecoeb chirix. Quecoeb laj tenkom re laj faran, jo ajcui li cuan xcuanquil sa rochoch laj faran. Quecoeb ajcui li ni nkeb xcuanquil sa li tenamit Egipto. 8 Quecoeb ajcui chixjunileb li cuanqueb sa rochoch laj Jos. Quecoeb li ras ut li ri tzin laj Jos. Quecoeb ajcui li cuanqueb sa rochoch lix yucua camenak. Caaj chic eb li cocal ut li quetomk quecana sa li tenamit Gosn. 9 Quecoeb ajcui nabal li soldados sa eb li carret ut nabaleb ajcui quecoeb chirix cacuay. Chi jocain numtajenak xquialeb laj mukunel li quecoeb. 10 Quecuulac jun pacal li nima Jordn sa li naajej li nequetenoc cui trigo. Laj echal re li naajej aan, aan aj Atad xcaba. Ut aran laj Jos quexyole cuichic cuukub cutan lix yucua camenak. Ut nequehuyhut chi yabac xban xrahileb xchol. 11 Nak eb laj cananeo queril nak yoqueb chi yolec cuukub cutan, quexye, Aan jun nimla rahil cholejil chok reheb laj Egipto, chanqueb. Xban aan quexque Abel-mizraim chok xcaba li naajej aan. Li naajej aan cuan jun pacal li nima Jordn. 12 Quexbanu li ralal laj Jacob jo li quixtzama chiruheb. 13 Quexpako lix caxonil lix yucua sa xbeneb lix tel ut quexcam aran Canan. Ut quexmuk aan sa li ochoch pec li cuan Macpela, li cuan jun pacal Mamre. Aan li muklebal li quixlok laj Abraham junxil riquin laj Efrn laj hitita. 14 Nak quirake li mukuc, laj Jos quisuki cuichic Egipto rochbeneb li ras ut li ri tzin. Quesuki ajcui chak chixjunileb li jo quial li quecuulac chirix chixmukbal lix yucua.

lix camic li yucuabej, eb li ras laj Jos queoc chi coxlac ut quexye chi ribileb rib: Anakcuan mare xic chic toril laj Jos. Mare tixye ke nak tento takatoj rix li kamac li kabanu chak re junxil, chanqueb. 16 Eb aan quexye re laj Jos: Nak toj yoyo li kayucua, aan x-atinac kiquin ut xye ke nak takaye acue li ratin. 17Ain li ratin li kayucua.

15Chirix

Tacuulak xkehil xcamic laj Jos

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

GNESIS50

100

Tintzama chacuu nak tacuy xmaqueb la cuas riquin li caru xexbanu chak acue junxil, chan ke. Ut anakcuan lao yoco chixtzamanquil chacuu. Lao nakanau nak yibru kabanu chak acue junxil. Lao nakalokoni li Dios li quixlokoni li kayucua camenak, chanqueb re laj Jos. Nak laj Jos quirabi li ratineb li ras, quiyabac. 18 Eb li ras laj Jos quejiloc chixcatk. Quexcuikib rib sa choch chiru ut quexye re, Anakcuan lao cuanco arin ut takaque kib rubel atakl, chanqueb re laj Jos. 19 Ut laj Jos quixye reheb: Mexxucuac. Ma lain ta bi li Kacua Dios chi rakoc atin sa eben? chan. 20 Relic chi yal nak laex xeyaba li inca us sa inben. Abanan li Kacua Dios xjal ru chok usilal. Xban nak cuanquin arin lain, nabaleb toj yoyoqueb inban. Nabal li tenamit xecole sa incaba lain nak xcuan li cueej. 21 Anakcuan mexxucuac chic laex. Lain chic tin-ilok ere ut tinque ajcui li caru tapaltok ere, jo ajcui reheb le cocal, chan laj Jos. Ut laj Jos quixcojobeb xchol li ras nak quiatinac riquineb sa usilal. 22 Laj Jos quicana sa li tenamit Egipto. Aran ajcui quecana chixjunileb li ralal xcajol lix yucua camenak. Chixjunil lix chihab laj Jos, aan jun ciento riquin lajeb (110) chihab. 23 Chiru laj Jos queyola lix cocal laj Efran, jo ajcui lix cocal laj Maquir li ralal laj Manass. Laj Maquir, aan li ri laj Jos. Lix cocal laj Maquir chanchan ajcui ralal laj Jos nak narileb. 24 Sa jun li cutan, laj Jos quixye reheb li ras: Lain chi seb nincam. Li Kacua Dios tailok ere chi junelic. Ut aan taisi nk ere sa li tenamit ain ut texcam cuichic sa li tenamit Canan. Aan li choch li yechiinbil chak najter xban li Kacua Dios reheb laj Abraham, laj Isaac ut laj Jacob, chan. 25 Laj Jos quixye ajcui reheb: Anakcuan laex tebanu junak li juramento cuiquin. Nak li Kacua Dios texrisi sa li tenamit ain, tebanu usilal, tecam lin bakel cherix nak texxic, chan laj Jos. Ut eb li ras laj Jos quexcul xchol li juramento li quixye reheb. 26 Laj Jos jun ciento riquin lajeb (110) chihab cuan re nak quicam. Ut eb aan quexban li camenak Jos re nak inca tachuhok. Ut quexque sa xcaxonil aran Egipto.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu xodo

ain lix cabaeb li ralal xcajol laj Israel, li nayeman ajcui Jacob re. Li junjunk chi ralal coxeocak Egipto rochbeneb li ralal xcajol. Aaneb ain lix cabaeb: 2 laj Rubn, laj Simen, laj Lev, laj Jud, 3 laj Isacar, laj Zabuln, laj Benjamn, 4 laj Dan, laj Neftal, laj Gad, laj Aser. 5 Ut laj Jos ac cuan aran Egipto. Chixjunil li ralal xcajol laj Jacob rochbeneb li ri cuanqueb lajeb xcacal (70). 6 Quicam laj Jos ut quecam ajcui chixjunileb li ras ut eb li ri tzin. 7 Aut eb li imambej quenabalo ut quequian li ralal xcajol laj Israel. Quenumtajenako lix cacuilaleb ut quilatzo lix naajeb. 8 Sa li tenamit Egipto quijala li acuabej. Li acuabej aan inca quixnau chanru nak quicuan laj Jos. 9 Li acuabej quixye reheb lix tenamit: Coxlahomak. Li ralal xcajol laj Israel kaxal nabaleb ut mare kaxal cauheb rib chiku lao. 10 Anakcuan chicuank taxak kanaleb. Tocoxlak chirix li caru takabanu re nak inca chic tequiank. Cui tacuank li plet mare texjunaji rib riquin li xic nequeiloc ke ut teelelik chiku, chan. 11 Tojonak laj Faran li acuabej quixxakabeb laj taklanel sa xyankeb re nak eb aan tetaklank reheb laj Israel chi trabajic chi cau. Eb laj Israel yoqueb chixyi banquil li ni nki ochoch re laj Faran sa li cuib chi tenamit Pitn ut Ramess. Ut aran taculamank lix biomal laj Faran. 12 Nak ra queux reheb, kaxal cuichic quequi. Cajo nak quexucuac eb laj Egipto chirilbaleb laj Israel. 13 Ut eb laj Israel quequehe jo rahobtesinbil mos. 14 Cajo li raylal nequexcul xban li cacuil trabaj nequexbanu nak nequexpac li choch chok xan. Ut jocan ajcui nak yoqueb chi trabajic sa calebal. Kaxal cuichic ra li yoqueb chixculbal xban nak sa joskil nequetaklac ut yalak

1Aaneb

Cajo li raylal quexcul eb laj Israel aran Egipto.

101
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO1,2

102

caru canjelil nequequehe reheb re texbanu. 15 Li acuabej aran Egipto quiatinac riquin cuib li ixk aj Hebreo. (Aj Hebreo nayeman ajcui reheb laj Israel.) Lix cabaeb li ixk aan xSifra ut xFa. Aaneb li nequexococ reheb li culaal nak nequeyola. 16 Quixye reheb: Nak terileb li ixk aj Hebreo, cui telom lix culaaleb teyolak tecamsiheb. Ut cui ixk lix culaaleb tecanabeb chi qui c, chan. 17 Li cuib chi ixk ain nequexpab li Dios. Jocan nak inca quexbanu jo quiyehe reheb xban li acuabej re Egipto. Inca quexcamsiheb li coc telom aj Hebreo. 18 Ut li acuabej re Egipto quixtakla xbokbal li cuib chi ixk ut quixye reheb: Caut nak inca xebanu li xinye ere? Caut nak inca xecamsi li coc telom aj Hebreo nak xeyola? chan reheb. 19 Ut li cuib chi ixk quechakoc ut quexye re laj Faran: Xban nak eb li ixk aj Hebreo macua jo eb li ixk aj Egipto. Aan cauheb rib. Maji nococuulac riquineb nak ac xeyola lix culaaleb, chanqueb. 20 Li Kacua Dios quixbanu usilal reheb laj xoconeleb. Ut eb laj Hebreo quenabalo ut quequian ut cauheb rib. 21 Li cuib chi ixk, li nequexococ culaal, quexxucua ru li Dios. Jocan nak li Dios quirosobtesiheb ut quixqueheb nabal li ralal xcajoleb. 22 Tojonak laj Faran quixtakla resil sa chixjunil lix tenamit nak tacutek sa nima li jarubeb li coc telom li teyolak sa xyankeb li ixk aj Hebreo. Chixjunileb li coc xkaal tecanabak chi qui c.

li cui nk xcomoneb li ri xmam laj Lev quixsic rixakil. Xcomoneb ajcui li ralal xcajol laj Lev li ixk li quixsic. 2 Li rixakil quicana chi yaj aj ixk. Quicuan jun xculaal telom. Quiril nak cajo xchakal ru li culaal ut quixmuk oxib po. 3 Nak inca chic quiru xmukbal li culaal, li nabej quixyi b jun li chacach riquin li bayal. Quixtzap ru li chacach riquin jun li ban asfalto xcaba jo ajcui lix kol li che brea re nak inca taoc li ha chi sa. Quixque li culaal sa li chacach. Tojonak coxcanab chak sa nima bar cui cuan li caxlan aj. 4 Li ranab li culaal najt cachin quixque rib riquin li culaal ut yo chixcacalenquil re nak maca tixcul. 5 Lix rabin laj Faran quicuulac chi ati nc sa nima rochbeneb lix mos ixk. Nak yoqueb chi bec chire li nima, lix rabin laj Faran quiril li chacach sa xyank li caxlan aj ut quixtakla jun lix mos ixk chixxocbal. 6 Lix rabin laj Faran quixte li chacach ut quiril li culaal. Quiril xtokobal ru nak yo chi yabac ut quixye: Li china telom ain xcomoneb tana laj Hebreo, chan. 7Li ranab li culaal quijiloc chi xcatk lix rabin laj Faran ut quixye re: Ma tacuaj tinsic

1Jun

Lix yolajic laj Moiss

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

103

XODO2

Li nabej quixque lix culaal sa li chacach ut coxcanab sa li nima. (Exodo 2.6)

chak junak ixk aj Hebreo re tixquiresi li culaal ain chok acue? chan. 8 Lix rabin laj Faran quixye re: Ayu. Sic chak. Ut li xkaal co xbokbal lix na. 9 Nak quicuulac li ixk, lix rabin laj Faran quixye re: Cam ut taquiresi li culaal ain chok cue. Lain tatintoj, chan. Ut li nabej quixcam li culaal ut quixquiresi. 10 Nak ac nim chic, quixcam li china al riquin lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO2

104

rabin laj Faran ut aran quicana jo tzakal re. Lix rabin laj Faran quixye: Li china al ain aj Moiss xcaba xban nak lain xcuisi sa li ha, chan. (Sa ratinobaleb laj Hebreo li cabaej Moiss naraj naxye isinbil sa li ha.) Moiss quicui nkilo. Sa jun li cutan co chirilbaleb li ras ri tzin ut quiril nak ra yoqueb chixculbal. Quiril jun li cui nk aj Egipto yo chixsacbal jun aj Hebreo rech tenamitil laj Moiss. 12 Laj Moiss qui-iloc chirix ut chi ca pacalil. Quiril nak ma jun chic cuan aran ut quixcamsi laj Egipto. Aran quixmuk sa li samaib. 13 Jo cuulajak chic laj Moiss quiel cuichic chi bec ut quiril cuib aj Hebreo yoqueb chi pletic. Quixye re li jun li quipalto: Caut nak yocat chixsacbal la cuech cristianil? 14 Ut aan quichakoc ut quixye re: Ut laat, ani xquehoc acue chi taklanc sa kaben? Ma tinacamsi lain jo nak xacamsi laj Egipto? chan. Tojonak laj Moiss quixucuac ut quixye sa xchol: Xnauman pe li caru xinbanu. 15 Quicuulac resil ain riquin laj Faran ut quixcamsi raj laj Moiss. Ut laj Moiss quielelic sa junpat chiru laj Faran. Co sa li tenamit Madin xcaba. 16 Ut aran coxtau jun li becbil ha ut coxchunlak aran. Laj tij sa li tenamit Madin cuukub lix rabin cuan. Eb aan quecuulac chirisinquil li ha re nak texbut xnaajeb ruca lix quetomk lix yucua. 17Nak quecuulac jalan chic laj ilol xul, queralinaheb li xkaal chire li ha. Laj Moiss quicuacli chixtenkanquileb li xkaal chixquebal rucaheb li quetomk. 18 Eb li xkaal quesuki sa rochocheb. Lix yucua aj Reuel xcaba. Aan quixpatz reheb: Caut nak sa junpat xexsuki chak anakcuan? chan. 19 Eb aan quechakoc ut quexye re: Jun li cui nk aj Egipto xoxcol chiruheb laj ilol xul. Aan ajcui x-isin re li ha ut xque rucaheb li kaquetomk, chanqueb. 20 Laj Reuel quixye reheb lix rabin: Bar cuan li cui nk aan? Caut nak xecanab chak aran? Ayukex, bokomak chak re nak tacuaak kiquin, chan. 21 Laj Moiss quicuulac ut aran quicana sa rochoch laj Reuel. Laj Reuel quixsumub lix Sfora lix rabin riquin laj Moiss. 22 Laj Moiss quicuan jun li ralal riquin lix Sfora. Quixye: Lain jalan intenamit. Macuain aj arin. Jocan nak tinque aj Gersn chok xcaba. 23 Ac xnume chic nabal cutan nak quicam lix reyeb laj Egipto. Eb laj Israel japjoqueb re xban li raylal yoqueb chixculbal jo rahobtesinbil mos. Li Dios quirabi nak yoqueb chi kokonc. 24 Nak li Dios quirabi nak yoqueb chi kokonc, quijultico re li usilal li quixyechii chak reheb laj Abraham, laj Isaac ut laj Jacob junxil. 25 Li Dios quixque retal li raylal li yoqueb chixculbal eb laj Israel ut quiril xtokobal ruheb.

11Laj

Laj Moiss quielelic sa li tenamit Egipto

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

105

XODO3

Moiss yo chixcacalenquil lix quetomk laj Jetro lix yucua li rixakil. (Aj Jetro nayeman ajcui re laj Reuel.) Aan xben aj tij reheb laj Madin. Laj Moiss najt quixcameb li quetomk sa li chaki choch, toj retal quecuulac cuan cui li tzul Horeb bar quiatinac cui li Dios riquin laj Moiss. 2 Aran quixcutbesi rib lix ngel li Kacua Dios chiru laj Moiss sa rak li xam sa li jun ton chi quix. Laj Moiss quiril nak yo xxamlel ut inca na-oso li quix. 3 Quixye: Tinxic. Tinjilok ut tincuil caru chi xxamil aan. Caut nak yo xxamlel ut inca nacat li quix? 4 Quiril li Kacua Dios nak laj Moiss quijiloc chixcatk. Ut sa li quix li yo chi catc, quiatinac li Dios ut quixye: At Moiss, chan. Laj Moiss quixye: Cuequin, chan. 5 Li Kacua Dios quixye: Matjiloc chak arin. Tacuisi la xab chacuok xban nak li naajej cuancat cui aan santil naajej. 6 Ut li Dios quixye ajcui: Lain lix Dios la xetonil yucua. Lain lix Dios laj Abraham, laj Isaac ut laj Jacob, chan. Laj Moiss quixucuac chirilbal li Dios ut quixmuk li ru. 7Li Kacua Dios quixye re: Lain yoquin chirilbal li raylal li yoqueb chixculbal lin tenamit li cuanqueb Egipto. Yoquin chirabinquil nak yoqueb chixkokonquil ribeb sa rukeb li nequetaklan reheb sa joskil. Ninnau nak kaxal nayote xcholeb xban nak rahobtesinbileb. 8 Jocan nak lain tincoleb sa rukeb laj Egipto ut tincuisiheb ajcui sa li tenamit aan. Tincameb sa jun nimla naajej numtajenak xchabilal bar cuan cui li sahil echej. Aan li choch li bar cuanqueb cui laj cananeo, eb laj heteo, eb laj amorreo, eb laj ferezeo, eb laj heveo, ut eb laj jebuseo. 9 Nacuabi nak yoqueb chi yabac ut yoqueb chixkokonquil ribeb. Ut ninnau ajcui chanru nak nequerahobtesi c xbaneb laj Egipto. 10 Abi li caru tinye acue anakcuan. Lain tatintakla riquin laj Faran re nak tacuisiheb chak lin tenamit Egipto, chan li Dios. 11 Ut laj Moiss quichakoc ut quixye re li Dios: Ma cuan ta bi incuanquil lain nak tinxic riquin laj Faran ut tincuisiheb chak laj Israel? chan. 12 Li Dios quichakoc ut quixye re laj Moiss: Ayu ut lain cuankin acuiquin. Ut ain acuetalil nak lain xintaklan acue. Nak ac xacuisiheb chak laj Israel sa li tenamit Egipto, sa li tzul ain tinalokoni cuichic, chan li Dios. 13 Laj Moiss quixye re li Dios: Nak tincuulak riquineb laj Israel, tinye reheb nak lix Dios lix xetonil yucuaeb xtaklan cue. Ut eb aan texpatz cue, Ani xcaba li Dios aan? Ut, caru tinye reheb? chan laj Moiss. 14 Li Dios quixye cuichic re laj Moiss: Lain cuanquin chalen chak ke cutan ut chalen anakcuan. Lain li Dios. Taye reheb laj Israel nak Lain xintaklan acue. 15 Li Dios quixye

1Laj

Laj Moiss quiboke xban li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO3,4

106

cuichic re laj Moiss: Jocain taye reheb laj Israel, Li nimajcual Dios xtaklan chak cue. Aan li Dios li quexlokoni eb le xetonil yucua laj Abraham, laj Isaac ut laj Jacob. Nimajcual Dios incaba ut aan tincabain chi junelic ke cutan. 16 Li Dios quixye cuichic re laj Moiss: Ayu ut tachutubeb li cui nk li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel. Ut taye reheb, Li nimajcual Dios li quexlokoni laj Abraham, laj Isaac ut laj Jacob, aan xcutbesi rib chicuu. Jocain quixye cue: Xexcuil ut ninnau chixjunil li caru yoquex chixculbal arin Egipto. 17Lain tinyechii ere nak texcuisi sa li raylal li yoquex chixculbal arin Egipto. Texincam sa li choch li cuanqueb cui laj cananeo, eb laj heteo, eb laj amorreo, eb laj ferezeo, eb laj heveo ut eb laj jebuseo. Aan jun nimla naajej numtajenak xchabilal bar cuan cui li sahil echej, chakat reheb. 18 Eb aan terabi la cuatin. Laat ut eb li cui nk li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel texxic riquin lix reyeb laj Egipto ut teye re, Li nimajcual Dios li nequexlokoni laj Hebreo, aan quixcutbesi rib chiku. Choacanab chi xic sa li chaki choch oxib cutan chi be. Aran tomayejak chiru li Kacua Dios, chakex re. 19 Lain ac ninnau nak lix reyeb laj Egipto inca texcanab chi elc cui inca tincut lin cuanquil chiruheb. 20 Lain tincut lin cuanquil chiruheb laj Egipto. Tinrahobtesiheb ut riquin aan texcanab chi elc. 21 Ut lain tinbanu nak eb laj Egipto texcam rib sa usilal riquineb laj Israel re nak inca tex-elk chak aran Egipto chi maca tecam. 22 Chixjunileb li ixk aj Israel textzama li caak re ru yi banbil riquin oro ut plata riquineb li rechcabal jo ajcui riquineb li ani tehilank riquineb. Textzama ajcui li chabil akej ut tequeheb chirixeb le ralal ecajol. Chi jocain tamakmank lix biomaleb laj Egipto, chan li Dios. 1 Tojonak laj Moiss quichakoc ut quixye: Eb laj Israel inca tinexpab ut inca teraj rabinquil li caru tinye. Eb aan texye cue, Li Kacua Dios inca xcutbesi rib chacuu, chakeb. 2 Li Dios quixye re: Caru li cuan sa acuuk? chan. Jun li xuk, chan laj Moiss. 3 Li Kacua Dios quixye: Cut chiru choch. Nak quixcut lix xuk chiru choch quisuki chok canti. Nak quiril li canti laj Moiss quielelic chiru. 4 Tojonak li Kacua Dios quixye cuichic re laj Moiss: Chap chi xye li canti, chan. Ut laj Moiss quixchap li canti. Ut sa li ruk quisuki cuichic chok xuk. 5 Ut li Dios quixye re: Banu chi jocan chiruheb laj Israel re nak eb aan texpab nak lain lix Dios lix xetonil yucuaeb laj Abraham, laj Isaac ut laj Jacob. Lain xincutbesi cuib chacuu. 6 Li Kacua Dios quixye cuichic re: Chic la cuuk rubel la tel. Laj Moiss quixchic li ruk rubel lix tel ut nak quiril chic saklep chic li ruk. Sak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

107

XODO4

sak chi us li ruk. 7Li Kacua Dios quixye: Chic cuichic la cuuk rubel la tel. Laj Moiss quixchic cuichic li ruk rubel lix tel. Nak quirisi li ruk ac xquira. 8 Ut li Dios quixye re: Cui li tenamit inca tatexpab ut cui inca teraj teril li tabanu xben cua riquin la xuk, mare texpab nak tabanu xca sut riquin la cuuk. 9 Cui inca texpab li cuib chi naleb ain ut inca teraj terabi la cuatin, tachap cachinak li ha li cuan sa li nima ut tahoy sa choch. Li ha aan tasuki k chok quic chiru choch, chan li Kacua Dios. 10 Tojonak quichakoc laj Moiss ut quixye: At Kacua, lain chaaj li atinac chicuu. Ac cue nak inca ninnau atinac chalen chak sa incachinal. Ut chalen ajcui anakcuan nak yocat chicuatinanquil inca ninnau atinac, chan laj Moiss. 11 Ut li Kacua Dios quixye re: Ma macua ta bi lain xinquehoc xtzumal re li cui nk? Ani xbanun re li mem ut li tzap xic ut li mutz? Ma macua lain li nimajcual Dios? 12 Anakcuan tatxic ut lain tintenkank acue riquin la cuatin. Lain tincut chacuu li caru taye, chan li Kacua Dios. 13 Ut laj Moiss quixye: At Kacua, banu usilal, takla jalan chic. 14 Quichal xjoskil li Kacua Dios sa xben laj Moiss. Tojonak quixye re laj Moiss: Ma inca ta bi ninnau ru la cuas laj Aarn laj levita? Aan sa naatinac. Nak tatxic aran Egipto aan taelk chak chaculbal. Tasahok sa xchol nak taril acuu. 15 Laat tacuatina aan ut tacholob chiru li caru tixye. Lain tintenkank acue riquin la cuatin jo ajcui aan. Lain tincut cheru li caru tebanu. 16 Aan tacanjelak chok acuuchil. Laat tayehok li cuatin re aan ut aan chic tayehok reheb li tenamit. 17Ut li xuk ain tacam sa acuuk ut riquin aan tabanu li naleb li xincut chacuu, chan li Dios re.

nak co laj Moiss ut cox-elk riquin laj Jetro lix yucua li rixakil ut quixye re: Banu usilal tinacanab chi xic chi rilbaleb lin comon li cuanqueb aran Egipto. Tincuileb chak ma saheb sa xchol, ma yoyoqueb na chixjunileb, chan. Laj Jetro quixye re laj Moiss: Ayu bi. Chatsuki k taxak jo nak xic acue, chan. 19 Laj Moiss cuan chak Madin nak quiatinac xban li Kacua Dios. Quiyehe re: Ayu, tatxic cuichic Egipto xban nak xecam li queajoc raj re acamsinquil. 20 Tojonak laj Moiss quixque li rixakil jo eb ajcui li ralal chirixeb lix bureb. Ut quecoeb Egipto. Quixcam ajcui sa ruk lix xuk li quiquehe re xban li Dios. 21 Li Kacua Dios quixye ajcui re laj Moiss: Nak cuankat aran Egipto, tabanu chiru laj Faran chixjunil li caru xinye acue ut xinque acuanquilal chixbanunquil. Lain tinque xcacuil xchol laj Faran re nak inca tixcanabeb chi elc eb laj Israel.

18Jocan

Laj Moiss quisuki cuichic Egipto

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO4,5
22 Taye

108

re laj Faran, Li Kacua Dios xye chi jocain: Eb laj Israel aaneb li xbeneb cualal incajol. 23 Xinye acue nak tacanabeb chi xic eb laj Israel re nak tecanjelak chicuu. Cui inca nacacanabeb chi xic, lain tincamsi li xben acualal, chakat re laj Faran, chan li Dios re laj Moiss.

li be naxic Egipto yoqueb chixnumsinquil li kojyi n sa jun cab nak coxtauhek laj Moiss xban li Kacua Dios. Quicamsi c raj aran xban li Kacua Dios. 25 Tojonak lix Sfora quixchap jun li kesnal pec ut quixbanu circuncidar li ralal laj Moiss chiru li pec aan. Quixcut lix tzu mal li quixset sa rok lix belom ut quixye re: Xban nak xhoye xquiquel la cualal nak xcul li circuncisin, laat inca tatcamk, chan. 26 Xban li circuncisin lix Sfora quixye re: Xban nak xhoye xquiquel la cualal nak xcul li circuncisin, laat inca tatcamk, chan. Jocan nak li Dios inca quixcamsi laj Moiss. 27 Li Kacua Dios quixye re laj Aarn: Tatxic sa li chaki choch. Tacul chak laj Moiss. Ut laj Aarn co chixculbal laj Moiss sa li tzul bar quiatinac cui xban li Dios. Laj Aarn quirutz ru xban nak sa sa xchol chi rilbal. 28 Ut laj Moiss quixseraki re laj Aarn chixjunil li caru quiyehe re xban li Kacua Dios. Quixseraki ajcui re chirix chixjunil li caru quitaklac xbanunquil. 29 Quecoeb Egipto laj Moiss rochben laj Aarn. Ut aran quexchutubeb chixjunileb li cui nk li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel. 30 Ut laj Aarn quiatinac riquineb laj Israel ut quixye reheb li caru quiyehe re laj Moiss xban li Kacua Dios. Ut laj Moiss quixcut ajcui chiruheb li milagros jo quiyehe re xban li Kacua Dios. 31 Ut li cristian quexpab li caru queyehe re. Querabi nak li Kacua Dios quixnau li raylal li yoqueb chixculbal ut quixtokoba ruheb, quexxulub lix jolomeb ut quexlokoni li Kacua Dios.

24 Sa

Li naxcul laj Moiss xban nak inca quixbanu li circuncisin re li ralal

riquin laj Faran ut quexye re: Li nimajcual Dios, li nequexlokoni laj Israel, xye chi jocain, Canabeb chi xic lin tenamit sa li chaki choch re nak aran teninkei k re xquebal inlokal, chan li Kacua Dios. 2 Ut laj Faran quichakoc ut quixye: Ani li nimajcual Dios re nak tinpab lix chakrab nak tincanabeb laj Israel chi xic? Lain inca ninnau ru li nimajcual Dios aan. Inca

1Chirix nak queatinac riquineb laj Israel, laj Moiss ut laj Aarn quecoeb

Laj Moiss rochben laj Aarn quecuulac riquin laj Faran

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

109

XODO5

tincanabeb chi xic laj Israel. 3 Eb aan quexye re: Li nimajcual Dios, li nakalokoni lao aj Hebreo, xcutbesi rib chiku. Banu usilal, toacanab chi xic sa li chaki choch oxib cutan chi be. Ut aran tomayejak chiru li nimajcual Dios li nakalokoni lao re nak inca tachalk li rax camc sa kaben ut re ajcui nak inca tocamsi k riquin chi ch, chanqueb. 4 Tojonak lix reyeb laj Egipto quichakoc ut quixye reheb: At Moiss, ut at Aarn, Caut nak yoquex xbaybaleb li cristian sa lix trabaj? Laex banuhomak le trabaj. 5 Ut quixye ajcui laj Faran: Anakcuan li cristian sa li tenamit nabaleb chic ut laex yoquex chi xbaybaleb sa lix trabaj, chan. 6 Sa ajcui li cutan aan laj Faran quixtakla resil riquineb li nequetaklan ut riquineb ajcui li nequeiloc re li trabaj li nequexbanu laj Israel ut quixye reheb: 7Anakcuan inca chic taquemank li quim reheb laj pacol xan. Chalen anakcuan aaneb chic texic xxocbaleb xquim. 8 Taquemank ajcui lix trabajeb jo junxil. Inca naru tecos lix quial li xan li nequexbanu. Xban nak moco sacaheb ta chic chi trabajic ut mas aleb, jocan nak nequeayaynac ut teraj xic chi mayejac chiru lix Dioseb. 9 Re nak inca texpab li ticti li naxye laj Moiss, quehomak ban xtrabajeb chi nabal, chan laj Faran. 10 Queel laj ilol trabaj rochbeneb li nequetaklan ut quexye reheb laj Israel: Laj Faran quixye nak inca chic taquemank li quim. 11 Anakcuan laex chic texxic chixxocbal le quim yalak bar tetau chak. Li trabaj sa xnaajquilak ajcui. Inca tacosk xquial li xan nequeyi b, chanqueb. 12 Tojonak chixjunileb laj Israel quexjequi rib sa li tenamit Egipto chixsicbaleb lix quim. 13 Kaxal cuichic xjoskileb li nequetaklan sa xbeneb ut quexye reheb: Techoy le trabaj li nakaxtesiman ere rajlal cutan jo nequebanu nak kaxtesinbil le quim junxil, chanqueb re. 14 Eb laj Israel li cuanqueb chok aj ilol trabaj quesaque xbaneb laj Egipto li nequetaklan sa xbeneb sa xcaba laj Faran. Eb li nequetaklan quexpatz reheb laj ilol re li trabaj: Caut nak maji nequekaxtesi xquial li xan re ecuer ut re anakcuan jo xebanu junxil? chanqueb. 15 Eb laj Israel li xakabanbileb chi iloc trabaj quecuulac riquin laj Faran chi jitoc ut quexpatz re: Caut nak yocat chixbanunquil ain reheb la mos? 16 Inca chic naqueman li quim reheb li mos ut chixjunil li nequetaklan nequexye ke, Yi bomak li xan. Ut sacbilo chikajunilo xbaneb. Abanan macua lao aj Israel cuan ke. A ban la tenamit cuanqueb re, chanqueb re laj Faran. 17Laj Faran quixye reheb: Laex moco sacahex ta. Jocan nak inca nequeraj trabajic. Xban aan nak yoquex xyebal nak teraj xic chi mayejac chiru le Dios. 18 Ayukex. Banuhomak le trabaj. Moco taquehek ta chic le quim. Ut li xan tekaxtesi jo xquial nequekaxtesi rajlal, chan laj Faran. 19 Tojonak laj ilol trabaj xcomoneb laj Israel quexnau nak cajo cuichic li raylal sa xbeneb ut queraho xchol nak querabi nak ma joke tacosmank li canjel chok reheb. 20 Nak eb laj ilol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO5,6

110

trabaj queel sa rochoch laj Faran, coxextau laj Moiss rochben laj Aarn nak yoqueb chi oybeni nc. 21 Ut quexye reheb, Li Kacua Dios taxak chiquehok rekaj li caru yoquex laex. Emac laex nak laj Faran jo ajcui li nequetaklan kaxal cuichic yoqueb xjoskil sa kaben. Teraj ajcui kacamsinquil, chanqueb re laj Moiss.

laj Moiss quiatinac cuichic riquin li Kacua Dios ut quixye re: Kacua, caut nak yocat chixquebal sa raylal li tenamit ain? Caru aj e nak xinatakla chak arin? 23 Chalen nak xinatinac riquin laj Faran jo xaye cue, mas cuichic li raylal yo chixquebal sa xbeneb laj Israel. Laat maca nacabanu re xcolbaleb la tenamit, chan laj Moiss. 1 Ut li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Anakcuan tacuil caru tinbanu re laj Faran. Moco caaj cui ta tixcanabeb chi xic laj Israel. Sa joskil ban tixyolesiheb nak tarisiheb sa lix tenamit, chan li Dios.

22 Tojonak

Laj Moiss natijoc

Dios quixye ajcui re laj Moiss, Lain li nimajcual Dios. 3 Lain quincutbesi chiruheb laj Abraham, laj Isaac jo ajcui laj Jacob nak lain li nimajcual Dios. Aban inca quincutbesi chiruheb nak lain li Dios li nacoloc. 4 Lain quinbanu lin contrato riquineb ut quinyechii reheb li naajej Canan. Yal aj numeleb nak quehilan aran. 5 Ut lain xcuabi nak yoqueb chi yabac laj Israel, li yoqueb xrahobtesinquil xbaneb laj Egipto. Xjultico cue li usilal quinyechii chak reheb. 6 Taye reheb laj Israel li tinye acue anakcuan. Lain li nimajcual Dios ut lain ajcui tin-isi nk reheb sa li cacuil trabaj sa rukeb laj Egipto. Lain tincolok reheb sa xyalal nak tinrahobtesiheb laj Egipto nak tincut lin cuanquil chiruheb. 7Lain texinque chok intenamit. Lainak le Dios. Laex tenau nak lain li nimajcual Dios li taisi nk ere sa li cacuil trabaj sa rukeb laj Egipto. 8 Lain texincam sa li naajej li quinyechii reheb laj Abraham, laj Isaac ut laj Jacob. Relic chi yal terechani li naajej sa incaba lain. Lain li nimajcual Dios li nacoloc ere, chan li Dios. 9 Laj Moiss quiatinac riquineb laj Israel jo quiyehe re xban li Dios. Ut eb aan inca querabi li ratin xban nak ac xechinan xcholeb ut tacuajenakeb xban lix cacuil trabaj. 10 Ut li Kacua Dios quixye re laj Moiss: 11 Tatxic cuichic chi atinac riquin laj Faran lix reyeb laj Egipto. Taye re nak tixcanabeb chi elc laj Israel sa lix tenamit, chan li Dios. 12 Laj Moiss quixye re li Kacua Dios: Laat nacanau nak eb laj Israel inca nequexpab li cuatin.

2 Li

Laj Moiss naboke cuichic xban li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

111

XODO6,7

Cui eb aan inca nequeabin chicuu, ma toja ta chic laj Faran taabi nk chicuu? Lain inca ninnau atinac chi us, chan laj Moiss. 13 Ut li Kacua Dios quiatinac riquin laj Moiss ut laj Aarn. Quixque li chakrab reheb laj Israel jo ajcui laj Faran re nak teisi k laj Israel sa li tenamit Egipto. 14 Aaneb ain li yucuabej sa xyankeb li ralal xcajol laj Israel. Li xben ralal laj Israel, aan laj Rubn. Ut eb li ralal laj Rubn, aaneb ain: laj Hanoc, laj Fal, laj Hezrn, ut laj Carmi. Aaneb li ralal laj Rubn. 15 Aaneb ain li ralal laj Simen: laj Jemuel, laj Jamn, laj Ohad, laj Jaqun, laj Zohar, ut laj Sal li quicuan riquin jun ixk aj cananea. Aaneb li ralal laj Simen. 16 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Lev: laj Gersn, laj Coat, ut laj Merari. Aaneb li ralal xcajol laj Lev. Jun ciento riquin cuuklaju xcacal (137) chihab cuan re laj Lev nak quicam. 17Aaneb ain li ralal laj Gersn: laj Libni ut laj Simei. Aaneb li ralal laj Gersn. 18 Aaneb ain li ralal laj Coat: laj Amram, laj Izhar, laj Hebrn ut laj Uziel. Jun ciento riquin oxlaju xcacal (133) chihab cuan re laj Coat nak quicam. 19 Aaneb ain li ralal laj Merari: laj Mahli ut laj Musi. Aaneb li ralal laj Lev. 20 Laj Amram quixcam chok rixakil li ri tzin lix yucua lix Jocabed xcaba. Quicuan cuib li ralal riquin. Laj Aarn ut aj Moiss xcabaeb. Jun ciento riquin cuuklaju xcacal (137) chihab cuan re nak quicam. 21 Aaneb ain li ralal laj Izhar: laj Cor, laj Nefeg ut laj Zicri. 22 Aaneb ain li ralal laj Uziel, laj Misael, laj Elzafn ut laj Sitri. 23 Laj Aarn quixcam chok rixakil lix Elisabet lix co lix Aminadab li ri tzin laj Naasn. Laj Aarn quicuan cahib li ralal riquin. Aaneb ain lix caba: laj Nadab, laj Abi, laj Eleazar ut laj Itamar. 24 Aaneb ain li ralal laj Cor: laj Asir, laj Elcana ut laj Abiasaf. Aaneb ain li ralal xcajoleb laj coretas. 25 Laj Eleazar li ralal laj Aarn, quixcam chok rixakil jun lix rabin laj Futiel. Ut quicuan li ralal riquin aj Finees xcaba. Aaneb li quetaklan reheb li yucuabej sa xyankeb laj levitas. Aaneb ain li ralal xcajol laj Eleazar. 26 A laj Aarn ut laj Moiss aaneb li queatinac xban li Kacua Dios ut quixye reheb nak terisiheb laj Israel sa li tenamit Egipto chi tzoltzo. 27Laj Moiss ut laj Aarn aaneb li queatinac riquin li rey Faran re nak tarisiheb laj Israel sa li tenamit Egipto. 28-29 Sa li cutan nak li Kacua Dios quiatinac riquin laj Moiss aran sa li tenamit Egipto, quixye re: Lain li Kacua Dios. Chixjunil li tinye acue, laat taye re laj Faran lix reyeb laj Egipto, chan. 30 Ut laj Moiss quixye: Lain inca ninnau atinac chi us. Chanru nak laj Faran tixpab li caru tinye lain? chan. 1 Ut li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Laat tatinque chi canjelac chok cuuchil chiru laj Faran. Ut laj Aarn taatinak chok acuuchil laat. 2 Laat tatyehok re laj Aarn chixjunil li caru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO7

112

tinye acue lain. Ut aan tajalok re la cuatin chiru laj Faran re nak aan tixcanabeb chi xic laj Israel. 3 Lain tincacuubresi xchol laj Faran. Nabal incuanquilal tincutbesi sa li tenamit Egipto. 4 Ut laj Faran ti c inca taabi nk cheru. Lain tinrakok atin sa xbeneb laj Egipto. Tintakla nabal raylal sa xbeneb re nak taruk tincuisiheb lin tenamit Israel sa xyankeb laj Egipto. 5 Nak tinrakok atin sa xbeneb texnau nak lain li Kacua Dios ut tincuisiheb lin tenamit sa xyankeb, chan li Dios. 6 Laj Moiss ut laj Aarn quexbanu chi tzakal re ru li quiyehe reheb xban li Kacua Dios. 7 Cacal (80) chihab cuan re laj Moiss ut oxib rocal (83) chihab cuan re laj Aarn nak queatinac riquin laj Faran.

li Kacua Dios quixye reheb laj Moiss ut laj Aarn: 9 Cui laj Faran tixye ere Cutumak chicuu le cuanquil, tojonak laat, at Moiss, taye re laj Aarn Cut la xuk chi rok laj Faran ut la xuk tasuki k chok canti, chan li Dios. 10 Laj Moiss rochben laj Aarn nak quecuulac riquin laj Faran. Ut quexbanu jo queyehe re xban li Kacua Dios. Laj Aarn quixcut lix xuk chiru laj Faran rochbeneb laj canjel chiru. Ut lix xuk quisuki chok canti. 11 Ut laj Faran quixbokeb li cui nk li cuanqueb xnaleb jo eb ajcui laj ke li cuanqueb sa li tenamit Egipto. Jo quixbanu laj Aarn, jocan ajcui quexbanu eb aan. 12 Quilajexcut lix xuk chi choch ut eb lix xuk quesuki chok canti. Ut lix xuk laj Aarn quixnukeb lix xuk eb laj ke. 13 Aban laj Faran toj naxcacuubresi lix chol ut ti c inca na-abin chiruheb, jo quixye li Kacua Dios.

8 Ut

Lix xuk laj Aarn

inca naxcanabeb chi xic li tenamit. 15 Cuulaj tatxic chire li nima ut aran tacuoybeni laj Faran nak tacuulak. Ut tacam sa acuuk la xuk li quisuki chok canti. 16 Ut taye re, Li Kacua Dios lix Dioseb laj Hebreo, xtaklan chak cue acuiquin. Jo ain xye acue: Xcanabakeb chi xic lin tenamit re nak eb aan tinexlokoni sa li chaki choch. Chalen anakcuan inca nacacuaj xbanunquil li caru nacuaj chan li Dios acue. 17Anakcuan, at Faran, laat taque retal nak aan li Kacua Dios, ut kaxal nim xcuanquil. Lain tinsac li nima Nilo riquin lin xuk. Ut riquin aan taquicok li ha. 18 Ut li car li cuanqueb sa li nima tecamk. Tachuhok li nima. Ut eb laj Egipto inca chic teruc li ha xban nak

14Tojonak li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Cau xchol laj Faran ut

Li nimla raylal nak li ha quisuki chok quic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

113

XODO7,8

chuhak chic. 19 Li Dios quixye ajcui re laj Moiss: Taye re laj Aarn, Ye la xuk sa xbeneb li ha li cuan Egipto, sa xbeneb li nima, li coc rok ha, jo eb ajcui li palau re nak taquicok. Yalak bar naxocman cui li ha sa li tenamit Egipto, junes quic chic tataumank. chan. 20 Laj Moiss ut laj Aarn quexbanu jo quiyehe reheb xban li Kacua Dios. Chiru laj Faran rochbeneb laj canjel chiru, laj Aarn quixsac li nima riquin lix xuk. Chixjunil li ha quiquico. 21 Quilajecam chixjunil li car sa li nima ut quichuho li ha. Inca chic naru teruc li ha. Yalak bar sa li tenamit Egipto, junes quic chic li ha. 22 Jo nak quexcutbesi lix nalebeb laj Moiss ut laj Aarn, jocan ajcui quexbanu laj ke. Ut kaxal cuichic quicacuuc xchol laj Faran. Jo quixye li Kacua Dios, laj Faran chi ti c inca qui-abin chiru. 23 Ut laj Faran maca naraj re li caru yo chixculbal. Quixsukisi rib ut co sa rochoch. 24 Xban nak inca chic naru teruc li ha sa li nima, chixjunileb laj Egipto quilajexbec xhaeb chire li nima. 25 Cuukub cutan tzakal quicuan chok quic li ha xban li Kacua Dios.

li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Tatxic cuichic riquin laj Faran ut taye re, Jocain xye li Kacua Dios: Xcanabakeb chi xic lin tenamit re nak tinexlokoni. 2 Ut cui inca nacacanabeb chi xic lin tenamit, lain tintakla chak nabal li amoch sa la tenamit. 3 Numtajenakak xquial li amoch sa li nima. Telajeoc sa la cuochoch ut teoc ajcui sa li naajej li nacatcuar cui. Telajepiscok sa xben la chat. Telajeoc ajcui sa rochocheb le mos ut sa rochocheb chixjunileb li tenamit. Telajeoc sa le horno ut telajepiscok sa xben le ca. 4 Telajepiscok chacuix laat jo ajcui chirixeb chixjunileb li tenamit. Telajepiscok ajcui chirixeb la mos, chan li Dios. 5 Ut li Kacua Dios quixye ajcui re laj Moiss: Taye re laj Aarn nak tixye lix xuk sa xben li nima, sa xbeneb li coc rok ha jo ajcui sa xbeneb li palau re nak teelk chak li amoch sa li ha. Ut telajexic sa li tenamit Egipto, chan. 6 Tojonak laj Aarn quixye lix xuk sa xbeneb chixjunileb li ha. Ut queel chak li amoch ut quilajetam sa li tenamit Egipto. 7Ut eb laj ke quexbanu ajcui jo quixbanu laj Moiss. Ut nabaleb li amoch queel chak xbaneb. 8 Tojonak laj Faran quixbok laj Moiss ut laj Aarn. Quixye reheb: Tetzama chiru li Kacua Dios nak tarisi chixjunil li amoch cuiquin jo ajcui riquineb lin tenamit. Ut lain tincanabeb chi xic laj Israel re nak texic chi mayejac chiru li Dios, chan. 9 Laj Moiss quixye re laj Faran: Laat yal acue joke tacuaj tintijok chiru li Dios chacuix laat ut chirixeb la mos, jo eb ajcui la tenamit. Tintzama chiru nak tarisiheb li amoch eriquin ut sa le rochoch. Caaj chic li jo quial tecanak sa li nima,

1Tojonak

Li nimal raylal xban li quila amoch

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO8

114

chan laj Moiss. 10 Laj Faran quixye: Cuulaj ajcui tabanu. Ut laj Moiss quixye re: Cuulaj ajcui tauxmank li caru yocat chixtzamanquil re nak tacuil nak maca chic junak Dios jo li Kacua Dios, li nakalokoni lao. 11 Chixjunil li amoch teelk acuiquin. Teelk ajcui riquineb la mos, jo ajcui riquineb chixjunileb li tenamit. Teelk ajcui sa le rochoch. Caaj chic li cuanqueb sa li nima tecanak, chan laj Moiss. 12 Tojonak laj Moiss rochben laj Aarn queel riquin laj Faran. Ut laj Moiss quiatinac riquin li Kacua Dios chirix li amoch jo quixtzama laj Faran. 13 Li Kacua Dios quixbanu jo quixtzama laj Moiss. Quilajecam chixjunil li amoch sa li rochocheb ut quilajecam chi ruuj nebal ut sa li calebal. 14 Ut eb li cristian quilajexchutub li camenak amoch ut cajo nak quichuho li tenamit xban xboc li amoch. 15 Ut laj Faran nak quiril nak qui-usa li tenamit, quixcacuubresi cuichic xchol. Ut inca qui-abin, jo quixye li Kacua Dios.

li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Jocain taye re laj Aarn: Taye la xuk ut tasac li poks riquin la xuk. Riquin aan tepucank li suk sa li tenamit Egipto, chan. 17Jocan quexbanu. Laj Aarn quixye lix xuk ut quixsac li poks. Ut li quila suk nequecuoyoynac chirixeb li cristian jo ajcui chirixeb li xul. Chixjunil li poks sa li tenamit Egipto quisuki chok suk. 18 Jocan ajcui eb laj ke quexyal xbanunquil riquin lix naleb aan. Abanan inca queru. Li suk nequehananac chirixeb li cristian jo eb ajcui li xul. 19 Eb laj ke quexye re laj Faran: Ain xbanuhom li Kacua Dios, chanqueb. Ut jo quixye li Dios, laj Faran kaxal cuichic quicacuubresi xchol ut inca qui-abin chiruheb.

16Tojonak

Li nimla raylal xban li quila suk

li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Ekela tatcuacli k cuulaj ut tatxic chire li nima. Aran tacuoybeni laj Faran nak tacuulak. Taye re, Jocain xye li Kacua Dios acue: Canabeb chi xic lin tenamit re nak tinexlokoni. 21 Cui inca nacacanabeb chi xic lin tenamit, lain tintakla li quila okob chi raxyat sa eyank ut sa xyankeb la mos, ut sa xyankeb chixjunileb li tenamit jo eb ajcui sa le rochoch. Telajequiank sa le rochoch ut telajequiank ajcui sa li choch bar cui telajexcuank. 22 Aban inca tintakla li raxyat sa li naajej Gosn bar cuanqueb cui lin tenamit. Aran inca techichii nk li raxyat. Riquin aan tenau nak lain li Kacua Dios ut cuan incuanquil sa xben li ruchichoch. 23 Sicbil ru inban lin tenamit. Jalan

20Tojonak

Li nimla raylal xban li raxyat

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

115

XODO8,9

tinbanu re lin tenamit lain chiru la tenamit laat. Cuulaj tabanumank li xinye acue, chan li Kacua Dios. 24 Ut jocan quixbanu li Kacua Dios. Quilajetam li raxyat sa rochoch laj Faran jo ajcui li rochocheb lix mos. Xban xquialeb li raxyat quiyibo ru chixjunil li caru cuan sa li tenamit Egipto. 25 Ut laj Faran quixbok laj Moiss ut laj Aarn ut quixye reheb: Mayejankex chak chiru le Dios. Aban tebanu sa li naajej li cuanquex cui, chan. 26 Ut laj Moiss quixye re: Inca naru nakabanu chi jocan. Jo nocomayejac lao chiru li Kacua Dios, xic nequeril eb laj Egipto. Toloexque chi pec cui nocomayejac chiru li kaDios sa li tenamit ain. 27Tento nak toxic aran sa li chaki choch oxib cutan chi be. Ut aran tomayejak chiru li kaDios jo xye ke li Kacua, chan. 28 Laj Faran quixye re: Lain texincanab chi xic. Mayejankex chak chiru le Dios sa li chaki choch. Aban inca mas najt texxic. Textijok ajcui chicuix, chan laj Faran. 29 Laj Moiss quichakoc ut quixye re: Xic cue anakcuan. Tintzama chiru li Kacua Dios nak cuulaj tarisiheb li raxyat acuiquin jo ajcui riquineb la mos ut riquineb chixjunileb le tenamit. Ut, banu usilal, moabalaki cuichic. Maye cuichic ke nak inca toxic chi mayejac chiru li Kacua Dios, chan laj Moiss. 30 Ut laj Moiss qui-el riquin laj Faran. Quitijoc chiru li Kacua Dios. 31 Li Kacua Dios quixbanu jo quixtzama laj Moiss. Quirisiheb chixjunileb li raxyat riquin laj Faran jo ajcui riquineb lix mos ut riquineb ajcui chixjunileb li tenamit. Ti c ma jun chic quicana. 32 Aban quixcacuubresi cuichic xchol laj Faran ut inca quixcanabeb chi xic li tenamit.

li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Tatxic cuichic riquin laj Faran ut taye re, Jocain quixye li Kacua Dios, lix Dioseb aj Hebreo: Xcanabakeb chi xic lin tenamit re nak tinexlokoni. 2 Ut cui inca nacacanabeb chi xic ut yocat chixbaybaleb chi xic, 3 lain tintakla jun nimla raylal sa xbeneb le quetomk li cuanqueb sa calebal. Jun nimla yajel tatanek sa xbeneb li cuacax, li cacuay, li bur, li camello jo ajcui eb li carner. 4 Abanan lix quetomkeb laj Israel maca texcul. Caaj cui lix quetomkeb laj Egipto tecamk, chan li Dios. 5 Cholcho chiru li Dios joke taculmank ain. Li Dios quixye reheb: Cuulaj tinbanu ain sa li tenamit, chan. 6 Jo cuulajak chic li Kacua Dios quixbanu jo quixye reheb. Quilajecam lix quetomkeb laj Egipto ut reheb laj Israel ma jun quecam. 7Laj Faran quixtakla rilbal lix quetomkeb laj Israel ma xecam na. Ut quirabi resil nak ma jun quecam. Ut toj cau ajcui xchol laj Faran ut inca quixcanabeb chi xic li tenamit.

1Tojonak

Li nimla raylal nak quilajeyajer li cuacax

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO9

116 Li nimla raylal nak quilajexcul li ni nki xox

Kacua Dios quixye re laj Moiss ut laj Aarn: Techap jun mochak li cha li cuan sa xnaaj li xam ut laj Moiss tixcut takec nak yo chi iloc laj Faran. 9 Yalak bar sa li tenamit Egipto pukuknac li cha sa xbeneb li cristian ut pukuknac sa xbeneb li xul. Riquin aan taticlak li ni nki xox chirixeb, chan. 10 Tojonak quexchap jun moch li cha cuan sa xnaaj li xam. Chiru laj Faran laj Moiss quixcut takec. Riquin aan quichal li ni nki xox sa xbeneb li cristian ut sa xbeneb ajcui li xul. 11 Eb laj ke inca chic queru xcutbal xcuanquileb chiru laj Moiss xban nak yajeb xban li xox jo nak queyajer chixjunileb laj Egipto. 12 Ut li Kacua Dios quixcacuubresi xchol laj Faran. Jo quixye li Kacua Dios re laj Moiss junxil, laj Faran ti c inca quixbanu li caru quexye.

8 Li

li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Cuulaj tatcuacli k ekela ut tatxic riquin laj Faran. Taye re, Jocain xye acue li Kacua Dios, lix Dioseb laj Hebreo: Canabeb chi xic lin tenamit re nak tinexlokoni. 14 Ut anakcuan tintakla cuichic jun raylal sa aben jo ajcui sa xbeneb la mos ut sa xbeneb ajcui chixjunil li tenamit re nak chi jocan tanau nak ma ani chic junak Dios sa ruchichoch jo lain. 15 Cui ta lain xcuaj, xinque raj jun nimla yajel sa eben ut xex-oso raj. Ut xexcuisi raj chi junaj cua sa ruchichoch. 16 Abanan lain inca xinque li yajel aan sa eben xban nak xcuaj xcutbal lin cuanquil cheru. Ut re ajcui nak teye cuesilal sa ruchichoch. 17 Abanan laat riquin chixjunil ain, toj yocat chixnimobresinquil acuib sa xbeneb lin tenamit ut inca nacacanabeb chi xic. 18 Cuulaj taque retal nak sa li or ain tintakla chak li ni nki sakbach hamamnak sa xben li tenamit Egipto. Ma jun sut erilom chak chalen ke cutan. 19 Jocan nak takla xtzapbal sa rochocheb la quetomk jo ajcui li caru cuan acue sa calebal re nak inca tecamk xban li sakbach li tatanek sa xbeneb. Tecamk xban li sakbach chixjunileb li cristian jo eb ajcui li xul cui inca tzaptzoqueb, chan li Kacua Dios. 20 Cuanqueb sa xyankeb lix tenamit laj Faran li quexpab li caru quixye li Dios. Quilajerocsiheb lix mos jo ajcui eb lix quetomk li cuanqueb sa calebal. 21 Aban li inca quexpab li ratin li Kacua Dios quexcanabeb lix mos sa calebal rochbeneb lix quetomk. 22 Ut li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Taksi la cuuk ut riquin aan tatanek chak li sakbach sa chixjunil li

13 Tojonak

Li nimla raylal xban li sakbach

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

117

XODO9,10

tenamit Egipto. Telajetanek chak sa xbeneb li cristian ut sa xbeneb li xul jo ajcui li acui mk yalak bar sa li tenamit Egipto, chan li Dios. 23 Tojonak laj Moiss quixtaksi lix xuk sa choxa ut li Kacua Dios quixtakla li cak ut li sakbach. Ni nki sakbach quixtakla chak li Kacua Dios sa xben li tenamit. 24 Nareploc li rak cak ut yo li sakbach. Ma jun sut quexcul chi jocan sa li tenamit Egipto chalen ke cutan. 25 Xban li sakbach quilajeoso chixjunil li caak re ru li cuan chirix cab. Li sakbach quilajxtani li cristian jo ajcui eb li xul. Quilajxtani li acui mk ut quilajxpuqui chixjunil li che. 26 Caaj chic sa li tenamit Gosn inca quicuan li sakbach xban nak aran cuanqueb laj Israel. 27 Tojonak laj Faran quixtakla xbokbaleb laj Moiss ut laj Aarn. Quixye reheb: Anakcuan xinnau nak xinmacob. Moco li Kacua Dios ta cuan re. Lain cuan cue ut jo ajcui lin tenamit cuanqueb re. 28 Tayaba xcaba li Kacua Dios. Tzakal li xkacul riquin li sakbach ut li cak. Texincanab chi xic. Inca chic nacuaj nak texbayk arin, chan. 29 Laj Moiss quixye re: Nak tincuulak chire li tenamit, aran tintaksi li cuuk ut tintijok chiru li Kacua Dios. Inca chic tacuank sakbach chi moco li cak. Chi jocan tanau nak li Kacua Dios aan laj echal re li ruchichoch. 30 Lain ninnau nak laat chanchanateb ajcui laj canjel chacuu. Inca nequexucua ru li Kacua Dios, chan laj Moiss. 31 Xban nak ac cuan ru li acui mk cebada xcaba ut yo chi atzumac li lino, nak quichal li sakbach sa xben quilajxtoki chixjunil ut qui-oso. 32 Aban li trigo ut li ceteno maca quexcul xban nak toj yoqueb chi mokc. 33 Tojonak laj Moiss qui-el riquin laj Faran. Nak cuan chire li tenamit, quixtaksi li ruk ut quitijoc chiru li Kacua Dios. Ut li Dios quixchanab li sakbach jo ajcui li cak. Inca chic xque li hab. 34 Ut laj Faran quiril nak chanamil. Maca chic li hab ut li cak ut maca chic li sakbach. Quimacob cuichic laj Faran. Quixcacuubresi xchol jo eb ajcui laj canjel chiru. 35 Quixcacuubresi cuichic xchol laj Faran ut inca quixcanabeb chi xic laj Israel. Jo quixye li Kacua Dios junxilaj re laj Moiss, jocan quixbanu laj Faran.

10

Kacua Dios quixye re laj Moiss: Tatxic cuichic riquin laj Faran. Lain xincacuubresi xchol laj Faran jo eb ajcui laj canjel chiru re nak tincut lin cuanquilal chiruheb. 2 Chi jocan laex teye reheb le ralal ecajol chanru xinbanu riquineb laj Egipto nak xincutbesi lin cuanquilal chiruheb. Laex tenau nak relic chi yal nak lain li Kacua Dios, chan. 3 Tojonak laj Moiss ut laj Aarn quecoeb riquin laj Faran ut quexye re: Jocain xye acue li Kacua Dios, lix Dioseb laj

1Li

Li nimla raylal xban li quila sac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO10

118

Hebreo. Joke tacubsi acuib chicuu? Canabeb chi xic lin tenamit re nak tinexlokoni. 4 Ut xye ajcui, Cui inca nacacanabeb chi xic lin tenamit, cuulaj tintaklaheb laj sac sa la tenamit. 5 Tintakla li quila okob chi aj sac toj retal tatzaponk li choch xbaneb. Jo quial chic li acui mk inca xcamsi li sakbach, talajexlou chixjunil. Talajexcua xxak li che. 6 Talajeoc sa la cuochoch ut talajeoc sa rochocheb laj canjel chacuu. Talajeoc sa rochocheb chixjunileb laj Egipto. Ma jun sut rilomeb la yucua chi moco la xetonil yucua jo tinbanu anakcuan, chan acue li Kacua Dios. Ut laj Moiss qui-el riquin laj Faran. 7Ut eb laj canjel chiru laj Faran quexye re laj Faran: Jo najtil chic toxchichii li cui nk ain? Canabeb chi xic laj Israel re nak eb aan texlokoni chak li Kacua lix Dioseb. Ma inca nacacuil nak x-oso li katenamit Egipto? chanqueb. 8 Tojonak laj Moiss rochben laj Aarn quecame cuichic riquin laj Faran. Laj Faran quixye reheb: Ayukex. Lokonihomak chak ru li Kacua le Dios. Ut aniheb li texic? chan. 9 Laj Moiss quichakoc ut quixye: Chikajunilo toxic xban nak toninkei k chiru li kaDios. Texic li saj cui nk ut texic li chequel cui nk ut texic ajcui li ixk. Talajexic li kalal kacajol. Ut takacameb ajcui li kaquetomk, chan laj Moiss. 10 Laj Faran sa joskil quichakoc. Re xhobbaleb nak quixye reheb: Tento nak le Dios textenka cui laex cuan sa echol nak texincanab chi xic erochbeneb le cocal. Lain moco texincanab ta chi xic chi jocan. Lain ninnau nak inbalakinquil teraj. Ma jaruj texincanab chi xic chejunilex. 11 Inca texincanab chi xic cui tecameb li cocal. Caaj cui laex cui nk texxic ut telokoni le Dios cui jocan teraj, chan. Ut laj Moiss ut laj Aarn quealinasi c sa junpat xban laj Faran. 12 Tojonak li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Taksi la cuuk sa xben li tenamit re nak techalk laj sac. Chixjunil li checam sa li tenamit Egipto li inca qui-oso xban li sakbach, eb laj sac talajexcua chixjunil, chan li Kacua Dios. 13 Ut laj Moiss quixtaksi lix xuk sa xben li tenamit Egipto. Ut li Kacua Dios quixtakla chak jun cacuil ik. Li ik qui-el chak sa li na-el cui chak li sake. Chi cutan ut chi kojyi n yo li ik. Ut nak quisakeu, ac cuanqueb chic laj sac li quixcam chak li ik. 14 Quilajechal laj sac sa chixjunil li tenamit Egipto. Nequehirirnac sa xben li tenamit. Ma jun cua rilomeb aan chalen ke cutan, ut ma jun cua chic teril mokon. 15 Quikojyi no li tenamit Egipto xban xquialeb laj sac ut quitzapon li choch xbaneb. Quilajexcua chixjunil li checam ut li ru li che li inca qui-oso xban li sakbach, quilajexcux. Maca chic caru rax ru quicana sa li tenamit Egipto. Maca chic li checam, ut macaeb chic li xxak li che. 16 Tojonak laj Faran sa junpat quixbokeb chak laj Moiss ut laj Aarn.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

119
17Tintzama

XODO10,11

Quixye reheb: Xinmacob chiru li Kacua la Dios ut cheru ajcui laex. cheru, caaj chic anakcuan tecuy inmac ut chetzama chiru le Dios nak tarisi li raylal ain sa kaben nak toj maji nococam, chan. 18 Laj Moiss qui-el riquin laj Faran ut quitijoc chiru li Kacua Dios. 19 Li Kacua Dios quixtakla cuichic jun li cacuil ik. Qui-el chak sa li na-oc cui li sake. Eb laj sac quilajecame xban li ik. Quilajecute sa jun li nimla palau Mar Rojo xcaba. Ti c ma jun chic laj sac quecana sa li tenamit Egipto. 20 Li Kacua Dios quixcacuubresi cuichic xchol laj Faran ut inca quixcanabeb chi xic laj Israel.

li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Taksi la cuuk re nak takojyi nok ru li cutan sa li tenamit Egipto. Nak tebek li cristian yal texche aj chic lix beheb, chan li Dios. 22 Laj Moiss quixtaksi li ruk. Ut chirix aan quicana li tenamit sa kojyi n. Oxib cutan tzakal quicuan li kojyi n sa li tenamit Egipto. 23 Eb laj Egipto inca quiru queril rib xban nak kaxal cuichic kojyi n. Yal chunchuqueb aj chic sa lix naajeb sa kojyi n chiru li oxib cutan aan. Ma bar naru nequexic. Abanan eb laj Israel cutan sa li naajej li cuanqueb cui. 24 Ut laj Faran quixbok laj Moiss ut quixye re: Ayukex. Lokonihomak chak le Dios. Camomak le cocal. Aban le quetomk tecanab arin, chan. 25 Laj Moiss quixye re: Tento nak takacam li kaquetomk re nak tomayejak chiru li kaDios. Takacat li kamayej. 26 Tento nak taxic chixjunil li kaquetomk. Ma jun takacanab. Sa xyankeb aan takasic ru li takamayeja chiru li kaDios. Nak tocuulak, aran takil bar cuan li tacanjelak chok kamayej, chan laj Moiss. 27 Ut li Dios quixcacuubresi cuichic xchol laj Faran ut inca quixcanabeb chi xic. 28 Laj Faran quixye re laj Moiss: Elen sa xnak cuu chi junaj cua. Inca chic nacuaj rilbal acuu. Relic chi yal tinye acue nak sa li cutan nak tincuil cuichic acuu, aran tatcamk, chan. 29 Laj Moiss quixye re: Chi-uxmank jo xaye. Nak tinelk acuiquin, inca chic tacuil cuu, chan re.

21Ut

Li nimal raylal xban nak quikojyi no ru li cutan

11

Kacua Dios quixye re laj Moiss: Jun chic li raylal tintakla sa xben laj Faran jo cui anchal sa xben li tenamit Egipto. Ut riquin aan texcanab chi xic laj Faran. Aban moco caaj
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Li

Resilal xcamiqueb li xben alalbej

XODO11,12

120

cui ta texcanab chi xic, texralina chi junaj cua. 2 Anakcuan tayeheb re laj Israel nak xicakeb chixtzamanquil li caak re ru yi banbil riquin oro ut plata. Eb li cui nk textzama riquineb li rech cui nkilal ut jocan ajcui li ixk textzama riquin li rech ixkilal, chan li Dios. 3 Li Kacua Dios quixkunobresi xcholeb li tenamit Egipto ut quexcam rib sa usilal riquineb laj Israel. Ut eb laj canjel chiru laj Faran jo eb ajcui chixjunileb laj Egipto quex-oxloki chic laj Moiss. 4 Ut laj Moiss quixye re laj Faran: Jocain xye li Kacua Dios acue. Sa tuktu kojyi n tincut lin cuanquil sa li tenamit Egipto. 5 Ut telajecamk li xbeneb eralal. Ma jun tecolek. Usta laat aj Faran, kaxal nim acuanquil, tacamk li xben acualal. Ut tecamk ajcui xben ralal la mos ixk li ti c macaeb xcuanquil. (Chixjunileb li xben ralaleb laj Egipto talajecamk, li cuanqueb xcuanquil ut li macaeb xcuanquil.) Ut talajecamk ajcui chixjunil li xben ral li quetomk. 6 Sa li tenamit Egipto chixjunileb li cristian japjokeb re chi yabac xban xrahileb sa xchol. Ma jun sut rabiom li yabac chi jocan chi moco taabimank mokon. 7 Riquin aan taque retal nak eb laj Israel sicbileb ru inban. Eb aan maca texcul, chi moco eb li xul. Chi ti c maca texcul laj Israel. Chi moco li tzi tecuobak, chan li Dios. 8 Laj Moiss quixye ajcui re laj Faran: Chixjunileb laj canjel chacuu tecuulak cuiquin ut texcuikib rib chicuu chixtzamanquil. Texye cue, Banu usilal, ayu laat acuochbeneb chixjunileb laj Israel. Ut chirix aan tinelk sa eyank, chan laj Moiss. Ut ma cachin xjoskil laj Moiss nak qui-el riquin laj Faran. 9 Junxil yebil chak re laj Moiss nak li Kacua Dios quixye re: Laj Faran inca taabi nk chacuu xban nak toj tincuaj tincutbesi lin cuanquil chiruheb chixjunileb li tenamit Egipto. 10 Laj Moiss rochben laj Aarn sachba cholej li quilajexbanu chiru laj Faran. Aban li Kacua Dios quixcacuubresi xchol laj Faran ut inca quixcanabeb chi elc laj Israel sa li tenamit Egipto.

12

Dios quixye reheb: 2 Chalen anakcuan li po ain, aan chic xticlajic li chihab chok ere laex. 3 Taye reheb chixjunileb laj Israel nak sa li lajeb xbe li po ain li cui nk texsic junjunk li carner re li junk cabal. 4 Li inca quiheb sa rochocheb naru nequexxic chi cuaac rochbeneb li rech cabal re nak texchoy xtiubal chixjunil lix tibel li carner. Texbir rix jo quial li textzaca li junjunk. 5 Usta chibat, usta carner li tesic, jun chihab cuank re. Ut tento nak telom li xul ut chabilak.

1Nak toj cuanqueb sa li tenamit Egipto laj Moiss ut laj Aarn, li Kacua

Li Kacua Dios quinume chi rakoc atin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

121

XODO12

Macaak xyajel. 6 Nak ac xesic aan, texoc. Sa li calaju xbe li po nak ac namoynac, chejunilex laex aj Israel tecamsi li china carner li sicbil ru eban. 7Terach xquiquel li carner sa xben li puerta jo ajcui sa xca pacalil xcheel li puerta sa le rochoch li bar yokex cui chi cuaac. 8 Sa li kojyi n aan tetiu li tib chi pombil. Tecua li caxlan cua xcomon li maca xchamal ut tetiu ajcui li ichaj li ca. 9 Metiu li tib chi rax chi moco chi caltinbil. Chi pombil ban tetiu. Tepom chi tzakal jun, rochben lix jolom jo ajcui li rok, li ruk ut li cuan chi sa. Caaj cui lix tzaj terisi. 10 Li jo quial li taelaank mexoc chok re cuulaj. Catbil tebanu. 11 Jocain nak texcuaak. Nak ac oc ere chi cuaac, teque lix camal esa, teque le xab ut cuank le xuk sa le ruk. Teseba erib chi cuaac. Aan li kojyi n nak lain li Kacua Dios tinnumek sa li tenamit chi rakoc atin. 12 Sa li kojyi n aan lain tincuulak sa li tenamit Egipto ut tincamsiheb chixjunileb li xben alalbej sa xyankeb laj Egipto, jocan ajcui li xben ral li quetomk. Ut lain tinrakok atin sa xbeneb lix dioseb li nequexlokoni laj Egipto. Lain li Kacua Dios. 13 Abanan li quic li teque chire xpuertil le rochoch, aan eretalil chicuu. Nak tincuil li quic, ti c tinnumek sa le rochoch. Ma jun tacamk sa le rochoch laex nak yokin chixcamsinquil li xben ralaleb aj Egipto. 14 Chalen anakcuan rajlal chihab texninkei k sa incaba sa li calaju xbe li xben po. Li ninke ain, aan re xjulticanquil chanru nak xexincol. 15 Chiru cuukub cutan yokex chi ninkei k. Sa li xben cutan terisi sa le rochoch chixjunil li naxque chi si poc li caxlan cua. Re li cuukub cutan li caxlan cua li tecua, aan xcomon li maca xchamal. Ut cui junak cristian tixcua li caxlan cua xcomon li cuan xchamal, li cristian aan taisi k sa eyank. 16 Sa li xben cutan techutub erib re xlokoninquil li Dios ut sa xcuuk li cutan techutub cuichic erib. Sa li cuib chi cutan aan inca textrabajik. Caaj cui le tzacaemk teyi b. 17Sa li ninke ain tecua li caxlan cua li maca xchamal xban nak sa li cutan ain xexcuisi sa li tenamit Egipto. Re xjulticanquil li xinbanu ere, chalen anakcuan, texninkei k chi jocain jo eb ajcui le ralal ecajol. Li cutan aan teoxloki xban nak sa li cutan aan quexcuisi sa li tenamit Egipto. 18 Sa li calaju xbe li xben po nak ac namoynac, tecua li caxlan cua li maca xchamal. Jocain tebanu toj sa li jun xcacal (21) xbe li po. 19 Cuukub cutan tzakal macaak li caxlan cua li cuan xchamal sa le rochoch. Li ani tacuaok li caxlan cua li cuan xchamal usta yal numec yo sa eyank, aan taisi k sa eyank laex aj Israel. 20 Mecua li caxlan cua xcomon li cuan xchamal. Sa li junjunk chi cab, tecua li caxlan cua li maca xchamal, chan li Dios. 21 Tojonak laj Moiss quixbok chixjunileb li cui nk li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel. Quixye reheb: Tesic le carner ut tecamsi chok reheb li cuanqueb sa le rochoch. 22 Lix quiquel tecul sa junak ucal. Tetza sa li quic jun china job li pim hisopo xcaba. Teque li quic sa xben li puerta jo ajcui chiru li che li cuan xca pacalil li puerta. Ut chetzapak erib sa le rochoch ut ma jun ere tael k toj sa li cutan jun chic. 23 Li Dios tanumek sa li junjunk chi cab chi rakoc atin sa xbeneb laj Egipto.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO12

122

Nak taril li quic sa xben li puerta ut chiru li cuib chi che li cuan sa xca pacalil li puerta, li Kacua Dios tanumek sa li puerta aan ut tixram lix be laj camsinel re nak inca taoc sa le rochoch chi camsi nc. 24 Ut chalen anakcuan laex, jo eb ajcui le ralal ecajol, texninkei k rajlal chihab re xjulticanquil chanru nak quex-el chak sa li tenamit Egipto. 25 Ut chi jocain chexninkei k ut chexlokoni nk ajcui nak texcuulak sa li naajej yechiinbil ere xban li Kacua Dios. 26 Nak eb le ralal ecajol texpatz ere caru xyalal li ninke li nequebanu, 27laex techolob xyalal chiruheb ut teye reheb: Ain li kamayej re li ninke pascua re xjulticanquil chanru nak coxcol li Kacua Dios nak quinume sa li tenamit Egipto chixcamsinquil li xben ralaleb, chan laj Moiss. Ut eb laj Israel quilajexxulub xjolomeb ut quexlokoni li Kacua Dios. 28 Chixjunil li queyehe re laj Moiss ut laj Aarn xban li Kacua Dios, quexbanu chixjunileb laj Israel.

kojyi n nak quinume li Dios ut quilajxcamsi li xben ralaleb chixjunileb laj Egipto. Quixcamsi li xben ralal laj Faran li kaxal nim xcuanquil. Jocan ajcui li cuanqueb sa tzalam quecamsi c ajcui li xben ralaleb. Quilajecamsi c ajcui li xben raleb lix quetomk chixjunileb, li cuanqueb xcuanquil ut li macaeb xcuanquil, chixjunileb li xben alalbej aran Egipto quilajecamsi c. 30 Chiru li kojyi n aan laj Faran quicuacli. Quecuacli ajcui laj canjel chiru jo eb ajcui chixjunileb laj Egipto. Japjoqueb re chi yabac chixjunileb laj Egipto xban nak camenakeb chic li xben alalbej sa li junjunk chi cab. 31 Ut laj Faran chiru li kojyi n aan quixtakla resil riquin laj Moiss ut laj Aarn. Quixye reheb: Cuaclinkex. Elenkex sa junpat. Camomak cherix chixjunileb laj Israel. Ayukex ut lokonihomak ru le Dios jo xeye cue. 32 Camomak ajcui cherix le quetomk jo xeye. Sebahomak erib ut elenkex. Ut textijok chicuix, chan laj Faran. 33 Ut eb laj Egipto quextzama ajcui chiruheb laj Israel nak texseba rib chi xic. Quexye reheb: Ayukex. Sebahomak erib chi xic. Mare tocamk ajcui lao cui laex inca texxic, chanqueb. 34 Tojonak eb laj Israel quexcam xkemal lix caxlan cua li maca xchamal. Quexlan lix yoklebeb sa lix ticr ut queri ka. 35 Ac quilajexbanu laj Israel jo queyehe reheb xban laj Moiss. Quilajextzama riquineb laj Egipto li caak re ru yi banbil riquin oro ut plata jo ajcui li rakeb. 36 Ut xban nak li Dios quixbanu nak eb laj Egipto quexcam rib sa usilal riquineb laj Israel, a yal caru li quextzama, quequehe reheb. Chi jocain eb laj Israel quiru querisi chiruheb laj Egipto nabal lix biomaleb.

29Tuktu

Lix camiqueb li xben alalbej

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

123 Eb laj Israel queelelic chak Egipto

XODO12,13

tenamit Sucot. Cuakib ciento mil (600,000) chi cui nk quecoeb chi rok. Eb li ixk jo ajcui eb li cocal macaeb sa ajl. 38 Ut cuanqueb ajcui laj Egipto li quecoeb sa xyankeb laj Israel. Ut ma cachin xquial li quetomk quexcam nak quecoeb. 39 Xban nak queisi c sa junpat sa li tenamit Egipto, maca xcuaheb yi banbil nak quecoeb. Riquin lix kemal li caxlan cua quexyi b lix cuaheb xcomon li maca xchamal. 40 Eb laj Israel cahib ciento riquin lajeb xcacal (430) chihab quecuan sa li tenamit Egipto. 41 Tzakal cahib ciento riquin lajeb xcacal (430) chihab nak queel chixjunileb li ralal xcajol li Dios sa li tenamit Egipto. 42 Sa li kojyi n aan li Kacua Dios quixcacaleheb chi us re nak tarisiheb sa li tenamit Egipto. Ut riquin aan chalen anakcuan eb laj Israel nequexyole li kojyi n aan re xjulticanquil chanru nak li Dios quirisiheb chak sa li tenamit Egipto. 43 Li Kacua Dios quixye re laj Moiss ut laj Aarn: Jocain nak texninkei k re xjulticanquil chanru nak quexcole nak quilajecamsi c li xben ralaleb laj Egipto. Ma jun jalan xtenamit tatzacank re li tzacaemk ain. 44 Eb li lokbil mos cui xexcul li circuncisin taruk textzaca li tzacaemk aan. 45 Abanan eb li tojbil mos ut eb li jalan xtenamiteb inca naru textzaca. 46 Tebanu sa junak cab. Inca tejor li bak ut inca terisi li tib chirix cab. 47Chixjunileb laj Israel texbanu ain. 48 Cui cuanqueb jalan xtenamit sa eyank teraj teoquenk sa li ninke ain, tento nak chixjunileb li cui nk texcul li circuncisin. Nak ac xexcul li circuncisin, ecomonakeb chic ut naru chic textzaca li tzacaemk ain. Aban ma jun naru tatzacank re cui maji xcul li circuncisin. 49 Juntaketakeb chic li chakrab chok ere jo ajcui reheb li jalan xtenamiteb. 50 Ut jo quixye li Kacua Dios reheb laj Moiss ut laj Aarn, jocan quilajexbanu chixjunileb laj Israel. 51 Ut sa li cutan aan li Kacua Dios quilajrisiheb chak laj Israel sa li tenamit Egipto. Nequetzololnac nak queel laj Israel chi junjunk chutal aran Egipto.

37Ut chixjunileb laj Israel queel sa li tenamit Ramess ut quecoeb sa li

13

li Kacua Dios quixye re laj Moiss, Tekaxtesi sa cuuk chixjunileb li xben ralaleb laj Israel ut tekaxtesi ajcui chixjunileb li xben raleb li xul. Eb aan cue lain, chan. 3-4 Laj Moiss quixye reheb: Sa li cutan ain re li po Abib xcaba, li Kacua Dios xexrisi chak sa li tenamit Egipto bar quexcanjelac cui chak chok rahobtesinbil mos. Rajlal chihab texninkei k re xjulticanquil li cutan ain, ut mecua li caxlan cua li cuan xchamal. Chijulticok ere nak riquin xnimal xcuanquil li Dios quexrisi chak sa li tenamit aan. 5 Texninkei k rajlal chihab sa li po ain nak cuankex

1-2 Ut

Li xben ralaleb laj Israel quekaxtesi c sa ruk li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO13

124

sa li naajej li yo cui checambal li Kacua Dios. Aan li chabil naajej li quiyechii c reheb le xetonil yucua junxil ut terechani ajcui laex. Aan li naajej cuanqueb cui laj cananeo, laj heteo, laj amorreo, laj heveo ut laj jebuseo. 6 Cuukub cutan tecua li caxlan cua li maca xchamal. Sa xcuuk li cutan tacuank li ninke sa xcaba li Kacua Dios re xnimanquil ru. 7 Cuukub cutan tecua li caxlan cua li maca xchamal. Inca tacuank sa eyank li caxlan cua li nasipo. Ut inca ajcui tacuank sa le rochoch li na-oc chok xchamal li caxlan cua. 8 Ut sa li cutan aan teye reheb le ralal ecajol nak li ninke li nequebanu, aan re xjulticanquil nak li Kacua Dios qui-isin chak ere sa li tenamit Egipto. 9 Li ninke ain tacanjelak chok ere re xjulticanquil nak junelic cuank sa echol li ratin li Dios. Teseraki ajcui li ratin li Dios xban nak riquin lix nimal xcuanquilal, li Dios quexrisi chak sa li tenamit Egipto. 10 Rajlal chihab texninkei k. Ac cholcho caru li cutan texninkei k cui. 11 Li Kacua Dios texcam sa li tenamit bar cuanqueb cui laj cananeo. Ut laex terechani li naajej li quixyechii li Dios reheb le xetonil yucua junxilaj ut quixyechii ajcui ere laex. 12 Nak cuankex aran laex tekaxtesi sa ruk li Dios li xben eralal. Ut tekaxtesi ajcui re chixjunil li xben raleb le quetomk li telom. 13 Li xben raleb li bur, carner teque chok ruchil. Cui inca teque ruchil, tento nak tetok xcux li china bur. Ut tento ajcui nak temayeja junak xul chok ruchil li xben eralal. 14 Mokon chic le ralal ecajol texpatz ere caru xyalal li nequebanu. Laex teye reheb, Nakabanu ain re xjulticanquil nak riquin xnimal xcuanquilal li Dios corisi chak sa li tenamit Egipto bar cocuan cui chak chok rahobtesinbil mos. 15 Laj Faran quixcacuubresi xchol ut inca coxcanab chi elc sa li tenamit Egipto. Ut li Kacua Dios quixqueheb chi camc chixjunileb li xben ralaleb laj Egipto. Quixqueheb ajcui chi camc li xben ral li quetomk. Re xjulticanquil li xbanu li Dios, lain ninmayeja chiru li Dios li xben raleb lin xul. Ut tinque chok ruchil li xben cualal, chakex reheb le ralal ecajol. 16 Li ninke aan tacanjelak ere re xjulticanquil nak junelic cuank sa echol li ratin li Dios xban nak riquin lix nimal xcuanquil li Dios quexrisi chak Egipto, chan laj Moiss.

laj Faran quixcanabeb chi xic laj Israel, nach raj li be li nanume sa xtenamiteb laj filisteo, aban li Dios inca quixcameb aran. Quixye li Dios: Mare tepletik eb laj filisteo riquineb laj Israel ut mare tachinak xcholeb ut texic cuichic xca sut Egipto, chan. 18 Li Dios quixcameb aan sa li chaki choch sa xjayal

17Nak

Li Dios quicamoc be chiruheb riquin jun chok ut jun xam

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

125

XODO13,14

li palau Mar Rojo xcaba. Nequetzololnac nak queel chi junjunk chutal sa li tenamit Egipto. 19 Laj Moiss quixcam xbakel li camenak Jos chirixeb nak quecoeb. Quicame xbakel xban nak junxilaj laj Jos quixye reheb li ralal xcajol: Chi yal li Kacua Dios texrisi sa li tenamit ain. Tecam lin bakel cherix nak tex-elk arin, chan. 20 Ut nak queel sa li naajej Sucot xcaba, quecoeb toj sa li naajej Etam li cuan chire li chaki choch. 21 Cuan nak quebec chi kek chi cutan. Chiru li cutan li Kacua Dios quicamoc be chiruheb riquin jun chok ut chiru li kojyi n quicamoc be riquin jun xam sa choxa re xcutanobresinquil ruheb lix beheb. 22 Li chok ut li xam cuan chi junelic. Inca napalto chi camoc be chiruheb.

14

Eb laj Israel quenume cuan cui li palau Mar Rojo xcaba


1Tojonak li Kacua Dios quixye

re laj Moiss: 2 Ye reheb laj Israel nak jalan li be texcam toj jun Chiru li cutan li Dios quicamoc pacal li naajej Pi-hahirot. Sa xyi li be chiruheb riquin jun naajej Migdol ut li palau sa xjayal li chok. (Exodo 13.21) naajej Baal-Zefn teyi b le muhebal chire li palau. 3 Laj Faran tixye nak xsach li be chiruheb sa li chaki choch. Aran inca naru tenumek, chaak. 4 Ut lain tincacuubresi xchol laj Faran ut laj Faran textake laex aj Israel re nak texsukisi chak. Ut kaxal cuichic tanimobresi k lin caba xban laj Faran ut eb lix soldado. Ut eb laj Egipto texnau nak lain li Kacua Dios, chan li Dios re laj Moiss. Ut eb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO14

126

quexbanu jo quixye li Kacua Dios. 5 Nak quirabi nak ac xeel laj Israel, laj Faran jo eb ajcui laj canjel chiru queyote xchol nak quexcanabeb chi xic. Eb aan quexye: Ma us ta bi nak xkacanabeb chi xic ut xocana chi maca chic kamos? chanqueb. 6 Tojonak laj Faran quixtakla xbokbaleb lix soldado. Ut quixtakla ajcui xcambaleb lix carruaje. 7Xben cua quixtakla li cuakib ciento (600) lix carruaje li mas chabil. Chirix aan quixtakla chixjunileb li inca mas chabil. Quecoeb ajcui li nequetaklan reheb. 8 Li Kacua Dios quixcacuubresi xchol laj Faran lix reyeb laj Egipto re nak tixtakeheb laj Israel. Ut eb laj Israel nequetzololnac chi xic. Ut li Kacua Dios yo chi camoc be chiruheb riquin lix nimal xcuanquilal. 9 Eb laj Egipto quextakeheb laj Israel. Quecoeb lix cacuay laj Faran jo ajcui eb lix carruaje. Quecoeb chixjunileb lix soldado. Ut coxextauheb xmuhebal laj Israel jun pacal li naajej Pi-hahirot chire li palau sa xjayal li naajej Baal-zefn. 10 Nak queril laj Israel nak yoqueb chi nachoc laj Faran rochbeneb chak lix soldado quilajesach xchol ut cajo nak quexucuac. Japjoqueb re chiru li Kacua Dios. 11 Ut quexye re laj Moiss: Ma maca muklebal aran Egipto? Caut nak xoacam chak arin chi camc sa li chaki choch? Caut nak xabanu ke chi jocain? Caru rajbal nak xoacuisi sa li tenamit Egipto? 12 Nak toj cuanco aran xkaye acue nak toacanab chi trabajic riquineb laj Egipto. Us raj chok ke li trabajic riquineb chiru nak toexcamsi arin sa li chaki choch, chanqueb. 13 Laj Moiss quixye reheb: Mexxucuac. Cacuubresihomak ban echol. Hon nequeril

Laj faran quixtaklaheb lix soldado chixtakenquileb laj Israel. (Exodo 14.6)

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

127

XODO14

chanru nak tocolek xban li Kacua Dios. Eb laj Egipto li yoquex chi rilbal anakcuan ma jun cua chic teril ruheb. 14 Laex mexcoxlac. Macua laex texpletik. Li Kacua Dios ban tapletik riquineb chok eruchil, chan laj Moiss. 15 Ut li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Caru nequeroybeni? Ye reheb li cristian nak xicakeb. 16 Laat tataksi la xuk ut tateleb la cuuk sa xben li palau re nak tixjach rib li ha. Tincanab chi chaki le be re nak texnumek sa li palau. 17Lain tincacuubresi xcholeb laj Egipto re nak texic cherix. Ut riquin li tinbanu riquineb laj Faran jo eb ajcui chixjunileb lix soldado, jo ajcui eb lix carruaje, kaxal cuichic texque inlokal eb laj Israel. 18 Ut chixjunileb laj Egipto texque retal nak lain li tzakal Dios. Texque incuanquil nak teril nak kaxal nim incuanquilal sa xben laj Faran ut chixjunileb lix soldado jo ajcui eb lix carruaje, chan li Dios. 19 Ut lix ngel li Dios li yo chi camoc be chiruheb laj Israel quixjal xnaaj. Quicana chi ixbej. Jocan ajcui li chok co chi ixbej. 20 Li chok quicana sa xyiheb laj Israel ut laj Egipto. Chi jocan quikojyi no lix beheb laj Egipto ut eb laj Israel cutan yoqueb cui chi xic. Quinume li kojyi n ut inca quecuulac cuanqueb cui laj Israel. 21 Tojonak laj Moiss quixque li ruk sa xben li palau. Li Kacua Dios quixtakla jun cacuil ik li nachal chak sa releb li sake. Yo li ik chixjunil li kojyi n ut xban li ik li palau quixjach rib ut quixchakihobresi lix beheb laj Israel li tenumek cui sa li palau. 22 Ut eb laj Israel sa chaki choch quenume nak quixjach rib li ha. Chanchan li tzac quicana li ha sa xca pacalil li be. 23 Ut chixjunileb lix soldado laj Faran jo eb ajcui lix carruaje yoqueb chixtakenquileb laj

Li palau quixjach rib ut quixchakihobresi lix beheb laj Israel li tenumek cui sa li palau. (Exodo 14.22)

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO14,15

128

Israel. Queoc ajcui sa xyi li palau sa li chaki be. 24 Nak yo chi sakeuc cuan li Kacua Dios sa li chok ut sa li xam. Quirileb laj Egipto ut quixtakla li raylal sa xbeneb. 25 Ut eb li carruaje quextiquib tilc. Chaaj chic nak yoqueb chi xic. Eb laj Egipto quexucuac ut quexye chi rilbileb rib: Us tosuki k. Us toelelik chiruheb laj Israel. Li Kacua Dios yo xtenkanquileb aan ut lao aj Egipto xic yo chikilbal, chanqueb. 26 Tojonak li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Teleb la cuuk sa xben li palau re nak tixjunaji rib li ha ut taxic sa xbeneb laj Egipto rochbeneb lix carruaje, chan. 27Ut sa li cutan aan toj ekela laj Moiss quixque li ruk sa xben li palau. Ut li ha quixjunaji rib. Riquin li quixbanu li Dios, eb laj Egipto quexsach xnaleb sa xyi li palau ut queelelic raj sa li ha. 28 Aban quixcul cuichic rib li ha ut quemukun rubel chixjunileb laj Egipto jo eb ajcui li carruaje li yoqueb cui chi takenc reheb laj Israel. Queoso chixjunileb. Ma jun chic quecole. 29 Ut eb laj Israel ac xenume jun pacal li palau sa li chaki choch. Chanchan li tzac quicana li ha sa xca pacalil li be nak quenume. 30 Jocain nak li Kacua Dios quixcoleb laj Israel sa rukeb laj Egipto sa li cutan aan. Ut xban xcuanquil li Kacua Dios, eb laj Egipto quecam sa li palau. Eb laj Israel queril nak camenakeb chic laj Egipto chire li palau. 31 Ut eb laj Israel quexxucua ru ut quexlokoni li Kacua Dios nak queril li quixbanu reheb laj Egipto. Quexpab li Dios ut queabin chiru laj Moiss xban nak aan aj canjel chiru li Dios.

15

Moiss rochbeneb laj Israel quebichan re xlokoninquil li Kacua Dios. Ain lix bicheb: Lain tinbichank chiru li Kacua Dios xban nak kaxal nim lix cuanquilal. Quixcanabeb chi osoc sa li ha li cacuay jo eb ajcui li cuanqueb chirix. 2 Li Kacua Dios naxque incuanquilal. Xban aan ninbichan. Li Dios aan quinixcol. Aan lin Dios ut aan tinlokoni. Aan ajcui lix Dios lin yucua ut aan tinnima ru. 3 Li Dios numtajenak xcuanquil sa xbeneb li xic nequeiloc ke. Kacua Dios xcaba. 4 Quixcanabeb chi osoc sa li ha lix carruaje laj Faran jo eb ajcui lix soldado. Lix soldado li kaxal tzolbileb queoso sa li Caki Palau. 5 Quixjunaji rib li ha sa xbeneb. Quecoeb rubel li ha jo nak nasube li pec sa li ha. 6 At Kacua, kaxal nim la cuanquilal. Caque la cuuk sa xbeneb li querahobtesin chak ke ut xeoso.
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Laj

Lix bich laj Moiss ut lix Mara

129
7 Riquin

XODO15

xnimal la cuanquilal xasacheb li quexyal xnimobresinquil rib chacuu. Cacutbesi la joskil chiruheb ut quilajeoso jo nak na-oso li quim nak nacute sa xam. 8 Chanchan apunbil xabanu nak xajach ru li palau. Chanchan li tzac quicana li ha sa xca pacalil li be sa xyi li palau. 9 Eb li xic queiloc ke quexye: Takatakeheb. Takachapeb laj Israel. Takechani li caak re ru cuan reheb. Takabanu li caru takaj reheb. Riquin li kachi ch takacamsiheb, chanqueb laj Egipto. 10 Xatakla li cacuil ik ut quixjunaji rib li ha sa xbeneb. Jo li chi ch li kaxal al, nak quilajesube rubel ha. 11 Maca chic junak dios jo laat, at Kacua. Ma ani chic junak cuan xti quilal jo la ti quilal laat. Ma ani chic junak nim xcuanquil jo la nimajcual cuanquilal laat. Ma ani chic junak naru tabanu nk re li sachba cholej xabanu laat. 12 Nak xacutbesi la cuanquil chiruheb quilajeoso chixjunileb. 13 Xban nak kaxal nim la cuusilal, laat yocat chi camoc be chiku ut xoacol. Riquin lix nimal acuanquilal toacam sa li naajej li xayechii ke junxilaj. 14 Eb li jalaneb xtenamit terabi resil li caru xabanu. Ut sicsotkeb xbaneb xxiu. Ut cajo nak texucuak laj filisteo. 15 Ma cachin nak texucuak eb li nequetaklan sa xbeneb laj Edom. Sicsotkeb xbaneb xxiu li cuanqueb xcuanquil sa xyankeb laj Moab. Tesachk xchol chixjunileb laj cananeo. 16 Chacuocsiheb taxak xxiuheb chixjunil li tenamit. Mem ta checanak nak terabi lix nimal la cuanquilal re nak lao li tenamit li xasic ru tonumek sa xyankeb. 17 Toacam sa li tzu l li sicbil ru aban li cuan sa li naajej li xayechii chak ke junxilaj. Toaque chi cuanc sa li naajej li xakabanbil aban re nak tatkalokoni. 18 Acuabej Dios, laat tataklank sa kaben riquin xnimal la cuanquilal chijunelic ke cutan. 19 Chixjunileb lix cacuayeb ut lix carruaje, jo ajcui chixjunileb lix soldado laj Faran quilajecoeb rubel li ha nak quixjunaji rib li palau xban xcuanquil li Kacua Dios. Abanan lao aj Israel conume sa chaki choch sa xyi li palau. 20 Lix Mara li ranab laj Aarn aan jun xprofeta li Dios. Lix Mara quixchap jun lix china cuajb pandero xcaba. Ut quicamoc be chiruheb li rech ixkilal chirecasinquileb lix pandero ut chi xajoc re xlokoninquil li Dios. 21 Lix Mara quixbicha li bich ain:

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO15,16

130

Bichanko chiru li Kacua Dios xban nak kaxal nim lix cuanquilal. Quixcuteb chi ha li cacuay jo eb ajcui li cuanqueb chirix, chan nak quibichan. Moiss quicamoc be chiruheb laj Israel nak queel chire li Mar Rojo. Quecoeb sa li chaki choch Shur xcaba. Oxib cutan quebec sa li chaki choch ut ma bar quextau li ha. 23 Quecuulac sa jun li naajej bar quextau jun li ha. Li ha aan inca naru rucbal xban nak ca. Xban nak ca li ha quixcabain li naajej aan Mara. 24 Eb laj Israel quechal xjoskileb ut queoc chi cuechi nc chiru laj Moiss ut quexye re: Anakcuan caru takuc? chanqueb. 25 Ut laj Moiss quitijoc chiru li Kacua Dios. Li Dios quixcut jun ton li che chiru laj Moiss. Laj Moiss quixcut li che aan sa li ha ut quichabilo li ha. Sa chic rucbal. Li Kacua Dios quixque jun li chakrab reheb ut quixyaleb sa lix pabaleb. 26 Quixye reheb: Junelic terabi li cuatin. Tebanu li ti quilal chicuu. Laex tepab lin chakrab. Cui tebanu chixjunil li texintakla cui, inca tinque li yajel sa eben, li quinque sa xbeneb laj Egipto. Lain li Kacua Dios. Lain li ninquirtesin ere, chan li Dios. 27 Quecuulac sa jun li naajej Elim xcaba. Aran cuanqueb cablaju li yuam ha ut cuanqueb ajcui lajeb xcacal (70) li ni nki che palmera. Ut aran quilajexyi b xmuhebal chire eb li ha.

22 Laj

Li ha ca sa li naajej Mara xcaba

16

po riquin olaju cutan reliqueb chak Egipto nak queel chixjunileb laj Israel sa li naajej Elim. Coxextau li chaki choch Zin xcaba li nacana sa xyiheb li naajej Elim ut Sina. 2 Ut aran sa li chaki choch aan chixjunileb queoc chixchichiinquil laj Moiss ut laj Aarn. 3 Quexye reheb: Inca ta pe cuan co-el chak Egipto. Kaxal us raj nak coxcamsi ta li Kacua Dios nak toj cuanco chak sa li tenamit Egipto. Aran sa cuanco cui. Cuan katib ut cuan kacaxlan cua ut nujenako chi junelic. Ut laex xoecam chak arin sa li chaki choch ut yoco chi xcuybal li kasa ut camc ke xban cueej, chanqueb. 4 Li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Anakcuan tacuil caru tinbanu. Lain tintakla chak le cua sa choxa. Rajlal cutan eb li cristian texxoc li jo quial texcua chiru li

1Jun

Li Dios quixque li tzacaemk man xcaba

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

131

XODO16

jun cutan. Tincuil ma yoqueb chixpabanquil lin chakrab. 5 Ut sa xcuak li cutan texxoc tzakal re cuib cutan, chan li Dios. 6 Quechakoc laj Moiss ut laj Aarn, ut quexye reheb chixjunileb laj Israel: Anakcuan sa li ecuu ain, laex tenau nak li Kacua Dios, aan li qui-isin chak ere sa li tenamit Egipto. 7 Cuulaj ekela teril xnimal xlokal li Kacua Dios. Aan xrabi nak yoquex chixchichiinquil. Aniho lao nak yoquex chikacuechinquil? 8 Laj Moiss quixye ajcui reheb: Rajlal ecuu li Kacua Dios tixque chak le tib re tetzaca ut rajlal ekela tixque chak le cua li jo quial teraj. Li Kacua Dios xrabi nak yoquex chi cuechi nc. Aniho lao nak yoquex chikacuechinquil? Moco lao ta yoquex chikacuechinquil. Li Kacua Dios ban li yoquex chixcuechinquil. 9 Laj Moiss quixye re laj Aarn: Jocain taye reheb chixjunileb laj Israel, Quimkex. Chutubomak erib chiru li Kacua Dios. Aan xrabi nak yoquex chi cuechi nc, chakat reheb. 10 Ut nak laj Aarn yo chi atinac riquineb laj Israel, queiloc sa li chaki choch ut aran queril nak li Kacua Dios quixcutbesi lix lokal chiruheb sa li chok. 11 Li Kacua Dios quixye re laj Moiss: 12 Lain xcuabi nak yoqueb chi cuechi nc laj Israel. Taye reheb nak jocain xinye lain. Rajlal ecuu textiok tib ut ekela texcuaak cua. Chi jocan tenau nak lain li Kacua le Dios, chan li Dios. 13 Ut jocan qui-uxman. Nak ac ecuu chic quilajechal nabaleb laj tonk sa li naajej li cuanqueb cui. Ut nak quisakeu, cajo lix chuque cuan aran. 14 Nak nachakic li xchuque, natoroxin chic sa xben choch li texyi b chok xcuaheb. 15 Nak eb laj Israel queril aan, quexye chi ribileb rib: Ca put ru aan? chanqueb xban nak ma jun sut rilomeb. Ut laj Moiss quixye reheb: Ain le tzacaemk li xque chak ere li Kacua Dios. 16 Li Dios quixye nak chejunilex texoc li jo quial naru tecua. Texoc junjunk coc chacach chejunkal, chan. 17 Ut eb laj Israel quexbanu chi jocan. Cuan quexxoc nabal ut cuan quexxoc cachin ajcui. 18 Tzakal tzakal li quexxoc. Li quexxoc nabal, maca li qui-elaan. Ut li quexxoc cachin, tzakal ajcui reheb xban nak jo xquialeb sa rochocheb, jocan ajcui xquial li quexxoc. 19 Laj Moiss quixye reheb: Maca rela tecula re cuulaj, chan. 20 Cuan li inca queabin chiru laj Moiss. Cuan li quexcula re cuulaj. Ut quichuho ut quimotzoin. Ut laj Moiss quipo riquineb. 21 Cuulaj cuulaj quexxoc li jo quial naru texcua. Ut nak quitikcuo li sake quihao li jo quial inca quexxoc. 22 Sa xcuak li cutan quexxoc re cuib cutan. Cacab coc chacach quexxoc chixjunkaleb. Ut eb li cui nk li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel quecoeb xpatzbal re laj Moiss caut nak quexbanu chi jocan. 23 Laj Moiss quixye reheb: Jocan xye li Kacua Dios. Cuulaj li hilobal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO16

132

Nak ac ecuu chic quilajechal nabaleb laj tonk sa li naajej cuanqueb cui. (Exodo 16.13)

cutan. Aan jun loklaj cutan chiru li Kacua Dios. Tejora li jo quial teraj ut techik li jo quial teraj ut li taelaank naru texoc re cuulaj, chan. 24 Jo quixye laj Moiss reheb, jocan quexbanu. Ut inca quichuho chi moco quimotzoin. 25 Jo cuulajak chic laj Moiss quixye reheb: Anakcuan inca tixque li tzacaemk li Kacua Dios xban nak anakcuan hilobal cutan. Tecua li qui-elaan ecuer. 26 Sa xcuuk li cutan maca tacuank xban nak hilobal cutan aan. Cuakib cutan ajcui texoc le tzacaemk, chan laj Moiss.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

133
27Sa

XODO16,17

xcuuk li cutan cuan quecoeb chi xxocbal ut maca quextau. 28 Li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Caut nak inca nequeabin chicuu? 29 Lain xinque ere li hilobal cutan re nak texhilank. Xban aan xinye ere nak sa xcuak li cutan texoc re cuib cutan, chan li Dios. 30 Tojonak eb li cristian quehilan sa xcuuk li cutan. 31 Eb laj Israel man quexque chok xcaba li tzacaemk aan. Li man sak ut chanchan riyajil li culantro. Lix sahil chanchan yi banbil caxlan cua riquin xyaal cab. 32 Laj Moiss quixye reheb. Ain li quixye li Kacua Dios. Texoc jun china chacachak li man re xcutbal chiruheb le ralal ecajol chanru li tzacaemk li quixque chak ere nak cuanquex chak sa li chaki choch re nak le ralal ecajol teril chanru li tzacaemk quetzaca chak nak quexcuisi chak sa li tenamit Egipto, chan li Dios ere. 33 Laj Moiss quixye re laj Aarn: Taxoc li man ain sa jun culebal ut taque aan sa li naajej bar takalokoni cui li Dios. Ut mokon tecut chiruheb le ralal ecajol, chan. 34 Laj Aarn quixbanu jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua Dios. Quixcula li man re nak mokon tixque sa li naajej taculak cui li pec li tzi banbil cui li lajeb chi chakrab. 35 Cacal (40) chihab quexcua li man toj retal quecuulac sa li nubal re li chabil naajej. Canan xcaba li naajej aan. 36 Lajeb coc chacach li man na-oc sa jun li bisleb efa xcaba.

17

laj Israel queel sa li chaki choch Zin xcaba. Moco yal jun ta nak quecoeb nak yoqueb chi xic. Coc aj sa nequehilan, jo quiyehe reheb xban li Kacua Dios. Coxextau li naajej Refidim xcaba ut aran quexyi b xmuhebaleb. Aran maca ha re teruc. 2 Ut eb laj Israel queoc cuichic chixcuechinquil laj Moiss. Que kuca, chanqueb re. Laj Moiss quixye reheb: Caut nak yoquex chincuechinquil? Caut nak nequecuechi rix li Dios? chan. 3 Cajo nak techakik reheb li cristian. Quexcuechi laj Moiss ut quexye re: Caut nak xoacuisi chak Egipto? Caut nak xoacam chak arin? Yo chikacamsinquil li chaki el. Eb li kacocal ut eb li kaquetomk tecamk xban chaki el, chanqueb. 4 Laj Moiss quitijoc chiru li Kacua Dios ut quixye: Caru tinbanu riquineb li tenamit? Oqueb re chincamsinquil chi pec, chan. 5 Ut li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Ayu. Numen chiruheb li tenamit. Cameb chacuix li cui nk li nequecamoc be sa xyankeb. Ut tacam la xuk sa acuuk li xataksi sa xben li nima Nilo xcaba. 6 Aran toxinatau sa li nimla pec li cuan sa li naajej Horeb. Tasac li pec ut taelk chak li

1Eb

Li ha qui-el sa li pec

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO17,18

134

ha sa li pec re nak naru teucak, chan li Dios. Ut eb li cui nk yoqueb chi rilbal nak laj Moiss quixbanu jo quitaklac cui xban li Dios. 7 Laj Moiss quixque chok xcaba li naajej aan Masah ut Meriba, xban nak eb laj Israel quexcuechi rix li Kacua Dios ut quexye: Ma cuan li Dios kiquin malaj inca? chanqueb.

cuanqueb laj Israel sa li naajej Refidim quechal eb laj Amalec chi pletic riquineb. 9 Laj Moiss quixye re laj Josu: Tasiqueb ru li cui nk li texic chi pletic riquineb laj Amalec. Ut cuulaj tinxakli k sa xben li tzul ut cuank lin xuk sa cuuk li nacutuc xcuanquil li Dios. 10 Ut quecoeb laj Josu chi pletic riquineb laj Amalec jo quiyehe re laj Josu xban laj Moiss. Quecoeb laj Moiss sa xben tzul rochbeneb laj Aarn ut laj Hur. 11 Nak quixtaksi li ruk laj Moiss, kaxal cauheb rib laj Israel. Ut nak quixcubsi li ruk laj Moiss, eb laj Amalec chic cauheb rib. 12 Quilub chixtaksinquil li ruk laj Moiss. Tojonak laj Aarn rochben laj Hur quexcam chak jun li pec ut quexque chok xcojaribal. Laj Aarn ut laj Hur queoc chixtenkanquil lix tel re nak inca talubk chixtaksinquil. Jun quixque rib sa xnim uk ut li jun chic quixque rib sa xtze. Chi jocan quextaksi li ruk laj Moiss toj nak qui-oc li sake. 13 Ut riquin aan quenumta laj Josu sa xbeneb laj Amalec. 14 Ut li Dios quixye re laj Moiss: Tatzi ba retalil ain sa junak hu re nak junelic cuank sa xcholeb. Taye re laj Josu nak lain tinrakok atin sa xbeneb laj Amalec ut teosok chixjunileb, chan. 15 Laj Moiss quixyi b jun li artal ut quixque chok xcaba Jehov-nisi. Li cabaej aan naraj naxye: li Kacua Dios naxque kacuanquil. 16 Ut laj Moiss quixye: Xban nak eb laj Amalec quextiquib li plet riquineb laj Israel, li Dios tapletik riquin laj Amalec ut jo ajcui riquineb li ralal xcajol ut riquineb li ri xmam, chan.

8 Nak

Eb laj Israel quepletic riquin eb laj Amalec

18

Jetro, lix yucua li rixakil laj Moiss, aan laj tij aran sa li tenamit Madin. Laj Jetro quirabi chanru nak li Dios quixtenka laj Moiss nak quirisiheb chak laj Israel sa li tenamit Egipto. 2 Laj Moiss quixtakla xben cua lix Sfora li rixakil sa rochoch lix yucua. 3 Quixtakla ajcui chi xcabichaleb li ralal. Laj Moiss quixque aj Gersn chok xcaba jun li ralal xban nak jalan xtenamit laj Moiss. (Li cabaej Gersn naraj naxye aj numel.) 4 Ut li ralal jun chic aj Eliezer xcaba xban nak laj Moiss quixye: Li Dios li quixlokoni lin yucua

1Laj

Laj Jetro quirulaani laj Moiss

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

135

XODO18

xinixtenka ut xinixcol nak xinixcamsi raj laj Faran. (Li cabaej Eliezer naraj naxye li Dios niquinixtenka.) 5 Nak laj Moiss yo chi hilanc sa li naajej chiru li tzul li quiatinac cui laj Moiss xban li Dios, lix Sfora quicame chak riquin laj Moiss xban lix yucua. Quixcam ajcui chak chixcabichaleb li ralal laj Moiss. 6 Laj Jetro quixtakla resil riquin laj Moiss ut quixye re: Cachin chic ma nococuulac acuiquin cuochben la cuixakil ut eb la cualal cuib, chan. 7 Laj Moiss co chixculbaleb. Quixcuikib rib chiru lix yucua li rixakil. Quixkalu. Quirutz ru. Quexpatz chi ribileb rib chanru cuanqueb ut queoc sa lix muhebal. 8 Laj Moiss quixseraki re li quilajxbanu li Kacua Dios riquin laj Faran jo eb ajcui laj Egipto sa xcabaeb laj Israel. Quixseraki reheb chirix chixjunil li raylal li quilajexcul nak yoqueb chi xic sa li chaki choch ut quixye reheb chanru nak li Kacua Dios quixcoleb laj Israel. 9 Laj Jetro quisaho xchol chirabinquil li usilal li quixbanu li Kacua Dios reheb laj Israel nak quirisiheb chak sa rukeb laj Egipto. 10 Laj Jetro quixye: Lokoninbil taxak li Kacua Dios li qui-isin chak ere sa li raylal li quexcuan cui aran Egipto. Ut quexrisi ajcui chak sa ruk laj Faran. 11 Anakcuan ninnau nak mas nim xcuanquil li Kacua Dios chiruheb chixjunileb li jalanil dios. Aan quixcoleb laj Israel sa rukeb laj Egipto li quexnimobresi xcuanquil xjuneseb sa xbeneb laj Israel, chan. 12 Ut laj Jetro quixque lix catbil mayej chiru li Kacua Dios. Laj Aarn rochbeneb li cui nk li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel, quechal ut quecuaac rochben re xlokoninquil li Kacua Dios.

cuulajak chic laj Moiss quitziloc atin chirixeb li cristian. Xakxoqueb li cristian chiru laj Moiss chixjunil li cutan ekela toj ecuu chiroybeninquil joke teatinak. 14 Laj Jetro quiril li caru yo chixbanunquil laj Moiss. Quixye re: Caut nak ajunes yocat chixbanunquil li canjel ain? Xakxoqueb li cristian chixjunil li cutan chacuoybeninquil, ekela ut ecuu. 15 Laj Moiss quichakoc ut quixye re: Eb li cristian nequechal chi patzoc cuiquin chirix li caru naxye li Dios. 16 Nak nacuan chaajquilal, nequechal cuiquin. Lain nintziloc atin chirixeb ut nincholob xyalal lix chakrab li Dios chiruheb, chan. 17Laj Jetro quixye re: Inca us li yocat chixbanunquil. 18 Laat yocat chixtacuasinquil acuib ut jocan ajcui yocat chixbanunquil reheb li cristian. Yocat ajcui chixtacuasinquileb. Nabal li canjel chok acue. Inca naru tabanu ajunes. 19 Abi li caru tinye acue. Ut li Dios taxak chitenkank acue chixbanunquil. Laat aj jalol atin chiru li Dios chirixeb li cristian. Taye re li

13Jo

Eb li cui nk xakabanbileb chi rakoc atin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO18,19

136

Dios caru li chaajquilal cuanqueb cui li cristian. 20 Tacholob xyalal lix chakrab li Dios chiruheb. Laat tatyehok reheb caru texbanu. 21 Tasic ruheb li cui nk li tetenkank acue. Tasiqueb li cui nk li nequexlokoni li Dios, li ti queb xchol ut li inca texque rib re tatuminak ruheb. Taxakabeb li cui nk aan chi rakoc atin sa xbeneb li cristian chi junk chutal. Cuan terakok atin sa xben jun mil chi cristian. Cuan terakok atin sa xben jun ciento chi cristian ut cuan terakok atin sa xben mero ciento chi cristian ut cuan terakok atin sa xben lajeb chi cristian. 22 Eb li cui nk ain terakok atin rajlal cutan. Cui cuan junak nimla chaajquilal, texcam acuiquin. Cui inca nim li chaajquilal, eb li cui nk aan terakok atin sa xbeneb. Chi jocan eb aan tatextenka ut inca tatacuasi acuib. 23 Cui jocain tabanu, li Dios tacamok be cheru chixbanunquil li canjel ain. Jocan naru tacuy xbanunquil li canjel ut eb li cristian texcam rib sa usilal, chan laj Jetro. 24 Laj Moiss quixpab li ratin laj Jetro ut quixbanu jo quiyehe re. 25 Laj Moiss quixsiqueb ru li cui nk li tzakal re ru xnalebeb jo quiyehe re. Quixxakabeb chi rakoc atin sa xbeneb li cristian. Cuan li querakoc atin sa xben jun mil chi cristian, cuan querakoc atin sa xbeneb jun ciento chi cristian, cuan querakoc atin sa xben mero ciento chi cristian, ut cuan ajcui querakoc atin sa xben lajeb chi cristian. 26 Ut querakoc atin rajlal cutan. Cui inca nim li chaajquilal, eb li cui nk aan querakoc atin. Ut li nimla chaajquilal quexcam riquin laj Moiss. 27Ut laj Moiss quixcanab chi suki c laj Jetro sa lix tenamit.

19

li xben cutan re li rox po reliqueb sa li tenamit Egipto nak quecuulac laj Israel sa li chaki choch Sina xcaba. 2 Queel sa li naajej Refidim xcaba ut coxextau li chaki choch Sina. Aran quexyi b xmuhebaleb chiru li tzul. 3 Ut laj Moiss quitake chiru li tzul ut aran quiatinac li Kacua Dios riquin. Quixye re: Tat-atinak riquineb li ralal xcajol laj Jacob. 4 Laex xeril chanru xinbanu reheb laj Egipto. Laex xexcuisi sa xyankeb ut xexincam cuiquin jo naxbanu li cuch riquin li coc ral. 5 Cui laex terabi li cuatin ut tebanu li contrato li xkacub chi kibil kib, laexak lin tenamit raroquex inban. Chixjunil li ruchichoch cue lain. Abanan laex li tenamit li sicbil ru inban. 6 Laex taxak jun santil tenamit chicuu. Texcanjelak chicuu jo xbenil aj tij. Ain li cuatin tayeheb re laj Israel, chan li Dios re laj Moiss. 7 Ut laj Moiss quixbokeb chixjunil li cui nk li nequecamoc be chiruheb laj Israel. Quixye reheb li caru quixye li Dios. 8 Junajeb lix chol eb laj Israel nak quexye: Takabanu chixjunil li quixye li Dios, chanqueb. Laj Moiss quixye re li Kacua Dios li caru

1Sa

Eb laj Israel quecuulac sa li naajej Sina xcaba

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

137

XODO19

quexye. 9 Li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Re nak tatexpab chi junelic laj Israel, lain tinatinak acuiquin sa jun chok moymo ru ut eb aan terabi nak yokin chi atinac acuiquin. Ut laj Moiss quixye reheb laj Israel li caru quixye li Dios. 10 Li Dios quixye re laj Moiss: Tatxic riquineb li cristian. Chiru li cutan ain ut cuulaj takaxtesiheb sa cuuk. Eb aan texpuch li rakeb, ut texti cobresi lix yuameb chi tzakal. Teati nk ut texpuch li rakeb jo retalil nak xexyi b xyuameb. 11 Ut chexcauresi rib xban nak sa rox li cutan chiruheb chixjunileb li cristian tincuulak sa li tzul Sina. 12 Taque retalil chire li tzul re nak li tenamit inca tenumek ut taye reheb nak chexbanu cuent nak inca tetakek chiru li tzul ut inca naru texque li rok aran chire. Li ani tixque li rok aran tacamk. 13 Usta cristian usta xul li tanachok aran, tacamk. Moco riquin uk ta tacamsi k. Riquin ban tzimaj malaj riquin pec tacamsi k. Toj terabi xyab li trompeta chi cau, tojonak naru tetakek chiru li tzul, chan li Dios. 14 Laj Moiss quicube chak chiru li tzul. Co sa xyankeb li cristian ut quixkaxtesiheb sa ruk li Dios. Ut eb li cristian quilajexpuch li rakeb. 15 Laj Moiss quixye reheb: Checauresi erib re li rox cutan. Eb li cui nk inca tecuank riquin rixakileb, chan. 16 Sa rox li cutan toj ekela, natenloc li cak ut nareploc li rak cak. Quicuan jun chok kaxal moymo ru sa xben li tzul. Chixjunileb li tenamit querabi xyab li trompeta chi cau ut nequesicsot xbaneb xxiu. 17 Tojonak laj Moiss quicamoc be chiruheb nak queel cuan cui lix muhebaleb. Quecoeb chixculbal li Dios. Quexakli chi xton li tzul. 18 Ut quikojyi no sa li tzul Sina xban li sib xban nak li Kacua Dios quicuulac aran riquin xam. Li sib nakujujnac jo xsibel junak nimla horno. Ut li tzul yo chi ecanc sa xnaaj. 19 Li trompeta yo chi cacuuc xyab, ut laj Moiss quiatinac. Li Dios quichakoc chi cau xyab cux. 20 Li Kacua Dios quicuulac sa xben li tzul Sina ut quixbok laj Moiss aran. Ut laj Moiss quitake chiru li tzul. 21 Li Kacua quixye re laj Moiss: Cuben. Ayu. Taye reheb li cristian nak mejiloc chak arin chicuilbal. Cui nequejiloc chak arin tecamk. 22 Ut taye reheb li xben aj tij li tenachok chak cuiquin nak texkaxtesi rib sa cuuk chi tzakal, re nak inca tinrakok atin sa xbeneb, chan li Dios. 23 Laj Moiss quixye re li Kacua Dios: Laat xaye ke nak takaque retalil chire li tzul Sina xban nak sicbil ru aban. Eb li cristian inca naru tetakek chiru li tzul ain. 24 Li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Ayu. Ut cam chak arin laj Aarn acuochben. Aban maqueheb chi jiloc eb laj tij chi moco eb li tenamit. Cui tejilok chak arin tinrakok atin sa xbeneb, chan. 25 Ut laj Moiss quicube chak ut quixye reheb chixjunil li caru quiyehe re xban li Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO20

138 Li lajeb chi chakrab

20

li Dios quiatinac ut quixye chixjunil li atin ain: 2 Lain li Kacua le Dios. Lain xin-isin chak ere sa li tenamit Egipto, sa li naajej li xexrahobtesi c cui chak. 3 Inca naru nacuan jalanil dios eriquin chicuu lain. 4 Meyi b epechbil dios chi moco xjalam uch ta li cuan sa choxa, chi moco li cuan sa ruchichoch, chi moco li cuan sa ha. 5 Mecuikib erib chiruheb li yi banbil dios, chi moco chelokoniheb. Lain li Kacua le Dios. Cau cuib. Lain inca nacuulac chicuu nak jalan teque xlokal. Ut ninrahobtesiheb li alal cajolbej riquin lix maqueb lix na xyucuaeb toj sa rox sa xca xtasalil li ralal xcajoleb li xic nequeiloc cue. 6 Ut nacuuxtanaheb ru li nequerahoc cue ut nequexpab lin chakrab. 7 Mepatz xcaba li Kacua le Dios sa yoobanbil atin. Li Kacua Dios moco tixcanab ta chi inca tixtoj xmac li ani tixpatz xcaba chi maca rajbal. 8 Julticak ere li hilobal cutan re nak oxlokinbilak cher u. 9 Cuakib cutan texcanjelak ut tebanu chixjunil le trabaj. 10 Sa xcuuk li cutan aan jun hilobal cutan chiru li Kacua le Dios. Ma jun li canjel tebanu. Ma ani tatrabajik chi moco laex, chi moco le ralal ecajol, chi moco le mos cui nk, chi moco le mos ixk, chi moco le xul, chi moco junak li jalan xtenamit li cuan sa eyank. 11 Chiru cuakib cutan li Kacua Dios quixyi b li choxa, li ruchichoch ut li palau. Quilajxyi b chixjunil li caak re ru cuan sa ruchichoch jo ajcui sa choxa. Ut sa xcuuk li cutan quihilan. Jocan nak li Kacua Dios quirosobtesi li hilobal cutan ut quixsantobresi. 12 Che-oxloki le na eyucua re nak tanajtok ru le yuam sa li choch li yo chixquebal ere li Kacua le Dios. 13 Mecamsi eras eri tzin. 14 Mexmuxuc caxar. 15 Mex-elkac. 16 Mexyooban atin chirix le ras eri tzin. 17 Mera ru rochoch le ras eri tzin. Mera ru rixakil le ras eri tzin chi moco lix mos cui nk, chi moco lix mos ixk. Mera ru lix boyx chi moco lix xul nai kan. Maca ca chic re ru re le ras eri tzin tera ru.

1Ut

laj Israel querabi nak natenloc li cak ut queril nak nareploc. Querabi xyab li trompeta ut queril nak nabukuknac li sib. Chixjunileb nequesicsot xbaneb xxiu ut quejiloc chirixeb sa junpat. 19 Ut quexye re laj Moiss: Laat tat-atinak kiquin ut to-abi nk chacuu. Miatinac li Dios kiquin xban nak mare tocamk, chanqueb. 20 Laj Moiss quixye reheb:

18 Eb

Nequesicsot xbaneb xxiu laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

139

XODO20,21

Mexxucuac. Li Dios xchal chi xyalbal le pabal. Usan cui texucua ru li Dios ut inca chic texmacobk, chan. 21 Li tenamit xakxoqueb chi najt ut laj Moiss yo chi nachoc riquin li chok li moymo ru bar cuan cui li Dios. 22 Ut li Dios quixye re laj Moiss: Taye reheb laj Israel, Jocain naxye ere li Kacua Dios: Laex xerabi ajcui nak lain xinatinac eriquin sa choxa. 23 Meyi b edios riquin plata chi moco riquin oro. Caaj cui lain li tinelokoni. 24 Teyi b jun li artal chok cue yi banbil riquin choch. Ut sa xben li artal aan teque le catbil mayej. Aran ajcui temayeja chicuu le carner ut le boyx re xtzamanquil xcuybal emac. Li bar tinye ere, aran teyi b le artal ut lain cuankin eriquin ut aran texcuosobtesi. 25 Cui riquin pec yi banbil li artal li teyi b chok cue, metukub ru li pec. Cui tepech riquin chi ch, temux ru li pec ut inca chic us chok re lin artal. 26 Teyi b lin artal chi maca xtakebal, xban nak cui teyi b riquin xtakebal naru tecut erib nak yokex chi takec, chan li Dios.

21

ain li chakrab li tento texbanu li tenamit: 2 Cui texlok junak xmoseb, cuakib chihab ajcui tacanjelak chiruheb. Sa li xcuuk chihab libre chic tacanak ut inca tento tixtoj li relic. 3 Cui xjunes taoc riquineb, xjunes ajcui taelk. Ut cui cuan rixakil nak taoc, tixcam chirix li rixakil joqueb ajcui li ralal xcajol. 4 Abanan cui lix patrn taquehok rixakil ut cui cuan xcocal riquin li ixk aan, tento tecanak riquin lix patrn lix cocal rochben li rixakil. Ut li cui nk taxic xjunes. 5 Cui ut li lokbil mos naxye: Lain ninra lin patrn ut ninra li cuixakil jo eb ajcui lin cocal. Inca nacuaj xic, 6 li patrn tixcam lix mos riquin laj rakol atin. Aran texxakab li mos chiru li puerta malaj chiru li che li cuan chire li puerta. Ut tixhop lix xic riquin jun li chi ch kes ruuj. Aan retalil nak tacanak chok xmos chi junaj cua. 7 Ut cui ani tixcayi lix rabin chok lokbil mos, li xkaal aan inca chic taelk libre jo nak nequeel li mos cui nk. 8 Cui lix patrn inca naraj tixcam chok rixakil xban nak inca nacuulac chiru, tento tixque xlesens re nak jalan talokok re. Abanan inca naru tixcayi reheb li jalaneb xtenamit. 9 Cui ut lix patrn tixsumub li xkaal riquin li ralal, tento nak tixra li xkaal jo nak naxra lix rabin. 10 Ut cui li cui nk aan tixcam jalan chic ixk chok rixakil, tento nak tixque rak ut tixque xcua li rixakil li quixcam xben cua, ut tento ajcui nak tacuank riquin. 11 Cui li cui nk aan inca tixbanu li oxib li naxye sa li chakrab ain, li ixk tacanak libre ut ma jun centavo tixtoj.

1Aan

Li chakrab chirixeb li mos

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO21

140

ani tixsac ras ri tzin, toj retal tixcamsi, tento nak tacamsi k ajcui aan. 13 Li ani naxcamsi junak chi inca yal naraj xchol, nacam ban xban nak jocan naraj li Dios, li jun aan naru tacolek. Abanan lain tinyehok re bar cuan li tenamit taxic cui xcolbal rib. 14 Cui cuan junak yo xjoskil sa xben li ras ri tzin ut cui tixcamsi chi yal taraj xchol, li jun aan tasiquek toj retal textau. Usta cuan chak sa lin artal, terisi chak ut texcamsi. 15 Li ani tixsac xna xyucua, aan tento tacamsi k. 16 Jocan ajcui li ani tarelka junak ras ri tzin, usta ac xcayi jalan aj e, malaj ut toj cuank riquin, aan tento ajcui tacamsi k. 17 Ut li ani tixmajecua xna xyucua, aan tento tacamsi k. 18 Cui cuanqueb cuib li cui nk yokeb chi pletic ut mare li jun tixque chi pec li jun chic, malaj ut chi ruk, abanan inca tacamk li tasaquek, tayajerk ban xban li saquec. 19 Cui tacuacli k ut tabek cuichic, usta riquin xuk, tacanak libre li quisacoc re. Abanan tento tixtoj lix banbal li quixsac ut tixtoj ajcui jarub cutan inca xcanjelac. 20 Cui junak patrn tixsac riquin che lix lokbil mos cui nk malaj lix lokbil mos ixk, ut tacamk sa ruk, tento nak li patrn tixtoj xmac. 21 Abanan cui toj yoyok jun malaj cuib cutan chic li mos, li patrn inca taquehek chixtojbal lix mac xban nak xmos ajcui li quixsac. 22 Cui cuanqueb cuib li cui nk yokeb chi pletic ut textoch junak yaj aj ixk, ut li ixk aan tanumek lix yajel xban nak quitoche, abanan inca tacamk li ixk, tento nak textoj li jo nimal li tixpatz li belomej rochben laj rakol atin. 23 Abanan cui li ixk tacamk, tento nak tecamsi k ajcui li quetochoc re. 24 Li ani tarisi xnak ru li ras ri tzin, taisi k ajcui li xnak ru aan. Ut li ani tarisi ruch re li ras ri tzin, taisi k ajcui li ruch re aan. Ut li ani tarisi li ruk li ras ri tzin, taisi k ajcui li ruk aan. Ut li ani tarisi li rok li ras ri tzin, taisi k ajcui li rok aan. 25 Li ani tixcat ras ri tzin, tacatek ajcui aan. Ut li ani tixyoc ras ri tzin, tayoquek ajcui aan. Ut li ani tixsac ras ri tzin, tasaquek ajcui aan. 26 Cui junak patrn tixsac xnak ru lix lokbil mos cui nk malaj ut lix lokbil mos ixk ut cui tixsach junak lix nak ru li mos xban, tento nak li patrn tarisi libre li mos aan yal xban nak quixsach jun li xnak ru. 27 Cui junak patrn tixsac sa re lix lokbil mos cui nk malaj ut lix lokbil mos ixk, ut cui tarisi junak li ruch re xban, tento nak li patrn tarisi libre li mos aan yal xban nak quirisi jun li ruch re. 28 Cui junak boyx tixxek junak cui nk malaj ut junak ixk ut xban aan tacamk, li boyx aan tento tacamsi k chi pec ut lix tibel inca tatiek. Laj echal re libre tacanak. 29 Abanan cui

12 Li

Li chakrab chirixeb li nequexrahobtesi ras ri tzin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

141

XODO21,22

ac caynak chi xekoc li boyx ut ac quiyehe resil re laj echal re abanan inca naxbac, cui li boyx aan naxcamsi junak cui nk malaj junak ixk, li boyx tacamsi k chi pec ut tacamsi k ajcui laj echal re. 30 Cui laj rakol atin tixye nak naru tixtoj re nak inca tacamsi k, tento nak tixtoj li jo nimal tapatzek re, re xcolbal rix lix yuam. 31 Ut jocan ajcui tauxmank cui li boyx naxxek junak ralal malaj ut junak xrabin laj echal re. 32 Ut cui li boyx tixxek junak lokbil mos cui nk malaj ut jun lokbil mos ixk, tento nak laj echal re li boyx tixtoj lajeb xcacal (30) chi tumin plata re lix patrn li mos li taxekek. Ut li boyx tacamsi k chi pec. 33 Li ani naxbec junak li jul ut inca naxtzap, malaj ut naxcanab chi teto li ac becbil, ut cui junak li bur malaj junak li boyx tatanek chi sa, 34 tento nak laj echal re li jul tatojok re li xul li xtane sa jul. Ut li xul camenak tacanak chok re. 35 Cui junak boyx tixxek xboyx jalan chic ut tixcamsi, tento nak tacayi k li boyx li xxekoc ut texjach sa xyi lix tzak. Ut texjach ajcui sa xyi li boyx li quicamsi c. 36 Abanan cui nanauman nak ac caynak chi xekoc li boyx ut laj echal re inca naxbac, tento nak laj echal re tixque junak rekaj yoyo ut li boyx camenak tacanak chok re.

22

ani tarelka junak boyx malaj ut junak carner, ut tixcamsi malaj ut tixcayi, aan tento nak tixque ob chi boyx chok rekaj li jun li xrelka malaj ut tixque cahib chi carner chok rekaj li jun li xrelka. 2 Cui laj elk tataek chiru kojyi n nak yok chi elkac, ut cui sa li honal aan tacamsi k, li ani tacamsi nk re, tacanak chi maca xmac. 3 Abanan cui ac xcutano nak tataek laj elk ut tacamsi k, li ani tacamsi nk re tento nak tixtoj xmac. Cui laj elk inca nacamsi c, tento nak tixque rekaj li jo quial ac xrelka. Abanan cui laj elk maca xtumin, tento nak tacayi k aan re xtojbal li jo quial ac xrelka. 4 Ut cui textau li xul chi yoyo riquin, li ac xrelka usta boyx, malaj ut bur, malaj ut carner, tento tixque rekaj cuib sut xquial chiru li ac xrelka. 5 Cui ani tixcanab lix quetomk chi xic chi cuaac yalak bar, ut cui lix quetomk tixsach chak li acui mk jalan aj e, tento nak laj echal re li quetomk tixque rekaj riquin li racui mk aan, li kaxal chabil. 6 Cui junak yo chi catoc ut sa xcatbal li quix naxhel rib li xam ut naxtau li acui mk jalan aj e li ac sicbil malaj chixjunil li aubil aran, li ani taquehok re li xam tento tixtoj re laj echal re li acui mk li jo quial xcat. 7Cui ani tixque tumin malaj li caak chic re ru terto xtzak chi xoquec riquin junak li ras ri tzin ut li ani taxocok re taelkak chiru sa

1Cui

Li chakrab chirix li caru tasachk

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO22

142

li rochoch, cui textau laj elk, tento tixtoj cuib sut xquial chiru li ac xrelka. 8 Abanan cui inca textau laj elk tento nak tacamek riquin laj rakol atin laj echal cab re nak aran tatzilek atin chirix re rilbal ma aan li qui-elkan re malaj inca. 9 Riquin chixjunil li chaajquilal jocain, usta chirix boyx, malaj bur, malaj carner, malaj ticr, malaj chirix caak chic re ru qui-elkac, cui junak tixye: ain cue lain, tento nak texic xca bichaleb riquin laj rakol atin re nak tatzilek atin chirixeb. Ut laj rakol atin tixye ani cuan xmac. Li ani cuan xmac, aan tatojok re li jun chic cuib sut xquial li quisach. 10 Cui ani tixque junak xbur malaj xboyx, malaj xcarner, malaj caak chic re ru chi xulil, chi xoquec riquin junak li ras ri tzin, ut cui tacamk malaj ut tayoquek malaj ut taelkak chiru chi ma ani tailok re, 11 tento nak li jun li quicanabac cui li xul tixye li juramento sa incaba lain li Kacua Dios chiru laj echal re nak aan inca xche. Ut tento nak tacojlak xchol laj echal re lix xul riquin li atin aan. Ut li jun chic inca tatojok. 12 Abanan cui taelkak li xul chiru xban nak inca yok chirilbal chi us, tento nak tixtoj re laj echal re. 13 Ut cui li xul tatiek xban junak josk aj xul, tento nak tixcam lix bakel re nak laj echal re tixpab nak xul quitioc re. Ut inca tento nak tixtoj re laj echal re. 14 Cui ani tixtooni junak li xul ut mare tacamk malaj ut tatochek chiru chi ma anihak laj echal re, tento nak tixtoj chiru laj echal re li xul li xtooni. 15 Abanan cui cuank laj echal re nak tacamk li xul, li xtoonin re inca tento tixtoj. Ut cui ac tojbil li xtooninquil, caaj cui aan tixcul laj echal re.

junak cui nk tixbatzune junak xkaal maji cuanjenak riquin cui nk, li cui nk aan tento tixque re lix na xyucua li xkaal li jo quial tento tixque ut tasumlak riquin li xkaal aan. 17 Ut cui li yucuabej inca taraj xquebal li xkaal re, tento ajcui nak li cui nk tixtoj li jo quial natojman chirixeb li xkaal li toj maji cuanjenakeb riquin cui nk. 18 Inca tacanabak chi yoyo li ani natulac. 19 Li ani tixchic rib riquin xul, tento tacamsi k. 20 Li ani tamayejak chiruheb li jalanil dios, ut cui inca tixque lix mayej re li tzakal Dios, aan tento tacamsi k. 21 Mebalakiheb li jalaneb xtenamit chi moco tebanu raylal reheb, xban nak jalan ajcui etenamit laex nak quexcuan chak sa li tenamit Egipto. 22 Merahobtesiheb li xmalcaan chi moco li maca xna xyucuaeb. 23 Cui laex terahobtesiheb, lain tincuabi nak textzama xtenkanquileb cue. 24 Ut lain tinjoskok sa eben ut texinque chi

16 Cui

Li chakrab li quiquehe reheb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

143

XODO22,23

23

camsi c riquin chi ch. Le cocal tecanak chi maca chic xyucuaeb ut le rixakil xmalcaan chic tecanak. 25 Cui teque tumin chi to re junak li neba li cuanqueb sa eyank, inca tebanu jo nequexbanu li nequetoonin tumin. Inca tepatz ral li tumin li tetooni. 26 Cui tecul chi prenda li ticr li naxtzap cui rib le ras eri tzin, tento tekaxtesi cuichic re lix ticr nak taecuuk, 27 xban nak caaj cui aan li ticr li naxtzap cui rib. Chanru nak tixtzap rib nak taoc chi cuarc chi maca lix ticr? Nak tixtzama xtenkanquil cue, lain tincuabi xban nak lain nin-uxtanan u. 28 Mehob li nequerakoc atin sa eben chi moco chetzektana li nataklan sa le tenamit. 29 Rajlal temayeja cue li xben u le racui mk jo ajcui li xyaal li ru le uvas. Ut tekaxtesi ajcui cue li xben le ralal. 30 Jocan ajcui tebanu riquin li xben ral le cuacax ut riquin li xben ral le carner. Cuukub cutan tecuank riquin lix na ut sa lix cuakxak cutan tekaxtesi cue lain. 31 Laex lin tenamit. Jocan nak chexcuank sa santilal ut metiu xtibel li xul li nacamsi c xbaneb li josk aj xul li cuanqueb sa quiche. Quehomak ban chixtiuheb li tzi. 1 Meye ticti chirix le ras eri tzin chi moco chex-oquenc chixtenkanquil li inca useb xnaleb riquin xyebal ticti. 2 Usta chixjunileb li tenamit yokeb xbanunquil li mausilal, abanan mebanu ere laex. Nak texbokek chiru laj rakol atin, meye ticti usta lix quial li cuanqueb aran tetictiik. Chebanu ban sa ti quilal. 3 Chi moco junak neba checol rix cui inca us li yo chixbanunquil. 4 Cui tetau li boyx li quisach chiru li xic na-iloc ere, tecam ut toxekaxtesi chak re. 5 Cui tetau lix bur li xic na-iloc ere xtane sa be rubel li ri k, mecanab chi jocan. Chetenka ban chixcuaclesinquil. 6 Chetenkaheb li neba re nak us teelk nak tarakek atin sa xbeneb, ut mecanab xjuneseb. 7 Cherisihak ban erib sa xyankeb li nequetictiic ut inca teque chi camsi c li ti c xchol li maca xmac xban nak lain tinye nak li inca useb xnaleb, aan cuanqueb xmac. 8 Nak texrakok atin, inca texculuk tumin. Li ani natuminac ru inca narakoc atin sa ti quilal xban nak inca chic narabi li caru nequexye li macaeb xmac. 9 Merahobtesiheb li jalaneb xtenamit. Laex ac nequenau chanru li cuanc sa jalan tenamit xban nak jalan ajcui le tenamit laex nak quexcuan chak Egipto. 10 Cuakib chihab ajcui tex-auk sa le choch ut texoc li ru le racui mk. 11 Abanan sa xcuuk li chihab tecanab chi hilanc li choch ut mexoc li na-el yal xjunes re nak taruk tetzacank li neba li cuanqueb sa le tenamit, ut re ajcui nak tecuaak eb li xul li cuanqueb sa calebal. Jocan ajcui tebanu riquin li acui mk uvas

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO23

144

ut olivos. 12 Chiru cuakib cutan tebanu li jo quial le canjel li teraj xbanunquil. Ut sa xcuuk li cutan texhilank, laex jo ajcui le boyx, ut le bur. Ut tehilank ajcui le mos joqueb ajcui li jalan xtenamit li cuan eriquin. 13 Chebanu chixjunil li xinye ere. Inca telokoni li jalanil dios chi moco tepatz xcabaeb. 14 Oxib sut sa li chihab texninkei k re xquebal inlokal. 15 Chebanu li ninke nak tecua li caxlan cua chi maca xchamal. Cuukub cutan tecua li caxlan cua li maca xchamal. Tebanu jo quinye ere. Tebanu sa li po Abib xcaba xban nak aan li po nak quex-el chak sa li tenamit Egipto. Ma jun taoquenk sa li ninke aan chi inca tixcam xmayej sa lin templo. 16 Li xcab li ninke li tebanu, aan nak tesic li xben ru le racui mk li nequerau sa le choch. Ut li rox li ninke li tebanu, aan sa rosojic li chihab nak texoc chixjunil li ru le racui mk li na-el sa le choch. 17 Sa li oxib chi ninke ain li tebanu chiru li jun chihab, tento nak chixjunileb li cui nk texic sa li templo chinlokoninquil lain li Kacua Dios. 18 Nak temayeja li xul, inca teque li quic riquin li caxlan cua cuan xchamal. Chi moco li xeb taruk tecanab chok re cuulaj. 19 Tesic li xben ru le racui mk li kaxal chabil. Aan li tecam sa lin templo lain li Kacua le Dios. Ut inca techik xtibel li china chibat sa xyaal lix tu lix na. 20 Li Dios quixye: Lain tintakla lin ngel chi camoc be cheru. Aan tailok ere toj retal texcuulak sa li naajej li ac xincub chok ere. 21 Chex-abi nk chiru ut chebanu li caru naxye. Meketketi erib chiru xban nak aan inca tixcuy emac. Li caru tixbanu aan, tixbanu sa incaba lain. 22 Cui laex terabi li caru naxye ere ut tebanu chi tzakal li caru xinye lain, lain xic tecuil li xic nequeiloc ere. Ut tinbanu raylal reheb li nequexbanu raylal ere laex. 23 Lin ngel tacamok be cheru toj retal texcuulak sa li naajej li cuanqueb cui eb laj amorreo, eb laj heteo, eb laj ferezeo, eb laj cananeo, eb laj heveo, jo eb ajcui laj jebuseo. Lain tinsach ruheb aan. 24 Ut mecuikib erib chiru lix yi banbil dios eb aan, chi moco chexcanjelak chiruheb. Mebanu jo nequexbanu eb aan. Tejuc ban lix yi banbil dios ut tesach ruheb chi junaj cua. 25 Chexcanjelak ban chicuu, lain li Kacua le Dios. Ut lain texcuosobtesi ut tinque le cua eruca. Ut inca texinque chi yajerc. 26 Lain tincuosobtesiheb li ixk sa le tenamit. Chixjunileb tequiresi nk ut ma jun li yaj aj ixk tanumek lix yajeleb. Ut tinque chi najtoc ru le yuam. 27 Lain tinqueheb chixjapbal reheb xbaneb xxiu li tenamit li texnumek cui. Ut teelelik li xic nequeiloc ere cheru laex. 28 Lain tinqueheb chi sachc xnalebeb xban xxiuheb laj heveo, eb laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

145

XODO23,24

cananeo jo eb ajcui laj heteo ut teelelik cheru. 29 Lain inca tecuisi chixjunileb sa junpat. Inca tincuisiheb chiru jun chihab re nak inca tacanak chi maca cristian ut re ajcui nak inca tetamk sa eyank li josk aj xul re li quiche. 30 Timil timil tincuisiheb sa li tenamit toj tetamk le ralal ecajol ut toj terechani chi tzakal li naajej. 31 Lain tinque retalil bar tanumek li nubal re li naajej li tinque ere. Li nubal tanumek cuan cui li Caki Palau ut tacuulak cuan cui li palau Mediterrneo li cuan sa xcuent lix tenamiteb laj filisteos ut tacuulak cuan cui li chaki choch ut toj cuan cui li nima Eufrates. Lain tinkaxtesiheb sa eruk li cuanqueb sa li naajej aan, ut laex tex-isi nk reheb aran. 32 Jocan nak mebanu junak contrato riquineb li tenamit, chi moco teque xcuanquil lix dioseb. 33 Inca tecanabeb chi cuanc sa le naaj re nak inca texque chi macobc chicuu. Naru nequex-oc chixlokoninquil lix dioseb, ut riquin aan tetzek erib.

Dios quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: Quimkex. Takenkex chak chiru li tzul bar cuanquin cui. Ut techalk acuochben laj Aarn, laj Nadab, ut laj Abi. Techalk ajcui lajeb xcacal (70) li cui nk li nequecamoc be chiruheb laj Israel. Ut aran chi najt cachinak tinexlokoni. 2 Ut laat, at Moiss, ajunes tatchalk toj arin cuiquin. Eb li jun chol chic tecanak aran. Chi ti c inca tetakek chak arin. Tecanak taka, chan li Dios. 3 Ut quichal laj Moiss, quixseraki re li tenamit li ratin li Dios jo ajcui lix chakrab. Quejunajo lix choleb ut quexye: Chixjunil li caru xye li Dios, aan li takabanu, chanqueb. 4 Ut chixjunil li caru quixye li Dios, quixtzi ba retalil sa jun li hu laj Moiss. Jo cuulajak chic nak toj ekela laj Moiss quicuacli ut quixyi b jun li artal sa xton li tzul. Quixyi b ajcui riquin pec cablaju li okech ut quixxakab aran. Li cablaju chi okech, aan retalil li cablaju xtepaleb aj Israel. 5 Laj Moiss quixtaklaheb li saj cui nk aj Israel chi mayejac chiru li Dios. Quexcamsi li boyx ut quexcat chok xmayej chiru li Dios re xpatzbal xcuybal xmaqueb. 6 Laj Moiss quixxoc lix quiquel li boyx. Yijach quixxoc sa eb li ucal ut li yijach chic quixque chiru li artal. 7 Laj Moiss quixchap li hu li quixtzi ba cui chixjunil lix contrato li Dios. Quiril xsa li hu chiruheb chixjunileb li tenamit ut eb li tenamit quexye: Chixjunil li xye li Dios, takabanu ut takapab li caru naxye, chanqueb. 8 Ut laj Moiss quixchap li quic li xocbil sa eb li ucal ut quixrachrachi

24

1Li

Laj Moiss co chiru li tzu l Sina rochbeneb li cui nk li nequecamoc be

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO24,25

146

sa xbeneb li tenamit. Ut quixye: Li quic ain, aan retalil li contrato li quixbanu li Dios eriquin jo tzi banbil sa li hu ain, chan. 9 Chirix aan, laj Moiss rochbeneb laj Aarn, laj Nadab ut laj Abi quetake chiru li tzul. Quilajetake ajcui li lajeb xcacal (70) li cui nk li nequecamoc be chiruheb laj Israel. 10 Ut eb laj Israel queril ru li Kacua Dios li quexlokoni. Rubel rok li Dios cuan li quicutun rax rax ut cutan ru. Chanchan li tertoquil pec zafiro xcaba li kaxal rax ru. Chanchan raxil ru li choxa. 11 Li Dios inca quixcamsiheb li cui nk li nequecamoc be chiruheb laj Israel. Queril ru li Dios ut inca quecam. Aran sa li naajej aan quecuaac ut queucac. 12 Li Dios quixye re laj Moiss: Taken chak sa xben li tzul li cuanquin cui. Ut aran tat-oybeni nk. Lain tinque acue li perpoquil pec li xintzi ba cui lin chakrab re xcholobanquil xyalal chiruheb li tenamit, chan li Dios. 13 Laj Moiss co toj takec chiru li tzul li sicbil ru xban li Dios, rochben laj Josu laj canjel chiru. 14 Nak ac xic re toj takec, laj Moiss quixye reheb li cui nk li nequecamoc be chiruheb laj Israel: Arin toeroybeni toj tosuki k chak. Cuank taxak sa echol nak laj Aarn ut laj Hur cuanqueb sa eyank. Cui cuan junak li chaajquilal, teye reheb aan ut eb aan tetzilok atin chirix li cuanqueb sa chaajquilal, chan laj Moiss. 15 Tojonak laj Moiss quitake chiru li tzul ut li tzul aan sutsu sa chok. 16 Aran sa li tzul Sina cuakib cutan quicuan li xlokal li Dios chi mukmu sa li chok. Sa xcuuk li cutan li Dios quiatinac riquin laj Moiss. Sa li chok qui-el li xyab xcux. 17 Chiruheb laj Israel quicutun li xlokal li Dios sa xben li tzul. Chanchan jun nimla xam yo xcatbal chixjunil nak queril. 18 Tojonak laj Moiss mas cuichic quitake chiru li tzul ut qui-oc sa li chok. Ut cacal (40) cutan ut cacal kojyi n quicuan aran.

25

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Ye reheb laj Israel nak texxoc junak li chabil mayej chok cue. Texque li jo quial li na-ala sa xcholeb xquebal ut texque chi anchaleb xchol. 3 Li mayej li texxoc, aaneb ain: li oro, li plata, li cobre, 4 li ticr azul, li ticr prpura, li ticr cak, li chabil ticr lino, jo ajcui li ticr yi banbil riquin li rismal li chibat, 5 jo ajcui lix tzumal li carner bonbil riquin caki bon, ut li chabil tzum rix li tzi ha, jo ajcui li chabil che acacia xcaba, 6 ut li aceite re li candil jo ajcui li caak re ru li nacanjelac re xyi banquil li aceite li naquehe sa xbeneb li nequexakabac chi canjelac chiru li Kacua, ut nacanjelac

1Li

Li mayej re xyi banquil li tabernculo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

147

XODO25

ajcui re xyi banquil li incienso li sununc, 7 ut li tertoquil pec nice xcaba joqueb ajcui li chabil pec re xquebal xsahob ru li rak li xbenil aj tij ut re ajcui xquebal xsahob ru li naxque chire xchol. 8 Ut teyi b junak li muhebal re nak taruk tincuank aran sa eyank. 9 Lain tinye ere chanru nak teyi b li naajej li tincuank cui ut tinye ere chanru teyi b li caru tacanjelak chi sa. Teyi b chi tzakal jo tinye ere.

junak Loklaj Cax riquin li chabil che acacia xcaba. Jun metro riquin lajeb centmetro xnimal li rok. Ut ob xcacal (65) centmetro xnimal li ru ut ob xcacal (65) centmetro xteram. 11 Ut teletz li tzakal oro chirix ut chi sa ut teque ajcui lix sahob ru yi banbil riquin oro chire li cax bar tahilank cui lix tzapbal re. 12 Ut teyi b cahib argolla oro ut teletz sa xxuc li cax, cuib sa jun pacal ut li cuib chic sa li jun pacal chic. 13 Ut teyi b cuib li che ti c rix yi banbil riquin li chabil che acacia ut teletz ajcui oro chirix. 14 Ut tenumsi li che aan sa li argolla li letzlo chixcatk li cax re nak riquin li che aan tepako li cax. 15 Li che aan inca chic terisi sa li argolla. Aran tecanak. 16 Ut sa li cax aan texoc li chakrab li tinque ere. 17Teyi b jun xtzapbal re li cax riquin oro jun metro riquin lajeb centmetro xnimal li rok ut ob xcacal (65) centmetro xnimal li ru. 18 Ut teyi b cuib li querubines chanchaneb li ngel riquin oro tenbil riquin martillo. Ut teque sa xben lix tzapbal re li cax, junjunk sa li junk pacal. 19 Teque li cuib chi querubines junjunk sa li junk pacal lix tzapbal re li cax. Li cuib chi querubines rochben lix tzapbal re li cax jun ajcui ru nak teyi b. 20 Eb li querubines texcaya ribeb ut yokeb chi iloc sa xben lix tzapbal re li cax. Lix xiqueb texhel rib ut textzap xben li cax. 21 Tetzap li cax riquin lix tzapbal re li xeyi b. Ut sa li Loklaj Cax aan, texoc li chakrab li tinque ere. 22 Ut aran sa xben li Loklaj Cax sa xyi li cuib chi querubines li cuanqueb sa xben lix tzapbal re, lain tincuank sa musikej. Aran tinatinak acuiquin ut tinque acue li chakrab li taque reheb li ralal xcajol laj Israel.

10Teyi b

Texyi b li Loklaj Cax li texxoc cui li contrato

ajcui junak mex riquin li che acacia xcaba. Lajeb rocal (90) centmetro lix nimal rok ut ob roxcal (45) centmetro lix nimal ru. O b xcacal (65) centmetro xnajtil xteram. 24 Ut teletz li tzakal oro chiru li mex ut teyi b ajcui lix sahob ru chire yi banbil riquin oro. 25 Sa xca pacalil li mex teletz li che cuukub centmetro xnimal ru.

23 Teyi b

Texyi b li mex li texque cui li mayejanbil caxlan cua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO25,26

148

Ut teque li tzakal oro chok xsahob ru chire li che aan li teletz sa li mex. 26 Teyi b cahib li argolla oro ut teletz sa xca xucutil li mex bar cuanqueb cui li rok li mex. 27 Teletz li argollas sa xca xucutil li mex chixcatk li che li cuukub centmetro ru re nak texnumsi li che li ti c rix sa li argollas re xpakonquil li mex. 28 Teyi b riquin li che acacia li cuib chi che ti c rix ut teletz li tzakal oro chiru. Riquin li che aan tepako li mex. 29 Teyi b ajcui riquin tzakal oro li sec li tacanjelak sa li tabernculo. Teyi b li xar ut li cuchara ut li plato jo ajcui li ni nki sec li tacanjelak re li mayejac. 30 Ut rajlal teque li caxlan cua sa xben li mex. Junelic cuank li mayejanbil caxlan cua aran.

ajcui jun li candelero riquin tzakal oro, tenbil riquin martillo. Teyi b li rok ut li xakxo sa xyi jo ajcui lix naajeb lix xamlel. Lix sahob ru li teyi b chanchan utzuuj ut xak. 32 Sa li candelero aan, teyi b cuukub xnaaj li candil. Jun xnaaj candil cuank sa xyi ut ox ox sa xca pacalil. 33 Li junjunk chi xnaaj li candil chanchan ruk li che almendro nak teyi b. Tacuank oxib lix sahob ru jo rutzuujil li almendro. Jocan nak teyi b li cuakib xnaaj li candil. 34 Ut li xnaaj candil li cuank sa xyi tacuank cahib lix sahob ru jo rutzuujil li almendro. 35 Rubel li xben cuib chi rukeb li candelero sa li rok teyi b jun li utzuuj li toj maji napuque. Rubel li cuib chic teyi b jun chic li utzuuj li toj maji napuque. Ut rubel li cuib chic jocan cuichic tebanu. Jocan nak teyi b li cuakib chi xnaajeb li candil. 36 Chixjunil li candelero rochben lix sahob ru, junaj ru nak teyi b riquin tzakal oro tenbil riquin martillo. 37 Ut nak acak xyalo li candelero, teyi b ajcui cuukub li candil ut teque sa xnaaj sa li candelero re nak lix xamlel tixcutanobresi li naajej cuank cui. 38 Teyi b ajcui riquin tzakal oro li chi ch li tacanjelak re xsetbal lix mechil ut jo ajcui li plato li naxocman cui li teset sa lix mechil. 39 Numenak calaju xcacal libra li tzakal oro li tacanjelak ere re xyi banquil li candelero joqueb ajcui li chi ch li tacanjelak re xyi banquil lix mechil li candil. 40 Que retal chi us re nak teyi b chi tzakal re ru jo xincut chacuu arin sa li tzul ain.

31Teyi b

Texyi b li candelero riquin oro

26

li lajeb li ni nki ticr re xtzapbal ru li tabernculo riquin li bakbil nok lino, li nok azul, jo ajcui prpura ut cak. Ut teque querubines chiru li ticr aan chok xsahob ru chi chabil xyi banquil. 2 Li

1Tayi b

Chanru nak texyi b li tabernculo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

149

XODO26

lajeb chi ticr ain li teyi b, juntaket xni nkal teque. Cablaju metro riquin media xni nkal rok li junjunk. Ut cuib metro li xni nkal ru li junjunk. 3 Teletz chi ribil li ob chi ticr. Jocan cuichic tebanu riquin li ob chic. Teletz cuichic chi ribil. 4 Ut teyi b ajcui xnaaj li gancho chire li nimla ticr li ob ru li ac xeyi b. Teyi b aan riquin ticr azul. Jocan cuichic tebanu riquin li nimla ticr jun chic li xeyi b. 5 Mero ciento xchapbal li gancho teque chire li junjunk. Mero ciento re li jun ut mero ciento cuichic re li jun chic re nak texchap rib chi us li cuib chi xni nki ticr. 6 Ut teyi b ajcui mero ciento li gancho riquin oro re li junjunk chi ticr re texchap rib chi us riquin li jun chic re nak li rix li tabernculo tacanak chi tzaptzo ru. 7 Teyi b ajcui junlaju li ticr yi banbil riquin rismal chibat re xtzapbal xben li tabernculo. 8 Li junlaju chi ticr ain li teyi b, juntaket xni nkal teque. Oxlaju metro riquin media xni nkal rok li junjunk ut cuib metro li xni nkal ru li junjunk. 9 Li ob chi ticr teletz chi ribileb rib. Jocan cuichic tebanu riquin li cuakib chic. Teletz cuichic chi ribil rib eb aan. Ut li xcuak tebas ut tacanak chiru li tabernculo. 10 Mero ciento xchapbal li gancho teque chire li junjunk. Mero ciento re li jun ut mero ciento cuichic re li jun chic. 11 Ut teyi b ajcui mero ciento li gancho riquin li chi ch bronce re nak li ticr texchap rib chi us riquin li jun chic re nak junaj ru tacanak. 12 Xban nak najt rok li ticr ain, li yijach chic tasobri nk tacanak chirix. 13 Ca pacalil tasobri nk ob roxcal (45) centmetro. Chi jocain tacanak chi tzaptzo chi us li tabernculo. 14 Teyi b ajcui li rix li carner bonbil riquin caki bon ut teque sa xben li tabernculo. Ut sa xben aan teque cuichic li chabil tzum rixeb li tzi ha. 15 Ut riquin li che acacia teyi b li tzalam che re taoc chi xakxo. 16 Cahib metro riquin media li xni nkal rok li junjunk chi tzalam che ut ob xcacal centmetro (65) li xni nkal ru. 17 Teyi b cuib rok li junjunk chi tzalam che re nak us tacanak sa lix naaj. Jocain tebanu re chixjunil li tzalam che li tecanjelak re xyi banquil li tabernculo. 18 Teyi b junmay li tzalam che ut teque sa li jun pacal li nacana sa li sur. 19 Ut teyi b ajcui cacal xnaajeb li rok li tzalam che bar tequehek cui. Aan teyi b riquin plata. Cacab xnaaj li junjunk chi tzalam che. 20 Ut teyi b ajcui junmay chic li tzalam che re teque jun pacal li tabernculo li nacana sa li norte. 21 Ut teyi b ajcui cacal chic xnaajeb li rok li tzalam che bar tequehek cui. Aan teyi b riquin plata. Cacab xnaajeb li junjunk chi tzalam che. 22 Ut teyi b ajcui cuakib chic li tzalam che re teque chirix li tabernculo sa xjayal li na-oc cui li sake. 23 Ut teyi b ajcui cuib chic li tzalam che re teque sa xuc chirix sa xca pacalil. 24 Li cuib chi tzalam che ain texchap rib taka ut takec riquin gancho. Jocan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO26,27

150

tauxmank riquin li cuib chi tzalam che li tecanak sa xxuc. 25 Jocain tebanu riquin li cuakxakib chi tzalam che ut cuaklaju li xnaaj li rokeb yi banbil riquin plata. Cacab xnaajeb li rok li junjunk chi tzalam che. 26 Teyi b ajcui ob li che riquin li che acacia re teque chi keko chiru li tzalam che li nacana jun pacal. 27 Ut teyi b ob chic li che re teque chi keko chiru li tzalam che li cuan jun pacal chic. Ut teyi b ob chic li che re teque chi keko chiru li tzalam che li cuan chirix sa xjayal li na-oc cui li sake. 28 Li che li teque chi keko sa xyi tacuulak sa li xuc jun pacal ut toj sa li xuc jun chic. 29 Ut teletz li oro chiru li tzalam che. Ut teletz ajcui chiru li tzalam che, li argollas yi banbil riquin oro li tenumek cui li che chi keko li cuan sa xyi. Ut teletz ajcui li oro chiru li che ain li teque chi keko. 30 Ye reheb laj Israel nak texyi b li tabernculo chi tzakal jo xinye acue sa li tzul ain. 31 Teyi b ajcui jun li nimla ticr riquin li nok azul, jo ajcui prpura ut cak ut riquin li bakbil nok lino. Ut chok xsahob ru li ticr aan, teque li querubines chiru chi chabil xyi banquil. 32 Teletz cahib li gancho oro chiru li okech cahib yi banbil riquin li che acacia. Ut chiru li gancho aan teque li nimla ticr. Teletz li oro chirixeb li okech. Ut teyi b ajcui riquin plata cahib xnaaj li okech. 33 Chiru li gancho oro teque li nimla ticr. Aan tacanjelak chok tas sa li tabernculo. Ca tasal tacanak xsa li tabernculo. Li xben tasal, aan li Santil Naajej. Ut li xca tasal, aan li Loklaj Santil Naajej. Sa li Loklaj Santil Naajej aan, teque li Loklaj Cax bar taxocmank cui li chakrab. 34 Teque lix tzapbal re sa xben li Loklaj Cax li teque sa li Loklaj Santil Naajej. 35 Ut sa li xben tasal li tabernculo sa li Santil Naajej teque li mex sa li pacal li nacana sa li norte. Ut sa li jun pacal chic li nacana sa li sur sa xcayabal li mex, teque li candelero. 36 Ut teyi b jun chic li nimla ticr li tacanjelak chok xpuertil li tabernculo. Teyi b li ticr aan riquin li nok azul, prpura ut cak ut riquin li bakbil nok lino. Teque xsahob ru chi chabil xyi banquil. 37 Teyi b ajcui ob li okech riquin li che acacia bar teque cui li ticr. Teletz li tzakal oro chiru li ob chi che. Ut teyi b ajcui riquin bronce ob xnaajeb li okech. Ut teyi b ob li ganchos li techap cui li ticr chiru li okech.

27

teyi b ajcui jun li artal riquin li che acacia. Teyi b chi ca xucut. Cuib metro riquin ob xcacal centmetro xnimal li ru ut cuib metro riquin ob xcacal centmetro xnimal li rok. Ut ob xcacal centmetro li xteram. 2 Teyi b cahib li xucub ut teque sa lix ca xucutil li artal. Chixjunil li artal rochben li xucub

1Ut

Texyi b riquin bronce li artal li temayejak cui xul

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

151

XODO27

junaj ru nak teyi b ut teletz bronce chiru. 3 Chixjunil li caak re ru li tacanjelak sa li artal re li mayej, aan yi banbilak riquin bronce. Teyi b li chi ch re xxocbal li cha, ut teyi b li pala, jo ajcui li ni nki sec re xxocbal li quic, ut li ganchos re xchapbal li tib jo ajcui lix naaj li ru xam. 4 Ut teyi b ajcui riquin bronce lix naaj li xam ut hopox ru teque. Teyi b ajcui cahib li argollas bronce ut teque sa xca xucutil li tusbil chi ch. 5 Toj chi sa li artal sa xyitok teque li chi ch aan. 6 Teyi b ajcui cuib li che ti c rix re xpakonquil li artal. Teyi b riquin li che acacia ut teletz li bronce chirix. 7 Ut tenumsi li che aan sa li argolla li cuan sa xca pacalil li artal ut riquin li cuib chi che tepako li artal. 8 Ut hopho xsa li artal li teyi b. Teyi b chi tzakal jo quincut chacuu sa li tzul.

ajcui lix nebal li tabernculo. Tesut li nebal riquin ticr yi banbil riquin li bakbil nok lino. Sa li jun pacal li nacana sa li sur ob roxcal metro xnimal rok li ticr teque. 10 Teyi b junmay li okech riquin bronce ut teyi b ajcui riquin bronce junmay xnaajeb li okech re teque cui. Li ganchos jo ajcui li argollas li techap cui li ticr yi banbilak riquin plata. 11 Ut jocan cuichic tebanu sa li jun pacal jun chic li nacana sa li norte. O b roxcal metro xnimal rok li ticr li teque aran. Teyi b junmay li okech ut junmay lix naajeb teque cui. Ut riquin plata teyi b li ganchos ut li argollas li teque cui li ticr. 12 Li ticr li teque sa li jun pacal chic li nacana sa xjayal li na-oc cui li sake, cuib xcacal metro riquin media lix nimal rok. Teyi b lajeb li okech jo ajcui li lajeb li xnaajeb li teque cui li okech. 13 Ut jocan ajcui bar cuan cui li oquebal li nacana sa lix jayal li na-el cui chak li sake. Aan cuib xcacal metro riquin media lix nimal rok teque. 14 Chixcatk li oquebal teque oxib li okech ut oxib lix naaj li teque cui. Ut cuukub metro xnimal rok li ticr li teque chiru li okech. 15 Ut sa li jun pacal chic re li oquebal teque li oxib chi okech ut oxib lix naaj li teque cui ut teletz chiru li okech aan cuukub metro li ticr. 16 Ut sa li oquebal re li nebal teque beleb metro li ticr yi banbil riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak ut riquin li bakbil nok lino. Chabil xyi banquil lix sahob ru teque. Ut teyi b cahib li okech ut cahib lix naaj li teque cui. 17Chixjunil li okech li tesut cui li nebal cuank lix argolla ut lix gancho yi banbil riquin plata ut yi banbilakeb riquin bronce lix naajeb li tequehek cui li okech. 18 O b roxcal (45) metro xnimal rok li nebal ut cuib xcacal

9Teyi b

Texyi b li nebal re li tabernculo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO27,28

152

metro riquin media (22 12) chiru ut chirix, ut cuib metro riquin ob xcacal (45) centmetro xnajtil xteram. Ut li ticr li tatzapok re li nebal yi banbilak riquin bakbil nok lino. Ut yi banbil riquin bronce li xnaajeb li tequehek cui li okech. 19 Chixjunil li caak re ru tacanjelak re lokoni nc sa li tabernculo, teyi b riquin bronce. Ut teyi b ajcui riquin bronce chixjunil li chi ch li tachapok re li cam sa choch.

reheb laj Israel nak junelic texcam chak li chabil aceite li na-el riquin li ru li che olivo, li tacanjelak chok xyaal li candil re nak junelic lochlok li candil li cuan sa li tabernculo. 21 Laj Aarn rochbeneb li ralal, aaneb li teilok re li candelero li cuan sa li Santil Naajej, li cuan chiru li tas li naramoc re li Loklaj Santil Naajej, li cuan cui li Loklaj Cax. Teril nak junelic lochlok chiru li Kacua lix xamlel li candelero. Li chakrab ain tenebanbil sa xbeneb laj Israel joqueb ajcui li ralal xcajoleb re nak jocan texbanu junelic.

20 Teye

Texyi b li aceite li nacanjelac chok xyaal li candil

28

xyankeb laj Israel tasic ru la cuas laj Aarn joqueb ajcui li ralal. Aaneb laj Nadab, laj Abi, laj Eleazar ut laj Itamar. Aaneb li taxakabeb chi canjelac chicuu chok aj tij. 2 Tayi b li rak laj Aarn la cuas chi chabil xyi banquil. Riquin li rak aan tacutunk nak aan laj tij ut lok lix canjel. 3 Tat-atinak riquineb chixjunileb laj yi bom ticr li xinqueheb xnaleb. Taye reheb nak texyi b li rak laj Aarn xban nak aan li tekaxtesi chi canjelac chicuu chok aj tij. 4 Jocain nak teyi b li rakeb: li rak li nim rok li nequexque toj chi sa (tnica), ut li rak jun chic li nequexque sa xben (manto)2, ut li rak jun chic li kaxal chabil xyi banquil li nequexque toj sa xben (efod)3. Ut texyi b ajcui li ticr li nequexque chire xchol (pectoral)4 jo ajcui lix camal xsa (cinturn)5 ut li ticr li nequexbac sa xjolom (mitra)6. Jocan nak yi bomak chi chabil li rak la cuas laj Aarn jo eb ajcui li ralal re nak eb aan tecanjelak chicuu chok aj tij. 5 Li caru tacanjelak chiruheb li teyi bank re li rakeb, aan ain: li oro, li nok azul, li nok prpura, li nok cak ut li bakbil nok lino. 6 Li efod li rak li texque toj sa xben, aan yi banbilak riquin oro, ut riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak ut li bakbil nok lino. Texque lix sahob ru chi chabil xyi banquil. 7 Cuib perel ru

1Sa

Texyi b li rakeb laj tij

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

153

XODO28

teque, jun perel chiru ut jun perel chirix. Sa xben xtel texcul rib. 8 Lix bacbal xsa teyi b juntaket xyi banquil riquin li efod. Teyi b riquin oro ut riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak ut li bakbil nok lino. 9 Tasic cuib li pec nice ut chiru li pec aan tatzi ba xcabaeb li cablaju chi ralal laj Israel. 10 Tatzi ba cuakib chi cabaej chiru li junjunk chi pec chi tustu, a yal ani quiyola xben cua. 11 Nak tatzi ba lix cabaeb chiru li pec aan, juchbil tebanu jo nequexbanu nak nequexyi b li chi ch re li sello. Ut li pec ain li tzi banbil cui lix cabaeb, teletz chiru li oro. 12 Teletz li pec aan, sa xben xtel li rak efod li naxcul cui rib li cuib perel retalil li ralal xcajol laj Israel. Chi jocan li pec aan junelic tacuank sa xben xtel laj Aarn re xjulticanquil chiru li Kacua li ralal xcajoleb laj Israel. 13 Teletz li pec chiru li oro, 14 ut teyi b cuib lix camal riquin tzakal oro. Tzulbil ru teque. Ut riquin lix camal aan, techap li pec li tzi banbil cui lix cabaeb li ralal xcajol laj Israel. 15 Ut teyi b ajcui li pectoral li nequexque chire xchol retalil li ti quilal. Teyi b chi chabil xyi banquil jo nak teyi b li efod. Yi banbilak riquin oro, ut riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak ut li bakbil nok lino. 16 Teyi b chi ca xucut, cuib xcacal centmetro sa xca pacalil. Basbo li re teque. 17 Ut cahib tzol li tertoquil pec teletz chiru. Sa li xben tzol li chabil pec li teque, aan jun li srdica, jun li topacio ut jun li carbunclo. 18 Sa li xcab tzol teque li chabil pec esmeralda, zafiro ut diamante. 19 Ut sa li rox tzol teque li chabil pec jacinto, gata ut amatista. 20 Ut sa li xca tzol teque li chabil pec berilo, nice ut jaspe. Chixjunileb li pec ain teletz chiru li oro. 21 Tento nak teque cablaju li pec xban nak cablaju xtepaleb li ralal xcajol laj Israel. Chiru li junju nk chi pec aan tetzi ba lix caba chixjunkaleb li ralal xcajol laj Israel. Juchbil tebanu jo nak nequexyi b jun li chi ch re xyi banquil li sello. 22 Ut teyi b ajcui cuib lix camal li pectoral riquin tzakal oro tzulbil ru. 23 Teyi b cuib li argollas riquin oro ut teletz sa xuc sa xca pacalil li nacana takec. 24 Ut tenumsi lix camal oro sa li argollas li cuan sa xuc sa xca pacalil li pectoral. 25 Lix camal li pectoral texchap rib riquin li nice li cuan sa xben xtel li efod sa li jun perel li nacana chiru. 26 Teyi b cuib chic li argollas riquin oro ut teletz sa xxuc li pectoral xca pacalil li nacana taka. Teletz chirix li pectoral re nak chiru li efod tacanak. 27Teyi b cuib chic li argollas oro ut teletz chiru li efod takec cachin sa xben

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO28

154

xcamal xsa. 28 Ut tebac riquin jun cam azul sa li argollas re xchapbal li pectoral riquin li efod re nak li pectoral tixchap rib chi us riquin li efod ut inca taecank sa xnaaj. 29 Chi jocain tixcam chire xchol laj Aarn li pectoral retalil li ti quilal, li tzi banbil cui lix cabaeb li cablaju xtepaleb li ralal xcajol laj Israel. Tixcam chire xchol li pectoral rajlal nak taoc sa li Santil Naajej ut laj Aarn junelic tixjultica chiru li Kacua eb li ralal xcajol laj Israel. 30 Ut teque li Urim ut li Tumim sa li pectoral re nak cuank chire xchol laj Aarn nak taoc sa li tabernculo chiru li Kacua. Jocan nak laj Aarn junelic tixcam chire xchol li Urim ut li Tumim nak taoc chiru li Kacua re nak taruk tatzilok atin chirixeb laj Israel. 31 Li rak li naxque sa xben li saki tnica, teyi b riquin ticr azul. 32 Tecanab xnaaj lix cux chi teto, ut tequem jun li ticr chok xta lix cux re nak inca tapejek nak tarocsi sa xjolom. 33 Teque li granada chire chok xsahob ru yi banbil riquin nok azul, nok prpura ut nok cak. Ut teque li coc campana yi banbil riquin oro. 34 Teque jun li granada, jun li campana, ut jun chic li granada ut jun chic li campana. Jocain tebanu chire li rak. 35 Laj Aarn tento nak tixque li rak ain chirix nak taoc chi canjelac sa li tabernculo re nak inca tacamk. Rajlal nak taoc ut nak taelk sa li tabernculo taabi k nak taecank li coc campana. 36 Ut teyi b ajcui jun china perel tzakal oro ut juchbil tebanu jo nak nequexyi b li sello nak tetzi ba chiru li atin li naxye Santilal Chiru li Kacua. 37Ut riquin jun li cam azul tebac li oro chiru li mitra li tixbac sa xjolom. 38 Li mitra junelic cuank sa xjolom laj Aarn nak tixkaxtesi chiru li Dios lix mayejeb li tenamit. Ut cui tepaltok laj Israel riquin li mayej texque, lix maqueb tacanak sa xben laj Aarn. Abanan li Dios tixcul lix mayejeb xban nak li jun china perel chi oro tzi banbil cui li atin junelic cuank sa xjolom laj Aarn. 39 Li tnica teyi b riquin li chabil nok lino. Jocan ajcui li mitra teyi b riquin lino. Ut teyi b ajcui lix bacbal xsa ut teque xsahob ru chabil xyi banquil. 40 Ut teyi b ajcui li tnica ut lix bacbal sa jo ajcui li mitra reheb li ralal laj Aarn re xcutbal xlokal li canjel texbanu. 41 Taque li rak chirix laj Aarn la cuas joqueb ajcui li ralal. Ut taque li aceite sa xjolomeb re xxakabanquileb chok aj tij. Takaxtesiheb chicuu re nak santobresinbilakeb re tecanjelak chicuu. 42 Teyi b ajcui riquin li nok lino lix cuexeb li terocsi chok xta rakeb. Tacuulak sa xcamal xsaeb ut tacuulak toj sa xben rakeb. 43 Rajlal texque li rakeb aan chirixeb nak teoc sa li tabernculo ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

155

XODO28,29

nak teoc chi canjelac sa li artal li cuan sa li Santil Naajej re nak inca tepaltok chicuu lain li Kacua. Tento texbanu aan re nak inca tecamk laj Aarn rochbeneb li ralal. Li chakrab aan tenebanbil chi junelic sa xbeneb laj Aarn ut eb li ralal xcajol li tecuank mokon.

29

ain li tabanu nak takaxtesiheb ut taxakabeb chi canjelac chicuu chok aj tij: Tasic jun li toro toj saj ut cuib li carner telom li chabileb. Macaak xyajeleb. 2 Ut teyi b li caxlan cua li maca xchamal riquin li chabil caj re li trigo, ut teyi b li caxlan cua jun chic li cuan aceite chi sa, ut teyi b ajcui li caxlan cua chi jay ut teyul li aceite chiru. 3 Teque sa jun li chacach ut tecam sa li tabernculo re temayeja chicuu rochben li china toro ut li cuib chi carner. 4 Chirix aan tacameb laj Aarn rochben li ralal sa li oquebal re li tabernculo ut taqueheb chi ati nc. 5 Nak acak xerake chi ati nc, taque chirixeb li rakeb li quiyi bac chok reheb. Xben cua taque li tnica chirix laj Aarn. Sa xben li tnica, taque li rak rax. Ut sa xben aan, taque li efod rochben li pectoral. Ut taque lix bacbal xsa. 6 Ut taque li mitra sa xjolom ut chiru li mitra taque li oro retalil nak aan kaxtesinbil re li Kacua. 7 Ut tachap li aceite ut taque sa xjolom laj Aarn retalil nak yocat chixxakabanquil chok aj tij. 8 Ut tabokeb ajcui li ralal laj Aarn ut taque ajcui li rakeb chirixeb aan. 9 Ut taque lix bacbal xsaeb laj Aarn joqueb ajcui li ralal ut taque lix mitra sa xjolomeb. Riquin aan kaxtesinbilakeb chi canjelac chicuu chok aj tij chi junelic. 10 Chirix aan tacam li toro li toj saj chiru Jocain li rakeb li xyucuail li tabernculo. Ut laj Aarn joqueb ajcui li laj tij sa xyankeb laj ralal texque li rukeb sa xjolom li toro. 11 Ut judio. (Exodo 29.6) aran sa li oquebal re li tabernculo tacamsi

Chanru texbanu nak tekaxtesi k laj tij chi canjelac


1Aan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO29

156

li toro chicuu lain li Kacua. 12 Taxoc lix quiquel ut riquin ruuj acuuk tayul li quic chiru li cahib chi xucub li cuanqueb sa xca xucutil li artal. Ut li jo quial li taelaank tahoy sa xton li artal. 13 Tacuisi chixjunil li xeb li nacuan chiru lix camcot ut li xeb li nacuan chiru lix saseb jo ajcui lix quenk rochben li xeb li cuan chiru, ut tacat sa li artal. 14 Abanan lix tibel li toro ut lix cot ut lix tzumal tecam jun pacal li ticr li sutsu cui li tabernculo, ut aran tecat. Aan li mayej re xtzamanquil xcuybal xmaqueb laj Israel. 15 Jocan ajcui tebanu riquin li carner jun. Laj Aarn rochbeneb li ralal texque li rukeb sa xjolom li carner. 16 Chirix aan tacamsi li carner ut tarachrachi lix quiquel sa xben li artal jo ajcui chixcatk. 17 Ut teseti lix tibel li carner ut techaj lix camcot joqueb ajcui li rok ut teque sa li artal rochben lix tibel ut lix jolom. 18 Ut tecat chixjunil li carner sa xben li artal. Li catbil mayej, aan re inlokoninquil lain li Kacua. Ut lix boc, aan jun sununquil mayej li tacuulak chicuu. 19 Jocan cuichic tebanu riquin li carner jun chic. Laj Aarn rochbeneb li ralal texque li rukeb sa xjolom li carner. 20 Tacamsi li carner ut taque cachinak lix quiquel chiru lix xic laj Aarn li cuan sa xnim. Jocan ajcui tabanu riquineb li ralal. Ut jocan ajcui tabanu riquin li ruuj rukeb li nim li cuan sa lix nim ukeb. Ut jocan ajcui tabanu riquin li ruuj rokeb li cuan sa xnim rokeb. Ut li quic li taelaank tarachrachi sa li artal jo ajcui chixcatk. 21 Ut li quic li cuan sa li artal tajunaji riquin li aceite li nequexque sa xbeneb li nequekaxtesi c chi canjelac chiru li Kacua. Ut tarachrachi li quic rochben li aceite sa xben laj Aarn ut sa xbeneb li ralal, jo ajcui chiru li rakeb re nak kaxtesinbilak laj Aarn joqueb ajcui li ralal chi canjelac chicuu, ut re ajcui nak kaxtesinbilak li rakeb. 22 Tacuisi chixjunil lix xebul li carner. Tacuisi li xeb li cuan sa lix ye ut li cuan chiru lix camcot jo ajcui li cuan chiru lix saseb ut lix quenk cuib, jo ajcui li xeb li cuan chiru. Jocan ajcui lix tel li cuan sa xnim. Tabanu chi jocain xban nak li carner ain, aan re xkaxtesinquileb laj tij li tecanjelak chicuu. 23 Sa li chacach li cuan cui li caxlan cua li ac xakaxtesi cue lain li Kacua, tachap jun li caxlan cua li maca xchamal ut tachap jun li caxlan cua li cuan aceite riquin ut jun li caxlan cua li jay. 24 Li caxlan cua ain taque sa ruk laj Aarn jo ajcui sa rukeb li ralal. Textaksi li rukeb re xmayejanquil chicuu. 25 Nak ac xexkaxtesi li mayej, tacul cuichic chiruheb ut taque sa xben li artal re nak texcat aran. Nak yok chi catc lix boc, aan jun sununquil mayej tacuulak chicuu. 26 Tachap ajcui li re xchol li carner ut tetaksi re xkaxtesinquil laj Aarn chok aj tij chicuu. Nak acak xexrake xmayejanquil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

157

XODO29

tacanak chok acue li tib aan. 27 Chalen anakcuan nak taxakabak jalan chic aj tij, taquehek re laj Aarn ut eb li ralal xcajol li re xchol li carner jo ajcui lix tel, li ac taksinbil re xkaxtesinquil chicuu. 28 Aan jun chakrab tenebanbil sa xbeneb laj Israel nak lix tibel li carner li textaksi chicuu lain li Kacua, aan li texque re laj Aarn ut reheb li ralal. Ain texbanu eb laj Israel re xcambaleb rib sa usilal cuiquin lain li Dios. 29 Li rak li taquehek chirix laj Aarn nak taxakabak chok aj tij, aan ajcui takaxtesi k cuichic reheb li ralal xcajol re texque chirixeb nak texakabak mokon chok aj tij chicuu lain li Dios. 30 Ut li ralal laj Aarn, li taoc sa xnaaj aan, tixque li rak laj Aarn chirix chiru cuukub cutan nak taoc sa li tabernculo chi canjelac sa li Santil Naajej. 31 Tacam lix tibel li carner li xcanjelac re xkaxtesinquil laj Aarn chok aj tij ut tachik sa junak ucal ac kaxtesinbil chok re li mayej. 32 Aran chire li oquebal re li tabernculo laj Aarn rochbeneb li ralal textzaca li tib aan rochben li caxlan cua li cuan sa li chacach. 33 Textzaca li tib ut li caxlan cua aan li tamayejak re xtzamanquil xcuybal xmaqueb nak texakabak chok aj tij. Ma ani chic junak jalan taru k tixtzaca li tzacaemk aan xban nak ac kaxtesinbilak chicuu lain li Kacua. 34 Cui taelaank li tib ut li caxlan cua aan re cuulaj, catbil tebanu re nak ma ani chic tatzacank re xban nak kaxtesinbilak chicuu lain li Kacua. 35 Banu chi tzakal re ru jo xinye acue nak taxakabeb laj Aarn ut eb li ralal chok aj tij. Chiru cuukub cutan tabanu li canjel ain re xxakabanquileb chok aj tij. 36 Chiru li cuukub cutan aan, rajlal cutan tecat junju nk li toro re xtzamanquil xcuybal xmaqueb laj Israel. Cheque retal nak sak ru li artal ut teque li aceite sa xben re xsantobresinquil. 37 Cuukub cutan texmayejak sa xben li artal. Jocain nak tesantobresi li artal chicuu. Ut aanak jun santil artal ut chixjunil li teque sa xben li artal, aan santobresinbilak chic.

cutan temayeja sa li artal cuib li carner jun chihab cuank reheb. temayeja ekela ut li jun chic temayeja ecuu. 40 Temayeja rochben li xben carner numenak cahib libra li chabil caj junajinbil riquin jun litro li aceite oliva. Ut temayeja ajcui jun litro li vino. 41 Temayeja li xcab carner nak acak oc re li kojyi n rochben li caj ut li vino jo tebanu re li mayej ekela.
39Jun

38Rajlal

Li mayej li texque rajlal cutan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO29,30
42 Ut

158

Ut nak yok chi catc, lix boc aanak jun sununquil mayej tacuulak chicuu. chalen anakcuan junelic tatmayejak chicuu laat joqueb ajcui la cualal acajol. Texmayejak chire li oquebal re li tabernculo. Ut lain tinatinak acuiquin ut tincuank acuiquin. 43 Ut aran ajcui tincuank riquineb li ralal xcajol laj Israel. Ut tinsantobresi li naajej aan riquin lin lokal. 44 Lain tinsantobresi li tabernculo ut tinsantobresi li artal. Tinsantobresi laj Aarn joqueb ajcui li ralal re nak tecanjelak chicuu chok aj tij. 45 Lain tincuank riquineb li ralal xcajol laj Israel ut Lainak lix Dioseb. 46 Ut eb aan texnau nak lain li Kacua lix Dioseb aan. Lain quin-isin chak reheb sa li naajej Egipto re tincuank riquineb. Lain li Kacua lix Dioseb.

30

teyi b ajcui jun li artal riquin li che acacia re tecat cui li incienso. 2 Teyi b chi ca xucut. O b roxcal (45) centmetro li ru ut ob roxcal (45) centmetro li rok ut lajeb rocal (90) centmetro li xteram. Junaj ru li artal rochben li xucub nak teyi b. 3 Teletz li tzakal oro sa xben. Ut teletz ajcui sa xca pacalil ut chiru ajcui li xucub. Ut chire teque lix sahob ru yi banbil riquin oro. 4 Rubel lix sahob ru teletz li argollas yi banbil riquin oro. Teletz sa xuc xca pacalil li artal re nak aran tenumsi li che li tepako cui. 5 Teyi b ajcui cuib li che acacia ti c rix re xpakonquil li artal. Ut teletz li oro chirix. 6 Sa li xben tasal li tabernculo sa li Santil Naajej teque li artal chiru li tas yi banbil riquin ticr, li naramoc re li Loklaj Cax li xocbil cui li chakrab. Sa li naajej aan tincuank eriquin. 7Rajlal ekela nak taoc laj Aarn chixyi banquil li candil, tixcat li sununquil incienso sa xben li artal aan. 8 Ut tixcat ajcui rajlal ecuu nak taoc chixlochbal li candil. Jocan nak chalen anakcuan le ralal ecajol li tecuank mokon texcat li incienso chicuu. 9 Inca tacatmank jalan chic incienso sa xben li artal ain, chi moco tacatmank jalan mayej, chi moco li ru li trigo, chi moco li vino tamayejak aran. 10 Li artal ain kaxtesinbilak chi junaj cua chicuu nak laj Aarn tixque cachinak lix quiquel li xul li tamayejak re xtzamanquil xcuybal xmaqueb laj Israel chiru li xucub li cuan sa xca xucutil li artal. Aan tixbanu jun sut chiru li chihab. Jocan ajcui texbanu rajlal chihab li ralal xcajol li tecuank mokon re xsantobresinquil li artal. 11 Ut li Kacua quixye ajcui re laj Moiss: 12 Nak tacuajlaheb laj Israel chi xjunju nkaleb temayejak chicuu re xcolbal rix lix yuameb re nak inca tecamk. 13 Chixjunileb li ac xeajlac texque cachin ma media onza li plata chok xmayejeb.

1Ut

Texyi b li artal li texcat cui li incienso

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

159

XODO30

Aan li xquial lix mayejeb texque cue lain li Kacua jo nequebisoc sa li tabernculo. 14 Chixjunileb li ac quexbanu junmay chihab texque li mayej ain chicuu. 15 Nak temayejak li junjunk re xcolbal rix lix yuameb, juntaket xquial li texque. Li biom tixque media onza li plata ut jocan ajcui xquial tixque li neba. 16 Ut laat taxoc li plata li texque laj Israel re xcolbal rix lix yuameb. Ut takaxtesi re li canjel li tauxmank sa li tabernculo. Li mayej aan tajulticank re chicuu nak eb li ralal xcajol laj Israel quextoj rix lix yuameb. 17 Li Kacua quiatinac cuichic riquin laj Moiss ut quixye re: 18 Teyi b ajcui jun li pila xnaaj li ha riquin bronce re techajok cui laj tij. Ut teyi b ajcui riquin bronce lix naaj li teque cui. Teque li pila chiru li artal nach riquin li tabernculo. Ut teque li ha chi sa. 19 Ut riquin li ha li cuan sa li pila texchaj li rukeb ut texchaj li rokeb laj Aarn joqueb ajcui li ralal. 20 Nak teoc sa li tabernculo tento nak techajok re nak inca tecamk. Jocan ajcui nak teoc chiru li artal chixcatbal li mayej chicuu lain li Kacua. 21 Tento texchaj li rukeb ut li rokeb re nak inca tecamk. Chalen anakcuan ut chi junelic li chakrab aan tenebanbil sa xbeneb laj tij jo ajcui sa xbeneb li ralal xcajol li tecuank mokon. 22 Li Kacua quiatinac cuichic riquin laj Moiss ut quixye re: 23 Tasic li chabil ban li na-oc re xyi banquil li sununquil ban. Tasic cablaju libra li chabil mirra, cuakib libra li canela ut cuakib libra li clamo, li sununc, 24 cablaju libra li casia a yal chanru li bisleb li cuan sa li tabernculo ut oxib litro riquin media li aceite oliva. 25 Riquin chixjunil ain teyi b chi chabil li sununquil ban re xquebal sa xbeneb li tekaxtesi k chi canjelac chicuu. 26 Teque li aceite ain chiru li tabernculo ut chiru li Loklaj Cax. 27Teque chiru li mex ut chiruheb chixjunil li nacanjelac sa li mex. Ut teque li aceite chiru li candelero jo ajcui chiru chixjunil li nacanjelac re xyi banquil lix xamlel. Teque ajcui li aceite chiru li artal li tacatmank cui li incienso. 28 Teque li aceite chiru li artal bar tacatmank cui li mayej ut teque chiru chixjunil li chi ch li tacanjelak sa li artal. Teque ajcui chiru li pila li techajok cui ut teque ajcui chiru lix cochlebal. 29 Jocain nak tekaxtesi cue chixjunil li caak re ru ain ut santobresinbilakeb chic. Ut chixjunil li tacheek riquin li caak re ru ain, santobresinbilak chic tacanak. 30 Teque li aceite sa xjolom laj Aarn joqueb ajcui li ralal ut takaxtesiheb chi canjelac chok aj tij chicuu. 31 Tat-atinak riquineb laj Israel ut taye reheb chi jocain. Chalen anakcuan ain li aceite

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO30,31

160

31

li taquehek sa xjolomeb le ralal ecajol li tecuank mokon li tekaxtesi k chi canjelac chiru li Kacua. 32 Li aceite ain inca naru xquebal sa xben yalak ani xban nak li aceite ain ac santobresinbil, chi moco taruk teyi b jalan chic aceite chiru ain, xban nak li aceite ain santo ut tento teque xlokal. 33 Cui ani tixyi b jun chic li aceite jo ain, li jun aan taisi k sa xyankeb laj Israel. Ut cui ani tixque sa xben junak li macua aj tij, aan taisi k ajcui sa xyankeb laj Israel. 34 Ut li Kacua quixye re laj Moiss: Sic li chabil ban li nacanjelac re xyi banquil li incienso. Juntaket riquin li junjunk taque. Sic lix kol li che li sunu nc: li estacte, li ua aromtico, li incienso ut li glbano aromtico xcabaeb. 35 Riquin aan tayi b jun li incienso kaxal chabil ut santo. Tajunaji ru chi us. Tayi b chi chabil jo nequexyi b li chabil sununquil ban. 36 Taque chi kun yijachak ut taque chiru li Loklaj Cax, li cuan sa li tabernculo li tincuank cui eriquin. Li incienso ain, aan kaxal lokak cheru. 37 Inca teyi b jalan chic incienso chiru ain re tacanjelak cher u. Li incienso ain, aan kaxtesinbil chicuu ut kaxal lokak cheru. 38 Cui ani tixyi b junak chic incienso jo ain yal re tarutz, li jun aan taisi k sa xyankeb laj Israel. 1 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Abi. Lain xinsic ru laj Bezaleel sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud. Laj Bezaleel, aan li ralal laj Uri ut laj Uri, aan li ralal laj Hur. 3 Lain xinque lin musik re ut xinque xnaleb re xjolominquil li canjel ain. Cuan xnaleb ut naxnau xcoxlanquil chanru tixyi b chixjunil chi chabil. 4 Naxnau xcanjelanquil chi chabil li oro, plata ut bronce. Ut naxnau xcoxlanquil chanru tixque xsahob ru li caru tixyi b. 5 Naxnau xyi banquil chi chabil li tertoquil pec ut naxnau ajcui xyi banquil chi chabil li che. Naxnau xcoxlanquil chanru tixbanu yalak caru chi canjelil. 6 Ut xinsic ajcui ru laj Aholiab chixtenkanquil laj Bezaleel. Laj Aholiab, aan li ralal laj Ahisamac xcomoneb li ralal xcajol laj Dan. Ut xinque ajcui xnalebeb ut xcacuilal xcholeb chixjunileb li tecanjelak re nak texbanu chixjunil li caru xinye acue. 7Texyi b li tabernculo, jo ajcui li Loklaj Cax, ut lix tzapbal, jo ajcui chixjunil li tacanjelak sa li tabernculo. 8 Texyi b li mex jo ajcui li sec li tacanjelak sa li mex. Texyi b li candelero riquin tzakal oro jo ajcui li tacanjelak re xyi banquil lix mechil. Ut texyi b li artal li texcat cui li incienso. 9 Ut texyi b li artal li texcat cui li xul li texmayeja. Texyi b ajcui chixjunil li tacanjelak sa li artal. Ut texyi b ajcui li pila jo ajcui

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

161

XODO31,32

li xnaaj li texque cui. 10 Texyi b li rak laj Aarn li xbenil aj tij. Ut texyi b ajcui li rakeb li ralal li terocsi nak teoc chi canjelac chok aj tij. 11 Texyi b li aceite li taquehek sa xben li tekaxtesi k chi canjelac chicuu. Ut texyi b li sununquil incienso li texmayeja sa li tabernculo. Tento texbanu chixjunil chi tzakal jo xinye acue, chan li Kacua. 12 Ut li Dios quixye re laj Moiss: 13 Taye ain reheb laj Israel, Che-oxloki li hilobal cutan ut chebanu li caru xinye ere. Cui laex tebanu li caru xinye ere, aan tacanjelak chok retalil chicuu jo ajcui cheru laex nak lain li Kacua Dios ut laex sicbil eru inban. Tacanjelak ajcui chok retalil chiruheb le ralal ecajol. 14 Che-oxloki li hilobal cutan xban nak aan li loklaj santil cutan chok ere. Li ani tixmux ru li hilobal cutan, aan tacamsi k. Li ani natrabajic chiru li hilobal cutan taisi k sa eyank chi jun aj cua. 15 Cuakib cutan textrabajik. Ut li xcuuk li cutan, aan jun loklaj hilobal cutan. Ut aan jun santil cutan chiru li Kacua Dios. Li ani natrabajic chiru li hilobal cutan, tacamsi k, chaakat reheb. 16 Laex aj Israel teoxloki li hilobal cutan. Jocan ajcui le ralal ecajol texoxloki ajcui. Ut tebanu li xinye ere chi junelic ke cutan jo retalil li contrato li xakxo xcuanquil kaban. 17Aan retalil chicuu lain jo ajcui cheru laex aj Israel xban nak chiru cuakib cutan xinyi b li choxa jo ajcui li ruchichoch. Sa xcuak li cutan lain xinrak lin canjel ut sa xcuuk li cutan xinhilan, chan li Dios re laj Moiss. 18 Nak quirake chi atinac li Dios riquin laj Moiss sa li tzul Sina, quixkaxtesi li cuib chi perpoquil pec re, li quixtzi ba cui li chakrab.

32

li cristian quexque retal nak laj Moiss quibay chak chi suki c sa li tzul. Quexchutub rib chiru laj Aarn ut quexye re: Tayi b kadios re tecamok be chiku. Inca nakanau caru xcul chak laj Moiss, li qui-isin chak ke sa li tenamit Egipto, chanqueb. 2 Ut laj Aarn quixye reheb: Isihomakeb lix caxic oro le rixakil, le ralal jo eb ajcui le rabin ut camomak chak cue arin, chan. 3 Ut chixjunileb li cristian querisiheb lix caxic oro ut quexcam riquin laj Aarn. 4 Laj Aarn quilajxcul li oro li jo quial quexcam riquin. Quixhaobresi li oro ut quixyi b jun china cuacax chiru. Riquin chi ch quixti cobresi ru. Eb li cristian quexye: Ain li kadios, lao aj Israel. Aan li qui-isin chak ke sa li tenamit Egipto, chanqueb. 5 Nak quirabi ain, laj Aarn quixyi b jun li artal chiru li cuacax oro ut quixye: Cuulaj toninkei k sa xcaba li Kacua Dios, chan. 6 Jo cuulajak chic quecuulac ekela

1Eb

Quexyi b li cuacax oro

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO32

162

ut quemayejac ut quexque ajcui lix catbil mayej. Ut eb li tenamit quecuaac ut queucac ut quilajexbanu li moco uxc ta naraj. 7 Ut li Dios quixye re laj Moiss: Ayu, cuben. Tatxic riquineb li cristian. Cajo xyibal ru yoqueb la tenamit li xacuisiheb chak sa li tenamit Egipto. 8 Sa junpat quexket li cuatin. Ut quexyi b jun cuacax oro chok xdioseb. Yoqueb chi mayejac chiru ut yoqueb chixlokoninquil. Yoqueb chixyebal, Li cuacax ain, aan li kadios, lao aj Israel. Li dios ain, aan li qui-isin chak ke sa li tenamit Egipto, chanqueb. 9 Ut li Kacua Dios quixye ajcui re laj Moiss: Lain xinque retal nak li cristian ain kaxal cauheb xchol. Inca nequeabin chicuu. 10 Canabin chixbanunquil li tincuaj. Xchal injoskil xbaneb. Tinsach ruheb chi jun aj cua. Ut laat, at Moiss, eb chic la cualal acajol tequiank ut tetamk. Ut eb aan chic li sicbilakeb ru inban, chan li Dios. 11 Laj Moiss quixtzama chiru li Kacua Dios ut quixye re: At Kacua Dios, caut nak mas xchal la joskil sa xbeneb la tenamit? Riquin lix nimal acuanquilal xacuisiheb chak sa li tenamit Egipto. 12 Caut nak taque acuib chi hobec xbaneb laj Egipto? Eb aan texye, Caut nak li Dios xrisiheb arin ut xcameb sa li chaki choch yal re tixcamsiheb sa li tzul? Quixsacheb chi junaj cua, chakeb. Maque ajoskil. Jal la caux. Masach ruheb la tenamit. 13 Julticak acue laj Abraham ut laj Isaac ut laj Jacob. Eb aan aj canjeleb chacuu ut laat xayechii chi anchal achol reheb. Xaye reheb nak taque chi quianc ut chi nabaloc li ralal xcajoleb jo xquialeb li chahim sa choxa. Ut xayechii jun chabil naajej reheb aan chi junelic ut reheb ajcui li ralal xcajol, chan laj Moiss. 14 Ut li Kacua Dios quixjal xcaux ut inca quixsacheb lix tenamit. 15 Laj Moiss quicube chak sa li tzul. Quixcam sa ruk li cuib chi perpoquil pec li tzi banbil cui li lajeb chi chakrab. Tzi banbil li chakrab chiru li perpoquil pec sa xca pacalil. 16 Eb li perpoquil pec ain xbanuhom li Dios. Li atin tzi banbil chiru li perpoquil pec, a li Dios quitzi ban re. 17Laj Josu quirabi li choki nc nak eb li tenamit yoqueb chixjapbaleb re. Quixye re laj Moiss: Caru yoqueb li tenamit? Cajo nak yoqueb chi choki nc. Chanchan pletic yoqueb, chan. 18 Laj Moiss quixye re: Inca. Li choki nc nacuabi lain macua xyab pletic. Lain nacuabi nak bichanc yoqueb, chan. 19 Laj Moiss quijiloc chi xcatk lix muhebaleb. Quiril li cuacax oro ut quiril nak yoqueb chi xajoc chiru. Cajo nak quichal xjoskil. Ut xban xjoskil quixcut chi choch li cuib chi perpoquil pec li cuan sa ruk ut aran quejore sa xton li tzul. 20 Laj Moiss quixchap li cuacax oro li quexyi b ut quixcat sa xam. Chirix aan quixque ut quixque lix poksil sa li ha ut sa puers quixque chi ruqueb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

163

XODO32

Quexyi b jun xcuacax oro ut quexlokoni. (Exodo 32.19)

laj Moiss quixye re laj Aarn: Caru xexbanu acue nak xaqueheb chi macobc li tenamit ain? 22 Laj Aarn quixye: Kacua Moiss, matjosko cuiquin. Laat ac nacanau chanruheb li tenamit ain. Nacanau nak teraj xbanunquil li inca us. 23 Eb aan quexye cue, Yi b kadios re tacamok be chiku. Inca nakanau caru xcul chak laj Moiss, li qui-isin chak ke sa li tenamit Egipto, chanqueb. 24 Lain xinye reheb nak ani cuan oro riquin xcamak chak, chanquin reheb. Ut eb aan xexcam chak ut lain caaj cui xincut li oro sa xam ut aran xyalo li cuacax oro ain, chan. 25 Laj Moiss quiril nak eb li cristian inca chic nequexcoxla li Dios. Quiril nak cajo xyibal ru yoqueb chixbanunquil xban nak laj Aarn inca xque

21Ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO32,33

164

xnalebeb ut quexcut xxutaneb chiruheb li xic queiloc reheb. 26 Tojonak laj Moiss quixakli sa li oquebal bar cuan cui lix muhebaleb. Quixye reheb: Li ani naxpab li Kacua Dios, chalkeb cuiquin, chan. Ut chixjunileb li ralal xcajol laj Lev quexchutub rib chiru laj Moiss. 27Ut laj Moiss quixye reheb: Jocain xye li Kacua Dios reheb laj Israel. Chapomak le chi ch ut tesuti lix muhebaleb. Chixjunileb li inca niquinexpab tecamsi. Usta eras, usta eri tzin, usta erechalal, usta erech cabal, tacamsi k, chan. 28 Eb laj Lev quexbanu li caru quixye laj Moiss. Ut oxib mil chi cristian quexcamsi sa li cutan aan. 29 Laj Moiss quixye reheb laj Lev: Sa li cutan ain xakabanbilex chi canjelac chiru li Kacua Dios chok aj tij. Li Dios texrosobtesi sa li cutan ain xban nak xebanu li caru quixye. Xecamsi li queketoc re li ratin li Dios usta eras, usta eri tzin, usta le ralal ecajol, chan. 30 Jo cuulajak chic laj Moiss quixye reheb li tenamit: Laex xexmacob. Anakcuan tintakek sa li tzul bar cuan cui li Kacua Dios. Tintzama chak ecuybal chiru li Dios ut mare tacuyek emac, chan. 31 Tojonak laj Moiss quisuki cuichic riquin li Dios ut quixye re: Eb li tenamit ain nimla mac quexbanu. Quexyi b lix dioseb oro. 32 Ut anakcuan tintzama chacuu, banu usilal, chacuy lix maqueb. Cui inca naru tacuy lix maqueb, banu usilal tacuisi lin caba sa la hu li tzi banbil cui xcabaeb li ti queb xchol, chan. 33 Ut li Dios quixye re laj Moiss: Inca. Li ani xemacob chicuu, aan li tincuisi xcaba sa lin hu. 34 Ayu. Cuben ut tatcamok be chiruheb li tenamit. Texxic sa li naajej xinye acue. Ut lin ngel tacamok be chacuu. Aban nak tacuulak xkehil tinrakok atin sa xbeneb, aran textoj lix maqueb, chan li Dios. 35 Ut li Kacua Dios quixtakla jun raylal sa xbeneb li tenamit xban nak quexque chi yi bac li cuacax oro xban laj Aarn.

33

xacuisiheb chak aran Egipto. Texxic sa li naajej li xinyechii reheb laj Abraham, laj Isaac, jo ajcui laj Jacob nak xinye reheb, Tinsi li naajej ain reheb le ralal ecajol. 2 Ut lain tintakla li ngel chacuu. Ut sa li naajej aan tincuisiheb laj cananeo, laj amorreo, laj heteo, laj ferezeo, laj heveo jo eb ajcui laj jebuseo. 3 Texxic sa li chabil naajej li cuan cui li sahil echej. Lain inca texcuochbeni sa li be. Naru texinsach chi junaj cua xban nak kaxal cau echol, chan li Dios. 4 Nak querabi nak li Dios quiatinac riquin cacuil atin, queraho xcholeb li tenamit. Ut inca chic querocsi lix sahob ru li rakeb. 5 Ac xyehom

1Li Dios quixye re laj Moiss: Ayukex, cameb li tenamit li

Li Dios naxyechii reheb laj Israel nak tarochbeniheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

165

XODO33

li Dios re laj Moiss nak tixye li atin ain reheb li tenamit. Ye reheb laj Israel, chan, nak kaxal cauheb xchol. Cui tincuochbeniheb junpatak naru tinsacheb chi junaj cua. Inca chic terocsi lix sahob ru li rakeb re nak tinnau ma yoqueb chinpabanquil, chan li Dios. 6 Xban aan nak eb laj Israel querisi lix sahob ru li rakeb nak cuanqueb sa li tzul Horeb xcaba ut inca chic querocsi.

xcaba li muhebal li nequexchutub cui ribeb chixlokoninquil li Dios. Li bar nocoxehilank cui laj Israel, laj Moiss naxque li tabernculo chire li naajej cuanqueb cui lix muhebaleb li cristian. Nak junak naraj xlokoninquil li Dios, naxic sa li tabernculo. 8 Yalak joke naxic laj Moiss sa li tabernculo, chixjunileb li cristian nequexakli sa li oquebal re lix muhebaleb ut aran nequeoybenin toj nequeril nak laj Moiss na-oc sa li tabernculo. 9 Nak laj Moiss na-oc sa li tabernculo, li chok nacube ut nacana sa li oquebal. Ut li Dios naatinac riquin laj Moiss. 10 Nak eb li cristian nequeril li chok sa li oquebal re li tabernculo, nequexlokoni li Dios chire li oquebal re lix muhebaleb. 11 Ut naatinac li Dios riquin laj Moiss jo nak nequeatinac cuib li rami gueb rib. Nak nasuki laj Moiss sa xmuhebal, laj Josu laj canjel chiru, nacana sa li tabernculo. Li saj cui nk ain, aan li ralal laj Nun.

7Tabernculo

Li tabernculo

Moiss quixye re li Dios: Laat xaye cue nak tincamok be chiruheb li cristian, aban inca xaye cue ani taochbeni nk cue. Ut xaye cue nak sicbil cuu aban. Xaye ajcui cue nak xincam cuib sa usilal chacuu. 13 Cui lain xincam cuib sa usilal chacuu, banu usilal ye cue chi tzakal li caru tacuaj laat re nak tinnau chi tzakal caru tacuaj ut tincam cuib sa usilal chacuu. Banu usilal julticak ajcui acue nak acue li tenamit ain, chan. 14 Ut li Dios quixye re laj Moiss: Lain cuankin acuiquin ut riquin aan chacojob achol, chan. 15 Ut laj Moiss quixye re: Cui inca tatcuank kiquin, moacuisi sa li naajej ain. 16 Cui inca tatcuank kiquin, chanru nak tacutunk chiruheb li jalan xtenamiteb nak lao xkacam kib sa usilal acuiquin? Cui laat tatcuank kiquin, chixjunileb li tenamit sa ruchichoch texnau nak lao sicbil ku aban, chan laj Moiss. 17 Ut li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Lain tinbanu li caru xatzama chicuu xban nak laat xacam acuib sa usilal cuiquin ut laat sicbil acuu inban, chan. 18 Laj Moiss quixye cuichic re:

12 Laj

Li Kacua Dios quixye nak tacuank riquineb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO33,34

166

Tintzama chacuu nak tacut chicuu lix nimal alokal, chan. 19 Li Dios quixye: Lain tincut chacuu chixjunil li cuusilal ut tinye lin caba acue. Lain li nimajcual Dios. Tincuil xtokobaleb ru li ani li tincuaj ut tincuuxtanaheb ajcui ru li ani tincuaj. 20 Inca naru tacuil cuu. Li ani tailok cuu tacamk, chan li Dios. 21 Li Dios quixye ajcui re laj Moiss: Tatxakli k sa xben li pec nach cuanquin cui. 22 Ut lain tatinque sa jun li china ochoch pec aran. Tatintzap riquin cuuk ut aran tatincol nak yo chi numec inlokal. 23 Nak ac xinnume, tincuisi li cuuk ut li cuix tacuil. Aban li cuu inca tacuil, chan li Dios.

Dios quixye re laj Moiss: Tati cobresi ru cuibak li pec jo li cuib li xajor junxil. Ut chiruheb aan lain tintzi ba lin chakrab li xcuan chiruheb li xajor. 2 Tacauresi acuib ut cuulaj ekela, tattakek chiru li tzul Sina. Aran tatcuulak cuiquin sa xben li tzul. 3 A junes tatxic. Ma ani tacam chacuix. Ma jun reheb li tenamit naru tatakek yalak bar chiru li tzul chi moco li quetomk taichajibk sa li tzul, chan li Dios. 4 Tojonak laj Moiss quixti cobresi li cuib chi pec chanchan ajcui li quixjor junxil. Quicuacli ekela ut quitake chiru li tzul. Quixcam sa ruk li cuib chi pec. Jo quiyehe re xban li Dios, jocan quixbanu. 5 Ut li Kacua Dios quicube sa li chok. Quicuulac cuan cui laj Moiss. Li Dios quixcholob xyalal chirix lix nimal cuanquilal jo ajcui lix lokal. 6 Li Dios quinume chiru laj Moiss ut quixye re: Lain li Kacua Dios. Lain li nimajcual Dios. Lain li nintokoban u ut lain ajcui nin-uxtanan u. Lain inca ninjosko chi junpat. Numtajenak lin rahom. Ma jaruj ninpalto. Cuanquin chi junelic. 7Lain chi quila okob li cristian nacuuxtanaheb ru. Nincuy li quila mac li nequexbanu. Eb li nequemacob textoj rix lix mac. Ninrahobtesiheb li alal cajolbej riquin lix maqueb lix na xyucuaeb toj sa rox sa xca xtasalil li ralal xcajoleb, chan li Dios. 8 Sa junpat quixxulub lix jolom laj Moiss ut quixlokoni li Dios. 9 Ut quixye: At Kacua, cui tincam cuib sa usilal acuiquin, banu usilal tatcuank sa kayank. Usta cau kachol, chacuy kamac. Ut choacul cuichic chok acualal acajol, chan laj Moiss. 10 Ut li Dios quixye: Lain tinbanu lin contrato eriquin. Chiruheb chixjunileb li cristian tincut lin cuanquilal. Ma jun cua erilom sa ruchichoch li tinbanu lain. Ut chixjunileb laj Israel teril li tinbanu ut texnau nak aan xbanuhom li Dios xban nak nimla sachba cholej li tinbanu eriquin.

34

1Li

Quixque cuichic li lajeb chi chakrab li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

167 Quequehe xnalebeb laj Israel re nak inca texlokoni li jalanil dios

XODO34

retal li caru tinye acue anakcuan. Oc cue chirisinquileb cheru eb laj amorreo, eb laj cananeo, eb laj heteo, eb laj ferezeo, eb laj heveo, jo eb ajcui laj jebuseo. 12 Chebanu cuent ut mebanu junak contrato riquineb li tenamit li cuanqueb sa li naajej li xic cui ere. Naru nequeque erib chi alec xbaneb. 13 Tejuc chi junaj cua lix artaleb ut tepo ajcui lix dioseb Asera xcaba. Teyoqui li che li nequexxakaxi aran li nequexlokoni ru. 14 Melokoni jalanil dios xban nak lain li Kacua Dios ut inca nacuulac chicuu nak jalan teque xlokal. 15 Mebanu junak contrato riquineb xban nak cui tebanu aan naru nequejunaji erib riquineb. Melokoni lix dioseb ut nak tacuank lix ninke lix dioseb, mexxic chi cuaac riquineb nak texbokek xbaneb. 16 Cui laex tesumub le ralal riquin lix rabineb, aan ajcui tacamok xbeheb le ralal chixlokoninquil lix dioseb xban nak eb aan nequexlokoni li jalanil dios. 17 Meyi b ejalanil dios.

11Que

xinye ere, sa li po Abib xcaba texninkei k. Cuukub cutan tecua li caxlan cua li maca xchamal. Ac cholcho nak tebanu ain sa li po Abib xban nak sa li po ain xex-el chak sa li tenamit Egipto. 19 Chixjunileb li xben le ralal cue lain jo eb ajcui li xben raleb le quetomk, li coc telom. 20 Li xben raleb li bur, carner teque chok ruchil. Cui inca teque ruchil tento nak tetok xcux li china bur. Ut tento nak teque ruchil li xben eralal. Chixjunilex texmayejak jo xinye ere. 21 Cuakib cutan textrabajik. Sa xcuuk li cutan texhilank. Usta xkehil li auc, usta xkehil li koloc jocain tebanu. 22 Texninkei k nak tesic li xben ru li trigo ut texninkei k cuichic sa xkehil li koloc. 23 Oxib sut chiru li jun chihab chejunilex laex cui nk texxic sa li tabernculo chinlokoninquil. Lain li Kacua Dios. Lain le Dios laex aj Israel. 24 Lain tincuisiheb li cuanqueb sa li naajej li xinyechii ere ut tinque xtzakob le naaj. Macaak chic ecaux chirix le choch nak texxic chinlokoninquil oxib sut chiru li jun chihab. Ma ani chic tamakok cheru. 25 Nak texninkei k re xjulticanquil nak xexcuisi chak sa li tenamit Egipto, temayeja junak li xul chicuu ut memayeja lix

18 Jo

Eb lix ninke laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO34,35

168

quiquel rochben li caxlan cua li cuan xchamal. Ut mexoc li naelaan re cuulaj. 26 Li xben ru le racui mk tecam sa li naajej li niquinexlokoni cui. Mechik xtibel li china chibat sa xyaal xtu lix na, chan li Dios.

35

li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Tatzi baheb li atin ain. Riquin li atin ain xinbanu lin contrato acuiquin ut jo ajcui riquineb laj Israel. 28 Cacal cutan (40) ut cacal kojyi n quicana aran laj Moiss riquin li Dios. Inca quicuaac ut inca qui-ucac. Ut quixtzi ba li contrato chiru li cuib chi pec. Aaneb li lajeb chi chakrab. 29 Nak laj Moiss quicube cuichic chak chiru li tzul Sina quixcam chak sa ruk li cuib chi perpoquil pec li tzi banbil cui li chakrab. Ut quilemtzun li rilobal laj Moiss xban nak quiatinac li Dios riquin. Ut laj Moiss inca naxnau nak nalemtzun li rilobal. 30 Laj Aarn ut chixjunileb laj Israel queril nak nalemtzun li rilobal laj Moiss. Quexucuac xban ut inca quenachoc riquin. 31 Tojonak laj Moiss quixbok laj Aarn jo eb ajcui li cui nk li nequecamoc be chiruheb laj Israel. Quenachoc riquin ut laj Moiss quiatinac riquineb. 32 Chirix aan chixjunileb laj Israel quejiloc ut laj Moiss quixseraki reheb chixjunil li quiyehe re xban li Kacua Dios nak cuan sa li tzul Sina. 33 Nak quirake chi atinac riquineb, laj Moiss quixtzap li ru riquin jun li ticr. 34 Rajlal nak naxic chi atinac riquin li Dios, laj Moiss narisi li ticr sa ru. Nak nasuki cuichic riquineb laj Israel naxque cuichic li ticr sa ru ut naxye reheb li caru nayehe chak re xban li Dios. 35 Ut eb laj Israel nequeril nak nalemtzun li ru laj Moiss. Xban aan laj Moiss naxtzap cuichic li ru riquin li ticr. Caaj cui nak yo chi atinac riquin li Dios narisi li ticr sa ru. 1 Laj Moiss quixchutubeb chixjunileb li ralal xcajol laj Israel ut quixye reheb: Li Kacua xque jun li chakrab tento takabanu. Aan ain: 2 Cuakib cutan ajcui textrabajik ut sa li xcuuk li cutan texhilank xban nak li cutan aan santobresinbilak re nak teque xlokal li Kacua. Ani tatrabajik sa li hilobal cutan, aan tacamsi k. 3 Chi moco le xam tetzab sa le rochoch sa li hilobal cutan. 4 Laj Moiss quiatinac riquineb li ralal xcajol laj Israel ut quixye reheb: Aan ain li caru xye li Kacua re takabanu. 5 Texoc jun li mayej chok re li Kacua. Teque chi anchal echol li jo quial

27Ut

Laj Moiss quixcul cuichic xca cua li lajeb chi chakrab

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

169

XODO35

na-ala sa echol xquebal. Teque li oro, li plata, li bronce, 6 li ticr azul, li ticr prpura, ut li ticr cak jo ajcui li chabil ticr lino ut li ticr yi banbil riquin li rismal li chibat. 7 Jo ajcui lix tzumal li carner bonbil riquin caki bon ut li chabil tzum rixeb li tzi ha, jo ajcui li chabil che acacia. 8 Teque li aceite re li candil, jo ajcui li ban li nacanjelac re xyi banquil li aceite li nequexque sa xbeneb li tekaxtesi k chi canjelac chicuu, jo ajcui li ban li nacanjelac re xyi banquil li sununquil incienso. 9 Ut teque li tertoquil pec nice, joqueb ajcui li chabil pec re xquebal xsahob ru li efod ut li pectoral. 10 Chalkeb chixjunileb li cuanqueb xnaleb sa eyank ut xyi bakeb li caak re ru chi chabil xyi banquil jo quixye li Kacua. 11 Texyi b chixjunil li tacanjelak re li tabernculo. Texyi b li loklaj muhebal jo ajcui li taoc sa xben. Texyi b li ganchos ut li tzalam che ut li che li na-oc chi keko, jo ajcui li okech ut lix naajeb li tequehek cui. 12 Texyi b li Loklaj Cax ut li che re xpakonquil ut texyi b ajcui lix tzapbal re jo ajcui li ticr li tacanjelak chok tas. 13 Texyi b li mex ut li che re xpakonquil ut texyi b ajcui chixjunil li caak re ru tacanjelak sa li mex. Ut texyi b ajcui li caxlan cua li tamayejak. 14 Texyi b li candelero, li texque cui li cuukub chi candil. Ut texyi b li chi ch li tecanjelak re xyi banquil lix mechil. Ut texyi b ajcui li candil ut li aceite li tacanjelak chok xyaal. 15 Texyi b li artal li texcat cui li incienso jo ajcui li che re xpakonquil. Texyi b li aceite li texque sa xbeneb li tekaxtesi k chi canjelac chicuu ut texyi b ajcui li sununquil incienso ut li ticr li taquehek chiru li oquebal re li tabernculo. 16 Ut texyi b li artal li tacatmank cui li mayej rochben li chi ch bronce li hopox ru. Ut texyi b li che re xpakonquil, jo ajcui chixjunil li tacanjelak sa li artal. Ut texyi b ajcui li pila rochben lix cochlebal. 17 Texyi b li ticr li tesut cui li nebal re li tabernculo, joqueb ajcui li okech rochbeneb lix naajeb li tequehek cui. Ut texyi b li nimla ticr li taquehek chiru li oquebal re li nebal. 18 Texyi b li cam jo ajcui li chi ch li tachapok re sa choch li rokechal li tabernculo jo ajcui li rokechal li nebal. 19 Texyi b li rakeb laj tij li tecanjelak sa li tabernculo. Texyi b li rak laj Aarn li xbenil aj tij jo ajcui li rakeb li ralal re nak tecanjelak chok aj tij. 20 Nak quirake laj Moiss chi atinac riquineb laj Israel, quesuki sa lix naajeb. 21 Ut chixjunileb li qui-ala sa xcholeb, quexque lix mayejeb re li Kacua chi anchaleb xchol re nak taruk texyi b li tabernculo jo ajcui chixjunil li tacanjelak aran jo ajcui re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO35

170

xyi banquil li rakeb laj tij. 22 Quecuulac li cui nk jo ajcui li ixk ut quexcam lix mayejeb li jo quial qui-ala sa xcholeb xquebal. Ut chi anchal xcholeb quexque lix koleb ut lix caxiqueb ut lix matkabeb jo ajcui li cadeneb li nequexque chi rukeb jo ajcui li tertoquil pec. Ut chixjunileb quexmayeja chiru li Kacua li caak re ru yi banbil riquin oro. 23 Chixjunileb li cuanqueb ticr riquineb, quexque chok xmayejeb. Quexque li ticr azul, li ticr prpura, ut li ticr cak. Ut quexque ajcui li chabil ticr lino jo ajcui li ticr yi banbil riquin li rismal li chibat. Ut quexque ajcui li rix li carner bonbil riquin caki bon jo ajcui li chabil tzum, rixeb li tzi ha. 24 Ut chixjunileb li cuanqueb plata malaj bronce riquineb, quexcam ut quexmayeja re li Kacua. Ut chixjunileb li cuanqueb li che acacia riquineb, quexque chok xmayejeb re xyi banquil li caak re ru re li tabernculo. 25 Ut chixjunileb li ixk li quexnau quemoc, quexquem li ticr riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak ut li chabil nok lino ut quexque chok xmayejeb. 26 Ut eb li ixk li quexnau bakoc nok, quexbak li nok riquin rismal li chibat jo qui-ala sa xcholeb. 27 Eb li nequetaklan sa xyankeb laj Israel quexque li chabil pec nice li tacanjelak re xyi banquil li efod ut quexque ajcui li tertoquil pec li taquehek chiru li pectoral. 28 Ut quexque ajcui li aceite re li xam ut quexque ajcui li ban re xyi banquil li aceite li nequexque sa xbeneb li tekaxtesi k chi canjelac chiru li Kacua, ut jo ajcui re xyi banquil li sununquil incienso. 29 Chixjunileb laj Israel jo cui nk jo ixk, jo qui-ala sa xcholeb tenkanc, quexque lix mayejeb chi anchal xcholeb re nak tauxmank li quixye li Kacua re laj Moiss. Jocan nak quexque lix mayejeb re lix canjel li Kacua. 30 Ut laj Moiss quixye reheb laj Israel: Quehomak retal. Li Kacua xsic ru laj Bezaleel sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud. Laj Bezaleel, aan li ralal laj Uri. Ut laj Uri, aan li ralal laj Hur. 31 Ut li Dios quixque lix musik re ut quixque xnaleb laj Bezaleel re xjolominquil li canjel ain. Cuan xnaleb ut naxnau xcoxlanquil chanru tixyi b chixjunil chi chabil. 32 Naxnau xcanjelanquil chi chabil li oro, plata, ut bronce ut naxnau xcoxlanquil chanru tixque xsahob ru li caru tixyi b. 33 Naxnau xyi banquil chi chabil li tertoquil pec ut naxnau ajcui xyi banquil chi chabil li che. Naxnau xcoxlanquil chanru tixbanu yalak caru chi canjelil. 34 Ut li Dios quixque xnaleb laj Bezaleel re xcutbal chiruheb li jun chol chic chanru tecanjelak. Ut quixque ajcui xnaleb laj Aholiab li ralal laj Ahisamac xcomoneb li ralal xcajol laj Dan. 35 Quixque xnalebeb chixbanunquil chixjunil li canjel chi chabil ut chi chinaus ut quixque ajcui

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

171

XODO35,36

36

xnalebeb re xcoxlanquil chanru texbanu. Nequexnau xyi banquil lix sahob ru li ticr riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak jo ajcui li chabil nok lino. Nequexnau ajcui quemoc ut xcoxlanquil chanru xquebal lix sahob ru. 1 Laj Bezaleel ut laj Aholiab ut chixjunileb li cui nk li cuanqueb xnaleb sicbileb ru re texbanu li canjel ain. Ut li Dios quixque xnalebeb chixbanunquil chi tzakal re ru jo quixye, chan laj Moiss. 2 Jocan nak laj Moiss quixbokeb laj Bezaleel ut laj Aholiab ut chixjunileb li cuanqueb xnaleb chixbanunquil chi us li canjel. Queala sa xcholeb oquenc sa li canjel ain, ut li Dios quiquehoc xnalebeb re xbanunquil. 3 Ut laj Moiss quixkaxtesi reheb li mayej li quexque laj Israel re textiquib xyi banquil li caak re ru tacanjelak re li tabernculo. Ut rajlal cutan eb laj Israel quexcam lix mayejeb jo qui-ala sa xcholeb xquebal. 4 Ut eb li yoqueb chi camoc be sa li canjel quexcanab lix canjel ut quecoeb riquin laj Moiss. 5 Ut quexye re: Kaxal nabal cuichic li mayej yoqueb chixquebal li tenamit. Ac xtzakloc li jo quial tacanjelak ke re xyi banquil chixjunil li quixye li Kacua, chanqueb. 6 Ut laj Moiss quixtakla xyebal reheb chixjunileb nak texcanab xquebal lix mayejeb re li tabernculo. Jocan nak eb laj Israel quexcanab xquebal lix mayejeb, 7 xban nak ac xtzakloc chixjunil li caru quicanjelac reheb re li canjel ut toj cuan li qui-elaan. 8 Ut eb li nequexnau yi banc ticr chi us sa xyankeb li yoqueb chi canjelac quexyi b li tabernculo riquin lajeb chi ticr. Quexyi b riquin li chabil bakbil nok lino ut riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak. Ut quexque li querubines chiru li ticr aan chok xsahob ru chi chabil xyi banquil. 9 Li lajeb chi ticr, juntaket xni nkal quexque. Cablaju metro riquin media xni nkal rok ut cuib metro li xni nkal ru. 10 Quexletz chi ribil li ob chi ticr. Ut jocan cuichic quexbanu riquin li ob chic. Quexletz cuichic chi ribil rib. 11 Quexyi b ajcui xnaaj li gancho chire li nimla ticr li ob ru li ac quexyi b. Quexyi b aan riquin nok azul. Jocan cuichic quexbanu riquin li nimla ticr jun chic li quexyi b. 12 Mero ciento xchapbal li gancho quexque chire li junjunk. Mero ciento re li jun ut mero ciento cuichic re li jun chic re nak texchap rib chi us li cuib chi ni nki ticr. 13 Ut quexyi b ajcui mero ciento li gancho riquin oro re li junjunk chi ticr re texchap rib chi us riquin li jun chic re nak li rix li tabernculo tacanak chi tzaptzo ru. 14 Quexyi b ajcui junlaju li ticr yi banbil riquin rismal li chibat re xtzapbal xben li tabernculo. 15 Li junlaju chi ticr ain li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO36

172

quexyi b, juntaket xni nkal quexque. Oxlaju metro riquin media xni nkal rok li junju nk ut cuib metro lix ni nkal ru li junjunk. 16 Quexletz chi ribil rib li ob chi ticr. Ut jocan cuichic quexbanu riquin li cuakib chic. Quexletz cuichic chi ribil. 17 Ut quexyi b mero ciento li xchapbal li gancho chire li junjunk. Mero ciento re li jun ut mero ciento cuichic chire li jun chic. 18 Ut quexyi b ajcui mero ciento li gancho riquin li chi ch bronce re nak texchap rib li ticr chi us riquin li jun chic re nak junaj ru tacanak. 19 Ut quexyi b li rix li carner bonbil riquin caki bon re texque sa xben li tabernculo. Ut quexyi b ajcui li chabil tzum rixeb li tzi ha re texque sa xben. 20 Ut riquin li che acacia quexyi b li tzalam che li taoc chi xakxo. 21 Cahib metro riquin media li xni nkal rok li junjunk chi tzalam che ut ob xcacal (65) centmetro li xni nkal ru. 22 Cacab rok li junjunk chi tzalam che quexque re nak us tacanak sa lix naaj. Jocan quexbanu re chixjunil li tzalam che li tacanjelak re xyi banquil li tabernculo. 23 Quexyi b junmay li tzalam che re li tabernculo re texque sa li jun pacal li nacana sa li sur. 24 Ut quexyi b ajcui riquin plata cacal xnaajeb li rok li tzalam che li tequehek cui. Cacab xnaaj li rok li junjunk chi tzalam che quexyi b. 25 Ut quexyi b ajcui junmay chic li tzalam che re texque jun pacal li tabernculo li nacana sa li norte. 26 Ut quexyi b ajcui riquin plata cacal chic xnaajeb li rok li tzalam che li tequehek cui. Cacab xnaajeb li rok li junjunk chi tzalam che. 27Ut quexyi b cuakib chic li tzalam che re texque chirix li tabernculo sa xjayal li na-oc cui li sake. 28 Ut quexyi b ajcui cuib chic li tzalam che re texque sa xuc chirix sa xca pacalil. 29 Li cuib chi tzalam che ain quexchap rib taka ut takec riquin gancho. Jocan quexbanu riquin li cuib chi tzalam che li tecanak sa xxuc. 30 Jocan nak cuakxakib li tzalam che li quicanjelac ut cuaklaju li xnaaj li rokeb yi banbil riquin plata. Cacab xnaajeb li rok li junjunk chi tzalam che. 31 Quexyi b ob li che riquin li che acacia re texque chi keko chiru li tzalam che li nacana jun pacal. 32 Ut quexyi b ob chic li che re texque chi keko chiru li tzalam che li cuan jun pacal chic. Ut quexyi b ob chic li che re texque chi keko chiru li tzalam che li cuan chirix sa xjayal li na-oc cui li sake. 33 Li che li quexque chi keko sa xyi quicuulac sa li xuc jun pacal ut toj sa li xuc jun chic. 34 Ut quexletz li oro chiru li tzalam che. Ut quexyi b ajcui riquin oro li argollas li texletz chiru li tzalam che li tenumek cui li che chi keko. Ut quexletz ajcui li oro chiru li che ain li ti c rix li texque chi keko. 35 Ut quexyi b li ticr li taoc chok tas. Quexyi b riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak, ut riquin li bakbil nok lino. Ut chok xsahob

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

173

XODO36,37

37

ru li ticr aan, quexque li querubines chiru chi chabil xyi banquil. 36 Ut quexyi b cahib li okech riquin li che acacia ut quexque oro chirix. Quexletz cahib li gancho oro chiru li okech cahib. Chiru li gancho aan texque li nimla ticr. Ut quexyi b ajcui riquin plata cahib xnaaj li okech. 37 Ut quexyi b ajcui jun li nimla ticr li texque sa li oquebal re li tabernculo. Quexyi b li ticr aan riquin li nok azul, li nok prpura, ut li nok cak ut riquin li bakbil nok lino. Quexque xsahob ru chi chabil xyi banquil. 38 Ut quexyi b ajcui ob li rokechal ut quexyi b ob li gancho re xchapbal li ticr chiru li okech. Quexletz li oro chirix li ob chi che. Ut quexyi b ajcui riquin bronce ob xnaajeb li okech. 1 Ut laj Bezaleel quijolomin reheb nak quexyi b li Loklaj Cax riquin li chabil che acacia. Jun metro riquin lajeb centmetro li rok quexque. Ut ob xcacal (65) centmetro xnimal li ru ut ob xcacal centmetro xteram quexque. 2 Ut quexletz li tzakal oro chirix ut chi sa ut quexque ajcui lix sahob ru yi banbil riquin oro chire li cax bar tahilank cui lix tzapbal re. 3 Quexyi b cahib li argollas oro ut quexletz sa xxuc li cax, cuib sa jun pacal ut li cuib chic sa li jun pacal chic. 4 Quexyi b cuib li che ti c rix yi banbil riquin li chabil che acacia ut quexletz oro chirix. 5 Quexnumsi li che aan sa li argollas li letzlo sa xca xucutil li cax re nak riquin li che aan texpako li cax. 6 Ut quexyi b ajcui jun xtzapbal re li cax riquin tzakal oro jun metro riquin lajeb centmetro xnimal rok ut ob xcacal (65) centmetro xnimal ru. 7 Ut quexyi b cuib li querubines chanchaneb li ngel riquin oro tenbil riquin martillo. Ut quexque sa xben lix tzapbal re li cax. 8 Quexque junju nk sa li junk pacal. Li cuib chi querubines rochben lix tzapbal re li cax jun ajcui ru nak quexyi b. 9 Eb li querubines quexcaya ribeb ut yoqueb chi iloc sa xben lix tzapbal re li cax. Lix xiqueb quexhel rib ut quextzap xben li cax. 10 Quexyi b ajcui li mex riquin li che acacia. Lajeb rocal centmetro li rok (90) ut ob roxcal (65) centmetro li ru ut olaju xcacal (75) centmetro li xteram. 11 Ut quexletz li tzakal oro chiru ut quexyi b ajcui lix sahob ru chire yi banbil riquin oro. 12 Ut sa xca xucutil li mex quexletz li che cuukub centmetro xnimal ru. Ut chire li che aan, quexque li tzakal oro chok xsahob ru ut quexletz sa xxuc li mex. 13 Ut quexyi b cahib li argollas oro ut quexletz sa xca xucutil li mex bar cuanqueb cui li rok. 14 Li argollas quequehe rubel li che li cuukub centmetro xnimal ru re texnumsi cui li che li ti c rix re xpakonquil li mex. 15 Ut quexyi b cuib li che ti c rix re texpako cui li mex ut quexletz li oro chirix. 16 Ut quexyi b ajcui li sec li tacanjelak sa li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO37,38

174

38

mex aan. Quexyi b riquin tzakal oro li xar, li plato, ut li cuchara jo ajcui li ni nki sec li tacanjelak re mayejac. 17 Ut quexyi b ajcui li candelero riquin tzakal oro tenbil riquin martillo. Quexyi b li rok ut li xakxo sa xyi jo ajcui lix naajeb lix xamlel. Ut quexque li utzuuj chok xsahob ru li candelero. Junaj ru li candelero nak quexyi b. 18 Quexyi b cuukub xnaaj li candil. Jun xnaaj li xam cuan sa xyi ut ox ox sa xca pacalil. 19 Li junjunk chi xnaaj li candil chanchan ruk li che almendro nak quexyi b. Quexque oxib lix sahob ru jo rutzuujil li almendro sa li cuakib chi xnaajeb li candil. 20 Ut lix naaj li candil li cuan sa xyi quexque cahib lix sahob ru jo rutzuujil li almendro. 21 Rubel li xben cuib chi rukeb li candelero, sa li rok quexyi b jun li utzuuj li toj maji napuque. Rubel li cuib chic quexyi b jun chic li utzuuj li toj maji napuque. Ut rubel li cuib chic jocan cuichic quexbanu. Jocan quexbanu nak quexyi b li cuakib chi xnaajeb li candil. 22 Chixjunil li candelero rochben lix sahob ru, junaj ru nak quexyi b riquin tzakal oro tenbil riquin martillo. 23 Ut quexyi b ajcui li cuukub chi candil jo ajcui li chi ch li tacanjelak re xsetbal lix mechil ut li plato li naxocman cui li texset. Chixjunil quexyi b riquin tzakal oro. 24 Numenak calaju xcacal (74) libra li tzakal oro li quicanjelac re xyi banquil li candelero joqueb ajcui li chi ch li tacanjelak re xyi banquil lix mechil li candil. 25 Ut quexyi b ajcui li artal bar texcat cui li incienso. Quexyi b riquin li che acacia. Ca xucut nak quexyi b. O b roxcal (45) centmetro li ru ut ob roxcal (45) centmetro li rok ut lajeb rocal (90) centmetro li xteram. Junaj ru li artal rochben li xucub nak quexyi b. 26 Ut quexletz li tzakal oro sa xben ut sa xca pacalil ut chiru ajcui li xucub. Ut chire quexque lix sahob ru yi banbil riquin oro. 27Ut quexyi b cahib li argollas ut quexletz rubel lix sahob ru li cuan chire. Quexletz sa xuc xca pacalil re texnumsi cui li che li ti c rix li texpako cui li artal. 28 Ut quexyi b ajcui li cuib chi che acacia ti c rix ut quexletz oro chirix. 29 Ut quexyi b ajcui chi chabil li sununquil aceite li nequexque sa xbeneb li tekaxtesi k chi canjelac chiru li Kacua. Ut quexyi b ajcui li sununquil incienso. Quexyi b chi chabil jo nequexnau xyi banquil li nequeyi ban re li sununquil ban aan. 1 Quexyi b ajcui li artal riquin li che acacia li texcat cui li xul li texmayeja. Ca xucut nak quexyi b. Cuib metro riquin ob xcacal (25) centmetro xnimal ru ut cuib metro riquin ob xcacal (25) centmetro li rok. Ut ob xcacal (25) centmetro li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

175

XODO38

xteram. 2 Quexyi b cahib li xucub ut quexque sa lix ca xucutil li artal. Chixjunil li artal rochben li xucub junaj ru nak quexyi b ut quexletz li bronce chiru. 3 Quexyi b ajcui riquin bronce chixjunil li caak re ru li tacanjelak sa li artal re li mayejac. Quexyi b li chi ch re xxocbal li cha ut li pala. Quexyi b ajcui li ni nki sec re xxocbal li quic jo ajcui li gancho re xchapbal li tib jo ajcui lix naaj li ru xam. 4 Quexyi b ajcui riquin bronce lix naaj li xam. Hopox ru quexque. Chi sa li artal sa xyitok quexque li chi ch aan. 5 Ut quexyi b cahib li argollas riquin bronce ut quexque sa xca xucutil li tusbil chi ch re texnumsi cui li che re xpakonquil li artal. 6 Quexyi b cuib li che ti c rix ut quexletz li bronce chirix. 7 Quexnumsi li che aan sa eb li argollas li cuan sa xca pacalil li artal re nak taru k xpakonquil. Riquin tzalam che quexyi b ut hopho xsa quexque li artal nak quexyi b. 8 Riquin li lem bronce li quicanjelac chiruheb li ixk li quecanjelac chire li oquebal re li tabernculo, quexyi b jun li pila xnaaj li ha jo ajcui lix naaj li texque cui. 9 Quexyi b ajcui li nebal re li tabernculo. Quexsut riquin ticr yi banbil riquin li bakbil nok lino. Sa li jun pacal li nacana sa li sur ob roxcal (65) metro xnimal rok li ticr quexque. 10 Quexyi b junmay li okech riquin bronce ut junmay lix naajeb li texque cui. Quexyi b ajcui li ganchos ut li argollas riquin plata li texchap cui li ticr. 11 Ut jocan cuichic quexbanu sa li jun pacal chic li nacana sa li norte. O b roxcal (65) metro xnimal rok li ticr li texque aran. Quexyi b riquin bronce junmay li okech ut junmay lix naajeb texque cui. Ut riquin plata quexyi b li ganchos ut li argollas li texchap cui li ticr. 12 Quexyi b ajcui li ticr li texque sa li jun pacal chic li na-oc cui li sake. Cuib xcacal (42) metro riquin media lix nimal rok. Quexyi b lajeb li okech ut lajeb li xnaajeb li texque cui. Quexyi b li ganchos ut li argollas riquin plata. 13 Ut jocan cuichic quexbanu sa li jun pacal chic li na-el cui chak li sake. Cuib xcacal (42) metro riquin media xnimal rok li ticr li quexque aran. 14 Chixcatk li oquebal quexque oxib li okech ut oxib lix naajeb li texque cui. Cuukub metro xnimal rok li ticr li texque aran. 15 Ut sa li jun pacal chic re li oquebal quexyi b li oxib chi okech ut oxib lix naajeb li texque cui. Li ticr li texque chiru li oxib chi okech, aan cuukub metro xnimal rok. 16 Chixjunil li ticr li texsut cui li nebal re li tabernculo, aan yi banbil riquin li bakbil nok lino. 17Quexyi b riquin bronce lix naajeb li tequehek cui li okech. Ut quexyi b riquin plata li ganchos ut li argollas ut quexletz li plata chirix li okech. Ut quexletz ajcui plata sa xjolomeb li okech.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO38
18 Chabil

176

xyi banquil li ticr li texque sa li oquebal re li nebal. Quexyi b riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak, jo ajcui li bakbil nok lino. Beleb metro xnimal rok li ticr ut cuib metro riquin ob xcacal (25) centmetro lix teram. Juntaket xteram riquin li ticr re li nebal. 19 Quexyi b ajcui riquin bronce cahib li okech jo ajcui lix naajeb li tequehek cui. Ut quexyi b riquin plata li ganchos ut li argollas. Ut quexletz ajcui plata sa xjolomeb li okech. 20 Quexyi b riquin bronce chixjunil li chi ch li tachapok re sa choch lix camal li tabernculo joqueb ajcui lix camal li okech li cuan sa li nebal. 21 Laj Moiss quixye reheb nak textzi ba retalil chixjunil li quicanjelac chiruheb re xyi banquil lix tabernculo li Kacua. Eb laj levita quextzi ba retalil ut laj Itamar li ralal laj Aarn, aan li quijolomin reheb. 22 Laj Bezaleel quixbanu chixjunil li quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. Laj Bezaleel, aan li ralal laj Uri. Laj Uri, aan li ralal laj Hur xcomoneb li ralal xcajol laj Jud. 23 Laj Aholiab, aan li quitenkan re laj Bezaleel. Laj Aholiab, aan li ralal laj Ahisamac xcomoneb li ralal xcajol laj Dan. Aan aj tenol chi ch ut naxnau ajcui quemoc ticr. Ut naxnau xquebal xsahob ru li ticr riquin li chabil lino, ut li nok azul, li nok prpura ut li nok cak. 24 Chixjunil li oro li quicanjelac re li tabernculo, aan mayejanbil xbaneb laj Israel. Lix quial li oro li quexque, aan cuib mil libra riquin jun ciento riquin olaju rocal libra (2,195) jo nequebisoc cui sa li tabernculo. 25 Li plata li quexque, aan cuukub mil riquin ob ciento libra riquin mero ciento (7,550) jo nequebisoc sa li tabernculo. 26 Chixjunileb li cuanqueb junmay chihab reheb, aan cuanqueb cuakib ciento riquin oxib mil riquin ob ciento riquin lajeb roxcal (603,550). Li junjunk chi cristian quexque ob roxcal (45) libra li plata jo nequebisoc sa li tabernculo. 27Cuukub mil libra riquin ob ciento libra li plata (7,500) quicanjelac re xyi banquil li jun ciento chi xnaajeb li tequehek cui li okech re li tabernculo. Ut olaju xcacal libra li plata quicanjelac re xyi banquil li junjunk lix naajeb li okech. 28 Mero ciento libra chic li plata qui-elaan ut riquin aan quexyi b li argollas ut li ganchos li quexque chiru li okech li texque chire li oquebal. 29 Li bronce li quexmayeja, aan ob mil libras riquin oxib ciento riquin lajeb libras (5,310). 30 Riquin li bronce aan, quexyi b lix naajeb li texque cui li okech re li oquebal re li tabernculo. Ut quexyi b ajcui li artal ut li xnaaj li ru xam joqueb ajcui chixjunil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

177

XODO38,39

39

li sec li tecanjelak sa li artal. 31 Ut quexyi b lix naajeb li okech li texque sa li nebal ut sa li oquebal. Ut quexyi b ajcui li chi ch li tachapok re sa choch lix camal li tabernculo, jo ajcui li chi ch li tachapok re lix camal li okech li sutsu cui li nebal. 1 Quexyi b li rakeb laj tij li texque chirix nak tecanjelak sa li tabernculo. Quexyi b li rak riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak. Ut quexyi b ajcui li rak laj Aarn li xbenil aj tij jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. 2 Quexyi b li efod riquin oro, ut riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak jo ajcui li bakbil nok lino. 3 Quexten li oro. Chanchan li nok nak quexset chi coc ru re texque xsahob ru li ticr yi banbil riquin lino ut riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak, ut chabil nak quexyi b. 4 Ut quexyi b ajcui cuib lix camal li efod re nak texcul rib chi us sa xben xtel. 5 Quexyi b ajcui lix bacbal li efod ut juntaket xyi banquil riquin li efod nak quexque. Quexyi b riquin oro ut riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak ut riquin li bakbil nok lino jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. 6 Quexyi b cuib li pec nice ut quexletz chiru li oro. Quextzi ba lix cabaeb li cablaju chi ralal laj Israel chiru li cuib chi pec ain. 7 Quexque li pec aan sa xben xtel li efod re xjulticanquil chiru li Kacua li ralal xcajol laj Israel, jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. 8 Ut quexyi b ajcui li pectoral chi chabil. Juntaket xyi banquil riquin li efod quexque. Quexyi b riquin oro, ut riquin li nok azul, li nok prpura ut li nok cak ut li bakbil nok lino. 9 Quexyi b ut quexbas sa xyi ut ca xucut quicana. Cuib xcacal (22) centmetro sa xca pacalil. 10 Quexletz chiru cahib tzol li tertoquil pec. Sa lix xben tzol quexque oxib li chabil pec. Quexque jun li sardio, jun li topacio, ut jun li carbunclo. 11 Sa li xcab tzol quexque jun li esmeralda, jun li zafiro, ut jun li diamante. 12 Sa li rox tzol quexque jun li jacinto, jun li gata ut jun li amatista. 13 Sa li xca tzol quexque jun li berilo, jun li nice ut jun li jaspe. Chixjunileb li chabil pec ain quexletz chiru li oro. 14 Cablaju li pec li quexque xban nak cablaju xtepaleb laj Israel. Chiru li junjunk chi pec aan quextzi ba lix caba chixju nkaleb li ralal xcajol laj Israel. Juchbil quexbanu nak quextzi ba lix cabaeb chiru li pec aan jo nak nequexyi b jun li chi ch re li sello. 15 Ut quexyi b ajcui cuib lix camal li pectoral riquin tzakal oro ut tzulbil ru nak quexyi b. 16 Quexyi b cuib li argollas riquin oro

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO39

178

ut quexletz sa xuc sa xca pacalil li nacana takec. 17 Quexnumsi li cam oro sa li argollas li cuan sa xuc sa xca pacalil li pectoral. 18 Lix camal li pectoral quexchap rib riquin li nice li cuan sa xben xtel li efod sa li jun perel li nacana chiru. 19 Quexyi b cuib chic li argollas riquin oro ut quexletz sa xxuc li pectoral xca pacalil li nacana taka. Quexletz chirix li pectoral re nak chiru li efod tacanak. 20 Quexyi b cuib chic li argollas oro ut quexletz chiru li efod takec cachin sa xben xcamal xsa. 21 Ut quexbac riquin jun cam azul sa li argollas re xchapbal li pectoral riquin li efod re nak li pectoral tixchap rib chi us riquin li efod ut inca taecank sa xnaaj. Quexbanu jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. 22 Quexyi b riquin ticr azul li rak li naqueman sa xben li saki tnica. 23 Quexcanab lix cux chi teto ut quexque jun li ticr chok xta lix cux re nak inca tapejek nak terocsi. 24 Quexque li granada chire li rak chok xsahob ru yi banbil riquin nok azul, nok prpura ut nok cak ut li bakbil nok lino. 25 Quexyi b ajcui li coc campana riquin tzakal oro. Ut chire li ticr quexque jun li granada, jun li campana, jun chic li granada, ut jun chic li campana. 26 Jocan nak quexyi b li rakeb laj tij. Quexque chire jun li campana ut jun li granada, jun chic li campana ut jun chic li granada. Jocan nak quexyi b li rakeb laj tij li texque chirix nak ocak reheb chi canjelac sa li tabernculo. 27 Jocain nak quexquem li rak laj Aarn joqueb ajcui li ralal riquin li chabil nok lino. 28 Jocan ajcui li mitra li texque sa xjolom ut lix sahob ru jo ajcui li cuex li nequexque chi sa li rakeb. Chixjunil aan quexyi b riquin li bakbil nok lino. 29 Quexyi b lix bacbal xsa riquin li bakbil nok lino, li nok azul, li nok prpura, li nok cak ut quexque lix sahob ru jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. 30 Quexyi b ajcui jun china perel tzakal oro ut juchbil quexbanu nak quextzi ba chiru li atin li naxye Santilal Chiru li Kacua. 31 Ut riquin jun cam azul quexbac li oro chiru li mitra li texque sa xjolomeb jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. 32 Jocain nak querake xyi banquil chixjunil li caru tacanjelak re xyi banquil li tabernculo. Eb laj Israel quexbanu chixjunil chi tzakal re ru jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. 33 Ut quexkaxtesi re laj Moiss chixjunil li caru tacanjelak re xyi banquil li tabernculo. Quexkaxtesi re chixjunil li tacanjelak sa li tabernculo jo li gancho, joqueb ajcui li tzalam che ut li che li texque chi keko, jo ajcui li okech ut lix naajeb li texque cui. 34 Quexkaxtesi ajcui li rix li carner li bonbil chi caki bon, jo ajcui li rixeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

179

XODO39,40

li xul li nacuan sa ha, jo ajcui li ticr li tacanjelak chok tas. 35 Quexkaxtesi ajcui li Loklaj Cax ut li che re xpakonquil jo ajcui lix tzapbal re, 36 jo ajcui li mex rochben li sec ut li mayejanbil caxlan cua li nequexque sa li mex. 37Quexkaxtesi li candelero rochben lix naajeb li candil joqueb ajcui li chi ch li tacanjelak re xyi banquil lix mechil, jo ajcui li aceite li tacanjelak chok xyaal li candil. 38 Quexkaxtesi li artal li yi banbil riquin oro, jo ajcui li aceite li naqueman sa xben li tekaxtesi k chi canjelac chiru li Kacua, jo ajcui li sununquil incienso, jo ajcui li ticr li texque sa li oquebal. 39 Quexkaxtesi ajcui li artal yi banbil riquin bronce, rochben li chi ch li hopox ru li yi banbil riquin bronce jo ajcui li che re xpakonquil, jo ajcui chixjunil li tacanjelak sa li artal, jo ajcui li pila ut lix naaj li texque cui. 40 Ut quexkaxtesi ajcui li ticr li tacanjelak re xtzapbal li nebal jo ajcui li okech ut lix naajeb li texque cui, jo ajcui li ticr li texque sa li oquebal re li nebal, joqueb ajcui li cam ut li chi ch li tachapok re li cam sa choch. Quexkaxtesi chixjunil li caru tacanjelak sa li tabernculo. 41 Quexkaxtesi ajcui li rakeb laj tij li terocsi nak teoc chi canjelac sa li tabernculo. Quexkaxtesi li rak laj Aarn lix benil aj tij joqueb ajcui li rakeb li ralal li terocsi nak teoc chi canjelac chok aj tij. 42 Eb laj Israel quexbanu chixjunil chi tzakal re ru jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. 43 Nak quiril nak quexbanu chixjunil chi tzakal jo quixye reheb, laj Moiss quixtzama chiru li Dios nak tarosobtesiheb.

40

Kacua Dios quixye re laj Moiss: 2 Sa xticlajic li xben po re li chihab teyi b li tabernculo. Ut aran techutub erib re tinelokoni. 3 Chi sa li tabernculo teque li Loklaj Cax li culanbil cui li lajeb chi chakrab. Ut tetas xsa riquin jun li ticr re xrambal li Loklaj Cax. 4 Terocsi li xnaaj li candil ut tecochoxiheb li candil sa xben. 5 Li artal oro, li re catoc pom, teque chiru li ticr li naramoc re li Loklaj Cax. Ut tetzap li oquebal re li tabernculo riquin junak nimla ticr. 6 Li artal re xcatbal li mayej teque chiru li oquebal re li tabernculo. 7 Teque ajcui li pila sa xyi li artal riquin li oquebal re li tabernculo. Ut teque ha chi sa. 8 Teque li che chiru li ruuj nebal ut tesut sa ticr ut tetzap li oquebal riquin junak nimla ticr. 9 Tacam li aceite ut tayul chiru li tabernculo. Ut telajayul chiru chixjunil li cuan chi sa. Ut takaxtesi sa cuuk chixjunil aan re nak santobresinbilak chic. 10 Tayul li aceite chiru li artal re li catbil mayej. Ut tayul ajcui chiru chixjunil li nacanjelac re li artal. Takaxtesiheb sa cuuk re nak santobresinbilak chic.

1Li

Laj Moiss quixxakab li tabernculo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

XODO40
11Tay ul

180

li aceite chiru li pila jo ajcui chiru lix cochlebal ut takaxtesi sa cuuk. 12 Tojonak tacameb laj Aarn rochbeneb li ralal chiru li oquebal re li tabernculo. Ut aran tachajeb riquin ha. 13 Taque li rak laj Aarn chirix, li sicbil ru inban. Tay ul li aceite sa xjolom ut takaxtesi sa cuuk re nak naru tacanjelak chicuu chok aj tij. 14 Taqueheb ajcui li rakeb li ralal. 15 Tayul ajcui li aceite sa xjolomeb jo xabanu re laj Aarn lix yucuaeb. Aan retalil nak eb aan tecanjelak ajcui chicuu chok aj tij. Ut aan ajcui li retalil nak mokon chic eb li ralal xcajol jo eb ajcui li ri xmam tecanjelak chicuu chok aj tij chalen ke cutan, chan li Dios re laj Moiss. 16 Jo quixye li Dios, jocan quixbanu laj Moiss. 17Sa xticlajic li xben po re li xcab chihab, quexyi b li tabernculo. 18 Laj Moiss quiyi ban re li tabernculo. Quixyi b li xnaaj li rokechal li tabernculo ut quixxakabeb li okech sa xben. Quixqueheb li che chi keko chiru ut quixxakabeb ajcui li che li najt xteram li quextuyub cui li ticr. 19 Quixhel li xticrul li tabernculo sa xben li che ut quixtzap chi us riquin rix li xul. Quixbanu jo quiyehe re xban li Dios. 20 Ut quixque li lajeb chi chakrab chi sa li Loklaj Cax ut quixyi b ajcui li che re xpakonquil. Quixque xtzapbal re li Loklaj Cax, li Naajej li Nacuye cui li Mac xcaba. 21 Laj Moiss quirocsi li Loklaj Cax chi sa li tabernculo ut quixque jun li nimal ticr re xrambal li Loklaj Cax. Quixbanu jo quixye li Dios. 22 Quirocsi li mex chi sa li tabernculo ut

Li tabernculo ut eb lix muhebaleb li cristian. (Exodo 40.17-32)


La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

181

XODO40

quixque sa lix nim uk chiru li ticr li naramoc re li Loklaj Cax. 23 Quixtus li caxlan cua sa xben li mex chiru li Dios. Laj Moiss quixbanu jo quixye li Dios. 24 Quirocsi ajcui li xnaaj li candil, ut quixque sa lix tze sa xcayabal li mex. 25 Quixloch li candil ut quixcochoxiheb sa xnaaj chiru li Dios. Laj Moiss quixbanu jo quixye li Dios. 26 Quixque li artal oro chiru li ticr li naramoc re li Loklaj Cax. 27Ut quixcat li sununquil pom sa xben jo quixye li Dios. 28 Quixque jun li nimla ticr sa li oquebal re li tabernculo. 29 Ut quixque li artal re li catbil mayej chiru li oquebal re li tabernculo. Ut aran quixcat li mayej ut quixmayeja ajcui li ru li acui mk jo quiyehe re xban li Dios. 30 Quixque li pila sa xyi li artal riquin li oquebal re li tabernculo ut quixque li ha chi sa re chajoc. 31 Ut aran naxchaj li rok ut li ruk laj Moiss. Ut nachajoc ajcui laj Aarn jo eb ajcui li ralal. 32 Xben cua nequexchaj li rok ruk, tojonak nequeoc sa li tabernculo. Jocan ajcui nequexbanu nak nequexic cuan cui li artal. Xben cua nequechajoc jo quixye li Dios re laj Moiss. 33 Quixque li che chiru li ruuj nebal li tabernculo jo ajcui li artal ut quixsut sa ticr. Quixtzap li oquebal riquin jun nimla ticr. Jocain nak quixchoy lix canjel laj Moiss.

chak li chok ut quixtzap li tabernculo. Ut quinujac li tabernculo riquin xlokal li Dios. 35 Laj Moiss inca naru na-oc xban nak sutsu sa chok li tabernculo, ut nujenak riquin xlokal li Dios. 36 Nak natake li chok eb laj Israel nequeoc cuichic chi xic. 37 Nak inca natake li chok inca nequexic. Toj nak natake li chok, tojonak nequexic. 38 Chi jocan li chok li quitaklac xban li Dios cuan sa xben li tabernculo chi cutan. Ut chi kek nacutun jo xam. Li chok yo chi camoc be chiruheb laj Israel nak yoqueb chi xic toj retal quecuulac.

34 Quicube

Li Tabernculo Sutsu sa li Chok

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Levtico

Dios quiatinac chak sa li tabernculo li nequexchutub cui ribeb li tenamit chi lokoni nc. Quixbok laj Moiss ut quiatinac riquin. 2 Quixye re nak tixye reheb laj Israel chanru texbanu nak temayejak chiru li Dios. Jocain quixye re: Nak li tenamit texmayeja li xul tento nak texque jun reheb lix quetomk cuacax, malaj ut carner. 3 Cui cuacax texque chok xcatbil mayej, tento nak texque li toro tzakalak re ru. Ut texque jo na-ala sa xcholeb. Texcam lix mayej chiru li Kacua sa li oquebal re li tabernculo li nequexchutub cui ribeb li tenamit chixlokoninquil li Dios. 4 Li ani tixque lix catbil mayej tixque li ruk sa xben lix jolom li xul li tixcat re nak li Kacua tixcul chok re xtojbal rix lix mac. 5 Nak tixcamsi li toro toj saj li tixque chok catbil mayej, tixxek chi chi ch lix cux chiru li Kacua. Ut laj tij, li ralal laj Aarn, tixxoc lix quiquel ut tixrachrachi chixjun sutam li artal ut sa xben li artal li cuan chixcatk li oquebal re li tabernculo. 6 Nak tixque lix catbil mayej, tarisi lix tzu mal li cuacax ut tixseti lix tibel. 7 Eb laj tij li ralal xcajol laj Aarn, textus lix si sa xben li artal ut texque xxamlel. 8 Ut chirix aan, eb laj tij texque li tib li ac xexset sa xben li xam. Texque lix jolom ut lix xebul lix camcot sa xben li xam sa li artal. 9 Tixchaj li camcot ut li ra li xul. Ut laj tij tixque chixjunil sa xben li artal ut tixcat. Ut aanak jun li sununquil mayej tacuulak chiru li Kacua. 10 Cui carner malaj ut chibat li tixque chok catbil mayej, tento nak tixque junak telom tzakalak re ru. 11 Tixcamsi chiru li Kacua chixcatk li artal sa li pacal li nacana sa li norte. Ut eb laj tij texrachrachi

1Li

Li catbil mayej

182
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

183

LEVTICO1

Laj tij yo chi canjelac chiru li artal. (Levtico 1.2)

lix quiquel sa xben li artal ut chixjun sutam. 12 Tixseti lix tibel li xul ut eb laj tij texque li setbil tib sa xben li artal. Ut texque ajcui sa li xam lix jolom li xul ut lix xebul li camcot. 13 Li tixque xcatbil mayej tixchaj lix camcot ut li ra li xul. Ut laj tij tixmayeja chiru li Kacua ut tixque chixjunil sa xben li artal ut tixcat. Ut aanak jun li sununquil mayej tacuulak chiru li Kacua. 14 Cui tixmayeja chok xcatbil mayej jun li xul narupupic, tento nak mucuy malaj ut jun li paloma li toj saj li tixmayeja. 15 Laj tij tixcam ut tarisi lix jolom ut tixcat sa li artal. Lix quiquel tahoyek chixcatk li artal. 16 Tarisi lix puj rochben li rix ut tixcut jun pacal li artal sa li este li nequexque cui li cha. 17 Tixchap sa xxic ut tixjach sa xyi li xul. Abanan inca tixjach chi jun cuacaj. Ut inca tarisi lix xic. Chirix aan laj tij tixcat sa li artal sa xben li xam. Ut aanak jun li sununquil mayej tacuulak chiru li Kacua.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO2

184 Li mayej caj

junak cristian tixmayeja ru li racui mk, tento nak tixque li chabil caj. Tixque aceite sa xben ut tixque ajcui incienso. 2 Chirix aan tixcam riquineb laj tij. Aaneb li ralal xcajol laj Aarn. Jun reheb laj tij tixchap jun moch li chabil caj rochben aceite ut incienso, ut tixcat sa xben li artal chok mayej chiru li Kacua. Aan retalil nak chixjunil li caj kaxtesinbil re li Dios. Li mayej li tacatk, aanak jun sununquil mayej chiru li Kacua. 3 Ut li jo quial chic li mayej caj li tacanak, aan taquehek re laj Aarn ut reheb li ralal. Li caj aan santobresinbil chic xban li ac xcatman chok mayej chiru li Kacua. 4 Cui tixmayeja li caxlan cua li yi banbil sa horno, tento nak yi banbilak riquin chabil caj, ut tento nak macaak xchamal. Naru tixmayeja li caxlan cua li pim, li yokinbil riquin li chabil aceite oliva, malaj ut naru tixmayeja li caxlan cua, sursu ut jay, li yulbil riquin aceite oliva. 5 Cui tixmayeja li caxlan cua yi banbil sa quil tento nak tayi bak riquin li chabil caj yokinbil riquin aceite oliva, abanan macaak xchamal. 6 Tixjachi ut tixque li aceite chiru. Aanak jun li mayej caj. 7Cui li mayej caj tayi bak sa jun li xartin, tento nak tayi bak riquin li chabil caj ut riquin aceite. 8 Tixcam chiru li Kacua li mayej caj li yi banbil riquin li aceite ut tixque reheb laj tij ut eb aan texque sa li artal. 9 Laj tij tixchap cachinak li caxlan cua ut tixcat sa xben li artal chok retalil nak kaxtesinbil re li Kacua lix comon li mayej. Ut li mayej aan, aanak jun sununquil mayej chiru li Kacua. 10 Ut li jo quial chic li mayej tacanak, aan taquehek re laj Aarn ut reheb li ralal. Li mayej caj aan li kaxal santo sa xyankeb li nequexcat chok mayej chiru li Kacua. 11 Nak teque le mayej caj chiru li Kacua, inca teque xchamal. Ma jun li mayej tacatek chi cuank xchamal, chi moco teque li xyaal cab. 12 Taruk teque li caxlan cua cuan xchamal ut li xyaal cab chok emayej re li xben ru le racui mk. Abanan inca tacatek sa xben li artal. 13 Chixjunil li ru le racui mk li temayeja, tento nak teque ratzamil. Inca teque le mayej chi maca ratzamil xban nak aan retalil li contrato li quixbanu li Dios eriquin. Nak teque le mayej, junelic teque ratzamil. 14 Nak teque li xben ru le racui mk chok emayej chiru li Kacua, tequili li junk chijil nak toj rax. Nak acak xequili, teten ut teque li ru chok emayej. 15 Sa xben li mayej ain teque li aceite ut li incienso. Aanak jun li mayej re li ru le racui mk. 16 Ut laj tij tixcat cachinak li ru li acui mk, li tenbil rochben li aceite ut li incienso. Aanak jun li catbil mayej chiru li Kacua.

1Nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

185

LEVTICO3

teque li mayej re xcambal erib sa usilal riquin li Dios, tento nak temayeja chiru li Dios junak li cuacax tzakal re ru, usta toro, usta bac. 2 Li ani tixque lix mayej cuacax, tento nak tixque li ruk sa xjolom ut tixcamsi sa li oquebal re li tabernculo. Ut eb laj tij texrachrachi lix quiquel sa xben li artal ut chixjun sutam. 3 Li mayej re xcambal rib sa usilal riquin li Dios, aan jun catbil mayej. Nak tixque li mayej aan, tixque lix xebul li camcot ut chixjunil li xeb li cuan chi sa. 4 Tixque lix quenk cuib ut lix xebul ut tixque ajcui li xeb li cuan chixcatk xsa. Ut tixque ajcui li xeb li letzlo chiru lix choch. 5 Ut eb li ralal xcajol laj Aarn texcat li mayej aan sa li artal sa xben li si. Ut aanak jun li sununquil catbil mayej tacuulak chiru li Kacua. 6 Cui carner li tixque chok xmayej re xcambal rib sa usilal riquin li Kacua Dios, tento nak tixque junak tzakalak re ru, usta telom usta ixki carner. 7 Cui tixque junak li saj carner chok xmayej, tixque chiru li Kacua. 8 Tixque li ruk sa lix jolom li xul ut tixcamsi chiru li oquebal re li tabernculo. Ut laj tij tixrachrachi lix quiquel sa xben li artal ut chixjun sutam. 9 Li mayej re xcambal rib sa usilal riquin li Kacua Dios, aan jun catbil mayej. Tixque li xeb ut tixque lix ye chi jun. Tixyoc toj sa xtonal ut tixque ajcui lix xebul chixjunil li camcot jo ajcui li cuan chi sa. 10 Tixque lix quenk cuib ut lix xebul ut tixque ajcui li xeb li cuan chixcatk xsa. Ut tixque ajcui li xeb li letzlo chiru lix choch. 11 Laj tij tixcat chixjunil ain sa li artal. Li tzacaemk ain, aanak jun li mayej taquehek chiru li Kacua. 12 Cui tixyechii junak li chibat chok xmayej, tixque chiru li Kacua. 13 Tixque li ruk sa xben lix jolom li xul ut tixcamsi chiru li oquebal re li tabernculo. Ut laj tij tixrachrachi lix quiquel sa xben li artal ut chixjun sutam. 14 Nak tixque li catbil mayej ain chiru li Kacua, tixque lix xebul li camcot ut tixque ajcui li xeb li cuan chi sa. 15 Tixque lix quenk cuib ut lix xebul ut tixque ajcui li xeb li cuan chixcatk xsa. Ut tixque ajcui li xeb li letzlo chiru lix choch. 16 Laj tij tixcat chixjunil ain sa li artal. Li tzacaemk ain, aanak jun li sununquil mayej tacuulak chiru li Kacua. Chixjunil li xeb re li Kacua. 17 Inca tetzaca lix xebul li xul chi moco lix quiquel. Ain jun li chakrab cuank xcuanquil junelic. Yalak bar cuankex laex li nabej yucuabej tebanu li chakrab ain, jo eb ajcui le ralal ecajol li tecuank mokon.

1Cui

Li mayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO4

186 Li mayej re xtzamanquil xcuybal xmaqueb

Kacua quixye re laj Moiss: Tat-atinak riquineb li ralal xcajol laj Israel ut taye reheb chi jocain: Cui junak namacob chi inca naxnau xyalal lin chakrab tento nak tixbanu chi jocain. 3 Cui namacob junak li xbenil aj tij, lix mac nacana sa xbeneb li tenamit. Tento nak li xbenil aj tij tixmayeja jun li toro toj saj ut tzakal re ru. Jocain nak tixtoj rix lix mac chiru li Kacua. 4 Laj tij tixcam li toro chire li oquebal re li tabernculo. Ut tixque li ruk sa xjolom, tojonak tixcamsi chiru li Kacua Dios. 5 Ut laj tij tixcam cachinak xquiquel li toro sa li tabernculo. 6 Tixtza li ruuj ruk sa li quic ut chiru li Kacua tixrach cuukub sut nach riquin li ticr li naramoc re li Loklaj Santil Naajej. 7Chirix aan tixque cachinak li quic sa xben li xucub li cuanqueb sa li artal li nacate cui li sununquil pom chiru li Kacua sa li tabernculo. Li rela li quic tixhoy sa xton li artal re li catbil mayej li cuan sa li oquebal re li tabernculo. 8 Ut tarisi lix xebul li toro li xmayeja chok re xtzamanquil xcuybal lix mac. Tixque lix xebul li camcot ut tixque ajcui li xeb li cuan chi sa. 9 Tixque lix quenk cuib ut lix xebul ut tixque ajcui li xeb li cuan chixcatk xsa. Ut tixque ajcui li xeb li letzlo chiru lix choch. 10 Tarisi lix xebul jo nak nequerisi lix xebul li toro li nequexque chok xmayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ut laj tij tixque sa xben li artal ut tixcat. 11 Tixcam lix tzumal li toro, lix tibel, lix jolom, li rok, lix camcot ut lix cot. 12 Chixjunil li rela li china toro tixcam chirix li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb li tenamit. Ut aran sa li naajej li moco muxbil ta tixcat chixjunil sa li naajej li naqueman cui li cha. 13 Cui chixjunileb laj Israel temacobk ut texket inchakrab chi inca nequexnau nak mac li yoqueb chixbanunquil, cuank xmaqueb usta inca nequexnau. 14 Ut nak texnau nak mac li xexbanu, li tenamit texque junak li saj toro chok xmayej re xtzamanquil xcuybal lix maqueb. Li mayej aan texcam chiru li tabernculo. 15 Ut eb li nequetaklan sa li tenamit texque li ruk sa xjolom li toro chiru li Kacua ut texcamsi. 16 Ut li xbenil aj tij tixcam cachinak xquiquel li toro sa li tabernculo. 17Tixtza li ruuj ruk sa li quic ut chiru li Kacua tixrach cuukub sut nach riquin li ticr li naramoc re li Loklaj Santil Naajej. 18 Chirix aan tixque cachinak li quic sa xben li xucub li cuanqueb sa li artal li cuan chiru li Kacua sa li tabernculo. Li rela li quic tixhoy sa xton li artal li nacatman cui li mayej li cuan sa li oquebal re li tabernculo. 19 Ut tarisi chixjunil lix xebul li toro ut tixcat sa xben li artal. 20 Juntaket tixbanu riquin li china toro ain jo quixbanu riquin li toro li quixmayeja re xtzamanquil xcuybal lix mac aan. Chi jocain laj tij

1-2 Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

187

LEVTICO4

tixque li mayej re xtojbal rix lix maqueb li tenamit ut tacuyek lix maqueb. 21 Chirix aan tixcam li toro chirix li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb li tenamit. Ut tixcat chixjunil jo nak quixcat li toro jun. Li mayej ain, aan re xtzamanquil xcuybal lix maqueb li tenamit. 22 Cui junak aj camol be tamacobk riquin xketbal junak reheb lix chakrab li Kacua lix Dios, aan cuan xmac usta inca naxnau nak mac xbanu. 23 Ut nak tixque retal nak mac xbanu, tento nak tixque chok xmayej junak telom chibat toj saj ut tzakal re ru. 24 Tixque li ruk sa xjolom li chibat ut tixcamsi sa li naajej li nequecamsi c cui chiru li Kacua li xul li nequecate. Li mayej ain, aan re xtzamanquil xcuybal lix mac li nacamoc be chiruheb li tenamit. 25 Chirix aan, laj tij tixcam cachinak li quic ut riquin ruuj ruk tixque sa xbeneb li xucub li cuanqueb sa li artal li nacate cui li mayej. Ut li taelaank tixhoy sa xton li artal. 26 Tixcat chixjunil lix xebul sa li artal jo nak quixcat lix xebul li xul li quexmayeja re xcambaleb rib sa usilal riquin li Kacua. Riquin li mayej li tixcat laj tij, tixtoj rix lix mac laj camol be ut tacuyek xmac. 27Cui cuan junak cristian maca xcuanquil sa li tenamit li naxket lix chakrab li Dios chi inca naxnau nak mac li yo chixbanunquil, aan cuan xmac usta inca naxnau nak mac xbanu. 28 Nak tixque retal nak mac li quixbanu, tixque junak li ixki chibat tzakal re ru chok xmayej re nak li Kacua tixcuy li mac li quixbanu. 29 Tixque li ruk sa xjolom li xul li tixque chok xmayej re xtzamanquil xcuybal xmac, ut tixcamsi sa li naajej li nequecamsi c cui li xul li nequecate chok mayej. 30 Ut chirix aan laj tij tixcam cachinak li quic ut riquin ruuj ruk tixque li quic sa xbeneb li xucub li cuanqueb sa li artal li nacate cui li mayej. Ut li quic li taelaank tixhoy sa xton li artal. 31 Ut tarisi lix xebul jo nak nequerisi lix xebul li xul li nequexque chok xmayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ut laj tij tixque sa xben li artal ut tixcat. Ut aanak jun li sununquil mayej tacuulak chiru li Kacua. Riquin li mayej li tixcat laj tij, tixtoj rix lix mac li xmacob ut tacuyek lix mac. 32 Cui tixque junak li saj carner chok xmayej, tento nak tixque jun li ixki carner tzakal re ru. 33 Tixque li ruk sa xjolom li xul li tixmayeja re xtojbal rix lix mac. Ut tixcamsi sa li naajej li nequecamsi c cui li xul li tecatek chok mayej. 34 Ut chirix aan laj tij tixcam cachinak li quic ut tixque li quic sa xbeneb li xucub li cuanqueb sa li artal li nacate cui li mayej. Ut li quic li taelaank tixhoy sa xton li artal. 35 Ut tarisi lix xebul li xul jo nak nequerisi lix xebul li xul li nequexque chok xmayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ut laj tij tixque sa xben li artal ut tixcat. Ut aanak jun li catbil mayej chiru li Kacua. Riquin li mayej li tixcat laj tij, tixtoj rix lix mac li quimacob ut tacuyek xmac.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO5
1Cui

188

junak tabokek chok testigo chirix junak caak re ru quiril malaj quirabi, ut aan inca tixye li xyalal, aan cuan xmac. 2 Jocan ajcui junak li cristian tixche li camenak xul xcomoneb li xul li quixye li Dios nak inca textzaca, usta josk aj xul usta inca, malaj ut xcomoneb li nequexquelo rib sa choch. Cui tixche li xul aan usta inca naxnau nak inca us xbanu, tixmux rib ut cuank xmac. 3 Tixmux rib li ani tixche li caak re ru muxbil ru xban junak cristian, usta inca quixque retal nak inca us xbanu. Ut cui mokon tixque retal nak inca us xbanu, cuan xmac. 4 Jocan ajcui li cristian li tixbanu li juramento sa junpat chi inca tixcoxla chi us li caru tixbanu, usta us usta inca us li tixye sa li juramento. Cui mokon chic tixque retal nak inca us xbanu, aan cuan xmac xban nak xbanu li caak re ru ain. 5 Nak junak tamacobk riquin li caak re ru ain, tento nak tixye caru lix mac. 6 Tento nak tixque chok xmayej chiru li Kacua re xtzamanquil xcuybal lix mac jun li ixki carner malaj ut li ixki chibat. Ut laj tij tixmayeja chiru li Kacua re xtojbal rix lix mac. 7 Cui inca tzakal lix tumin re xlokbal junak li saj carner re xtzamanquil xcuybal lix mac chiru li Dios, tento nak tixque cuibak li mucuy malaj ut cuibak li paloma toj sajeb. Jun tixque re xtojbal rix lix mac ut jun tixque re tacatek. 8 Tixque re laj tij. Ut laj tij xben cua tixmayeja li jun re xtzamanquil xcuybal lix mac. Tixyatz xcux, abanan inca tarisi chi junaj cua lix jolom. 9 Tixchap cachinak lix quiquel ut tixrachrachi chixcatk li artal. Ut li quic li taelaank tixhoy sa xton li artal. Aan li mayej re xtzamanquil xcuybal lix mac. 10 Ut laj tij tixcat li xul jun chic jo yebil reheb nak texbanu. Chi jocain laj tij tixque li mayej re xtojbal rix lix mac li ani xmacob ut tacuyek xmac. 11 Abanan cui li ani tamacobk inca tzakal lix tumin re tixlok cuibak li mucuy malaj ut cuibak li paloma sajeb, tento nak tixque chok xmayej re xtzamanquil xcuybal lix mac cahib libra riquin media li chabil caj. Inca tixque li aceite sa xben chi moco tixque li incienso xban nak li mayej aan re xtzamanquil xcuybal lix mac. 12 Tixcam riquin laj tij. Ut laj tij tixchap jun moch li chabil caj ut tixcat sa xben li artal li naquehe cui li catbil mayej chiru li Kacua. Aan retalil nak chixjunil li caj kaxtesinbil re li Dios. Li mayej ain, aan re xtzamanquil xcuybal lix mac. 13 Laj tij tixque li mayej ain re xtojbal rix li mac li quixbanu li ani tamacobk chi inca xque retal nak xmacob, ut tacuyek lix mac. Li jo quial chic tacanak, aan taquehek re laj tij jo quexbanu riquin li mayej caj.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

189

LEVTICO5,6

li Kacua quixye re laj Moiss: 15 Nak junak cristian tamacobk chi inca naxnau nak mac yo chixbanunquil xban nak inca quixque lix mayej chi tzakal jo naxye lix chakrab li Dios, tento nak tixque junak lix carner telom tzakal re ru re nak tacuyek xmac. Laat tabir rix jo nimal xtzak li carner li tixque chok xmayej chiru li Dios chok xtojbal rix lix mayej li inca xque. Tabir rix li jo quial tento xquebal jo xbisbal li mayej li nequexque sa li tabernculo. 16 Tento nak tixtoj li mayej li jo quial chic inca xque ut tixtoj ajcui li junk may ral li junk ciento (20%) li inca quixtoj. Tixque re laj tij ut laj tij tixmayeja li carner re xtojbal rix lix mac li cui nk li quiquehoc re li mayej. Ut tacuyek lix mac. 17 Cui junak cristian naxket lix chakrab li Dios chi inca naxnau nak mac li xbanu, aan cuan xmac usta inca naxnau nak mac xbanu. Ut li mac aan cuank sa xben. 18 Tixque re laj tij chok xmayej re xtzamanquil xcuybal lix mac jun li carner telom li quixsic sa xyank lix quetomk. Tzakal re ru li xul. Laj tij tixbir rix lix tzak li xul li tixque chok xmayej. Laj tij tixmayeja re xtojbal rix lix mac li ani tamacobk chi inca naxnau nak mac xbanu. Ut tacuyek lix mac. 19 Relic chi yal xket li chakrab ut cuan xmac chiru li Kacua. 1-2 Li Kacua Dios quixye re laj Moiss: Nak junak cristian tamacobk riquin xbalakinquil li ras ri tzin malaj ut riquin elkac, aan cuan xmac chiru li Kacua. Cui tixcul li caak re ru re tixcula ut inca chic taraj xkaxtesinquil nak tapatzek re, malaj ut tixrahobtesi li ras ri tzin, aan cuan xmac. 3 Cui tixtau junak caak re ru chi tzektzo ut tatictiik ut tixye nak inca quixtau, riquineb chixjunil li caak re ru ain tixbanu, tamacobk chiru li Dios. 4 Cui junak namacob riquin xbanunquil li mac ain, tento nak tixque rekaj li quirelka, malaj ut tixkaxtesi li quixcula junxil, malaj ut tixkaxtesi li quixxoc chi tzektzo li inca quixcut. 5 Tixkaxtesi chixjunil li jo quial quixcul riquin balaki nc ut tixtoj ajcui ral li tumin. Tixtoj junk may ral li junk ciento re chixjunil li quirelka. Tixkaxtesi chixjunil li caak re ru ain sa li cutan nak tamayejak chiru li Dios re xtojbal rix li mac li quixbanu. 6 Tento nak tixque chok xmayej junak li carner telom tzakal re ru li tixsic sa xyank lix quetomk. Ut laj tij tixbir rix lix tzak li xul aan. Tixcam lix mayej riquin laj tij re nak tixmayeja chok re xtzamanquil xcuybal li mac li quixbanu. 7Ut laj tij tixcat li mayej ain re xtojbal rix lix mac li ani quixbanu junak reheb li mac ain, ut tacuyek xmac.

14Ut

Li mayej re xtzamanquil xcuybal xmac nak junak naxket xchakrab li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO6

190 Jocain nak texque li catbil mayej

li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 9 Taye re laj Aarn ut eb li ralal nak jocain nak texque li catbil mayej. Li xul li texcat texcanab sa li xam sa xben li artal. Aran yok chi catc tanumek li kojyi n toj tasakeuk. 10 Laj tij tixque li akej lino chirix. Tixque lix ta lix cuex. Nak ac x-oso xcatic li mayej, tarisi li cha li cuan sa xben li artal ut tixque chixcatk li artal. 11 Chirix aan tarisi li akej lino chirix ut tixque jalan chic li rak chirix. Ut tixcam li cha chirix li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb li tenamit sa li naajej li inca muxbil. 12 Li xam li cuan sa xben li artal junelic lochlok. Inca tachupk. Laj tij tixque li si sa xben li artal rajlal ekela. Ut tixque ajcui li catbil mayej ut li xeb sa xben chok re li mayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. 13 Li xam li cuank sa li artal junelic lochlok. Inca tachupk.

8 Ut

li Kacua quixye re laj Moiss: Aan ain li chakrab chirix li mayej caj. Eb laj tij li ralaleb laj Aarn texque li mayej sa li artal chiru li Kacua. 15 Laj tij tixque jun mochak li chabil caj li ac quebil chok mayej. Tixque ajcui li aceite ut li incienso li na-oc sa xben li mayej. Tixcat sa xben li artal chok retalil nak kaxtesinbil re li Kacua lix comon li mayej. Ut li mayej aan, aan jun sununquil mayej nacuulac chiru li Kacua. 16 Ut li jo quial chic li mayej li taelaank, textzaca laj Aarn ut eb li ralal chi maca xchamal. Textzaca sa jun li naajej lok. Textzaca chiru li nebal li cuan chiru li Santil Naajej. 17Nak texyi b li caxlan cua ain inca texque xchamal. Lain xinque li mayej ain chok reheb xban nak aan li tento tetzak. Li mayej ain kaxal lok jo xlokal li cuib chi mayej li nequexque re xtzamanquil xcuybal lix maqueb. 18 Chixjunileb li ralal laj Aarn naru textzaca li tzacaemk ain. Ain jun li chakrab cuank chi junelic chok reheb. Eb aan li naru tetzacank re xcomoneb li mayej ain li nequecate chiru li Kacua. Cui li mayej ain tanak sa xben caak re ru, santobresinbil tecanak. 19 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 20 Aan ain li mayej li texque laj Aarn ut eb li ralal sa li cutan nak texakabak chok aj tij: cahib libra riquin media libra li chabil caj. Yijach texque ekela ut yijach texque ecuu. Ut ain texbanu rajlal cutan. 21 Texque sa xartin li caxlan cua ain li quebil aceite riquin. Ut nak acak xchakak tecam chi pedasinbil chok emayej ut teque chiru li Kacua. Ut aanak jun sununquil mayej chiru. 22 Ut laj tij li taxakabak chok rekaj laj Aarn

14Ut

Jocain nak texque li mayej caj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

191

LEVTICO6,7

sa xyankeb li ralal tixque li mayej ain jo quixbanu laj Aarn xban nak ain jun xchakrab li Kacua tento texbanu junelic. Ut tacatek chixjunil li mayej li tixque. 23 Chixjunil li mayej caj li texque laj tij sa xcabaeb aan tacatek chixjunil. Inca naru textzaca.

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 25 Taye re laj Aarn ut eb li ralal: Aan ain li chakrab chirix li mayej li texque re xtzamanquil xcuybal li mac. Li xul li texque chok xmayej texcamsi chiru li Kacua sa li naajej li nequexcamsi cui li xul li nequexque chok catbil mayej. Li mayej ain, aan santobresinbil. 26 Li mayej li tixque laj tij re xtzamanquil xcuybal xmaqueb, aan taru k tixtzaca li tib aan. Tento nak tixtzaca sa li naajej santo sa li nebal re li tabernculo. 27 Cui li tib ain tanak sa xben caak re ru, santobresinbil chic tacanak li caak re ru tanak cui. Ut cui li quic tanak chiru li rakeb tento nak texpuch sa junak naajej santo. 28 Cui sa choch ucal texchik li mayej tib, tento nak texjor li ucal aan. Abanan cui texchik li tib sa junak ucal chi ch, tento nak texji xsa chi us ut texchaj. 29 Li mayej ain santobresinbil. Caaj cui eb laj tij ut eb li ralal naru nequetzacan re. 30 Inca naru nequextzaca li mayej tib li quicame lix quiquel sa li Loklaj Santil Naajej re xtzamanquil xcuybal xmaqueb. Tento nak texcat chixjunil li mayej ain.

24 Li

Jocain nak texque li mayej re xtzamanquil xcuybal lix maqueb

ain li chakrab chirix li mayej li nequexque nak nequexket junak reheb lix chakrab li Dios. Aan jun mayej santobresinbil. 2 Li mayej xul ain texcamsi sa li naajej li nequexcamsi cui li catbil mayej. Ut lix quiquel texrach sa xben li artal jo ajcui chixjun sutam. 3 Ut texque chok xmayej lix xebul, ut lix ye ut lix xebul lix camcot. 4 Texque ajcui lix quenk cuib ut lix xebul ut texque ajcui li xeb li cuan chixcatk xsa. Ut texque ajcui li xeb li letzlo chiru lix choch. 5 Laj tij tixcat chixjunil ain sa li artal. Aanak jun li catbil mayej chiru li Kacua re xtzamanquil xcuybal lix maqueb xban nak xexket li chakrab. 6 Eb laj tij ut eb li ralal naru nequetzacan re li mayej ain. Tento nak textzaca sa li

1Aan

Li mayej li nequexque li nequexket junak reheb lix chakrab li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO7

192

naajej santo xban nak aan jun li mayej santobresinbil. 7 Juntaket lix chakrabinquileb chirix xquebal li mayej li nequexque re xtzamanquil xcuybal xmaqueb riquin li mayej li nequexque nak nequexket lix chakrab li Dios. Laj tij li tacatok reheb li mayej ain, aan tatzak li tib ain. 8 Lix tzumal li xul aan tacanak chok re laj tij li taquehok re li catbil mayej sa xcabaeb li tenamit. 9 Jocan ajcui li mayej caxlan cua li nachakac sa horno, ut li nayalo sa xartin jo ajcui li naquili c, aan re laj tij li tacatok re li mayej. 10 Chixjunil li mayej caj jo li yokinbil riquin aceite jo ajcui li chaki, aan reheb li ralal xcajol laj Aarn. Juntaket texcul li junjunk.

ain li chakrab chirix li mayej li nequexque re xcambal ribeb sa usilal riquin li Kacua Dios: 12 Li ani tixque lix mayej re xbantioxinquil chiru li Kacua tixque li caxlan cua li maca xchamal junajinbil riquin aceite, malaj ut tixque ajcui li caxlan cua chi jay li maca xchamal ut tixque aceite sa xben. Tixque ajcui li caxlan cua yi banbil riquin chabil caj, yokinbil chi us ut junajinbil riquin aceite. 13 Ut rochben lix mayej re xcambal rib sa usilal riquin li Dios re bantioxi nc, tixque li caxlan cua li cuan xchamal. 14 Tixque re li Kacua junjunk li caxlan cua. Li caxlan cua aan re laj tij li tarachok re lix quiquel li xul li tamayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. 15 Nak temayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Kacua re bantioxi nc, tento nak texchoy xtzacanquil lix tibel li xul li texmayeja chiru li cutan aan. Inca naru xxocbal chok re li cutan jun chic. 16 Abanan cui tixque lix mayej yal xban nak qui-ala sa xchol xquebal, malaj ut xban nak cuan caru quixyechii re li Kacua nak tixbanu, tatzacak li tib sa li cutan nak taquehek lix mayej. Ut li jo quial na-elaan naru xtzacanquil sa li cutan jun chic. 17Cui toj cuank li tib sa rox li cutan, tento tacatek. 18 Inca naru xtzacanquil li tib li ac oxib cutan xmayejanquil. Cui natzacac, li mayej aan inca taculek. Tatzektanak xban li Dios. Ut li ani tatzacank re cuank xmac chiru li Dios. 19 Ut cui li tib nanak chiru li muxbil ru, inca naru tatzacak. Tento ban xcatbal. Abanan li tib li inca muxbil ru naru textzaca li inca quexmux ribeb. 20 Cui junak tixmux rib ut tixtiu li tib li quimayejac chiru li Dios re xcambal rib sa usilal riquin li Dios, li jun aan taisi k sa xyankeb li rech aj Israelil. 21 Cui ani tixmux rib riquin xchebal li muxbil ru, usta cristian usta xul li tixche, ut tixtzaca li tib li mayejanbil re xcambal rib sa usilal riquin li Dios, li jun aan taisi k sa xyankeb li rech aj Israelil.

11Aan

Li mayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

193

LEVTICO7

li Dios riquin laj Moiss ut quixye re: 23 Taye reheb laj Israel nak inca naru textzaca lix xebul li cuacax, chi moco li carner, chi moco li chibat. 24 Chi moco naru textzaca lix xebul li xul li yal nacam, chi moco naru textzaca lix xebul li xul li nacamsi c xban josk aj xul. Naru nequexsic jalan xcanjel li xeb aan. 25 Li ani tixtiu lix xebul li xul li quicate chok mayej chiru li Dios, li jun aan taisi k sa xyankeb li rech aj Israelil. 26 Yalak bar cuanqueb laj Israel, inca naru textzaca xquiquel li xul li nequebec sa choch chi moco li xul li nequerupupic. 27 Cui ani tixtzaca lix quiquel li xul, li jun aan taisi k sa xyankeb li rech aj Israelil.

22 Quiatinac

Ain li chakrab chirix xtzacanquil li xeb ut li quic

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 29 Taye reheb laj Israel nak li ani tixque lix mayej re xcambal rib sa usilal riquin li Kacua, tento nak aan tixcam lix mayej chiru li Kacua. 30 Nak tixcam lix mayej li tacatmank, riquin ruk aan tixtaksi li xeb ut li re xchol li xul chiru li artal re xkaxtesinquil chiru li Kacua. 31 Ut laj tij tixcat li xeb sa li artal. Abanan li re xchol, aan re laj Aarn ut reheb ajcui li ralal. 32 Ut li ruk li cuan sa xnim, texque re laj tij xban nak aan li tento tatzak. 33 Texque li ruk li cuan sa xnim re laj tij li tacatok re li xeb ut tamayejank re lix quiquel li xul re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. 34 Lain xinyehoc re nak laj Aarn laj tij ut eb li ralal texcul li re xchol ut li ruk li xul li texmayeja eb laj Israel re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Aan jun chakrab texbanu chi junelic, chan li Dios. 35 Chalen sa li cutan nak quexakabac laj Aarn ut eb li ralal chi canjelac chok aj tij, li Kacua quixye nak eb aan tetzak li tib nak nequexcat li mayej chiru li Kacua. 36 Sa li cutan nak li Kacua quixsiqueb ru chi canjelac chok aj tij, li Kacua quixye nak eb laj Israel junelic texque li tib aan reheb laj tij. 37 Aan ain li chakrab chirix li catbil mayej, li mayej caj, li mayej re xtojbal rix lix maqueb, li mayej re xtzamanquil xcuybal nak nequexket junak reheb li chakrab ut li mayej re xkaxtesinquileb laj tij chi canjelac chiru li Kacua, jo ajcui li mayej re xcambal ribeb sa usilal riquin li Kacua. 38 Li Kacua quixque li chakrab ain re laj Moiss sa li tzul Sina nak cuanqueb sa li chaki choch. Quixque reheb sa li cutan nak quixye reheb laj Israel nak temayejak chiru.

28 Li

Li tib li texcul eb laj tij

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO8

194

Dios quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Taxakabeb laj Aarn ut eb li ralal chi canjelac chok aj tij. Tacameb chiru li oquebal re li tabernculo. Ut tacam ajcui li rakeb laj tij ut li aceite re xquebal sa xjolomeb. Tacam junak li toro li tamayejak re xtzamanquil xcuybal lix maqueb. Ut tacameb ajcui cuib li carner telom ut li chacach li cuan cui li caxlan cua li maca xchamal. 3 Tachutubeb chixjunileb li tenamit sa li oquebal re li tabernculo, chan li Kacua. 4 Ut laj Moiss quixbanu jo quiyehe re xban li Dios. Quixchutubeb li tenamit sa li oquebal re li tabernculo. 5 Ut quixye reheb li chutchuqueb aran: Aan ain li xinixtakla xbanunquil li Dios, chan. 6 Tojonak laj Moiss quixcameb chi ubej laj Aarn ut eb li ralal ut quixchajeb re xsantobresinquileb. 7 Ut laj Moiss quixque chirix laj Aarn li rak li nim rok li nequexque toj chi sa, tnica xcaba. Ut quixque lix camal xsa. Ut quixque ajcui li rak jun chic li nequexque sa xben, manto xcaba. Chirix aan quixque li efod ut quixbac riquin xcamal. 8 Chirix aan quixque li pectoral chire xchol. Ut chi sa li pectoral quixque li Urim ut li Tumim. 9 Ut chirix aan laj Moiss quixque li ticr li nequexbac sa xjolom, mitra xcaba ut chiru aan quixque jun perel li oro retalil nak aan kaxtesinbil re li Kacua. Laj Moiss quixbanu jo quiyehe re xban li Dios. 10 Chirix aan laj Moiss quixque li aceite chiru li tabernculo ut chiru ajcui chixjunil li cuan chi sa. Jocain nak quixsantobresi chiru li Kacua. 11 Cuukub sut quixrachrachi li aceite chiru li artal. Ut quixrachrachi ajcui chiru li sec ut li caru nacanjelac sa li tabernculo, jo ajcui li pila ut lix cochlebal re xsantobresinquileb chiru li Kacua. 12 Ut quixque li aceite sa xjolom laj Aarn re xkaxtesinquil chiru li Kacua chok aj tij. 13 Chirix aan quixcameb li ralal laj Aarn chi ubej. Ut quixque li rakeb chirixeb li najt rok li nequexque toj chi sa. Ut quixque lix camal xsaeb. Ut quixbac ajcui li ticr sa xjolomeb, jo quiyehe re xban li Kacua. 14 Chirix aan laj Moiss quixcam chak li toro li toj saj li tamayejak re xtzamanquil xcuybal lix maqueb. Ut laj Aarn ut eb li ralal quexque li ruk sa xjolom li xul. 15 Ut laj Moiss quixcamsi li toro. Quixxoc lix quiquel ut riquin li ruuj ruk quixque li quic chiru li xucub li cuanqueb sa xca xucutil li artal re xsantobresinquil chiru li Kacua. Ut li quic li jo quial chic quicana quixhoy sa xton li artal. Jocain nak quixkaxtesi li artal chiru li Kacua li temayejak cui laj tij. 16 Laj Moiss quirisi chixjunil li xeb li nacuan chiru lix camcot ut li xeb li nacuan chiru lix choch jo ajcui lix quenk cuib rochben li xeb li nacuan chiru.

1Li

Laj Aarn ut eb li ralal quexakabac chok aj tij

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

195

LEVTICO8

Ut quixcat sa xben li artal. 17 Ut li toro rochben lix tzumal, lix tibel ut lix camcot quixcam laj Moiss toj chirix lix naaj lix muhebaleb. Ut aran quixcat jo quiyehe re xban li Kacua. 18 Chirix aan laj Moiss quixcam chak li carner telom li taquehek chok catbil mayej. Ut laj Aarn ut eb li ralal quexque li ruk sa xjolom li carner. 19 Ut laj Moiss quixcamsi li carner ut quixrachrachi lix quiquel chixjun sutam li artal. 20 Quixseti lix tibel ut quixcat lix jolom ut lix tibel ut lix xebul. 21 Laj Moiss quixchaj lix camcot ut li rok ut quixcat chixjunil li carner sa li artal. Ut aan jun sununquil mayej quixcat ut quicuulac chiru li Kacua. Laj Moiss quixbanu jo quiyehe re xban li Kacua. 22 Chirix aan laj Moiss quixcam chak li telom carner jun chic li texmayeja re xxakabanquileb chok aj tij laj Aarn ut eb li ralal. Ut laj Aarn ut eb li ralal quexque li ruk sa xjolom li carner. 23 Laj Moiss quixcamsi li carner. Quixxoc lix quiquel ut quixque cachin sa lix xic laj Aarn li cuan sa xnim. Ut quixque ajcui sa li ruuj ruk nim li cuan sa xnim uk ut sa li ruuj rok nim li cuan sa xnim ok. 24 Chirix aan quixcam chi ubej eb li ralal laj Aarn ut quixque cachin li quic sa eb lix xic li cuan sa xnim. Ut quixque ajcui sa ruuj rukeb li nim li cuan sa xnim uk ut sa ruuj rok li nim li cuan sa xnim ok. Ut quixrachrachi li quic chixjun sutam li artal. 25 Quixchap lix xebul li carner, lix ye rochben lix xebul, ut lix xebul li cuan chiru lix camcot, lix choch, ut lix quenk rochben lix xebul ut quixchap ajcui li ruk li cuan sa xnim. 26 Ut laj Moiss quixchap li caxlan cua sa li chacach li cuan cui li caxlan cua li maca xchamal li kaxtesinbil re li Kacua. Quixchap jun li caxlan cua maca xchamal, ut jun li caxlan cua yi banbil riquin aceite ut jun li caxlan cua jay. Quixqueheb ain sa xben lix xebul li carner ut li ruk li cuan sa xnim. 27 Chixjunil ain laj Moiss quixque sa ruk laj Aarn ut sa ruk eb li ralal. Ut laj Aarn ut eb li ralal quextaksi sa rukeb chiru li Kacua chok xmayejeb. 28 Ut laj Moiss quixchapeb cuichic li mayej sa rukeb ut quixcat sa li artal sa xben li catbil mayej chok xmayej re xxakabanquileb laj tij. Ut aan jun li sununquil mayej quicuulac chiru li Kacua. 29 Ut laj Moiss quixchap li re xchol li carner li tatzak aan ut quixtaksi sa ruk chiru li Kacua chok xmayej. Quixbanu jo quiyehe re xban li Kacua. 30 Chirix aan laj Moiss quixchap cachin li quic li cuan sa li artal ut quixchap ajcui cachin li aceite ut quixrachrachi sa xben laj Aarn ut chiru li rak. Quixrachrachi ajcui sa xbeneb li ralal ut chiru li rakeb. Jocain nak quixkaxtesi re li Kacua laj Aarn ut eb li ralal ut quixkaxtesi re li Kacua li rakeb. 31 Ut laj Moiss quixye re laj Aarn ut reheb li ralal: Techik li tib ain chiru li oquebal re li tabernculo.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO8,9

196

Ut aran ajcui tetzaca rochben li caxlan cua li cuan sa li chacach, li quiquehe cui li mayejanbil caxlan cua re xkaxtesinquileb laj tij chiru li Kacua. Tebanu chi jocan xban nak li Kacua quixye cue: Laj Aarn ut eb li ralal textzaca li tzacaemk ain, chan. 32 Ut li jo quial chic li tib ut li caxlan cua li inca techoy, tecat. 33 Inca naru texelk chiru li oquebal re li tabernculo. Texcanak ban aran chiru cuukub cutan. Nak ac xnume cuukub cutan ekaxtesinquil chiru li Kacua, naru tex-elk. 34 Li Kacua quixye nak takabanu chixjunil li xkabanu chiru li cutan ain re xtojbal rix le mac. Ut xkabanu jo quixye ke li Kacua. 35 Texcanak chiru li oquebal re li tabernculo chiru cuukub cutan ut cuukub kojyi n. Tebanu jo xye li Kacua re nak inca texcamk xban nak jocan quixye cue li Kacua, chan laj Moiss. 36 Ut laj Aarn ut eb li ralal quexbanu chixjunil li quiyehe re laj Moiss xban li Kacua.

lix cuakxak li cutan laj Moiss quixbok laj Aarn ut eb li ralal ut quixbokeb ajcui li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel. 2 Quixye re laj Aarn: Chap jun li toro toj saj ut tamayeja re xtzamanquil xcuybal le mac. Ut tachap jun li telom carner ut tacat re le mayej. Tzakalakeb re ru li taque. 3 Taye reheb laj Israel nak texque jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal lix maqueb. Texque ajcui jun li toro ut jun li carner re texcat chok xmayej. Jun chihab cuank reheb ut tzakalakeb re ru. 4 Texque ajcui jun li cuacax ut jun li telom carner re texmayeja re xcambal ribeb sa usilal riquin li Kacua. Texmayeja chiru li Kacua rochben li caj junajinbil riquin aceite. Texbanu chi jocan xban nak chiru li cutan ain tixcutbesi rib li Kacua chiruheb, chan. 5 Ut quexcam li mayej chiru li oquebal re li tabernculo jo quiyehe reheb xban laj Moiss. Ut chixjunileb laj Israel quecuulac aran ut quexakli chiru li Kacua. 6 Ut laj Moiss quixye reheb: Aan ain li xextakla cui li Kacua. Chebanuhak re nak li Kacua tixcutbesi lix lokal cheru, chan. 7 Ut laj Moiss quixye re laj Aarn: Jilon chak riquin li artal ut taque la mayej re xtzamanquil xcuybal la mac ut taque li catbil mayej re xtojbal rix la mac ut lix maqueb li tenamit. Taque lix mayejeb li tenamit re xtzamanquil xcuybal lix maqueb jo quixye li Kacua, chan. 8 Ut laj Aarn quijiloc riquin li artal ut quixcamsi li toro toj saj re xtojbal rix lix mac. 9 Eb li ralal quexxoc li quic ut quexque re laj Aarn. Ut laj Aarn quixtza li ruk sa li quic ut quixyul chiruheb li xucub li cuan sa xca xucutil li artal. Li qui-elaan quixhoy sa xton li artal. 10 Quixcat sa li

1Sa

Lix ticlajic xcanjeleb laj tij chiru li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

197

LEVTICO9,10

artal lix xebul ut lix quenk ut lix xebul lix choch li xul li quixmayeja re xtzamanquil xcuybal lix mac. Quixbanu jo quixye li Kacua. 11 Ut lix tibel rochben lix tzumal quixcam toj chirix li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb ut aran quixcat. 12 Chirix aan quixcamsi li xul li quixque chok xcatbil mayej. Eb li ralal quexque li quic re ut laj Aarn quixrachrachi chire li artal chixjun sutam. 13 Quexque re laj Aarn li setbil tib jo ajcui lix jolom li xul ut laj Aarn quixcat sa xben li artal chok xmayejeb. 14 Laj Aarn quixchaj lix camcot ut li rok ut quixcat sa li artal sa xben li catbil mayej. 15 Chirix aan laj Aarn quixque lix mayejeb li tenamit. Quixchap li telom chibat ut quixcamsi. Ut quixmayeja chiru li Kacua re xtzamanquil xcuybal lix maqueb jo quixbanu riquin li xben mayej. 16 Quixcam ajcui li xul li taquehek chok catbil mayej ut quixmayeja. Quixbanu jo quixye li Dios. 17 Ut quixque ajcui li mayej caj. Quixchap jun moch ut quixcat sa xben li artal. Li mayej aan jun chic li mayej tixbanu chirix li catbil mayej li quixque rajlal ekela. 18 Quixcamsi li cuacax ut li carner telom ut quixmayeja re xcambaleb rib sa usilal riquin li Kacua. Eb li ralal quexque li quic re ut laj Aarn quixrachrachi chire li artal chixjun sutam. 19 Ut quexchap lix xebul li cuacax ut li carner, ut lix xebul lix camcot, jo ajcui lix ye rochben lix xebul, ut lix quenk ut lix xebul lix choch. 20 Eb li ralal laj Aarn quexque li xeb sa xben li re xchol. Ut laj Aarn quixque li xeb sa xben li artal ut quixcat. 21 Laj Aarn quixtaksi sa ruk chiru li Kacua li re xchol ut li ruk li xul li cuan sa xnim jo quiyehe re xban laj Moiss. 22 Nak quirake xquebaleb li mayej re xtzamanquil xcuybal li mac ut li catbil mayej jo ajcui li mayej re xcambal ribeb sa usilal riquin li Dios, laj Aarn quixtaksi li ruk sa xbeneb li tenamit ut quixtzama chiru li Dios nak tarosobtesiheb li tenamit. Chirix aan qui-el chiru li artal. 23 Laj Moiss rochben laj Aarn queoc sa li tabernculo. Ut nak queel quextzama chiru li Dios nak tarosobtesiheb li tenamit. Ut li Kacua quixcutbesi lix lokal chiruheb chixjunileb li tenamit. 24 Ut li Kacua quixtakla li xam ut quixcat li mayej ut li xeb li cuan sa xben li artal. Nak eb li tenamit queril li xam quexhupub ribeb sa choch ut quexlokoni li Dios.

10

li ralal laj Aarn, laj Nadab ut laj Abi, quexque li xam chi sa li sansar, abanan li xam aan jalan chiru li quixye li Dios. Quexque ajcui li pom ut quexmayeja chiru li Dios. Inca quexbanu jo quixye li Dios. 2 Jocan nak li Kacua quixtakla jun li

1Eb

Li mac li quexbanu laj Nadab ut laj Abi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO10

198

xam re tecatek. Ut aran quecam chiru li Kacua. 3 Tojonak laj Moiss quixye re laj Aarn: Aan ain li quiraj xyebal li Kacua nak quixye: Tacutunk lin santilal chiruheb li ani nequexbanu li caru ninye. Ut chiruheb chixjunileb li tenamit taquehek inlokal. Ut laj Aarn inca quichakoc nak quirabi li caru quixye. 4 Laj Moiss quixbokeb laj Misael ut laj Elzafn, eb li ralal laj Uziel. Laj Uziel, aan li rican laj Aarn. Laj Moiss quixye reheb: Quimkex ut isihomak le camenak sa li tabernculo. Camomak toj chirix li naajej li cuanqueb cui li kamuhebal, chan. 5 Eb aan quecuulac chirisinquileb. Querisi li camenak toj chirix li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb jo quixye laj Moiss. Ut cuan li rakeb laj tij chirixeb. 6 Laj Aarn cuan rochbeneb laj Eleazar ut laj Itamar li ralal cuib. Laj Moiss quixye reheb: Merisi xbatbal le jolom ut mekich le rak xban xrahil echol re nak inca texcamk ajcui laex ut re nak inca tachalk xjoskil li Kacua Dios sa xbeneb chixjunileb li tenamit. Aban le rech tenamitil aj Israel terahok sa xcholeb xban li xam li quixtakla chak li Kacua. 7 Ut laex texcanak arin sa li oquebal re li tabernculo. Cui tex-elk, texcamk xban nak laex sicbil eru xban li Kacua Dios nak quiquehe li aceite sa ejolom, chan. Ut quexbanu jo queyehe re xban laj Moiss. 8 Li Kacua Dios quiatinac riquin laj Aarn ut quixye re: 9 Laat ut eb la cualal inca taruk tex-oc sa li tabernculo cui yoquex chi ucac vino malaj ut li ha li nacaltesin re nak inca texcamk. Ain jun li chakrab tento tebanu laex ut tento ajcui texbanu eb le ralal ecajol li tecuank mokon. 10 Tento nak teque retal chi us caru li santobresinbil ut caru li muxbil ru. Tenau xsicbal ru caru li us ut caru li inca us. 11 Tento nak tetzoleb laj Israel riquin chixjunil li chakrab li xinque re laj Moiss, chan li Dios. 12 Laj Moiss quiatinac riquineb laj Aarn ut laj Eleazar ut laj Itamar, li cuib chi ralal laj Aarn li inca quecamsi c. Quixye reheb: Tecam li caj li qui-elaan nak quiquehe li catbil mayej caj. Riquin aan teyi b li caxlan cua li maca xchamal ut tecua chixcatk li artal xban nak li mayej ain santo. 13 Laat ut eb la cualal tecua sa jun li naajej santo. Aan li textzak laex nak naqueman li catbil mayej chiru li Kacua xban nak jocan quixye cue li Kacua. 14 Laex ut eb le ralal ecajol naru tetzaca li re xchol ut li ruk li quitaksi c chiru li Kacua. Tetiu sa jun li naajej santo. Aan li textzak laex nak eb laj Israel texque lix mayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. 15 Riquin lix xebul li mayej li nacatman tecam li re xchol ut li ruk li textaksi sa rukeb chiru li Kacua. Rajlal tecul ain chok ere ut reheb le ralal ecajol jo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

199

LEVTICO10,11

quixye li Kacua. 16 Laj Moiss quixpatz li mayej chibat li quiquehe re xtzamanquil xcuybal lix maqueb. Cajo nak quijosko nak quirabi nak ac quicate. Quipo riquin laj Eleazar ut laj Itamar ut quixye reheb: 17 Caut nak inca quetzaca li mayej re xtzamanquil xcuybal li mac sa jun li naajej santo? Li mayej ain santo. Li Kacua quixque ere li mayej ain re tetzaca re xtzamanquil xcuybal xmaqueb li tenamit chiru li Kacua. 18 Nequenau nak lix quiquel li xul ain inca quicame sa li Santil Naajej. Jocan nak xetiu raj lix tibel sa li naajej aan jo quinye ere, chan. 19 Ut laj Aarn quixye re laj Moiss: Que retal. Chiru li cutan ain xemayejac re xtzamanquil xcuybal lix maqueb ut quexcat lix mayej chiru li Kacua. Abanan lain xincul li xutan ain. Ma xsaho ta bi raj sa xchol li Kacua cui ta lain xintzaca li mayej re xtzamanquil xcuybal li mac? chan. 20 Nak quirabi li caru quixye laj Aarn, quicojla xchol laj Moiss.

11

Kacua Dios quiatinac riquineb laj Moiss ut laj Aarn ut quixye reheb: 2 Yehomak chi jocain reheb laj Israel. Sa xyankeb li xul li cuanqueb sa ruchichoch sicbil ru li naru tetiu xtibel. 3 Naru nequetiu xtibeleb li xul li jun xxala rok ut cuib rixiijeb, li nequexhab xcuaheb xca sut. 4 Abanan, eb li xul li inca nequexhab xcuaheb xca sut ut eb li maca cuib rixiij inca naru nequetzaca. Inca naru nequetzaca li camello xban nak usta naxhab xcua xca sut, moco cuib ta rixiij. 5 Inca naru nequetzaca li xul tejn xcaba xban nak usta naxhab xcua xca sut, abanan moco jun ta xxala rok. Aan jun li xul inca us tetzaca. 6 Jocan ajcui li imul. Inca naru nequetzaca xban nak usta naxhab xcua xca sut, abanan moco jun ta xxala rok. Aan jun li xul inca us tetzaca. 7 Jocan ajcui li ak. Inca naru nequetzaca xban nak usta jun ajcui lix xala rok, abanan inca naxhab xcua xca sut. Aan jun li xul inca us chok ere. 8 Inca naru nequetiu xtibeleb li xul ain ut inca ajcui naru nequeche nak camenakeb xban nak cui nequeche, muxbil chic eru texcanak. 9 Sa xyankeb chixjunileb li xul li cuanqueb sa li palau ut sa eb li nima naru nequetzaca eb li car li cuan xxic ut li cuan xta rix. 10 Abanan eb li xul li cuanqueb sa eb li nima ut li palau inca tetzaca cui macaeb xxic ut macaeb xta rix. Tzektananbilak eban. 11 Inca naru tetzaca. Tzektananbilak ban eban. Inca tetiu lix tibeleb, chi moco teche cui camenak. 12 Chixjunileb li xul li cuanqueb sa ha tzektananbilakeb eban cui macaeb xxic ut macaeb

1Li

Eb li xul li naru xtzacanquil jo ajcui li inca naru xtzacanquileb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO11

200

xta rix. 13 Chixjunileb li xul ain li nequerupupic, tzektananbilak eban ut inca naru tetiu lix tibeleb; li tiu, li sosol li kek rix, ut li sosol li cak rix; 14 li cuch li kek rix jo ajcui li cak rix; 15 jo eb ajcui li quila pay ru chi tzok; 16 jo ajcui li nimla xul avestruz, ut li cuarom ut li jotz, jo eb ajcui li quila pay ru chi cuch; 17 li quila pay ru li cuarom ut li quila pay ru li xul jotz; 18 lix patux ha, ut li pelcano, ut jun pay chic ru li sosol; 19 li ciguea, li sakiquil, li xul abubilla, jo ajcui li sotz. 20 Inca naru tetzaca li coc xul li cuanqueb xxic ut cuanqueb cahib li rokeb. Tzektananbilak eban. 21 Abanan cuanqueb li xul li cuanqueb xxic ut cuanqueb rok naru tetzaca. Aaneb li xul li nequepiscoc. 22 Naru tetzaca laj sac jo eb ajcui li jun chol chic ut naru tetzaca ajcui li cuib pay ru li chili ut li jun chol chic li nequepiscoc. 23 Abanan inca naru tetzaca li jun chol chic li xul li cuanqueb xxic ut cuanqueb cahib rok. Tzektananbilak eban. 24 Cuanqueb li xul camenak inca naru teche. Cui teche, temux erib ut muxbil chic ru texcanak toj taoc li kojyi n. 25 Li ani tixcuaclesi li camenak xul ain, tento nak tixpuch li rak ut li jun aan muxbil chic ru tacanak toj taoc li kojyi n. 26 Aaneb ain li xul ain: eb li xul li cuanqueb cuib li rixiij, abanan maca xxala li rok ut eb li inca nequexhab xcuaheb xca sut. Muxbil ru tacanak li ani tacheok re li camenak xul xcomoneb aan. 27 Inca naru tetzaca li xul li cuanqueb cahib li rok cui nequebec tzakal sa xyi li rokeb. Li ani tacheok re junak li camenak xul xcomoneb aan, muxbil chic ru tacanak toj taoc li kojyi n. 28 Li ani tixcuaclesi junak li camenak xul xcomoneb aan, tento nak tixpuch li rak ut li jun aan muxbil chic ru tacanak toj taoc li kojyi n. 29 Sa xyankeb li xul li nequebec chi cachco sa ruchichoch, aaneb ain li inca naru tetzaca: li sakbin, li cho, ut li amoch; 30 li quix uch, li ahin, li tolococ, ut li chujchuj jo ajcui li peremal. 31 Aaneb ain li xul li inca naru tetzaca xcomoneb li nequebec sa choch. Li ani tacheok re jun li camenak xul xcomoneb aan muxbil chic ru tacanak toj taoc li kojyi n. 32 Ut cui li camenak xul tatanek sa xben li ca re ru, li quinak cui muxbilak chic ru, usta che, usta ticr, usta tzum, usta kes ru ticr ut yalak caru chi canjelebal. Muxbilak chic ru tacanak toj taoc li kojyi n. Ut tento nak taquehek sa ha re nak inca chic muxbilak ru. 33 Cui jun li camenak xul tatanek chi sa li choch ucal, muxbil chic ru tacanak li ucal jo ajcui li cuan chi sa. Tento nak tejor li ucal aan. 34 Ut cui li ha li cuan sa li ucal aan tanak sa li tzacaemk, muxbil chic ru tacanak li tzacaemk. Ut chixjunil li ha li cuan sa li ucal aan, muxbil chic ru tacanak. 35 A yal caru tanak cui li camenak xul muxbil chic ru tacanak ut lix naaj li xam malaj ut li horno yi banbil riquin choch muxbileb chic ru ut tento tejuc.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

201
36 Abanan

LEVTICO11,12

moco muxbilak ta ru li yuam ha ut li becbil ha li tanak cui li camenak xul. Abanan li ani tacheok re jun li camenak xul, muxbil chic ru tacanak. 37 Cui li camenak xul tatanek sa xben li iyaj li oc re raubal, li iyaj aan moco muxbil ta ru. 38 Abanan cui ac quebil sa ha li iyaj nak li camenak xul tatanek sa xben, li iyaj aan muxbil chic ru tacanak. 39 Cui junak li xul tacamk xcomoneb li nequetiu, li ani tacheok re tixmux rib. Ut muxbilak ru tacanak toj taoc li kojyi n. 40 Ut cui junak tixtiu xtibel li camenak xul, li jun aan tento nak tixpuch li rak. Abanan muxbilak ru tacanak toj taoc li kojyi n. Ut li ani tixpako li camenak xul tixmux rib. Tento nak tixpuch li rak ut muxbilak ru tacanak toj taoc li kojyi n. 41 Inca naru tetzaca li xul li nequexjucu ribeb sa choch. Tzektananbilak ban eban. 42 Inca naru tetzaca li xul li nequexjucuqui ribeb sa choch, chi moco li nequebec chi cachco, jo ajcui li cuanqueb nabal rokeb. 43 Memux erib riquin xtzacanquileb li xul ain. Memux erib riquineb chi moco teque erib chi muxec xbaneb. 44 Lain li Kacua le Dios. Santobresihomak erib re nak santakex xban nak santin lain. Memux erib xbaneb li xul li nequexjucu ribeb sa choch. 45 Lain li Kacua Dios. Lain li quin-isin chak ere aran Egipto. Lain le Dios. Santobresinbilakex laex xban nak santin lain. 46 Aan ain li chakrab tinque chirixeb chixjunileb li xul li cuanqueb sa ruchichoch, jo li nequerupupic, jo ajcui li cuanqueb sa li ha, jo eb ajcui li nequexjucuqui ribeb sa choch. 47 Riquin ain teque retal caru li muxbil ru ut caru li inca muxbil ru. Tento nak tenau bar cuan li xul li naru tetzaca ut bar cuan li xul li inca naru tetzaca, chan li Dios.

12

Kacua Dios quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: taye reheb laj Israel: Nak tayolak xculaal telom junak li ixk, muxbilak ru tacanak chiru cuukub cutan jo naxbanu nak naxcul xyajel re li po. 3 Ut sa xcuakxak li cutan li culaal tixcul li circuncisin. 4 Ut li ixk ain taroybeni oxlaju xcacal (33) cutan toj tanumek xyajel. Inca naru tixche li caak re ru santobresinbil, chi moco taruk taoc sa li tabernculo toj tatzaklok li cutan nak tixsantobresi rib. 5 Cui ut tayolak junak xculaal china xkaal, li ixk aan muxbilak ru chiru cuib xaman jo naxbanu nak naxcul xyajel re li po. Ut nak ac xnume cuakib xcacal (66) cutan, tatzaklok li cutan nak tixsantobresi rib. 6 Nak ac xenume li cutan re xsantobresinquil rib chirix lix yolajic lix culaal, usta telom, usta china xkaal, li ixk taxic chixquebal lix mayej re laj tij chiru li oquebal re li tabernculo.
2 Jocain

Aan ain li chakrab reheb li ixk li tacuank xculaaleb


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO12,13

202

Tixque jun li carner aj jun chihab chok re lix catbil mayej ut tixque ajcui jun li paloma toj saj malaj ut jun li mucuy re nak inca chic muxbilak ru. 7 Ut laj tij tixmayejaheb li xul chiru li Kacua re nak inca chic muxbilak ru li ixk. Ut chirix aan santobresinbil chic tacanak li ixk riquin lix yajel. Aan ain li chakrab reheb li ixk chirix lix yolajic lix culaal, usta telom usta xkaal li tayolak. 8 Cui li ixk inca taruk xlokbal li carner, naru tixque cuib li mucuy malaj ut cuib li paloma toj sajeb. Jun tixque re li catbil mayej ut li jun chic tixque re nak inca chic muxbil ru. Chi jocain laj tij tixtoj rix lix mac ut li ixk tasantobresi k riquin lix yajel.

13

1Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut laj Aarn ut quixye reheb: 2 Cui junak cristian cuank junak li ra chiru xtibel, malaj ut xox

Li chakrab chirixeb li saklep rixeb

chirix, malaj ut tasi pok lix tibel, li jun aan tento tacamek riquin laj Aarn laj tij malaj ut riquin jun li ralal xcomoneb laj tij. 3 Laj tij taril chi us li ra. Cui sak chic li rismal chiru lix ra ut cui cham xsa, aan saklep rix ut laj tij tixye nak muxbil ru. 4 Cui ut sak lix ra ut moco cham ta xsa, chi moco sak li rismal chiru, laj tij tixque li yaj xjunes chiru cuukub cutan. 5 Ut sa li xcuuk li cutan laj tij taril cuichic lix ra li yaj. Cui taril nak inca yo chi nimanc lix ra, li yaj tacanak cuukub cutan chic xjunes. 6 Ut laj tij taril cuichic lix ra sa xcuuk li cutan. Cui lix ra yo chi quirac ut inca xniman, laj tij tixye nak yo chi quirac lix ra. Yal xox li qui-el chirix ut moco muxbil ta ru. Li yaj tixpuch li rak ut moco muxbil ta ru. 7Abanan cui lix ra yok chi nimanc chirix nak laj tij quixye nak moco muxbil ta ru, tento nak tixcut cuichic lix ra chiru laj tij. 8 Laj tij taril chi us lix ra. Ut cui yo chi nimanc lix ra, laj tij tixye nak aan saklep rix ut muxbil chic ru li yaj. 9 Tento nak tacamek riquin laj tij li ani saklep rix. 10 Laj tij taril chi us lix ra. Cui sak chic lix ra, ut cui sak chic li rismal chiru lix ra ut cui teto ru lix ra, 11 aan saklep rix. Ut laj tij tixye nak muxbil ru li yaj. Inca tixque li yaj xjunes re rilbal chanru lix yajel xban nak ac muxbil ru. 12 Ut laj tij tixque retal lix ra. Cui sak chic ru ut cuan sa chixjunil lix tibel naticla chi rok ut nacuulac toj sa xjolom, 13 laj tij tixye nak moco muxbil ta ru xban nak sak chic ru lix ra. 14 Abanan cui toj mokon tatehek ru lix ra, aan muxbilak chic ru. 15 Laj tij taril cuichic lix ra. Cui teto ru lix ra, aan retalil nak saklep rix. Ut laj tij tixye nak muxbil ru. 16 Cui tasakok ru ut yok chi quirac lix ra, taxic riquin laj tij. 17Laj tij taril chi us lix ra. Cui xsako ru lix ra ut yo chi quirac, laj tij tixye nak xquira li yaj ut moco muxbil ta chic ru. 18 Cui junak cuank xox chirix ut taquirak, 19 abanan cui li xox nasako ut nasipo ut nacako

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

203

LEVTICO13

ru, tento nak taxic riquin laj tij chixcutbal lix ra chiru. 20 Laj tij taril lix ra ut cui cham xsa ut sak chic li rismal chiru lix ra, laj tij tixye nak muxbil ru li yaj. Xsuki saklep li xox li qui-el chirix. 21 Abanan cui laj tij naril lix ra ut naxque retal nak moco cham ta xsa ut inca xsako li rismal chiru lix ra, ut yo chi quirac, laj tij tixque li yaj xjunes chiru cuukub cutan. 22 Cui yo chi nimanc lix ra, laj tij tixye nak saklep ut muxbil chic ru. 23 Abanan cui inca xniman lix ra, ut caaj chic retalil li xox li qui-el chirix li nacutun, laj tij tixye nak xquira ut moco muxbil ta ru. 24 Cui junak tixcat rib ut lix catal nasako ru malaj ut nacako ru, 25 tento nak laj tij taril lix ra. Cui sak chic li rismal li cuan chiru ut cham xsa, aan saklep rix. Ut laj tij tixye nak muxbil ru. 26 Ut cui laj tij taril nak inca xsako li rismal chiru lix ra ut inca cham xsa ut yo chi quirac, laj tij tixque li yaj xjunes chiru cuukub cutan. 27Sa xcuuk li cutan laj tij taril cuichic lix ra. Cui yo chi nimanc lix ra, laj tij tixye nak muxbil ru xban nak saklep rix. 28 Cui lix ra inca xniman ut yo chi quirac, aan yal retalil li catal yo chi quirac. Ut laj tij tixye nak moco muxbil ta ru. 29 Cui junak ixk malaj ut junak cui nk cuan li xox sa xjolom malaj ut sa xmach, 30 laj tij taril lix ra. Cui li ra cham xsa, ut li rismal xkano ut yo chi sachc, laj tij tixye nak aan muxbil ru xban nak cuan saklep sa xjolom malaj ut sa xmach. 31 Abanan nak laj tij taril lix ra, cui tixque retal nak inca cham xsa, ut cui li rismal moco kek ta, tento nak tixque li yaj xjunes chiru cuukub cutan. 32 Sa xcuuk li cutan laj tij taril cuichic lix ra. Cui lix ra inca xniman, ut cui inca kan li rismal chiru lix ra, ut cui inca cham xsa, 33 laj tij tixye re li yaj nak tixjo li rismal xjolom malaj ut lix mach. Abanan inca tixbes li rismal chiru lix ra. Ut tixque xjunes chiru cuukub cutan chic. 34 Sa xcuuk li cutan laj tij taril chi us lix ra. Cui inca yo chi nimanc, ut cui inca cham xsa, laj tij tixye nak xquira ut moco muxbil ta chic. Ut li yaj tixpuch li rak. 35 Abanan cui yok chi nimanc lix ra nak ac xyehe nak xquira, 36 laj tij taril cuichic lix ra. Cui xniman, inca tento nak taril ma kan li rismal xban nak li yaj muxbil ru. 37Abanan cui inca yo chi nimanc lix ra, ut cui kek li rismal chiru lix ra, aan retalil nak xquira. Ut laj tij tixye nak inca muxbil ru. 38 Cui junak li ixk malaj ut junak li cui nk nasako lix tzumal, 39 laj tij taril lix ra. Cui xsako lix tibel ut inca nalemtzun, yal xox x-el chirix. Moco muxbil ta ru li cristian aan. 40 Cui junak cui nk tatanek li rismal, ut turu xjolom tacanak, li cui nk aan moco muxbil ta ru. 41 Ut cui tatanek li rismal ut turu sa xben xpequem tacanak, li cui nk aan moco muxbil ta ru. 42 Abanan cui na-el li xox cak ut sak sa lix jolom li turu xjolom, usta chiru usta chirix, aan retalil nak cuan saklep sa xjolom. 43 Tento nak laj tij taril chi us lix ra. Cui xsipo ut cak ut sak nacutun, aan retalil nak saklep cuan sa xjolom. 44 Li cui nk aan muxbil chic ru. Laj tij tixye nak muxbil ru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO13,14

204

xban nak saklep cuan sa xjolom. 45 Li ani saklep rix tarocsi li rak pejel ut inca tixtzap xjolom. Tixtzap li ru ut tixjap re chixyebal Saklep cuix. Inca chic usin. 46 Muxbil ru tacanak toj nak taquirak. Texque chi cuanc xjunes toj chirix li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb.

tamoonk junak li akej, usta lana usta lino, malaj ut tamoonk li caak re ru yi banbil riquin lana malaj lino, 48 malaj ut tamoonk jun pedasak li tzum malaj ut li caak re ru yi banbil riquin tzum, 49 cui li mo cak malaj ut rax, aan xcomon li mo li naxbon rib ut tento nak tacutek chiru laj tij. 50 Laj tij taril li caru mo ru ut tixque xjunes chiru cuukub cutan. 51 Sa xcuuk li cutan taril cuichic. Cui xniman li mo chiru li ticr malaj chiru li tzum, aan muxbileb chic ru xban nak li mo aan naxbon rib. 52 Laj tij tento nak tixcat li ticr lino ut lana malaj ut li caak re ru yi banbil riquin tzum. Tixcat re nak tixsach ru li mo aan xban nak naxbon rib. 53 Ut cui inca xniman li mo chiru li ticr, malaj ut chiru li caak re ru yi banbil riquin tzum, 54 laj tij tixque chi puchec ut tixcanab cuichic xjunes chiru cuukub cutan chic. 55 Sa xcuuk li cutan taril cuichic. Cui inca xjala xcolor li mo, usta inca xniman, muxbil ru. Ut tento xcatbal usta li mo cuan chiru malaj ut sa xsal. 56 Ut cui li mo yo chi sachc xbonol nak taril laj tij, tixset sa li ticr, malaj ut sa li tzum. 57 Ut cui tamoonk cuichic ru li ticr, malaj ut li caak re ru yi banbil riquin tzum, tento nak tacatek xban nak naxbon rib li mo. 58 Cui tixpuch li ticr aan malaj ut li tzum ut taelk li mo chiru, tento cuichic xpuchbal xca sut re nak taelk chi junaj cua li mo chiru. 59 Aan ain li chakrab li tinque chirix li mo li nanak chiru le rak lana malaj ut lino, ut chiru li quembil ticr malaj ut chiru li yi banbil riquin tzum. Yoquin chixyebal ain ere re nak naru teque retal ma muxbil ru malaj ut inca muxbil ru, chan li Dios.

47Cui

Li chakrab chirix li mo

14

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Aan ain li chakrab li tixbanu li saklep rix nak acak xquira. Tacamek riquin 3 Laj tij taxic toj chirix lix naaj lix muhebaleb chirilbal ma ac xquira li laj tij. saklep chirix. 4 Cui ac xquira li saklep rix, laj tij tixtakla xcambal chak cuibak li tzentzeyul xcomoneb li inca muxbileb ru re tacanjelak re li ac xquira. Tacamek ajcui chak jun tokolak li che chacalte, jun li caki nok, ut

1Li

Li chakrab reheb li saklep rixeb nak nequequirac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

205

LEVTICO14

jun li pim hisopo xcaba. 5 Laj tij tixtakla xcamsinquil jun reheb li tzentzeyul sa xben jun li choch ucal cuank ha chi sa li isinbil sa junak yuam ha. 6 Chirix aan laj tij tixtza li tzentzeyul li yoyo sa xquiquel li tzentzeyul li quicamsi c sa xben li choch ucal li cuan ha chi sa. Ut tixtza ajcui sa li quic li che chacalte ut li caki nok ut li hisopo. 7Laj tij tixrach cuukub sut li quic sa xben li cristian li ac xquira. Ut laj tij tixye nak ac xquira li cristian ut tarachab li tzentzeyul li yoyo. 8 Li ac xquira tixpuch li rak. Tixbes chixjunil li rismal ut taati nk re nak inca chic muxbilak ru. Taoc cuichic sa li tenamit, aban inca taoc chi ticto sa lix muhebal. Cuukub cutan tacuank chirix lix muhebal. 9 Sa xcuuk li cutan tixbes cuichic chixjunil li rismal. Tixjo rib ut tarisi lix matz ru. Tixpuch li rak ut taati nk. Ut riquin aan tayemank nak moco muxbil ta chic ru. 10 Sa xcuakxak li cutan li cristian li ac xquira tixcam sa li tabernculo cuib li chabil carner telom toj saj ut li tzakal re ru. Tixcam ajcui jun li ixki carner jun chihab cuan re ut tzakal re ru. Tixcam ajcui numenak calaju libra li chabil caj rochben aceite re lix mayej. Tixcam ajcui mero botella li aceite. 11 Laj tij tixcam li jun li xquira rochben lix mayej sa li oquebal re li tabernculo. 12 Tixchap jun li carner telom laj tij ut tixchap li aceite. Tixtaksi chiru li Kacua ut tixmayeja jo li mayej nequexque nak nequexket lix chakrab li Kacua. 13 Tixcamsi li carner sa li santil naajej li nacatman cui li xul re li catbil mayej ut re xpatzbal xcuybal li mac. Tento nak tixbanu chi jocan xban nak li mayej aan, jo ajcui li mayej re xtojbal rix li mac, aan jun santil mayej chiru li Kacua ut re laj tij. 14 Laj tij tixchap cachinak lix quiquel li carner ut tixque sa lix xic li xquira li cuan sa xnim. Tixque ajcui sa li nimla ruuj ruk, li cuan sa xnim. Ut tixque ajcui sa li nimla ruuj rok li cuan sa xnim. 15 Laj tij tixchap cachinak li aceite ut tixque sa lix tze uk. 16 Chirix aan tixtza sa li aceite li ruuj ruk li cuan sa xnim. Ut tixrachrachi li aceite cuukub sut chiru li Kacua. 17Tixchap cachinak li aceite li cuan sa ruk ut tixque sa lix xic li cuan sa xnim li jun li xquira. Ut tixque ajcui sa li ruuj ruk nim li cuan sa xnim, ut sa li ruuj rok nim li cuan sa xnim. Tixque bar quixque cui lix quiquel li carner li xquehe re xtojbal rix li mac. 18 Ut li jo quial chic li aceite li tacanak sa ruk laj tij tixque sa xjolom li cristian li ac xquira. Jocain nak laj tij tixque li mayej re xtojbal rix lix mac chiru li Kacua. 19 Ut laj tij tamayejak re xtojbal rix lix mac li jun li ac xquira. Chirix aan tixcamsi li xul re li catbil mayej. 20 Ut tixmayeja sa xben li artal rochben li mayej caj. Chi jocain tixtoj rix lix mac ut moco muxbilak ta chic ru. 21 Cui neba li cristian li ac xquira ut inca naxcuy xtzak naru tixcam jun ajcui li carner telom toj saj re xtojbal rix lix mac. Tixcam ajcui cachin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO14

206

ma ob libra li chabil caj junajinbil riquin aceite re lix mayej ut mero litro li aceite. 22 Tixcam cuib li mucuy. Abanan cui maca xtumin re xlokbal aan, naru tixcam cuib li paloma toj saj. Jun tacanjelak re xpatzbal xcuybal lix mac ut li jun chic tacanjelak re lix catbil mayej. 23 Nak ac yo cuakxakib cutan xsantobresinquil rib, li yaj tixcam lix mayej ut tixque re laj tij chiru li Kacua sa li oquebal re li tabernculo. 24 Laj tij tixchap li carner li toj saj li tamayejak re xtojbal rix lix mac li cristian li ac xquira ut tixchap ajcui li aceite ut tixtaksiheb sa ruk chiru li Kacua. 25 Tixcamsi li carner li tamayejak re xtojbal rix li mac. Tixque cachinak lix quiquel sa lix xic li jun li ac xquira, li cuan sa xnim. Tixque ajcui sa li ruuj ruk nim ut sa li ruuj rok nim li cuan sa xnim. 26 Ut laj tij tixque cachinak li aceite sa lix tze uk. 27Ut riquin li ruuj ruk li cuan sa xnim tixrachrachi li aceite chiru li Kacua cuukub sut. 28 Tixque li aceite sa lix xic li cuan sa xnim ut tixque ajcui sa li ruuj ruk nim li cuan sa xnim ut sa li ruuj rok nim li cuan sa xnim. Tixbanu riquin li aceite jo quixbanu riquin li quic re xtojbal rix lix mac li jun li ac xquira. 29 Ut li jo quial chic li aceite li tacanak sa ruk, laj tij tixque sa xjolom li jun li ac xquira re xtojbal rix lix mac chiru li Kacua. 30 Chirix aan laj tij tixmayeja jun reheb li cuib chi mucuy malaj ut jun reheb li cuib chi paloma, a yal bar cuan li jun li tixcuy xquebal li jun li ac xquira. 31 Jun tixmayeja re xtzamanquil xcuybal lix mac ut li jun chic tixmayeja re li catbil mayej rochben lix mayej caj. Chi jocan tixbanu laj tij re xtojbal rix lix mac li xquira. 32 Aan ain li chakrab li tinque reheb li neba li nequexyajeni li yajel saklep ut inca nequexcuy xtzak li jun chol chic li mayej re nak taquirak. 33 Li Kacua quiatinac riquineb laj Moiss ut laj Aarn ut quixye reheb: 34 Nak laex tex-oc sa li naajej Canan li tinque ere ut cui lain tintakla li mo sa junak li cab, 35 tento nak laj echal re li cab taxic chixyebal re laj tij chi jocain: Chanchan nak cuan mo sa li cuochoch, chaak. 36 Laj tij tixtakla risinquil chixjunil li caru cuan sa li cab nak toj maji na-oc chirilbal. Tento risinquil chixjunil re nak inca tixbon rib li caak re ru. Ut nak ac xerisi li ca re ru, laj tij taoc chirilbal ma cuan mo sa li cab aan. 37Nak yok chirilbal li cab laj tij, cui taril nak cuan li caki mo malaj ut li raxi mo chiru li tzac, ut tixque retal nak cham ac xco, 38 laj tij taelk sa li cab ut tixtzap li cab aan chiru cuukub cutan. 39 Sa xcuuk li cutan laj tij taxic cuichic chirilbal li cab. Cui yok chi nimanc li mo chiru li tzac, 40 laj tij tixtakla xbecbal li tzac li cuan mo chiru. Ut tixtakla xtzekbal toj chirix li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb sa jun li naajej li natzeke cui li caak re ru muxbil ru. 41 Tento xjotzbal ru li tzac chi sa li cab ut tento textzek lix caj li tzac sa li naajej chirix li tenamit li natzekman cui li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

207

LEVTICO14,15

muxbil ru. 42 Jalan chic li tzac li texyi b ut jalan chic li seb li texyul chiru. 43 Cui li mo taelk cuichic sa li cab aan nak ac isinbil li mo ru, ut ac jotzbil ru li tzac ut ac quebil cuichic li seb chiru, 44 laj tij taoc sa li cab chirilbal. Cui tixque retalil nak yo chi nimanc li mo sa li cab, aan retalil nak naxbon rib li mo ut muxbil chic ru li cab aan. 45 Tixtakla xjucbal li cab. Ut li pec, li che ut chixjunil li tzac tecamek chirix li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb sa li naajej li natzekman cui li caak re ru muxbil ru. 46 Yalak ani taoc sa li cab nak tzaptzok, aan muxbilak chic ru toj taoc li kojyi n. 47 Ut li ani tacuark sa li cab aan, tento tixpuch li rak. Jocan ajcui li ani tacuaak sa li cab aan, tixpuch li rak. 48 Ut cui laj tij taoc sa li cab chirilbal ut naxque retal nak maca chic li mo nak ac xquehe cuichic li seb chiru li tzac, tixye nak moco muxbil ta ru xban nak maca chic li mo. 49 Laj tij tixtakla xcambal chak cuibak li tzentzeyul. Ut tacamek ajcui chak jun tokolak li che chacalte, jun li caki nok, ut jun li pim hisopo. 50 Tixcamsi jun li tzentzeyul sa xben jun li choch ucal, cuank ha chi sa, li isinbil sa junak yuam ha. 51 Chirix aan tixtza li tzentzeyul li yoyo sa xquiquel li tzentzeyul camenak li junajinbil riquin li ha. Ut tixtza ajcui li tokol li che chacalte, li hisopo, ut li caki nok. Ut tixrachrachi li quic chiru li cab cuukub sut. 52 Jocain nak tixsantobresi li cab riquin lix quiquel li tzentzeyul li quixcamsi, ut riquin li ha, ut li tzentzeyul li yoyo, ut li jun tokol li che chacalte, ut li hisopo, jo ajcui li caki nok. 53 Ut chirix aan tarachab li tzentzeyul li yoyo toj chirix lix naaj lix muhebaleb. Ain tixbanu re xsantobresinquil li cab ut inca chic muxbil ru. 54 Aan ain li chakrab chirix li yajel saklep ut li mo, 55 jo li mo li nanak chiru li rakeb malaj ut sa eb li rochocheb, 56 ut chirix li xox li nasipo ut chirix li xox li teto ru, ut chirix li yajel li nasako lix tibel xban. 57Yoquin chixquebal ere li chakrab ain re nak teque retal bar cuan li muxbil ru ut bar cuan li inca. Toj arin xcuulac le chakrabinquil li xinque chirixeb li caak re ru ain.

15

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut laj Aarn ut quixye reheb: 2 Tex-atinak riquineb laj Israel ut teye reheb chi jocain: Muxbil ru li cui nk li na-el xyaal lix tzejcual xban junak yajel. 3 Muxbil ru tacanak usta yok chi elc xyaal lix tzejcual, usta naxcanab elc. 4 Muxbil ru tacanak li cuarib li tayoclak cui li cui nk aan, jo ajcui li naajej li tacojlak cui. 5 Ut muxbilak ru li ani tacheok re li cuarib aan. Tento nak taati nk ut tixpuch li rak ut muxbil ru tacanak toj taoc li kojyi n. 6 Ut muxbilak ru li ani tacojlak sa li naajej li xcojla cui li cui nk aan. Tento nak taati nk ut

1Li

Li chakrab chirix li namuxuc reheb li cui nk

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO15

208

tixpuch li rak ut muxbil ru tacanak toj taoc li kojyi n. 7Li ani tacheok re junak li cui nk yo chi elc xyaal lix tzejcual, tento nak taati nk ut tixpuch li rak ut muxbilak ru tacanak toj taoc li kojyi n. 8 Ut cui li cui nk li yo chi elc xyaal lix tzejcual tixchuba junak, li jun li quichubac muxbilak ru tacanak toj taoc li kojyi n. Tento nak taati nk ut tixpuch li rak. 9 Ut cui li cui nk li yo chi elc xyaal lix tzejcual yo chi xic chirix cacuay, muxbilak chic ru li nacojla cui li cui nk. 10 Cui junak naxche li caak re ru quicuan rubel li cui nk aan, li ani xcheoc re muxbil chic ru. Ut muxbil ajcui ru li ani tacamok re li caak re ru ain. Tento nak taati nk ut tixpuch li rak ut muxbil ru tacanak toj taoc li kojyi n. 11 Cui junak li cui nk yo chi elc xyaal lix tzejcual tixche junak chi inca xchaj li ruk xben cua, li ani li tixche muxbil chic ru. Tento nak taati nk ut tixpuch li rak. Li jun aan muxbil ru tacanak toj taoc li kojyi n. 12 Cui li cui nk li yo chi elc xyaal lix tzejcual tixche junak li choch ucal, tento nak texjor li choch ucal ut cui tixche li caak re ru yi banbil riquin che tento nak texchaj. 13 Nak ac xquira li cui nk ut inca chic na-el xyaal lix tzejcual, tento taroybeni cuukub cutan. Tento nak taati nk ut tixpuch li rak riquin ha li x-el sa junak li yuam ha re nak inca chic muxbilak ru. 14 Sa xcuakxak li cutan tixcam cuib li mucuy malaj cuib li paloma toj sajeb. Tixcam li xul chiru li Kacua chiru li oquebal re li tabernculo ut tixkaxtesi re laj tij. 15 Ut laj tij tixmayejaheb. Li jun tixmayeja re xtzamanquil xcuybal xmac li cui nk. Ut li jun chic tixmayeja re lix catbil mayej. Jocain tixbanu laj tij re nak li cui nk tasantobresi k chiru li Kacua riquin lix yajel. 16 Nak junak cui nk x-el xyaal lix tzejcual chi macua xban yajel, tento nak taati nk ut muxbil ru tacanak toj nak taoc li kojyi n. 17Cui li xyaal xtzejcual nanak chiru ticr, malaj ut chiru li yi banbil riquin tzum, tento xpuchbal. Ut muxbil ru tacanak toj taoc li kojyi n. 18 Cui junak cui nk xcuan riquin junak ixk, tento nak teati nk chixcabichaleb ut muxbilakeb chic ruheb toj nak taoc li kojyi n.

tacheok re li ixk muxbilak ru toj taoc li kojyi n. 20 Ut muxbilak ru li tayoclak cui li ixk nak yok xyajel re li po. Ut muxbilak ajcui ru li tacojlak cui. 21 Li ani tacheok re lix cuarib li ixk nak yo xyajel re li po, tento nak taati nk ut tixpuch li rak ut muxbilak ru toj taoc li kojyi n. 22 Cui junak tixche li caru tacojlak cui li ixk aan, li ani xcheoc re tento nak taati nk ut tixpuch li rak. Ut muxbil chic ru tacanak toj taoc li kojyi n. 23 Li ani tacheok re lix cuarib, malaj ut li

19Cui junak ixk yok xyajel re lix po, muxbil ru chiru cuukub cutan. Ut li ani

Li chakrab chirix li caru namuxuc reheb li ixk

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

209

LEVTICO15,16

caru tacojlak cui li ixk aan, muxbil ru tacanak toj taoc li kojyi n. 24 Cui junak cui nk tacuank riquin junak ixk nak yo xyajel re li po, muxbilak ru li cui nk chiru cuukub cutan ut muxbilak ajcui li cuarib li tayoclak cui li cui nk. 25 Ut cui nachal xyajel re li po junak li ixk chi toj maji xkehil, ut cui nabay, li ixk aan muxbilak ru jo najtil tabayk lix yajel re li po jo naxbanu nak naxcul lix yajel. 26 Ut muxbilak ru ajcui li cuarib li naxyocob cui rib li ixk. Ut muxbil ajcui ru li nacojla cui, jo naxcul nak yo xyajel re li po. 27Ut muxbilak ru li ani tacheok re li caak re ru ain. Tento nak taati nk ut tixpuch li rak. Muxbil ru tacanak toj taoc li kojyi n. 28 Nak acak xrake xculbal lix yajel re li po, li ixk taroybeni cuukub cutan ut chirix aan inca chic muxbil ru. 29 Sa xcuakxak li cutan li ixk tixcam cuib li mucuy malaj ut cuib li paloma toj saj ut tixque re laj tij chiru li oquebal re li tabernculo. 30 Ut laj tij tixmayeja jun re xtzamanquil xcuybal lix mac li ixk ut li jun chic tixmayeja re lix catbil mayej. Jocain nak li ixk tasantobresi k chiru li Kacua riquin li yajel li quixcul. 31 Laex teye reheb laj Israel nak texbanu li chakrab ain re nak inca muxbilak ruheb nak techalk sa lin tabernculo li cuan sa xyankeb. Cui texmux ru lin tabernculo tecamk. 32 Ain li chakrab reheb li cui nk li na-el xyaal lix tzejcual xban nak cuan xyajel, ut reheb ajcui li cui nk li na-el xyaal lix tzejcual chi maca xyajel. Eb li cui nk ain muxbil ruheb. 33 Li chakrab ain, aan reheb li ixk nak nequexcul xyajel re li po. Ut reheb ajcui li na-el xyaal lix tzejcual, usta cui nk usta ixk. Ut re ajcui li cui nk li tacuank riquin junak ixk nak yo xyajel re li po.

16

li Dios riquin laj Moiss nak ac xecam li cuib chi ralal laj Aarn nak yoqueb chixcatbal li pom chiru li Kacua. 2 Li Dios quixye re laj Moiss: Ye re laj Aarn la cuas nak inca naru taoc yalak joke cuan cui li Loklaj Cax. Cui na-oc yalak joke, naru nacam xban nak aran ninhilan lain sa li chanchan chok sa xben lix tzapbal re li Loklaj Cax li nacuye cui li mac. 3 Nak taoc laj Aarn cuan cui li tabernculo, tento nak tixcam jun cuacax telom li tamayejak re xtzamanquil xcuybal li mac. Ut tixcam ajcui jun li carner telom chok re li catbil mayej. 4 Tento nak tixque chirix li rak lino li kaxtesinbil re li Dios, li narocsi laj tij. Tixque li rak li nim rok. Tixque ajcui lix ta lix cuex. Tixque lix camal xsa ut tixque ajcui lix ticr xbacbal xjolom. Li ticr ain ac kaxtesinbil re li Dios. Jocan nak taati nk xben cua, tojonak tixque li rak chirix. 5 Eb li ralal xcajol laj Israel texque cuib li telom chibat toj sajeb re laj Aarn re nak tixmayeja re xtzamanquil xcuybal lix maqueb. Ut texque ajcui jun li carner telom

1Quiatinac

Lix cutanquil nak na-oc laj tij sa li tabernculo chixtojbal xmaqueb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO16

210

re li catbil mayej. 6 Ut laj Aarn tixmayeja li cuacax toro re xtojbal rix lix mac aan ut re ajcui xtojbal rix lix maqueb li cuanqueb sa li rochoch. 7Ut chirix aan tixcam li cuib chi telom chibat ut tixkaxtesi re li Kacua chiru li oquebal re li tabernculo. 8 Ut nak ac cuankeb chiru li oquebal re li tabernculo, laj Aarn tixbuli rixeb li cuib chi chibat re rilbal bar cuan li tixque chok mayej chiru li Dios ut bar cuan li tarachab. 9 Nak ac xbuli rixeb li chibat, laj Aarn tixmayeja li jun chiru li Kacua re xtzamanquil xcuybal lix maqueb li tenamit. 10 Ut li chibat jun li tarachab, laj Aarn tixkaxtesi chi yoyo chiru li Kacua ut chirix aan tixtakla sa li chaki choch re xtojbal rix lix maqueb li tenamit. 11 Jocain tixbanu laj Aarn nak tixmayeja li toro re xtojbal rix lix mac aan ut re ajcui xtojbal rix lix maqueb li cuanqueb sa li rochoch. 12 Tixchap li ru xam sa lix artal li Kacua ut tixque sa lix sansar. Tixchap cuib moch li quebil incienso li sununc ut tixcam sa ruk nak taxic jun pacal li nimla ticr sa li naajej li cuan cui li Loklaj Cax. 13 Tixque li incienso sa li ru xam ut tixcat chiru li Kacua. Lix sibel li incienso taramok re lix tzapbal re li Loklaj Cax li nacuye cui li mac, li cuan cui li chakrab, re nak laj Aarn inca tacamk. 14 Laj Aarn tixcam cachinak xquiquel li toro. Riquin li ruuj ruk tixrach li quic sa xben lix tzapbal re li Loklaj Cax li nacana sa releb sake ut chiru li Loklaj Cax tixrach cuukub sut li quic aan. 15 Ut chirix aan taxic chixcamsinquil li telom chibat re xtzamanquil xcuybal lix maqueb li tenamit. Tixcam lix quiquel ut taxic cuichic jun pacal li nimla ticr sa li naajej li cuan cui li Loklaj Cax. Tixrachrachi li quic sa xben lix tzapbal re li Loklaj Cax jo ajcui chiru. Tixbanu jo quixbanu riquin lix quiquel li toro. 16 Tento nak tixbanu chi jocan re nak li Dios tixsantobresi li Loklaj Santil Naajej ut tixsantobresi ajcui li tabernculo li cuan sa xyankeb xban nak eb laj Israel nequexmux ru nak nequexket lix chakrab ut nequexmux ru riquin lix maqueb. 17Nak laj Aarn cuank chak sa li Loklaj Santil Naajej chixquebal lix mayej re xtojbal rix lix mac aan ut eb li cuanqueb sa li rochoch jo eb ajcui lix maqueb li tenamit, ma ani naru na-oc sa li tabernculo toj taelk chak sa li Loklaj 18 Nak taelk chak laj Aarn, taxic chixquebal lix quiquel Santil Naajej. li toro ut li chibat sa xben lix artal li Kacua bar nequexcat cui li mayej re xsantobresinquil. Tixyul li quic chiru li xucub li cuan sa xca xucutil. 19 Ut tixrach li quic cuukub sut sa xben li artal riquin ruuj ruk re nak li Dios tixsantobresi xban nak eb laj Israel nequexmux ru riquin li inca us nequexbanu. 20 Nak laj Aarn tarakek chixsantobresinquil li Loklaj Santil Naajej ut li tabernculo jo ajcui li artal, tixtakla xcambal li chibat li yoyo. 21 Ut tixque xcabichal li ruk sa xjolom li chibat ut tixye chixjunil li mac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

211

LEVTICO16,17

ut li mausilal li quexbanu eb laj Israel. Tixbanu chi jocan re nak tacanak chixjunil li mac sa xben li chibat. Ut jun li cui nk xakabanbil li tacamok re, re tarachab chak sa li chaki choch. 22 Ut li telom chibat li tarachab chak sa li chaki choch tixcam chixjunil lix mausilaleb laj Israel sa li naajej li maca cui cristian. 23 Ut chirix aan, taoc laj Aarn sa li tabernculo. Tarisi li rak lino li quixque chirix nak qui-oc sa li Loklaj Santil Naajej ut tixcanab aran. 24 Ut sa ajcui li naajej aan taati nk ut tixque li rak jun chic chirix. Ut taelk chak sa li Santil Naajej re tixque lix catbil mayej re xtojbal rix lix mac aan ut re ajcui xtojbal rix lix maqueb li tenamit. 25 Ut tixcat sa li artal lix xebul lix mayejeb re xtzamanquil xcuybal lix maqueb. 26 Ut li cui nk li tacamok re li chibat sa li chaki choch bar maca cristian, tento nak tixpuch li rak ut taati nk. Tojonak taoc cuichic sa li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb laj Israel. 27Ut taisi k sa li naajej aan lix tibel li toro ut li chibat li quicanjelac xquiquel sa li Santil Naajej re xtojbal rix li mac. Ut aran chirix li naajej aan tacatek lix tibel rech xiquic lix tzumal ut lix cot. 28 Li ani tacatok reheb lix tibel li xul aan, tento nak taati nk ut tixpuch li rak. Chirix aan naru na-oc sa li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb laj Israel. 29 Ain jun chakrab tenebanbil sa eben ut cuank chi junelic. Tebanu laex aj Israel jo ajcui eb li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank. Sa li lajeb xbe li xcuuk li po tebanu le ayun ut ma jun li canjel tebanu. 30 Sa li cutan aan texmayejak re xtojbal rix le mac. Ut tacuyek le mac xban li Kacua ut cuybilak sachbilak chic le mac. 31 Aan jun li hilobal cutan kaxal lok chok ere re nak texhilank ut tebanu le ayun. Aan jun chakrab tenebanbil sa eben laex re nak tebanu chi junelic. 32 Laj tij, li xakabanbil chok xyucuaileb laj tij sa xnaaj lix yucua ut quebil sa xjolom li aceite, aan li taquehok re li mayej re xtojbal rix lix maqueb li tenamit. Aan tarocsi li rakeb laj tij yi banbil riquin lino, li ac kaxtesinbil chiru li Kacua Dios. 33 Tixbanu chixjunil li tento xbanunquil re nak li Dios tixsantobresi li Loklaj Santil Naajej. Ut tixsantobresi ajcui li tabernculo ut li artal. Chi jocain tixtoj rix lix maqueb laj tij jo eb ajcui chixjunileb li tenamit. 34 Aan ain li chakrab xinque ere. Jocain tebanu rajlal chihab re xtojbal rix li mac quebanu laex aj Israel, chan li Dios. Ut laj Aarn quixbanu jo quiyehe re laj Moiss xban li Dios.

17

Kacua Dios quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Ye re laj Aarn ut eb li ralal jo eb ajcui chixjunileb laj Israel nak lain tinque li chakrab ain reheb. 3 Yalak ani reheb laj Israel tixcamsi junak toro, junak carner toj saj, malaj ut junak chibat chi sa li naajej li cuanqueb

1Li

Kaxal lok li quic chiruheb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO17,18

212

cui li muhebaleb malaj ut chirix, 4 ut cui inca tixcam chiru li oquebal re li tabernculo re tixmayeja chiru li Kacua, li cui nk aan cuank xmac xban nak quicamsin. Tacanak jo jun aj camsinel. Tento nak taisi k sa xyankeb laj Israel xban nak quirisi xquiquel li xul. 5 Li chakrab ain quebil reheb laj Israel re nak inca temayejak yalak bar sa li calebal. Texcam riquin laj tij lix mayejeb re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ut laj tij tixmayeja li xul chiru li Dios chiru li oquebal re li tabernculo sa xcabaeb li cristian. 6 Laj tij tixrach lix quiquel li xul sa lix artal li Kacua Dios chire li oquebal re li tabernculo. Ut tixcat lix xebul li tib chok re jun sununquil mayej chiru li Kacua. 7Inca chic texmayeja li xul yalak bar chiruheb li maus aj musikej li quexlokoni chak. Ain jun li chakrab cuank chi junelic. Tento nak tebanu laex aj Israel ut tento ajcui nak texbanu eb le ralal ecajol li tecuank mokon. 8 Ut taye ajcui reheb nak cui junak le rech aj Israelil malaj ut junak jalan xtenamit cuank sa eyank, tixque lix catbil mayej, malaj caak chic re ru chi mayejil, tento nak tixcam chiru li oquebal re li tabernculo. 9 Cui ut inca tixcam sa li oquebal re li tabernculo re tixmayeja chiru li Dios, li jun aan taisi k sa eyank laex aj Israel. 10 Cui junak aj Israel, malaj ut junak jalan xtenamit cuank sa eyank, tixtiu li quic, lain tinjoskok riquin ut tincuisi aan sa eyank laex aj Israel. 11 Li quic, aan xyuam ut xmetzeu li tibelej. Lain xinye nak temayeja li quic chiru li artal re xtojbal rix le mac. Riquin quic tetoj rix le mac xban nak li quic, aan li natojoc rix le yuam. 12 Jocan nak lain xinye ere nak ma jun sa eyank tixtzaca li quic. Usta aj Israel usta jalan xtenamit li cuank sa eyank, inca tixtzaca li quic. 13 Cui junak aj Israel malaj ut junak jalan xtenamit li cuan sa eyank tixchap junak li xul sa quiche malaj junak li xul li narupupic li naru xtiubal xtibel, tixhoy lix quiquel ut tixque choch sa xben li quic. 14 Li quic, aan xyuam ut xmetzeu li tibelej. Jocan nak li Kacua quixye reheb laj Israel nak inca naru textzaca li quic. Cui junak tixtzaca li quic, li jun aan taisi k sa xyankeb laj Israel. 15 Cui junak naxtzaca xtibel li xul li yal nacam xjunes malaj ut quicamsi c xban josk aj xul, li jun aan xmux rib, usta aj Israel usta jalan xtenamit. Tento nak taati nk ut tixpuch li rak. Ut muxbil ru tacanak toj taoc li kojyi n. Riquin aan santobresinbilak chic. 16 Cui inca taati nk ut cui inca tixpuch li rak, tacanak chi muxbil ru.

18

Israel nak lain li Kacua lix Dioseb. 3 Texcuank sa xyalal ut inca tebanu jo nequexbanu li cuanqueb sa li tenamit Egipto li quexcuan cui chak. Chi

1Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2Ye reheb laj

Lix kusbaleb chirix li cuanc riquin ixk

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

213

LEVTICO18

moco tebanu jo nequexbanu li cuanqueb sa li naajej Canan li yoquin cui checambal. Chi moco tetzol erib chixbanunquil li caru naxye sa lix chakrabeb. 4 Chebanuhak ban li naxye sa lin chakrab li xinque ere. Chebanuhak chixjunil li caru xexintakla cui. Lain li Kacua le Dios xinyehoc re ain. 5 Cui tebanu li caru naxye lin chakrab li xinque ere, ut cui tebanu chixjunil li caru xexintakla cui, tacuank le yuam. Lain li Kacua le Dios. 6 Junak cui nk inca naru tixchic rib riquin junak ixk re tacuank riquin cui rechalal li ixk. Lain li Kacua yoquin chi yehoc ere. 7Cui junak cui nk naxchic rib riquin lix na, li jun aan naxcut xxutan lix yucua. Li cui nk inca naru tacuank riquin lix na, xban nak aan lix na. 8 Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin li rixakil lix yucua. Inca naru naxcut xxutan lix yucua. 9 Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin li ranab, malaj ut riquin li ri tzin ixk, usta jalan xyucua malaj ut jalan lix na. Inca naru naxcut xxutan li ranab, usta sa li rochoch quiyola malaj ut sa jalan cab. Inca naru tacuank riquin. 10 Memux erib riquin xchicbal erib riquin lix rabin le ralal, malaj ut riquin lix co le rabin. Cui tebanu aan, temux erib. 11 Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin lix cab ranab, xban nak aan li ranab. Inca naru tacuank riquin. 12 Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin li ranab lix yucua xban nak aan xcomon lix yucua. 13 Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin li ras malaj li ri tzin lix na xban nak aan xcomon lix na. 14 Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin li rixakil li rican. Inca naru tixcut xxutan xban nak li ixk aan rixakil li ras lix yucua. 15 Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin li ralib. Inca naru tixcut xxutan xban nak aan rixakil li ralal. 16 Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin li rixakil li ras. Inca naru tixcut xxutan li ras. 17Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin lix cab xrabin, chi moco riquineb li ri li rixakil, xban nak xcomoneb rib. Nimla mac xbanunquil aan. 18 Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin li ras malaj ut li ri tzin li rixakil nak toj yoyo li rixakil re nak inca xic teril ribeb. 19 Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin junak ixk cui yo xculbal xyajel re li po. 20 Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin li rixakil li ras ri tzin. Cui tixbanu li mausilal aan, tixmux rib. 21 Junak cui nk inca naru tixque li ralal xcajol chok xcatbil mayej chiru li yi banbil dios Moloc. Inca tarisi xlokal lin caba lain li Kacua le Dios riquin xbanunquil ain. Lain li Kacua li yoquin chi yehoc re ain. 22 Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin li rech cui nkilal jo naxbanu riquin junak ixk. Nimla mac xbanunquil aan. 23 Junak cui nk inca naru naxchic rib riquin li xul. Inca naru tixmux rib xbanunquil li mausilal aan. Chi moco junak ixk tixchic rib riquin li xul. Kaxal yibru xbanunquil aan. 24 Memux erib xbanunquil li caak re ru ain xban nak aan inca us. Aan lix mausilaleb li tenamit li tincuisi sa li naajej li tex-oc cui. 25 Xban li mausilal li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO18,19

214

quexbanu, quexmux ru li naajej. Jocan nak lain tinqueheb chixtojbal rix lix maqueb nak teisi k sa lix naajeb. 26 Jocan nak laex aj Israel tento nak tebanu li caru naxye lin chakrab. Mebanu li mausilal jo xexbanu eb aan, jo laex aj Israel, jo eb ajcui li jalan xtenamit li cuanqueb sa eyank. 27Chixjunil li mausilal aan quexbanu li tenamit li quecuan sa li naajej. Ut muxbil chic ru li choch quicana xbaneb li cuanqueb aran nak toj maji nequex-oc. 28 Cui laex tebanu li mausilal jo quexbanu eb aan, temux ru li naajej ut naru nequex-isi c sa le naaj jo nak queisi c eb aan. 29 Li ani tixbanu eb li mausilal ain taisi k sa xyankeb laj Israel. 30 Jocan nak laex chebanuhak li caru nequexinchakrabi cui. Metzol xbanunquil li mausilal li quexbanu li tenamit li cuanqueb aran nak toj maji nequex-oc laex. Memux erib chixbanunquil aan. Lain li Kacua le Dios xinyehoc re ain.

19

Kacua Dios quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Taye reheb chixjunileb laj Israel: Santakex chejunilex laex xban nak lain santin. Lain li Kacua le Dios. 3 Chexucuak ru le na eyucua. Ut teoxloki li hilobal cutan. Lain li Kacua le Dios xinyehoc re ain. 4 Melokoniheb chic li yi banbil dios, chi moco teyi b ejalanil dios chi ch re telokoni. Lain li Kacua le Dios xinyehoc re ain. 5 Nak teque le mayej re xcambal erib sa usilal cuiquin, tebanu jo xinye ere re nak tincul le mayej. 6 Tento xtzacanquil li tib sa li cutan nak xcamsi c li xul ut sa li xcab li cutan. Ut li jo quial chic tacanak re li rox cutan, tento xcatbal. 7 Muxbil chic ru li tib sa li rox li cutan. Cui natiuhe sa li rox cutan, inca taculek li mayej. 8 Li ani tatzacank re li tib sa rox li cutan, li jun aan cuank xmac xban nak xmux ru li kaxtesinbil cue lain. Ut li jun aan taisi k sa xyankeb lin tenamit Israel. 9 Ut nak tesic ru le racui mk, inca tesic chi us, chi moco temolca li natane. 10 Nak tesic ru le uvas, inca tesic chi us, chi moco temolca li natane. Tecanab ban reheb li neba ut reheb li jalaneb xtenamit. Lain li Kacua le Dios xinyehoc re ain. 11 Mex-elkac, mexbalakic, ut metictii erib chi ribil erib. 12 Mebanu li juramento sa incaba lain chi maca rajbal. Cui tebanu chi jocan temux ru lin caba. Lain lin Kacua xinyehoc re ain. 13 Merahobtesiheb le ras eri tzin, chi moco terelka li caru reheb. Ut tetoj le mos sa xkehil. Mecanab chok re cuulaj. 14 Mehob li tzaptzoqueb xic, chi moco teque chixtichbaleb li rok li mutzeb ru. Texucua cuu xban nak lain li Kacua le Dios. 15 Nak texrakok atin, chebanu sa xyalal. Mecol rix li neba, chi moco checol rix li biom. Sa xyalal ban texrakok atin sa xbeneb chixjunileb. 16 Mexyooban atin chirixeb le ras eri tzin. Ut mequeheb chi

1Li

Li chakrab chirix li santilal ut li ti quilal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

215

LEVTICO19

camsi c le ras eri tzin. Lain li Kacua Dios xinyehoc re ain. 17 Inca tejoski le ras eri tzin. Tekus sa xyalal li ani namacob re nak inca textzakonk riquin lix mac. 18 Meque rekaj li ra xi c riquin raylal. Ut meque sa echol li raylal tauxk ere. Tera ban le ras eri tzin jo nak nequera erib. Lain li Kacua xinyehoc re ain. 19 Chebanu li chakrab li yoquin chixquebal ere. Meque chi batzunc le quetomk riquin li xul li jalan pay ru. Ut inca terau cuib pay ru li iyaj sa jun chi naajej. Ut inca terocsi le rak li jalan jalank pay ru lix nokil. 20 Cui junak cui nk tacuank riquin jun li mos ixk li ac tzamanbil xban jalan chic cui nk, abanan toj maji tojbil li rachabanquil, tento nak tequehek chixtojbal rix lix maqueb. Abanan inca tecamsi k xban nak li ixk lokbil mos. 21 Tento nak li cui nk aan tixcam jun li carner telom chiru li oquebal re li tabernculo re xtzamanquil xcuybal lix mac chiru li Kacua. 22 Ut riquin li carner li tixque chok xmayej, laj tij tixtzama xcuybal li mac li quixbanu. Ut li Dios tixcuy lix mac. 23 Nak tex-oc chi cuanc sa li naajej Canan ut terau li che li nauchin, muxbilak ru li ru li che chiru oxib chihab. Chiru li oxib chihab aan inca naru tetzaca li ru nak tauchi nk. 24 Sa xca li chihab, tekaxtesi chixjunil li ru li che chok cue lain re xbantioxinquil chicuu. 25 Abanan sa ro li chihab naru tetzaca li ru li che. Cui tebanu chi jocan, kaxal li ru li che taruchin. Lain li Kacua le Dios xinyehoc re ain. 26 Metiu li tib li toj cuan xquiquel. Inca textulak chi moco texkehi nk. 27 Mebes li rismal le jolom chixcatk le xic, chi moco teset ruuj le mach. 28 Meset le tibel xban xrahil echol chirix junak camenak. Ut inca teque eretalil sa le tibel. Lain li Kacua le Dios xinyehoc re ain. 29 Mecut xxutan le rabin riquin xquebal xlesens chixcayinquil ribeb nak nequexlokoni li jalanil dios. Cui tebanu chi jocan tanumtak li mausilal sa li naajej ain. 30 Che-oxloki li hilobal cutan ut teque xlokal li naajej li ninlokoni c cui. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 31 Mesic le naleb riquineb li nequeatinan musikej chi moco tesic riquineb laj ke. Cui tebanu aan, temux erib. Lain li Kacua le Dios xinyehoc re ain. 32 Che-oxloki li chequel cristian ut cheque xlokal li ti xeb. Chexucua cuu lain li Kacua le Dios. 33 Merahobtesiheb li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank. 34 Tebanu reheb jo nequebanu reheb le rech tenamitil. Cheraheb jo nak nequera erib laex. Chijulticok ere nak laex jalan le tenamit nak quexcuan chak Egipto. Lain li Kacua le Dios xinyehoc re ain. 35 Mebalakiheb le ras eri tzin riquin li bisleb li inca nabisoc chi tzakal. Tzakal ban texbisok. 36 Junelic texbisok chi tzakal. Lain li Kacua le Dios. Lain quin-isin chak ere sa li naajej Egipto. 37 Chebanu chixjunil li chakrab li xinque ere ut tebanu le taklanquil inban. Lain li Kacua xinyehoc re ain.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO20

216 Lix tojbal rix li mac

20

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Taye ajcui reheb laj Israel chi jocain. Yalak ani li cui nk aj Israel tixyechii li ralal xcajol chok xmayej chiru li yi banbil dios Moloc, li cui nk aan tacamsi k chi pec xbaneb li tenamit. Relic chi yal tacamsi k usta aj Israel, usta jalan xtenamit li cuan arin Israel. 3 Lain tinjoskok sa xben li cui nk li tixque li ralal xcajol chok xmayej re xlokoninquil li yi banbil dios Moloc. Riquin aan texmux ru lin tabernculo ut texmux ajcui ru lin santil caba. Cui texbanu chi jocan, lain tincuisiheb sa xyankeb laj Israel. 4 Cui eb laj Israel inca texque retal li mausilal li xbanu nak xmayeja li ralal xcajol ut inca texcamsi, 5 lain tinjoskok sa xben li cui nk, ut sa xbeneb li cuanqueb sa rochoch, jo eb ajcui li teoquenk riquin chixlokoninquil li yi banbil dios Moloc. Ut tincuisiheb sa xyankeb laj Israel. 6 Lain xic nacuileb li nequexsic xnaleb riquineb li nequeatinan musikej, joqueb ajcui li nequetzektanan cue ut nequexsic xnaleb riquineb laj ke. Tincuisiheb sa xyankeb laj Israel. 7 Jocan nak ti cak echol ut santakex xban nak lain li Kacua le Dios. 8 Chequehak retal li chakrab li xinque ere ut chebanu li caru naxye xban nak lain li Kacua ninsantobresin ere. 9 Li ani tixmajecua lix na, malaj ut lix yucua, tacamsi k. Ut aan cuan xmac nak tacamsi k. 10 Cui junak cui nk naxchic rib riquin li rixakil li ras ri tzin, li cui nk ut li ixk tecamsi k xban nak quexmux ru lix sumlajiqueb. 11 Li cui nk li tixchic rib riquin li rixakil lix yucua naxcut xxutan lix yucua. Li cui nk ut li ixk tecamsi k. 12 Li cui nk li tixchic rib riquin lix ralib, chixcabichaleb tecamsi k. Eb aan cuanqueb xmac nak tecamsi k xban nak kaxal yibru quexbanu. 13 Cui junak li cui nk tixchic rib riquin li rech cui nkilal, nimla mac li quexbanu. Chixcabichaleb tecamsi k. Ut eb aan cuanqueb xmac nak tecamsi k. 14 Cui junak cui nk tixcam chok rixakil junak li ixk ut tixcam ajcui chok rixakil lix na li ixk, nimla mac li texbanu. Tecamsi k chi roxichaleb. Catbil nak teosok re nak inca chic tauxmank li mausilal aan sa eyank laex. 15 Cui junak cui nk tixchic rib riquin junak xul, tacamsi k li cui nk ut tacamsi k li xul. 16 Cui junak ixk tixchic rib riquin junak xul, li ixk aan tacamsi k ut tacamsi k ajcui li xul. Ut eb aan cuanqueb xmac nak tecamsi k. 17 Cui junak cui nk tixchic rib riquin li ranab, malaj ut lix cab ranab, nimla mac texbanu ut tecamsi k chixcabichaleb. Li cui nk aan quixmux ru li ranab ut tento nak aan tixtoj rix lix mac. 18 Cui junak cui nk tixchic rib riquin junak ixk nak yo xyajel re li po, yoqueb chixcutbal xxutaneb. Ut li ixk xque

1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

217

LEVTICO20,21

chi naec li caru yo chixculbal. Chixcabichaleb teisi k sa xyankeb laj Israel. 19 Cui junak cui nk tixchic rib riquin li ranab lix yucua malaj ut riquin li ras malaj ut riquin li ri tzin lix na, texcut xxutaneb xban nak rechalaleb rib. Chixcabichaleb textoj rix li mausilal texbanu. 20 Cui junak cui nk tixchic rib riquin li ras malaj ut riquin li rixakil li rican, li cui nk aan tixcut xxutan li rican. Li cui nk jo ajcui li ixk textoj rix li mac quexbanu. Tecamk chi inca tecuank ralal xcajoleb. 21 Cui junak cui nk tixchic rib riquin li rixakil li ras malaj ut li rixakil li ri tzin, li cuib aan tecamk chi maca ralal xcajoleb. Li cui nk aan quixmux rib ut quixcut xxutan li ras malaj ut li ri tzin. 22 Jocan nak chebanu chixjunil li chakrab li yoquin chixquebal ere ut tepab le taklanquil re nak inca tex-isi k sa li naajej Canan li texincam cui lain. 23 Metzol erib chixbanunquil li caru nequexbanu li jalan xtenamiteb. Lain tincuisiheb aan sa li naajej li texoc cui laex. Eb aan quexbanu li mausilal ain. Jocan nak xebintzektana. 24 Lain quinyechii ere li chabil naajej ain li na-el cui chi us li acui mk. Laex tex-echani nk re li naajej xban nak lain tinque ere re texcuank. Lain li Kacua le Dios. Lain quinsicoc eru sa xyankeb chixjunileb li xni nkal ru tenamit. 25 Jocan ut tento nak tenau caru li xul li naru tetzaca xtibel ut caru li xul li inca naru tetzaca jo li nequerupupic ut eb li nequebec sa choch ut eb li nequexjucuqui ribeb. Inca temux erib riquin xtzacanquil li xul li xinye nak inca naru tetzaca. 26 Santakex xban nak santin lain li Kacua li nimajcual Dios. Lain xinsicoc eru sa xyankeb chixjunileb li xni nkal ru tenamit re nak laexak li cualal incajol. 27 Cui cuanqueb cui nk ut ixk sa eyank li naatinac riquineb li musikej malaj ut nakehin, tento nak tecamsi k chi pec. Ut eb aan cuanqueb xmac nak tecamsi k.

21

Kacua quixye re laj Moiss: Tat-atinak riquineb laj tij li ralal xcajol laj Aarn ut taye reheb nak eb laj tij inca texmux ribeb riquin xchebal li camenak li tacamk sa lix tenamiteb. 2 Abanan naru texche li camenak cui aan lix na, lix yucua, li ralal ut lix rabin, ut li ras ut li ri tzin. 3 Jocan ajcui naru naxche li ranab li maca xbelom li cuan sa rochoch. Riquineb ain naru naxmux rib riquin xchebal xban nak xcomoneb rib. 4 Inca naru tixmux rib riquin xchebal yalak ani chi camenak sa li tenamit. 5 Laj tij inca tixbes li rismal xjolom chixcatk lix xic, chi moco tixset ruuj lix mach, chi moco tixset lix tibel xban xrahil xchol. 6 Tento nak santakeb laj tij re nak inca texcut xxutan lin caba xban nak aaneb li nequexque li catbil mayej ut nequemayejac li caxlan

1Li

Li chakrab chok reheb laj tij

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO21

218

cua chicuu lain lix Dioseb. Jocan nak tento nak santakeb. 7Junak laj tij inca naru tasumlak riquin junak ixk naxcayi rib, chi moco tasumlak riquin junak ixk li ac cuanjenak riquin cui nk, chi moco tasumlak riquin junak ixk jachom rib riquin lix belom xban nak laj tij kaxtesinbil chi canjelac chicuu lain lix Dioseb. 8 Eb laj tij teoxloki k xban nak eb aan li nequemayejac caxlan cua chicuu. Lain li Kacua. Lain santo ut lain ninsantobresin ere. 9 Cui junak xrabin laj tij tixtiquib xcayinquil rib, li jun aan tixcut xxutan lix yucua. Catbil tauxk re nak tacamsi k. 10 Lix yucuail eb laj tij, aan quiquehe li aceite sa xjolom. Ut aan kaxtesinbil chirocsinquil li rakeb laj tij. Jocan nak inca tarisi li ticr li bacbo sa jolom ut inca tixpej li rak xban xrahil xchol. 11 Inca naru na-oc cuank cui junak camenak, usta xna usta xyucua. Inca naru tixmux rib riquineb aan. 12 Chi moco taelk sa li tabernculo, chi moco tixmux ru, xban nak aan sicbil ru chi canjelac chicuu lain li Kacua lix Dios ut quebil li aceite sa xjolom. Lain li Kacua xinyehoc re ain. 13 Tento nak tasumlak riquin junak ixk toj maji cuanjenak riquin cui nk. 14 Inca tasumlak riquin junak xmalcaan, chi moco riquin junak ixk jachom rib riquin xbelom, chi moco riquin junak ixk li naxcayi rib. Tento ban nak tasumlak riquin junak ixk li maji cuanjenak riquin cui nk ut xcomonakeb li ralal xcajol laj Lev. 15 Tento nak tixbanu chi jocan re nak inca tixmux ruheb li ralal xcajol sa lix tenamiteb. Lain li Kacua li ninsantobresin re, chan li Dios. 16 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 17 Tat-atinak riquin laj Aarn ut taye re chi jocain: Chalen anakcuan ut chi junelic cui inca tzakal re ru la cualal acajol, li jun aan inca naru tacanjelak chixquebal li mayej caxlan cua chicuu. 18 Ma jun reheb laj tij li cuan rec naru tecanjelak re xquebal li mayej chicuu. Inca naru nequecanjelac chi quehoc mayej li mutz, chi moco li yek rok, chi moco li inca tzakal re ru li ruuj, malaj ut lix xic. 19 Inca naru nequecanjelac chi quehoc mayej li tokol rokeb chi moco li tokol rukeb. 20 Chi moco li cutzcu rix, chi moco li met aj cui nk, chi moco li cuan xyajel li xnak ru, chi moco li cuan xox chirix, chi moco li sal rix, chi moco li tochol xnak xtzejcual naru nequecanjelac chi quehoc mayej. 21 Ma jun reheb li ralal xcajol laj Aarn laj tij li cuan rec naru tixmayeja chicuu li catbil mayej ut li mayej caxlan cua. 22 Naru nequextzaca li mayej caxlan cua li kaxal lok ut li caak re ru li santobresinbil, 23 abanan inca naru tenachok riquin li artal chi moco naru texic jun pacal li ticr re nak inca texmux ru lin tabernculo xban nak lain xinsantobresin re, chan li Dios. 24 Ut laj Moiss quixye ain re laj Aarn ut reheb li ralal ut reheb chixjunileb laj Israel.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

22

219
1Li

LEVTICO22

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Taye re laj Aarn ut reheb li ralal nak texque xlokal li santil mayej li nequexkaxtesi chicuu eb laj Israel re nak inca texmux ru lin santil caba. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 3 Chalen anakcuan ut chi junelic cui muxbil ru junak ralal xcajol nak taoc chixquebal li loklaj mayej li quexkaxtesi cue eb laj Israel, laj tij aan taisi k chi canjelac chicuu. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 4 Ma jun reheb li ralal xcajol laj Aarn li cuan li yajel saklep chirix malaj ut na-el xyaal lix tzejcual naru tixtzaca li loklaj mayej chi toj maji xsantobresi rib. Jocan ajcui li tixmux rib riquin xchebal li caru quinak camenak chiru malaj ut cui xche li ani yo chi elc xyaal lix tzejcual. 5 Ut inca naru tixtzaca li loklaj mayej cui xche junak li xul xcomoneb li nequexjucuqui ribeb malaj ut junak li cristian muxbil ru, a yal caru li xmux cui rib. 6 Cui junak laj tij tixche li caru muxbil ru, li jun aan muxbil ru tacanak toj taoc li kojyi n. Ut inca naru tixtzaca li mayejanbil tzacaemk toj taati nk. 7Nak ac x-oc li kojyi n, inca chic muxbil ru ut naru tixtzaca li tzacaemk santobresinbil xban nak aan xtzacaemk. 8 Inca naru tixtzaca xtibel li xul li yal xcam chi jocan, chi moco tixtzaca xtibel li xul li quicamsi c xban josk aj xul. Cui tixtzaca, tixmux rib. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 9 Chixjunileb laj tij texbanu li chakrab li quinque reheb. Cui inca texbanu temacobk ut tecamk xban nak texket li chakrab. Lain li Kacua. Lain ninsantobresin reheb. 10 Ma ani naru tixtzaca li santobresinbil tzacaemk cui macua xcomon laj tij. Chi moco li rula chi moco lix tojbil mos naru nequetzacan re. 11 Abanan naru nequextzaca li mayejanbil tzacaemk lix lokbil mos laj tij ut eb li mos li queyola sa li rochoch. 12 Cui lix rabin laj tij nasumla riquin junak cui nk macua aj tij, li ixk aan inca naru tixtzaca li santobresinbil tzacaemk. 13 Abanan cui lix rabin laj tij xmalcaan, malaj ut xjachom rib riquin lix belom ut maca xcocal, li ixk aan tasuki k sa rochoch lix yucua jo nak quicuan sa xsajilal ut naru tixtzaca lix tzacaemk lix yucua. Abanan ma jun junak jalan naru natzacan re li santobresinbil tzacaemk. 14 Cui junak tixtzaca li santobresinbil tzacaemk chi inca naxnau nak inca us xbanu, tento nak tixque rekaj re laj tij ut tixque li junk may ral li junk ciento chok xtzakob. 15 Eb laj tij inca texque chi muxec li santobresinbil tzacaemk li nequexque eb laj Israel re li Kacua. 16 Texque chi xtojbal xmac li cristian cui texque chixtzaca li tzacaemk santobresinbil. Lain li Kacua. Lain ninsantobresin reheb li tzacaemk aan. 17Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 18 Tat-atinak riquin laj Aarn ut riquineb li ralal jo eb ajcui laj Israel ut taye reheb chi jocain: Cui junak aj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO22,23

220

23

malaj junak jalan xtenamit sa eyank tixque lix catbil mayej, li xul li tixque chok xmayej tzakalak re ru ut macaak rec, usta naxque xban nak x-ala sa xchol malaj ut xban nak cuan li caru quixyechii. 19 Tento nak li xul telom ut macaak rec, usta toro, usta carner, malaj ut chibat re nak li Kacua tixcul. 20 Abanan inca taculek li mayej cui temayeja junak li xul li cuan rec. 21 Cui junak tixque lix mayej re xcambal rib sa usilal riquin li Kacua, tento nak li xul tzakalak re ru, usta namayejac xban nak x-ala sa xchol xbanunquil, malaj ut xban nak cuan li caru quixyechii. Tento nak maca rec li xul, usta toro, usta carner, re nak taculek li mayej xban li Kacua. 22 Memayeja chiru li Kacua junak li xul li mutz ru, malaj ut tokol rok, malaj ut tochol, malaj ut sal rix, malaj ut xox rix malaj ut cuan xpat. Li xul ain inca naru teque chok ecatbil mayej sa xben lix artal li Kacua. 23 Cui junak tixque jun li toro malaj ut jun li carner chok xmayej xban nak x-ala sa xchol xquebal, naru tixque junak li xul li inca xniman chi us malaj ut inca tzakal re ru. Abanan inca naru xquebal li xul aan cui cuan li caru quixyechii xban nak li mayej aan inca taculek. 24 Inca naru xmayejanquil chiru li Kacua junak li xul cui tochol lix nak xtzejcual malaj ut setbil, malaj ut pucul, malaj ut isinbil. Inca naru xbanunquil aan sa le naaj. 25 Inca naru temayeja li xul li xecul riquin junak li jalan xtenamit. Eb li xul aan inca tzakal re ruheb ut inca teculek xban li Kacua. 26 Li Kacua quixye re laj Moiss: 27Nak tayolak junak cuacax, junak carner, malaj ut junak chibat, tacanak riquin lix na chiru cuukub cutan. Chalen sa lix cuakxak li cutan taculek jo jun li catbil mayej chiru li Kacua. 28 Mecamsi junak li cuacax rochben li ral sa jun chi cutan. Chi moco tecamsi li carner ut li ral sa jun chi cutan. 29 Nak texmayejak re bantioxi nc chiru li Kacua, tebanu jo naxye li chakrab re nak taculek le mayej. 30 Sa ajcui li cutan aan tetzaca ut inca tecanab re xcab cutan. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 31 Tebanu li chakrab li xinque ere ut tebanu li nequexintakla cui. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 32 Memux ru lin santil caba re nak tacutunk lin santilal sa xyankeb laj Israel xban nak lain li Kacua ut lain ninsantobresin ere. 33 Lain quin-isin chak ere sa li tenamit Egipto re nak lainak le Dios. Lain li Kacua, chan. 1 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Taye reheb laj Israel caru naxye li chakrab chirixeb li ninke li texbanu nak texchutub ribeb chinlokoninquil. Laat taye resil reheb nak li ninke li texbanu, aan kaxal lok. 3 Cuakib cutan textrabajik ut sa li xcuuk li cutan ma jun li canjel tebanu xban nak aan li hilobal cutan kaxal lok re texhilank cui. Tinelokoni a yal bar cuankex.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

221

LEVTICO23

eb ain li cutan nak techutub erib chinlokoninquil. Li ninke tebanu kaxal lok. Taye resil reheb joke teninkei k re inlokoninquil. 5 Sa li calaju xbe li xben po tetiquib lin ninke Pascua nak ac oc re li kojyi n re xjulticanquil nak quexcuisi chak sa li tenamit Egipto. 6 Ut sa li olaju xbe li po aan tebanu li ninke nak nequecua li caxlan cua li maca xchamal. Tebanu aan re xquebal xlokal li Kacua. Cuukub cutan tecua li caxlan cua li maca xchamal. 7 Sa li xben li cutan techutub erib ut tebanu li loklaj ninke ut ma jun li canjel tebanu. 8 Chiru cuukub cutan teque le catbil mayej chiru li Kacua. Sa xcuuk li cutan techutub cuichic erib re xbanunquil li loklaj ninke, ut ma jun li canjel tebanu.

4 Aan

Li ninke Pascua nak nequexcua li caxlan cua li maca xchamal

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 10 Tat-atinak riquineb laj Israel ut taye reheb chi jocain: Nak tex-oc sa li naajej li tinque ere, nak tesic li xben ru le racui mk, tecam jun job riquin laj tij chok le mayej. 11 Nak ac xnume li hilobal cutan laj tij tixtaksi sa ruk le mayej chiru li Kacua re nak taculek. 12 Sa li cutan nak temayeja li xben ru le racui mk, teque ajcui jun li carner telom jun chihab cuan re chok le catbil mayej. Ut tzakalak re ru li teque. 13 Ut teque numenak cuakxakib libra li caj junajinbil riquin aceite chok re le catbil mayej. Aanak jun sununquil mayej tacuulak chiru li Kacua. Ut tamayejak ajcui rochben jun litro li vino. 14 Nak teque le mayej acui mk re li Dios, inca naru tecua li caxlan cua yi banbil riquin trigo, chi moco tetzaca li trigo chi rax, chi moco chi quilinbil. Nak acak xeque le mayej, naru tetzaca aan. Li chakrab ain reheb le ralal ecajol anakcuan ut chi junelic ke cutan a yal bar cuankex.

9Li

Li ninke nak nequexque chok xmayej li xben ru li racui mk

chic. 16 Nak acak xnume li lajeb roxcal (50) cutan, teque cuichic le mayej re le racui mk trigo. 17Sa le rochoch tecam chak cuib li caxlan cua chok emayej chiru li Kacua. Li junjunk chi caxlan cua aan yi banbil riquin numenak cuakxakib libra li chabil caj ut cuank xchamal. Laj tij tixtaksi sa ruk chiru li Kacua chok re le mayej re li xben ru le trigo. 18 Rochben li caxlan cua teque cuukub li coc carner telom jun chihab cuank reheb. Teque ajcui jun li toro toj saj ut cuib chic li

15Nak ac xeque li jun job le trigo chok re le mayej teroybeni cuukub xaman

Li mayej li nequextaksi sa ruk chiru li Kacua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO23

222

carner telom. Macaak requeb. Teque chok catbil mayej chiru li Kacua rochben li mayej trigo ut li mayej vino. Aanak jun li sununquil mayej tacuulak chiru li Kacua. 19 Temayeja ajcui jun li chibat telom re xtojbal rix le mac ut cuib li carner telom jun chihab cuan reheb chok re li mayej re xcambal erib sa usilal riquin li Kacua. 20 Laj tij tixtaksi chiru li Kacua li cuib li coc carner chok mayej sa xcabaeb laj tij. Ut tixtaksi ajcui li caxlan cua yi banbil riquin li xben ru li acui mk. Eb li mayej aan santobresinbileb. 21 Sa li cutan aan techutub erib ut texninkei k re xlokoninquil li Kacua. Ut ma jun li canjel tebanu. Eb le ralal ecajol texbanu li chakrab ain chalen anakcuan ut chi junelic a yal bar cuankex. 22 Ut nak tesic ru le racui mk trigo, inca tesic chi us, chi moco temolca li natane. Tecanab ban reheb li neba ut reheb li jalaneb xtenamit. Lain li Kacua le Dios ninyehoc re ain.

li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: riquineb laj Israel ut taye reheb nak li xben cutan re li xcuuk li po, aan jun hilobal cutan chok ere. Techutub erib ut teyabasi li trompetas re xjulticanquil nak xticla li po nak texbanu li loklaj ninke. 25 Teque le catbil mayej chicuu lain li Kacua. Ut ma jun li canjel tebanu sa li cutan aan, chan li Dios.
24 A tinan

23 Ut

Li ninke re li ac chihab nak nequexyabasiheb li trompeta

quixye ajcui li Kacua re laj Moiss: 27Sa li lajeb xbe li xcuuk po, aan li cutan nak teque le mayej re xtojbal rix le mac. Techutub erib ut tebanu li loklaj ninke. Tebanu le ayun ut tecat le mayej re xquebal xlokal li Kacua. 28 Ma jun li canjel tebanu chiru li cutan aan xban nak aan jun cutan re xtojbal rix le mac. Tebanu chi jocan re nak li Kacua le Dios tixcuy le mac. 29 Li ani inca tixbanu lix ayun sa li cutan aan, li jun aan taisi k sa xyankeb laj Israel. 30 Ut cui junak tatrabajik sa li cutan aan, lain li Dios tinque chi sachec. 31 Ma jun li canjel tebanu. Li chakrab ain reheb chixjunileb le ralal ecajol anakcuan ut chi junelic ke cutan, a yal bar cuankex. 32 Ain jun li cutan re texhilank cui ut re ayunic. Taticlak nak taoc li kojyi n sa xbele li cutan ut tarakek nak taoc li kojyi n sa li xlaje li cutan.

26Ut

Li cutan nak quexque li mayej re xtojbal rix li mac

reheb laj Israel: Sa li olaju xbe li xcuuk li po tebanu li ninke nak nequeyi b li coc muhebal riquin ruk che. Chiru cuukub cutan tebanu li ninke ain
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

33Li Kacua Dios quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 34Taye

Li ninke nak nequecuan sa li coc muhebal yi banbil riquin ruk che

223

LEVTICO23,24

re xquebal xlokal li Kacua. 35 Sa li xben li cutan re li ninke techutub erib chixlokoninquil li Kacua ut ma jun li canjel tebanu. 36 Rajlal cutan, chiru cuukub cutan, teque le catbil mayej chiru li Kacua. Sa xcuakxak li cutan techutub cuichic erib ut teque le catbil mayej chiru li Kacua re xlokoninquil. Aan li cutan re lokoni nc ut ma jun li canjel tebanu. 37Aaneb ain li ninke re lokoni nc nak nequechutub erib ut nequeque le catbil mayej chiru li Kacua, ut li mayejanbil tzacaemk, li mayej trigo, li mayej vino ut li caak chic re ru chi mayej li tento teque sa xkehil jo quiyehe ere. 38 Eb li mayej ain, aan jun chic li mayej li teque nak nequeque le mayej sa li hilobal cutan nak nequeque le matan ut eb li mayej li xeyechii xquebal re li Kacua jo ajcui li mayej li na-ala sa echol xquebal. 39 Sa li olaju xbe li xcuuk po, nak ac xexoc ru le racui mk, tebanu li ninke chiru cuukub cutan re xquebal xlokal li Kacua. Hilobal cutan sa xticlajic li ni nke ut hilobal cutan ajcui sa xcuakxak li cutan. 40 Sa li xben cutan tesic li ruk li che chinaus rilbal, li naxque ru. Tesic ajcui rukeb li che palmera ut li cuan nabal ruk. Ut tesic ajcui li ruk li che li cuanqueb chire li coc rok ha. Ut tasahok sa echol chiru li Kacua le Dios chiru cuukub cutan. 41 Rajlal chihab texninkei k chiru cuukub cutan re xlokoninquil li Kacua. Tetiquib sa li xcuuk li po re li chihab. Aan jun li chakrab tento tebanu jo ajcui eb le ralal ecajol li tecuank mokon. 42 Chiru cuukub cutan chixjunileb li tzakal aj Israel tecuank sa li coc muhebal li quexyi b riquin li ruk che. 43 Texbanu chi jocan re nak eb li ralal xcajol laj Israel texque retal chanru quinbanu nak quebincuisi chak Egipto. Lain quinqueheb chi cuanc sa li coc muhebal yi banbil riquin ruk che. Lain li Kacua le Dios, chan. 44 Jocain nak laj Moiss quixye re laj Israel chanru nak texbanu eb li ninke re xlokoninquil li Dios.

24

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: reheb laj Israel nak texcam chak li chabil aceite oliva re li candil re nak lochlok chi junelic. 3 Rajlal ecuu laj Aarn tixlocheb li candil ut lochlokeb toj nak tasakeuk. Aaneb li candil li cuanqueb sa li tabernculo chiru li ticr li naramoc re li Loklaj Cax li cuan cui lix contrato li Kacua. Aan jun li chakrab tento texbanu chi junelic eb aan jo eb ajcui li ralal xcajol li tecuank mokon. 4 Tento xcauresinquileb li candil sa xben li candelero li yi banbil riquin oro re nak junelic lochlokeb chiru li Kacua.
2 Taye

1Li

Li aceite reheb li candil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO24

224 Li caxlan cua mayejanbil chiru li Kacua

li chabil caj teyi b cablaju li caxlan cua. Numenak cuakxakib libra li caj teque re li junjunk chi caxlan cua. 6 Chiru li Kacua Dios taque li cablaju chi caxlan cua sa cuib tzol sa xben li mex oro. Cuakitk chi caxlan cua taque sa li junk tzol. 7 Taque ajcui li chabil incienso sa xben li junk tzol chi caxlan cua. Ut aanak jun sununquil catbil mayej chiru li Kacua. 8 Rajlal hilobal cutan laj tij tixque li caxlan cua aan. Junelic cuank aran chiru li Kacua jo retalil li contrato quixbanu li Dios sa xcabaeb laj Israel. Tebanu chi jocan anakcuan ut chi junelic ke cutan. 9 Li caxlan cua ain, aan li texcul laj Aarn ut eb li ralal. Texcua li caxlan cua sa junak santil naajej xban nak ain jun mayej kaxal santo sa xyankeb li catbil mayej li naquehe re li Dios. Ain jun chakrab junelic texbanu.

5 Riquin

eb li cutan aan quicuan jun li cui nk aj Israel lix na ut aj Egipto lix yucua. Li cui nk aan qui-oc chi pletic riquin jun aj Israel sa li naajej li cuanqueb cui li muhebal. 11 Li cui nk, lix yum li ixk aj Israel, quixhob ut quixmajecua xcaba li Kacua. Jocan nak quicame riquin laj Moiss. Lix na Selomit xcaba. Aan lix rabin laj Dibri xcomoneb li ralal xcajol laj Dan. 12 Li cui nk quiquehe sa tzalam ut eb laj Israel queroybeni re nak li Kacua tixcut chiruheb caru us texbanu. 13 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 14 Camomak li cui nk aan toj chirix li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb laj Israel. Chixjunileb li queabin re nak quixmajecua lin caba texque li rukeb sa xben xjolom retalil nak cuan xmac. Ut chirix aan chixjunileb texcamsi chi pec. 15 Taye reheb laj Israel nak li ani tixmajecua li Dios, tento nak tixtoj rix lix mac. 16 Li ani tixmajecua xcaba li Dios tacamsi k, usta aj Israel usta jalan xtenamit li cuan Israel. Chixjunileb li tenamit texcamsi chi pec xban nak xmajecua xcaba li Kacua. 17Li ani tixcamsi ras ri tzin tento tacamsi k. 18 Ut li ani tixcamsi junak reheb lix quetomk li ras ri tzin, tento nak tixque rekaj li xul li xcamsi. 19 Li ani tixbanu raylal re li ras ri tzin, jocan ajcui tauxk re aan. 20 Cui naxjor xbakel li ras ri tzin, tento nak tajorek xbakel aan. Cui narisi xnak ru, tento nak taisi k xnak ru aan. Cui narisi ruch re, taisi k ajcui ruch re aan. Li caru xbanu re li ras ri tzin, jocan ajcui tauxk re aan. 21 Li ani tixcamsi junak xul, tento tixque rekaj li xul li xcamsi. Ut li ani tixcamsi ras ri tzin, tento nak

10Sa

Li xtojbal xmaqueb li nequexmajecua li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

225

LEVTICO24,25

tacamsi k aan. 22 Li chakrab ain tenebanbil sa xbeneb laj Israel jo eb ajcui li jalaneb xtenamit. Lain li Kacua le Dios. 23 Nak laj Moiss ac xye ain reheb laj Israel, quexcam li cui nk li quixmajecua li Kacua toj chirix li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb. Ut aran quexcamsi chi pec. Eb laj Israel quexbanu jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua.

25

Kacua quiatinac riquin laj Moiss sa li tzul Sina ut quixye re: reheb li ralal xcajol laj Israel chi jocain: Nak tex-oc sa li naajej li tinque ere, tento teque chi hilanc li choch re xquebal xlokal li Kacua. 3 Cuakib chihab naru tex-auk sa li choch ut tesabesi ru li acui mk uvas ut tesic ajcui li ru. 4 Abanan sa li xcuuk chihab teque chi hilanc li choch re xquebal xlokal li Kacua. Inca tex-auk sa li choch chi moco tesabesi li acui mk uvas. 5 Inca texoc li ru li trigo li yal nayola xjunes xban li iyaj li natane nak nequexoc ru li acui mk. Ut inca tesabesi li uvas, chi moco tesic li ru. Tento nak tahilank li choch chiru li chihab aan. 6 Usta inca xex-au, abanan tatzaklok le tzacaemk li tayolak yal xjunes. Aan li tatzaca laat jo eb ajcui chixjunileb la mos, li lokbileb jo eb ajcui li inca lokbileb. Ut aan ajcui li textzaca li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank. 7Ut aan ajcui textzaca le quetomk ut li xul li cuanqueb sa quiche. Chixjunil li taelk sa li choch chi inca aubil, tacanjelak chok re le tzacaemk. 8 Yokex rajlanquileb li chihab chi cuukutk toj retal tacuulak li beleb roxcal (49) chihab. 9 Ut sa li lajeb xbe li xcuuk li po re li chihab aan, teyabasiheb li trompeta sa chixjunil li tenamit. Aan li cutan nak nequexninkei c ut nequexmayejac re xtojbal rix le mac. 10 Teque xlokal li xlaje roxcal li chihab (50) xban nak li chihab aan santobresinbil ut re jun sahil cholejil. Sa li chihab aan teye resil nak chixjunileb le lokbil mos tecanak libre re nak tesuki k riquineb li rechalal. Ut teye ajcui resil nak eb li quexcayi xchocheb terechani cuichic. 11 Li chihab aan re jun sahil cholejil. Sa li chihab aan inca tex-auk chi moco tesic ru li trigo li nayola yal xjunes, chi moco tesic ru li uvas li inca tesabesi. 12 Chixjunil li chihab aan re jun sahil cholejil ut santobresinbil chok ere laex. Ut tetzaca ru li acui mk li xyola yal xjunes. 13 Sa li chihab ain, li re sahil cholejil, laex terechani cuichic le choch. 14 Cui tecayi le choch reheb le rech tenamitil, malaj ut telok echoch, mebalaki erib chi ribil erib. 15 Lix xtzak li choch aan a yal jo najtil tacuank li choch riquin li ani talokok re ut a yal jarub sut taelk li racui mk sa li choch aan toj tacuulak li chihab re sahil cholejil. 16 Cui toj cuan nabal li chihab, toj tacuulak li chihab re sahil cholejil, terto xtzak li
2 Taye

1Li

Li chihab re hilanc ut li chihab re sahil cholejil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO25

226

choch. Abanan cui inca chic qui li chihab, cubenak xtzak li choch xban nak moco nabal sut ta chic tekolok sa li choch aan. 17Mebalaki erib chi ribil erib. Chexucua ban cuu lain li Kacua le Dios. 18 Chebanu chixjunil li chakrab li quinque ere ut chepab le taklanquil inban re nak maca tachichii nk ere sa le naaj. 19 Taelk chi us li acui mk sa le choch ut tacuank chi nabal le tzacaemk. Ut texcuank chi tuktu le chol sa li naajej ain. 20 Mare teye, Caru takatzaca sa xcuuk li chihab cui inca naru toauk chi moco taruk takaxoc ru li kacui mk sa li chihab aan? 21 Lain texcuosobtesi sa cuak li chihab re nak tacuank nabal le tzacaemk re oxib chihab. 22 Nak yokex chi auc sa li xcuakxak li chihab toj yokex ajcui chixtzacanquil li xexoc sa xcuak li chihab. Ut toj yokex ajcui chixcuabal li xexoc nak tex-oc cuichic chi koloc sa li xbele li chihab. 23 Inca naru tecayi li choch chi junaj cua xban nak cue lain. Laex yal numelex arin. Chanchanex cuula. 24 Chijulticok ere nak nacayiman junak choch, laj echal re naru tixlok cuichic xca sut li naajej. 25 Cui tanebaok junak la cuech tenamitil toj retal nak tixcayi lix choch, tento nak li tzakal rechalal tixlok cuichic li choch re tixcol rix li choch li quixcayi li rechalal. 26 Cui junak cui nk maca li rechalal li talokok re li choch, cui tixtau xtumin mokon, taruk tixlok cuichic li naajej. 27Tixtoj lix tzak li choch li jo quial chic li tento tixtoj. Tixbir rix jarub chihab chic maji nacuulac li chihab re sahil cholejil nak tixcul raj cuichic lix naaj. 28 Abanan cui inca taruk tixtau lix tumin re tixlok cuichic lix choch, li naajej aan tacanak chok re li quilokoc re toj tacuulak li chihab re sahil cholejil. Sa li chihab aan, li choch takaxtesi k cuichic re laj echal re. 29 Cui junak li cui nk tixcayi li rochoch li cuan sa junak li tenamit sutsu sa tzac, li cui nk aan naru naxlok cuichic li rochoch li ac xcayi. Chiru li jun chihab naru tixlok cuichic li rochoch. 30 Abanan cui inca tixlok chiru li jun chihab, inca chic naru tixlok cui tanumek li jun chihab. Li cab tacanak chi junaj cua chok re li ani xlokoc re ut reheb li ralal xcajol. Inca chic takaxtesi k sa li chihab re sahil cholejil. 31 Abanan eb li cab li cuanqueb sa eb li coc tenamit li moco sutsuqueb ta sa tzac, chanchanakeb li calebal. Laj echal re naru tixlok cuichic li cab ut takaxtesi k cuichic re sa li chihab re sahil cholejil. 32 Ut chirix lix tenamiteb laj levita, jocain texbanu. Naru texlok cuichic lix naajeb yalak joke sa li naajej li quetzak eb aan. 33 Cui junak cui nk tixlok li rochoch laj levita, li cui nk aan tento taelk sa li cab nak tacuulak li chihab re sahil cholejil xban nak lix tenamiteb aan, aan li quebil reheb laj levita sa xyankeb laj Israel. 34 Abanan lix naajeb lix quetomk li cuan chixjun sutam lix tenamit inca naru texcayi xban nak li naajej aan reheb laj levita chi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

227

LEVTICO25

junaj cua. 35 Cui junak le rech tenamitil tanebaok ut tixtzama xtenkanquil eriquin, tento nak laex tetenka re nak taruk tacuank sa eyank. Tebanu re jo nequebanu reheb li jalaneb xtenamit malaj ut li yal numec re, re nak taruk tacuank sa eyank. 36 Mepatz ral li tumin li teque chi to re le rech tenamitil chi moco temak li caru reheb. Quehomak ban xnaaj le rech tenamitil sa le rochoch. Ut chexucua ru li Kacua le Dios. 37Mepatz ral li tumin li teque chi to re le rech tenamitil, chi moco teque chi terto lix cua. 38 Lain li Kacua le Dios. Lain quin-isin chak ere sa li naajej Egipto re nak tinque ere li naajej Canan ut re nak lainak le Dios. 39 Cui junak le rech tenamitil tanebaok nak cuan sa le rochoch ut tixcayi rib chi canjelac chok emos, meque sa cacuil canjel jo junak lokbil mos. 40 Tecul jo junak tojbil mos malaj ut jo jun li jalan xtenamit. Tacanjelak cheru toj sa li chihab re sahil cholejil. 41 Sa eb li cutan aan, li cui nk rochbeneb li ralal xcajol teelk sa erochoch ut texic cuichic sa xnaajeb lix tepaleb lix xetonil yucuaeb. 42 Eb laj Israel, aaneb lin mos lain li Kacua. Lain quin-isin chak reheb sa li naajej Egipto. Inca naru tecayi k chok lokbil mos. 43 Inca naru textaklank sa xbeneb sa joskil. Texucua ban cuu lain le Dios. 44 Naru telok le mos, jo ixk jo cui nk, sa xyankeb li jalan xtenamiteb li cuanqueb chejun sutam. 45 Naru telok chok emos li jalan xtenamiteb li cuanqueb sa eyank. Ut naru ajcui telok li ralal xcajol eb aan li teyolak sa le tenamit. 46 Eb aan tecanak chi canjelac chiruheb le ralal ecajol chi junelic. Abanan inca textaklank chi cau sa xbeneb le rech tenamitil. 47Mare junak li jalan xtenamit tabiomok sa eyank. Ut mare junak aj Israel tanebaok ut tixcayi rib jo mos re li jalan xtenamit li xbiomo malaj ut tixcayi rib riquin junak li rechalal li jalan xtenamit. 48 Nak ac xcayi rib, toj naru talokek cuichic. Junak li ras malaj li ri tzin naru nalokoc re. 49 Li rican malaj ut junak li ralal li rican, malaj ut jalan rechalal naru tixlok. Malaj ut cui naxtau lix tumin li cui nk aan naru tixtoj li tumin li quixcayi cui rib. 50 Li cui nk tixbir rix jarub chihab ac xcanjelac ut jarub chihab chic maji nacuulac li chihab re sahil cholejil. Ut lix tojbal li tixcul, aan juntaket riquin xtojbal junak li mos. 51 Cui toj nabal li chihab maji nacuulac li chihab re sahil cholejil, tento nak tixtoj nabal a yal jo nimal li quitoje cui nak quiloke. 52 Cui yal cuib oxib chihab chic ma nacuulac li chihab re sahil cholejil, tixbir rix jo nimal tixtoj a yal jarub chihab quicanjelac riquin li quilokoc re. 53 Laj echal re tixbanu re jo naxbanu reheb li mos li xque xcanjel re jun chihab. Ut inca naru tixrahobtesi. 54 Cui inca naloke cuichic sa eb li cutan aan, li cui nk rochbeneb li ralal xcajol tecanak libre sa li chihab re sahil cholejil. 55 Eb laj Israel, aaneb lin mos lain. Cueheb lain. Lain quin-isin reheb aran Egipto. Lain li Kacua lix Dioseb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO26

228

26

Kacua Dios quixye: Meyi b ejalanil dios chi moco epechbil dios, chi moco teyi b edios pec re telokoniheb. Chi moco chiruheb li pec teyi b junak retalil edios xban nak lain li Kacua le Dios. 2 Chequehak ban xlokal li hilobal cutan ut che-oxlokihak lin tabernculo. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 3 Cui tebanu li caru naxye sa li chakrab li xinque ere, ut cui tebanu li caru xinye ere, 4 lain tintakla li hab sa ruchichoch sa xkehil. Taelk chi us li acui mk sa li choch. Ut eb li che teuchi nk. 5 Nabal li ru li trigo tixque. Toj yokex ajcui chixsicbal nak tacuulak xkehil xsicbal ru li uvas. Ut nabal ru li uvas tixque. Toj maji ajcui nequechoy xsicbal ru li uvas nak tacuulak xkehil li auc. Textzacank chi us toj retal tacojlak echol. Sahak sa le chol ut cuankex sa xyalal sa le naaj. 6 Lain texinque chi cuanc sa tuktuquil usilal sa le naaj. Sa texcuark xban nak ma ani tasebesi nk ere. Lain tincuisi li josk aj xul sa le tenamit ut ma ani taoc eriquin chi pletic. 7 Laex teralinaheb li xic nequeiloc ere ut tecamsiheb chi chi ch. 8 Yal ob ajcui ere laex teralinaheb jun ciento li xic nequeiloc ere. Ut jun ciento ere laex teralinaheb lajeb mil. Ut tecamsiheb chi chi ch li xic nequeiloc ere. 9 Lain tinbanu usilal ere. Texcuosobtesi ut texnabalok. Junelic xakxok xcuanquil li contrato li quinbanu eriquin. 10 Toj yokex ajcui chixtzacanquil li xesic jun haber ut li jo quial chic li maji nequechoy terisi sa li cab li nequexoc cui li ru le racui mk re texoc cui li toj yokex chixsicbal. 11 Lain tincuank sa eyank ut inca texintzektana. 12 Lain junelic cuankin eriquin. Lainak le Dios ut laexak lin tenamit. 13 Lain li Kacua le Dios. Lain quin-isin chak ere Egipto re nak inca chic texcuank chok rahobtesinbil mos. Chanchan nak cuan li yugo sa ecux nak quexcuan rubel xcuanquileb. Abanan lain quexcuisi rubel xcuanquileb. Anakcuan naru tetaksi le rilobal nak texbek.

Li Kacua tarosobtesiheb li nequexbanu li caru naxye


1Li

cui laex inca nequerabi li caru ninye ut cui inca nequebanu li naxye sa li chakrab li xinque ere, texinque chixtojbal emac. 15 Cui laex tetzektana lin chakrab ut inca teculuban ut cui inca nequeque sa echol li caru ninye ut cui laex terisi xcuanquil li contrato li quinbanu eriquin, 16 lain texinque chixtojbal rix le mac. Xiu xiu chic cuankex. Ut lain tintakla chak li raylal sa eben. Tintakla li yajel li inca naru xbanbal.

14 Abanan

Li Kacua tixque chixtojbal xmaqueb li tenamit cui texket lix chakrab

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

229

LEVTICO26

Ut tintakla li caki yajel sa eben tixlubtesi le tibel ut tarocsi xyajel li xnak eru. Tex-auk raj chic, abanan moco tetzaca ta chic. Aaneb ban chic li xic nequeiloc ere tetzacank re. 17 Lain inca chic texintenka. Texincanab ejunes re nak li xic nequeiloc ere tenumtak sa eben ut tetaklank sa eben. Tex-eleli k chiruheb usta inca yokeb cheralinanquil. 18 Abanan cui toj inca ajcui tex-abi nk chicuu nak acak xecul chixjunil li raylal ain, lain tinque xtzakob lix tojbal rix le mac. Cuukub sut chic tetoj rix le mac. 19 Lain tincuisi le ketketil ut inca chic tenimobresi erib. Inca chic tixque li hab. Ut tachakik le choch ut tacacuuk jo xcacuil li chi ch bronce. 20 Macaak aj e nak tetacuasi erib chi canjelac xban nak inca chic taelk li 21 Ut cui toj yokex ajcui acui mk sa le naaj ut inca chic teuchi nk li che. xketketinquil erib chicuu ut inca tebanu li caru ninye, lain texinque cuichic cuukub sut chixtojbal emac. 22 Tintakla li josk aj xul sa eyank ut telajexcamsiheb le cocal ut texcamsi le quetomk. Moco quihex ta chic texcanak. Ut ma ani chic tenumek sa eb li be. 23 Ut cui ac xecul chixjunil li raylal ain, abanan cui toj inca nequecul le kusbal ut xic nequineril, 24 lain tinjoskok eriquin ut cuukub sut chic li raylal li tintakla sa eben re xtojbal rix le mac. 25 Lain tintaklaheb li xic nequeiloc ere chi pletic eriquin re xtojbal rix le mac nak xeket lin contrato. Nak texxic sa eb li tenamit chixcolbal erib, lain tintakla li rax camc sa eben ut laex tekaxtesi erib sa rukeb li xic nequeiloc ere. 26 Inca chic tacuank chi tzakal le tzacaemk. Lajeb chi ixk texyi b li caxlan cua sa jun chi horno. Ajlanbil chic li caxlan cua li tecul. Ut nak ac xecua chixjunil, inca tatzaklok ere. 27 Cui toj teketketi erib chicuu nak ac xecul li raylal ain, ut inca tebanu li caru ninye, 28 tanumtak lin joskil sa eben. Cuukub sut chic li raylal li tinque sa eben. 29 Textzocak toj retal tetiu xtibeleb le ralal ecajol. 30 Lain tintan li naajej li najt xteram li nequexlokonin cui. Ut tinjuc li artal li nequecat cui le pom. Ut lain tintub le camenak sa xbeneb le yi banbil dios, li moco yoyoqueb ta. Ut xic chic texcuil. 31 Lain tinjuquiheb le tenamit ut tinsacheb chi junaj cua eb li naajej li nequexlokonin cui. Ut inca chic tincul le sununquil ban li nequecat chicuu. 32 Lain tinsach ru le naaj. Ut tesach xcholeb li xic nequeiloc ere li cuanqueb aran. 33 Lain tinjequi eru sa xyankeb li xni nkal ru tenamit. Ut tebinque li xic nequeiloc ere cheralinanquil riquin chi ch. Tinsach ru le naaj ut juquinbilakeb chic le tenamit. 34 Ut li choch tasahok xchol chi hilanc chixjunil li chihab nak cuankex chak sa xtenamiteb li xic nequeiloc ere. Li choch ain tahilank. 35 Chixjunil li chihab nak ma anihakex sa li naajej ain, li choch tasahok xchol ut tahilank xban nak laex inca xeque chi hilanc sa li chihab nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO26,27

230

tento raj xhilan. 36 Ut eb li inca tesachek ru lain tinque xxiuheb sa li naajej li cuankeb cui. Texucuak chiruheb li xic nequeiloc reheb. Ut teelelik yal xban xyab li xak che nak na-ecasi c xban li ik. Tealinak xban xxiuheb ut tetanek xban xxiuheb usta ma ani yok chi alinanc reheb. 37 Nak yokeb chi elelic textichi ribeb chi ribileb rib usta ma ani yok chi alinanc reheb. Ut inca teruk chixcolbal ribeb chiruheb li xic nequeiloc reheb. 38 Laex tex-osok sa xyankeb li xni nkal ru tenamit. Ut tex-osok sa xnaajeb li xic nequeiloc ere. 39 Li jo quialex li inca texosok kaxal ra tecul ut tacuasinbilakex sa lix naajeb li xic nequeiloc ere xban le mac ut xban lix maqueb le na eyucua. 40 Laex tayotek echol xban li mac quebanu ut xban li mac quexbanu chak le na eyucua nak quinextzektana ut quexket lin chakrab. 41 Ut laex teque retal nak xmac aan nak quebintakla sa xtenamiteb li xic nequeiloc ere. Nak tecubsi erib ut teculuban sa eben lix tojbal rix le mac, 42 tajulticok cue li contrato li quinbanu riquineb laj Jacob, laj Isaac, ut laj Abraham. Ut tajulticok cue li choch. 43 Ma ani chic cuank aran ut li choch tasahok sa xchol chi hilanc. Tento nak laex aj Israel teculuban sa eben xtojbal rix li mac quebanu nak queket lin chakrab ut xic queril li quexintakla cui. 44 Usta xetzektana lin chakrab ut usta cuanquex sa xtenamiteb li xic nequeiloc ere, abanan lain inca texintzektana, chi moco texsachk sa inchol. Inca tinsach eru xban nak toj cuan sa inchol li contrato quinbanu riquineb le xetonil yucua. Lain li Kacua le Dios. 45 Tajulticok ban cue li contrato li quinbanu riquineb le xetonil yucua nak quecuisi chak sa li tenamit Egipto chiruheb li xni nkal ru tenamit re nak lainak chic lix Dioseb, chan li Kacua. 46 Aaneb ain li chakrab, li tijleb ut lix taklanquileb li quixque li Kacua re laj Moiss sa li tzul Sina chok reheb laj Israel.

27

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Tatatinak riquineb laj Israel ut taye reheb chi jocain. Cui junak li cristian naxyechii li caak re ru re li Kacua naru naxtoj riquin tumin li caru quixyechii. Aan ain li jo quial tento xtojbal: 3 Cui li quiyechii c, aan cui nk li ac xbanu junmay chihab toj tacuulak oxcal chihab (60) tento xtojbal lajeb roxcal (50) chi tumin plata jo xbisbal li tumin re lix tabernculo li Kacua. 4 Abanan cui li quiyechii c, aan ixk, tento xtojbal lajeb xcacal (30) chi tumin plata. 5 Abanan cui li quiyechii c, aan china al ut cuan ob chihab re nacuulac toj sa li junmay chihab, tento xtojbal junmay chi tumin plata. Abanan, cui xkaal li quiyechii c,

1Li

Li caak re ru kaxtesinbil re li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

231

LEVTICO27

tento xtojbal lajeb chi tumin plata. 6 Abanan cui li quiyechii c, aan telom ut cuan jun po re nacuulac toj sa li ob chihab tento xtojbal ob chi tumin plata. Abanan cui xkaal, tento xtojbal oxib chi tumin plata. 7 Cui li jun aan cui nk ut cuan numenak oxcal (60) chihab re, tento xtojbal olaju (15) chi tumin plata. Abanan cui ixk tento xtojbal lajeb chi tumin plata. 8 Ut cui li quiyechiin re li Kacua neba ut inca tixcuy xtojbal, tento nak tacamek riquin laj tij. Ut laj tij, aan li yal re sa xben jo nimal naru tixtoj. 9 Abanan cui li caru texyechii, aan xul xcomoneb li naquehe chok mayej chiru li Kacua, li xul li quebil re li Kacua santobresinbilak. 10 Ut li cui nk li quixyechii li xul inca naru naxjal ru li xul li tixque, usta chabil raj li tixjal usta inca. Cui ut naxbanu, li cuib chi xul kaxtesinbilakeb re li Kacua. 11 Cui ut li cui nk tixque junak li xul xcomon li inca naquehe chok mayej, tento nak li cui nk tixcam li xul riquin laj tij. 12 Ut laj tij tixye jo nimal xtzak a yal chanru li xul, ma chabil malaj ut inca chabil. Jo tixye laj tij, jocan tatojek. 13 Ut cui li cui nk taraj tixlok cuichic li xul aan, tixtoj chi tzakal lix tzak, ut tixque junk may ral li junk ciento sa xben lix tzak. 14 Cui junak naxyechii li rochoch re li Kacua, laj tij, aan li tayehok re jo nimal xtzak a yal chanru li cab, ma chabil malaj ut inca. Jo tixye laj tij, jocan tatojek. 15 Cui ut li jun li quixyechii li rochoch naraj tixlok cuichic, tento nak tixtoj chi tzakal lix tzak ut tixque junk may ral li junk ciento sa xben lix tzak. 16 Cui junak naxyechii lix choch re li Kacua, lix tzak aan a yal jo quial li iyaj taoc sa li choch. Lix tzak, aan lajeb roxcal (50) chi tumin plata re li cuib ciento riquin junmay litro li cebada. 17 Cui ut naxyechii lix choch sa li chihab re sahil cholejil, a yal jo nimal lix tzak, aan li tixtoj. 18 Abanan cui naxyechii lix choch nak ac xnume li chihab re sahil cholejil, laj tij aan li tayehok re jo nimal lix tzak, a yal jarub chihab toj tacuulak li chihab re sahil cholejil. 19 Cui li cui nk li quixkaxtesi lix choch re li Kacua taraj tixlok cuichic, tento nak tixtoj chi tzakal lix tzak. Ut tixque junk may ral li junk ciento sa xben lix tzak. 20 Abanan cui ut li cui nk inca tixlok cuichic lix choch re tixcol rix, malaj ut mare tacayi k re jalan cui nk, inca chic naru tixlok. 21 Ut nak tacanak libre li choch sa li chihab re sahil cholejil, li choch aan kaxtesinbil re li Kacua. Ut tacanak chok reheb laj tij. 22 Cui junak li cui nk tixkaxtesi re li Kacua junak li choch li quixlok, ut macua xcomoneb li quirechani riquin lix yucua, 23 laj tij, aan li tayehok re jo nimal xtzak, a yal jarub chihab tacuank riquin toj tacuulak li chihab re sahil cholejil. Ut sa ajcui li cutan aan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LEVTICO27

232

li cui nk tixtoj lix tzak li ac yebil. Ut lix tzak li choch aan kaxtesinbil re li Kacua. 24 Ut sa li chihab re sahil cholejil li choch tacanak cuichic chok re laj echal re li quicayin re. 25 Chixjunil lix tzak li caak re ru taquehek a yal chanru li bisleb li nacanjelac sa li tabernculo. 26 Ma ani naru tixyechii re li Kacua li xben xul li nayola, xban nak aan ac re li Kacua. Usta cuacax, usta carner li xben li nayola, aan re li Kacua. 27 Cui aan jun li xul li inca naquehe chok mayej, li cui nk naru tixlok cuichic ut tixtoj lix tzak li naxye laj tij. Ut tixque junk may ral li junk ciento sa xben lix tzak li xul. Cui ut li cui nk inca tixlok, li xul tacayi k re jalan cui nk ut tixtoj li jo nimal xtzak. 28 Abanan li caak re ru kaxtesinbil re li Kacua chi junaj cua inca naru xcayinquil chi moco naru xlokbal, usta cristian, usta xul, usta choch, xban nak aan ac kaxtesinbil chi junaj cua re li Kacua. 29 Cui junak cristian ac tenebanbil camc sa xben inca naru talokek re xcolbal rix. Tento nak tacamsi k. 30 Li junju nk sa xlajet kil li ru li acui mk li na-el sa li choch, jo ajcui li junjunk sa xlajetkil li ru li che re li Kacua. Ac cholcho nak aan re li Kacua. 31 Cui junak cui nk taraj tixlok cuichic chok re, tento tixtoj chi tzakal xtzak ut tixque ajcui junk may ral li junk ciento sa xben lix tzak. 32 Li junjunk sa xlajetkil li quetomk, usta cuacax usta carner, re li Kacua. Nak yo rajlanquileb li xul, li junjunk sa xlajetkil re li Kacua. 33 Laj echal re li xul inca naru tixjal ruheb li xul, chi moco tixque ruchileb. Cui ut naxjal ruheb li xul, li cuib chi xul kaxtesinbilakeb re li Kacua ut inca chic naru tixlokeb. 34 Aaneb ain li chakrab li quixque li Dios reheb laj Israel, li quixque re laj Moiss sa li tzul Sina.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Nmeros

Kacua quiatinac riquin laj Moiss sa li xben cutan re li xcab po nak ac yo chic xcab chihab reliqueb chak laj Israel aran Egipto. Quiatinac riquin sa li tabernculo nak cuanqueb sa li chaki choch aran Sina. Quixye re: 2 Laat ut laj Aarn terajlaheb laj Israel. Tetzi ba xcabaeb li junjunk chi cui nk sa li junjunk xtepaleb a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 3 Laat acuochben laj Aarn tetzi ba xcabaeb li cui nk li cuan junmay chihab reheb, joqueb ajcui li ac numenakeb junmay chihab. Tetzi ba xcabaeb li naru teoquenk sa li plet. 4 Ut cuankeb ajcui chetenkanquil li nequecamoc be sa xyankeb li junjunk xtepaleb laj Israel. 5 Aaneb ain lix cabaeb li cui nk li tetenkank ere. Laj Elisur, li ralal laj Sedeur, aan li najolomin reheb lix tepaleb li ralal xcajol laj Rubn. 6 Laj Selumiel, li ralal laj Zurisadai, aan li najolomin reheb lix tepaleb li ralal xcajol laj Simen. 7 Laj Naasn li ralal laj Aminadab, aan li najolomin reheb lix tepaleb li ralal xcajol laj Jud. 8 Laj Natanael li ralal laj Zuar, aan li najolomin reheb lix tepaleb li ralal xcajol laj Isacar. 9 Laj Eliab li ralal laj Heln, aan li najolomin reheb lix tepaleb li ralal xcajol laj Zabuln. 10 Ut sa xyankeb lix tepaleb li ralal xcajol laj Jos, aan laj Elisama li ralal laj Amiud li najolomin reheb lix tepaleb li ralal xcajol laj Efran; ut laj Gamaliel li ralal laj Pedasur, aan li najolomin reheb lix tepaleb li ralal xcajol laj Manass. 11 Laj Abidn, li ralal laj Gedeoni, aan li najolomin reheb lix tepaleb li ralal xcajol laj Benjamn. 12 Laj Ahiezer li ralal laj Amisadai, aan li najolomin reheb lix tepaleb li ralal xcajol laj Dan. 13 Laj Pagiel, li ralal laj Ocrn, aan li najolomin reheb lix tepaleb li ralal xcajol laj Aser. 14 Laj Eliasaf li ralal laj Deuel, aan li najolomin reheb lix tepaleb li ralal

1Li

Queajlac eb li ralal xcajol laj Israel

233
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS1

234

xcajol laj Gad. 15 Ut laj Ahira, li ralal laj Enn, aan li najolomin reheb lix tepaleb li ralal xcajol laj Neftal. 16 Aaneb ain li cui nk li quexakabac chi tenkanc chi rajlanquileb li cui nk. Aaneb li nequejolomin reheb li junjunk chixtepaleb laj Israel. 17 Laj Moiss ut laj Aarn quexbokeb li cui nk ain li quesique ruheb. 18 Ut sa li xben cutan re li xcab po quexchutubeb ru chixjunileb laj Israel ut quextzi ba xcabaeb chixjunileb li cui nk li cuan junmay chihab reheb, joqueb ajcui li ac numenakeb junmay chihab. Quextzi ba xcabaeb a yal ani lix xetonil yucuaeb li junjunk. 19 Laj Moiss quirajlaheb sa li chaki choch Sina jo quiyehe re xban li Kacua. 20 Quitzi bac xcabaeb li ralal xcajol laj Rubn li xben ralal laj Israel li ac xexbanu junmay chihab re teoc chok soldado. Queajlac a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 21 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Rubn queajlac cuakib roxcal mil riquin ob ciento (46,500) chi cui nk. 22 Quetzi bac xcabaeb li ralal xcajol laj Simen li ac xexbanu junmay chihab re teoc chok soldado. Queajlac a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 23 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Simen queajlac belelaju roxcal riquin oxib ciento (59,300) chi cui nk. 24 Quetzi bac xcabaeb li ralal xcajol laj Gad li ac xexbanu junmay chihab re teoc chok soldado. Queajlac a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 25 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Gad queajlac ob roxcal mil riquin cuakib ciento riquin lajeb roxcal (45,650) chi cui nk. 26 Quetzi bac xcabaeb li ralal xcajol laj Jud li ac xexbanu junmay chihab re teoc chok soldado. Queajlac a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 27 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud queajlac calaju xcacal mil riquin cuakib ciento (74,600) chi cui nk. 28 Quetzi bac xcabaeb li ralal xcajol laj Isacar li ac xexbanu junmay chihab re teoc chok soldado. Queajlac a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 29 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Isacar queajlac calaju roxcal mil riquin cahib ciento (54,400) chi cui nk. 30 Quetzi bac xcabaeb li ralal xcajol laj Zabuln li ac xexbanu junmay chihab re teoc chok soldado. Queajlac a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 31 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Zabuln queajlac cuuklaju roxcal mil riquin cahib ciento (57,400) chi cui nk. 32 Queajlac li ralal xcajol laj Jos. Quetzi bac xcabaeb li ralal xcajol laj Efran li ac xexbanu junmay chihab re teoc chok soldado. Queajlac a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 33 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Efran queajlac cacal mil riquin ob ciento (40,500) chi cui nk. 34 Quetzi bac xcabaeb li ralal xcajol laj Manass li ac xexbanu junmay chihab re teoc chok soldado. Queajlac a yal chanru xquialeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

235

NMEROS1

sa li junjunk cabal. 35 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Manass queajlac cablaju xcacal mil riquin cuib ciento (32,200) chi cui nk. 36 Quetzi bac xcabaeb li ralal xcajol laj Benjamn li ac xexbanu junmay chihab re teoc chok soldado. Queajlac a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 37 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Benjamn queajlac olaju xcacal mil riquin cahib ciento (35,400) chi cui nk. 38 Quetzi bac xcabaeb li ralal xcajol laj Dan li ac xexbanu junmay chihab re teoc chok soldado. Queajlac a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 39 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Dan queajlac cuib xcacal mil riquin cuukub ciento (62,700) chi cui nk. 40 Quetzi bac xcabaeb li ralal xcajol laj Aser li ac xexbanu junmay chihab re teoc chok soldado. Queajlac a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 41 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Aser queajlac jun roxcal mil riquin ob ciento (41,500) chi cui nk. 42 Quetzi bac xcaba li ralal xcajol laj Neftal li ac xexbanu junmay chihab re teoc chok soldado. Queajlac a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 43 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Neftal queajlac oxlaju roxcal mil riquin cahib ciento (53,400) chi cui nk. 44 Aaneb ain li cui nk li queajlac xbaneb laj Moiss ut laj Aarn rochbeneb li cablaju li cui nk li nequejolomin reheb li junjunk tep li ralal xcajol laj Israel. 45 Queajlac chixjunileb laj Israel li ac xexbanu junmay chihab li taruk teoc chok soldado. Queajlac a yal chanru xquialeb sa xtepaleb lix yucuaeb. 46 Chixjunileb li queajlac cuanqueb cuakib ciento mil riquin oxib mil ut riquin ob ciento riquin lajeb roxcal (603,550). 47 Abanan, eb li ralal xcajol laj Lev inca queajlac rochbeneb li jun chol chic laj Israel, 48 xban nak jocan quixye li Kacua re laj Moiss. 49 Quixye re: Nak terajlaheb laj Israel inca terajlaheb li ralal xcajol laj Lev. 50 Texakabeb ban li ralal xcajol laj Lev chi canjelac sa li tabernculo ut aaneb li teilok re chixjunil li nacanjelac aran. Texyi b lix muhebaleb chi xjun sutam li tabernculo. 51 Ut nak eb laj Israel texjal xnaaj li tabernculo, eb li ralal xcajol laj Lev tehitok re ut aaneb ajcui li texakabank re nak tehilank sa jalan naajej. Cui junak jalan tajilok riquin li tabernculo sa li honal aan, li jun aan tacamsi k. 52 Li junjunk tep li ralal xcajol laj Israel texyi b lix muhebaleb chi chutal rochbeneb lix soldad. Ut texxakab lix bandereb chixcatk lix muhebaleb. 53 Ut eb li ralal xcajol laj Lev texyi b lix muhebaleb chi xjun sutam li tabernculo. Ut aaneb li teilok re, re nak li Dios inca tajoskok sa xbeneb laj Israel. 54 Ut eb laj Israel quexbanu chixjunil li quixye li Kacua Dios re laj Moiss.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS2

236 Li Dios quixye reheb nak tecuank chi junjunk chutal eb laj Israel

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut laj Aarn ut quixye reheb: laj Israel texyi b lix muhebaleb chi xjun sutam li tabernculo ut najt cachin riquin. Chi junjunk chutal texyi b lix muhebaleb ut texxakab lix bandereb chok retalil lix tepaleb lix yucuaeb. 3 Eb li ralal xcajol laj Jud texyi b lix muhebaleb sa li este ut texxakab lix bandereb chok retalileb. Ut laj Naasn, li ralal laj Aminadab, aan li tacamok be chiruheb. 4 Calaju xcacal mil riquin cuakib ciento (74,600) li soldado tecanak rubel xtakl laj Naasn. 5 Ut chixcatk lix muhebaleb li ralal xcajol laj Jud texyi b lix muhebaleb li ralal xcajol laj Isacar. Ut laj Natanael li ralal laj Zuar, aan li tacamok be chiruheb. 6 Calaju roxcal mil riquin cahib ciento (54,400) li soldado li tecanak rubel xtakl laj Natanael. 7 Ut chixcatk lix naajeb laj Isacar texyi b lix muhebaleb li ralal xcajol laj Zabuln. Ut laj Eliab li ralal laj Heln, aan li tacamok be chiruheb. 8 Ut eb li soldado li tecanak rubel xtakl laj Eliab cuanqueb cuuklaju roxcal mil riquin cahib ciento (57,400). 9 Jun ciento mil riquin cuakib rocal mil ut cahib ciento (186,400) chixjunileb li soldado li teoquenk sa xyankeb laj Jud. Aaneb li texic chi ubej nak texic sa jalan naajej. 10 Eb li ralal xcajol laj Rubn texyi b lix muhebaleb sa li sur ut texxakab lix bandereb chok retalileb. Laj Elisur li ralal laj Sedeur, aan li tacamok be chiruheb. 11 Cuakib roxcal mil riquin ob ciento (46,500) li soldado li tecanak rubel xtakl laj Elisur. 12 Chixcatk lix naajeb laj Rubn texyi b lix muhebaleb li ralal xcajol laj Simen. Ut laj Selumiel li ralal laj Zurisadai, aan li tacamok be chiruheb. 13 Belelaju roxcal mil riquin oxib ciento (59,300) li soldado li tecanak rubel xtakl laj Selumiel. 14 Chixcatk lix naajeb laj Simen texyi b lix muhebaleb li ralal xcajol laj Gad. Ut laj Eliasaf li ralal laj Reuel, aan li tacamok be chiruheb. 15 O b roxcal mil riquin cuakib ciento riquin lajeb roxcal (45,650) li soldado li tecanak rubel xtakl laj Eliasaf. 16 Jun ciento riquin junlaju roxcal mil riquin cahib ciento riquin lajeb roxcal (151,450) chixjunileb li teoquenk sa xyankeb laj Rubn. Aaneb li texic sa li xcab tasal nak texjal lix naajeb. 17 Eb laj levita texic chirixeb li ralal xcajol laj Gad. Texic sa xyiheb laj Israel ut texcam li tabernculo. Texic chi chutal jo nak quexyi b lix muhebaleb chi chutal. Ac re reheb lix bandereb li texcam chok retalileb. 18 Eb li ralal xcajol laj Efran texyi b lix muhebaleb sa li oeste. Ut texxakab lix bandereb chok retalileb. Ut
2 Eb

1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

237

NMEROS2,3

laj Elisama li ralal laj Amiud, aan li tacamok be chiruheb. 19 Cacal mil riquin ob ciento (40,500) li soldado li tecanak rubel xtakl laj Elisama. 20 Ut chixcatk lix naajeb li ralal xcajol laj Efran texyi b lix muhebaleb li ralal xcajol laj Manass. Ut laj Gamaliel li ralal laj Pedasur, aan li tacamok be chiruheb. 21 Cablaju xcacal mil riquin cuib ciento (32,200) li soldado li tecanak rubel xtakl laj Gamaliel. 22 Chixcatk lix naajeb li ralal xcajol laj Manass texyi b lix muhebaleb li ralal xcajol laj Benjamn. Ut laj Abidn li ralal laj Gedeoni, aan li tacamok be chiruheb. 23 Olaju xcacal mil riquin cahib ciento (35,400) li soldado li tecanak rubel xtakl laj Abidn. 24 Jun ciento mil riquin cuakxakib mil riquin jun ciento (108,100) chixjunileb li teoquenk sa xyankeb laj Efran. Aaneb li texic sa li rox tasal nak texjal lix naajeb. 25 Eb li ralal xcajol laj Dan texyi b lix muhebaleb sa li norte. Ut texxakab lix bandereb chok retalileb. Ut laj Ahiezer li ralal laj Amisadai, aan li tacamok be chiruheb. 26 Cuib xcacal mil riquin cuukub ciento (62,700) li soldado li tecanak rubel xtakl laj Amisadai. 27 Chixcatk lix naajeb laj Dan texyi b lix muhebaleb li ralal xcajol laj Aser. Ut laj Pagiel li ralal laj Ocrn, aan li tacamok be chiruheb. 28 Jun roxcal mil riquin ob ciento (41,500) li soldado li tecanak rubel xtakl laj Pagiel. 29 Chixcatk lix muhebaleb laj Aser texyi b lix muhebaleb li ralal xcajol laj Neftal. Ut laj Ahira li ralal laj Enn, aan li tacamok be chiruheb. 30 Oxlaju roxcal mil riquin cahib ciento (53,400) li soldado li tecanak rubel xtakl laj Ahira. 31 Jun ciento mil riquin cuuklaju roxcal mil riquin cuakib ciento (157,600) chixjunileb li teoquenk sa xyankeb laj Dan. Aaneb li texic chi ixbej nak texjal lix naajeb. Ac re reheb lix bandereb li texcam chok retalileb. 32 Cuakib ciento mil riquin oxib mil riquin ob ciento riquin lajeb roxcal (603,550) chixjunileb li cui nk li queajlac chi chutal a yal chanru xquialeb sa xtepaleb lix yucuaeb. 33 Eb laj levita inca queajlac rochbeneb li jun chol chic laj Israel xban nak li Kacua quixye re laj Moiss nak inca teajlak. 34 Eb laj Israel quexbanu jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. Quexyi b lix muhebaleb ut quexxakab xbandereb jo quiyehe reheb. Ut quebec chi chutal, a yal chanru xquial li ralal xcajol lix yucuaeb.

ain li ralal xcajol laj Aarn ut laj Moiss sa eb li cutan nak li Kacua quiatinac riquin laj Moiss sa li tzul Sina. 2 Aaneb ain lix cabaeb li ralal xcajol laj Aarn: laj Nadab li asbej, laj Abi, laj Eleazar ut

1Aaneb

Li canjel tento texbanu eb laj levita

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS3

238

laj Itamar. 3 Aaneb ain lix cabaeb li ralal laj Aarn, li sicbil ruheb chi canjelac chok aj tij. Quiquehe li aceite sa xjolomeb nak quexakabac chi canjelac chok aj tij. 4 Laj Nadab ut laj Abi quecam nak yoqueb chi mayejac chiru li Kacua sa li chaki choch Sina. Quecam xban nak inca quexbanu jo quixye li Kacua. Macaeb ralal. Jocan nak xjuneseb chic laj Eleazar ut laj Itamar quecanjelac chok aj tij nak toj yoyo laj Aarn lix yucuaeb. 5 Quiatinac li Kacua riquin laj Moiss ut quixye re: 6 Cameb chak laj levita ut taxakabeb chixtenkanquil laj Aarn. 7Texbanu li caru naxye laj Aarn ut tecanjelak chiruheb laj Israel nak texbanu li canjel sa li tabernculo. 8 Aaneb li texocok reheb li caak re ru li nacanjelac sa li tabernculo. Tecanjelak chiruheb laj Israel nak texbanu li canjel li uxc naraj sa li tabernculo. 9 Takaxtesiheb laj levita chi canjelac chiruheb laj Aarn ut eb li ralal xban nak aaneb li sicbil ruheb sa xyankeb laj Israel chi canjelac chiru sa li tabernculo. 10 Taxakabeb laj Aarn ut eb li ralal chi canjelac chok aj tij. Ut li jalan tenachok riquin li tabernculo tecamk. 11 Ut quixye ajcui li Kacua re laj Moiss: 12 Lain xinsiqueb ru laj levitas sa xyankeb laj Israel chok ruchil li xben ralaleb xban nak chixjunileb li xben alalbej cueheb lain. 13 Jocan nak eb laj levitas cueheb lain, xban nak li xben li nayola cue lain chalen najter nak xinqueheb chi camsi c li xben alalbej aran Egipto. Xinsiqueb ru li xben alalbej ut cueheb lain. Usta cui nk, usta xul, cuehakeb lain li Kacua. 14 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss sa li chaki choch Sina ut quixye re: 15 Tacuajlaheb li ralal xcajol laj Lev chi chutal, a yal chanru xquial sa li junjunk cabal. Tacuajla chixjunileb li cuanqueb jun po re jo eb ajcui li numenakeb jun po. 16 Ut laj Moiss quirajlaheb jo quiyehe re xban li Kacua. 17Aaneb ain li ralal laj Lev: laj Gersn, laj Coat, ut laj Merari. 18 Eb li ralal laj Gersn, aaneb laj Libni ut laj Simei. 19 Eb li ralal laj Coat, aaneb laj Amram, laj Izhar, laj Hebrn ut laj Uziel. 20 Eb li ralal laj Merari, aaneb laj Mahli ut laj Musi. Aaneb li ralal xcajol laj Lev a yal chanru xquial lix tepaleb. 21 Laj Gersn, aan lix xetonil yucua li ralal xcajol laj Libni ut eb li ralal xcajol laj Simei. 22 Cuukub mil riquin ob ciento (7,500) chixjunileb li telom li ac cuan jun po reheb, jo eb ajcui li numenakeb jun po. 23 Eb li ralal xcajol laj Gersn, aaneb li texyi b lix muhebaleb chirix li tabernculo sa li oeste. 24 Laj Eliasaf, li ralal laj Lael, aan li tacamok be chiruheb li ralal xcajol laj Gersn. 25 Eb li ralal xcajol laj Gersn, aaneb li teilok re li tabernculo ut li tzum li natzapoc re, jo ajcui li ticr li cuan sa li oquebal. 26 Aaneb ajcui li teilok re li ticr li cuan sa li nebal li cuan chi xjun sutam li tabernculo ut teilok re li artal, jo ajcui li ticr li cuan sa li oquebal re li nebal, jo eb ajcui li cam ut chixjunil li caak re ru li tacanjelak sa li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

239

NMEROS3

canjel aan. 27Laj Coat, aan lix xetonil yucuaeb li ralal xcajol laj Amram, laj Izhar, laj Hebrn ut laj Uziel. 28 Cuakxakib mil riquin cuakib ciento (8,600) chixjunileb li cui nk. Cuanqueb sa ajl chixjunileb li telom usta toja jun po cuan reheb. 29 Eb li ralal xcajol laj Coat, aaneb li texyi b lix muhebaleb chixcatk li tabernculo sa li sur. 30 Laj Elizafn, li ralal laj Uziel, aan li tataklank sa xbeneb li ralal xcajol laj Coat. 31 Sa xcuenteb aan kaxtesinbil li Loklaj Cax, li mex, lix naaj li candil, eb li artal, ut li caak re ru li nacanjelac sa li tabernculo, jo ajcui li nimla ticr li naramoc re li Loklaj Santil Naajej, ut chixjunil li nacanjelac sa li Santil Naajej. 32 Laj Eleazar li ralal laj Aarn laj tij, aan li najolomin reheb laj levitas li nequecanjelac sa li Santil Naajej. 33 Ut eb li ralal xcajol laj Merari, aaneb laj Mahlita ut laj Musita. 34 Cuakib mil riquin cuib ciento (6,200) chixjunileb li cui nk. Cuanqueb sa ajl chixjunileb li telom usta toja jun po cuan reheb. 35 Eb li ralal xcajol laj Merari, aaneb li texyi b lix muhebaleb chixcatk li tabernculo sa li norte. Laj Zuriel li ralal laj Abihail, aan li tataklank sa xbeneb. 36 Eb li ralal xcajol laj Merari, aaneb li teilok reheb lix cheel li tabernculo, li okech, li cochlebal ut chixjunil li caak chic re ru li nacanjelac re li tabernculo. 37 Aaneb ajcui li teilok reheb li che li nacanjelac chixjun sutam li nebal, rochbeneb lix cochlebal, jo ajcui lix camal ut li che li nachapoc re sa choch. 38 Laj Moiss rochbeneb laj Aarn ut eb li ralal texyi b lix muhebaleb chixcatk li tabernculo sa li este chiru li oquebal re li tabernculo. Aaneb li teilok re li Santil Naajej sa xcabaeb laj Israel. Cui junak jalan taxic cuan cui li tabernculo, li jun aan tacamsi k. 39 Cuib xcacal mil (22,000) chixjunileb li cui nk li queajlac jo quixye li Kacua re laj Moiss ut laj Aarn. Cuanqueb sa ajl chixjunileb li telom, usta toja jun po cuan reheb. 40 Li Kacua quixye re laj Moiss: Tacuajlaheb chixjunileb li xben ralaleb laj Israel li cuan jun po reheb jo eb ajcui li ac numenakeb jun po ut tatzi ba lix cabaeb. 41 Takaxtesiheb chok cue eb laj levitas chok ruchil li xben ralaleb laj Israel. Ut takaxtesiheb ajcui chok cue lix quetomkeb laj levita chok ruchil lix xben ral lix quetomkeb laj Israel. Lain li Kacua, chan. 42 Ut laj Moiss quirajla chixjunileb li xben ralaleb laj Israel jo quiyehe re xban li Kacua. 43 Cuib xcacal mil riquin cuib ciento riquin oxlaju xcacal (22,273) chixjunileb li telom aj Israel li ac quexbanu jun po li ac tzi banbil xcabaeb. 44 Li Kacua quixye re laj Moiss: 45 Takaxtesiheb chok cue eb laj levita chok ruchileb li xben ralaleb laj Israel. Ut takaxtesiheb ajcui chok cue lix quetomkeb laj levita chok ruchil lix quetomkeb laj Israel. Eb laj levita cueheb lain li Kacua. 46 Eb li xben ralaleb laj Israel kaxal nabaleb chiruheb laj levita. Cuib ciento riquin oxlaju xcacal (273) nequexkax eb laj levita. Tento nak textoj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS3,4

240

rixeb aan. 47Jocan nak tatojek ob chi tumin plata jo li bisleb li cuan sa li tabernculo rekaj li junjunk xcomoneb li cuib ciento riquin oxlaju xcacal. 48 Taque li tumin aan re laj Aarn ut reheb li ralal re xtojbal rixeb laj Israel li jo quial chic xenume sa xbeneb laj levita, chan. 49 Ut laj Moiss quixmol li tumin riquineb laj Israel re xtojbal rixeb li xben ralaleb laj Israel li jo quial xenume sa xbeneb laj levita. 50 Quixcul riquineb laj Israel jun mil riquin oxib ciento riquin ob xcacal (1,365) chi tumin plata jo li bisleb li cuan sa li tabernculo. 51 Ut laj Moiss quixque li tumin re laj Aarn ut reheb li ralal jo quiyehe re xban li Kacua.

1Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut laj Aarn ut quixye reheb: 2 Tacuajla chixjunileb li ralal xcajol laj Coat xcomoneb laj levita.

Eb li ralal xcajol laj Coat

Tacuajlaheb chi chutal a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 3 Tacuajlaheb chixjunileb li cui nk li cuan lajeb xcacal (30) chihab reheb jo eb ajcui li ac numenak lajeb roxcal chihab toj tacuulak lajeb roxcal (50) chihab. Aaneb li teoc chi canjelac sa li tabernculo. 4 Li canjel li texbanu eb li ralal xcajol laj Coat sa li tabernculo li kaxal lok, aan ain. 5 Nak oqueb re chixjalbal lix naajeb laj Israel, laj Aarn ut eb li ralal teoc chi sa li tabernculo ut terisi li nimla ticr. Riquin aan textzap li Loklaj Cax li cuan cui lix contrato li Kacua. 6 Chirix aan texlan li Loklaj Cax riquin li chabil tzum rix li tzi ha. Ut texjel jun li ticr rax sa xben ut texque sa xnaajeb li che li texpako cui. 7Textzap xben li mex riquin jun li raxi ticr ut sa xben aan texqueheb li plato, eb li cuchara, ut eb li sec ut li xar li nequexque cui li vino li texmayeja. Ut texque ajcui aran li caxlan cua li nacuan aran chi junelic. 8 Ut textzap xben chixjunil ain riquin jun li caki ticr. Sa xben li caki ticr texque rix li tzi ha. Ut chirix aan texque sa xnaaj eb li che li nequexpako cui li Loklaj Cax. 9 Ut riquin raxi ticr textzap xben li candelero rochbeneb li candil ut li chi ch re xsetbal xmechil li candil ut li plato li naxocman cui li texset ut li xar li cuan cui li aceite reheb li candil. 10 Ut chirix aan texlan sa rix li tzi ha ut texque sa xben li che li nequexpako cui. 11 Texque jun li raxi ticr sa xben li artal li yi banbil riquin oro ut texlan sa rix li tzi ha. Ut texque li che sa xnaaj li nequexpako cui. 12 Chixjunil li caak re ru li nacanjelac sa li Santil Naajej texlan sa raxi ticr ut textzap riquin rix li tzi ha ut texque sa xben li che li nequexpako cui. 13 Terisi li cha sa li artal li yi banbil riquin bronce ut texque sa xben li artal jun li ticr prpura. 14 Texque sa xben li artal chixjunil li caak re ru li nacanjelac nak nequemayejac chiru li artal jo lix naaj li xam, li chi ch li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

241

NMEROS4

nequexchap cui li tib, li pala chi ch ut li ucal. Ut textzap xben riquin li rix li tzi ha ut texque sa xnaajeb li che li nequexpako cui. 15 Nak ac oc reheb chixjalbal lix naajeb, laj Aarn ut eb li ralal texlan chixjunil li caak re ru li nacanjelac sa li tabernculo ut techalk li ralal xcajol laj Coat chixpakonquil. Abanan inca naru texche li caru kaxtesinbil re li Kacua re nak inca tecamk. Aan ain lix canjeleb li ralal xcajol laj Coat sa li tabernculo. 16 Laj Eleazar li ralal laj Aarn laj tij, aan li tailok re li aceite re li candil, li sununquil incienso, ut li ru li acui mk li namayejac rajlal cutan, jo ajcui li aceite li naqueman sa xjolomeb. Laj Eleazar, aan li tataklank sa li tabernculo ut sa xben chixjunil li cuan chi sa, chan li Dios. 17Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut laj Aarn ut quixye reheb: 18 Tecol rixeb li ralal xcajol laj Coat re nak inca teosok. Cuankeb ban sa xyankeb li ralal xcajol laj Lev. 19 Aan ain li tebanu re nak inca tecamk nak teoc chixcambal li caru kaxtesinbil cue lain. Laj Aarn ut eb li ralal teoc sa li Santil Naajej ut texque xcanjel li junjunk ut texye reheb caru texcam. 20 Eb li ralal xcajol laj Coat inca naru nequeoc sa li Santil Naajej chirilbal li caru santobresinbil nak yokeb chixlanbal re nak inca tecamk, chan li Dios. 21 Ut li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 22 Terajlaheb li ralal xcajol laj Gersn chi chutal a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 23 Tacuajla chixjunileb li cui nk li cuan lajeb xcacal chihab reheb jo eb ajcui li ac numenakeb lajeb xcacal chihab toj tacuulak lajeb roxcal chihab. Aaneb li teoc chi canjelac sa li tabernculo. 24 Aan ain li canjel li texbanu eb li ralal xcajol laj Gersn. 25 Aaneb li tecamok re li tabernculo ut lix ticrul li tabernculo jo ajcui li ticr li nequexque sa xben. Ut texcam ajcui li rix li tzi ha ut li ni nki ticr li nacuan sa li oquebal re li tabernculo. 26 Aaneb li tecamok re li ticr li najelman chi xjun sutam li nebal re li tabernculo ut li artal, ut li ticr li cuan sa li oquebal re li nebal. Ut texcam ajcui chixjunil li nacanjelac sa li tabernculo. Eb li ralal xcajol laj Gersn, aaneb li tebanunk re li canjel ain. 27Laat tatxakabank reheb sa xcanjel li junjunk. Ut laj Aarn ut eb li ralal techolobank chiruheb chanru texbanu li canjel li quiquehe reheb re texbanu. 28 Aan ain li canjel li texbanu eb li ralal xcajol laj Gersn sa li tabernculo. Ut laj Itamar li ralal laj Aarn laj tij, aan li tataklank sa xbeneb. 29 Terajlaheb li ralal xcajol laj Merari chi chutal a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 30 Tacuajla chixjunileb li cui nk li cuan lajeb xcacal chihab reheb jo eb ajcui li ac numenakeb lajeb xcacal chihab toj tacuulak lajeb roxcal chihab. Aaneb li teoc chi canjelac sa li tabernculo. 31 Aan ain li texbanu sa li tabernculo. Texcam li tzalam che jo ajcui li che li nacanjelac re li tabernculo ut li rokechal jo ajcui lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS4

242

cochlebal li naxakli cui sa xnaajeb. 32 Ut texpako ajcui li okech li nacuan chi xjun sutam li nebal rochbeneb li rok, li che li nachapoc re sa choch lix camal li tabernculo, lix camal ut chixjunil li nacanjelac re xxakabanquil li tabernculo. Taye re li junjunk chi cui nk caru li tixpako. 33 Aan ain li canjel li texbanu eb li ralal xcajol laj Merari nak tecanjelak sa li tabernculo. Ut laj Itamar li ralal laj Aarn laj tij, aan li tataklank sa xbeneb. 34 Laj Moiss ut laj Aarn rochbeneb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel querajlaheb li ralal xcajol laj Coat chi chutal, a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 35 Querajla chixjunileb li cui nk li ac cuan lajeb xcacal chihab reheb jo eb ajcui li ac numenakeb lajeb xcacal chihab toj quicuulac lajeb roxcal chihab reheb. Aaneb li queoc chi canjelac sa li tabernculo. 36 Ut eb li cui nk li queajlac cuanqueb cuib mil riquin cuukub ciento riquin mero ciento (2,750). 37Aaneb chixjunileb li ralal xcajol laj Coat li tecanjelak sa li tabernculo. Laj Moiss ut laj Aarn querajlaheb jo quixye li Kacua re laj Moiss. 38 Ut queajlac ajcui eb li ralal xcajol laj Gersn chi chutal a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 39 Querajla chixjunileb li cui nk li ac cuan lajeb xcacal chihab reheb jo eb ajcui li ac numenak lajeb xcacal chihab toj quicuulac lajeb roxcal chihab reheb. Aaneb li queoc chi canjelac sa li tabernculo. 40 Ut li cui nk li queajlac cuanqueb cuib mil riquin cuakib ciento riquin lajeb xcacal (2,630). 41 Aaneb chixjunileb li ralal xcajol laj Gersn li tecanjelak sa li tabernculo. Laj Moiss ut laj Aarn querajlaheb jo quixye li Kacua re laj Moiss. 42 Ut queajlac ajcui eb li ralal xcajol laj Merari chi chutal a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 43 Querajla chixjunileb li cui nk li ac cuan lajeb xcacal chihab reheb jo eb ajcui li ac numenakeb lajeb xcacal chihab toj quicuulac lajeb roxcal chihab reheb. Aaneb li queoc chi canjelac sa li tabernculo. 44 Ut li cui nk li queajlac cuanqueb oxib mil riquin cuib ciento (3,200). 45 Aaneb ain chixjunileb li ralal xcajol laj Merari li tecanjelak sa li tabernculo. Laj Moiss ut laj Aarn querajlaheb jo quixye li Kacua re laj Moiss. 46 Jocan nak laj Moiss ut laj Aarn rochbeneb li nequecamoc be querajlaheb chixjunileb laj levita chi chutal a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 47Aaneb chixjunileb li cui nk li ac cuan lajeb xcacal chihab reheb jo eb ajcui li ac numenakeb lajeb xcacal chihab toj quicuulac lajeb roxcal chihab reheb. Aaneb li quequehe xcanjel sa li tabernculo. 48 Ut eb li cui nk li queajlac cuanqueb cuakxakib mil riquin ob ciento riquin cacal (8,580) chi cui nk. 49 Li junjunk chutal quequehe xcanjel jo quixye li Dios re laj Moiss. Quiyehe reheb caru li canjel texbanu. Jocain nak queajlac chixjunileb li cui nk jo quixye li Kacua re laj Moiss.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

243

NMEROS5

Kacua Dios quixye re laj Moiss: Taye reheb laj Israel nak terisi sa xnaaj lix muhebaleb li cristian chixjunileb li saklep rixeb, ut li na-el xyaal lix tzejcualeb, joqueb ajcui li nequexmux rib riquin xchebal li camenak. 3 Terisi chixjunileb sa li naajej li cuan cui lix muhebaleb, usta cui nk usta ixk, re nak inca texmux ru li naajej li ninhilan cui lain, chan li Kacua. 4 Ut eb laj Israel quexbanu jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. Queisi c sa li naajej li cuan cui lix muhebaleb chixjunil li muxbileb ru. 5 Li Kacua Dios quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 6 Taye reheb li ralal xcajol laj Israel chi jocain: Nak junak cui nk malaj ut junak ixk tamacobk chiru li ras ri tzin, namacob ajcui chiru li Dios. 7 Tento nak li jun aan tixxoto lix mac chiru li Dios ut tixtoj chiru li ras ri tzin li inca us li quixbanu ut tixque ajcui ral li tumin. Junk may ral li junk ciento (20%) tixque re chixjunil. 8 Cui li cui nk li quiculuc re li raylal camenak chic ut maca rechalal taculuk re li tixque chok xtojbal rix li mac li quixbanu, tento nak tixkaxtesi chiru li Dios ut laj tij tixcul. Ut tixque ajcui li carner telom li tixmayeja laj tij chok re xtojbal rix lix mac. 9 Chixjunileb li loklaj mayej li nequexque re li Kacua eb laj Israel tecanak chok reheb laj tij li teculuk re li mayej. 10 Tecanak chok re laj tij eb li mayej li nequexkaxtesi re li Kacua eb laj Israel. 11 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 12 Taye reheb laj Israel chi jocain. Mare junak ixakilbej tixmux rib riquin junak cui nk macua xbelom. 13 Mare li ixk tacuank riquin junak cui nk chi inca naxnau lix belom ut ma ani tanaok re xban nak ma ani tailok re. 14 Abanan cui li belomej taoc xcakal xchol ut naxcoxla nak xmux ru xsumlajic li rixakil, tento nak tixcam li rixakil riquin laj tij, usta yal lix mac usta inca. 15 Nak tixcam li rixakil riquin laj tij tixcam ajcui numenak cahib libra li caj yi banbil riquin cebada ut tixque chok xmayej xban xcakal xchol. Inca tixjunaji riquin aceite chi moco riquin incienso xban nak li mayej aan tixque xban xcakal xchol ut re ajcui nak tacutunk ma cuan xmac li ixk malaj ut maca. 16 Ut laj tij tixcam li ixakilbej ut tixxakab chiru li Kacua. 17 Laj tij tixchap chak cachinak li ha li santobresinbil ut tixque sa junak choch sec. Ut tixque ajcui sa li ha cachinak li poks li quixoque nak quexmesu li tabernculo. 18 Nak xakxok chiru li Kacua li ixakilbej, laj tij tixjit li rismal xjolom li ixk ut tixque sa ruk cachinak li mayej caj li quixque li belomej

1-2 Li

Li chakrab chirix li caak re ru inca us

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS5,6

244

xban xcakal xchol. Ut laj tij tixchap sa ruk li cahil ha li nacamoc chak raylal. 19 Laj tij tixye re li ixk nak tixbanu li juramento ut tixye re, Cui inca xamux ru la sumlajic maca tacul nak tacuuc li cahil ha ain li nacamoc chak raylal. 20 Abanan cui xamux ru la sumlajic ut xatcuan riquin jalan cui nk li macua abelom, 21 li Kacua tixque chi sipoc la sa ut inca chic taruk tatquiresi nk ut eb la tenamit tatextzektana. 22 Nak tacuuc li ha ain tixque chi sipoc la sa ut inca chic tatquiresi nk cui xamux ru la sumlajic, chaak laj tij. Ut li ixk tixsume ut tixye, Jocan chi culmanc. 23 Ut laj tij tixtzi ba retalil li raylal ain ut chirix aan tixchaj li retalil li quixtzi ba riquin li cahil ha. 24 Chirix aan laj tij tixque re li ixk li ha aan re nak tixcul raylal cui cuan xmac. 25 Ut laj tij tixchap li mayej caj li quixque li cui nk xban xcakal xchol, li cuan sa ruk li ixk. Tixtaksi chiru li Kacua ut tixcam sa li artal. 26 Ut laj tij tixchap jun mochak li mayej caj chok retalil nak chixjunil li caj kaxtesinbil re li Kacua. Ut tixcat sa li artal ut tixque chiruc li ixk li cahil ha. 27 Cui cuan xmac li ixk xban nak xmux ru lix sumlajic, li ha tixque lix sa chi sipoc ut inca chic taruk taquiresi nk. Ut li ixk tzektananbilak xbaneb lix tenamit. 28 Abanan cui li ixk inca xmux ru lix sumlajic, ut maca xmac, li ha maca tixbanu re. Ut taruk taquiresi nk. 29 Aan ain li chakrab reheb li ixk li nequexque xcakal xchol lix belom xban nak nequexmux ru xsumlajic. 30 Ut aan ain li chakrab reheb li cui nk li nequeoc xcakal xchol xban nak nequexcoxla nak cuan xmac li rixakileb. Li belomej tixcam li rixakil chiru li Kacua. Ut laj tij tixbanu li chakrab ain sa xben li ixk. 31 Cui li ixk quixmux ru xsumlajic, tento nak tixtoj rix lix mac ut li belomej macaak xmac.

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Tat-atinak riquineb laj Israel ut taye reheb chi jocain. Cui junak cui nk malaj ut junak ixk tixkaxtesi rib chi canjelac chiru li Kacua chok aj nazareo, 3 li jun aan inca naru taruc li vino chi moco li ha li nacaltesin, chi moco li vinagre. Inca naru taruc xyaal li uvas. Ut inca naru tixtzaca li uvas chi moco li chaki. 4 Jo najtil tacuank chok aj nazareo inca naru tixtzaca li caak re ru yi banbil riquin uva, chi moco li rix li uva, chi moco lix nak. 5 Jo najtil tacuank chok aj nazareo inca naru tixbes li rismal xjolom. Tixcanab ban chi chamoc li rismal toj tarakek li cutan nak quioc chok aj nazareo chiru li Kacua. 6 Ut inca naru nanachoc riquineb li

1Li

Li chakrab reheb laj Nazareo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

245

NMEROS6

camenak jo najtil tacuank chok aj nazareo. 7Usta lix na, usta lix yucua li tacamk, usta li ras malaj ut li ri tzin, malaj ut li ranab, inca naru tixmux rib riquin xchebaleb xban nak ac xkaxtesi rib re li Kacua ut cuan sa xben xbanunquil li quixye. 8 Jo najtil tacuank chok aj nazareo, kaxtesinbilak re li Kacua. 9 Muxbilak chic ru li rismal xjolom junak aj nazareo cui nacam junak chi nach riquin chi maca sa xchol. Tento nak sa xcuuk li cutan tixsantobresi rib ut tixjo rismal xjolom. 10 Sa xcuakxak li cutan tixcam cuib li paloma malaj ut cuib li mucuy ut tixque re laj tij sa li oquebal re li tabernculo. 11 Laj tij tixmayeja li jun re xtzamanquil xcuybal xmac li cui nk ut li jun chic tixcat re xtojbal rix lix mac xban nak quicuan li camenak chi nach riquin. Chi jocain tixsantobresi cuichic li rismal xjolom. 12 Tixkaxtesi cuichic rib re li Kacua jo quixbanu junxil chok nazareo. Inca taquehek sa ajl eb li cutan nak quicuan chok nazareo xban nak quixmux rib riquin li camenak. Ut tixque jun li telom carner aj jun chihab re xtojbal rix lix mac. 13 Aan ain li chakrab li tixbanu laj nazareo nak ac xrake li cutan nak tacuank chok aj nazareo. Taxic sa li oquebal re li tabernculo. 14 Ut tixque chok xcatbil mayej chiru li Kacua jun li telom carner jun chihab cuan re. Ut tixque jun li ixki carner jun chihab cuan re, re xtojbal rix lix mac. Ut tixque jun li telom carner re tixcam rib sa usilal riquin li Dios. Macaak requeb li xul li tixque chok xmayej. 15 Tixcam ajcui li mayej caj ut li mayej vino ut jun chacach li caxlan cua li maca xchamal ut yi banbilak riquin li chabil caj ut junajinbilak riquin aceite. Ut yulbilak li aceite chiruheb li caxlan cua. 16 Laj tij tixque li catbil mayej chiru li Kacua. Ut tixque ajcui li mayej re xtojbal rix li mac. 17Ut tixmayeja li carner re nak li cui nk tixcam rib sa usilal riquin li Kacua. Tixmayeja li caxlan cua li maca xchamal ut tixmayeja ajcui li mayej caj ut li vino. 18 Laj nazareo tixjo li rismal xjolom sa li oquebal re li tabernculo. Tixcam li rismal li ac kaxtesinbil re li Kacua ut tixque sa li xam li yo cui chi catc li mayej re xcambal rib sa usilal riquin li Kacua. 19 Nak laj nazareo ac xjo li rismal xjolom, laj tij tixque sa ruk laj nazareo li ruk li carner chi ac chikbil. Ut tixque ajcui jun li caxlan cua li pim ut jun li jay li cuan sa chacach, li maca xchamal. 20 Chirix aan laj tij tixchap cuichic li mayej ut tixtaksiheb sa ruk chiru li Kacua. Aan jun li mayej santo ut re laj tij rochben li re xchol ut li ruk jun chic. Chirix aan laj nazareo taruk taruc cuichic li vino. 21 Aan ain li chakrab li tixbanu nak tixyechii lix mayej chiru li Kacua chok aj nazareo. Ut tixque ajcui jun chic li mayej li jo quial naru xquebal chiru. Tento nak tixbanu li caru quixyechii jo naxye sa li chakrab li quebil reheb laj nazareo. 22 Li Kacua quiatinac riquin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS6,7

246

laj Moiss ut quixye re: 23 Taye re laj Aarn ut reheb li ralal nak jocain texye nak textzama li rosobtesinquileb laj Israel. 24 A taxak li Kacua chi-osobtesi nk ere ut aan taxak tailok ere. 25 Chisahok taxak xchol li Dios eriquin ut chiruxtana taxak eru. 26 A taxak li Kacua chi-ilok ere riquin lix rahom ut chixque taxak li tuktuquil usilal ere. 27Jocain nak texyaba lin caba sa xbeneb laj Israel. Ut lain tincuosobtesiheb, chan li Dios.

Li mayej li quexque nak quexkaxtesi re li Dios li tabernculo

xsantobresinquil. Quixque ajcui chiru chixjunil li nacanjelac chi sa. Quixsantobresi ajcui li artal ut li sec li nacanjelac sa li artal. 2 Ut eb li nequecamoc be sa xyankeb li junjunk xtepaleb laj Israel, a li quetenkan riquin rajlanquileb li cui nk, quecuulac chi mayejac chiru li Kacua. 3 Quexmayeja re li Kacua cuakib li carret tzaptzo xben, ut cablaju li boyx. Jun li carret quexmayeja sa cacabil eb laj camol be. Ut junjunk li boyx quexmayeja chi xjunjunkaleb. Chixjunil li mayej ain quexcanab chiru li tabernculo. 4 Ut li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 5 Cul li mayej ain chiruheb re tecanjelak sa li tabernculo. Ut taque reheb laj levita re tacanjelak chiruheb a yal caru li canjel texbanu, chan li Kacua. 6 Ut laj Moiss quixcul li carret ut eb li boyx chiruheb ut quixque reheb laj levita. 7Quixque cuib li carret ut cahib li boyx reheb li ralal xcajol laj Gersn, a yal chanru quiraj lix canjeleb. 8 Ut quixque cahib li carret ut cuakxakib li boyx reheb li ralal xcajol laj Merari a yal chanru quiraj lix canjeleb. Ut laj Itamar, li ralal laj Aarn laj tij, aan li quitaklan sa xbeneb. 9 Abanan li ralal xcajol laj Coat maca quixque reheb xban nak eb aan texpako sa xbeneb xtel li caru santobresinbil li tenebanbil sa xbeneb xcambal. 10 Sa li cutan nak quiquehe li aceite chiru li artal re xkaxtesinquil re li Kacua, eb li nequejolomin reheb lix tepaleb laj Israel quexcam lix mayejeb chiru li artal. 11 Ut li Kacua quixye re laj Moiss: Rajlal cutan junjunk li nequejolomin reheb lix tepaleb laj Israel tixque lix mayej re xkaxtesinquil li artal chicuu, chan. 12 Sa li xben li cutan quixcam lix mayej laj Naasn li ralal laj Aminadab xcomoneb li ralal xcajol laj Jud. 13 Li mayej li quixque, aan jun li nimla plato yi banbil riquin plata numenak oxib libra ralal ut jun li nimla sec yi banbil riquin plata, cachin ma cuib libra ralal. Lix bisbaleb aan jo li bisleb li cuan sa li tabernculo. Li plato ut li sec nujenak riquin li chabil caj junajinbil riquin aceite re li mayej re li ru li acui mk. 14 Quixque ajcui jun li cuchara yi banbil riquin oro cahib onzas li ralal nujenak riquin incienso. 15 Quixque ajcui jun li toro toj saj; jun li telom carner, ut jun li telom carner jun chihab cuan re, re li catbil mayej. 16 Quixque ajcui jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac, 17ut cuib li boyx ut ob li telom carner; ob li telom chibat; ob li telom carner jun chihab cuan

1Nak ac xchoy xyi banquil li tabernculo, laj Moiss quixque li aceite chiru re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

247

NMEROS7

reheb re temayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Aineb li mayej li quixque laj Naasn li ralal laj Aminadab. 18 Sa li xcab li cutan quixcam lix mayej laj Natanael li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Isacar. Laj Natanael, aan li ralal laj Zuar. 19 Li mayej li quixque, aan jun plato yi banbil riquin plata numenak oxib libra ralal ut jun li sec yi banbil riquin plata cachin ma cuib libra ralal. Lix bisbaleb aan jo li bisleb li cuan sa li tabernculo. Li plato ut li sec nujenak riquin li chabil caj junajinbil riquin aceite re li mayej re li ru li acui mk. 20 Quixque ajcui jun li cuchara yi banbil riquin oro cahib onzas li ralal nujenak riquin incienso. 21 Quixque ajcui jun li toro toj saj; jun li telom carner, ut jun li telom carner jun chihab cuan re re li catbil mayej. 22 Quixque ajcui jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac, 23 ut cuib li boyx ut ob li telom carner, ob li telom chibat, ob li telom carner jun chihab cuan reheb re temayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ain li mayej li quixque laj Natanael li ralal laj Zuar. 24 Sa li rox li cutan quixcam lix mayej laj Eliab li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Zabuln. Laj Eliab, aan li ralal laj Heln. 25 Li mayej li quixque, aan jun li nimla plato yi banbil riquin plata numenak oxib libra ralal ut jun li nimla sec yi banbil riquin plata, cachin ma cuib libra ralal. Lix bisbaleb aan jo li bisleb li cuan sa li tabernculo. Li plato ut li sec nujenak riquin li chabil caj junajinbil riquin aceite re li mayej re li ru li acui mk. 26 Quixque ajcui jun li cuchara yi banbil riquin oro cahib onzas li ralal nujenak riquin incienso. 27Quixque ajcui jun li toro toj saj; jun li telom carner, ut jun li telom carner jun chihab cuan re re li catbil mayej. 28 Quixque ajcui jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac, 29 ut cuib li boyx ut ob li telom carner; ob li telom chibat; ob li telom carner jun chihab cuan reheb re temayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ain li mayej li quixque laj Eliab li ralal laj Heln. 30 Sa li xca li cutan quixcam lix mayej laj Elisur li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Rubn. Laj Elisur, aan li ralal laj Sedeur. 31 Li mayej li quixque, aan jun li nimla plato yi banbil riquin plata numenak oxib libra ralal ut jun li nimla sec yi banbil riquin plata, cachin ma cuib libra ralal. Lix bisbaleb aan jo li bisleb li cuan sa li tabernculo. Li plato ut li sec nujenak riquin li chabil caj junajinbil riquin aceite re li mayej re li ru li acui mk. 32 Quixque ajcui jun li cuchara yi banbil riquin oro cahib onzas li ralal nujenak riquin incienso. 33 Quixque ajcui jun li toro toj saj, jun li telom carner, ut jun li telom carner jun chihab cuan re re li catbil mayej. 34 Quixque ajcui jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac, 35 ut cuib li boyx ut ob li telom carner, ob li telom chibat, ob li telom carner jun chihab cuan reheb re temayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Aan li mayej li quixque laj Elisur li ralal laj Sedeur. 36 Sa li ro li cutan quixcam lix mayej laj Selumiel li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Simen. Laj Selumiel, aan li ralal laj Zurisadai. 37Li mayej li quixque, aan jun li nimla plato yi banbil riquin plata numenak oxib

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS7

248

libra ralal ut jun li nimla sec yi banbil riquin plata, cachin ma cuib libra ralal. Lix bisbaleb aan jo li bisleb li cuan sa li tabernculo. Li plato ut li sec nujenak riquin li chabil caj junajinbil riquin aceite re li mayej re li ru li acui mk. 38 Quixque ajcui jun li cuchara yi banbil riquin oro cahib onzas li ralal nujenak riquin incienso. 39 Quixque ajcui jun li toro toj saj, jun li telom carner, ut jun li telom carner jun chihab cuan re re li catbil mayej. 40 Quixque ajcui jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac. 41 Ut quixque ajcui cuib li boyx ut ob li telom carner, ob li telom chibat, ut ob li telom carner jun chihab cuan reheb re temayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ain li mayej li quixque laj Selumiel li ralal laj Zurisadai. 42 Sa li xcuak li cutan quixcam lix mayej laj Eliasaf li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Gad. Laj Eliasaf, aan li ralal laj Deuel. 43 Li mayej li quixque, aan jun li nimla plato yi banbil riquin plata numenak oxib libra ralal ut jun li nimla sec yi banbil riquin plata, cachin ma cuib libra ralal. Lix bisbaleb aan jo li bisleb li cuan sa li tabernculo. Li plato ut li sec nujenak riquin li chabil caj junajinbil riquin aceite re li mayej re li ru li acui mk. 44 Quixque ajcui jun li cuchara yi banbil riquin oro cahib onzas li ralal nujenak riquin incienso. 45 Quixque ajcui jun li toro toj saj, jun li telom carner, ut jun li telom carner jun chihab cuan re re li catbil mayej. 46 Quixque ajcui jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac, 47ut cuib li boyx ut ob li telom carner, ob li telom chibat, ut ob li telom carner jun chihab cuan reheb re temayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ain li mayej li quixque laj Eliasaf li ralal laj Deuel. 48 Sa xcuuk li cutan quixcam lix mayej laj Elisama li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Efran. Laj Elisama aan li ralal laj Amiud. 49 Li mayej li quixque, aan jun li nimla plato yi banbil riquin plata numenak oxib libra ralal ut jun li nimla sec yi banbil riquin plata, cachin ma cuib libra ralal. Lix bisbaleb aan jo li bisleb li cuan sa li tabernculo. Li plato ut li sec nujenak riquin li chabil caj junajinbil riquin aceite re li mayej re li ru li acui mk. 50 Quixque ajcui jun li cuchara yi banbil riquin oro cahib onzas li ralal nujenak riquin incienso. 51 Quixque ajcui jun li toro toj saj, jun li telom carner, ut jun li telom carner jun chihab cuan re re li catbil mayej. 52 Quixque ajcui jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac. 53 Quixque ajcui jun li telom carner, ob li telom chibat, ut ob li telom carner jun chihab cuan reheb re temayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ain li mayej li quixque laj Elisama li ralal laj Amiud. 54 Sa xcuakxak li cutan quixcam lix mayej laj Gamaliel li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Manass. Laj Gamaliel, aan li ralal laj Pedasur. 55 Li mayej li quixque, aan jun li nimla plato yi banbil riquin plata numenak oxib libra ralal ut jun li nimla sec yi banbil riquin plata, cachin ma cuib libra ralal. Lix bisbaleb aan jo li bisleb li cuan sa li tabernculo. Li plato ut li sec nujenak riquin li chabil caj junajinbil riquin aceite re li mayej re li ru li acui mk. 56 Quixque ajcui jun li cuchara yi banbil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

249

NMEROS7

riquin oro cahib onzas li ralal nujenak riquin incienso. 57Quixque ajcui jun li toro toj saj, jun li telom carner, ut jun li telom carner jun chihab cuan re re li catbil mayej. 58 Quixque ajcui jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac, 59 ut cuib li boyx ut ob li telom carner, ob li telom chibat, ut ob li telom carner jun chihab cuan reheb re temayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ain li mayej li quixque laj Gamaliel li ralal laj Pedasur. 60 Sa li xbele li cutan quixcam lix mayej laj Abidn li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Benjamn. Laj Abidn, aan li ralal laj Gedeoni. 61 Li mayej li quixque, aan jun li nimla plato yi banbil riquin plata numenak oxib libra ralal ut jun li nimla sec yi banbil riquin plata cachin ma cuib libra ralal. Lix bisbaleb aan jo li bisleb li cuan sa li tabernculo. Li plato ut li sec nujenak riquin li chabil caj junajinbil riquin aceite re li mayej re li ru li acui mk. 62 Quixque ajcui jun li cuchara yi banbil riquin oro cahib onzas li ralal nujenak riquin incienso. 63 Quixque ajcui jun li toro toj saj, jun li telom carner, ut jun li telom carner jun chihab cuan re re li catbil mayej. 64 Quixque ajcui jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac, 65 ut cuib li boyx ut ob li telom carner, ob li telom chibat, ut ob li telom carner jun chihab cuan reheb re temayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ain li mayej li quixque laj Abidn li ralal laj Gedeoni. 66 Sa li xlaje li cutan quixcam lix mayej laj Ahiezer li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Dan. Laj Ahiezer, aan li ralal laj Amisadai. 67Li mayej li quixque, aan jun li nimla plato yi banbil riquin plata numenak oxib libra ralal ut jun li nimla sec yi banbil riquin plata, cachin ma cuib libra ralal. Lix bisbaleb aan jo li bisleb li cuan sa li tabernculo. Li plato ut li sec nujenak riquin li chabil caj junajinbil riquin aceite re li mayej re li ru li acui mk. 68 Quixque ajcui jun li cuchara yi banbil riquin oro cahib onzas li ralal nujenak riquin incienso. 69 Quixque ajcui jun li toro toj saj, jun li telom carner, ut jun li telom carner jun chihab cuan re re li catbil mayej. 70 Quixque ajcui jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac, 71 ut cuib li boyx ut ob li telom carner, ob li telom chibat, ut ob li telom carner jun chihab cuan reheb re temayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ain li mayej li quixque laj Ahiezer li ralal laj Amisadai. 72 Sa li xjunlaju li cutan quixcam lix mayej laj Pagiel, li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Aser. Laj Pagiel, aan li ralal laj Ocrn. 73 Li mayej li quixque, aan jun li nimla plato yi banbil riquin plata numenak oxib libra ralal ut jun li nimla sec yi banbil riquin plata, cachin ma cuib libra ralal. Lix bisbaleb aan jo li bisleb li cuan sa li tabernculo. Li plato ut li sec nujenak riquin li chabil caj junajinbil riquin aceite re li mayej re li ru li acui mk. 74 Quixque ajcui jun li cuchara yi banbil riquin oro cahib onzas li ralal nujenak riquin incienso. 75 Quixque ajcui jun li toro toj saj, jun li telom carner, ut jun li telom carner jun chihab cuan re re li catbil mayej. 76 Quixque ajcui jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac, 77ut cuib li boyx ut ob li telom carner, ob li telom

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS7,8

250

chibat, ut ob li telom carner jun chihab cuan reheb re temayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ain li mayej li quixque laj Pagiel li ralal laj Ocrn. 78 Sa lix cablaju li cutan quixque lix mayej laj Ahira, li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Neftal. Laj Ahira, aan li ralal laj Enn. 79 Li mayej li quixque, aan jun li nimla plato yi banbil riquin plata numenak oxib libra ralal ut jun li nimla sec yi banbil riquin plata, cachin ma cuib libra ralal. Lix bisbaleb aan jo li bisleb li cuan sa li tabernculo. Li plato ut li sec nujenak riquin li chabil caj junajinbil riquin aceite re li mayej re li ru li acui mk. 80 Quixque ajcui jun li cuchara yi banbil riquin oro cahib onzas li ralal nujenak riquin incienso. 81 Quixque ajcui jun li toro toj saj, jun li telom carner, ut jun li telom carner jun chihab cuan re re li catbil mayej. 82 Quixque ajcui jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac, 83 ut cuib li boyx ut ob li telom carner, ob li telom chibat, ut ob li telom carner jun chihab cuan reheb re temayejak re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ain li mayej li quixque laj Ahira li ralal laj Enn. 84 Ain xquial li mayej li quexque eb li nequetaklan sa xbeneb laj Israel nak quikaxtesi c chiru li Kacua li artal nak quiquehe li aceite chiru: cablaju li ni nki plato yi banbil riquin plata, cablaju li ni nki sec yi banbil riquin plata, ut cablaju li cuchara yi banbil riquin oro. 85 Li junjunk chi ni nki plato yi banbil riquin plata numenak oxib libra ralal li junjunk. Ut li junjunk chi ni nki sec cachin ma cuib libra ralal. Chixjunil li yi banbil riquin plata numenak lajeb roxcal libra ralal. Lix bisbaleb, aan jo li bisleb cuan sa li tabernculo. 86 Li cablaju chi cuchara oro nujenak riquin incienso numenak cahib onzas ralal li junjunk. Lix bisbaleb aan jo li bisleb cuan sa li tabernculo. Chixjunileb li cuchara yi banbil riquin oro numenak oxib libra ralaleb. 87Aineb xquial li xul li quexque chok re li catbil mayej: cablaju li toro, cablaju li telom carner, ut cablaju li telom carner jun chihab cuan reheb rochben li mayej caj. Ut cablaju li telom chibat li quexmayeja re xtzamanquil xcuybal li mac. 88 Chixjunileb li mayej xul li quexque re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios, aan cahib xcacal (24) li toro toj saj, oxcal li telom carner, oxcal li telom chibat ut oxcal li telom carner jun chihab cuan reheb. Ain li mayej li quexque re xkaxtesinquil chiru li Dios li artal nak ac quiquehe li aceite chiru. 89 Nak laj Moiss qui-oc sa li tabernculo chi atinac riquin li Kacua, quirabi xyab xcux li Kacua nak yo chak chi atinac sa xyi li cuib chi querubines li cuan sa xben lix tzapbal re li Loklaj Cax li cuan cui lix contrato li Dios.

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Tatatinak riquin laj Aarn ut taye re nak tixloch xxamlel li cuukub chi candil, tixque li candelero re nak tixcutanobresi li naajej li cuan chiru, chan. 3 Ut laj Aarn quixbanu jo quiyehe re. Quixque

Jocain nak quekaxtesi c laj levita chi canjelac chiru li Dios


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

251

NMEROS8

li candelero re nak li candil texcutanobresi li naajej li cuan chiru jo quixye li Kacua re laj Moiss. 4 Jocain xyi banquil li candelero. Yi banbil riquin oro tenbil riquin martillo naticla chak cuan cui lix cochlebal nacuulac cuan cui li rutzuujil. Quiyi bac chi tzakal jo quixye li Kacua re laj Moiss. 5 Li Kacua quiatinac cuichic riquin laj Moiss ut quixye re: 6 Tacuisiheb laj levitas sa xyankeb laj Israel re tasantobresiheb. 7 Jocain tabanu re xsantobresinquileb. Tarachrachi sa xbeneb li ha li nacanjelac re santobresi nc ut taye reheb nak texjo li rismaleb ut texpuch li rakeb re nak tecanak chi santobresinbil. 8 Chirix aan texque junak li toro toj saj chok xcatbil mayejeb rochben li chabil caj yokbil riquin aceite. Ut texque ajcui jun li toro toj saj re texmayeja re xtzamanquil xcuybal li mac. 9 Taye reheb laj levitas nak tejilok chiru li tabernculo ut tachutubeb ajcui chixjunileb laj Israel aran. 10 Nak acak xachutubeb laj levita chicuu, eb laj Israel texque li rukeb sa xjolomeb laj levita. 11 Ut laj Aarn tixkaxtesiheb laj levita chicuu chok xmayejeb laj Israel re tecanjelak chicuu. 12 Chirix aan eb laj levitas texque li rukeb sa xjolomeb li cuib chi toro toj sajeb. Li jun texmayeja chicuu re xtzamanquil xcuybal xmaqueb ut li jun chic texque chok catbil mayej re xtojbal rix lix maqueb. Jocain nak quexsantobresiheb laj levita. 13 Taye reheb laj levita nak texakli k chiru laj Aarn ut chiruheb li ralal. Nak xakxokeb aran takaxtesiheb chicuu chok mayej. 14 Jocain nak tacuisiheb laj levita sa xyankeb laj Israel. Ut cuehakeb chic laj levita. 15 Nak ac xasantobresiheb laj levita ut xakaxtesiheb chi canjelac chicuu, naru techalk chi canjelac sa li tabernculo. 16 Eb laj levita, aaneb li sicbil ruheb sa xyankeb laj Israel re nak tequehek chi junaj cua chi canjelac chicuu. Lain xinsic ruheb chok cue chok rekajeb li xben ralaleb laj Israel. 17 Chixjunileb li xben ralaleb laj Israel, aan cueheb lain. Ut cueheb ajcui li xben raleb li xul li telom. Lain quinsiqueb ru nak quinqueheb chi camc li xben alalbej aran Egipto. 18 Jocan nak lain quinsic ruheb laj levita chok rekajeb li xben ralaleb laj Israel. 19 Lain quinsic ruheb laj levita sa xyankeb chixjunileb laj Israel ut xebinque chixtenkanquileb laj Aarn ut eb li ralal sa li tabernculo. Eb aan temayejak sa xcabaeb laj Israel re nak maca raylal texcul nak tenachok riquin li tabernculo eb laj Israel, chan li Dios. 20 Laj Moiss, laj Aarn ut chixjunileb laj Israel quexbanu reheb laj levita jo quixye li Kacua re laj Moiss. 21 Eb laj levita quexsantobresi ribeb ut quexpuch li rakeb. Ut laj Aarn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS8,9

252

quixkaxtesiheb re li Kacua jo jun mayej ut quixsantobresiheb chiru li Kacua. 22 Quexbanu chixjunil li quixye li Kacua re laj Moiss. Ut eb laj levita quecoeb sa li tabernculo chixbanunquil lix canjeleb. Laj Aarn ut eb li ralal, aaneb li quetaklan sa xbeneb. 23 Li Kacua quiatinac cuichic riquin laj Moiss ut quixye re: 24 Tecanjelak sa li tabernculo li cuanqueb ob xcacal chihab reheb, jo eb ajcui li ac numenakeb ob xcacal chihab. 25 Abanan nak texbanu lajeb roxcal chihab, texcanab canjelac. Inca chic tecanjelak sa li tabernculo. 26 Naru textenkaheb li rech aj levita chixbanunquil lix canjel, abanan inca naru tecanjelak xjuneseb. Jocain tabanu riquineb laj levita, chan li Dios.

Kacua Dios quiatinac riquin laj Moiss sa li chaki choch aran Sina sa li xben po re li xcab chihab reliqueb chak laj Israel aran Egipto. 2 Ut quixye re chi jocain: Tento nak eb laj Israel texninkei li Pascua sa xkehil jo xinye reheb. 3 Texbanu li ninke sa li calaju xbe li po ain nak ac oc re li kojyi n. Texbanu chixjunil chi tzakal re ru jo xinye reheb ut jo tzi banbil retalil sa li chakrab, chan. 4 Jocan nak laj Moiss quixye reheb laj Israel nak texninkei li Pascua re xjulticanquil li reliqueb aran Egipto. 5 Ut eb aan quexninkei li Pascua sa li chaki choch aran Sina sa li calaju xbe li xben po nak ac oc re li kojyi n. Quexbanu chixjunil jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. 6 Abanan cuanqueb cuib oxib li cui nk li inca queru xninkeinquil li Pascua sa li cutan aan xban nak quexmux ribeb xban xchebal li camenak. Jocan nak quecuulac riquin laj Moiss ut laj Aarn sa li cutan aan. 7 Ut quexye re laj Moiss: Lao xkamux kib xban xchebal li camenak. Abanan, caut nak inca taruk takaque kamayej re li Kacua sa xkehil kochbeneb li kacomon? chanqueb. 8 Laj Moiss quixye reheb: Oybenihomak cuan toj tinpatz re li Dios caru tixye cherix, chan. 9 Ut li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 10 Taye reheb laj Israel nak yalak ani reheb le ralal ecajol li quexmux ribeb ut li cuanqueb sa xviaj naru nequexninkei li Pascua. 11 Abanan texninkei sa li calaju xbe li xcab po nak oc re li kojyi n. Textzaca lix tibel li carner li toj saj rochben li caxlan cua li maca xchamal. Ut textzaca ajcui li cahil ken rochben. 12 Maca naru texcanab toj cuulaj. Texchoy ban chixjunil. Ut inca naru textok xbakel li xul. Nak texninkei li Pascua texbanu chixjunil li caru

Nak texninkei li Pascua xjulticanquil li reliqueb chak Egipto


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

253

NMEROS9,10

quinye reheb. 13 Ut cui cuan junak li inca tixninkei li Pascua ut moco muxbil ta ru chi moco yo ta chi viajic, li jun aan taisi k sa xyankeb laj Israel xban nak inca quixque xmayej chicuu sa xkehil. Tento nak li jun aan tixtoj rix lix mac xban nak inca quixninkei li Pascua. 14 Nak eb li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank texninkei li Pascua, tento nak texbanu jo xexinchakrabi cui. Juntaket le chakrabinquil laex riquin lix chakrabinquileb li jalaneb xtenamit, chan li Dios.

li cutan nak quixakabac li tabernculo, quitzape xban jun li chok. Chalen sa li ecuu toj nasakeu li chok cuan sa xben. Ut li chok chanchan xam. 16 Jocan quiculman junelic. Li tabernculo quitzape xban li chok chi cutan ut chiru kojyi n li chok chanchan xam. 17Nak li chok na-el sa xben li tabernculo, nequexic cuichic laj Israel. Ut nak naxakli li chok, aran nequecana laj Israel ut nequexyi b lix muhebaleb. 18 Nak li Kacua naxye reheb laj Israel nak texic, eb aan nequexic. Ut nak naxye reheb nak tecanak sa junak naajej, aran nequecana ut nequexyi b lix muhebaleb. Nequecana aran jo najtil nacuan li chok sa xben li tabernculo. 19 Cui li chok nabay sa xben li tabernculo, eb laj Israel nequebay ajcui chi cuanc sa li naajej aan jo quixye li Kacua reheb. Inca nequexic. 20 Cuan nak li chok quibay sa xben li tabernculo cuib oxib cutan. Nak naxye li Kacua nak tecanak, aran nequecana ut nak naxye nak texic, nequexic. 21 Cuan nak li chok nacana jun kojyi n ajcui. Nak nasakeu na-el li chok ut nequexic cuichic laj Israel. Usta cutan, usta kojyi n, nak na-el li chok nequexic cuichic laj Israel. 22 Cui li chok cuan sa xben li tabernculo chiru cuib cutan, malaj ut chiru jun po, malaj chiru jun chihab, eb laj Israel inca nequexic. Nequecana ban aran. Ut nak li chok na-el sa xben li tabernculo, eb aan nequexic. 23 Nak naxye li Kacua nak texic, eb laj Israel nequexic. Ut nak naxye nak tecanak, nequecana. Quexbanu chi tzakal jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua.

15Sa

Li chok li nacuan sa xben li tabernculo

10

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Tayi b cuib li trompeta riquin plata tenbil riquin martillo. Eb li trompeta ain tecanjelak chicuu re xbokbaleb li tenamit ut re xyebal reheb nak texyi b li caru reheb re texic. 3 Nak teyabasi k li cuib chi trompeta, chixjunileb laj Israel texchutub ribeb chacuu chiru li oquebal re li tabernculo.

1Li

Li Dios quixye nak eb laj Israel texic chi tustu nak tenumek sa li chaki choch.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS10
4 Cui

254

jun ajcui li trompeta tayabasi k, texchutub ribeb chacuu eb li nequejolomin reheb li junjunk xtepaleb laj Israel. 5 Nak tayabasi k xben sut chi coc aj sa chixjunileb li cuanqueb xmuhebaleb sa li este texyi b ribeb re texic. 6 Nak tayabasi k li trompeta xca sut chi coc aj sa eb li cuanqueb xmuhebaleb sa li sur texyi b ribeb re texic. Nak tayabasi k li trompeta, aan retalil nak oqueb re chi xic. 7 Jalan cui lix yab li trompeta re xchutubanquileb li tenamit. 8 Eb laj tij, li ralaleb laj Aarn, aaneb li teyabasi nk reheb li trompeta. Aan jun li chakrab chok ere laex ut reheb le ralal ecajol li tecuank mokon chi junelic ke cutan. 9 Teyabasiheb li trompetas nak texxic chi pletic sa le choch riquineb li xic nequeiloc ere li yoqueb chi rahobtesi nc ere. Cui tebanu chi jocan, texjulticok re li Dios ut aan tacolok ere chiruheb. 10 Teyabasi k li trompetas sa eb li cutan nak sahak sa echol ut nak nequexninkei c sa xkehil ut re li xyolajic li po. Teyabasi k li trompeta nak nequeque le catbil mayej ut eb li mayej re xcambal erib sa usilal cuiquin. Ut lain li Kacua texjulticok cue. Lain li Kacua le Dios, chan. 11 Sa li junmay xbe li xcab po re li xcab chihab li chok qui-el sa xben li tabernculo. 12 Jocan nak eb laj Israel queel sa li chaki choch li cuan Sina ut quecoeb. Ut li chok yo chi camoc be chiruheb toj retal quicuulac sa li chaki choch Parn ut aran quixakli. 13 Quecoeb jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. 14 Eb li ralal xcajol laj Jud, aaneb li xben chutal li quecoeb chi ubej ut cuan lix bandereb. Ut laj Naasn li ralal laj Aminadab, aan li najolomin reheb. 15 Ut chirixeb li ralal xcajol laj Jud quecoeb li jun chutal li ralal xcajol laj Isacar. Ut laj Natanael li ralal laj Zuar, aan li najolomin reheb. 16 Ut chirixeb li ralal xcajol laj Isacar quecoeb li jun chutal li ralal xcajol laj Zabuln. Ut laj Eliab li ralal laj Heln, aan li najolomin reheb. 17 Nak ac xexjit li tabernculo, eb li ralal xcajol laj Gersn ut eb li ralal xcajol laj Merari quexcam. 18 Chirixeb aan quecoeb li jun chutal li ralal xcajol laj Rubn ut cuan lix bandereb. Laj Elisur li ralal laj Sedeur, aan li najolomin reheb. 19 Ut chirixeb li ralal xcajol laj Rubn quecoeb li jun chutal li ralal xcajol laj Simen. Ut laj Selumiel li ralal laj Zurisadai, aan li najolomin reheb. 20 Ut chirixeb li ralal xcajol laj Simen quecoeb li jun chutal li ralal xcajol laj Gad. Ut laj Eliasaf li ralal laj Deuel, aan li najolomin reheb. 21 Ut chirixeb li ralal xcajol laj Gad quecoeb li jun chutal li ralal xcajol laj Coat li quecamoc re li caak re ru li nacanjelac sa li tabernculo. Nak nequecuulac sa li naajej li nequexic cui, ac xakabanbil chic li tabernculo. 22 Ut chirixeb li ralal xcajol laj Coat, quecoeb li jun chutal li ralal xcajol laj Efran ut cuan xbandereb. Laj Elisama li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

255

NMEROS10,11

ralal laj Amiud, aan li najolomin reheb. 23 Ut chirixeb li ralal xcajol laj Efran quecoeb li jun chutal li ralal xcajol laj Manass. Ut laj Gamaliel li ralal laj Pedasur, aan li najolomin reheb. 24 Ut chirixeb li ralal xcajol laj Manass quecoeb li jun chutal li ralal xcajol laj Benjamn. Ut laj Abidn li ralal laj Gedeoni, aan li najolomin reheb. 25 Ut chirixeb li ralal xcajol laj Benjamn quecoeb li jun chutal li ralal xcajol laj Dan ut cuan xbandereb. Aaneb li teilok reheb li texic chi ubej. Ut laj Ahiezer li ralal laj Amisadai, aan li najolomin reheb. 26 Ut chirixeb li ralal xcajol laj Dan quecoeb li jun chutal li ralal xcajol laj Aser. Laj Pagiel, li ralal laj Ocrn, aan li najolomin reheb. 27 Ut chirixeb li ralal xcajol laj Aser quecoeb li jun chutal li ralal xcajol laj Neftal. Laj Ahira, li ralal laj Enn, aan li najolomin reheb. 28 Jocain nak quecoeb chi chutal chixjunileb laj Israel. 29 Ut laj Moiss quiatinac riquin laj Hobab lix balc. Aan li ralal laj Raguel laj Madin. Quixye re: Lao xic ke sa li naajej li quixyechii ke li Kacua. Yoo chikix ut lao takabanu usilal acue. Li Kacua quixye nak torosobtesi, chan. 30 Laj Hobab quichakoc ut quixye: Lain inca tinxic cherix. Lain tinsuki k sa lin tenamit cuanqueb cui li cuechalal, chan. 31 Laj Moiss quixye re: Lain tintzama chacuu nak inca toacanab kajunes xban nak laat nacanau chi us li naajej ut nacanau bar taruk tohilank. Laat raj tatcamok be chiku. 32 Cui laat tatxic chikix, laat tattzakonk ajcui riquin li usilal li tixbanu ke li Dios. Lao takabanu usilal acue, chan. 33 Jocan nak queel laj Israel sa li tzul Sina lix tzul li Kacua. Oxib cutan quebec. Ut li Loklaj Cax li xocxo cui li contrato yo chi xic chiruheb ut yo chixsicbal li naajej bar tehilank cui. 34 Ut li chok, li taklanbil xban li Kacua, cuan sa xbeneb ut yo chi camoc be chiruheb chi cutan nak yoqueb chi xic. 35 Nak nequextiquib xpakonquil li Loklaj Cax laj Moiss quixye: Choatenka, at Kacua. Chajequiheb li xic nequeiloc acue. Cheelelik ta chacuu. 36 Ut nak nequexque chi hilanc li Loklaj Cax, laj Moiss naxye: Chatsuki k ta chak riquineb li quila okob chi aj Israel, at Kacua.

11

jun li cutan eb laj Israel queoc chixcuechinquil rix li Kacua xban li chaajquilal li cuanqueb cui. Li Kacua quirabi li caru yoqueb chixyebal. Cajo nak quijosko sa xbeneb. Quixtakla chak li xam ut eb li muhebaleb li cuanqueb toj chire quecat. 2 Eb laj Israel quexjap re chixtzamanquil xtenkanquileb chiru laj Moiss. Ut laj Moiss quixtzama xtenkanquileb chiru li Kacua ut li xam quichup. 3 Jocan nak li naajej aan quexque Tabera chok xcaba xban nak li naajej aan quicate xban

1Sa

Eb laj Israel quexcuechi rix li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS11

256

li xam li quixtakla chak li Dios. 4 Sa xyankeb laj Israel cuanqueb li jalaneb xtenamit. Eb aan junes chabil tzacaemk teraj xtzacanquil. Ut eb laj Israel queoc cuichic chi cuechi nc ut quexye: Cuan ta ani taquehok katib re takatzaca. 5 Najultico ke nak chi matan katzaca chak li car aran Egipto ut katzaca chak li pepino, li meln, li puerro, li cebolla ut li anx. 6 Ut anakcuan arin yoco chi camc xban katzocajic. Maca chic naru nakatzaca xban nak caaj cui man cuan, chanqueb. 7Li man chanchan riyajil li culantro ut kan xcolor chanchan xkol che. 8 Eb li cristian quexmol li man. Cuan li quexque chiruheb xca ut cuan li tenbil quexbanu re. Nequexchik sa chi ch ucal ut cuan li nequexyi b chok xcaxlan cua. Ut lix sahil chanchan li chabil aceite. 9 Nak natane li xchuque chi kek sa li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb, natane ajcui li man. 10 Laj Moiss quirabi nak li junjunk cabal laj Israel yoqueb chi yabac chire lix muhebaleb. Li Kacua cajo nak quijosko riquineb. Ut laj Moiss inca quicuulac chiru. 11 Jocan nak laj Moiss quixye re li Kacua: Caut nak nacabanu ra cue lain? Lain laj canjel chacuu. Caru inmac chacuu nak yocat chixquebal li i k sa inben re xcambal li tenamit ain? 12 Ma lain ta bi xyucuaeb? Ut, ma lain ta bi xnaeb nak taye cue nak tincameb chi kalko jo nequekaluc li cocal li toj nequetuuc? Ma tento nak toj lain tincamok reheb sa li naajej li cayechii reheb lix xetonil yucuaeb? 13 Bar tintau tib lain re tinque reheb li tenamit ain? Junes cuechi nc ut xpatzbal xtibeb nequexbanu. 14 Lain inca chic nincuy camoc be chiruheb chixjunileb li tenamit ain injunes. Ain jun nimla i k chok cue lain. 15 Cui laat yocat chixbanunquil cue chi jocain, kaxal us cui tacuisi lin yuam cui yal nak niquinara, re nak inca chic yokin chi culuc nabal raylal, chan laj Moiss. 16 Abanan li Kacua quichakoc ut quixye re: Chutubeb lajeb xcacalak li cui nk li nacanau ruheb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel. Aaneb li cuanqueb xcuanquil. Ut tacameb chiru li tabernculo ut tineroybeni acuochbeneb. 17Lain tincubek chak ut tinatinak acuiquin. Ut tinque lin musik reheb jo quinque acue laat re nak tatextenka chixcambaleb xbe li tenamit ain. Chi jocan inca tacanak sa aben ajunes laat li i k ain. 18 Taye ajcui reheb chixjunileb nak texsantobresi ribeb xban nak cuulaj tinque lix tibeb re textzaca. Lain xcuabi nak yoqueb chi cuechi nc ut yoqueb chixyebal: Us raj cuan ta tib re takatzaca. Us nak cuanco chak Egipto, chanqueb. Jocan nak anakcuan tinque lix tibeb re textzaca. 19 Ut moco jun cutan ta ajcui tinqueheb chi tioc tib. Chi moco cuib cutan, chi moco ob, chi moco lajeb cutan, chi moco junmay cutan. 20 Tinqueheb ban chi tioc tib chi cuulaj cuulaj chiru jun po toj retal tenujak ut texacuak xban xquial li textzaca. Teyibok chic xban nak inca chic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

257

NMEROS11

teraj ru. Tinbanu reheb chi jocan xban nak xinextzektana ut xban ajcui nak quinexcuechi ut quexye nak kaxal us raj cui inca xeel Egipto, chan li Kacua. 21 Ut laj Moiss quixye re li Kacua: Lain yoquin chi camoc be chiru cuakib ciento mil (600,000) chi cui nk ut laat nacaye nak taqueheb chi tioc tib chiru jun po. 22 Ma cuan ta bi nabalak li carner ut li cuacax re takacamsi ut takaque chixtiuheb? Ma tatzaklok ta bi reheb cui ta takaque chixtiuheb chixjunil li car li cuanqueb sa li palau? chan laj Moiss. 23 Ut li Kacua quichakoc ut quixye re laj Moiss: Ma nacacoxla laat nak maca incuanquil chixbanunquil ain? Anakcuan tacuil ma tauxmank tana li caru xinye malaj ut inca, chan li Kacua. 24 Ut laj Moiss quixye reheb li tenamit caru quixye li Kacua. Quixchutubeb lajeb xcacal (70) li nequecamoc be ut quixxakabeb chixjun sutam li tabernculo. 25 Ut li Kacua quicube chak sa jun li chok ut quiatinac riquin laj Moiss. Ut quixque lix musik reheb li lajeb xcacal li cui nk li nequecamoc be jo li cuan riquin laj Moiss. Nak li musik cuan riquineb, queoc chi atinac jo profetas. Abanan inca chic quiculman chi jocan mokon. 26 Cuib reheb li lajeb xcacal li cui nk inca quecoeb cuan cui li tabernculo. Quecana ban sa lix muhebaleb. Aaneb laj Eldad ut laj Medad. Ut li musik qui-oc riquineb usta inca queel sa lix muhebaleb ut queatinac jo profeta. 27Jun li saj cui nk co sa junpat riquin laj Moiss ut quixye re: Laj Eldad ut laj Medad yoqueb chi yehoc ratin profeta sa li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb, chan. 28 Laj Josu li ralal laj Nun cuan aran. Aan li natenkan re laj Moiss chalen sa xsajilal. Quixye re laj Moiss: At kacua Moiss, taye reheb nak texcanab atinac, chan. 29 Abanan laj Moiss quixye re: Ma x-oc chi cakoc la chol chicuix? Us raj cui li Kacua tixque lix musik reheb chixjunileb lix tenamit re nak chixjunileb teyehok ratin profeta, chan. 30 Chirix aan laj Moiss ut eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel quesuki sa lix muhebaleb. 31 Ut li Kacua quixtakla chak sa li este jun li cacuil ik li quixcam chak nabaleb laj tonk li quechal chak sa xjayal li palau. Yoqueb chi rupupic chixjun sutam li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb. Jun metro xteram li yoqueb chi rupupic. Cuanqueb chi nach ut cuanqueb toj chi najt jo xnajtil nequebec chiru jun cutan. 32 Chixjunil li cutan ut chixjunil li kojyi n aan ut li cutan jun chic yoqueb chixchapbaleb laj tonk eb laj Israel. Li ani quixxoc cachin ajcui quixxoc lajeb tub li xul. Ut quexcanab sa choch chixjun sutam li naajej re techakik. 33 Toj yoqueb ajcui chi xtiubal xtibel laj tonk nak quichal xjoskil li Kacua sa xbeneb laj Israel. Jocan nak quixtakla jun li yajel sa xbeneb ut nabaleb quecam. 34 Jocan nak li naajej aan quexque Kibrot-hataava chok xcaba xban nak aran quexmuk li tenamit li quecam

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS11,12

258

xban nak junes cuaac quexcoxla. 35 Nak queel Kibrot-hataava, eb laj Israel quecoeb toj sa li naajej Hazerot ut aran quecana.

12

Mara ut laj Aarn queoc xcuechinquil rix laj Moiss xban nak quisumla riquin jun ixk Etiopa xtenamit. 2 Ut quexye: Ma caaj cui ta bi riquin laj Moiss naatinac li Kacua Dios? Ma inca ta bi taruk taatinak ajcui kiquin lao? chanqueb. Ut li Dios quirabi li caru quexye. 3 Laj Moiss, aan jun cui nk kaxal tulan chiruheb chixjunileb li cui nk li cuanqueb sa ruchichoch. 4 Jocan nak li Kacua quixye reheb laj Moiss, laj Aarn ut lix Mara: Ayukex sa oxibal sa li tabernculo li nequechutub cui erib, chan. Ut eb aan quecoeb sa li tabernculo. 5 Ut li Kacua quicube chak sa li chok ut quixakli chire li oquebal re li tabernculo. Quixbokeb laj Aarn ut lix Mara. Ut eb aan quecoeb chi xcabichaleb cuan cui li Kacua. 6 Ut li Kacua quixye reheb: Anakcuan cherabihak li caru tinye ere. Nak tacuank junak profeta eriquin lain tincutbesi cuib chiru sa visin ut sa xmatc tinatinak riquin. 7Aban moco jocan ta ninbanu riquin laj Moiss laj canjel chicuu. Aan ti c xchol ut aan li kaxal naxque xchol chi canjelac sa xyankeb lin tenamit Israel. 8 Lain ninatinac chi tzakal riquin. Inca ninatinac riquin sa jaljoquil ru atin. Ut nincutbesi cuib chiru chi tzakal. Cui lain ninatinac chi tzakal riquin, caut nak inca xexxucuac chixcuechinquil rix laj Moiss laj canjel chicuu? chan. 9 Ut cajo lix joskil li Kacua Dios sa xbeneb nak qui-el riquin. 10 Nak qui-el li chok cuan cui li tabernculo, lix Mara ac saklep chic rix. Sak sak lix tibel quicana. Laj Aarn quiril lix Mara ut quixque retal nak saklep rix. 11 Ut laj Aarn quixye re laj Moiss: At kacua, maque taxak sa kaben li mac ain xban nak xkabanu chi inca xkacoxla nak mac xkabanu. 12 Ut inca taxak takak lix tibel jo naxcul jun li culaal ac camenak nak nayola, chan. 13 Ut laj Moiss quitijoc ut quixye: At Kacua Dios, nintzama chacuu nak taquirtesi taxak lix Mara. 14 Quichakoc li Kacua ut quixye re laj Moiss: Cui ta a lix yucua xchuban re xnak ru, ma inca raj tixmuk rib cuukubak cutan xban xxutan? Isihomak cuukubak cutan sa le naaj. Ut nak ac xnume cuukub cutan, tasuki k cuichic chak sa eyank, chan. 15 Jocan nak querisi lix Mara sa xyankeb chiru cuukub cutan, ut eb li tenamit queroybeni sa li naajej aan toj quisuki lix Mara sa xyankeb. 16 Nak ac xculun lix Mara sa xyankeb, queel sa li naajej Hazerot. Quecoeb sa li naajej Parn ut aran quecana.

1Lix

Laj Aarn ut lix Mara quexcuech rix laj Moiss

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

259 Laj Moiss quixtaklaheb laj quehol etal chirilbal li naajej Canan

NMEROS13

13

Dios quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Tataklaheb li cui nk chixquebal retal li naajej Canan, li tinque reheb laj Israel. Tataklaheb li cui nk li cuanqueb xcuanquil, li nequecamoc be chiruheb li junjunk xtepaleb laj Israel, chan li Dios. 3 Jocan nak laj Moiss quixtaklaheb li cui nk nak cuanqueb chak sa li chaki choch Parn jo quiyehe re xban li Dios. Chixjunileb li cui nk li quetaklac, aaneb li nequecamoc be chiruheb li junjunk xtepaleb laj Israel. 4 Aan ain lix cabaeb li quetaklac: Sa lix tepaleb li ralal xcajol laj Rubn quitaklac laj Sama li ralal laj Zacur. 5 Ut sa lix tepaleb li ralal xcajol laj Simen quitaklac laj Safat li ralal laj Hori. 6 Ut sa lix tepaleb li ralal xcajol laj Jud quitaklac laj Caleb li ralal laj Jefone. 7Ut sa lix tepaleb li ralal xcajol laj Isacar, quitaklac laj Igal li ralal laj Jos. 8 Ut sa lix tepaleb li ralal xcajol laj Efran quitaklac laj Oseas li ralal laj Nun. 9 Ut sa lix tepaleb li ralal xcajol laj Benjamn quitaklac laj Palti li ralal laj Raf. 10 Ut sa lix tepaleb li ralal xcajol laj Zabuln quitaklac laj Gadiel li ralal laj Sodi. 11 Ut sa lix tepaleb li ralal xcajol laj Manass quitaklac laj Gadi li ralal laj Susi. Ut laj Jos, aan lix xetonil yucuaeb. 12 Ut sa lix tepaleb li ralal xcajol laj Dan quitaklac laj Amiel li ralal laj Gemali. 13 Ut sa lix tepaleb li ralal xcajol laj Aser quitaklac laj Setur li ralal laj Micael. 14 Ut sa lix tepaleb li ralal xcajol laj Neftal quitaklac laj Nahbi li ralal laj Vapsi. 15 Ut sa lix tepaleb li ralal xcajol laj Gad quitaklac laj Geuel li ralal laj Maqui. 16 Ain lix cabaeb li cui nk li quetaklac xban laj Moiss chixquebal retal li naajej Canan: laj Oseas li ralal laj Nun quiquehe aj Josu chok xcaba xban laj Moiss. 17Nak quixtaklaheb li cui nk laj Moiss chixquebal retal chanru li naajej Canan, quixye reheb: Ayukex sa li naajej Neguev ut texnumek sa li naajej li tzul ru. 18 Teque chak retal chi us li tenamit li cuan aran. Ut teque retal eb li cristian li cuanqueb aran ma cauheb rib malaj ut inca. Ma nabaleb malaj ut inca quiheb? 19 Teque chak retal li choch li cuanqueb cui ma chabil malaj ut inca. Teque chak retal chi us lix tenamiteb aan. Ma yi banbileb riquin ticr lix muhebaleb malaj ut yi banbil riquin tzac? 20 Ut teque ajcui retal ma chabil li choch li cuanqueb cui malaj ut inca. Ma na-el li acui mk chi us sa li choch malaj ut maca na-el chiru? Ma quiche ru malaj ut inca? Mexxucuac chi oc sa li naajej aan. Ut nacuaj ajcui nak tecam chak cachinak li ru li acui mk li na-el sa li naajej aan, chan. Ac yo xkehil li uvas nak quecoeb li cui nk chixquebal retal li naajej aan. 21 Eb li cui nk li quecoeb chixquebal retal li naajej quextiquib chak xquebal retal

1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS13,14

260

sa li chaki choch Zin. Ut quecuulac toj sa li tenamit Rehob, li cuan nach riquin Hamat. 22 Quecoeb sa li naajej Neguev ut quecuulac sa li tenamit Hebrn. Aran cuanqueb li cui nk laj Ahimn, laj Sesai ut laj Talmai. Aaneb li ralal xcajol laj Anac. Cuukub chihab xyi banquil li tenamit Hebrn nak quexyi b li tenamit Zon aran Egipto. 23 Eb laj quehol etal quecuulac cuan cui li rok ha Escol xcaba. Aran quexset jun ruk li uvas cuan jun cut li ru ut quexpako sa cuibal chi tuytu chiru jun li che. Ut quexcam ajcui li ru li granadas ut li higos. 24 Jocan nak quexque Escol chok xcaba li ru taka aan xban nak aran quexyoc li jun cut chi uvas eb laj Israel. 25 Ut eb li cui nk li quecoeb chixquebal retal li naajej Canan quesuki chak chiru cacal cutan. 26 Quecuulac sa li chaki choch Parn li cuan cui li tenamit Cades. Aran cuanqueb laj Moiss, laj Aarn ut chixjunileb laj Israel. Ut quexseraki reheb chixjunil li queril chak sa li naajej. Ut quexcut chiruheb li ru li quiil ken li quexcam chak. 27Ut quexye reheb: Xocuulac chak chirilbal li naajej li xoatakla cui. Relic chi yal li naajej kaxal chabil. Aran na-el nabal li sahil echej. Aan ain li ru li quiil ken li xkacam chak sa li naajej aan. 28 Abanan eb li cristian li cuanqueb aran kaxal cauheb rib. Ut li tenamit ni nkeb ut yi banbil chi chabil ut sutsu riquin tzac. Ut moco caaj cui ta ain. Xkil ajcui chak ruheb li ralal xcajol li mama cui nk aj Anac. 29 Sa li naajej Neguev cuan laj Amalec. Ut eb laj heteo, eb laj jebuseo ut eb laj amorreo cuanqueb sa li naajej li tzul ru. Eb laj cananeo cuanqueb chire li palau ut chire li nima Jordn, chanqueb. 30 Ut laj Caleb quixye reheb nak texcanab atinac riquin laj Moiss. Quixye reheb: Tento toxic chi pletic riquineb. Lao cau kib chiruheb aan. Lao naru nakechani li naajej aan, chan. 31 Abanan eb li cui nk li quecuulac chak chi quehoc etal rochben laj Caleb quexye: Lao inca naru toxic chi pletic riquineb li tenamit aan xban nak eb aan kaxal cauheb rib chiku lao, chanqueb. 32 Eb li cui nk aan inca us quexye reheb laj Israel chirix li naajej Canan. Quexye nak li ani nequexic chi cuanc sa li naajej aan nequecam xban nak inca chabil li choch. Ut eb li cui nk li cuanqueb aran kaxal ni nkeb rok. 33 Ut quekil ajcui chak li ni nki cui nk li ralal xcajol laj Anac. Lao chanchano laj sac nak nocoeril eb aan xban nak kaxal coco chiruheb, chanqueb.

14

li kojyi n aan chixjunileb laj Israel japjoqueb re chi yabac. quexcuechi rix laj Moiss ut laj Aarn ut chixjunileb yoqueb chixyebal: Kaxal us raj nak sa li tenamit Egipto ta xocam chak malaj ut us raj tocamk arin sa li chaki choch. 3 Caut nak xoxcam chak li Kacua
2 Ut

1Chiru

Eb laj Israel nequexketketi ribeb chiru li Kacua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

261

NMEROS14

sa li naajej ain yal re nak tocamsi k? Ut, caut nak tixcanabeb chi chapec li kixakil ut eb li kacocal? Ma inca raj us nak tosuki k cuichic Egipto? chanqueb. 4 Ut queoc chixcubanquil chi ribileb rib nak texsic ru junak li tacamok be chiruheb re tesuki k cuichic Egipto. 5 Ut laj Moiss ut laj Aarn quexcut rib chiru choch chiruheb chixjunileb laj Israel xban xrahil xcholeb. 6 Ut laj Josu li ralal laj Nun ut laj Caleb li ralal laj Jefone quexpeji li rakeb xban xrahil xcholeb. Aaneb xcomoneb li quecuulac chak chixquebal retal li naajej. 7 Ut quexye reheb chixjunileb laj Israel: Li choch li xocuulac chak chirilbal, aan kaxal chabil. 8 Cui li Dios sahak sa xchol kiquin, aan tatenkank ke chi oc sa li naajej aan. Aan takaxtesi nk re sa kuk li chabil naajej aan, li na-el cui nabal li sahil echej. 9 Jocan nak meketketi erib chiru li Kacua ut mexxucuac chiruheb li tenamit li cuanqueb sa li naajej aan xban nak lao tonumtak sa xbeneb ut takechaniheb. Eb aan ma ani natenkan reheb, abanan lao cuan li Kacua li nimajcual Dios kiquin chikatenkanquil. Jocan nak mexxucuac, chanqueb laj Josu ut laj Caleb. 10 Abanan eb laj Israel queoc raj chixcutbaleb chi pec. Aut li nimajcual Dios quixcutbesi lix lokal chiruheb sa li tabernculo. 11 Ut li Kacua quixye re laj Moiss: Jo najtil chic tincuy nak yokeb chincuechinquil li tenamit ain? Ut, jo najtil chic yokeb chintzektananquil ut inca tinexpab, usta nabal li sachba cholej xincut chiruheb? 12 Lain tinque junak caki yajel sa xbeneb re nak tecamk. Tinsach ruheb. Abanan la cualal acajol laat tinqueheb chok junak tenamit kaxal nim ut kaxal cauhakeb rib chiruheb aan, chan li Dios. 13 Ut laj Moiss quixye re li Kacua: Laat xat-isin chak reheb sa li tenamit Egipto riquin xnimal la cuanquil. Cui tacamsiheb laj Israel, eb laj Egipto terabi resil caru tabanu. 14 Ut texye resil reheb li cuanqueb Canan. Eb aan ac xerabi acuesil. Ac nequexnau nak cuancat kiquin ut xcuil acuu. Nequexnau nak laat catcamoc be chiku riquin li chok chi cutan ut riquin li xam chiru kojyi n. 15 Cui laat tasach ruheb la tenamit chi junaj cua, eb aan teatinak chacuix ut texye: 16 Li Kacua inca quiru rocsinquileb lix tenamit sa li naajej ain usta quixyechii reheb riquin juramento. Jocan nak quixcamsiheb sa li chaki choch, chakeb. 17 Jocan nak lain tintzama chacuu, at Kacua, nak tacut chiku lix nimal la cuanquil. Chabanu li caru cayechii ke nak caye ke chi jocain: 18 Lain li Kacua li nimajcual Dios. Lain nin-uxtanan u ut nincuy li mausilal nequexbanu li tenamit usta nequexketketi rib chicuu. Lain inca ninjosko chi junpat. Numtajenak lin rahom. Inca nincanabeb yal chi jocan li cuanqueb xmac. Ut ninrahobtesiheb li alal cajolbej riquin lix maqueb lix na xyucuaeb toj sa li rox sa xca xtasalil li ralal xcajoleb,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS14

262

chancat. 19 Xban xnimal la cuuxtan chacuy taxak xmaqueb li tenamit ain jo nak xacuy xmaqueb chalen nak xeel chak Egipto toj chalen anakcuan, chan laj Moiss. 20 Li Kacua quixye re laj Moiss: Lain tincuyeb xmac jo xatzama chicuu. 21 Relic chi yal tinye acue nak lain yoyoquin ut sa xcaba lin lokal li naquehe sa ruchichoch, 22 tinye acue nak ma jun reheb li cui nk ain li xecuechin cue teoc sa li naajej li quinyechii reheb. Eb aan queril lin lokal ut queril ajcui li sachba cholej li quinbanu aran Egipto joqueb ajcui li sachba cholej li quinbanu sa li chaki choch. Abanan nabal sut quexyal cuix ut inca quexbanu li caru quinye reheb. 23 Jocan nak inca teril li chabil naajej li quinyechii reheb lix xetonil yucuaeb. Ma jun reheb li xequehoc injoskil teoc sa li chabil naajej li quinyechii reheb. 24 Abanan laj Caleb li naxque xchol chi canjelac chicuu, aan jalan xnaleb chiruheb li jun chol. Aan tinque chi oc sa li naajej li quicuulac chak rilbal. Ut eb li ralal xcajol teechani nk re li naajej aan. 25 Eb laj Amalec ut eb laj Canan cuanqueb sa li ru taka aan. Jocan nak laex texsuki k cuulaj sa li chaki choch ut texxic cuan cui li Caki Palau, chan li Dios. 26 Ut li Kacua quiatinac cuichic riquin laj Moiss ut laj Aarn ut quixye reheb: 27 Jo najtil chic tincuy nak yokeb chincuechinquil eb laj Israel, li inca useb xnaleb? Lain nacuabi nak nequexcuechi cuix. 28 Taye reheb chi jocain: Relic chi yal yoyoquin lain li Kacua. Lain tinbanu nak tecul li caru yoquex chixyebal. 29 Relic chi yal ninye ere nak sa li chaki choch ain texcamk chejunilex laex li quex-ajlac, li ac cuan junmay chihab ere, xban nak xecuechi cuix. 30 Relic chi yal nak ma jun ere laex tex-oc sa li naajej quinyechii ere riquin juramento. Caaj cui eb laj Caleb li ralal laj Jefone ut laj Josu li ralal laj Nun naru teoc. 31 Abanan le ralal ecajol li queye nak techapek xbaneb li xic nequeiloc ere, aan eb li tebinque chi cuanc aran sa li naajej li xetzektana. 32 Aut laex texcamk sa li chaki choch li yoquex cui chi numec. 33 Eb le ralal ecajol tecuank sa li chaki choch. Chiru cacal chihab texbeni ribeb. Texcul chi jocan toj tacuulak xkehil nak texcamk chejunilex sa li chaki choch xban nak xeketketi erib. 34 Chiru cacal chihab yokex chi bec sa li chaki choch re xtojbal rix le mac. Jun chihab tetoj cui rix li junk cutan nak quexcuulac chak xquebal retal li naajej. Laex teque retal nak li ani naketoc re li cuatin, tento nak tixtoj rix lix mac. 35 Relic chi yal nak tinbanu ere jo xinye xban nak junaj echol nak xeketketi erib chicuu. Sa li chaki choch ain tex-osok. Arin texcamk, chan li Kacua. 36 Eb li tenamit queoc chi cuechi nc xmaqueb li cui nk li quetaklac xban laj Moiss chixquebal retal li naajej Canan xban nak moco yal ta li colexye chirix li naajej. 37 Eb li cui nk aan quecam xban nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

263

NMEROS14,15

li Dios quixtakla chak jun li caki yajel sa xbeneb xban nak inca us quexye chirix li naajej. 38 Sa xyankeb li cablaju chi cui nk li quecoeb chirilbal li naajej, caaj chic eb laj Josu li ralal laj Nun ut laj Caleb li ralal laj Jefone quecana chi yoyo. 39 Nak laj Moiss quixye resil reheb li caru quixye li Kacua chixjunileb laj Israel queraho sa xcholeb. 40 Jo cuulajak chic nak toj ekela chi us quecoeb sa xben jun li tzul ut quexye: Yal nak xomacob, abanan anakcuan toxic sa li naajej li quixyechii ke li Kacua, chanqueb. 41 Ut laj Moiss quixye reheb: Caut nak yoquex chixketbal li caru xye li Dios? Cui tex-oc sa li naajej aan, inca us tex-elk. 42 Mexxic xban nak li Kacua moco cuan ta chic eriquin. Eb li xic nequeiloc ere tenumtak sa eben. 43 Cui texpletik riquineb laj Amalec ut riquineb laj Canan texcamsi k xbaneb. Li Dios inca textenka xban nak xeket li caru quixye, chan laj Moiss reheb. 44 Abanan inca queabin chiru laj Moiss. Quecoeb ban sa li naajej li tzul ru. Laj Moiss ut li Loklaj Cax inca queel sa li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb. 45 Ut eb laj Amalec ut eb laj Canan li cuanqueb sa li naajej li tzul ru, quecube chi pletic riquineb ut quenumta sa xbeneb. Queralinaheb toj sa li naajej Horma.

15

li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Taye reheb laj Israel chi jocain: Nak tex-oc sa li naajej li tinque ere re texcuank, texmayejak chicuu. 3 Teque li catbil mayej chicuu lain li Kacua. Tesic ru jun li toro malaj ut junak carner ut tecat re xquebal inlokal ut lix boc tacuulak chicuu jo jun sununquil mayej. Tebanu chi jocan re nak tatzaklok ru li xeyechii cue, malaj ut chok re le mayej li na-ala sa echol xquebal, malaj ut chok re le ninke re inlokoninquil, chan li Kacua. 4 Li ani tixcam lix mayej tixque ajcui rochben lix mayej numenak cahib libra li chabil caj junajinbil riquin numenak jun litro li aceite. 5 Ut tixque ajcui chok xmayej jun litro li vino rochben li junjunk chi carner li tixque chok xcatbil mayej. 6 Rochbeneb li junjunk chi telom carner teque chok emayej cachin ma beleb libra li chabil caj junajinbil riquin numenak jun litro li aceite. 7 Ut chok re li mayej vino teque numenak jun litro li vino. Aanak jun sununquil mayej tacuulak chicuu. 8 Nak teque jun li toro toj saj chok re ecatbil mayej, malaj ut re li mayej re xbanunquil li caru xeyechii, malaj ut re xcambal erib sa usilal riquin li Kacua, 9 tecam rochben li toro jun li mayej caj. Tecam numenak oxlaju libra li chabil caj junajinbil riquin cuib litro li aceite. 10 Ut tecam ajcui cuib litro li vino. Aanak jun li sununquil catbil mayej

1Ut

Li chakrab chirix li mayejac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS15

264

tacuulak chicuu. 11 Aan ain li taquehek rochben li junjunk chi toro malaj ut li carner telom malaj ut li carner toj saj malaj ut li junjunk chi chibat toj saj. 12 Jocan teque le mayej a yal jarub li xul li temayeja. Tebanu chi jocan riquin li junjunk chi mayej xul. 13 Chixjunileb laj Israel texbanu chi jocan nak texque lix catbil mayej. Ut aanak jun li sununquil catbil mayej tacuulak chiru li Kacua. 14 Jocan ajcui eb li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank, jo ajcui li yal numec reheb. Texbanu jo nequebanu laex nak texque lix catbil mayej. Ut aanak jun sununquil catbil mayej tacuulak chicuu. Texbanu chi jocan anakcuan jo eb ajcui li ralal xcajol li tecuank mokon. 15 Li chakrab ain quebil ere laex ut quebil ajcui reheb li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank. Ain jun li chakrab tebanu chi junelic laex jo eb ajcui li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank. 16 Li chakrab li tebanu laex, aan ajcui li texbanu li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank. 17 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 18 Taye reheb laj Israel chi jocain. Nak texoc sa li naajej li yoquin cui checambal, 19 ut nak tetiquib xtzacanquil li ru li acui mk li na-el sa le choch, teque le mayej chicuu. 20 Teque chok emayej jun li caxlan cua teyi b riquin li xben ru li trigo. Tebanu jo nequebanu nak nequeque li mayej re li xben ru li trigo nak nequerisi sa rix. 21 Li mayej caxlan cua ain junelic temayeja chicuu laex jo eb ajcui le ralal ecajol li tecuank mokon. 22 Mare laex teket eb li chakrab ain li quinque re laj Moiss chi inca yal naraj echol. 23 Mare chalen nak quinque li chakrab ain re laj Moiss toj anakcuan laex inca tebanu chixjunil li caak re ru ain. 24 Cui xexpalto chi inca yal naraj echol, tento nak chejunilex teque chok ecatbil mayej jun li toro toj saj chok sununquil mayej li tacuulak chicuu. Ut teque rochben li mayej caj ut li mayej vino. Ut teque ajcui jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac. 25 Laj tij tamayejak re xtojbal rix le mac chejunilex laex aj Israel ut lain tincuy le mac xban nak xeket li chakrab chi inca yal xraj echol, ut xban nak teque le catbil mayej chicuu ut teque ajcui le mayej re xtzamanquil xcuybal le mac. 26 Ut tacuyek emac chejunilex laex laj Israel jo eb ajcui li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank, xban nak chejunilex laex cuan emac nak xeket li chakrab. 27 Abanan cui jun ajcui naxket li chakrab chi inca yal xraj xchol, li jun aan tixcam jun li ixki chibat jun chihab cuan re, re xtzamanquil xcuybal lix mac. 28 Ut laj tij tixmayeja li chibat chiru li Kacua re xtojbal rix lix mac li ani tamacobk chi inca yal xraj xchol. Ut tacuyek xmac nak tixque lix mayej xul. 29 Li chakrab ain ere laex aj Israel ut reheb li jalaneb xtenamit li cuanqueb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

265

NMEROS15,16

sa eyank. Jun ajcui li chakrab li tento tebanu nak nequexmacob chi inca yal naraj echol. 30 Abanan li ani naxket junak li chakrab chi yal naraj xchol, li jun aan tacamsi k usta aj Israel usta jalan xtenamit. Tacamsi k xban nak quinixtzektana lain li Kacua. 31 Xban nak quixket li caru quinye lain li Kacua ut quixtzektana lin chakrab, li jun aan cuan xmac nak tacamsi k. 32 Sa jun li cutan nak toj cuanqueb sa li chaki choch eb laj Israel, jun li cui nk co chixsicbal xsi sa li hilobal cutan. 33 Eb li quetaoc re chixsicbal lix si quexcam li cui nk riquin laj Moiss ut laj Aarn chiruheb chixjunileb li tenamit. 34 Ut quexque sa tzalam xban nak inca quexnau caru texbanu riquin. 35 Li Kacua quixye re laj Moiss: Maca xjalenquil. Tento nak tacamsi k li cui nk aan. Chixjunileb li tenamit texcuti chi pec chirix li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb, chan. 36 Jocan nak eb li tenamit quexcam chirix li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb ut quexcuti chi pec toj retal quicam jo quixye li Kacua re laj Moiss. 37 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 38 Taye reheb laj Israel chi jocain. Chalen anakcuan ut chi junelic laex ut eb le ralal ecajol li tecuank mokon teyi b xtzuc le rak chire ut sa xyank lix tzuc teque li nok azul. 39 Nak teril lix sahob ru le rak tajulticok ere chixjunil li chakrab li quinque ere re tebanu. Ut inca temux erib riquin xbanunquil li nequeraj ejunes jo nequexbanu eb li ixk li nequexcayi ribeb. 40 Laex tebanu chixjunil li chakrab li xinque ere ut santobresinbilakex chicuu lain le Dios. 41 Lain li Kacua le Dios li quin-isin chak ere sa li naajej Egipto re nak lainak le Dios. Lain li Kacua le Dios.

16

laj Coat ut rixmam laj Lev. Quixketketi rib rochbeneb laj Datn ut laj Abiram li ralaleb laj Eliab, ut laj On li ralal laj Pelet. Li cahibeb xcomoneb li ralal xcajol laj Rubn. 2 Quexketketi ribeb chiru laj Moiss rochbeneb cuib ciento riquin lajeb roxcal (250) laj Israel xcomoneb li xakabanbileb chi taklanc sa xbeneb li tenamit. Nano ruheb li cui nk aan. 3 Quexchutub ribeb ut quecoeb chixcuechinquil laj Moiss ut laj Aarn. Quexye reheb: Xotitz eriquin. Tzakal li xebanu laex. Chixjunileb li tenamit santobresinbileb xban li Dios ut li Kacua cuan kiquin. Caut nak laex nequeraj taklanc sa kaben lao lix tenamit li Kacua? chanqueb. 4 Nak laj Moiss quirabi li caru quexye, quixhupub rib sa choch. 5 Ut quixye reheb laj Cor ut eb li nequeoquen

1Quicuan jun li cui nk aj Cor xcaba. Laj Cor, aan li ralal laj Izhar, ri

Quexketketi ribeb chiru li Dios laj Cor, laj Datn ut laj Abiram

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS16

266

chirix: Chiru li ekela cuulaj li Kacua tixcut chiku ani li sicbil ru ut ani li santobresinbil ut tixque li jun aan chi nachoc riquin. Li ani tixsic ru li Kacua tixque chi nachoc riquin. 6 Laat Cor ut eb la cuochben tebanu li caru ninye. Tecam le sansar. 7Ut cuulaj tecat li pom chiru li Kacua. Li ani tasiquek ru cuulaj xban li Kacua, aanak li santobresinbil. Laex aj levita, laex li inca yoquex chixbanunquil li us. 8 Ut quixye ajcui laj Moiss re laj Cor: Abihomak laex aj levita. 9 Ma inca ta bi tzakal riquin nak li kaDios quisicoc eru laex sa xyankeb laj Israel re nak texcanjelak chiru? Quixsic eru re nak texxakli k chiruheb li tenamit ut texcanjelak sa li tabernculo sa xcabaeb li tenamit. 10 Li Dios quixakaban ere jo eb ajcui chixjunileb le rech aj levita chi canjelac chiru. Abanan laex toj teraj texcanjelak chok aj tij. 11 Laat ut eb la cuochben xechutub erib chixcuechbal rix laj Aarn. Caut nak nequecuechi rix laj Aarn? Ma macua ta bi li Dios li yoquex chixcuechinquil rix? 12 Chirix aan laj Moiss quixtakla xbokbaleb laj Datn ut laj Abiram, eb li ralal laj Eliab. Abanan eb aan quexye: Lao inca toxic aran. 13 Ma inca tzakal riquin nak xoacuisi sa li tenamit li na-el cui chi us li acui mk re tocamk sa li chaki choch? Ma toj tacuaj tattaklank sa kaben sa joskil? 14 Laat inca xoacam sa li naajej li na-el cui chi us li acui mk, chi moco xaque ke li calebal, chi moco xaque xnaaj ka-uvas. Ma tacuaj nak toaberesi chikajunilo jo naberesi c li mutz? Lao inca toxic chacuilbal, chanqueb. 15 Riquin li caru quexye, quexchik xjoskil laj Moiss ut quixye re li Kacua: At Kacua, macul taxak lix mayejeb. Lain maca xinmak chiruheb. Lain inca xinmak lix bur chiruheb chi moco xinbanu raylal reheb. 16 Ut laj Moiss quixye re laj Cor: Laat acuochbeneb li nequeoquen chacuix texxic chiru li Kacua cuulaj. Laex ut laj Aarn cuankex aran. 17Li junjunk ere teque li pom chi sa le sansar ut tecam chiru li Kacua. Cuib ciento riquin lajeb roxcal (250) chixjunil. Laat ut laj Aarn cuank ajcui le sansar, chan laj Moiss. 18 Ut chixjunileb quexque li xam sa lix sansar ut quexque ajcui li pom ut quexakli chiru li oquebal re li tabernculo rochbeneb laj Moiss ut laj Aarn. 19 Ut laj Cor quixchutubeb chiru li oquebal re li tabernculo eb li nequeoquen chirix. Ut li Kacua quixcutbesi lix lokal chiruheb chixjunileb li tenamit. 20 Ut li Kacua quixye reheb laj Moiss ut laj Aarn: 21 Elenkex sa xyankeb li tenamit ain re nak tinsach ruheb chixjunileb sa junpat, chan. 22 Ut laj Moiss ut laj Aarn quexhupub ribeb sa choch ut quexye: At Kacua, at kaDios, laat nacatquehoc xyuam li junjunk. Jun ajcui li xmacob chacuu. Ma tacuisi ajoskil sa xbeneb chixjunileb li tenamit? 23 Ut li Kacua quichakoc ut quixye re laj Moiss: 24 Taye reheb laj Israel nak teelk chixcatk lix muhebaleb laj Cor, laj Datn, ut laj Abiram. 25 Laj Moiss co riquineb laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

267

NMEROS16

Datn ut laj Abiram. Ut eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel quecoeb chirix. 26-27Ut laj Moiss quixye reheb laj Israel: Elenkex chixcatk lix muhebaleb li cui nk ain li inca useb xnaleb. Ut meche li caru reheb mare anchal texcamk xban lix mausilaleb, chan. Jocan nak queel chixcatk lix muhebaleb laj Cor, laj Datn ut laj Abiram. Laj Datn ut laj Abiram queel chak sa lix muhebaleb. Xakxoqueb chiru li oquebal rochbeneb li rixakil ut eb lix cocal. 28 Laj Moiss quixye reheb: Jocain nak tenau nak li Kacua quitaklan chak cue chixbanunquil li caru ninbanu. Moco injunes ta nintakla cuib. 29 Cui eb li cui nk ain tecamk jo nak nequecam chixjunileb li cristian, aan retalil nak li Kacua inca quinixtakla chixbanunquil li caru ninbanu. 30 Abanan cui li Kacua tixbanu li ma jun sut quiculman ut cui li choch tajachek ut tetanek chi sa eb li cui nk ain chi yoyo rochben chixjunil li caru cuan reheb, aan retalil nak eb li cui nk ain quextzektana li Kacua, chan. 31 Toje ajcui tarakek chi atinac laj Moiss nak li choch quijache rubeleb. 32 Chanchan nak li choch quixte li re ut quixnuk laj Cor ut chixjunileb li cui nk li queoquen chirix rochbeneb lix jun cablal ut chixjunil li caru cuan reheb. 33 Toj yoyoqueb nak quetane sa xchamal li choch rochbeneb chixjunil li caru cuan reheb. Ut li choch quixtzap cuichic rib sa xbeneb. Jocan nak quesache ruheb sa xyankeb laj Israel. 34 Ut nak querabi nak yoqueb chixjapbal reheb li quesache ruheb, chixjunileb laj Israel queelelic ut quexye: Mare toxnuk ajcui li choch lao, chanqueb. 35 Ut li Kacua quixtakla li xam ut quixcateb li cuib ciento riquin lajeb roxcal (250) chi cui nk li quecatoc re li pom. 36 Ut li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 37Taye re laj Eleazar li ralal laj Aarn laj tij nak tixxoc chak li sansar sa li xam ut tixcut chi najt li ru xam li cuan chi sa xban nak li sansar aan santobresinbileb. 38-39 Quesantobresi c nak quequehe chiru lin artal lain li Kacua. Cameb lix sansareb li cui nk li quesache ruheb xban nak quemacob. Riquin li sansar ain teyi b li perpoquil chi ch ut li perpoquil chi ch ain teletz chiru li artal. Ut aanak jun retalil chiruheb laj Israel, chan li Dios. Ut laj Eleazar laj tij quixxoc lix sansareb li quesache ruheb. Ut quixtakla xyi banquil li perpoquil chi ch riquineb li sansar re nak texletz chiru li artal. 40 Quixbanu laj Eleazar jo quixye li Kacua re laj Moiss. Aan jun retalil chiruheb laj Israel nak juneseb li ralal xcajol laj Aarn naru nequexcat li pom chiru li Kacua. Jalan inca naru mare anchal tixcul jo quexcul laj Cor ut eb li queoquen chirix. 41 Cuulajak chic chixjunileb laj Israel quexcuechi rixeb laj Moiss ut laj Aarn ut quexye reheb: Laex quecamsiheb lix tenamit li Kacua, chanqueb. 42 Abanan nak eb li tenamit quexchutub ribeb chixcuechinquil rixeb laj Moiss ut laj Aarn, nak queiloc cuan cui li tabernculo, jun li chok quixtzap

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS16,17

268

li tabernculo ut li Kacua quixcutbesi lix lokal. 43 Laj Moiss ut laj Aarn quecoeb chiru li tabernculo. 44 Ut li Kacua quixye re laj Moiss: 45 Isihomak erib sa xyankeb laj Israel re nak taruk tinsach ruheb chi junaj cua, chan. Ut quexhupub ribeb sa choch. 46 Ut laj Moiss quixye re laj Aarn: Cam la sansar chiru li artal ut taque li ru xam chi sa ut taque ajcui li pom. Ut tacam chi junpat cuanqueb cui li tenamit ut tasantobresiheb. Xnumta lix joskil li Dios sa xbeneb ut ac xticla li caki yajel, chan. 47Ut laj Aarn quixbanu jo quixye laj Moiss. Co sa anil sa xyankeb li tenamit. Ac xticla li caki yajel sa xyankeb. Abanan laj Aarn quixcat li pom re xtojbal rix lix maqueb li tenamit. 48 Laj Aarn quixakli sa xyiheb li camenak ut li yoyoqueb. Ut quexcanab camc xban li caki yajel. 49 Calaju mil riquin cuukub ciento (14,700) quecam xban li caki yajel aan. Macaeb sa ajl laj Cor ut eb li queoquen chirix. 50 Ut laj Aarn co riquin laj Moiss chiru li oquebal re li tabernculo nak ac xexcanab camc xban li caki yajel.

17

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Taye reheb li cablaju li nequejolomin reheb li junjunk xtepaleb laj Israel nak texcam junjunk li xuk acuiquin. Ut laat tatzi ba xcaba li junjunk chiru lix xuk. 3 Sa lix xuk laj Lev tatzi ba lix caba laj Aarn. Tento nak cuank jun xxukeb li nequejolomin reheb li cablaju xtepaleb laj Israel. 4 Taqueheb li xuk sa li tabernculo chiru li Loklaj Cax li cuan cui li contrato li ninhilan cui lain. 5 Lix xuk li cui nk li tinsic ru lain taatzumak. Riquin ain texcanab cuechi nc eb laj Israel cherix laex, chan li Dios. 6 Jocan nak laj Moiss quiatinac riquineb laj Israel. Ut eb li cablaju li nequejolomin reheb lix tepaleb laj Israel quexque junjunk li xuk sa xcabaeb lix xetonil yucuaeb. Ut lix xuk laj Aarn cuan sa xyankeb. 7Ut laj Moiss quixqueheb li xuk chiru li Kacua sa li tabernculo. 8 Cuulajak chic laj Moiss qui-oc sa li tabernculo ut quiril nak lix xuk li quexque sa xcaba laj Lev ac x-el xtux. Ut qui-atzumac ut quiruchin li almendra. 9 Laj Moiss quirisiheb li xuk sa li tabernculo chiru li Kacua. Ut quixcut chiruheb laj Israel. Queril ut li junjunk quexchap lix xuk. 10 Ut li Kacua quixye re laj Moiss: Taxoc lix xuk laj Aarn ut taque chiru li Loklaj Cax chok retalil chiruheb li nequecuechin. Riquin ain texcanab li cuechi nc chicuix re nak inca tecamk, chan. 11 Ut laj Moiss quixbanu jo quixye li Kacua re. 12 Abanan eb laj Israel quexye re laj Moiss: Lao tocamk. Osoc ke. Tasachek ku. 13 Yalak ani tanachok riquin lix tabernculo li Kacua tacamk. Chikajunilo lao to-osok, chanqueb.

1Li

Nak qui-atzumac lix xuk laj Aarn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

269

NMEROS18

18

Jocain nak tecanjelak eb laj tij ut li jun choleb chic laj levita

li mac aan tacanak sa aben laat ut sa xbeneb la cualal ut sa xbeneb ajcui laj levita. Abanan cui junak tapaltok nak yok chixbanunquil lix canjel eb laj tij, li mac tacanak sa aben laat ut sa xbeneb la cualal. 2 Queheb xcanjel la cuechalal, li ralal xcajol laj Lev, re nak textenka nak yokex chi canjelac sa li tabernculo laat ut eb la cualal. 3 Tecuank rubel la takl. Tecanjelak sa li tabernculo. Abanan inca naru tenachok riquin li caak re ru li cuan sa li Santil Naajej chi moco tenachok riquin li artal. Cui texbanu aan, tecamk eb aan ut texcamk ajcui laex. 4 Tecanjelak acuochben ut texbanu li canjel sa li tabernculo. Ma jun jalan naru tetenkank ere nak yokex chi canjelac sa li tabernculo. 5 Caaj cui laat ut eb la cualal naru tebanu li canjel sa li Santil Naajej ut sa li artal re nak inca chic tinjoskok sa xbeneb laj Israel. 6 Lain quinsicoc ruheb laj levita la comon sa xyankeb laj Israel re tetenkank ere. Eb aan kaxtesinbileb cue lain. Jocan nak taruk tecanjelak chicuu sa li tabernculo. 7Abanan caaj cui laat ut eb la cualal taruk tecanjelak chok aj tij chiru li artal ut sa li Loklaj Santil Naajej. Lain quinxakaban ere laex chi canjelac chok aj tij. Cui junak jalan taoc chixbanunquil li canjel quebil ere sa li Santil Naajej, li jun aan tacamsi k. 8 Ut li Kacua quixye re laj Aarn: Lain xinteneb ajcui sa eben rilbal li mayej li naquehe cue. Chixjunil li santil mayej li nequexque eb laj Israel lain tinque ere ut reheb la cualal. Li matan aan erehak anakcuan ut chi junelic ke cutan. 9 Ut tinque ajcui ere li santil mayej li inca nacatman. Textzak ajcui li mayej re li xben ru li acui mk, li mayej re xtojbal rix li mac, ut re xtzamanquil xcuybal li mac nak junak naxket junak li chakrab. Chixjunil li taquehek cue chok mayej, acuehak laat ut rehakeb la cualal. 10 Laex aj tij sa li tabernculo tetzaca li mayej ain. Ut laex li textzacank re, teque retal nak santo li tzacaemk ain. 11 Ut tinque ajcui acue li mayej li nequexque cue eb laj Israel li nequetaksi sa eruk chicuu chiru li artal. Lain ninque acue ut reheb la cualal acajol. Textzacaheb li mayej ain chixjunileb li cuanqueb sa la cuochoch li inca muxbil ruheb. Ain jun li chakrab li tacuank chi junelic. 12 Lain tinque ere chixjunil li xben ru li acui mk, ut li chabil aceite ut li chabil vino li nequexque eb laj Israel chok xmayejeb. 13 Chixjunil li xben ru li acui mk li nequexque cue chok xmayejeb lain tinque ere. Chixjunileb li cuanqueb sa le rochoch, li inca muxbileb ru, naru textzaca li mayej ain. 14 Chixjunileb li mayej li nequexyechii cue eb laj Israel, lain tinque ere. 15 Chixjunileb li xben alalbej li nequekaxtesi cue, lain tinque ere. Ut tinque ere li xben ral li xul. Abanan tento nak tecul xtzak

1Li Kacua quixye re laj Aarn: Cui junak tixmux ru li tabernculo,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS18

270

li xben alalbej li ani taraj tixtoj rix. Ut tecul ajcui xtzak li xben ral li xul li telom li inca naru tetzaca xtibel. 16 Nak ac xbanu jun po tento textoj rix. Lix tzak, aan ob chi tumin plata, jo nequebisoc sa li tabernculo. 17Abanan, inca naru xtojbal rix li xben ral li cuacax, li carner ut li chibat. Aan cueheb lain. Tento nak temayejak chicuu. Tarachrachi lix quiquel chiru li artal ut tacat lix xebul. Ut aanak jun li sununquil catbil mayej tacuulak chicuu lain li Kacua. 18 Lix tibel li xul aan tinque acue, ut acue ajcui li re xchol ut li ruk li cuan sa xnim, li nequetaksi sa eruk chicuu lain li Kacua. 19 Chalen anakcuan ut chi junelic lain ninye nak acue ut reheb la cualal acajol li mayej li texque cue eb laj Israel. Ain jun li contrato inca najala li xinbanu acuiquin ut riquineb la cualal acajol chi junelic. 20 Li Kacua quixye re laj Aarn: Inca textzak choch sa xyankeb laj Israel. Maca terechani sa li naajej li tinque reheb laj Israel. Caaj cui lain tinerechani. Caaj cui lain tinquehok ere li caru nequeraj. 21 Eb li ralal xcajol laj Lev texcul li junjunk sa xlajetkil li caru cuan reheb laj Israel re xtojbal rix li canjel li texbanu sa li tabernculo. 22 Eb li macuaeb aj levita inca naru tenachok riquin li tabernculo. Cui texbanu aan, temacobk chicuu ut tecamk. 23 Eb laj levita, aaneb li tebanunk li canjel sa li tabernculo. Cui junak tixmux ru li tabernculo, tacanak sa xbeneb aan li mac. Ain jun li chakrab texbanu eb aan ut texbanu ajcui li ralal xcajol li tecuank mokon. Inca texcul xchocheb laj levita sa xyankeb laj Israel. 24 Tinque ban ere laex li junjunk sa xlajetkil li texque eb laj Israel chok xmayej chicuu lain li Kacua. Xban aan nak xinye nak maca terechani eb li ralal xcajol laj Lev sa lix naajeb laj Israel. 25 Ut li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 26 Taye reheb li ralal xcajol laj Lev chi jocain: Tento nak tetoj li junjunk sa xlajetkil li jo quial li tecul riquineb laj Israel nak nequexque li junjunk sa xlajetkil cue lain li Kacua. 27Nak tetoj li junjunk sa xlajetkil, lain tincul jo nak nincul li mayej li nequexque laj Israel nak nequexque li xben ru li racui mkeb trigo malaj li xyaal li uvas. 28 Jocain nak teque le mayej re li Kacua nak tecul li junjunk sa xlajetkil li texque re li Kacua eb laj Israel. Laex laj levita teque re laj Aarn laj tij li junjunk sa xlajetkil li nequecul. 29 Nak teque li junjunk sa xlajetkil chicuu lain li Kacua, tesic ru li kaxal chabil xban nak santo li kaxtesinbil chicuu. 30 Taye ajcui reheb nak tetoj li junjunk sa xlajetkil, lain tincul jo nak nincul li mayej li nequexque laj Israel nak nequexque li xben ru li racui mkeb trigo ut li xyaal li uva. 31 Laex jo eb ajcui li cuanqueb sa le rochoch naru tetzaca yalak bar li na-elaan xban nak aan xtojbal li canjel li nequebanu sa li tabernculo. 32 Cui teque re li Kacua li kaxal chabil, macaak le mac. Inca temux ru lix santil mayejeb laj Israel re nak inca texcamk, chan li Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

271

NMEROS19

19

Kacua quiatinac riquineb laj Moiss ut laj Aarn ut quixye reheb: 2 Ain jun li chakrab li yoquin chixtenebanquil sa xbeneb laj Israel re texbanu. Teye reheb laj Israel chi jocain. Camomak chak jun li bac cak rix ut maca rec, li ma jun sut quebil yugo chirix xcux re tatrabajik. 3 Li bac tacamek riquin laj Eleazar laj tij. Ut aan tixcam chirix lix naaj lix muhebaleb ut aran tacamsi k chiru laj Eleazar. 4 Ut laj Eleazar tixchap cachinak lix quiquel ut riquin li ruuj ruk tixrach li quic cuukub sut sa xjayal li tabernculo. 5 Tacatek chiru laj tij chixjunil li cuacax, jo lix tzumal, lix tibel, lix quiquel ut lix camcot. 6 Ut laj tij tixcut sa xben li cuacax li yo chi catc cachin li che chacalte, jun li ruk li pim hisopo ut cachin li caki ticr lana. 7 Chirix aan laj tij tixpuch li rak ut taati nk. Ut taoc cuichic sa li naajej li cuan cui lix muhebaleb. Abanan muxbilak ru nak toj taecuuk. 8 Jocan ajcui ani tacatok re li cuacax, tento nak tixpuch li rak ut taati nk. Ut aan muxbilak ajcui ru toj taecuuk. 9 Ut junak li cui nk li inca muxbil ru tixxoc lix chahil li cuacax ut tixcanab sa junak li naajej li inca muxbil ru chirix li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb. Eb laj Israel texxoc li cha re nak texyi b li ha li tacanjelak re xsantobresinquileb. 10 Tento nak tixpuch li rak li cui nk li taxocok re lix chahil li cuacax. Ut muxbilak ru li cui nk aan toj taoc li kojyi n. Ain jun li chakrab li tebanu chalen anakcuan ut chi junelic, laex aj Israel, jo eb ajcui li jalan xtenamiteb li cuanqueb sa eyank. 11 Li ani tixche junak camenak muxbil ru tacanak chiru cuukub cutan. 12 Sa li rox li cutan ut sa li xcuuk li cutan tento nak tixsantobresi rib riquin li ha re santobresi nc. Abanan cui inca naxsantobresi rib sa li rox cutan ut sa li xcuuk li cutan, muxbilak ajcui ru tacanak. 13 Yalak ani li tacheok re junak camenak ut inca tixsantobresi rib, li jun aan tixmux ru lix tabernculo li Kacua. Tento nak taisi k sa xyankeb laj Israel. Muxbil ru tacanak xban nak inca quirachrachi c li ha sa xben re santobresi c. 14 Ain li chakrab tinque chirixeb li cuanqueb sa li muhebal bar cui nacam junak: muxbilakeb ru li cuanqueb sa li muhebal ut muxbilakeb ru li ani teoc sa li muhebal aan. Muxbilak ruheb chiru cuukub cutan. 15 Ut chixjunil li cuc, malaj ut li ucal li maca xtzapbal re ut li inca tzaptzo chi us muxbileb ru. 16 Ut muxbilak ajcui ru li ani tacheok re junak camenak sa calebal, usta quicamsi c chi chi ch, malaj ut yal nacam chi jocan. Ut muxbilak ru li ani tacheok re xbakel li camenak malaj ut junak li muklebal. Muxbil ru tacanak chiru cuukub cutan. 17 Jocain nak tasantobresi k li ani tixmux rib. Taquehek cachinak

1Li

Aan ain li chakrab chirixeb li nequexmux ribeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS19,20

272

lix chahil li cuacax li cak rix li quicate re xtojbal rix li mac sa junak ucal rochben cachinak li ha li qui-isi c sa junak li yuam ha. 18 Chirix aan junak li cui nk li inca muxbil ru tixchap jun li ruk che hisopo ut tixtza sa li ha. Ut riquin li ruk li hisopo tixrachrachi li ha chiru li muhebal ut chiruheb chixjunil li caak re ru cuan sa li muhebal. Ut tixrachrachi ajcui sa xbeneb li cristian li cuanqueb aran. Tento nak tarachrachi k li ha sa xbeneb li quecheoc re xbakel li camenak, malaj ut li muklebal, malaj ut junak li camenak li quicamsi c chi chi ch, malaj ut quicam yal chi jocan. 19 Li cui nk li inca muxbil ru tixrachrachi li ha sa xben li muxbil ru sa li rox cutan ut sa li xcuuk li cutan. Sa li xcuuk li cutan tasantobresi k li muxbil ru. Tento nak tixpuch li rak ut taati nk re nak santobresinbilak chic nak taoc li kojyi n. 20 Abanan cui inca tixsantobresi rib junak li muxbil ru, tento nak li jun aan taisi k sa xyankeb laj Israel xban nak quixmux ru lix tabernculo li Kacua. Muxbil ru tacanak xban nak inca quirachrachi c li ha sa xben re santobresi c. 21 Ain jun li chakrab tento tebanu chalen anakcuan ut chi junelic. Ut li ani narachrachin li ha re santobresi c, tento nak tixpuch li rak. Ut li ani tacheok re li ha re santobresi c muxbilak chic ru tacanak toj taecuuk. 22 Li caak re ru tacheek xban junak cristian muxbil ru, muxbilak chic ru tacanak toj taecuuk.

20

li xben po re li chihab, eb laj Israel quecuulac sa li chaki choch Zin ut quecana sa li tenamit Cades. Aran quicam lix Mara ut aran ajcui quimuke. 2 Sa li naajej aan maca ha re teruc. Jocan nak li tenamit quejosko riquin laj Moiss ut riquin laj Aarn. 3 Ut queoc chixcuechinquil laj Moiss ut quexye: Us raj nak cocam rochbeneb li jun chol chic laj Israel li quequehe chi camc xban li Kacua. 4 Caut nak coacuisi chak Egipto? Caut nak coacam chak arin sa li chaki choch ain lao lix tenamit li Dios? Ma coacam chak arin re tocamk kochbeneb li kaquetomk? 5 Caut nak coacuisi chak Egipto ut coacam chak sa li naajej ain li kaxal yibru? Arin inca naru auc. Maca li che higo chi moco li uvas, chi moco granadas. Ut maca ajcui ha re takuc, chanqueb. 6 Laj Moiss ut laj Aarn queel sa xyankeb li tenamit ut quecoeb chiru li tabernculo. Quexhupub ribeb chiru choch. Ut li Kacua quixcut lix lokal chiruheb. 7Li Kacua quixye re laj Moiss: 8 Chap la xuk. Laat ut laj Aarn techutub ruheb li tenamit. Ut chiruheb chixjunileb taye re li sakonac nak tixque li ha re teruc. Ut tacuisi li ha sa li pec ut taqueheb li tenamit chi ucac. Ut teucak ajcui

1Sa

Li ha qui-el sa li sakonac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

273

NMEROS20

lix quetomkeb, chan li Kacua. 9 Ut laj Moiss quixcam li xuk li cuan sa li tabernculo jo quiyehe re xban li Kacua. 10 Laj Moiss ut laj Aarn quexchutubeb li tenamit chiru li sakonac ut laj Moiss quixye reheb: Abihomak laex li nequexketoc re ratin li Dios. Ma tento nak lao takisi li ha sa li sakonac ain re teruc? chan. 11 Quixtaksi li xuk ut quixsac li pec ca sut ut nabal li ha qui-el sa li sakonac. Chixjunileb li tenamit queucac joqueb ajcui li quetomk. 12 Ut li Kacua quixye re laj Moiss rochben laj Aarn: Laex inca xex-abin chicuu. Inca xebanu jo xinye ere ut inca xeque inlokal chiruheb li tenamit. Jocan nak laex inca chic texcamok be chiruheb li tenamit nak teoc sa li naajej li quinyechii reheb, chan li Dios. 13 Ain quiculman sa li naajej Meriba li quexcuechi cui li Kacua eb laj Israel. Ut li Kacua quixcut chiruheb nak aan santo.

cuanqueb Cades laj Moiss quixtaklaheb lix takl chi atinac riquin lix reyeb laj Edom. Nak quecuulac quexye re: Lao aj Israel kechalal kib eriquin laex. Xotaklac chak chixyebal acue chi jocain. Laat nacanau chixjunil li raylal li yoco chixculbal. 15 Eb li kaxetonil yucua quecoeb Egipto ut nabal chihab xecuan aran kochbeneb. Lao ut eb li kaxetonil yucua ra quexbanu ke eb laj Egipto. 16 Nak kayaba xcaba li Kacua, quirabi li katij ut quixtakla jun lix ngel chikisinquil aran Egipto. Anakcuan cuanco Cades, li tenamit li cuan nach riquin lix nubal la naaj. 17 Nakatzama chacuu nak toacanab chi numec sa la naaj. Inca tonumek sa lix naajeb le racui mk, chi moco tonumek sa xnaaj le uvas. Chi moco takuc li ha li cuan sa le becbil ha. Ti c tonumek sa li nim be toj retal tonumek sa le naaj. Maca takache ere, chanqueb. 18 Abanan lix reyeb laj Edom quichakoc ut quixye reheb: Inca naru texnumek sa li naajej ain. Cui tex-oc sa li kanaaj, lao toxic checulbal ut topletik eriquin, chan. 19 Eb laj Israel quexye re: Banu usilal. Lao tonumek sa li nim be. Ut cui lao malaj ut li kaquetomk takuc li ha cuan sa le choch, lao totojok re. Caaj cui nakaj tonumek arin chi kok, chanqueb. 20 Ut lix reyeb laj Edom quixye reheb laj Israel nak inca naru tenumek sa lix naajeb. Ut eb lix soldado laj Edom, li kaxal cauheb rib, quecoeb chixculbaleb laj Israel. 21 Xban nak eb laj Edom inca quexcanabeb chi numec sa lix naajeb, eb laj Israel quecoeb sa jalan chic be.

14 Nak

Eb laj Edom inca quexcanabeb laj Israel chi numec sa lix naajeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS20,21

274 Lix camic laj Aarn

Cades chixjunileb li tenamit Israel ut quecoeb cuan cui li tzul Hor. 23 Li Kacua quiatinac riquineb laj Moiss ut laj Aarn sa li tzul Hor li cuan nach riquin lix nubal eb laj Edom. Quixye reheb: 24 Laj Aarn tacamk. Inca taoc sa li naajej li tinque reheb laj Israel xban nak chixcabichalex queket lin chakrab nak cuanquex chire li ha li cuan Meriba li quinexcuechi cui li tenamit. 25 Laat, Moiss, tacam laj Aarn rochben laj Eleazar li ralal ut texxic sa li tzul Hor. 26 Aran sa xben li tzul tacuisi li rak laj tij li cuan chirix laj Aarn ut taque li rak chirix laj Eleazar li ralal xban nak aran tacamk laj Aarn ut toxtauheb lix xetonil yucua, chan li Dios. 27 Laj Moiss quixbanu jo quiyehe re xban li Kacua. Quecoeb sa li tzul Hor ut chixjunileb laj Israel queril nak yoqueb chi xic. 28 Ut laj Moiss quirisi li rak laj Aarn ut quixque chirix laj Eleazar li ralal. Ut laj Aarn quicam aran sa xben li tzul. Chirix aan, laj Moiss ut laj Eleazar quecube sa li tzul. 29 Nak querabi resil lix camic laj Aarn, chixjunileb laj Israel queraho sa xcholeb. Chiruheb lajeb xcacal cutan queraho xcholeb xban nak quicam laj Aarn.

22 Queel

21

reyeb laj Canan li cuan sa li tenamit Arad li cuan sa xcuent Neguev quirabi resil nak eb laj Israel yoqueb chi numec sa li be li naxic Atarim. Eb laj Canan li cuanqueb Arad quecoeb chi pletic riquineb. Ut cuanqueb laj Israel quecame chi prexil xbaneb. 2 Jocan nak eb laj Israel riquin juramento quexye re li Dios: Cui takaxtesiheb sa kuk li tenamit ain, lao takasach chi junaj cua lix tenamiteb, chanqueb. 3 Ut li Kacua quirabi li caru quextzama chiru. Ut quixcanabeb laj Israel chi numtac sa xbeneb. Ut eb laj Israel quexsach ruheb li cristian ut quexsach ajcui ruheb lix tenamiteb. Jocan nak quexque Horma chok xcaba li naajej aan. 4 Eb laj Israel queel sa li tzul Hor ut quecoeb sa xjayal li Caki Palau re nak tenumek chire li naajej Edom. Abanan inca chic quexcuy laj Israel nak yoqueb chi xic. 5 Quexcuechi rix li Dios ut quexcuechi ajcui laj Moiss ut quexye: Caut nak xoacuisi chak Egipto? Ma xoacam chak sa li chaki choch re tocamk? Arin maca ha re takuc ut maca cua. Xotitz riquin li tzacaemk ain. Inca sa, chanqueb. 6 Ut li Kacua quixtaklaheb li canti li nequecamsin sa xyankeb ut nabaleb li tenamit quetie ut quecam. 7Eb li cristian quecuulac riquin

Eb laj Israel quenumta sa xbeneb li tenamit li quilajenume cui


1Lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

275

NMEROS21

laj Moiss ut quexye re: Lao xomacob nak xkacuechi rix li Dios ut xomacob ajcui nak xatkacuechi laat. Chatzama chiru li Dios nak tarisiheb sa kayank li canti ain, chanqueb. Ut laj Moiss quitijoc chirixeb li tenamit. 8 Ut li Kacua quixye re laj Moiss: Tayi b junak li canti chi ch ut tataksi sa ruuj junak che. Ut chixjunileb li tetiek naru teril li canti li tayi b re nak inca tecamk, chan li Dios. 9 Ut laj Moiss quixyi b jun li canti riquin li chi ch bronce ut quixtaksi sa ruuj jun li che. Nak quetie xban canti, li cristian li queril li canti bronce inca quecam. 10 Eb laj Israel quecoeb cuichic. Quecuulac sa li naajej Obot ut aran quexyi b lix muhebaleb. 11 Nak queel Obot Nak quetie xban canti, li quecoeb Ije-abarim, li cuan sa li cristian li queril li canti bronce este sa li chaki choch sa xcayabal inca quecam. (Nmeros 21.9) lix naajeb laj Moab. 12 Nak queel Ije-abarim quecoeb sa li ru taka re Zered ut aran quexyi b cuichic lix muhebaleb. 13 Nak queel sa li ru taka re Zered, quecoeb jun pacal li nima Arnn sa li naajej li cuan sa li chaki choch nach riquin lix naajeb laj Moab. Li nima Arnn, aan li nubal re lix naajeb laj Moab ut eb laj amorreo. 14 Xban aan nak naxye chi jocain sa li hu li tzi banbil cui retalileb li pletic li quixbanu li Kacua: Li Kacua quixcutbesi lix cuanquil chiku nak conume sa li Caki Palau ut sa eb li nima li cuan Arnn. 15 Quixcut ajcui chiku lix cuanquil nak yoco chi numec chire li nima li naxic Ar li cuan sa li nubal re lix naajeb laj Moab. 16 Nak queel chire li nima Arnn, quecoeb cuan cui li becbil ha Beer. Nak cuanqueb cuan cui li becbil ha ain li Kacua quixye re laj Moiss nak tixchutubeb laj Israel ut tixque lix haeb, chan. 17Ut eb laj Israel quexbicha li bich ain: At becbil ha, que chak li kaha ut lao takabicha alokal. 18 Eb li cuanqueb xcuanquil ut eb li nequecamoc be quexbec li jul ha. Quexbec riquin lix xuk, chanqueb sa lix bich. Ut chirix aan queel sa li chaki choch ut quecoeb Matana. 19 Nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS21

276

queel Matana quecoeb Nahaliel. Ut nak queel Nahaliel, quecoeb Bamot. 20 Nak queel Bamot, quecoeb sa li ru taka re Moab. Ut quecoeb toj sa li tzul Pisga, li cuan sa xcayabal li chaki choch. 21 Laj Israel quextaklaheb lix takl riquin laj Sehn lix reyeb laj amorreos ut quexye re: 22 At rey, nakatzama chacuu nak toacanab chi numec sa la naaj. Inca tonumek sa lix naajeb le racui mk, chi moco tonumek sa xnaaj le uvas, chi moco takuc li ha li cuan sa le becbil ha. Ti c tonumek sa li nim be toj retal tonumek sa le naaj, chanqueb. 23 Abanan li rey Sehn inca quixcanabeb laj Israel chi numec sa lix naaj. Quixchutubeb ban chixjunileb lix soldado ut quecoeb chixculbaleb laj Israel sa li chaki choch. Nak quecuulac Jahaza quextiquib pletic riquineb. 24 Ut laj Israel quenumta sa xbeneb. Quexchap lix naaj laj Sehn, li naticla Arnn ut nacuulac toj Jaboc. Quecuulac sa li nubal re lix naajeb li ralal xcajol laj Amn. Li nubal aan yi banbil chi us re nak eb laj Amn texcol ribeb. 25 Eb laj Israel quexcam chok reheb lix tenamiteb laj amorreo. Querechani li tenamit Hesbn ut eb li coc naajej li cuanqueb chixjun sutam. Ut sa eb li tenamit aan quecuan. 26 Hesbn, aan lix tenamit laj Sehn lix reyeb laj amorreo. Aaneb li quepletic riquineb laj Moab junxil ut querechani lix naaj nacuulac cuan cui li nima Arnn. 27Jocan nak naxye sa jun li bich: Quimkex Hesbn ut yi bomak cuichic lix tenamit li rey Sehn. 28 Quiloch li xam aran Hesbn sa lix tenamit li rey Sehn. Quicate li naajej Ar li cuan sa xcuent Moab. Quesache ruheb li cuanqueb sa li ni nki tzul li cuan cui li nima Arnn. 29 Raylal xchal sa eben laex aj Moab. Xsache eru laex lix tenamit li yi banbil dios Quemos. Quichape le tenamit. Eb le ralal queelelic ut eb le rabin quecame chi prexil xban laj Sehn lix reyeb laj amorreo. 30 Anakcuan lao aj Israel xkasach ruheb le ralal ecajol. Xkasach ruheb chixjunil naticla Hesbn nacuulac toj Dibn. Quesache ruheb li cuanqueb Nofa ut li cuanqueb Medeba. 31 Jocan nak eb laj Israel quecana chi cuanc sa lix naajeb laj amorreo. 32 Laj Moiss quixtaklaheb laj quehol etal sa li tenamit Jazer. Ut eb laj Israel querechani li tenamit Jazer ut eb li coc calebal li cuanqueb chixjun sutam. Querisiheb laj amorreo sa li naajej aan. 33 Chirix aan eb laj Israel quecoeb sa li be li naxic Basn. Ut laj Og lix reyeb laj Basn rochbeneb lix soldado quecoeb chi pletic riquineb sa li naajej Edrei. 34 Li Kacua quixye re laj Moiss: Matxucuac xbaneb. Lain ac xinkaxtesiheb sa acuuk. Xinque acue chixjunileb lix soldado ut lix naajeb. Tabanu riquin aan jo xabanu re laj Sehn lix reyeb laj amorreo li quicuan Hesbn, chan. 35 Jocan nak eb laj Israel quexcamsi laj Og ut eb li ralal. Ut quexcamsiheb ajcui lix soldado. Ma jun quicana chi yoyo. Eb laj Israel querechani chixjunil li naajej.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

277

NMEROS22

22

queel sa li naajej aan eb laj Israel ut quecoeb. Quecuulac sa li ru taka re Moab ut quexyi b lix muhebaleb nach riquin li nima Jordn sa xcayabal li tenamit Jeric. 2 Laj Balac li ralal laj Zipor, aan lix reyeb laj Moab. Quirabi resil nak eb laj Israel quenumta sa xbeneb laj amorreo. 3 Laj Balac joqueb ajcui chixjunileb laj Moab qui-oc xxiuheb xbaneb laj Israel xban nak kaxal nabaleb. 4 Eb laj Moab queatinac riquineb li nequecamoc be sa xyankeb laj Madin ut quexye reheb: Eb li tenamit aan tenumtak sa kaben ut texsach ku chi junaj cua jo nak li cuacax nequexcua chixjunil li pachaya, chanqueb. 5 Ut li rey Balac, li ralal laj Zipor, quixtaklaheb lix takl riquin laj Balaam li ralal laj Beor. Quecoeb sa li naajej Petor li cuan nach riquin li nima Eufrates sa lix naajeb laj Amav. Quixye reheb nak tecuulak riquin laj Balaam texye re: Nabaleb li cristian quechal chak Egipto. Nach cuanqueb riquin li kanaaj ut teraj rechaninquil. 6 Lain nacuaj nak tatchalk arin re tatzama mausilal sa xbeneb li cristian aan xban nak kaxal nabaleb ut cauheb rib chiku lao. Cui tabanu chi jocan, mare taruk takisiheb sa li kanaaj. Lain ninnau nak li ani nacatzama rosobtesinquil, osobtesinbil chic nacana. Ut li ani nacatzama mausilal sa xben, mausilanbil chic nacana, chan lix reyeb laj Moab. 7 Jocan nak eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Moab, rochbeneb li nequecamoc be sa xyankeb laj Madin quecoeb riquin laj Balaam chixtzamanquil chiru nak tixtzama mausilal sa xbeneb laj Israel ut quexcam xtumin re xtojbal li caru tixbanu. Quexye re caru quixye laj Balac. 8 Laj Balaam quixye reheb: Texcanak ut cuulaj tinye ere caru tixye cue li Kacua, chan. Jocan nak quexnumsi li kojyi n riquin laj Balaam. 9 Ut li Dios quixcutbesi rib chiru laj Balaam ut quixye re: Aniheb li cui nk li cuanqueb acuiquin? chan. 10 Ut laj Balaam quixye re: Eb aan taklanbileb chak cuiquin xban laj Balac lix reyeb laj Moab. 11 Xtaklaheb chak chixyebal cue nak eb li cristian li queel Egipto yoqueb chi oc sa lix naajeb re terechani. Numtajenak xquialeb. Laj Balac taraj nak tinxic ut tintzama mausilal sa xbeneb re nak tanumtak sa xbeneb ut tarisiheb sa lix naaj, chan laj Balaam. 12 Ut li Dios quixye re: Matxic chirixeb chi moco tatzama mausilal sa xbeneb li tenamit aan xban nak osobtesinbileb inban, chan li Kacua. 13 Cuulajak chic laj Balaam quicuacli ekela ut co riquineb li nequetenkan re laj Balac. Quixye reheb: Sukinkex sa le tenamit. Li Kacua inca naraj nak tinxic cherix, chan. 14 Jocan nak quesuki riquin laj

1Ut

Laj Balac quixtakla xbokbal laj Balaam re tixtzama mausilal sa xbeneb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS22

278

Balac ut quexye re: Laj Balaam inca xraj chalc chikix, chanqueb. 15 Ut laj Balac quixtaklaheb jalan lix takl. Kaxal nabaleb ut ni nkeb xcuanquil chiruheb li quecoeb xben cua. 16 Quecuulac riquin laj Balaam ut quexye re: Laj Balac li ralal laj Zipor xtakla xyebal acue nak tabanu usilal, maketketi acuib chi xic riquin, chanqueb. 17 Cui tatxic tixque nabal la matan ut tixbanu li caru taye. Jocan ut tatxic anakcuan ut tatzama mausilal sa xbeneb li tenamit aan, chanqueb. 18 Abanan laj Balaam quixye reheb: Usta laj Balac tixque cue li rochoch nujenak riquin plata ut oro, abanan lain inca tinket ratin li Kacua lin Dios. Inca tinket li ratin riquin xbanunquil li us, chi moco riquin xbanunquil li inca us. 19 Nintzama cheru nak texcanak chixnumsinquil li kojyi n cuiquin. Lain tinpatz re li Kacua caru us tinbanu, chan. 20 Ut li Dios quixcutbesi rib chiru laj Balaam chiru li kojyi n ut quixye re: Cui eb li cui nk ain xechal chacambal, ayu chirixeb. Abanan maca tabanu toj tinye acue lain, chan. 21 Cuulajak chic laj Balaam quicuacli ut quixyi b rix lix bur ut co chirixeb li cui nk aj Moab. 22 Quijosko li Kacua xban nak laj Balaam co chirixeb li cui nk. Nak yo chi xic laj Balaam chirix lix bur rochben li cuib chi mos, jun lix ngel li Kacua quixxakab rib sa be re nak inca naru tanumek. 23 Quixque retal li bur nak lix ngel li Kacua xakxo sa be ut cuan xchi ch sa ruk. Jocan nak qui-el sa li be ut quixjal lix be. Qui-oc chixsacbal li bur laj Balaam re nak taxic cuichic sa li be. 24 Ut lix ngel li Kacua quixxakab rib sa li be sa xyi cuib si ril li uvas sutsu sa tzac sa xca pacalil li be. 25 Li bur quiril lix ngel li Kacua ut quixque rib chiru li tzac ut quixpitz li rok laj Balaam. Ut laj Balaam quixsac cuichic lix bur. 26 Ut lix ngel li Kacua co chi ubej ut quixxakab rib sa jun li latz re nak li bur inca taruk taxic sa lix nim chi moco sa li tze. Inca quiru chi numec. 27 Nak li bur quiril cuichic lix ngel li Kacua, quixyocob rib sa choch chi toj cuan laj Balaam chirix. Cajo nak quijosko laj Balaam ut qui-oc chixsacbal lix bur riquin che. 28 Ut li Kacua quixque chi atinac li bur. Ut li bur quixye re laj Balaam: Caru yoquin acue nak yocat chinsacbal? Oxib sut ac xinasac, chan. 29 Quichakoc laj Balaam ut quixye re: Xacut inxutan. Cuan ta cuan inchi ch cuiquin xatincamsi raj, chan. 30 Ut li bur quixye re: Ma macua ta bi lain la bur? Ma inca ta bi chicuix nacatbec rajlal? Ma xinbanu ta bi jun sutak acue chi jocain? chan. Ut laj Balaam quixye re: Ma jun sut xabanu, chan. 31 Ut li Kacua quixcutbesi lix ngel chiru laj Balaam. Quixque retal nak xakxo sa be li ngel ut cuan xchi ch sa ruk. Ut laj Balaam quixhupub rib sa choch. 32 Lix ngel li Kacua quixpatz re laj Balaam: Caut nak xasac la bur oxib sut? Lain cuanquin arin chixrambal abe xban nak inca

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

279

NMEROS22,23

us li xic acue chixbanunquil. 33 La bur xinril. Jocan nak xjal xbe oxib sut. Cui ta inca xjal xbe, lain xatincamsi raj. Abanan inca raj xincamsi la bur, chan. 34 Laj Balaam quixye re lix ngel li Kacua: Lain xinmacob. Lain inca xinnau nak xakxocat arin chixrambal inbe. Cui inca nacacuaj nak tinxic, lain tinsuki k sa cuochoch, chan. 35 Lix ngel li Kacua quixye re: Ayu chirixeb li cui nk ain. Abanan caaj cui taye li caru tinye acue lain, chan. Jocan nak laj Balaam co chirixeb li cui nk. 36 Nak laj Balac quirabi resil nak yoqueb chi chalc, co chixculbaleb sa jun li tenamit li cuan chire li nima Arnn sa li nubal re lix naajeb laj Moab. 37 Quixye re laj Balaam laj Balac: Ma inca ta bi xintakla abokbal? Caut nak inca xatculun chi junpat? Ma inca xapab nak tinque alokal? chan. 38 Quichakoc laj Balaam ut quixye: Arin cuanquin anakcuan. Abanan inca naru tinatinak yal injunes. Tento nak tinye li caru naxcut chicuu li Kacua, chan. 39 Ut laj Balaam co chirix laj Balac toj sa li tenamit Quiriat-huzot. 40 Laj Balac quixtakla xcamsinquileb li boyx ut li carner. Ut quixtakla li tib re laj Balaam ut reheb li cuanqueb rochben. 41 Cuulajak chic laj Balac quixcam laj Balaam ut quecoeb toj Bamot-baal. Ut laj Balaam quiru rilbaleb laj Israel li cuanqueb chi nach. 1 Quixye laj Balaam: Takla xyi banquil cuukub li artal sa li naajej ain. Ut cauresihomakeb cuukub li toro ut cuukub li telom carner, chan. 2 Laj Balac quixbanu jo quixye laj Balaam. Ut sa cuibal quexmayeja junjunk li toro ut junjunk li telom carner sa li junjunk chi artal. 3 Laj Balaam quixye re laj Balac: Canakat arin chi xcatk la mayej. Lain xic cue. Mare li Kacua taatinak cuiquin. Li caru tixye cue, lain tinye acue, chan. Ut laj Balaam co toj sa xben jun li tzul maca cuan chiru. 4 Ut li Kacua quixcutbesi rib chiru laj Balaam ut laj Balaam quixye re: Lain xintakla xyi banquil cuukub li artal ut xinmayeja jun li toro ut jun li telom carner sa li junjunk chi artal, chan. 5 Li Kacua quixye re laj Balaam caru tixye re laj Balac. Quixye re: Ayu cuan cui laj Balac ut taye re li caru xinye acue, chan. 6 Ut laj Balaam co riquin laj Balac. Laj Balac xakxo chixcatk lix catbil mayej. Cuanqueb rochben li nequetenkan re chi taklanc. 7 Ut laj Balaam quixye li atin ain: Laj Balac lix reyeb laj Moab quicamoc chak cue aran Aram sa li naajej li tzul ru, li cuan sa li este. Quixye cue: Quim cuiquin ut tzama mausilal sa xbeneb laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob, chan cue. 8 Chanru nak tintzama mausilal sa xbeneb li osobtesinbileb xban li Kacua? Ma taruk ta bi tintzektanaheb li inca quetzektanac xban li Kacua? 9 Toj sa li

23

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS23

280

tzul ain li cuan cui li ni nki pec nequecuil. Sa xben li tzul ain li najt xteram nequecuil. Nacuil li tenamit li nequecuan xjuneseb. Inca nequexjunaji rib riquineb li xni nkal ru tenamit. 10 Inca naru rajlanquileb li ralal xcajol laj Jacob. Chanchaneb li poks xban xquialeb. Usan cui tincamk jo nak nequecam li ti queb xchol. Usan cui tin-osok jo nak nequeoso eb aan, chan laj Balaam. 11 Quixye laj Balac re laj Balaam: Caru yocat? Lain xatincam chak arin re nak tatzama mausilal sa xbeneb li xic nequeiloc cue. Abanan inca xabanu. Xatzama ban usilal sa xbeneb, chan. 12 Ut laj Balaam quixye re: Ma inca ta bi xinye acue nak lain tinye li caru xye cue li Kacua? 13 Ut laj Balac quixye re: Lain nintzama chacuu nak tatxic chicuix sa jalan chic naajej. Ut aran tacuileb. Aran inca tacuileb chixjunileb ut naru tatzama mausilal sa xbeneb, chan. 14 Quixcam laj Balaam sa li calebal Zofim ut quetake sa xben li tzul Pisga. Quixyi b cuukub chic li artal ut quixmayeja jun li toro ut jun li carner sa li junjunk chi artal. 15 Quixye laj Balaam re laj Balac: Canakat arin chixcatk la catbil mayej. Lain tinxic injunes chi atinac riquin li Dios, chan. 16 Ut li Kacua quiatinac riquin laj Balaam ut quixye re: Ayu cuan cui laj Balac ut taye re li caru xinye acue, chan. 17 Ut laj Balaam quisuki sa li naajej li xakxo cui laj Balac chi xcatk lix catbil mayej. Cuanqueb rochben li nequetenkan re chi taklanc. Laj Balac quixye re: Caru xye acue li Kacua? chan. 18 Ut laj Balaam quixye li atin ain: At Balac, ralal laj Zipor, que retal li cuatin. Abi li caru oc cue chixyebal. 19 Li Dios moco cui nk ta. Li Dios inca natictiic chi moco naxjal xcaux. Junelic naxbanu li caru naxye. Ut junelic naxbanu li caru naxyechii. 20 Xinixtakla chirosobtesinquileb li tenamit. Xrosobtesiheb laj Israel ut lain inca naru tinjal li caru quixye li Dios. 21 Maca raylal yoqueb chixbanunquil laj Israel li ralal xcajol laj Jacob. Eb aan cuanqueb sa xyalal. Li Kacua lix Dioseb cuan riquineb. Ut nequexnau nak aan lix reyeb. 22 Li Dios qui-isin chak reheb sa li naajej Egipto. Kaxal nabaleb ut cauheb rib jo li boyx li cuan sa quiche. 23 Ma ani naru tatulank reheb chi moco laj ke taruk tixbanu mausilal reheb. Anakcuan eb li tenamit texye Quehomak retal chanru nak li Dios quirosobtesiheb laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob. 24 Eb laj Israel kaxal cauhak ribeb. Inca tehilank toj tenumtak sa xbeneb li xic nequeiloc reheb jo li cakcoj li inca nahilan toj nak ac xchap lix tib ut xtiu ut xruc lix quiquel, chan laj Balaam. 25 Laj Balac quixye re laj Balaam: Cui inca naru tatzama mausilal sa xbeneb,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

281

NMEROS23,24

chi moco rosobtesinquileb tatzama, chan. 26 Ut laj Balaam quixye re: Ma inca ta bi xinye acue nak li caru tixye cue li Kacua Dios, aan tinbanu? chan. 27 Laj Balac quixye re laj Balaam: Lain nintzama chacuu nak tatxic chicuix sa jalan chic naajej. Mare sa li naajej aan li Kacua Dios tatxcanab chixtzamanquil mausilal sa xbeneb, chan. 28 Ut laj Balac quixcam laj Balaam sa xben li tzu l Peor li nacutun cui li chaki choch. 29 Ut laj Balaam quixye re laj Balac: Tayi b cuukub li artal ut cauresi cuukub li toro ut cuukub li carner. 30 Laj Balac quixbanu jo quixye laj Balaam. Ut quixmayeja jun li toro ut jun li carner sa xben li junjunk chi artal. 1 Ut laj Balaam naxnau nak li Kacua taraj tarosobtesiheb laj Israel. Jocan nak inca chic co chi kehi nc jo quixbanu xca sut. Quixsukisi ban rib ut qui-iloc sa li chaki choch. 2 Ut quiril lix muhebaleb laj Israel chi tep chutchuqueb. Ut lix musik li Kacua quichal riquin laj Balaam. 3 Ut laj Balaam quixye resil li caru taculmank. Quixye: Lain laj Balaam, li ralal laj Beor. Aan ain li caru quicutbesi c chicuu xban li Dios. 4 Laj Balaam quixye resil li caru taculmank. Quixye: Lain laj Balaam li quin-abin re li caru quixye li Kacua. Lain quin-iloc re li visin li quixcutbesi li nimajcual Dios. Lain quincubsi cuib chiru li Kacua, ut aan quixcut li xyalal chicuu. 5 Cajo xchinausal le muhebal laex aj Israel. Kaxal chinaus li naajej li nequexcuan cui, laex li ralal xcajol laj Jacob. 6 Kaxal nabal le muhebal. Chanchaneb li rok ha ut chanchaneb li xnaaj li acui mk chire li nima. Chanchaneb li loe aubil xban li Kacua. Chanchaneb li che chacalte li cuanqueb chire li nima. 7 Cuank tzakal lix haeb. Tzakalak lix haeb re teruc ut re textakresi li racui mkeb. Ut nimak xcuanquil lix reyeb chiru lix cuanquil li rey Agag. Quebilak xlokal lix cuanquil. 8 Li Kacua qui-isin reheb sa li naajej Egipto. Kaxal cau xmetzeuheb. Chanchan xmetzeu li boyx li cuan sa quiche. Tenumtak sa xbeneb li xic nequeiloc reheb. Textoki lix bakeleb ut texcuteb riquin lix tzimajeb. 9 Eb laj Israel chanchaneb li cakcoj. Nak nequeoc chi hilanc, ma ani naru na-ajsin reheb. Osobtesinbilakeb li textzama rosobtesinquileb laj Israel. Ut tzektananbilakeb li textzama mausilal sa xbeneb, chan laj Balaam. 10 Cajo nak quijosko laj Balac nak quirabi li quixye laj Balaam. Quixpokle li ruk ut quixye re laj Balaam: Xatinbok re nak tatzama mausilal sa xbeneb li xic nequeiloc cue. Abanan laat xatzama rosobtesinquileb oxib sut. 11 Elen arin sa junpat. Sukin sa la cuochoch. Lain xinye nak tinque alokal. Abanan li Kacua inca xraj nak tacul

24

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS24,25

282

alokal, chan. 12 Laj Balaam quixye re: Ma inca ta bi xinye chi tzakal reheb la takl nak xecuulac cuiquin? 13 Xinye reheb: Usta tixque cue li rochoch laj Balac nujenak riquin plata ut oro, abanan maca tinbanu injunes usta chabil usta inca. Inca tinket li ratin li Dios. Caaj cui li caru tixcut chicuu li Kacua tinye. 14 Anakcuan xic cue sa lin tenamit. Abanan xben cua tinye acue caru texbanu ere eb laj Israel sa eb li cutan chalen, chan laj Balaam. 15 Ut laj Balaam quixye resil li caru taculmank. Quixye: Lain laj Balaam, li ralal laj Beor. Lain nacuil chi tzakal li caru taculmank. 16 Lain quin-abin re li caru quixye li Kacua. Lain li ninnaoc re xcaux li nimajcual Dios. Lain li quin-iloc re li visin li quixcutbesi li nimajcual Dios. Lain quincubsi cuib chiru li Kacua ut aan quixcut li xyalal chicuu. 17 Lain quicuil sa visin li caru taculmank sa xyankeb laj Israel sa eb li cutan techalk. Tacuank jun li rey sa xyankeb li ralal xcajol laj Jacob. Chanchanak jun li chahim. Tanumtak sa xbeneb li ralal xcajol laj Moab ut tixsach ruheb li ralal xcajol laj Set. 18 Eb laj Israel tenumtak sa xbeneb laj Edom. Tenumtak sa xbeneb laj Seir li xic nequeiloc reheb. Ut tanimank xcuanquileb laj Israel. 19 Jun li kaxal nim xcuanquil tacuank sa xyankeb li ralal xcajol laj Jacob. Ut aan tanumtak sa xbeneb li xic nequeiloc re ut aan tasachok reheb li tenamit li jo quial tecanak. 20 Ut laj Balaam qui-iloc sa xjayal lix tenamit laj Amalec ut quixye li caru texcul. Quixye: Laj Amalec, aan li kaxal nim xcuanquil sa xyankeb li xni nkal ru tenamit. Abanan tasachek ru chi junaj cua. 21 Ut nak qui-iloc sa xjayal lix tenamiteb laj ceneo laj Balaam quixye li caru texcul eb aan. Quixye: Laex aj ceneo, quecauresi chi us le naaj ut sa xben ni nki pec cuan. 22 Abanan eb laj Asiria tenumtak sa eben laex aj ceneo ut texcam chi prexil, chan. 23 Ut quixye ajcui laj Balaam: Ani ta bi taruk tacolek nak li Dios tixbanu li caak re ru ain? 24 Techalk chak Quitim sa eb li jucub ut texrahobtesiheb laj Asiria ut texrahobtesiheb ajcui li ralal xcajol laj Heber. Abanan eb laj Quitim tesachek ajcui ruheb, chan. 25 Ut chirix aan laj Balaam quisuki sa xtenamit. Jocan ajcui laj Balac quisuki sa li rochoch.

25

laj Israel quecana chi cuanc aran Sitim. Nak cuanqueb aran eb li cui nk quextiquib macobc riquineb li ixk aj Moab. 2 Eb li ixk aan nequexbok li cui nk aj Israel sa lix ninkeheb nak nequemayejac

1Eb

Eb laj Israel queoc chixlokoninquil li yi banbil dios Baal-peor, lix dioseb laj Madin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

283

NMEROS25

chiru lix dioseb. Ut eb laj Israel quexlokoni li jalanil dios Baal-peor ut quexcua li tzacaemk li mayejanbil chiruheb li yi banbil dios. 3 Jocan nak eb laj Israel queoc chixlokoninquil li yi banbil dios Baal-peor. Ut cajo nak quichal xjoskil li Kacua sa xbeneb laj Israel. 4 Ut li Kacua quixye re laj Moiss: Tachutubeb chixjunileb li cui nk li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel. Ut tayatzeb chiruheb chixjunileb li tenamit re nak taelk lin joskil sa xbeneb laj Israel, chan li Dios. 5 Jocan nak laj Moiss quixye reheb li nequerakoc atin: Laex techutubeb chixjunileb sa le tepal li quexlokoni li yi banbil dios Baal-peor ut tecamsiheb, chan. 6 Ut jun li cui nk aj Israel quixcam riquin jun li ixk aj Madin ut quirocsi sa lix muhebal re tacuank riquin. Quixbanu aan chiru laj Moiss ut chiruheb chixjunileb laj Israel nak yoqueb chi yabac chiru li oquebal re li tabernculo. 7Ut laj Finees li ralal laj Eleazar quiril li quixbanu. Laj Finees, aan li ri laj Aarn laj tij. Qui-el sa xyankeb laj Israel. Quixcam jun li lans sa ruk nak co. 8 Co sa lix muhebal li cui nk li quicamoc re li ixk aj Madin. Qui-oc sa li muhebal ut quixnumsi lix lans sa xsaeb li cui nk ut li ixk. Quixcamsiheb chixcabichaleb. Ut riquin aan quichana li caki yajel li yo chi camsi nc reheb li cui nk aj Israel. 9 Abanan ac xecam cahib xcacal (24,000) mil laj Israel xban li caki yajel. 10 Ut li Kacua quixye re laj Moiss: 11 Xban li caru xbanu laj Finees li ralal laj Eleazar, xcube injoskil sa xbeneb laj Israel. Laj Finees inca quixcanabeb chixlokoninquileb li jalanil dios. Inca quiraj nak terisi inlokal lain. Xban aan nak lain inca quinsach ruheb chixjunileb nak yo injoskil sa xbeneb. 12 Jocan nak taye re laj Finees nak lain tinbanu jun li contrato riquin re tixcam rib sa usilal cuiquin. 13 Xakabanbileb chi canjelac chok aj tij laj Finees jo eb ajcui li ralal xcajol chalen anakcuan ut chi junelic xban nak laj Finees inca quiraj nak texque xlokal li yi banbil dios. Quiraj ban nak caaj cui lain tinexlokoni. Riquin li caru quixbanu quixtoj rix lix maqueb li tenamit, chan li Dios. 14 Li cui nk aj Israel li quicamsi c rochben li ixk aj Madin, aan laj Zimri li ralal laj Salu, li quitaklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Simen. 15 Ut li ixk li quicamsi c, aan lix Cozbi lix rabin laj Zur, li nataklan sa xbeneb jun chutal laj Madin. 16 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 17Ayukex chi pletic riquineb laj Madin ut tasach ruheb, 18 xban nak aan eb xequehoc reheb laj Israel chixlokoninquil li yi banbil dios Baal-peor. Ut yoqueb chi camoc be chiruheb chixbanunquil li mausilal li quixbanu lix Cozbi lix rabin li cui nk aj Madin li cuan xcuanquil. Li ixk aan quicamsi c sa li cutan nak quecam nabaleb xban nak quexlokoni laj Baal-peor, chan li Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS26

284 Eb laj Israel queajlac xca sut

26

1Nak ac xecam nabaleb laj Israel xban li caki yajel, li Kacua Dios

xexbanu junmay chihab, jo eb ajcui li ac numenak junmay chihab, li taruk teoc chok soldado, chan. 3 Laj Moiss ut laj Eleazar laj tij queatinac riquineb laj Israel sa li calebal re Moab, li cuan nach riquin li nima Jordn. Li naajej aan cuan sa xcayabal li tenamit Jeric. Ut quexye reheb: 4 Terajlaheb chixjunileb li cui nk li ac xexbanu junmay chihab, jo eb ajcui li numenak junmay chihab jo quixye li Dios re laj Moiss, chanqueb. Li teajlak, aaneb li queisi c chak Egipto. 5 Aaneb ain li ralal xcajol laj Rubn, li xben ralal laj Israel: eb li ralal xcajol laj Enoc; eb li ralal xcajol laj Fal; 6 eb li ralal xcajol laj Hezrn; ut eb li ralal xcajol laj Carmi. 7Aaneb ain li ralal xcajol laj Rubn. Oxib roxcal mil riquin cuukub ciento riquin lajeb xcacal (43,730) chixjunileb. 8 Li ralal laj Fal, aan laj Eliab. 9 Eb li ralal laj Eliab, aaneb laj Nemuel, laj Datn, ut laj Abiram. Laj Datn ut laj Abiram, aaneb li quequehoc xnalebeb laj Israel. Quexketketi ribeb chiruheb laj Moiss ut laj Aarn rochbeneb laj Cor ut eb li queoquen chirix nak quexcuechi rix li Kacua. 10 Li choch quijache ut quetane chi sa laj Cor ut eb li queoquen chirix. Cuib ciento riquin lajeb roxcal quesache ru sa li xam. Li caru quexcul eb aan, aan quicanjelac re teoc xcauxeb laj Israel. 11 Abanan inca queoso chi junaj cua eb li ralal xcajol laj Cor. 12 Aaneb ain li ralal xcajol laj Simen: eb li ralal xcajol laj Nemuel; eb li ralal xcajol laj Jamn; eb li ralal xcajol laj Jaqun; 13 eb li ralal xcajol laj Zera; ut eb li ralal xcajol laj Sal. 14 Aaneb ain li ralal xcajol laj Simen. Cuib xcacal mil riquin cuib ciento (22,200) chixjunileb. 15 Aaneb ain li ralal xcajol laj Gad: eb li ralal xcajol laj Zefn; eb li ralal xcajol laj Hagui; eb li ralal xcajol laj Suni; 16 eb li ralal xcajol laj Ozni; eb li ralal xcajol laj Eri; 17eb li ralal xcajol laj Arod; ut eb li ralal xcajol laj Areli. 18 Aaneb ain li ralal xcajol laj Gad. Cacal mil riquin ob ciento (40,500) chixjunileb. 19 Laj Er ut laj Onn, aaneb li ralal xcajol laj Jud li quecam sa li naajej Canan. 20 Eb li ralal xcajol laj Jud, aaneb ain: eb li ralal xcajol laj Sela; eb li ralal xcajol laj Fares; ut eb li ralal xcajol laj Zera. 21 Aaneb ain li ralal xcajol laj Fares: eb li ralal xcajol laj Hezrn ut eb li ralal xcajol laj Hamul. 22 Aaneb li ralal xcajol laj Jud. Cuaklaju xcacal mil riquin ob ciento (76,500) chixjunileb. 23 Aaneb ain li ralal xcajol laj Isacar: eb li ralal xcajol laj Tola; eb li ralal xcajol laj Fa; 24 eb li ralal xcajol laj Jasub; ut eb li ralal xcajol laj Simrn. 25 Aaneb ain li ralal xcajol laj Isacar. Cahib xcacal mil riquin oxib ciento (64,300) chixjunileb. 26 Aaneb ain li ralal xcajol laj Zabuln: eb li ralal

2Terajlaheb chixjunileb li ralal xcajol laj Israel sa li junjunk cabal li ac

quixye reheb laj Moiss ut laj Eleazar li ralal laj Aarn laj tij:

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

285

NMEROS26

xcajol laj Sered; eb li ralal xcajol laj Eln; ut eb li ralal xcajol laj Jahleel. 27Aaneb ain li ralal xcajol laj Zabuln. Oxcal mil riquin ob ciento (60,500) chixjunileb. 28 Eb li ralal xcajol laj Jos, aaneb laj Manass ut laj Efran. 29 Aaneb ain li ralal xcajol laj Manass: eb li ralal xcajol laj Maquir; ut eb li ralal xcajol laj Galaad. 30 Aaneb ain li ralal xcajol laj Galaad: eb li ralal xcajol laj Jezer; eb li ralal xcajol laj Helec; 31 eb li ralal xcajol laj Asriel; eb li ralal xcajol laj Siquem; 32 eb li ralal xcajol laj Semida; ut eb li ralal xcajol laj Hefer. 33 Inca quecuan ralal laj Zelofehad li ralal laj Hefer. Caaj cui xrabin quecuan. Aaneb ain lix cabaeb: lix Maala, lix Noa, lix Hogla, lix Milca, ut lix Tirsa. 34 Aaneb ain li ralal xcajol laj Manass. Cablaju roxcal mil riquin cuukub ciento (52,700) chixjunileb. 35 Aaneb ain li ralal xcajol laj Efran: eb li ralal xcajol laj Sutela; eb li ralal xcajol laj Bequer; ut eb li ralal xcajol laj Tahn. 36 Aaneb ain li ralal xcajol laj Sutela: eb li ralal xcajol laj Ern. 37Aaneb ain li ralal xcajol laj Efran. Cablaju xcacal mil riquin ob ciento (32,500) chixjunileb. Aaneb ain li ralal xcajol laj Jos, a yal chanru xquialeb sa li junjunk cabal. 38 Aaneb ain li ralal xcajol laj Benjamn: eb li ralal xcajol laj Bela; eb li ralal xcajol laj Asbel; eb li ralal xcajol laj Ahiram; 39 eb li ralal xcajol laj Sufam; ut eb li ralal xcajol laj Hufam. 40 Eb li ralal xcajol laj Bela, aaneb laj Ard ut laj Naamn, ut eb li ralal xcajol eb aan. 41 Aaneb ain li ralal xcajol laj Benjamn. Olaju roxcal mil riquin cuakib ciento (45,600) chixjunileb. 42 Aaneb ain li ralal xcajol laj Dan: eb li ralal xcajol laj Sham. Aaneb li ralal xcajol laj Dan. 43 Eb li ralal xcajol laj Dan li quecuan riquin laj Sham, aan cahib xcacal mil riquin cahib ciento (64,400) chixjunileb. 44 Aaneb ain li ralal xcajol laj Aser: eb li ralal xcajol laj Imna; eb li ralal xcajol laj Isi; ut eb li ralal xcajol laj Bera. 45 Eb li ralal xcajol laj Bera, aaneb li ralal xcajol laj Heber ut eb li ralal xcajol laj Malquiel. 46 Laj Aser quicuan jun lix rabin xSera xcaba. 47Aaneb ain li ralal xcajol laj Aser. Oxlaju roxcal mil riquin cahib ciento (53,400) chixjunileb. 48 Aaneb ain li ralal xcajol laj Neftal: eb li ralal xcajol laj Jahzeel; eb li ralal xcajol laj Guni; 49 eb li ralal xcajol laj Jezer; ut eb li ralal xcajol laj Silem. 50 Aaneb ain li ralal xcajol laj Neftal. O b roxcal mil riquin cahib ciento (45,400) chixjunileb. 51 Cuakib ciento mil riquin jun mil riquin cuukub ciento riquin lajeb xcacal (601,730) chixjunileb li cui nk aj Israel li ac quexbanu junmay chihab. 52 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 53 Aaneb li tejequi k xchocheb a yal jo quialeb li tzi banbil xcabaeb. 54 Cui nabaleb, nim li naajej li taquehek reheb. Cui ut inca nabaleb, inca ajcui nabal li choch texcul. Tajequi li choch a yal jo quialeb sa li junjunk chutal. 55 Nak tejequi li choch ain sa xyank li junjunk chutal, tejequi riquin bulic ut a yal chanru tzi banbil xcabaeb li junjunk tep. 56 Tejequi li choch ain riquin bulic.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS26,27

286

27

Li nabaleb, nabal teque reheb. Ut li inca quiheb, inca ajcui qui teque reheb. 57Aaneb ain li ralal xcajol laj Lev li queajlac: eb li ralal xcajol laj Gersn; eb li ralal xcajol laj Coat; ut eb li ralal xcajol laj Merari. 58 Aaneb ain li jun chol chic li ralal xcajol laj Lev: eb li ralal xcajol laj Libni, eb li ralal xcajol laj Hebrn, eb li ralal xcajol laj Mahli, eb li ralal xcajol laj Musi, ut eb li ralal xcajol laj Cor. Laj Coat, aan lix yucua laj Amram. 59 Laj Amram quisumla riquin lix Jocabed, jun ixk xcomoneb li ralal xcajol laj Lev. Quiyola nak cuanqueb aran Egipto. Lix cocal laj Amram li quecuan riquin lix Jocabed, aaneb laj Aarn, laj Moiss ut lix Mara. 60 Ut eb li ralal laj Aarn, aaneb laj Nadab, laj Abi, laj Eleazar ut laj Itamar. 61 Laj Nadab ut laj Abi quecam nak quexque li xam sa li sansar li inca xye li Dios. 62 Nak queajlac chixjunileb li cui nk aj Lev quiticla riquineb li cuan jun po reheb. Ut queajlac ajcui li ni nkeb. Jalan nak quitzi bac xcabaeb xban nak inca quequehe xchocheb. Oxib xcacal mil (23,000) chixjunileb li cui nk aj levita. 63 Aaneb chixjunileb li queajlac xban laj Moiss ut laj Eleazar laj tij nak queajlac chixjunileb laj Israel sa li ru taka re Moab li cuan chire li nima Jordn. Li naajej aan cuan sa xcayabal li tenamit Jeric. 64 Ma jun sa xyankeb ain li queajlac xban laj Moiss ut laj Aarn nak cuanqueb chak sa li chaki choch Sina. 65 Ma jun li queajlac junxil cuan sa xyankeb xban nak li Kacua quixye nak tecamk sa li chaki choch. Caaj cui laj Caleb li ralal laj Jefone, ut laj Josu li ralal laj Nun quecana chi yoyo. 1 Sa xyankeb lix tepal li ralal xcajol laj Manass cuanqueb ob li ixk ri tzineb rib. Eb li ob chi ixk ain, aaneb lix rabin laj Zelofehad. Aaneb ain lix cabaeb: lix Maala, lix Noa, lix Hogla, lix Milca ut lix Tirsa. Laj Zelofehad, aan li ralal laj Hefer. Ut laj Hefer, aan li ralal laj Galaad. Ut laj Galaad, aan li ralal laj Maquir. Laj Maquir, aan li ralal laj Manass. Ut laj Manass, aan li ralal laj Jos. 2 Eb li ob chi ixk, li ri tzineb rib, quecuulac chiru li oquebal re li tabernculo ut quexakli chiru laj Moiss, laj Eleazar laj tij, ut chiruheb li nequecamoc be ut chiruheb ajcui li chutchuqueb aran ut quexye reheb: 3 Li kayucua quicam sa li chaki choch. Aan macua jun sa xyankeb li queoquen chirix laj Cor li quexketketi ribeb chiru li Kacua. Li kayucua quicam ban xban li mac li quixbanu aan. Ma jun li ralal. 4 Caut nak tasachek xcaba li kayucua yal xban nak ma jun li ralal quicuan? Taque li kachoch sa xyankeb li rechalal li kayucua, chanqueb. 5 Ut laj Moiss quixpatz re li Dios caru tixbanu. 6 Li Kacua quixsume laj Moiss ut quixye re: 7Yal li yoqueb chixyebal lix rabin laj Zelofehad. Taque lix chocheb sa xyankeb li rechalal lix yucua. Que li choch reheb li xcul raj lix yucuaeb. 8 Ut taye ajcui reheb laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

287

NMEROS27,28

Israel nak cui junak cui nk tacamk ut ma jun li ralal cuan, li choch li quixcul tacanak chok re lix rabin. 9 Ut cui ma jun lix rabin cuan, li choch aan tacanak chok reheb li ras ut li ri tzin. 10 Cui ma jun li ras malaj ut li ri tzin, li choch aan tacanak chok reheb li ras ut li ri tzin li yucuabej. 11 Ut cui ma jun li ras ut ma jun li ri tzin lix yucua, li choch aan tacanak chok re li rechalal. Ain jun li chakrab tento texbanu junelic eb laj Israel jo quinye re laj Moiss. Lain li Kacua, chan.

li Kacua quixye re laj Moiss: Tattakek sa xben li tzul Abarim ut tacuil li naajej li xinque reheb li ralal xcajol laj Israel. 13 Nak acak xacuil li naajej laat tatcamk ut toxatauheb la xetonil yucua, jo nak quicam laj Aarn la cuas. 14 Tatcamk xban nak sa cuibal queket lin chakrab sa li chaki choch Zin nak eb laj Israel quinexcuechi. Laat inca xaque inlokal chiruheb li tenamit nak xinque li ha reheb, chan. (Aan quiculman nak li ha qui-el sa li sakonac sa li naajej Cades li cuan sa li chaki choch Zin.) 15 Laj Moiss quixye re li Kacua: 16 At Kacua, laat li nacatquehoc ke li kayuam. Nintzama chacuu nak taxakab junak li cui nk chi camoc be chiruheb li tenamit ain. 17Li cui nk aan taxic chi ubej chi camoc be chiruheb nak texic yalak bar. Inca taxak tecanak la tenamit jo eb li carner li maca aj ilol reheb, chan laj Moiss. 18 Ut li Kacua quixye re laj Moiss: Laj Josu li ralal laj Nun, aan cuan lin musik riquin. Taque la cuuk sa xjolom ut taxakab chi camoc be chiruheb li tenamit. 19 Tacam riquin laj Eleazar laj tij, ut taxakab chiru ut chiruheb ajcui chixjunileb laj Israel. Ut laat taque li canjel sa xben. 20 Laat taque xcuanquil chiruheb li tenamit re nak eb aan texbanu li caru tixye. 21 Laj Josu taxic riquin laj Eleazar laj tij ut tixpatz re caru tixbanu. Ut laj Eleazar tixsic li caru nacuaj riquin li Urim. Laj Josu, aan li tataklank sa xbeneb laj Israel riquin chixjunil li caru texbanu, chan li Kacua. 22 Laj Moiss quixbanu li caru quixye li Kacua. Quixcam laj Josu ut quixxakab chiru laj Eleazar ut chiruheb chixjunileb laj Israel. 23 Quixque li ruk sa xjolom laj Josu ut quixxakab sa xcanjel jo quiyehe re xban li Kacua.

12 Ut

Laj Josu quixakabac chi canjelac chok rekaj laj Moiss

28

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Taye reheb laj Israel nak junelic texque li catbil mayej ut li mayej caxlan cua sa xkehil. Aan li sununquil catbil mayej li nacuulac chicuu

1Li

Li mayej li nequexque rajlal cutan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS28

288

lain li Kacua. 3 Aan ain li catbil mayej li texque cue lain li Kacua. Rajlal cutan texmayeja sa li artal cuib li carner telom jun chihab cuank reheb ut macaak requeb. 4 Jun li carner texmayeja ekela ut li jun chic texmayeja ecuu. 5 Texmayeja rochben li carner numenak cuakxakib libra li chabil caj yokinbil riquin jun litro li aceite olivo. 6 Aan ain li mayej li tacatmank junelic jo quinye chak sa li tzul Sina. Aan li sununquil catbil mayej nacuulac chicuu lain li Kacua. 7Texmayeja jun litro li vino rochben li junjunk chi carner. Texhoy li vino sa li artal li cuan sa li tabernculo re xquebal lin lokal. 8 Ut li carner li texmayeja ecuu, texmayeja rochben li caj ut li vino jo texbanu re li mayej ekela. Aanak jun sununquil catbil mayej tacuulak chicuu lain li Kacua.

li mayej li texque sa li hilobal cutan, aan cuib li carner jun chihab cuank reheb ut macaak requeb. Texque ajcui cachin ma beleb libra li caj yokinbil riquin aceite. Ut texque ajcui li vino rochben. 10 Aanak jun li catbil mayej taquemank sa li hilobal cutan. Ut texque ajcui li mayej li texque rajlal cutan rochben li mayej vino.

9Ut

Li mayej re li hilobal cutan

li xben cutan re li po texque li catbil mayej. Texque cuib li toro toj sajeb, jun li telom carner, ut cuukub li telom carner jun chihab cuank reheb ut macaak requeb chixjunileb. 12 Rochbeneb li junjunk chi toro texque numenak oxlaju libra li chabil caj yokinbil riquin aceite. Rochbeneb li junjunk chi carner texque cachin ma beleb libra li chabil caj yokinbil riquin aceite. 13 Ut rochbeneb li junjunk chi carner toj saj texque numenak cahib libra li chabil caj yokinbil riquin aceite. Aanak jun li sununquil catbil mayej li texcat chicuu. 14 Rochben li junju nk chi toro texque cuib litro li vino re li mayej vino. Texque jun litro riquin mero litro li vino rochben li junjunk chi carner ut texque jun litro rochben li junjunk chi carner toj saj. Aaneb ain li catbil mayej li texque rajlal po chiru li jun chihab. 15 Ut texque ajcui jun li chibat rochben li catbil mayej li nequexque rajlal cutan. Li chibat aan tacatmank re xtzamanquil xcuybal li mac.

11Sa

Li mayej li naqueman sa li xben cutan re li po

li calaju xbe li xben po texninkei li Pascua re xlokoninquil li Kacua. 17 Sa li olaju xbe li po ain texbanu jun chic li ninke. Chiru

16 Sa

Li mayej li nequexque sa li Pascua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

289

NMEROS28,29

cuukub cutan texcua li caxlan cua li maca xchamal. 18 Sa li xben li cutan texchutub ribeb re telokoni nk ut ma jun li canjel texbanu. 19 Texque chok xmayejeb chicuu lain li Kacua cuib li toro toj sajeb, jun li telom carner, ut cuukub li telom carner jun chihab cuank reheb. Ut macaak requeb. 20 Rochben li mayej toro texmayeja numenak oxlaju libra li caj yokinbil riquin aceite. Ut rochben li carner texmayeja cachin ma beleb libra li caj yokinbil riquin aceite. 21 Ut rochbeneb li junjunk chi carner toj saj texmayeja numenak cahib libra li caj yokinbil riquin aceite. 22 Ut texque ajcui chok xmayejeb jun li telom chibat re xtojbal rix li mac. 23 Texque eb li catbil mayej ain ut texque ajcui li catbil mayej li texque rajlal cutan. 24 Chiru cuukub cutan texque li mayej ain ut aanak jun li sununquil catbil mayej tacuulak chicuu lain li Kacua. Ut texque ajcui li catbil mayej li texque rajlal ut li mayej vino. 25 Sa li xcuuk li cutan texchutub ribeb re xquebal inlokal lain li Kacua ut ma jun li canjel texbanu.

sa li cutan nak texmayeja li xben ru li racui mkeb chicuu texchutub ribeb re xquebal inlokal lain li Kacua ut ma jun li canjel texbanu. 27 Texque chok xcatbil mayejeb cuib li toro toj sajeb, jun li telom carner ut cuukub li telom carner jun chihab cuank reheb. Ut nak texcat, aanak jun li sununquil catbil mayej tacuulak chicuu lain li Kacua. 28 Rochben li junjunk chi toro texque chok xmayejeb numenak oxlaju libras li caj yokinbil riquin aceite. Rochben li telom carner texque cachin ma beleb libra li caj yokinbil riquin aceite. 29 Ut rochbeneb li junjunk chi carner toj sajeb texque numenak cahib libra li chabil caj yokinbil riquin aceite. 30 Ut texque ajcui jun li telom chibat re lix catbil mayejeb re xtojbal rix lix maqueb. 31 Texqueheb li mayej ain ut texque ajcui li mayej vino jo eb ajcui li catbil mayej li texque rajlal. Macaak requeb li xul li texmayeja.

26 Ut

Li mayej re li xben ru li racui mkeb

29

li xben cutan re li xcuuk po texchutub ribeb re xquebal inlokal lain li Kacua. Ut ma jun li canjel texbanu. Sa li cutan aan texyabasiheb li trompeta. 2 Chok re lix catbil mayejeb texque jun li toro toj saj, jun li telom carner, ut cuukub li telom carner junk chihab cuank reheb. Macaak requeb li xul li

1Sa

Li ninke nak nequexyabasi li trompeta

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS29

290

texque. Ut aanak jun li sununquil catbil mayej tacuulak chicuu lain li Kacua. 3 Rochbeneb li junjunk chi xul texque li chabil caj yokinbil riquin aceite. Texmayeja numenak oxlaju libra li chabil caj rochben li toro, ut cachin ma beleb libra li chabil caj rochben li telom carner. 4 Ut rochben li junjunk chi carner toj saj texque numenak cahib libra li chabil caj yokinbil riquin aceite. 5 Ut texque chok xmayejeb jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal xmaqueb. 6 Texque li mayej ain ut texque ajcui li mayej li texcat rajlal po ut rajlal cutan rochbeneb li mayej caj ut li mayej vino. Aanak li sununquil catbil mayej tacuulak chicuu lain li Kacua.

li lajeb xbe li xcuuk po texchutub ribeb chixquebal inlokal lain li Kacua. Texbanu lix ayu n ut ma jun li canjel texbanu. 8 Chok re lix catbil mayejeb texque jun li toro toj saj, jun li telom carner, ut cuukub li telom carner ju nk chihab cuank reheb. Macaak requeb li xul li texque. Ut aanak jun li sununquil catbil mayej tacuulak chicuu lain li Kacua. 9 Rochbeneb li junjunk chi xul texque li chabil caj yokinbil riquin li aceite. Texmayeja numenak oxlaju libra li chabil caj rochben li toro, ut cachin ma beleb libra li chabil caj rochben li telom carner. 10 Ut rochben li junjunk chi carner toj saj texque numenak cahib libra li chabil caj yokinbil riquin aceite. 11 Texque ajcui chok xcatbil mayejeb jun li telom chibat re xtojbal rix lix maqueb. Texque ajcui li mayej re xtzamanquil xcuybal li mac ut li catbil mayej li texque rajlal rochben lix mayej caj ut lix mayej vino.

7Sa

Li mayej re xtojbal rix lix maqueb

li olaju xbe lix cuuk po texchutub cuichic ribeb re xquebal inlokal lain li Kacua. Ut ma jun li canjel texbanu. Chiru cuukub cutan yokeb chi ninkei k. 13 Texque chok xcatbil mayej oxlaju li toro toj sajeb, cuib li telom carner, ut calaju li telom carner junk chihab cuank reheb. Macaak requeb li xul li texque. Ut aanak jun li sununquil catbil mayej tacuulak chicuu lain li Kacua. 14 Rochbeneb li junjunk chi toro li toj sajeb texque cuakib libra li mayej caj yokinbil riquin aceite. Ut rochben li telom carner texque cahib libra li caj yokinbil riquin aceite. 15 Ut texque cuib libra li caj rochbeneb li junju nk chi telom carner li toj sajeb. 16 Texque chok mayej jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal

12 Sa

Li ninke nak nequexyi b li coc muhebal riquin ruk che

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

291

NMEROS29

li mac. Ut texque ajcui li catbil mayej li nequexque rajlal rochben li mayej caj ut li mayej vino. 17 Sa li xcab li cutan texque chok mayej cablaju li toro toj sajeb, cuib li telom carner ut calaju li telom carner junk chihab cuank reheb. Macaak requeb li xul li texque. 18 Rochbeneb li toro, li telom carner ut li telom carner li junk chihab cuank reheb, texque ajcui li mayej caj ut li mayej vino a yal jarubeb li xul li texmayeja jo naxye sa li chakrab. 19 Texque chok mayej jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac. Ut texque ajcui li catbil mayej li nequexque rajlal rochben li mayej caj ut li mayej vino. 20 Sa li rox li cutan texque chok catbil mayej junlaju li toro, cuib li telom carner ut calaju li telom carner junk chihab cuank reheb. Macaak requeb li xul li texque. 21 Rochbeneb li toro, li telom carner ut li carner junk chihab cuan reheb, texque li mayej caj ut li mayej vino a yal jarubeb li xul li texmayeja jo naxye sa li chakrab. 22 Texque ajcui chok mayej jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac. Texque ajcui li catbil mayej li nequexque rajlal rochben li mayej caj ut li mayej vino. 23 Sa li xca li cutan texque chok catbil mayej lajeb li toro, cuib li telom chibat, ut calaju li telom carner junk chihab cuank reheb. Macaak requeb li xul li texque. 24 Rochbeneb li toro, li telom carner ut li telom carner li junk chihab cuank reheb, texque li mayej caj ut li mayej vino a yal jarub li xul li texmayeja jo naxye sa li chakrab. 25 Texque ajcui chok mayej jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac. Texque ajcui li catbil mayej li nequexque rajlal rochben li mayej caj ut li mayej vino. 26 Sa li ro li cutan texque chok catbil mayej beleb li toro, cuib li telom carner ut calaju li telom carner junk chihab cuank reheb. Macaak requeb li xul li texque. 27 Rochbeneb li toro, li telom carner ut li telom carner junk chihab cuank reheb, texque li mayej caj ut li mayej vino a yal jarub li xul li texmayeja jo naxye sa li chakrab. 28 Ut texque ajcui chok mayej jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac. Texque ajcui li catbil mayej li nequexque rajlal rochben li mayej caj ut li mayej vino. 29 Sa li xcuak li cutan texque chok catbil mayej cuakxakib li toro, cuib li telom carner ut calaju li telom carner junk chihab cuank reheb. Macaak requeb li xul li texque. 30 Rochbeneb li toro, li telom carner, ut li telom carner junk chihab cuank reheb texque li mayej caj ut li mayej vino, a yal jarub li xul li texmayeja jo naxye sa li chakrab. 31 Texque ajcui chok mayej jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac. Ut texque ajcui li catbil mayej li nequexque rajlal rochben li mayej caj ut li mayej vino. 32 Sa li xcuuk li cutan texque chok catbil mayej cuukub

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS29,30

292

30

li toro, cuib li telom carner, ut calaju li telom carner junk chihab cuank reheb. Macaak requeb li xul li texque. 33 Rochbeneb li toro, li telom carner ut li telom carner junk chihab cuank reheb texque li mayej caj ut li mayej vino a yal jarub li xul li texmayeja jo naxye sa li chakrab. 34 Texque ajcui chok mayej jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac. Ut texque ajcui li catbil mayej li nequexque rajlal rochben li mayej caj ut li mayej vino. 35 Sa li xcuakxak li cutan texchutub cuichic ribeb re inlokoninquil lain li Kacua. Ut ma jun li canjel texbanu. 36 Texque chok lix catbil mayej jun li toro, jun li telom carner, ut cuukub li telom carner junk chihab cuank reheb. Macaak requeb li xul li texque. Ut aanak jun li sununquil catbil mayej tacuulak chicuu lain li Kacua. 37 Rochben li toro, ut li telom carner ut li cuukub chi telom carner junk chihab cuank reheb texque lix mayej caj ut li mayej vino, a yal jarub li xul li texmayeja jo naxye sa li chakrab. 38 Texque ajcui chok mayej jun li telom chibat re xtzamanquil xcuybal li mac. Ut texque ajcui li catbil mayej li nequexque rajlal rochben li mayej caj ut li mayej vino. 39 Aaneb ain li mayej li texque re xlokoninquil li Kacua nak teninkei k. Texque li mayej li na-ala sa xcholeb xquebal jo ajcui li mayej li nequexque nak nequexyechii li caak re ru re li Kacua, ut li catbil mayej ut li mayej caj ut li mayej vino jo eb ajcui li mayej re xcambal ribeb sa usilal riquin li Kacua. 40 Ut laj Moiss quixye reheb laj Israel chixjunil jo quiyehe re xban li Kacua. 1 Laj Moiss quiatinac riquineb li nequejolomin reheb lix tepaleb laj Israel ut quixye reheb: Jocain quixye li Kacua Dios. 2 Cui ani naxyechii re li Dios nak tixbanu li caak re ru, malaj ut naxbanu li juramento, tento nak tixbanu li caru quixyechii xbanunquil. 3 Cui junak tuk ix toj saj, li toj cuan sa rochoch lix na xyucua, naxyechii re li Dios caak re ru, 4 tento nak tixbanu li caru quixye cui lix yucua naxnau ut maca tixye re. 5 Abanan cui li yucuabej naxnau ut naxye re lix rabin nak inca naru tixbanu li caru quixyechii re li Dios, inca tento nak tixbanu. Li Dios tixcuy xmac cui inca naxbanu. 6 Cui li ixk aan nasumla nak ac xbanu li juramento chiru li Dios, 7 tento nak tixbanu li caru quixye cui lix belom maca naxye re nak tarabi li caru quixyechii re li Dios. Xakxo xcuanquil li ratin li quixye. 8 Abanan cui li belomej tixnau ut tixye re li rixakil nak inca naru tixbanu li caru quixyechii re li Dios, inca tento nak tixbanu. Li Dios tixcuy xmac li ixk cui inca naxbanu. 9 Cui junak li xmalcaan malaj ut junak li ixk xjachom rib

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

293
10Cui

NMEROS30,31

31

tixyechii caak re ru re li Dios, tento nak tixbanu li caru quixyechii. junak li ixk cuan xbelom tixyechii caak re ru re li Dios riquin juramento, 11 tento nak tixbanu li caru quixye cui lix belom maca tixye usta tarabi resil li caru quixyechii re li Dios riquin juramento. 12 Abanan cui li belomej tarabi resil ut tixye re li rixakil nak inca naru tixbanu li caru quixyechii re li Dios, inca tento nak tixbanu. Li Dios tixcuy xmac li ixk cui inca tixbanu xban nak li belomej quixye nak inca tixbanu. 13 Li belomej tixye ma taruk tixbanu li caru quixyechii re li Dios li ixakilbej malaj ut inca naru tixbanu. 14 Abanan cui li belomej tarabi resil li caru quixyechii xbanunquil li rixakil ut maca tixye, tento nak li ixk tixbanu li caru quixyechii. Tento xbanunquil xban nak maca quixye lix belom nak quirabi resil. 15 Abanan cui ac xrabi li belomej caru quixyechii li rixakil ut mokon tixye nak inca tixbanu li caru quixyechii, sa xben li belomej tacanak li mac cui li rixakil inca tixbanu li caru quixyechii re li Dios. 16 Aaneb ain li chakrab li quixque li Dios re laj Moiss ut reheb li belomej ut li ixakilbej ut reheb ajcui li yucuabej ut lix rabin li toj cuan sa rochoch li yucuabej. 1 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Que rekaj reheb laj Madin li mausilal li quexbanu reheb laj Israel. Nak acak xaqueheb chixtojbal lix maqueb, laat tatcamk ut toxatauheb la xetonil yucua, chan li Dios. 3 Jocan nak laj Moiss quiatinac riquineb laj Israel ut quixye reheb: Cauresihomakeb li texic chi pletic riquineb laj Madin sa xcaba li Dios re nak texque rekaj reheb li mausilal li quexbanu ere. 4 Ju nk mil chi cui nk teelk sa li junju nk xtepaleb laj Israel re texic chi pletic riquineb, chan. 5 Jocan nak junk mil chi cui nk queisi c sa li junjunk tep. Cablaju mil (12,000) chixjunileb li quecoeb chi pletic. 6 Laj Moiss quixtaklaheb chi pletic jun mil reheb li junjunk xtepaleb laj Israel. Ut quixtakla ajcui laj Finees li ralal laj Eleazar laj tij. Laj Finees quixcam li caak re ru li querisi sa li Loklaj Naajej ut quixcameb ajcui li trompeta li texyabasi nak teoc chi pletic. 7 Quepletic riquineb laj Madin jo quixye li Dios re laj Moiss ut quexcamsiheb chixjunileb li cui nk aj Madin. 8 Quexcamsiheb li ob chi rey aj Madin. Aaneb laj Evi, laj Requem, laj Zur, laj Hur, ut laj Reba. Ut quexcamsi ajcui chi chi ch laj Balaam li ralal laj Beor. 9 Eb laj Israel quexcam chi prexil li ixk aj Madin jo eb ajcui lix cocaleb. Quexcam ajcui lix quetomk, eb lix carner ut chixjunil li caru cuan reheb. 10 Chirix aan quexcat lix tenamit rech xiquic lix muhebaleb. Ut quexcat ajcui li coc tenamit li cuanqueb chi xjun sutam. 11 Quexcam

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS31

294

chirixeb chixjunil li caru quexxoc. Quexcam li cristian jo eb ajcui lix quetomkeb. 12 Quexcam chixjunil riquineb laj Moiss ut laj Eleazar laj tij ut riquineb laj Israel li cuanqueb sa li ru taka Moab li cuan chire li nima Jordn. Li naajej aan nacana sa xcayabal li tenamit Jeric. 13 Laj Moiss ut laj Eleazar laj tij rochbeneb li nequejolomin reheb laj Israel quecoeb chixculbaleb li soldado nak quesuki chak sa li plet. 14 Cajo nak quijosko laj Moiss riquineb li nequetaklan sa xbeneb li jun mil chi soldado. Ut quijosko ajcui riquineb li nequetaklan sa xbeneb li jun ciento chi soldado. 15 Laj Moiss quixye reheb: Caut nak inca xecamsiheb li ixk? 16 Aaneb li ixk li quetacchii c xban laj Balaam. Ut aan eb li quequehoc reheb laj Israel chi macobc chiru li Kacua ut quexlokoni laj Baal-peor. Xbaneb aan nak li Dios xtakla li raylal sa xben li tenamit Israel. 17 Anakcuan tento nak tecamsiheb chixjunileb li coc telom ut tecamsiheb ajcui li ixk li ac cuanjenakeb riquin cui nk. 18 Caaj cui eb li xkaal li inca cuanjenakeb riquin cui nk, aan inca tecamsi k. 19 Tento nak tecanak chirix li naajej li cuanqueb cui li muhebal chiru cuukub cutan chixjunileb li quecamsin, jo eb ajcui li quecheoc re li camenak. Sa li rox ut sa li xcuuk li cutan tento nak texsantobresi ribeb, jo eb ajcui li tuk ix quecame chi prexil. 20 Tento nak tesantobresi ajcui chixjunil li ticr ut li caak re ru yi banbil riquin tzum, ut li rix li chibat jo ajcui li yi banbil riquin che, chan. 21 Ut laj Eleazar laj tij quixye reheb li soldado li quecuulac chi pletic rochben: Aan ain li naxye sa li chakrab li quixque li Kacua re laj Moiss. 22 Tento xnumsinquil sa xam chixjunil li chi ch jo li oro, li plata, li bronce, li hierro ut li estaa jo ajcui li plomo. 23 Chixjunil li chi ch ut chixjunil li ca chic re ru li tixcuy catec, tento xnumsinquil sa xam re xsantobresinquil. Abanan tento ajcui xsantobresinquil riquin li ha re santobresi nc. Ut chixjunil li inca naru xnumsinquil sa xam tachajek riquin li ha re santobresi nc. 24 Sa li xcuuk li cutan tepuch le rak re nak santobresinbilakex. Ut chirix aan naru tex-oc sa lin naajej li cuanqueb cui li muhebal, chan. 25 Li Kacua quixye re laj Moiss: 26 Laat ut laj Eleazar laj tij erochben chixjunileb li nequecamoc be terajlaheb chixjunileb li quechape ut quecame chi prexil, jo cristian jo xul. 27 Tejach li caru quexoc sa li plet. Ut li jun jachal tajequi k reheb li soldado li quepletic. Ut li jun jachal chic tajequi k reheb li jun chol chic laj Israel. 28 Eb li soldado texque chok xmayej chicuu lain li Kacua junjunk re li ob ciento li caak re ru li texcul, usta cristian, usta boyx, usta bur, usta carner, usta chibat. 29 Ut li jo quial texque eb li soldado laat taque re laj Eleazar laj tij xban nak aan cue lain li Kacua. 30 Ut li yijach chic li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

295

NMEROS31

tajequi k sa xyankeb laj Israel, tacuisi junjunk sa li lajeb roxcal li caak re ru li texcul laj Israel ut taque reheb laj levita li nequeiloc re li tabernculo, jo cristian, jo boyx, jo bur, jo carner, jo chibat, jo ajcui li jun chol chic li xul, chan li Dios. 31 Ut laj Moiss ut laj Eleazar quexbanu jo quixye li Kacua re laj Moiss. 32 Aaneb ain li quexxoc eb li soldado nak quepletic riquineb laj Madin: cuakib ciento mil riquin olaju xcacal mil (675,000) li carner, 33 cablaju xcacal mil (72,000) li boyx, 34 jun xcacal mil (61,000) li bur, 35 ut cablaju xcacal mil (32,000) li ixk li toj maji cuanjenakeb riquin cui nk. 36 Ain li yijach li quexcul li soldado li quecuulac sa li plet: oxib ciento mil riquin cuuklaju xcacal mil riquin ob ciento (337,500) li carner. 37 Ut quexque cuakib ciento riquin olaju xcacal (675) re li Kacua. 38 Quexcul cuaklaju xcacal mil (36,000) li boyx ut quexque cablaju xcacal (72) re li Kacua. 39 Quexcul lajeb xcacal mil riquin ob ciento (30,500) li bur ut quexque jun xcacal (61) re li Kacua. 40 Quexcul cuaklaju mil (16,000) li ixk ut quexque cablaju xcacal (32) re li Kacua. 41 Li jo quial li quiquehe re li Kacua laj Moiss quixque re laj Eleazar laj tij jo quiyehe re xban li Kacua. 42 Li yijach chic li caak re ru li quexcul eb laj Israel, aaneb ain: 43 oxib ciento mil riquin cuuklaju xcacal mil riquin ob ciento (337,500) li carner; 44 cuaklaju xcacal mil (36,000) li boyx; 45 lajeb xcacal mil riquin ob ciento (30,500) li bur; 46 ut cuaklaju mil (16,000) li ixk. 47 Laj Moiss quixsic ru jun reheb li junjunk lajeb roxcal, jo ixk jo xul jo quixye li Kacua ut quixque reheb laj levita li nequeiloc re li tabernculo. 48 Chirix aan eb li nequetaklan sa xbeneb li junk chutal li soldado li cuanqueb jun mil chi soldado ut eb li nequetaklan sa xbeneb li junk chutal li cuanqueb jun cien chi soldado, quecoeb riquin laj Moiss. 49 Ut quexye re: Eb li nequecanjelac chacuu querajlaheb li kasoldad. Ut tzakaleb nak quesuki. Ma jun quisach chak. 50 Jocan nak xkacam chak li caak re ru ain re nak takaque li kamayej re li Kacua. Xkacam li caru yi banbil riquin oro, jo li nequexque sa xcux ruk, li matkab, ut li caxic, jo eb ajcui li kol. Takakaxtesi re li Kacua re xtojbal rix li kayuam, chanqueb. 51 Ut laj Moiss ut laj Eleazar laj tij quexcul chiruheb chixjunil li caak re ru li querocsi chok xsahob ru li yi banbil riquin oro. 52 Numenak cahib ciento (400) libra chixjunil li oro li quexque re li Kacua eb li nequetaklan sa xbeneb li soldado. 53 Li junjunk chi soldado quexxoc chok reheb li caak re ru li quexchap sa li plet. 54 Laj Moiss ut laj Eleazar laj tij quexcul li oro li quexsi re li Kacua eb li nequetaklan sa xbeneb li junjunk chutal li soldados, Quexcam sa li tabernculo ut quexque re li Kacua sa xcabaeb laj Israel.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS32

296

32

nabaleb lix quetomkeb li ralal xcajol laj Rubn ut eb li ralal xcajol laj Gad. Queril li naajej Jazer ut Galaad ut quexque retal nak chabil re quirisi nc quetomk. 2 Jocan nak quecoeb riquineb laj Moiss, laj Eleazar laj tij ut eb li nequetaklan sa xbeneb laj Israel. Ut quexye reheb: 3 Quehomak retal chanru eb li naajej Atarot, Dibn, Jazer, Nimra, Hesbn, Eleale, Sebam, Nebo ut Ben. 4 Li Kacua quinumta sa xbeneb li cuanqueb aran. Li naajej aan chabil re quirisi nc quetomk. Ut lao nacuulac chiku quirisi nc quetomk. 5 Cui nequeraj xbanunquil usilal ke, quehomak ke li naajej aan chok kaherencia. Ut moetakla toj jun pacal li nima Jordn, chanqueb. 6 Ut laj Moiss quixye reheb: Ma teraj texcanak arin ut eb le rech tenamitil texic jun pacal li nima Jordn chi pletic? 7 Caut nak teraj tachinank xcholeb le rech tenamitil chi xic chirechaninquil li naajej li xque ke li Kacua? 8 Jocan ajcui quexbanu le xetonil yucua aran Cades-barnea nak quintaklaheb chixquebal retal li naajej aan. 9 Quecoeb toj sa li nima Escol. Nak ac queril li naajej quexque chi chinanc xcholeb li rech tenamitil re nak inca teoc sa li naajej li quixque li Dios reheb. 10 Quichal xjoskil li Dios sa xbeneb ut quixye riquin juramento: 11 Eb li cui nk li queel chak Egipto li cuan junmay chihab reheb, jo eb ajcui li ac numenakeb junmay chihab, inca teoc sa li chabil naajej li quinyechii riquin juramento reheb laj Abraham, laj Isaac, ut laj Jacob xban nak inca quexpab chi anchal xcholeb li caru quinye reheb. 12 Caajeb cui laj Caleb, li ralal laj Jefone laj cenezeo ut laj Josu li ralal laj Nun naru teoc xban nak xinexpab chi anchal xcholeb, chan li Dios. 13 Cajo nak quijosko li Dios sa xbeneb laj Israel. Jocan nak quixqueheb chixbeninquil ribeb sa li chaki choch chiru cacal chihab toj retal queoso chixjunileb li quexbanu li inca us chiru li Kacua. 14 Ut anakcuan laex li ralal xcajolex li quexbanu li inca us, teraj cuichic xquebal xjoskil li Dios sa kaben lao aj Israel. 15 Cui laex teraj xketketinquil erib chiru li Dios, li Dios toxcanab chi cuanc sa li chaki choch jo quixbanu junxil. Ut sa emac laex nak tasachek ru li katenamit Israel, chan laj Moiss. 16 Quenachoc ut riquin laj Moiss eb laj Rubn ut eb laj Gad ut quexye re: Tento takayi b li kanaaj reheb li kaquetomk. Ut takayi b ajcui li tenamit re tecuank cui li kixakil ut eb li kacocal. 17 Abanan lao takacauresi kib ut toxic chi ubej chi pletic toj retal takechani li naajej li tecuank cui li jun chol chic laj Israel. Li kixakil ut

1Kaxal

Eb li ralal xcajol laj Rubn ut eb li ralal xcajol laj Gad querechani li naajej chire li nima Jordn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

297

NMEROS32

eb li kacocal tecanak arin sa eb li tenamit li ac cauresinbileb re texcol cui ribeb chiruheb li cuanqueb sa li naajej ain. 18 Lao inca tosuki k sa li naajej ain toj nak ac xerechani lix naajeb chixjunileb laj Israel. 19 Ut lao maca takechani jun pacal li nima Jordn xban nak acak xkechani li kanaaj arin chire li nima Jordn sa li este, chanqueb. 20 Ut laj Moiss quixye reheb: Cui yal nak yoquex chi atinac, cauresihomak erib chi pletic jo quixye li Kacua. 21 Texxic jun pacal li nima Jordn jo tixye ere li Kacua. Ut texpletik riquineb li xic nequeiloc ke toj texnumtak sa xbeneb. 22 Nak acak xerechani li naajej, laex naru texsuki k sa li naajej ain xban nak ac xebanu li caru xeyechii xbanunquil re li Dios ut reheb le rech tenamitil. Ut li naajej ain erehak chic chiru li Kacua. 23 Abanan cui inca tebanu li caru xeyechii re li Kacua, quehomak retal nak texmacobk chiru li Kacua. Ut laex tecul xtojbal le mac. 24 Laex naru nequeyi b lix tenamiteb le rixakil ut eb le cocal ut naru nequeyi b xnaajeb le quetomk. Abanan tebanu chixjunil li caru xeye, chan laj Moiss. 25 Ut eb li ralal xcajol laj Gad ut eb li ralal xcajol laj Rubn quexye re laj Moiss: Lao laj canjel chacuu. Lao takabanu li caru xaye ke. 26 Eb li kacocal, ut eb li kixakil jo eb ajcui li kaquetomk tecanak arin sa eb li tenamit li cuan sa xcuent Galaad. 27 Abanan lao tocanjelak chacuu. Takacauresi kib ut toxic chi pletic jun pacal li nima Jordn. Takabanu li kataklanquil xban li Kacua jo xaye ke, chanqueb. 28 Tojonak laj Moiss quiatinac riquin laj Eleazar laj tij ut laj Josu li ralal laj Nun ut riquineb ajcui li nequetaklan sa xbeneb lix tepaleb laj Israel ut quixye reheb li caru texbanu. 29 Quixye reheb: Cui eb li cui nk xcomoneb li ralal xcajol laj Gad ut eb li ralal xcajol laj Rubn texic jun pacal li nima chi pletic, laex teque reheb li naajej Galaad nak ac xerechani li choch. 30 Abanan cui inca nequexic chi pletic erochben, tento nak texcul lix naajeb aran Canan erochben laex, chan. 31 Ut eb li ralal xcajol laj Gad ut eb li ralal xcajol laj Rubn quexye: Lao laj canjel chacuu. Lao takabanu jo xye ke li Kacua. 32 Lao toxic chi pletic jun pacal li nima Jordn aran Canan jo naxye ke li Kacua. Abanan li naajej li tocuank cui, aan li cuan sa li pacal ain, sa li oriente, chanqueb. 33 Jocan nak laj Moiss quixque lix naaj laj Sehn lix reyeb laj Amorreo ut lix naaj laj Og lix reyeb laj Basn reheb li ralal xcajol laj Gad, ut reheb li ralal xcajol laj Rubn ut reheb ajcui yijach li ralal xcajol laj Manass li ralal laj Jos. Quixque ajcui reheb li tenamit ut eb li coc calebal li cuanqueb chi xjun sutam. 34 Ut eb li ralal xcajol laj Gad quexyi b eb li tenamit Dibn, Atarot, Aroer, 35 Atarot-sofn, Jazer, Jogbeha, 36 Bet-nimra ut Bet-arn. Quexcauresiheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS32,33

298

li tenamit ain ut quexyi b ajcui lix naaj lix quetomkeb. 37 Ut eb li ralal xcajol laj Rubn quexyi b cuichic li tenamit Hesbn, Eleale, Quiriataim, 38 ut Nebo ut Baal-men, li cuib chi tenamit li quexjal xcabaeb mokon. Ut quexyi b ajcui li tenamit Sibma. Ut quexque jalan xcabaeb li tenamit li quexyi b. 39 Eb li ralal xcajol laj Maquir, li ralal laj Manass, quecoeb Galaad ut quenumta sa xbeneb laj amorreo toj retal nak querisiheb. 40 Jocan nak laj Moiss quixque li naajej Galaad reheb li ralal xcajol laj Maquir li ralal laj Manass. Ut eb aan quecana chi cuanc aran. 41 Ut co ajcui laj Jair, xcomoneb li ralal xcajol laj Manass. Quinumta sa xbeneb cuib oxib chic lix naajeb laj amorreo ut quexque Havot-jair chok xcaba li naajej aan. 42 Ut co ajcui laj Noba ut quirechani li naajej Kenat rochbeneb li coc calebal li cuanqueb chi xjun sutam. Ut quixque Noba chok xcaba xban nak aan lix caba li cui nk aan.

33

nak queel chak laj Israel aran Egipto. Chi chutal quexque rib nak yoqueb chi xic jo nequexbanu li soldados. Ut laj Moiss ut laj Aarn, aaneb li quecamoc be chiruheb. 2 Ut laj Moiss yo chixtzi banquil lix cabaeb li naajej li quenume cui jo quiyehe re xban li Kacua. Aan ain li retalil li reliqueb. 3 Eb laj Israel queel Ramess sa li olaju xbe li xben po. Ecuerak li ninke Pascua. Cauheb xchol nak queel chiruheb chixjunileb laj Egipto. 4 Nak yoqueb chixmukbaleb li xben ralaleb laj Egipto li quixcamsi li Kacua, eb laj Israel quecoeb. Li Kacua quixcamsiheb li ralaleb laj Egipto re xrakbal atin sa xben lix dioseb. 5 Nak queel Ramess eb laj Israel quecoeb toj Sucot ut aran quexyi b lix muhebaleb. 6 Nak queel Sucot, quecoeb toj Etam li cuan nach riquin li nubal re li chaki choch ut aran quexyi b lix muhebaleb. 7 Nak queel Etam, quecoeb toj Pi-hahirot li cuan sa xcayabal li naajej Baal-zefn ut quexyi b lix muhebaleb nach riquin li tenamit Migdol. 8 Nak queel Pihahirot quenume sa xyi li palau ut quecoeb sa li chaki choch. Nak ac xebec oxib cutan sa li chaki choch Etam, quexyi b lix muhebaleb aran Mara. 9 Nak queel Mara, quecoeb Elim. Sa li naajej aan cuan cablaju li yuam ha ut lajeb xcacal li che palma. Ut aran quexyi b lix muhebaleb. 10 Nak queel Elim, quecoeb toj chire li Caki Palau ut aran quexyi b lix muhebaleb. 11 Nak queel chire li Caki Palau, quecoeb toj sa li chaki choch Zin ut aran quexyi b lix muhebaleb. 12 Nak queel Zin, quecoeb toj Dofca ut aran quexyi b lix muhebaleb. 13 Nak queel Dofca, quecoeb toj Als ut aran quexyi b lix muhebaleb. 14 Nak queel Als, quecoeb Refidim.

1Jocain

Resil chanru nak eb laj Israel quecoeb Canan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

299

NMEROS33

Sa li naajej aan maca li ha re teruc li tenamit. 15 Nak queel Refidim, quecoeb toj sa li chaki choch Sina ut aran quexyi b lix muhebaleb. 16 Nak queel Sina, quecoeb toj Kibrot-hataava ut aran quexyi b lix muhebaleb. 17 Nak queel Kibrot-hataava, quecoeb toj Hazerot ut aran quexyi b lix muhebaleb. 18 Nak queel Hazerot, quecoeb toj Ritma ut aran quexyi b lix muhebaleb. 19 Nak queel Ritma, quecoeb toj Rimn-peres ut aran quexyi b lix muhebaleb. 20 Nak queel Rimn-peres, quecoeb toj Libna ut aran quexyi b lix muhebaleb. 21 Nak queel Libna, quecoeb toj Rissa ut aran quexyi b lix muhebaleb. 22 Nak queel Rissa, quecoeb toj Ceelata ut aran quexyi b lix muhebaleb. 23 Nak queel Ceelata, quecoeb cuan cui li tzul Sefer ut aran quexyi b lix muhebaleb. 24 Nak queel cuan cui li tzul Sefer, quecoeb toj Harada ut aran quexyi b lix muhebaleb. 25 Nak queel Harada, quecoeb toj Macelot ut aran quexyi b lix muhebaleb. 26 Nak queel Macelot, quecoeb toj Tahat ut aran quexyi b lix muhebaleb. 27 Nak queel Tahat, quecoeb toj Tara ut aran quexyi b lix muhebaleb. 28 Nak queel Tara, quecoeb toj Mitca ut aran quexyi b lix muhebaleb. 29 Nak queel Mitca, quecoeb toj Hasmona ut aran quexyi b lix muhebaleb. 30 Nak queel Hasmona, quecoeb toj Moserot ut aran quexyi b lix muhebaleb. 31 Nak queel Moserot, quecoeb toj Bene-jaacn ut aran quexyi b lix muhebaleb. 32 Nak queel Bene-jaacn, quecoeb cuan cui li tzul Gidgad ut aran quexyi b lix muhebaleb. 33 Nak queel cuan cui li tzul Gidgad, quecoeb toj Jotbata ut aran quexyi b lix muhebaleb. 34 Nak queel Jotbata, quecoeb toj Abrona ut aran quexyi b lix muhebaleb. 35 Nak queel Abrona, quecoeb toj Ezin-geber ut aran quexyi b lix muhebaleb. 36 Nak queel Ezin-geber, quecoeb toj sa li chaki choch Zin, ut aran Cades quexyi b lix muhebaleb. 37 Nak queel Cades, quecoeb cuan cui li tzul Hor li cuan sa li nubal re li naajej Edom. Ut aran quexyi b lix muhebaleb. 38 Nak cuanqueb aran laj Aarn laj tij quitake sa li tzul Hor jo quiyehe re xban li Dios. Ut aran quicam laj Aarn sa li xben cutan re li ro po nak ac cuan chic cacal chihab reliqueb laj Israel sa li naajej Egipto. 39 Jun ciento riquin oxib xcacal (123) chihab cuan re laj Aarn nak quicam sa li tzul Hor. 40 Lix reyeb laj Arad li quicuan Neguev sa li naajej Canan quirabi resil lix cuulajiqueb laj Israel. 41 Eb laj Israel queel cuan cui li tzul Hor ut quecoeb toj Zalmona. Ut aran quexyi b lix muhebaleb. 42 Nak queel Zalmona, quecoeb toj Punn ut aran quexyi b lix muhebaleb. 43 Nak queel Punn, quecoeb toj Obot ut aran quexyi b lix muhebaleb. 44 Nak queel Obot, quecoeb toj Ije-abarim li cuan sa li nubal re Moab. Ut aran quexyi b lix muhebaleb. 45 Nak queel Ije-abarim,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS33,34

300

quecoeb toj Dibn-gad ut aran quexyi b lix muhebaleb. 46 Nak queel Dibn-gad, quecoeb toj Almn-diblataim ut aran quexyi b lix muhebaleb. 47 Nak queel Almn-diblataim, quecoeb toj sa eb li tzul re Abarim, li cuanqueb sa xcayabal li tzul Nebo ut aran quexyi b lix muhebaleb. 48 Nak queel sa eb li tzul re Abarim, quecoeb toj sa eb li calebal cuanqueb xcuent Moab li cuanqueb chire li nima Jordn sa xcayabal li tenamit Jeric. 49 Aran chire li nima Jordn quexyi b lix muhebaleb sa eb li naajej naticla Bet-jesimot nacuulac toj Abel-sitim sa li calebal cuan xcuent Moab. 50 Ut li Kacua quiatinac riquin laj Moiss sa li ru taka cuan Moab chire li nima Jordn li cuan sa xcayabal li tenamit Jeric. 51 Ut quixye re: Tat-atinak riquineb laj Israel ut taye reheb chi jocain. Nak texnumek jun pacal li nima Jordn ut tex-oc sa li naajej Canan, 52 terisiheb chixjunileb li cuanqueb sa li naajej aan. Tesach ruheb chixjunileb lix dioseb li quexyi b riquin pec ut riquin chi ch. Tetan chixjunileb li naajej li najt xteram li nequelokonin cui. 53 Terisiheb chixjunileb li cristian li cuanqueb sa li naajej aan ut texcanak chi cuanc aran xban nak lain xinquehoc ere li naajej aan. 54 Tabuli rix li choch nak tajequi reheb laj Israel, a yal jarubeb cuanqueb sa li junjunk xtepal. Cui nabaleb, nabal ajcui li choch taque reheb. Ut cui inca quiheb, inca ajcui qui li choch taque. A yal jo quial tatzak li junjunk, aan li taque reheb. Tajequi li choch a yal ani lix xetonil yucuaeb. 55 Abanan cui inca terisiheb sa li naajej li cuanqueb cui anakcuan, raylal tecul mokon xbaneb. Chanchanakeb lix caj li che x-oc sa xnak eru, malaj ut chanchanakeb li quix sa le tibel. Ra tecul xbaneb nak ac cuankex chic sa li naajej aan. 56 Ut lain tinbanu ere jo quincoxla xbanunquil reheb aan, chan li Kacua.

34

Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 2 Taye reheb laj Israel chi jocain. Aaneb ain li nubal re le naaj nak tex-oc sa li naajej Canan, li tinque chok ere. 3 Li nubal sa li sur taticlak sa li chaki choch re Zin ut tacuulak toj sa li nubal re Edom. Taticlak cuan cui li palau Mar Muerto xcaba sa li sur ut taxic toj sa li este. 4 Tacuulak toj sa li tzul re Acrabim. Tanumek Zin ut taxic toj Cades-barnea. Chirix aan tanumek Hasar-adar ut tacuulak toj Asmn. 5 Tanumek Asmn ut tacuulak cuan cui li nima, li cuan sa li nubal re li naajej Egipto, ut toxrakek toj sa li palau Mediterrneo. 6 Sa li oeste li nubal re le naaj, aan li palau Mediterrneo. Aran toxrakek. 7Li nubal

1Li

Eb li nubal re li choch Canan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

301

NMEROS34,35

sa li norte taticlak sa li palau Mediterrneo ut tacuulak toj sa li tzul Hor. 8 Tanumek sa li tzul Hor ut taxic toj Hamat ut tacuulak toj Zedad. 9 Taxic toj Zifrn ut tacuulak Hazar-enn. Aran toxrakek li nubal li cuan sa li norte. 10 Li nubal sa li este taticlak Hazar-enn ut tacuulak Sefam. 11 Tanumek Sefam ut tacuulak Ribla li cuan sa li este re li naajej An xcaba. Ut tacuulak chire li palau Cineret sa li este. 12 Taxic chire li nima Jordn ut tacuulak toj sa li palau Mar Muerto. Aaneb ain lix nubal li naajej li tinque ere sa li cahib pacal, chan li Dios. 13 Ut laj Moiss quixye reheb laj Israel: Tebuli rix li choch li taquehek ere. Li Kacua quixye nak li choch ain tajequi k reheb li beleb chutal riquin media chutal eb laj Israel. 14 Eb li ralal xcajol laj Rubn, eb li ralal xcajol laj Gad ut yijach eb li ralal xcajol laj Manass ac xexcul lix chocheb. 15 Li cuib chutal riquin media ac xexcul lix chocheb sa li este, sa li pacal li nima Jordn li cuanco cui anakcuan. Li naajej ain cuan sa xcayabal li tenamit Jeric, chan. 16 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 17Aaneb ain lix cabaeb li cui nk li tejequi nk re li choch: Laj Eleazar laj tij ut laj Josu li ralal laj Nun. 18 Tabokeb ajcui li nequecamoc be sa li junjunk xtepaleb laj Israel re nak tetenkank chixjequinquil li choch. 19 Aaneb ain lix cabaeb: laj Caleb li ralal laj Jefone sa xtepaleb li ralal xcajol laj Jud; 20 laj Semuel li ralal laj Amiud, sa xtepaleb li ralal xcajol laj Simen; 21 laj Elidad li ralal laj Quisln, sa xtepaleb li ralal xcajol laj Benjamn; 22 laj Buqui li ralal laj Jogli, li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Dan; 23 laj Haniel li ralal laj Efod, li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Manass, li ralal laj Jos, 24 laj Kemuel li ralal laj Siftn, li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Efran, li ralal laj Jos, 25 laj Elizafn li ralal laj Parnac, li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Zabuln; 26 laj Paltiel li ralal laj Azn, li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Izacar; 27laj Ahiud li ralal laj Selomi, li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Aser; 28 laj Pedael li ralal laj Amiud, li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Neftal. 29 Aaneb li cui nk li taklanbileb xban li Kacua chixjequinquil li naajej Canan reheb laj Israel.

35

Kacua quiatinac riquin laj Moiss sa li ru taka re Moab chire li nima Jordn sa xcayabal li tenamit Jeric. Quixye re: 2 Taye reheb laj Israel nak texque xtenamiteb laj levita re tecuank cui sa li naajej li texcul. Ut texque ajcui xnaajeb lix quetomk chi xjun sutam lix tenamiteb. 3 Tento nak tacuank lix

1Li

Eb li tenamit li quequehe reheb laj levita

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS35

302

tenamiteb li tecuank cui ut tacuank ajcui lix naajeb lix cuacax, lix carner ut chixjunil lix quetomkeb. 4 Li calebal li teque reheb laj levita, aan cahib ciento riquin lajeb roxcal metro chirix li tzac li sutsuqueb cui lix tenamiteb. 5 Ca xucut li naajej aan. Beleb ciento (900) metro sa li junjunk pacal. Juntaketak xbisbal sa xca pacalil. Li tenamit tacanak sa xyi li naajej ut lix naajeb li quetomk tacuank chi xjun sutam. 6 Teque cuakib li tenamit reheb laj levita re texcol cui ribeb laj Israel cui xexcamsi ras ri tzin chi inca yal xraj xchol. Ut teque ajcui cuib roxcal (42) chic li tenamit reheb.

roxcal (48) chixjunileb li tenamit li tequehek reheb laj levita rochbeneb lix naajeb lix quetomk. 8 Li tenamit li tequehek reheb laj levita, a yal jo quial li choch li xexcul li junjunk xtepaleb laj Israel. Cui jun xtepaleb laj Israel nabal li choch xexcul, nabal ajcui li texque reheb laj levita. Cui inca qui, inca ajcui qui li texque reheb laj levita. 9 Li Kacua quiatinac riquin laj Moiss ut quixye re: 10 Tat-atinak riquineb laj Israel ut taye reheb chi jocain: nak ac xexnume jun pacal li nima Jordn nak tex-oc sa li naajej Canan, 11 tesic ruheb li tenamit li texcol cui ribeb li ani naxcamsi ras ri tzin chi inca yal naraj xchol. 12 Sa li tenamit aan naru texcol ribeb li tecamsi nk chiruheb li rechalal li camenak toj tarakek atin sa xbeneb xbaneb laj Israel. 13 Sa xyankeb li tenamit taquehek reheb laj levita tacuank cuakib li tenamit li texcol cui ribeb laj Israel. 14 Oxib li tenamit aan tacuank jun pacal li nima Jordn sa li naajej Canan. Li oxib chic tecuank sa li pacal ain. Eb li tenamit ain, aaneb li tenamit bar taruk texcol cui ribeb laj Israel li tecamsi nk chi inca yal teraj xchol. 15 Eb li cuakib chi tenamit ain, aaneb li tenamit bar taruk texcol cui ribeb laj Israel jo eb ajcui li jalaneb xtenamit li nequexcamsi ras ri tzin chi inca yal naraj xchol. 16 Cui junak tixsac li ras ri tzin riquin chi ch ut li jun aan tacamk xban, li quisacoc re, aanak aj camsinel ut tatenebak camc sa xben. 17Ut cui junak naxsac li ras ri tzin riquin pec ut aan tacamk xban, li ani xsacoc re, aanak aj camsinel ut tatenebak camc sa xben. 18 Ut cui junak naxsac riquin che li ras ri tzin ut aan tacamk xban, li ani xsacoc re, aanak aj camsinel ut tatenebak camc sa xben. 19 Li rechalal li quicamsi c, aan li tacamsi nk re laj camsinel a yal bar tixcul. 20 Cui junak xic naril li ras ri tzin ut naxtan, malaj ut naxsac riquin caak re ru, 21 malaj ut naxsac riquin ruk toj retal nacam, li jun aan aj camsinel. Ut li rechalal li quicamsi c, aan li tacamsi nk re laj camsinel nak tixcul. 22 Abanan cui junak naxcamsi li ras ri tzin chi inca yal

7Cuakxakib

Eb li tenamit li taru k texcol cui ribeb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

303

NMEROS35,36

xraj xchol, usta naxtan, malaj ut naxsac riquin li caak re ru, 23 malaj ut naxcut chi pec chi inca xril li ras ri tzin, ut li jun aan nacam xban li caru quixcul, 24 tento nak eb li tenamit terakok atin sa xben li xcamsin ras ri tzin jo ajcui sa xben li rechalal li camenak, xban nak moco yal xraj ta xchol nak xcamsi li ras ri tzin. 25 Tento nak eb li tenamit texcol rix li xcamsi ras ri tzin chiru li rechalal li camenak. Ut texsukisi cuichic sa li tenamit li quixcol cui rib. Ut aran tacanak toj nak tacamk lix yucuaileb laj tij, li quiquehe aceite sa xjolom. 26 Abanan cui li ani xcamsi ras ri tzin taelk sa li tenamit aan li taruk tixcol cui rib, 27ut cui natauhe xban li rechalal li quicamsi c ut tacamsi k xban, li rechalal li camenak maca xmac nak tixcamsi xban nak li jun x-el sa li tenamit li tixcol cui rib. 28 Tento nak li ani xcamsi ras ri tzin tacanak sa li tenamit li tixcol cui rib toj tacamk lix yucuail eb laj tij. Nak acak xcam lix yucuaileb laj tij, naru tasuki k sa li rochoch. 29 Eb li chakrab ain ere laex ut reheb le ralal ecajol yalak bar cuankex. 30 Tatenebak camc sa xben li ani xcamsi ras ri tzin cui cuanqueb cuib oxib li teyehok re. Abanan inca naru tatenebak camc sa xben cui jun ajcui li tajitok re. 31 Li ani naxcamsi ras ri tzin xban nak yal xraj xchol nak xcamsi inca naru xtojbal rix lix mac riquin tumin. Tento ban nak tacamsi k xban nak tenebanbil camc sa xben. 32 Cui junak li xcamsi ras ri tzin xco sa li tenamit li naxcol cui rib, li jun aan inca naru tatojok re tasuki k sa li rochoch. Tento nak tacanak aran toj nak tacamk lix yucuaileb laj tij. 33 Memux ru li naajej li texcuank cui. Li camsi nc naxmux ru li choch. Caaj cui taruk xtojbal rix li mac nak tacamsi k li xcamsin. Ut li choch tacanak chi inca chic muxbil ru. 34 Memux ru li naajej li texcuank cui xban nak lain li Kacua tincuank aran. Lain tincuank eriquin laex aj Israel, chan li Dios.

li nequecamoc be sa xyankeb laj Galaad quecoeb chi atinac riquin laj Moiss. Laj Galaad, aan li ralal laj Maquir. Laj Maquir, aan li ralal laj Manass ut laj Manass, aan li ralal laj Jos. 2 Eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Galaad quexye re laj Moiss: Li Kacua quixye acue nak riquin bulic tajequi li choch reheb laj Israel. Ut quixye ajcui nak taque reheb lix rabin laj Zelofehad li kechalal li jo quial li choch li quitzak raj aan. 3 Abanan cui eb li ixk aan tesumlak riquin cui nk aj Israel jalan xtepaleb, lix chocheb li ixk aan tacanak reheb li jalan xtepaleb. Ut li kachoch lao yok chi cosc chi jocan. 4 Ut sa li chihab re sahil cholejil, nak taquehek cuichic li choch re li tzakal aj echal re, lix chocheb lix rabin laj Zelofehad

36

1Eb

Ain li chakrab chirix li terechani li ixk

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NMEROS36

304

takaxonk chi junaj cua sa xcuenteb li jalan xtepaleb li quesumla cui li ixk. Ut lao inca chic taruk takechani li kachoch, chanqueb. 5 Ut laj Moiss quixye reheb li caru quiyehe re xban li Kacua. Quixye: Yal li caru yoqueb chixyebal eb li ralal xcajol laj Jos. 6 Li Kacua xye nak eb lix rabin laj Zelofehad naru tesumlak riquin li ani tecuulak chiru, abanan tento nak li tesumlak cui xcomoneb lix tepaleb lix yucua. 7 Li choch li texcul eb laj Israel inca takaxonk sa jalan xtepaleb laj Israel. Tento tacanak chok reheb lix tepaleb li queechanin re. 8 Li junjunk chi ixk li narechani lix choch, tento nak tasumlak riquin jun cui nk xcomoneb lix tepaleb lix yucua. Jocan nak li junjunk tep chi aj Israel terechani li choch li quirechani lix yucuaeb. 9 Li choch inca naru takaxonk sa xcuent jalan xtepaleb laj Israel. Tento nak tacanak sa lix tepal laj Israel li x-echanin re, chan. 10 Ut eb lix rabin laj Zelofehad quexbanu jo quixye li Dios re laj Moiss. 11 Lix Maala, lix Tirsa, lix Hogla, lix Milca ut lix Noa, eb lix rabin laj Zelofehad, quesumla riquineb li ralal li ras lix yucuaeb. 12 Quesumla riquineb li ralal xcajol laj Manass li ralal laj Jos. Ut li choch li querechani quicana sa xcuent lix tepal lix yucua. 13 Aaneb ain lix taklanquileb laj Israel ut li chakrab li quixque li Dios re laj Moiss sa li ru taka re Moab, li cuan chire li nima Jordn sa xcayabal li tenamit Jeric.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Deuteronomio

cuanqueb sa li chaki choch nach riquin li nima Jordn sa li este. Cuanqueb sa li naajej Arab sa xcayabal li Caki Palau sa xyankeb li naajej Parn, Tofel, Labn, Hazerot ut Dizahab. 2 Junlaju cutan chi be xnajtil li naajej Horeb riquin li naajej Cades-barnea nak nequexic sa li be li nanume sa li tzul Seir. 3 Sa li xben cutan nak yo li junlaju po re li cacal chihab li reliqueb Egipto nak laj Moiss quiatinac riquineb laj Israel ut quixye reheb chixjunil li quiyehe re xban li Kacua. 4 Ain quiculman nak ac xenumta sa xben laj Sehn lix reyeb laj amorreo, li quicuan Hesbn ut sa xben ajcui laj Og lix reyeb laj Basn li quicuan Astarot sa li naajej Edrei. 5 Laj Moiss quiatinac riquineb laj Israel nak cuanqueb chire li nima Jordn sa li este sa lix naajeb laj Moab ut quixye reheb caru naxye sa li chakrab. 6 Quixye: Nak cuanco Horeb, li Kacua li kaDios quiatinac kiquin ut quixye ke chi jocain. Ac junxil nequex-oc chi cuanc sa li tzul ain. 7Xocomak li caru ere ut texxic sa li naajej li tzul ru li cuanqueb cui eb laj amorreo. Texxic sa eb li naajej li cuanqueb chi xjun sutam. Texxic sa li ru taka re Arab, ut sa eb li tzul. Ut texxic Neguev, ut chire li palau, ut sa eb lix naajeb laj cananeo ut Lbano. Texxic toj cuan cui li nimla nima Eufrates. 8 Quehomak retal. Lain xinque ere li naajej ain. Texxic ut terechani li naajej jo quinye riquin juramento reheb le xetonil yucua, laj Abraham, laj Isaac ut laj Jacob ut reheb ajcui li ralal xcajoleb li tecuank mokon, chan li Dios. 9 Laj Moiss quixye reheb: Nak toj cuanquex chak sa li tzul Sina lain quinye ere nak inca chic nincuy camoc be cheru injunes. 10 Li Kacua li kaDios xoxque chi tamc. Anakcuan chanchano chic xquial li chahim chiru li choxa. 11 A taxak li Kacua, lix

1Aan ain li atin li quixye laj Moiss reheb chixjunileb laj Israel nak

Laj Moiss naxjultica reheb laj Israel li yechiinbil reheb xban li Dios

305
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO1

306

Dioseb li kaxetonil yucua, taquehok ere chi tamc chi nabal chiru anakcuan ut texrosobtesi chi nabal jo quixyechii xbanunquil ke. 12 Abanan, chan ta cui ru nak tincuy rakoc atin sa eben injunes? Lain inca tincuy rabinquil le chaajquilal nak nequecuechi erib chi ribil erib. 13 Sicomakeb ru sa li junjunk xtepaleb li tenamit li cui nk li cuanqueb xnaleb ut nequexnau quehoc naleb. Texnau taklanc li tesic ruheb ut lain tinxakabeb chi rakoc atin sa eben. 14 Ut laex queye cue: Us li nacacoxla xbanunquil, chanquex. 15 Jocan nak lain quinxakabeb chi rakoc atin sa eben li cui nk li nequecamoc be sa eyank, li cuanqueb xnaleb ut nequexnau taklanc. Cuan li querakoc atin sa xben jun mil li cristian, cuan li querakoc atin sa xben jun ciento, cuan li querakoc atin sa xben lajeb rocal, ut cuan ajcui li querakoc atin sa xben lajeb chi cristian. 16 Ut lain quinye reheb li terakok atin sa eben, Teque retal chi us li caru nequexye li yoqueb chi cuechi nc. Ut texrakok atin sa xyalal sa xbeneb, usta acuech aj Israelil malaj ut li jalan xtenamit li cuanqueb sa eyank. 17Inca tesic ru li ani tecol rix. Texrakok ban atin sa ti quilal sa xbeneb li macaeb xcuanquil jo eb ajcui li cuanqueb xcuanquil. Ma ani texucua ru xban nak li tzakal aj rakol atin, aan li Dios. Cui kaxal nim li chaajquilal ut inca texruk chixyi banquil, tecameb chak cuiquin ut lain tinrakok atin sa xbeneb, chanquin reheb. 18 Ut sa li cutan aan lain quinye ere chixjunil li caru tebanu. 19 Lao kabanu jo quixye ke li Kacua li KaDios. Co-el sa li naajej Horeb ut conume sa li nimla chaki choch li xiu xiu cui numec. Queque ajcui retal laex. Conume sa lix naajeb laj amorreo, li tzul ru ut cocuulac toj Cadesbarnea. 20 Ut lain quinye ere, ac xoculun sa lix naajeb laj amorreo, li tzul ru. Aan li naajej li tixkaxtesi ke li Kacua li kaDios. 21 Quehomak retal. Li Kacua le Dios tixkaxtesi ere li naajej. Texxic ut terechani li naajej jo quixye li Kacua, lix Dioseb li kaxetonil yucua. Mexxucuac, chi moco tachinank le chol, chanquin ere. 22 Abanan laex quexcuulac cuiquin ut queye cue: Takataklaheb li cui nk chixquebal retal li naajej. Nak teculunk, texye ke bar cuan li be takacam ut bar cuan li tenamit li to-oc cui. 23 Quixcul inchol li caru queye. Ut quinsic ruheb cablaju li cui nk. Junjunk quinsic ru sa xyankeb lix tepaleb laj Israel. 24 Quecoeb sa li naajej li tzul ru ut quecuulac toj sa li ru taka Escol ut queoc chixquebal retal chanru li naajej. 25 Nak quesuki quexcam chak kiquin li quiil ken re takil. Ut quexye ke, Kaxal chabil li naajej li tixque ke li Kacua li kaDios, chanqueb. 26 Abanan laex inca queraj xic chirechaninquil li naajej. Queket ban li chakrab li quixque ere li Kacua le Dios. 27Abanan laex quex-oc chi cuechi nc sa le muhebal ut queye, Xic nocoril li Kacua. Jocan nak corisi chak Egipto re nak toxkaxtesi sa rukeb laj Amorreo re nak texsach ku. 28 Bar taruk toxic anakcuan?

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

307

DEUTERONOMIO1

Xchinan li kachol xban nak eb li kacomon xexye ke nak eb li cristian aran ni nkeb rok chiku lao ut cauheb rib. Ut ni nkeb li tenamit ut ni nkeb ajcui xteram li tzac li sutsuqueb cui. Ut xerileb ajcui chak ruheb li ralal xcajol li nimla cui nk aj Anac xcaba. 29 Ut lain quinye ere, Michinan echol chi moco texxucuak xbaneb aan. 30 Li Kacua le Dios, aan tacamok be cheru. Aan tatenkank ere chi pletic, jo nak quextenka nak cuanquex Egipto. Laex queque retal caru quixbanu. 31 Ut queril chanru nak li Kacua quextenka nak cuanquex sa li chaki choch. Chanchan nak quexkalu jo jun li yucuabej naxkalu li ralal. Ut quicamoc be cheru toj chalen nak quexculun sa li naajej ain. 32 Usta li Dios quextenka chak, abanan laex inca ajcui quepab li Kacua le Dios. 33 Ut li Kacua yo chi camoc be cheru riquin li xam chi kojyi n ut li chok chi cutan. Quixcut cheru bar teyi b cui le muhebal ut quixcut cheru bar cuan li be tecam nak texxic. 34 Cajo nak quijosko li Kacua nak quirabi li caru queye. Jocan nak quixye chi jocain riquin juramento: 35 Ma jun ere laex li inca us le naleb teril li chabil naajej li quinyechii riquin juramento reheb le xetonil yucua. 36 Caaj cui laj Caleb li ralal laj Jefone taril. Lain tinque re aan li naajej li quinume cui ut tinque ajcui reheb li ralal xcajol xban nak laj Caleb quixpab chi anchal xchol li caru quinye. 37Emac laex nak quichal xjoskil li Kacua sa inben lain ut quixye cue Chi moco laat tat-oc sa li naajej aan. 38 Abanan laj Josu li natenkan acue, li ralal laj Nun, taoc sa li naajej aan. Taque xcacuil xchol xban nak aan tacamok be chiruheb laj Israel nak terechani li naajej aan. 39 Teoc le ralal ecajol li toj maji nequexque retal caru li us ut caru li inca us. Aaneb li queye nak techapek ut tecamek chi prexil, abanan lain tinque li naajej reheb aan. Aaneb li teechani nk re. 40 Ut laex, sukinkex. Ayukex sa li chaki choch. Tecam li be li naxic sa li Caki Palau, chan li Dios. 41 Tojonak laex queye, Lao xomacob chiru li Kacua. Lao toxic chi pletic. Takabanu li caru tixye ke li Kacua li kaDios, chanquex. Ut quecauresi erib chi xic chi pletic sa li naajej li tzul ru. 42 Ut li Kacua quixye cue, Taye reheb nak inca texic chi pletic xban nak lain inca tincuank riquineb. Eb li xic nequeiloc ere tenumtak sa xbeneb, chan li Dios. 43 Lain quinye ere caru quixye cue li Kacua. Abanan laex inca queraj rabinquil li caru quinye. Queketketi ban erib chiru li Kacua. Queket li ratin ut coex chi pletic sa li naajej li tzul ru. 44 Eb laj amorreo li cuanqueb sa li naajej li tzul ru queel checulbal. Chanchaneb jun tub li chub nak quechal sa eben. Ut quexralina toj Horma. Quenumta sa eben sa li naajej Seir. 45 Laex texyabak nak quexsuki chak ut quetzama chiru li Dios nak aan textenka. Abanan li Kacua inca quirabi nak queyaba lix caba. 46 Jocan nak najt quexcana Cades.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO2

308

Li caru quexculeb laj Israel nak quenume sa li chaki choch

cue li Kacua. Najt kabeni kib sa li naajej Seir, li tzul ru. 2 Chirix aan li Kacua quixye cue, 3 Anakcuan texxic sa li norte xban nak ac junxil nequexoc chixbeninquil erib sa li naajej ain. 4 Taye reheb laj Israel chi jocain: Oc ere chi numec sa lix naajeb li ralal xcajol laj Esa, le rechalal li cuanqueb sa li naajej Seir. Eb aan texucuak cherilbal, abanan laex tebanu cuent. 5 Mex-oc chi pletic riquineb xban nak lain inca tinque ere li naajej li quinque reheb aan. Chi moco cachin ajcui li bar texakab cui le rok tinque ere xban nak lain ac xinque re laj Esa li naajej Seir li tzul ru. 6 Laex tetoj le cua eruca li taquehek ere aran, chan ere. 7Li Kacua le Dios quexrosobtesi riquin chixjunil li caru quebanu. Aan qui-iloc ere chiru li cacal chihab nak yoquex chi numec sa li chaki choch. Ut quicuan eriquin ut maca quipalto cheru. 8 Jocan nak co-el Seir, li naajej li tzul ru li cuanqueb cui li ralal xcajol laj Esa li kechalal. Kacanab li be re Arab li naxic Elat ut Ezin-geber. Ut conume cuichic sa li be sa li chaki choch re Moab. 9 Ut li Kacua quixye cue, Mechichiiheb laj Moab li ralal xcajol laj Lot. Mechik xjoskileb re tepletik xban nak lain inca tinque lix naajeb chok ere laex. Lain ac quinque li naajej Ar reheb. 10 (Junxil quecuan eb laj emita sa li naajej aan. Kaxal nabaleb ut cauheb rib. Najt rokeb jo eb li ralal xcajol laj Anac. 11 Nanoqueb ru nak ni nki cui nkeb jo xni nkaleb li ralal xcajol laj Anac. Eb laj Moab nequexye emitas reheb. 12 Najter eb laj horeo quecuan sa li naajej Seir, abanan eb li ralal xcajol laj Esa querisiheb ut quexsach ruheb ut quecana chi cuanc sa lix naajeb. Quexbanu jo quexbanu laj Israel nak queoc sa li naajej li quixque li Dios reheb.) 13 Ut li Kacua quixye, Ut anakcuan ayukex jun pacal li nima Zered chan. Ut jocan kabanu. 14 Cuakxaklaju xcacal (38) chihab kelic Cades-barnea toj chalen nak conume jun pacal li nima Zered. Ac camenakeb chic chixjunileb li cui nk li nequexic chi pletic jo quixye li Dios riquin juramento. 15 Li Kacua quixsach ruheb chixjunileb riquin lix cuanquil ut ma jun chic quecana. 16 Nak ac camenakeb chic chixjunileb li cui nk li nequexic chi pletic, 17li Kacua quixye cue, 18 Anakcuan texnumek sa li naajej Ar, li cuanqueb cui eb laj Moab. 19 Nak texcuulak cuanqueb cui eb li ralal xcajol laj Amn, mechichiiheb ut mechik xjoskileb re tepletik xban nak lain inca tinque ere lix naajeb. Lain quinque li naajej aan chok reheb li ralal xcajol laj Lot, chan. 20 (Junxil li naajej ain reheb li ni nki cui nk ut eb li ralal xcajol laj Amn quexye zomzomeos reheb. 21 Kaxal nabaleb ut cauheb rib ut najt rokeb jo eb li ralal xcajol laj Anac. Li Kacua quixcanabeb laj Amn

1Chirix aan cosuki ut coo sa li chaki choch sa li Caki Palau jo quixye

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

309

DEUTERONOMIO2,3

chixsachbal ruheb laj zomzomeo. Ut eb li ralal xcajol laj Amn quecana chi cuanc sa lix naajeb. 22 Jocan ajcui quixbanu li Kacua reheb li ralal xcajol laj Esa li cuanqueb sa li naajej Seir. Quexsach ruheb laj horeo ut chalen toj anakcuan cuanqueb sa lix naajeb. 23 Ut eb laj Caftoreo quexsach ruheb laj aveo li quecuan sa li naajej nacuulac toj Gaza. Ut eb laj caftoreo quecana chi cuanc sa lix naajeb.) 24 Li Kacua quixye, Ayukex anakcuan ut numenkex jun pacal li nima Arnn. Lain tinkaxtesi sa eruk laj Sehn laj amorreo, lix reyeb laj Hesbn. Ut tinque ere li naajej li cuan cui laj Sehn. Texxic chi pletic riquineb re nak terechani li naajej. 25 Sa li cutan ain lain tinque xxiuheb chixjunileb li tenamit li cuanqueb rubel choxa. Terabi resil li caru yokex ut sicsotkeb xban xxiuheb cheru, chan li Dios. 26 Nak cuanco sa li chaki choch re Cademot lain quintaklaheb lin takl riquin laj Sehn lix reyeb laj Hesbn chi atinac riquin sa usilal. 27Quinye re: Choacanab chi numec sa la naaj. Yal numec takabanu sa li nim be. Ti c toxic. Maca takache ere. Ti c ban tonumek. 28 Takatoj li kacua kuca. Lao tonumek chi kok sa le naaj. 29 Choacanab chi numec sa le naaj toj retal tonumek jun pacal li nima Jordn sa li naajej li xque ke li Kacua li kaDios jo nak xoexcanab chi numec sa lix naajeb li ralal xcajol laj Esa li cuanqueb Seir ut eb li ralal xcajol laj Moab li cuanqueb Ar, chanquin re li rey. 30 Abanan laj Sehn lix reyeb laj Hesbn inca coxcanab chi numec xban nak li Kacua le Dios quixcacuubresi xchol re nak tixkaxtesi sa kuk li naajej toj chalen anakcuan. 31 Ut li Kacua quixye cue: Que retal. Lain yoquin chixkaxtesinquil sa eruk laj Sehn ut lix naaj. Anakcuan ayukex chirechaninquil lix naajeb, chan. 32 Ut laj Sehn rochbeneb chixjunileb lix soldado quechal chikaculbal ut quepletic kiquin sa li tenamit Jahaza. 33 Ut li Kacua li kaDios quixkaxtesiheb sa kuk. Ut kasach ruheb laj Sehn rochbeneb li ralal ut chixjunileb lix soldado. 34 Ut conumta sa xbeneb chixjunileb lix tenamit ut kasach ruheb chixjunileb jo cui nk, jo ixk, jo cocal. Ma jun chic quecana. 35 Caaj cui lix quetomk kaxoc chok ke ut li caru terto xtzak li cuan sa eb lix tenamit. 36 Ma jun li tenamit inca ta conumta sa xben naticla Aroer ut nacuulac toj Galaad. Ma jun li tenamit kaxal cau rib chiku lao. Li Kacua Dios quixkaxtesiheb chixjunileb sa kuk. 37Abanan inca kachap chok ke lix naajeb li ralal xcajol laj Amn, chi moco li choch li cuan chire li nima Jaboc, chi moco li tenamit li cuanqueb sa li naajej li tzul ru. Inca copletic riquineb li tenamit li quixye ke li Kacua li kaDios nak inca takache. 1 Chirix aan coo sa li be li naxic Basn. Ut laj Og, lix reyeb laj Basn, rochbeneb lix soldado quechal chi pletic kiquin aran Edrei. 2 Ut li Kacua quixye cue: Matxucuac xban laj Og xban nak lain

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO3

310

tinkaxtesi sa eruk rochbeneb chixjunileb lix soldado ut lix naajeb. Tabanu re jo xabanu re laj Sehn, lix reyeb laj amorreo li quicuan Hesbn, chan. 3 Jocan nak li Kacua li kaDios quixkaxtesi sa kuk laj Og lix reyeb laj Basn rochbeneb chixjunileb lix soldado. Kasach ruheb chixjunileb. Ma jun chic quecana. 4 Ut quikechani chixjunileb li tenamit. Ma jun inca ta quikechani. Oxcal li tenamit kachap. Aan chixjunil li naajej Argob li quitaklan cui li rey Og aran Basn. 5 Chixjunileb li tenamit ain cauresinbileb chi us. Najt xteram eb li tzac li sutsuqueb cui ut tzaptzoqueb li oquebal riquin chi ch. Ut cuanqueb ajcui nabal li tenamit li kachap li moco sutsuqueb ta riquin tzac. 6 Kasach chixjunileb li tenamit jo kabanu re laj Sehn lix reyeb laj Hesbn. Ut kasach ruheb li cristian, jo cui nk, jo ixk, ut jo cocal. 7 Ut kaxoc li quetomk chok ke ut li caru cuan sa eb lix tenamit. 8 Sa eb li cutan aan lao quikechani lix naajeb li cuib chi xreyeb laj amorreo. Quikechani chixjunil li naajej li cuan sa lix pacal li nima Jordn li cuanco cui. Naticla cuan cui li nima Arnn ut nacuulac toj sa li tzul Hermn. 9 (Eb laj Sidn nequexye Sirin re li naajej Hermn ut eb laj amorreo nequexye Senir re.) 10 Quikechani chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa li ru taka, li naajej Galaad, li naajej Basn ut eb li naajej toj Salca ut Edrei. Aaneb lix naaj li rey Og aran Basn. 11 (Chirix lix camic li rey Og, ma jun chic xcana xcomoneb li ni nki cui nk. Lix chat laj Og yi banbil riquin chi ch. Numenak cahib metro rok ut numenak cuib metro ru. Toj naru rilbal sa li tenamit Rab, lix tenamiteb li ralal xcajol laj Amn.) 12 Nak quikechani li naajej, lain quinque reheb li ralal xcajol laj Rubn ut eb li ralal xcajol laj Gad li naajej li cuan sa li norte. Naticla Aroer chire li nima Arnn ut quinque yijach li naajej li tzul ru li cuan Galaad rochbeneb li tenamit li cuanqueb aran. 13 Ut reheb yijach li ralal xcajol laj Manass quinque li yijach jun chic li tzul ru li cuan Galaad, jo ajcui li naajej Basn, li quicuan cui chi taklanc li rey Og. Ut quinque ajcui reheb chixjunil li naajej Argob, li nequexye xnaajeb li ni nki cui nk re. 14 Laj Jair, xcomoneb li ralal xcajol laj Manass quirechani chixjunil li naajej Argob nacuulac toj sa li nubal re li naajej Gesur ut Maaca. Ut quixque chok xcaba Basn-javot-jair jo lix caba aan. Aan lix caba toj chalen anakcuan. 15 Li naajej Galaad quinque re laj Maquir. 16 Ut reheb li ralal xcajol laj Rubn ut eb li ralal xcajol laj Gad quinque li naajej li naticla Galaad ut nacuulac toj sa li nima Arnn ut nacuulac cuan cui li nima Jaboc li nubal re lix naajeb li ralal xcajol laj Amn. 17 Sa li oeste lix naajeb quicuulac cuan cui li nima Jordn. Naticla cuan cui li palau Generet ut quicuulac cuan cui li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

311

DEUTERONOMIO3,4

palau Mar Muerto xcaba li cuan sa li sur. Nacuulac cuan cui li tzul Pisga li cuan sa li este. 18 Sa li cutan aan lain quinye ere, Li Kacua li kaDios xque ere li naajej ain re texcuank cui. Cauresihomakeb li cauheb xchol chi pletic ut taklahomakeb jun pacal li nima Jordn re xtenkanquileb li jun chol chic laj Israel chixcolbal rix lix naajeb. 19 Ut caaj eb cui li ixakilbej ut eb li cocal tecanak sa eb li tenamit li xinque ere. Ut eb le quetomk tecanak xban nak ninnau nak nabaleb le quetomk. 20 Inca naru texsuki k sa le naaj laex toj terechani lix naajeb li jun chol chic jo nak li Kacua xque ere laex. Nak ac cuankeb sa lix naajeb chi cojco xcholeb naru texsuki k sa li naajej li xquehe ere laex. 21 Sa li cutan aan lain quinchakrabi laj Josu ut quinye re: Laex xeril riquin xnak eru chixjunil li quixbanu li Kacua riquineb li cuib chi rey nak coxtenka chi numtac sa xbeneb. Jocan ajcui tixbanu riquineb chixjunileb li rey li cuanqueb bar texnumek cui. 22 Mexxucuac xban nak moco ejunes ta texpletik riquineb. Li Kacua le Dios ban tatenkank ere chi pletic riquineb. 23 Lain quintijoc chiru li Kacua sa li cutan aan ut quinye re: 24 At nimajcual Dios, lain aj canjel chacuu. Xatiquib xcutbal la cuanquilal chicuu. Ninnau nak kaxal nim la cuanquil xban nak maca chic junak dios tixbanu jo nacabanu laat. Ma jun cuan, chi moco sa choxa, chi moco sa ruchichoch. 25 Nintzama chacuu nak chinacanab chi xic jun pacal li nima Jordn chirilbal li chabil naajej. Tincuil taxak li chabil naajej li tzul ru ut li naajej Lbano, chanquin re. 26 Abanan emac laex nak quijosko li Kacua cuiquin ut inca quirabi li caru quintzama chiru. Quixye cue, Tzakal li xaye. Mat-atinac chic chirix aan. 27 Ayu sa xben li tzul Pisga ut tat-ilok sa li cahib pacal. Tat-ilok sa li oeste, sa li norte, sa li sur ut sa li este. Tacuil chi us li naajej aan xban nak laat inca naru tatnumek jun pacal li nima Jordn. 28 Taxakab laj Josu chi canjelac. Taque xcacuilal xchol ut taque xnaleb xban nak aan li tacamok be chiruheb li tenamit nak texic jun pacal li nima chirechaninquil li naajej li yocat chirilbal anakcuan, chan cue. 29 Jocan nak cocana sa li ru taka chiru li tenamit Bet-peor. 1 Laj Moiss quixye reheb: Anakcuan ut ex aj Israel, cherabihak li chakrab ut li tijleb li yoquin chixyebal ere. Chebanuhak li caru naxye li chakrab re nak tacuank le yuam ut tex-oc sa li naajej li tixque ere li Kacua lix Dioseb li kaxetonil yucua. 2 Inca terisi junak atin sa xyankeb li tinye ere chi moco teque xtzakob. Chebanu chi tzakal li naxye lix chakrab li Kacua le Dios, li yoquin chixyebal ere. 3 Laex queril riquin xnak eru li caru quixbanu li Kacua aran Baal-peor nak quixqueheb chi sachec chixjunileb li quelokonin re li jalanil dios Baal-peor. 4 Abanan chejunilex laex li inca quetzektana li Kacua toj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO4

312

yoyoquex anakcuan. 5 Quehomak retal. Lain quincholob cheru chixjunil li quixye li Kacua ut quincut cheru chixjunil lix chakrab li Dios jo quinixtakla cui. Chebanu chixjunil lix chakrab li Kacua nak ac cuankex sa li naajej li oc ere chirechaninquil anakcuan. 6 Cheque echol chixbanunquil le taklanquil xban li Kacua xban nak cui tebanu chi jocan chixjunileb li tenamit texque retal nak cuan enaleb. Eb aan terabi resil lix chakrab li Dios ut texye: Relic chi yal li nimla tenamit aan cuanqueb xnaleb ut nequexnau xyalal chakeb. 7Ma cuan ta bi junak tenamit taquehek xcuanquil xban lix dioseb jo nak naxque kacuanquil lao li Kacua li kaDios? Li kaDios lao naxque ke li caru nakatzama chiru nak nakayaba lix caba. 8 Ut, Ma cuan ta bi junak tenamit cuan xcuanquil xban nak cuan lix chakrab kaxal ti c ut chabil jo li kachakrab lao li xincut cheru anakcuan? 9 Jocan nak junelic taxak cuank sa echol li caru xeril jo najtil yoyokex ut inca taxak tasachk sa echol. Ut junelic taxak teseraki reheb le ralal ecajol li caru quixbanu li Kacua. 10 Chijulticok ere li cutan nak quexinchutub chiru li Kacua le Dios aran Horeb nak quixye cue li Kacua, Chutubeb chixjunileb li tenamit re terabi lin chakrab re nak texque inlokal jo najtil chic yoyokeb. Ut re ajcui nak texcut chiruheb li ralal xcajol, chan li Dios. 11 Laex xexcoex sa xton li tzul ut aran quexxakli ut li tzul yo xxamlel. Li xam quicuulac toj sa choxa ut kojyi n chic ru li cutan xban li sib ut li keki chok. 12 Ut li Kacua quiatinac eriquin sa li xam. Laex querabi li xyab xcux li Kacua abanan inca queril ru. 13 Ut li Dios quixbanu li contrato eriquin ut quixque ere li lajeb chi chakrab li quixtzi ba chiru li cuib perel li pec ti c ru. Quixye ere nak tento tebanu li caru naxye li chakrab. 14 Li Kacua quixye cue nak tento tincut cheru chixjunil li chakrab re nak tebanu nak ac cuankex chic sa li naajej li oc ere chirechaninquil anakcuan. 15 Nak li Dios quiatinac eriquin sa li xam sa li tzul Sina, inca queril ru chi tzakal. Caaj cui lix yab xcux querabi. Chebanuhak cuent. 16 Memux erib riquin xyi banquil li jalanil dios. Meyi b li jalam uch re telokoni, chi moco lix jalam uch li cui nk, chi moco li ixk. 17Chi moco teyi b xjalam uch li xul li cuanqueb sa ruchichoch, chi moco li xul li nequerupupic chiru choxa, 18 chi moco li nequexjucuqui ribeb sa choch, chi moco li car li cuanqueb sa ha. 19 Nak teril li choxa, li sake, li po, ut li chahim, melokoniheb xban nak li Kacua le Dios quixyi b eb aan re nak tecanjelak chiruheb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. 20 Abanan laex sicbil eru xban li Kacua. Aan qui-isin chak ere sa li naajej Egipto, li chanchan tikcual xam xban li raylal li quecul. Quexrisi chak re nak texcuank chok xtenamit. Ut relic chi yal nak laex chic lix tenamit anakcuan. 21 Li Kacua Dios quijosko cuiquin emac laex ut quixye nak relic chi yal inca naru tinnumek lain jun pacal li nima Jordn re tin-oc sa li chabil naajej li yo chixquebal ere re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

313

DEUTERONOMIO4

terechani. 22 Lain tincamk sa li naajej ain. Inca tinnumek jun pacal li nima. Abanan laex texxic ut terechani li chabil naajej aan. 23 Chebanu cuent re nak inca tasachk sa echol li contrato li quixbanu li Kacua le Dios eriquin. Meyi b epechbil dios jo xjalam uch li caak re ru li quixye li Dios nak inca naru telokoni, 24 xban nak li Kacua le Dios najosko nak nequelokoni li jalanil dios. Chanchan jun li xam li naxsach chixjunil li inca us. 25 Mokon chic nak ac xenumsi nabal chihab sa li chabil naajej ut nak ac cuankeb chic le ralal ecajol, mexmacob riquin xyi banquil le pechbil dios ut yalak caru chi jalam uchil. Aan mac chiru li Kacua le Dios ut tajoskok sa eben cui tebanu chi jocan. 26 Cutan saken chiru li choxa ut li ruchichoch nak yal li yoquin chixyebal ere. Cui laex teyi b le pechbil dios, sa junpat tasachek eru. Inca najt texcuank sa li choch li oc ere chirechaninquil nak texnumek jun pacal li nima Jordn. 27Li Kacua Dios tixchachai eru sa eb li jalan tenamit ut moco quihex ta chic li texcanak chi yoyo sa eb li naajej li texcamek cui xban li Kacua. 28 Ut sa li naajej li texcamek cui texcanjelak chiruheb li dios li yi banbil xbaneb li cui nk riquin che ut pec. Eb li dios aan inca nequeiloc, inca nequeabin, inca nequecuaac ut inca nequeutzuc. 29 Abanan cui tesic li Kacua le Dios nak cuankex chak sa jalan tenamit, tetau cui tesic chi anchal echol ut chi anchal eram. 30 Mokon chic nak ac xecul chixjunil li raylal ain, cui laex texsuki k riquin li Kacua le Dios ut tebanu li caru naxye, aan taruxtana eru. 31 Li Kacua inca textzektana chi moco tixsach eru xban nak aan junelic jultic re li contrato li quixbanu riquineb le xetonil yucua. 32 Chetzol rix chi us li caru quiculman nak toj maji nequexyola chak. Chetzol rix chi us chalen nak quixyoobtesi chak li cui nk li Dios ut chalen anakcuan. Tesiqui sa chixjunil li ruchichoch. Ma ac quiculman ta bi jun sutak chi jocain junxil? Ma erabiom ta bi ain jun sutak junxil? 33 Ma cuanqueb ta bi jalan tenamit queabin re nak li Dios quiatinac chak sa li xam ut inca quecam xban? Abanan laex querabi nak quiatinac li Dios ut inca quexcam. 34 Ma cuan ta bi junak Dios quixsic ta ru junak tenamit sa xyankeb li jun chol chic? Li Dios quixcutbesi nabal li retalil nak quexrisi chak sa li naajej Egipto. Quixbanu riquin milagro ut sachba cholej ut riquin pletic. Riquin xnimal xcuanquil quixbanu li caak re ru xiu xiu rilbal. Laex queril nak li Kacua le Dios quixbanu li sachba cholej nak quexrisi chak sa li naajej Egipto. 35 Li Kacua quixbanu chixjunil ain re xcutbal cheru nak aan li tzakal Dios. Ut maca chic junak Dios. Caaj cui aan. 36 Toj sa choxa quiatinac chak eriquin re xcutbal cheru caru tebanu. Ut arin sa ruchichoch quixcut cheru li xam ut querabi lix yab xcux sa li xam nak quexratina. 37Cajo nak quixraheb le xetonil yucua. Jocan nak quixsiqueb ru li ralal xcajoleb chok xtenamit. Aan qui-isin chak ere Egipto riquin xnimal xcuanquil. 38 Ut quirisiheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO4,5

314

sa lix naajeb li xni nkal ru tenamit li kaxal nabaleb ut kaxal cauheb rib cheru re nak tixkaxtesi lix naajeb ere laex ut reheb ajcui le ralal ecajol jo yo chi culmanc anakcuan. 39 Jocan nak junelic cuank sa echol nak li Kacua, aan li nimajcual Dios, jo sa choxa jo sa ruchichoch. Ma jun chic Dios cuan. Caaj cui aan. 40 Junelic chebanu li caru naxye sa li chakrab ut tebanu le taklanquil xban li Dios li yoquin chixyebal ere anakcuan re nak us tex-elk, joqueb ajcui le ralal ecajol; ut re ajcui nak najt texcuank sa li chabil naajej li yo chixquebal ere anakcuan li Kacua le Dios re terechani chi junaj cua. 41 Ut laj Moiss quixsic ru oxib li tenamit li cuan jun pacal li nima Jordn sa li este, 42 bar naru texcol cui ribeb li ani naxcamsi ras ri tzin chi yal inca xraj xchol. Naru taxic sa eb li tenamit aan re tixcol rix lix yuam. 43 Li oxib chi tenamit, aaneb ain: Beser li cuan sa li ru taka sa li chaki choch reheb li ralal xcajol laj Rubn; Ramot li cuan sa xcuent Galaad reheb li ralal xcajol laj Gad; ut Goln li cuan sa xcuent Basn reheb li ralal xcajol laj Manass. 44 Aan ain li chakrab li quixque laj Moiss reheb laj Israel. 45 Aaneb ain li chakrab, li xtaklanquileb ut li tijleb li quixque laj Moiss nak ac xeel chak Egipto. 46 Toj cuanqueb jun pacal li nima Jordn sa li este chiru li tenamit Bet-peor. Aan lix naaj laj Sehn lix reyeb laj Amorreo. Laj Sehn quicuan chi taklanc aran Hesbn. Nak queel chak Egipto, laj Moiss ut eb laj Israel quenumta sa xben li rey Sehn. 47Eb laj Israel querechani lix naaj li rey Sehn ut querechani ajcui lix naaj laj Og lix reyeb laj Basn. Aaneb li cuib xreyeb laj amorreo li quecuan jun pacal li nima Jordn sa li este. 48 Li naajej ain quiticla Aroer li cuan chire li nima Arnn ut nacuulac toj sa li tzul Sin li nayeman ajcui Hermn re. 49 Ut nacuulac toj sa li naajej Arab li cuan jun pacal li nima Jordn sa li este ut nacuulac toj sa li palau li cuan Arab li cuan sa li ru taka re li tzul Pisga.

Moiss quixchutubeb chixjunileb laj Israel ut quixye reheb: Laex aj Israel, abihomak li chakrab ut le taklanquil li oc cue chixyebal ere anakcuan. Chetzolak chi us li chakrab ut quehomak echol chixbanunquil. 2 Li Kacua li kaDios quixbanu jun li contrato kiquin sa li tzul Horeb. 3 Moco caaj cui ta riquineb li kaxetonil yucua quixbanu li contrato. Quixbanu ban ajcui kiquin lao li cuanco arin anakcuan. 4 Li Kacua quiatinac eriquin chi tzakal sa li xam aran sa li tzul. 5 Lain quinque cuib sa eyi laex ut li Kacua re nak tinye ere caru naxye li Kacua. Laex quexxucuac xban li xam. Jocan nak inca quextake sa li tzul. 6 Ut li Kacua quixye, Lain li Kacua le Dios. Lain quin-isin chak ere sa li tenamit Egipto, sa li naajej li xexrahobtesi c cui chak. 7 Inca naru nacuan jalanil

1Laj

Eb li lajeb chi chakrab

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

315

DEUTERONOMIO5

dios eriquin chicuu lain. 8 Meyi b epechbil dios chi moco xjalam uch ta li cuan sa choxa, chi moco li cuan sa ruchichoch, chi moco li cuan sa ha. 9 Mecuikib erib chiruheb li yi banbil dios, chi moco chelokoniheb. Lain li Kacua le Dios. Cau cuib. Lain inca nacuulac chicuu nak jalan teque xlokal. Ut ninrahobtesiheb li alal cajolbej riquin lix maqueb lix na xyucuaeb toj sa rox sa xca xtasalil li ralal xcajoleb li xic nequeiloc cue. 10 Ut nacuuxtanaheb ru chixjunileb li nequerahoc cue li nequexpab lin chakrab. 11 Mepatz xcaba li Kacua le Dios sa yoobanbil atin. Li Kacua Dios moco tixcanab ta chi inca tixtoj xmac li ani tixpatz lix caba chi maca rajbal. 12 Julticak ere li hilobal cutan re nak oxlokinbilak cheru, jo quixye ere li Kacua le Dios. 13 Cuakib cutan texcanjelak ut tebanu chixjunil le trabaj. 14 Sa xcuuk li cutan aan jun hilobal cutan chiru li Kacua le Dios. Ma jun li canjel tebanu. Ma ani tatrabajik chi moco laex, chi moco le ralal ecajol, chi moco le mos cui nk, chi moco le mos ixk, chi moco le boyx, chi moco le bur. Ma jun reheb le xul teque chi canjelac, chi moco junak li jalan xtenamit li cuan sa le rochoch re nak tehilank le mos cui nk le mos ixk jo nak texhilank laex. 15 Chijulticok ere laex nak quexcuan chak chok rahobtesinbil mos aran Egipto. Abanan li Kacua le Dios quexrisi chak sa li naajej aan riquin lix nimal xcuanquilal. Jocan nak li Kacua yo chixyebal ere nak teque xlokal li hilobal cutan. 16 Che-oxloki le na le yucua jo xextakla cui li Dios re nak tanajtok ru le yuam ut re ajcui nak us tex-elk sa li choch li yo chixquebal ere li Kacua le Dios. 17 Mecamsi eras eri tzin. 18 Mexmuxuc caxar. 19 Mex-elkac. 20 Mexyooban atin chirix le ras eri tzin. 21 Mera ru rixakil le ras eri tzin, chi moco li rochoch, chi moco lix choch, chi moco lix mos cui nk, chi moco lix mos ixk. Mera ru lix boyx chi moco lix bur. Maca caak chic re ru, re le ras eri tzin tera ru, chan li Kacua. 22 Aaneb ain li chakrab li quixque ere li Kacua nak chutchuquex chejunilex sa xton li tzul. Li Kacua quiatinac chi cau xyab xcux sa li xam, ut sa li chok li kojyi n ru. Ut maca chic quixye. Chirix aan quixtzi ba li chakrab aan chiru li cuib chi perpoquil pec, ut quixque cue li pec aan. 23 Nak querabi lix yab xcux li Kacua nak quiatinac chak sa li kojyi n ru ut yo chi catc li tzul, eb li nequecamoc be ut eb li nequetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb laj Israel quecuulac cuiquin. 24 Ut quexye cue, Li Kacua li kaDios quixcut chiku lix lokal ut lix cuanquilal. Xkabi lix yab xcux nak quiatinac chak sa li xam. Nakanau nak li Dios naru naatinac riquineb li cui nk ut inca tecamk li cui nk. 25 Abanan, caut nak takaque kib chi camc? To-osok xban li xam li kaxal xiu xiu. Inca chic takacuy cui li Dios taatinak cuichic kiquin. 26 Ma cuan ta bi chic junak qui-abin re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO5,6

316

lix yab xcux li yoyoquil Dios nak quiatinac sa xam jo nak quikabi lao ut inca xcam? 27 At Kacua Moiss, tatjilok cuichic laat ut tacuabi chixjunil li caru tixye li Kacua li kaDios. Chirix aan taye ke caru tixye ut lao takabi ut takabanu li caru tixye ke, chanqueb. 28 Li Kacua quirabi li caru xeye cue ut quixye cue, Lain xcuabi chixjunil li quexye acue eb li tenamit ain. Us li caru xexye. 29 Us raj nak eb li cualal incajol inca texjal xcauxeb. Junelic raj texxucua cuu. Junelic raj texbanu li caru naxye sa lin chakrab re nak junelic us teelk jo eb ajcui li ralal xcajoleb. 30 Tatxic ut taye reheb nak tesuki k sa lix muhebaleb. 31 Abanan, laat tatchalk cuichic ut tatcanak arin cuiquin re nak taruk tinque acue chixjunileb li chakrab, ut le taklanquil ut le tijbal. Ut laat tacut chiruheb re nak texbanu chi jocan sa li naajej li tinque reheb, chan li Kacua. 32 Jocan nak chequehak retal ut tebanu li caru naxye ere li Kacua le Dios. Mecanab xbanunquil. Tebanu ban chixjunil li naxye li Kacua. 33 Chebanu chixjunil li naxye ere li Kacua le Dios re nak cuank le yuam ut us tex-elk riquin li caru tebanu ut re ajcui nak najt texcuank sa li naajej li quixque ere li Kacua re terechani.

ain li chakrab ut le taklanquil li quixye li Kacua le Dios nak tincut cheru re nak tebanu nak cuankex sa li naajej li oc ere chirechaninquil anakcuan. 2 Tincut li chakrab cheru re nak laex ut eb le ralal ecajol ut eb le ri texucua ru li Kacua le Dios. Junelic tebanu lix chakrab ut le taklanquil xban re nak tanajtok rok le yuam. 3 Laex aj Israel, abihomak li yoquin chixyebal. Quehomak echol chixbanunquil li caru naraj li Kacua re nak us tex-elk ut re nak texnabalok nak cuankex sa li chabil naajej li na-el cui chi nabal li sahil echej jo quixye ere li Kacua lix Dioseb le xetonil yucua. 4 Abihomak, laex aj Israel, li Kacua li kaDios, aan jun ajcui. 5 Tera li Kacua le Dios chi anchal echol, chi anchal ecaux ut chi anchal emetzeu. 6 Le chakrabinquil li yoquin chixyebal ere anakcuan, tento tacanak sa echol. 7Ut techolob xyalal chiruheb le ralal ecajol. Rajlal tecut li xyalal chiruheb sa le rochoch, ut nak yokex chi bec, jo ajcui nak oc ere chi cuarc ut nak texcuacli k. 8 Tebac cheruk li chakrab ain ut tebac ajcui sa epequem re nak junelic cuank sa echol. 9 Tetzi ba ajcui chiru rokechal le rochoch jo ajcui chiru le puerta. 10 Li Kacua le Dios texque chi cuanc sa li naajej li quixyechii chak reheb le xetonil yucua, laj Abraham, laj Isaac ut laj Jacob. Quixye nak tixque ere li xni nkal ru tenamit li kaxal chinaus, usta macua laex xexyi ban re. 11 Laex terechani eb li cab ac yi banbil chi chabil rochben li caak re

1Aaneb

Lix chakrabinquileb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

317

DEUTERONOMIO6,7

ru cuan chi sa, usta macua laex xexyi ban re. Terechani ajcui eb li becbil ha, usta macua laex xexbecoc re. Ut terechani eb li acui mk uvas ut olivos. Terechani chixjunil ain ut textzacank chi chabil usta macua laex xex-acuoc re. 12 Nak sa cuankex, inca taxak tasachk sa echol li Kacua le Dios, li qui-isin chak ere Egipto, li quexcuan cui chak chok rahobtesinbil mos. 13 Chelokonihak li Kacua le Dios ut caaj cui chiru aan texcanjelak. Ut nak tebanu junak juramento, tebanu sa xcaba aan. 14 Inca telokoni li jalanil dios li nequexlokoni li cuanqueb chi xjun sutam le tenamit. 15 Xban nak li Kacua le Dios li cuan eriquin najosko nak telokoni li jalanil dios. Naru najosko sa eben ut mare tixsach eru chi junaj cua. 16 Jocan nak meyal rix li Kacua le Dios jo quebanu nak cuanquex chak sa li naajej Masah. 17Quehomak ban echol chixbanunquil li naxye ere li Kacua Dios. Chebanuhak chi anchal echol li caru naxye sa li chakrab li quixque ere. Mecanab xbanunquil le taklanquil xban li Dios. 18 Chebanuhak li ti quilal ut li chabilal jo nacuulac chiru li Kacua re nak us tex-elk ut tex-oc chi cuanc sa li chabil naajej li quixyechii riquin juramento li Kacua reheb le xetonil yucua. 19 Ut terisiheb sa li naajej eb li xic nequeiloc ere nak yokex chi xic sa le naaj jo quixye ere li Kacua. 20 Ut sa eb li cutan techalk eb le ralal ecajol texpatz ere caru aj e chixjunil li chakrab ut li taklanquil li quixque ke li Kacua li kaDios. 21 Ut laex teye reheb, Najter cuanco chak Egipto chok rahobtesinbil mos chiru laj Faran. Abanan li Kacua corisi chak Egipto riquin xnimal xcuanquilal. 22 Riquin xnak ku xkil li sachba cholej ut li milagros li quixbanu li Kacua. Xkil li xni nkal ru raylal li quixtakla li Kacua sa xbeneb laj Egipto ut sa xben laj Faran rochbeneb li ralal xcajol. 23 Abanan li Kacua coxrisi chak aran Egipto ut coxcam chak arin re tixque ke li naajej ain li quixyechii riquin juramento reheb li kaxetonil yucua. 24 Li Kacua quixye ke nak takabanu chixjunil li chakrab ain ut takaxucua ru li Kacua li kaDios re nak tanajtok rok li kayuam ut us toelk riquin li caru takabanu jo nak cuanco anakcuan. 25 Jocan nak takaque retal ut takabanu chixjunil li naxye sa li chakrab, jo quixye ke li Kacua re nak cuanko sa ti quilal chiru li Dios, chaakex reheb.

Kacua le Dios taocsi nk ere sa li naajej li terechani laex. Tarisiheb cheru li cuukub chi xni nkal ru tenamit. Aaneb laj heteo, eb laj gereseo, eb laj amorreo, eb laj cananeo, eb laj ferezeo, eb laj heveo, ut eb laj jebuseo. Eb li tenamit ain cauheb rib ut kaxal ni nkeb xcuanquil cheru
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Li

Eb laj Israel inca texlokoniheb li jalanil dios

DEUTERONOMIO7

318

laex. 2 Li Kacua le Dios tixkaxtesiheb sa eruk re nak texpletik riquineb ut texnumtak sa xbeneb. Inca tebanu li contrato riquineb, chi moco teril xtokobal ruheb. Tesach ban ruheb chi junaj cua. 3 Inca texsumlak riquineb ut inca tesumubeb le rabin riquineb li ralal eb aan, chi moco tesumubeb le ralal riquin lix rabin eb aan. 4 Cui texsumlak riquineb, terisi ribeb le ralal ecajol riquin li Kacua ut teoc chixlokoninquil li jalanil dios. Riquin aan tachalk xjoskil li Kacua sa eben ut sa junpat tasachek eru chi junaj cua. 5 Li caru tento tebanu, aan ain: tesach chi junaj cua lix artaleb. Tesach chixjunil li jo quial cuan sa li naajej li nequexlokoni cui li jalanil dios. Tesach lix jalam ucheb lix Asera xcaba ut tecat chixjunileb lix yi banbil dios. 6 Tebanu chi jocan xban nak laex jun xsantil tenamit li Kacua le Dios. Li Kacua le Dios quisicoc eru sa xyankeb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch re nak laexak lix tenamit. Ut kaxal lokex chiru li Dios. 7 Moco xban ta nak kaxal nabalex jo eb li tenamit jun chol chic nak quixsic eru li Dios ut quexra, xban nak laex moco quihex ta. 8 Quixsic ban eru xban nak nequexra ut xban nak quiraj xbanunquil li quixyechii reheb le xetonil yucua nak texrisi Egipto. Jocan nak quexrisi riquin xcuanquil sa li naajej li quexcuan cui chok rahobtesinbil mos rubel xcuanquil laj Faran. 9 Jocan nak chenauhak nak li Kacua le Dios, aan li tzakal Dios. Aan chabil ut ti c xchol chixbanunquil li caru naxyechii ut naruxtana ruheb li nequerahoc re li Dios ut nequexbanu li caru naxye toj sa xnabalil xtasalil li ralal xcajol. 10 Abanan li Kacua moco tixcanab ta chi inca tixque chixtojbal xmac li ani xic na-iloc re. Tixque ban chixtojbal xmac. Ut tixsach ruheb li nequetzektanan re. 11 Jocan nak chequehak retal ut tebanu chixjunil li naxye li chakrab ut tebanu le taklanquil li quixque li Dios. Tebanu chixjunil li tinye ere anakcuan. 12 Cui laex teque retal li chakrab ain ut cui teque echol chixbanunquil, li Kacua le Dios tixbanu jo quixye sa li contrato ut taruxtana eru jo quixyechii reheb le xetonil yucua. 13 Li Kacua texra ut texrosobtesi ut tixque chi quianc le ralal ecajol ut tarosobtesiheb. Ut tixque ajcui chi nabaloc li ru le racui mk. Tixque nabal le trigo, le vino ut le aceite. Tixque nabal li ral le cuacax ut le carner sa li naajej li quixyechii riquin juramento reheb le xetonil yucua. 14 Kaxal cuichic nabal le rosobtesinquil tixque li Kacua chiruheb chixjunileb li tenamit. Ma jun ere inca ta tecuank ralal xcajol, jo cui nk jo ixk. Ut tecuank ajcui li raleb le quetomk. 15 Li Kacua tacolok ere chiruheb li yajel. Inca teyajeni li yibru yajel li quexcul eb laj Egipto nak cuanquex chak aran. Tixtakla ban li yajel sa xbeneb li xic nequeiloc ere. 16 Tento nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

319

DEUTERONOMIO7,8

tesach ruheb chixjunileb li tenamit li tixkaxtesi sa eruk li Kacua le Dios. Inca teruxtana ruheb chi moco teril xtokobal ruheb. Ut melokoniheb lix yi banbil dios re nak inca tasachek eru. 17 Mare teye chi ribil erib, Eb li tenamit ain kaxal cauheb rib chiku lao. Chanru nak taruk takisiheb sa li naajej ain? 18 Abanan, mexxucuac chiruheb. Chinak ban sa echol caru quixbanu li Kacua le Dios re laj Faran ut reheb chixjunileb laj Egipto. 19 Riquin xnak eru laex xeril li sachba cholej ut li milagro li quixbanu li Kacua riquin xnimal xcuanquil nak quexrisi sa li raylal li cuanquex cui. Ut jocan ajcui tixbanu li Kacua le Dios riquineb li tenamit ain li yoqueb chixquebal exiu. 20 Ut tixsebesiheb xbaneb li chub li tixtakla re xtiubaleb toj retal nak teosok chixjunileb, usta yokeb chixmukbal ribeb cheru. 21 Mexxucuac chiruheb xban nak li Kacua le Dios li cuan eriquin, aan li kaxal nim xcuanquil chetenkanquil. 22 Chi cachinkil li Kacua le Dios tarisiheb li tenamit aan cheru nak yokex chi xic. Inca naru tesacheb ru chi junaj cua re nak inca tetamk li josk aj xul sa le naaj re nak inca texchichii k xbaneb. 23 Tacuulak xkehil nak li Kacua le Dios tixkaxtesiheb sa eruk. Tixsach lix cuanquileb ut tixsacheb ru chi junaj cua. 24 Li Kacua tixkaxtesiheb lix reyeb sa eruk. Tecamsiheb ut ma ani chic tajulticank reheb. Ma ani tixcuy esumenquil laex. Tesach ban ruheb chixjunileb. 25 Tecat chixjunileb lix yi banbil dios. Merahi ru li plata ut li oro li cuan chiru lix dioseb ut mexoc chok ere mare anchal tetzek erib xbaneb, xban nak li Kacua xic narileb lix yi banbil dios. 26 Merocsi sa le rochoch li ca re ru tzektananbil xban li Dios. Meque erib chi sachec xbaneb re nak inca texsachek ajcui laex. Xic ban teril chixjunileb. Tento nak tesachek ru chi junaj cua xban nak ac kaxtesinbil re sachec.

echol chixbanunquil chixjunil li chakrab li yoquin chixyebal ere anakcuan re nak tacuank le yuam ut texnabalok ut tex-oc chi cuanc sa li naajej li quixyechii li Dios reheb le xetonil yucua riquin juramento. 2 Chijulticok ere chanru nak li Kacua le Dios quicamoc be cheru chiru cacal chihab nak cuanquex chak sa li chaki choch. Quixtakla li raylal sa eben re xyalbal erix, ut re tecubsi erib, ut re ajcui nak tixnau caru cuan sa le chol, ma tebanu lix chakrab malaj ut inca. 3 Usta quexcanab chixcuybal raylal ut chixcuybal etzocajic, abanan mokon quixque li man re tecua, li ma jun sut ecuaom chi moco le xetonil yucua quecuaoc re. Quixbanu chi jocan re nak teque retal nak macua caaj cui riquin li cua yoyo cui li cui nk. Riquin

1Quehomak

Li naleb li quixque laj Moiss reheb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO8

320

ban li atin li naxye li Kacua. 4 Chiru li cacal chihab inca quikelo le rak chi moco quisi po le rok nak cuanquex aran. 5 Chijulticok ere nak li Kacua le Dios naxtijeb li ralal xcajol jo nak li yucuabej naxtij li ralal xcajol. 6 Jocan nak chebanuhak li caru nequexchakrabi cui li Kacua le Dios. Chebanu li caru naraj li Dios ut chexucua ru. 7 Li Kacua le Dios yo checambal sa jun li chabil naajej. Aran cuan nabal li rok ha, li yuam ha, ut li nima, jo eb ajcui li ha li nequeel chak sa eb li tzul. 8 Sa li choch aan na-el chi us li acui mk. Na-el li trigo, li cebada, li uvas, li higos ut li granadas. Ut na-el ajcui li olivo. Ut cuan chi nabal li aceite ut li xyaal cab. 9 Sa li naajej aan maca tapaltok ere. Inca tapaltok cheru le tzacaemk. Sa eb li pec li cuanqueb aran terisi li hierro. Ut sa eb li tzul terisi li cobre. 10 Sa texcuaak toj retal tacojlak echol. Ut texbantioxi nk chiru li Kacua le Dios xban li chabil naajej li tixque ere. 11 Chequehak retal chi us re nak inca tecanab xpabanquil li Kacua le Dios. Junelic tebanu li chakrab li quixque ere. Chebanuhak le taklanquil li quixque. Junelic taxak tebanu chixjunil li yoquin chixyebal ere anakcuan. 12 Tacuulak xkehil nak teyi b le rochoch chi chabil ut tacuank ajcui le tzacaemk chi nabal. 13 Nabalakeb chic le cuacax ut le carner. Ut tatamk ajcui le plata ut le oro. Chixjunil li caru cuan ere tanabalok. 14 Nak acak xtam li caru ere, inca taxak tenimobresi erib. Ut inca taxak tasachk sa echol nak li Kacua le Dios, aan li qui-isin chak ere Egipto, li quexcuan cui chak chok rahobtesinbil mos. 15 Aan quicamoc be cheru nak quexnume chak sa li nimla chaki choch li xiu xiu cui cuanc. Aran cuanqueb li canti li nequecamsin. Cuanqueb ajcui eb laj xoc. Ut xecuy ajcui li chaki el. Ut nak maca li ha, li Kacua quirisi li ha sa li cacuil sakonac re teruc. 16 Nak cuanquex sa li chaki choch quixque li man re tecua, li inca naubil ru xbaneb le xetonil yucua. Quixtakla li raylal sa eben re tecubsi erib ut re xyalbal erix re nak us tex-elk mokon nak cuankex sa li naajej aan. 17 Inca taxak tecoxla nak riquin le cuanquil ut riquin le metzeu cuan chixjunil li caru ere. 18 Chinak ban sa echol nak li Kacua, aan li naquehoc le cuanquil chi biomoc. Naxbanu aan re nak tatzaklok ru li contrato li quixbanu riquineb le xetonil yucua jo yo chixbanunquil ere anakcuan. 19 Abanan cui laex tasachk sa echol li Kacua le Dios ut cui tecuikib erib chiruheb li jalanil dios re xlokoninquileb, lain ninye ere nak relic chi yal tasachek eru. 20 Jo nak quixsach ruheb li xni nkal ru tenamit li Dios li quexnume cui chak, jocan ajcui nak tixsach eru laex cui nequecanab xbanunquil li caru naxye li Kacua le Dios, chan laj Moiss.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

321
1Abihomak

DEUTERONOMIO9

laex aj Israel. Anakcuan texnumek jun pacal li nima Jordn re texnumtak sa xbeneb li quila tenamit li cuanqueb aran ut terechani lix naajeb. Eb aan kaxal cauheb rib cheru laex. Ut lix tenamiteb ni nkeb ut sutsuqueb sa tzac kaxal najt xteram. 2 Ut ni nkeb ajcui li cristian ut kaxal cauheb rib. Ac erabiom resil nak ma ani naru naxcol rib chiruheb li ralal xcajol laj Anac, li nimla cui nk. 3 Jocan ut chenauhak nak li Kacua le Dios taxic cheru. Chanchanak li xam li yo chixcatbal chixjunil. Aan tanumtak sa xbeneb nak yokex chi xic. Aan tatenkank ere chirisinquileb sa li naajej aan ut tixsach ruheb chi junpat. Li Kacua tixbanu jo quixyechii ere. 4 Nak li Kacua le Dios tarisiheb li cristian aan sa li tenamit li xic cui ere, meye nak xban xti quilal le chol nak li Dios tixque cherechani li naajej aan. Li Dios xrisiheb aan xban lix mausilaleb. 5 Moco xban ta xti quilal le chol nak li Dios tixque cherechani li naajej aan. Tarisiheb ban xban nak kaxal yibru lix nalebeb ut xban ajcui nak tento tixbanu li caru quixyechii riquin juramento reheb le xetonil yucua, laj Abraham, laj Isaac, ut laj Jacob. 6 Jocan nak chenauhak nak macua xban xti quilal le chol nak li Kacua tixque ere li chabil naajej. Laex cau echol ut inca nequetau xyalal. 7 Chijulticok ere chanru nak quechik chak xjoskil li Kacua le Dios nak cuanquex sa li chaki choch. Chalen sa li cutan nak quex-el chak Egipto toj chalen anakcuan nak cuanquex sa li naajej ain, yoquex chixketketinquil erib chiru li Kacua. 8 Nak cuanquex Horeb quechik xjoskil li Dios. Jocan nak li Kacua quixsach raj eru. 9 Nak lain quintake sa xben li tzul chixculbal li perpoquil pec li tzi banbil cui lix contrato li Dios, quincana sa li tzul cacal cutan ut cacal kojyi n. Inca quincuaac chi moco quin-ucac. 10 Ut li Kacua quixque cue li cuib chi perpoquil pec li tzi banbil cui li contrato. Li Dios quixtzi ba riquin ruuj ruk li atin li quixye ere nak quiatinac chak sa li xam nak chutchuquex laex sa xton li tzul. 11 Nak ac xnume li cacal cutan ut li cacal kojyi n li Kacua quixque cue li perpoquil pec li tzi banbil cui li contrato li quixbanu eriquin. 12 Ut li Kacua quixye cue, Ayu. Cuben chi junpat xban nak eb li cristian li cacuisiheb chak Egipto inca us yoqueb chixbanunquil. Quextzektana lin chakrab li quinque reheb ut quexyi b lix dios chi ch re texlokoni. 13 Ut li Kacua quixye cue: Lain quinque retal nak li cristian ain kaxal cauheb xchol. Inca nequeabin chicuu. 14 Canabin chixbanunquil li tincuaj. Tinsach ruheb chi junaj cua ut inca chic tapatzek lix caba jun sut rubel choxa. Ut lain tinqueheb chi tamc la cualal acajol laat. Kaxal nabalakeb chiruheb aan. Ut riquineb aan tinyi b jun tenamit kaxal cauheb rib chiruheb aan, chan li Dios. 15 Ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO9,10

322

lain quincube chak sa li tzul nak toj lochlo li xam. Ut cuanqueb sa cuuk li cuib chi perpoquil pec li tzi banbil cui li contrato. 16 Ut lain quicuil nak yoquex chi macobc chiru li Kacua le Dios. Queyi b jun li cuacax oro re telokoni. Sa junpat quetzektana li chakrab li quixque ere li Kacua. Queket li ratin. 17 Ut lain quincut chi choch li cuib chi perpoquil pec li cuan sa cuuk, ut quinjor cheru. 18 Ut quincut cuib sa choch chiru li Kacua jo quinbanu junxil. Ut chiru cacal cutan ut cacal kojyi n inca quincuaac chi moco quin-ucac xban chixjunil li mac li quebanu. Quebanu li mausilal chiru li Kacua ut quechik xjoskil. 19 Cajo nak quinxucuac xban nak quinumta xjoskil li Kacua ut naru texcamsi. Abanan jun sut chic li Kacua quirabi li caru quintzama chiru. 20 Ut quijosko ajcui li Kacua riquin laj Aarn ut quiraj xsachbal. Abanan lain quintijoc chirix laj Aarn re nak tacolek. 21 Ut lain quinchap li cuacax oro li queyi b nak quexmacob chiru li Dios ut quincat sa xam. Chirix aan quinjori ut quinquei ut lix poksil quincut sa li nima li yo chi xic sa li ru taka. 22 Ut quechik ajcui xjoskil li Dios sa eb li naajej Tabera, Masah, ut Kibrot-hataava. 23 Ut aran Cades-barnea li Kacua quixye ere: Texxic anakcuan chirechaninquil li naajej li quinque ere, chan. Abanan laex queket li ratin li Kacua le Dios. Inca quepab li caru quixye ere chi moco quebanu li quixye. 24 Junelic yoquex chixketketinquil erib chiru li Kacua chalen sa li cutan nak quinnau eru. 25 Jocan nak lain quincut cuib sa choch chi tijoc chiru li Kacua chiru cacal cutan ut cacal kojyi n xban nak li Kacua quixye nak tixsach eru. 26 Quintijoc chiru li Kacua ut quinye re: At nimajcual Dios, masach ru li tenamit ain xban nak aineb la tenamit li cacoleb riquin lix nimal acuanquil nak cacuisiheb chak Egipto. 27 Chijulticok taxak acue eb laj canjel chacuu, laj Abraham, laj Isaac ut laj Jacob. Maque sa achol lix cacuilal xcholeb li tenamit ain ut chacuy taxak lix mausilaleb ut lix maqueb. 28 Cui tasach ruheb, eb laj Egipto li coacuisi cui chak, texye, Li Kacua lix Dioseb inca quixcuy xcambaleb sa li naajej li quixyechii reheb. Xic quirileb. Jocan nak quixcameb sa li chaki choch re nak tixcamsiheb, chaakeb. 29 At Kacua, aaneb la tenamit. Aaneb li sicbil ruheb aban. Laat cat-isin reheb Egipto riquin xnimal la cuanquilal, chanquin re li Dios.

10

li Kacua quixye cue, Tayi b cuib chic li perpoquil pec jo li cuib li quejore ut tacam cuiquin sa li tzul. Ut tayi b ajcui jun li cax riquin che. 2 Lain tintzi ba chiru li pec li atin li quintzi ba

1Tojonak

Li chakrab quiquehe xca sut re laj Moiss

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

323

DEUTERONOMIO10

chiru li pec li xajor. Ut laat taxoqueb sa li cax li tayi b, chan. 3 Jocan nak lain quinyi b li cax riquin li che acacia ut quinyi b ajcui cuib li perpoquil pec jo li quejore. Ut quincam sa cuuk li cuib chi pec nak quintake sa li tzul. 4 Ut li Kacua quixtzi ba cuichic li lajeb chi chakrab jo nak quixtzi ba xben cua. Aan li chakrab li quixque ere sa li tzul nak quiatinac chak sa li xam sa li cutan nak quechutub erib. Ut chirix aan li Kacua quixque cue. 5 Ut lain quincube cuichic riquineb ut quinque li pec sa li cax li quinyi b jo quixye cue li Kacua. Ut aran xocxo anakcuan. 6 Chirix aan eb li ralal xcajol laj Israel queel Beerot-benejaacn ut quecoeb sa li naajej Mosera. Ut laj Aarn quicam ut quimuke Mosera. Ut laj Eleazar qui-oc chok aj tij chok ruchil laj Aarn lix yucua. 7 Nak queel Mosera, quecoeb Gudgoda. Queel aran ut quecoeb sa li naajej Jotbata, li cuan cui nabal li rok ha. 8 Sa eb li cutan aan li Kacua quixxakabeb li ralal xcajol laj Lev chi canjelac chiru li Kacua ut chixpakonquil li Loklaj Cax li cuan cui lix contrato li Kacua, ut chixtzamanquil li rosobtesinquileb li tenamit. Ut jocan quexbanu toj chalen anakcuan. 9 Xban aan nak eb laj levita inca texcul lix choch jo texcul eb li rech aj Israel. Lix mataneb aan, aan li canjelac chiru li Dios, jo quixye li Kacua. 10 Lain quincana sa li tzul chiru cacal cutan ut cacal kojyi n jo quinbanu xben cua. Ut li Kacua quirabi li caru quintzama chiru. Ut inca quixsach eru. 11 Ut li Kacua quixye cue, Ayu anakcuan ut tatcamok be chiruheb li tenamit nak texic re nak teoc sa li chabil naajej ut terechani jo xinye reheb lix xetonil yucua riquin juramento. 12 Caru naraj li Kacua le Dios eriquin nak nequecoxla laex aj Israel? Li caru naraj li Dios, aan nak laex texucua ru li Kacua le Dios, ut texcuank jo naraj aan. Tera ut texcanjelak chiru chi anchal le chol ut chi anchal le ram. 13 Tebanu li caru naxye sa lix chakrab li yoquin chixyebal ere anakcuan. Cui tebanu li caru naxye li Kacua, us texcuank. 14 Li Kacua le Dios, aan laj echal re chixjunil li choxa, jo ajcui li ruchichoch ut li jo quial cuan chi sa. 15 Li Kacua Dios quixsic ruheb le xetonil yucua ut quixraheb. Ut quixsic ajcui eru laex xban nak laex li ralal xcajoleb aan. Laex li quixsic eru sa xyankeb chixjunileb li tenamit, jo yoquex chirilbal anakcuan. 16 Jocan ut chalen anakcuan isihomak sa le ram chixjunil li inca us. Chanchan nak tebanu li circuncisin. Chebanu ban li caru naraj li Kacua ut mecacuubresi chic le chol. 17 Xban nak li Kacua le Dios, aan li nimajcual Dios. Maca chic junak Dios chiru aan. Kaxal nim xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb xcuanquil ut xucuajel ru. Aan inca naxsic ru li ani tixra ut ma ani naru tatuminank

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO10,11

324

11

ru. 18 Aan na-iloc reheb li macaeb xna xyucua jo ajcui eb li xmalcaan. Naxraheb li jalaneb xtenamit ut naxque xcua rucaheb ut naxque ajcui rakeb. 19 Jocan nak laex cherahakeb li jalaneb xtenamit xban nak laex jalan ajcui etenamit nak quexcuan chak Egipto. 20 Chexucua ru li Kacua le Dios ut caaj cui chiru aan texcanjelak. Chexcuank sa ti quilal chiru. Ut caaj cui sa xcaba aan tebanu li juramento. 21 Li Kacua aan li telokoni xban nak aan le Dios. Laex queril li sachba cholej li quixbanu riquin lix nimal xcuanquilal. 22 Lajeb xcacaleb (70) ajcui le xetonil yucua nak quecoeb Egipto najter. Abanan li Kacua le Dios xexque chi quianc jo xquial li chahim li cuanqueb chiru choxa. 1 Cherahak bi li Kacua le Dios ut tebanu li caru naxye sa li chakrab ut le taklanquil xban. Junelic tebanu li caru naxye ut li caru tenebanbil sa eben xbanunquil. 2 Anakcuan chequehak retal nak eb le cocal inca queril nak li Kacua quexkus. Laex ban quex-iloc re lix lokal, lix cuanquilal ut li sachba cholej, 3 ut li milagros li quixbanu. Laex queril caru quixbanu re lix reyeb laj Egipto ut reheb chixjunileb lix tenamit. 4 Laex queril chanru nak li Kacua quixsach ruheb chixjunileb li soldado aj Egipto ut quixsach ajcui eb lix cacuay ut lix carruaje. Queoso sa li Caki Palau nak yoqueb cheralinanquil. 5 Ut laex nequenau chanru nak li Kacua quextenka chak sa li chaki choch nak toj maji nequexculun sa li naajej ain. 6 Laex nequenau caru quixbanu li Kacua re laj Datn ut laj Abiram, eb li ralal laj Eliab li ralal laj Rubn. Chixjunileb laj Israel yoqueb chirilbal nak quixjach rib li choch ut laj Datn ut laj Abiram quetane toj chi sa rochbeneb lix jun cablal, lix muhebaleb, ut chixjunil lix quetomk. 7 Laex queril riquin xnak eru chixjunil li quilajxbanu li Kacua riquin lix nimal xcuanquilal. 8 Jocan nak chebanu chi tzakal re ru chixjunil li naxye sa lix chakrab li Dios li yoquin chixkaxtesinquil ere anakcuan re nak cauhak echol chirechaninquil li naajej aan li yechiinbil ere. 9 Cui tebanu li naxye li chakrab, tanajtok rok le yuam sa li naajej li quiyechii c reheb le xetonil yucua jo ajcui ere laex li ralal xcajolex. Sa li naajej aan natauman li chabil echej jo li leche ut li xyaal cab. 10 Li naajej li xic ere chirechaninquil, aan moco jo ta li naajej Egipto li quex-el cui chak. Nak quexcuan chak sa li naajej aan, laex nequex-au. Abanan toj nequetacuasi erib xtakresinquil. 11 Abanan li naajej li xic cui ere, aan jun chabil naajej. Cuan tzul ut cuan ru taka ut takresinbil xban li hab li naxque chak li Dios. 12 Li naajej aan lok chiru li Kacua le Dios. Aan nailoc re junelic chalen sa xticlajic li chihab junjunk toj sa rosojic. 13 Jocan nak chebanu li caru naxye sa li chakrab li xinque ere anakcuan. Tera li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

325
14 Cui

DEUTERONOMIO11

Kacua le Dios ut texcanjelak chiru chi anchal le chol ut chi anchal le ram. tebanu chi jocan, li Dios tixque li hab sa xben le choch sa xkehil. Tixque sa sakehil ut tixque sa habalke re nak taelk chi chabil li ru le racui mk. Tacuank nabal le trigo, le vino ut le aceite. 15 Ut tixque ajcui chi qui c li rax pim sa le calebal re nak tacuank xtzacaemkeb le cuacax. Ut re ajcui nak tacuank chi nabal le tzacaemk laex toj retal tacojlak echol. 16 Jocan nak chebanuhak cuent re nak inca teque erib chi balakic. Ut inca tecanab xlokoninquil li Kacua xban xlokoninquil li jalanil dios chi moco tecuikib erib chiruheb. 17 Cui telokoni li jalanil Dios, li Kacua tajoskok sa eben ut inca chic tixque chak li hab sa xben li choch. Ut inca chic taelk chi chabil li ru le racui mk. Ut laex texcamk chi junpat sa li chabil choch li tixque ere li Kacua. 18 Jocan ut nak ninye ere nak checula li ratin li Dios sa le chol ut sa le ram. Tebac chiru le ruk ut sa le pequem re nak inca tasachk sa echol xbanunquil li naxye. 19 Ut tecut ajcui li ratin li Dios chiruheb le ralal ecajol. Junelic teseraki reheb nak cuankex sa le rochoch ut nak yokex chi bec, nak oc ere chi cuarc, ut jocan ajcui nak texcuacli k. 20 Ut tetzi ba ajcui chiru li rokechal le rochoch, jo ajcui chire le be chiru li oquebal. 21 Cui tebanu li yoquin chixyebal ere, tanajtok rok le yuam ut tanajtok rok lix yuameb le cocal sa li naajej li quixque li Kacua reheb le xetonil yucua. Texcuank aran jo najtil tacuank li choxa sa xben li ruchichoch. 22 Chebanu chi anchal echol chixjunil li chakrab li xinye ere. Ut cherahak li Kacua le Dios ut chebanu chixjunil le taklanquil xban. Tebanu chi anchal echol li caru naxye ere. 23 Cui tebanu chi jocan, li Kacua tarisiheb li tenamit cheru nak yokex chi oc sa li naajej aan. Laex texnumtak sa xbeneb li tenamit ni nkeb xcuanquil ut kaxal cauheb rib cheru. 24 Chixjunil li naajej li texnumek cui, erehak laex. Naticla chak sa li chaki choch nacuulac Lbano. Naticla cuan cui li nima Eufrates ut nacuulac toj cuan cui li palau Mediterrneo. Chixjunil li naajej li texbek cui, erehak. 25 Ma ani tixcuy esumenquil. Li Kacua le Dios tixbanu jo quixye ere. Tixqueheb xxiuheb chixjunileb ut texucuak eban yalak bar texxic. 26 Anakcuan oc cue chixyebal ere chanru nak naru tex-osobtesi k ut chanru nak naru textzektanak. 27 Tex-osobtesi k cui tebanu li naxye sa li chakrab li quixque ere li Kacua le Dios, li chakrab li yoquin chixcholobanquil cheru anakcuan. 28 Ut textzektanak cui inca tebanu li chakrab li quixque ere li Kacua le Dios. Textzektanak cui tetzektana le taklanquil li xinye ere ut cui telokoni li jalanil dios li inca xenau ru junxil. 29 Nak li Kacua texcam sa li naajej li terechani, teye resilal le rosobtesinquil sa li tzul Gerizim. Ut sa li tzul Ebal teye resilal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO11,12

326

le tzektananquil. 30 Eb li tzul ain cuanqueb jun pacal li nima Jordn sa xjayal li na-oc cui li sake sa li ru taka Arab li cuanqueb cui eb laj cananeo. Nach cuanqueb riquineb li ni nki ji re More chiru li tenamit Gilgal. 31 Chi seb texxic jun pacal li nima Jordn chirechaninquil li naajej li quixyechii ere li Kacua le Dios. Terechani ut texcuank aran. 32 Nak ac xerechani li naajej ut nak cuankex chic aran, tebanu chixjunil li chakrab ut le taklanquil li yoquin chixcholobanquil cheru anakcuan.

12

ain li chakrab ut le taklanquil li tento tebanu nak cuankex sa li naajej li tixque ere li Kacua lix Dioseb le xetonil yucua. Chebanu li caru naxye sa li chakrab ain jo najtil texcuank sa li naajej li tixque ere li Kacua. 2 Tesach chi junaj cua chixjunileb li naajej li nequexlokoni cui li jalanil dios eb li tenamit li terechani. Tejuc chi junaj cua lix artal li cuanqueb sa eb li tzul, ut sa xben bol, jo eb ajcui li cuanqueb rubel li che li ni nkeb xmu. 3 Tejuc chi junaj cua lix artaleb. Tejori li pec li nequelokonin cui ut tecat ajcui li che li nequexlokoni cui lix Asera lix dioseb. Sachomak ruheb chi junaj cua chixjunil li yi banbil dios re nak ma ani chic tajulticank re lix cabaeb. 4 Abanan nak laex telokoni li Kacua le Dios, mebanu jo nequexbanu eb aan nak nequexlokoni li jalanil dios. 5 Li Kacua ban tasicok ru li naajej bar telokoni cui lix caba. Ut laex texxic sa li naajej aan chixlokoninquil li Kacua. 6 Ut aran tecam le mayej xul ut tecamsi ut tecat re xquebal xlokal li Kacua. Ut tecam ajcui le mayej li junjunk sa xlajetkil jo ajcui li mayej li na-ala sa echol xquebal. Tecam ajcui le mayej li ac xeyechii re li Kacua. Ut aran ajcui temayeja li xben ral le cuacax ut li xben ral le carner. 7 Sa li naajej aan texcuaak chiru li Kacua le Dios ut tasahok sa echol laex erochben le ralal ecajol xban nak li Kacua le Dios xexrosobtesi. 8 Sa li naajej aan inca chic tebanu jo nakabanu lao sa li naajej ain. Anakcuan nakabanu jo nakaj lao chikajunkal. 9 Toj maji nequexcuulac sa li naajej li tixque ere li Kacua li texcuank cui sa tuktuquil usilal. 10 Nak acak xexcuulac jun pacal li nima Jordn, li Kacua texcanab chi cuanc aran. Texcuank sa tuktuquil usilal xban nak inca chic tixqueheb li xic nequeiloc ere chi pletic eriquin, usta cuanqueb chi xjun sutam le naaj. 11 Li Kacua le Dios tixsic ru jun li naajej li talokoni k cui. Ut laex tecam aran le mayej li teque re li Kacua. Tecam aran le catbil mayej ut li mayej li junjunk sa xlajetkil, ut li mayej li na-ala sa echol xquebal, jo ajcui li mayej li teque nak nequeyechii xbanunquil li

1Aaneb

Li jun chi naajej li telokoni nk cui eb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

327

DEUTERONOMIO12

caak re ru re li Kacua Dios. 12 Ut nak cuankex sa li naajej aan tasahok sa echol laex chiru li Kacua le Dios. Tasahok sa echol laex erochben le ralal ecajol, ut eb le mos cui nk ut eb le mos ixk ut erochben ajcui eb laj levita li cuanqueb sa eyank. Eb aan inca quexcul lix naajeb. 13 Chebanu cuent nak inca tecat le mayej yalak bar. 14 Caaj cui sa li naajej li tixsic ru li Kacua sa lix naajeb li jun xtepaleb laj Israel naru teque le catbil mayej. Ut aran ajcui tebanu li yoquin chixyebal ere. 15 Abanan naru tecamsiheb li xul li tetzaca yalak bar cuanquex, jo nak nequetzaca xtibel li quej. Naru tetzaca li jo quial teraj, a yal jo quial tixque ere li Kacua. Naru nequextzacan usta muxbil eru, usta inca muxbil eru. 16 Caaj cui lix quiquel li xul inca naru tetzaca. Tento nak tehoy sa choch jo nak nequehoy li ha. 17 Abanan li mayej li nequeque chiru li Kacua inca naru tetzaca sa le tenamit, jo li junjunk sa xlajetkil li ru le racui mk, ut le vino, ut le aceite, jo ajcui li xben ral le cuacax, ut li xben ral le carner. Ut inca naru tetzaca sa le tenamit li mayej li nequeque nak nequeyechii re li Dios xbanunquil li caak re ru, ut li mayej li na-ala sa echol xquebal, jo ajcui li mayej li nequetaksi chiru li Kacua sa le ruk. 18 Tetzaca ban li mayej aan chiru li Kacua sa li naajej li tixsic ru li Kacua le Dios. Jocan tebanu laex, ut eb le ralal ecajol, eb le mos ixk ut eb le mos cui nk, jo eb ajcui laj levita li cuankeb sa le tenamit. Ut tasahok sa echol chiru li Kacua riquin chixjunil li canjel tebanu. 19 Chebanuhak cuent re nak inca tecanabeb laj levita chi maca cuan reheb jo najtil texcuank sa ruchichoch. 20 Ut nak li Kacua le Dios naxnimobresi le naaj jo quixye ere, naru tetzaca li tib yalak joke teraj. 21 Cui najt cuan li naajej li tixsic ru li Dios re talokoni k cui, naru tecamsi li xul li tesic ru sa xyankeb le quetomk li quixque ere li Kacua. Ut naru tetzaca sa le tenamit lix tibel li jo quial teraj. 22 Jo nak nequetzaca xtibel li quej, jocan ajcui nak tetzaca. Eb li cristian li muxbil ruheb naru textzaca, jo eb ajcui li inca muxbil ruheb. 23 Abanan, inca naru tetzaca lix quiqueleb li xul xban nak li quic, aan li naquehoc xyuam li xul. Ut inca naru tetzaca li naquehoc yuam rochben li tib. 24 Inca naru tetzaca li quic. Tehoy ban sa choch jo nak nequehoy li ha. 25 Metzaca li quic re nak us tex-elk riquin li caru tebanu. Ut re ajcui nak us teelk le ralal ecajol li tecuank mokon xban nak yokex chixbanunquil li ti quilal chiru li Kacua. 26 Abanan tecam le mayej li ac kaxtesinbil re Dios sa li naajej li sicbil ru xban li Kacua ut tecam ajcui aran li ac yechiinbil. 27 Aran sa li naajej li sicbil ru teque li mayej li tacatmank chi jun sa xben lix artal li Kacua. Ut teque ajcui li mayej li tetzaca xtibel ut temayeja xquiquel sa xben lix artal li Kacua.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO12,13
28 Chebanu

328

chi anchal echol chixjunil li yoquin chixyebal ere re nak us tex-elk jo eb ajcui le ralal ecajol li tecuank mokon. Us tex-elk xban nak yokex chixbanunquil li us ut li ti c chiru li Kacua le Dios. Kacua le Dios tixsach ruheb chixjunileb li xni nkal ru tenamit li cuanqueb sa li naajej li texxic cui chi cuanc laex. 30 Nak ac cuankex chic sa li naajej ut nak ac xesache ruheb, meque erib chi balaki c xbaneb. Mepatzi lix jalanil dios ut meye nak telokoniheb li jalanil dios jo nak nequexlokoni eb aan. 31 Nak texlokoni nk chiru li Kacua le Dios, mebanu li inca us jo nequexbanu li jalan xtenamiteb nak nequexlokoni lix yi banbil dioseb. Nequexbanu li mausilal toj retal nak nequexcat li ralal xcajol chok xmayejeb chiru lix jalanil dios. 32 Tebanu chixjunil li caru xinye ere. Meque xtzakob li cuatin, chi moco tecos li caru xinye ere. 1 Mare junak profeta malaj junak li naxye xyalal li matc tacuulak eriquin ut tixye resil junak milagro malaj ut junak sachba cholej. 2 Cui naculman li caru tixye ut tixye ajcui ere Takalokoni li jalanil dios ut tocanjelak chiruheb, 3 mepab li caru tixye ere li profeta aan, chi moco li naxye xyalal li matc. Li Kacua le Dios yok chixyalbal erix re rilbal ma nequera li Kacua chi anchal echol ut chi anchal emetzeu. 4 A li Kacua le Dios, aan li tepab ut aan li telokoni. Chebanuhak li chakrab li quixque ere ut tebanu le taklanquil xban. Chexcanjelak chiru ut chepab chi anchal echol. 5 Teque chi camsi c li profeta aj balak malaj ut li naxcholob xyalal li matc cui texye ere nak teketketi erib chiru li Kacua le Dios li qui-isin chak ere Egipto li quexcuan cui chok rahobtesinbil mos. Inca chabil aan xban nak quixye ere nak tetzektana li Kacua ut tecanab xbanunquil li chakrab li quixque ere. Tento nak terisi li mausilal sa eyank. 6 Cui ani tixye ere sa mukmu nak telokoni li jalanil dios, mebanu chi jocan. Mebanu aan usta le ras, usta le ralal malaj ut le rabin, usta le rixakil li nequera, usta li tzakal erami g li tayehok ere nak telokoniheb li jalanil dios li inca xelokoni ruheb, chi moco xexlokoni le na eyucua. 7 Mare tixye ere nak telokoni lix dioseb li tenamit li cuanqueb yalak bar sa li naajej ain, jo li cuanqueb chi nach ut li cuanqueb chi najt. 8 Mebanu li caru naxye chi moco terabi. Meril xtokobal ru, chi moco teruxtana ru, chi moco tecol rixeb. 9 Abanan tecamsi li xyehoc ere nak telokoniheb

29Li

Li Kacua tixsach ruheb li nequelokonin reheb li jalanil dios

13

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

329

DEUTERONOMIO13,14

li jalanil dios. Ut laex xben texcutuk re chi pec. Ut chirix aan, eb li tenamit tecutuk re chi pec. 10 Tacutek chi pec toj retal tacamk xban nak quixye ere nak tetzektana li Kacua le Dios li qui-isin chak ere Egipto li quexcuan cui chak chok rahobtesinbil mos. 11 Ut chixjunileb laj Israel texucuak nak terabi resil li caru taculmank. Ut ma ani chic sa eyank tixbanu li mausilal aan. 12 Nak cuankex chic sa li naajej li tixque ere li Kacua, mare taabi k resil 13 nak cuanqueb cui nk inca useb xnaleb yokeb chixcambal xbe li tenamit chixlokoninquil li jalan Dios li inca xelokoni laex. 14 Cui terabi resil tetzil rix chi us. Cui teque retal nak yal nak cuan li yoqueb chixbanunquil li mausilal aan, 15 tento nak tecamsi k chi chi ch chixjunileb li cuanqueb sa li tenamit aan. Tesachek ru chi junaj cua, jo cristian, jo eb ajcui lix quetomk. 16 Techutub sa xyi li tenamit chixjunil li caak re ru cuan sa li tenamit aan ut tecat chixjunil li tenamit jo ajcui li caru cuan chi sa chok catbil mayej chiru li Kacua le Dios. Ut pobilak chic li tenamit aan chi junaj cua. Inca chic tayi bak. 17 Ut mexoc chok ere li caru ac kaxtesinbil re sachec re nak tanumek xjoskil li Kacua. Ut li Kacua taril xtokobal eru ut aan tauxtanank eru. Texque chi nabaloc jo quixye reheb le xetonil yucua riquin juramento. 18 Tixbanu chi jocan cui tebanu li quixye ere li Kacua le Dios. Chebanu chixjunil li chakrab li yoquin chixyebal ere anakcuan. Ut cuankex sa ti quilal chiru li Kacua.

14

ralal xcajol li Kacua le Dios. Jocan nak inca teset le tibel xban xrahil echol chirix junak camenak, chi moco tejo le rismal li cuan sa xben le pequem. 2 Laex jun santil tenamit chiru li Kacua le Dios. Sa xyankeb chixjunileb li xni nkal ru tenamit li cuanqueb sa ruchichoch li Dios quixsic eru ut laex li tenamit li kaxal lok sa xyankeb li jun chol chic. 3 Inca tetzaca li caru tzektananbil xban li Kacua. 4 Aaneb ain li xul li naru tetzaca xtibel: li boyx, li carner, li chibat, 5 ut li quila pay ru li quej ut li yuc, jo ajcui li carner li nacuan sa quiche. 6 Naru tetzaca xtibel li xul li jun ajcui lix xala rok ut cuib rixiij, li nequexhab xcuaheb xca sut. 7 Inca naru tetzaca li xul li inca nequexhab xcuaheb xca sut ut maca cuib rixiij. Inca naru nequetzaca li camello, chi moco li imul, chi moco li tejn xban nak usta nequexhab xcuaheb xca sut, abanan moco cuib ta li rixiij. Inca naru tetzaca xtibel li xul aan xban nak muxbil ru. 8 Jocan ajcui li ak. Inca naru nequetzaca xban nak usta cuib li rixiij, abanan

Li tzacaemk li naru xtzacanquil ut li inca naru xtzacanquil


1Laex

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO14

330

inca nequexhab xcuaheb xca sut. Inca naru tetzaca xtibel chi moco naru teche cui camenak. 9 Ut xcomoneb li xul li cuanqueb sa li palau ut sa eb li nima, naru nequetzaca li car li cuanqueb xxic ut li cuan xta rixeb. 10 Cui maca xxic ut maca xta rix inca naru nequetzaca xban nak muxbil ru. 11 Cuanqueb li xul li nequerupupic naru xtzacanquil. 12 Ut eb li inca naru nequetzaca, aaneb ain: laj tiu, li sosol li kek rix, ut li sosol li cak rix, 13 li cuch li kek rix jo ajcui li cak rix ut li ca chic ru chi cuchil, 14 ut li quila pay ru li tzok, 15 li nimla xul avestruz, ut li cuarom ut li jotz, 16 li quila pay ru li cuarom ut li quila pay ru li jotz, 17li pelcano, ut li quila pay ru li cuarom, 18 li ciguea, li sakiquil, li abubilla, jo ajcui li sotz. 19 Inca naru tetzaca li coc xul li nequerupupic ut nequexmululi ribeb, insecto xcabaeb. 20 Abanan cuanqueb xul li nequerupupic naru tetzaca. 21 Inca naru tetzaca xtibel li xul li nacam yal xjunes. Naru teque reheb li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank ut eb aan naru textzaca. Malaj ut naru tecayi reheb li jalan xtenamit li yoqueb chi numec sa le naaj. Inca naru tetzaca xtibel li xul aan xban nak laex jun santil tenamit chiru li Kacua le Dios. Ut mechik xtibel li china chibat sa xyaal xtu lix na.

chihab tento nak teque re li Kacua li junjunk sa xlajetkil li ru le racui mk. 23 Ut texxic sa li naajej li sicbil ru xban li Kacua bar telokoni cui. Ut aran chiru li Kacua tetzaca li junjunk sa xlajetkil li ru le racui mk, li ac vino ut li aceite jo ajcui li xben ral le cuacax ut li xben ral le carner. Tebanu chi jocan re nak tetzol erib chixxucuanquil ru li Kacua le Dios chi junelic. 24 Abanan, cui kaxal najt cuan li naajej li quixsic ru li Dios re telokoni cui, ut cui inca naru xcambal le mayej toj aran xban xnajtil, 25 naru tejal ru le mayej riquin tumin. Ut li tumin aan tecam sa li naajej li quixsic ru li Dios re telokoni cui. 26 Ut chiru li tumin aan telok li caru teraj chok re le mayej. Naru telok li cuacax, li carner, li vino, malaj ut jalan uca ac xchamo. Ut laex rochbeneb le jun cablal textzacank aran chiru li Kacua ut tasahok sa echol. 27Ut julticok ere xquebal reheb laj levita li cuanqueb sa le tenamit xban nak eb aan inca xexcul lix choch jo nak xecul laex. 28 Rajlal ox ox chihab, nak rakec re li chihab, tecam li junjunk sa xlajetkil chixjunil li ru le racui mk re xculanquil sa le tenamit. 29 Li tzacaemk ain reheb laj levita xban nak inca xexcul lix chocheb. Ut reheb ajcui li jalaneb xtenamit, li maca xna xyucua ut reheb ajcui li xmalcaan li cuanqueb sa le tenamit. Eb aan taruk tetzacank toj tacojlak xcholeb. Ut li Kacua le Dios texrosobtesi re nak us tex-elk riquin chixjunil li caru tebanu.

22 Rajlal

Li mayej li junjunk sa xlajetkil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

15

331
1Rajlal

DEUTERONOMIO15

cuukub chihab tecuy xmaqueb li ani cuanqueb xcas eriquin. 2 Jocain tebanu. Li ani quixque chi to lix tumin tixcuy xmac li ani cuan xcas riquin. Inca naru tixye reheb li rech aj Israel nak tixtoj lix cas xban nak li Kacua quixye nak inca chic tento nak textoj xcas. 3 Li jalan xtenamiteb textoj lix caseb, abanan le rech tenamitil tecuy xmaqueb. Inca textoj lix caseb. 4 Cui tebanu chi jocan, inca tacuank nebail sa eyank. Li Kacua le Dios texrosobtesi chi us sa li naajej li tixque ere. 5 Texrosobtesi cui tepab chi anchal le chol li caru xye ere li Kacua le Dios ut tebanu li caru naxye sa li chakrab li yoquin chixyebal ere anakcuan. 6 Li Kacua le Dios texrosobtesi jo quixyechii ere. Ut tacuank nabal le tumin re teque chi to reheb nabal li xni nkal ru tenamit. Abanan laex ma bar tepatz etumin chi to. Laex nimak le cuanquil sa xbeneb nabal li tenamit. Abanan ma ani tacuank xcuanquil sa eben laex. 7 Cui junak le rech tenamitil neba sa junak reheb le tenamit li tixque ere li Kacua le Dios, meketketi erib chixtenkanquil. Tetenka ban chi inca minbilak eru. 8 Tetenka chi anchal echol ut tetooni re li jo quial li taraj ru. 9 Micuan yibru naleb sa le chol ut meye Lain inca tinque caru re chi to xban nak cuulac re li xcuuk li chihab nak inca texque rekaj li nequextooni. Cui inca nequeque chi to li caru naraj, naru tixyaba xcaba li Dios ut li Dios tixque sa eben li mac xebanu. 10 Cheque ban chi anchal echol ut chi nabal li caru taraj. Ut li Kacua texrosobtesi riquin chixjunil li caru nequebanu. 11 Junelic tacuank neba sa le tenamit. Jocan nak lain ninye ere nak tetenkaheb le ras eri tzin ut tetenkaheb ajcui li neba ut li tenkac nequeraj sa etenamit.

telok junak emos erech aj Israel, usta cui nk usta ixk, cuakib chihab ajcui tacanjelak cheru. Sa xcuuk li chihab terisi. Libre chic tacanak ut inca tento tixtoj li relic. 13 Ut nak taelk eriquin, metakla chi maca cuan re. 14 Teque ban lix quetomk li terisi sa xyank le re. Ut teque chi nabal li ru le racui mk ut le vino. Jo chanru nak quexrosobtesi li Kacua, jocan nak teque li caru re. 15 Chijulticok ere chanru nak quexcuan chak laex chok rahobtesinbil mos aran Egipto ut li Kacua le Dios quicoloc chak ere. Jocan nak lain xinque ere li chakrab ain anakcuan. 16 Abanan, mare le mos tixye ere nak inca naraj elc eriquin xban nak nequexra ut naxraheb ajcui le ralal

12 Cui

Li chakrab chirixeb li mos

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO15,16

332

ecajol, ut naxnau nak us cuank eriquin. 17 Cui naxye ere chi jocan, texakab le mos chiru li puerta ut tehop lix xic riquin jun li chi ch kes ruuj. Aan retalil nak tacanak chok emos chi junaj cua. Jocan tebanu riquin le mos, usta ixk, usta cui nk. 18 Mecoxla nak chaaj chok ere xcanabanquil libre le mos. Julticok ere nak quicanjelac cheru chiru cuakib chihab ut inca terto xtojbal jo eb li tojbil mos. Cui tebanu chi jocan, li Kacua le Dios texrosobtesi ut us tex-elk riquin chixjunil li tebanu. 19 Tekaxtesi re li Kacua le Dios li xben ral le cuacax li telom, ut li xben ral le carner li telom. Inca teque chi canjelac li xben ral le boyx ut mebes rix li xben ral le carner. 20 Rajlal chihab erochben le ralal ecajol tetzaca xtibel li xul aan chiru li Kacua sa li naajej li tixsic ru re telokoni cui. 21 Abanan inca naru teque chok mayej chiru li Kacua junak xul cui cuan rec, malaj ut cui yek rok, malaj ut mutz li ru. Cui inca tzakal re ru inca naru temayeja chiru li Kacua le Dios. 22 Tetzaca li xul aan sa eb le tenamit. Usta muxbil eru usta inca muxbil eru, naru tetzaca jo nak nequetzacaheb li quej. 23 Abanan, inca naru tetzaca xquiquel. Tehoy ban lix quiquel sa choch jo nak nequehoy li ha.

16

li po Abib tebanu li ninke Pascua re xlokoninquil li Kacua le Dios xban nak chiru li po Abib quexrisi chak li Kacua sa li naajej Egipto chiru kojyi n. 2 Nak tebanu li ninke Pascua re xlokoninquil li Kacua le Dios, texxic sa li naajej li tixsic ru li Kacua re telokoni cui. Ut aran tecamsi jun li xul li tesic ru sa xyankeb le quetomk chok re le mayej chiru li Kacua. 3 Inca tetzaca tib riquin li caxlan cua cuan xchamal. Chiru cuukub cutan tecua li caxlan cua maca xchamal, li caxlan cua re rahil cholej. Tebanu chi jocan re nak junelic tajulticok ere chanru nak quex-el chak Egipto sa junpat, li bar quexrahobtesi c cui. 4 Chiru cuukub cutan inca tacuank li caru nachamobresin sa le naaj. Tento nak techoy xtzacanquil sa li kojyi n aan lix tibel li xul li temayeja sa li ecuu re li xben cutan. Inca tecanab li rela re cuulaj. 5 Inca naru temayeja li xul re li ninke Pascua yalak bar sa eb le tenamit li tixque ere li Kacua le Dios. 6 Temayeja ban sa li naajej li tixsic ru li Dios re telokoni cui. Aran texmayejak re li ninke Pascua sa li ecuu nak oc re li sake, sa li honal nak quexel chak aran Egipto. 7Tepom li tib ut tetzaca sa li naajej li tixsic ru li Kacua le Dios. Ut cuulajak chic texsuki k sa le muhebal. 8 Chiru

1Sa

Li ninke Pascua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

333

DEUTERONOMIO16

cuakib cutan tecua li caxlan cua li maca xchamal. Sa xcuuk li cutan techutub erib chixlokoninquil li Kacua le Dios, ut ma jun li canjel tebanu. 9 Cuukub xaman xtiquibanquil xxocbal li ru le trigo nak texninkei k. 10 Li ninke li tebanu, aan re xlokoninquil li Kacua le Dios. Ut li mayej li teque, aan li jo quial na-ala sa echol xquebal, a yal chanru le rosobtesinquil xban li Kacua le Dios. 11 Ut tasahok sa echol chiru li Kacua le Dios sa li naajej li quixsic ru re telokoni cui. Tasahok sa echol laex erochben le ralal ecajol jo eb ajcui le mos ixk ut le mos cui nk. Ut tasahok ajcui sa xcholeb laj levita ut eb li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank ut eb li maca xna xyucua jo eb ajcui li xmalcaan li cuanqueb sa eyank. 12 Julticak ere nak junxil laex chak rahobtesinbil mos aran Egipto. Jocan nak quehomak le chol chixbanunquil chixjunil li chakrab ain. 13 Nak ac xesic ru le racui mk trigo ut nak ac xesic ru le uvas, teyi b le coc muhebal riquin ruk che ut tebanu le ninke. 14 Tasahok sa echol laex erochben le ralal ecajol, eb le mos ixk ut eb le mos cui nk. Ut tasahok ajcui sa xcholeb laj levita, eb li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa le naaj, ut eb li maca xna xyucua jo eb ajcui li xmalcaan li cuanqueb sa le tenamit. 15 Cuukub cutan texninkei k re xlokoninquil li Kacua le Dios sa li naajej li tixsic ru. Li Kacua le Dios taosobtesi nk ere ut tixque ere nabal li ru le racui mk. Tarosobtesi chixjunil li caru tebanu. Relic chi yal tasahok sa echol. 16 Oxib sut chiru li chihab chixjunileb li cui nk texic chiru li Kacua le Dios sa li naajej li tixsic ru. Aaneb ain li oxib sut: li ninke nak nequecua li caxlan cua li maca xchamal, li ninke nak nequemayeja li xben ru le racui mk, ut li ninke nak nequeyi b le coc muhebal riquin ruk che. Ma ani tixcut rib chiru li Kacua chi maca li tixcam chok xmayej. 17Li junjunk tixque lix mayej a yal chanru li rosobtesinquil quiquehe xban li Kacua. 18 Texakab laj rakol atin ut eb li tetaklank sa xbeneb li junjunk xtepaleb sa eb le tenamit li tixque ere li Kacua le Dios. Ut eb aan terakok atin sa xbeneb le tenamit sa ti quilal. 19 Laj rakol atin li texakab inca terisi xcuanquil li ti quilal ut inca texsic ru li ani texbanu usilal re. Inca chetuminak ruheb xban nak li ani naxcul xtumin inca chic naxtau xyalal ut inca narakoc atin sa ti quilal. 20 Chesicak li rakba atin sa ti quilal re nak tanajtok rok le yuam ut terechani li naajej li tixque ere li Kacua le Dios. 21 Merau li che re xlokoninquil li jalanil dios lix Asera, chi moco teque chixcatk lix artal li Kacua le Dios. 22 Ut micuan ejalam uch re telokoni, xban nak li Kacua le Dios xic naril eb aan.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

17

DEUTERONOMIO17
1Memayeja

334

chiru li Kacua le Dios li boyx malaj ut li carner li cuanqueb xpaltil. Xic naril li Kacua li mayej li cuan xpaltil. 2 Mare cuank junak cui nk malaj ixk sa eb li tenamit li tixque ere li Kacua li tixket li contrato ut tamacobk chiru li Kacua 3 riquin xlokoninquil li jalanil dios, malaj li sake, li po ut li chahim chi ac xye ere li Kacua nak inca tebanu. 4 Cui laex terabi resil li caru yoqueb chixbanunquil, tento nak tetzil rix chi us re rilbal ma yal nak yoqueb chixbanunquil li mausilal aan sa li tenamit Israel. 5 Cui yal, tecam li cui nk malaj ut li ixk aan chirix li tenamit ut tecuti chi pec toj retal tacamk. 6 Abanan tento nak cuank cuib malaj oxib tayehok re nak cuan xmac. Inca naru tacamsi k cui jun ajcui li tayehok nak cuan xmac. 7 Li ani teyehok re nak cuan xmac, aaneb li xben li tecutuk re chi pec. Chirix aan, eb li jun chol chic texcut chi pec. Chi jocain terisi sa eyank li naleb li inca us. 8 Cui cuan li nimla chaajquil li inca naru terak atin sa xben, usta camsi nc, usta pletic malaj ut cuechi nc, tecameb li cristian sa li naajej li quixsic ru li Kacua le Dios. 9 Texxic riquineb laj tij xcomoneb li ralal xcajol laj Lev ut texxic riquin laj rakol atin. Eb aan textzil rix le chaajquilal ut texye ere caru tebanu. 10 Abanan tento nak tebanu li caru nequexye eb aan sa li naajej li tixsic ru li Dios. Cheque retal nak tebanu chixjunil li caru texye ere. 11 Checuluban sa echol li chakrab li texcut cheru ut le tijbal xbaneb. Tebanu chi tzakal re ru li caru texye ere. 12 Cui cuan junak naxketketi rib chiruheb laj tij ut laj rakol atin ut inca tixbanu li texye eb aan li yoqueb chi canjelac chiru li Kacua le Dios, tento nak tatenebak camc sa xben aan. Tento nak terisi li mausilal sa eyank laex aj Israel. 13 Chixjunileb li tenamit terabi resil li taculmank ut texucuak. Ut ma ani chic tixketketi rib chiruheb laj tij ut laj rakol atin. 14 Nak tex-oc sa li naajej li tixque ere li Kacua, nak ac xerechani ut cuankex chic aran, mare teye, Takaj junak karey re tataklank sa kaben jo eb li tenamit li cuanqueb chi xjun sutam li kanaaj, chakex. 15 Naru texakab le rey, abanan li rey li texakab, tento nak li Kacua le Dios tasicok ru sa eyank. Inca naru texakab junak chi taklanc sa eben cui macua erech tenamitil. 16 Li rey li texakab inca naru nak cuank nabalak xcacuay. Chi moco taruk tixtaklaheb li tenamit chixsicbal xtzakob lix cacuay sa li tenamit Egipto xban nak li Kacua quixye nak inca chic naru texsuki k sa li naajej aan. 17Chi moco naru tacuank nabalak rixakil xban nak naru naxjal lix naleb xbaneb. Chi moco naru nacuan nabalak x-oro ut nabalak xplata. 18 Nak taoc sa xcuanquil li rey tixtakla

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

335

DEUTERONOMIO17,18

xtzi banquil sa junak hu retalil li chakrab li cuan riquineb laj levita aj tij re nak junelic cuank riquin. 19 Li chakrab aan cuank riquin ut rajlal cutan taril xsa jo najtil yoyo re nak tixtzol rib chixxucuanquil ru li Kacua lix Dios ut re ajcui nak tixbanu lix taklanquil jo ajcui li caru tzi banbil sa li chakrab. 20 Inca tixnimobresi rib chiruheb li rech tenamitil. Ut inca tixcanab xbanunquil li caru naxye li chakrab. Tixque ban xchol chixbanunquil chi tzakal re ru sa eyank laex aj Israel re nak najt tacuank sa lix cuanquil jo eb ajcui li ralal xcajol.

18

laj tij ut li jun chol chic li ralal xcajol laj Lev inca terechani lix chocheb jo eb li jun chol chic laj Israel. Eb aan texcul xcomon li mayej li nacatman chiru li Kacua. Aan li terechani. 2 Maca texcul rochbeneb li ras ri tzin xban nak lix mataneb aan, aan li canjelac chiru li Kacua. 3 Nak eb laj levita texque jun li boyx malaj ut jun li carner li toj saj re lix catbil mayej, eb laj tij texcul lix tel, lix calam re, ut lix puj. 4 Teque reheb laj tij li xben ru le racui mk, li ac vino, li aceite, ut li rix li carner li toje xben cua tebes. 5 Texcul ain xban nak li Kacua le Dios quixsic ruheb rochbeneb li ralal xcajol sa xyankeb chixjunileb laj Israel re nak tecanjelak chiru chi junelic ke cutan. 6 Mare junak laj levita taraj elc sa junak reheb le tenamit aran Israel, ut tareca sa xchol nak taxic chi canjelac sa jalan naajej li tixsic ru li Kacua Dios re talokoni k. 7 Naru tecanjelak chiru li Kacua lix Dioseb sa li naajej aan, jo nequexbanu li jun chol chic laj levita li nequecanjelac chiru li Dios. 8 Juntaket xquial li caru texcul riquin li nequexcul li jun chol chic laj levita, usta cuan caru xerechani riquin lix yucuaeb. 9 Nak texoc sa li naajej li tixque ere li Kacua, inca tetzol erib chixbanunquil li yibru naleb li nequexbanu li cuanqueb sa eb li tenamit li texxic cui. 10 Ut ma jun ere tixcat lix cocal chok xmayej, chi moco texkehi nk, chi moco textulak, chi moco texxic chi patzoc riquineb laj tul ut eb laj ke. 11 Chi moco texxic chi patzoc riquineb laj ke li nequeatinac riquineb li musikej ut riquineb lix musik li camenak, chi moco teque caak re ru checux re nak maca tecul, chi moco tecuatesi le yajel. 12 Li Kacua xic narileb li nequexbanu li yibru naleb ain. Aan xmaqueb li cristian li cuanqueb sa li naajej li tex-oc cui. Jocan nak li Kacua le Dios tarisiheb sa li naajej aan. 13 Tzakalak re ru le yuam laex chiru li Kacua le Dios. 14 Eb li cristian li cuanqueb sa li tenamit aan, li terechani, nequepatzoc riquineb laj ke ut riquineb laj tul. Abanan li Kacua le Dios xye nak

1Eb

Li caru texcul eb laj tij ut eb laj levita

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO18,19

336

laex inca tebanu li inca us jo nequexbanu eb aan. 15 Li Kacua le Dios tixque junak profeta sa eyank sicbil ru xban jo lain. Ecomon ajcui laex. Tento nak chiru aan tex-abi nk. 16 Sa li cutan nak chutchuquex chejunilex sa li tzul Horeb queye chi jocain, Inca chic nakaj rabinquil li xyab xcux li Kacua li kaDios, chi moco nakaj rilbal li nimla xam. Inca chic takacuy. Tocamk xban, chanquex. 17 Jocan nak li Kacua quixye cue, Us li caru xexye. 18 Lain tinque junak profeta sa eyank jo laat. Ecomon ajcui laex. Lain tinque li cuatin re ut aan tixye reheb li tenamit chixjunil li caru tinye lain. 19 Ut lain tinque chixtojbal xmac li ani inca tarabi li caru tixye li profeta sa incaba. 20 Cui junak profeta tixque rib chi atinac sa incaba chi inca xinye lain, malaj ut cui taatinak sa xcabaeb li jalanil dios, li jun aan tacamsi k, chan li Dios. 21 Mare teye sa echol, Chanru nak takaque retal nak macua ratin li Kacua Dios li yo chixyebal junak profeta? 22 Cui junak profeta naxye nak naatinac sa xcaba li Dios ut inca naculman li caru naxye, laex tenau nak macua ratin li Kacua Dios li yo chixyebal. Li profeta aan yo chixyebal li caru naraj xjunes. Ut laex mexxucuac xban.

19

li Kacua le Dios ac xsach ruheb chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa li naajej li tixque ere li Kacua, nak acak xerechani ut cuankex chic sa lix tenamiteb ut sa li rochocheb, 2 laex tesic ru chok ere oxib li tenamit li cuanqueb sa li naajej li tixque ere li Kacua. 3 Teyi b li be li taxic sa eb li tenamit ain. Ut tejach sa oxib jachal li naajej li tixque ere li Kacua. Ut cui junak tixcamsi li ras ri tzin chi inca yal xraj xchol nak tixcamsi, li jun aan taruk taxic sa junak reheb li oxib chi tenamit ain re tixcol rib. 4 Li ani tixcamsi li ras ri tzin chi inca yal xraj xchol nak tixcamsi, ut cui inca xic naril, naru taxic sa li tenamit re tixcol rib. 5 Mare junak cui nk taxic chixyocbal xsi, sa quiche ut nak taoc chi yococ, tatobek lix mal ut tixyoc li rochben ut tacamk. Li cui nk aan li xcamsin re chi inca yal xraj xchol naru taxic sa jun reheb li oxib chi tenamit ain re tixcol chak rib. 6 Cui kaxal najt cuan li tenamit, mare inca taruk tacuulak sa li tenamit re tixcol rib. Li rechalal li camenak naru toxtau sa be ut xban xjoskil tixcamsi chok rekaj li camenak, usta li cui nk aan inca tenebanbil camc sa xben xban nak inca yal xraj xchol nak xcamsi li rochben. 7 Jocan nak lain ninye ere nak tesic ruheb li oxib chi tenamit ain. 8 Ut

1Nak

Eb li tenamit li texcol cui ribeb li nequecamsin chi yal inca nequeraj xchol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

337

DEUTERONOMIO19,20

20

li Kacua le Dios tixnimobresi le naaj jo quixyechii riquin juramento reheb le xetonil yucua, ut tixque ere li naajej jo quixye. 9 Cherahak li Kacua le Dios ut tebanu li caru naxye sa lix chakrab. Junelic chexcuank jo naraj aan ut li Kacua tixnimobresi le naaj. Tojonak laex tesic ru oxib chic li tenamit bar taruk texcol cui ribeb li cristian li nequexcamsi ras ri tzin chi inca yal xraj xchol. 10 Chesic ruheb li tenamit ain re nak inca tecamsi k sa le naaj li ani maca xmac. Chebanu aan re nak inca texmacobk riquin xcamsinquil li ani maca xmac sa li naajej li tixque ere li Kacua le Dios. 11 Abanan mare junak cui nk xic taril li ras ri tzin ut tixcub ru chanru nak tixcamsi. Ut nak tixcamsi li ras ri tzin taelelik ut taxic sa junak reheb li tenamit ain re xcolbal rib. 12 Eb li nequecamoc be sa li tenamit li qui-el cui li cui nk textakla xcambal ut texkaxtesi sa ruk li rechalal li camenak re tixcamsi. 13 Inca teril xtokobal ru li ani namacob riquin xcamsinquil ras ri tzin. Tento nak terisi li mac sa le naaj re nak us tex-elk. 14 Ut inca naru tejal li nubal re lix choch le ras eri tzin li quixakabac junxil sa li naajej li tixque ere li Kacua le Dios re texcuank cui. 15 Inca tzakal cui jun ajcui tayehok re nak cuan xmac junak cristian. Tento nak tacuank cuib malaj ut oxib li teyehok re cuan xmac. 16 Cui junak cristian taxic chixyebal ticti chirix li ras ri tzin, 17 tento nak li cuib chi cristian li yoqueb chi pletic texic chiru li Kacua ut chiruheb laj tij ut chiruheb ajcui laj rakol atin li cuanqueb sa xcuanquil. 18 Ut laj rakol atin textzil rix chi us li chaajquilal. Cui nacutun nak li jun quixye ticti chirix ras ri tzin, 19 tojonak tebanu re aan jo quiraj raj xbanunquil re li ras ri tzin. Tento nak terisi li mausilal sa eyank. 20 Ut chixjunileb li tenamit terabi resil li quiculman ut texucuak. Ut inca chic tabanumank li mausilal aan sa eyank. 21 Inca teril xtokobal ruheb li nequexbanu li mausilal. Cui junak tixcamsi ras ri tzin, tacamsi k ajcui aan. Cui junak tarisi xnak ru li ras ri tzin, taisi k ajcui xnak ru aan; cui junak tarisi ruch re li ras ri tzin, taisi k ajcui ruch re aan; cui junak tarisi li ruk li ras ri tzin, taisi k ajcui li ruk aan; cui junak tarisi li rok li ras ri tzin, taisi k ajcui li rok aan. 1 Nak texxic chi pletic riquineb li xic nequeiloc ere ut teril nak kaxal nabaleb lix soldado ut lix cacuay ut lix carruaje chiru le re laex, mexxucuac xbaneb. Li Kacua le Dios li qui-isin chak ere aran Egipto, aan cuank eriquin ut tatenkank ere. 2 Nak oc ere chi pletic, laj tij tachalk chi atinac riquineb le soldado. 3 Ut tixye reheb, Abihomak laex aj Israel. Anakcuan texxic chi pletic riquineb li xic nequeiloc

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO20

338

ere. Inca tachinak echol chi moco texxucuak. Inca texcoxlak chi moco tasachk echol xbaneb li xic nequeiloc ere. 4 Li Kacua le Dios, aan li tacuank eriquin. Aan tatenkank ere chi pletic riquineb li xic nequeiloc ere re texnumtak sa xbeneb. 5 Ut eb laj camol be sa xyankeb li soldados texye, Cui cuan junak sa eyank xyi b junak rochoch ut toj maji naxsul, mas us nak tasuki k sa li rochoch re nak tixsul xban nak mare tacamk chak sa li plet ut mare jalan chic tasuluk re li rochoch. 6 Ma cuan junak sa eyank xrau lix uvas ut toj maji naxyal xsahil? Cui cuan, li jun aan tasuki k sa rochoch re nak tixyal xsahil xban nak mare tacamsi k sa li plet ut mare jalan chic tayalok xsahil. 7 Ma cuan junak xtzama rixakil ut toj maji nasumla? Cui cuan, li jun aan tasuki k sa rochoch xban nak mare tacamsi k sa li plet ut jalan chic cui nk tacamok re. 8 Ut eb li nequetaklan texye ajcui, Ma cuan junak xchinan xchol ut taxucuak? Cui cuan, chisuki k sa rochoch re nak eb li ras ri tzin inca techinank xcholeb xban. 9 Ut nak terakek chi atinac, eb li nequetaklan sa xbeneb li soldado teoc chi camoc be chiruheb. 10 Ut nak tex-oc chi pletic riquin junak li tenamit li terechani, xben cua teye reheb nak naru texcam ribeb sa usilal eriquin. 11 Cui texcul xchol ut sa usilal texte li oquebal re li tenamit cheru, chixjunileb li cuanqueb sa li tenamit tecanjelak cheru chok emos. 12 Abanan cui eb aan inca texcam ribeb sa usilal eriquin ut teraj pletic, laex tesut rix lix tenamiteb. 13 Ut nak li Kacua le Dios tixkaxtesi li tenamit aan sa eruk, tento nak tecamsiheb chi chi ch chixjunileb li cui nk li cuanqueb sa li tenamit. 14 Abanan naru tecam chok ere eb li ixk, eb li cocal, li quetomk ut chixjunil li caak re ru cuan sa li tenamit li tixkaxtesi chok ere li Kacua le Dios. 15 Jocain tebanu riquineb chixjunileb li tenamit li najt cuanqueb li macua sa xcuenteb li tenamit li nach cuanqueb eriquin. 16 Abanan sa eb li tenamit li tixque ere li Dios re texcuank cui, ma jun cristian taruk tecanab chi yoyo. 17 Tesach ruheb chi junaj cua eb laj heteo, eb laj amorreo, eb laj cananeo, eb laj ferezeo, ut eb laj heveo, jo eb ajcui laj jebuseo, jo quixye ere li Kacua le Dios. 18 Cui inca tesach ruheb, eb aan texcut cheru li inca us jo nequexbanu eb aan nak nequexlokoni li jalanil dios. Ut laex texmacobk chiru li Kacua le Dios. 19 Nak yokex chi pletic re terechani junak li tenamit, cui texbayk chi pletic riquineb, metaneb li che li nequeuchin xban nak taruk tetzaca li ru li nequexque. Li che macuaeb cui nk re nak tesach ruheb. 20 Abanan naru tetaneb li che li inca nequeuchin. Naru tecanjelak re xyi banquil li taklebal re tex-oc sa li tenamit toj retal terechani.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

21

339
1Mare

DEUTERONOMIO21

tetau junak li camenak sa calebal sa li naajej li tixque ere li Kacua le Dios ut inca tenau ani xcamsin re. 2 Eb li nequecamoc be sa eyank rochbeneb laj rakol atin texic ut texbis jo najtil cuan li camenak riquineb li tenamit. 3 Ut eb li nequecamoc be sa li tenamit li cuan chi nach riquin li camenak texchap jun li cuacax li toj maji xcanjelac, li ma jun sut quebil yugo chirix xcux. 4 Texcam li cuacax sa junak li ru taka li ma jun sut quibeque li choch chi moco qui-ux auc aran. Sa li naajej aan textok xcux li cuacax. 5 Techalk eb laj tij, li ralal xcajol laj Lev, xban nak aaneb li sicbil ruheb xban li Dios chi canjelac chiru ut chixtzamanquil nak li Dios tarosobtesiheb li tenamit. Aaneb li terakok re li plet ut li cuechi nc. 6 Ut chixjunileb li nequecamoc be sa li tenamit, li cuanqueb nach riquin li naajej li quextau cui li camenak, texchaj li ruk sa xben li cuacax li quitoke xcux sa li ru taka. 7 Ut texye, Macua lao xocamsin re li cui nk aan, chi moco xkil li ani xbanun re. 8 At Kacua, chacuy xmaqueb la tenamit Israel li cacuisiheb chak Egipto. Maque taxak sa kaben lix camic li cui nk ain li maca xmac. Ut riquin li texbanu tojbil chic rix lix camic li cui nk. 9 Ut xban nak laex xebanu li us chiru li Kacua inca tatenebak sa eben lix camic li cui nk li maca xmac. 10 Nak texxic chi pletic riquineb li xic nequeiloc ere ut nak li Kacua le Dios tixkaxtesi sa eruk li tenamit, cuanqueb li tecam chi prexil. 11 Cui junak cui nk sa eyank taril jun li ixk chinaus sa xyankeb li quecame chi prexil ut tixra ru, naru tixcam chok rixakil. 12 Tixcam li ixk sa rochoch ut tixye re nak tixjo li rismal xjolom ut tixset li rixiij. 13 Li ixk tixjal li rak li quirocsi sa li jalan tenamit ut tacuank sa li rochoch li cui nk. Ut chiru jun po tarahok xchol xban xcamic lix na xyucua. Chirix li jun po li cui nk naru tacuank riquin. Aanak chic li rixakil, ut aanak chic lix belom. 14 Cui li cui nk inca cojco xchol riquin li ixk, naru tixcanab chi xic. Abanan inca naru tixcayi li ixk, chi moco naru tixbanu re jo naxbanu reheb lix lokbil mos, xban nak li cui nk, aan li xmux ru li ixk. 15 Mare cuan junak cui nk tacuank cuib li rixakil. Naxra li jun, abanan xic naril li jun chic. Ut mare cuank ralal riquineb li cuib chi ixk. Abanan mare riquin li ixk li inca naxra tacuank li xben ralal. 16 Li cui nk inca naru tixsic ru li ralal li tixra. Nak tixjequi li caru cuan re, tento nak tixque li matan re li xben alalbej li xculub xculbal, usta aan li ralal li cuan riquin li ixk li inca naxra. 17 Tento nak tixque cuib sut xquial li caak re ru re li xben alalbej usta aan macua li ralal li cuan riquin li rixakil li naxra. Tento nak tixque re li jo quial xculub

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO21,22

340

22

xculbal xban nak aan li xben alalbej. 18 Mare cuank junak cui nk cuank junak ralal li inca na-abin. Naxketketi ban rib. Usta nakuse, inca naxcul lix kusbal xbaneb lix na xyucua. 19 Tento nak li nabej yucuabej texcam li al aan sa li oquebal re lix tenamiteb ut texxakab chiruheb li nequecamoc be sa li tenamit aan. 20 Texye reheb li nequecamoc be, Li al ain naxketketi rib chiku. Inca na-abin chiku ut inca naxpab lix kusbal. Junes cuaac naraj ut aj calajenak. 21 Ut chixjunileb li cui nk li cuanqueb sa li tenamit aan texcuti chi pec toj retal tacamk. Chi jocain terisi li mausilal sa eyank. Ut chixjunileb laj Israel terabi resil ut texucuak xban. 22 Cui junak cui nk naxbanu li mac ut natenebac camc sa xben ut natuyubac chiru che, 23 inca naru tecanab li camenak chi tuytu chiru li kojyi n. Tento nak tamukek sa ajcui li cutan aan xban nak tzektananbil xban li Dios li ani natuyubac chiru che. Inca naru temux ru li naajej li tixque ere li Kacua le Dios. 1 Cui junak le ras eri tzin tasachk lix boy x malaj ut lix carner ut laex teril ru, inca tecanab chi jocan. Techap ut tecam riquin laj echal re. 2 Cui laj echal re li xul macua erechcablal, malaj ut inca nequenau ani, tecam li xul sa le rochoch ut tacuank aran toj nak tacuulak laj echal re chixsicbal. Nak tacuulak tekaxtesi re lix xul. 3 Jocan ajcui tebanu riquin junak li bu r, malaj ut junak ticr malaj ut li caak chic re ru li tetau chi tzektzo. Mecanab yal chi jocan. 4 Cui teril lix bur malaj lix boyx le ras eri tzin tanto sa be, mecanab yal chi jocan. Tetenka ban chi cuacli c cuichic. 5 Junak ixk inca naru tarocsi li rak li cui nk, chi moco li cui nk taruk tarocsi li rak li ixk xban nak aan inca nacuulac chiru li Kacua le Dios. 6 Cui tetau junak xul chi huphu sa lix soc chire be malaj sa ruk junak li che, ut cuan li coc ral, malaj ut lix mol chi rubel, inca naru teche li nabej. 7 Naru tecam li ral, abanan terachab li nabej re nak us tex-elk riquin li caru nequebanu ut re ajcui nak tanajtok rok le yuam. 8 Nak teyi b le rochoch, tento nak teque xramleb nak teyi b re nak inca tacanak sa eben li chaajquilal cui junak tatanek aran ut nacam. 9 Merau jalanil iyaj sa xnaaj le uvas. Cui terau jalanil iyaj, naru nequesach li ru le uvas ut tesach ajcui li iyaj li terau. 10 Meque chi trabajic junak boyx rochben junak bur re tebec cui xnaaj le racui mk. 11 Merocsi li ticr cui lana rochben lino lix nokil. 12 Teque xmach le rak sa xca xucutil. 13 Mare junak cui nk tixcam jun li xkaal chok rixakil. Ut nak ac xcuan riquin inca chic taraj ru. 14 Nak ac xmux ru li xkaal, li cui nk tatictiik ut tixye, Ac cuanjenak riquin cui nk li ixk ain nak xincam,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

341

DEUTERONOMIO22

chaak. 15 Tojonak lix na xyucua li xkaal texcam li ticr retalil nak yal nak toj maji cuanjenak riquin cui nk nak xcame xban li cui nk. Ut texcut li ticr chiruheb li nequecamoc be sa xyankeb li tenamit. 16 Li yucuabej tixye reheb, Lain xinsumub lin rabin riquin li cui nk ain, abanan xic chic naril. 17 Anakcuan xmux ru lin rabin ut naxye nak ac cuanjenak riquin cui nk nak quixcam. Abanan arin cuan li ticr retalil nak yal nak toj maji cuanjenak riquin cui nk. Ut li nabej ut li yucuabej texcut li ticr chiruheb li nequecamoc be. 18 Ut eb laj camol be texchap li cui nk ut texque chixtojbal xmac. 19 Tento nak li cui nk tixtoj jun ciento chi tumin plata re li yucuabej xban nak quixyoob ticti chirix li tuk ix aj Israel. Ut tento ajcui nak tacanak riquin li rixakil ut inca taruk tixjach rib riquin jo najtil chic yoyok li cui nk. 20 Abanan cui yal nak cuanjenak riquin cui nk nak xtauhe xban li cui nk ut cui li nabej ut li yucuabej inca nequexcam li retalil lix tuk ixkilal, 21 li xkaal tacamek chiru li puerta re li rochoch lix yucua ut eb li cui nk sa li tenamit aan texcuti chi pec toj retal texcamsi xban nak xbanu li inca us nak toj cuan sa rochoch lix yucua. Chi jocain terisi li mausilal aan sa eyank laex. 22 Cui junak cui nk natauhe chi cuarc riquin junak ixk ac sumsu, tecamsi k chi xcabichaleb. Chi jocain tasachmank li mausilal sa eyank laex aj Israel. 23 Cui junak xkaal ac tzamanbil tatauhek xban junak chic cui nk sa be ut li ixk tixsume ut li cui nk tacuank riquin, 24 aaneb tento nak tecamek chi xcabichaleb chiruheb laj rakol atin sa li oquebal re li tenamit ut tecutek chi pec toj retal tecamsi k. Tacamsi k li ixk xban nak inca quixjap re sa li tenamit chixcolbal rib. Ut li cui nk tacamsi k xban nak quixmux ru li rixakil li ras ri tzin. Chi jocain terisi li mausilal sa eyank. 25 Abanan cui junak cui nk tixtau sa calebal junak xkaal ac tzamanbil ut tixchap chi puers ut tacuank riquin, li cui nk aan tacamsi k. 26 Abanan maca tebanu re li xkaal xban nak maca xmac ut moco xculub ta nak tacamsi k. Li cui nk ain xculub camc jo quixcul li cui nk li quixcamsi ras ri tzin, 27 xban nak li cui nk quixcul li xkaal sa calebal ut ma ani quiru quicoloc re, usta quixjap re. 28 Cui junak cui nk tixtau jun li tuk ix li inca tzamanbil ut tixchap ut tacuank riquin, ut nequetali chi macobc, 29 li cui nk li quicuan riquin li xkaal tento nak tixtoj lajeb roxcal (50) chi tumin plata re lix yucua li xkaal. Ut tento ajcui nak li cui nk tasumlak riquin li xkaal xban nak quixmux ru. Ut inca taruk tixjach rib riquin jo najtil yoyok li cui nk. 30 Ma jun li cui nk naru tixchic rib riquin rixakil lix yucua. Inca naru tixcut xxutan lix yucua.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

23

DEUTERONOMIO23
1Cui

342

jun li cui nk pucul xnak lix tzejcual malaj ut tokbil lix tzejcual, aan inca naru taoc chok xcomoneb laj Israel, lix tenamit li Dios. 2 Li inca sumsuqueb lix na xyucuaeb, inca naru teoc chok xcomoneb laj Israel, chi moco li ralal xcajol, usta toj sa li lajeb xtepaleb li ralal xcajol li tecuank mokon. 3 Inca naru teoc chok xcomoneb laj Israel lix tenamit li Dios eb laj amonita, chi moco laj moabita, chi moco li ralal xcajol usta toj chirix li lajeb xtepaleb li ralal xcajol. 4 Inca naru teoc chok xcomoneb laj Israel xban nak inca quecuulac checulbal, chi moco quexque ecua eruca nak quex-el chak Egipto. Ut quextoj laj Balaam chixtzamanquil mausilal sa eben. Laj Balaam, aan li ralal laj Beor. Petor xtenamit, li cuan sa xcuent Mesopotamia. 5 Abanan, li Kacua le Dios inca quirabi li caru quixye laj Balaam. Quixsukisi ban chok usilal li mausilal li quixtzama sa eben xban nak li Kacua le Dios kaxal nequexra. 6 Inca tecam erib sa usilal riquineb li tenamit aan, chi moco tesic li us chok reheb jo najtil yoyokex. 7 Inca xic teril eb laj Edom xban nak eb aan le rechalal. Ut inca xic teril eb laj Egipto xban nak quexcuan sa lix tenamiteb. 8 Li rox xtepaleb li ralal xcajol eb aan naru teoc chok xcomoneb laj Israel lix tenamit li Dios. 9 Nak acak xic ere chi pletic riquineb li xic nequeiloc ere chequehak retal re nak inca tebanu li caak re ru inca us. 10 Cui cuan junak cui nk sa eyank ac xmux rib xban nak x-el xyaal lix tzejcual chiru kojyi n, li jun aan taelk sa eyank ut taxic chirix li naajej li cuanqueb cui le muhebal. Inca chic naru taoc sa li naajej li cuanquex cui chiru chixjunil li cutan. 11 Nak taecuuk, taati nk ut naru na-oc cuichic sa li naajej li cuankex cui. 12 Tento nak cuank junak naajej chirix li naajej li cuan cui le muhebal re texxic cui xtzekbal erib. 13 Ut tecam ajcui junak le che kes ruuj re tebec xnaaj le tzekom ut tetzap li xben riquin choch. 14 Tebanu chi jocan xban nak li Kacua le Dios cuank sa li naajej li cuankex cui re texcol ut re ajcui nak texque chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc ere. Jocan nak li naajej li cuankex cui santak re nak li Kacua le Dios inca taril li caak re ru tzaj sa eyank. Ut re ajcui nak inca texcanab ejunes yal xban li caak re ru inca us. 15 Cui junak li lokbil mos nacuulac eriquin chixcolbal rib, mekaxtesi chic re lix patrn. 16 Tecanab chi cuanc eriquin sa li tenamit li naraj ut sa li naajej li nacuulac chiru. Ut inca terahobtesi. 17 Ma jun aj Israel tixcayi rib, usta ixk, usta cui nk, jo nequexbanu li nequexlokoni li jalanil dios. 18 Ut inca naru texque chok xmayej sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

343

DEUTERONOMIO23,24

24

lix tabernculo li Kacua le Dios li tumin li nequexcul li nequexcayi ribeb. Inca naru nequextoj riquin li tumin aan li caru xexyechii re li Dios. Li Kacua xic naril li mac aan. 19 Nak tetooni li caak re ru reheb le rech tenamitil, usta tumin, usta tzacaemk, usta caak chic re ru, inca naru tepatz ral. 20 Caaj cui li jalaneb xtenamit naru tepatz ral li caru tetooni reheb. Abanan le rech tenamitil inca naru tepatz ral li caru tetooni reheb. Chebanuhak ain re nak texrosobtesi li Kacua le Dios ut re ajcui nak us tex-elk riquin chixjunil li tebanu sa li naajej li taquehek ere xban li Dios re texcuank cui. 21 Cui cuan li caru teyechii re li Kacua le Dios, mexbay chixquebal. Li Kacua tixcanab sa eben xtojbal ut cuan emac cui inca nequetoj. 22 Abanan macaak le mac cui inca nequeyechii caak re ru re li Kacua. 23 Li caru nequeyechii re li Dios xbanunquil, tento nak tebanu, xban nak yal ejunes xeyechii chi inca minbil ere xbanunquil. 24 Cui nequexxic sa xnaajeb lix uvas le rech cabal, naru telou li ru toj tacojlak echol, abanan inca naru texoc li ru sa le chacach re tecam cherix. 25 Ut nak tex-oc sa xnaaj lix trigo le ras eri tzin, naru terisi li ru riquin le ruk, abanan inca naru teset riquin chi ch. 1 Cui junak cui nk tixcam junak rixakil ut tasumlak riquin, abanan nak ac xsumla riquin inca nacuulac chiru xban nak tixque retal nak inca us xnaleb, naru tixyi b junak li hu re tixjach rib riquin. Tixque li hu re li ixk ut tarisi sa li rochoch. 2 Nak ac x-el sa rochoch li cui nk, li ixk naru nasumla cuichic riquin jalan cui nk. 3 Abanan cui li cui nk li tacamok re xca sut xic cuichic naril ut tixyi b cuichic lix hu re tixjach rib riquin ut tarisi sa li rochoch, malaj ut tacamk li cui nk aan li quicamoc cuichic re li ixk, 4 li cui nk li quicamoc re xben cua inca chic naru naxcam li ixk aan chok rixakil xban nak li ixk aan ac xmux rib. Aan inca nacuulac chiru li Dios. Laex inca naru tesach xlokal le naaj li tixque ere li Dios riquin xbanunquil li mac aan. 5 Inca naru xtaklanquil chi pletic junak li cui nk li toje xsumla, ut ma jun canjel tatenebak sa xben. Tacuank ban jun chihab sa rochoch re xquebal xsahil xchol li rixakil. 6 Inca tecul junak li ca, chi moco li ruk, chok prenda xban nak riquin lix ca naxsic lix tumin li cristian re xnumsinquil li cutan junjunk. 7Cui junak li cui nk tarelka li rech aj Israelil ut tixque jo jun lix mos malaj ut naxcayi, tento nak tacamsi k li ani qui-elkan re. Tento nak terisi sa eyank chixjunil li mausilal aan. 8 Tebanu reheb li saklep rixeb chi tzakal re ru chixjunil li nequexye eb laj tij. Tento tebanu jo xinye reheb aan. 9 Julticok ere li caru quixbanu li Kacua le Dios re lix Mara nak quex-el chak Egipto ut yoquex chi xic. 10 Nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO24,25

344

25

tetooni li caak re ru re le ras eri tzin, mex-oc sa rochoch chixculbal li ticr tixque ere chok prenda. 11 Texcanak ban chirix cab ut li cui nk li xtoonin eriquin tixcam li prenda ut tixque ere. 12 Cui neba li xtoonin eriquin, mexoc li ticr li xque chok prenda chiru jun kojyi n. 13 Tekaxtesi ban lix prenda nak toj maji na-oc li sake re nak tixtzap rib riquin lix ticr nak oc re chi cuarc. Li cui nk tixbantioxi cheru ut tacuulak chiru li Kacua le Dios li caru tebanu. 14 Merahobtesiheb le mos neba li tenkac naraj, usta le rech aj Israelil usta jalan xtenamit li cuan sa eyank. 15 Tetoj le mos rajlal cutan nak toj maji na-oc li sake. Mecanab chok re cuulaj xban nak neba ut naraj ru lix tojbal re xnumsinquil li cutan. Mare anchal tixyaba xcaba li Kacua xban nak inca xetoj chi ticto ut sa eben tacanak li mac. 16 Eb li nabej yucuabej inca tecamsi k xban lix maqueb li ralal xcajol, chi moco li alal cajolbej tecamsi k xban lix maqueb lix na xyucuaeb. Li junjunk tixtoj rix lix mac. 17 Mebanu mausilal reheb li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank, jo eb ajcui li maca xna xyucua. Ut inca tecul chok prenda li rak li xmalcaan. 18 Chijulticok ere nak laex rahobtesinbil mos nak quexcuan chak Egipto ut li Kacua le Dios qui-isin chak ere sa li naajej aan. Jocan nak lain yoquin chixquebal ere li chakrab ain re nak tebanu. 19 Ut nak yokex chixsicbal li ru le racui mk, cui xsach sa echol jarubak job le trigo, mexsuki chixxocbal. Canabomak ban reheb li jalan xtenamiteb, ut reheb li maca xna xyucua, jo eb ajcui li xmalcaan re nak li Kacua le Dios texrosobtesi riquin chixjunil li tebanu. 20 Nak tesic ru li che olivo, mesic xca sut. Canabomak ban reheb li jalan xtenamiteb, ut reheb li macaeb xna xyucua, jo eb ajcui li xmalcaan. 21 Ut nak tesic ru li uvas, mesic ru xca sut. Tecanab ban reheb li jalan xtenamiteb, ut reheb li macaeb xna xyucua, ut reheb ajcui li xmalcaan. 22 Chijulticok ere nak quexcuan chak Egipto chok rahobtesinbil mos. Jocan nak yoquin chixquebal ere li chakrab ain re tebanu. 1 Cui cuan li yoqueb chi pletic, eb aan texic riquin laj rakol atin. Ut laj rakol atin tixtzil rix li ani cuan xmac ut li ani maca xmac. 2 Ut li cuan xmac tatenebak li saquec sa xben. Ut laj rakol atin tixye re nak tixhupub rib sa choch ut taquehek lix tzum chiru laj rakol atin, a yal chanru lix mac. 3 Abanan inca tixcul numenak cacal chi tzum. Cui tixcul numenak cacal chi tzum tacutek xxutan chiruheb li tenamit. 4 Mebac xtzumal re le boyx nak yo chi canjelac re risinquil rix li trigo. 5 Cui cuibak cui nk cuanqueb sa jun chi cab, ut li jun tacamk ut tixcanab li rixakil chi maca ralal xcajol, li ixk aan tento tacamek xban li ri tzin li camenak re nak tacuank ralal xcajol sa xcaba li camenak. Inca tasumlak li ixk

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

345

DEUTERONOMIO25,26

riquin junak macua xcomon li camenak. 6 Ut li xben ralal tacuank tento nak tixcam xcaba li camenak re nak lix caba inca tasachek sa xyankeb laj Israel. 7 Ut cui li i tzinbej inca naraj xcambal li rixakil li ras camenak, li ixk aan taxic sa li oquebal re li tenamit chi atinac riquineb li nequecamoc be. Ut tixye reheb, Li ri tzin lin belom camenak inca naraj incambal chok rixakil re nak tacuank cocal sa xcaba li camenak jo tento xbanunquil. 8 Ut eb li nequecamoc be textakla xbokbal li ri tzin li camenak re teatinak riquin. Ut cui aan tixye nak inca naraj sumlac riquin li ixk, 9 li rixakil li camenak taxic riquin li cui nk chiruheb li nequecamoc be. Tarisi jun lix xab li cui nk ut tixchuba sa xnak ru ut tixye re, Jocain tauxmank re li cui nk li inca naraj xquebal ralal xcajol li ras camenak. 10 Ut aran Israel eb li ralal xcajol li cui nk aan tequehek chok xcaba ralal xcajol li cui nk li qui-isi c xxab. 11 Cui yokeb chi pletic cuib li cui nk ut li rixakil li jun taxic chixcolbal lix belom, cui li ixk aan tixchap lix yolebal li cui nk li yo chi sacoc re lix belom, 12 li ixk aan taisi k li ruk. Inca tacuyek xmac. 13 Mebalaki le ras eri tzin riquin li bisleb li nequexbisoc cui. 14 Inca tacuank cuib le bisleb, jun ta tzakal ut jun ta inca. 15 Tento nak texbisok chi tzakal, usta li ralal usta lix nimal yokex chixbisbal. Texbisok chi tzakal re nak tanajtok rok le yuam sa li naajej li tixque ere li Kacua le Dios. 16 Li Kacua xic narileb li nequexbalaki ras ri tzin ut inca nequebisoc chi tzakal. 17 Chijulticok ere li caru quexbanu ere eb li ralal xcajol laj Amalec nak quex-el chak Egipto nak yoquex chi numec sa lix naajeb. 18 Nak lubluquex ut tacuajenakex, eb li ralal xcajol laj Amalec quepletic eriquin ut quexcamsiheb li maca chic xmetzeuheb. Inca quexxucua ru li Dios. 19 Nak li Kacua le Dios texque chi hilanc ut inca chic texpletik riquineb li xic nequeiloc ere li cuanqueb chi xjun sutam li naajej li tixque ere li Kacua, tento nak tecamsi chixjunileb li ralal xcajol laj Amalec re nak tasachk xcabaeb chi junaj cua sa ruchichoch. Misach sa echol xbanunquil aan.

26

ac tex-oc chi cuanc sa li naajej li tixque ere li Kacua le Dios, re nak texcuank aran, 2 tesic li xben ru le racui mk li x-el sa li choch li xque ere li Kacua le Dios. Teque li ru le racui mk sa jun li chacach ut tecam sa li naajej li tixsic ru li Kacua re telokoni cui. 3 Ut texxic riquineb laj tij li cuankeb sa li cutan aan ut teye reheb, Lain ninye anakcuan chiru li Kacua lin Dios nak xo-oc sa li

1Nak

Li mayej re li xben ru li acui mk

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO26

346

naajej li quixye reheb li kaxetonil yucua riquin juramento nak tixque ke. 4 Ut laj tij tixcul li chacach li cuan sa eruk, ut tixque chiru lix artal li Kacua le Dios. 5 Ut laex teye chiru li Kacua le Dios, Eb li kaxetonil yucua, aaneb jun china chutal chi arameo li quecoeb chi cuanc Egipto. Aran quetam ut quenabalo. Cuanqueb xcuanquil jo jun xnimal ru tenamit, ut cuanqueb xmetzeu. 6 Eb laj Egipto quenumta sa kaben ut coexrahobtesi ut coexque sa cacuil trabaj. 7 Lao kayaba lix caba li Kacua, lix Dioseb li kaxetonil yucua. Li Kacua quirabi li katij ut quiril xtokobal ku. Quixque retal nak cuanco sa cacuil canjel ut rahobtesinbilo. 8 Jocan nak li Kacua corisi chak Egipto riquin xnimal xcuanquil. Quixbanu li milagro ut sachba cholej nak corisi chak Egipto. 9 Ut aan quicamoc chak ke sa li naajej ain, ut quixque ke li chabil naajej ain li na-el cui chi us li acui mk. 10 Jocan nak lao xkacam chak li xben ru li kacui mk li x-el sa li choch ain li xaque ke, at Kacua, chakex. Chirix aan teque li chacach chiru li Kacua le Dios ut tecuikib erib chiru. 11 Ut laex, ut eb laj levita, jo eb ajcui li jalan xtenamit li cuanqueb sa eyank tesahok sa echol xban li sahil echej li quixque ere li Kacua le Dios ut reheb ajcui le jun cablal. 12 Rajlal oxib chihab teque li junjunk sa xlajetkil li ru le racui mk reheb laj levita ut li maca xna xyucua ut reheb li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank jo eb ajcui li xmalcaan. Teque reheb re nak naru tetzacank sa le tenamit ut tacojlak xcholeb. 13 Ut teye re li Kacua le Dios, Lain xcuisi sa li cuochoch li loklaj mayej. Xinque reheb laj levita, eb li jalaneb xtenamit, ut eb li maca xna xyucua jo eb ajcui li xmalcaan. Xinbanu jo xaye cue. Inca xinket la chakrab chi moco xsach sa inchol li xaye cue. 14 Inca xintzaca nak ra sa inchol xban xcamic junak, chi moco xcuisi sa cuochoch nak muxbil cuu, chi moco xinque reheb li camenak. Lain xinbanu li chakrab ut xinbanu ajcui chixjunil li xaye cue. 15 Chinacuil, at Kacua, toj sa la santil naaj sa choxa. Chacuosobtesiheb laj Israel la tenamit. Ut chacuosobtesi li naajej li xaque ke jo xaye reheb li kaxetonil yucua nak xabanu li juramento. Xaque ke li chabil naajej li na-el cui chi us li acui mk, chakex. 16 Anakcuan li Kacua le Dios yo chixyebal ere nak tebanu chi tzakal li chakrab ut le taklanquil xban. Chebanuhak bi chi anchal le chol ut chi anchal le ram. 17 Laex xecholob sa li cutan ain nak li Kacua, aan le Dios. Xeyechii nak tepab aan ut tebanu li caru naxye. Xeyechii nak junelic tebanu li chakrab li xque ere ut tebanu le taklanquil xban. 18 Ut sa ajcui li cutan ain li Kacua quixye nak laex lix loklaj tenamit. Ut rehex chic chi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

347

DEUTERONOMIO26,27

tzakal jo quixyechii ere. Ut aan naraj nak tebanu chixjunil li chakrab li quixque ere. 19 Aan tatenkank ere re nak laexak jun nimla tenamit. Kaxal nimak ecuanquil ut elokal chiruheb chixjunileb li tenamit li quixyoobtesi. Ut yalak bar taabi k eresilal. Laexak jun xsantil tenamit jo quixye li Kacua le Dios.

27

Moiss rochbeneb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel, quixye reheb li tenamit: Chebanu chixjunil li chakrab li oc cue chixyebal ere anakcuan. 2 Nak laex texnumek jun pacal li nima Jordn re tex-oc sa li naajej li tixque ere li Kacua le Dios, sa li cutan aan texakab li ni nki pec ut teboneb riquin chun. 3 Ut tetzi ba chiru chixjunil li chakrab ut li tijleb ain nak ac xexoc sa li chabil naajej li na-el cui chi us li acui mk, li tixque ere li Kacua lix Dioseb le xetonil yucua, jo quixye ere. 4 Nak ac xexnume jun pacal li nima Jordn, texakabeb li pec jo yoquin chixyebal ere anakcuan ut teboneb riquin chun. 5 Teyi b jun li artal aran re xlokoninquil li Kacua le Dios. Inca terocsi li chi ch re xyi banquil li artal. 6 Teyi b li artal re xlokoninquil li Kacua le Dios riquineb li pec li inca setbil riquin chi ch. Ut sa li artal aan teque li mayej li tecat re xlokoninquil li Kacua le Dios. 7 Ut aran ajcui teque le mayej re xcambal erib sa usilal riquin li Dios ut tetzaca ut tasahok sa echol chiru li Kacua le Dios. 8 Tetzi ba chi chabil chiru li pec ain li chakrab li xinque ere, chan. 9 Ut laj Moiss, rochbeneb laj tij quixye reheb laj Israel: Laex aj Israel, abihomak li caru tinye ere ut chequehak retal. Anakcuan laex chic lix tenamit li Kacua le Dios. 10 Jocan nak tento nak tebanu li caru tixye ere ut tebanu li caru naxye sa li chakrab li yoquin chixquebal ere anakcuan. 11 Sa li cutan aan laj Moiss quixye reheb laj Israel: 12 Nak ac xexnume jun pacal li nima Jordn, aineb li xtepaleb laj Israel li texakli k sa li tzul Gerizim chixyebal resil li rosobtesinquileb li tenamit: eb li ralal xcajol laj Simen, eb li ralal xcajol laj Lev, eb li ralal xcajol laj Jud, eb li ralal xcajol laj Isacar, eb li ralal xcajol laj Jos ut eb li ralal xcajol laj Benjamn. 13 Ut aineb li xtepaleb laj Israel li texakli k sa li tzul Ebal chixyebal resil li xtzektananquileb li tenamit: eb li ralal xcajol laj Rubn, eb li ralal xcajol laj Gad, eb li ralal xcajol laj Aser, eb li ralal xcajol laj Zabuln, eb li ralal xcajol laj Dan ut eb li ralal xcajol laj Neftal. 14 Ut eb laj levita teatinak chi cau xyab xcuxeb

1Laj

Li artal li cuan sa li tzu l Ebal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO27,28

348

ut texye li atin ain reheb chixjunileb laj Israel: 15 Tzektananbil li ani tixyi b lix jalanil dios ut xjalam uch riquin chi ch ut riquin che usta tixque sa junak naajej mukmu re tixlokoni xban nak li Kacua xic naril aan. Ut chixjunileb li tenamit techakok ut texye: Jocan taxak. 16 Tzektananbil li ani tixtzektana xna xyucua. Ut chixjunileb li tenamit texye: Jocan taxak. 17 Tzektananbil li ani tixjal xnubal lix choch li rech cabal. Ut chixjunileb li tenamit texye: Jocan taxak. 18 Tzektananbil li ani tixjal xbe junak li mutz. Ut chixjunileb li tenamit texye: Jocan taxak. 19 Tzektananbil li ani naxbanu mausilal reheb li jalan xtenamiteb, malaj ut li maca xna xyucua, malaj ut li xmalcaan. Ut chixjunileb li tenamit texye: Jocan taxak. 20 Tzektananbil li tixchic rib riquin li rixakil lix yucua ut tixcut xxutan lix yucua. Ut chixjunileb li tenamit texye: Jocan taxak. 21 Tzektananbil li ani tixchic rib riquin junak xul. Ut chixjunileb li tenamit texye: Jocan taxak. 22 Tzektananbil li ani tixchic rib riquin li ranab, usta jalan xna, ut usta jalan xyucua. Ut chixjunileb li tenamit texye: Jocan taxak. 23 Tzektananbil li ani tixchic rib riquin lix na li rixakil. Ut chixjunileb li tenamit texye: Jocan taxak. 24 Tzektananbil li ani tixcamsi ras ri tzin usta chi mukmu naxbanu. Ut chixjunileb li tenamit texye: Jocan taxak. 25 Tzektananbil li ani tatuminak ru re nak tixcamsi li ras ri tzin li maca xmac. Ut chixjunileb li tenamit texye: Jocan taxak. 26 Tzektananbil li ani inca tixque xcuanquil chixjunil li chakrab ain, chi moco tixbanu li tijleb li xque li Kacua. Ut chixjunileb li tenamit texye: Jocan taxak.

28

laex tex-abi nk chiru li Kacua ut tebanu chi anchal echol li caru naxye ut cui tebanu lix chakrab li yoquin chixyebal ere anakcuan, kaxal cuichic tixnimobresi le cuanquil sa xyankeb chixjunileb li tenamit sa ruchichoch. 2 Cui tebanu li caru xye li Kacua, aan taosobtesi nk ere. 3 Li Kacua texrosobtesi sa le tenamit ut texrosobtesi ajcui sa le calebal. 4 Li Kacua texrosobtesi ut tixque nabal eralal ecajol. Tixque nabal li ru le racui mk ut tixque ajcui nabal li ral le cuacax ut le carner. 5 Osobtesinbilak li naajej li nequexoc cui li ru le racui mk ut osobtesinbilak ajcui li nequeyi b cui lix kemal le tzacaemk. 6 Ut osobtesinbilak ajcui chixjunil li canjel li tebanu. 7Li Kacua tixkaxtesiheb sa eruk li xic nequeiloc ere. Tzololnakeb nak techalk chi pletic eriquin, abanan sachsokeb chic xnaleb nak teelelik cheru ut texchachai ribeb. 8 Li Kacua tarosobtesi le canjel ut tarosobtesi le

1Cui

Osobtesinbilak li ani naxbanu li caru naraj li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

349

DEUTERONOMIO28

racui mk ut junelic cuank chi nujenak li naajej li nequexoc cui li ru le racui mk. Li Kacua le Dios texrosobtesi sa li naajej li tixque ere. 9 Cui laex tebanu li caru naxye li Kacua le Dios ut inca teket lix chakrab, li Kacua texxakab chok jun xsantil tenamit jo quixye ere. 10 Ut chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa ruchichoch texque retal nak li Kacua quisicoc chak eru chok ralal xcajol ut texucuak eban. 11 Li Kacua tixque nabal le ralal ecajol ut nabal le quetomk ut nabal le racui mk sa li naajej li tixque ere jo quixyechii riquin juramento reheb le xetonil yucua. 12 Li Kacua toj sa choxa tixtakla chak li hab sa xkehil ut tarosobtesi le canjel. Eb li xni nkal ru tenamit texpatz chi to caruheb re eriquin, abanan laex inca tepatz caru ere chi to riquineb aan. 13 Li Kacua tixque ecuanquil sa xbeneb li jun chol chic. Cui tebanu le chakrabinquil xban li Kacua le Dios li yoquin chixyebal ere anakcuan, laex junelic texcamok be ut inca texcanak chi ixbej. 14 Mecanab xbanunquil li chakrab li yoquin chixquebal ere anakcuan. Ut melokoni li jalanil dios chi moco texcanjelak chiruheb. 15 Abanan cui inca tebanu li caru naraj li Dios, ut cui inca nequebanu li caru naxye sa lix chakrab ut le taklanquil xban jo yoquin chixyebal ere anakcuan, tachalk li raylal ain sa eben: 16 Tzektananbilakex sa le tenamit ut sa ajcui le calebal. 17Tzektananbilakeb li nequexoc cui li ru le racui mk ut tzektananbilak ajcui li nequeyi b cui lix kemal le tzacaemk. 18 Inca chic tacuank le ralal ecajol ut inca chic taelk le racui mk chi moco tecuank chic raleb le quetomk. 19 Ut inca us tex-elk riquin li canjel tebanu xban nak moco osobtesinbilakex ta chic. 20 Li Kacua tixtakla li raylal sa eben ut textzektana xban chixjunil li caru tebanu. Sachso echol texcanak ut texsachek chi junpat xban li mausilal tebanu nak tetzektana li Kacua. 21 Li Kacua tixque li caki yajel sa eben toj retal texsachek sa li naajej li tex-oc cui. 22 Tixtakla nabal pay ru li yajel sa eben jo li caki yajel. Texsipok ut cajoak le tik. Inca chic tixque li hab sa xben le racui mk ut cajo xtikcual. Tamoonk le racui mk. Cajo li raylal tecul toj retal texcamk. 23 Li choxa takanok ru jo li kan chi ch bronce xban xtikcual ut li choch tacacuuk ru jo li cacuil chi ch hierro. 24 Li Kacua toj sa choxa tixtakla chak li poks ut li samaib sa eben chok rekaj li hab toj retal tex-osok. 25 Li Kacua texcanab sa rukeb li xic nequeiloc ere. Tzololnakex nak texxic chi pletic, abanan sachso chic enaleb nak tex-elelik ut techachai erib. Ut chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch tesachk xcholeb cherilbal xban nak maca chic le cuanquil. 26 Eb laj xicanel xul ut eb li josk aj xul textiu le tibel nak camenakex chic ut ma ani tachikok reheb. 27Li Kacua tixtakla li xox cherix jo xexcul eb laj Egipto. Tacuank li raylal sa chixjunil le tibel ut tixpati rib le raylal ut cajo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO28

350

nak tacuotzocok ut macaak xbanol. 28 Li Kacua texcanab chi lococ ut texmutzi rk ut sachsok le naleb texcanak. 29 Yal teche aj chic le be nak yokex chi bec jo nequexbanu li mutz nak nequexche lix be, usta chi cutan yokex chi bec. Ut inca tetau li be li texxic raj cui. Inca tex-elk chi us riquin li caru tebanu. Junelic rahobtesinbilakex ut taelkak li caru ere. Ma ani tatenkank ere. 30 Usta tzamanbilak junak xkaal eban, abanan jalan tacamok re. Texcablak, abanan inca texcuank sa li cab li teyi b. Terau le racui mk uvas, abanan inca teyal xsahil li ru li tixque. 31 Tecamsi k le boyx cheru, abanan laex inca teyal xtibel. Yokex chi iloc nak temakek cheru le bur ut inca chic takaxtesi k ere. Eb le carner tequehek reheb li xic nequeiloc ere ut ma ani tatenkank ere re xcolbaleb. 32 Eb le ralal ecajol tecamek chok rahobtesinbil moseb sa jalan tenamit. Cuulaj cuulaj tesiquiheb le ralal ecajol, abanan inca chic tetauheb. 33 Ut li jalaneb xtenamit tixmak cheru le racui mk li xetacuasi erib xcanjelanquil. Xic chic tex-ilek ut junes raylal chic tecul. 34 Tasachek le naleb xban li raylal li yokex chixculbal. 35 Li Kacua tixcanab chi xoxi rc le tibel. Taticlak chak cherok ut tacuulak toj le jolom. Kaxal ra tecul ut macaak xbanbal le yajel. 36 Li Kacua texque chi camec laex jo ajcui le rey sa jalan tenamit li inca nequenau ru, chi moco le xetonil yucua quexnau ru. Ut aran telokoni li jalanil dios li yi banbileb riquin che ut riquin pec. 37Ut chixjunileb li tenamit tesachk xcholeb cherilbal. Xic tex-ilek ut texseek ut tex-etzuk sa li naajej li textaklak cui xban li Dios. 38 Nabal li iyaj li terau, abanan cachin ajcui li ru li texoc xban nak eb laj sac texcua le racui mk. 39 Terau le uvas ut tesabesi, abanan inca teruc li xyaal le uvas, chi moco tesic li ru xban nak eb li motzo texcua. 40 Cuank li che olivo sa chixjunil le naaj. Abanan macaak le aceite re teyul cherix xban nak tatanek li ru. 41 Tecuank le ralal ecajol, abanan inca tecuank eriquin xban nak techapek ut tecamek sa jalan tenamit. 42 Eb le che ut eb le racui mk tesachek chi junaj cua xbaneb laj sac. 43 Tanimank xcuanquileb li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank, ut laex tasachk le cuanquil chi timil timil. 44 Tacuank xtumineb li jalan xtenamit re texque chi to ere, abanan laex macaak le tumin re teque chi to. Tanimak xcuanquileb toj retal tetaklank sa eben. Eb aan texic chi ubej ut laex texcanak chi ixbej. 45 Chixjunil li raylal ain tachalk sa eben toj retal nak tasachek eru xban nak inca tebanu li caru quixye li Kacua le Dios. Inca tebanu li chakrab li quixque ere. 46 Aanak jun retalil chok ere ut reheb le ralal ecajol li tecuank mokon nak li Kacua quirakoc atin sa eben. 47Li Kacua qui-osobtesin ere riquin chixjunil. Abanan laex inca quexcanjelac chiru chi anchal echol, chi moco chi sa sa echol, riquin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

351

DEUTERONOMIO28

chixjunil li quixque ere. 48 Jocan nak laex texcanjelak chiruheb li xic nequeiloc ere li tixtakla chak li Kacua. Textzocak ut tachakik ere ut macaak le rak. Ut macaak chic caru ere. Li Kacua texque chi canjelac chok rahobtesinbil mos chiruheb li xic nequeiloc ere toj retal nak tex-osok. 49 Li Kacua tixcameb chak chi najt eb li jalan xtenamit. Laex inca tetau ru li ratinobaleb. Chanchanakeb li xul tiu nak techalk chi junpat chixsachbal eru. 50 Kaxal joskeb. Inca teril xtokobal eru, chi moco li cocal, chi moco li ac ti xeb. 51 Eb aan textzacaheb li ral le quetomk jo ajcui li ru le racui mk. Macaak chic le trigo, chi moco le vino, chi moco le aceite. Ut macaak chic le cuacax chi moco le carner toj retal tex-osok xban cueej. 52 Tepletik riquin chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa li naajej li tixque ere li Kacua le Dios. Ut eb li tzac li najt xteram li cojcok cui le chol telajetanek chixjunileb. 53 Xban li raylal li tecul sa rukeb li xic nequeiloc ere nak yokeb chixsutinquil le tenamit, textzocak toj retal tetiu xtibeleb le ralal ecajol li xque ere li Kacua le Dios. 54 Chi moco li cui nk li kaxal tulan ut kun xchol li cuan sa eyank taril xtokobal ruheb li ras ri tzin, chi moco li rixakil li raro xban, chi moco lix cocal. 55 Inca tixsi reheb cachinak xtibel lix cocal li yok chixtzacanquil. Caaj cui aan tatiok re xban li raylal li yok chixculbal sa rukeb li xic nequeiloc ere nak yokeb chi numtac sa xbeneb le tenamit. 56 Ut li ixakilbej li kaxal kun xchol ut ma jun sut quixyal bec chi maca xxab, xic chic taril lix belom jo eb ajcui lix cocal, li raroqueb raj xban, ut inca chic tixque xtzacaemkeb. 57Xban tzocajic tixmuk lix culaal li toje xyola re tixtzaca xjunes chi mukmu xban nak macaak re textzaca nak eb li xic nequeiloc reheb yokeb chi numtac sa xbeneb le tenamit. 58 Cui inca tebanu chi anchal echol chixjunil li chakrab li tzi banbil sa li hu ain, ut cui inca texucua ru li Kacua li nimajcual Dios li kaxal lok, 59 li Kacua le Dios tixque xtzakob li raylal sa eben. Tixque li caki yajel sa eben ut inca chic taelk. Kaxal yibru li yajel li tixque sa eben ut sa xbeneb ajcui le ralal ecajol. 60 Tixque sa eben eb li yajel li quixque sa xbeneb laj Egipto, li kaxal xiu xiu, ut inca chic tex-usak. 61 Tixtakla ajcui sa eben quila pay ru li yajel li inca tzi banbil retalil sa li hu ain, li tzi banbil cui lix chakrab li Dios. Tixtakla li raylal sa eben toj retal tasachek eru. 62 Inca chic quihex texcanak, usta kaxal nabalex nak quexcuan chak jo xquial li chahim chiru li choxa, xban nak inca xebanu li naxye li Kacua le Dios. 63 Jo nak quisaho xchol li Kacua nak quexque chi nabaloc, jocan ajcui nak tasahok xchol nak texque chi sachec. Tex-isi k sa li naajej li oc ere chirechaninquil. 64 Li Kacua tixchachai eru yalak bar sa ruchichoch. Ut sa eb li naajej aan telokoni li jalanil dios li yi banbil riquin che ut pec, chi moco laex chi moco

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO28,29

352

le xetonil yucua quexlokoniheb junxil. 65 Inca texcuank sa tuktuquil usilal sa eb li jalan tenamit. Macaak chic le naaj. Li Kacua tabanunk re nak xiu xiu cuankex ut inca chic sahak sa echol. Tachinank le chol xban li raylal li tixque sa eben li Kacua. 66 Yok le caux chi kek chi cutan ut yokex chixcoxlanquil nak mare texcamsi k xban nak junelic xiu xiu cuankex. 67Nak tasakeuk teye, Us raj ac ta x-oc li kojyi n, ut nak takojyi nok, teye, Us raj ac ta xsakeu, chakex xban le xiu ut xban li raylal li yoquex chixculbal. 68 Li Kacua textakla cuichic Egipto sa eb li ni nki jucub usta quixye ere nak ma jaruj chic texsuki k aran. Nak cuankex aran texcayi k raj chok rahobtesinbil mos reheb li xic nequeiloc ere, abanan ma ani taajok lokoc ere.

29

ain li contrato li quixye li Dios re laj Moiss re tixbanu riquineb laj Israel nak cuanqueb sa li naajej Moab. Aan ain lix comon li contrato li quixbanu li Dios riquineb sa li tzul Horeb. 2 Laj Moiss quixchutubeb chixjunileb laj Israel ut quixye reheb: Laex queril li caru quixbanu li Kacua re laj Faran lix reyeb laj Egipto ut reheb chixjunileb li nequetenkan reheb jo eb ajcui chixjunileb li tenamit. 3 Laex queril chixjunil li raylal, li milagro ut li sachba cholej li quixbanu li Kacua. 4 Ut toj chalen anakcuan li Dios inca xexque chixtaubal ru li caru xeril ut li caru xerabi. 5 Chiru cacal chihab nak lain xincamoc be cheru sa li chaki choch, inca x-oso le rak chi moco le xab li cuan cherok. 6 Quimacao le caxlan cua ut le vino. Ut quimacao ajcui le ruca li nachamo. Abanan li Kacua quixque ere re nak tenau nak aan li Kacua le Dios. 7 Ut nak xoculun sa li naajej ain, laj Sehn lix reyeb laj Hesbn ut laj Og lix reyeb laj Basn quechal chi pletic kiquin. Abanan lao xonumta sa xbeneb. 8 Lao xkechani lix naajeb ut xkajequi reheb li ralal xcajol laj Rubn, ut reheb li ralal xcajol laj Gad, ut reheb ajcui yi jach li ralal xcajol laj Manass. 9 Chebanu chi tzakal re ru chixjunil li naxye sa li contrato ain re nak us tex-elk riquin li caru tebanu. 10 Anakcuan xakxoquex arin chiru li Kacua le Dios. Cuanquex chejunilex jo eb ajcui li nequecamoc be cheru ut eb li nequetaklan sa eben. Cuanqueb chixjunileb li cui nk. 11 Ut cuanqueb li ixk ut eb li cocal jo eb ajcui li jalan xtenamiteb li cuanqueb sa eyank, li nequeyococ re le si ut nequebelan re le ha. 12 Cuanquex arin anakcuan re nak tebanu li contrato riquin li Kacua le Dios. Riquin juramento tixbanu li contrato li Kacua, 13 re nak texxakab chok ralal xcajol. Laexak lix tenamit ut aanak le Dios jo quixyechii

1Aan

Lix contrato li Dios riquineb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

353

DEUTERONOMIO29

riquin juramento reheb le xetonil yucua, laj Abraham, laj Isaac, ut laj Jacob. 14 Macua caaj cui eriquin laex aj Israel li xakxoquex arin tixbanu li contrato riquin juramento li Kacua. 15 Xakxo aj ban cui lix cuanquil chiru chixjunileb le ralal ecajol li tecuank mokon. 16 Laex joltic ere chanru le yuam nak quexcuan Egipto ut caru xecul nak yoquex chak chi numec sa lix naajeb li jalaneb xtenamit. 17 Laex xerileb lix jalanil dios li yi banbil riquin che, pec, plata ut oro, li xic naril li Dios. 18 Cheque retal nak ma jun sa eyank tixtzektana li Kacua le Dios re tixlokoniheb lix jalanil dios li jalaneb xtenamit. Ma jun taxak sa eyank tixbanu aan, chi moco li cui nk, chi moco li ixk, chi moco jun cabalak, chi moco jun xtepaleb. Inca tebanu chi jocan re nak macuaakex jo li cahil ken li nacamsin. 19 Cui cuan junak sa kayank tarabi chixjunil li tenebanbil sa kaben ut inca tixque xcuanquil ut tixcoxla us tinelk usta tinbanu li caru nacuaj injunes chaak, xban li jun aan tasachek eru chejunilex, li chabil xnaleb jo ajcui li inca us xnaleb. 20 Li Kacua inca tixcuy xmac li ani tixbanu chi jocan. Tajoskok ban riquin ut tixtakla sa xben chixjunil li raylal li tzi banbil retalil sa li hu ain toj retal tasachek ru ut inca tacuank ralal xcajol. 21 Li Kacua tarisi li cui nk aan sa eyank laex aj Israel ut tixtakla li raylal sa xben jo naxye sa lix contrato li Dios, li tzi banbil sa li hu ain. 22 Eb le ralal ecajol li tecuank mokon ut eb li jalan xtenamiteb li techalk chi najt teril li raylal li tecul nak li Kacua tixsach ru le naaj. 23 Maca chic taelk sa eb le calebal. Junes azufre ut atzam tacuank sa le choch. Inca taelk li acui mk chi moco li rax pim. Le naaj chanchanak chic li tenamit Sodoma ut Gomorra ut eb li tenamit Adma ut Zeboim, li quesache xban li Kacua nak yo xjoskil sa xbeneb. 24 Ut chixjunileb li cuanqueb sa li xni nkal ru tenamit texye: Caut nak quixbanu li Kacua chi jocan re lix naajeb laj Israel? Caru xyalal nak quinumta lix joskil sa xbeneb? 25 Ut tayehek reheb, Quixbanu chi jocan li Kacua xban nak quexket li contrato li quexbanu riquin li Kacua lix Dioseb lix xetonil yucuaeb nak li Dios qui-isin chak reheb sa li naajej Egipto. 26 Quexlokoniheb li jalanil dios li ma jun sut quexlokoni junxil. Quexcuikib ribeb chiruheb li jalanil dios usta maca quiquehe reheb xbaneb. 27 Jocan nak quichal xjoskil li Kacua sa xbeneb lix tenamit ut quixque sa lix naajeb chixjunil li raylal li tzi banbil retalil sa li hu ain. 28 Xban nak quinumta xjoskil li Kacua sa xbeneb, jocan nak li Kacua quirisiheb sa li naajej ain. Xban xjoskil quixtaklaheb sa jalan naajej li cuanqueb cui toj chalen anakcuan,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO29,30

354

30

chuuxk reheb. 29 Cuan li naleb li inca quixcutbesi chiku li Kacua xban nak aan re li Kacua li kaDios. Abanan li caru quixcutbesi chiku, aan ke lao ut reheb li kalal kacajol li tecuank mokon re nak takabanu li caru naxye sa li chakrab ain. 1 Nak acak xecul chixjunil le rosobtesinquil ut le xtzektananquil li xinye ere anakcuan, tecoxla chi us sa li naajej li textaklak cui xban li Kacua le Dios sa xyankeb li xni nkal ru tenamit. 2 Nak laex jo eb ajcui le ralal ecajol tejal ecaux ut texsuki k riquin li Kacua le Dios, chi anchal echol ut chi anchal emetzeu tebanu li caru naraj aan jo yoquin chixyebal ere anakcuan. 3 Nak texsuki k riquin li Kacua le Dios texrosobtesi cuichic ut taril xtokobal eru. Ut texrisi sa eb li jalan tenamit li quixjequi cui eru. 4 Usta kaxal najt quextakla li Kacua, abanan toj aran tixchutub chak eru li Kacua le Dios ut texcam cuichic sa le naaj. 5 Texcam cuichic sa li naajej li quiquehe reheb le xetonil yucua ut laex terechani li naajej. Texrosobtesi ut kaxal cuichic textamk chiruheb le xetonil yucua ut kaxal biomakex. 6 Chanchan nak tebanu li circuncisin nak li Kacua tarisi sa le ram li inca us, jo tixbanu reheb le ralal ecajol re nak tera li Kacua le Dios chi anchal echol ut chi anchal le ram ut tacuank le yuam chi junelic. 7 Ut li Kacua le Dios tixtakla chixjunil li raylal ain sa xbeneb li xic nequeiloc ere, li nequerahobtesin ere. 8 Tebanu cuichic li caru naraj li Kacua le Dios ut tebanu chixjunil li chakrab li yoquin chixquebal ere sa li cutan ain. 9 Ut li Kacua le Dios texrosobtesi re nak us tex-elk riquin chixjunil li caru tebanu. Tenabalok le ralal ecajol ut tetamk le quetomk. Ut nabalak ajcui li ru le racui mk. Li Kacua tasahok sa xchol eriquin ut texrosobtesi jo quixbanu reheb le xetonil yucua. 10 Abanan tento nak tebanu li caru naraj li Kacua le Dios. Tebanu chixjunil li chakrab li tzi banbil sa li hu ain. Tento nak tesic li Kacua le Dios chi anchal le chol ut chi anchal le ram. 11 Moco chaaj ta xbanunquil le chakrabinquil li yoquin chixquebal ere anakcuan. Naru tebanu li caru naxye xban nak moco najt ta cuan eriquin. 12 Moco sa choxa ta cuan chak. Ut inca naru teye: Ani tatakek sa choxa chixcambal chak li chakrab ut tixye ke caru naxye re nak naru takabanu? 13 Chi moco jun pacal li palau cuan chak, re nak teye: Ani takatakla jun pacal li palau re taxic chixcambal chak li chakrab ut tixye ke caru naxye re nak naru takabanu? 14 Meye chi jocan xban nak li chakrab cuan eriquin. Cuan chi xtzumal ere ut cuan sa le chol re nak taruk tebanu li caru naxye.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

355
15 Chequehak

DEUTERONOMIO30,31

retal anakcuan li caru yoquin chixyebal ere. Xinye ere chanru naru tacuank le yuam ut le chabilal. Ut xinye ajcui ere chanru nacuan li camc ut li mausilal. Tento tesic ru bar cuan li tebanu. 16 Anakcuan yoquin chixyebal ere nak tera li Kacua le Dios ut tebanu li caru naraj aan. Chebanu le taklanquil xban ut tebanu li caru naxye sa lix chakrab. Cui tebanu aan, tacuank le yuam ut tecuank nabal le ralal ecajol. Ut li Kacua le Dios taosobtesi nk ere sa li naajej li oc ere chirechaninquil anakcuan. 17 Abanan cui tejal ecaux ut inca tebanu li caru naxye li Kacua, ut cui nequetiquib xpabanquil li jalanil dios ut nequecuikib erib chiru chixlokoninquil, 18 relic chi yal ninye ere nak texcamk. Ut inca chic najt texcuank sa li chabil naajej li cuan jun pacal li nima Jordn li oc ere chirechaninquil anakcuan. 19 Chiru li choxa ut chiru li ruchichoch ninye ere nak tesic ru li caru teraj. Ma teraj le yuam malaj ut teraj li camc? Ma teraj tecul le rosobtesinquil malaj ut teraj le tzektananquil? Sicomak ru li yuam re nak yoyokex ut yoyokeb ajcui le ralal ecajol. 20 Tera taxak li Kacua le Dios ut tebanu taxak li caru naxye aan. Ti cak taxak le chol chiru ut mejal taxak ecaux. Li Kacua taquehok re le yuam re nak najt texcuank sa li naajej li quixyechii riquin juramento reheb le xetonil yucua, laj Abraham, laj Isaac ut laj Jacob, chan laj Moiss.

31

jun li cutan laj Moiss quiatinac cuichic riquineb laj Israel ut quixye reheb: 2 Anakcuan ac tixin chic chi us. Cuakcal (120) chihab cuan cue. Inca chic nincuy camoc be cheru. Li Kacua Dios quixye cue nak lain inca tinnumek jun pacal li nima Jordn. 3 Li Kacua le Dios, aan tacamok be cheru nak texnumek jun pacal li nima. Aan tasachok reheb li tenamit nak yokex chi xic re nak texnumtak sa xbeneb ut terechani li naajej. Laj Josu, aan li tacamok re le be jo quixye li Kacua. 4 Li Kacua tixbanu reheb li tenamit ain jo quixbanu reheb laj Sehn ut laj Og, lix reyeb laj amorreo. Quixsach ruheb aan, jo ajcui lix tenamiteb. 5 Li Kacua tixkaxtesiheb sa eruk ut texnumtak sa xbeneb. Tento nak tebanu reheb chixjunil li xinye ere. 6 Cacuubresihomak echol ut chicuank emetzeu. Mexxucuak chi moco texcoxlak xbaneb, xban nak li Kacua inca texcanab ejunes. Cuank ban eriquin chi junelic, chan laj Moiss. 7 Ut chirix aan laj Moiss quixbok laj Josu ut chiruheb chixjunileb laj Israel quixye re: Cacuubresi achol, at Josu, ut cauhak taxak acuib, xban nak laat tatcamok be chiruheb li tenamit nak teoc

1Sa

Laj Josu quixxakabac chok ruchil laj Moiss

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO31

356

sa li naajej li quixyechii li Kacua reheb le xetonil yucua. Laat tacam xbeheb chirechaninquil li naajej. 8 Li Kacua tacuank acuiquin. Aan tacamok be chacuu. Inca tatxcanab ajunes chi moco tatxtzektana. Jocan nak matxucuac chi moco tachinank achol, chan laj Moiss. 9 Ut

Laj Moiss quixque li ruk sa xban laj Josu ut quixxakab chi camoc be chiruheb laj Israel. (Deuteronomio 31.7)

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

357

DEUTERONOMIO31

laj Moiss quixtzi ba li chakrab ain ut quixque reheb laj tij, eb li ralal laj Lev. Aan eb li nequecamoc re li Loklaj Cax li cuan cui li contrato li quixbanu li Kacua. Ut quixque ajcui reheb li cui nk li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel. 10 Ut laj Moiss quixye reheb: Rajlal sa lix xcuuk chihab nak nacuye xmaqueb riquin lix caseb, tacuil li chakrab chiruheb li tenamit nak yokeb chi ninkei c sa li coc muhebal yi banbil riquin ruk che. 11 Nak texchutub ribeb chixjunileb laj Israel chixlokoninquil li Kacua sa li naajej li tixye ere, aran teril xsa li chakrab ain sa xxiqueb chixjunileb. 12 Tachutub ruheb chixjunileb laj Israel, jo cui nk, jo ixk, jo cocal. Ut jocan ajcui li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank. Tachutubeb chixjunileb re nak terabi ut textzol rib chixbanunquil li naxye sa li chakrab ain. Chexxucua ru li Kacua le Dios ut texque xchol chixbanunquil li naxye li chakrab. 13 Tento nak terabi eb li ralal xcajoleb, li toj maji nequerabi li chakrab ain. Textzol ribeb chixxucuanquil ru li Kacua le Dios jo najtil tecuank sa li naajej li xic ere chirechaninquil nak tekax li nima Jordn, chan laj Moiss. 14 Li Kacua quixye re laj Moiss: Cuulac re xkehil nak tatcamk. Tabok chak laj Josu ut sa cuibal texxic sa li tabernculo re nak tinxakab laj Josu sa xcanjel, chan. Ut laj Moiss ut laj Josu quecoeb sa li tabernculo ut quexakli chiru li Kacua. 15 Ut li Kacua quixcutbesi rib sa jun li chok ut quixakli sa xben li oquebal re li tabernculo. 16 Ut li Kacua quixye re laj Moiss: Laat tatxic chi hilanc acuochbeneb la xetonil yucua. Chi seb li tenamit ain textiquib xlokoninquileb li jalanil dios sa li naajej li texic cui. Chanchanakeb chic li ixk li nequexcayi ribeb. Tinextzektana ut texket li contrato li quinbanu riquineb. 17 Sa li cutan aan lain tinjoskok sa xbeneb ut tintzektanaheb. Tincanabeb xjuneseb ut tesachek ruheb. Nabal li raylal ut li chaajquilal tachalk sa xbeneb. Ut eb aan texye: Yoco chixculbal li raylal ain xban nak li Kacua li kaDios xoxcanab kajunes, chakeb. 18 Ut lain inca tincuabi lix tijeb sa li cutan aan. Tinmuk ban cuib chiruheb xban li mausilal texbanu nak texlokoniheb li jalanil Dios. 19 Chatzi ba bi li bich ain ut tacut chiruheb laj Israel re nak aaneb texbicha. Li bich ain tixcholob xyalal chiruheb nak inca us quexbanu. 20 Lain tincameb sa li naajej li kaxal chabil li na-el cui chi us li acui mk jo quinyechii reheb lix xetonil yucuaeb. Tacuank chixjunil li tzacaemk li teraj ut tecuank aran chi saheb sa xchol. Abanan eb aan texjal xnalebeb ut texlokoniheb li jalanil dios. Tinextzektana ut terisi xcuanquil lin contrato. 21 Nabal li raylal ut li chaajquilal tachalk sa xbeneb. Abanan tabichak li bich ain chok retalil li mausilal quexbanu. Lain ninnau caru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO31,32

358

cuan sa xcholeb usta toj maji xincameb sa li naajej li quinyechii reheb, chan li Dios. 22 Ut sa li cutan aan laj Moiss quixtzi ba li bich ut quixcut chiruheb laj Israel. 23 Ut li Kacua quiatinac riquin laj Josu li ralal laj Nun ut quixye re: Cacuubresi achol ut chicuank ametzeu xban nak laat tatcamok reheb laj Israel sa li naajej li xinyechii reheb riquin juramento. Ut lain tincuank acuiquin, chan. 24 Ut laj Moiss quixchoy xtzi banquil li chakrab sa xticlajic toj sa rosojic. 25 Chirix aan quixye reheb laj levita li nequepakon re li Loklaj Cax li cuan cui lix contrato li Kacua: 26 Camomak li hu ain li tzi banbil cui li chakrab ut teque chixcatk li Loklaj Cax li cuan cui lix contrato li Kacua le Dios. Aran tacuank chok retalil cheru. 27 Lain ninnau nak aj ketoleb atin li tenamit ain ut kaxal cauheb xchol. Xexketketi ribeb chiru li Kacua nak cuanquin riquineb. Ut kaxal cuichic texbanu nak ac xincam nak ma anihakin chic riquineb. 28 Tachutubeb chicuu chixjunileb li nequecamoc be jo eb ajcui li nequetaklan re nak lain tinatinak riquineb. Ut cutan saken chiru li choxa ut li ruchichoch nak nequenau caru tecul cui teket li chakrab li xinye anakcuan. 29 Lain ninnau nak chirix lin camic eb li tenamit texbanu li mausilal ut textzektana li caru xinye reheb. Raylal tachalk sa xbeneb chiruheb li cutan chalel xban nak texbanu li mausilal chiru li Kacua. Texque xjoskil li Kacua riquin li caru texyi b riquin li rukeb. 30 Ut laj Moiss quixye li ratinal li bich ain reheb chixjunileb laj Israel li chutchuqueb aran. Quixye reheb chalen sa xticlajic toj sa rosojic li bich.

32

laex li cuanquex sa choxa, li caru tinye. Cherabihak laex li cuanquex sa ruchichoch, li caru tinye riquin xtzumal cue. 2 Li tijleb li tinye chanchanak li hab. Li cuatin li tinye chanchanak li xchuque. Chanchanak li hab coc ru li naxtakresi li rax pim. Chanchanak li hab li naxtakresi li acui mk. 3 Lain tinnima xcaba li Kacua. Ut lix tenamit texye nak nim xcuanquil. 4 Li Kacua, aan li nacoloc ke jo jun li sakonac li nequexcol cui ribeb li tenamit. Li Kacua, aan kaxal chabil ut ti c xchol. Naxbanu li ti quilal. Li Kacua kaxal chabil. Inca naxbanu li inca us. Junelic ban naxbanu li us ut li ti quilal. 5 Laex lix tenamit li Kacua quebanu li mausilal. Quecut exutan. Moco eculub ta nak laex li ralal xcajol. Nequexmacob ut inca us le naleb. 6 Ma jocain nak teque rekaj li usilal li naxbanu li Kacua? Inca us le naleb. Inca nequetau xyalal. Ma macua ta bi aan li Kacua le Dios li quiquehoc eyuam? Aan quiyoobtesin ere ut quexxakab sa le naaj. 7Chijulticok ere caru quiculman junxil. Ut

1Cherabihak

Lix bich laj Moiss

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

359

DEUTERONOMIO32

coxlankex chirixeb li chihab li ac xelajenume. Ut patzomak reheb le yucua. Aan texye ere li xyalal. Ut eb li ti xil cui nk texseraki ere caru quiculman. 8 Li Kacua li kaxal nim xcuanquil quixque xnaajeb li xni nkal ru tenamit. Quixye reheb bar cuan xnubal lix chocheb. Ut quixque lix chocheb laj Israel a yal jarubeb sa li junjunk xtepaleb. 9 Laex li ralal xcajol laj Jacob, laex lix tenamit li Kacua. 10 Quextau nak yoquex chixbeninquil erib sa li chaki choch, li naajej li maca cuan chi sa. Quexcol ut quexril ut quextenka xban nak lokex chiru jo li xnak ru. 11 Li Kacua quitenkan ere ut quicamoc be cheru jo nak li tiu naxcoleb li coc ral sa lix soc ut naxcameb sa xben lix xic nak toj maji nequexnau rupupic. 12 Li Kacua, aan li quicamoc be cheru. Macua junak jalanil dios li quitenkan ere. 13 Li Kacua quixque ecuanquil sa xbeneb li tenamit ut sa xbeneb li tzul. Ut quixque li ru li acui mk re tetzaca. Sa xyankeb li pec quetau li xyaal cab ut sa xyankeb li sakonac quicuan le che olivo. 14 Quixque le cuacax re tacuank le leche ut le queso. Quixque le chabil carner ut chibat li cuanqueb Basn re nak tacuank le tib. Ut quixque ajcui li chabil trigo. Ut queruc li xyaal li uvas li chanchan quic xban xcakal. 15 Eb laj Jesurn queni nkan ut quexketketi ribeb. Nalemtzun nequeiloc xban xni nkaleb. Ut quextzektana li Kacua li quiyi ban reheb. Quextzektana laj Colol reheb. 16 Quexchik xjoskil li Kacua nak quexlokoni li jalanil dios. Quinumta xjoskil xban li mausilal quexbanu. 17Quemayejac chiruheb li maus aj musikej ut quexlokoniheb li moco dioseb ta. Quexlokoni li jalanil dios li inca quexlokoni lix xetonil yucua chi moco querabi resil. 18 Quextzektana li Kacua li quicoloc reheb. Quextzektana li Kacua li quiyoobtesin reheb. 19 Li Kacua quiril li quexbanu. Jocan nak quixtzektanaheb. Quexque xjoskil xban lix mausilaleb. 20 Li Kacua quixye: Lain inca chic tincuileb chi moco tincuabiheb. Toj tincuil caru texcul xban nak inca useb xnaleb. Quexketketi ribeb chicuu ut macaeb xpabal. 21 Quexchik injoskil riquin xlokoninquil jalanil dios. Quexque injoskil riquin xlokoninquil li macua Dios. Jocan ajcui tinbanu reheb. Lain tinchik xjoskileb riquin jalan tenamit. Tinqueheb xjoskileb xban jun tenamit inca nequeraj xtaubal xyalal. 22 Cajo nak quexque injoskil. Lin joskil chanchan li xam yo chixcatbal chixjunil toj sa xchamal li ruchichoch. Chanchan nak tixcat li ruchichoch ut li acui mk li cuan chiru. Tixcat lix ton li tzul. 23 Kaxal nabaleb li raylal li tintakla sa xbeneb. Chanchan nak tincuteb riquin tzimaj. 24 Telajecamk xban cueej ut xban li caki yajel ut li tik. Tintaklaheb li josk aj xul chixtiubaleb. Ut tetiek xbaneb li canti li nequecamsin. 25 Telajecamsi k riquin chi ch li cuanqueb sa be. Ut cajo nak texucuak sa li rochocheb. Telajecamk li sajeb, jo chajom, jo xkaal.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO32

360

Telajecamk li culaal ut li ac ti xeb. 26 Ut xinye nak tinjequiheb yalak bar. Ut inca chic tepatzek xcabaeb. 27Xinsach raj ruheb chi junaj cua, abanan inca xcuaj nak eb li xic nequeiloc reheb texnimobresi ribeb chixyebal, Lao xosachoc reheb. Macua li Kacua, chaakeb. 28 Eb laj Israel macaeb xnaleb ut inca nequextau xyalal. 29 Us raj cui cuan xnalebeb. Us raj nak texque retal li raylal li texcul. Ut us raj ajcui cui texque retal chanru nak teosok. 30 Chanru nak jun chi cui nk taralina jun mil chi cristian? Ut, chanru nak cuib chi cui nk teralina lajeb mil? Texcul chi jocan xban nak li Kacua lix Dioseb ac quixcanabeb xjuneseb ut quixtzektanaheb. 31 Eb li xic nequeiloc reheb nequexque retal nak lix jalanil dios moco juntaket ta riquin lix Dioseb laj Israel. 32 Eb li xic nequeiloc reheb chanchaneb laj Sodoma ut chanchaneb laj Gomorra. Li caru nequexbanu chanchaneb ru li uvas li ca li nacamsin. 33 Lix tijleb chanchan li vino li yi banbil riquin xmay li canti. 34 Li Kacua naxnau caru quexbanu li xic nequeiloc reheb laj Israel. Cuan sa xchol li caru quexbanu. 35 Cuulac re xkehil nak li Kacua tixque rekaj reheb li inca us quexbanu ut telajetanek. Cuulac re xkehil nak tesachek ruheb ut teosok. 36 Li Kacua tarakok atin sa xbeneb lix tenamit. Abanan, xban nak naxraheb taril xtokobal ruheb nak tixque retal nak maca chic xmetzeuheb. Taruxtana ruheb nak taril nak macaeb xmetzeuheb li nequecanjelac chiru. 37Ut li Kacua tixye reheb: Bar cuanqueb le dios li cojco cui le chol? 38 Quemayeja le chabil mayej chiruheb ut quemayeja le vino chiruheb. Chalk anakcuan. Xtenkakex ut xcolakex. 39 Ma inca nequenau nak lain li Kacua Dios? Maca chic junak dios chicuu lain. Caaj cui lain. Lain nincamsin ut lain ninquehoc yuam. Lain ninquehoc raylal ut lain ninbanoc. Ut ma ani taruk tixcol rib sa cuuk. 40 Lain nintaksi li cuuk sa choxa ut ninye: Lain li yoyoquil Dios chi junelic ke cutan. 41 Lain tinque xkesnal lin chi ch ut lain tinrakok atin. Lain tinque rekaj reheb li xic nequeiloc cue ut tinqueheb chixtojbal xmaqueb. 42 Tatanek li quic chiru lin tzimaj nak tincamsiheb li xic nequeiloc cue. Ma ani tacolek chicuu nak tinpletik riquineb. Telajecamsi k chixjunileb jo eb li tochol ut eb li cuanqueb chi prexil, jo eb ajcui li cuanqueb xcuanquil sa xyankeb li xic nequeiloc cue, chan li Dios. 43 Laex li xni nkal ru tenamit, teque xlokal lix tenamit li Kacua xban nak li Kacua tixsach ruheb li xic nequeiloc reheb. Li Kacua tixque rekaj reheb li quecamsin reheb lix tenamit, abanan tixcuy xmaqueb lix tenamit ut tarisi li mausilal sa lix naajeb. 44 Laj Moiss quicuulac rochben laj Josu li ralal laj Nun ut quixye reheb li tenamit li ratinal li bich ain. 45 Laj Moiss quirake xyebal li ratinal li bich reheb chixjunileb laj Israel. 46 Tojonak quixye reheb:Quehomak retal chixjunil li xinye ere chiru li cutan ain ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

361

DEUTERONOMIO32,33

chebanuhak. Ut teye reheb le ralal ecajol nak texbanu chixjunil li naxye sa li chakrab ain. 47Li chakrab li quixque li Dios macua yal atin. Cuan ban rajbal xban nak aan taquehok eyuam. Cui tebanu li caru naxye sa li chakrab, najt texcuank sa li naajej li xic ere chirechaninquil jun pacal li nima Jordn, chan laj Moiss. 48 Sa ajcui li cutan aan li Kacua quixye re laj Moiss: 49 Tatxic sa xben li tzul Nebo li cuan sa xyankeb li tzul re Abarim sa lix naajeb laj Moab, li cuan chiru li tenamit Jeric. Ut aran sa xben li tzul Nebo tacuil li naajej Canan li tinque reheb laj Israel re terechani. 50 Ut sa li tzul aan tatcamk ut tatauheb la cuechalal li ac camenakeb jo nak laj Aarn la cuas quicam sa li tzul Hor ut coxtauheb li rechalal li ac camenakeb. 51 Taculmank chi jocan xban nak chixcabichalex xeket li cuatin chiruheb laj Israel nak cuanquex chiru li ha li cuan Meriba li cuan Cades sa li chaki choch Zin. Laex inca xeque inlokal chiruheb laj Israel. 52 Jocan nak yal tacuil li naajej chi najt. Inca naru tat-oc sa li naajej li tinque reheb li ralal xcajol laj Israel.

33

Moiss, li sicbil ru xban li Dios, quixtzama li rosobtesinquileb laj Israel chiru li Dios nak toj maji nacam. 2 Quixye: Li Kacua quichal chak sa li tzul Sina. Toj Seir quicutun lix saken. Quicutun xlokal toj sa li tzul Parn. Quiculun rochben lix quila okob chi ngel. Ut sa lix nim uk cuan li chakrab chanchan xam. 3 Li Kacua naxraheb lix tenamit ut naxcoleb. Jocan nak nequexcuikib ribeb chiru ut nequexbanu li caru naxye. 4 Lain laj Moiss quinque ere lix chakrab li Dios, li kaxal lok chiku lao li ralal xcajol laj Jacob. 5 Li Kacua, aan li rey aran Jesurn nak quexchutub ribeb li nequecamoc be rochbeneb lix tepaleb laj Israel. 6 Laj Moiss quixye chirixeb li ralal xcajol laj Rubn: Inca tesachek ruheb li ralal xcajol laj Rubn. Chenabalok ban ut tetamk. 7 Ut quixye chirixeb li ralal xcajol laj Jud: At Kacua, chacuabiheb taxak nak nequexyaba la caba eb li ralal xcajol laj Jud. Chacameb riquineb li rech tenamitil. Chatenkaheb riquin la cuanquil nak nequepletic riquineb li xic nequeiloc reheb ut chacoleb chiruheb li xic nequeiloc reheb. 8 Quixye chirixeb li ralal xcajol laj Lev: At Kacua, chaque la Tumin ut la Urim reheb li ralal xcajol laj Lev, li nequecanjelac chacuu. Cayal rixeb aran Masah ut cayal rixeb aran Meriba. 9 Kaxal catexra chiruheb lix na xyucuaeb ut chiruheb ajcui li rechalaleb ut lix cocaleb. Quexbanu li caru naxye sa la chakrab ut inca quexket li contrato cabanu riquineb. 10 Eb aan nequexcut li chakrab chiruheb laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob. Nequexcat li

1Laj

Li rosobtesinquileb li cablaju xtepal laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO33

362

incienso chacuu ut nequexcat ajcui li mayej sa la artal. 11 At Kacua, chacuosobtesi li caru nequexbanu. Tasahok taxak sa achol riquin lix xyehom xbanuhomeb. Chasacheb ru li nequepletic riquineb. Ut chasacheb ru li xic nequeiloc reheb toj retal teosok. 12 Laj Moiss quixye chirixeb li ralal xcajol laj Benjamn: Checuank chi cojco xcholeb li ralal xcajol laj Benjamn li raroqueb xban li Kacua. Li Kacua, aan junelic nacoloc reheb ut nacuan riquineb ut na-iloc reheb. 13 Ut quixye chirixeb li ralal xcajol laj Jos: A taxak li Kacua chi osobtesi nc re lix naajeb ut tixtakresi lix chocheb riquin li hab ut li xchuque ut riquin li ha li na-el sa choch. 14 Tixqueheb li ru li racui mkeb li kaxal chabil li nakano chiru li sake ut li nequequi rajlal po. 15 Tacuank chi nabal li ru li racui mkeb li kaxal chabil sa eb li tzul li cuan chalen najter ke cutan ut chi junelic. 16 Nujenak taxak lix naajeb riquin li chabil echej. Osobtesinbilak taxak lix chocheb xban li Kacua, li quiatinac chak sa li quix li yo xxamlel. Chexcul taxak chixjunil li usilal ain eb li ralal xcajol laj Jos xban nak laj Jos, aan li nim xcuanquil sa xbeneb li ras. 17 Lix metzeu li ralal xcajol laj Jos chanchan xmetzeu li xben ral jun li toro. Chanchan xcacuilal lix xucub li boyx li cuan sa quiche. Riquin lix cacuilaleb tenumtak sa xbeneb li xni nkal ru tenamit ut teralinaheb toj sa xmaril li ruchichoch. Aan li usilal li tintzama reheb li quila ralal xcajol laj Efran ut reheb li quila ralal xcajol laj Manass. 18 Laj Moiss quixye chirixeb li ralal xcajol laj Zabuln ut eb li ralal xcajol laj Isacar: Chesahok taxak sa xcholeb li ralal xcajol laj Zabuln nak teelk chi us nak nequexic chi cayi nc yalak bar. Ut tebiomok taxak li ralal xcajol laj Isacar sa lix naajeb. 19 Texbokeb li tenamit sa eb li tzul ut aran temayejak sa ti quilal. Textau lix biomaleb sa eb li palau ut sa li samaib li cuan chire li palau. 20 Laj Moiss quixye chirixeb li ralal xcajol laj Gad: Lokoninbilak taxak li Kacua li quixnimobresi lix naajeb li ralal xcajol laj Gad. Chanchaneb li cakcoj li yo chiroybeninquil li ani tixchap re tarisi lix tel malaj ut lix jolom. 21 Quexsic ru li naajej li kaxal chabil chok reheb. Ut quiquehe reheb li naajej jo quiquehe reheb li nequecamoc be. Ut quexbanu li caru quiraj li Kacua ut quexbanu li ti quilal nak chutchuqueb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel. 22 Laj Moiss quixye chirixeb li ralal xcajol laj Dan: Eb li ralal xcajol laj Dan chanchaneb li cakcoj toj sajeb, li nequeel chak toj Basn. 23 Laj Moiss quixye chirixeb li ralal xcajol laj Neftal: Eb li ralal xcajol laj Neftal numtajenak li rosobtesinquileb xban li Kacua. Nabal li usilal quixbanu reheb. Reheb li naajej li cuan sa li roquebal li sake jo ajcui li cuan sa li sur nacuulac toj cuan cui li palau Galilea. 24 Laj Moiss quixye chirixeb li ralal xcajol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

363

DEUTERONOMIO33,34

laj Aser: Kaxal nabal li rosobtesinquileb li ralal xcajol laj Aser chiruheb li jun chol chic. Oxlokinbilakeb xbaneb li rech aj Israel. Ut nabalakeb li che olivo li taelk sa lix naajeb. 25 Li oquebal re lix tenamit yi banbilakeb riquin bronce ut hierro. Ut junelic cuankeb xmetzeu jo najtil yoyokeb. 26 Laex aj Jesurn tenau nak maca chic junak dios juntaket riquin li Kacua le Dios. Li Kacua nachal chak sa choxa re textenka. Chanchan nak nachal sa xben li chok riquin lix nimal xcuanquil ut riquin lix nimal xlokal. 27 Li Kacua li cuan chi junelic, aan li nacoloc ere. Aan natenkan ere riquin lix cuanquil li inca na-oso. Aan li taisi nk reheb li xic nequeiloc ere sa li naajej li tixque ere. Aan li quixye ere nak tesach ruheb. 28 Jocan nak laex li ralal xcajol laj Israel texcuank chi tuktu le chol. Maca tachichii nk ere laex li ralal xcajol laj Jacob. Kaxal nabal li ru le racui mk ut kaxal nabal li vino sa le naaj li tatakresi k riquin li hab li nachal sa choxa. 29 Us xak ere laex aj Israel. Ma cuan ta bi junak chic tenamit juntaket eriquin laex? Laex colbilex xban li Kacua. Li Kacua, aan li tatenkank ere ut aan li tacolok ere. Aan taquehok ere chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc ere. Eb li xic nequeiloc ere texcuikib ribeb cheru xban xxiuheb ut laex texnumtak sa xbeneb lix tenamit li quexnimobresi cui ribeb.

34

Moiss qui-el sa li ru taka aran Moab ut quitake chiru li tzul Nebo ut co sa xben li tzul Pisga li cuan sa xcayabal li tenamit Jeric. Ut li Kacua quixcut chiru chixjunil li nimla naajej li cuan Galaad toj sa li naajej li terechani li ralal xcajol laj Dan. 2 Quixcut ajcui chiru li naajej li terechani li ralal xcajol laj Neftal, laj Efran, ut laj Manass jo ajcui li naajej li terechani li ralal xcajol laj Jud. Li choch li quixcut chiru quicuulac cuan cui li palau Mediterrneo. 3 Quixcut ajcui chiru li naajej Neguev ut eb li ru taka Jordn ut Jeric, li tenamit li cuanqueb cui li che palmera toj sa li naajej Zoar. 4 Ut li Kacua quixye re laj Moiss: Aan ain li naajej li quinyechii reheb laj Abraham, laj Isaac ut laj Jacob. Quinye riquin juramento nak tinque reheb li ralal xcajoleb. Lain nacuaj nak tacuil, usta inca naru tat-oc sa li naajej aan, chan li Kacua. 5 Ut laj Moiss, laj canjel chiru li Dios, quicam sa li naajej Moab jo yebil xban li Kacua. 6 Ut aran ajcui quimuke xban li Dios sa li ru taka li cuan Moab sa xcayabal li tenamit Bet-peor. Ut ma ani nanaoc re li naajej li quimuke cui toj chalen anakcuan. 7Cuakcal (120) chihab cuan re laj Moiss nak quicam. Toj saken na-iloc ut toj cau rib chi us. 8 Lajeb xcacal cutan queraho sa xcholeb laj Israel ut quexyaba lix

1Laj

Lix camic laj Moiss

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DEUTERONOMIO34

364

Laj Moiss xakxo sa li tzul Pisga utyo chirilbal li naajej li cuan Galaad. (Deuteronomio 34.5)

camic laj Moiss sa li naajej Moab. Jocain nak quexnumsiheb li cutan re rahil cholejil ut yabac xban lix camic. 9 Ut laj Josu li ralal laj Nun quiquehe xnaleb xban nak laj Moiss quixque li ruk sa xben retalil nak aan chic tacamok be chiruheb laj Israel. Jocan nak eb laj Israel queabin chiru ut quexbanu jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua Dios. 10 Chalen sa li cutan aan, ma jun chic profeta quicuan sa xyankeb laj Israel jo laj Moiss queril ta ru li Dios chi tzakal jo quixbanu aan. 11 Ma ani chic quiru xbanunquil li sachba cholej ut li milagros li quixbanu laj Moiss aran Egipto chiru laj Faran, ut chiruheb laj canjel chiru, joqueb ajcui chixjunileb li tenamit. Quixbanu jo quitaklac cui xban li Dios. 12 Ma ani chic quiru xbanunquil li sachba cholej ut li milagros jo li quixbanu laj Moiss chiruheb chixjunileb laj Israel, chi moco quicuan xcuanquileb jo li xcuanquil laj Moiss.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Josu

ac xcam laj Moiss, laj canjel chiru li Dios, laj Josu li ralal laj Nun quiatinac xban li Dios. Laj Josu, aan li quitenkan re laj Moiss. 2 Ut li Dios quixye re: Anakcuan xcam laj Moiss laj canjel chicuu. Jocan nak laat chic tatcamok be chiruheb li tenamit ain. Anakcuan texnumek jun pacal li nima Jordn acuochbeneb chixjunileb li tenamit ain. Texxic sa li naajej li oc cue chixkaxtesinquil ere laex li ralal xcajol laj Israel. 3 Anakcuan lain tinque ere li naajej ain. Chixjunil li naajej li talajexnumek cui, erehak chic laex, jo quinye chak re laj Moiss junxil. 4 Tinque ere li naajej li naticla chak sa li chaki choch li cuan sa li sur ut toj cuan cui li tzul Lbano li cuan sa li norte. Ut tinque ere lix naajeb laj heteo. Nacuulac toj cuan cui li nima Eufrates li cuan sa li este. Ut tacuulak toj cuan cui li nimla palau Mediterrneo li cuan sa li oeste. E rehak chic chixjunil li naajej aan. 5 Ma ani taru k tanumtak sa aben jo najtil yoyokat xban nak lain cuankin acuiquin chatenkanquil jo nak quintenka laj Moiss. Inca tatincanab ajunes. Cuankin ban acuiquin junelic. 6 Cacuubresi achol ut chicuank ametzeu xban nak laat tatjecok re li naajej ain reheb laj Israel. Aan ain li naajej li quinyechii reheb la xetonil yucua. 7 Caaj cui li tinye acue nak yal ake ut cacuubresi achol chixbanunquil chi tzakal chixjunil li chakrab li quixque acue laj Moiss laj canjel chicuu. Banu chi tzakal re ru. Macanab xbanunquil re nak us tat-elk riquin chixjunil li caru tabanu. 8 Inca tacanab xyebal li chakrab li xinque ere. Chi kek chi cutan yokat chixcoxlanquil li chakrab re nak inca tacanab xbanunquil

1Nak

Laj Josu quisique ru xban li Dios re tacanjelak chiru

365
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU1,2

366

li caru naxye, ut re ajcui nak sa tatcuank ut chixjunil taelk chi us chacuu. 9 Lain li yoquin chi taklanc acue. Yal ake ut cacuubresi achol. Matxucuac chi moco tachinank achol xban nak lain li Kacua la Dios cuankin acuiquin yalak bar tatxic, chan li Dios. 10 Laj Josu quixbokeb li nequecamoc be sa li tenamit, ut quixye reheb: 11 Talajexnumek sa lix muhebaleb li tenamit ut teye reheb nak texcauresi ribeb ut texyi b xtzacaemk xban nak sa oxib cutan tonumek jun pacal li nima Jordn. Toxic ut takechani li naajej li tixque ke li Kacua li kaDios, chaakex reheb. 12 Ut laj Josu quiatinac riquineb li ralal xcajol laj Rubn ut laj Gad ut quiatinac ajcui riquineb li yijach li ralal xcajol laj Manass ut quixye reheb: 13 Chijulticok ere li caru quixye chak ere laj Moiss laj canjel chiru li Dios nak quixye, Li Kacua le Dios tixque le naaj re texhilank cui, chan. 14 Chixjunileb le rixakil, le cocal ut le quetomk tecanak arin sa li naajej ain li xque ere laj Moiss. Ut laex cui nk, li jo quialex cau echol ut cau erib chi pletic, texxic jun pacal li nima Jordn chi pletic rochbeneb le rech aj Israelil ut tetenkaheb chi pletic. 15 Tetenkaheb toj retal terechani li naajej re tehilank cui jo yechiinbil reheb xban li Dios. Tetenkaheb toj terechani lix naajeb jo nak xerechani le re laex. Ut nak ac xerechani lix naajeb, laex texsuki k cuichic sa le naaj li cuan sa li pacal ain sa li este. Ain li naajej li quixque ere li Dios jo quiyehe ere xban laj Moiss laj canjel chiru li Dios, chan laj Josu. 16 Ut eb li ralal xcajol laj Rubn, laj Gad ut laj Manass quechakoc ut quexye re laj Josu: Takabanu chixjunil li caru xaye ke. Lao toxic bar toatakla cui. 17 Junelic takabanu li caru taye ke jo nak kabanu li caru coxtakla cui laj Moiss. Ut chicuank taxak li Dios acuiquin jo nak quicuan riquin laj Moiss. 18 Chixjunileb li inca teabi nk chacuu, ut inca texbanu li caru taye, eb aan tecamsi k. Li caru nakaj lao, aan nak inca tachinank achol. Cauhak ban achol chi camoc be chiku, chanqueb li tenamit re laj Josu.

Josu, li ralal laj Nun, toj Sitim quixtakla cuibeb laj quehol etal chi mukmu ut quixye reheb: Ayukex xquebal retal li naajej Canan ut li tenamit Jeric, chan. Eb aan quecoeb ut quecuulac sa rochoch jun li ixk xcomoneb li nequexcayi rib, xRahab xcaba. Ut aran quecana chixnumsinquil li kojyi n. 2 Abanan cuan li queyehoc

1Laj

Laj Josu quixtaklaheb laj quehol etal aran Jeric

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

367

JOSU2

resil re li rey li cuan Jeric. Ut quexye: Cuanqueb aj Israel xechal chixquebal retal li tenamit chiru li kojyi n ain, chanqueb. 3 Ut li rey quixtakla xyebal re lix Rahab: Isiheb li cui nk aan li cuanqueb sa la cuochoch xban nak eb aan xechal chi quehoc etal, chan. 4 Abanan lix Rahab quixmukeb li cui nk ut quixye reheb li takl: Yal nak xeculun li cui nk cuiquin. Abanan inca xinnau bar xechal chak. 5 Nak x-ecuu, xcoeb xban nak sa li or aan nequextzap li oquebal re li tenamit ut inca ninnau bar xcoeb. Cui laex texxic chirixeb sa junpat mare toxetauheb, chan lix Rahab. 6 Abanan lix Rahab ac xtaklaheb li cuib chi cui nk sa xben li cab bar yo cui chixchinanquil lix cheel li acui mk lino. Ut quixmukeb sa xyank li lino. 7 Li cui nk li quixtaklaheb li rey chixtakenquileb laj quehol etal coeb toj chire li nima Jordn bar inca cham li ha. Nak ac xecoeb li soldado li quixtaklaheb li rey, quextzap li oquebal re li tenamit. 8 Nak toj maji nequecuar laj quehol etal, co lix Rahab sa xben li cab chirilbaleb ut quixye reheb: 9 Lain ninnau nak li Kacua xque ere li naajej ain. Ut aan ajcui xquehoc kaxiu chikajunilo. Chixjunileb li cuanqueb arin camqueb re xban xxiuheb eban laex. 10 Lao nakanau nak quex-el chak Egipto li Dios quixchakihobresi li ha sa li Caki Palau re nak texnumek jun pacal. Ut nakanau ajcui nak laex quesach ruheb chi junaj cua li cuib chi rey laj Sehn ut laj Og, lix reyeb laj amorreo li cuanqueb jun pacal li nima Jordn. 11 Cajo nak coxucuac nak xkanau nak ma ani naru napletic eriquin laex xban nak li Kacua le Dios cuan xcuanquil sa choxa ut cuan ajcui xcuanquil sa ruchichoch. 12 Jocan nak lain nintzama cheru nak tebanu li juramento sa xcaba li Kacua le Dios nak tebanu usilal reheb li cuechalal jo nak xinbanu usilal ere lain. Teque junak retalil cue re nak tinnau nak yal nak tebanu li caru yoquin chixtzamanquil cheru. 13 Checol rix xyuam lin na ut lin yucua jo ajcui eb li cuas ut eb li cui tzin jo ixk jo cui nk ut chixjunil li caruheb re. Choecol taxak re nak inca tocamk, chan lix Rahab. 14 Ut eb aan quexye: Jo nak xacol rix li kayuam lao, jocan ajcui nak takacol rix le yuam laex cui ma ani aj e taye li caru yoco chixbanunquil. Ut nak ac xkaxtesi sa kuk li naajej ain li Kacua, lao takabanu usilal ere ut sa xyalal tocuank eriquin, chanqueb. 15 Li rochoch lix Rahab, aan yi banbil sa xben li tzac li sutsu cui li tenamit. Jocan nak quixcubsiheb li cui nk sa li ventana riquin jun li nimla cam. 16 Ut quixye reheb: Ayukex sa li naajej li tzul ru re nak inca textaek xbaneb li yoqueb chi sicoc ere. Mukumak erib aran chiru oxib cutan. Nak ac xesuki chak li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU2

368

soldado sa li tenamit, naru nequexxic laex, chan. 17 Eb aan quechakoc ut quexye: Lao takabanu li caru xkaye sa li juramento jo xatzama chiku. 18 Nak to-oc chirechaninquil li tenamit ain, laat tatuyub li caki cam ain sa li ventana, li xoacubsi cui. Ut tachutubeb sa la cuochoch la na ut la yucua rochbeneb la cuas ut eb la cui tzin, ut chixjunileb li cuanqueb sa rochoch la yucua. 19 Abanan cui taelk junak sa la cuochoch, aan cuan xmac cui nacam. Macua chic kamac lao. Lao cuan kamac cui junak nacuulac chixcamsinquil junak reheb li cuanqueb sa la cuochoch. 20 Cui laat toajit, lao inca chic tento takabanu li caru xkaye sa li juramento li xkabanu acuiquin, chanqueb. 21 Us. Jocan takabanu, chan li ixk ut quixchakrabiheb. Eb aan quecoeb. Chirix aan li ixk quixbac li caki cam sa lix ventana. 22 Li cuibeb laj quehol etal quecoeb sa li naajej li tzul ru ut aran quexmuk ribeb chiru oxib cutan. Ut eb li soldado yoqueb chixsicbal yalak bar. Ut ma bar quextauheb. Jocan nak quesuki Jeric eb li soldado. 23 Ut eb laj quehol etal quecube sa li naajej li tzul ru ut quecoeb. Quexkax li nima Jordn ut coxextau laj Josu. Quexseraki re li caru quexcul. 24 Quexye re: Li Kacua xkaxtesi sa kuk li naajej aan xban nak chixjunileb li cuanqueb Laj quehol etal quecube riquin sa li naajej aan camqueb re xban jun li caki cam . (Josu 2.15) xxiuheb kaban lao, chanqueb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

369

JOSU3

cuulajak chic ekela queel Sitim laj Josu rochbeneb chixjunileb laj Israel ut quecoeb. Quecuulac cuan cui li nima Jordn. Abanan inca quenume jun pacal. Toj quecana chi hilanc aran. 2 Nak ac xnume oxib cutan, eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel quexsuti li naajej li yoqueb cui chi hilanc. 3 Ut quexye reheb chixjunileb chi jocain: Nak teril nak yok chak chi chalc li Loklaj Cax li yokeb chak chixcambal eb laj levita laj tij, laex tex-elk chak sa le naaj ut texxic chirix, 4 re nak tenau li be bar yokex chi xic, xban nak laex ma jun sut numenakex sa li be aan. Abanan mexjiloc chi nach riquin li Loklaj Cax li xocxo cui lix contrato li Dios. Jun kilmetro ban xnajtil cuankex chirix, chanqueb laj camol be. 5 Laj Josu quixye reheb li tenamit: Santobresihomak erib xban nak cuulaj tixbanu xni nkal ru milagro li Kacua sa kayank. 6 Ut laj Josu quixye ajcui reheb laj tij: Pakomak li Loklaj Cax ut numenkex chiruheb li tenamit, chan. Ut eb aan quexpako li Loklaj Cax ut quenume chiruheb li tenamit. 7 Li Kacua Dios quixye re laj Josu: Chalen anakcuan tinque acuanquil re nak eb laj Israel texque alokal ut texnau nak lain cuanquin acuiquin jo nak quincuan riquin laj Moiss. 8 Taye reheb laj tij li yokeb chi camoc re li Loklaj Cax, Nak tex-oc sa li nima Jordn, aran texxakli k, chan li Kacua. 9 Laj Josu quixye reheb laj Israel: Jilonkex chak ut abihomak li caru yo chixyebal li Kacua li kaDios. 10 Ut quixye ajcui reheb: Nak li Loklaj Cax tanumek jun pacal li nima Jordn, tenau nak li yoyoquil Dios cuan sa kayank ut aan ajcui taisi nk reheb laj cananeo, eb laj heteo, eb laj heveo, eb laj ferezeo, eb laj gergeseo, eb laj amorreo ut eb laj jebuseo sa li kabe li bar tonumek cui. 11 Ut lix Loklaj Cax li Kacua laj echal re chixjunil li ruchichoch, aan tacamok be chiku nak tonumek jun pacal li nima. 12 Anakcuan ut tasic ruheb cablaju chi cui nk. Junju nk chi cui nk tasic sa xyankeb li junjunk xtepaleb laj Israel. 13 Nak texxakab li rokeb sa li nima Jordn eb laj tij li yokeb chi camoc re lix Loklaj Cax li Kacua laj echal re chixjunil li ruchichoch, li ha tixjach rib chi ribil rib. Li rok li ha li nachal chak takec tixtub rib. Inca chic tabek, chan laj Josu. 14 Eb laj Israel queel chak sa lix naajeb li cuanqueb cui ut eb laj tij li yoqueb chi camoc re li Loklaj Cax, aaneb li yoqueb chi camoc be

1Jo

Eb laj Israel quenume sa li nima Jordn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU3,4

370

chiruheb. 15 Li nima Jordn cau yo chi bec rok xban nak nabutin sa xkehil li sicoc trigo. Ut eb laj tij li yoqueb chi camoc re li Loklaj Cax quexque li rokeb sa li ha chire li nima. 16 Ut li rok li ha li nachal chak takec quixakli nach riquin li tenamit Adam li cuan chixcatk li naajej Saretn. Li tenamit aan najt cuan riquin li naajej li yoqueb cui chi numec laj Israel. Ut inca chic naxic li ha taka sa li palau Mar Muerto xcaba. Jocan nak quixjach rib li ha nak quixakli. Ut eb laj Israel quenume jun pacal sa xjayal li naajej Jeric. 17 Ut chaki li choch quenume cui chixjunileb laj Israel sa li nima Jordn. Ut eb laj tij li yoqueb chi camoc re lix Loklaj Cax li Kacua xakxoqueb sa xyi li nima Jordn nak yoqueb chi numec li tenamit, ut chaki li choch li xakxoqueb cui.

ac xenume chixjunileb laj Israel jun pacal li nima Jordn, li Kacua quixye re laj Josu: 2 Siqueb ru cablaju chi cui nk. Junjunk chi cui nk tasic sa xyankeb li junjunk xtepaleb laj Israel. 3 Taye reheb nak texxoc junjunkak xpequeb sa xyi li nima bar xakxoqueb cui laj tij ut texcam. Ut textus sa li naajej bar texhilank cui chiru li kojyi n ain, chan. 4 Ut laj Josu quixbokeb li cablaju chi cui nk li quixsiqueb ru sa xyankeb li ralal xcajol laj Israel. Junjunk quixsic ru sa li junk tep. 5 Ut quixye reheb: Numenkex chi ubej chiru lix Loklaj Cax li Kacua, li cuan sa xyi li nima. Chejunjunkal tesic jun li pec ut tecam sa xben etel ut texnumek jun pacal li nima. Li cablaju chi pec, aan retalil li cablaju tep chi tenamit. 6 Li pec ain tacanjelak ke chok retalil li caru quixbanu li Kacua. Mokon eb le ralal ecajol texpatz ere, Caru aj e li pec ain? chakeb. 7 Ut laex texchakok ut teye reheb, Li pec ain, aan retalil nak quixakli li nima Jordn ut inca chic quibec nak yoqueb chixnumsinquil jun pacal li nima li Loklaj Cax li xocxo cui lix contrato li Dios. Eb li pec ain, aan retalil chiruheb laj Israel re nak julticak reheb chi junelic li caru quixbanu li Dios, chan laj Josu. 8 Ut eb li cablaju chi cui nk quexbanu jo quixye laj Josu. Quexxoc li cablaju chi pec sa xyi li nima Jordn jo quiyehe re laj Josu xban li Dios. Aan retalil li cablaju tep chi tenamit re Israel. Quexcam li pec ut quexchutub sa li naajej bar quehilan cui. 9 Ut quixtus ajcui cablaju li pec laj Josu sa xyi li nima bar quexakli cui laj tij li yoqueb chi camoc re li Loklaj Cax. Ut eb li pec aan toj cuanqueb ajcui aran

1Nak

Eb laj Israel quexchutub li cablaju chi pec re xjulticanquil nak li Dios quixtenkaheb chi numec sa li nima Jordn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

371

JOSU4,5

chalen anakcuan. 10 Ut eb li tenamit quexbanu li caru quixye laj Josu. Eb laj tij li yoqueb chi camoc re li Loklaj Cax quecana chi xakxo sa xyi li nima Jordn toj quexbanu li jo quial quixye li Kacua re laj Josu, jo quiyehe re junxil xban laj Moiss. Ut eb li tenamit quenume chi junpat jun pacal li nima. 11 Nak ac xenume chixjunileb li tenamit, quenume ajcui laj tij li yoqueb chi camoc re lix Loklaj Cax li Kacua ut quecoeb chi ubej. 12 Ut eb li ralal xcajol laj Rubn ut eb li ralal xcajol laj Gad joqueb ajcui yijach li ralal xcajol laj Manass ac cauresinbileb re pletic nak quenume. Aaneb li xben li quenume jo quiyehe reheb xban laj Moiss. 13 Cacal mil (40,000) na chi cui nk li ac cauresinbileb re texic chi pletic. Quecoeb sa li ru taka Jeric. Ut li Kacua cuan riquineb. 14 Sa li cutan aan laj Josu quiquehe xlokal xban li Dios re nak eb laj Israel tex-oxloki jo najtil tacuank sa xyankeb, jo nak quex-oxloki laj Moiss junxil. 15 Ut li Kacua quixye re laj Josu: 16 Ye reheb laj tij li yoqueb chi camoc re li Loklaj Cax nak teelk chak sa li nima Jordn, chan. 17 Laj Josu quixye reheb laj tij nak teelk sa li nima. 18 Ut eb laj tij li yoqueb chi camoc re li Loklaj Cax queel sa xyi li nima ut quecoeb chire li nima. Nak ac xeel sa li nima, qui-oc cuichic chi bec li ha chi cau rok ut quixcul cuichic rib ut yo chi butunc. 19 Eb laj Israel quenume sa li nima Jordn sa li lajeb xbe li xben po re li chihab aan. Ut quexque lix muhebaleb sa li naajej Gilgal sa xbehil li tenamit Jeric. 20 Sa ajcui li naajej aan quixtus li cablaju chi pec laj Josu li querisi sa li nima Jordn. 21 Ut quixye reheb laj Israel: Mokon eb le ralal ecajol texpatz ere: Caru aj e li pec ain? chakeb. 22 Ut laex techolob chiruheb chanru nak eb laj Israel quenume jun pacal li nima Jordn ut chaki li quenume cui. 23 Li Kacua li kaDios quixchakihobresi li nima Jordn li jo nimal tonumek cui jo nak quixchakihobresi li Caki Palau li jo nimal conume cui chak junxil. 24 Quixbanu chi jocan re nak chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch texque retal nak kaxal nim xcuanquil li Kacua ut re ajcui nak laex junelic texucua ru li Kacua le Dios, chan laj Josu. 1 Chixjunileb lix reyeb laj amorreo li cuanqueb jun pacal li nima Jordn sa li oeste, ut chixjunileb lix reyeb laj cananeo li cuanqueb chi nach riquin li palau Mediterrneo querabi resil nak li Kacua quixchakihobresi li nima li jo nimal tenumek cui re nak tenumek jun pacal eb laj Israel. Cajo nak quexucuac ut inca chic cauheb xchol chi pletic riquineb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU5

372

eb li cutan aan li Kacua quixye re laj Josu: Tayi b li kesnal pec ut tatiquib cuichic xbanunquil li circuncisin reheb laj Israel. Tabanu circuncidar li toj maji nequexcul, chan. 3 Quixyi b li kesnal pec laj Josu ut quixbanu circuncidar eb li cui nk aj Israel sa li tzul Aralot. 4 Laj Josu quixbanu chi jocain xban nak ac camenakeb chic chixjunileb li cui nk li queel chak Egipto, li tzakal xchihabeb re xic chi pletic. Quecam nak yoqueb chi numec sa li chaki choch. 5 Eb li cui nk li queel chak Egipto ac xexcul li circuncisin, abanan toj maji xexcul li circuncisin eb li queyola nak yoqueb chi numec sa li chaki choch. 6 Eb laj Israel quebec sa li chaki choch chiru cacal chihab toj retal quecam chixjunileb li cui nk li queel chak Egipto, li tzakal xchihabeb re xic chi pletic. Quecam xban nak inca quexbanu li quixye li Kacua. Jocan nak li Dios quixye riquin juramento nak inca naru teoc sa li chabil naajej li quixyechii reheb lix xetonil yucua, li naajej bar na-el cui chi us li acui mk ut li sahil echej. 7 Eb chic li ralal xcajol eb aan quecana chok rekajeb xban nak jocan quixye li Dios. Xban nak toj maji nequexcul li circuncisin nak yoqueb chi numec sa li chaki choch, jocan nak laj Josu quixbanu li circuncisin reheb. 8 Nak ac xexcul li circuncisin chixjunileb, quecana sa li naajej aan chi hilanc sa lix muhebaleb toj quequira. 9 Ut li Kacua quixye re laj Josu: Anakcuan xcuisi le xutan xban nak quexcuan chak chok rahobtesinbil mos nak cuanquex aran Egipto, chan. Jocan nak Gilgal xcaba li naajej aan chalen anakcuan. 10 Nak yoqueb chi hilanc aran Gilgal sa li ru taka nach riquin li tenamit Jeric, quexbanu li ninke Pascua chiru li ecuu sa li calaju xbe li po. 11 Sa li cutan jun chic quexcua xben cua li tzacaemk yi banbil riquin li ru li acui mk li na-el sa li naajej Canan. Quexcua li caxlan cua li maca xchamal ut quexcua ajcui li ru li trigo chi quilinbil. 12 Chalen sa li cutan aan inca chic quiquehe li man chixcuaeb. A chic li ru li acui mk li na-el sa li choch Canan quextzaca chiru li chihab aan.

2 Sa

Eb li cui nk aj Israel quexcul li circuncisin sa li naajej Gilgal

laj Josu nach cuan riquin li tenamit Jeric, quiril jun li cui nk xakxo chiru. Li cui nk aan cuan xchi ch sa ruk. Laj Josu quinachoc riquin ut quixye re: Ma laat xcomoneb li kasoldad
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

13 Nak

Li nataklan sa xbeneb lix soldado li Dios quixcutbesi rib chiru laj Josu

373

JOSU5,6

malaj ut laat xcomoneb li xic nequeiloc ke? chan. 14 Li cui nk quixye re: Macuain xcomoneb la soldado chi moco lain xcomoneb li xic nequeiloc ere. Lain nintaklan sa xbeneb lix soldado li nimajcual Dios, chan. Ut laj Josu quixcuikib rib chiru toj quixtoch li choch riquin lix jolom ut quixlokoni ut quixye re: Lain aj canjel chacuu. Caru tacuaj tinbanu? chan. 15 Ut li nataklan sa xbeneb lix soldado li Kacua quixye re: Isi la xab chacuok xban nak li naajej li cuancat cui, aan santil naajej, chan. Ut laj Josu quixbanu jo quiyehe re.

li cuanqueb Jeric quextzap li oquebal re lix tenamit chi us xban nak yoqueb xxiu chiruheb laj Israel. Ma ani naru na-oc chi moco naru nequeel. 2 Abanan li Kacua quixye re laj Josu: Lain xinkaxtesi li tenamit Jeric sa acuuk, ut xinkaxtesi ajcui li rey jo eb ajcui lix soldado. 3 Laex soldado aj Israel tesuti rix li tenamit jun sut chiru li cutan. Jocain tebanu chiru cuakib cutan. 4 Cuukub eb laj tij texcam junjunk xxucubeb li carner re texyabasi. Aaneb li tecamok be chiru li Loklaj Cax. Ut sa lix cuuk li cutan tesuti rix li tenamit cuukub sut. Ut eb laj tij yokeb chixyabasinquil li xucub. 5 Terabi nak inca texcanab xyabasinquil li xucub carner. Chejunilex laex tejap ere chi cau. Ut li tzac li sutsu cui li tenamit tatanek. Nak ac xtane li tzac li sutsu cui, laex sa junpat tex-oc sa li tenamit chi pletic, chan li Dios. 6 Laj Josu quixbokeb laj tij ut quixye reheb: Camomak lix Loklaj Cax li Kacua. Ut cuukub ere texcam lix xucub li carner re texyabasi ut texic chi ubej chiru lix Loklaj Cax li Kacua. 7 Ut quixye ajcui reheb lix soldado: Chejunilex texxic chixsutinquil li tenamit. Li cuanqueb xchi ch texic chi ubej chiru lix Loklaj Cax li Kacua, chan. 8 Ut chixjunileb quexbanu jo quixye laj Josu reheb. Cuukubeb laj tij li yoqueb chi xic chi ubej chiru lix Loklaj Cax li Kacua, yoqueb chixyabasinquil lix xucub li carner. Ut li Loklaj Cax yo chi xic chirixeb. 9 Cuanqueb li soldado li yoqueb chi xic chi ubej chiruheb laj tij li yoqueb chixyabasinquil li xucub carner. Ut cuanqueb ajcui li soldado li yoqueb chi xic chirix li Loklaj Cax. Ut eb laj tij inca nequexcanab xyabasinquil lix xucub li carner. 10 Laj Josu quixye reheb lix soldado: Inca tex-ecank chi moco tejap ere. Ma jun atin teye toj tinye ere Japomak ere. Tojonak tejap ere, chan. 11 Laj Josu quixye reheb nak lix Loklaj Cax li Kacua tixsuti li tenamit jun sut. Ut chirix aan quesuki sa lix muhebaleb li yoqueb cui chi hilanc ut aran

1Eb

Eb laj Israel querechani li tenamit Jeric

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU6

374

quexnumsi li kojyi n. 12 Jo cuulajak chic laj Josu quicuacli toj ekela ut eb laj tij quexcam lix Loklaj Cax li Kacua. 13 Ut eb li cuukub chi aj tij yoqueb chi xic chiru lix Loklaj Cax li Kacua ut inca quexcanab bec chi moco quexcanab xyabasinquil li xucub. Cuanqueb li soldado yoqueb chi xic chiruheb laj tij li yoqueb chixyabasinquil li xucub ut cuanqueb li soldado li yoqueb chi xic chirix li Loklaj Cax. Ut eb laj tij inca quexcanab xyabasinquil li xucub. 14 Ut sa xcab li cutan quexsuti cuichic rix li tenamit ut quesuki cuichic sa lix naajeb. Jocain quexbanu chiru cuakib cutan. 15 Sa li xcuuk li cutan quecuacli toj ekela chi us ut quecoeb chixsutinquil rix li tenamit jo quexbanu xben cua. Abanan anakcuan cuukub sut quexsuti rix li tenamit. 16 Ut nak eb laj tij quexyabasi li xucub sa li xcuuk sut, laj Josu quixye reheb lix soldado: Japomak ere xban nak li Kacua xkaxtesi sa kuk li tenamit Jeric. 17 Li tenamit aan, ut chixjunil li cuan chi sa tasachmank ru jo quixye ke li Kacua. Caaj cui lix Rahab xcomoneb li nequexcayi rib, aan tacolek rochbeneb li cuanqueb sa li rochoch xban nak aan li quimukuc reheb li cui nk li quetaklac chi quehoc etal. 18 Abanan laex chebanu cuent. Maca texoc sa li tenamit aan xban nak li Kacua ac xkaxtesi re tasachek li tenamit ut chixjunil li cuan chi sa. Cui texoc li caak re ru naru nachal chaajquilal ut raylal sa kaben lao aj Israel. 19 Chixjunil li caak re ru yi banbil riquin oro, plata, bronce ut hierro taxocmank ut takaxtesimank chiru li Kacua, chan laj Josu. 20 Eb laj tij quexyabasi li xucub ut eb li soldado quexjap re. Ut nak querabi xyab li xucub eb li soldados quexjap re chi cau ut quilajetane li tzac li sutsu cui li tenamit. Ut eb li soldado sa junpat queoc sa li tenamit ut querechani li naajej. 21 Quexcamsi chi chi ch chixjunileb li cristian, jo cui nk, jo ixk, jo ti x, jo toj sajeb. Ut quexcamsi ajcui chixjunileb li boyx, li carner ut li bur. Jocain nak quexsach ru chixjunil li cuan sa li tenamit aan. 22 Ut laj Josu quixye reheb li cuib chi cui nk li quecuulac Jeric chi quehoc etal: Ayukex sa rochoch lix Rahab li naxcayi rib ut terisi aran jo ajcui chixjunil li caru cuan re, jo queyechii re, chan. 23 Quecoeb ut li cuib chi cui nk ut querisi lix Rahab rochben lix na, lix yucua ut eb li ras ut eb li ri tzin, jo ajcui chixjunileb li rechalal. Ut quexcam sa jun naajej bar maca texcul toj chirix li naajej li cuanqueb cui chi hilanc laj Israel. 24 Ut chirix aan quexcat li tenamit. Maca chic quicana. Caaj cui li oro, li plata, ut li caak re ru yi banbil riquin bronce ut hierro, aan quexxoc ut quexque sa li naajej li xocxo cui li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

375

JOSU6,7

caru nacanjelac chiru li Kacua. 25 Abanan laj Josu quixcol lix yuam lix Rahab li naxcayi rib ut quixcoleb li rechalal jo ajcui li caru cuan re xban nak quixmuk li cuib chi cui nk li quecuulac Jeric chi quehoc etal. Ut aan quicana chi cuanc sa xyankeb laj Israel chalen anakcuan. 26 Sa eb li cutan aan laj Josu quixbanu jun li juramento ut quixye: Raylal ta chiquehek sa xben xban li Kacua li ani taoc cuichic chixcuaclesinquil li tenamit ain. Chicamk ta li xben ralal li ani taquehok cuichic lix cimiento li tenamit ain. Ut chicamk ta ajcui li i tzinbej cui tixyi b li oquebal, chan. 27 Li Kacua quitenkan re laj Josu ut yalak bar quicuulac resil li caru quixbanu.

li cui nk aj Acn xcaba, xcomoneb li ralal xcajol laj Jud, quixxoc chok re li caru ac kaxtesinbil xban li Dios re sachec. Laj Acn, aan li ralal laj Carmi. Laj Carmi, aan li ralal laj Zabdi ut laj Zabdi, aan li ralal laj Zera. Li mac quixbanu laj Acn, li Dios quixque sa xbeneb chixjunileb li ralal xcajol laj Israel, ut cajo nak quijosko sa xbeneb. 2 Mokon chic laj Josu quixtakla cuib oxibeb li cui nk sa li tenamit Hai, li cuan nach riquin li naajej Bet-avn li cuan sa li este riquin li tenamit Bet-el. Quixye reheb li cui nk: Ayukex ut quehomak chak retal li tenamit Hai. Ut eb aan quecoeb ut quexque retal li tenamit. 3 Ut nak quesuki chak quexye re laj Josu: Inca tento nak tataklaheb nabaleb li soldado chi pletic. Inca naru talubtesiheb li soldado chi maca rajbal. Mare cuib mil malaj oxib mil ajcui texic chi pletic. Tzakal riquin aan xban nak inca quiheb li yoqueb chi iloc re li tenamit Hai, chanqueb. 4 Jocan nak quecoeb li oxib mil chi cui nk chi pletic riquineb li cuanqueb Hai re nak terechani. Abanan aaneb chic li cuanqueb Hai quenumta sa xbeneb toj retal queelelic eb laj Israel. 5 Quecamsi c cuaklaju xcacal (36) eb laj Israel. Ut eb lix comoneb queelelic. Quextiquib ralinanquileb sa li tenamit Hai. Quecuulac cuan cui li cubsi nc li nequeisin cui pec ut aran quenumta sa xbeneb. Jocan nak eb laj Israel quechinan xchol. Inca chic quecacuu xcholeb chi pletic. 6 Laj Josu ut eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel quexkich li rakeb ut quexcut rib sa choch chiru li Loklaj Cax xban xrahil xcholeb ut quexque poks sa xjolomeb ut quecana aran toj qui-ecuu. 7 Laj Josu quixye: At Kacua Dios, caut nak xoaque chak chi numec sa li nima Jordn

1Jun

Laj Acn quimacob chiru li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU7

376

yal re nak toakaxtesi sa rukeb laj amorreo re texsach ku? Kaxal us raj chok ke nak xocana chak jun pacal li nima Jordn. 8 At Kacua, caru taruk takaye anakcuan? Eb li soldado aj Israel inca xexcuy pletic riquineb laj Hai. Xeelelic ban chiruheb. 9 Nak terabi eb laj cananeo ut chixjunileb li cuanqueb sa li naajej ain li caru xkacul, mare texchutub chak rib ut techalk chi pletic kiquin ut mare ma ani chic ke tacolek. Cui jocan takacul, caru tabanu laat re xcolbal rix la lokal? chan. 10 Ut li Kacua Dios quixye re laj Josu: Cuaclin! Caut nak nacacut acuib sa choch? 11 Eb laj Israel xemacob ut xexket li contrato li xinbanu riquineb nak xinye reheb nak inca texxoc li caak re ru ac kaxtesinbil re tasachek. Eb aan xerelka li caru inca raj xexche ut xetictiic. Ut li caru xexxoc, xexque sa xyank li caruheb re. 12 Jocan nak eb laj Israel inca texcuy pletic riquineb li xic nequeiloc reheb. Teelelik ban chiruheb xban nak xexbok raylal sa xbeneb xban nak xexxoc li ac kaxtesinbil re sachec. Lain inca chic tincuank eriquin cui inca tesach ru li caru xexxoc. 13 Cuaclin! Ut ye reheb li tenamit nak texsantobresi ribeb re cuulaj xban nak lain li Kacua le Dios laex aj Israel, ninye chi jocain: Laex aj Israel, xexoc li caak re ru li tento raj xesach ru chi junaj cua. Ut xexoc chok ere li xkaxtesi c raj chi canjelac chicuu. Cui laex inca terisi aan sa eyank ma joke tecuy pletic riquineb li xic nequeiloc ere. 14 Cuulaj techalk chicuu chixjunileb lix tepaleb laj Israel. Chi junjunk tep tenumek chicuu. Li jun tep li tincut lain, aaneb li tenumek chi junk chutal li rechalaleb rib. Li jun chutal chi rechalaleb rib li tincut lain, aaneb li tenumek chi junjunk cabal chicuu. Ut li jun cabal li tincut lain, tento nak tenumek chicuu li junjunk chi cui nk re li jun cabal aan. 15 Ut li cui nk li xxococ re li caru tento raj xsachman, aan li cuan xmac. Aan tacatek rochben li rixakil ut li ralal xcajol jo ajcui chixjunil li caru cuan re xban nak xbanu li inca us sa xyankeb laj Israel nak quixket li contrato li quinbanu riquineb, chan li Kacua. 16 Jo cuulajak chic laj Josu quicuacli toj ekela. Ut quixye reheb nak tenumek laj Israel chi tep. Ut lix tepal li ralal xcajol laj Jud quicute chiru laj Josu xban li Dios. 17 Ut quequehe chi numec chi ubej li junk chutal li rechalaleb rib. Ut sa xyankeb aan, quicute li ralal xcajol laj Zera. Ut chirix aan quenume li junjunk cabal li ralal xcajol laj Zera. Ut quicute li ralal xcajol laj Zabdi. 18 Ut nak quenume chi xjunju nkaleb lix cui nkilaleb li ralal xcajol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

377

JOSU7,8

laj Zabdi, li Dios quixcut laj Acn, li ralal laj Carmi. Laj Carmi, aan li ralal laj Zabdi. Ut laj Zabdi, aan li ralal laj Zera. Aaneb xcomoneb li ralal xcajol laj Jud. 19 Ut laj Josu quixye re laj Acn: At Acn, lain nintzama chacuu nak taque xlokal li Kacua, li kaDios lao aj Israel. Ye li xyalal. Taye cue caru xabanu. Mamuk chicuu, chan laj Josu. 20 Laj Acn quichakoc ut quixye: Yal nak lain xinmacob chiru li Kacua li kaDios lao aj Israel. Ain li mac li xinbanu. 21 Nak xo-oc aran Jeric, xcuil sa xyankeb li caak re ru jun chabil ticr xcomon li akej li nequerocsi laj Babilonia. Xcuil ajcui cuib ciento chi tumin plata ut numenak na jun libra li oro. Lain quinra ru. Jocan nak quinxoc chok cue. Xinbec jun li jul sa li naajej li cuanquin cui chi hilanc ut aran xinmuk. Xinque li tumin rubel li ticr, chan laj Acn. 22 Laj Josu quixtakla cuib oxib li takl sa li naajej li nahilan cui laj Acn. Quextau chixjunil li caru quixmuk laj Acn. Li plata cuan rubel li ticr. 23 Nak quextau li caru quixxoc laj Acn, quexcam chak chiru laj Josu ut eb laj Israel ut chiru ajcui li Kacua Dios. 24 Laj Josu ut chixjunileb laj Israel quexchap laj Acn ut quexcam sa li ru taka Acor rochben li plata, li ticr, li oro, ut eb li ralal xcajol jo ixk jo cui nk. Quexcam ajcui lix boyx, lix bur ut eb lix carner. Ut quexcam ajcui lix muhebal. Chixjunil li caru cuan re quexcam. 25 Laj Josu quixye re: Caut nak xacam chak li raylal ain sa kaben? Anakcuan li Kacua xquehak chatoj li raylal li xacam chak sa kaben. Nak quixye ain laj Josu, chixjunileb laj Israel quexcamsi chi pec laj Acn jo ajcui chixjunil li cuanqueb rochben. Ut chirix aan quexcat. 26 Ut quextub nabal li pec sa xben ut eb li pec aan toj cuanqueb anakcuan. Riquin ain qui-el xjoskil li Kacua sa xbeneb laj Israel. Toj chalen anakcuan nequexye re li naajej aan Li ru taka re Acor.

li Kacua Dios quixye re laj Josu: Matxucuac chi moco chichinank achol. Cameb chixjunileb la soldado ut ayukex chirechaninquil li tenamit Hai. Lain tintenkank ere chi numtac sa xben lix reyeb ut sa xbeneb li tenamit. Li tenamit ut chixjunil li naajej aan erehak chic. 2 Jo xabanu re li tenamit Jeric ut lix reyeb, jocan cuichic tabanu re li tenamit Hai ut lix reyeb. Abanan anakcuan laex naru nequexoc chok ere lix quetomkeb jo ajcui chixjunil li caru cuan reheb. Cauresihomak erib chi oc sa li tenamit aan chi maca sa

1Tojonak

Eb laj Israel quexsach ru li tenamit Hai

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU8

378

xcholeb. Texxic chirix li tenamit ut aran temuk erib, chan. 3 Jocan nak laj Josu quixchutubeb lix soldado re tixtakla chi pletic riquineb li cuanqueb sa li tenamit Hai. Quixsic ruheb lajeb xcacal mil (30,000) chi soldado cauheb xchol chi pletic re tixtaklaheb chiru kojyi n. 4 Ut quixye reheb: Abihomak chi us. Laex texxic chirix li tenamit ut temuk erib nach riquin li tenamit. Acak yokex chi oybeni nc joke tex-oc chi pletic. 5 Lain ut eb li soldado jun chol chic toxic nach riquin li tenamit. Ut nak eb li cuanqueb sa li tenamit Hai techalk chi pletic kiquin jo xexbanu xben cua, lao toelelik chiruheb. 6 Eb aan toeralina xban nak texcoxla nak yoko chi elelic jo kacul xben cua. 7 Laex teril nak ac xeel sa li tenamit Hai. Tojonak tex-elk chak sa li naajej li mukmukex cui ut tex-oc sa li tenamit chi pletic xban nak li Kacua le Dios tixkaxtesi sa eruk li tenamit aan. 8 Ut nak acak xex-oc, tecat li tenamit aan jo xye li Kacua. Ain le taklanquil tinque, chan laj Josu. 9 Chirix chic aan laj Josu quixtaklaheb lix soldado re nak texic chixmukbal ribeb sa jun li naajej li cuan sa xyi li cuib chi tenamit Betel ut Hai. Ut laj Josu quicana sa xyankeb li jun chol chic lix soldado chiru li kojyi n aan. 10 Cuulajak chic laj Josu quicuacli toj ekela ut quixchutub lix soldado. Ut laj Josu rochbeneb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel, aan eb li quecamoc be chiruheb li soldado nak quecoeb chi pletic riquineb laj Hai. 11 Ut eb li soldado li quecoeb chi pletic rochben laj Josu quecuulac nach riquin li tenamit ut quexyi b lix muhebaleb sa li ru taka sa li norte li cuan chiru li oquebal re li tenamit. 12 O b mil (5,000) tana li soldado li quixtaklaheb re texmuk rib sa li naajej li cuan sa li oeste sa xyi li cuib chi tenamit Bet-el ut Hai. 13 Jocain nak quixjach ruheb lix soldado laj Josu. Jun chutal quecana sa li norte cuan cui lix muhebaleb. Ut li jun chutal chic mukmuqueb chirix li tenamit Hai sa li oeste. Ut chiru li kojyi n aan laj Josu rochbeneb lix soldado quecube sa li ru taka. 14 Nak eb laj Josu cuanqueb sa li ru taka, li rey re li tenamit Hai quirileb. Ut sa junpat quixchutubeb lix soldado re nak texic chi pletic riquineb laj Israel sa li ru taka Jordn. Abanan inca quexnau nak cuanqueb ta yijach lix soldado eb aj Israel mukmuqueb chirix lix tenamiteb. 15 Laj Josu ut eb lix soldado quexbanu rib jo yoqueb chi elelic chiruheb li soldado re li tenamit Hai. Eb aan quecoeb sa li be li naxic sa li chaki choch. 16 Chixjunileb li soldado li cuanqueb Hai quexchutub rib re teralinaheb lix soldado laj Josu. Xban ralinanquileb lix soldado laj Josu, chixjunileb quexcanab lix tenamit. 17 Ut ma jun

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

379

JOSU8

chic li cui nk quicana sa li tenamit Hai chi moco sa li tenamit Bet-el. Chixjunileb ban quecoeb chiralinanquileb laj Israel. Ut quexcanab lix tenamiteb chi ma ani chic tailok re. 18 Ut li Kacua Dios quixye re laj Josu: Taksi la chi ch cuan sa la cuuk re xyebal reheb nak teoc sa li tenamit xban nak lain tinkaxtesi ere li tenamit Hai, chan. Laj Josu quixtaksi lix chi ch cuan sa ruk sa xben li tenamit Hai. 19 Ut eb li soldados li mukmuqueb chak chirix li tenamit nak queril nak quixtaksi lix chi ch laj Josu sa junpat queel chak ut queoc sa li tenamit ut querechani. Ut sa junpat queoc xcatbal li tenamit. 20 Ut eb li soldado re li tenamit Hai queiloc chirixeb ut quexque retal nak lix tenamiteb yo chi catc. Yo chi takec lix sibel sa choxa. Maca chic quiru quexbanu. Ma bar chic quiru queelelic xban nak eb li soldado aj Israel li yoqueb chi elelic toj sa li chaki choch, quesuki sa xbeneb ut queoc chi pletic riquineb. 21 Laj Josu ut eb lix soldados queril nak eb li soldados li mukmuqueb chak ac xeoc sa li tenamit chixcatbal. Eb lix soldado laj Josu quesuki ut queoc chi pletic riquineb li soldado re li tenamit Hai. 22 Ut eb li soldados li queoc chixcatbal li tenamit queel chak sa li tenamit ut queoc ajcui chi pletic re nak eb li soldados aj Hai inca naru teelelik. Quecana ban sa xyiheb laj Israel ut quilajecamsi c chixjunileb. Ma jun chic quecole. 23 Caaj cui li rey re li tenamit Hai inca quicamsi c. Quichape ban ut quicame riquin laj Josu. 24 Nak querake chixcamsinquileb chixjunileb li soldado li quealinan reheb toj sa li chaki choch, eb li soldados aj Israel quesuki cuichic sa li tenamit ut quexcamsiheb li jo quial chic quecana sa li tenamit Hai. 25 Cablaju mil (12,000) xquialeb chixjunileb li quecamsi c sa li cutan aan nak quexsach chi junaj cua li tenamit Hai, jo cui nk jo ixk. 26 Laj Josu inca quixcubsi lix chi ch ut eb lix soldados inca quexcanab pletic toj retal queoso chixjunileb li cuanqueb sa li tenamit Hai. 27 Abanan chixjunileb lix quetomk ut chixjunil li caru cuan reheb laj Hai, quexxoc laj Israel chok reheb jo quixye li Dios re laj Josu. 28 Laj Josu ut eb lix soldados quexcat li tenamit Hai. Quexpoi chi junaj cua toj chalen anakcuan. 29 Ut li rey li quicuan sa li tenamit Hai, yatzbil quexbanu re. Ut quixnumsi li cutan chi tuytu aran. Nak qui-ecuu laj Josu quixtakla xcubsinquil li camenak re texcut sa li oquebal re li tenamit. Ut quextub nabal li pec sa xben. Toj tubtu ajcui li pec aan toj chalen anakcuan. 30 Laj Josu quixyi b jun li artal sa li tzul Ebal re xlokoninquil li Kacua lix Dioseb laj Israel. 31 Eb laj Israel quexbanu jo quiyehe reheb xban laj Moiss laj canjel chiru li Kacua. Quexyi b li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU8,9

380

artal jo tzi banbil sa li chakrab li quiquehe re laj Moiss. Quexyi b li artal riquin pec inca ti cobresinbil ru chi moco juchbil riquin chi ch. Ut quexcat lix mayejeb sa xben li artal chiru li Kacua. Quemayejac re xcambal ribeb sa usilal riquin li Kacua. 32 Ut aran chiruheb chixjunileb, laj Josu quixjuch chiruheb li pec li chakrab li quiquehe re laj Moiss. 33 Ut chixjunileb laj Israel, rochbeneb li nequecamoc be chiruheb jo eb ajcui li cuanqueb xcuanquil, ut eb laj rakol atin, jo eb ajcui li jalan xtenamiteb, quexakli sa xca pacalil li Loklaj Cax li cuan cui lix contrato li Dios. Yoqueb chi iloc cuanqueb cui laj levita laj tij li yoqueb chi pakonc re li Loklaj Cax. Jun jachal li tenamit cuanqueb sa xjayal li tzul Gerizim ut li jun jachal chic cuanqueb sa xjayal li tzul Ebal. Quexbanu jo quiyehe reheb junxil xban laj Moiss laj canjel chiru li Dios re nak teosobtesi k xban li Kacua. 34 Ut laj Josu quiril xsa li chakrab chiruheb. Quiril chi tzakal chixjunil li tzi banbil sa li chakrab chirix li osobtesi c ut li majecuac. 35 Laj Josu quiril xsa li chakrab chiruheb li tenamit. Ma jun li atin li quixtzi ba laj Moiss inca ta qui-ile chiruheb chixjunileb laj Israel, jo cui nk, jo ixk, jo cocal, joeb ajcui li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa xyankeb laj Israel.

li rey li cuanqueb jun pacal li nima Jordn sa li oeste querabi resil li caru quexbanu laj Israel. Eb li rey aan cuanqueb sa eb li naajej li tzul ru ut li ru taka ut cuanqueb ajcui chire li Palau Mediterrneo chiru li naajej Lbano. Aaneb laj heteo, eb laj amorreo, eb laj cananeo, eb laj ferezeo, eb laj heveo ut eb laj jebuseo. 2 Chixjunileb aan quexcub rib re nak teoc chi pletic sa comonil riquin laj Josu ut eb lix soldado. 3 Eb laj heveo li cuanqueb Gaban querabi resil chixjunil li quixbanu laj Josu riquineb li tenamit Jeric ut Hai. 4 Quexcub ru chanru nak texbalakiheb laj Israel. Texbanu rib nak aaneb li yoqueb chi xic chi atinac sa xcaba lix tenamiteb. Quexsic xtzacaemkeb ut quexque sa eb li kel coxtal ut quextaksi chirix lix bureb. Ut quexcam ajcui li bols tzum re li vino pejel ut xitinbileb. 5 Quexque kel xab chi rokeb xitinbileb ut quexque ajcui rakeb kel chirixeb. Ut lix tzacaemkeb li quexcam re texcua sa be mo ru. 6 Quecuulac Gilgal sa li naajej li yoqueb cui chi hilanc laj Israel. Ut quexye re laj Josu: Lao xochal sa najtil tenamit ut takaj nak tabanu junak contrato kiquin, chanqueb. 7 Ut eb laj Israel

1Eb

Eb li cristian li cuanqueb sa li tenamit Gaban quexbalaki laj Josu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

381

JOSU9

quexchakbe laj heveo ut quexye: Mare anchal nach cuanquex kiquin. Chanru nak takabanu junak contrato eriquin laex? 8 Eb laj Gaban quexye re laj Josu: Lao tocanjelak cheru, chanqueb re. Ut laj Josu quixye reheb: Anihex tzakal laex? Ut, bar xexchal chak? 9 Ut eb aan quechakoc ut quexye: Lao xochal chak sa najtil tenamit xban nak xkabi chixjunil li yo chixbanunquil li Kacua le Dios. Xkabi resil chixjunil li quilajxbanu chak aran Egipto. 10 Ut xkabi ajcui resil li quixbanu reheb li cuib chi rey li quecuan chok xreyeb laj amorreo li cuanqueb jun pacal li nima Jordn. Xkabi resil nak quesach ruheb li rey Sehn aran Hesbn ut laj Og, lix rey eb laj Basn, li quicuan Astarot. 11 Jocan nak eb li nequecamoc be sa kayank ut eb li kech tenamitil xexye ke: Camomak le tzacaemk ut ayukex riquineb laj Israel. Ut teye reheb nak lao tocanjelak chiruheb. Ut teye ajcui reheb nak lao takaj xbanunquil junak contrato riquineb. 12 Sa li cutan nak co-el chak sa li kochoch tik chi us li kacaxlan cua li kacam chak re takacua sa li be. Ut anakcuan ac xchakic ut mo chic ru. 13 Jocan ajcui li bols tzum toj ac nak kaque li vino chi sa ut anakcuan kel chic chi us. Ut xekelo li kak ut li kaxab xban xnajtil xochal cui chak, chanqueb. 14 Eb laj Israel quexchap lix cuaheb ut queril. Abanan inca quextzama chiru li Dios caru us texbanu. 15 Jocan nak laj Josu quixbanu li contrato re nak texcam rib sa usilal riquineb laj Gaban. Ut quixyechii reheb nak inca tixcamsiheb. Ut jocan ajcui quexbanu eb laj camol be sa xyankeb laj Israel. 16 Nak ac xnume chic oxib cutan xbanunquil li contrato riquineb laj Gaban, eb laj Israel querabi resil nak eb aan nach cuan lix naajeb riquineb. 17 Nak ac xnume oxib cutan chic quecoeb laj Israel chixsicbaleb sa lix tenamiteb. Eb li tenamit aan, aaneb Gaban, Cafira, Beerot, ut Quiriat-jearim. 18 Abanan eb laj Israel inca quexcamsiheb li tenamit aan xban nak eb laj camol be sa xyankeb laj Israel ac xexbanu li contrato riquineb sa xcaba li Kacua lix Dioseb. Jocan nak chixjunileb laj Israel yoqueb chixcuechinquil rixeb laj camol be sa xyankeb. 19 Chixjunileb laj camol be sa xyankeb quexye re li tenamit: Maca naru takabanu reheb xban nak ac xkabanu jun li contrato riquineb sa xcaba li Kacua Dios. 20 Inca takacamsiheb. Mare tachalk xjoskil li Dios sa kaben cui takaket li contrato li xkabanu riquineb. 21 Inca takacamsiheb. Abanan tecanak chok aj sicol si ut aj camol ha chok ke lao aj Israel, chanqueb laj camol be sa xyankeb laj Israel. Jocan quexbanu re nak texbanu li caru quexyechii reheb. 22 Ut chirix aan laj Josu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU9,10

382

quixbokeb laj Gaban ut quixye reheb: Caut nak xoebalaki? Caut nak xeye ke nak najt etenamit? Moco yal ta nak najt cuanquex kiquin. Nach ban cuanquex. 23 Xban nak xoebalaki, anakcuan tenebanbil li raylal sa eben. Laex texcanak jo mos junelic. Junes yococ si tebanu ut belanc ha nak taajmank ru li ha ut li si nak takalokoni li Dios, chan laj Josu. 24 Eb aan quexye re laj Josu: Lao xexkabalaki xban kaxiu. Xkabi resil nak li Kacua le Dios quixye re laj Moiss laj canjel chiru nak tixkaxtesi ere li naajej ain ut tesach ruheb chixjunileb li cuanqueb arin. Lao xkacoxla nak toecamsi. 25 Anakcuan takacanab kib rubel acuanquil. Banu li caru nacacoxla nak us xbanunquil, chanqueb laj Gaban. 26 Ut laj Josu inca quixcanabeb re nak tecamsi k xbaneb laj Israel. 27 Abanan quixqueheb chi canjelac jo mos. Queyococ si ut quebelan ha re tacanjelak chiruheb laj Israel ut re ajcui tacanjelak sa lix artal li Kacua Dios sa li naajej li quisique ru xban li Kacua. Ut toj chalen anakcuan aan ajcui li canjel li nequexbanu.

10

rey Adonisedec li cuan Jerusaln quirabi resil nak laj Josu quinumta sa xben li tenamit Hai ut quisach ru ut quixcamsi lix reyeb. Ut quirabi ajcui resil nak quixsach ru li tenamit Jeric ut quixcamsi li rey. Ut quirabi ajcui resil nak eb li cuanqueb aran Gaban quexbanu jun li contrato re nak texcam ribeb sa usilal riquineb laj Israel ut cuanqueb chic sa xyankeb. 2 Cajo nak quixucuac li rey nak quirabi aan xban nak li tenamit Gaban, aan nimla tenamit ut kaxal nim xcuanquil chiru li tenamit Hai. Ut chixjunileb li cui nk aan cauheb rib. 3 Jocan nak laj Adonisedec lix rey eb laj Jerusaln quixtakla xbokbaleb laj Hoham li rey re li tenamit Hebrn, ut laj Piream li rey re li tenamit Jarmut, ut laj Jafa li rey re li tenamit Laquis jo ajcui laj Debir li rey re li tenamit Egln. 4 Quixye reheb: Chalkex arin ut kachutubak kib chi pletic riquin li tenamit Gaban xban nak eb aan xexcam rib sa usilal riquin laj Josu ut riquineb laj Israel, chan. 5 Jocan nak quexchutub ribeb li ob chi rey reheb laj amorreo li cuanqueb sa eb li tenamit Jerusaln, Hebrn, Jarmut, Laquis ut Egln. Quexchutubeb lix soldado ut quecoeb chi pletic riquineb laj Gaban. Aran quexque lix muhebaleb nach riquin li tenamit Gaban re teoc chi pletic riquineb. 6 Ut eb li cuanqueb sa li tenamit Gaban quextakla xyebal re laj Josu toj aran Gilgal bar cuan cui lix muhebal: Takaj nak tatchalk chikatenkanquil lao aj canjel

1Li

Eb laj Israel quenumta sa xbeneb laj Amorreos

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

383

JOSU10

chacuu. Moacanab kajunes. Tatchalk chi junpat chikacolbal xban nak chixjunileb li rey reheb laj amorreo, li cuanqueb sa li tzul ru, xechal chi pletic kiquin. 7 Laj Josu qui-el chak Gilgal rochbeneb chixjunileb li soldado li cauheb rib chi pletic. 8 Ut li Kacua quixye re laj Josu: Matxucuac chiruheb aan xban nak lain tinkaxtesiheb sa acuuk ut ma jun reheb aan tenumtak sa aben, chan li Kacua. 9 Laj Josu qui-el Gilgal rochbeneb lix soldado. Chiru kojyi n quebec toj retal quecuulac nach riquin li tenamit Gaban. Maca sa xcholeb laj amorreo nak quecuulac chi pletic riquineb. 10 Li Kacua Dios quirocsi xxiuheb laj amorreo nak queril eb laj Israel. Ut nabaleb li cuanqueb Gaban quecamsi c. Ut li inca quecam, quealinac ut eb laj Israel quextakeheb toj sa li naajej Bet-horn. Ut cuanqueb cuichic li quecamsi c nak yoqueb chi numec sa eb li naajej Azeca ut Maceda. 11 Nak eb laj amorreo yoqueb chi elelic chiruheb laj Israel, li Kacua nabal li sakbach quixtakla chak sa xbeneb nak yoqueb chi cubec sa li tzul Bet-horn. Chanchan li ni nki pec. Ut kaxal cuichic nabal li quecam xban li sakbach chiru li quecamsi c chi chi ch xbaneb laj Israel. 12 Sa li cutan nak li Kacua quixkaxtesiheb laj amorreo sa rukeb laj Israel, laj Josu quiatinac riquin li Kacua chiruheb li tenamit ut quixye: Chixakli k li sake sa xben li naajej Gaban. Ut chixakli k li po sa xben li ru taka Ajaln, chan. 13 Li sake ut li po quexakli. Inca chic quebec toj retal nak quenumta laj Israel sa xbeneb li xic nequeiloc reheb. Ma inca ta bi tzi banbil retalil ain sa li hu li quixtzi ba laj Jaser nak li sake quixakli sa xyi li choxa cachin chic ma jun cutan ut inca quixseba rib chi oc? 14 Ma jun sut quiculman chi jocan jo li quiculman sa li cutan aan, chi moco junxil chi moco mokon. Li Dios quixsume lix tij laj Josu, usta yal cui nk, ut quixtenkaheb laj Israel chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc reheb. 15 Nak ac xculman ain, laj Josu rochbeneb lix soldado quesuki cuichic Gilgal sa lix muhebaleb. 16 Ut eb li ob chi rey queelelic ut quexmuk ribeb sa jun li ochoch pec aran Maceda. 17 Abanan cuan jun qui-iloc reheb ut quixye re laj Josu nak li ob chi rey mukmuqueb sa jun li ochoch pec aran Maceda. 18 Laj Josu quixye reheb li soldado: Tetolcosi ni nki pec re tetzap li oquebal re li ochoch pec ut teque aj cacalehom re li ochoch pec. 19 Abanan laex mebay erib. Mecanab ralinanquileb li xic nequeiloc ke. Texxic chirixeb ut tecamsiheb. Inca tecanabeb chi xic sa lix tenamiteb xban nak li Kacua Dios ac xkaxtesiheb sa eruk, chan laj Josu. 20 Nak laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU10

384

Josu ut eb laj Israel quexsach ru chi junaj cua eb laj amorreo, nabaleb li quecamsi c. Abanan cuanqueb ajcui junjunk queelelic. Eb aan quecoeb chixcolbaleb rib sa eb li tenamit li sutsuqueb sa tzac. 21 Ut chixjunileb lix soldado quesuki riquin laj Josu sa li naajej Maceda bar quexque cui lix muhebaleb. Ma jun quicamsi c sa xyankeb laj Israel. Ut ma jun sa li naajej aan quiraj xcuechinquileb laj Israel. 22 Laj Josu quixye reheb li soldados: Tehomak li oquebal re li ochoch pec ut terisiheb li ob chi rey, chan. 23 Jocan nak quexte li ochoch pec ut querisiheb lix reyeb li tenamit Jerusaln, Hebrn, Jarmut, Laquis, ut Egln. Ut quexcameb riquin laj Josu. 24 Nak ac cuanqueb li rey riquin laj Josu, quixtakla xbokbaleb chixjunileb li cui nk aj Israel. Quixye reheb li nequecamoc be sa xyankeb nak texxakab li rokeb sa xben lix cuxeb li rey. Ut jocan quexbanu. 25 Ut laj Josu quixye reheb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel: Mexxucuac chi moco chichinank echol. Cauhak ban echol xban nak jocain nak tixkaxtesiheb sa kuk li Kacua chixjunileb li xic nequeiloc ke, chan. 26 Chirix chic aan laj Josu quixcamsiheb li ob chi rey ut quixtakla xtuyubanquileb sa ruuj ob li che. Ut aran quexnumsi li cutan chi tuytu toj retal qui-ecuu. 27 Nak ac x-ecuu, laj Josu quixtakla xcubsinquileb li camenak. Ut quixye ajcui nak tecutek chak sa li ochoch pec bar quexmuk cui chak ribeb. Ut quexque ajcui ni nki pec sa li oquebal re li ochoch pec. Ut toj cuanqueb ajcui li pec aan chalen anakcuan. 28 Sa eb li cutan aan laj Josu ut eb lix soldado quepletic riquineb li cuanqueb sa li tenamit Maceda. Quenumta sa xbeneb ut quexcamsiheb. Ma jun chic quecana chi yoyo sa li tenamit aan. Jo nak quixcamsi lix reyeb laj Jeric, jocan cuichic quixbanu re lix reyeb laj Maceda. 29 Nak ac xsacheb ru li cuanqueb Maceda, laj Josu co aran Libna rochbeneb lix soldado ut quepletic riquineb li cuanqueb Libna. 30 Li Kacua Dios quixkaxtesi ajcui li tenamit aan sa rukeb laj Israel. Quexcamsi chi chi ch chixjunileb li cuanqueb sa li naajej aan. Ma jun chic quecana chi yoyo. Ut quexcamsi ajcui lix reyeb jo nak quexcamsi li rey re Jeric. 31 Nak laj Josu qui-el Libna rochbeneb lix soldados quecoeb Laquis chi pletic riquineb li cuanqueb sa li naajej aan. Ut quexyi b lix muhebaleb sa xcayabal li tenamit. 32 Ut sa xcab li cutan li Kacua quixkaxtesi li tenamit sa rukeb laj Israel. Jo nak quilajexcamsi chixjunileb sa li naajej Libna, jocan cuichic quexbanu aran Laquis. Ma jun chic quecana chi yoyo sa li tenamit aan. 33 Laj Horam li rey li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

385

JOSU10,11

cuan sa li tenamit Gezer co rochbeneb lix soldados chixtenkanquil li tenamit Laquis. Abanan laj Josu rochbeneb lix soldados quenumta sa xbeneb li tenamit aan toj retal quixsacheb ru chixjunileb. Ma jun chic quixcanabeb chi yoyo. 34 Chirix chic aan laj Josu qui-el Laquis rochbeneb lix soldados ut quecoeb Egln chi pletic. Ut quexyi b lix muhebaleb nach riquin li tenamit. 35 Sa li cutan aan, quenumta sa xbeneb laj Egln ut quilajexcamsiheb chi chi ch chixjunileb li cuanqueb aran. Ma jun chic quexcanabeb chi yoyo jo quexbanu aran Laquis. 36 Nak queel Egln, laj Josu rochbeneb lix soldados quecoeb Hebrn ut queoc chi pletic riquineb. 37 Queoc sa li tenamit Hebrn ut quenumta sa xben li rey joqueb ajcui chixjunileb li cuanqueb aran. Ut quenumta ajcui sa xbeneb li coc tenamit li cuanqueb sa li naajej aan. Quilajexcamsi chi chi ch chixjunileb li cuanqueb aran jo quexbanu aran Egln. Ma jun chic quexcanabeb chi yoyo. 38 Chirix chic aan laj Josu rochbeneb lix soldados quecoeb sa li tenamit Debir ut quepletic riquineb aan. 39 Queoc sa li tenamit ut quexcamsi li rey chi chi ch jo ajcui chixjunileb li cuanqueb aran. Ut quexsach ruheb chixjunileb li coc tenamit li cuanqueb chi nach. Quexcamsiheb chixjunileb li cuanqueb sa eb li tenamit aan jo quexbanu re li tenamit Hebrn ut Libna. Ma jun chic quexcanab chi yoyo. Jocain nak quexsach ru li tenamit Debir ut quexsach ru lix reyeb. 40 Jocain nak laj Josu quinumta sa xbeneb li rey li cuanqueb sa eb li naajej aan. Querechani chixjunileb li naajej li tzul ru, li naajej Neguev, jo ajcui eb li ru taka. Ut quexcamsiheb chixjunileb li cuanqueb aran, jo quiyehe reheb xban li Kacua lix Dioseb laj Israel. 41 Laj Josu ut eb lix soldados quexcamsiheb chixjunileb ut querechani chixjunil li naajej Cades-barnea toj sa li naajej Gaza. Ut querechani ajcui li naajej Gosn. Quicuulac toj sa li tenamit Gaban. 42 Sa li plet aan laj Josu quinumta sa xbeneb chixjunileb li rey ut querechani lix naajeb xban nak li Kacua yo chi tenkanc reheb laj Israel. 43 Ut laj Josu rochbeneb lix soldados quesuki cuichic aran Gilgal sa li naajej li yoqueb cui chi hilanc.

11

li rey Jabn li cuan sa li tenamit Hazor quirabi li caru quexbanu laj Israel, quixtakla xyebal resil re laj Jobab li rey li cuan sa li tenamit Madn. Ut quixtakla ajcui resil
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Nak

Eb laj Israel quenumta sa xbeneb li tenamit li quexchutub ribeb chi pletic riquineb

JOSU11

386

riquin li rey li cuan sa li tenamit Simrn jo ajcui li rey li cuan sa li tenamit Acsaf. 2 Ut quixtakla ajcui xyebal resil reheb li rey li cuanqueb sa li norte sa li naajej li tzul ru, li cuan cui li Palau Cineret, jo ajcui eb li rey li cuanqueb sa li sur sa li naajej Arab. Ut quixtakla resil reheb li cuanqueb sa li ru taka ut eb li cuanqueb sa li oeste sa li tenamit Dor. 3 Ut quixtakla ajcui xyebal resil reheb laj cananeo li cuanqueb sa xca pacalil li nima Jordn ut reheb laj amorreo, eb laj heteo, eb laj ferezeo, eb laj jebuseo, li cuanqueb sa li tzul ru jo eb ajcui laj heveo li cuanqueb nach riquin li tzul Hermn li cuan sa li naajej Mizpa. 4 Quexjunaji ribeb chixjunileb rochbeneb lix soldados re texic chi pletic riquineb laj Israel. Kaxal cuichic nabaleb. Chanchan xquial li samaib chire li palau. Ut nabaleb lix cacuayeb jo ajcui lix carruajeb re pletic. 5 Chixjunileb li rey ain quexchutub ribeb ut quecoeb chi pletic riquineb laj Israel. Ut quexyi b lix muhebaleb chire li palau Merom. 6 Li Kacua Dios quixye re laj Josu: Matxucuac chiruheb li cuanqueb Canan xban nak cuulaj ajcui jocain honal acak xecam chixjunileb xban nak lain tinkaxtesiheb sa eruk laex aj Israel. Tetok rokeb lix cacuayeb ut tecateb lix carruaje, chan li Dios. 7 Jocan nak laj Josu rochbeneb chixjunileb lix soldados quecoeb nach riquin li palau Merom chi pletic riquineb chi maca sa xcholeb. 8 Li Kacua quixqueheb laj Israel chi numtac sa xbeneb. Ut queralinaheb toj sa li nimla tenamit Sidn ut toj sa li naajej Misrefot-maim ut toj sa li ru taka Mizpa li cuan sa li este. Ut quexcamsi chixjunileb. Ma jun chic reheb quecana chi yoyo. 9 Laj Josu quixbanu jo quiyehe re xban li Kacua. Quixtok rokeb lix cacuayeb ut quixcateb lix carruaje. 10 Ut chirix aan quesuki laj Josu rochbeneb lix soldados ut queoc sa li tenamit Hazor ut quexcamsi lix reyeb. Li tenamit Hazor, aan li nim xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li tenamit jun chol chic. 11 Ut eb laj Israel quexcamsi chi chi ch chixjunileb li cuanqueb sa li naajej aan. Quexsach ru chi junaj cua. Maca chic quexcanab chi yoyo ut quexcat li tenamit. 12 Quexsach ruheb chi junaj cua chixjunileb li tenamit li queoquen chi pletic riquineb laj Israel ut quexcamsiheb chi chi ch jo ajcui lix reyeb jo quiyehe reheb xban laj Moiss laj canjel chiru li Dios. 13 Chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa xben bol inca quexcat eb laj Israel. Caaj cui li tenamit Hazor. 14 Eb laj Israel quilajexcamsi chixjunileb li cuanqueb sa eb li tenamit aan.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

387

JOSU11,12

Ma jun quexcanab chi yoyo. Ut quicana chok reheb lix quetomkeb ut chixjunil li caru reheb. 15 Jo quixye li Dios re laj Moiss laj canjel chiru, jocan qui-uxman xban nak laj Moiss quixye re laj Josu li caru quixye li Dios. Ut laj Josu quixbanu chi tzakal re ru li caru quiyehe re xban laj Moiss. Ma jun li quixye li Dios inca ta quixbanu laj Josu. 16 Jocan nak laj Josu quirechani chixjunil li naajej aan. Quirechani li naajej li tzul ru, ut li naajej Neguev, ut chixjunil li naajej Gosn ut eb li ru taka re Arab jo eb ajcui li tzul ut li ru taka li cuan Israel. 17 Li naajej li querechani naticla chak cuan cui li tzul Halac li cuan cui li naajej Seir ut nacuulac toj Baal-gad li cuan sa li ru taka li cuan Lbano nach riquin li tzul Hermn. Eb laj Israel quexchap chixjunileb li rey ut quexcamsiheb. 18 Laj Josu najt quipletic riquineb li rey aan. 19 Ma jun li tenamit quixcam rib sa usilal riquineb li ralal xcajol laj Israel. Caaj cui eb laj heveo li cuanqueb aran Gaban. Chixjunileb li jun chol chic tenamit riquin plet querechani. 20 Li Kacua quixcacuubresi lix choleb li tenamit li cuanqueb Canan re nak tepletik, re nak tesachek ruheb chixjunileb xbaneb laj Israel. Li Kacua Dios ac quixye re laj Moiss nak inca teril xtokobal ruheb. Texcamsiheb ban chixjunileb. 21 Ut eb laj Israel quexsach ajcui ruheb li ralal xcajol laj Anac li cuanqueb sa eb li naajej li tzul ru. Aaneb ain li naajej aan: Hebrn, Debir, Anab, ut eb li naajej tzul ru re Jud ut Israel. Quexsach ruheb chixjunileb li cuanqueb aran jo ajcui lix tenamiteb. 22 Ma jun chic ralal xcajol laj Anac quicana sa lix naajeb laj Israel. Abanan cuanqueb ajcui li quecana sa eb li tenamit Gaza, Gat ut Asdod. 23 Jocain nak laj Josu quirechani chixjunil lix naajeb, jo quiyehe re laj Moiss xban li Dios. Ut quixjequi li naajej reheb li cablaju xtepaleb laj Israel. Ut inca chic quicuan li plet sa eb li naajej aan.

12

ain li rey li quesache ruheb xbaneb laj Israel. Li naajej li quecuan cui, aan cuan jun pacal li nima Jordn sa xjayal li na-el cui li sake. Naticla cuan cui li nima Arnn. Nacuulac cuan cui li tzul Hermn ut sa chixjunil li naajej Arab li cuan sa li este. 2 Laj Sehn lix reyeb laj amorreos li cuan sa li tenamit Hesbn, aan nataklan sa xben li naajej li naticla chak Aroer li cuan chire

1Aaneb

Eb laj Israel quenumta sa xbeneb li rey li cuanqueb jun pacal li nima Jordn sa li este

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU12

388

li nima Arnn. Ut yijach re li ru taka ut yijach li naajej re Galaad. Nacuulac cuan cui li nima Jaboc sa li nubal re lix tenamiteb li ralal xcajol laj Amn. 3 Ut aan ajcui nataklan sa xbeneb li naajej li cuan sa li este, li cuan sa li ru taka nach riquin li nima Jordn. Naticla cuan cui li palau Cineret. Nacuulac cuan cui li palau Mar Muerto sa xjayal li tenamit Bet-jesimot li cuan sa li sur cuan cui li tzul Pisga. 4 Laj Og li rey re Basn, aan jun xcomoneb li quechal chak sa li naajej Refaim. Laj Og quicuan aran Astarot ut Edrei. 5 Aan quitaklan sa xbeneb li naajej ain. Quiticla chak cuan cui li tzul Hermn. Nacuulac cuan cui li naajej Salca, ut chixjunil li naajej Basn. Ut nacuulac sa li nubal re li naajej Gesur ut Maaca ut yijach re li naajej Galaad li nataklan cui laj Sehn li rey re Hesbn. 6 Junxil laj Moiss rochbeneb lix soldado quenumta sa xbeneb li rey Sehn ut li rey Og. Ut li naajej li querechani, laj Moiss quixjec reheb li jun tep chi ralal xcajol laj Rubn, reheb li jun tep chi ralal xcajol laj Gad ut reheb ajcui yijach xtepaleb li ralal xcajol laj Manass.

Eb li naajej aan cuanqueb jun pacal li nima sa li oeste li na-oc cui li sake. Naticla chak cuan cui li tenamit Baal-gad sa li ru taka Lbano. Nacuulac cuan cui li tzul Halac ut nacuulac cuan cui li naajej Seir. Ut li choch li querechani laj Josu quixjequi reheb chixjunjunkaleb lix tepaleb li ralal xcajol laj Israel. 8 Li naajej li quixjequi, aaneb ain: li tzul ru ut li ru taka re li nima Jordn, ut li chaki choch jo ajcui li cuan jun pacal, jo ajcui li naajej Neguev. Chixjunil li naajej ain, aan li quecuan cui eb laj heteo, eb laj amorreo, eb laj cananeo, eb laj ferezeo, ut eb laj heveo ut eb laj jebuseo. 9 Lix cabaeb li rey li quesache ruheb, aaneb ain: li rey re Jeric, li rey re Hai li cuan nach riquin Bet-el, 10 ut li rey re Jerusaln, li rey re Hebrn, 11 li rey re Jarmut, ut li rey re Laquis, 12 li rey re Egln, ut li rey re Gezer, 13 li rey re Debir, ut li rey re Geder, 14 li rey re Horma, ut li rey re Arad, 15 li rey re Libna ut li rey re Adulam, 16 li rey re Maceda, ut li rey re Bet-el, 17li rey re Tapa, ut li rey re Hefer, 18 li rey re Afec, ut li rey re Sarn, 19 li rey re Madn, ut li rey re Hazor, 20 li rey re Simronmern, ut li rey re Acsaf, 21 li rey re Taanac, ut li rey re Meguido, 22 li rey re Cedes, ut li rey re Jacneam li cuan sa xcuent Carmelo, 23 li rey re Dor, ut li rey re li tenamit Goim li cuan aran Gilgal, 24 ut li rey re li tenamit Tirsa. Junlaju xcacal (31) chixjunileb li rey li quesache ru xbaneb laj Israel.

7Aaneb ain li rey li quesache ruheb xban laj Josu rochbeneb lix soldados.

Eb laj Israel quenumta sa xbeneb li rey li quetaklan sa xbeneb li cuanqueb jun pacal li nima Jordn sa li oeste

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

389

JOSU13

13

ac ti x chic chi us laj Josu, li Kacua quixye re: Laat yocat chi ti xc chi us ut toj cuan nabal li naajej toj maji nequerechani. 2 Li naajej li maji nequerechani, aan lix naajeb laj filisteos ut lix naajeb laj gesureos. 3 Li naajej aan naticla chak sa li nima Sihor sa li este re li tenamit Egipto li nacuulac toj sa li nubal re li tenamit Ecrn li cuan sa li norte li nequexye nak reheb laj cananeos. Sa li naajej aan cuanqueb ob li rey. Ut aaneb li nequetaklan sa xbeneb laj filisteos li cuanqueb sa eb li tenamit Gaza, Asdod, Ascaln, Gat ut Ecrn, jo ajcui eb laj aveos; 4 chixjunil li naajej li cuan sa li sur lix naajeb laj cananeo, jo ajcui li naajej Mehara lix naajeb laj Sidn li nacuulac toj sa li tenamit Afec sa li nubal re lix naajeb laj amorreos; 5 ut lix naajeb laj giblita, ut chixjunil li naajej Lbano li cuan sa li este li nacuulac toj sa li tenamit Baal-gad li cuan sa li tzul Hermn sa li oquebal re li tenamit Hamat. 6 Lain texintenka chirisinquileb chi junaj cua sa li naajej Sidn. Tesach ruheb chixjunileb li cuanqueb sa li naajej tzul ru toj sa li naajej Lbano ut toj sa li naajej Misrefot-maim. Abanan tento nak tajequi riquin bulic li naajej reheb laj Israel jo xinye acue. 7 Li choch ain tajequi reheb li beleb xtepaleb laj Israel ut li yijach lix tepal li ralal xcajol laj Manass.

1Nak

Toj cuan li naajej maji nequerechani laj Israel

li ralal xcajol laj Rubn ut eb li ralal xcajol laj Gad ac xexcul lix chocheb jo eb ajcui li yijach chic li ralal xcajol laj Manass quexcul lix chocheb nak laj Moiss quixjequi lix chocheb jo quixye li Kacua. Li naajej li quexcul, aan cuan jun pacal li nima Jordn sa li este. 9 Li choch li quexcul eb aan naticla chak sa li tenamit Aroer li cuan chire li nima Arnn jo ajcui li tenamit li cuan sa li ru taka ut chixjunil li ru taka Medeba. Nacuulac toj sa li tenamit Dibn. 10 Jocan ajcui lix tenamit laj Sehn lix reyeb laj amorreo, li quicuan chok rey aran Hesbn, li quicuulac toj sa li nubal re lix naajeb laj Amn. 11 Ut quijequi c ajcui reheb li naajej Galaad ut lix tenamiteb laj gesureos ut lix naajeb laj maacateos, ut chixjunil li tzul Hermn ut chixjunil li naajej Basn. Nacuulac toj sa li tenamit Salca. 12 Quexcul chok

8 Eb

Aaneb ain li naajej li quixjequi laj Moiss

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU13

390

reheb chixjunil li naajej Basn, li quicuan rubel xcuanquil laj Og, li quicuan chok rey aran Astarot ut Edrei. Laj Og, aan jun reheb laj refatas, li quecole nak laj Moiss quinumta sa xbeneb nak quirisiheb sa li naajej aan. 13 Caaj cui eb li ralal xcajol laj Gesur ut eb li ralal xcajol laj Maaca inca queisi c sa lix naajeb xbaneb laj Israel. Quecana ban chi cuanc sa xyankeb toj chalen anakcuan. 14 Lix tepaleb li ralal xcajol laj Lev inca quiquehe xnaajeb xban laj Moiss xban nak eb aan tento nak tetzak xcomon li mayej li nacatman chiru li Kacua lix Dioseb laj Israel jo quiyehe reheb xban li Dios. 15 Laj Moiss quixjequi li naajej ain reheb li ralal xcajol laj Rubn a yal chanru xquial li junjunk chutal. 16 Li naajej li quixque reheb, aan naticla chak sa li naajej Aroer. Nacuulac cuan cui li nima Arnn. Ut quixque ajcui reheb li tenamit li cuan sa xyi li ru taka ut chixjunil li ru taka li cuan Medeba. 17 Quexcul ajcui li naajej Hesbn ut chixjunil li tenamit li cuanqueb sa li ru taka xcuent Hesbn. Aaneb ain li coc tenamit: Dibn, Bamotbaal, Bet-baal-men, 18 Jahaza, Cademot, Mefaat, 19 Quiriataim, Sibma, Zaret-sahar li cuan sa xben bol cuan cui li ru taka, 20 Betpeor, li tzul Pisga, ut Bet-jesimot. 21 Quexcul ajcui chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa li ru taka ut li naajej li quecuan rubel xcuanquil li rey Sehn, lix reyeb laj amorreo li quicuan chok rey aran Hesbn. Laj Moiss quenumta sa xbeneb laj Sehn ut eb li quetenkan re laj Sehn chi taklanc sa li naajej Madin. Aaneb laj Evi, laj Requem, laj Zur, laj Hur, ut laj Reba. 22 Nabaleb li cristian li quecamsi c xbaneb laj Israel. Sa xyankeb aan, cuan laj Balaam laj ke, li ralal laj Beor. 23 Li nubal re li naajej li querechani li ralal xcajol laj Rubn, aan li nima Jordn. Aaneb ain li tenamit rochbeneb li coc naajej li quiquehe chok reheb li ralal xcajol laj Rubn, a yal chanru xquialeb li junjunk chutal. 24 Laj Moiss quixque xnaajeb li ralal xcajol laj Gad, a yal chanru xquialeb li junjunk chutal. 25 Aan ain li naajej li quiquehe reheb: li naajej Jazer ut chixjunileb li tenamit li cuanqueb Galaad, ut yijach lix naajeb li ralal xcajol laj Amn. Nacuulac toj sa li tenamit Aroer li cuan chiru li naajej Rab. 26 Li naajej aan nacuulac cuan cui li tenamit Hesbn ut toj sa li naajej Ramat-mizpa ut sa li tenamit Betonim. Nacuulac cuan cui li tenamit Mahanaim. Nacuulac toj cuan cui li tenamit Debir. 27 Jo ajcui li tenamit Bet-aram li cuan sa li ru taka, li tenamit Bet-nimra, ut eb li tenamit Sucot ut Zafn.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

391

JOSU13,14

Aaneb ain li yijach chic li naajej li quicuan rubel xcuanquil laj Sehn li quicuan chok rey aran Hesbn. Sa li oeste, lix nubal li naajej aan, aan li nima Jordn. Ut sa li norte lix nubal, aan li palau Cineret. 28 Aaneb ain li tenamit rochbeneb li coc naajej li quiquehe chok reheb li ralal xcajol laj Gad, a yal chanru xquialeb li junjunk chutal. 29 Laj Moiss quixque xnaajeb li yijach li ralal xcajol laj Manass, a yal chanru xquialeb li junjunk chutal. 30 Li naajej aan naticla chak toj sa li tenamit Mahanaim, ut quiquehe reheb chixjunil li naajej Basn, ut chixjunil li naajej li quicuan rubel xcuanquil laj Og lix reyeb laj Basn, ut chixjunileb li coc tenamit li cuanqueb sa xcuent Jair, li cuan sa li naajej Basn. Oxcal (60) chixjunil li tenamit li quiquehe reheb li yijach li ralal xcajol laj Manass. 31 Yijach li naajej Galaad quiquehe reheb ut li nimla tenamit Astarot jo ajcui li nimla tenamit Edrei, li quecuan rubel xcuanquil laj Og, lix reyeb laj Basn. Chixjunil li naajej ain quiquehe reheb yijach li ralal xcajol laj Maquir, li ralal laj Manass, a yal chanru xquialeb li junjunk chutal. 32 Laj Moiss quixjequi reheb laj Israel li ru taka Moab, li cuan sa li este jun pacal li nima Jordn, li nacana sa xcayabal li tenamit Jeric. 33 Laj Moiss inca quixque xchocheb li ralal xcajol laj Lev. Quixye reheb: Li Kacua li kaDios lao aj Israel, aan li terechani jo quixye li Kacua ere, chan.

14

naajej Canan quiquehe chok reheb laj Israel xbaneb laj Eleazar laj tij, ut laj Josu li ralal laj Nun, rochbeneb li nequecamoc be sa xyankeb lix tepaleb li ralal xcajol laj Israel. 2 Riquin bu lic quijequi c reheb li naajej aan, jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua Dios. Quexjequi reheb li beleb tep li ralal xcajol laj Israel ut li yijach chic li ralal xcajol laj Manass. 3 Li cuib tep chi ralal xcajol laj Israel ac xexcul li reheb aan jun pacal li nima Jordn rochbeneb li yijach li ralal xcajol laj Manass. Eb li ralal xcajol laj Lev inca quiquehe xchocheb. 4 Cuib tep li ralal xcajol laj Jos. Aaneb li ralal xcajol laj Manass ut eb li ralal xcajol laj Efran. Ut inca quequehe xchocheb li ralal xcajol laj Lev. Caaj cui quiquehe xnaajeb bar naru tecuank sa eb li tenamit ut quiquehe ajcui xnaajeb re texquiresi xquetomkeb. 5 Eb laj Israel quexjequi li choch jo quiyehe re laj Moiss xban li Kacua.

1Li

Laj Josu quixjequi li naajej Canan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU14

392 Li naajej Hebrn, aan li quiquehe re laj Caleb ut reheb li ralal xcajol

jun li cutan quecuulac Gilgal li ralal xcajol laj Jud chi atinac riquin laj Josu. Laj Caleb, li ralal laj Jefone, Cenaz xtenamit, quixye re laj Josu: Laat ac nacanau li caru quixye li Kacua re laj Moiss, laj canjel chiru, nak quiatinac riquin sa li naajej Cades-barnea chacuix laat ut chicuix ajcui lain. 7Cacal (40) chihab cuan cue nak cuanquin Cades-barnea ut laj Moiss laj canjel chiru li Dios quinixtakla chak chirilbal li naajej ain. Ut nak quinsuki quincholob chi tzakal chiru li caru quicuil chak sa li naajej aan ut li caru cuan sa inchol. 8 Eb li quecuulac chicuix quexque xxiuheb li tenamit riquin li caru quexye chirix li naajej aan. Abanan lain quinbanu jo li quixye li Kacua lin Dios. 9 Sa li cutan aan laj Moiss quixye cue chi jocain: Chi yal tinye acue, li naajej li bar xatnume cui, acuehak laat ut rehakeb ajcui la cualal acajol chi junelic, xban nak xabanu li caru quiyehe acue xban li Kacua lin Dios, chan. 10 Anakcuan ac xnume ob roxcal (45) chihab nak li Dios quixye ain re laj Moiss nak toj yoqueb chak chi numec sa li chaki choch eb laj Israel. Jo quixyechii chak cue, chalen anakcuan toj yo chixquebal inyuam. Anakcuan ob rocal (85) chihab chic cuan cue. 11 Abanan lin metzeu toj cuan ajcui anakcuan jo sa li cutan aan nak quinixtakla laj Moiss chixquebal retal li naajej. Chanru lin metzeu sa li cutan aan, jocan ajcui xcacuilal inmetzeu anakcuan. Toj cau cuib re xic chi pletic, malaj ut re xbanunquil li caru tincuaj. 12 Jocan nak nintzama chacuu nak taque chok cue li naajej li tzul ru jo quixyechii chak cue li Kacua. Laat ac nacanau nak cuanqueb li ralal xcajol laj Anac sa li naajej aan. Cuanqueb ni nki tenamit ut cauheb rib chi pletic. Abanan lain ninnau nak li Dios tacuank cuiquin ut tinixtenka chirisinquileb sa li naajej aan jo quixye chak cue, chan laj Caleb. 13 Ut laj Josu quixye re laj Caleb li ralal laj Jefone: A taxak li Dios chi-osobtesi nk acue, chan. Ut quixque li tenamit Hebrn re aan ut reheb ajcui li ralal xcajol. 14 Jocan nak li tenamit Hebrn quicana chok re laj Caleb li ralal laj Jefone aj cenezeo. Ut quicana ajcui reheb li ralal xcajol toj chalen anakcuan xban nak laj Caleb quixbanu chi tzakal li quiraj li Kacua, lix Dios eb laj Israel. 15 Najter ke cutan lix caba li tenamit Hebrn, aan Quiriat-arba, xban nak laj Arba, aan jun cui nk kaxal nano ru sa xyankeb laj anaceos. Ut nak ac xerechani li tenamit Hebrn, inca chic quicuan li plet sa li naajej aan.

6 Sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

393

JOSU15

15

ain li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Jud riquin bulic, a yal chanru xquialeb li junjunk chutal: Li naajej aan naticla chak sa li nubal re li naajej Edom. Nacuulac sa li sur toj sa li chaki choch re Zin. 2 Ut li nubal li cuan sa li sur, aan nacuulac cuan cui li palau Mar Muerto xcaba. 3 Sa li sur nacuulac cuan cui li tzul Acrabim ut nacuulac toj sa li chaki choch aran Zin, ut toj sa li tenamit Cades-barnea. Ut nacuulac toj Hezrn ut nacuulac ajcui sa li tzul Adar. Toj sa li naajej Carca naxque chak vuelt. 4 Nacuulac cuan cui li naajej Asmn, ut nacuulac cuan cui li nima re Egipto ut nocoxrakek cuan cui li palau Mediterrneo. Aan ain li nubal li nacana sa li sur. 5 Ut li nubal sa li este, aan li palau Mar Muerto. Nacuulac toj sa li naajej na-oc cui li nima Jordn. Ut aran naticla li nubal li cuan sa li norte. 6 Naxic toj sa li naajej Bethogla ut nacuulac toj sa li naajej Bet-arab. Ut naxic toj cuan cui li sakonac li cuan sa lix naaj laj Bohn li ralal laj Rubn. 7 Chirix aan naxic sa li naajej Debir cuan cui li ru taka Acor. Naxque chak vuelt sa li naajej Gilgal li cuan sa xcayabal li tzul Adumn, li cuan sa li sur re li nima. Ut naxic sa li yuam ha En-semes xcaba ut nocox-elk cuan cui li yuam ha Rogel. 8 Li nubal ain naxic toj sa li ru taka cuan cui lix naaj li ralal laj Hinom. Li naajej aan nacana sa li sur li cuanqueb cui laj jebuseo. Aan li Jerusaln. Li nubal nacuulac sa xben li tzul li cuan sa xcayabal li ru taka re Hinom li nacana sa li oeste re li ru taka li cuan xcuent Refaim, li nacana sa li norte. 9 Li nubal naxque chak vuelt sa xben li tzul ut nacuulac cuan cui li yuam ha li cuan Neftoa. Ut nacuulac ajcui toj sa eb li tenamit li cuanqueb sa li tzul Efrn, ut nocoxnumek sa li naajej Baala, li nequexye ajcui Quiriat-jearim re. 10 Aran Baala, lix nubal li naajej ain naxque chak vuelt ut naxic sa li oeste sa li tzul Seir ut nanume chixcatk li tzul Jearim. Nacuulac toj Quesaln, li nacana sa xcayabal li norte. Nacuulac toj Bet-semes ut nocoxnumek sa li tenamit Timna. 11 Ut li nubal sa li norte naticla chak sa li tzul Ecrn. Naxic toj sa li naajej Sicrn. Nocoxnumek sa li tzul Baala ut nocoxnumek sa li naajej Jabneel ut nocoxrakek sa li palau Mediterrneo. 12 Li nubal re lix naajeb laj Jud sa li oeste, aan li palau Mediterrneo. Ain li naajej li quijequi c reheb li ralal xcajol laj Jud, a yal chanru xquialeb li junjunk chutal.

Aaneb ain li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Jud


1Aaneb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU15

394 Laj Caleb quirechani li naajej Hebrn ut Debir

Josu quixque xnaaj laj Caleb sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud. Laj Caleb aan li ralal laj Jefone. Quiquehe lix naaj jo quiyehe re laj Josu xban li Dios. Li naajej li quiquehe re, aan Quiriat-arba li nequexye ajcui Hebrn re. Li tenamit aan, aan lix tenamiteb li ralal xcajol li nimla cui nk aj Anac xcaba. 14 Ut laj Caleb quirisiheb sa li naajej aan li oxib chi ralal laj Anac. Aaneb laj Sesai, laj Ahimn ut laj Talmai. 15 Nak ac quirechani lix naajeb aan, co chirisinquileb li cuanqueb sa li tenamit Debir. (Li tenamit Debir, Quiriat-sefer nequexye re junxil.) 16 Laj Caleb quixye: Li ani taxic chi pletic ut tarechani li tenamit Quiriat-sefer, lain tinque lix Acsa lin rabin chok rixakil, chan. 17 Ut laj Otoniel li ralal laj Cenaz, aan li quiechanin chak re li tenamit. Jocan nak laj Caleb quixque lix Acsa chok rixakil laj Otoniel. Laj Cenaz, lix yucua, aan li ri tzin laj Caleb. 18 Nak ac xiqueb re sa rochocheb, laj Otoniel quixye re lix Acsa nak tixtzama chiru lix yucua nak tixque xchoch re auc. Ut lix Acsa quicube chirix lix bur. Ut laj Caleb quixye re: Ca raj ru tacuaj? chan. 19 Ut lix Acsa quixye: Nintzama junak usilal chacuu. Taqueheb li yuam ha cue xban nak li naajej li xintzak li cuan sa xcuent Neguev, junes chaki choch, chan. Ut laj Caleb quixqueheb li yuam ha re, li cuan takec jo ajcui li cuan taka.

13 Laj

ain li naajej li quijequi c reheb li ralal xcajol laj Jud, a yal chanru xquialeb li junjunk chutal. 21 Li tenamit li quiquehe reheb, li cuan sa li sur, aan li cuan sa li nubal re li tenamit Edom. Aaneb ain lix cabaeb: Cabseel, Edar, Jagur, 22 Cina, Dimona, Adaba, 23 Cedes, Hazor, Itnn, 24 Zif, Telem, Bealot, 25 Hazor-hadata, Queriot ut Hezrn li nequexye ajcui Hazor re, 26 Amam, Sema, Molada, 27Hazargada, Hesmn, Bet-pelet, 28 Hazar-sual, Beerseba, Bizotia, 29 Baala, Iim, Esem, 30 Eltolad, Quesil, Horma, 31 Siclag, Madmana, Sansana, 32 Lebaot, Silhim, An ut Rimn. Beleb xcacal (29) chixjunileb li tenamit li quiquehe reheb rochbeneb li coc calebal. 33 Ut sa eb li ru taka, aaneb ain li tenamit li quiquehe reheb: Estaol, Zora, Asena, 34 Zanoa, En-ganim, Tapa, Enam, 35 Jarmut, Adulam, Soco, Azeca, 36 Saaraim, Aditaim, Gedera ut Gederotaim. Calaju (14) chixjunileb li

20Aaneb

Aaneb ain xcabaeb li tenamit li quetzak li ralal xcajol laj Jud

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

395

JOSU15,16

tenamit ain, li quiquehe reheb, rochbeneb li coc calebal. 37Jocan ajcui eb li tenamit Zenn, Hadasa, Migdal-gad, 38 Dilen, Mizpa, Jocteel, 39 Laquis, Boscat, Egln, 40 Cabn, Lahmam, Quitlis, 41 Gederot, Bet-dagn, Naama ut Maceda. Cuaklaju (16) chixjunileb li tenamit li quiquehe reheb, rochbeneb li coc calebal. 42 Libna, Eter, Asn, 43 Jifta, Asena, Nezib, 44 Keila, Aczib ut Maresa. Beleb chixjunileb li tenamit li quiquehe reheb, rochbeneb li coc calebal. 45 Jocan ajcui li naajej Ecrn rochbeneb li tenamit ut li coc calebal. 46 Naticla chak cuan cui li tenamit Ecrn ut nacuulac cuan cui li palau Mediterrneo ut chixjunil li naajej li cuan chixcatk li tenamit Asdod rochbeneb chixjunileb li coc calebal. 47Li naajej Asdod rochbeneb li tenamit ut eb li coc calebal, li naajej Gaza rochbeneb li tenamit ut eb li coc calebal. Nacuulac cuan cui li nima re Egipto ut nacuulac cuan cui li palau Mediterrneo. 48 Ut sa eb li naajej li tzul ru, quiquehe ajcui reheb li naajej ain: Samir, Jatir, Soco, 49 Dana, Quiriat-sana li nequexye ajcui Debir re, 50 Anab, Estemoa, Anim, 51 Gosn, Holn, ut Gilo. Junlaju chixjunileb li tenamit li quiquehe reheb rochbeneb li coc calebal. 52 Arab, Duma, Esn, 53 Janum, Bet-tapa, Afeca, 54 Humta, Quiriat-arba li nequexye ajcui Hebrn re, ut Sior. Beleb chixjunileb li tenamit li quiquehe reheb rochbeneb li coc calebal. 55 Man, Carmel, Zif, Juta, 56 Jezreel, Jocdeam, Zanoa, 57Can, Gabaa ut Timna. Lajeb chixjunileb li tenamit li quiquehe reheb rochbeneb li coc calebal. 58 Halhul, Bet-sur, Gedor, 59 Maarat, Bet-anot ut Eltecn. Cuakib chixjunileb li tenamit li quiquehe reheb rochbeneb li coc calebal. 60 Quiriat-baal li nequexye ajcui Quiriat-jearim re, ut Rab. Cuibeb chixjunileb li tenamit li quiquehe reheb rochbeneb li coc calebal. 61 Sa li chaki choch quiquehe ajcui reheb li naajej ain: Bet-arab, Midn ut Secaca. 62 Li tenamit Nibsn ut li tenamit li na-el cui li atzam jo ajcui li tenamit En-gadi. Cuakib chixjunileb li tenamit li quiquehe reheb rochbeneb li coc calebal. 63 Abanan eb li ralal xcajol laj Jud inca queru risinquileb laj jebuseo sa li tenamit Jerusaln. Eb laj jebuseo toj cuanqueb sa li tenamit Jerusaln toj chalen anakcuan rochbeneb li ralal xcajol laj Jud.

16

ain li naajej li quetzak li ralal xcajol laj Jos riquin bulic. Naticla chak sa li este cuan cui li nima Jordn. Nacuulac cuanqueb cui li yuam ha Jeric. Naxic toj sa li chaki
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Aaneb ain li naajej li quetzak eb li ralal xcajol laj Efran


1Aan

JOSU16,17

396

choch ut li tzul ru li cuan sa xyi Jeric ut Bet-el. 2 Nocox-elk Bet-el li nequexye ajcui Luz re, ut naxic toj sa li tenamit Atarot sa lix naajeb laj arquitas. 3 Naxic toj sa li oeste sa lix naajeb laj jafletitas. Nacuulac toj sa li nubal re li tenamit Bet-horn. Nacuulac cuan cui li tenamit Gezer ut nocox-elk cuan cui li palau Mediterrneo. 4 Aaneb ain li naajej li quetzak li ralal xcajol laj Manass ut eb li ralal xcajol laj Efran, li cuib chi ralal laj Jos. 5 Aan ain li naajej li quexcul eb li ralal xcajol laj Efran, a yal chanru xquialeb li junju nk chutal: Li nubal sa li este naticla chak sa li tenamit Atarot-adar. Nacuulac toj Bet-horn li cuan sa xben bol. 6 Ut sa li norte naticla chak cuan cui li palau Mediterrneo. Nacuulac sa eb li tenamit Micmetat. Naxque vuelt ut naxic sa li este toj sa li tenamit Taanat-silo ut nocoxnumek sa li tenamit Janoa. 7 Naxic toj sa eb li tenamit Atarot ut Naarat. Nacuulac toj sa li tenamit Jeric ut nocox-elk cuan cui li nima Jordn. 8 Li nubal aan naticla sa li tenamit Tapa ut nacuulac cuan cui li nima Can ut cuan cui li palau Mediterrneo. Aan ain li naajej li quijequi c reheb li ralal xcajol laj Efran, a yal chanru xquialeb li junjunk chutal. 9 Cuanqueb ajcui cuib oxib li tenamit ut li coc calebal li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Efran sa lix naajeb li ralal xcajol laj Manass. 10 Eb li ralal xcajol laj Efran inca querisiheb laj cananeos li cuanqueb sa li tenamit Gezer. Toj cuanqueb ajcui sa li tenamit aan rochbeneb li ralal xcajol laj Efran. Abanan tento nak tetojok.

17

quebulic chirix li naajej li tixcul laj Manass li xben ralal laj Jos. Laj Maquir, aan li xben ralal laj Manass. Laj Maquir, aan lix yucua laj Galaad. Eb li ralal xcajol laj Maquir cauheb rib chi pletic. Jocan nak querechani li naajej Galaad ut Basn. 2 Ut quebulic ajcui chirix li naajej li texcul li jun chol chic li ralal xcajol laj Manass, a yal chanru xquialeb li junjunk chutal. Aaneb ain li queculuc re li naajej li cuan jun pacal li nima Jordn sa li oeste: laj Abiezer, laj Helec, laj Asriel, laj Siquem, laj Hefer, ut laj Semida. Eb li cui nk ain, aaneb li ralal laj Manass ut lix yucuachineb, aan laj Jos. Ut eb aan quecuan ralal xcajol. 3 Laj Manass, aan xyucua laj Maquir. Laj Maquir, aan xyucua laj Galaad. Laj Galaad, aan xyucua laj Hefer. Ut laj Hefer, aan xyucua

Aaneb ain li naajej li quexcul eb li ralal xcajol laj Manass


1Ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

397

JOSU17

laj Zelofehad. Abanan laj Zelofehad inca quicuan ralal. Junes xrabin. Aaneb ain xcabaeb lix rabin: lix Maala, lix Noa, lix Hogla, lix Milca ut lix Tirsa. 4 Eb li ixk ain quecoeb riquineb laj Eleazar laj tij ut laj Josu li ralal laj Nun, rochbeneb li nequecamoc be sa xyankeb li tenamit ut quexye reheb: Li Kacua Dios quixye re laj Moiss nak taque kachoch lao, jo eb ajcui li kechalal, chanqueb. Jocan nak laj Josu quixque xchocheb aan jo nak quixque reheb li rechalal, jo quiyehe reheb xban li Kacua Dios. 5 Jocain nak quexcul lajeb jachal chic li choch sa xben li ac xexcul aran Galaad ut Basn. Li naajej aan nacana jun pacal li nima Jordn, li cuan sa li este. 6 Quixcul lajeb jachal chic li choch laj Manass xban nak li ob chi xrabin laj Zelofehad quequehe xchocheb jo nak quequehe xchocheb li cui nk. Li naajej Galaad, aan li quiquehe reheb li jun chol chic li ralal xcajol laj Manass. 7 Li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Manass naticla chak sa li naajej Aser. Nacuulac sa li naajej Micmetat li cuan sa xcayabal li naajej Siquem. Naxic toj cuan cui li naajej Tapa. 8 Eb li naajej li cuanqueb xcuent Tapa, aan reheb li ralal xcajol laj Manass. Abanan li tenamit Tapa li cuan sa li nubal, aan reheb li ralal xcajol laj Efran. 9 Cuan ajcui naajej quetzak li ralal xcajol laj Efran xcomon lix naajeb li ralal xcajol laj Manass. Li tenamit ain li quetzak li ralal xcajol laj Manass, aan naticla chak cuan cui li nima Can li cuan sa li sur ut nacuulac sa li nubal li nacana sa li norte. Nacuulac toj sa li na-oc cui li nima sa li palau Mediterrneo. 10 Li naajej li quitzak laj Efran, aan li cuan sa li sur. Ut li naajej li quitzak laj Manass, aan li cuan sa li norte. Ut li nubal reheb li naajej aan, aan li palau Mediterrneo sa li oeste. Naxcul rib lix naajeb riquin lix naaj laj Aser sa li norte ut naxcul ajcui rib lix naajeb riquin lix naaj laj Isacar sa li este. 11 Cuan li naajej quitzak laj Manass xcomon lix naajeb laj Isacar. Aaneb ain lix cabaeb: Aser ut Bet-sen rochben li coc calebal; Ibleam rochben li coc calebal jo ajcui li tenamit Dor ut li tenamit Endor rochbeneb li coc calebal; li tenamit Taanac ut eb li coc calebal jo ajcui li tenamit Meguido rochbeneb li oxib chi tenamit li cuanqueb sa xben bol. 12 Eb li ralal xcajol laj Manass inca queru risinquileb laj cananeo sa xyankeb xban nak eb laj cananeo inca queraj elc sa li naajej aan. Jocan nak quecana chi cuanc sa xyankeb. 13 Abanan nak eb laj Israel quereca nak quecacuu xmetzeuheb, quexye reheb laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU17,18

398

cananeo nak tento tetojok. Ut inca querisiheb aran. 14 Eb li ralal xcajol laj Jos queatinac riquin laj Josu ut quexye re: Caut nak inca qui li kanaaj li xaque ke? Lao nabalo xban nak li Kacua yo chikosobtesinquil toj chalen anakcuan, chan. 15 Laj Josu quichakoc ut quixye reheb: Cui laex nabalex, ayukex sa li quiche ut tecale ru. Sa li naajej aan cuanqueb laj ferezeo ut eb laj refata. Ayukex aran xban nak li naajej ain inca chic natzakloc chok ere, chan. 16 Eb li ralal xcajol laj Jos quexye: Li naajej li tzul ru inca tatzaklok chok ke. Ut eb laj cananeos li cuanqueb sa li naajej aan, jo ajcui li cuanqueb sa li ru taka cuanqueb xcarruaje re pletic. Jocan ajcui li cuanqueb Bet-sen, jo ajcui li cuanqueb sa li calebal. Jocan ajcui li cuanqueb sa li ru taka Jezreel, chanqueb. 17 Laj Josu quixye reheb li ralal xcajol laj Efran ut reheb li ralal xcajol laj Manass: Laex kaxal nabalex ut cau erib. Ma inca ta bi taruk terechani li naajej aan? 18 Laex terechani chixjunil li naajej li tzul ru ut tecale. Tacanjelak cheru li quiche. Terisiheb laj cananeo sa li naajej aan. Usta cuanqueb xcarruaje re pletic ut usta kaxal cauheb rib, laex tex-echani nk re, chan.

18

laj Israel quexchutub ribeb aran Silo ut quexyi b li tabernculo re texchutub ribeb chixlokoninquil li Dios. Ain quiculman nak ac xerechani li naajej aan. 2 Toj cuanqueb cuukub tep chic laj Israel li toj maji nequerechani lix naajeb. 3 Laj Josu quixye reheb: Jo najtil chic toj yokex chiroybeninquil le naaj? Ma inca naru tecul le naaj li xque ere li Kacua lix Dioseb le xetonil yucua? 4 Sicomak ruheb ox ox chi cui nk sa xyankeb li junjunk tep re nak tebintakla chi rilbal li naajej. Texque chak retal chi us ut techalk cuiquin ut texye cue chanru nak takajequi li naajej aan. 5 Cuukub jachal terisi nak texjequi. Ut li naajej li taquehek reheb li ralal xcajol laj Jud, aan li cuan sa li sur. Ut li naajej li taquehek reheb li ralal xcajol laj Jos, aan li cuan sa li norte. 6 Nak acak xexbis ut ac xexjachi chi cuukub jachal, textzi ba retalil ut texcam chak cuiquin re nak takabuli rix li naajej chiru li Kacua Dios. 7Li ralal xcajol laj Lev inca taquehek xnaajeb xban nak eb aan tecanjelak chok aj tij chiru li Kacua. Eb li ralal xcajol laj Gad ut eb li ralal xcajol laj Rubn, ut yijach li ralal xcajol laj Manass, eb aan ac xexcul lix naajeb jun pacal li nima Jordn, li nacana sa li este. Aran quiquehe xnaajeb xban laj

1Chixjunileb

Quexcul ajcui lix naajeb li cuukub tep chic laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

399

JOSU18

Moiss laj canjel chiru li Dios, chan laj Josu. 8 Eb li cui nk li quesique ru quecoeb riquin laj Josu. Ut laj Josu quixtaklaheb ut quixye reheb: Ayukex ut quehomak chak retal li naajej ain. Tebis chak ut nak acak xebis, tecam chak li retalil cuiquin arin Silo, re nak lain tinbuli rix chiru li Kacua Dios, chan. 9 Quecoeb ut eb li cui nk ain ut quexbis chak li naajej chi cuukub jachal ut quextzi ba retalileb li tenamit sa jun li hu. Ut chirix aan quesuki cuichic riquin laj Josu sa lix muhebaleb aran Silo. 10 Laj Josu quibulic chirix li naajej chiru li Kacua Dios aran Silo. Chi jocain quixjequi li choch ain reheb li ralal xcajol laj Israel.

ac xexbuli rix li naajej, eb li ralal xcajol laj Benjamn quexcul li naajej li cuan sa xyi lix naajeb li ralal xcajol laj Jud ut eb li ralal xcajol laj Jos. 12 Li naajej li quetzak eb aan naticla cuan cui li nima Jordn sa li norte. Ut nacuulac cuan cui li tenamit Jeric sa li norte. Naxic cuan cui li tzul li cuan sa li oeste. Ut nocoxelk sa li chaki choch Bet-avn. 13 Li nubal naxic toj cuan cui li naajej Luz li nequexye ajcui Bet-el re ut naxic sa li sur. Ut nacuulac sa li tenamit Atarot-adar li cuan cui li tzul li cuan sa li sur riquin li tenamit Bet-horn li cuan taka. 14 Li nubal naxque chak vuelt sa li oeste sa xjayal li tenamit Bet-horn li cuan sa xcayabal li palau Mediterrneo ut nacuulac sa li tenamit Quiriat-baal li nequexye ajcui Quiriat-jearim re. Li naajej aan reheb li ralal xcajol laj Jud. Aan li nubal li cuan sa li oeste. 15 Li nubal li cuan sa li sur naticla sa li tenamit Quiriat-jearim ut naxic cuan cui li yuam ha Neftoa li cuan sa li oeste. 16 Li nubal naticla chak cuan cui li tzul li cuan sa xcayabal li ru taka Ben-hinom, li cuan sa li norte riquin li ru taka re Refaim. Naxic sa li ru taka re Hinom li cuan sa li sur cuanqueb cui laj jebuseo ut chirix aan naxic cuan cui li yuam ha Rogel. 17 Naxque chak vuelt sa li naajej En-semes ut naxic toj Gelilot li cuan sa xcayabal li tzul Adumn ut nacuulac toj cuan cui li sakonac li cuan sa lix naaj laj Bohn li ralal laj Rubn. 18 Nocoxnumek cuan cui li tzul li cuan sa xcayabal li naajej Arab, li cuan sa li norte. Ut naxic toj sa li naajej Arab. 19 Nacuulac Bet-hogla sa li norte ut nocoxrakek sa li naajej li nocox-ocak cui rok li nima Jordn sa li palau Mar Muerto xcaba. Aan ain li nubal sa li sur. 20 Li nima Jordn, aan li nubal sa li este. Aan ain li naajej li quijequi c reheb li ralal xcajol laj Benjamn, a yal chanru xquial li junjunk chutal.

11Nak

Ain li naajej li quetzak li ralal xcajol laj Benjamn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU18,19
21Eb

400

li tenamit li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Benjamn, aaneb ain: Jeric, Bet-hogla, li ru taka Casis, 22 Bet-arab, Zemaraim, Betel, 23 Avim, Par, Ofra, 24 Quefar-haamoni, Ofni ut Geba. Cablaju chixjunileb li tenamit rochbeneb li coc calebal. 25 Quiquehe ajcui reheb li tenamit Gaban, Ram, Beerot, 26 Mizpa, Cafira, Mozah, 27 Requem, Irpeel, Tarala, 28 Zela, Elef, Jebs li nequexye ajcui Jerusaln re, Gabaa ut Quiriat. Calaju chixjunileb li tenamit rochbeneb li coc calebal. Aan ain li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Benjamn, a yal chanru xquial li junjunk chutal.

19

xcab li quexbuli rix, aan li naajej li quetzak li ralal xcajol laj Simen. Li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Simen, aan cuan sa xyank lix naajeb li ralal xcajol laj Jud. 2 Ut aaneb ain li tenamit li quiquehe reheb: Beerseba, Seba, Molada, 3 Hazar-sual, Bala, Ezem, 4 Eltolad, Betul, Horma, 5 Siclag, Bet-marcabot, Hazar-susa, 6 Bet-lebaot ut Saruhn. Oxlaju chi tenamit li quiquehe reheb rochbeneb li coc calebal. 7 Ut quiquehe reheb eb li tenamit An, Rimn, Eter ut Asn. Cahib chi tenamit rochbeneb li coc calebal. 8 Ut quiquehe ajcui reheb eb li calebal li cuanqueb toj sa li naajej Baalat-beer, li cuan sa xcuent li tenamit Ramat, li cuan Neguev. Aan ain li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Simen a yal chanru xquial li junjunk chutal. 9 Li ralal xcajol laj Simen quequehe xnaajeb sa xyank lix naajeb li ralal xcajol laj Jud xban nak kaxal cuichic nabal lix chocheb. Jocan nak quequehe xnaajeb sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud.

Aan ain li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Simen


1Li

rox li quexbuli rix, aan li naajej li quetzak li ralal xcajol laj Zabuln. Li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Zabuln quicuulac toj sa li tenamit Sarid. 11 Ut naxic toj sa li oeste ut nacuulac toj sa li naajej Marala. Chirix aan naxic toj Dabeset ut nocoxrakek cuan cui li nima li cuan sa xcayabal li tenamit Jocneam. 12 Ut aran Sarid naxque chak vuelt sa li este li na-el cui li sake. Ut nacuulac toj sa li naajej Quislot-tabor. Nocox-elk sa li naajej Daberat ut naxic sa li tzul Jafa. 13 Nocoxnumek sa li este cuan cui li naajej Gat-hefer ut cuan cui li naajej Ita-cazn. Nocox-elk cuan cui li naajej Rimn ut naxque chak vuelt sa li

10 Li

Aan ain li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Zabuln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

401

JOSU19

naajej Nea. 14 Ut sa li norte li nubal naxic Hanatn ut nocox-elk sa li ru taka Jefte-el. 15 Li nubal nanume ajcui sa eb li tenamit Catat, Naalal, Simrn, Idala ut Beln. Cablaju chixjunil li tenamit li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Zabuln rochbeneb li coc calebal. 16 Aaneb ain li naajej rochbeneb li tenamit ut eb li coc calebal li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Zabuln, a yal chanru xquial li junjunk chutal.

xca li quexbuli rix, aan li naajej li quetzak li ralal xcajol laj Isacar a yal chanru xquial li junjunk chutal. 18 Li naajej li quiquehe reheb, aaneb ain: Jezreel, Quesulot, Sunem, 19 Hafaraim, Sihn, Anaharat, 20 Rabit, Quisin, Abez, 21 Remet, En-ganim, En-hada ut Bet-pases. 22 Li nubal re li naajej ain, aan nacuulac sa eb li tenamit Tabor, Sahazima, ut Bet-semes ut nocoxrakek cuan cui li nima Jordn. Cuaklaju chixjunileb li tenamit rochbeneb li coc calebal. 23 Aan ain li naajej rochbeneb li tenamit ut eb li coc calebal li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Isacar, a yal chanru xquial li junju nk chutal.

17Li

Aan ain li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Isacar

ro li quexbuli rix, aan li naajej li quetzak li ralal xcajol laj Aser, a yal chanru xquial li junjunk chutal. 25 Li naajej li quiquehe reheb, aaneb ain: Helcat, Hal, Betn, Acsaf, 26 Alamelec, Amad ut Miseal. Nacuulac cuan cui li tzul Carmelo li cuan sa li oeste ut nacuulac cuan cui li naajej Sihor-libnat. 27 Chirix aan naxque chak vuelt ut naxic sa li este toj sa li naajej Bet-dagn ut naxcul rib riquin lix naajeb laj Zabuln li cuan sa li ru taka re Jefte-el, li cuan sa li norte riquineb li naajej Bet-emec ut Neiel. Nocox-elk sa li naajej Cabul li cuan sa li norte. 28 Nacuulac toj sa eb li tenamit Hebrn, Rehob, Hamn ut Can. Nacuulac toj cuan cui li nimla tenamit Sidn. 29 Li nubal naxque chak vuelt toj sa li naajej Ram ut nacuulac cuan cui li tenamit Tiro, li sutsu sa tzac. Ut naxic cuan cui li naajej Hosa ut nocox-elk sa lix naaj laj Aczib, cuan cui li palau Mediterrneo. 30 Ut nacuulac ajcui toj sa eb li tenamit Uma, Afec, ut Rehob. Cuib xcacal chixjunileb li tenamit rochbeneb li coc calebal. 31 Aaneb ain li naajej rochbeneb li tenamit ut eb li coc calebal li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Aser, a yal chanru xquial li junjunk chutal.

24Li

Aaneb ain li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Aser

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU19

402

xcuak li quexbuli rix, aan li naajej li quetzak li ralal xcajol laj Neftal, a yal chanru xquial li junjunk chutal. 33 Li nubal re li naajej li quexcul nacuulac toj sa eb li tenamit Helef, Aln-saananim, Adamineceb ut Jabneel. Nacuulac cuan cui li naajej Lacum ut nocox-elk cuan cui li nima Jordn. 34 Li nubal naxic sa li naajej Aznot-tabor sa li oeste. Chirix aan naxic toj sa li naajej Hucoc ut naxcul rib sa li sur riquin lix naajeb li ralal xcajol laj Zabuln. Ut naxcul ajcui rib sa li oeste riquin lix naajeb li ralal xcajol laj Aser, jo ajcui riquin lix naajeb li ralal xcajol laj Jud cuan cui li nima Jordn sa li este. 35 Aaneb ain li tenamit li sutsu sa tzac li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Neftal: Sidim, Zer, Hamat, Racat, Cineret, 36 Adama, Ram, Hazor, 37Cedes, Edrei, En-hazor, 38 Irn, Migdal-el, Horem, Bet-anat ut Bet-semes. Belelaju chixjunileb li tenamit rochbeneb li coc calebal. 39 Aaneb ain li naajej rochbeneb li tenamit ut eb li coc calebal li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Neftal, a yal chanru xquial li junjunk chutal.

32 Li

Aan ain li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Neftal

xcuuk li quexbuli rix, aan li naajej li quetzak li ralal xcajol laj Dan, a yal chanru xquial li junju nk chutal. 41 Aaneb ain li tenamit li quiquehe reheb: Zora, Estaol, Ir-semes, 42 Saalabn, Ajaln, Jetla, 43 Eln, Timnat, Ecrn, 44 Elteque, Gibetn, Baalat, 45 Jehd, Bene-berac, Gat-rimn, 46 Mejarcn ut Racn, rochbeneb li tenamit li cuanqueb sa xcayabal li tenamit Jope. 47 Eb li ralal xcajol laj Dan inca quitzakloc lix naajeb. Jocan nak quecoeb chi pletic sa li tenamit Lesem. Quexcamsiheb chi chi ch li cristian ut querechani li naajej ut aran quecana chi cuanc. Li tenamit aan Lesem xcaba, abanan eb aan quexque Dan chok xcaba xban nak aan xcaba lix xetonil yucuaeb. 48 Aaneb ain li naajej rochbeneb li tenamit ut eb li coc calebal li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Dan, a yal chanru xquial li junjunk chutal.

40 Li

Aan ain li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Dan

ac xexchoy xjequinquil li naajej reheb laj Israel, quiquehe ajcui xnaaj laj Josu, li ralal laj Nun, sa xyankeb lix naajeb laj Israel. 50 Quiquehe li naajej li quixtzama laj Josu, jo quixye li Kacua. Quiquehe re li tenamit Timnat-sera li cuan sa li naajej

49Nak

Aan ain li naajej li quiquehe re laj Josu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

403

JOSU19,20

tzul ru re laj Efran. Ut laj Josu quixyi b cuichic li tenamit ut aran quicana chi cuanc. 51 Aaneb ain li naajej li quexjequi laj Eleazar laj tij, ut laj Josu li ralal laj Nun, rochbeneb li nequecamoc be sa xyankeb li ralal xcajol laj Israel. Quexbuli rix li naajej chiru li Dios chiru li oquebal re li tabernculo nak cuanqueb aran Silo. Jocain nak quexchoy xjequinquil li naajej reheb laj Israel.

20

Kacua Dios quiatinac riquin laj Josu ut quixye re: reheb laj Israel nak texsic ruheb li tenamit li texcol cui chak ribeb, jo quinye re laj Moiss. 3 Sa li tenamit aan texcol chak rib li ani naxcamsi ras ri tzin chi inca yal naraj xchol nak tixcamsi. Sa li tenamit li texsic ru, aran texcol chak ribeb chiru li rechalal li camenak li yok chi sicoc re. 4 Li ani taxic chixcolbal rib sa junak reheb li tenamit aan, tento nak taxic sa li oquebal re li tenamit ut tixye reheb li nequecamoc be sa li tenamit aan caru xmac re nak texcul sa lix tenamiteb ut texque xnaaj re nak tacuank aran. 5 Cui li rechalal li camenak taxic chixsicbal sa li tenamit aan, eb li nequetaklan sa li tenamit inca naru texkaxtesi sa rukeb li cui nk li quixcamsi li ras ri tzin chi inca yal xraj xchol xban nak eb li cui nk aan moco quicuan ta xpleteb chi ribileb rib. 6 Li cui nk aan tacanak sa li tenamit aan toj tarakek atin chirix xbaneb li tenamit ut toj tacamk lix yucuail laj tij li cuank sa eb li cutan aan. Chirix aan naru taxic cuichic sa li rochoch ut sa li tenamit li qui-el cui chak, chan li Kacua. 7 Ut eb laj Israel quexsic ruheb li tenamit ain: Cedes li cuan aran Galilea sa li tzul ru sa lix naajeb li ralal xcajol laj Neftal: li tenamit Siquem li tzul ru li cuan sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran: ut li tenamit Quiriat-arba li nequexye ajcui Hebrn re. Li tenamit aan cuan sa li naajej tzul ru sa lix naajeb li ralal xcajol laj Jud. 8 Ut quexsic ajcui ruheb li tenamit ain jun pacal li nima Jordn li nacana sa li este re li tenamit Jeric: Beser li cuan sa li ru taka sa li chaki choch sa lix chocheb li ralal xcajol laj Rubn, jo ajcui li tenamit Ramot aran Galaad sa lix chocheb li ralal xcajol laj Gad, ut li tenamit Goln aran Basn sa lix chocheb li ralal xcajol laj Manass. 9 Aaneb ain li tenamit li quisique ruheb xbaneb laj Israel re texcol ribeb ut re ajcui nak texcol ribeb li jalaneb xtenamit li naxcamsi ras ri tzin chi inca yal naraj xchol. Texcol rib sa li tenamit aan re nak inca tecamsi k xbaneb li rechalal li camenak toj tarakek atin sa xbeneb.
2 Taye

Eb laj Israel quexye nak texsic junak li naajej re texcol cui rib
1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU21

404

li nequecamoc be sa xyankeb li ralal xcajol laj Lev quecoeb riquin laj Eleazar laj tij ut riquin laj Josu li ralal laj Nun, jo ajcui riquineb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel. 2 Queatinac riquineb aran Silo sa li naajej Canan ut quexye reheb: Li Kacua Dios quixye re laj Moiss nak teque ke eb li tenamit re tocuank cui jo ajcui li calebal re tecuank cui li kaquetomk, chanqueb. 3 Eb laj Israel quexque eb lix tenamiteb chok reheb li ralal xcajol laj Lev, jo quixye li Kacua. Ut quexque ajcui li calebal reheb. 4 Ut nak quebulic chirix li naajej li texcul eb laj levita, li xben li quetzak, aaneb li ralal xcajol aj Coat li ralal laj Aarn laj tij. Oxlaju li tenamit li quiquehe reheb xbaneb laj Jud, laj Simen, ut laj Benjamn. 5 Ut eb li jun chol chic li ralal xcajol laj Coat quexcul lajeb li tenamit riquineb li ralal xcajol laj Efran, laj Dan ut yijach li ralal xcajol laj Manass li cuanqueb sa li oeste. 6 Ut quexcul ajcui lix tenamiteb li ralal xcajol laj Gersn riquineb li ralal xcajol laj Isacar, laj Aser, laj Neftal ut li yijach chic li ralal xcajol laj Manass, li quecuan sa li este. Oxlaju chixjunileb li tenamit li quexcul aran Basn. 7 Jocan ajcui eb li ralal xcajol laj Merari quexcul ajcui lix tenamiteb riquineb li ralal xcajol laj Rubn, laj Gad, ut laj Zabuln. Cablaju chixjunil li tenamit li quexcul, a yal chanru xquial li junjunk chutal. 8 Eb laj Israel quexjequi eb li tenamit ain reheb li ralal xcajol laj Lev riquin bulic. Ut quiquehe ajcui li calebal reheb lix quetomkeb jo quixye li Kacua re laj Moiss. 9 Aaneb ain lix cabaeb li tenamit li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Lev xbaneb li ralal xcajol laj Jud ut xbaneb li ralal xcajol laj Simen. 10 Nak quebulic, li ani quiquehe xnaajeb xben cua, aaneb li ralal xcajol laj Coat li ralal laj Aarn. 11 A li tenamit Quiriat-arba quiquehe reheb. Sa li naajej aan quicuan li mama cui nk laj Anac. Hebrn nequexye ajcui re li tenamit aan li cuan sa li tzul ru sa lix naajeb laj Jud. Ut quiquehe ajcui reheb li xnaajeb lix quetomk li cuan chi nach. 12 Abanan li calebal re li tenamit aan, jo ajcui li coc calebal, aan quiquehe chok xnaaj laj Caleb, li ralal laj Jefone. 13 Li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Aarn laj tij, aan li tenamit Hebrn. Aan ajcui li tenamit li quisique ru re texcol cui rib li ani naxcamsi ras ri tzin chi inca yal naraj xchol. Ut quiquehe ajcui eb li tenamit Libna, 14 Jatir, Estemoa, 15 Holn, Debir, 16 An, Juta,

21

Aaneb ain li tenamit li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Lev


1Eb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

405

JOSU21

Bet-semes. Beleb chixjunileb li tenamit jo ajcui li coc calebal li quiquehe reheb xbaneb li ralal xcajol laj Jud ut eb li ralal xcajol laj Simen. 17 Ut eb li naajej li quexque eb li ralal xcajol laj Benjamn, aaneb ain: Gaban, Geba, 18 Anatot ut Almn. Aaneb ain li cahib chi tenamit rochbeneb li naajej li texquiresi cui lix quetomkeb, li quiquehe reheb xbaneb li ralal xcajol laj Benjamn. 19 Oxlaju chixjunileb li tenamit rochbeneb li naajej li texquiresi cui lix quetomkeb, li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Aarn, laj tij. 20 Eb li jun chol chic li ralal xcajol laj Coat, li ralal laj Lev, quexcul lix tenamiteb riquineb li ralal xcajol laj Efran. 21 Quiquehe reheb li tenamit Siquem li tzul ru, li cuan sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran. Aan li tenamit li quisique ru re texcol cui rib eb li nequexcamsi ras ri tzin chi inca yal naraj xchol. Ut quiquehe ajcui reheb li tenamit Gezer, 22 Kibsaim ut Bet-horn. Cahib chi tenamit li quiquehe reheb rochbeneb lix naajeb lix quetomk. 23 Ut li naajej li quexque eb li ralal xcajol laj Dan, aaneb ain: eb li tenamit Elteque ut Gibetn, 24 eb li tenamit Ajaln ut Gat-rimn. Cahib chi tenamit li quiquehe reheb rochbeneb lix naajeb lix quetomkeb. 25 Ut li quexcul riquineb li yijach li ralal xcajol laj Manass, aaneb ain: eb li tenamit Taanac, ut Gat-rimn. Cuib chi tenamit quiquehe reheb rochbeneb lix naajeb li quetomkeb. 26 Lajeb chixjunileb li tenamit li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Coat, rochbeneb lix naajeb lix quetomkeb. 27 Ut eb li ralal xcajol laj Gersn, li ralal laj Lev, quexcul eb li tenamit ain riquineb yijach li ralal xcajol laj Manass: li tenamit Beestera, jo ajcui li tenamit Goln li cuan Basn, li quisique ru re texcol cui rib li texcamsi ras ri tzin chi inca yal teraj xchol. 28 Ut riquineb li ralal xcajol laj Isacar quexcul eb li tenamit ain: Cisn, Daberat, 29 Jarmut ut En-ganim. Cahib chi tenamit rochbeneb lix naajeb lix quetomkeb. 30 Ut riquineb li ralal xcajol laj Aser quexculeb li tenamit ain: Miseal, Abdn, 31 Helcat ut Rehob. Cahib chi tenamit rochbeneb lix naajeb lix quetomkeb. 32 Ut riquineb li ralal xcajol laj Neftal quexculeb li tenamit ain: Hamot-dor, Cartn ut Cedes li cuan Galilea. Aan ajcui li quisique ru re texcol cui rib li nequexcamsi ras ri tzin chi inca yal naraj xchol. 33 Oxlaju chixjunileb li tenamit li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Gersn, rochbeneb lix naajeb lix quetomkeb. 34 Eb li ralal xcajol laj Merari, li ralal laj Lev, li toj maji nequexcul reheb, eb aan quequehe xtenamiteb xbaneb li ralal xcajol laj Zabuln. Aaneb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU21,22

406

ain li tenamit li quiquehe reheb: Jocneam, Carta, 35 Dimna ut Naalal. Cahib chi tenamit rochbeneb lix naajeb lix quetomkeb. 36 Ut quexcul ajcui eb li tenamit ain riquineb li ralal xcajol laj Rubn: Beser, Jahaza, 37 Cademot, ut Mefaat. Cahib chi tenamit rochbeneb lix naajeb lix quetomkeb. 38 Ut eb li tenamit li quexcul riquineb li ralal xcajol laj Gad, aaneb ain: Mahanaim ut Ramot li cuan Galaad, li quisique ru re texcol cui rib li nequexcamsi ras ri tzin chi inca yal nequeraj xchol. 39 Ut quexcul ajcui eb li tenamit ain: Hesbn, ut Jazer. Cahib chi tenamit rochbeneb lix naajeb lix quetomkeb. 40 Aaneb ain chixjunileb li tenamit li quexcul li ralal xcajol laj Merari, li ralal laj Lev, li toj maji quexcul xnaajeb. Cablaju chixjunil li tenamit li quexcul riquin bulic. 41 Cuakxakib roxcal chixjunileb li tenamit li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Lev. Li tenamit li quiquehe reheb, aan cuan sa lix naajeb laj Israel. Ut quiquehe ajcui xnaajeb lix quetomkeb chi xjun sutam lix tenamiteb. 42 Eb li tenamit ain xjunes cuanqueb ut cuan lix naajeb lix quetomk chi xjun sutam. Jocain nak quiquehe xnaajeb li ralal xcajol laj Lev. 43 Jocain nak li Kacua quixqueheb lix choch laj Israel, jo quixyechii chak reheb lix xetonil yucua riquin juramento. Quexcul chok reheb ut quecuan aran. 44 Ut li Kacua quixbanu li caru quixyechii reheb. Quixqueheb chi cuanc sa usilal sa lix tenamiteb. Ut ma jun reheb li xic nequeiloc reheb queru chi pletic riquineb xban nak li Kacua naxqueheb laj Israel chi numtac sa xbeneb. 45 Chixjunil li us li quixyechii reheb laj Israel, li Kacua quixque. Ma jun li caak re ru li quixyechii quicana ta yal chi jocan. Quixbanu ban chixjunil li quixye.

22

Josu quixbokeb li ralal xcajol laj Rubn ut eb li ralal xcajol laj Gad jo eb ajcui li yijach li ralal xcajol laj Manass. 2 Ut quixye reheb: Laex xex-abin chiru laj Moiss laj canjel chiru li Dios ut xebanu li caru quinye lain. 3 Chalen chak junxil ut toj chalen anakcuan ma jun sut xecanabeb xjuneseb laj Israel le rech tenamitil. Xebanu ban chi tzakal re ru le chakrabinquil xban li Kacua li kaDios. 4 Anakcuan ac xque ke li Kacua li caru quixyechii ut eb le rech tenamitil cuanqueb sa xyalal. Anakcuan tintzama cheru nak texsuki k sa le naaj aran jun pacal li nima Jordn, li

Eb li ralal xcajol laj Rubn, laj Gad ut li yijach li ralal xcajol laj Manass quesuki sa lix naajeb sa li este
1Laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

407

JOSU22

quiquehe ere xban laj Moiss laj canjel chiru li Kacua. 5 Caaj cui li caru nintzama cheru, aan nak tebanu chi anchal echol li caru naxye sa lix chakrab li Kacua li quixque ere laj Moiss laj canjel chiru. Lain nacuaj nak tera li Kacua li kaDios. Ut texcuank jo naraj aan. Chexocak sa le chol lix chakrab. Chexpabank ut chexcanjelak chiru chi anchal echol, chan laj Josu. 6 Ut chirix aan laj Josu quixtzama chiru li Dios nak tarosobtesiheb, tojonak quixtaklaheb sa lix muhebaleb. 7 Yijach li ralal xcajol laj Manass quiquehe xnaajeb aran Basn sa li este xban laj Moiss. Ut li yijach chic li ralal xcajol laj Manass quiquehe xnaajeb xban laj Josu sa xyankeb laj Israel, li xecana chi cuanc aran jun pacal li nima Jordn sa li oeste. Ut eb li yijach li ralal xcajol laj Manass, li quiquehe xnaajeb sa li este, laj Josu quixtaklaheb sa rochocheb nak acak xtzama rosobtesinquileb chiru li Kacua. 8 Ut quixye ajcui reheb: Ayukex sa le muhebal ut yalomak xsahil li biomal li xerechani riquineb li xic nequeiloc ke. Nabaleb li quetomk, li plata, li oro, ut li bronce ut nabal li akej re tejequi cherix laex, jo ajcui chirixeb le rech tenamitil, chan. 9 Jocain nak quexjach ribeb li ralal xcajol laj Rubn ut eb li ralal xcajol laj Gad, jo ajcui li yijach li ralal xcajol laj Manass riquineb li jun chol chic laj Israel. Quexjach ribeb aran Silo sa li naajej Canan ut quecoeb sa li naajej Galaad, li naajej li quiquehe reheb jo quixye li Kacua re laj Moiss.

quecuulac sa li nubal cuan cui li nima Jordn, quexyi b jun nimla artal sa li naajej Canan eb li ralal xcajol laj Rubn ut eb li ralal xcajol laj Gad, jo ajcui li yijach li ralal xcajol laj Manass. 11 Ut eb laj Israel querabi resil nak eb li ralal xcajol laj Rubn ut eb li ralal xcajol laj Gad, jo ajcui li yijach li ralal xcajol laj Manass quexyi b jun li artal sa li nubal re lix chocheb laj Israel chire li nima Jordn. 12 Quexchutub ribeb chixjunileb laj Israel li cuanqueb sa li oeste re texic chi pletic riquineb. 13 Eb laj Israel quextaklaheb sa li naajej Galaad laj Finees li ralal laj Eleazar laj tij riquineb li ralal xcajol laj Rubn, li ralal xcajol laj Gad ut li yijach li ralal xcajol laj Manass. 14 Quextakla ajcui lajeb li nequecamoc be sa xyankeb li junju nk tep. Quecoeb sa xcaba li junjunk chutal li ralal xcajol laj Israel. 15 Eb aan quetaklac sa li naajej Galaad chi atinac riquineb li ralal xcajol laj Rubn, li ralal xcajol laj Gad, ut li yijach li ralal xcajol laj Manass. 16 Ut

10 Nak

Quexyi b jun li artal chire li nima Jordn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU22

408

quexye reheb: Lao xochal chi atinac eriquin sa xcabaeb laj Israel, le rech tenamitil. Caut nak xebanu li mac ain chiru li kaDios? Caut nak xex-oc chixyi banquil li artal ain? Caut nak yoquex chixketbal lix chakrab li Kacua Dios? 17 Ma inca ta bi nabal li mac xkabanu nak xkalokoni li yi banbil dios sa li naajej Peor? Li mac aan toj cuan ajcui sa kaben chalen anakcuan. Xban li mac aan, nabaleb lix tenamit li Dios quecam. 18 Ut laex yoquex chixcanabanquil li Kacua Dios ut yoquex chixketketinquil erib chiru. Cui jocan yoquex, tachalk xjoskil li Dios sa kaben lao aj Israel. 19 Cui laex nequecoxla nak le naaj muxbil ru naru nequexnume sa kayank ut naru nequexcuan sa li naajej cuan cui lix tabernculo li Kacua Dios. Lao inca nakaj nak teketketi erib chiru li Kacua, chi moco teketketi erib chiku lao riquin xyi banquil jalan chic artal chiru lix artal li Kacua Dios. 20 Chijulticok ere nak laj Acn li ralal laj Zera quimacob riquin xchapbal li tacanjelak chiru li Dios ut riquin xchapbal li ac kaxtesinbil re sachec. Xban li mac li quixbanu, li Kacua quijosko sa kaben chikajunilo ut moco caaj cui ta aan quicam xban li mac li quixbanu, chanqueb. 21 Eb li ralal xcajol laj Rubn ut eb li ralal xcajol laj Gad, jo eb ajcui yijach li ralal xcajol laj Manass quechakoc ut quexye reheb laj camol be sa xyankeb laj Israel: 22 Li Kacua li nimajcual Dios, aan naxnau chixjunil. Aan naxnau caru aj e nak xkayi b li artal ain. Ut aan tacutuk re li xyalal cheru. Cui lao xkayi b li artal ain re takaketketi kib chiru, malaj ut re xtzektananquil li Dios, choxquehak ta chi camc. 23 A ta li Kacua chiquehok ke chixtojbal li kamac cui lao xkayi b li artal ain re xtzektananquil li Dios malaj ut re li mayej re xcambal kib sa usilal, malaj ut re xquebal li catbil mayej. 24 Lao xkayi b li artal ain xban nak xkacoxla nak mokon eb le ralal ecajol mare texye ke: Laex inca naru nequexchal arin chixlokoninquil li Kacua li kaDios lao aj Israel. 25 Ut mare texye: Li Kacua Dios quixque li nima Jordn chok nubal re li kanaaj. Ut aan najachoc re li kanaaj riquin le re laex li ralal xcajol laj Rubn, ut li ralal xcajol laj Gad, mare chakeb reheb li kalal kacajol. Ut mare texcanab xxucuanquil ru li Kacua Dios. 26 Jocan nak xkacub ru nak takayi b junak li artal. Macua re quehoc mayej chi moco re catoc xul. 27 Xkayi b ban jo retalil chok ke ut chok ere laex ut reheb ajcui li kalal kacajol li tecuank mokon. Xkayi b re xcutbal nak lao naru ajcui nakalokoni li Kacua Dios ut naru ajcui toxic sa li tabernculo re xquebal li kamayej ut li catbil mayej re xtzamanquil xcuybal li kamac ut re ajcui xcambal kib sa usilal riquin li Dios. Chi jocan eb le ralal ecajol inca naru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

409

JOSU22,23

texye reheb li kalal kacajol nak inca naru texic chixlokoninquil li Dios. 28 Lao xkacoxla nak cui ani tayehok reheb li kalal kacajol chi jocan, eb aan texye, Quehomak retal. Eb li kaxetonil yucua quexyi b li artal ain chok re li Kacua. Macua re quehoc mayej chi moco re xcatbal li xul. Re ban nak tacanjelak chok retalil chiku lao ut cheru laex. 29 Inca taxak chiculmank chi jocan. Inca taxak takaketketi kib chiru li Kacua chi moco takatzektana riquin xyi banquil li artal re li catbil mayej, chi moco re quehoc mayej, chi moco re li catbil xul, xban nak maca chic junak artal chiru lix artal li Kacua Dios li cuan chiru li tabernculo, chanqueb. 30 Laj Finees laj tij ut eb li nequecamoc be, jo ajcui li nequetaklan sa xbeneb li junjunk chutal querabi li caru quexye li ralal xcajol laj Rubn, ut eb li ralal xcajol laj Gad, ut li yijach li ralal xcajol laj Manass. Ut quexcul xchol li caru quexye. 31 Ut laj Finees li ralal laj Eleazar laj tij quixye reheb:Anakcuan nakanau nak li Kacua Dios cuan kiquin. Laex inca xeket xchakrab li Dios nak xeyi b li artal ain. Anakcuan nakanau nak li Dios inca tixque raylal sa kaben lao aj Israel, chan. 32 Chirix aan laj Finees laj tij rochbeneb li quecoeb chirix queel riquineb li ralal xcajol laj Rubn ut laj Gad sa li naajej Galaad. Quesuki Canan sa lix naajeb ut quexye reheb chixjunileb laj Israel li caru quiyehe reheb. 33 Eb laj Israel quexcul xchol li caru quexye chak. Jocan nak eb laj Israel quexlokoni li Dios ut inca chic quexcoxla xic chi pletic riquineb li ralal xcajol laj Rubn, ut li ralal xcajol laj Gad chixsachbal ru li naajej li cuanqueb cui. 34 Ut eb li ralal xcajol laj Rubn ut eb li ralal xcajol laj Gad quexque Ed chok xcaba li artal ut quexye: Li artal ain, aan retalil chok ke nak li Kacua, aan li tzakal Dios, chanqueb.

23

Kacua quixqueheb laj Israel chixnumsinquil nabal chihab chi saheb sa xcholeb chi maca chic plet riquineb li xic nequeiloc reheb. Laj Josu ac ti x chic chi us. 2 Jocan nak laj Josu quixtakla xbokbaleb laj Israel ut eb li nequecamoc be chiruheb, ut eb li nequetaklan sa xbeneb, jo eb ajcui laj rakol atin ut li cuanqueb xcuanquil. Ut quixye reheb: Lain xinti x. Inca chic nincuy. 3 Ac xeril chixjunil li quixbanu li Kacua le Dios reheb li tenamit ain sa ecaba laex. Li Kacua le Dios, aan li quitenkan ere sa li plet. 4 Lain xinye ere bar cuan li naajej li textzak usta toj maji nakechani chixjunil. Macua caaj cui li naajej li ac xkechani

1Li

Laj Josu quixqueheb xnaleb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU23

410

xinjequi ere riquin bulic. Xinjequi aj ban cui ere chixjunil li naajej li toj maji nakechani, li naticla chak cuan cui li nima Jordn ut nacuulac toj sa li palau Mediterrneo li cuan sa li oeste. 5 Li Kacua le Dios tatenkank ere chirisinquileb chi junaj cua li cuanqueb sa li naajej aan re nak terechaniheb lix naajeb jo quixyechii ere li Kacua le Dios. 6 Jocan nak checacuubresi echol ut chequehak retal chi us re nak tebanu chi tzakal chixjunil li caru tzi banbil sa li chakrab li quiquehe re laj Moiss. Ut inca tecanab xbanunquil li naxye sa li chakrab. 7 Mejunaji erib riquineb li tenamit li toj cuanqueb sa eyank, chi moco tebanu li juramento sa xcaba lix dioseb, chi moco telokoniheb, chi moco tecuikib erib chiruheb. 8 Junelic tepab li Kacua le Dios jo yoquex chixbanunquil chalen anakcuan. 9 Li Kacua quitenkan ere chirisinquileb sa li naajej ain li xni nkal ru tenamit li kaxal cauheb rib. Ut chalen anakcuan ma jun nequeru chi numtac sa eben. 10 Jun li cui nk sa eyank naru taralinaheb jun mil chi cui nk, usta jun ajcui, xban nak li Kacua le Dios yo chetenkanquil chi pletic jo quixyechii ere junxil. 11 Jocan nak tento tebanu cuent ut cherahak li Kacua le Dios. 12 Abanan cui tecanab xlokoninquil li Kacua, ut cui tejunaji erib riquineb li tenamit li toj cuanqueb sa eyank, ut cui texsumlak riquineb, ut cui terochbeniheb, 13 chenauhak nak li Kacua le Dios inca chic textenka chi numtac sa xbeneb li tenamit nak yokex chi pletic riquineb. Aaneb ban chic tenumtak sa eben. Tecanjelak jo raal chok ere, re nak textanek sa rukeb. Chanchan yokeb chixquebal etzum xban nak texbanu raylal ere. Chanchanakeb li quix li taoc sa xnak eru. Cui tebanu li inca us, eb aan tenumtak sa eben ut ma jun ere tacanak sa li chabil naajej ain li xque ere li Kacua le Dios. 14 Lain cuulac re xkehil lin camic. Lain nacuaj nak teque retal chi anchal echol ut chi anchal eram nak chixjunil li chabil li quixyechii ere li Kacua, xque ere. Ut ma jun li caru quixyechii ere inca ta xque. 15 Jo nak xque chixjunil li chabil li quixyechii ere li Kacua le Dios, jocan ajcui nak tixque chak raylal sa eben jo quixye ere, cui inca tebanu li us. Tixsach eru re nak inca chic texcuank sa li chabil naajej ain li quixque ere li Kacua. 16 Cui inca tebanu li naxye sa li contrato li quixbanu li Dios eriquin, malaj ut cui telokoni li jalanil dios ut texcanjelak chiruheb, tachalk xjoskil li Dios sa eben, ut sa junpat tex-isi k sa li chabil naajej ain li quixque ere li Dios, chan laj Josu.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

411

JOSU24

24

Josu quixchutubeb chixjunileb lix tepaleb laj Israel aran Siquem. Quixbokeb li nequecamoc be sa xyankeb, ut eb li nequetaklan sa xbeneb, ut eb laj rakol atin, jo eb ajcui li cuanqueb xcuanquil. Quexchutub ribeb chiru li Dios. 2 Ut laj Josu quixye reheb chixjunileb li tenamit: Aan ain li xye li Kacua li kaDios lao aj Israel: Najter ke cutan eb le xetonil yucua, laj Tar lix yucuaeb laj Abraham, ut laj Nacor, quecuan jun pacal li nima Eufrates ut quexlokoniheb li jalanil dios. 3 Lain quincamoc re laj Abraham la xetonil yucua jun pacal li nima Eufrates. Lain quincamoc be chiru nak quinume sa chixjunil li naajej Canan. Quinque laj Isaac li ralal ut quinque ajcui chi tamc li ralal xcajol. 4 Ut quinque cuib li ralal laj Isaac. Aaneb laj Jacob ut laj Esa. Re laj Esa quinque li naajej li tzul ru. Ut laj Jacob ut li ralal xcajol quecoeb sa li naajej Egipto. 5 Mokon chic quintakla laj Moiss ut laj Aarn aran Egipto re risinquileb laj Israel aran. Ut nabal li raylal quintakla sa xbeneb laj Egipto toj retal quexcuisi sa li naajej aan. 6 Nak quicuisiheb le xetonil yucua aran, eb laj Egipto quextakeheb laj Israel sa lix carruaje ut chirixeb lix cacuay. Ut quecuulac cuan cui li Caki Palau. 7 Ut eb le xetonil yucua quexjap re chixtzamanquil xtenkanquil chicuu. Ut quinque li kojyi n sa xyiheb aan ut eb laj Egipto. Ut lain quintakla li ha re nak tixjunaji rib sa xbeneb laj Egipto ut queoso. Laex nequenau caru quinbanu. Ut najt quexcuan sa li chaki choch. 8 Chirix aan quexincam sa lix naajeb laj amorreo li quecuan jun pacal li nima Jordn sa li este bar na-el chak li sake. Eb aan quepletic eriquin, abanan lain quexintenka chi numtac sa xbeneb. Lain quexintenka chixsachbal ruheb ut querechani lix naajeb. 9 Ut lix reyeb laj Moab, laj Balac li ralal laj Zipor, quipletic eriquin. Ut quixtakla xbokbal laj Balaam li ralal laj Beor re nak tixtzama mausilal sa eben. 10 Abanan lain inca quinsume li caru quixtzama chicuu laj Balaam. Jocan nak nabal sut quixtzama erosobtesinquil ut lain xincoloc ere chiru laj Balac. 11 Jocan nak quexnume jun pacal li nima Jordn ut quexcuulac sa li tenamit Jeric. Ut eb li cuanqueb aran quepletic eriquin. Ut quepletic ajcui eriquin eb laj amorreo, eb laj ferezeo, eb laj cananeo, eb laj heteo, eb laj gergeseo, eb laj heveo, ut eb

1Laj

Laj Josu quixchakrabiheb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU24

412

laj jebuseo. Ut lain xexintenka chi numtac sa xbeneb. 12 Nak yoquex chi xic, lain quinsach lix nalebeb re nak taruk terisiheb li cuib chi rey li nequetaklan sa xbeneb laj amorreo. Macua laex li quexbanun re riquin le tzimaj, chi moco riquin le chi ch. Lain ban quin-isin reheb. 13 Lain xinque li choch ere ac canjelanbil, ac aubil xsa. Li tenamit li cuanquex cui anakcuan, moco toj xeyi b ta. Ac cuan ban nak xexcuulac. Ac aubil li uvas ut li che olivos nak xexcuulac. Moco toj xerau ta li yoquex chixtzacanquil anakcuan, chan li Kacua ere. 14 Laj Josu quixye ajcui reheb laj Israel: Anakcuan ut chexucua ru li Kacua ut chexcanjelak chiru chi anchal le chol ut chi tzakal re ru. Isihomakeb sa eyank li yi banbil dios li quexlokoni le xetonil yucua nak cuanqueb aran jun pacal li nima Eufrates ut nak cuanqueb aran Egipto. Chexcanjelak ban chiru li Kacua chi anchal echol. 15 Cui laex nequecoxla nak inca us canjelac chiru li Kacua Dios, sicomak ani tecanjela ru. Ma texcanjelak chiruheb li yi banbil dios li quexcanjela chak ru le na eyucua nak quecuan jun pacal li nima Eufrates, malaj ut texcanjelak chiruheb lix dioseb laj amorreo li cuanqueb arin sa li naajej ain? Abanan, lain joqueb ajcui li cualal incajol tocanjelak chiru li Kacua Dios, chan laj Josu. 16 Ut eb li tenamit quechakoc ut quexye: Inca taxak takacanab li Kacua li kaDios. Lao inca naru takacanab xlokoninquil li Kacua yal xban xlokoninquil li yi banbil dios. 17 Li Kacua li kaDios, aan li qui-isin chak reheb li kaxetonil yucua jo ajcui lao sa li naajej Egipto bar cocuan cui chak chok rahobtesinbil mos. Aan quixbanu quila milagro chiku ut aan ajcui li qui-iloc ke nak quilajonume chak sa eb li naajej aan. 18 Li Kacua quikaxtesin sa kuk chixjunileb li tenamit ut quixkaxtesiheb ajcui laj amorreo li quecuan sa li choch ain. Jocan nak lao tocanjelak ajcui chiru li Kacua jo nacatcanjelac laat xban nak aan li kaDios, chanqueb. 19 Ut laj Josu quixye reheb: Laex inca texruk chi canjelac chiru li Kacua xban nak aan jun Dios Santo. Aan inca tixcuy emac cui yokex chixlokoninquil li yi banbil dios. Aan inca tixcuy emac riquin le ketketil chi moco tixcuy emac riquin le mausilal. 20 Cui laex tetzektana li Kacua ut telokoni li yi banbil dios, li Kacua taquehok ere chixtojbal rix le mac ut tixsach eru usta ac xexrosobtesi, chan laj Josu. 21 Ut eb li tenamit quechakoc ut quexye: Inca taculmank chi jocan. Lao tocanjelak chiru li Kacua, chanqueb. 22 Ut laj Josu quixye ajcui

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

413

JOSU24

reheb: Anakcuan xeye nak texcanjelak chiru li Kacua. Laex ajcui xexyehoc re. Chequehak retal le ratin, chan. Quechakoc ut quexye: Yal nak lao xoyehoc re, chanqueb. 23 Ut laj Josu quixye reheb: Cui yal nak teraj canjelac chiru li Kacua, tento terisiheb chi junaj cua chixjunileb li jalanil dios li cuanqueb sa eyank. Ut chi anchal le chol tekaxtesi erib chi canjelac chiru li Kacua li kaDios lao aj Israel, chan. 24 Ut quexye re: Lao tocanjelak chiru li Kacua li kaDios ut takabanu li caru tixye ke, chanqueb. 25 Sa ajcui li cutan aan sa li naajej Siquem, laj Josu quixbanu jun li contrato riquineb laj Israel. Quixque li chakrab reheb ut quixye reheb chanru texbanu. 26 Ut laj Josu quixtzi ba retalil li quexbanu sa li hu li tzi banbil cui lix chakrab li Dios. Ut quixchap jun li nimla pec ut quixxakab rubel jun ton li ji li cuan aran chixcatk li tabernculo. 27 Ut quixye reheb laj Israel: Li pec ain tacanjelak ere chok retalil nak laex xesume xbanunquil chixjunil li jo quial xye ke li Kacua Dios. Nak teril li pec ain, tajulticok ere li caru xeye cui inca yoquex chixbanunquil li caru quesume xbanunquil. Li pec ain tacanjelak re nak inca texcanak chok aj ticti chiru li Kacua li kaDios, chan laj Josu. 28 Chirix aan laj Josu quixtaklaheb chixjunju nkaleb sa li naajej li quiquehe reheb.

Laj Josue yo chixchakrabinquileb laj Israel. (Josu 24.31)

ac xculman chixjunil li caak re ru ain, quicam laj Josu, laj canjel chiru li Dios. Laj Josu aan li ralal laj Nun. Ocal chihab riquin lajeb (110) chihab cuan re nak quicam. 30 Quimuke sa li tenamit Timnat-sera li quiquehe re, li cuan sa eb li tzul Efran. Li naajej aan cuan jun pacal li tzul Gaas sa xjayal li norte. 31 Ut eb laj Israel quecanjelac chiru li Kacua nak toj yoyo laj Josu. Jocan ajcui quexbanu chiruheb laj camol be li toj quecana nak

29Nak

Nak quicam laj Josu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOSU24

414

quicam laj Josu xban nak eb aan quexnau chixjunil li jo quial li usilal quixbanu li Kacua reheb laj Israel. laj Israel quexcam chak lix bakel laj Jos nak queel chak Egipto ut quexmuk aran Siquem sa li choch li quixlok laj Jacob junxil riquineb li ralal laj Hamor. Laj Hamor, aan lix yucua laj Siquem. Jun ciento chi tumin plata quixtoj cui laj Jacob ut li naajej aan quicana chok xnaajeb li ralal xcajol laj Jos. quicam laj Eleazar li ralal laj Aarn quimuke aran sa jun li china tzul li cuan sa li naajej li quiquehe re laj Finees, li ralal laj Eleazar. Li naajej aan cuan sa xyankeb li tzul re laj Efran.
33 Nak 32 Eb

Nak quexmuk lix bakel laj Jos aran Siquem

Nak quicam laj Eleazar laj tij

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Jueces

ac xcam laj Josu, eb laj Israel quetijoc chiru li Kacua ut quexye re: Ani ke xben cua texic chi pletic riquineb laj Canan? chanqueb. 2 Quichakoc li Kacua ut quixye reheb: Aaneb laj Jud li texic xben cua. Lain tinkaxtesi li naajej sa rukeb aan, chan. 3 Eb li ralal xcajol laj Jud queatinac riquineb li ralal xcajol laj Simen ut quexye reheb: Choetenka chi pletic riquineb laj Canan re nak takechani li naajej. Ut lao toxic ajcui chetenkanquil chi pletic chirix li naajej li textzak laex, chanqueb. Ut eb li ralal xcajol laj Simen quexsume xic chixtenkanquileb. 4 Jocan nak eb li ralal xcajol laj Jud quecoeb chi pletic. Ut li Kacua Dios quixtenkaheb chi numtac sa xbeneb laj cananeo ut laj ferezeo. Quexcamsiheb lajeb mil (10,000) chi cui nk sa li naajej Bezec. 5 Aran Bezec quextau laj Adoni-bezec lix reyeb ut quepletic riquin. Quenumta sa xbeneb laj cananeo ut eb laj ferezeo. 6 Laj Adonibezec quielelic chiruheb laj Israel. Abanan quextake toj retal quexchap ut querisiheb lix mamail li ruuj rok ut lix mamail li ruuj ruk. 7 Ut laj Adoni-bezec quixye: Junxil lain xintakla xyocbal xmamail li ruuj rokeb ut lix mamail li ruuj rukeb lajeb xcacal (70) chi rey ut nequexxoc lix caj li cua li natane rubel lin mex re nak tecuaak. Anakcuan li Dios xbanu cue jo xinbanu reheb aan, chan. Ut laj Adoni-bezec quicame Jerusaln ut aran quicam. 8 Eb li ralal xcajol laj Jud quepletic riquineb li cuanqueb Jerusaln ut quenumta sa xbeneb. Quexcamsiheb li cristian ut quexcat lix tenamiteb. 9 Chirix aan quecoeb chi pletic riquineb laj Canan li cuanqueb sa li tzul ru ut sa li ru taka, jo eb ajcui li cuanqueb Neguev. 10 Ut quecoeb ajcui chi pletic riquineb laj cananeo li cuanqueb sa li tenamit Hebrn li nequexye ajcui Quiriat-arba re junxil. Ut

1Nak

Eb li ralal xcajol laj Israel quepletic riquineb laj Canan

415
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES1

416

quenumta sa xbeneb laj Sesai, eb laj Ahimn, ut eb laj Talmai. 11 Chirix aan quecoeb chi pletic sa li tenamit Debir, li quexye Quiriat-sefer re junxil. 12 Ut laj Caleb quixye: Li ani taxic chirechaninquil li tenamit Quiriat-sefer, lain tinque lin rabin, lix Acsa xcaba, chok rixakil, chan. 13 Ut laj Otoniel li ralal laj Cenaz, aan li qui-echanin chak re li tenamit. Jocan nak laj Caleb quixque lix Acsa chok rixakil laj Otoniel. Laj Cenaz, aan li ri tzin laj Caleb. 14 Nak ac xiqueb re sa rochocheb, laj Otoniel quixye re lix Acsa nak tixtzama chiru lix yucua nak tixque xchoch re auc. Ut lix Acsa quicube chirix lix bur ut laj Caleb quixye re: Ca raj ru tacuaj? chan. 15 Ut lix Acsa quixye re: Nintzama junak usilal chacuu. Ac xaque cue li choch li cuan sa xcuent Neguev. Taqueheb ajcui li yuam ha cue, chan. Ut laj Caleb quixque re eb li yuam ha li cuanqueb sa li ru taka jo eb ajcui li cuanqueb sa li naajej li tzul ru. 16 Eb li ralal xcajol lix yucua li rixakil laj Moiss, aaneb laj ceneo. Eb aan querochbeni li ralal xcajol laj Jud nak queel sa li tenamit Jeric bar cuanqueb cui nabal chi che palmera. Quecoeb sa li chaki choch li cuan nach riquin li tenamit Arad sa xcuent Neguev. Ut aran quecana chi cuanc sa xyankeb li cuanqueb sa li naajej aan. 17 Ut eb li ralal xcajol laj Jud quecoeb rochbeneb li ralal xcajol laj Simen chi pletic riquineb laj cananeo li cuanqueb sa li tenamit Sefat ut quenumta sa xbeneb. Xban nak quexsach ru li tenamit, jocan nak quexque Horma chok xcaba li tenamit aan. 18 Eb li ralal xcajol laj Jud querechaniheb li tenamit Gaza, Ascaln ut Ecrn rochbeneb li naajej li cuanqueb chi xjun sutam. 19 Li Kacua cuan riquineb li ralal xcajol laj Jud ut quenumta sa xbeneb li cuanqueb sa li naajej li tzul ru. Abanan inca queru quenumta sa xbeneb li cuanqueb sa li ru taka xban nak eb aan cuanqueb lix carruaje yi banbil riquin chi ch. 20 Li tenamit Hebrn quiquehe re laj Caleb jo quixye laj Moiss. Ut laj Caleb quirisiheb sa li naajej aan li oxib chutal li ralal xcajol laj Anac. 21 Abanan eb li ralal xcajol laj Benjamn inca querisiheb laj jebuseo sa li tenamit Jerusaln. Toj chalen anakcuan eb laj jebuseo cuanqueb sa xyankeb li ralal xcajol laj Benjamn. 22 Eb li ralal xcajol laj Jos quecoeb chi pletic riquineb li cuanqueb Bet-el. Ut li Kacua cuan riquineb. 23 Eb li ralal xcajol laj Jos quextaklaheb laj quehol etal sa li tenamit Bet-el, li quiyeman ajcui Luz re junxil. 24 Queril jun li cui nk eb laj quehol etal nak yo chi elc sa li tenamit ut quexye re: Tacut chiku chanru naru to-oc sa li tenamit ut takuxtana acuu nak tonumtak sa xben li tenamit, chanqueb re. 25 Jocan nak li cui nk quixcut chiruheb chanru nak teoc sa li tenamit. Ut nak queoc, quexcamsi chixjunileb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

417

JUECES1,2

li cuanqueb aran. Caaj cui li cui nk aan rochbeneb li ralal xcajol ut li rixakil quexcanab chi elc sa li naajej aan. 26 Li cui nk aan co chi cuanc sa lix naajeb laj heteos. Quixyi b jun li tenamit aran ut quixque Luz chok xcaba. Toj chalen anakcuan Luz nayeman re li tenamit aan. 27 Eb li ralal xcajol laj Manass inca queru risinquileb li cuanqueb sa eb li tenamit Bet-sen ut Taanac, jo ajcui li tenamit Dor. Chi moco querisiheb sa li coc calebal li cuanqueb chi xjun sutam. Ut inca querisiheb sa eb li tenamit Ibleam ut Meguido, chi moco querisiheb sa li coc calebal li cuanqueb chi xjun sutam. Jocan nak eb laj cananeo quecana chi cuanc sa li naajej aan. 28 Nak quicacuu xmetzeuheb laj Israel, quexpuersiheb laj cananeo chixtojbal rix lix naajeb. Ut inca querisiheb sa li naajej aan. 29 Jocan ajcui eb li ralal xcajol laj Efran inca querisiheb laj cananeo sa li naajej Gezer. Quecana ban chi cuanc sa xyankeb li ralal xcajol laj Efran. 30 Eb li ralal xcajol laj Zabuln inca querisiheb laj cananeo sa eb li tenamit Quitrn ut Naalal. Quecana ban chi cuanc aran. Abanan eb li ralal xcajol laj Zabuln quexpuersiheb chixtojbal rix lix naajeb. 31 Chi moco eb li ralal xcajol laj Aser querisiheb li cuanqueb sa eb li tenamit Aco, Sidn, Alab, Aczib, Helba ut Afec jo ajcui Rehob. 32 Jocan nak eb li ralal xcajol laj Aser quecuan sa xyankeb laj cananeo xban nak inca querisiheb sa li naajej aan. 33 Eb li ralal xcajol laj Neftal inca ajcui querisiheb li cuanqueb sa eb li tenamit Bet-semes ut Bet-anat. Quecuan ban sa xyankeb. Abanan eb li ralal xcajol laj Neftal quexpuersiheb laj Canan chixtojbal rix lix naajeb. 34 Eb laj amorreo inca quexcanabeb li ralal xcajol laj Dan chi oc sa li ru taka. Quecana ban sa li naajej li tzul ru. 35 Eb laj amorreo quecana chi cuanc sa li tzul Heres, ut sa eb li tenamit Ajaln ut Saalbim. Nak quecacuu xmetzeuheb li ralal xcajol laj Jos quexpuersiheb chixtojbal rix lix naajeb. 36 Li nubal re lix naajeb laj amorreo naticla cuan cui li tzul Acrabim xcaba. Nacuulac toj sa li tenamit Sela li cuan sa li norte. 1 Qui-el ut lix ngel li Kacua sa li tenamit Gilgal ut co toj Boquim. Quixye reheb laj Israel: Lain quin-isin chak ere Egipto ut lain xexincam chak sa li naajej ain li xinyechii reheb le xetonil yucua riquin juramento. Quinye ere, Lain ma jaruj tinket li contrato li xinbanu eriquin. 2 Abanan tento nak laex inca tebanu junak contrato riquineb li cuanqueb sa li naajej ain. Tejuqui ban lix artaleb. Abanan laex inca xebanu li quinye ere. Xeket ban li cuatin. 3 Jocan nak lain ninye ere nak inca tincuisiheb li tenamit cheru sa li naajej ain. Xic tex-ilek xbaneb ut texquehek chi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES2

418

macobc xbaneb lix dioseb, chan li ngel. 4 Nak querabi li caru quixye li ngel, eb laj Israel queoc chi yabac chi cau. 5 Jocan nak quexque Boquim chok xcaba li naajej aan. Ut aran quemayejac chiru li Kacua. 6 Ut laj Josu quixchakrabiheb laj Israel ut quecoeb chi xjunjunkaleb chi cuanc sa lix naajeb li querechani. 7 Eb li tenamit quecanjelac chiru li Kacua jo najtil quicuan laj Josu sa xyankeb. Ut nak ac xcam laj Josu, quexlokoni ajcui li Dios jo najtil yoyoqueb li quecamoc be chiruheb, li queril riquin xnakeb ru li quixbanu li Kacua re xcolbaleb laj Israel. 8 Ocal chihab riquin lajeb chihab (110) cuan re laj Josu, laj canjel chiru li Dios, nak quicam. Laj Josu, aan li ralal laj Nun. 9 Ut quexmuk aran Timnatsera sa li naajej li quirechani aan. Li naajej aan cuan jun pacal li tzul Gaas sa li norte sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. 10 Ut quecam ajcui chixjunileb laj Israel li cuanqueb nak toj yoyo laj Josu. Ut eb li ralal xcajol li queyola mokon inca chic quexpab li Kacua, chi moco quexnau chixjunil li usilal li quixbanu li Dios reheb laj Israel. 11 Ut quexbanu li inca us chiru li Kacua. Queoc chixlokoninquileb li yi banbil dios Baal. 12 Quextzektana li Kacua, lix Dioseb lix xetonil yucua, li qui-isin chak reheb sa li naajej Egipto. Ut quextiquib xlokoninquileb li yi banbil dios li nequexlokoni li tenamit li cuanqueb chi nach riquineb. Ut riquin xlokoninquil li yi banbil dios, quexchik xjoskil li Kacua. 13 Quextzektana li tzakal Dios ut quexlokoniheb li yi banbil dios Baal, ut eb li yi banbil dios Astarot xcabaeb. 14 Cajo nak quichal xjoskil li Dios sa xbeneb laj Israel. Jocan nak quixkaxtesiheb sa rukeb laj elk ut qui-elkac chixjunil li caru cuan reheb. Quixkaxtesiheb sa rukeb li xic nequeiloc reheb, li cuanqueb chi nach riquineb ut eb aan chic quenumta sa xbeneb. Ut eb laj Israel inca quexcuy xcolbaleb rib chiruheb. 15 Nak nequexic chi pletic yalak bar, li Kacua inca chic naxtenkaheb. Inca chic naxcoleb chiruheb li xic nequeiloc reheb. Quixcanabeb ban chi rahobtesi c jo quixye reheb. Kaxal ra quexcul jo quiyehe reheb xban li Kacua.

yo xjoskil li Kacua sa xbeneb, abanan quixxakabeb laj rakol atin chixtenkanquileb laj Israel re nak texcol ribeb chiruheb li yoqueb chi makoc re li caru reheb. 17 Abanan eb laj

16 Usta

Li Dios quixqueheb laj rakol atin chi camoc be chiruheb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

419

JUECES2,3

Israel inca ajcui queabin chiruheb laj rakol atin. Toj yoqueb ajcui chixlokoninquil li jalanil dios. Eb aan inca quexbanu li naxye lix chakrab li Kacua jo quexbanu chak lix xetonil yucuaeb najter. 18 Nak li Kacua naxxakab junak aj rakol atin, aan ajcui natenkan re. Ut aan ajcui nacoloc reheb laj Israel sa rukeb li xic nequeiloc reheb jo najtil yoyo laj rakol atin. Li Kacua quiril xtokobal ruheb nak yoqueb chi yabac xban li raylal li yoqueb chixculbal sa rukeb li xic nequeiloc reheb. 19 Ut nak nacam laj rakol atin, nequeoc cuichic xbanunquil li mausilal eb laj Israel ut kaxal cuichic yibru li nequexbanu chiru li quexbanu chak lix na xyucuaeb. Nequexlokoni li jalanil dios ut nequecanjelac chiruheb. Ut inca nequexcanab xbanunquil li mausilal xban nak kaxal cauheb xchol. 20 Cajo nak quijosko li Kacua sa xbeneb laj Israel. Ut quixye: Eb li tenamit ain xexket li contrato li quinbanu riquineb lix xetonil xyucuaeb. Inca nequeraj xbanunquil li caru ninye reheb. 21 Jocan nak inca tecuisi sa lix naajeb li tenamit li inca quirisiheb laj Josu nak toj maji nacam. 22 Tinbanu chi jocain re xyalbal rixeb laj Israel ma texbanu na li caru ninye jo quexbanu lix xetonil xyucuaeb malaj ut inca, chan li Kacua. 23 Jocan nak li Kacua quixcanabeb li tenamit chi cuanc sa li naajej aan. Inca quirisiheb sa junpat li tenamit li inca quixkaxtesiheb sa ruk laj Josu nak toj yoyo. 1 Li Kacua quixcanabeb lix xic nequeiloc reheb sa lix naajeb laj Israel re xyalbal rixeb li ralal xcajol eb laj Israel li toj teyolak mokon xban nak inca quepletic chirechaninquil li naajej Canan. 2 Quixbanu chi jocan yal re nak textzol rib chi pletic eb laj Israel, li maji nequeyola nak quicuan li plet junxil. 3 Aaneb ain li tenamit li quecanabac sa li naajej Canan: eb li ob chi rey li quetaklan sa xbeneb laj filisteo, chixjunileb laj cananeo, eb laj Sidn, ut eb laj heveo li quecuan sa eb li tzul re Lbano, li naticla sa li tzul Baal-hermn toj sa li naajej Hamat. 4 Eb aan quecanabac aran re xyalbal rixeb laj Israel ut re rilbal ma texbanu na li caru tzi banbil sa li chakrab li quiquehe re laj Moiss xban li Kacua reheb lix xetonil xyucuaeb. 5 Jocan nak eb laj Israel quecuan sa xyankeb laj cananeo, eb laj hiteo, eb laj amorreo, eb laj ferezeo, eb laj heveo ut eb laj jebuseo. 6 Ut eb laj Israel quexsumubeb li ralal xcajol riquineb li ralal xcajoleb li tenamit li quecana aran. Ut quexcam ribeb sa usilal riquineb ut quexlokoni ajcui lix dioseb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES3

420 Laj Otoniel

laj Israel quexbanu li mausilal chiru li Kacua. Quexcanab xlokoninquil li Kacua lix Dioseb. A chic eb li yi banbil dios Baal ut eb li yi banbil dios Asera quexlokoni. 8 Xban li mausilal quexbanu, cajo nak quijosko li Dios sa xbeneb ut quixcanabeb sa rukeb laj Cusan-risataim, lix reyeb laj Mesopotamia. Jocan nak eb laj Israel quecuan rubel xtakl li rey aan chiru cuakxakib chihab. 9 Tojonak eb laj Israel quexyaba xcaba li Kacua. Ut li Kacua quixsic ru jun li cui nk re tacolok reheb chiruheb li xic nequeiloc reheb. Li cui nk aan, aan laj Otoniel, li ralal laj Cenaz. Laj Cenaz, aan li ri tzin laj Caleb. 10 Lix Musik li Kacua cuan riquin laj Otoniel ut aan chic laj camol be chiruheb laj Israel. Laj Otoniel quipletic riquin laj Cusan-risataim. Ut li Kacua quixtenka laj Otoniel chi numtac sa xbeneb. 11 Inca chic quicuan li pletic chiru cacal chihab nak toj yoyo laj Otoniel li ralal laj Cenaz.

7Eb

cuichic chiru li Kacua eb laj Israel. Jocan nak li Kacua quixque xmetzeu laj Egln chi numtac sa xbeneb. Laj Egln, aan lix reyeb laj Moab. Kaxal cau rib laj Egln chiruheb laj Israel. 13 Eb laj Egln quexjunaji ribeb riquineb li ralal xcajol laj Amn ut riquineb li ralal xcajol laj Amalec. Quecuulac chi pletic riquineb laj Israel ut querechani li tenamit Jeric li cuan cui nabal li che palmera. 14 Chiru cuakxaklaju chihab eb laj Israel quecuan rubel xtakl laj Egln lix reyeb laj Moab. 15 Ut eb laj Israel quexyaba cuichic xcaba li Kacua Dios. Ut li Kacua quixsic ru jun li cui nk re tacolok reheb chiruheb laj Moab. Li cui nk li quisique ru, aan laj Aod li ralal laj Gera ut xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn. Laj Aod nacanjelac riquin lix tze uk. Eb laj Israel quextakla laj Aod riquin laj Egln lix reyeb laj Moab re tixque jun lix matan. 16 Laj Aod quixyi b jun lix chi ch capacal xkesnal. Mero vara tana li rok. Quixchic sa xcamal xsa sa li rak sa lix nim. 17 Tojonak co chixkaxtesinquil lix matan laj Egln, li kaxal nim xtibel. 18 Nak ac xque lix matan laj Egln, laj Aod quixtaklaheb cuichic sa rochocheb li cui nk li quecamoc chak re li matan. 19 Nak quicuulac nach riquin li naajej Gilgal bar cuanqueb cui li jalam uch, laj Aod quisuki riquin li rey Egln ut quixye re: At rey, cuan caru nacuaj xyebal acue ajunes, chan. Tojonak li rey Egln quixye reheb li cuanqueb rochben

12 Quemacob

Laj Aod

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

421

JUECES3,4

nak texcanab xjunes. Ut eb aan queel chixjunileb. 20 Nak cojco xjunes li rey sa xca tasal li rochoch li naxnumsi cui li sakehil, laj Aod quinachoc riquin ut quixye re: Li Kacua Dios quinixtakla chixyebal acue li atin ain, chan. Ut li rey Egln quicuacli chirabinquil. 21 Ut laj Aod quixchic lix tze uk rubel li rak ut quirisi sa rochoch lix chi ch ut quixchic chi cau sa xsa laj Egln. 22 Kaxal cau quixchic sa lix sa toj retal qui-oc chixjunil li chi ch rech xxiquic lix chapbal. Ut qui-el lix camcot. Inca chic quicutun lix chi ch xban nak kaxal nim xtibel laj Egln. Ut aran quicana li chi ch. Laj Aod inca chic quirisi. 23 Ut laj Aod quixque sa lau li puerta nak qui-el sa li ventana. 24 Nak ac x-el laj Aod, eb lix mos li rey Egln quesuki. Quexque retal nak cuan sa lau li puerta. Abanan quexcoxla nak li rey quiquehoc re sa lau re nak taxic chi chuuc. 25 Najt queroybeni, abanan nak inca quixte li puerta li rey, queoc xcauxeb. Quexsic li lau ut quexte li puerta ut quextau li rey tanto aran. Camenak chic. 26 Nak eb li mos toj yoqueb chi oybeni nc, laj Aod quielelic, ut co chi najt. Quinume cuichic cuanqueb cui li jalam uch ut aran quixcol rib sa li naajej Seirat. 27 Nak quicuulac sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru, laj Aod quixyabasi li trompeta re xbokbaleb laj Israel. Ut chixjunileb quecoeb chirix. Laj Aod yo chi camoc be chiruheb. 28 Laj Aod quixye reheb: Tinetake. Li Kacua ac xkaxtesi sa kuk eb laj Moab, li xic nequeiloc ke, chan. Jocan nak eb laj Israel quextake laj Aod. Li Dios quixtenkaheb chi pletic ut querechani li naajej bar nequenume cui junpacal li nima Jordn. Ma jun quexcanab chi numec jun pacal li nima. 29 Sa li cutan aan eb laj Israel quexcamsi lajeb mil (10,000) tana lix soldado laj Moab, li kaxal cauheb rib. Ma jun quiru quielelic chiruheb laj Israel. 30 Jocain nak eb laj Israel quenumta sa xbeneb laj Moab sa li cutan aan. Ut inca chic quepletic chiru cacal chihab. 31 Li jun chic li quicamoc be chiruheb laj Israel, aan laj Samgar li ralal laj Anat. Laj Samgar quicoloc reheb laj Israel chiruheb laj filisteo xban nak quixcamsi cuakib ciento (600) aj filisteo riquin lix che re xberesinquil boyx.

ac xcam laj Aod, eb laj Israel queoc cuichic chixbanunquil li inca us chiru li Kacua. 2 Jocan nak li Kacua quixkaxtesiheb sa ruk laj Jabn lix reyeb laj Canan. Aan nataklan sa li tenamit Hazor. Li cui nk li nacamoc be sa xyankeb lix soldado li rey Jabn, aan laj Ssara.

1Nak

Lix Dbora ut laj Barac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES4

422

Aan nacuan sa li naajej Haroset-goim. 3 Li rey Jabn cuan beleb ciento lix carruaje re pletic yi banbil riquin chi ch. Cajo li raylal yo chixbanunquil reheb laj Israel ut kaxal cau quitaklan sa xbeneb chiru junmay chihab. Xban li raylal li yoqueb chixculbal, eb laj Israel quextzama xtenkanquil chiru li Kacua Dios. 4 Sa eb li cutan aan yo chi camoc be sa xyankeb laj Israel jun li ixk, xDbora xcaba. Aan rixakil laj Lapidot ut xprofeta li Kacua. 5 Lix Dbora rajlal naxic chi chunlac rubel jun ton li palmera chi rakoc atin. Li naajej aan Palmera re lix Dbora nequexye re. Li che aan cuan sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran li tzul ru li cuan sa xyi li tenamit Ram ut Bet-el. Ut eb laj Israel rajlal nequexic riquin re texyi b ru lix chaajquilaleb. 6 Sa jun li cutan lix Dbora quixtakla xbokbal laj Barac li ralal laj Abinoam li cuan sa li tenamit Cedes li cuanqueb cui li ralal xcajol laj Neftal, ut quixye re: Li Kacua lix Dios eb laj Israel xye acue chi jocain, Tachutubeb ru lajeb mil chi cui nk xcomoneb li ralal xcajol laj Neftal ut laj Zabuln ut texxic sa li tzul Tabor. 7 Lain tinbanunk re nak techalk laj Ssara cuan cui li nima Cisn. Laj Ssara, aan li nacamoc be chiruheb lix soldado li rey Jabn. Techalk chi pletic eriquin rochbeneb lix soldado ut lix carruaje re pletic. Lain tatinque chi numtac sa xbeneb, chan li Kacua. 8 Laj Barac quichakoc ut quixye re: Lain inca tinxic cui inca nacatxic chicuix. Cui tatxic laat, tinxic lain, chan. 9 Ut lix Dbora quixye re laj Barac: Lain tinxic chacuix. Abanan macua laat taquehek alokal nak tacuechani li plet, xban nak li Kacua tixkaxtesi laj Ssara sa ruk jun li ixk, chan. Ut lix Dbora co chirix laj Barac sa li tenamit Cedes. 10 Ut laj Barac quixchutubeb li ralal xcajol laj Zabuln jo eb ajcui li ralal xcajol laj Neftal aran Cedes. Lajeb mil chi cui nk li quecana rubel xtakl laj Barac ut quecoeb. Ut co ajcui lix Dbora. 11 Quicuan jun li cui nk aj Heber xcaba. Aan xcomoneb li ralal xcajol laj Hobab, lix yucua li rixakil laj Moiss. Sa jun li cutan laj Heber quixcanabeb lix comon ut qui-el sa li tenamit Ceneo. Coxyi b lix muhebal rubel jun ton li ji sa li ru taka Zaanaim nach riquin li naajej Cedes. 12 Laj Ssara quirabi resil nak laj Barac li ralal laj Abinoam ac xcuulac sa li tzul Tabor. 13 Ut quixchutubeb beleb ciento (900) lix carruaje re pletic ut quixchutubeb ajcui chixjunileb lix soldado. Queel aran Haroset-goim ut coeb cuan cui li nima Cisn. 14 Ut lix Dbora quixye re laj Barac: Anakcuan xcuulac xkehil. Ayukex chi pletic xban nak li Kacua ac xkaxtesi sa acuuk laj Ssara. Li Kacua yo chi tenkanc ere, chan. Ut quecube sa li tzul Tabor laj Barac rochbeneb li lajeb mil chi soldado. 15 Nak queoc chi pletic riquin chi ch laj Barac, li Dios quixsach xnaleb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

423

JUECES4,5

laj Ssara joqueb ajcui lix soldado ut eb li yoqueb chi beresi nc reheb li carruaje. Laj Ssara quicube sa lix carruaje ut chi rok chic co nak quielelic. 16 Ut laj Barac quiralinaheb li soldado ut li carruaje toj sa li naajej Haroset-goim ut quixsach ruheb chixjunileb li soldado. Ma jun chic lix soldado laj Ssara quicana chi yoyo. Chixjunileb quecamsi c riquin chi ch. 17 Laj Heber aj ceneo ut laj Jabn lix reyeb laj Hazor cuanqueb sa usilal chi ribileb rib. Jocan nak laj Ssara co chixcolbal rib sa lix muhebal lix Jael li rixakil laj Heber. 18 Lix Jael qui-el chak sa lix muhebal chixculbal laj Ssara ut quixye re: Ocan chak, kacua. Arin tat-oc chak. Matxucuac, chan re. Ut laj Ssara qui-oc sa lix muhebal lix Jael, ut quiquehe jun li ticr sa xben xban li ixk. 19 Laj Ssara quixye re lix Jael: Banu usilal, si bayak inha. Tachakik cue, chan. Lix Jael quixcam chak li bols tzum cuan cui li leche ut quixque li leche chiruc. Ut nak ac xruc lix leche, lix Jael quixque cuichic li ticr sa xben. 20 Ut laj Ssara quixye re lix Jael: Cuankat aran chire li oquebal. Cui ani nachal ut tixye acue: Ma ma ani xol-ocak acuiquin? laat taye nak ma ani, chan. 21 Ut laj Ssara quicube xcuara xban nak kaxal lublu. Lix Jael quixchap chak jun li che kes ruuj xcomon li nequextoj sa choch re xchapbal li muhebal. Ut quixchap lix martillo ut quijiloc riquin laj Ssara chi timil timil ut quixnumsi li kesnal che sa xjolom toj retal qui-oc li che sa choch. Jocain nak quicam laj Ssara. 22 Laj Barac toj yo chixsicbal laj Ssara. Nak quicuulac aran, qui-el lix Jael chixculbal ut quixye re: Quim arin, cholacuil li cui nk li yocat chixsicbal, chan. Ut laj Barac qui-oc toj sa lix muhebal lix Jael ut aran quixtau laj Ssara jiljo sa choch. Ac camenak chic ut toj laplo ajcui li che sa lix jolom. 23 Jocain nak li Dios quixcubsi xcuanquil laj Jabn lix reyeb laj Canan chiruheb laj Israel. 24 Ut chalen aan, eb laj Israel yoqueb chi pletic riquin laj Jabn lix rey eb laj Canan toj retal quexsach ru.

li cutan aan, lix Dbora ut laj Barac li ralal laj Abinoam quebichan ut quexye chi jocain: 2 Chequehak taxak xlokal li Kacua chejunilex laex xban nak sa li tenamit Israel toj cuanqueb cui nk cauheb xchol chi pletic ut xban ajcui nak toj cuanqueb cui nk teraj oquenc sa li plet. 3 Chinerabihak laex rey. Chinerabihak laex li nequextaklan sa xbeneb li tenamit. Chequehak retal xban nak lain oc cue chi bichanc re xquebal xlokal li Kacua. Tinbicha xlokal li nimajcual Dios li nakalokoni lao aj Israel.
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Sa

Aan ain lix bich lix Dbora

JUECES5
4 At

424

Kacua, nak cat-el sa li naajej Seir, qui-ecan li ruchichoch sa xnaaj. Ut nak cat-el sa li naajej Edom, cajo li hab quixque. 5 At Kacua, xban nak nim acuanquil, eb li tzu l quilajeecan sa xnaaj. Li tzul Sina qui-ecan sa xnaaj xban la cuanquil laat, at kaDios lao aj Israel. 6 Sa eb li cutan nak quecuan laj Samgar, li ralal laj Anat, ut lix Jael, eb laj cay inca chic quenume sa li nim be ut eb laj viaje junes jalbe aj chic quenume cui. 7 Eb li quecuan sa li coc tenamit li cuanqueb sa xcuent Israel quilajeel. Eb li naajej quecana chi ma ani cuan aran toj nak lain lix Dbora xin-oc chixtenkanquileb. Chanchanin lix naeb laj Israel nak xin-oc chixtenkanquileb. 8 Nak nequeoc chixlokoninquil li jalanil dios, naticla cuichic li plet. Ut ma jun sa xyankeb li cacal mil (40,000) chi cui nk quicuan xchi ch malaj xlans re texcol cui ribeb nak quechal chi pletic li xic nequeiloc reheb. 9 Junelic ninque inchol chixtenkanquileb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel, li xolexque rib chi anchaleb xchol sa xyankeb li quepletic re xcolbaleb laj Israel. Chinimak taxak ru li Kacua. 10 Cheyehak resilal chejunilex laex li nequexxic chirixeb li bu r li sak rixeb ut laex li nequexrakoc atin. Cheyehak ajcui resilal laex li nequexxic cherok. 11 Chicuulak ta xyab lix bicheb toj sa eb li naajej li cuan cui li ha. Najt riquineb li nequepletic, chexbicha resil li usilal quilajxbanu li Kacua reheb laj Israel. Chexbicha resil chanru nak quixtenkaheb laj Israel chixcolbal ribeb. Ut lix tenamit li Dios quecoeb sa li oquebal re li tenamit. 12 Chacuabi, at Dbora. Chacuabi. Bicha junak li bich. Ut laat, at Barac, ralal laj Abinoam, ayu. Cameb chixjunileb li tenamit li quechape chak sa li plet. 13 Eb laj Israel quecoeb chi pletic. Eb laj Israel, lix tenamit li Dios, quecoeb chi pletic riquineb li cuanqueb xcuanquil. 14 Eb li ralal xcajol laj Efran li cuanqueb sa li naajej li quecuan cui laj Amalec, quecoeb sa li ru taka. Quecoeb ajcui li ralal xcajol laj Benjamn. Ut quecoeb li nequetaklan sa xyankeb laj Maquir, jo eb ajcui li cuanqueb xcuanquil sa xyankeb li ralal xcajol laj Zabuln. 15 Eb li nequecamoc be sa xyankeb li ralal xcajol laj Isacar quecoeb rochben lix Dbora. Quecoeb laj Isacar jo nak
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

425

JUECES5

co laj Barac. Eb li ralal xcajol laj Isacar quextake laj Barac toj sa li ru taka. Abanan eb li ralal xcajol laj Rubn quechinan xcholeb. Inca quecoeb chi pletic. 16 Caut nak inca quecoeb li ralal xcajol laj Rubn? Caut nak quecana chirabinquil lix carner nak nequeyabac? Eb li ralal xcajol laj Rubn cauheb raj rib. Abanan quexucuac. 17 Inca quecoeb li ralal xcajol laj Galaad li cuanqueb jun pacal li nima Jordn sa li este. Ut inca quecoeb li ralal xcajol laj Dan li nequecanjelac sa li ni nki jucub. Chi moco quecoeb li ralal xcajol laj Aser li cuanqueb sa li naajej chire li nimla palau. 18 Abanan eb li ralal xcajol laj Zabuln ut eb li ralal xcajol laj Neftal inca quexra lix yuameb. Quecoeb ban chi pletic. 19 Quechal eb li rey aj Canan chi pletic sa li tenamit Taanac, li cuan nach riquin li ha li cuan Meguido. Abanan maca querechani. 20 Eb li chahim li cuanqueb sa choxa quepletic. Nak quexbeni ribeb chiru choxa quepletic riquin laj Ssara. 21 Quilajecame xban ha nak quibutir li nima Cisn, li junelic cau rok. Lain tinpletik. Inca tachinank inchol, chan lix Dbora. 22 Kaxal cau xyab rokeb li cacuay nak quealinac chi cau. Nequetilicbac nak yoqueb chi xic. 23 Lix ngel li Kacua quixye, Chetzektanaheb li cuanqueb sa li tenamit Meroz xban nak inca quecoeb chi pletic. Chetzektanaheb xban nak inca quextenkaheb lix soldado li Kacua nak quepletic riquineb li cuanqueb xcuanquil. 24 Us xak re lix Jael li rixakil laj Heber laj ceneo. Quebil taxak xlokal sa xyankeb li ixk li nequecuan sa eb li muhebal yi banbil riquin ticr. 25 Laj Ssara quixtzama li ha re tar uc ut lix Jael quixque leche re taruc. Chabil lech quixque re sa jun chabil sec. 26 Ut quixchap jun li che kes ruuj li naxxakab cui li muhebal. Ut riquin li ruk jun quixchap li martillo. Quixten li che chi cau riquin li martillo toj retal quinume sa xjolom laj Ssara ut quijore lix bakel xjolom. 27 Laj Ssara yo chixtolcosinquil rib chi rok lix Jael ut aran quicam. Quicana chi tanto sa choch. 28 Yo chi iloc sa ventana lix na laj Ssara. Aran sa lix ventana yo chi iloc ut yo chixyebal, Caut nak xbay chak laj Ssara?
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES5,6

426

Caut nak inca nequexseba chak ribeb li cacuay li yoqueb chi quelonc re lix carruaje? chan. 29 Ut eb li ixk li kaxal cuanqueb xnaleb li nequeochbenin re quexsume li quixye. Ut junaj ru lix caux li nabej riquineb. 30 Quexye re, Ma inca ta bi yoqueb chixjequinquil chi ribileb rib li querechani sa li plet? Jun malaj cuib chi ixk li texcul li junjunk chi soldado. Laj Ssara tixcul li chabil ticr li cuan xsahob ru li nabal xcolor. Texcul li ticr li yi banbil chi us sa xca pacalil eb li quetaklan sa xbeneb li soldados sa li plet. 31 Jocain taxak nak cheosok chixjunileb li xic nequeiloc acue, at Kacua. Ut eb li nequerahoc acue, chanchanakeb taxak li sake nak nalemtzun cualeb, chanqueb sa lix bich. Nak ac xnume li plet ain, li tenamit Israel quecuan sa usilal chiru cacal chihab. eb laj Israel quexbanu cuichic li mausilal chiru li Kacua. Jocan nak li Kacua quixkaxtesiheb sa rukeb laj Madin chiru cuukub chihab. 2 Eb laj Madin cajo nak quexrahobtesiheb laj Israel. Jocan nak eb laj Israel quexmuk ribeb sa eb li ochoch pec ut sa eb li tzul. Quexyi b lix muhebaleb sa eb li naajej bar inca tetaek cui. 3 Rajlal nak eb laj Israel yoqueb chi auc, eb laj Madin, ut eb laj Amalec rochbeneb li cuanqueb sa li oriente quexjunaji ribeb, ut quecoeb chi pletic riquineb laj Israel. 4 Nequexyi b lix muhebaleb ut nequecuan aran. Nequexsach ru chixjunil li racui mkeb laj Israel nacuulac toj sa li naajej Gaza. Ut nequecame eb lix carner, eb lix bur, ut eb lix cuacaxeb laj Israel. Ut nequecanabac chi maca xtzacaemkeb. 5 Nak nequexic eb laj Madin chixsachbal chixjunil li caru cuan reheb laj Israel, quexcam chirixeb lix quetomk ut eb lix muhebal. Chanchaneb laj sac nak quechal xban nak kaxal cuichic nabaleb. Inca naru rajlanquileb chi moco naru rajlanquileb lix camello. 6 Eb laj Israel nequecanabac sa nebail xbaneb laj Madin. Jocan nak quextzama cuichic xtenkanquil chiru li Kacua Dios. 7 Quexyaba xcaba li Kacua eb laj Israel xban li raylal li yoqueb chixculbal sa rukeb laj Madin. 8 Jocan nak li Kacua quixtakla jun li profeta riquineb. Li profeta quixye reheb: Jocain xye ere li Kacua lix Dioseb laj Israel, Lain quin-isin chak ere aran Egipto sa li naajej li quexcuan cui chok rahobtesinbil mos. 9 Lain quexincol chiruheb laj Egipto ut quexincol ajcui chiruheb li querahobtesin ere. Lain quin-isin

1Ut

Laj Geden

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

427

JUECES6

reheb sa li naajej li cuanquex cui ut quinque ere lix naajeb. 10 Ut quinye ajcui ere nak lain li Kacua le Dios. Quinye ere nak inca telokoni lix dioseb laj amorreo li cuanqueb sa li naajej li xex-oc cui chi cuanc. Abanan laex inca quebanu li caru quinye ere, chan li Dios. 11 Ut quichal lix ngel li Kacua ut quicojla rubel jun ton li ji cuan sa li tenamit Ofra. Li naajej aan re laj Jos xcomoneb li ralal xcajol laj Abiezer. Laj Geden, li ralal laj Jos, yo chixpuxinquil ru li trigo sa li naajej bar nequexyatz cui li uvas re nak inca tailek xbaneb laj Madin. 12 Quixcutbesi rib lix ngel li Kacua chiru laj Geden ut quixye re: At cui nk, li Kacua cuan acuiquin. Laat cau achol ut cau acuib, chan. 13 Quichakoc laj Geden ut quixye re: At Kacua, cui li Dios cuan kiquin, caut nak yoco chixculbal li raylal ain? Bar cuan li milagros quexseraki ke li kana kayucua nak quexye: Ma inca ta bi xorisi chak li Kacua Egipto? chanqueb. Anakcuan li Kacua xoxtzektana ut xoxkaxtesi sa rukeb laj Madin, chan. 14 Ut li Kacua quiril laj Geden ut quixye re: Ayu ut tacoleb laj Israel riquin la metzeu chiruheb laj Madin. Ma macua ta bi lain yoquin chi taklanc acue? chan. 15 Quichakoc laj Geden ut quixye: Chacuy inmac, at Kacua. Chan ta cui ru nak tincoleb li tenamit Israel? Lin na inyucua, aaneb li kaxal nebaeb sa xyankeb li ralal xcajol laj Manass. Ut lain cachin incuanquil sa xyankeb li cuanqueb sa rochoch lin yucua, chan. 16 Ut li Kacua quixye re: Lain cuankin acuiquin. Laat tatnumtak sa xbeneb laj Madin. Chanchanakeb jun chi cui nk nak tasacheb ru, chan li Kacua. 17 Quichakoc laj Geden ut quixye: At Kacua, cui sa achol cuiquin, que junak retalil re nak lain tinnau nak relic chi yal laat li Kacua li yocat chi atinac cuiquin. 18 Banu usilal. Chinacuoybeni junpatak. Toj xic cue chixcambal lin mayej re tinque acue, chan laj Geden. Ut li Kacua quixye: Arin cuankin chacuoybeninquil, chan. 19 Ut laj Geden co sa rochoch ut quixcamsi jun li chibat toj saj ut quixchik. Riquin junmay litro li harina quixyi b li caxlan cua maca xchamal. Quixque li tib sa jun li chacach ut quixque li caldo sa jun li ucal. Quixcam chixjunil aran rubel li che ji ut quixque re li ngel. 20 Ut lix ngel li Kacua quixye re: Que li tib ut li caxlan cua sa xben li pec ain ut tahoy li caldo sa xben, chan. Ut laj Geden quixbanu jo quiyehe re. 21 Ut li ngel quixche li tib ut li caxlan cua riquin li ruuj li xuk li cuan sa ruk. Ut quiloch xxamlel li pec ut quixcat li tib ut li caxlan cua. Ut inca chic qui-ile ru li ngel xban laj Geden. 22 Laj Geden quixque retal nak relic chi yal aan lix ngel li Kacua Dios ut cajo nak quixucuac. Quixye: At nimajcual Dios, lain

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES6

428

xcuil ru chi tzakal la ngel, chan. 23 Ut li Kacua quixye re: Matxucuac xban nak inca tatcamk. Chicuank taxak acuiquin li tuktuquil usilal, chan. 24 Laj Geden quixyi b jun li artal sa li naajej aan re xlokoninquil li Kacua ut Jehov-salom quixque chok xcaba. Chalen anakcuan toj cuan ajcui li artal aan sa li naajej Ofra li cuan sa lix naajeb li ralal xcajol laj Abiezer. 25 Sa ajcui li kojyi n aan, li Kacua quixye re laj Geden: Cam lix toro la yucua, li xcab toro li cuan cuukub chihab re. Tajuc li artal li quixyi b la yucua re xlokoninquil li yi banbil dios Baal. Ut tayoc ajcui li che li nequexlokoni cui lix Asera lix dioseb li cuan chixcatk li yi banbil dios Baal. 26 Ut tayi b chi chabil jun chic li artal sa xben li bol ain re inlokoninquil lain li Kacua la Dios. Ut sa li artal li tayi b, tacat li toro chok amayej. Lix cheel li dios Asera li xayoc, aan li tacanjelak chok asi re xcatbal li toro, chan li Kacua. 27 Ut laj Geden, rochbeneb lajeb lix mos, quexbanu jo quixye li Kacua. Abanan inca quixbanu chi cutan. Chiru kojyi n ban quixbanu xban nak quixucuac chiruheb lix comon ut chiruheb ajcui li cui nk li cuanqueb sa li tenamit aan. 28 Nak quisakeu, eb li cuanqueb sa li tenamit quecuacli ut queril nak jucbil chic lix artal laj Baal. Ut quexque retal nak yocbil li che li quexlokoni cui li yi banbil dios xAsera. Ut quexque ajcui retal nak quicate li toro li cuukub chihab cuan re sa xben li artal li toje quiyi bac aran. 29 Quexye chiribileb rib: Ani xbanun re ain? chanqueb. Quetziloc atin chirix toj retal quexnau nak laj Geden li ralal laj Jos, aan li quibanun re. 30 Ut eb li cui nk li cuanqueb sa li tenamit aan quexye re laj Jos: Cam chak la cualal kiquin. Takacamsi xban nak aan quixjuc lix artal li dios Baal ut quixyoc ajcui li che re li dios Asera li cuan chixcatk li artal, chanqueb. 31 Laj Jos quixye reheb li cui nk li yoqueb chi sutuc re: Ma tex-oquenk chirix laj Baal? Ma teyal xcolbal rix? Li ani tixyal xcolbal rix camenak chic nak tasakeuk cuulaj. Cui yal nak Dios laj Baal, chixcolak rib chiruheb li quejucuc re lix artal, chan laj Jos. 32 Chalen sa li cutan aan Jerobaal quiyehe re laj Geden xban nak sa li atinobal hebreo, aan naraj naxye: Laj Baal, aan li tixyal xcolbal rib. Quexye chi jocan xban nak laj Geden, aan li quijucuc re lix artal. 33 Quexjunaji ribeb li ralal xcajol laj Madin ut eb li ralal xcajol laj Amalec, jo eb ajcui chixjunileb li cuanqueb sa li oriente ut colexyi b lix muhebaleb sa li ru taka re Jezreel li cuan jun pacal li nima Jordn. 34 Ut lix musik li Kacua quichal riquin laj Geden ut quixcut chiru caru tixbanu. Jocan nak laj Geden quixyabasi lix xucub re xbokbaleb chixjunileb li ralal xcajol laj Abiezer. 35 Ut quixtakla xbokbaleb chixjunileb li ralal xcajol laj Manass. Quechal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

429

JUECES6,7

ut quexchutub ribeb riquin laj Geden. Ut quixtakla ajcui xbokbaleb li ralal xcajol laj Aser, eb li ralal xcajol laj Zabuln ut eb li ralal xcajol laj Neftal. Eb aan quechal ut quexchutub ribeb riquin. 36 Laj Geden quixye re li Dios: Cui yal nak laat tattenkank cue chixcolbaleb laj Israel, cut chicuu junak li retalil. 37 Lain tinque jun rix li carner sa li naajej bar nequexpuxi cui ru li trigo. Cui taktakak rix li xul nak tasakeuk ut inca tatakak li choch chi xjun sutam li rix li xul, aanak li retalil chicuu nak laat tattenkank cue chixcolbaleb laj Israel jo xaye, chan laj Geden. 38 Ut li Dios quixbanu jo quixtzama laj Geden. Nak quisakeu, laj Geden quixtau li rix li xul chi taktak. Quixyatz li rix li xul ut jun sec li ha quirisi sa li rix. 39 Ut laj Geden quixye cuichic re li Dios: Chacuy inmac, at inDios. Inca taxak tatjoskok cuiquin. Tintzama chacuu nak tacut jun chic li retalil chicuu. Tinque cuichic li rix li carner. Ut anakcuan nacuaj nak inca tatakak li rix li carner. Caaj cui chi xjun sutam tatakresi li choch, chan laj Geden re li Dios. 40 Ut sa li kojyi n aan li Dios quixbanu jo quixtzama laj Geden. Li rix li xul inca quitaka. Caaj cui li choch chi xjun sutam quitaka. 1 Quicuacli toj ekela laj Geden, li nequexye ajcui Jerobaal re. Ut chixjunileb li quecoeb chirix quexchutub ribeb cuan cui li yuam ha Harod. Lix muhebaleb laj Madin cuan sa li norte jun pacal li tzul More sa li ru taka. 2 Ut li Kacua Dios quixye re laj Geden: Kaxal nabaleb li soldado cuanqueb acuochben. Cui tincanabeb chi numtac sa xbeneb laj Madin, texye nak xjuneseb xexbanu ut texque xlokal xjuneseb rib ut inca texque inlokal lain. 3 Taye reheb chi jocain: Li jo quialex li yo exiu texsuki k sa le rochoch. Ut eb li ani inca yoqueb xxiu tecanak arin sa li tzul Galaad cuochben lain, chakat reheb, chan li Dios. Ut laj Geden quixbanu jo quiyehe re xban li Dios. Jocan nak quesuki sa rochocheb li cuib xcacal (22,000) mil chi cui nk. Ut li lajeb mil chic quecana rochben laj Geden. 4 Ut li Kacua quixye cuichic re laj Geden: Toj nabaleb li soldado li cuanqueb acuochben. Cameb chire li nima chi ucac. Ut aran tinyal rixeb. Lain tinye acue bar cuan li texic chacuix ut bar cuan li inca texic chacuix, chan li Dios. 5 Laj Geden quixcameb chire li ha. Ut li Kacua Dios quixye re: Chixjunileb li nequexlec chi rukeb li ha ut nequexrek jo nequexbanu li tzi tacuisiheb sa xyankeb li nequexcuikib ribeb chi ucac, chan. 6 Oxib ciento ajcui chi cui nk li quexlec li ha chi rukeb ut quexrek. Ut eb li jun chol chic quexcuikib ribeb chi ucac. 7 Li Kacua quixye re laj Geden: Eb li oxib ciento chi cui nk li quexrek li ha, aan eb li texic chacuix chi pletic riquineb laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES7

430

Madin. Ut eb li jun chol chic, taklaheb sa rochocheb. Lain tincolok ere chiruheb laj Madin ut tinkaxtesiheb sa eruk laex, chan. 8 Jocan nak laj Geden quixtaklaheb chixjunileb sa lix muhebaleb. Caaj chic li oxib ciento quecana rochben. Ut quicana rochbeneb li caru tacanjelak chiruheb joqueb ajcui li trompeta. Lix muhebaleb laj Israel cuan takec ut lix muhebaleb laj Madin cuan sa li ru taka. 9 Sa ajcui li kojyi n aan li Dios quixye re laj Geden: Ayu cuan cui lix muhebaleb laj Madin xban nak anakcuan tinkaxtesiheb aan sa acuuk. 10 Abanan cui nacatxucuac chi pletic riquineb, ayu acuochben laj Fura la mos cuan cui lix muhebaleb. 11 Tacuabi nak yokeb chi atinac eb laj Madin. Nak tacuabi li caru yokeb chixyebal, tacacuuk achol chi pletic riquineb, chan li Dios. Ut laj Geden rochben laj Fura lix mos quecoeb cuanqueb cui lix muhebaleb laj Madin. 12 Eb laj Madin ut eb laj Amalec ut eb li quechal sa li oriente chanchaneb jun tub chi aj sac sa li ru taka xban nak kaxal nabaleb. Nabaleb lix camellos. Chanchan xquial li samaib li cuan chire li palau. 13 Nak quicuulac aran, laj Geden quirabi nak jun li cui nk yo chixserakinquil lix matc re li jun chic. Quixye re: Jocain xinmatque. Sa lin matc xcuil nak jun li caxlan cua yi banbil riquin cebada yo chak chi tolcoc chiru tzul. Quichal arin sa li kanaaj. Quixtoch jun li kamuhebal ut li muhebal quitane sa choch, chan. 14 Ut li rochben quixye re: Aan retalil lix chi ch laj Geden, li ralal laj Jos laj Israel. Li Kacua Dios toxkaxtesi chikajunilo lao aj Madin sa ruk aan, chan. 15 Nak laj Geden quirabi lix matc li cui nk ut lix yalal, quixlokoni li Dios. Quisuki cuanqueb cui lix muhebaleb laj Israel. Quixye reheb: Cuaclinkex chi junpat. Li Kacua Dios toxtenka chi numtac sa xbeneb lix soldado laj Madin, chan. 16 Laj Geden quixchutubeb li oxib ciento chi soldado. Oxib chutal quirisiheb. Ut quixqueheb junjunk xtrompeta sa rukeb chixjunileb ut quixque ajcui junjunk xcuqueb cuan xam chi sa. 17 Ut quixye reheb: Teque retal li caru tinbanu lain. Nak acak xocuulac cuan cui lix muhebaleb, laex tebanu li caru tinbanu lain. 18 Nak tinyabsi li trompeta lain cuochbeneb li cuanqueb cuochben, teyabasi ajcui le re laex li cuanquex chi xjun sutam lix muhebaleb laj Madin. Ut tejap ere chixyebal: Sa xcaba li Dios ut sa xcaba ajcui laj Geden tonumtak sa eben, chakex. 19 Ut quecuulac jun pacal lix muhebaleb laj Madin laj Geden rochbeneb li jun ciento chi soldado li quecoeb chirix. Tuktu kojyi n quecuulac laj Geden. Toje ajcui texjal ribeb li soldado aj Madin li nequecacalen re li naajej aan. Quexyabasi lix trompeta laj Geden ut eb li rochben ut quexjor li cuc li yoqueb chixcambal sa rukeb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

431
20 Ut

JUECES7,8

li oxib chutal chi soldado quilajexyabasi lix trompeta ut quilajexjor lix cuqueb. Sa lix nim ukeb cuan lix trompeta ut sa lix tze ukeb cuan lix xameb. Ut quexjap reheb chixyebal: Sa xcaba li Dios ut sa xcaba ajcui laj Geden tonumtak sa eben, chanqueb. 21 Ut chixjunileb lix soldado laj Geden quecana sa xnaajeb chi xjun sutam lix muhebaleb laj Madin. Ut eb li soldado aj Madin japjoqueb re xban xxiuheb nak yoqueb chi elelic. 22 Ut eb li oxib ciento chi soldado yoqueb chixyabasinquil lix trompeta. Ut li Kacua quixsach xnalebeb li soldado aj Madin ut chi ribileb rib quexcamsi ribeb. Jo quial li inca quexcamsi ribeb queelelic ut quecoeb toj Bet-sita sa xjayal li naajej Zerera ut quecuulac toj sa li naajej Abel-mehola li cuan nach riquin Tabat. 23 Laj Geden quixtakla xbokbaleb laj Israel. Aan eb li ralal xcajol laj Neftal, joqueb ajcui li ralal xcajol laj Aser ut eb li ralal xcajol laj Manass. Ut coeb chirixeb laj Madin chixchapbaleb. 24 Ut laj Geden quixtakla lix takl sa lix naaj laj Efran, li tzul ru, ut quixye reheb: Cauresihomak erib chixculbaleb laj Madin. Texxic sa eb li naajej Bet-bara bar inca cham chi us li ha, ut teram xbeheb laj Madin re nak inca tenumek jun pacal li nima Jordn, chan. Ut eb li ralal xcajol laj Efran quexbanu jo quiyehe reheb. 25 Ut quexchap cuibeb li nequetaklan sa xyankeb laj Madin. Aaneb laj Oreb ut laj Zeeb. Laj Oreb quexcamsi sa li sakonac Oreb xcaba. Ut quexcamsi laj Zeeb sa li naajej li naxyatz cui lix uvas laj Zeeb. Nak quesuki chak chiralinanquileb laj Madin, quexcam chak lix jolomeb laj Oreb ut laj Zeeb ut quexkaxtesi re laj Geden jun pacal li nima Jordn. 1 Eb li ralal xcajol laj Efran quejosko ut quexcuechi laj Geden ut quexye re: Caut nak xabanu chi jocan? Caut nak inca xatakla kabokbal nak xcoex chi pletic riquineb laj Madin? chanqueb re. 2 Ut laj Geden quixye reheb: Caru xinbanu lain? Ma macua ta bi laex nabal xebanu chiku lao? Lao cachin ajcui xkabanu. Abanan laex nabal xebanu. 3 Li Dios quixkaxtesi sa eruk laex laj Oreb ut laj Zeeb, li cuib li nequetaklan sa xbeneb laj Madin. Laex nabal xebanu chiru li xkabanu lao, chan. Riquin li quixye laj Geden, quinume lix joskileb. 4 Laj Geden rochbeneb li oxib ciento chi cui nk quecuulac chire li nima Jordn ut quenume jun pacal. Lubluqueb ut tacuajenakeb, abanan toj quexque xchol chixchapbaleb li xic nequeiloc reheb. 5 Nak quecuulac sa li tenamit Sucot, laj Geden quixye reheb li cuanqueb aran: Nintzama cheru nak tebanu li usilal. Teque xtzacaemkeb li cui nk li cuanqueb cuochben xban nak tacuajenakeb. Lao yoco chiralinanquileb re takachapeb laj Zeba ut laj Zalmuna lix reyeb laj Madin, chan.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES8
6 Abanan

432

eb li nequetaklan aran Sucot quexye re: Caut nak takaque xcuaheb la soldado? Ma ac xechapeb ta bi laj Zeba ut laj Zalmuna? chanqueb. 7 Laj Geden quixye reheb: Nak li Kacua acak xkaxtesiheb sa kuk laj Zeba ut laj Zalmuna, lain tinsuki k eriquin ut tinque elob ut texinrahobtesi riquin li quix li nacuan sa li chaki choch, chan. 8 Ut laj Geden rochbeneb lix soldado quecoeb Peniel. Ut quixtzama cuichic usilal chiruheb jo quixbanu aran Sucot. Ut eb li cuanqueb Peniel quexye re jo li quexye li cuanqueb aran Sucot. 9 Jocan nak laj Geden quixye reheb: Nak acak xonumta sa xbeneb li xic nequeiloc ke, lao tosuki k arin, ut takatan li ochoch ain li najt xteram, chan. 10 Laj Zeba ut laj Zalmuna cuanqueb sa li naajej Carcor rochbeneb olaju mil (15,000) lix soldado. Caaj cui eb aan li toj yoyoqueb. Li jun ciento mil riquin junmay mil chic ac quecamsi c sa li plet. 11 Laj Geden rochbeneb lix soldado yoqueb chi xic sa li be li cuan sa xnubal li chaki choch li cuan sa xjayal li oriente riquineb li tenamit Noba ut Jogbeha. Nak maca sa xcholeb laj Madin, laj Geden rochbeneb lix soldado queoc chi pletic riquineb. 12 Laj Zeba ut laj Zalmuna li cuib chi xreyeb laj Madin, queoc chi elelic chiruheb, abanan eb laj Geden queralinaheb toj retal quexchap laj Zeba ut laj Zalmuna. Ut eb lix soldado quesach xcholeb xban xxiuheb. 13 Nak laj Geden li ralal laj Jos quesuki chak chi pletic, quenume sa li be li naxic sa li naajej Heres. 14 Ut aran quexchap jun li saj al aj Sucot ut quexpatz re ani xcabaeb li nequetaklan aran Sucot. Li al quixtzi ba xcabaeb li cuuklaju xcacal (77) chi cui nk li nequetaklan jo eb ajcui li nequecamoc be sa li tenamit aan. 15 Ut laj Geden rochbeneb lix soldado quecoeb Sucot. Laj Geden quixye reheb li cuanqueb aran: Ma jultic ere chanru nak xinehob sa xcaba laj Zeba ut laj Zalmuna? Ma toj cuan sa echol nak inca xeque xcuaheb lin soldado, usta tacuajenakeb, nak xinpatz ere? Ma ac xenumta ta bi sa xbeneb laj Zeba ut laj Zalmuna? chanquex ke. Arin cuanqueb anakcuan, chan laj Geden. 16 Laj Geden quixchap li quix li nacuan sa li chaki choch. Ut riquin aan quixrahobtesiheb li nequetaklan aran Sucot. 17 Ut quexjuc ajcui li cab li najt xteram aran Peniel ut quexcamsiheb li cui nk li cuanqueb sa li tenamit aan. 18 Laj Geden quixpatz reheb laj Zeba ut laj Zalmuna: Chanruheb li cui nk li quecamsiheb aran Tabor? chan. Quexye re: Chanchaneb ajcui laat. Chanchaneb ralal rey, chanqueb. 19 Laj Geden quixye reheb: Aaneb li cuas. Junaj li kana. Sa xcaba li Dios ninye ere, cui ta inca quecamsiheb inca raj texincamsi laex, chan. 20 Ut laj Geden quixye re laj Jeter li xben ralal: Camsiheb anakcuan, chan. Abanan laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

433

JUECES8

Jeter inca quirisi lix chi ch. Quixucuac ban chixcamsinquileb xban nak toj saj al. 21 Tojonak laj Zeba ut laj Zalmuna quexye re: Choacamsi laat. Ma macua ta bi laat li cui nk cau acuib? chanqueb. Jocan nak laj Geden quixcamsiheb ut quixcam chok re li xsahob ruheb lix camellos li nacuan sa xcuxeb. 22 Chirix chic aan, eb laj Israel quexye re laj Geden: Laat chic tattaklank sa kaben joqueb ajcui la cualal acajol xban nak laat xatcoloc ke sa rukeb laj Madin, chanqueb. 23 Laj Geden quixye reheb: Chi moco lain, chi moco li cualal tataklank sa eben. A ban li Kacua Dios tataklank sa eben, chan. 24 Laj Geden quixye ajcui reheb: Jun ajcui li nintzama cheru. Li junjunk ere tekaxtesi cue li ca xic li xexoc riquineb laj Madin li ralal xcajoleb laj Ismael, chan. (Eb li quecuan sa li chaki choch caynakeb chirocsinquil li caxic yi banbil riquin oro.) 25 Eb laj Israel quexye re chi saheb sa xchol: Takaque acue li caxic, chanqueb. Ut quexhel sa choch jun li ticr ut aran quexque li caxic li quexoc chixjunkaleb. 26 Aan ain xquial li ralal li caxic oro: Numenak cacal libra xbisbal li caxic aan. Inca quexque li jun chol chic jo li kol ut li tertoquil pec, chi moco li chabil akej yi banbil riquin li ticr prpura li nequerocsi lix reyeb laj Madin. Chi moco quexque li kol li nequerocsi sa xcuxeb li camello. 27 Ut riquin li caxic li quikaxtesi c re, laj Geden quixyi b jun li efod oro ut quixque aran Ofra sa lix tenamit. Ut chixjunileb laj Israel quexcanab xlokoninquil li Kacua lix Dioseb. A chic li efod quexque xlokal. Jocan nak laj Geden quixbalaki rib ut quixbalakiheb ajcui li ralal xcajol. 28 Eb laj Israel quenumta sa xbeneb laj Madin. Ut inca chic quepletic riquineb laj Israel. Chiru cacal (40) chihab eb laj Israel quecuan sa tuktuquil usilal nak toj yoyo laj Geden. 29 Laj Geden li ralal laj Jos, li nequexye ajcui Jerobaal re, quisuki sa li rochoch ut aran quicana chi cuanc. 30 Ut quecuan lajeb xcacal (70) li ralal xban nak nabaleb li rixakil. 31 Quicuan jun li ralal riquin jun reheb li ixk li nequecuan riquin. Li ixk aan cuan aran Siquem. Aj Abimelec quixque chok xcaba li ralal aan. 32 Laj Geden, li ralal laj Jos, ac ti x chic chi us nak quicam. Quimuke sa li naajej li quimuke cui laj Jos lix yucua. Li muklebal aan cuan sa li tenamit Ofra, lix tenamiteb li ralal xcajol laj Abiezer. 33 Nak ac xcam laj Geden, eb laj Israel queoc cuichic chixbanunquil li mausilal. Quexlokoniheb li yi banbil dios Baal. Ut quexsic ru chok xdioseb laj Baal-berit xcaba. 34 Ut eb laj Israel inca chic quijultico reheb li Kacua Dios li quicoloc reheb chiruheb li xic nequeiloc reheb, li cuanqueb chi xjun sutam lix naajeb. 35 Chi moco quexbantioxi chiruheb li ralal xcajol laj Geden chixjunil li usilal li quixbanu reheb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES9

434 Laj Abimelec ut laj Jotam

li ras lix na ut riquineb chixjunileb li cuanqueb sa rochoch lix yucua lix na. Ut quixye reheb: 2 Nintzama cheru nak tepatz reheb chixjunileb li cuanqueb Siquem caru li kaxal us chok reheb. Ma us nak li lajeb xcacal (70) chi ralal laj Jerobaal tetaklank sa xbeneb? Malaj ut us nak jun ajcui tataklank sa xbeneb? Chijulticok ere nak lain le comon, chan. 3 Eb li ras lix na laj Abimelec quexseraki chixjunil ain reheb li cuanqueb Siquem. Ut quexcul xcholeb nak laj Abimelec tataklank sa xbeneb xban nak aan xcomoneb, chanqueb. 4 Querisi lajeb xcacal chi tumin plata sa li rochoch li yi banbil dios Baal-berit ut quexsi re laj Abimelec. Laj Abimelec quixsiqueb li cui nk li inca useb xnaleb, li junes subuc cutan nequexbanu, ut riquin li tumin aan quixtojeb chixtenkanquil. 5 Quecoeb aran Ofra sa li rochoch laj Jerobaal lix yucua. Ut aran chiru jun chi pec quexcamsiheb li lajeb xcacal chi ralal laj Jerobaal, ri tzineb rib riquin laj Abimelec. Caaj cui laj Jotam li i tzinbej quixmuk rib. Jocan nak quicole. 6 Chirix chic aan, chixjunileb li cuanqueb Siquem quexjunaji ribeb riquineb li cuanqueb Bet-milo ut quecoeb bar cuan cui li che ji ut li pec li quixakabac aran Siquem. Ut aran quexxakab laj Abimelec chok xreyeb. 7Nak laj Jotam quirabi resil li quexbanu, quitake sa xben li tzul Gerizim. Ut toj aran quixjap chak re chixyebal: Ex cui nk aj Siquem, cherabihak li caru oc cue chixyebal ut chirabihak ta ajcui li Dios li caru teye laex. 8 Sa jun li cutan quexchutub ribeb li che re nak texxakab junak lix reyeb, ut quexye re li che olivo, Tatkaxakab chi taklanc sa kaben, chanqueb. 9 Quichakoc li che olivo ut quixye: Ma tincanab ta bi xquebal li aceite li na-el sa lin cheel yal re nak tinxic chi canjelac chok erey? Li aceite li ninque lain, aan nacanjelac chiru li Dios ut chiruheb li cui nk, chan li che olivo. 10 Ut eb li che quexye re li che higo: Tatkaxakab laat chok karey, chanqueb re li higo. 11 Ut li che higo quixye reheb: Lain inca naru nincanab ruchininquil li quiil ken kaxal chabil yal re nak tincanjelak chok erey laex, chan. 12 Ut eb li che quexye re lix cheel li uvas: Laat tatkaxakab chok karey, chanqueb. 13 Aut lix cheel li uvas quixye reheb: Caut? Ma naru ta bi tincanab xquebal li vino li nasaho cui xchol li Kacua ut eb li cui nk yal re nak tincanjelak chok erey? chan. 14 Tojonak eb li che quexye re li tun quix: Laat tatkaxakab chok karey, chanqueb. 15 Ut li tun quix quixye reheb: Cui yal nak laex teraj nak lain tin-oc chok erey, quimkex bi anakcuan. Quehomak erib chi rubel lin mu. Cui ut inca nequeraj chi jocan, chielk li xam cuiquin ut chixcatak li chacalte re Lbano, chan. 16 Ut laj Jotam quixpatz reheb: Ma

1Laj Abimelec, li ralal laj Jerobaal, quicuulac Siquem chi atinac riquineb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

435

JUECES9

chi anchal echol ut ma sa xyalal xexakab laj Abimelec chok rey? Ma xebanu usilal re laj Geden ut reheb li ralal xcajol jo nak laj Geden quixbanu usilal ere laex? 17Laj Geden lin yucua inca quixra lix yuam nak co chi pletic riquineb laj Madin re ecolbal laex. 18 Abanan anakcuan laex xebanu mausilal reheb li ralal lin yucua. Chiru jun chi pec xecamsiheb li lajeb xcacal chi ralal laj Geden. Ut xexakab laj Abimelec chok erey, xban nak aan erechalal. Aan ralal laj Geden riquin jun lix mos ixk. 19 Cui xexcuan sa xyalal riquin laj Geden ut riquineb li ralal xcajol chiru li cutan ain, naru texcuank chi sa sa echol riquin laj Abimelec. Ut laj Abimelec chicuank chi sa sa xchol eriquin. 20 Cui ut inca xexcuan sa xyalal, chielk ta xam riquin laj Abimelec ut checatk ta chixjunileb li cui nk aj Siquem ut eb laj Bet-milo. Ut chielk ta xam riquineb laj Siquem ut eb laj Bet-milo ut chicatk ta laj Abimelec, chan laj Jotam. 21 Ut xban nak laj Jotam quixucuac chiru laj Abimelec li ras, jocan nak quielelic chiru ut co chi cuanc sa li tenamit Beer. 22 Oxib chihab quecuan laj Israel rubel xcuanquilal laj Abimelec. 23 Ut li Dios quixtakla jun chaajquilal sa xbeneb laj Abimelec ut eb laj Siquem re nak xic chic teril ribeb chi ribileb rib. Ut eb laj Siquem quexketketi ribeb chiru laj Abimelec. 24 Li Dios quixbanu chi jocan re nak laj Abimelec rochbeneb li cui nk aj Siquem textoj rix li mac li quexbanu nak quexcamsiheb li lajeb xcacal (70) chi ralal laj Jerobaal. 25 Eb laj Siquem quexxakabeb li cui nk re nak texmuk ribeb sa eb li tzul. Ut querelka chixjunil li caru cuan reheb li nequenume aran. Abanan laj Abimelec quirabi resil li caru yoqueb chixbanunquil. 26 Laj Gaal, li ralal laj Ebed, co chi cuanc Siquem rochbeneb li ras ut eb li ri tzin. Ut eb laj Siquem quexseraki re li caru yoqueb chixbanunquil. 27Quecoeb chixsicbal ru li uvas ut quexyatz re risinquil lix yaal. Chirix aan quexbanu jun li ninke sa rochoch lix dioseb. Nak yoqueb chi cuaac ut chi ucac, yoqueb chixmajecuanquil laj Abimelec. 28 Ut laj Gaal, ralal laj Ebed, quixye: Ani laj Abimelec ut aniho lao nak takaque kib rubel xtakl? Ma macua ta bi laj Abimelec ralal laj Jerobaal? Ut laj Zebul cuan rubel xtakl. Caut nak tocanjelak chiru aan? Tocanjelak ban chiruheb li ralal xcajol laj Hamor li quiyi ban re li tenamit aan. 29 Cui ta lain nintaklan sa eben, ac xkasach raj ru laj Abimelec. Ac raj xinye re nak tixcauresiheb lix soldado re techalk chi pletic kiquin, chan laj Gaal. 30 Nak quirabi resil li caru quixye laj Gaal, ralal laj Ebed, cajo nak quijosko laj Zebul li nataklan sa xbeneb li tenamit aan. 31 Sa mukmu quixtakla resil riquin laj Abimelec ut quixye re: Laj Gaal, ralal laj Ebed, rochbeneb li ras ut eb li ri tzin cuanqueb arin Siquem ut yoqueb chixtacchiinquileb li tenamit re nak inca chic teabi nk chacuu. 32 Jocan nak chiru li kojyi n ain laat acuochbeneb li soldados texchalk ut temuk erib chire li tenamit. 33 Nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES9

436

tasakeuk cuulaj texcuacli k ut tex-oc chi pletic sa li tenamit. Nak teelk laj Gaal rochbeneb lix soldado, laat tacuil caru tabanu riquineb, chan. 34 Jocan nak chiru kojyi n laj Abimelec rochbeneb lix soldado quecoeb chire li tenamit Siquem ut quexmuk ribeb chirix li tenamit. Cahib chutal queel nak quexjachi ribeb. 35 Nak laj Gaal qui-el ut quixakli chire li oquebal re li tenamit, laj Abimelec ut eb li soldado queel chak sa eb li naajej li mukmuqueb cui. 36 Laj Gaal quirileb ut quixye re laj Zebul: Il! Cuanqueb cui nk yoqueb chak chi cubec sa li tzul, chan. Ut laj Zebul quixye: Macuaeb cui nk nacacuil. Yal mu nacutun sa li tzul, chan. 37Laj Gaal quixye cuichic: Yal nak cui nk yoqueb chak chi cubec sa li tzul. Ut yoqueb ajcui chi chalc sa li be cuan cui li ji li nequecuan cui laj ke, chan. 38 Laj Zebul quixye re: Ma inca ta bi cau acuib? Ma inca ta bi yocat chixhobbal laj Abimelec nak xaye Caru aj e nak tocanjelak chiru aan? chancat. Ayu chi pletic riquineb anakcuan, chan laj Zebul. 39 Ut laj Gaal quicamoc be chiruheb li cui nk aj Siquem nak quecoeb chi pletic riquineb laj Abimelec. 40 Laj Abimelec quiralinaheb laj Gaal ut nabaleb quecam nak yoqueb chi xic sa li oquebal re li tenamit. 41 Ut laj Abimelec quicana chi cuanc sa li tenamit Aruma. Ut laj Zebul quirisi laj Gaal sa li tenamit Siquem rochbeneb li ras ut eb li ri tzin re nak inca chic tecuank aran. 42 Cuulajak chic laj Abimelec quirabi resil nak eb laj Siquem texic sa li calebal. 43 Jocan nak quixjachi lix soldado chi oxib chutal ut quixtaklaheb chixmukbal ribeb sa li calebal roybeninquil nak teelk sa li tenamit Siquem. Nak queel sa li tenamit, eb laj Abimelec queel sa lix naajeb ut quexcamsiheb. 44 Nak eb laj Abimelec ut eb li soldado li cuanqueb rochben yoqueb chi oc chi pletic sa li tenamit, li cuib chutal chic chi soldado yoqueb chixcamsinquileb li cuanqueb sa calebal. 45 Chiru chixjunil li cutan yoqueb chi pletic toj retal nak laj Abimelec quinumta sa xbeneb laj Siquem. Quixcamsiheb ut quixjuc li tenamit ut quixpaji atzam sa li naajej aan. 46 Nak eb li cuanqueb sa li cab li najt xteram querabi li caru yo chi culmanc, quecube ut quecoeb chixcolbal ribeb sa li cab cuan cui laj Baal-berit, lix dioseb. 47Ut laj Abimelec quirabi resil nak chutchuqueb aran. 48 Co rochbeneb lix soldado sa li tzul Salmn. Quixchap lix mal laj Abimelec ut quixyoc jun li ruk che ut quixque sa xben xtel. Quixye reheb li rochben: Chebanu jo xinbanu lain. Ut sebahomak erib, chan. 49 Ut chixjunileb quexyoc li ruk che ut quexpako sa xben xteleb ut quecoeb chirix laj Abimelec sa li cab li chutchuqueb cui laj Siquem. Quexque li ruk che chirix li cab ut quexloch xxamlel ut quecate li cuanqueb chi sa. Jocan nak quecam li cristian li cuanqueb Siquem. Numenak tana jun mil li quecam, jo cui nk, jo ixk. 50 Chirix chic aan laj Abimelec quecoeb toj sa li tenamit Tebes ut quextiquib pletic toj retal querechani li tenamit. 51 Sa li tenamit aan cuan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

437

JUECES9,10

10

jun li nimla cab najt xteram re texcol cui ribeb. Chixjunileb li cuanqueb sa li tenamit quecoeb aran, jo cui nk, jo ixk. Ut quecoeb ajcui eb li nequetaklan sa li tenamit aan. Quexque sa lau lix puertil ut quetake sa xben li cab. 52 Laj Abimelec co cuan cui li oquebal re li cab aan re tixcat. 53 Abanan jun li ixk quixcut jun tokol li pec re li molino. Li pec aan quinak sa xjolom laj Abimelec ut quijore lix jolom. 54 Laj Abimelec quixbok sa junpat li cui nk li nacamoc re lix chi ch ut quixye re: Isi chak la chi ch ut tinacamsi re nak ma ani tayehok re nak ixk xcamsin cue, chan. Ut li cui nk quixnumsi lix chi ch sa xsa. Jocain nak quicam laj Abimelec. 55 Nak quexque retal laj Israel nak ac xcam laj Abimelec, quesuki cuichic sa li rochocheb. 56 Jocain nak quiquehe laj Abimelec xban li Dios chixtojbal rix li mac quixbanu chiru lix na xyucua nak quixcamsiheb li lajeb xcacal (77) li ras ut li ri tzin. 57Ut li Dios quixqueheb ajcui chixtojbal rix lix maqueb li cui nk li cuanqueb Siquem. Quexcul jo quixye laj Jotam li ralal laj Jerobaal. 1 Nak ac xcam laj Abimelec, jun li cui nk xcomoneb li ralal xcajol laj Isacar qui-oc chi tenkanc reheb laj Israel. Li cui nk aan aj Tola xcaba. Cuan sa li tenamit Samir li nacana sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. Laj Tola, aan li ralal laj Fa. Ut laj Fa, aan li ralal laj Dodo. 2 Laj Tola quitaklan sa xbeneb laj Israel chiru oxib xcacal (23) chihab toj nak quicam ut quimuke sa li tenamit Samir. 3 Nak ac xcam laj Tola, laj Jair Galaad xtenamit qui-oc chi taklanc sa xbeneb laj Israel. Ut aan quitaklan sa xbeneb li tenamit cuib xcacal (22) chihab. 4 Ut quecuan lajeb xcacal li ralal laj Jair. Junes chirix bur nequebec. Quetaklan sa xbeneb lajeb xcacal chi tenamit sa li naajej Galaad. Toj chalen anakcuan nequexye Lix tenamit laj Jair reheb li tenamit aan. 5 Ut quicam laj Jair, ut quimuke sa li tenamit Camn.

eb laj Israel quexbanu cuichic li mausilal chiru li Kacua Dios. Quexlokoniheb li yi banbil dios Baal ut Astarot. Ut quexlokoniheb ajcui lix dioseb laj Siria, ut lix dioseb laj Sidn, jo ajcui lix dioseb laj Moab. Ut quexlokoniheb lix dioseb laj Amn ut eb laj filisteos. Eb laj Israel quextzektana li Kacua Dios ut inca chic quecanjelac chiru. 7 Ut li Kacua Dios quijosko sa xbeneb laj Israel. Jocan nak quixkaxtesiheb sa rukeb laj filisteos ut sa rukeb laj Amn. 8 Eb laj filisteo ut eb laj Amn quenumta sa xbeneb. Cuakxaklaju chihab querahobtesi c laj Israel aran Galaad jun pacal li nima Jordn sa

6 Ut

Laj Jeft

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES10,11

438

11

xnaajeb laj amorreo. 9 Ut eb laj Amn quenume jun pacal li nima Jordn chi pletic riquineb li ralal xcajol laj Jud, ut eb li ralal xcajol laj Benjamn, jo ajcui li ralal xcajol laj Efran. Ut kaxal ra quexcul eb laj Israel. 10 Jocan nak eb laj Israel quexyaba cuichic xcaba li Kacua ut quexye: At Kacua, at kaDios, lao xomacob chacuu xban nak xatkatzektana. Xomacob chacuu xban nak xkalokoniheb li yi banbil dios Baal, chanqueb. 11 Li Kacua quixye reheb: Ma inca ta bi quexrahobtesi c xbaneb laj Egipto ut eb laj amorreo? Ma inca ta bi quexrahobtesi c xbaneb laj Amn ut xbaneb laj filisteo? 12 Ut, ma inca ta bi quexrahobtesi c xbaneb laj Sidn ut eb laj Amalec, joqueb ajcui laj Madin? Ma inca ta bi xexincol sa rukeb nak xetzama chicuu nak texintenka? 13 Abanan, laex xinetzektana ut xelokoniheb li jalanil dios. Jocan nak lain inca chic texincol sa rukeb li xic nequeiloc ere. 14 Ayukex ut yabahomak xcabaeb li jalanil dios li xesic ruheb. Mare eb aan chic tecolok ere chiru li raylal li cuanquex cui anakcuan, chan li Dios. 15 Eb laj Israel quexye re li Dios: Lao xomacob chacuu. Banu li caru tacuaj kiquin. Caaj cui nakatzama chacuu nak toacol anakcuan, chanqueb. 16 Ut querisi eb li jalanil dios sa xyankeb ut quexlokoni li Kacua. Ut li Dios quiraho xchol chirilbal li raylal li cuanqueb cui. 17 Quexchutub ribeb laj Amn ut quexyi b lix muhebaleb aran Galaad. Ut jocan ajcui eb laj Israel. Quexchutub ribeb ut quexyi b lix muhebaleb aran Mizpa. 18 Ut eb laj Israel li cuanqueb Galaad ut eb li nequecamoc be chiruheb quexye chi ribileb rib: Ani tacamok be chiku nak topletik riquineb li ralal xcajol laj Amn? Li ani tacamok be chiku, aan li tataklank sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb Galaad, chanqueb. 1 Laj Jeft, aan jun cui nk aj Galaad. Cau rib ut cau xchol chi pletic. Lix na li cui nk aan, aan jun li ixk xcomoneb li nequexcayi rib. Ut lix yucua aj Galaad xcaba. 2 Laj Galaad quicuan xcocal riquin li rixakil. Ut nak queni nkan li cocal quepo sa xben laj Jeft ut queralina ut quexye re: Laat inca tattzak li caru re li kayucua xban nak laat jalan ana, chanqueb re laj Jeft. 3 Jocan nak quielelic laj Jeft chiruheb li ri tzin. Co chi cuanc sa li naajej Tob. Ut quexchutub ribeb riquin jun chutal li cui nk li nequecuulac chiru pletic ut aan chic nataklan sa xbeneb. 4 Mokon chic eb li ralal xcajol laj Amn quecuulac chi pletic riquineb laj Israel. 5 Nak ac yoqueb chi pletic riquineb laj Israel sa li tenamit Galaad, eb laj camol be quextakla xcambal laj Jeft li cuan chak sa li naajej Tob. 6 Ut quexye re laj Jeft: Lao aj Galaad takaj nak laat tatcamok be chiku nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

439

JUECES11

topletik riquineb laj amonita, chanqueb re. 7 Ut laj Jeft quichakoc ut quixye reheb li nequecamoc be sa li tenamit Galaad: Caut nak xexchal chinsicbal? Ma macua ta bi laex xic xex-iloc cue? Ma macua ta bi laex xex-isin chak cue sa rochoch lin yucua? Caut nak xexchal chinsicbal anakcuan nak cuanquex sa raylal? chan. 8 Ut quechakoc li nequecamoc be sa xyankeb laj Galaad ut quexye re: Aan aj e nak xochal chasicbal. Lao takaj nak tatxic chikix re tatpletik riquineb laj Amn. Ut laakat chic aj camol be sa kayank chikajunilo li cuanco Galaad, chanqueb re. 9 Quichakoc laj Jeft ut quixye reheb: Cui laex teraj nak tinxic chi pletic riquineb li ralal xcajol laj Amn, ut cui li Kacua tixkaxtesiheb sa cuuk, ma tineque chi taklanc sa eben? chan. 10 Eb aan quechakoc ut quexye re: Li Kacua nanaoc re nak takabanu li caru nacacuaj, chanqueb. 11 Ut laj Jeft co chirixeb laj camol be sa xyankeb laj Galaad. Ut eb li tenamit quexxakab aan re nak aan chic tataklank sa xbeneb li tenamit ut aan ajcui tacamok be chiruheb li soldados. Ut aran Mizpa laj Jeft quixye cuichic chiru li Kacua chixjunil li atin li ac xye. 12 Chirix aan laj Jeft quixtaklaheb lix takl riquin lix reyeb laj Amn chixyebal re: Caut nak xic nocoeril? Caut nak teraj chalc chi pletic kiquin? chan laj Jeft. 13 Lix reyeb laj Amn quixye reheb lix takl laj Jeft: Nak queel chak Egipto, eb laj Israel querelka lin choch. Naticla sa li nima Arnn. Nacuulac toj sa li nima Jaboc ut toj sa li nima Jordn. Nintzama cheru nak tekaxtesi ke sa xyalal, chan. 14 Ut laj Jeft quixtakla cuichic xyebal re lix reyeb laj Amn: 15 Eb laj Israel inca quexchap lix naajeb laj Moab, chi moco quexchap le naaj laex aj Amn. 16 Nak eb laj Israel queel chak Egipto, quenume sa li chaki choch toj cuan cui li Caki Palau ut quecuulac aran Cades. 17 Ut eb laj Israel quextaklaheb lix takl riquin lix reyeb laj Edom. Quexye re, Lao nakatzama chacuu nak tacanabeb laj Israel chi numec sa la naaj. Abanan lix reyeb laj Edom inca quixcanabeb chi numec. Ut quextzama ajcui chiru lix reyeb laj Moab nak tecanabak chi numec sa lix naajeb. Chi moco lix reyeb laj Moab quixcanabeb chi numec sa lix naajeb. Jocan nak eb laj Israel quecana aran Cades. 18 Nak queoc cuichic chi xic, eb laj Israel toj sa li chaki choch coxexque chak vuelt. Quenume chire lix naajeb laj Edom ut eb laj Moab toj retal quecuulac jun pacal li nima Arnn sa xjayal lix naajeb laj Moab, li cuan sa li este. Ut aran quexyi b lix muhebaleb. Abanan inca quenume jun pacal li nima Arnn xban nak aan lix naajeb laj Moab. 19 Ut eb laj Israel quextakla lix takl aran Hesbn chixtzamanquil chiru laj Sehn lix reyeb laj Amorreo nak tixcanabeb chi numec sa lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES11

440

naajeb nak yoqueb chi xic sa lix naajeb laj Israel. 20 Abanan laj Sehn inca cojco xchol riquineb laj Israel. Jocan nak inca quixcanabeb chi numec sa lix naajeb. Quixchutubeb ban lix soldado ut quexyi b lix muhebaleb aran Jahaza ut quextiquib pletic riquineb laj Israel. 21 Abanan li Kacua li kaDios lao aj Israel, coxtenka chi numtac sa xbeneb laj Sehn. Jocan nak xkechani lix naajeb laj amorreo li cuanqueb sa li naajej aan. 22 Quikechani chixjunil lix naajeb laj amorreo, li naticla cuan cui li nima Arnn ut nacuulac sa li nima Jaboc. Sa xjayal li na-el cui chak li sake naticla sa li chaki choch ut nacuulac toj sa li nima Jordn sa xjayal li na-oc cui li sake. 23 Li Kacua li kaDios lao aj Israel, aan li quikaxtesin sa kuk chixjunil lix naajeb laj Amorreo. Ma laex texmakok re chiku chi jocanan? 24 Cui ta laj Quemos le dios tixsi echoch, ma macuaak ta bi ere? Jocan ajcui lao. Chixjunil li xsi ke li kaDios, aan ke ajcui lao. 25 Ma kaxal cau ta bi acuib chiru laj Balac li ralal laj Zipor, lix reyeb laj Moab? Ma quixcacuubresi ta bi rib laj Balac ut quichal ta chi pletic kiquin? 26 Ac cuan oxib ciento chihab koquic lao aj Israel sa li naajej Hesbn ut sa eb lix calebal. Cuanqueb ajcui sa li naajej Aroer ut sa eb lix calebal. Ut cuanqueb ajcui sa chixjunil li naajej Arnn. Caut nak inca xamak chiku li naajej chiru li oxib ciento chihab ain? 27 Lao inca xomacob cheru laex. Lao inca yoco chi pletic eriquin. Abanan laex inca us yoquex nak xexchal chi pletic kiquin. Li Kacua Dios, aan laj rakol atin. Aan li tarakok atin sa kaben lao aj Israel ut sa eben ajcui laex aj Amn, chan laj Jeft. 28 Abanan lix reyeb laj Amn inca quixcul xchol li caru quixtakla xyebal laj Jeft. 29 Lix Musik li Dios quichal riquin laj Jeft, ut quixcut chiru caru tixbanu. Jocan nak eb laj Israel quenume sa li naajej Galaad ut Manass ut quenume ajcui Mizpa, li cuan sa xcuent Galaad re nak terechani lix naajeb laj Amn. 30 Ut laj Jeft quixye re li Kacua: Xakaxtesi ta sa cuuk eb li ralal xcajol laj Amn. 31 Cui takaxtesiheb sa cuuk, lain tinmayeja chacuu li xben li taelk chak chinculbal nak tinsuki k sa cuochoch. Catbil nak tinmayeja chacuu, chan laj Jeft. 32 Ut laj Jeft quinume jun pacal li nima chi pletic riquineb laj Amn. Ut li Kacua Dios quixkaxtesiheb laj Amn sa rukeb laj Israel. 33 Quenumta sa xbeneb junmay chi tenamit sa eb li naajej Aroer, Minit ut Abel-keramim. Jocain nak quenumta laj Israel sa xbeneb laj Amn. 34 Laj Jeft quisuki Mizpa sa li rochoch. Ut lix rabin qui-el chak chixculbal lix yucua. Yo chi xajoc ut yo chixchebal lix pandero li cuan sa ruk. Jun ajcui lix rabin laj Jeft. Ma jun chic xcocal cuan. 35 Cajo nak quiraho xchol laj Jeft nak quiril lix rabin. Quixpej li rak xban xrahil xchol ut quixye: At inrabin, cajo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

441

JUECES11,12

12

xrahil inchol nachal aban. Caut nak laat li xben li xat-el chak chinculbal? Ac xinyechii re li Dios nak tinmayejak chiru ut inca naru tinket li cuatin, chan. 36 Lix rabin quixye: At inyucua, cui xayechii re li Kacua Dios nak tatmayejak, banu cuiquin li caru xayechii re li Kacua Dios xban nak aan xkaxtesi sa acuuk eb laj Amn, li xic nequeiloc acue. 37 Caaj cui nintzama chacuu nak tinacanab chi yoyo cuibak po chic re nak tinxic sa eb li tzul cuochbeneb li cuami g chi kaxal ra sa inchol xban nak tento tincamk chi toj maji ninsumla, chan. 38 Ut laj Jeft quixcanab chi yoyo cuib po chic re taxic rochbeneb li xkaal chi kaxal ra sa xchol xban nak tento tacamk chi toj maji sumsu. 39 Nak ac xnume li cuib po, quisuki riquin lix yucua ut aan quixbanu jo quixyechii re li Dios. Ut lix rabin quicam nak toj tuk ix ut toj maji cuanjenak riquin cui nk. 40 Xban aan, eb li saj ixk nequexic sa eb li tzul rajlal chihab chi yabac chirix lix camic lix rabin laj Jeft aj Galaad. Cahib cutan nequecuan chak aran. 1 Eb li ralal xcajol laj Efran quexchutub ribeb chi xic chi pletic. Quenume jun pacal li nima Jordn ut quecoeb sa li tenamit Zafn. Quecuulac riquin laj Jeft ut quexye re: Caut nak quexcoex chi pletic riquineb laj Amn ut inca coebok cherix? Anakcuan takacat la cuochoch ut aran ajcui tatcatk laat, chanqueb. 2 Ut laj Jeft quixye reheb: Lain ut eb lin tenamit cau xopletic riquineb laj Amn. Xexkabok re nak toetenka, abanan inca xoetenka chi pletic. 3 Nak xinque retal nak inca toetenka, inca xinra lin yuam. Xcoin ban chi pletic riquineb laj Amn. Ut li Kacua Dios quixkaxtesiheb sa cuuk. Caut nak laex xexchal anakcuan chi pletic kiquin? chan laj Jeft. 4 Ut laj Jeft quixchutubeb chixjunileb li cui nk li cuanqueb Galaad. Quepletic riquineb li ralal xcajol laj Efran ut quenumta sa xbeneb. Quexbanu chi jocan xban nak eb li ralal xcajol laj Efran quexye nak eb laj Galaad, li cuanqueb sa xyankeb laj Efran ut laj Manass, quextzektanaheb li ralal xcajol laj Efran, li rech tenamitil. 5 Eb laj Galaad quexrameb li naajej li inca cham cui li ha bar nequeru cui chi numec jun pacal li nima Jordn re nak eb li ralal xcajol laj Efran inca teelelik chiruheb. Nak eb laj Efran queraj xic sa xnaajeb, tento nak texpatz xlesens chi numec. Ut eb laj Galaad quexpatz reheb ma aaneb li ralal xcajol laj Efran. 6 Cui eb aan texye nak inca, quiyehe reheb nak texye li atin Xibolet. Ut eb laj Efran quexye Sibolet xban nak inca queru chixyebal chi tzakal li atin aan. Riquin aan quexnau nak aaneb xcomoneb li ralal xcajol laj Efran. Quechape ut quecamsi c sa li naajej li na-ux cui

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES12,13

442

numec jun pacal li nima Jordn. Jocan nak quecamsi c cuib roxcal (42,000) mil li ralal xcajol laj Efran. 7 Laj Jeft quitaklan sa xbeneb laj Israel chiru cuakib chihab. Nak quicam, quimuke sa li tenamit li quiyola cui aran Galaad. 8 Nak ac xcam laj Jeft, a chic laj Ibzn qui-oc chi taklanc sa xbeneb laj Israel. Laj Ibsn, aan Beln xtenamit. 9 Laj Ibzn quicuan lajeb xcacal (30) li ralal ut lajeb xcacal (30) lix rabin. Ut chixjunileb quixsumubeb riquineb li jalaneb xtenamit. Ut quitaklan sa xbeneb laj Israel chiru cuukub chihab. 10 Nak quicam, quimuke aran Beln. 11 Nak ac xcam laj Ibzn, a chic laj Eln, li xcomoneb li ralal xcajol laj Zabuln, qui-oc chi taklanc sa xbeneb laj Israel. Ut quitaklan sa xbeneb chiru lajeb chihab. 12 Nak quicam laj Eln, quimuke sa li tenamit Ajaln li cuan sa li naajej Zabuln. 13 Nak ac xcam laj Eln, a chic laj Abdn, li ralal laj Hilel, quitaklan sa xbeneb laj Israel. Piratn xtenamit. 14 Laj Abdn quicuan cacal (40) li ralal ut lajeb xcacal (30) li ri. Eb li ralal xcajol junes chirix bur nequebec. Laj Abdn quitaklan sa xbeneb laj Israel chiru cuakxakib chihab. 15 Nak quicam, laj Abdn ralal laj Hilel quimuke sa li tenamit Piratn sa xcuenteb laj Efran sa lix naaj laj Amalec, li tzul ru.

13

laj Israel quexbanu cuichic li mausilal chiru li Kacua. Jocan nak li Kacua quixkaxtesiheb rubel xcuanquileb laj filisteo chiru cacal (40) chihab. 2 Sa li naajej Zora quicuan jun li cui nk aj Manoa xcaba. Li cui nk aan xcomoneb li ralal xcajol laj Dan. Ma jun xcocal quicuan xban nak li rixakil inca naquiresin. 3 Jun x-ngel li Kacua quixcutbesi rib chiru li ixk ut quixye re: Laat ma jun acocal cuanjenak xban nak inca nacatquiresin. Abanan anakcuan tatcanak chi yaj aj ixk ut tacuank jun aculaal china telom. 4 Inca tat-ucak vino chi moco li caak re ru nacaltesin ut inca tatzaca li caak re ru li quixye li Dios nak inca naru xtzacanquil. 5 Tacuank jun la culaal telom. Inca tabesmank rismal, xban nak chalen sa xyolajic li culaal aan aj nazareo. Ac kaxtesinbil re li Dios ut aan taoc chi coloc reheb laj Israel sa rukeb laj filisteo, chan li ngel. 6 Ut li ixk quixseraki re lix belom li caru quiyehe re xban li ngel. Quixye re: Jun li cui nk taklanbil xban li Dios xcuulac cuiquin. Cajo nak x-oc incaux xban. Jo li aan x-ngel li Kacua nak xcuil, ut lain inca xinpatz re bar xchal chak ut ani, chi moco aan xye cue ani xcaba. 7 Aan quixye cue nak tacuank jun inculaal china telom. Quixye ajcui cue nak chalen anakcuan inca tin-ucak vino chi moco tincuuc li caru nacaltesin ut

1Eb

Nak Quiyola laj Sansn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

443

JUECES13

inca tintzaca li caak re ru inca naru xtzacanquil jo quixye li Dios, xban nak li culaal li tayolak aj nazareo. Kaxtesinbilak re li Kacua chalen sa xyolajic ut toj chalen nak tacamk, chan li ixk. 8 Ut laj Manoa quitijoc ut quixye re li Kacua: At Kacua, at inDios, nintzama chacuu nak tatakla cuichic li cui nk aan. Chiculunk taxak kiquin re nak tixcholob chiku chanru takabanu riquin li culaal li tayolak, chan. 9 Ut li Dios quixsume lix tij laj Manoa. Sa jun li cutan nak li ixakilbej cuan sa calebal xjunes, lix ngel li Kacua quixcutbesi cuichic rib chiru. Abanan laj Manoa lix belom ma ani rochben. 10 Co sa junpat li ixakilbej chixbokbal lix belom. Quixye re: Quim. Xculun cuichic li cui nk li quiatinac cuiquin sa li cutan quinume, chan. 11 Laj Manoa co chirix li rixakil chirilbal li cui nk. Ut quixye re: Ma laat li cat-atinac riquin li cuixakil? chan. Ut lix ngel li Kacua Dios quixye: Lain. 12 Laj Manoa quixye re: Nak tacuulak xkehil xyolajic li culaal li xaye, chanru nak takaquiresi? Ut, chanru nak tacuank? chan. 13 Lix ngel li Dios quixye re: Tento nak la cuixakil tixbanu chi tzakal re ru chixjunil li xinye re. 14 Inca naru tixtzaca li caru yi banbil riquin li ru li uvas. Inca naru taruc li vino chi moco taruc li ha li nacaltesin. Chi moco tixtzaca li naxye sa li chakrab nak inca naru xtzacanquil. Tixbanu chixjunil li xinye re, chan li ngel. 15 Ut laj Manoa quixye re lix ngel li Kacua: Matxic cuan. Oybeni cuan junpatak re nak takachik junak li chibat ut takaque xtibel acua, chan. 16 Abanan li ngel quixye re: Usta tincanak eriquin junpatak, inca tintzaca li caru nacayi b. Abanan cui nacacuaj xbanunquil, tamayeja li xul aan chiru li Kacua, chan. Laj Manoa inca quixnau nak li cui nk aan x-ngel li Kacua. 17 Quixye laj Manoa re: Ye ke ani acaba re nak takabantioxi chacuu nak taculmank li caru xaye ke, chan. 18 Lix ngel li Kacua quixye re: Caut nak tacuaj tanau ani incaba? Laat inca naru tanau xban nak lin caba lain kaxal lok, chan. 19 Jocan nak laj Manoa quixcam li chibat ut quixcam ajcui li ru li racui mk ut quixmayeja sa xben jun li pec chiru li Kacua Dios. Ut li Kacua quixcutbesi jun li milagro chiruheb laj Manoa ut li rixakil. 20 Nak yo chi catc li mayej sa li artal, laj Manoa ut li rixakil queril lix ngel li Dios yo chi takec sa choxa sa xxamlel li mayej. Laj Manoa ut li rixakil quexhupub ribeb sa choch. 21 Laj Manoa quixque retal nak aan x-ngel li Kacua. Chalen aan lix ngel li Dios inca chic quixcutbesi rib chiruheb, chi moco chiru li cui nk, chi moco chiru li rixakil. 22 Laj Manoa quixye re li rixakil: Relic chi yal nak tocamk xban nak xkil ru li Dios, chan. 23 Abanan li rixakil quixye re: Inca tocamk. Cui ta li Dios kacamsinquil taraj, inca raj xcul li kacatbil mayej chi moco quixcul raj li mayej li xkaque. Ut inca

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES13,14

444

raj xcutbesi chiku chixjunil li caak re ru ain, ut inca raj xye ke li caru taculmank, chan. 24 Ut li ixk quicuan jun lix culaal telom. Aj Sansn quixque chok xcaba. Li culaal quiniman ut li Kacua qui-osobtesin re. 25 Ut lix musik li Kacua li Dios qui-oc chirecasinquil xchol laj Sansn nak cuan sa li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb li ralal xcajol laj Dan, li cuan sa xyiheb li cuib chi tenamit Zora ut Estaol.

14

jun li cutan laj Sansn co sa li tenamit Timnat. Ut aran quiril jun li saj ixk xcomoneb laj filisteos. 2 Co cuichic sa rochoch ut quixye re lix na ut lix yucua: Xcuil ru jun li saj ixk aj filisteo aran Timnat. Nintzama cheru nak tetzama chak chok cuixakil, chan. 3 Ut lix na xyucua quexye re: Caut nak tatxic xsicbal la cuixakil sa xyankeb li inca nequexpab li Dios? Ma maca ta bi ixk sa kayank lao? Ma maca ta bi ixk sa li katenamit? chanqueb. Abanan laj Sansn quixye cuichic reheb: A li ixk aan, aan li nacuulac chicuu. Tetzama aan chok cuixakil, chan. 4 Lix na xyucua inca nequexnau nak li Kacua yo chixcutbal li ixk aan chiru laj Sansn. Sa eb li cutan aan eb laj filisteos yoqueb chi taklanc sa xbenb laj Israel ut li Kacua yo chixsicbal chanru nak eb laj Israel tepletik riquineb. 5 Jocan nak laj Sansn co Timnat rochbeneb lix na xyucua. Nak yoqueb chi numec sa xnaaj li acui mk uvas, laj Sansn quirabi jun li cakcoj saj yo chixjapbal re ut yo chi chalc riquin laj Sansn. 6 Lix musik li Kacua quichal riquin laj Sansn ut quixque xmetzeu. Jocan nak laj Sansn quixchap li cakcoj ut quixpedasi riquin ruk. Chanchan jun li china chibat chiru. Ut laj Sansn co cuichic riquin lix na xyucua, abanan inca quixye reheb li caru quixbanu. 7 Chirix aan laj Sansn co chi atinac riquin li ixk ut li ixk quicuulac chiru laj Sansn. 8 Nak quinume cuib oxib cutan, laj Sansn co chi sumlac riquin li ixk. Nak yo chi xic, quinumeril li cakcoj camenak. Nak quicuulac aran, quixque retal nak sa xsa li cakcoj camenak cuan xsoc li cap ut cuan ajcui xyaal cab. 9 Quirisi li xyaal cab riquin ruk ut yo chixloubal nak yo chi xic. Nak quixtauheb lix na xyucua, quixque li xyaal cab reheb aan. Ut quexlou ajcui eb aan, abanan laj Sansn inca quixye reheb nak xrisi sa xsa li cakcoj li quixcamsi. 10 Lix yucua co sa rochoch li ixk ut laj Sansn quixbanu jun li ninke aran jo caynakeb xbanunquil li saj cui nk li oqueb re chi sumlac. 11 Nak eb laj filisteos quexque retal li ninke, quextakla lajeb xcacal (30) li saj cui nk riquineb sa li

Laj Sansn quisumla riquin jun li ixk xcomoneb laj filisteos


1Sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

445

JUECES14,15

15

ninke. 12 Laj Sansn quixye reheb: Lain tinye ere jun li serak chaaj xtaubal ru. Cui laex teye cue caru li xyalal chiru li cuukub cutan nak yoco chi ninkei c, lain tinque junjunk le rak lino, ut tinque ajcui junjunk le chabil ak re li ninke. 13 Cui laex inca teye cue caru xyalal li tinye ere, tento nak laex teque cue lajeb xcacal li chabil akej ut lajeb xcacal li chabil ticr lino, chan laj Sansn. Ut quexye re: Ye ke li serak aan, li chaaj xtaubal ru. Nakaj rabinquil, chanqueb. 14 Laj Sansn quixye reheb: Sa xsa li nacuaac quichal li nacuae. Ut sa xsa li kaxal cau rib quichal li qui, chan. Ac xnume oxib cutan ut eb li saj cui nk ain maji nequextau ru caru xyalal li serak aan. 15 Sa xca li cutan quecoeb riquin li rixakil laj Sansn ut quexye re: Ye re la belom nak tixye acue caru xyalal li serak aan ut taye ke lao. Cui inca naxbanu, takacat li rochoch la yucua ut tatkacat ajcui laat. Ma xoebok arin re xmakbal chiku li caru cuan ke? chanqueb. 16 Jocan nak li rixakil laj Sansn tayabak nak co riquin lix belom ut quixye re: Inca niquinara. Xic ban niquinacuil. Xaye jun li serak chaaj xtaubal ru reheb li cuech tenamitil ut inca xaye cue caru xyalal, chan. Laj Sansn quixye re: Chi moco lin na inyucua xinye li xyalal reheb. Ma toja ta chic laat tinye acue? chan. 17 Chiru cuukub cutan yo chi yabac li ixakilbej nak yo li ninke toj retal nak sa xcuuk li cutan laj Sansn quixye re caru xyalal xban nak inca naxcanab xpatzbal. Nak ac xnau, li ixk coxye xyalal reheb li rech tenamitil. 18 Sa xcuuk li cutan nak toj maji na-oc li kojyi n, eb li cui nk quexye re laj Sansn: Caru kaxal qui chiru li xyaal cab? Caru mas cau rib chiru li cakcoj? chanqueb. Laj Sansn quixye reheb: Cui ta inca xeque chi canjelac lin tuk ix bac, inca raj xenau xsumenquil li serak aan, chan. 19 Ut lix Musik li Kacua quichal riquin laj Sansn ut quixque xmetzeu. Co sa li tenamit Ascaln. Aran quixcamsi lajeb xcacal chi cui nk ut quixcam li chabil ak li cuan chirixeb. Ut coxque li rak reheb li cui nk li queyehoc caru li xyalal li serak li quixye. Chirix aan co cuichic sa rochoch ut cajo lix joskil xban li caru quiculman. 20 Ut li rixakil laj Sansn quiquehe re li cui nk li quixcoxla laj Sansn nak tzakal rami g. 1 Mokon chic sa xkehil li sicoc trigo, co laj Sansn chirilbal li rixakil. Quixcam jun li china chibat re tixsi re. Quixye re lix yucua li rixakil: Tincuaj xic sa cab riquin li cuixakil, chan. Abanan li yucuabej inca quixcanab chi oc. 2 Quixye re laj Sansn: Sa inchol lain nak inca chic nacacuaj ru la cuixakil. Jocan nak xinque re la cuami g. Abanan cuan li ri tzin naru tacam chok rekaj. Ma inca ta bi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES15

446

kaxal chinaus li ri tzin chiru aan? chan. 3 Laj Sansn quixye re: Lain maca inmac cui caru inca us tinbanu reheb laj filisteos, chan. 4 Ut laj Sansn co ut quixchap oxib ciento li yac. Quixbac sa cacab riquin xyeheb ut quixbaqueb ajcui li chaj chiru lix yeheb. 5 Quixloch xxamlel li chaj ut quirachabeb li yac sa li naajej li aubil cui lix trigo eb laj filisteos. Ut quixcat li trigo li ac sicbil, jo ajcui li toj maji sicbil. Ut quicat ajcui li uvas jo eb ajcui li che olivo. 6 Eb laj filisteos quexpatzi ani xbanun re aan. Ut quiyehe reheb nak aan laj Sansn lix hi li cui nk laj Timnat xtenamit. Quixcat li racui mkeb xban nak quiquehe li rixakil re li rami g xban li yucuabej. Ut eb laj filisteos quecoeb ut quexcat li yucuabej ut quexcat ajcui li rixakil laj Sansn. 7 Laj Sansn quixye reheb: Xban nak xebanu aan, relic chi yal ninye ere nak lain inca tasahok inchol toj tinque rekaj ere, chan. 8 Qui-oc chi pletic riquineb ut quixcamsi nabaleb. Chirix aan, laj Sansn co chi cuanc sa jun li ochoch pec sa li sakonac cuan sa li naajej Etam. 9 Ut eb laj filisteos quecoeb Jud. Aran quexyi b lix muhebaleb ut quexjequi ribeb ut quecuulac toj sa li naajej Lehi. 10 Eb laj Jud li cuanqueb Lehi quexpatz reheb: Caut nak xexchal chi pletic kiquin? chanqueb reheb. Ut eb laj filisteos quexye: Xochal chixchapbal laj Sansn re nak takaque chixtoj li inca us xbanu ke, chanqueb. 11 Oxib mil li cui nk xcomoneb laj Jud quecoeb sa li ochoch pec aran Etam chi atinac riquin laj Sansn. Quexye re: Ma inca nacanau nak eb laj filisteos nequetaklan sa kaben? Caut nak xabok raylal sa kaben? chanqueb. Ut laj Sansn quixye: Lain xinbanu reheb jo xexbanu cue lain, chan. 12 Xexye re: Xochal chachapbal re nak tatkakaxtesi reheb laj filisteos, chanqueb. Laj Sansn quixye reheb: Ma tzakal yal nak inca tinecamsi? chan. 13 Quexye re: Inca tatkacamsi. Caaj cui tatkabac ut tatkakaxtesi sa rukeb, chanqueb. Ut quexbac riquin cuib li laso toj ac ut querisi sa li ochoch pec. 14 Nak quexcam aran Lehi, eb laj filisteos japjoqueb re nak quecoeb chixculbal laj Sansn. Abanan lix Musik li Kacua quichal riquin laj Sansn ut quixque xmetzeu. Jocan nak laj Sansn quixtupi li laso li bacbo cui li ruk. Chanchan catbil li cam nak quixtupi. 15 Laj Sansn quixtau jun xbakel xcalam re bur toj rax bak. Quixchap ut chiru aan quixcamsiheb jun mil chi cui nk xcomoneb laj filisteos. 16 Laj Sansn quibichan ut quixye: Riquin xbakel xcalam re bur quincamsi jun mil chi cui nk. Riquin xbakel xcalam re jun li bur xincanabeb chi tubtu, chan. 17 Chirix aan quixtzek xbakel xcalam re li bur. Ut quixque chok xcaba li naajej aan Ramat-lehi. 18 Cajo nak tachakik re laj Sansn nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

447

JUECES15,16

16

quixye re li Kacua: Xinatenka chi numtac sa xbeneb laj filisteos. Ut anakcuan, ma tinacanab chi camc xban chaki el ut tinexcam eb laj filisteos, li inca nacatexpab? chan. 19 Tojonak li Dios quixque chi elc ha sa li jul li cuan aran Lehi. Qui-ucac laj Sansn ut quicojla xchol. Xban aan, En-hacore quiquehe chok xcaba li yuam ha aan. Toj cuan ajcui li yuam ha aan aran anakcuan. 20 Ut laj Sansn yo chi taklanc sa xbeneb laj Israel chiru junmay chihab nak cuanqueb rubel xcuanquil eb laj filisteos. 1 Sa jun li cutan co laj Sansn sa li tenamit Gaza. Quiril jun li ixk xcomoneb li nequexcayi ribeb ut co chi cuarc riquin. 2 Eb li cuanqueb Gaza querabi resil nak laj Sansn cuan sa li tenamit aan. Quexsut li naajej li cuan cui ut chixjunil li cutan yoqueb chixcacalenquil li oquebal re li tenamit. Chiru li kojyi n queoc chi hilanc. Quexcoxla nak toj tasakeuk nak texcamsi. 3 Abanan laj Sansn inca quicuar chixjunil li kojyi n. Quicuacli ban sa tuktu kojyi n. Nak qui-el aran quixnumecam lix puertil li oquebal re li tenamit, rech xiquic li rokechal ut li chi ch li natzapoc re. Quixque sa xben xtel ut quixcam sa li tzul li cuan sa xcayabal li tenamit Hebrn.

Sorec. Li ixk aan xDalila xcaba. 5 Eb li nequetaklan sa xbeneb laj filisteos quexye re lix Dalila: Balaki laj Sansn re nak tixye acue caut nak kaxal cuan xmetzeu ut chanru nak taruk tonumtak sa xben re nak takachap ut takabac. Cui taye ke, lao takaque atumin. Jun mil riquin jun ciento chi tumin plata takaque acue chikajunkal, chanqueb laj filisteo. 6 Jocan nak lix Dalila quixye re laj Sansn: Banu usilal, ye cue caut nak kaxal cau acuib. Cui cuan anihak taraj abacbal re tanumtak sa aben, chanru nak tixbanu? chan. 7Laj Sansn quixye: Cui tinexbac riquin cuukub chi xcamal li tzimaj li toj maji chaki, lain macaak chic inmetzeu, chan laj Sansn. 8 Ut eb li nequetaklan sa xbeneb laj filisteo quexcam cuukub chi xcamal li tzimaj li toj maji chaki ut quexque re lix Dalila re nak tixbac laj Sansn. 9 Ac cuanqueb cui nk mukmuqueb sa rochoch lix Dalila nak quixbac laj Sansn. Quixjap re chixyebal: At Sansn, xechal laj filisteo chachapbal, chan. Abanan laj Sansn quixtupi lix camal li tzimaj. Chanchan catbil cam nak quetupe. Ut inca ajcui quexnau chanru nak kaxal cau rib laj Sansn. 10 Lix Dalila quixye re laj Sansn: Yocat chinbalakinquil. Ticti li xaye cue. Banu

4Ut mokon chic co xchol laj Sansn chirix jun li ixk cuan sa li ru taka aran

Laj Sansn ut lix Dalila

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES16

448

usilal, ye cue chanru nak taruk abacbal, chan. 11 Laj Sansn quixye re: Cui tinexbac riquin li laso li toj ac, li toj maji ocsinbil, macaak chic inmetzeu. Chanchanakin chic jo chixjunileb li cui nk, chan. 12 Ut lix Dalila quixsic li laso toj ac ut quixbac laj Sansn. Tojonak quixye: At Sansn, xechal laj filisteo chachapbal, chan. Ac cuanqueb aj filisteo mukmuqueb chak sa li rochoch lix Dalila roybeninquil nak texchap laj Sansn. Abanan laj Sansn quixtupi li laso. Chanchan nok nak quixtupi. 13 Lix Dalila quixye re: Toj yocat ajcui chinbalakinquil ut yocat chi tictiic. Ye cue lix yalal. Chanru naru tatinbac? chan. Laj Sansn quixye re: Cui laat taquem li cuukub job li cuismal sa li ticr ut tachic chi cau sa choch riquin lix cheel la quemleb, macaak chic inmetzeu. Chanchanakin chic jo chixjunileb li cui nk, chan. Jocan nak lix Dalila quixcuartesi laj Sansn. Quixchap li cuukub job li rismal laj Sansn ut quixquem rochben lix ticr. 14 Nak yo chi cuarc, quixchap chi us riquin lix cheel lix quemleb. Ut quixjap re: At Sansn, xechal laj filisteos chachapbal, chan. Ut laj Sansn qui-aj ru, ut quixmich li che li chapcho cui li rismal rochben li ticr. 15 Ut lix Dalila quixye re laj Sansn: Caut nak nacaye cue nak niquinara? Laat moco lain ta niquinacoxla xban nak ac xinabalaki oxib sut ut toj maji ajcui nacaye cue caut nak kaxal cau acuib, chan. 16 Lix Dalila rajlal yo chixchichiinquil laj Sansn ut yo chixpatzbal re nak tixye re chanru nak cuan xmetzeu toj retal quititz rabinquil ut inca chic quixcuy. 17Ut quixye li xyalal re: Lain ma jun sut quibese injolom xban nak lain aj nazareo. Ac kaxtesinbilin re li Dios nak toj maji ninyola. Cui tabesek li cuismal, maca chic inmetzeu tincanak. Chanchanakin chic jo chixjunileb li cui nk, chan. 18 Lix Dalila quixque retal nak laj Sansn quixye li xyalal re. Jocan nak quixtakla xbokbaleb li nequetaklan sa xyankeb laj filisteo ut quixye reheb: Chalkex anakcuan xban nak laj Sansn ac xcholob chicuu chixjunil lix yalal. Anakcuan ninnau caut nak kaxal cau rib, chan. Ut eb li nequetaklan sa xyankeb laj filisteo quecoeb riquin lix Dalila. Quexcam li tumin li quexyechii re. 19 Ut li ixk quixque chi cuarc laj Sansn chi ruch ra. Ut quixbok jun li cui nk re tixbes li rismal. Quixset li rismal li tzulbil chi cuukub job. Ut maca chic xmetzeu quicana laj Sansn. Lix Dalila quioc chixhobbal laj Sansn. 20 Ut quixye re: At Sansn, xechal laj filisteos chachapbal, chan. Nak qui-aj ru laj Sansn quixye: Tinelelik chiruheb jo ninbanu rajlal, chan. Abanan inca quixque retal nak ac xcanabac xban li Kacua. 21 Eb laj filisteos quexchap laj Sansn. Querisi li xnak ru ut quexcam aran Gaza ut quexque sa tzalam. Quexbac riquin cadena ut quexque aan chi trabajic chi cau sa li molino li cuan sa li tzalam. 22 Usta ac besbil li rismal, abanan nak cuan sa tzalam quixtiquib cuichic chamoc li rismal.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

449 Lix camic laj Sansn

JUECES16

ribeb chi ninkei c chixjunileb li nequetaklan sa xyankeb laj filisteos. Quemayejac chiru laj Dagn lix dioseb ut quesaho sa xcholeb. Ut quexye: Laj Dagn li kadios quixkaxtesi sa kuk laj Sansn li xic na-iloc ke, chanqueb. 24 Nak queril ru laj Sansn, eb li tenamit quexlokoni laj Dagn lix dioseb, ut quexye: Li kadios xkaxtesi sa kuk laj Sansn, li xic na-iloc ke. Aan li quicamsin reheb nabal li kacomon ut aan ajcui quisachoc re li katenamit, chanqueb. 25 Cajo nak quesaho sa xcholeb li tenamit ut quexye: Camomak chak laj Sansn. Aan tixque xsahil kachol, chanqueb. Ut querisi laj Sansn sa tzalam ut queoc chixseenquil ut chixhobbal. Ut quexxakab sa xyi cuib li rokechal li nimla cab. 26 Ut laj Sansn quixye re li al li yo chi chilonc re: Que li cuuk chiruheb li rokechal li cab li nacutun re. Nacuaj tinhilank chiruheb, chan. 27 Nabaleb li cristian cuanqueb chi sa li cab, jo cui nk, jo ixk. Cuanqueb ajcui chixjunileb li nequetaklan sa xbeneb laj filisteos. Numenak tana oxib mil chi cristian cuanqueb sa xcab tasal li cab yoqueb chirilbal li caru yoqueb chixbanunquil re laj Sansn. 28 Laj Sansn quitijoc ut quixye re li Kacua: At nimajcual Dios, chacuil taxak xtokobal cuu ut chinatenka taxak. Chaque taxak inmetzeu usta yal jun sut raj chic re nak tinque rekaj chi junaj cua reheb laj filisteos li raylal xexbanu cue nak querisi li xnak cuu, chan. 29 Ut laj Sansn quixtiquisi chi cau li cuib chi okech li cuan sa xyi li cab. Eb li okech aan, aaneb li nequecutun re li cab. Riquin lix nim uk quixtiquisi jun li okech ut riquin lix tze quixtiquisi li jun chic. 30 Ut laj Sansn quixjap re chi cau ut quixye: Anakcuan chincamk cuochbeneb laj filisteos, chan. Quixtiquisi chi kaxal cau li cab ut quitane sa xbeneb li nequetaklan sa xbeneb laj filisteos, jo ajcui sa xbeneb chixjunileb li tenamit li cuanqueb aran. Sa xcamic laj Sansn kaxal nabaleb li cristian quixcamsi chiruheb li quixcamsi nak toj yoyok. 31 Eb li ri tzin ut eb li rechalal laj Sansn quexcam li camenak ut quexmuk sa li naajej li mukbil cui laj Manoa lix yucua. Li muklebal aan nacana sa xyi li cuib chi tenamit Zora ut Estaol. Laj Sansn quicamoc be chiruheb laj Israel chiru junmay chihab.

23 Quexchutub

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES17,18

450

17

18

jun li cui nk aj Micaa xcaba sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. 2 Laj Micaa quixye re lix na: Nak qui-elkac chacuu li jun mil riquin jun ciento chi tumin plata, laat xatzama mausilal sa xben li ani qui-elkan re. Lain xin-elkan re la tumin. Cue li tumin cuan cuiquin. Anakcuan tinkaxtesi acue, chan. Ut li nabej quixye: Li Kacua Dios taxak chi-osobtesi nk acue, chan. 3 Ut laj Micaa quixkaxtesi li tumin re lix na. Ut li nabej quixye: Relic chi yal nak li tumin ac xinkaxtesi re li Kacua sa xcaba lin yum re xyi banquil indios. Tinque chi yi bac indios che ut li ru yi banbilak riquin plata, chan. 4 Laj Micaa quixque li tumin re lix na. Ut lix na quixque cuib ciento li tumin plata re jun aj tenol chi ch re nak tixyi b lix dios che ut tixletz li plata chiru. Ut li yi banbil dios aan quiquehe sa rochoch laj Micaa. 5 Sa li rochoch laj Micaa quicuan jun li naajej re xlokoninquil lix dioseb. Quixyi b jun li efod ut quixyi beb ajcui lix dios. Ut quixxakab jun li ralal chi canjelac chok aj tij chiruheb li yi banbil dios. 6 Sa eb li cutan aan li junjunk quexbanu li caru queraj xbanunquil xban nak maca junak rey chi taklanc sa xbeneb. 7 Sa eb li cutan aan jun li saj cui nk aj levita cuan sa li tenamit Beln xcuent Jud, usta aan macua tzakal ralal xcajol laj Jud. 8 Li saj cui nk aan qui-el Beln ut yo chixsicbal lix naaj re tacuank cui. Nak yo chixsicbal lix naaj, quicuulac sa li rochoch laj Micaa li cuan sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. 9 Laj Micaa quixpatz re: Bar xatchal chak? chan. Li saj cui nk quixye re: Lain laj levita. Xinchal chak Beln xcuent Jud. Yoquin chixsicbal junak innaaj re tincuank cui, chan. 10 Laj Micaa quixye re: Canakat cuiquin. Laat tatcanjelak chicuu chok aj tij ut taque innaleb jo junak yucuabej. Tinque acue lajeb chi tumin plata rajlal chihab ut tinque acuak ut tinque atzacaemk, chan laj Micaa. 11 Quixcul xchol laj levita ut quicana aran jo jun reheb li ralal laj Micaa. 12 Laj Micaa quixxakab li saj cui nk chi canjelac chok aj tij. Ut li saj cui nk quicana chi cuanc sa rochoch laj Micaa. 13 Laj Micaa quixye: Anakcuan li Kacua taosobtesi nk cue xban nak jun aj levita yo chi canjelac chicuu jo aj tij, chan. 1 Sa eb li cutan aan toj macaak rey aran Israel. Eb li ralal xcajol laj Dan yoqueb chixsicbal lix naajeb xban nak toj maji nequexcul lix

1Quicuan

Laj Micaa quixyi b jun lix dios ut quixxakab jun li cui nk chi canjelac chiru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

451

JUECES18

naajeb sa xyankeb li cablaju xtepaleb li ralal xcajol laj Israel. 2 Jocan nak eb li ralal xcajol laj Dan quexsic ruheb ob chi cui nk cauheb xchol sa xyankeb ut quextaklaheb chixquebal retal chanru li naajej. Quexye reheb: Ayukex ut quehomak chak retal chanru li naajej, chanqueb. Queel sa eb li tenamit Zora ut Estaol ut quecoeb sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru, ut quexnumsi li kojyi n sa li rochoch laj Micaa. 3 Nak yoqueb chi nachoc riquin li rochoch laj Micaa, querabi nak yo chi atinac li saj cui nk. Quexque retal nak aan aj Lev xban li ratinobal. Nak quecuulac quexye re: Caru yocat arin? Ani xcamoc chak acue arin? Caru aj e nak cuancat arin? chanqueb. 4 Li saj cui nk quixye: Laj Micaa quixye cue nak tincanjelak chiru chok aj tij ut niquinixtoj, chan. 5 Ut eb li cui nk quexye re: Patz re li Dios ma us taelk chiku li yoco chixbanunquil arin, chanqueb. 6 Laj tij quichakoc ut quixye reheb: Naru nequexxic chi maca ecaux. Li Kacua tatenkank ere sa le viaje yalak bar texxic, chan. 7Ut eb li ob chi cui nk queel aran ut quecoeb sa li tenamit Lais. Nak quecuulac aran, quexque retal nak eb li tenamit cojcoqueb xchol. Chanchaneb laj Sidn. Cuanqueb sa xyalal ut ma ani nachichiin reheb. Cuan chixjunil li caruheb re. Najt xyankeb riquineb laj Sidn. Ut inca nequelokoc chi moco nequecayin riquineb li jalaneb xtenamit. 8 Li ob chi cui nk quesuki sa eb li tenamit Zora ut Estaol. Ut eb lix comon quexpatz reheb: Caru xeril chak? chanqueb. 9 Eb li ob chi cui nk quexye: Yokeb chi pletic riquineb li cuanqueb Lais. Xkaque retal chi us li naajej. Aan chabil naajej. Caut nak tocanak chi maca takabanu? Sebahomak erib. Yokeb chirechaninquil li naajej aan, chanqueb. 10 Tocuulak chi pletic riquineb chi maca sa xcholeb li cuanqueb aran. Toxkatau jun nimla naajej. Sa li naajej aan maca palt. Cuan ban chixjunil. Li Dios ac xkaxtesi li naajej aan sa kuk, chanqueb. 11 Jocan nak quecoeb li cuakib ciento chi cui nk xcomoneb li ralal xcajol laj Dan. Queel sa eb li tenamit Zora ut Estaol. Cuanqueb lix chi ch re pletic riquineb nak quecoeb. 12 Quecoeb ut eb li ralal xcajol laj Dan ut quexyi b lix muhebaleb nach riquin li naajej Quiriat-jearim li cuan sa xcuent Jud sa xjayal li na-oc cui li sake. Li naajej aan nequexye re: Xnaaj xmuhebaleb laj Dan toj chalen anakcuan. 13 Nak queel aran quecoeb sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. Ut quecuulac sa li rochoch laj Micaa. 14 Li obeb chi cui nk li quecoeb chi quehoc etal sa li naajej Lais quexye reheb lix comon: Coxlahomak caru tebanu xban nak sa li rochoch li cui nk aan cuan jun li efod ut cuanqueb li yi banbil dios. Ut cuan lix dios yi banbil riquin che ut li ru yi banbil riquin plata. Caru nequecoxla? Caru takabanu? chanqueb. 15 Jocan nak queoc sa li rochoch laj Micaa chi atinac riquin li saj cui nk aj levita. Ut quexpatz re chanru cuan. 16 Nak yo chi culmanc ain, eb li cuakib ciento chi soldado

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES18

452

xcomoneb li ralal xcajol laj Dan cuanqueb sa li oquebal. Ac cauresinbileb re tepletik. 17Ut eb li ob chi aj quehol etal queoc sa li rochoch laj Micaa ut quexcam lix efod ut quexcam ajcui lix dios yi banbil riquin che jo ajcui li dios yi banbil riquin plata. Quexcam chixjunil li yi banbil dios. Ut laj tij xakxo sa li oquebal rochbeneb li cuakib ciento chi soldado. 18 Nak laj tij quiril nak li ob chi cui nk queoc sa li rochoch laj Micaa ut yoqueb chixcambal chixjunileb li yi banbil dios ut li efod, quixye reheb: Caru yoquex chixbanunquil? chan. 19 Ut eb aan quexye re: Matchokin. Yoo chikix. Lao takaj nak tatcanjelak chok aj tij kiquin. Chanchanakat kayucua nak tatcuank. Ma inca ta bi us nak tatcanjelak chok aj tij chiruheb li jun chutal chi ralal xcajol laj Israel chiru nak yokat chi canjelac chiru jun cabal ajcui? chanqueb re. 20 Li caru quexye eb aan quicuulac chiru laj tij. Jocan nak quixchapeb li yi banbil dios ut li efod jo ajcui li dios li quextakla xyi banquil. Ut co chirixeb li ralal xcajol laj Dan. 21 Quexque chi ubej eb li cocal, li quetomk ut chixjunil li caru cuan reheb ut quecoeb. 22 Najt ac xebec nak laj Micaa quixbokeb li rech cabal re texic rochben chi pletic riquineb li ralal xcajol laj Dan. 23 Quextauheb ut quexjap reheb chixbokbaleb. Ut eb li ralal xcajol laj Dan quexsukisi ribeb ut quexye re laj Micaa: Caru nequecul? Caut nak nequejap ere chikix? chanqueb. 24 Laj Micaa quixye reheb: Ma inca ta bi xecam lin dios li xinyi b lain? Ma inca ta bi xecam cherix laj tij li yo chi canjelac chicuu? Caut nak nequepatz cue caru nincul? chan. 25 Eb li ralal xcajol laj Dan quexye re: Matchokin chic. Cuanqueb cui nk arin kaxal joskeb. Machik xjoskileb. Naru textiquib pletic eriquin. Naru tatcamsi k laat ut tecamsi k ajcui chixjunileb la cuechalal, chanqueb. 26 Laj Micaa quixque retal nak nabaleb li ralal xcajol laj Dan ut inca quiraj pletic riquineb. Ti c quisuki sa rochoch. Ut eb li ralal xcajol laj Dan queoc cuichic chi xic. 27Quexcam li caru re laj Micaa. Quexcameb li dios li quixyi b ut quexcam ajcui laj tij. Quecoeb sa li naajej Lais. Eb li cuanqueb aran cuanqueb sa xyalal ut maca nequexcoxla. Abanan eb li ralal xcajol laj Dan quexcamsiheb chi chi ch li cristian ut quexcat lix tenamiteb. 28 Ma ani quicoloc reheb li cuanqueb Lais xban nak najt cuan li tenamit Sidn riquineb ut xban ajcui nak ma ani aj iquin nequexcam ribeb. Li tenamit Lais cuan sa li ru taka chixcatk li tenamit Bet-rehob. Eb li ralal xcajol laj Dan quexyi b cuichic li tenamit ut aran quecana chi cuanc. 29 Quexjal xcaba li tenamit aan. Inca chic quexye Lais re. Dan chic quexque chok xcaba xban nak aj Dan xcaba lix xetonil xyucuaeb. Laj Dan, aan li ralal laj Jacob. 30 Ut eb li ralal xcajol laj Dan quexxakab li yi banbil dios re texlokoni. Ut laj Jonatn, li ralal laj Gersn, rochben li ralal xcajol quecanjelac chok aj tij chiruheb li ralal xcajol laj Dan chalen toj nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

453

JUECES18,19

quechape ut quecame chi najt. Laj Gersn, aan li ralal laj Moiss. 31 Ut li yi banbil dios, li quixyi b laj Micaa, quicuan sa xyankeb laj Dan jo najtil quicuan li rochoch li Kacua Dios aran Silo.

19

eb li cutan nak eb laj Israel toj maca xreyeb quicuan jun li cui nk xcomoneb li ralal xcajol laj Lev sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. Li cui nk aan quixsic jun li ixk re tacuank riquin. Li ixk aan, Beln xtenamit xcuent Jud. 2 Abanan li ixk aan inca us xnaleb. Quixcanab li cui nk, ut quisuki Beln sa rochoch lix yucua ut aran quicuan chiru cahib po. 3 Nak ac cuan aran cahib po, co li cui nk aj levita chi atinac riquin chixtzamanquil chiru nak taxic cuichic riquin. Quixcam jun lix mos chirix ut quixcam ajcui cuib li bur. Li ixk quirocsi li cui nk sa rochoch lix yucua. 4 Li yucuabej quixque xsahil xchol ut quixye re nak tacanak riquineb. Ut li cui nk aj levita quicana aran oxib cutan. Quiquehe xcua ut quiquehe ruca ut quiquehe ajcui xnaaj re tacuark. 5 Sa li xca li cutan nak quisakeu, quecuacli toj ekela ut laj levita quixcauresi rib re taxic sa xtenamit. Abanan lix yucua li ixk quixye re: Cuain cuan, tojonak tatxic re nak cauhak acuib chi bec, chan. 6 Ut quechunla chi xcabichaleb ut quecuaac ut queucac. Ut li yucuabej quixye re li cui nk: Banu usilal, chanumsi li kojyi n arin ut chisahok sa achol, chan. 7Cuulajak chic quicuacli laj levita re taxic. Abanan li yucuabej quixpuersi chi canac. Ut li cui nk quixsume canac jun kojyi n chic. 8 Sa ro li cutan quicuacli ekela re taxic. Abanan lix yucua li ixk quixye: Banu usilal, cuain cuan tojonak tatxic, chan. Ut chi xcabichaleb queoc chi cuaac toj retal quicualebo. 9 Ut li cui nk rochben li ixk queoc cuichic chi xic sa lix viaje rochben lix mos. Abanan li yucuabej quixye reheb: Quehomak retal. Ac yo chi ecuuc. Chenumsi li kojyi n arin ut cuulaj ekela naru nequexxic sa le rochoch, chan. 10 Abanan li cui nk inca quixcul xchol nak tecanak jun kojyi nak chic. Quixcam li ixk ut lix mos ut li cuib chi bur. Nak ac nach cuanqueb riquin li tenamit Jebs, li nayeman Jerusaln re, 11 lix mos quixye re laj levita: Ma inca raj us nak toxic sa li tenamit Jebs? Takanumsi li kojyi n sa li tenamit aan sa xyankeb laj jebuseo, chan. 12 Abanan li cui nk quixye re: Inca tocanak chi cuarc sa junak tenamit macua xcomoneb laj Israel. Toxic ban toj Gabaa, chan. 13 Quixye ajcui re lix mos: Kayalak kake chi xic toj Gabaa malaj ut toj Ram re nak aran tocanak chi cuarc, chan. 14 Ut quenume sa li tenamit Jebs ut quecoeb. Ac x-ecuu chi us nak quecuulac Gabaa,

1Sa

Nak quexcamsi li ixk li cuan riquin laj levita

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES19

454

li cuan sa xcuent lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn. 15 Queoc sa li tenamit Gabaa re texnumsi li kojyi n aran. Quecojla sa xyi li tenamit, abanan ma ani quiyechiin xnaajeb re tecuark cui. 16 Quinume jun li chequel cui nk quisuki chak sa calebal chi canjelac. Yo chi xic sa rochoch. Li cui nk aan cuan Gabaa, aban chalenak chak sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. Eb li cristian li cuanqueb sa li tenamit Gabaa, aan xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn. 17Li chequel cui nk quiril li cui nk li yal numec yo chunchu sa xyi li tenamit. Quixpatz re: Bar xatchal? Ut, bar xic acue? chan re. 18 Laj levita quixye re: Yal numec yoco arin. Beln xochal chak, li cuan xcuent Jud. Xic ke sa kochoch. Najt cuanco chak toj sa xnaajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. Xincuulac chak Beln ut anakcuan xic ke sa rochoch li Dios. Ma ani nayechiin kanaaj re tocuark cui. 19 Cuan kacaxlan cua ut cuan vino chok cue lain ut reheb ajcui li cuixakil ut lin mos. Ut cuan ajcui richaj li kabur. Maca palt ke. 20 Li chequel cui nk quixye reheb: Culbilex sa li cuochoch. Naru nequexxic chi cuarc sa li cuochoch. Inca naru nequexincanab arin. Lain tinque ere chixjunil li caru teraj, chan. 21 Ut quixcameb sa li rochoch ut quixque richaj lix bureb. Li cui nk ut eb li cuanqueb rochben quexchaj li rokeb ut quecuaac ut queucac. 22 Nak sa sa xcholeb, quecuulac jun chutal li cui nk li inca useb xnaleb. Quexsut li cab ut yoqueb chixtochbal li puerta ut quexye re li chequel cui nk, laj echal re li cab: Isi chak li cui nk li xacul sa la cuochoch. Takaj macobc riquin, chanqueb. 23 Li chequel cui nk qui-el chirix cab ut quixye reheb: Ex cuas cui tzin, mebanu li mac aan. Li cui nk ain cuula. Mebanu mausilal re. 24 Cuan jun li ixk riquin ut cuan ajcui lin rabin maji cuanjenak riquin cui nk. Lain tinkaxtesiheb sa eruk ut naru tebanu li caru teraj riquineb. Abanan mebanu mausilal re li cui nk ain, chan. 25 Abanan eb li cui nk inca querabi li caru quixye li chequel cui nk. Jocan nak laj levita quirisi chirix cab li ixk. Quexbatzune ut quexbanu li caru queraj re chixjunil li kojyi n toj quisakeu. 26 Li ixk co cuichic sa rochoch li cui nk ut quitane chire xpuertil li cab li cuan cui laj levita. Aran cuan nak quicutano. 27Nak quicuacli laj levita, quixte li puerta re taxic. Quiril li ixk tanto aran chire li puerta. Yo raj xyalbal xtebal li puerta. 28 Li cui nk quixye re: Cuaclin, yoo, chan. Abanan li ixk inca quichakoc xban nak ac camenak chic. Li cui nk quixque li camenak chirix li bur ut co sa rochoch. 29 Nak quicuulac sa rochoch quixchap jun lix chi ch ut quixseti li camenak ut cablaju jachal qui-el. Quixtakla lix tibel li camenak sa lix tenamiteb laj Israel. Jun jachal quixtakla riquineb li junjunk xtepaleb laj Israel re teril. 30 Chixjunileb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

455

JUECES19,20

queiloc re aan quexye: Ma jun cua kilom ain chalen kelic chak Egipto. Caru xculman? Tento takacoxla chi us caru takabanu, chanqueb. 1 Quilajexchutub ribeb chixjunileb li cui nk aj Israel sa li naajej cuan cui li tabernculo aran Mizpa. Eb aan quechal chak sa eb li naajej li naticla chak Dan ut nacuulac Beerseba ut toj Galaad. 2 Quexchutub ajcui ribeb chixjunileb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel. Ut cuanqueb ajcui cahib ciento (400,000) mil chi soldado xcomoneb li nequexic chi rokeb. 3 Quicuulac resil riquineb li ralal xcajol laj Benjamn nak eb li jun chol chic aj Israel quexchutub ribeb aran Mizpa. Ut eb laj Israel quexpatz re laj levita: Chanru nak xcuan li mausilal ain? chanqueb re. 4 Ut li cui nk laj levita li quicamsi c rixakil quixye reheb: Lain cuochben li cuixakil xo-oc chi cuarc sa li tenamit Gabaa li cuan sa xnaajeb li ralal xcajol laj Benjamn. 5 Chiru li kojyi n aan, eb laj Gabaa quexsut li cab li cuanco cui. Queraj raj incamsinquil. Ut quexbanu raylal re li cuixakil toj retal quexcamsi. 6 Jocan nak lain xinseti li camenak ut xintakla sa le tenamit re nak tenau nak arin Israel xcuan camsi nc ut xcuan mausilal. 7 Chejunilex li cuanquex arin, laex aj Israel. Laex teye caru takabanu anakcuan, chan. 8 Ut chixjunileb laj Israel chi junajeb xchol quexye: Ma jun ke tasuki k sa rochoch. Ma ani taxic sa xmuhebal. 9 Li caru tento takabanu, aan bulic chirix li ani texic chi pletic riquineb laj Gabaa. 10 Lajet k chi cui nk takisi sa xyankeb li ju nk ciento chi cui nk re nak texic chixsicbal li tzacaemk. Ut li jun chol chic texic sa li tenamit Gabaa chi pletic toj retal texqueheb laj Gabaa chixtojbal li mausilal xexbanu sa li tenamit Israel, chanqueb. 11 Ut junajeb xchol chixjunileb li cui nk aj Israel nak quecoeb chi pletic riquineb li cuanqueb Gabaa. 12 Ut quextakla resil sa xyankeb li ralal xcajol laj Benjamn ut quexye: Caut nak xexbanu li mausilal ain sa eyank? 13 Kaxtesihomakeb sa kuk eb li cui nk aj Gabaa, li xexbanu li mausilal. Takacamsiheb re nak taelk li mausilal sa li katenamit Israel, chanqueb. Abanan eb li ralal xcajol laj Benjamn inca queraj rabinquil li caru quexye li rech aj Israelil. 14 Chixjunileb li ralal xcajol laj Benjamn quechal yalak bar. Quexchutub ribeb aran Gabaa chi pletic riquineb li rech aj Israelil. 15 Chixjunileb li cui nk li quexchutub rib sa xyankeb li ralal xcajol laj Benjamn cuanqueb cuakib xcacal mil chi cui nk cuanqueb xchi ch. Ut cuanqueb ajcui cuukub ciento li cui nk li sicbileb ru sa li tenamit Gabaa. 16 Sa xyankeb chixjunileb li cui nk cuanqueb cuukub ciento li nequecutuc chi rantin riquin lix tze uk. Kaxal ti c rukeb. Usta jun chi

20

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES20

456

china ismal texcut, hon nequextau riquin li pec. 17 Ut eb li cui nk aj Israel li quecoeb chi pletic riquineb laj Benjamn, cuanqueb cahib ciento mil li cui nk li cuanqueb xchi ch. Chixjunileb li cui nk aan nequexnau pletic. 18 Eb laj Israel quecoeb Bet-el sa li rochoch li Dios chi tijoc. Quexye re li Dios: At Kacua, banu usilal, cut chiku aniheb li texic xben cua chi pletic riquineb li ralal xcajol laj Benjamn, chanqueb. Ut li Dios quixye reheb: Eb li ralal xcajol laj Jud, aaneb li texic xben cua, chan. 19 Cuulajak chic eb laj Israel quecoeb ut quexyi b lix muhebaleb nach riquin li tenamit Gabaa. 20 Quecoeb li ralal xcajol laj Israel chi pletic riquineb li ralal xcajol laj Benjamn. Ut quecana nach riquin li tenamit Gabaa. Quextus ribeb re nak textiquib pletic. 21 Ut eb li ralal xcajol laj Benjamn queel sa li tenamit Gabaa ut quexcamsiheb cuib xcacal mil (22,000) chi soldado aj Israel sa li cutan aan. 22 Eb li ralal xcajol laj Israel quexcacuubresi cuichic xcholeb re nak texic cuichic chi pletic sa li naajej li quecoeb cui sa li xben cutan. 23 Eb laj Israel quecoeb sa li rochoch li Dios. Chalen ekela toj retal qui-ecuu queyabac. Quetijoc ut quexye re li Kacua Dios: Ma toxic cuichic chi pletic riquineb li ralal xcajol laj Benjamn, li kech aj Israelil? chanqueb. Ut li Kacua quixye reheb: Texxic, chan. 24 Jocan nak quecoeb cuichic chi pletic riquineb li ralal xcajol laj Benjamn sa xcab li cutan. 25 Ut jocan cuichic quexcul. Eb li ralal xcajol laj Benjamn queel sa li tenamit Gabaa ut quexcamsiheb cuakxaklaju mil (18,000) chic li soldado li nequexnau pletic chi us. 26 Ut chixjunileb laj Israel quecoeb Bet-el. Quexchutub ribeb chiru li Kacua. Quetijoc ut queayunic toj qui-ecuu. Quexmayeja li catbil xul ut quexque ajcui li mayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. 27 Ut eb li ralal xcajol laj Israel quetijoc chiru li Kacua ut quexpatz re caru us texbanu. (Sa eb li cutan aan li Loklaj Cax xocxo cui li lajeb chi chakrab cuan aran Bet-el.) 28 Ut laj Finees, aan laj tij sa eb li cutan aan. Laj Finees, aan li ralal laj Eleazer. Ut laj Eleazer, aan li ralal laj Aarn. Eb laj Israel quexye re li Dios: Ma us nak toxic cuichic cuulaj chi pletic riquineb li ralal xcajol laj Benjamn, li kech aj Israelil, malaj ut inca chic toxic? chanqueb. Ut li Kacua quixye reheb: Texxic cuichic chi pletic riquineb xban nak cuulaj lain tinkaxtesiheb sa eruk, chan. 29 Cuanqueb cui nk aj Israel quexmuk ribeb chi xjun sutam li tenamit Gabaa. 30 Ut eb li ralal xcajol laj Israel quecoeb ut quextus ribeb re nak textiquib cuichic pletic riquineb laj Benjamn jo nak quexbanu xben sut ut xca sut. 31 Ut eb li ralal xcajol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

457

JUECES20

laj Benjamn queel sa li tenamit chixculbaleb. Najt cachin riquin li tenamit quextiquib xcamsinquileb laj Israel. Sa eb li be li nequexic Bet-el ut Gabaa quexcamsiheb lajeb xcacal chi soldado xcomoneb laj Israel. 32 Eb li ralal xcajol laj Benjamn quexye: Xonumta sa xbeneb jo junxil, chanqueb. Abanan eb li ralal xcajol laj Israel ac cuan sa xcholeb nak teelelik chiruheb re nak teelk sa li tenamit ut texic sa eb li be. 33 Nak maca sa xcholeb li ralal xcajol laj Benjamn, eb li ralal xcajol laj Israel quextus ribeb re tepletik aran Baal-tamar. Ut eb laj Israel li mukmuqueb chi xjun sutam li tenamit Gabaa queel chak sa li pim li mukmuqueb cui. 34 Lajeb mil chi soldado, li sicbileb ru sa xyankeb li ralal xcajol laj Israel, quextiquib pletic sa li tenamit Gabaa ut cau quepletic. Maca sa xcholeb li ralal xcajol laj Benjamn nak oc re xsachbal ruheb. 35 Li Kacua quixtenkaheb li ralal xcajol laj Israel chi numtac sa xbeneb li ralal xcajol laj Benjamn. O b xcacal mil riquin jun ciento (25,100) lix soldado li ralal xcajol laj Benjamn quecamsi c sa li cutan aan. 36 Ut eb li ralal xcajol laj Benjamn quexque retal nak inca quenumta sa xbeneb laj Israel. Lix quialeb li ralal xcajol laj Israel quealinac chiruheb laj Benjamn xban nak cojcoqueb xchol riquineb li mukmuqueb chi xjun sutam li tenamit Gabaa. 37 Eb li cui nk mukmuqueb, quecoeb chi junpat. Quexjequi ribeb sa li tenamit Gabaa ut quilajexcamsi chi chi ch chixjunileb li cuanqueb sa li tenamit Gabaa. 38 Ac quexcub riquineb li quexmuk rib nak teril li sib yo chi takec sa li tenamit, tesuki k chirix re teoc chi pletic riquineb li ralal xcajol laj Benjamn. 39 Eb laj Israel quexbanu ribeb nak yoqueb chi elelic chiruheb laj Benjamn. Eb li ralal xcajol laj Benjamn ac quexcamsiheb li lajeb xcacal (30) chi cui nk aj Israel. Jocan nak quexye: Ac xonumta sa xbeneb jo xkabanu xben cua, chanqueb. 40 Tojonak queiloc chirixeb ut queril li sib li yo chi takec sa xben li tenamit Gabaa. Cajo nak quesach xcholeb li ralal xcajol laj Benjamn. 41 Ut eb li ralal xcajol laj Israel quexsukisi ribeb ut quextiquib cuichic pletic riquineb. Qui-oc xxiuheb li ralal xcajol laj Benjamn xban nak quexque retal nak tesachek ruheb. 42 Ut quextiquib elelic chiruheb li ralal xcajol laj Israel. Quecoeb sa xjayal li chaki choch. Abanan inca queru chi elelic. Eb laj Israel li yoqueb chi elc sa li tenamit quilajexcamsiheb li ralal xcajol laj Benjamn. 43 Eb li ralal xcajol laj Israel quexsut eb li ralal xcajol laj Benjamn. Ut quilajexcamsiheb. Naticla chak cuan cui li tenamit Menha ut nacuulac sa xcayabal li tenamit Gabaa li cuan sa li na-el cui li sake.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES20,21
44 Cuakxaklaju

458

21

mil (18,000) chi xsoldado xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn quecamsi c. Chixjunileb li quecamsi c kaxal cauheb rib chi pletic. 45 Eb li jun chol chic li ralal xcajol laj Benjamn quesuki chirixeb ut queoc chi elelic sa li sakonac re Rimn li cuan sa li chaki choch. O b mil chic li quecamsi c sa xyankeb sa eb li be. Eb li ralal xcajol laj Israel queralinaheb toj sa li naajej Gidom ut quexcamsi cuib mil chic. 46 Chixjunileb li soldado reheb laj Benjamn li quecamsi c sa li cutan aan cuanqueb ob xcacal mil chi cui nk, li kaxal cauheb rib chi pletic. 47 Abanan cuakib ciento chi cui nk queelelic ut quexmuk ribeb sa li sakonac li cuan Rimn ut aran quecuan cahib po. 48 Ut eb li ralal xcajol laj Israel quecoeb sa chixjunileb li tenamit li cuanqueb cui eb li ralal xcajol laj Benjamn. Quexcamsi chi chi ch chixjunil li quextau, jo cristian, joqueb ajcui li xul. Ut quilajexcat chixjunileb lix tenamiteb. 1 Eb li ralal xcajol laj Israel quexbanu jun li juramento aran Mizpa ut quexye nak ma jun reheb texsumub lix rabineb riquineb li ralal xcajol laj Benjamn. 2 Ut chixjunileb laj Israel quexchutub ribeb aran Bet-el. Quexnumsi li cutan aan chiru li Kacua toj qui-ecuu. Queyabac chi cau ut quexye: 3 At Kacua, laat li kaDios lao aj Israel. Caut nak xkacul chi jocain? Caut nak teosok chi junaj cua li jun xtepaleb laj Israel? chanqueb. 4 Cuulajak chic eb laj Israel quecuacli ekela ut quexyi b jun li artal. Quexque lix catbil mayej ut quemayejac re nak texcam cuichic rib sa usilal riquin li Kacua. 5 Quexye chi ribileb rib: Ma cuanqueb kacomon inca quecuulac nak kachutub kib aran Mizpa re xlokoninquil li Kacua? Lao kabanu li juramento nak tecamsi k li inca quecuulac chixchutubanquil ribeb Mizpa, chanqueb. 6 Ut queyote xcholeb xban li caru quexcul eb li ralal xcajol laj Benjamn ut quexye: Anakcuan teosok li jun xtepaleb laj Israel. 7 Caru takabanu re nak tecuank rixakileb li ralal xcajol laj Benjamn li toj yoyoqueb? Lao ac xkabanu li juramento nak inca takasumub li karabin riquineb, chanqueb. 8 Ut quexye chi ribileb rib: Ma cuanqueb sa xyankeb li ralal xcajol laj Israel li inca quexchutub ribeb chiru li Kacua arin Mizpa? chanqueb. Ut quexque retal nak eb li cuanqueb Jabes-galaad inca quecuan aran nak quexchutub ribeb. 9 Quexnau nak ma aniheb xban nak quepatze xcabaeb ut ma jun re li tenamit Jabes-galaad quechakoc xban nak ma aniheb. 10 Ut eb li chutchuqueb aran quexsiqueb ru cablaju mil lix soldado li kaxal cauheb rib chi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

459

JUECES21

pletic ut quexye reheb: Texxic aran Jabes-galaad ut tecamsiheb chixjunileb li cuanqueb aran, jo ixk, jo cocal. 11 Tecamsiheb ajcui chixjunileb li cui nk ut eb li ixk li ac cuanjenakeb riquin cui nk, chanqueb. 12 Cahib ciento li tuk ix li maji cuanjenakeb riquin cui nk li quextau aran. Ut quexcameb sa li muhebal li cuan aran Silo xcuent Canan. 13 Ut eb li chutchuqueb quextakla resil riquineb li ralal xcajol laj Benjamn li cuanqueb sa li sakonac aran Rimn. Quexbokeb re nak texcam cuichic ribeb sa usilal. 14 Jocan nak eb li ralal xcajol laj Benjamn quesuki cuichic ut eb li tuk ix li inca quecamsi c aran Jabes-galaad quequehe reheb chok rixakileb. Abanan inca quitzakloc xban nak nabaleb li cui nk. 15 Ut eb laj Israel queraho xcholeb chirixeb li ralal xcajol laj Benjamn xban nak jun tep li ralal xcajoleb laj Israel inca chic tzakal ruheb. 16 Ut eb li nequetaklan sa xyankeb quexye: Caru takabanu riquineb li ralal xcajol laj Benjamn li maca rixakileb xban nak quilajecamsi c chixjunileb li ixk? chanqueb. 17 Tento nak tacuank ralal xcajoleb li ralal laj Benjamn re nak inca teelk sa xyankeb laj Israel li xtepaleb li ralal xcajol laj Benjamn, chanqueb. 18 Quexye ajcui: Lao inca naru takaqueheb li karabin reheb xban nak xkabanu li juramento ut xkaye nak tzektananbilakeb li ani texqueheb xrabin chok rixakileb li ralal xcajol laj Benjamn. 19 Rajlal chihab nacuan jun li ninke aran Silo re xlokoninquil li Kacua, chanqueb. Li tenamit Silo cuan sa xyiheb li cuib chi tenamit Bet-el ut Lebona. Bet-el nacana sa li sur. Lebona nacana sa li norte. Ut nach riquin li tenamit Silo, sa li oriente, nanume li be li naxic toj Siquem. 20 Eb li nequetaklan sa xbeneb li tenamit quextakla resil riquineb li ralal xcajol laj Benjamn ut quexye reheb: Ayukex aran Silo ut mukumak erib sa xyank li acui mk uvas. Aran yokex chi oybeni nc. 21 Kesak eru chi iloc. Nak yokeb chi ninkei k, eb li xkaal teelk chi chutal re texajok. Chejunilex laex tex-elk sa li naajej li mukmukex cui. Ut chi junkal techap junkak le rixakil sa xyankeb li yokeb chi xajoc ut texxic chi junpat sa le tenamit. 22 Ut cui tecuulak lix yucuaeb malaj ut li raseb chixyebal ke caut nak xculman chi jocain, lao takaye reheb, Nakatzama cheru nak tebanu usilal reheb, ut tecanabeb li xkaal chok rixakileb. Lao xocuulac sa li plet ut inca xoru chixtaubal tzakal li ixk re takaque chok rixakileb. Moco xeket ta li contrato li xebanu, xban

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JUECES21

460

Eb li xic nequeiloc reheb laj Israel yoqueb chi elelic chiruheb li soldado aj Israel. (Jueces 21.25)

nak moco laex ta xexquehoc reheb. Yal elkanbil ban xexbanu, chako reheb. 23 Ut eb li ralal xcajol laj Benjamn quexbanu jo quiyehe reheb. Querelka li xkaal re texcam chok rixakileb nak yoqueb chi xajoc li tuk ix. Quesuki sa li naajej li quiquehe reheb junxil ut quexyi b cuichic lix tenamiteb ut aran quecana chi cuanc. 24 Ut chixjunileb li ralal xcajol laj Israel quesuki sa lix naajeb, li quiquehe reheb junxil bar cuan cui li rochocheb ut eb li ralal xcajol. 25 Sa eb li cutan aan maca xreyeb laj Israel. Chixjunileb quexbanu li caru queraj xbanunquil xjuneseb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Rut

eb li cutan nak cuanqueb laj rakol atin chi taklanc sa xbeneb li tenamit Israel, quicuan jun li cueej sa chixjunil li naajej aan. Ut cuan jun li cui nk aj Beln xcuent Jud co chi cuanc sa li tenamit Moab rochben li rixakil. Ut xcabichaleb li ralal quixcam chirix. 2 Li cui nk aan aj Elimelec xcaba ut li rixakil, aan lix Noem. Jun li ralal aj Mahln xcaba ut li jun chic aj Quelin. Aaneb laj efrateos li cuanqueb aran Beln xcuent Jud. Quecuulac sa li naajej Moab ut aran quecana. 3 Ac cuanqueb chic aran, nak quicam laj Elimelec xbelom lix Noem. Ut lix Noem quicana xjunes rochbeneb li cocal cuib. 4 Mokon chic quesumla li cuib chi al. Ut li cuib chi ixk li quesumla cui, aaneb aj Moab. Li jun xOrfa xcaba ut li jun chic xRut xcaba. Lajeb chihab na quecuan aran. 5 Ut quecam ajcui laj Mahln ut laj Quelin. Ut lix Noem quicana xjunes chi maca chic xbelom ut chi maca chic lix yum cuib. 6 Sa jun li cutan lix Noem quirabi resil aran Moab nak li Kacua quirosobtesi cuichic lix tenamit ut cuanqueb chic xcua aran Jud. Jocan nak lix Noem quixcauresi rib chi elc sa li naajej cuan cui re tasuki k sa lix tenamit. 7 Queel Moab lix Noem rochbeneb li ralib ut yoqueb chi xic sa li tenamit Jud. 8 Ut lix Noem quixye reheb li ralib: Ayukex checabichalex. Sukinkex sa rochoch le na. Ut a taxak li Kacua chi-ilok xtokobal eru laex jo xebanu nak quexcuan riquineb lin yum ut jo ajcui xebanu cuiquin lain. 9 Ut a taxak li Dios chiquehok ere nak texsumlak cuichic ut chexcuank taxak chi sa sa echol sa le rochoch, chan lix Noem reheb. Ut quixchakrabiheb ut quirutz ruheb. Ut eb li alibej queoc

1Sa

Lix Rut inca quiraj xcanabanquil lix Noem lix na lix belom li quicam

461
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

RUT1,2

462

chi yabac. 10 Ut eb aan quexye: Lao inca tosuki k. Toxic ban chacuix sa la tenamit, chanqueb. 11 Abanan lix Noem quixpuersi ruheb ut quixye reheb: Ex inco, sukinkex. Caut nak teraj xic chicuix? Ma toj tecuank ta bi chic incocal lain re texsumlak cuichic riquineb? 12 Sukinkex, ex inco. Lain ac ti xin chic re tacuank inbelom. Ut usta toj naru ninsumla chiru li cutan ain, ut cui ta tecuank incocal, 13 ma taruk ta bi toj teroybeni nak tecui nkilok? Ma toj texcanak chi jocan chi inca texsumlak roybeninquil eb aan? Inca, ex inco. Ma joke taruk. Kaxal nim li raylal xque sa inben li Kacua. Ut kaxal cuichic tarahok sa inchol chirilbal nak yokex chixculbal li raylal laex inban lain, chan. 14 Ut eb li ralib queoc cuichic chi yabac chi cau. Ut lix Orfa quirutz ru lix Noem ut quixchakrabi ut quisuki. Abanan lix Rut quicana rochben. 15 Ut lix Noem quixye re lix Rut: La cuech alibejil xsuki sa lix tenamit. Xsuki riquineb lix dios. Ayu chirix aan, chan lix Noem. 16 Abanan lix Rut quichakoc ut quixye re: Maye cue chi jocan. Lain inca tatincanab. Bar tatxic laat, aran ajcui tinxic lain. Bar tatcuank laat, aran ajcui tincuank lain. La tenamit, aanak ajcui lin tenamit lain. Ut la Dios, aanak ajcui lin Dios lain. 17 Bar tatcamk laat, aran ajcui tincamk lain ut aran ajcui tinmukek. Jocan taxak chixbanu cue li Kacua ut jocan taxak chixque cue nak caaj cui li camc tajachok ke nak takacanab kib, chan lix Rut. 18 Ut nak quixque retal lix Noem nak kaxal taraj xic chirix, maca chic quixye. 19 Quecoeb chixcabichaleb toj quecuulac Beln. Nak queoc sa li tenamit, chixjunileb quesach xchol chi rilbal ut queoc chi atinac chi ribileb rib ut quexye: Ma aan ta cui lix Noem? chanqueb. 20 Ut lix Noem quixye reheb: Meye chic xNoem cue; xMara chic teye cue xban nak li nimajcual Dios xque jun nimla raylal sa inben. 21 Nak xin-el arin, numtajenak xsaylal sa inchol. Aut nak xinsuki chak, maca chic cuan cue xban nak jocan quiraj li Dios. Caut nak teye Noem cue? Li Kacua xque jun raylal sa inben. Li nimajcual Dios xinixrahobtesi, chan. 22 Quisuki ut lix Noem sa lix tenamit rochben li ralib li quixcam chak aran Moab. Queel sa li tenamit Moab ut quecuulac aran Beln sa xkehil xtiquibanquil xsicbal li cebada.

1Cuan

jun li cui nk rechalal lix belom lix Noem. Li cui nk aan biom ut cuan xcuanquil. Aj Booz xcaba. 2 Sa jun li cutan lix

Lix Rut yo chi xococ cebada sa lix choch laj Booz

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

463

RUT2

Rut quixye re lix Noem: Tincuaj raj xic chixxocbal cachinak li cebada li natane chiruheb laj xocol cebada. Lain tinxocok chirixeb li ani teculuk cue sa xyalal, chan. Ut lix Noem quichakoc ut quixye: Us. Ayu, at inco. 3 Ut lix Rut co sa li naajej yoqueb cui chi sicoc cebada. Inca naxnau nak laj echal re li choch, aan laj Booz li rechalal laj Elimelec li quicam aran Moab. 4 Sa li honal aan laj Booz quiculun chak Beln ut quixque xsahil xcholeb laj sicol cebada ut quixye reheb: Li Kacua taxak chicuank eriquin, chan. Ut eb aan quechakoc ut quexye re: Li Kacua taxak chi-osobtesi nk acue laat, chanqueb. 5 Laj Booz quixpatz re li na-iloc re li canjel: Ani li ixk aan? chan. 6 Li mos li na-iloc re li canjel quichakoc ut quixye re: Li ixk aan aj Moab. Aan li quichal chirix lix Noem nak quisuki chak sa li naajej Moab. 7 Aan xtzama chicuu nak tincanab re tixxoc cachinak xcebada chirixeb laj sicol cebada. Cau yo chi canjelac chalen nak xtiquib ekela toj chalen anakcuan. Junpat ajcui xhilan, chan re laj Booz. 8 Ut laj Booz quixye re lix Rut: At Kana, abi li caru tinye acue. Ma bar chic tatxic chixsicbal acebada; caaj cui arin. Arin tatcuank rochbeneb lin mos ixk. 9 Chaque retal li naajej bar ac xesicoc cui. Aran tatxic laat chixsicbal acue. Ac xinye reheb lin mos nak inca tatexchichii. Ut cui nachakic acue, tatxic bar cuanqueb cui li cuc ut chacuuc acue li ha li ac xerisi chak lin mos, chan laj Booz re lix Rut. 10 Lix Rut quixxulub lix jolom ut quixcuikib rib chiru ut quixye re: Kacua, lain macuain aj arin. Jalan lin tenamit. Caut nak nacacuil xtokobal cuu? chan. 11 Quichakoc laj Booz ut quixye re: Ac cuabiom resil nak kaxal chabilat riquin lix Noem chalen nak xcam la belom. Xacanabeb chak la na ayucua ut xacanab chak la tenamit ut xatchal arin chi cuanc sa xyankeb li tenamit li inca anauhom ruheb junxil. 12 A taxak li Kacua chi-osobtesi nk acue. A taxak li Kacua, lix Dioseb laj Israel, chikajcamunk acue riquin li yocat chixbanunquil. Rubel rok ruk aan xakaxtesi acuib ut xacojob achol riquin, chan. 13 Lix Rut quichakoc ut quixye re: Kaxal chabilat, at Kacua. Sa xyalal xat-atinac cuiquin ut xacojob inchol. Xacuil xtokobal cuu usta lain moco inculub ta xban nak lain macuain jun xcomoneb la mos ixk, chan. 14 Nak quicuulac x-oril li cuaac, laj Booz quixbok lix Rut ut quixye re: Quim arin chi cuaac, chan re. Cue li cua. Cuain. Tza la cua sa li vinagre li cuan sa li sec ain, chan. Ut lix Rut quichunla chixcatkeb laj sicol cebada ut laj Booz quixque lix tzacaemk. Lix Rut quicuaac toj retal quicojla xchol ut toj cuan rela lix tzacaemk li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

RUT2,3

464

quicana. 15 Ut chirix aan qui-oc cuichic lix Rut chixxocbal xcebada. Ut laj Booz quixye reheb lix mos: Canabomak li ixk aan chixxocbal cachinak re sa xyankeb li ac bacbo chi job ut maca teye re, re nak inca taxutanak. 16 Checanabak junk jobak aran re nak aan tixxoc ut maca teye re, chan laj Booz. 17 Ac ecuu chic chi us nak quixcanab xxocbal lix cebada lix Rut. Tojonak quixten ru li jo quial quixxoc. Ut numenak na cacal libra li ru li cebada quixxoc. 18 Quixcam li jo quial quixxoc ut co sa rochoch lix Noem. Lix Noem quixque retal li jo quial quixxoc. Ut lix Rut quixque ajcui re li rela lix tzacaemk li quixxoc. 19 Ut lix Noem quixpatz re: Bar xatcuulac chixsicbal la cebada anakcuan? Kaxal nabal xacam chak. Osobtesinbil taxak li ani x-iloc chak xtokobal acuu, chan. Ut lix Rut quixseraki re lix Noem ani aj iquin quicuulac chixsicbal lix cebada. Quixye re: Laj echal re li choch li xincuulac cui chixsicbal incebada, aan aj Booz xcaba, chan. 20 Lix Noem quixye re li ralib: A taxak li Kacua chi-osobtesi nk re li cui nk aan. Li Kacua quiruxtana ku jo quixbanu junxil riquineb li quecam. Tento sa xben li cui nk aan katenkanquil xban nak aan kechalal, chan lix Noem. 21 Ut quixye ajcui lix Rut re lix Noem: Li cui nk aan xye cue nak toj taruk tinxoc incebada aran sa xyankeb lix mos ixk toj taosok xsicbal ru li cebada, chan. 22 Ut lix Noem quixye re li ralib: Us ajcui, at inco, cui tatxic aran chixxocbal la cebada rochbeneb lix mos ixk. Inca tatxic sa jalan naajej re nak inca tatexchichii, chan. 23 Jocan nak lix Rut quixxoc lix cebada sa xyankeb lix mos ixk laj Booz toj retal quirake xxocbal ru li trigo ut li cebada. Ut lix Rut aran quicuan riquin lix Noem.

jun li cutan lix Noem quixye re lix Rut: At inco, lain tincuaj xsicbal junak abelom re tatcuank sa ajun cablal chi sa sa achol. 2 Coxla. Ma macua ta bi kechalal laj Booz, lix patroneb li ixk li xatxococ cui chak cebada? Aan taxic sa xcalebal chiru a kojyi n ain re risinquil sa rix lix cebada. 3 Banu li caru tinye acue. Tat-ati nk ut taque asununquil ban. Tatikib acuib chi chabil ut tatxic aran. Abanan macut acuib chiru laj Booz nak toj maji narake chi cuaac ut chi ucac. 4 Taque retal chi us bar tixyocob rib chi cuarc. Nak ac yok chi cuarc, tatxic aran. Tacuisi li ris chi rok ut tatyoclak aran chi rok. Chirix aan, laj Booz tixye acue caru tabanu, chan lix Noem. 5 Lix Rut quichakoc ut quixye: Tinbanu

1Sa

Qui-ile xtokobal ru lix Rut xban laj Booz

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

465

RUT3

Laj Booz quixcul li xab retalil nak aan talokok re li choch. (Rut 3.2)

chixjunil li caru xaye cue, chan. 6 Ut lix Rut co sa li naajej li bar yoqueb cui chirisinquil sa rix li cebada. Ut quixbanu chixjunil li quiyehe re xban lix Noem. 7 Ut nak ac xrake chi cuaac ut chi ucac, quicojla xchol laj Booz. Tojonak quixyocob rib aran chixcatk jun tub li cebada ut quicuar. Mokon lix Rut quicuulac. Inca na-ecan nak quirisi li ris chi rok ut quixyocob rib aran. 8 Tuktu kojyi n quiaj ru laj Booz. Quixsukisi rib ut quisach xchol nak quixque retal nak cuan jun li ixk yocyo chi rok. 9 Laj Booz quixpatz re: Anihat laat? chan. Lix Rut quichakoc ut quixye re: At Kacua, lain lix Rut laj canjel chacuu. Laat kechalal ut tento nak laat tat-ilok cue. Lain tincuaj nak tatsumlak cuiquin, chan. 10 Laj Booz quichakoc

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

RUT3,4

466

ut quixye re: Li Kacua Dios taxak chi-osobtesi nk acue xban nak kaxal nabal cuichic li usilal yocat chixbanunquil riquin ain. Xru raj xasic junak cui nk toj saj chicuu lain, usta biom usta neba. Abanan inca xabanu chi jocan. 11 At Kana, matcoxlac chirix li yocat chixtzamanquil. Chixjunileb li tenamit nequexnau nak ti c achol. Lain tinbanu li caru yocat chixtzamanquil chicuu. 12 Yal nak lain rechalal la belom camenak. Abanan cuan jun chic cui nk tzakal ajcui rechalal chicuu lain. 13 Numsi li kojyi n arin. Cuulaj tinatinak riquin li cui nk aan. Cui aan taraj tixbanu li tenebanbil sa xben xbanunquil, chixbanuhak. Cui ut aan inca naraj, relic chi yal ninye acue chiru li Dios, lain tinbanu li caru nacacuaj. Tintoj li jo quial tento xtojbal ut tinsumlak acuiquin re nak lain chic tin-ilok acue. Anakcuan cuarin arin toj tasakeuk, chan. 14 Ut lix Rut quixnumsi li kojyi n aran chi rok laj Booz. Ut cuulajak chic nak toj maji nacutano quicuacli lix Rut. Laj Booz inca quiraj nak tanaek nak quicuar jun li ixk sa li naajej bar nequerisi cui rix li cebada. 15 Ut laj Booz quixye re lix Rut: Cam chak la ticr ut hel ru, chan. Nak lix Rut quixhel lix ticr chiru, laj Booz quixque li cebada sa li ticr. Numenak na cuakib bisoc li quixque re. Tojonak quixtaksi sa xben xtel ut lix Rut co sa li tenamit. 16 Nak quicuulac cuichic sa li rochoch, lix Noem quixpatz re: Caru xatcana cui, at inco? Ma us x-el li xabanu? chan. Ut lix Rut quixseraki re chixjunil li quixye laj Booz. 17 Ut quixye ajcui re lix Noem: Xque cue li cuakib bisoc chi cebada ain. Xye cue nak inca us cui tinsuki k cuichic acuiquin chi maca tincam chak, chan lix Rut. 18 Ut lix Noem quixye re: Anakcuan, at inco, koybenihak ca na ru taculmank. Lain ninnau nak laj Booz inca tixcanab chi jocan. Toj retal tixyi b ru chiru ajcui li cutan ain, chan lix Noem.

laj Booz co ut quicojla sa li oquebal re li tenamit bar caynakeb cui chixchutubanquil ribeb li cristian. Sa ajcui li honal aan quinume li rechalal, ut laj Booz quixbok riquin ut quixye re: Quim arin. Chunlan chincatk, chan. Ut li rechalal quicojla chixcatk. 2 Tojonak laj Booz quixbokeb chak lajeb li nequecamoc be sa li tenamit ut quixtzama ajcui chiruheb nak tecojlak aran. Ut eb aan quecojla. 3 Ut nak ac chunchuqueb chixjunileb, laj Booz quixye re li rechalal: Lix Noem li quisuki chak Moab taraj tixcayi lix choch laj Elimelec li kechalal li quicam chak Moab. 4 Lain xincoxla nak tento tinye acue. Cui

Lix Rut quisumla riquin laj Booz ut quicuan jun lix culaal
1Ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

467

RUT4

tacuaj xlokbal li choch aan, taye cue chiruheb chixjunileb li cojcoqueb arin ut chiruheb li nequecamoc be sa li tenamit. Cui laat tacuaj talok li choch, lok. Cui ut inca nacacuaj xlokbal, taye cue, re nak tinnau, xban nak caaj cui laat ut lain li rechalal li camenak. Caaj cui lao li taruk tolokok re li choch aan, chan. Ut li rechalal quixye re: Lain tinlok li choch aan, chan. 5 Ut laj Booz quixye cuichic re: Cui talok li choch chiru lix Noem, tento ajcui nak tatsumlak riquin lix Rut li xmalcaan aj Moab re nak cuank ajcui sa xcaba li camenak li choch aan, chan laj Booz. 6 Nak quirabi aan li rechalal quichakoc ut quixye re: Lain inca naru tinlok li choch aan. Lain inca nacuaj tacuank chaajquilal mokon riquineb li cualal incajol. Cui laat tacuaj xlokbal, lok xban nak lain inca taruk tinlok, chan. 7Sa eb li cutan aan, eb laj Israel caynakeb chixbanunquil li contrato chi jocain: Li ani inca taraj xlokbal junak caak re ru tenebanbil sa xben xlokbal, tento nak li jun aan tarisi lix xab ut tixque re li ani talokok re. Aan retalil nak inca chic naru tixpatz mokon. 8 Jocan nak li cui nk quirisi lix xab ut quixque re laj Booz ut quixye re: Lok laat li choch. Lain inca tinlok, chan. 9 Ut laj Booz quixye reheb laj camol be sa li tenamit joqueb ajcui chixjunileb li chutchuqueb aran: Laex xerabi ut xeril anakcuan nak lain tinlokok re chiru lix Noem chixjunil li caru reheb laj Elimelec, laj Quelin jo ajcui laj Mahln. 10 Ut xban nak tinlok li choch, tinsumlak ajcui riquin lix Rut laj Moab li quicuan chok rixakil laj Mahln re nak tacuank ralal xcajol sa xcaba li camenak. Ut lix cabaeb li camenak inca tasachk sa xcholeb lix comon chi moco tasachk sa xcholeb li cuanqueb sa li tenamit ain. Laex xerabi ut xeril li xkabanu anakcuan, chan laj Booz. 11 Eb laj camol be ut chixjunileb li cuanqueb aran quexye: Lao xkil ut xkanau. Ut a taxak li Kacua chiquehok re li ixk aan chi cuanc sa la cuochoch chi chabil. Chicuank taxak jo nak quecuan chak lix Raquel ut lix Lea, li kaxe katonal chikajunilo lao aj Israel. Ut laatak taxak jun cui nk kaxal nim acuanquil ut kaxal nanok taxak acuu arin Beln Efrata. 12 A taxak li Kacua chiquehok nabalak eralal ecajol. Kaxal taxak nabalakeb jo li ralal xcajol laj Fares, li ralal laj Jud li quicuan riquin lix Tamar, chanqueb re laj Booz. 13 Laj Booz quixcam lix Rut chok rixakil. Li Dios qui-osobtesin re ut quicana chi yaj aj ixk. Quicuan jun lix culaaleb china telom. 14 Ut eb li ixk quexye re lix Noem: Lokoninbil taxak li Kacua li xquehoc acue jun acui. Nanok taxak ru la cui sa li katenamit Israel. 15 Ut aan taxak tacojobank achol ut tixque xcacuil achol sa ati xilal. La cualib, li kaxal narahoc acue, xquehoc acue la cui. La cualib, aan li kaxal lok chacuu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

RUT4

468

chiru cuukub chi cocal, chanqueb re lix Noem. 16 Ut lix Noem quixcul li culaal ut quixkalu ut aan quiquiresin re. 17Ut eb li rech cabal queril aan ut quexye: Xyola jun xculaal lix Noem, chanqueb. Ut aj Obed quexque chok xcaba li culaal. Laj Obed, aan lix yucua laj Isa. Ut laj Isa, aan lix yucua laj David. 18 Aaneb ain li ralal xcajoleb laj Fares: Laj Fares, aan lix yucua laj Hezrn. 19 Laj Hezrn, aan lix yucua laj Ram; ut laj Ram, aan lix yucua laj Aminadab. 20 Laj Aminadab, aan lix yucua laj Naasn; ut laj Naasn, aan lix yucua laj Salmn. 21 Laj Salmn, aan lix yucua laj Booz. Ut laj Booz, aan lix yucua laj Obed. 22 Laj Obed, aan lix yucua laj Isa; ut laj Isa, aan lix yucua li rey David.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Xben Hu Samuel

xnaajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. Laj Elcana, aan li ralal laj Jeroham. Lix yucua laj Jeroham, aan laj Eli. Ut laj Eli, aan li ralal laj Tohu ut laj Tohu, aan li ralal laj Zuf xcomoneb li ralal xcajol laj Efran. 2 Laj Elcana quicuan cuib li rixakil. Li jun, xAna xcaba ut li jun chic xPenina xcaba. Lix Penina cuan xcocal, abanan lix Ana maca xcocal. 3 Laj Elcana rajlal chihab naxic Silo chi lokoni nc ut chixquebal lix mayej chiru li nimajcual Dios. Aran Silo cuan laj El laj tij rochbeneb li cuib chi ralal, laj Ofni ut laj Finees. Aan aj tijeb ajcui chiru li Dios. 4 Nak nacuulac xkehil laj Elcana naxque lix mayej chiru li Dios. Ut naxque ajcui re lix Penina li rixakil li jo quial li natzak. Ut naxque ajcui reheb li ralal xcajol. 5 Naxque ajcui re lix Ana, abanan sicbil ru li naxque re xban nak kaxal naxra, usta li Dios inca quixque chi quirisi nc. 6 Jocan nak lix Penina li xcab rixakil naxchichii lix Ana ut naxque xrahil xchol rajlal xban nak li Dios inca quixque chi quirisi nc. 7Rajlal chihab nak nequexic chi lokoni nc sa li rochoch li Dios, lix Penina rajlal naxque chi rahoc xchol lix Ana. Jocan nak lix Ana nayabac ut inca chic nacuaac xban xrahil xchol. 8 Ut laj Elcana lix belom lix Ana quixye re: Caut nak nacatyabac? Ut, caut nak inca chic nacatcuaac? Caut nak junelic ra achol? Ma inca ta bi kaxal us nak cuanquin lain chiru lajebak chi cocal? chan re. 9 Nak cuan lix Ana aran Silo, co sa rochoch li Dios nak ac xrake chi tzacanc. Ut laj El laj tij chunchu chire li oquebal sa jun li tem. 10 Lix Ana quioc chi tijoc chiru li Kacua chi ra sa xchol ut cajo nak quiyabac. 11 Quitijoc chiru li Dios ut quixye: At nimajcual Dios, chacuil taxak xtokobal cuu xban nak cajo xrahil sa inchol. Chinjulticok taxak acue ut inca taxak tasachk sa achol. Taque taxak junak inculaal telom ut lain tinkaxtesi ajcui acue

1Quicuan jun li cui nk aj Elcana xcaba sa li tenamit Ram, li cuan sa

Laj Elcana ut lix Ana

469
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL1

470

chalen nak tayolak toj chirix lix camic ut inca tabesmank li rismal xjolom, chan. 12 Najt quitijoc chiru li nimajcual Dios ut laj El yo chixquebal retal lix tzumal re lix Ana nak yo chi tijoc. 13 Nak lix Ana yo chi tijoc, caaj cui lix tzumal re na-ecan ut laj El inca narabi li caru yo chixyebal. Jocan nak laj El quixcoxla nak tacalak. 14 Ut quixye re: Joke tacanab calac? Macuuc chic li vino, chan. 15 Ut lix Ana quixye re: Lain inca yoquin chi ucac, at Kacua. Inca nincala. Yoquin ban xyotbal inchol chiru li Kacua xban nak cajo li raylal nincul. 16 Macoxla nak lain jun ixk inca us innaleb. Lain yoquin chi tijoc chiru li Dios xban nak cajo li raylal li yoquin chixculbal, chan. 17Ut laj El quixye re lix Ana: Ayu chi cojco achol. Ut a taxak li Dios li nequexlokoni laj Israel chi quehoc acue li caru xatzama chiru, chan. 18 Lix Ana quixchakrabi laj El ut quixye re: Kaxal us raj nak tincul ta li xintzama jo xaye, chan. Ut chirix aan lix Ana quisuki sa li naajej li yo cui chi hilanc ut quicuaac. Ut chalen aan, inca chic quiraho sa xchol.

chirix aan quesuki sa li rochocheb aran Ram. Ut laj Elcana quicuan riquin lix Ana li rixakil ut quicana chi yaj aj ixk. Jocain nak li Dios quixsume lix tij lix Ana. 20 Quicuulac xkehil nak quiyola lix culaal lix Ana. Ut aj Samuel quixque chok xcaba xban nak li culaal aan tzamanbil chiru li Dios. 21 Ut laj Elcana co cuichic Silo chixquebal lix mayej chiru li Kacua rochbeneb li ralal xcajol jo naxbanu rajlal chihab. Quixbanu li caru quixyechii re li Dios. 22 Abanan lix Ana inca co chirixeb. Jocan nak quixye re lix belom: Lain inca tinxic. Toj tinmak xtu lin culaal, tojonak tinxic chixkaxtesinquil re li Kacua. Ut aran tacanak chi junaj cua, chan re. 23 Laj Elcana quixye re lix Ana: Banu jo nacacoxla nak us xbanunquil. Canakat toj tamak xtu li culaal. Ut a taxak li Dios chitenkank acue chixbanunquil li caru xayechii re li Dios, chan. Ut lix Ana quicana sa rochoch ut quixquiresi li culaal toj quixmak xtu. 24 Ut nak ac xmak xtu li culaal, quixcam sa rochoch li Dios aran Silo, usta toj cachin. Quixcam ajcui oxib cuacax toj sajeb, jun chacach li caj ut jun cuc vino. 25 Quexcamsi li cuacax ut quexcam li culaal chiru laj El. 26 Ut lix Ana quixye re laj El: At kacua, relic chi yal nak lain li ixk li quinculun chi tijoc arin chiru li nimajcual Dios nak chunchucat chire li oquebal. 27Lain quintzama chiru li Dios nak tixque junak lin culaal. Ut aan xque cue li culaal ain. 28 Jocan nak xinchal chixkaxtesinquil chiru li nimajcual Dios li culaal ain re tacanjelak chiru jo najtil tacuank sa ruchichoch, chan. Ut quexlokoni li Dios.

19Jo cuulajak chic quecuacli toj ekela ut coeb chixlokoninquil li Dios. Ut

Lix yolajic laj Samuel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

471

1 SAMUEL2

Lix Ana quixkaxtesi laj Samuel re laj El re tacanjelak chiru li Dios nak nim chic. (1 Samuel 1.28)

Ana quitijoc chiru li Dios ut quixye chi jocain: At Kacua, lain nasaho sa inchol acuiquin xban nak laat nacaque incacuilal re nak naru ninsumeheb li xic nequeiloc cue. Cajo xsahil inchol xban nak laat xattenkan cue, chan lix Ana sa lix tij. 2 Ut quixye ajcui: Maca chic junak Dios santo jo li nimajcual Dios. Ma ani naru nacoloc ke. Caaj cui li Kacua. Ma ani chic junak jo aan. 3 Ma ani ta texnimobresi rib chi moco texketketi rib riquin li caru nequexye xban nak li Kacua, aan naxnau chixjunil.
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Lix

Lix tij lix Ana

1 SAMUEL2

472

Ut aan naxque retal ut narakoc atin sa xben li junjunk riquin li caru naxbanu. 4 Aan quixsach ru li tzimaj li nacanjelac chiruheb li cauheb rib chi pletic ut a chic li macaeb xmetzeu, aaneb chic li cauheb rib. 5 Li cuanqueb nabal caru eb re nak xecuan, anakcuan maca chic caru reheb. Yoqueb chi trabajic chi cau re nak tacuank cachinak xtzacaemkeb. Ut eb li maca cuan reheb re tetzacank nak xecuan, anakcuan cuan chic caruheb re. Ut li ixk li inca naquiresin, xecuan cuukub xcocal. Abanan li ixk li xcuan nabal xcocal, anakcuan inca chic naquiresin. 6 Li nimajcual Dios, aan li yal re sa xben chixjunil. Li ani naraj naxque xyuam ut li ani naraj narisi xyuam. Cui ani naraj tixcuaclesiheb cuichic chi yoyo, ut cui aan naraj tixcanabeb chi camenak. 7 Cui li Dios naraj nak nebaak junak, li jun aan neba. Ut cui li Dios naraj nak biomak, biomak ajcui. Ut li ani naraj, narisi xcuanquil. Ut li ani naraj xquebal xcuanquil, naxque xcuanquil. 8 Aan narisiheb li neba sa nebail ut aan ajcui na-isin reheb sa nebail li nequextzama xcua chire cablal. Naxqueheb chi cuanc sa xyankeb li cuanqueb xcuanquil ut naxqueheb sa jun li naajej kaxal lok. Naxbanu chi jocan xban nak aan yal re sa xben li nacutun re li ruchichoch, ut aan ajcui li quiquehoc re li ruchichoch sa xnaaj. 9 Aan narileb li ti queb xchol, aban eb li inca useb xnaleb naxcanabeb chi camc sa xkojyi nal ru li mac xban nak ma ani cau rib yal xjunes rib. 10 Li Kacua tixsacheb ru li xic nequeiloc re. Aan tarakok atin sa xbeneb li cuanqueb sa ruchichoch. Chanchan nak na-ecan chak li cak toj sa choxa. Aan tixque xcuanquil li rey li quixsic ru ut tixque ajcui xlokal lix cuanquil, chan lix Ana. 11 Chirix aan, laj Elcana quisuki sa rochoch aran Ram. Abanan laj Samuel, li china al, quicana ut yo chi canjelac chiru li Dios. Ut laj El, laj tij, yo chi camoc be chiru.

li ralal laj El inca useb xnaleb ut inca quexque xlokal li Kacua Dios. 13 Ac cholcho chanru texbanu eb laj tij nak li tenamit

12 Eb

Eb li ralal laj El quexbanu li mausilal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

473

1 SAMUEL2

nequemayejac. Nak yo chixchikbal li tib, lix mos laj tij tixcam jun li chi ch oxib ruuj. 14 Lix mos naxchic li chi ch sa li ucal, malaj li sec, li yo cui chi chakac li tib. Nak quirisi li chi ch, li jo quial li narisi chak chi ruuj li chi ch, aan re laj tij. Jocan nequexbanu riquineb chixjunileb laj Israel li quechal chi mayejac aran Silo. 15 Ut nak toj maji nacatman lix xebul li tib li tamayejak, lix mos laj tij nachal ut naxye reheb li cristian: Que cachinak xtib laj tij re tixpom, xban nak aan inca naxcul li tib nak ac chikbil. Caaj cui li tib toj rax naxcul, chan. 16 Abanan cuan nak li cristian quechakoc ut quexye: Inca. Kabanuhak ban sa xyalal. Kacatak cuan xben cua lix xeb, tojonak tecam li jo quial teraj. Ut cui xsume chi jocan, quijosko lix mos laj tij ut quixye: Que cue anakcuan. Cui inca nacaque cue anakcuan, lain tinchap chi puers, chan. 17 Kaxal cuichic nimla mac chiru li Kacua li quexbanu li ralal laj El nak quexmux ru li mayej li quexmayeja li tenamit chiru li Kacua. 18 Laj Samuel, li saj al, yo chi canjelac chiru li Dios, ut quixque chirix li efod yi banbil riquin lino jo nequerocsi laj tij. 19 Rajlal chihab naxic lix na sa rochoch li Dios rochben lix belom chixquebal lix mayej chiru li Kacua. Naxyi b jun rak laj Samuel, naxcam ut naxque re. 20 Ut laj El naxtzama chiru li Dios nak tarosobtesi laj Elcana ut lix Ana ut quixye reheb: A taxak li Kacua tixque nabal chic acualal acajol riquin li ixk ain chok rekaj li xakaxtesi re li nimajcual Dios, chan reheb. Ut chirix aan, quesuki sa li rochocheb. 21 Li Dios quirosobtesi lix Ana. Quecuan oxib chic lix yum ut cuib lix co. Ut laj Samuel yo chi qui c ut yo chi canjelac chiru li Dios. 22 Ac ti x chic chi us laj El ut yo chirabinquil resil li inca us nequexbanu eb li ralal riquineb chixjunileb laj Israel. Quirabi ajcui resil nak nequecuar riquineb li ixk li nequetrabajic chire li oquebal re li tabernculo li nequexlokoni cui li Kacua. 23 Laj El quixye reheb li ralal: Caut nak nequebanu li inca us ain? Chixjunileb li tenamit yoqueb chixyebal cue nak inca us yoquex. 24 Ex cualal, canabomak xbanunquil li mausilal. Yibru li yoqueb chixyebal cherix lix tenamit li Dios. 25 Cui junak cui nk namacob chiru li ras ri tzin, narake atin sa xben xban laj rakol atin. Abanan, li ani namacob chiru li Kacua, ma cuan ta bi junak taoquenk chirix? chan. Abanan inca queabin chiru lix yucuaeb xban nak ac cuan sa xchol li Dios nak tento nak tecamk. 26 Nak yo chi culmanc ain, laj Samuel yo chi qui c. Quirahe xban li Dios ut quirahe ajcui xbaneb li tenamit. 27 Jun lix profeta li Dios quicuulac riquin laj El ut quixye re: Jocain xye li Kacua: Lain quincutbesi cuib chiru laj Aarn, la xetonil yucua, nak aan jo eb ajcui lix comon cuanqueb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL2,3

474

chak chok rahobtesinbil mos aran Egipto. 28 Sa xyankeb chixjunileb li xtepaleb li ralal xcajol laj Israel lain xinsic ru laj Aarn jo eb ajcui li ralal xcajol, re nak tecanjelak chicuu chok aj tij. Temayejak chicuu chiru li artal. Texcat li incienso ut terocsi li efod nak tetijok chicuu. Ut xinye ajcui reheb le xetonil yucua nak tento texcul cachinak eb li mayej li nequexque eb laj Israel. 29 Caut nak nacamux ru li mayej li xinye reheb li tenamit nak texmayeja chicuu chiru li tabernculo? Caut nak kaxal nacaque xlokaleb la cualal chicuu lain? Caut nak yoqueb chi ni nkanc riquin lix chabilal li tib li nequexmayeja chicuu lin tenamit Israel? chan li Kacua. 30 Jocan nak li Kacua li nequexlokoni laj Israel quixye chi jocain, Quinye nak eb li ralal xcajol la yucua tecanjelak chicuu chok aj tij chi junelic ke cutan. Abanan anakcuan inca chic taruk texcanjelak chicuu xban nak lain ninque xlokal li nalokonin cue ut nintzektana li ani natzektanan cue. 31 Chacuabi li tinye acue. Tacuulak xkehil nak lain tincuisi la cuanquil ut lix cuanquileb la xetonil yucua. Chixjunileb la cualal tecamk nak toj maji nequeti x. 32 Raylal tachalk sa aben. Ut tarahok achol nak tacuil nak yoquin chirosobtesinquileb laj Israel, ut chixjunileb li cui nk sa xyankeb la cualal acajol tecamk nak toj maji nequeti x. 33 Jun reheb la cuechalal, li inca tincamsi, tixque nabal xrahil achol. Inca chic sa tat-ilok xban li yabac tabanu. Ut chixjunileb la cualal acajol tecamk nak toj sajeb. 34 Aan ain li retalil li tinque acue re nak tanau nak tzakal yal li yoquin chixyebal acue. Sa ajcui li cutan nak tacamk la cualal aj Ofni, tacamk ajcui la cualal aj Finees. 35 Lain tinsic ru jun chic li tacanjelak chicuu chok aj tij. Aan tixbanu lix canjel chi chabil jo nacuaj lain. Lain tinque ralal xcajol re nak junelic tecanjelak chok aj tij ut re ajcui nak tecanjelak chiru li rey li tinsic ru lain. 36 Ut eb la cuechalal li inca tecamk texic riquin laj tij li tinsic ru ut textzama xtzacaemkeb ut xtumineb re. Ut textzama chiru nak tixcanabeb chi canjelac sa xyankeb laj tij re nak tetzacank, chan li Kacua.

Samuel yo chi canjelac chiru li Dios sa xsajilal ut laj El naxcut chiru chanru tixbanu. Sa eb li cutan aan li Kacua inca quiratinaheb li tenamit rajlal, ut moco junelic ta quixcut li visin chiruheb. 2 Laj El ac ti x chic ut ac yo chi mutzoc li xnak ru. Sa jun li kojyi n yocyo sa xcuarib. 3 Ut laj Samuel yo chi cuarc sa li tabernculo bar cuan cui li Loklaj Cax. Lix lmpara li Kacua toj lochlo. 4 Li

1Laj

Li Kacua quiatinac riquin laj Samuel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

475

1 SAMUEL3

Kacua Dios quixye: At Samuel. Quichakoc laj Samuel ut quixye: Cuequin, chan. 5 Ut co sa junpat cuan cui laj El ut quixye: Cuequin, kacua. Caru tacuaj tinbanu? chan. Ut laj El quixye re: Lain inca xatinbok. Ayu cuichic chi cuarc, chan. Ut laj Samuel co cuichic chi yoclac. 6 Ut li Kacua quixye: At Samuel. Ut laj Samuel quicuacli ut co cuichic riquin laj El ut quixye re: Cuequin, kacua. Xcuabi nak xinabok, chan. Laj El quixye re: At Samuel, lain inca xatinbok. Ayu cuichic chi cuarc, chan. 7 Laj Samuel toj maji naxnau nak li Kacua Dios yo chi bokoc re xban nak li Kacua toj ma jun sut naatinac riquin. 8 Ut laj Samuel quiatinac cuichic xban li Kacua sa rox sut. Quicuacli ut co riquin laj El ut quixye re: Xcuabi nak xinabok. Cuequin. Caru tacuaj tinbanu? chan. Ut laj El quixque retal nak a li Kacua, aan li quibokoc re. 9 Jocan nak quixye re: Ayu cuichic sa la cuarib ut cui tatbokek cuichic taye re, A tinan, at Kacua. Lain aj canjel chacuu. Tincuabi li caru taye, chakat re. Ut laj Samuel co cuichic sa xcuarib. 10 Quicuulac li Kacua riquin laj Samuel ut quixbok cuichic jo quixbanu xben sut ut quixye re: At Samuel, at Samuel, chan li Kacua. Laj Samuel quichakoc ut quixye re: Lain aj canjel chacuu, at Kacua. Ye cue caru tacuaj, chan. 11 Li Kacua quixye re laj Samuel: Lain tinbanu jun li naleb reheb laj Israel. Ut tarahok sa xxiqueb li teabi nk re xban nak nimla raylal li tinbanu. 12 Sa li cutan aan lain tinbanu riquineb li ralal xcajol laj El chixjunil li xinye re. 13 Ac xinye nak tinrakok atin sa xbeneb li ralal xcajol laj El. Tinsach ruheb chi junaj cua xban lix mausilaleb. Laj El naxnau nak ac xnumta xyibal ru xnalebeb li ralal ut inca naxkuseb. 14 Jocan nak ac xinye nak tinrakok atin sa xbeneb li ralal xcajol laj El. Lix mausilal ma joke taruk xcuybal xsachbal riquin li mayejac xul chi moco riquin lix mayejeb, chan li Kacua. 15 Laj Samuel quicana sa xcuarib toj quisakeu. Tojonak quicuacli ut quixte li oquebal re li tabernculo. Abanan quixucuac ut inca quixye re laj El caru quicutbesi c chiru xban li Kacua. 16 Jocan nak laj El quixbok laj Samuel ut quixye re: At Samuel. Ut laj Samuel quixye: Cuequin, chan. 17 Laj El quixye: Caru xye acue li Kacua? Mamuk chicuu li caru quixye. Li Dios taxak taquehok acue chixtojbal amac cui inca taye cue chixjunil li quixye acue, chan. 18 Jocan nak laj Samuel quixye re chixjunil li quixye li Kacua. Maca quixmuk chiru. Ut laj El quixye: Li Kacua, aan li nimajcual Dios. Chixbanu taxak li caru naxcoxla nak us xbanunquil, chan. 19 Laj Samuel quiniman ut li Kacua cuan riquin ut aan yo chi tenkanc re. Ut quiculman chixjunil jo quixye laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL3,4

476

Samuel. 20 Ut chixjunileb laj Israel li cuanqueb sa li naajej Dan toj sa li naajej Beerseba quexque retal nak laj Samuel, aan tzakal xprofeta li Kacua. 21 Ut li Kacua quixcutbesi cuichic rib chiru laj Samuel sa li naajej Silo bar naatinac cui li Kacua riquin. 1 Laj Samuel quixye reheb laj Israel li caru quiyehe re xban li Kacua.

Sa eb li cutan aan eb laj filisteo quexchutub ribeb re nak texic chi pletic riquineb laj Israel. Eb laj Israel quexyi b lix muhebaleb sa li naajej Eben-ezer ut eb laj filisteo quexyi b lix muhebaleb sa li naajej Afec. 2 Eb laj filisteo quextiquib pletic. Cau quepletic toj retal quenumta sa xbeneb laj Israel. Cahib mil na chi soldado aj Israel quecamsi c sa li plet aan. 3 Eb laj Israel li inca quecamsi c quesuki sa lix muhebaleb. Eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel quexye: Caut nak li Kacua xoxkaxtesi sa rukeb laj filisteos? Toxic Silo ut takacam chak arin li Loklaj Cax re nak cuank sa kayank ut li Kacua toxcol chiruheb li xic nequeiloc ke, chanqueb. 4 Jocan nak quextaklaheb li cui nk aran Silo re nak texcam chak lix Loklaj Cax li nimajcual Dios, li cuan li cuib chi querubines sa xben. Ut eb laj Ofni ut laj Finees, li cuib chi ralal laj El, yoqueb chi chalc chixcatk li Loklaj Cax. 5 Cajo nak quesaho sa xcholeb laj Israel nak quicuulac li Loklaj Cax riquineb. Qui-ecan li choch nak quexjap reheb xban xsahil xcholeb. 6 Eb laj filisteo querabi nak yoqueb chixjapbal reheb ut quexye: Caut nak yoqueb chixjapbal reheb laj Israel? chanqueb. Ut querabi resil nak ac xexcam chak li Loklaj Cax sa lix naajeb laj Israel. 7 Cajo nak quexucuac ut quexye: Li Dios cuan sa xyankeb. Ma jun sut quiculman jo ain. Anakcuan xo-oso. 8 Ani taruk tacolok ke chiruheb lix dioseb li ni nkeb xcuanquil? Eb li dios aan, aan eb li quetaklan re nabal li raylal sa xbeneb laj Egipto sa li chaki choch ut quexsach ruheb. 9 Cauhak taxak kachol lao aj filisteos. Cau taxak topletik riquineb re nak inca tenumtak sa kaben. Mare anchal tocanak rubel xcuanquileb jo nak xecuan rubel kacuanquil lao, chanqueb. 10 Jocan nak eb laj filisteos quepletic chi cau ut quenumta sa xbeneb laj Israel. Eb laj Israel queelelic chiruheb ut quecoeb sa lix muhebaleb. Abanan kaxal cuichic nabaleb li quecamsi c. Lajeb xcacal mil (30,000) eb laj Israel li nequexic chi rokeb quecam sa li cutan aan. 11 Ut eb laj filisteo quexcam li Loklaj Cax ut quexcamsi laj Ofni ut laj Finees, li cuib chi ralal laj El. 12 Jun li cui nk xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn quielelic chiruheb

Eb laj Filisteo quexcam lix Loklaj Cax li Kacua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

477

1 SAMUEL4,5

laj filisteo. Co sa anil ut sa ajcui li cutan aan quicuulac Silo. Ac xpej li rak ut xque li poks sa xjolom retalil nak ra sa xchol. 13 Nak quicuulac Silo, laj El chunchu chire li be. Yo xcaux chirix li Loklaj Cax. Li cui nk quixye reheb li tenamit caru quiculman. Cajo nak quexucuac ut quexjap reheb li tenamit. 14 Laj El quirabi li choki nc ut quixye: Caut nak yoqueb chixjapbal reheb li tenamit? chan. Ut li cui nk co sa anil riquin laj El re nak tixye re caru quiculman. 15 Laj El ac tix chic chi us. Cuakxaklaju rocal (98) chihab cuan re. Ut inca chic na-iloc li ru. 16 Li cui nk quixye re: Lain xinelelic chiruheb laj Filisteo anakcuan ut xinchal sa anil, chan. Laj El quixye re li cui nk: Caru xculman? chan. 17 Ut li cui nk quixye re: Eb laj filisteo xenumta sa xbeneb laj Israel. Nabaleb li kech soldadil xecam. Ut xecamsi c la cualal cuib, laj Ofni ut laj Finees. Ut eb laj filisteos xexcam li Loklaj Cax, chan. 18 Nak laj El quirabi nak quicame li Loklaj Cax xbaneb laj filisteo, quitane sa li tem li chunchu cui chire li oquebal. Nak quitane chirix, quitoke lix cux ut quicam xban nak ac tix chic ut nim xtibel. Cacal chihab quirakoc atin sa xbeneb laj Israel. 19 Li ralib laj El, li rixakil laj Finees, aan yaj aj ixk ut ac cuulac re xkehil nak taquirak. Nak quirabi resil nak quicame li Loklaj Cax ut nak quecam lix belom ut laj El, quiticla lix raylal sa junpat ut quiyola lix culaal. 20 Eb li ixk li yoqueb chi iloc re quexque retal nak camc re li nabej ut quexye re: Matxucuac. Xyola jun aculaal telom, chanqueb. Abanan li nabej inca quichakoc. Quixsach xnaleb. 21 Ut quixque aj Icabod chok xcaba li culaal ut quixye: Lix lokal li Dios qui-el sa xyankeb laj Israel. Quixye chi jocan xban nak quicame li Loklaj Cax xban jalan tenamit, ut quecam lix belom ut laj El, lix yucua. 22 Quixye nak qui-el xlokal eb laj Israel xban nak quicame lix Loklaj Cax li Kacua xban jalan tenamit.

querechani li Loklaj Cax eb laj filisteo, queel aran Ebenezer ut quexcam toj sa li tenamit Asdod. 2 Quexcam li Loklaj Cax sa li rochoch laj Dagn lix dioseb ut quexque chixcatk lix dioseb. 3 Jo cuulajak chic eb li cuanqueb Asdod quecuulac aran ut quextau lix dioseb tanto sa choch chiru li Loklaj Cax. Quexcuaclesi laj Dagn ut quexxakab cuichic sa xnaaj. 4 Sa li cutan jun chic eb laj Asdod quecuulac cuichic aran ut quextau cuichic laj Dagn tanto sa choch chiru lix Loklaj Cax li Kacua. Tokol lix cux ut tokoleb ajcui li ruk chi

1Nak

Ra quexcul eb laj Filisteo nak cuan li Loklaj Cax sa lix tenamiteb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL5,6

478

xcabichal ut cuanqueb aran chiru li oquebal re li ochoch. Caaj chic lix nimal quicana chi inca quijore. 5 Xban nak quijore laj Dagn, chalen toj anakcuan aran sa li tenamit Asdod nequeoc chi pisconbil sa li oquebal re li rochoch laj Dagn eb laj tij ut eb li nequelokonin re li yi banbil dios aan. Inca nequeraj nequexyek li bar quinak cui nak quitane lix dioseb. 6 Ut li Kacua quixqueheb chixtojbal lix maqueb li cuanqueb Asdod. Quixtakla chak jun li yajel sa xbeneb. Ut nabal li tumor qui-el sa lix tibeleb. Ut qui-el ajcui sa xtibeleb li cuanqueb chi xjun sutam li tenamit Asdod. 7Ut eb li cuanqueb sa li tenamit Asdod quexye: Inca naru tacanak arin lix Loklaj Cax lix Dioseb laj Israel. Kaxal cau li raylal xque sa kaben lix Dioseb aan ut sa xben ajcui laj Dagn li kadios, chanqueb. 8 Quextakla resil riquineb li nequetaklan sa xbeneb laj filisteos ut quexpatz reheb: Caru takabanu riquin lix Loklaj Cax lix Dioseb laj Israel? chanqueb. Eb aan quechakoc ut quexye: Camomak sa li tenamit Gat, chanqueb. Ut quexcam li Loklaj Cax aran. 9 Nak ac cuan chic aran li Loklaj Cax, li Dios quixque jun nimla raylal sa xbeneb li cuanqueb sa li tenamit Gat. Ut nabal li tumor queel sa lix tibeleb li cristian, jo ni nk, jo coc. 10 Jocan nak quextakla li Loklaj Cax sa li tenamit Ecrn. Eb li cuanqueb aran quexucuac. Japjoqueb re chixyebal: Xextakla chak arin lix Loklaj Cax lix Dios eb laj Israel re kacamsinquil lao ut eb li katenamit, chanqueb. 11 Jocan nak quextakla xchutubanquileb chixjunileb li nequetaklan sa xbeneb laj filisteos ut quexye reheb: Taklahomak sa xnaaj lix Loklaj Cax lix Dios eb laj Israel. Inca nakaj nak toxcamsi lao ut li katenamit, chanqueb. Cajo nak yoqueb chi xucuac xban nak yalak bar yoqueb chi camc xban nak yo xjoskil li Dios sa xbeneb. 12 Ut eb li inca quecam, ra cuanqueb xbaneb li tumor li queel sa xtibeleb. Yoqueb chixjapbal reheb xban li raylal yoqueb chixculbal. Ut quicuulac toj sa choxa lix yabeb.

po quicuan lix Loklaj Cax li Kacua sa lix tenamiteb laj filisteos. 2 Eb laj filisteos quexbokeb laj tij li nequecanjelac chiru laj Dagn ut quexbokeb ajcui laj ke ut quexye reheb: Caru takabanu riquin lix Loklaj Cax li Dios, li nequexlokoni laj Israel? Yehomak ke chanru takabanu nak takatakla cuichic sa lix naaj, chanqueb. 3 Eb laj tij ut eb laj ke quexye reheb: Cui tetakla lix Loklaj Cax lix Dioseb laj Israel, tento tetakla jun xmatan re xtojbal rix li mac xebanu. Cui tebanu aan, texquirak ut tenau

1Cuukub

Eb laj filisteo quexkaxtesi cuichic li Loklaj Cax sa xtenamit eb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

479

1 SAMUEL6

caut nak xque chak li raylal ain sa eben, chanqueb. 4 Li tenamit quexye reheb: Caru takatakla re xtojbal rix li kamac? chanqueb. Eb laj tij ut laj ke quexye: Tetakla ob retalil li tumor yi banbil riquin oro ut ob li cho yi banbil riquin oro. Jun reheb li junjunk le rey xban nak juntaket li raylal li xque sa eben laex jo ajcui le rey. 5 Teyi b li retalil li tumor li cuan cherix ut li retalil li cho li yoqueb chi sachoc re le racui mk. Quehomak xlokal lix Dioseb laj Israel. Chi jocan mare tixcanab xquebal li raylal sa eben ut sa xbeneb le dios ut le racui mk. 6 Caut nak tecacuubresi le chol jo quexbanu laj Egipto ut laj Faran? Eb aan nabal li raylal quiquehe sa xbeneb xban li Dios, tojonak quexcanabeb laj Israel chi elc sa lix tenamiteb. 7 Cauresihomak jun li carret toj ac. Sicomak cuib li bac cuan ral, li ma jun sut quebil yugo chiri kaheb. Tequeheb chixquelonquil li carret ut inca tetakla li raleb chirixeb. 8 Teque li Loklaj Cax sa li carret. Sa jun li caxon chixcatk li Loklaj Cax teque li matan li tetakla re lix Dioseb re xtojbal rix le mac. Teque li bac chixquelonquil li carret xjuneseb. Ma ani taberesi nk reheb. 9 Teque retal cui eb li bac teoc chi xic sa li be li naxic sa li tenamit Betsemes, lix naajeb laj Israel. Cui aran texic, tenau nak lix Dioseb laj Israel, aan li quiquehoc chak re li raylal ain sa kaben. Cui ut inca texic aran, riquin aan teque retal nak moco aan ta li quiquehoc re li raylal ain sa kaben. Yal xkacul ban, chanqueb. 10 Ut eb li cui nk quexbanu jo quiyehe reheb. Quexcam cuib li bac ut quexque li yugo chirix xcuxeb re texquelo li carret. Ut quextzapeb li ral sa xnaajeb. 11 Quexque li Loklaj Cax sa li carret. Ut chixcatk aan quexque ajcui li caxon li cuan cui li retalil li tumor ut li cho yi banbil riquin oro. 12 Ut eb li bac ti c quecoeb sa li tenamit Betsemes. Yoqueb chi yabac nak yoqueb chi xic. Inca quexjal xbeheb sa li nim chi moco sa li tze. Ti c ban quecoeb. Eb li nequetaklan sa xbeneb laj filisteos quecoeb chirix toj sa li nubal re li tenamit Bet-semes. 13 Eb li cuanqueb Bet-semes yoqueb chi sicoc trigo sa li ru taka. Nak queril li Loklaj Cax yo chi chalc, cajo nak quisaho sa xcholeb. 14 Li carret quicuulac sa lix naaj li racui mk laj Josu li cuan sa li tenamit Bet-semes ut eb li bac quexakli aran cuan cui jun li nimla pec. Eb laj Israel quexjor li carret ut quexyi b jun li xam. Quexcamsiheb li bac ut quexcat chok xmayej chiru li Kacua. 15 Nak toj maji quexjor li carret, eb li ralal xcajol laj Lev quexcubsi li Loklaj Cax jo ajcui li caxon li cuan cui li retalil yi banbil riquin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL6,7

480

oro. Ut quexqueheb sa xben li pec. Sa li cutan aan eb laj Israel li cuanqueb Bet-semes quexmayeja li catbil xul chiru li Kacua ut quexque ajcui xmayejeb. 16 Nak ac xeril li quexbanu eb laj Israel, li ob chi cui nk li nequetaklan sa xbeneb laj filisteos quesuki Ecrn sa ajcui li cutan aan. 17 Li ob chi retalil li tumor yi banbil riquin oro quitaklac xbaneb laj filisteos sa xcaba li ob chi tenamit Asdod, Gaza, Ascaln, Gat ut Ecrn. Quitaklac re xtojbal rix lix maqueb chiru li Kacua lix Dioseb laj Israel. 18 Quitaklac ajcui li cho yi banbil riquin oro a yal chanru xquialeb lix tenamiteb laj filisteos li cuanqueb rubel xcuanquil li ob chi rey, ut eb li tenamit li sutsu riquin tzac, jo ajcui li coc tenamit li macua sutsu riquin tzac. Li nimla pec li quexque cui li Loklaj Cax toj cuan ajcui anakcuan sa lix naaj li racui mk laj Josu aran Bet-semes. 19 Ut li Kacua quixque chi camc lajeb xcacal (70) li cui nk li cuanqueb Bet-semes xban nak queiloc chi sa li Loklaj Cax. Ut eb li tenamit queyabac xban nak li Kacua quixsach ruheb. 20 Ut eb li cuanqueb Bet-semes quexye: Ani taruk tixcol rib chiru li Kacua, li Dios santo? Ut, ani aj iquin takatakla lix Loklaj Cax li Kacua? chanqueb. 21 Ut quextaklaheb lix takl aran Quiriat-jearim re nak texye reheb: Eb laj filisteo quexcanab arin li Loklaj Cax. Jocan nak chalkex arin re nak tecam li Loklaj Cax aran eriquin, chanqueb. 1 Jocan nak eb li cuanqueb Quiriat-jearim quecuulac Betsemes ut quexcam lix Loklaj Cax li Kacua ut quexque sa rochoch laj Abinadab li cuan sa xben bol. Ut quexkaxtesi sa ruk li Dios laj Eleazar li ralal, re nak aan tailok re li Loklaj Cax.

Loklaj Cax li Kacua quicuan aran Quiriat-jearim junmay chihab. Ut chixjunileb laj Israel teraj raj nak tetenkak xban li Dios. 3 Ut laj Samuel quixye reheb laj Israel: Cui laex texsuki k cuichic riquin li Kacua chi anchal echol, tento nak tetzektana chi junaj cua chixjunileb li jalanil dios li cuanqueb sa eyank jo ajcui li yi banbil dios xAstarot ut kaxtesihomak erib re li Kacua. Junes aan chic telokoni. Ut li Kacua tacolok ere sa rukeb laj filisteo, chan. 4 Jocan nak eb li ralal xcajol laj Israel quextzektanaheb li yi banbil dios laj Baal ut lix Astarot ut caaj chic li Kacua quexlokoni. 5 Laj Samuel quixye reheb: Chejunilex laex aj Israel, chutubomak erib aran Mizpa ut lain tintijok cherix chiru li Kacua, chan. 6 Ut quexchutub ribeb aran

2 Lix

Laj Samuel narakoc atin sa xbeneb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

481

1 SAMUEL7,8

Mizpa. Querisi li ha sa li becbil ha ut quexhoy chiru li Kacua chok xmayejeb. Quexbanu x-ayun chiru li cutan aan. Quexxoto xmaqueb ut quexye: Xomacob chiru li Kacua, chanqueb. Ut aran Mizpa laj Samuel quicana chok aj rakol atin sa xbeneb li ralal xcajol laj Israel. 7 Eb li nequetaklan sa xbeneb laj filisteos querabi nak cuanqueb aran Mizpa eb laj Israel. Quecoeb chi pletic riquineb. Nak querabi resil nak yoqueb chi chalc laj filisteo, cajo nak quexucuac laj Israel. 8 Quexye re laj Samuel: Macanab xtzamanquil chiru li Kacua li kaDios re nak aan toxcol chiruheb laj filisteo, chanqueb. 9 Laj Samuel quixcamsi jun li china carner ut quixcat chi jun chok xmayej chiru li Kacua. Quixtzama xtenkanquileb laj Israel. Ut li Kacua quirabi lix tij. 10 Nak laj Samuel yo chixmayejanquil li catbil mayej, eb laj filisteo quecuulac chi pletic riquineb laj Israel. Abanan li Kacua quixcutbesi lix cuanquil sa choxa nak quixque chi mok chi kaxal cau li cak sa xbeneb ut eb laj filisteo quexsach xnaleb ut queelelic chiruheb laj Israel. 11 Eb laj Israel queel aran Mizpa ut quecoeb chiralinanquileb laj filisteos. Yoqueb chixcamsinquileb nak yoqueb chi xic sa li taka li cuan nach riquin Bet-car. 12 Laj Samuel quixchap jun li pec ut quixxakab sa xyi li cuib chi tenamit Mizpa ut Sen. Ut quixque chok xcaba Eben-ezer ut quixye: Toj chalen anakcuan li Kacua yo chi tenkanc ke, chan. 13 Jocain nak quenumta laj Israel sa xbeneb laj filisteos. Inca chic queoc sa lix tenamiteb laj Israel chi pletic. Jo najtil yoyo laj Samuel, li Kacua inca quixcanabeb laj filisteos chi oc sa lix naajeb. 14 Ut eb laj Israel querechani cuichic li tenamit li quemake chiruheb xbaneb laj filisteos. Eb li tenamit aan naticla Ecrn ut nacuulac toj Gat. Jocan nak eb laj Israel quexcol cuichic lix chocheb chiruheb laj filisteos. Ut quecuan sa usilal riquineb laj amorreo. 15 Ut laj Samuel quicuan chi taklanc sa xben li tenamit Israel jo najtil yoyo. 16 Rajlal chihab naxic sa eb li tenamit Bet-el, Gilgal, ut Mizpa ut narakoc atin sa xbeneb laj Israel li cuanqueb sa eb li naajej aan. 17Ut chirix aan nasuki Ram xban nak aran cuan li rochoch. Toj aran narakoc chak atin sa xbeneb li tenamit Israel. Ut quixyi b jun li artal re xlokoninquil li Kacua sa li tenamit aan.

ac xti x laj Samuel, quixxakabeb li ralal chi rakoc atin sa xbeneb li tenamit Israel. 2 Lix caba li xben ralal, aan aj Joel. Ut lix caba li i tzinbej, aan aj Abas. Eb aan nequerakoc atin

1Nak

Eb laj Israel teraj xreyeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL8

482

sa li tenamit Beerseba. 3 Abanan eb li alalbej inca querakoc atin sa xyalal jo quixbanu li yucuabej. Yoqueb chixrahinquil ru li tumin. Nequetuminac ru. Ut inca nequerakoc atin sa ti quilal. 4 Jocan nak eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel quexchutub ribeb ut quecoeb Ram chi atinac riquin laj Samuel. 5 Ut quexye re: Laat ac ti xat chic ut eb la cualal inca nequexbanu li us jo nacabanu laat. Jocan nak nakatzama chacuu nak taxakab junak karey re nak aan chic tataklank sa kaben jo na-uxman sa eb li xni nkal ru tenamit, chanqueb. 6 Ut laj Samuel inca quicuulac chiru nak quextzama xreyeb. Jocan nak quitijoc chiru li Kacua. 7Ut li Kacua quixye re laj Samuel: Banu li yoqueb chixtzamanquil acue li tenamit. Macua laat yoqueb chatzektananquil. Lain ban yoqueb chintzektananquil xban nak eb aan inca nequeraj nak lain tintaklank sa xbeneb. 8 Chalen nak quecuisi chak Egipto, yoqueb chintzektananquil toj chalen anakcuan nak yoqueb chixlokoninquil li jalanil dios. Jocan ajcui yoqueb acue laat anakcuan. 9 Jocan ut banu li yoqueb chixtzamanquil chacuu. Abanan taye reheb chi tzakal lix yalal chanru li cuanc rubel xcuanquil junak rey, chan li Kacua. 10 Ut laj Samuel quixye reheb li tenamit li yoqueb chixpatzbal xreyeb chixjunil li caru quixye li Kacua. 11 Laj Samuel quixye reheb: Aan ain li tixbanu li rey. Tixchapeb le ralal re teoc chok soldado. Cuanqueb li tixque chi bec sa eb li carruaje. Cuanqueb li texic chirix cacuay ut cuanqueb ajcui li texic chi rokeb chiru lix carruaje li rey. 12 Cuanqueb li tixxakab chi taklanc sa xbeneb jun mil chi soldado. Cuanqueb ajcui li tixque chi taklanc sa xbeneb lajeb roxcal. Ut cuanqueb li tixque chixtrabajinquil lix choch ut chixkolbal li ru li racui mk. Cuanqueb li tixque chixyi banquil li chi ch re pletic. Ut cuanqueb ajcui li tixque chixyi banquil lix carruaje re pletic. 13 Ut tixqueheb ajcui le rabin chi canjelac chiru. Cuanqueb li tixqueheb chixyi banquil lix sununquil ban. Cuanqueb ajcui li tixqueheb chixyi banquil lix tzacaemk. Ut cuanqueb ajcui li tixqueheb chixyi banquil lix caxlan cua. 14 Tixmak cheru li chabil choch ut li uvas li kaxal chabil, jo eb ajcui li chabil che olivo. Ut tixque reheb li nequecanjelac chiru. 15 Tixye ere nak tento teque xlajetkil le racui mk trigo ut uvas re tixque reheb li nequetenkan re ut reheb li nequetaklan sa xbeneb li tenamit. 16 Tixmak ajcui cheru le mos, jo cui nk jo ixk. Tixmak ajcui cheru le chabil boyx ut le bur ut tixqueheb chi canjelac sa lix canjel. 17Tixye ere nak tento teque li junjunk sa xlajetkil le quetomk. Ut tento nak laex texcanjelak chiru. 18 Tacuulak xkehil nak laex inca chic tecuy li raylal li tixbanu ere li rey li texakab. Teyaba raj chic xcaba li Kacua sa eb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

483

1 SAMUEL8,9

cutan aan. Abanan, li Dios inca chic tarabi le tij. 19 Abanan eb li tenamit inca queraj rabinquil li caru quixye laj Samuel. Quexye: Inca taculmank chi jocan. Lao takaj junak karey re tataklank sa kaben. 20 Lao takaj junak karey re nak aan chic tataklank sa kaben jo na-uxman sa eb li xni nkal ru tenamit. Aan tacamok be chiku nak toxic chi pletic riquineb li xic nequeiloc ke, chanqueb. 21 Laj Samuel quirabi li caru quexye ut quixnumsi chixjunil chiru li Kacua. 22 Ut li Kacua quixye re: Banu li caru nequeraj. Taxakab junak lix reyeb, chan. Ut laj Samuel quixtaklaheb li cui nk sa lix tenamiteb.

xcaba. Aan jun li cui nk nano ru. Aan li ralal laj Abiel. Ut laj Abiel, aan li ralal laj Zeror. Ut laj Zeror, aan li ralal laj Becorat. Ut laj Becorat, aan li ralal laj Afa. 2 Laj Cis cuan jun li ralal aj Sal xcaba. Toj saj ut cajo xchakal ru. Aan li kaxal chinaus ut li kaxal najt rok sa xyankeb laj Israel. 3 Sa jun li cutan quesach lix bur laj Cis. Quixye re laj Sal: Cauresi acuib ut tatxic chixsicbaleb lin bur. Tacam jun li mos chacuix nak tatxic, chan. 4 Co laj Sal ut quixsiqui sa chixjunil lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. Ut quixsiqui ajcui sa li naajej Salisa. Abanan inca quixtauheb lix bur lix yucua. Quixsiqui ajcui sa li naajej Saalim ut sa lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn. Chi moco aran quixtauheb. 5 Nak quecuulac sa lix naaj laj Zuf, laj Sal quixye re lix mos: Suki ko sa kochoch. Mare inca chic naxcoxlaheb lix bur lin yucua. Mare chikix chic lao yo xcaux, chan. 6 Li mos quixye re: Sa li tenamit ain cuan jun li profeta nano ru xban nak chixjunil li caru naxye naculman. Toxic chirilbal. Mare aan tixye ke bar takatau eb li bur, chan. 7Laj Sal quixye re: Us. Yoo riquin. Aban, caru takasi re li profeta? Maca chic cuan ke. Maca chic kacua sa li kabols, chan. 8 Li mos quixye: Cuan jun inchina tumin plata. Takasi aan re li profeta re nak tixcut chiku li be takacam, chan. 9 (Sa eb li cutan aan cui queraj xnaubal caru naraj li Dios, quexye, Yoo riquin laj ke, chanqueb, xban nak junxil aj ke nequexye reheb. Anakcuan profeta chic nequexye reheb.) 10 Ut laj Sal quixye re: Us li xaye. Yoo. Ut quecoeb sa li tenamit riquin lix profeta li Dios. 11 Nak yoqueb chi taksi nc sa li tzul, quexcul li tuk ix li yoqueb chi xic chixcambal xhaeb. Quexpatz reheb: Ma arin cuan laj ke? chanqueb. 12 Eb li tuk ix quexye re: Arin cuan. Cachin chic ma nequexcuulac. Sebahomak erib chi xic re nak tetau. Xculun anakcuan xban nak tento nak tamayejak chiru li Kacua sa xben li artal li cuan sa li

1Sa xyankeb li ralal xcajol laj Benjamn quicuan jun li cui nk aj Cis

Laj Sal quisique ru re taoc chok rey

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL9

484

tzul. 13 Nak tex-oc sa li tenamit, texxic riquin sa junpat nak toj maji naxic chi mayejac sa li tzul sa xcabaeb li tenamit. Eb li bokbileb inca tecuaak cui toj maji nacuulac aan. Tento nak li profeta tarosobtesi li mayej xben cua, tojonak tecuaak li tenamit. Ayukex anakcuan ut tetau li profeta, chanqueb. 14 Eb aan yoqueb chi xic toj retal quecuulac sa li tenamit. Nak yoqueb chi oc sa li oquebal, queril laj Samuel yo chak chi chalc cuanqueb cui. Yo chi xic sa xben li tzul re tamayejak. 15 Jun cutan chic ma nacuulac laj Sal, nak li Dios quiatinac riquin ut quixye re: 16 Sa ajcui li or ain cuulaj tintakla acuiquin jun li cui nk. Li cui nk aan xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn. Laat taque li aceite sa xjolom xban nak aan li xinsic ru re tataklank sa xbeneb laj Israel lin tenamit. Aan tacolok reheb chiruheb laj filisteos. Lain nacuil xtokobal ruheb lin tenamit nak nequexyaba incaba, chan. 17Nak laj Samuel quiril ru laj Sal, li Kacua quixye re: Aan ain li cui nk li xinye acue. Aan tataklank sa xbeneb lin tenamit, chan. 18 Nak cuanqueb sa li oquebal re li tenamit, laj Sal quinachoc riquin laj Samuel ut quixye re: Banu usilal, ye cue bar cuan li rochoch laj ke, chan. 19 Laj Samuel quixye re: Lain li profeta li nacasic. Yoo sa xben li tzul. Laat tatxic xben cua chicuu xban nak anakcuan tatcuaak cuochben. Cuulaj tinye acue li caru tacuaj xnaubal ut naru ajcui tatxic cuulaj. 20 Matcoxlac chic chirixeb li bur li ac cuan oxib cutan xsachiqueb. Ac xetauhe chic. Ma macua ta bi laat jo eb ajcui li ralal xcajol la yucua li yoqueb chirajbal ru chixjunileb laj Israel? chan. 21 Laj Sal quixye re: Lain xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn, li inca quiheb sa xyankeb laj Israel. Ut lao li ralal xcajol li kayucua, maca kacuanquil sa xyankeb chixjunileb li ralal xcajol laj Benjamn. Caut nak nacaye cue chixjunil ain? chan. 22 Tojonak laj Samuel quixcam laj Sal rochben lix mos sa li nimla naajej li oqueb cui re chi cuaac. Quixqueheb xnaajeb sa xjolom li mex li chunchuqueb cui li lajeb xcacal chi ula. 23 Laj Samuel quixye re laj cubanel: Cam chak li tib li xinque acue re taxoc xjunes, chan. 24 Ut laj cubanel quixcam chak li ra li carner ut quixque sa mex chiru laj Sal. Laj Samuel quixye re: Cue lix tibel acua xocbil chok acue. Cuain. Li xtibel acua ain xocbil chok acue re tatzaca sa li cutan ain nak xinbokeb li ula chi cuaac, chan. Ut laj Sal quicuaac rochben laj Samuel sa li cutan aan. 25 Chirix aan, quecube chak sa li tzul ut quecoeb sa xben li rochoch. Aran quiatinac laj Samuel riquin. 26 Cuulajak chic nak ac sakeuc re, laj Samuel quixbok laj Sal ut quixye re: Cauresi acuib chi xic xban nak anakcuan tatinchakrabi, chan. Laj Sal quicuacli ut quecoeb xcabichaleb. 27Nak quecuulac chire li tenamit, laj Samuel quixye re laj Sal: Ye re la mos nak xicak chi ubej. Abanan laat tatcanak arin xban nak lain tinye acue li caru quixye li Dios, chan laj Samuel.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

485

1 SAMUEL10

10

laj Samuel quixchap jun li china botella li aceite. Quixhoy sa xjolom laj Sal. Quirutz ru ut quixye re: Li Kacua xsic acuu re tattaklank sa xben li tenamit Israel. 2 Anakcuan nak tat-elk cuiquin taculeb cuib li cui nk cuan cui li muklebal re lix Raquel aran Selsa, sa lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn. Eb li cui nk aan texye acue, Eb li bur li yocat chixsicbal ac xetauhe. Inca chic yo chi coxlac la yucua chirixeb. Ra ban xchol chacuix laat. Ut yo chixyebal, Caru tinbanu? Inca naculun li cualal, chan. 3 Laat tat-elk sa li naajej aan ut tatxic toj tatcuulak cuan cui li nimla che ji aran Tabor. Aran taculeb oxib li cui nk li yoqueb chi xic Bet-el chixlokoninquil li Dios. Li jun yok chixcambal oxib li coc chibat. Li xcab yok chixcambal oxib

1Ut

Laj Samuel quixque li aceite sa xjolom laj Sal. Aan retalil nak aanak xreyeb laj Israel.

Laj Sal quixakabac chok rey. (1 Samuel 10.1)


La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL10

486

li caxlan cua. Ut li rox yok chixcambal jun botella li vino. 4 Texque xsahil achol ut texque acue cuib li caxlan cua. Chaculak li caxlan cua chiruheb. 5 Laj Samuel quixye ajcui re laj Sal: Chirix chic aan laat tatxic toj Gabaa bar nequexlokoni cui li Dios sa li naajej li cuan cui lix muhebaleb laj filisteos. Nak tat-oc sa li tenamit aan, taculeb jun chutal li profeta li yokeb chi cubec sa li tzul. Yokeb chixchebal lix salterio, lix pandero, lix xolb jo eb ajcui lix arpa re xlokoninquil li Dios. 6 Ut laat tacueca lix cuanquil lix Musik li Dios nak tachalk sa aben. Tat-oc chi lokoni nc rochbeneb. Ut chalen sa li cutan aan jalanak chic la naleb. 7 Nak tacul li caak re ru ain, laat tabanu li caru nacacueca nak us xbanunquil xban nak li Kacua cuank acuiquin. 8 Laat xben cua tatxic chicuu aran Gilgal. Aran tinacuoybeni cuukub cutan toj tincuulak. Ut tinmayeja li catbil xul ut tinmayejak ajcui re xcambal kib sa usilal chiru li Dios. Toj aran tinye acue caru tabanu, chan laj Samuel. 9 Nak laj Sal quixsukisi rib re nak taelk riquin laj Samuel, li Dios quixjalanobresi lix naleb. Ut quilajculman chixjunil li caru quixye laj Samuel sa li cutan aan. 10 Mokon nak laj Sal quicuulac Gabaa rochben lix mos, quexcul li jun chutal li profetas yoqueb chi cubec sa li tzul. Yoqueb chixlokoninquil li Kacua. Ut laj Sal quireca lix cuanquil li Dios nak quichal sa xben ut qui-oc chi yehoc ratin profeta rochbeneb. 11 Eb li quenaoc ru laj Sal nak toj maji naxcul xcuanquil li Dios, queril nak yo chixlokoninquil li Kacua rochbeneb li profeta. Quexye chi ribileb rib: Caru xcul laj Sal li ralal laj Cis? Jo li profeta chic, chanqueb. 12 Ut cuanqueb ajcui li quexye: Ma macua ta bi aan li ralal laj Cis? chanqueb. Ut riquin aan quextiquib xyebal li atin: Ma profeta ajcui laj Sal? 13 Nak laj Sal quirake chi lokoni nc sa xyankeb li profetas, co sa rochoch. 14 Jun li rican laj Sal quixye re laj Sal ut re lix mos: Bar xexcuulac chak? Ut laj Sal quixye re: Xocuulac chak chixsicbaleb lix bur lin yucua. Abanan inca xkatauheb. Xcoo riquin laj Samuel, chan. 15 Li rican quixye re: Banu usilal. Ye cue caru xye acue laj Samuel, chan. 16 Laj Sal quixye re: Laj Samuel xye ke nak ac xetauhe lix bur lin yucua, chan. Abanan inca quixye re li rican nak laj Samuel quixye nak aan taoc chok xreyeb laj Israel. 17 Mokon chic laj Samuel quixtakla xchutubanquileb li tenamit chiru li Kacua aran Mizpa. 18 Ut quixye reheb: Jocain xye li Kacua le Dios laex aj Israel. Lain quinisin chak ere aran Egipto. Quexincol sa rukeb laj Egipto ut quexincol ajcui sa rukeb chixjunileb li tenamit li querahobtesin chak ere. 19 Abanan laex xetzektana li Kacua le Dios, li quicoloc ere chiruheb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

487

1 SAMUEL10,11

11

raylal ut li chaajquilal li cuanquex cui. Anakcuan laex nequeye: Lao takaj junak karey, chanquex. Jocan nak anakcuan us techutub erib chiru li Kacua chi tep, a yal chanru xquial li junjunk chutal, chan laj Samuel. 20 Laj Samuel quixbokeb chixjunileb lix tepaleb laj Israel. Ut li Kacua quixsic ru li xtepaleb li ralal xcajol laj Benjamn. 21 Ut queboke li junjunk chutal li ralal xcajol laj Benjamn. Ut li jun chutal li ralal xcajol laj Matri quesique ru. Ut sa xyankeb aan quisique ru laj Sal, li ralal laj Cis. Quexsic sa xyankeb, abanan ma ani aran. 22 Nak inca quextau, quexye re li Kacua: Ma cuan sa kayank li cui nk li xasic ru? chanqueb. Ut li Dios quixye reheb: Laj Sal cuan sa eyank. Xmuk rib sa xyank li i k, chan. 23 Quecoeb sa junpat ut coxexcam chak laj Sal. Quexxakab chiruheb li tenamit, ut quexque retal nak laj Sal, aan li kaxal najt rok chiruheb chixjunileb. 24 Laj Samuel quixye reheb li tenamit: Aan ain li quixsic ru li Kacua. Ma ani naru xjuntaketanquil riquin li cui nk ain, chan. Ut eb li tenamit quexjap re chi saheb sa xchol ut quexye: Najt taxak chicuank li karey, chanqueb. 25 Ut laj Samuel quixye reheb li tenamit chanru nak tataklank li rey sa xbeneb ut quixtzi ba li chakrab aan sa jun li hu. Li hu aan quexcula sa li rochoch li Dios. 26 Tojonak laj Samuel quixtaklaheb li tenamit sa li rochocheb. Ut laj Sal co ajcui sa li rochoch aran Gabaa. Ut quecoeb chirix li cui nk li cauheb rib chi pletic, eb li cui nk li queecasi c xcholeb xban li Dios. 27 Abanan cuanqueb li inca useb xnaleb. Quexye: Ma aan li cui nk li tacolok ke? chanqueb. Ut xic queril laj Sal ut inca quexque xmatan. Abanan laj Sal inca quixque sa xchol li caru quexbanu. 1 Laj Nahas, lix reyeb laj Amn, quixcauresiheb lix soldado ut quecoeb Jabes re Galaad re tepletik riquineb. Eb li cui nk li cuanqueb Jabes re Galaad quexye re: Banu jun li contrato kiquin ut lao takacanab kib rubel acuanquil, chanqueb. 2 Ut laj Nahas quixye reheb: Lain tinbanu jun li contrato eriquin. Abanan tento nak chejunkalex tinecanab chirisinquil li xnak eru li cuan sa le nim, re nak tincut exutan laex aj Israel, chan. 3 Eb li nequetaklan aran Jabes quexye re: Oybenihomak cuukubak cutan re nak takataklaheb li katakl riquineb chixjunileb laj Israel. Cui ma ani nachal chi coloc ke, lao takakaxtesi kib rubel ecuanquil, chanqueb. 4 Eb li takl quecuulac aran Gabaa sa lix tenamit laj Sal ut quexye reheb li caru texbanu eb laj Amn. Nak querabi li resil aan, queraho xcholeb ut queoc chi yabac chixjunileb li tenamit. 5 Laj Sal yo chak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL11,12

488

12

chi suki c sa calebal rochben lix boyx. Quixye: Caru xexcul li tenamit nak yoqueb chi yabac? chan. Ut quexye re li caru quexye li takl li quechal chak Jabes. 6 Laj Sal quireca nak lix Musik li Dios quichal sa xben ut cajo nak quijosko nak quirabi li quexye li takl. 7 Quixchap cuib li boyx ut quixsetiheb. Quixtakla li tib sa chixjunileb li tenamit Israel. Quixtakla xyebal reheb: Jocain takabanu reheb lix boyxeb li inca teoquenk chixtenkanquil chi pletic laj Sal ut laj Samuel, chan. Cajo nak quexucuac eb laj Israel. Chi junajeb xcholeb quexchutub ribeb re texic chi pletic. 8 Laj Sal quixchutubeb li cui nk aran Bezec ut queajlac. Cuanqueb oxib ciento mil (300,000) chi cui nk aj Israel ut cuanqueb ajcui lajeb xcacal mil (30,000) chi cui nk aj Jud. 9 Quixye reheb li takl li quechal chak Jabes re Galaad: Sa cualeb texkacol, chan. Ut eb li takl quecoeb cuichic ut quexye reheb li cuanqueb Jabes li caru quixye laj Sal. Cajo nak quesaho sa xcholeb. 10 Quexye reheb laj Amn: Cuulaj takakaxtesi kib sa eruk ut tebanu li caru nequeraj kiquin, chanqueb. 11 Cuulajak chic nak toj ekela, laj Sal quixjachi lix soldado sa oxib jachal. Nak quisakeu, quecoeb sa junpat sa li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb laj Amn ut queoc chi pletic riquineb. Nak quicualebo ac xexcamsiheb laj Amn ut li inca quecamsi c quexjequi ribeb ut queelelic chi xjunjunkaleb. Ma jun reheb quicana chi cuan rochben. 12 Eb laj Israel quexye re laj Samuel: Aniheb li cui nk li quexye nak laj Sal inca tataklank sa kaben? Kaxtesiheb sa kuk re takacamsiheb, chanqueb. 13 Ut laj Sal quixye reheb: Ma jun reheb laj Israel tacamsi k anakcuan xban nak sa li cutan ain li Kacua coxcol lao aj Israel, chan. 14 Chirix chic aan, laj Samuel quixye reheb li tenamit: Quimkex. Yokeb Gilgal re nak takaxakab chi junaj cua laj Sal chok rey, chan. 15 Chixjunileb li tenamit quecoeb Gilgal ut quexxakab laj Sal chok rey chiru li Kacua. Ut aran quemayejac ut quexque xmayejeb re xcambaleb rib sa usilal riquin li Kacua. Quisaho sa xchol laj Sal ut quesaho ajcui sa xcholeb chixjunileb li tenamit. 1 Tojonak laj Samuel quixye reheb li tenamit: Quehomak retal. Lain xinbanu chixjunil li xeye cue. Ut xinxakab le rey. 2 Anakcuan cuan le rey chi camoc be cheru. Lain ac ti xin chic. Sak chic injolom. Eb li cualal cuanqueb arin eriquin. Lain xincamoc be cheru chalen sa insajilal toj anakcuan. 3 Xakxoquin cheru anakcuan. Yehomak cue li xyalal chiru li Kacua Dios ut chiru ajcui li rey li quixsic ru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

489

1 SAMUEL12

chi camoc be cheru. Ma cuan junak xinmak xboyx? Ma cuan junak xinmak xbur? Ma cuan junak xincuelka caru re? Ma cuan junak xinrahobtesi? Ma xinque cuib chi tuminac re nak inca tinye li yal? Cui cuan li inca us xinbanu, yehomak cue anakcuan re nak naru tinyi b ru li inca us xinbanu, chan. 4 Ut eb li tenamit quexye re: Inca xabanu li inca us. Inca xat-elkac chiku chi moco xoarahobtesi, chanqueb. 5 Laj Samuel quixye reheb: Li Kacua xrabi li caru xeye. Ut li rey li sicbil ru xban li Dios xrabi ajcui. Maca li inca us xinbanu ere, chan. Ut eb li tenamit quexye: Yal. Li Kacua naxnau, chanqueb. 6 Laj Samuel quixye reheb li tenamit: Li Kacua, aan li quixakaban reheb laj Moiss ut laj Aarn chirisinquileb le xetonil yucua sa li naajej Egipto. 7 Quehomak retal. Lain tinjultica ere chiru li Kacua chixjunil li usilal li quixbanu chak ere laex ut reheb ajcui le xetonil yucua nak quixcoleb. 8 Nak quecoeb Egipto laj Jacob ut eb li ralal xcajol, querahobtesi c. Eb le xetonil yucua quexyaba xcaba li Kacua. Ut aan quixtaklaheb laj Moiss ut laj Aarn chixtenkanquileb. Eb aan quecamoc be chiruheb le xetonil yucua nak queel chak Egipto ut aaneb li quecamoc chak reheb chi cuanc sa li naajej ain. 9 Abanan eb le xetonil yucua quextzektana li Kacua lix Dioseb. Jocan nak li Dios quixkaxtesiheb sa ruk laj Ssara li nataklan sa xbeneb lix soldado laj Jabn lix reyeb laj Hazor. Quixcanabeb ajcui rubel xcuanquileb laj filisteo ut rubel xcuanquileb lix reyeb laj Moab. Quepletic riquineb le xetonil yucua ut quenumta sa xbeneb. 10 Nak ac cuanqueb chic sa raylal, quextzama xtenkanquileb chiru li Dios ut quexye, Lao xomacob xban nak xatkatzektana ut xkalokoniheb li yi banbil dios Baal ut Astarot. At Kacua, choacol taxak chiruheb li xic nequeiloc ke ut tocanjelak chacuu, chanqueb. 11 Ut li Kacua quixtaklaheb laj Jerobaal, laj Barac, laj Jeft, ut laj Samuel chetenkanquil re texcolek chiruheb li xic nequeiloc ere ut quexcuan chi maca chic ecaux. 12 Nak queque retal nak laj Nahas lix reyeb laj Amn oc re chi pletic eriquin, laex xetzektana li Kacua Dios ut aan raj li tzakal le rey. Ut xeye, Takaj junak karey re tataklank sa kaben, chanquex. 13 Anakcuan cue le rey li xesic ru. Li Kacua xque le rey li xetzama. 14 Cui laex texucua ru li Kacua ut texcanjelak chiru ut cui laex jo ajcui le rey, tebanu li caru naraj li Dios ut inca teketketi erib chiru, us tex-elk riquin li caru tebanu. 15 Abanan cui inca tebanu li caru naxye, ut cui teket li chakrab li quixque ere, li Dios texque chixtojbal rix le mac jo quixbanu riquin le xetonil yucua. 16 Oybenihomak cuan toj teril li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL12,13

490

13

sachba cholej li tixbanu li Dios cheru. 17 Quehomak retal. Ma macua ta bi anakcuan xkehil li sicoc trigo? Anakcuan macua xkehil li hab. Abanan lain tintzama chiru li Dios nak tixque chak li cak ut li hab re nak teque retal nak mac xebanu chiru li Dios nak xetzama le rey, chan laj Samuel. 18 Ut laj Samuel quixtzama chiru li Dios nak tixtakla li hab. Ut sa ajcui li honal aan li Dios quixtakla li cak ut li hab. Ut cajo nak quexxucua ru li Dios ut quexxucua ajcui ru laj Samuel. 19 Ut quexye re laj Samuel: Chattijok chikix lao aj canjel chacuu. Tzama chiru li Dios nak inca toxcanab chi camc xban nak mac xkabanu nak xkapatz karey, chanqueb. 20 Laj Samuel quixye reheb: Mexxucuac. Yal nak xexmacob. Abanan metzektana chic li Kacua. Chexcanjelak ban chiru chi anchal le chol, chan. 21 Melokoni chic li jalanil dios. Eb aan inca naru nequextenka chi moco naru nequexcol xban nak eb aan maca nequeoc cui. 22 Sa xcaba lix lokal, li Kacua inca textzektana, xban nak aan naraj nak laexak lix tenamit. 23 Lain inca nacuaj macobc chiru li Kacua Dios riquin xcanabanquil tijoc cherix. Nacuaj xquebal enaleb ut nacuaj ajcui xcutbal cheru caru li us xbanunquil re nak chabilakex ut texcuank sa ti quilal. 24 Quehomak echol chi canjelac chiru li Kacua ut chexucua ru. Chequehak retal li sachba cholej ut li xni nkal usilal quixbanu ere. 25 Abanan cui yal yokex chixbanunquil li inca us, tasachek eru ut tasachek ajcui ru le rey, chan laj Samuel. 1 Ac cuan xchihab laj Sal nak quixtiquib taklanc sa xbeneb laj Israel. Nak ac cuan cuib chihab roquic chok rey aran Israel, 2 quixsiqueb ru oxib mil li soldado sa xyankeb laj Israel. Cuib mil quecana rochben laj Sal aran Micmas, ut sa eb li tzul Bet-el. Ut eb li jun mil chic quecana rochben laj Jonatn aran Gabaa sa lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn. Ut eb li jun chol chic quetaklac sa xmuhebaleb. 3 Laj Jonatn quixcamsiheb jun chutal chi xsoldado laj filisteos aran Gabaa. Ut eb laj filisteos querabi resil. Tojonak laj Sal quixtakla xyabasinquil li trompeta sa chixjunil li tenamit re nak chixjunileb texnau caru quiculman. 4 Jocan nak chixjunileb laj Israel querabi resil nak laj Sal ac xexcamsi li jun chutal chi soldado li yoqueb chi cacalenc aran Gabaa. Quexnau nak xic nequeile xbaneb laj filisteo. Ut chixjunileb quecoeb Gilgal re texchutub ribeb riquin laj Sal. 5 Ut eb laj filisteos quexchutub ribeb chi pletic riquineb laj Israel. Cuanqueb lajeb xcacal mil (30,000) chi carruaje re pletic, cuanqueb cuakib mil (6,000) li soldado li nequexic chirix cacuay, ut cuanqueb ajcui nabaleb li soldado li nequexic chi rokeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

491

1 SAMUEL13

jo xquial li samaib li cuan chire li palau. Quecoeb ut quexyi b lix muhebaleb aran Micmas li nacana sa xjayal li tenamit Bet-avn, li na-el cui chak li sake. 6 Eb laj Israel queril nak cuanqueb sa chaajquilal ut inca chic quextau caru texbanu re xcolbaleb rib. Quexmuk ribeb sa eb li ochoch pec, sa eb li jul, sa eb li sakonac, ut sa xyankeb li ni nki pec ut quexmuk ajcui ribeb sa eb li rok ha li maca ha chi sa. 7 Cuanqueb ajcui laj Israel li quecoeb jun pacal li nima Jordn xbaneb xxiu sa lix naajeb li ralal xcajol laj Gad ut laj Galaad. Abanan laj Sal quicana aran Gilgal. Ut nequesicsot xbaneb xxiu chixjunileb li cuanqueb rochben. 8 Ut laj Sal quiroybeni cuukub cutan, jo quiyehe re xban laj Samuel. Abanan laj Samuel quibay ut inca quicuulac Gilgal. Xban aan nak queoc chi xic li soldados. 9 Jocan nak laj Sal quixye reheb: Camomak chak li xul re takacat ut tomayejak ajcui re xcambal kib sa usilal riquin li Dios, chan. Ut laj Sal quixcat li mayej xul. 10 Ut nak quirake chixcatbal li mayej xul quicuulac laj Samuel. Co laj Sal chixculbal ut chixquebal xsahil xchol. 11 Tojonak quixye laj Samuel: Caru xabanu? Ut quixye laj Sal: Lain xcuil nak eb li soldado yoqueb chi xic xban nak laat inca xatculun chiru li jarub cutan xaye cue. Ut xinque retal nak eb laj filisteos ac xexchutub ribeb aran Micmas. 12 Lain xincoxla nak textiquib pletic cuiquin arin Gilgal, ut lain toj maji nintzama rusilal li Kacua sa inben. Jocan nak xinmayeja li catbil xul chiru li Dios, chan laj Sal. 13 Ut laj Samuel quixye re laj Sal: Xmacail analeb xaket cui xchakrab li Dios. Inca xabanu li naxye sa li chakrab li quixque acue li Kacua la Dios. Cui ta xabanu li quixye acue, li Kacua xxakab raj la cuanquil sa xnaaj chi junelic, laat ut eb la cualal acajol. 14 Abanan anakcuan inca chic tacuank acuanquil chi junelic xban nak xaket xchakrab li Dios. Li Kacua ac xsic ru jun chic li cui nk li tixbanu jo naraj li Dios. Ut aan chic tataklank sa xbeneb laj Israel xban nak xaket li ratin li Kacua, chan. 15 Laj Samuel qui-el Gilgal ut co Gabaa sa xnaajeb li ralal xcajol laj Benjamn. Laj Sal quirajla lix soldados li cuanqueb rochben ut cuakib ciento (600) aj chic li soldados li cuanqueb rochben. 16 Laj Sal ut laj Jonatn li ralal joqueb ajcui li soldado li cuanqueb rochbeneb quecana aran Gabaa sa xnaajeb li ralal xcajol laj Benjamn. Ut eb laj filisteos cuanqueb lix muhebaleb aran Micmas. 17 Oxib chutaleb lix soldado laj filisteos quecoeb chixmakbal li caru reheb laj Israel. Li xben chutal quecoeb sa li be li naxic Ofra sa li naajej Sual. 18 Li xcab chutal quecoeb Bet-horn ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL13,14

492

14

li rox chutal quecoeb sa li nubal re li ru taka re laj Zeboim sa xjayal li chaki choch. 19 Ma jun aj tenol chi ch cuan sa xyankeb laj Israel xban nak eb laj filisteos inca queraj nak eb laj Israel texyi b lix chi ch re pletic. 20 Tento nak eb laj Israel nequexic riquineb laj filisteos re nak eb aan texque xkesnal lix chi cheb, lix maleb, lix asaroneb, jo eb ajcui li chi ch li nequexbec cui lix choch. 21 Quextoj cuib chi tumin plata re nak taquehek xkesnal lix chi cheb re becoc choch ut li asaron. Ut quextoj jun chi tumin plata re taquehek xkesnal li mal ut li chi ch. 22 Xban aan nak quicuulac xkehil li pletic ma jun li soldado aj Israel cuan xchi ch re pletic. Caaj cui laj Sal ut laj Jonatn cuanqueb xchi ch sa rukeb. 23 Jun chutal chi soldados aj filisteos yoqueb chi cacalenc sa li be li naxic Micmas. 1 Sa jun li cutan laj Jonatn quixye re lix mos li nacamoc re lix chi ch li napletic cui: Yoo. Numeko jun pacal li nima re topletik riquineb lix soldadeb aj filisteos li yoqueb chi cacalenc sa li naajej aan, chan. Ut laj Jonatn inca quixye re laj Sal lix yucua nak taxic. 2 Laj Sal cuan lix muhebal chire li tenamit Gabaa rubel jun li nimla che granado li cuan sa li naajej Migrn. Cuakib ciento na li soldados cuanqueb rochben. 3 (Laj tij li cuan lix efod chirix, aan laj Ahas li ralal laj Ahitob. Laj Ahitob, aan li ri tzin laj Icabod. Ut laj Icabod, aan li ralal laj Finees. Laj Finees, aan li ralal laj El laj tij li nacanjelac chiru li Dios aran Silo.) Ma ani quinaoc re nak laj Jonatn co bar cuanqueb cui laj filisteos. 4 Sa xca pacalil li be re Micmas cuan li ni nki sakonac. Li jun Boses xcaba ut li jun chic Sene xcaba. Laj Jonatn tento tanumek aran re taxic sa li naajej cuanqueb cui li jun chutal chi soldados aj filisteos. 5 Li sakonac jun cuan sa li norte sa xcayabal li tenamit Micmas. Li jun chic cuan sa li sur sa xcayabal li tenamit Gabaa. 6 Laj Jonatn quixye re li natenkan re: Numeko jun pacal bar cuanqueb cui laj filisteos li inca nequexpab li Dios. Mare chan nak li Kacua toxtenka xban nak chiru aan maca chaaj. Li Dios toxtenka chi numtac sa xbeneb, usta nabalo, usta cuibo ajcui, chan. 7Ut li cui nk li natenkan re quixye: Banu li caru nacacuaj xbanunquil. Lain tatintenka, chan. 8 Laj Jonatn quixye re: Yoo cuanqueb cui ut takacut kib chiruheb. 9 Cui eb aan texye ke Choeroybeni aran. Lao toxic cuanquex cui, chakeb, lao takoybeniheb ut inca toxic cuanqueb cui. 10 Cui ut eb aan texye nak toxic riquineb, lao toxic xban nak aan retalil chiku nak li Kacua tixkaxtesiheb sa kuk, chan laj Jonatn. 11 Jocan nak quecoeb ut quexcut ribeb chiruheb laj filisteos. Ut eb laj filisteos quexye: Ilomakeb! Eb laj Israel yoqueb chi elc sa li ochoch pec li quexmuk cui ribeb, chanqueb. 12 Ut quexjap reheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

493

1 SAMUEL14

chixyebal re laj Jonatn ut li natenkan re: Quimkex arin. Cuan caru takaye ere, chanqueb. Laj Jonatn quixye re laj tenk re: Yoo riquineb xban nak li Kacua ac xkaxtesiheb laj filisteos sa kuk lao aj Israel, chan. 13 Ut laj Jonatn quitake sa li naajej cuanqueb cui laj filisteos. Ut li natenkan re yo chi xic chirix. Laj Jonatn naxtolcosiheb chak eb laj filisteos ut laj tenk re naxcamsiheb. 14 Sa li xben plet aan junmay tana li soldado li quexcamsiheb laj Jonatn ut li natenkan re sa li china naajej aan. 15 Chixjunileb laj filisteos li cuanqueb sa lix muhebaleb quexucuac jo eb ajcui li soldados li yoqueb chi cacalenc. Ut quexucuac ajcui li nequexic chi elkac. Nequesicsot xban xxiuheb. Qui-ecan li choch ut li Dios quixsach xnalebeb. 16 Ut eb lix soldado laj Sal li yoqueb chi cacalenc aran Gabaa sa xnaajeb li ralal xcajol laj Benjamn queril nak yoqueb chi xucuac laj filisteos ut yoqueb chi elelic yalak bar. 17Laj Sal quixye reheb li cuanqueb rochben: Chutubomak chixjunileb li soldado ut teril ani li ma aniheb sa kayank, chan. Nak quexchutubeb chixjunileb li soldados quexque retal nak ma ani laj Jonatn, chi moco li cui nk li natenkan re. 18 Laj Sal quixye re laj Ahas laj tij: Cam chak arin lix efod li Kacua, chan. (Sa eb li cutan aan laj Ahas yo chixcambal li efod chiruheb laj Israel.) 19 Toj yo ajcui chi atinac laj Sal riquin laj tij nak quiril nak eb laj filisteos yoqueb chixpokokinquil ribeb ut inca chic nequextau caru texbanu. Ut laj Sal quixye re laj Ahas: Macam chak li efod. Canab cuan, chan. 20 Ut quexchutub ribeb chixjunileb lix soldados li cuanqueb rochben laj Sal ut quecoeb chi pletic riquineb laj filisteos. Eb laj filisteos yoqueb chixcamsinquil ribeb chi ribileb rib xban nak sachsoqueb chic xnalebeb. 21 Cuanqueb xcomoneb laj Israel quecoeb sa xyankeb laj filisteos junxil. Quexjal xcauxeb ut queoquen cuichic chirixeb laj Israel li cuanqueb rochben laj Sal ut laj Jonatn. 22 Jocan ajcui eb laj Israel li quexmuk ribeb sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. Queril nak yoqueb chi elelic laj filisteos. Quecoeb ajcui eb aan chi pletic riquineb laj filisteos. 23 Quepletic toj retal quecuulac sa li tenamit Bet-avn. Ut li Kacua Dios quixcoleb laj Israel sa li cutan aan. 24 Sa li cutan aan tacuajenakeb li soldado aj Israel xban nak laj Sal ac xbanu li juramento ut quixye: Tzektananbilak li ani tacuaak nak toj maji na-oc li kojyi n cui toj maji nequekechani laj filisteos, chan. Jocan nak inca quecuaac eb li soldados aj Israel. 25 Eb li soldado aj Israel quecuulac sa jun li quiche. Ut aran quextau li xyaal cab sa li choch. 26 Nabal li xyaal cab. Yo chi bec rok. Abanan ma ani quixchap re xban nak quexucuac xban li juramento li quixye laj Sal. 27Abanan laj Jonatn inca quirabi li caru quixye laj Sal reheb li soldado. Jocan nak quixchic lix xuk sa li xyaal cab

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL14

494

ut quixlou li xyaal cab li cuan chiru lix xuk. Nak quixlou li xyaal cab quiculun xchol. 28 Jun li soldado quixye re laj Jonatn: La yucua quixbanu jun li juramento riquineb li soldados ut quixye nak tzektananbilak li ani tatzacank chiru li cutan ain. Jocan nak tacuajenako, chan. 29 Laj Jonatn quixye re: Inca us xbanu lin yucua. Que retal. Lain xculun inchol xban li xyaal cab li xinlou. 30 Us raj cui ta eb li kasoldados quextzaca li tzacaemk li querechani riquineb laj filisteos. Kaxal raj cuichic nabaleb laj filisteos xekacamsi, chan. 31 Sa li cutan aan eb laj Israel quenumta sa xbeneb laj filisteos chalen sa li tenamit Micmas toj sa li tenamit Ajaln. Abanan kaxal tacuajenakeb li tenamit. 32 Quecoeb sa junpat bar cuan cui li caak re ru li xerechani sa li plet. Ut aran quexcamsiheb li cuacax ut li coc ral. Ut quexcamsiheb ajcui li carner ut quextiu li tib rech xiquic lix quiquel. 33 Quiyehe resil re laj Sal nak eb laj Israel yoqueb chi macobc chiru li Dios xban nak yoqueb chixtzacanquil li tib li toj cuan xquiquel. Laj Sal quixye reheb: Laex xeket li ratin li Dios. Ayukex ut camomak chak junak li nimla pec arin, chan reheb. 34 Ut quixye ajcui reheb: Yehomak reheb li tenamit nak chi xjunjunkaleb texcam chak eb lix cuacax ut eb lix carner. Texcamsiheb arin ut textiu re nak inca temacobk chiru li Dios riquin xtiubal lix quiquel li xul, chan. Sa li kojyi n aan chixjunkaleb quexcam lix cuacax ut lix carner ut quexcamsiheb sa li naajej aan re textiu. 35 Ut laj Sal quixyi b jun li artal re li Kacua. Aan li xben artal li quixyi b chiru li Dios. 36 Laj Sal quixye reheb lix soldado: Yokeb chi pletic riquineb laj filisteos chiru li kojyi n ain. Topletik riquineb toj tasakeuk re nak ma jun chic reheb tacanak chi yoyo, chan. Eb li soldados quexye: Lao takabanu jo taye, chanqueb. Abanan laj tij quixye: Kapatzak xben cua re li Dios ma us toxic chi pletic malaj ut inca us, chan. 37Ut laj Sal quitijoc ut quixye re li Dios: Ma us toxic chi pletic riquineb laj filisteos? Ma takaxtesiheb sa kuk? chan. Abanan li Dios inca quixsume lix tij sa li cutan aan. 38 Jocan nak laj Sal quixbokeb li nequecamoc be sa xyankeb li soldados ut quixye reheb: Quimkex arin. Takatzil atin re xnaubal ani xmacob chiru li cutan ain. 39 Sa xcaba li yoyoquil Dios li nacoloc ke lao aj Israel, lain ninye ere nak tacamsi k li ani cuan xmac, usta aan laj Jonatn li cualal, chan laj Sal. Abanan ma jun sa xyankeb quichakoc. 40 Ut laj Sal quixye reheb: Laex texxakli k aran ut lain tinxakli k arin cuochben laj Jonatn li cualal, chan. Ut eb li soldados quexye: Banu li caru nacacoxla nak us xbanunquil, chanqueb. 41 Laj Sal quitijoc ut quixye re li Kacua: At Kacua, at kaDios lao aj Israel, caut nak inca xasume lin tij anakcuan? Cui lain ut laj Jonatn cuan kamac, nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

495

1 SAMUEL14,15

15

tobulik, taelk li Urim. Cui ut eb li soldados cuanqueb xmaqueb, taelk li Tumin, chan. Ut nak quebulic, quicutun nak laj Sal ut laj Jonatn cuanqueb xmac. Macuaeb li soldados li cuanqueb xmac. 42 Ut laj Sal quixye reheb: Texbulik re rilbal ma lain cuan inmac, malaj ut laj Jonatn cuan xmac, chan. Ut nak quebulic, quicutun nak laj Jonatn cuan xmac. 43 Laj Sal quixye re laj Jonatn: Ye cue caru li mac xabanu, chan. Laj Jonatn quixye re: Lain xinlou cachin li xyaal cab li xcana chi ruuj lin xuk. Ma yal xban aan nak tincamk? chan. 44 Laj Sal quixye re laj Jonatn: At Jonatn, li Dios tinixque chixtojbal inmac cui inca tatcamk laat anakcuan, chan. 45 Abanan eb li soldados quexye re laj Sal: Ma taruk ta bi tacamk laj Jonatn? Inca, xban nak aan xcoloc ke lao aj Israel chiruheb laj filisteos. Inca taruk tacamsi k. Sa xcaba li yoyoquil Dios nakaye nak chi moco jun li rismal xjolom taisi k xban nak li caru quixbanu anakcuan, quixbanu xban nak li Kacua quitenkan re, chanqueb. Jocan nak eb li soldados quexcol laj Jonatn ut inca quicamsi c. 46 Ut laj Sal quixcanab pletic riquineb laj filisteos ut eb laj filisteos quesuki cuichic sa xnaajeb. 47Nak ac x-oc laj Sal chok xreyeb laj Israel, quipletic riquineb chixjunileb li xic nequeiloc reheb. Quipletic riquineb laj Moab, ut eb laj Amn, ut eb laj Edom. Ut quipletic ajcui riquineb lix reyeb laj Soba, jo eb ajcui laj filisteos. Sa chixjunil li tenamit li quepletic cui, eb laj Israel quenumta sa xbeneb li xic nequeiloc reheb. 48 Cau xchol chi pletic laj Sal. Quixchutubeb lix soldados ut quinumta sa xbeneb laj Amalec. Ut quixcoleb laj Israel chiruheb chixjunileb li nequeelkan re li caru reheb. 49 Cuanqueb oxibeb li ralal laj Sal. Aaneb laj Jonatn, laj Isi, ut laj Malquisa. Ut cuanqueb ajcui cuib xrabin. Li asbej, aan lix Merab xcaba ut li i tzinbej, aan lix Mical. 50 Li rixakil laj Sal, aan lix Ahinoam, lix rabin laj Ahimaas. Ut li nataklan sa xbeneb lix soldados, aan laj Abner, li ralal laj Ner. Laj Ner, aan rican laj Sal. 51 Lix yucua laj Sal, aan laj Cis. Ut laj Ner, aan lix yucua laj Abner. Laj Cis ut laj Ner, aaneb li ralal laj Abiel. 52 Jo najtil quiyoyo, laj Sal cau quipletic riquineb laj filisteos. Jocan nak quixque sa xyankeb lix soldados chixjunileb li cui nk li cauheb xchol ut cauheb rib. 1 Sa jun li cutan laj Samuel quixye re laj Sal: Li Kacua quinixtakla re nak tatinxakab chok xreyeb laj Israel lix tenamit. Jocan ut nak anakcuan chacuabi li caru naxye li Kacua Dios. 2 Aan ain li naxye li nimajcual Dios; Lain tinqueheb chixtojbal xmaqueb li ralal xcajol laj Amalec xban nak inca quexcanabeb laj Israel chi numec sa lix naajeb nak queel chak aran Egipto. 3 Texxic anakcuan chi pletic riquineb laj Amalec. Tesach ruheb chixjunil li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL15

496

caruheb re. Meril xtokobal ruheb. Tecamsiheb chixjunileb jo cui nk, jo ixk, joqueb ajcui li cocal ut eb li toj culaaleb. Tecamsiheb ajcui lix cuacax, ut eb lix carner, eb lix camelleb jo eb ajcui lix bureb, chan li Kacua. 4 Laj Sal quixtakla xchutubanquileb li tenamit sa li naajej Telaim ut aran quirajlaheb. Cuanqueb cuib ocal mil (200,000) chi soldado re Israel li nequexic chi rokeb ut lajeb mil (10,000) chi soldados re Jud. 5 Chirix aan laj Sal quecoeb sa lix tenamiteb laj Amalec ut aran quecana chi oybeni nc sa li ru taka. 6 Quixtakla xyebal reheb laj ceneo: Elenkex sa xyankeb laj Amalec re nak inca texsachek rochbeneb aan. Inca texsachek xban nak laex xeril xtokobal ruheb laj Israel nak queel Egipto, chan. Ut eb laj ceneos queel sa xyankeb laj Amalec. 7 Ut laj Sal quipletic riquineb laj Amalec ut queralinaheb sa li tenamit Havila toj sa li tenamit Shur li cuan sa xnubal li naajej Egipto. Laj Sal quinumta sa xbeneb. 8 Quexchap chi yoyo laj Agag lix reyeb laj Amalec. Abanan chixjunileb li tenamit quexcamsi chi chi ch. 9 Laj Sal ut eb lix soldado inca quexcamsi laj Agag, chi moco quexcamsiheb li carner li chabil, chi moco li cuacax li ni nkeb xtibel. Ut inca quexsach ru li caru terto xtzak. Caaj cui li caru maca na-oc cui, aan li quexsach. 10 Ut li Kacua quiatinac riquin laj Samuel ut quixye: 11 Inca sa sa inchol riquin laj Sal. Inca raj xinque chok xreyeb laj Israel. Quinixtzektana ut quixket lin chakrab, chan. Qui-oc xcaux laj Samuel ut quixnumsi li kojyi n aan chi tijoc chiru li Kacua. 12 Cuulajak chic nak toj ekela, laj Samuel co chixsicbal laj Sal. Quirabi resil nak co aran Carmel laj Sal ut nak quixxakab jun li retalil najt xteram re nak taquehek xlokal. Ut chirix aan laj Sal co Gilgal. 13 Laj Samuel co cuan cui laj Sal ut laj Sal quixye re: Osobtesinbilat taxak xban li Kacua. Lain xinbanu li caru quixye cue li Kacua, chan. 14 Laj Samuel quixye re: Cui xabanu li caru xye acue li Kacua, caut nak yoquin chirabinquil li carner ut li cuacax nak yoqueb chi yabac? chan. 15 Quichakoc laj Sal ut quixye: Riquineb laj Amalec xkacameb chak. Eb li soldados inca quexcamsi li chabil sa xyankeb li carner ut li cuacax. Quexsic ruheb re takamayeja chiru li Kacua la Dios. Ut li jun chol chic xkasach ruheb, chan. 16 Quixye laj Samuel re laj Sal: Canab atinac. Abi li caru quixye cue li Kacua ecuer chi kek, chan. Ut laj Sal quixye re: Us. Ye, chan. 17 Quixye laj Samuel: Usta laat xaye nak maca acuanquil, abanan laat xatquehe chi taklanc sa xbeneb laj Israel.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

497

1 SAMUEL15

Li Kacua quisicoc acuu re nak tat-oc chok xreyeb laj Israel. 18 Ut li Kacua catxtakla chi pletic riquineb laj Amalec. Ut quixye acue nak tento tasacheb ru chixjunileb xban nak aj maqueb. 19 Caut nak xaket li caru quixye acue li Kacua? Caut nak xexoc li caru reheb? Caut nak xabanu li inca us chiru li Kacua? chan laj Samuel. 20 Laj Sal quixye: Lain xinbanu li xye cue li Kacua. Xinbanu lin taklanquil xque cue. Xinchap ut xincam laj Agag lix reyeb laj Amalec ut xkasacheb ruheb chixjunileb laj Amalec. 21 Abanan eb lin soldados quexchapeb li chabil carner ut li chabil cuacax li ac kaxtesinbil re sachec ut quexcameb chak re texmayejaheb chiru li Kacua la Dios aran Gilgal, chan. 22 Laj Samuel quixye re: Caru li kaxal lok chiru li Kacua? Ma li mayejac malaj ut li abi nc? Chiru li Kacua li abi nc, aan li kaxal lok chiru li mayejac. Li xbanunquil li caru naxye li Dios, aan kaxal lok chiru xcatbal xxebul li carner. 23 Li xketbal xchakrab li Dios, aan nimla mac jo li kehi nc. Ut li xtzektananquil li ratin li Dios, aan nimla mac ajcui jo li xlokoninquil li yi banbil dios. Jo nak laat xatzektana li ratin li Kacua, jocan ajcui nak li Kacua xatxtzektana laat ut xatrisi sa la cuanquil. Inca chic tatcanjelak chok rey, chan laj Samuel. 24 Tojonak laj Sal quixye re laj Samuel: Lain xinmacob. Xinket li ratin li Dios ut xinket ajcui la cuatin laat. Xban nak xinxucuac chiruheb li tenamit, jocan nak xinbanu li caru xexye. Banu usilal, chacuy inmac. 25 Banu usilal, yoo chicuix re nak tinlokoni li Kacua aran Gilgal, chan laj Sal. 26 Laj Samuel quixye re: Inca tinxic chacuix xban nak xatzektana li ratin li Dios. Ut li Kacua xatxtzektana laat re nak inca chic tatcuank chok xreyeb laj Israel, chan. 27 Nak laj Samuel quixsukisi rib re taxic, laj Sal quixchap li rak ut quipeje. 28 Laj Samuel quixye re laj Sal: Li Kacua quixmak chacuu la cuanquil anakcuan ut quixque re jun chic kaxal chabil chacuu laat. 29 Li Kacua Dios, aan lix lokaleb laj Israel. Aan inca natictiic, chi moco naxjal xcaux. Li Dios, aan macua yal cui nk re nak tixjal xcaux, chan. 30 Laj Sal quixye re: Lain xinmacob. Abanan nintzama chacuu nak taque inlokal chiruheb li nequecamoc be chiruheb lin tenamit Israel ut chiruheb ajcui chixjunileb li tenamit. Tatsuki k cuochben re nak tinlokoni li Kacua la Dios, chan. 31 Jocan nak laj Samuel co chirix laj Sal ut laj Sal quixlokoni li Kacua. 32 Ut laj Samuel quixye: Camomak chak arin laj Agag, lix rey eb laj Amalec, chan. Quichal riquin laj Samuel laj Agag chi sa sa xchol ut quixye sa xchol, Inca chic tinexcamsi chan. 33 Laj Samuel quixye

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL15,16

498

16

re: Riquin la chi ch xacamsiheb li tenamit ut eb li nabej quecana chi macaeb chic xcocal. Jocan ajcui la na tacanak chi maca chic xcocal, chan. Ut laj Samuel quixcamsi ut quixpedasi laj Agag chiru li Kacua aran Gilgal. 34 Chirix aan laj Samuel co Ram ut laj Sal co sa rochoch aran Gabaa sa lix naaj. 35 Ut laj Samuel inca chic co chirilbal laj Sal chalen toj nak quicam. Abanan cajo nak quiraho xchol xban. Ut li Kacua Dios quiyote xchol nak quixxakab laj Sal chok xreyeb laj Israel. 1 Li Kacua quixye re laj Samuel: Jo najtil chic rahak achol chirix laj Sal? Lain inca chic nacuaj tacuank chok rey. Taque li aceite sa li xucub ut tatxic aran Beln riquin laj Isa xban nak lain xinsic ru jun reheb li ralal re taoc chok rey, chan li Kacua. 2 Laj Samuel quixye: At Kacua, lain inca naru ninbanu aan. Cui laj Sal tarabi resil, tinixcamsi, chan. Li Dios quixye re: Tacam jun li china bac nak tatxic. Ut taye re laj Sal nak xic acue chi mayejac chicuu. 3 Nak tatcuulak Beln, taye re laj Isa nak taxic chacuix nak taque li mayej. Lain tincut chacuu caru tabanu. Li ani tinye acue lain, taque li aceite sa xjolom retalil nak aan taoc chok rey, chan li Dios. 4 Ut laj Samuel quixbanu jo quiyehe re xban li Kacua. Quicuulac sa li tenamit Beln. Ut eb li nequecamoc be sa li tenamit queel chixculbal chi yoqueb xxiu ut quexpatz re: Ma sa usilal xatchal sa li katenamit? chanqueb. 5 Laj Samuel quixye: Sa usilal xinchal. Lain tinmayejak chiru li Kacua. Santobresihomak erib ut texxic chicuix, chan. Ut laj Samuel quixsantobresi laj Isa ut eb li ralal ut quixye reheb nak texic chirix nak tamayejak. 6 Nak quecuulac sa li naajej li cuan cui laj Samuel, laj Samuel quiril laj Eliab ut quixye sa xchol: Relic chi yal li cui nk ain, aan li sicbil ru xban li Dios, chan. 7Ut li Dios quixye re: Macua li rilobal taque retal, chi moco lix najtil rok. Aan macua li sicbil ru inban. Lain macua riquin li rilobal ninsic ruheb jo nequexbanu li cui nk. Li cui nk naril chanru na-iloc junak. Abanan lain nacuil chanru lix naleb, chan li Dios. 8 Ut laj Isa quixbok laj Abinadab li ralal jun chic ut quixxakab chiru laj Samuel. Ut laj Samuel quixye: Chi moco ain li sicbil ru xban li Dios, chan. 9 Ut laj Isa quixbok laj Sama li ralal jun chic. Ut laj Samuel quixye cuichic: Chi moco ain li sicbil ru xban li Dios, chan. 10 Ut laj Isa quixcuteb cuukub li ralal chiru laj Samuel. Abanan laj Samuel quixye re nak ma jun reheb aan li sicbileb ru xban li Dios. 11 Ut quixye re: Ma caaj eb cui ain la cualal? chan. Laj Isa quixye: Cuan chic jun li i tzinbej. Aan li yo chak chi iloc reheb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

499

1 SAMUEL16,17

17

carner, chan. Ut laj Samuel quixye re: Takla xbokbal chi junpat xban nak inca tocuaak cui toj maji naculun, chan. 12 Ut laj Isa quixtakla xbokbal li i tzinbej. Li al aan cajo xchakal ru ut cau rib. Chinaus nailoc. Ut li Kacua quixye re laj Samuel: Que li aceite sa xjolom xban nak aan ain li sicbil ru inban, chan. 13 Ut laj Samuel quixchap li xucub ut quixque li aceite sa xjolom chiruheb chixjunileb li ras. Li al aan aj David xcaba. Chalen sa li honal aan lix Musik li Kacua quicuan riquin laj David. Ut chirix aan laj Samuel quisuki cuichic sa li tenamit Ram. 14 Ut inca chic quicuan lix Musik li Dios riquin laj Sal. Li Dios quixtakla jun li maus aj musikej chixchichiinquil. 15 Eb lix mos quexye re laj Sal: Que retal, at rey. Li Dios quixque jun li maus aj musikej re tatxchichii. 16 Laat naru nacaye ke lao aj canjel chacuu nak takasic junak li cui nk naxnau xchebal li arpa. Nak tachalk li maus aj musikej chachichiinquil, li cui nk aan tixche li arpa, ut li maus aj musikej tixcanab achichiinquil ut tacojlak cuichic achol, chanqueb. 17 Jocan nak laj Sal quixye reheb: Ayukex bi ut tesic chak junak li cui nk naxnau chi us xchebal li arpa. Ut camomak chak cuiquin, chan. 18 Jun reheb lix mos quixye re: Laj Isa li cuan aran Beln cuan jun li ralal naxnau xchebal li arpa. Li al aan cau rib ut naxnau pletic ut naxnau atinac. Cajo chakal ru. Ut li Dios cuan riquin, chan. 19 Jocan nak laj Sal quixtaklaheb lix takl riquin laj Isa ut quexye re: Li rey Sal naraj nak tatakla chak riquin laj David la cualal li nacacalen reheb li carner, chanqueb. 20 Ut laj Isa quixtakla laj David riquin laj Sal. Ut quixtakla ajcui nabal li caxlan cua, li vino ut jun li chibat toj saj chok re laj Sal. Ut quixtakla ajcui jun li bur li tai kank re chixjunil. 21 Ut laj David co riquin laj Sal ut quicana chi canjelac chiru. Laj Sal quixra laj David ut quixye nak aan li tacamok re lix chi ch re pletic. 22 Laj Sal quixtakla xyebal re laj Isa: Banu usilal cue. Canak laj David cuiquin xban nak aan naquehoc xsahil inchol, chan. 23 Jocan nak laj David quicana riquin laj Sal. Nak li Dios naxtakla chak li maus aj musikej chixchichiinquil, laj David naxchap lix arpa ut naxche chiru. Ut li maus aj musikej naxcanab xchichiinquil ut nacojla cuichic xchol laj Sal. 1 Eb laj filisteos quexchutub ruheb lix soldados re texic chi pletic. Quexchutub ribeb aran Soco, li cuan sa xcuent Jud. Ut quexyi b lix muhebaleb sa li naajej Efes-damim li cuan sa xyi li cuib chi tenamit Soco ut Azeca. 2 Ut laj Sal ut eb lix soldado laj Israel quexchutub ajcui ribeb ut quexyi b lix muhebaleb sa li ru taka Ela. Ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL17

500

quextzolob ribeb re tepletik riquin laj filisteos. 3 Eb laj filisteos cuanqueb sa xben jun li tzul ut eb laj Israel cuanqueb sa xben jun chic li tzul. Ut li ru taka nacana sa xyi li cuib chi tzul. 4 Qui-el chak sa xyankeb laj filisteos jun li cui nk cau rib chi pletic. Numenak oxib vara xnajtil rok. Li cui nk aan aj Goliat xcaba. Gat xtenamit. 5 Cuan xpunit chi ch sa xjolom yi banbil riquin bronce. Ut li rak cuan chirix yi banbil ajcui riquin bronce. Li rak jun quintal riquin jun arroba ralal. 6 Ramro lix tzelec riquin chi ch bronce. Ut cuan ajcui jun xkesnal chi ch sa xben xtel. 7 Lix lans, aan jun cacuil che ut chi ch li ruuj. Ut numenak cablaju libra li ralal. Li cui nk li nacamoc re li perpoquil chi ch re xrambal li re xchol yo chi xic chiru. 8 Laj Goliat quixakli aran ut quixjap re chixyebal reheb laj Israel: Caut nak xechutub erib arin chi pletic kiquin? Ma macua ta bi lain aj filisteo? Ut, ma macua ta bi laex xmosex laj Sal? Sicomak ru junak li cui nk sa eyank re tapletik cuiquin, chan. 9 Cui li cui nk aan tinixcamsi, lao aj filisteo tocanak chok emos. Ut cui lain tincamsi li cui nk li tesic ru, laex texcanak chok kamos lao. 10 Anakcuan yoquin chixyebal ere laex, lix soldado laj Israel, nak tetakla chak junak li cui nk re tapletik cuiquin, chan. 11 Cajo nak quixucuac laj Sal joqueb ajcui lix soldados nak querabi li caru quixye laj Goliat. Nequesicsot xbaneb xxiu. 12 Laj David, aan jun reheb li cuakxakib chi ralal laj Isa. Lix tenamit laj Isa, aan Beln Efrata li cuan sa xcuent Jud. Ac tix chic laj Isa nak laj Sal quicuan chok rey. 13 Oxibeb li ralal laj Isa ac cuanqueb sa xyankeb lix soldado laj Sal re texic chi pletic. Li xben ralal, aan laj Eliab; li xcab, aan laj Abinadab; ut li rox, aan laj Sama. 14 Laj David, aan li i tzinbej sa xyankeb li cuakxakib chi ralal. Eb li oxib chi asbej quecoeb chirix laj Sal chi pletic. 15 Laj David rajlal nacuulac riquin laj Sal ut nasuki cuichic Beln chixcacalenquil lix carner lix yucua. 16 Rajlal ekela ut rajlal ecuu naxic laj Goliat chixchikbal xjoskileb laj Israel. Cacal cutan quixbanu chi jocan. 17 Sa jun li cutan laj Isa quixye re laj David; Tacam li jun chacach chi trigo ain li quilinbil ut li lajeb chi caxlan cua. Tatxic chi junpat sa lix muhebaleb li soldados. Ut taque li trigo ut li caxlan cua reheb la cuas. 18 Ut tacam ajcui li lajeb chi queso ain re li nataklan sa xbeneb li jun mil chi soldado. Tacuil ma cauheb la cuas. Ut textakla chak junak retalil chacuix re nak tinnau nak saheb sa xchol, chan laj Isa. 19 Li rey Sal ut chixjunileb li soldado aj Israel cuanqueb sa li ru taka re Ela. Yoqueb chi pletic riquineb laj filisteos. 20 Cuulajak chic nak toj ekela laj David quicuacli ut quixcanabeb li carner sa ruk jalan chic re nak aan chic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

501

1 SAMUEL17

tailok reheb. Quixcam li tzacaemk ut co jo quiyehe re xban laj Isa lix yucua. Nak quicuulac cuanqueb cui lix muhebaleb li soldados, ac xiqueb re chi pletic ut yoqueb chixjapbal reheb. 21 Lix soldadeb laj Israel jo eb ajcui lix soldadeb laj filisteos quextzolob ribeb re tepletik. Ut yoqueb chixcayanquil ribeb. 22 Laj David quixcanab li ri k riquin laj ilol re li caak re ru reheb li soldados. Co sa anil bar chutchuqueb cui li soldados re taril chanruheb li ras. 23 Toj yo ajcui chi atinac riquineb nak laj Goliat, li nimla cui nk li quichal sa li tenamit Gat, quixxakab rib sa xyiheb laj Israel ut eb laj filisteos. Qui-oc cuichic chixhobbaleb laj Israel jo naxbanu rajlal cutan. Ut laj David quirabi li yo chixyebal. 24 Nak eb laj Israel queril laj Goliat, quichal xxiuheb ut queelelic chiru. 25 Ut quexye chi ribileb rib: Ma xeque retal li cui nk aan li nachal rajlal chikahobbal? Li ani tacamsi nk re li cui nk aan, li rey tixque nabal xbiomal. Ut tixque ajcui lix rabin chok rixakil. Ut inca chic tepatzek xtoj li rechalal, chanqueb. 26 Laj David quiatinac riquineb li cuanqueb chixcatk. Quixye reheb: Caru taquehek re li ani tacamsi nk re li cui nk li inca naxpab li Dios? Ani taisi nk re li xutan li xque sa xbeneb laj Israel? Caru xcuanquil nak naxhobeb lix soldados li yoyoquil Dios? chan. 27 Eb li cui nk quexye re laj David caru taquehek re li ani tacamsi nk re laj Goliat. 28 Laj Eliab li asbej quirabi li yo chixyebal laj David ut quijosko riquin. Quixye re: Caut nak xatchal arin? Ani yo chi iloc reheb li cuib oxibeb li carner li nacacacale sa li chaki choch? Ninnau nak laat ketketat ut inca us nacacoxla. Ma caaj cui rilbal li pletic xatchal? chan. 29 Laj David quixye re: Caru li inca us xinbanu anakcuan? Ma inca ta bi naru tinatinak? chan. 30 Laj David qui-el riquin li ras ut quipatzoc riquin jun chic. Ut quiyehe cuichic re jo quiyehe re xben cua. 31 Cuanqueb li queabin re li quixye laj David. Coxexye resil re laj Sal. Ut laj Sal quixtakla xbokbal laj David. 32 Laj David quixye re laj Sal: At rey, ma ani taxak chichinank xchol xban laj filisteo. Lain aj canjel chacuu. Lain tinxic chi pletic riquin, chan. 33 Abanan laj Sal quixye re: Inca. Laat inca naru tatxic chi pletic riquin aan. Laat toj sajat. Ut li cui nk aan chalen sa xchajomal cau rib chi pletic, chan. 34 Laj David quixye re laj Sal: At rey, lain nin-iloc reheb lix carner lin yucua. Nak quechal li cakcoj malaj ut li oso chixchapbal li carner sa xyankeb lix comon, 35 lain coin chirixeb toj retal quinmak li carner chiru. Nak li cakcoj malaj ut li oso queraj intiubal, lain quinchap sa xxuqueb re ut quincamsiheb. 36 Usta cakcoj, usta oso, lain quincamsiheb. Ut li cui nk ain li inca naxpab li Dios,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL17

502

jocan ajcui tixcul xban nak yo chixhobbal lix soldados li yoyoquil Dios, chan. 37 Ut quixye cuichic laj David: Li Kacua quicoloc cue chiruheb li cakcoj ut li oso. Ut aan ajcui tacolok cue chiru li cui nk ain aj filisteo, chan. Ut laj Sal quixye re: Ayu, ut li Kacua Dios taxak chitenkank acue. 38 Laj Sal quixque li rak chi ch chirix laj David. Sa xjolom quixque lix punit chi ch yi banbil riquin bronce. 39 Ut quixque lix kesnal chi ch sa xcamal xsa sa xben li rak. Ut laj David qui-oc chi bec, abanan inca quiru chi bec xban nak toj maji caynak chi bec riquin rak soldado. Laj David quixye re laj Sal: Lain inca ninru chi bec riquin li akej ain xban nak moco caynakin ta, chan. Ut quirisi chirix li rak chi ch. 40 Quixchap lix xuk. Quixxoc sa li nima ob li coc pec ti c ru ut quixqueheb sa lix bols. Cuan li rantin sa ruk. Ut co cuan cui laj filisteo. 41 Ut laj filisteo yo chi nachoc riquin laj David. Li cui nk li nacamoc re li chi ch li naxram cui li re xchol yo chi xic chiru. 42 Laj filisteo quiril nak chinaus na-iloc laj David. Xban nak toj saj al, inca quixque xcuanquil. 43 Quixye re laj David: Ma lain ta bi tzi nak tatchalk chi pletic cuiquin riquin che? chan. Ut quixmajecua laj David sa xcaba lix dioseb laj filisteo. 44 Quim arin, chan, ut tinque la tibel reheb li xul li nequerupupic li nequetioc tib ut reheb ajcui li xul li cuanqueb sa quiche, chan. 45 Laj David quixye re laj Goliat: Laat xatchal chi pletic cuiquin riquin chi ch, lans ut kesnal che. Abanan lain xinchal chi pletic acuiquin sa xcaba li Kacua, li nimajcual Dios, li nequexlokoni lix soldadeb laj Israel li yocat chixchikbal xjoskileb. 46 Anakcuan ajcui tatxkaxtesi sa cuuk li Kacua. Lain tinnumtak sa aben ut tinset la cux. Ut tinque lix tibeleb li soldados aj filisteos chixtiuheb li xul li nequerupupic, jo ajcui li josk aj xul. Ut chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch texque retal nak lix Dios eb laj Israel kaxal nim xcuanquil. 47 Chixjunileb li chutchuqueb arin texque retal nak li chi ch ut li lans maca na-oc cui chiru li Dios. A li Kacua, aan li taechani nk re li plet ain ut aan takaxtesi nk ere sa kuk lao aj Israel, chan laj David. 48 Laj filisteo qui-oc chi nachoc riquin laj David. Ut laj David co sa junpat cuan cui laj filisteo. 49 Quixchic li ruk sa lix bols, quirisi jun li pec ut quixque sa lix rantin ut quixcut chi cau riquin lix rantin. Li pec quinak sa xpequem ut quicana chi tilto sa xpequem. Ut laj Goliat quitane chi huphu sa choch. 50 Jocain nak quixcamsi laj Goliat laj David, usta maca xchi ch riquin. Quixcamsi ban riquin rantin ut pec. 51 Chirix aan, laj David co sa anil riquin laj Goliat. Quixakli sa xben. Quixbotz lix chi ch laj Goliat ut riquin aan quixset

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

503

1 SAMUEL17

Laj David oc re chixcamsinquil li nimla cui nk Goliat riquin lix rantin. (1 Samuel 17.47)

xcux. Ut eb laj filisteos quexque retal nak camenak chic li nacamoc be chiruheb ut queelelic. 52 Ut eb li soldados aj Israel ut eb aj Jud quexjap re ut queralinaheb laj filisteos toj sa li oquebal reheb li tenamit Gat ut Ecrn. Ut yalak bar sa eb li be re Saarim ut Gat ut Ecrn nequetanaxin li camenak. 53 Ut eb laj Israel quesuki sa xmuhebaleb laj filisteos ut quilajexxoc li caru reheb. 54 Ut laj David quixcam aran Jerusaln lix jolom laj Goliat. Abanan lix chi ch re pletic quixxoc sa lix muhebal. 55 Nak laj David co chi pletic riquin laj Goliat, laj Sal quixpatz re laj Abner li nataklan sa xbeneb li soldados: Ani aj alal li al aan? chan. Quichakoc laj Abner ut quixye: 56 Relic chi yal, at rey, lain inca ninnau, chan. Ut laj Sal quixye re: Patzi ani lix yucua, chan re.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL17,18
57Nak

504

18

quisuki chak laj David sa li plet, cuan chak sa ruk lix jolom laj Goliat. Ut laj Abner quixcam laj David riquin laj Sal. 58 Laj Sal quixye re: Ani la yucua? chan. Laj David quixye re: Lain ralal laj Isa, laj canjel chacuu. Beln xtenamit, chan. 1 Nak quirake chi atinac laj David riquin laj Sal, laj Jonatn quixcam rib sa amiguil riquin laj David ut cajo nak quixra. 2 Chalen sa li cutan aan laj Sal inca quixcanab laj David chi suki c sa rochoch lix yucua. Quicana ban riquin re tacanjelak chiru. 3 Laj Jonatn ut laj David quexbanu li juramento chi ribileb rib, ut quexye nak junelic texcam rib sa usilal ut inca texche rib xban nak laj Jonatn quixra laj David jo nak naxra rib aan. 4 Laj Jonatn quirisi chirix lix ticr li naxque sa xben li rak ut quixsi re laj David ut quixsi ajcui re lix tzimaj, lix camal xsa jo ajcui lix chi ch. 5 Jo quial li quitaklac xbanunquil laj David xban laj Sal, us qui-el xban nak naxcoxla chi us caru tixbanu. Jocan nak laj Sal quixque xcuanquil chi taklanc sa xbeneb lix soldado. Ut quesaho sa xcholeb li tenamit riquin laj David, joqueb ajcui li nequecanjelac chiru laj Sal. 6 Nak laj David ac xcamsi laj Goliat, eb li soldados quesuki chak sa li plet. Eb li ixk sa chixjunileb li tenamit Israel queel chixculbal li rey Sal. Cuanqueb xpanderos sa ruk. Yoqueb chi xajoc ut yoqueb chi bichanc xban xsahileb xchol. Ut yoqueb chixchebal lix cuajbeb. 7 Nak yoqueb chi xajoc ut yoqueb chi bichanc, quexye: Laj Sal quixcamsiheb jun mil chi cristian. Abanan laj David quixcamsiheb lajeb mil, chanqueb. 8 Cajo nak quijosko laj Sal nak quirabi li yoqueb chixyebal. Quixye: Yoqueb chixyebal nak laj David quixcamsi lajeb mil ut lain jun mil ajcui. Cachin chic ma nequexxakab chok rey, chan. 9 Jocan nak chalen sa li cutan aan, laj Sal inca chic sa naril laj David. Quixcakali ban. 10 Sa li cutan jun chic li Dios quixtakla li maus aj musikej chixchichiinquil laj Sal sa rochoch. Chanchan li loc ru laj Sal. Cuan xlans sa ruk. Ut laj David yo chixchebal li arpa chiru jo naxbanu rajlal. 11 Laj Sal quixye sa xchol: Tinnumsi li lans sa xsa laj David chiru li tzac, chan. Ut quixcut lix lans. Aut laj David ca sut quixcol rib chiru. 12 Laj Sal qui-oc xxiu xban laj David xban nak li Dios cuan riquin laj David ut inca chic nacuan riquin laj Sal. 13 Jocan nak laj Sal quirisi laj David sa li rochoch. Ut quixxakab chi taklanc sa xben jun mil chi soldados. Laj David nacamoc be chiruheb nak nequexic chi pletic. Nequexic ut nequesuki cuichic. 14 Li Kacua cuan riquin laj David. Jocan nak us na-el riquin chixjunil li caru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

505

1 SAMUEL18

naxbanu. 15 Laj David naxnau xcoxlanquil chi us li caru naxbanu. Jocan nak laj Sal kaxal cuichic quixucuac chiru. 16 Chixjunileb laj Israel ut eb laj Jud quexra laj David xban nak nacamoc be chi us chiruheb nak nequexic chi pletic ut nak nequesuki chak. 17 Sa jun li cutan laj Sal quixye re laj David: Lain tinque lix Merab, li xben inrabin, chok acuixakil. Caaj cui li nacuaj lain nak cauhak achol chi pletic sa xcaba li Kacua, chan. Laj Sal quixye sa xchol: Macua lain tincamsi nk re laj David. Aaneb ban laj filisteos tecamsi nk re, chan sa xchol. 18 Laj David quixye: Ma cuan ta bi incuanquil lain nak tin-oc chok ahi, at rey? Ut, ma cuanqueb ta bi xcuanquil lin yucua ut eb lix comon arin Israel? chan. 19 Abanan nak quicuulac xkehil nak tesumlak, laj Sal quixsumub lix rabin riquin laj Adriel, Mehola xtenamit. 20 Ut lix Mical, lix rabin jun chic, quixra laj David. Quiyehe resil re laj Sal nak lix Mical naxra laj David. Ut quixcul xchol laj Sal nak quirabi. 21 Laj Sal quixye sa xchol: Lain tinsumub lix Mical riquin laj David yal re tixbalaki ut tacamsi k xbaneb laj filisteos, chan. Jocan nak quixye cuichic re laj David: Laat tat-oc chok inhi, chan. 22 Laj Sal quixtaklaheb lix mos ut quixye reheb nak teatinak riquin laj David chi ma ani taabi nk re ut texye re chi jocain: Laj Sal nacatxra ut chikajunilo lao lix mos nacatkara ajcui. Us tasume oc chok xhi li rey, chanqueb. 23 Quexye re laj David jo quiyehe reheb xban laj Sal. Ut laj David quixye reheb: Ma nequecoxla laex nak kaxal us chok re junak cui nk jo lain oc chok xhi li rey? Lain maca incuanquil ut nebain, chan. 24 Ut eb li mos coeb chixyebal re laj Sal li caru quixye laj David. 25 Ut laj Sal quixye reheb nak texye re laj David li atin ain: Li rey inca naraj tatoj rix lix rabin. Caaj cui naraj nak takaxtesi re jun ciento li ruuj xtzejcualeb laj filisteo. Chi jocan tixque rekaj li inca us xexbanu li xic nequeiloc re, chan. Laj Sal quixcoxla nak riquin ain tacamsi k laj David xbaneb laj filisteos. 26 Nak laj David quirabi li caru quitaklac xyebal re xban li rey, quixcul xchol laj David nak aan taoc chok xhi li rey. 27 Maji ajcui nacuulac xkehil xbanunquil li quixtakla laj Sal nak laj David rochbeneb lix soldados quecoeb ut quexcamsiheb cuib ciento laj filisteos. Ut quixcameb chak li ruuj lix tzejcualeb re tixkaxtesi re li rey re nak naru taoc chok xhi. Jocan nak laj Sal quixsume xquebal lix Mical chok rixakil laj David. 28 Laj Sal quixque retal nak li Kacua natenkan re laj David. Ut quixque ajcui retal nak lix Mical lix rabin naxra laj David. 29 Cajo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL18,19

506

19

nak quixucuac laj Sal xban laj David. Ut chalen sa li cutan aan, xic chic quiril laj David jo najtil yoyo. 30 Rajlal nak nequechal eb laj filisteos chi pletic riquineb laj Israel, laj David, aan li kaxal us na-el chiruheb li jun chol chic li nequecanjelac chiru laj Sal. Jocan nak chixjunileb quexque sa xnak ruheb laj David. 1 Laj Sal quixye re laj Jonatn ut reheb ajcui chixjunileb lix mos nak texcamsi laj David. Abanan laj Jonatn, li ralal laj Sal, quixra laj David. 2 Jocan nak laj Jonatn quixye re laj David: Lin yucua taraj acamsinquil. Jocan nak cuulaj tabanu cuent. Muk acuib sa junak naajej bar inca tateril. 3 Lain tinxic cuochben lin yucua sa li calebal nach cuancat cui. Tinatinak chacuix. Ca na ru tixye lin yucua, lain tinye cuichic acue, chan. 4 Ut laj Jonatn quiatinac riquin lix yucua. Us li quixye chirix laj David. Quixye re: At inyucua, matmacob riquin xbanunquil li inca us re laj David laj canjel chacuu. Aan maca xbanu inca ta us. Us ban chixjunil li quixbanu re atenkanquil. 5 Quixkaxtesi rib chi camc nak quixcamsi laj Goliat. Ut li Kacua quixcoleb laj Israel. Laat xacuil nak xcamsi laj Goliat ut quisaho sa achol. Caut nak tatmacobk anakcuan riquin xcamsinquil laj David? Aan maca xmac chacuu, chan. 6 Quixcul xchol li caru quixye laj Jonatn ut quixbanu li juramento ut quixye: Sa xcaba li yoyoquil Dios, inca tacamsi k laj David, chan. 7 Jocan nak laj Jonatn quixbok laj David ut quixye re chixjunil li quixye laj Sal. Quixcam cuichic riquin laj Sal ut laj David quicanjelac chiru jo junxil. 8 Eb laj filisteos queoc cuichic chi pletic riquineb laj Israel. Laj David cau quipletic ut quenumta sa xbeneb toj retal nak eb laj filisteos queelelic chiruheb. 9 Sa jun li cutan li Dios quixtakla cuichic li maus aj musikej riquin laj Sal nak chunchu sa rochoch ut cuan lix lans sa ruk. Laj David yo chixchebal lix arpa. 10 Laj Sal quixcut lix lans re tixcamsi laj David. Abanan laj David quixcol rib chiru ut lix lans quixlap rib sa li tzac. Jocan nak laj David quielelic sa li kojyi n aan. 11 Sa ajcui li kojyi n aan laj Sal quixtaklaheb li cui nk chixcacalenquil li rochoch laj David re texcamsi nak tasakeuk. Abanan, lix Mical li rixakil quixye re laj David: Cui inca tatelelik ut tacol acuib chiru li kojyi n ain, cuulaj tatexcamsi, chan re. 12 Ut lix Mical quixcubsi laj David sa li ventana. Laj David quielelic re nak tixcol rib. 13 Lix Mical quixchap jun li yi banbil dios ut quixyocob sa li cuarib. Quixque li rix jun li chibat sa xjolom ut quixtzap riquin ticr. 14 Nak laj Sal quixtaklaheb lix takl re texchap laj David, lix Mical quixye reheb: Laj David yaj, chan. 15 Laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

507

1 SAMUEL19,20

Sal quixtaklaheb cuichic lix takl ut quixye reheb: Camomak chak laj David, usta yaj, re nak tincamsi, chan. 16 Nak eb li takl queoc sa li rochoch, quextau li yi banbil dios sa lix cuarib. Ut cuan li rix chibat sa xjolom. 17 Laj Sal quixye re lix Mical: Caut nak xinabalaki chi jocain? Caut nak xacanab chi elelic li xic na-iloc cue? chan. Ut lix Mical quixye re: Aan xye cue nak tinixcamsi cui inca tintenka chi elelic, chan. 18 Jocan nak laj David quielelic chiru laj Sal ut co riquin laj Samuel aran Ram. Ut quixseraki re laj Samuel chixjunil li qui-ux re xban laj Sal. Ut laj David rochben laj Samuel quecoeb chi cuanc aran Naiot. 19 Quiyehe resil re laj Sal nak laj David cuan aran Naiot xcuent Ram. 20 Jocan nak quixtaklaheb li cui nk re texchap ut texcam riquin. Queril nak eb li profeta yoqueb chixlokoninquil li Dios ut laj Samuel yo chi camoc be chiruheb. Ut lix musik li Kacua quichal riquineb li takl li quixtakla laj Sal. Ut eb aan quisach xcholeb ut queoc ajcui chixlokoninquil li Dios. 21 Laj Sal quirabi resil li caru yoqueb ut quixtakla jalan chic lix takl. Ut eb aan quextiquib ajcui xajoc ut chixjapbal reheb chixlokoninquil li Dios. Ut laj Sal quixtaklaheb cuichic rox sut lix takl. Ut jocan cuichic quexcul. 22 Chirix chic aan, laj Sal co Ram. Nak quicuulac cuan cui li nimla jul ha aran Sec, quixye reheb li tenamit: Bar cuanqueb laj Samuel ut laj David? chan. Ut jun li cuan aran quixye: Cuanqueb aran Naiot xcuent Ram, chan. 23 Laj Sal co aran Naiot xcuent Ram. Ut lix musik li Dios quichal riquin. Riquin xcuanquil lix Musik li Dios, laj Sal quioc chi xajoc ut chixjapbal re chixlokoninquil li Dios toj retal quicuulac Naiot xcuent Ram. 24 Ut laj Sal quirisi lix ticr li cuan sa xben li rak jo ajcui lix chi ch re pletic. Ut qui-oc chi xajoc ut chixjapbal re chiru laj Samuel. Ut jocan quixnumsi li cutan ut li kojyi n. Chalen aan quiticla xyebal: Ma xcomoneb li profeta laj Sal? chanqueb. 1 Chirix aan laj David quielelic Naiot xcuent Ram ut co riquin laj Jonatn. Quixye re: Caru li inca us xinbanu? Caru inmac chiru la yucua? Caut nak taraj incamsinquil? chan. 2 Quixye laj Jonatn: Moco yal ta. Laat inca tatxcamsi. Lin yucua maca naxbanu chi inca ta tixye cue lain. Yalak caru naxbanu, naxye cue. Ma joke tixmuk chicuu li caru tixbanu. Aan inca tatxcamsi, chan laj Jonatn. 3 Laj David quixye re: La yucua naxnau nak raroquin aban. Inca naraj xquebal xrahil achol. Jocan nak inca naxye acue. Sa xcaba li nimajcual Dios ut sa acaba ajcui laat, lain ninye acue nak taraj incamsinquil, chan. 4 Laj Jonatn quixye re: Caru tacuaj tinbanu? Ye cue ut lain tinbanu. chan. 5 Laj David quixye re:

20

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL20

508

Cuulaj nequexninkei li xyolajic li po ut lain caynakin chi cojlac sa li mex cuochben la yucua. Abanan taque inlesens re nak lain tinmuk cuib sa li calebal toj sa li ecuu sa rox li cutan. 6 Cui la yucua tinixpatz, laat taye re nak xintzama chacuu nak tinacanab chi xic sa lin tenamit Beln xban nak eb li cuechalal nequeninkei c aran rajlal chihab. 7 Cui la yucua tixye nak us nak xcoin, tacojlak inchol. Abanan cui najosko, aan retalil chacuu nak aan taraj incamsinquil. 8 Banu usilal cue sa xcaba li juramento li kabanu chi kibil kib. Chinatenka lain aj canjel chacuu. Cui ut lain cuan inmac, chinacamsi laat anakcuan. Inca tento nak tinacam riquin la yucua re nak aan tinixcamsi, chan laj David. 9 Laj Jonatn quixye re: Matcoxlac. Cui lain tinnau nak lin yucua ac xcoxla xbanunquil mausilal acue, lain tinye resil acue, chan. 10 Laj David quixye: Ani tayehok cue nak la yucua tatxsume sa joskil? chan. 11 Laj Jonatn quixye re: Yoo sa calebal, chan. Ut quecoeb xcabichaleb sa li calebal. 12 Ut laj Jonatn quixye re laj David: Sa xcaba li Kacua li kaDios lao aj Israel, lain ninye acue nak sa ajcui li honal ain cuulaj malaj ut cabej, lain tinatinak riquin lin yucua. Cui sa sa xchol acuiquin, lain tintakla xyebal acue. 13 Cui ut taraj tixbanu raylal acue, li Kacua chixbanuhak raylal cue cui inca tintakla resil acue ut tatintenka xcolbal acuib. Li Kacua taxak chicuank acuiquin jo nak quicuan riquin lin yucua. 14 Cui ut toj yoyokin chabanuhak usilal cue jo nak naxbanu usilal acue laat li Kacua re nak inca tincamsi k. 15 Chabanuhak usilal reheb li cuechalal chi junelic. Ut nak li Kacua acak xsach ruheb chixjunileb li xic nequeiloc acue, inca taxak chisachk lin caba chi junaj cua, chan laj Jonatn. 16 Jocain nak laj Jonatn quixbanu li pacto riquin laj David ut quixye: A taxak li Dios chiquehok reheb chixtojbal xmaqueb li xic nequeiloc re laj David joqueb ajcui li ralal xcajol, chan. 17 Jun sut chic laj Jonatn quixye nak texbanu li juramento xban nak kaxal cuichic naxra laj David jo nak naxra rib aan. 18 Tojonak laj Jonatn quixye re laj David: Cuulaj nequexninkei li xyolajic li po. Texque retal nak ma anihakat xban nak yamyok la naaj. 19 Ut sa rox li cutan kaxal cuichic tacutunk nak ma anihakat. Tatxic sa li naajej li camuk cui chak acuib junxil. Ut tamuk acuib chirix li jun tub chi pec Ezel xcaba. 20 Lain tincut oxib lin tzimaj chixcatk li pec. Tinbanu cuib nak yoquin chixtzolbal cutuc. 21 Chirix aan tintakla lin mos chixsicbal. Cui lain tinye re, Lin tzimaj cuan nach riquin li pec. Cam chak, aan retalil nak maca tacul. Tatchalk cuichic xban nak sa xcaba li Kacua ninye acue nak maca tacul. 22 Abanan cui tinye re lin mos, Lin tzimaj toj jun pacal li pec xnak, aan retalil nak tatelelik xban nak li Kacua naraj nak tatxic. 23 Ut li Kacua tatenkank

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

509

1 SAMUEL20

ke re nak inca takaket li katin li xkaye chi kibil kib. 24 Jocan nak laj David co ut quixmuk rib sa li calebal. Nak yo li ninke re xyolajic li po, laj Sal quichunla sa mex chi cuaac. 25 Laj Sal quichunla sa li naajej li nachunla cui rajlal chiru li tzac. Ut laj Jonatn quichunla sa xcayabal. Ut laj Abner quichunla chixcatk laj Sal. Abanan li naajej li nachunla cui laj David yamyo. 26 Sa xben li cutan maca quixye laj Sal. Sa xchol aan nak laj David quixbanu caak re ru inca us ut inca quixsantobresi rib re taruk tacuaak sa li ninke. Jocan nak maca quixye. 27 Jo cuulajak chic sa xcab li cutan re li ninke, laj Sal quiril nak ma ani laj David. Quixye re laj Jonatn: Laj David inca xculun chi cuaac chi moco ecuer, chi moco anakcuan. Caut? chan. 28 Laj Jonatn quixye re: Laj David quixtzama chicuu nak tinque xlesens chi xic Beln. 29 Quixye cue, Banu usilal, taque inlesens chi xic xban nak li cuechalal yoqueb chi mayejac sa li tenamit Beln. Li cuas xtakla inbokbal. Cui sa sa achol cuiquin, taque inlesens chi xic chirilbaleb li cuechalal, chan. Jocan nak inca xculun chi cuaac acuochben, at rey, chan laj Jonatn. 30 Cajo nak quijosko laj Sal riquin laj Jonatn ut quixye re: Laat inca us analeb. Ralalat jun ixk ketket ut inca us xnaleb. Anakcuan ninnau nak laat tzakal rami g li ralal laj Isa. Xutanal chok acue ut chok re ajcui la na. 31 Ma inca nacaque retal nak cui li ralal laj Isa yoyok, inca naru tat-oc chok rey laat, chi moco eb la cualal acajol? Jocan nak ayu. Sic chak ut tacam chak cuiquin. Aan tento nak tacamk, chan laj Sal. 32 Laj Jonatn quixye re: Caut nak tacamsi laj David? Caru xmac chacuu? chan. 33 Xban xjoskil laj Sal quixcut lix lans re tixcamsi laj Jonatn. Riquin aan laj Jonatn quixque retal nak relic chi yal lix yucua taraj xcamsinquil laj David. 34 Ma cachin xjoskil laj Jonatn nak qui-el sa li mex ut inca quicuaac sa xcab li cutan nak yoqueb chixninkeinquil li xyolajic li po. Cajo nak yo chi coxlac chirix laj David xban nak lix yucua taraj xcamsinquil. 35 Sa li cutan jun chic nak toj ekela laj Jonatn co sa calebal jo quixye re laj David. Ut quixcam jun li saj al chirix. 36 Quixye re li al: A linan ut taxoc chak li tzimaj li tincut, chan. Li al quialinac ut laj Jonatn quixcut lix tzimaj toj jun pacal li al. 37 Nak li al quicuulac sa li naajej li quixcut cui li tzimaj, laj Jonatn quixjap re chixyebal re li al: Ayu jun pacal li cuancat cui. Aran tatau. 38 Ayu sa junpat, chan. Ut li al quixxoc li tzimaj ut quixcam riquin laj Jonatn. 39 Abanan inca quixnau caru xyalal li quixye laj Jonatn. Caaj cui laj Jonatn ut laj David quenaoc re. 40 Ut laj Jonatn quixque lix tzimaj re li al ut quixtakla cuichic sa li tenamit. 41 Nak ac xco li al, laj David qui-el chak chirix li jun tub chi pec. Quixcuikib rib oxib sut sa choch. Querutz

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL20,21

510

ru chi ribileb rib. Ut cajo nak queyabac. Laj David kaxal cuichic quiyabac toj retal quicojla xchol. 42 Laj Jonatn quixye re laj David: Ayu chi maca acaux. Lao ac xkabanu li juramento sa xcaba li Kacua. Aan tatenkank ke re nak inca takaket li katin, lao joqueb ajcui li kalal kacajol, chan. Ut laj David co ut laj Jonatn quisuki sa li tenamit. 1 Laj David co aran Nob riquin laj Ahimelec laj tij. Laj Ahimelec quisach xchol chirilbal laj David ut quixye re: Caut nak xatchal arin ajunes? chan. 2 Laj David quixye re: Li rey xque jun intaklanquil. Ut xye cue nak ma ani aj iquin tinseraki caru lin taklanquil. Lain xinye reheb lin soldado bar tinexcul. 3 Ye cue caru chi tzacaemkil cuan acuiquin. Que cue ob li caxlan cua malaj ut li caru cuan acuiquin, chan. 4 Laj tij quixye re laj David: Maca caak re ru chi tzacaemkil. Caaj cui li mayejanbil caxlan cua. Naru tinque acue cui eb li cui nk inca xecuan riquin ixk, chan. 5 Laj David quixye re: Chalen cabajer eb li cui nk inca xecuan riquin ixk. Junelic nequexra rib nak nequeel chixbanunquil junak taklanquil. Kaxal cuichic texra rib nak yoqueb chixbanunquil li taklanquil ain, chan. 6 Ut laj tij quixque li mayejanbil caxlan cua re laj David xban nak maca chic cuan re. Caaj cui li caxlan cua li qui-isi c sa li mex nak quiquehe li caxlan cua li toj qui-el sa li horno. 7 Jun lix mos laj Sal cuan aran sa li cutan aan chixbanunquil jun lix taklanquil chiru li Dios. Li cui nk aan aj Doeg xcaba. Edom xtenamit. Aan li nataklan sa xbeneb li nequeiloc reheb lix quetomk laj Sal. 8 Laj David quixye re laj Ahimelec: Ma cuan arin jun chi ch malaj lans? Li rey xinixtakla chi junpat. Jocan nak inca xque rib chicuu xcambal chak inlans, chi moco eb lin chi ch re pletic, chan. 9 Laj tij quixye re: Cuan arin lix chi ch laj Goliat aj filisteo li camak chiru nak cacamsi aran sa li ru taka re Ela. Lanlo sa ticr chirix li Efod. Naru tacam aan cui tacuaj. Arin maca chic jalan chi ch re pletic, chan. Ut laj David quixye re: Que cue. Maca chic chi ch chabil jo aan, chan. 10 Sa li cutan aan laj David quielelic chiru laj Sal ut co riquin laj Aquis, lix reyeb laj Gat. 11 Eb lix mos laj Aquis quexye re: Ma macua ta bi ain laj David li nacanjelac chiru li rey Sal? Ma macua ta bi chirix aan quexye eb li ixk nak quexajoc ut quebichan: Laj Sal quixcamsiheb jun mil chi cui nk. Abanan laj David quixcamsiheb lajeb mil? chanqueb. 12 Laj David quixque retal li caru quexye ut cajo nak qui-oc xxiu chiru laj Aquis, lix reyeb laj Gat. 13 Nak cuan riquineb quixjal lix naleb

21

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

511

1 SAMUEL21,22

22

ut quixbanu rib nak loc ru. Quitzi bac chiru li oquebal re li tenamit ut lix yaal re yo chi tanec sa lix mach. 14 Ut li rey Aquis quixye reheb li nequetenkan re: Li cui nk ain loc ru. Caut nak xecam chak cuiquin? 15 Ma palt ta bi nequexbanu li loc sa li naajej ain? Caut nak xecam chak sa li cuochoch li cui nk ain? chan. 1 Laj David qui-el sa li tenamit Gat ut quixmuk rib sa li ochoch pec li cuan sa li tenamit Adulam. Nak eb lix na xyucua, ut eb li ras, jo eb ajcui chixjunileb lix comoneb quexnau nak laj David cuan aran, quecoeb riquin. 2 Eb li rahobtesinbileb, li cuanqueb xcas ut eb li cuanqueb sa raylal quecoeb riquin. Cahib ciento (400) na chi cui nk li cuanqueb rochben. Ut laj David quicamoc be chiruheb. 3 Laj David qui-el aran ut co Mizpa, li cuan aran Moab, chi atinac riquin li rey. Quixye re: Nintzama usilal chacuu nak taque inlesens chixcanabanquil lin na ut lin yucua acuiquin toj tinnau caru tixbanu cuiquin li Dios, chan. 4 Ut laj David quixcam lix na xyucua riquin lix reyeb laj Moab. Ut aran quecana jo najtil yo chixmukbal rib laj David sa li ochoch pec. 5 Li profeta Gad quixye re laj David: Inca naru tatcanak sa li naajej ain. Ayu ban chi junpat sa lix naajeb li ralal xcajol laj Jud, chan. Jocan nak laj David qui-el aran ut co sa li quiche re Haret. 6 Sa jun li cutan laj Sal quirabi nak qui-ile laj David ut eb li cuanqueb rochben. Laj Sal cuan aran Gabaa sa jun li tzul. Chunchu rubel jun li che tamarisco ut cuan xlans sa ruk. Chutchuqueb riquin chixjunileb li nequecanjelac chiru. 7 Laj Sal quixye reheb li cuanqueb rochben: Ex ralal xcajol laj Benjamn, abihomak li tinye. Ma nequecoxla laex nak laj David li ralal laj Isa tixque echoch chejunilex laex ut tixque le racui mk uvas? Ma texque chejunilex laex chi taklanc sa xbeneb lix soldados nak nequecoxla? 8 Caut nak chejunilex laex xecub ru xbanunquil raylal cue? Ma jun chic ere narahoc cue. Ma ani xyehoc cue nak li cualal xbanu li juramento riquin li ralal laj Isa. Ma jun ere xyehoc cue nak li ralal laj Isa yo chinsicbal re tinixcamsi. Ut li cualal yo chi tenkanc re, chan. 9 Cuan aran laj Doeg li nataklan sa xbeneb li nequeiloc re lix quetomk laj Sal. Edom xtenamit. Laj Doeg quixye re laj Sal: Xcuil nak xcuulac li ralal laj Isa aran Nob riquin laj Ahimelec li ralal laj Ahitob. 10 Laj Ahimelec quixpatz re li Dios caru tixbanu laj David. Quixque xtzacaemk ut quixque ajcui lix chi ch laj Goliat laj filisteo re, chan. 11 Jocan nak laj Sal quixtakla xbokbal laj Ahimelec laj tij ut chixjunileb li rechalal li nequecanjelac chok aj tij aran Nob. Ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL22,23

512

chixjunileb quecuulac riquin li rey. 12 Laj Sal quixye: At Ahimelec, abi li tinye, chan. Laj Ahimelec quixye: At rey, atinan. Tincuabi li caru taye, chan. 13 Laj Sal quixye re: Caut nak xacub ru li inca us chicuix acuochben laj David? Caut nak xaque xtzacaemk? Ut xaque ajcui xchi ch re pletic. Ut xapatz re li Dios caru tixbanu. Ut anakcuan yo chinsicbal re tinixcamsi, chan. 14 Laj Ahimelec quixye re: Ma cuan ta bi junak reheb li nequecanjelac chacuu kaxal chabil chiru laj David? At rey, aan ahi ut aan ajcui nataklan sa xbeneb la soldados. Xculub nak taquehek xlokal sa la cuochoch. 15 Ma toje ta bi anakcuan tinpatzok chiru li Dios chirix aan? Macoxla nak lain yoquin chixcubanquil li inca us chacuix, chi moco eb li cuechalal. Chi ti c maca ninnau chirix li naleb aan, chan. 16 Abanan li rey quixye re: At Ahimelec, relic chi yal nak tatcamsi k laat, jo eb ajcui la cuechalal, chan. 17 Ut quixye reheb lix soldado li cuanqueb chixcatk: Camsihomakeb laj tij li nequecanjelac chiru li Kacua xban nak quexcub ru rochben laj David chanru nak tinexcamsi. Usta nequexnau nak elelic yo, inca quexye cue, chan. Abanan eb li soldados inca queraj xcamsinquileb laj tij. 18 Laj Sal quixye re laj Doeg laj Edom: Camsiheb laat, chan. Ut laj Doeg quixcamsiheb chixjunileb laj tij. O b rocaleb (85) laj tij, li nequerocsi li efod quecamsi c sa li cutan aan. 19 Ut laj Sal quixtakla ajcui xcamsinquil chixjunileb li cuanqueb sa li tenamit Nob, lix tenamiteb laj tij. Chixjunileb quecamsi c, jo cui nk, jo ixk, jo cocal, jo culaal. Ut quecamsi c ajcui lix boyx, lix bur, ut lix carner. 20 Abanan laj Abiatar, jun reheb li ralal laj Ahimelec li ralal laj Ahitob, inca quexcamsi xban nak quielelic ut co riquin laj David. 21 Coxixye re laj David chanru nak laj Sal quixtakla xcamsinquileb laj tij li nequecanjelac chiru li Dios. 22 Laj David quixye re: Sa li cutan nak quicuil ru laj Doeg laj Edom, ticto quincoxla nak aan tixye resil re laj Sal. Lain cuan cue nak xecamsi c chixjunileb lix comoneb la yucua. 23 Canakat arin cuiquin. Matxucuac. Li ani taajok re acamsinquil laat taraj ajcui incamsinquil lain. Laat maca tacul cui cuankat cuiquin, chan. 1 Sa jun li cutan laj David quirabi resil nak eb laj filisteos yoqueb chi pletic riquineb li cuanqueb sa li tenamit Keila. Ut yoqueb chixmakbal chiruheb lix trigo li toje xerisi sa rix. 2 Laj David quitijoc ut quixye re li Dios: Ma tinxic chi pletic riquineb laj filisteos malaj ut inca? chan. Ut li Kacua quixye re: Ayu. Pletin chak riquineb laj filisteos ut tacoleb li cuanqueb aran Keila, chan. 3 Abanan eb li cui nk li cuanqueb

23

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

513

1 SAMUEL23

rochben laj David quexye re: Lao nocoxucuac nak cuanco arin Jud. Ma toja ta chic inca toxucuak chiruheb laj filisteos cui toxic chixtenkanquileb laj Keila? chanqueb. 4 Jocan nak laj David co cuichic chi tijoc chiru li Kacua re xnaubal ma taxic Keila chi pletic riquineb laj filisteos, malaj ut inca. Ut li Kacua quixye re: Ayu chi pletic riquineb laj filisteos xban nak lain tinkaxtesiheb sa acuuk, chan. 5 Laj David rochbeneb lix soldados quecoeb Keila ut quexcamsiheb nabal laj filisteos ut querechani lix cuacax. Chi jocain quixcoleb li tenamit Keila chiruheb laj filisteos. 6 Nak laj Abiatar li ralal laj Ahimelec quielelic chiru laj Sal, quixcam li efod chirix. Ut quixcam ajcui chirix nak co riquin laj David aran Keila. 7 Laj Sal quirabi nak laj David co Keila ut quixye: Li Dios xkaxtesi sa cuuk laj David xban nak x-oc sa jun tenamit sutsu sa tzac. Ut li oquebal re li tenamit tzaptzo chi us, chan. 8 Ut quixtakla xchutubanquil lix soldados re texsut rix li tenamit Keila ut tepletik riquin laj David ut riquineb li cuanqueb rochben. 9 Nak laj David quirabi nak laj Sal tachalk chi pletic riquin, quixye re laj Abiatar laj tij: Cam chak li efod, chan. 10 Laj David quitijoc ut quixye: At Kacua, laat li kaDios lao aj Israel. Xcuabi resil nak laj Sal tachalk chixsachbal li tenamit Keila sa incaba lain. 11 Ma tinexkaxtesi sa ruk laj Sal eb li cuanqueb Keila? Ma yal nak tachalk laj Sal? At Kacua, at kaDios lao aj Israel, nintzama chacuu nak tasume taxak intij, chan. Ut li Kacua quixye re: Laj Sal tachalk, chan. 12 Ut laj David quixye cuichic: Ut eb li cuanqueb Keila, ma tinexkaxtesi sa ruk laj Sal lain jo eb ajcui li cui nk li cuanqueb cuochben? chan. Ut li Kacua quixye re: Eb aan texkaxtesiheb sa ruk laj Sal, chan. 13 Jocan nak laj David ut eb li cuanqueb rochben queel Keila ut quexbeni ribeb yalak bar. Cuakib ciento (600) ta na li cuanqueb rochben laj David. Nak laj Sal quirabi nak ac x-el Keila laj David, quixjal xcaux ut inca chic co Keila. 14 Laj David quicana chi cuanc sa li chaki choch sa jun li tzul aran Zif. Rajlal cutan laj Sal quixsic laj David. Abanan li Dios inca quixkaxtesi sa ruk. 15 Laj David quixque retal nak yo xsicbal xban laj Sal re xcamsinquil. Jocan nak junes aj chic sa li naajej Hores nacuan sa li chaki choch Zif. 16 Sa jun li cutan laj Jonatn, li ralal laj Sal, co chirilbal laj David aran Zif sa li naajej Hores. Quixque xcacuil xchol sa xcaba li Kacua. 17 Quixye re: Matxucuac, at David. Lin yucua, laj Sal, inca tatxtau. Laat tat-oc chok xreyeb laj Israel. Ut lainak li xcabil chi taklanc. Laj Sal lin yucua ac naxnau aan, chan. 18 Ut chi xcabichaleb quexye cuichic chiru li Kacua nak junelic texra ribeb. Ut laj David quicana aran sa li naajej Hores li cuan Zif. Ut laj Jonatn co cuichic sa rochoch. 19 Eb li cristian li cuanqueb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL23,24

514

24

Zif quecoeb aran Gabaa chirilbal laj Sal. Quexye re: Laj David mukmu sa li kanaaj aran Hores sa li tzul Haquila li cuan sa li sur sa li chaki choch re Jud. 20 At rey, lao nakanau nak tacuaj xchapbal laj David. Yoo sa li katenamit ut takakaxtesi sa acuuk, chanqueb. 21 Laj Sal quixye reheb: A taxak li Kacua chi-osobtesi nk ere xban nak xeril xtokobal cuu nak xeye cue. 22 Ayukex ut tzilomak atin chirix re tenau chi tzakal bar cuan ut ani xeiloc re. Xcuabi resil nak kaxal cuan xnaleb chixcolbal rib. 23 Quehomak retal chi us bar cuanqueb li naajej li naxmuk cui rib. Texchalk cuichic chi junpat ut teye cue caru xerabi. Ut lain tinxic cherix cui toj cuan aran ut tinsiqui toj retal tintau usta tinsiqui sa chixjunil li naajej Jud, chan. 24 Eb li cuanqueb sa li tenamit Zif queel xben cua chiru laj Sal. Ut laj David ut eb li cuanqueb rochben cuanqueb sa li chaki choch aran Man xcuent Arab li cuan sa li sur. 25 Laj Sal rochbeneb lix soldados quecoeb chixsicbal laj David. Laj David quirabi resil nak yoqueb chi chalc, ut co sa li chaki choch aran Man, li tzul ru ut quixmuk rib sa xyank li pec. Ut laj Sal co chixsicbal laj David. 26 Laj Sal ut eb lix soldados yoqueb chi xic jun pacal li tzul ut laj David ut li cuanqueb rochben yoqueb chi xic sa li pacal jun chic. Laj David yo chi xic chi junpat re nak taelelik chiru laj Sal. Laj Sal ut eb li cuanqueb rochben yoqueb chi nachoc riquineb re texchap. 27 Quicuulac jun li takl sa anil ut quixye re laj Sal: Quimkex chi junpat. Eb laj filisteos xeoc sa li kanaaj chi pletic, chan. 28 Jocan nak laj Sal quixcanab xsicbal laj David ut co chi pletic riquineb laj filisteos. Xban aan nak quexque chok xcaba li naajej aan Sela-hama-lecot. 29 Ut laj David qui-el sa li naajej aan ut co chi cuanc sa li naajej En-gadi ut aran quixmuk rib. 1 Nak quirake chi pletic riquineb laj filisteos, quiyehe resil re laj Sal nak laj David cuan sa li chaki choch aran En-gadi. 2 Laj Sal quixsiqueb ru oxib mil chi cui nk sa xyankeb laj Israel ut quecoeb chixsicbal laj David ut eb li cuanqueb rochben sa xyankeb li pec li nequecuan cui li yuc. 3 Yoqueb chi numec sa jun li naajej cuanqueb cui xcorral li carner. Cuan jun li ochoch pec aran. Laj Sal qui-oc sa li ochoch pec chixtzekbal rib. Ut sa li ochoch pec aan mukmuqueb laj David ut eb li cui nk li cuanqueb rochben. Toj chi sa cuanqueb chak. 4 Eb li rochben quexye re laj David: Li Kacua quixye acue nak tixkaxtesi sa acuuk li xic na-iloc acue ut tabanu li caru tacuaj riquin. Anakcuan xcuulac xkehil li cutan aan, chanqueb. Timil timil laj David quinachoc riquin laj Sal ut quixset cachin li rak ut laj Sal inca quixque retal. 5 Abanan quiyote xchol nak quixset jun

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

515

1 SAMUEL24

pedas li rak laj Sal. 6 Jocan nak quixye reheb lix soldado: Li Kacua taxak tatenkank cue re nak inca tinbanu raylal re lin rey. Aan cuan chok rey xban nak li Kacua quisicoc ru, chan. 7Ut laj David quixkuseb chi cau lix soldados re nak maca texbanu re laj Sal. Jocan nak laj Sal qui-el sa li ochoch pec ut qui-oc cuichic chi xic. 8 Laj David qui-el chak sa li ochoch pec ut quixjap re chixyebal re laj Sal: At rey, chan. Ut laj Sal qui-iloc chirix ut laj David quixcuikib rib chiru re xcutbal nak naxque xlokal. 9 Laj David quixye re: Caut nak nacapab li caru nequexye li cui nk li nequexye nak tincuaj xbanunquil mausilal acue? 10 Que retal. Li Kacua xatxkaxtesi sa cuuk anakcuan arin sa li ochoch pec. Cuanqueb li xexye cue nak tatincamsi. Abanan xincuy amac ut xinye reheb nak maca tinbanu acue, at rey, xban nak laat li sicbil acuu xban li Dios. 11 At inrey, il li ticr li cuan sa cuuk. Aan jun pedas la cuak li xinset nak cuancat sa li ochoch pec re xcutbal chacuu nak xru raj xatincamsi. Jocan nak taque retal nak lain inca tinbanu raylal acue. Chi moco tatintzektana. Laat ban tacuaj incamsinquil. 12 A taxak li Kacua chiyehok re ani cuan xmac, ma lain malaj ut laat. Aan taxak taquehok acue chixtojbal amac xban nak yocat xbanunquil raylal cue. Abanan lain maca tinbanu acue. 13 Cuan jun li naleb quexye li kaxetonil yucua. Eb li inca useb xnaleb, aaneb li nequebanun mausilal, chanqueb. Jocan nak lain maca tinbanu acue. 14 At rey, caut nak yocat chinsicbal? Caut nak tacuaj incamsinquil? Lain maca nin-oc cui. Lain chanchanin jun li tzi camc re. Malaj ut chanchanin jun li cak. 15 Li Kacua, aan li tarakok atin sa kaben sa cuibal. Li Kacua naril xtokobal cuu. Aan li natenkan cue ut aan ajcui li tacolok cue chacuu laat, chan laj David. 16 Nak quirake chi atinac laj David, laj Sal quixye: At David, at cualal, ma laat li yocat chi atinac? chan. Ut qui-oc chi yabac laj Sal nak quirabi xyab xcux laj David. 17Ut quixye ajcui re: Yal ajcui li nacaye. Lain cuan inmac. Sa xyalal cuancat cuiquin. Ut lain inca us li ninbanu acue. 18 Anakcuan xacut chicuu nak cuancat sa usilal cuiquin. Li Kacua xinixkaxtesi sa acuuk, abanan inca xinacamsi. 19 Cui junak cui nk naxchap li xic na-iloc re, ma tixcanab ta bi chi yoyo chi inca tixcamsi? Li Kacua Dios taxak chi quehoc rekaj li usilal xabanu cue anakcuan. 20 Anakcuan ninnau chi tzakal nak laat tat-oc chok xrey eb laj Israel ut sa acaba laat taxakli k xcuanquil li tenamit Israel. 21 Caaj cui nintzama chacuu. Banu li juramento ut ye cue nak inca tacamsiheb li cualal incajol. Inca taxak tasachek lin caba chi moco lix caba lin yucua, chan laj Sal.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL24,25
22 Ut

516

laj David quixbanu li juramento ut quixye nak inca tixcamsiheb li ralal xcajol laj Sal. Chirix aan laj Sal quisuki sa rochoch ut laj David ut eb li cuanqueb rochben quecoeb cuichic sa li naajej li nequexmuk cui ribeb.

25

laj Samuel quicam, chixjunileb laj Israel quexchutub ribeb. Queyabac xban xrahil xcholeb. Laj Samuel quimuke sa lix choch aran Ram. Chirix aan laj David co sa li chaki choch aran Parn. 2 Quicuan jun li cui nk biom aj Nabal xcaba sa li naajej Man. Cuan xchoch aran Carmel. Oxib mil lix carner ut jun mil lix chibat. Sa jun li cutan yo chixbesbal rix lix carner aran Carmel. 3 Laj Nabal, aan xcomoneb li ralal xcajol laj Caleb. Laj Nabal cau xchol ut josk. Li rixakil xAbigail xcaba. Li ixk aan, chinaus na-iloc ut cuan xnaleb. 4 Nak laj David cuan sa li chaki choch, quirabi resil nak laj Nabal yo chixbesbal rix lix carner. 5 Quixbok riquin lajeb li saj cui nk ut quixye reheb: Texxic riquin laj Nabal aran Carmel. Teque xsahil xchol sa incaba lain. 6 Ut teye re, A taxak li tuktuquil usilal chicuank acuiquin ut riquineb ajcui chixjunileb la cuechalal, jo eb ajcui li caru cuan acue, chan laj David. 7 Lain xcuabi resil nak yocat chixbesbal rix la carner. Jocan nak xintakla xyebal acue nak eb li nequeiloc reheb la xul xecuan cuiquin ut maca xinbanu reheb. Maca xcuelka chiruheb nak xecuan cuiquin aran Carmel. 8 Naru tapatz reheb la mos ut texye acue nak yal li yoquin chixyebal. Xintakla lin takl acuiquin anakcuan sa li cutan nak sa sa achol ut nintzama chacuu nak taculeb sa xyalal. Nintzama chacuu nak taque li jo quial cuan chacuu reheb lin takl ut cue ajcui lain, la cuami g, chan laj David. 9 Quecoeb li saj cui nk li quetaklac xban laj David ut quexye re laj Nabal chixjunil li quiyehe reheb xban laj David ut queroybeni caru tesumek cui. 10 Laj Nabal quichakoc ut quixye reheb: Ani li cui nk aan? Ani laj David li ralal laj Isa? Anakcuan cajoeb li lokbil mos yoqueb chi elelic chiru lix patrn. 11 Ma tinque ta bi reheb lix cua rucaheb li yoqueb chi besoc rix lin carner? Ma tinque ta bi reheb li tib li ninyi b chok reheb lin mos? Ma ninnau ta bi bar xechal chak nak tinque xtzacaemkeb li cui nk aan? chan laj Nabal. 12 Eb li saj cui nk quesuki riquin laj David ut quexye re chixjunil li quixye laj Nabal. 13 Tojonak laj David quixye reheb: Chapomak le chi ch, chan. Ut chixjunileb quexque xchi cheb sa xcamal xsa. Ut laj David quixchap ajcui lix chi ch ut quixcam chirix cahib ciento li soldados nak co riquin laj Nabal. Cuib ciento quecana aran chixcacalenquil li caruheb re. 14 Jun lix

1Nak

Laj Samuel quicam

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

517

1 SAMUEL25

mos laj Nabal quixye re lix Abigail: Ma xacuabi nak laj David xtakla chak lix mos toj sa li chaki choch re xquebal xsahil xchol li kapatrn? Abanan aan inca xculeb sa xyalal. Quixhobeb ban. 15 Eb aan chabileb kiquin nak cocuan chak riquineb sa calebal. Maca quexbanu ke chi moco quexche li caru ke. 16 Eb aan coexcol chi kek chi cutan ut quexcol ajcui li kaquetomk. 17 Banu usilal, coxla rix chi us caru tabanu. Relic chi yal tachalk raylal sa xben li kapatrn ut sa xben ajcui chixjunileb lix jun cablal. Xban nak kaxal josk, ma ani naru naatinac riquin, chan. 18 Lix Abigail sa junpat quixchutub cuib ciento li caxlan cua, cuib bols li vino, ob li carner ac pombil, cuib ni nki chacach li trigo ac quilinbil, jun ciento job li uvas, ut cuib ciento li caxlan cua yi banbil riquin chaki higos. Quixque chixjunil ain chirixeb lix bur. 19 Ut quixye reheb lix mos: Laex ayukex chi ubej ut lain tinxic mokon, chan. Abanan inca quixye re lix belom. 20 Lix Abigail yo chi xic chi mukmu chirix lix bur sa li cubsi nc. Maca sa xchol nak quiril laj David rochbeneb lix soldados yoqueb chak chi chalc. 21 Laj David yo chi coxlac ut quixye sa xchol: Maca rajbal nak xincol rix li caru cuan re li cui nk aan sa li chaki choch. Ma jun li caru cuan re xkache. Abanan aan mausilal xbanu ke chok rekaj li usilal xkabanu re. 22 A taxak li Kacua chiquehok cue chixtojbal inmac cui toj yoyokeb li cui nk xcomoneb laj Nabal nak tasakeuk cuulaj, chan laj David. 23 Nak lix Abigail quiril laj David, quicube chirix lix bur sa junpat ut quixcuikib rib sa choch chiru laj David re xquebal xlokal. 24 Quixcut rib chi rok laj David ut quixye re: At kacua, chicanak ta sa inben li mac li xbanu laj Nabal. Caaj cui nintzama chacuu nak tinacanab chi atinac acuiquin ut tacuabi taxak li caru tinye acue. 25 Nintzama chacuu nak inca taque sa achol li caru xye acue li cui nk aan, li inca us xnaleb. Jocan nak aj Nabal quexque chok xcaba xban nak maca xnaleb. Lain laj canjel chacuu, inca xcuileb ru li saj cui nk li xataklaheb kiquin. 26 Li Kacua xtenkan acue. Jocan nak inca xacamsiheb chixjunileb li cristian ain. Inca xaque rekaj li inca us xbanu cue jo xacoxla xbanunquil. Chexculak taxak jo li tixcul laj Nabal chixjunileb li xic nequeiloc acue ut li teraj xbanunquil raylal acue. 27 Li caak re ru ain li xincam chak, at kacua David, chijequi k reheb la soldados li cuanqueb acuochben. 28 Chacuy taxak inmac cui xinpalto chacuu. Li Kacua Dios tatxxakab chok rey, jo eb ajcui la cualal acajol xban nak laat yocat chi pletic sa xcaba li Kacua. Toj chalen anakcuan ma jun li mausilal nacabanu. 29 Usta cuan li ani nasicoc acue re acamsinquil, li Kacua la Dios tacolok acue. Ut tixtzektanaheb li xic nequeiloc acue jo li pec li nequecute riquin rantin xbaneb li cui nk. 30 Nak acak xacul li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL25

518

quixye chak chacuix li Kacua ut nak acak xat-oc chok xreyeb laj Israel, 31 laat inca tarahok achol xban nak ma ani xacamsi chi maca rajbal. Inca tayotek achol xban nak inca xaque rekaj li mausilal jo xacuaj laat. Jocan ut mabanu junak mausilal. Ut nak acak xatxque li Kacua sa la cuanquilal, chinjulticok taxak acue, chan lix Abigail. 32 Laj David quixye re: Lokoninbil taxak li Kacua, lix Dioseb laj Israel, xban nak xatxtakla chak anakcuan re nak tinacul arin. 33 Ut osobtesinbilat taxak xban li Dios xban nak xanau xcoxlanquil chanru tabanu. Xaram chicuu re nak inca tincamsiheb li cristian chi maca rajbal ut re ajcui nak inca tinque rekaj li mausilal jo xcuaj lain. 34 Li Kacua Dios xinixtenka anakcuan. Jocan nak inca xinbanu raylal acue. Cui ta inca xatchal chi junpat cuiquin, ninye acue sa xcaba li Kacua nak cuulaj ma jun raj chic li nequetenkan re laj Nabal quicana chi yoyo. Xincamsiheb raj chixjunileb, chan. 35 Chirix aan laj David quixcul chixjunil li matan li quixcam lix Abigail ut quixye re: Ayu sa la cuochoch chi maca acaux. Lain xcuabi li caru xaye cue ut tinbanu jo xatzama chicuu, chan laj David. 36 Lix Abigail co cuichic sa rochoch. Ut laj Nabal yo chi ninkei c chi sa sa xchol nak quicuulac jo nak nequeninkei c li rey ut tacalak. Jocan nak lix Abigail maca quixye re toj sa li cutan jun chic. 37 Cuulajak chic nak ac xnume xcalajic laj Nabal, li rixakil quixseraki re li caru quiculman. Cajo nak qui-oc xcaux laj Nabal chirabinquil aan. Quisach xnaleb ut inca chic qui-ecan. 38 Nak ac xnume lajeb cutan chic, li Kacua quixrak xyuam laj Nabal ut quicam. 39 Nak laj David quirabi resil nak quicam laj Nabal, quixye: Lokoninbil taxak li Kacua xban nak aan xquehoc rekaj re laj Nabal li inca us xbanu cue. Quinixtenka re nak inca quinbanu li inca us. Li Kacua xque chixtojbal xmac laj Nabal, chan. Ut laj David quixtakla resil riquin lix Abigail nak taraj sumlac riquin. 40 Eb lix mos laj David quecoeb Carmel riquin lix Abigail ut quexye re: Laj David xoxtakla chak acuiquin. Aan taraj nak tatxic chikix. Taraj acambal chok rixakil, chanqueb. 41 Lix Abigail quixcuikib rib chiruheb ut quixye reheb: Lain aj canjel chiru laj David. Lain tinchaj li rokeb lix mos cui jocan naraj aan tinbanu, chan. 42 Lix Abigail quixcauresi rib re taxic chirixeb lix mos laj David. Quitake chirix lix bur ut quixcameb ajcui ob lix mos ixk ut quecoeb chirixeb lix mos laj David. Ut lix Abigail quisumla riquin laj David. 43 Laj David ac quisumla riquin lix Ahinoam ut quisumla cuichic riquin lix Abigail. Cabichaleb quecuan chok rixakil. 44 Lix Mical lix rabin laj Sal quicuan chok rixakil laj David. Abanan laj Sal quixque lix Mical chok rixakil laj Palti li ralal laj Lais. Galaim lix tenamit laj Lais.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

li cui nk li cuanqueb sa li tenamit Zif quecoeb cuichic riquin laj Sal ut quexye re nak laj David mukmu sa li tzul Haquila sa li chaki choch li cuan sa li na-el cui li sake. 2 Laj Sal quixsic ruheb oxib mil lix soldados ut quecoeb sa junpat chixsicbal laj David sa li chaki choch aran Zif. 3 Quexyi b lix muhebaleb chire be sa li tzul Haquila chire li chaki choch. Ut laj David quixque retal nak laj Sal yo chixsicbal sa li chaki choch. 4 Laj David quixtaklaheb aj quehol etal ut queril nak relic chi yal laj Sal cuan aran. 5 Laj David co sa li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb laj Sal ut quixsiqui bar yo chi cuarc laj Sal ut laj Abner li ralal laj Ner. Laj Abner, aan li nataklan sa xbeneb li soldados. Laj Sal yo chi cuarc sa xyi ut eb lix soldados yoqueb chi cuarc chi xjun sutam. 6 Rochbeneb laj David cuanqueb laj Ahimelec aj heteo ut laj Abisai, lix yum lix Sarvia. Laj Abisai, aan li ri tzin laj Joab. Laj David quixye reheb: Ani ere taxic chicuix sa lix muhebal laj Sal? chan. Lain tinxic chacuix, chan laj Abisai. 7 Chiru li kojyi n aan laj David ut laj Abisai quecoeb sa lix muhebal laj Sal. Laj Sal yo chi cuarc ut lix lans xakxo sa choch chixcatk xjolom. Laj Abner ut lix soldados yoqueb chi cuarc chi xjun sutam. 8 Laj Abisai quixye re laj David: Anakcuan li Dios xkaxtesi sa acuuk li xic na-iloc acue. Anakcuan chinacanab chixcamsinquil riquin lix lans. Jun sut ajcui tincut li lans ut tinxek sa choch, chan. 9 Abanan laj David quixye re: Macamsi aan. Caut nak tacamsi li rey li quisique ru xban li Kacua? Cuan amac cui tacamsi aan, chan. 10 Ut quixye ajcui laj David: Sa xcaba li yoyoquil Dios lain ninye nak li Kacua taquehok re chi camc. Nak tacuulak xkehil, laj Sal tacamk. Mare xban yajel malaj ut tacamsi k sa plet. 11 Li Kacua Dios taxak chitenkank cue re nak inca tinbanu raylal re li sicbil ru xban li Dios. Anakcuan takacam chikix lix lans li cuan sa xjolom ut takacam ajcui lix su li cuan ha chi sa, chan laj David. 12 Laj David ut laj Abisai quexcam lix lans ut quexcam ajcui xnaaj lix ha ut quecoeb. Ma ani qui-iloc reheb. Ut ma ani qui-abin reheb. Ma ani qui-aj ru xban nak li Kacua Dios quixcuartesiheb. 13 Laj David co jun pacal li ru taka toj sa xben li tzul najt riquin laj Sal. 14 Ut quixjap re ut quixye reheb lix soldado laj Sal: At Abner, ma nacacuabi li yoquin chixyebal ere? chan. Ut laj Abner quixye: Anihat laat nak nacajap chak acue sa xben li rey? chan. 15 Laj David quixye re: At Abner, ma macua ta bi laat li kaxal cau

26

519
1Eb

1 SAMUEL26

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL26,27

520

acuib chi pletic sa xyankeb chixjunileb li cui nk aj Israel? Caut nak inca yocat chixcolbal rix li rey? Cuanqueb li xeoc sa lix muhebal re raj texcamsi li rey. 16 Inca us li xabanu. Sa xcaba li Dios ninye ere nak eculub camc, laat joqueb ajcui la soldados xban nak inca yoquex chixcolbal rix li rey li sicbil ru xban li Dios. Quehomak retal. Bar cuan lix lans li rey ut lix naaj lix ha li cuan sa xjolom li rey? Sicomak ut teril ma tetau, chan. 17 Laj Sal quirabi nak yo chi atinac laj David ut quixnau nak aan xyab xcux. Quixye: Ma macuaat ta bi laat, at David, li yocat chi atinac? chan. Laj David quixye re: At rey, yal li xaye. Lain laj David, chan. 18 Ut quixye ajcui re: At rey, caut nak toj yocat chinsicbal re tinacamsi? Caru inmac chacuu? Caru li inca us xinbanu acue? 19 At rey, chacuabi taxak li caru tinye, lain aj canjel chacuu. Cui li Kacua quixye acue nak xic chic tinacuil, us raj tixculuban ta junak mayej re nak tixjal xcaux. Abanan, cui ut yal cui nk li yoqueb chi yehoc acue nak tabanu raylal cue, a taxak li Kacua chimajecuank reheb xban nak xinerisi sa lin tenamit bar nequexlokoni cui li Kacua. Ut yoqueb chintaklanquil re nak tinlokoni li jalanil dios. 20 Lain inca nacuaj camc sa jalan naajej bar inca nequexlokoni cui li tzakal Dios. At rey, caut nak yocat chinsicbal jo nak nasique junak li cak? Ut, caut nak yocat chinsicbal jo nak nequexsic li xul li nequerupupic sa quiche? 21 Ut laj Sal quixye re: At David, at cualal, sukin chak cuiquin. Maca tinbanu acue xban nak inca xinacamsi anakcuan. Maca innaleb. Inca us li xinbanu, chan laj Sal. 22 Laj David quixye re: At rey, cue la lans. Naru nacatakla chak junak la soldado re tixxoc. 23 Li Kacua naxkajcamu li junju nk riquin li ti quilal ut li usilal li naxbanu. Anakcuan li Kacua xatxkaxtesi sa cuuk, abanan lain inca xcuaj acamsinquil xban nak laat li sicbil acuu xban li Dios. 24 Jo nak lain xcuil xtokobal acuu laat ut inca xatincamsi anakcuan, jocan ajcui nak li Kacua taxak taril xtokobal cuu lain ut tinixcol taxak ajcui chiru li raylal li nachal sa inben, chan. 25 Laj Sal quixye re: At David, osobtesinbilat taxak xban li Dios. Lain ninnau nak us tat-elk riquin li caru tabanu, chan. Chirix aan laj Sal quisuki sa rochoch ut laj David co cuichic. 1 Laj David quixye sa xchol: Tacuulak xkehil nak laj Sal tinixcamsi. Kaxal us cui tinelk sa xyankeb laj Israel ut tinxic chi cuanc sa xyankeb laj filisteos re nak laj Sal tixcanab insicbal, chan. 2 Jocan nak laj David rochbeneb li cuakib ciento lix

27

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

521

1 SAMUEL27,28

soldados quecoeb riquin laj Aquis, lix reyeb laj Gat. Laj Aquis, aan li ralal laj Maoc. 3 Laj David ut eb lix soldados quecuan riquin laj Aquis aran Gat rochbeneb li rixakileb ut eb lix cocal. Cuib li rixakil laj David cuan rochben. Aaneb lix Ahinoam re Jezreel ut lix Abigail li quicuan chok rixakil laj Nabal aran Carmel. 4 Laj Sal quirabi resil nak laj David co sa li tenamit Gat. Jocan nak quixcanab xsicbal laj David. 5 Laj David quixye re laj Aquis: At rey, cui laat sa achol cuiquin, nintzama chacuu nak taque innaaj sa jun li china tenamit re nak aran tocanak. Moco inculub ta nak tincuank sa la tenamit, at rey, chan. 6 Jocan nak laj Aquis quixque re li tenamit Siclag. Ut chalen toj anakcuan li tenamit Siclag quicana chok reheb lix reyeb laj Jud. 7 Jun chihab riquin cahib po quicuan laj David sa lix tenamiteb laj filisteos. 8 Sa eb li cutan aan laj David ut eb li soldado li cuanqueb rochben, rajlal nequexic chi pletic riquineb laj Gesur, eb laj Gezer ut eb laj Amalec re texcam li caru reheb. Eb li naajej li quecuan cui li cristian aan naticla chak Telaim li nacana sa xjayal li naajej Shur ut nacuulac toj Egipto. 9 Naxcamsiheb li cui nk ut eb li ixk. Ma jun chic naxcanabeb chi yoyo. Ut naxcameb li quetomk, eb li carner, eb li bur, ut eb li camello, jo ajcui li akej. Ut nequesuki cuichic riquin laj Aquis. 10 Ut laj Aquis naxye reheb: Bar xexcuulac chi pletic anakcuan? Ut laj David naxye re: Xocuulac Jud sa li sur. Malaj ut naxye: Xocuulac Jerameel sa li sur. Malaj ut naxye: Xocuulac sa li sur cuanqueb cui eb laj ceneo, chan. 11 Ma jun chic reheb li cristian naxcanabeb chi yoyo xban nak inca quiraj nak texic aran Gat chixyebal resil li caru yo chixbanunquil laj David. Jocan quixbanu laj David jo najtil quicuan aran sa xyankeb laj filisteos. 12 Laj Aquis cojco xchol riquin laj David. Quixye sa xchol: Laj David tacanjelak chicuu jo najtil yoyok xban nak kaxal xic chic tailek xbaneb laj Israel, li rech tenamitil, riquin li caru yo chixbanunquil, chan. 1 Sa jun li cutan eb lix soldadeb laj filisteos quexchutub ribeb re texic chi pletic riquineb laj Israel. Laj Aquis quixye re laj David: Tento nak laat ut eb la soldados texxic chikix chi pletic, chan. 2 Laj David quixye: Matcoxlac. Lao aj canjel chacuu. Laat tacuil caru takabanu, chan. Laj Aquis quixye re: Tatinxakab chok aj camol be chiruheb li nequecacalen cue, chan. 3 Laj Samuel ac quicam ut eb laj Israel queraho xcholeb ut queyabac chirix. Aran Ram quexmuk sa lix tenamit. Ut laj Sal ac xrisiheb aran Jud eb laj ke ut eb laj ilonel. 4 Nak quexchutub

28

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL28

522

ribeb laj filisteos, quecoeb ut quexyi b lix muhebaleb aran Sunem. Ut laj Sal quixchutubeb laj Israel ut quexyi b lix muhebaleb aran Gilboa. 5 Nak laj Sal quiril lix muhebaleb laj filisteos, cajo nak quixucuac ut qui-oc xcaux. 6 Laj Sal quixpatz re li Dios caru tixbanu. Abanan li Dios inca chic quixsume chi moco sa xmatc, chi moco riquin li Urim, chi moco xbaneb li profetas. 7 Laj Sal quixbokeb li nequetaklan sa xbeneb lix soldados. Quixye reheb: Sicomak chak junak li ixk aj ke ut lain tinxic chi atinac riquin aan, chan. Eb li cui nk quexye re: Cuan jun li ixk aj ke aran Endor li naxnau kehi nc, chanqueb. 8 Laj Sal jalan li rak li quixque chirix. Aan quiraj nak inca tanaek ru. Ut quixcam chirix cuib li cui nk nak co chi kek chirilbal li ixk. Quixye re: Nacuaj nak tatatinak riquineb li musikej re nak taye cue caru taculmank. Tabok lix musik li cui nk li tinye acue, chan. 9 Li ixk quixye re: Laat nacanau nak li rey Sal quirisiheb chixjunileb laj ke sa li naajej ain. Caru yocat chixbanunquil? Caut nak yocat chinquebal sa chaajquilal? Ma tacuaj nak tinexcamsi? chan. 10 Laj Sal quixye re: Sa xcaba li nimajcual Dios, lain ninye acue nak ma jun raylal tachalk sa aben cui tabanu li caru nintzama chacuu, chan. 11 Li ixk quixye re: Ani tacuaj tinbok xmusik? chan. Laj Sal quixye re: Nacuaj nak tabok xmusik laj Samuel, chan. 12 Nak li ixk quiril laj Samuel, quixjap re xban xxiu ut quixye: 13 Caut nak xinabalaki? Laat li rey Sal, chan. Laj Sal quixye re: Matxucuac. Ye cue caru yocat chirilbal, chan. Li ixk quixye: Nacuil jun chanchan dios yo chi elc sa choch, chan. 14 Laj Sal quixye: Chanru na-iloc? chan. Li ixk quixye: Aan jun tixil cui nk. Cuan jun xticr najt rok chirix, chan. Ut laj Sal sa junpat quixnau nak aan laj Samuel ut quixcuikib rib sa choch re xquebal xlokal. 15 Laj Samuel quixye re laj Sal: Caut nak yocat chinchichiinquil? Caut nak xinabok arin? chan. Laj Sal quixye: Cajo li raylal yoquin chixculbal. Eb laj filisteos yoqueb chi pletic cuiquin. Ut li Dios xinixtzektana. Inca chic naxsume lin tij, chi moco sa inmatc, chi moco xbaneb li profetas. Jocan nak xatinbok re nak taye cue caru tinbanu, chan laj Sal. 16 Laj Samuel quixye re: Caut nak nacapatz cue caru tabanu? Li Kacua ac xatxcanab ajunes ut xic chic nacatril. 17 Li Kacua yo chixbanunquil li caru quixye nak tixbanu jo xinye acue lain. Li Kacua xrisi la cuanquil ut xque re laj David li quicuan chok acuochben. 18 Laat inca xabanu li quixye acue nak yo xjoskil sa xbeneb laj Amalec. Xaket ban li ratin. Jocan nak li Kacua xrisi la cuanquil anakcuan. 19 Li Kacua tatxkaxtesi laat ut eb laj Israel sa rukeb laj filisteos. Cuulaj laat ut eb la cualal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

523

1 SAMUEL28,29

cuankex arin cuiquin. Ut li Kacua tixcanabeb li soldados laj Israel sa rukeb laj filisteos, chan. 20 Usta kaxal nim, abanan quixucuac laj Sal nak quirabi li caru quixye laj Samuel. Quitane sa choch. Maca chic xmetzeu xban nak inca quicuaac chiru li cutan aan ut chiru li kojyi n. 21 Li ixk quinachoc riquin ut quiril nak maca chic xmetzeu xban xxiu. Quixye re: At rey, lain xinbanu li caru xaye cue, usta naru tincamsi k xban. 22 Jocan nak nintzama chacuu nak tabanu li caru tinye acue. Tinque cachinak atzacaemk re nak tacuank ametzeu chi suki c, chan. 23 Laj Sal inca raj quiraj cuaac. Abanan eb li rochben quexye re nak tento tacuaak. Jocan nak quicuacli ut quichunla sa li cuarib. 24 Li ixk aan cuan jun li cuacax toj saj riquin ut nim xtibel. Quixcamsi ut quixcub. Quixchap li caj ut quixyi b ajcui li caxlan cua maca xchamal. 25 Quixque li tzacaemk reheb laj Sal ut eb li cuanqueb rochben ut quextzaca. Nak querake chi cuaac, quecoeb chiru li kojyi n aan. 1 Eb laj filisteos quexchutub lix soldadeb aran Afec ut eb laj Israel cuanqueb aran Jezreel cuan cui li yuam ha. 2 Yoqueb chi numec chi ubej eb li nequecamoc be sa xbeneb laj filisteo. Quecoeb chi pletic chi chutal. Cuanqueb chutal jun mil lix soldadeb. Ut cuanqueb ajcui jun ciento lix soldadeb. Laj David rochbeneb lix soldados yoqueb chi xic chirixeb rochben laj Aquis. 3 Eb li nequetaklan sa xbeneb laj filisteos quexye re laj Aquis: Caru yoqueb laj hebreo sa kayank lao? chanqueb. Laj Aquis quixye reheb: Ain laj David, jun li xtaklan sa xyankeb lix soldados laj Sal. Junxil na-oc cuiquin. Maca xpaltil chicuu chalen xchalic cuiquin toj chalen anakcuan, chan. 4 Eb laj filisteos quejosko riquin laj Aquis ut quexye re: Taklaheb cuichic sa li naajej li xaque reheb. Inca texic chi pletic kochben. Mare anchal aan chic tesuki k chak sa kaben nak yoko chi pletic. Ma inca ta bi tasahok cuichic xchol laj Sal riquin cui toxcamsi lao? chanqueb. 5 Coxla chi us. Ma macua ta bi chirix aan quexajoc eb li ixk ut quebichan nak quexye, Laj Sal xcamsiheb jun mil li cui nk; abanan laj David xcamsiheb lajeb mil? chanqueb. 6 Ut laj Aquis quixbok laj David riquin ut quixye re: Sa xcaba li yoyoquil Dios, lain ninye acue nak laat ti c achol. Maca apaltil chicuu chalen nak xatculun cuiquin. Nacuaj raj nak tatxic chicuix sa li plet ain. Abanan eb li nequetaklan sa xbeneb li soldados inca nequeraj nak tatxic kochben. 7Jocan nak nintzama chacuu nak tatsuki k cuichic sa la naaj sa usilal. Inca nacuaj nak eb li nequecamoc be sa xyankeb li soldado texic chi pletic chi inca sa sa xcholeb, chan. 8 Laj David

29

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL29,30

524

30

quixye re: At rey, caru inca us xinbanu? Caru inmac chacuu nak inca taruk tinxic chacuix chi pletic? chan. 9 Laj Aquis quixye re: Lain ninnau nak laat chabilat. Chanchanat jun x-ngel li Dios. Abanan eb li nequetaklan xexye nak inca naru texxic chikix sa li plet. 10 Jocan nak tatcuacli k ekela cuulaj ut tatsuki k laat acuochbeneb chixjunileb li cui nk li xeel riquin laj Sal, chan. 11 Cuulajak chic nak toj ekela, laj David ut eb li cuanqueb rochben, quecuacli ut quesuki cuichic sa xtenamiteb laj filisteos. Ut eb laj filisteos quecoeb Jezreel. 1 Sa rox li cutan laj David ut eb li cuanqueb rochben quecuulac sa lix tenamit Siclag. Quexque retal nak eb laj Amalec ac xeoc sa eb li naajej Neguev ut Siclag. Quexcam li caru cuan aran ut quexcat li tenamit. 2 Ma jun reheb quexcamsi, abanan quexchapeb li ixk ut quexcameb chirixeb nak quecoeb sa xtenamiteb. 3 Nak queoc sa li tenamit, laj David ut li cuanqueb rochben quexque retal nak catbil chic lix tenamiteb ut ac xecame li rixakileb, joqueb ajcui li ralal xcajoleb. 4 Laj David ut eb li cuanqueb rochben quexjap reheb chi yabac. Ut inca quexcanab toj retal quelub. 5 Quecame ajcui li cuib chi rixakil laj David. Aaneb lix Ahinoam, Jezreel xtenamit, ut lix Abigail, li quicuan chok rixakil laj Nabal aran Carmel. 6 Cajo lix caux laj David xban nak eb li cuanqueb rochben quexye nak texcut chi pec laj David xban xrahil xcholeb. Abanan li Kacua quixque xcacuilal xchol laj David. 7 Laj David quixye re laj Abiatar, laj tij, li ralal laj Ahimelec: Banu usilal, cam chak li efod, chan. Ut laj Abiatar quixcam li efod riquin. 8 Laj David quitijoc ut quixye re li Dios: Ma us cui tinxic chirixeb chixchapbaleb laj Amalec? Ma toj toxebintau sa be? chan. Li Kacua quixye re: Ayukex. Relic chi yal tatauheb ut tacoleb li xexchap ut xexcam chirixeb, chan. 9 Jocan nak quecoeb laj David rochbeneb li cuakib ciento chi cui nk chixsicbaleb laj Amalec. Nak quecuulac cuan cui li nima Besor, 10 aran quecana cuib ciento li cui nk xban nak quelub chi numec sa li nima. Ut li cahib ciento chic quecoeb chirix laj David. 11 Eb li cui nk li cuanqueb rochben laj David quextau jun li cui nk aj Egipto sa li calebal ut quexcam riquin laj David. Quexque xcua ruca. 12 Quexque ajcui li chaki higo ut cuib cut li chaki uvas. Ut quiculun cuichic xchol li cui nk xban nak ac cuan oxib cutan ut oxib kojyi n inca naxyal cua. 13 Laj David quixye re: Ani apatrn? Bar xatchal chak? chan. Li cui nk quixye re: Lain aj Egipto. Lain xmos jun li cui nk xcomoneb laj Amalec. Oxib cutan incanabanquil arin xban lin patrn xban nak yajin. 14 Lao xocuulac aran Neguev bar cuanqueb cui eb laj cereteo. Ut xocuulac ajcui aran Jud ut aran Neguev

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

525

1 SAMUEL30

sa lix naaj laj Caleb. Ut xkacat ajcui li tenamit Siclag, chan. 15 Laj David quixye re: Ma taruk tinacam cuanqueb cui li jun chutal chi aj elk aan? chan. Ut li cui nk quixye re: Cui laat taye cue sa xcaba li Dios nak inca tinacamsi, chi moco tinakaxtesi sa ruk lin patrn, lain tatincam bar cuanqueb cui, chan. 16 Ut li cui nk aan quixcameb laj David bar cuanqueb cui laj elk. Eb laj Amalec cuanqueb yalak bar sa li naajej aan. Yoqueb chi ninkei c. Yoqueb chi cuaac ut yoqueb chi ucac xban xsahil xcholeb xban nak nabal li caak re ru querelka. 17 Nak quisakeu, laj David ut li cuanqueb rochben quepletic riquineb chalen ekela toj retal qui-ecuu sa li cutan aan. Quilajexcamsiheb chixjunileb. Caaj cui cahib ciento chi saj cui nk queelelic chirix camello. 18 Laj David quixmak chiruheb chixjunil li caru querelka eb laj Amalec, jo ajcui li cuib chi rixakil. 19 Querechani cuichic chixjunil li caru quimake chiruheb. Maca quisach chiruheb. Quixcoleb ajcui li ixk ut eb li cocal. 20 Ut quexcam chixjunil li carner ut li cuacax. Quexberesiheb chiruheb nak quesuki cuichic sa xtenamiteb. Ut eb li cuanqueb rochben yoqueb chixyebal: Chixjunil ain xrechani chak laj David, chanqueb. 21 Quesuki cuichic sa li nima Besor li quecana cui li cuib ciento chi cui nk li inca queru chi xic chirix laj David xban xlubiqueb. Chi saheb sa xchol quecoeb chixculbal laj David ut li cuanqueb rochben. Ut laj David quixque xsahileb xchol. 22 Abanan cuanqueb sa xyankeb li quecoeb chirix laj David inca us xnalebeb. Quexye re laj David: Eb aan inca xecoeb chikix. Inca naru texcul li caru xkechani chak. Caaj cui li rixakileb ut lix cocaleb tequehek reheb, chanqueb. 23 Abanan laj David quixye reheb: Ex cuas cui tzin, inca naru takabanu chi jocan. A li Dios, aan li xquehoc re chixjunil li xkechani. Aan li quicoloc ke ut aan ajcui xtenkan ke chi numtac sa xbeneb laj Amalec, li queelkan re li caru ke. 24 Ma ani tixcul xchol li caru yoquex chixyebal. Juntaket takacul chikajunilo, jo li nequecana riquin li caru cuan ke, jo ajcui li nequexic chi pletic. Juntaket takacul chikajunilo, chan. 25 Chalen sa li cutan aan toj anakcuan, jocan nequexbanu eb laj Israel. 26 Nak laj David quicuulac aran Siclag, quixtakla xmataneb li rami g li nequecamoc be aran Jud. Quixye reheb: Li matan ain xcomon li xkamak chiruheb li xic nequeiloc re li Kacua Dios, chan. 27 Ut quixtakla ajcui xmataneb li cuanqueb Bet-el, li cuanqueb Ramot re Neguev, ut reheb ajcui li cuanqueb Jatir, 28 jo ajcui eb li cuanqueb Aroer, eb li cuanqueb Sifmot, eb li cuanqueb Estemoa, 29 eb li cuanqueb Racal, jo eb ajcui li cuanqueb sa eb li tenamit aran Jerameel ut eb lix tenamiteb laj ceneo. 30 Quixtakla

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 SAMUEL30,31

526

ajcui reheb li cuanqueb Horma, ut eb li cuanqueb Corasn, ut eb li cuanqueb Atac, 31 jo eb ajcui li cuanqueb Hebrn. Ut quixtakla ajcui reheb chixjunileb li naajej li quicuan cui laj David rochbeneb li cui nk li nequeoquen chirix. 1 Eb laj filisteos quepletic riquineb laj Israel. Ut eb laj Israel yoqueb chi elelic chiruheb. Nabaleb laj Israel quecamsi c sa li tzul Gilboa. 2 Ut eb laj filisteos queralinaheb laj Sal ut eb li ralal. Quecamsi c li ralal laj Sal. Aaneb laj Jonatn, laj Abinadab, ut laj Malquisa. 3 Cau yoqueb chi pletic nach riquin laj Sal. Eb laj filisteos quextau chi tzimaj laj Sal. Ut cajo nak qui-oc xxiu. 4 Laj Sal quixye re li cui nk li nacamoc re lix chi ch re pletic: Chap chak la chi ch ut tinacamsi. Inca nacuaj nak eb laj filisteos tinexsee nak tinexcamsi. Eb li cristian aan inca nequexpab li Dios, chan. Abanan li cui nk inca quiraj xban nak taxucuak. Jocan nak laj Sal quixchap lix chi ch ut quixcut rib sa xben. 5 Li cui nk quiril nak camenak chic laj Sal. Quixchap lix chi ch ut quixcamsi rib. Rochben laj Sal nak quicam. 6 Jocain nak quicam laj Sal sa li cutan aan rochbeneb li oxib chi ralal, ut li cui nk li nacamoc re lix chi ch re pletic ut rochbeneb ajcui lix soldados. 7 Eb laj Israel li cuanqueb jun pacal li ru taka ut eb li cuanqueb jun pacal li nima Jordn queril nak queelelic lix soldadeb laj Israel. Querabi nak quicamsi c laj Sal rochbeneb li ralal. Quexcanab lix tenamiteb ut queelelic. Ut eb laj filisteos queoc sa lix tenamiteb ut aran quecana chi cuanc. 8 Sa li cutan jun chic eb laj filisteos quecoeb chixxocbal li caru reheb li camenak. Quextau laj Sal ut eb li oxib chi ralal jiljoqueb chi camenak sa li tzul Gilboa. 9 Quexset xcux laj Sal ut quexcam lix jolom rochben lix chi ch re pletic ut quextaklaheb laj takl sa chixjunil lix tenamiteb laj filisteos re nak terabi resil nak camenak chic laj Sal. Quexye ajcui resil sa rochocheb lix dioseb. 10 Chirix chic aan quexque lix chi ch laj Sal sa li rochoch lix Astarot, lix dioseb. Ut quextuyub li camenak chiru li tzac aran Bet-sn. 11 Eb li cuanqueb aran Jabes re Galaad querabi li caru quexbanu re laj Sal eb laj filisteos. 12 Quexchutub rib chixjunileb li cui nk li cauheb xchol chi pletic ut quecoeb. Chixjunil li kojyi n quebec. Nak quecuulac aran Bet-sn, querisiheb li camenak chiru li tzac, laj Sal jo eb ajcui li oxib chi ralal. Quexcameb li camenak toj Jabes ut aran quexcat. 13 Quexxoc lix bakel ut quexmuk aran Jabes rubel jun li nimla che. Ut queayunic chiru cuukub cutan.

31

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Xcab Hu Samuel

lix camic laj Sal, laj David quisuki Siclag nak ac xnumta sa xbeneb laj Amalec ut aran quicuan cuib cutan. 2 Sa rox li cutan quicuulac jun li saj cui nk riquin laj David. Li cui nk aan xcomoneb lix soldados laj Sal. Pejel li rak ut cuan li poks sa xjolom retalil lix rahil xchol. Quixcuikib rib sa choch re xquebal xlokal laj David. 3 Laj David quixye re: Bar xatchal chak? chan. Li cui nk quixye re: Yal xinelelic chak sa xyankeb lix soldados laj Sal, chan. 4 Laj David quixye re: Ye cue caru xculman. Li cui nk quixye re: Eb li soldados aj Israel queelelic sa li plet. Nabaleb li xecamsi c. Xexcamsi laj Sal ut xexcamsi ajcui laj Jonatn li ralal, chan. 5 Laj David quixye re li saj cui nk li quicamoc re li esilal: Chanru nak nacanau nak xecamsi c laj Sal ut laj Jonatn? chan re. 6 Li cui nk quixye re: Lain yoquin chi numec aran sa li tzul Gilboa nak xcuil nak laj Sal xakxo aran. Yo chixcutunquil rib riquin lix lans. Ut eb li soldados li xic nequeiloc re yoqueb chi chalc sa xcarruaje ut yoqueb ajcui chi chalc chirix cacuay. 7 Quixsukisi rib laj Sal chicuilbal ut quixye cue, Quim arin. Ut lain coin riquin ut quinye re, Cuequin. Caru tacuaj tinbanu? chanquin re. 8 Quixye cue, Anihat laat? chan. Ut lain quinye re, Lain xcomoneb laj Amalec chanquin re. 9 Ut aan quixye cue, Hilon chak cuiquin ut chinacamsi. Toj yoyoquin, abanan kaxal ra cuanquin, chan laj Sal. 10 Jocan nak quinnachoc riquin ut quincamsi xban nak quinque retal nak inca chic tacuank xyuam xban nak ac xtane sa rukeb li xic nequeiloc re. Chirix aan quinxoc lix corona li cuan sa xjolom ut quinxoc ajcui li chi ch li cuan sa xtel ut quincam chak chok acue, at kacua David, chan li saj

1Chirix

Nak quicuulac resil lix camiqueb laj Sal ut laj Jonatn riquin laj David.

527
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL1

528

cui nk. 11 Laj David, jo eb ajcui chixjunileb li cui nk li cuanqueb rochben, quexpej li rakeb xban xrahil xcholeb. 12 Queyabac xban xrahil xcholeb ut quexbanu x-ayun toj qui-ecuu xban nak quecamsi c laj Sal ut laj Jonatn ut xban ajcui nak kaxal nabaleb laj Israel, lix tenamit li Dios, quecamsi c sa li plet. 13 Ut laj David quiatinac riquin li cui nk li quiyehoc re nak quicamsi c laj Sal. Quixye re: Bar atenamit? chan. Li cui nk quixye: Lain sa jalan tenamit xinchal chak. Lain xcomoneb laj Amalec, chan. 14 Laj David quixye ajcui re: Ma inca xatxucuac chixcamsinquil li rey? Caut nak xacamsi li rey li sicbil ru xban li Dios? chan. 15 Ut laj David quixbok jun li cui nk riquin ut quixye re: Camsi li cui nk ain, chan. Ut aan quixcamsi li cui nk aj Amalec. 16 Ut laj David quixye re li cui nk aj Amalec: Xmac nak xaye nak xacamsi li rey li sicbil ru xban li Dios, jocan nak xatcamsi c laat, chan. 17 Laj David quixbicha jun li bich re rahil cholej chirix lix camiqueb laj Sal ut laj Jonatn, li ralal. 18 Ut quixye nak chixjunileb li ralal xcajol laj Jud textzol. Li bich ain tzi banbil sa li hu li quixtzi ba laj Jaser. Aan ain li bich: 19 Quisache ru lix lokal li tenamit Israel sa xbeneb li tzul. Li kaxal cauheb rib chi pletic quecamsi c. 20 Meye resil aran Gat, chi moco teye resil sa eb li be aran Ascaln, re nak inca tesahok sa xcholeb lix rabineb laj filisteos. Meye resil re nak inca tepiscok xban xsahileb xchol li ixk li inca nequexpab li Dios. 21 Laex li tzul li cuanquex Gilboa, inca ta chic chitanek li hab sa eben, chi moco li xchuque. Ut inca ta chic chielk li acui mk chiru li choch xban nak sa eben laex xesache xcuanquileb lix chi cheb li cauheb rib chi pletic. Ut sa eben ajcui laex quisache xcuanquil lix chi ch laj Sal. Chanchan ta li inca sicbil ru xban li Dios. 22 Ma jun sut quesuki sa li plet laj Sal ut laj Jonatn chi inca ta nequexcamsi chak nabaleb riquineb lix tzimaj ut riquin lix chi cheb. 23 Laj Sal ut laj Jonatn kaxal chabileb ut raroqueb. Laj Sal ut laj Jonatn inca quexcanab ribeb nak toj yoyoqueb. Chi moco nak quecam quexcanab ribeb. Kaxal sebeb jo li xul tiu xcaba. Ut kaxal cauheb rib jo li cakcoj. 24 Ex ixk aj Israel, chexyabak chirix lix camic laj Sal xban nak aan natikiban ere riquin li chabil ticr prpura. Ut aan ajcui naxque li oro chok xsahob ru le rak. 25 Quehomak retal. Xecamsi c li cauheb rib chi pletic ut xcamsi c ajcui laj Jonatn sa xben li tzul. 26 At Jonatn, laat chanchanat li cuas. Cajo xrahil inchol xban nak kaxal rarocat inban. Kaxal lok chok cue nak xinara. Kaxal lok nak xinrahe aban chiru nak xinrahe xbaneb li ixk. 27 Xeoso li cauheb rib chi pletic ut eb lix chi ch maca chic nequeoc cui, chan laj David sa lix bich.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

529

2 SAMUEL2

chic laj David quixpatz re li Kacua caru tixbanu ut quixye: Ma us tinxic sa junak tenamit cuan xcuent Jud? chan. Ut li Kacua quichakoc ut quixye re: Us tatxic, chan. Ut laj David quixpatz cuichic re: Caru tenamitil tinxic cui? Ut li Kacua quixye re: Ayu sa li tenamit Hebrn, chan. 2 Ut laj David co sa li tenamit aan rochbeneb xcabichaleb li rixakil. Aaneb lix Ahinoam, Jezreel xtenamit, ut lix Abigail, Carmel xtenamit, li quicuan chok rixakil laj Nabal. 3 Ut quixcameb ajcui chirix li cui nk li nequetenkan re joqueb ajcui li rixakileb, ut eb li ralal xcajol. Ut quecana chi cuanc sa eb li tenamit li cuanqueb sa xcuent Hebrn. 4 Chirix chic aan quecuulac li cui nk li nequecamoc be sa xyankeb laj Jud ut aran quexxakab laj David chok xreyeb laj Jud. Ut quexye re nak eb li cuanqueb Jabes li cuan sa xcuent Galaad, aaneb li quemukuc re laj Sal. 5 Ut laj David quixtaklaheb lix takl riquineb laj Jabes li cuan xcuent Galaad ut quixye reheb: A taxak li Dios chi-osobtesi nk ere riquin li usilal xebanu re li rey Sal nak xemuk. 6 A taxak li Kacua chi-uxtanank eru laex ut a taxak li usilal chicuank eriquin. Jocan ajcui lain tinbanu usilal ere riquin li usilal li xebanu. 7 Checacuubresihak le chol usta ac xcam li rey Sal. Ut tinye ajcui ere nak lain xinexxakab chok xreyeb laj Jud, chan laj David. 8 Laj Abner, li ralal laj Ner, aan li nataklan sa xbeneb lix soldados laj Sal. Laj Abner co sa li naajej Mahanaim. Quixcam chirix laj Is-boset li ralal laj Sal nak co. 9 Ut quixxakab laj Is-boset chok xreyeb li cuanqueb Galaad, ut eb li cuanqueb Gersuri, jo eb ajcui li cuanqueb Jezreel. Ut quixxakab ajcui chok xreyeb li ralal xcajol laj Efran ut eb li ralal xcajol laj Benjamn. Quixxakab chok xreyeb chixjunileb li cuanqueb sa li naajej Israel. 10 Cacal chihab cuan re laj Is-boset nak qui-oc chok rey aran Israel. Cuib chihab quicuan chok rey. Caaj cui eb li ralal xcajol laj Jud queoquen chirix laj David. 11 Cuukub chihab riquin cuakib po quicuan laj David chok xreyeb li ralal xcajol laj Jud aran Hebrn. 12 Laj Abner, li ralal laj Ner, qui-el sa li tenamit Mahanaim ut co sa li tenamit Gaban rochbeneb li nequecanjelac chiru laj Is-boset li ralal laj Sal. 13 Laj Joab, lix yum lix Sarvia, rochbeneb li nequecanjelac chiru laj David quecoeb ut quexcul ribeb aran Gaban cuan cui li ha. Li jun chutal quexakli sa junpacal li ha ut li jun chutal chic quexakli sa li jun pacal chic. 14 Laj Abner quixye re laj Joab: Chepletik li saj cui nk re tekil ani na cauheb rib chi pletic, chan. Ut

1Mokon

Laj David quixakabac chok xreyeb laj Jud

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL2

530

laj Joab quixye: Us. Chepletik, chan. 15 Jocan nak quenume chi ubej cablaju xcomoneb laj Is-boset ut li ralal xcajol laj Benjamn. Ut quenume ajcui chi ubej cablaju xcomoneb lix soldados laj David. 16 Ut quexchap xjolomeb chi ribileb rib ut quexcuj chi chi ch sa xcatk xsaeb chi ribileb rib. Ut jun xiquic nak quecam sa li honal aan. Jocan nak xexque chok xcaba li naajej aan Helcat-hazurim. Li naajej aan cuan sa xcuent Gaban. 17 Chirix chic aan queoc chi pletic chi cau. Ut eb lix soldados laj David quenumta sa xben laj Abner ut eb lix soldados. 18 Cuanqueb sa li plet aan laj Joab, laj Abisai ut laj Asael, li oxib chi xyum lix Sarvia. Laj Asael cau naalinac. Chanchan li quej li cuan sa quiche. 19 Laj Asael quiralina laj Abner. Inca quixcanab ralinanquil. 20 Laj Abner qui-iloc chirix ut quixye: Ma laat laj Asael? chan. Ut laj Asael quixye re: Lain, chan. 21 Laj Abner quixye re: Canab cualinanquil. Chap junak reheb lin soldados ut cam chok acue li caru cuan riquin, chan. Abanan laj Asael inca quixcanab ralinanquil. 22 Ut laj Abner quixye cuichic re: Canab cualinanquil. Ma tinapuersi chacamsinquil? Chanru nak tinruk chi atinac riquin laj Joab la cuas cui tatincamsi? chan. 23 Abanan laj Asael inca quixcanab ralinanquil. Jocan nak laj Abner quixcuj lix lans sa xcatk xsa laj Asael ut li lans qui-el jun pacal. Ut laj Asael quitane sa choch ut quicam. Chixjunileb li yoqueb chi numec sa li naajej li cuan cui li camenak nequexakli chirilbal. 24 Ut laj Joab ut laj Abisai queralina laj Abner. Ac ecuu chic nak quecuulac sa li tzul Amma, li cuan chiru li tenamit Ga chire li be li naxic sa li chaki choch li cuan aran Gaban. 25 Eb li ralal xcajol laj Benjamn quexchutub ribeb riquin laj Abner re nak tepletik rochben. Ut quexakli sa xben li tzul. 26 Laj Abner quixjap re chixyebal re laj Joab: Ma tento nak junelic yoko chixcamsinquil kib? Ma inca nacanau nak junes raylal tixque sa kaben? Lao kacomon kib chikajunilo. Ma inca taye reheb la soldados nak texcanab kalinanquil? chan. 27 Laj Joab quixye re: Sa xcaba li yoyoquil Dios, lain ninye acue, cui ta inca xat-atinac chak, eb lin soldados inca raj xexcanab eralinanquil toj chalen nak tasakeuk cuulaj, chan. 28 Ut laj Joab quixyabasi lix trompeta re xyebal reheb lix soldados nak texcanab ralinanquileb laj Abner. Jocan nak quexcanab pletic. 29 Laj Abner rochbeneb lix soldados, quebec sa li ru taka Arab chixjunil li kojyi n. Quenume jun pacal li nima Jordn ut quenume ajcui Bitrn toj retal quecuulac Mahanaim. 30 Laj Joab quixcanab ralinanquileb. Quixchutub chixjunileb lix soldados ut quixque retal nak quecamsi c belelaju lix soldados. Jocan ajcui laj Asael quexcamsi.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

531
31Ut

2 SAMUEL2,3

eb lix soldados laj David quexcamsiheb oxib ciento riquin oxcal (360) lix soldados laj Abner, xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn. 32 Laj Joab quexxoc li camenak Asael ut quexmuk aran Beln sa li naajej li quimuke cui lix yucua. Chirix chic aan quebec chiru li kojyi n. Yo chi sakeuc nak quecuulac Hebrn. 1 Najt quepletic lix soldados laj Sal riquineb lix soldados laj David. Yoqueb chi cacuuc ribeb lix soldados laj David ut inca chic cau ribeb lix soldados laj Sal. 2 Aaneb ain li ralal laj David li queyola nak cuan Hebrn: li xben ralal, aan laj Amnn. Lix na, aan lix Ahinoam li chalenak Jezreel. 3 Li xcab, aan laj Quileab. Lix na, aan lix Abigail li quicuan chok rixakil laj Nabal aran Carmel. Li rox, aan laj Absaln. Lix na, aan lix Maaca lix rabin laj Talmai li quicuan chok rey aran Gesur. 4 Li xca, aan laj Adonas. Lix na, aan lix Haguit. Ut li ro, aan laj Sefatas. Lix na, aan lix Abital. 5 Li xcuak li ralal laj David, aan laj Itream. Lix na, aan lix Egla, jun chic li rixakil laj David. Aaneb ain li ralal laj David li queyola aran Hebrn. 6 Nak yoqueb chi pletic li soldados li nequeoquen chirix li ralal laj Sal riquineb li soldados li nequeoquen chirix laj David, yo chi nimanc xcuanquil laj Abner sa xyankeb li nequeoquen chirix li ralal laj Sal. 7 Quicuan jun li ixk riquin laj Sal, xRizpa xcaba. Aan lix rabin laj Aja. Sa jun li cutan laj Is-boset quixye re laj Abner: Caut nak xachic acuib riquin li ixk li quicuan riquin lin yucua camenak? chan. 8 Cajo nak quijosko laj Abner nak quirabi li quixye. Ut quixye re laj Is-boset: Ma lain ta bi tzi? Ma yoquin ta bi chi canjelac chiruheb li ralal xcajol laj Jud? Lain ti c inchol chi canjelac chiru laj Sal la yucua ut eb li rechalal ut eb li rami g. Inca xatinkaxtesi sa ruk laj David. Caut nak nacaye nak yoquin chi macobc riquin li ixk ain? 9 A taxak li Kacua chiquehok cue chixtojbal inmac cui inca tintenka laj David jo quixyechii li Kacua re. 10 Li Kacua quixye nak tarisi xcuanquileb li ralal xcajol laj Sal ut tixque re laj David. Laj David taoc chok xreyeb li cuanqueb sa li naajej Israel, jo ajcui chok xreyeb li cuanqueb sa li naajej Jud. Tataklank sa chixjunil li naajej li naticla aran Dan toj Beerseba, chan laj Abner. 11 Ma jun li atin quisumen cui laj Is-boset xban nak quixucuac chiru. 12 Ut laj Abner quixtakla resil riquin laj David ut quixye re: Ma jalan ta bi aj e li naajej ain? Banu junak contrato cuiquin ut lain tatintenka re nak chixjunileb li cuanqueb arin Israel teoquenk chacuix, chan. 13 Laj David quixye re: Us. Lain tinbanu li contrato acuiquin. Abanan, tento nak tacam chak cuiquin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL3

532

lix Mical lix rabin laj Sal. Inca tatchalk chicuilbal cui inca nacacam chak lix Mical chacuix, chan. 14 Ut laj David quixtaklaheb lix takl riquin laj Is-boset, li ralal laj Sal re texye re: Kaxtesi cuichic cue lix Mical, li cuixakil xban nak lain ac xintoj rix riquin jun ciento ruuj xtzejcualeb li cui nk aj filisteo, chan. 15 Jocan nak laj Is-boset quixtakla xmakbal lix Mical chiru laj Paltiel lix belom. Aan li ralal laj Lais. 16 Laj Paltiel quixtake lix Mical toj Bahurim ut yo chi yabac. Abanan laj Abner quixye re laj Paltiel nak tasuki k sa rochoch. Jocan nak quisuki. 17 Mokon chic laj Abner co chi atinac riquineb li nequecamoc be aran Israel. Quixye: Junxil nequex-oc chi xyebal nak laj David taoc chok erey. 18 Anakcuan naru texakab chok erey xban nak li Kacua quixye re laj David chi jocain, Lain tatintenka chixcolbaleb lin tenamit Israel chiruheb laj filisteos ut chiruheb ajcui chixjunileb li xic nequeiloc reheb, chan. 19 Ut quiatinac ajcui riquineb li ralal xcajol laj Benjamn ut co Hebrn chixyebal re laj David li caru quexcoxla nak us reheb li ralal xcajol laj Israel ut reheb ajcui li ralal xcajol laj Benjamn. 20 Laj Abner quicuulac aran Hebrn riquin laj David rochbeneb junmay chi cui nk. Ut laj David quixbanu jun li ninke re xculbal laj Abner ut eb li rochben. 21 Laj Abner quixye re laj David: Lain tinxic chixchutubanquileb chixjunileb li cuanqueb aran Israel re nak texbanu junak li contrato acuiquin. Ut laatak chic xreyeb jo nacacoxla nak us xbanunquil, chan. Nak quichakrabi c xban laj David, laj Abner co chi sa sa xchol. 22 Chirix chic aan laj Joab rochbeneb lix soldados laj David quesuki chi pletic. Quexcam chak nabal li caak re ru querechani sa li plet. Laj Abner ma ani chic riquin laj David aran Hebrn. Ac quichakrabi c xban laj David ut co chi sa sa xchol. 23 Nak quicuulac laj Joab ut li rochben, querabi resil nak laj Abner li ralal laj Ner quicuulac chirilbal laj David. Quicule sa xyalal ut co cuichic chi sa sa xchol. 24 Laj Joab co riquin laj David ut quixye re: Caru xabanu? Laj Abner xculun acuiquin. Caut nak xacanab chi xic chi sa sa achol? 25 Ma inca ta bi nacanau nak re abalakinquil nak xculun arin? Aan yal xquebal retal caru nacabanu xculun, chan. 26 Nak laj Joab qui-el riquin laj David, quixtaklaheb lix takl chixsicbal laj Abner re texcam riquin. Quextau cuan cui li jul ha aran Sira ut quexcam riquin laj Joab. Abanan laj David inca quixnau caru yoqueb. 27 Nak laj Abner quicuulac Hebrn, laj Joab quixcam chi mukmu sa li oquebal re taatinak riquin xjunes. Ut quixcuj lix chi ch sa xcatk xsa ut quixcamsi. Quixcamsi re tixtoj rix li mac li quixbanu nak quixcamsi laj Asael li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

533

2 SAMUEL3,4

ri tzin laj Joab. 28 Mokon chic laj David quirabi resil li caru quixbanu laj Joab. Quixye: Li Kacua naxnau nak lain maca inmac. Chi moco eb li cuanqueb rubel incuanquil cuanqueb xmac nak quicamsi c laj Abner li ralal laj Ner. 29 Chicanak ta li mac ain sa xben laj Joab ut sa xbeneb li ralal xcajol. Sa xyankeb li ralal xcajol junelic tacuank li raylal. Tacuank li xox li naxyaali rib, ut li saklep rix. Tacuank li yek rok. Tacuank li tecamsi k sa plet, malaj ut inca tatzaklok lix tzacaemkeb, chan laj David. 30 Laj Joab ut laj Abisai quexcamsi laj Abner xban nak aan li quicamsin re laj Asael, li ri tzineb sa li plet aran Gaban. 31 Laj David quixye reheb laj Joab ut eb li cuanqueb rochben nak tento nak texpej li rak ut texque li rak li kes ru chirixeb ut chirahok xcholeb xban xcamic laj Abner. Nak yoqueb chi xic re texmuk li camenak, li rey David yo chi xic chirix li camenak. 32 Quexmuk li camenak aran Hebrn. Laj David cau quiyabac chixcatk li muklebal ut queyabac ajcui eb li cristian. 33 Li rey David quixbicha li bich ain re rahil cholej chirix lix camic laj Abner: Caut nak xatcam, at Abner? Caut nak xatcam chi maca rajbal? 34 Ma bacboqueb ta bi la cuuk ut ma bacboqueb ta bi la cuok riquin cadena? Laat xatcamsi c xbaneb li inca useb xnaleb, chan sa lix bich. Ut chixjunileb li cristian queyabac. 35 Quexye re laj David nak tento nak tacuaak. Abanan laj David inca quicuaac ut quixye: Li Dios taxak chiquehok cue chixtojbal inmac cui tintzaca yalak caru chi tzacaemkil nak toj maji na-ecuu, chan. 36 Chixjunileb li tenamit quexque retal li quixbanu li rey David ut quesaho sa xcholeb. Chixjunil li quixbanu li rey David quicuulac chiruheb. 37 Riquin ain chixjunileb li tenamit li queoquen chirix laj David, joqueb ajcui li cuanqueb aran Israel quexque retal nak laj David inca qui-oquen riquin lix camic laj Abner, li ralal laj Ner. 38 Ut li rey David quixye reheb li nequecanjelac chiru: Ma inca nequeque retal nak li cui nk li quicamsi c, aan jun li nataklan ut nim xcuanquil sa xyankeb li cuanqueb Israel? 39 Usta lain li rey li sicbil cuu xban li Dios, abanan nacueca nak maca incuanquil. Eb li cui nk ain, lix yum lix Sarvia, kaxal cauheb rib chicuu lain. Li Kacua chiquehok reheb chixtojbal xmaqueb jo xculubeb xban li mausilal quexbanu, chan laj David. 1 Cajo nak quixucuac laj Is-boset, li ralal laj Sal, nak quirabi nak quicamsi c laj Abner aran Hebrn. Ut quexucuac ajcui chixjunileb li cuanqueb aran Israel. 2 Laj Is-boset li ralal laj Sal cuanqueb cuib li cui nk nequecanjelac chiru. Aaneb li quetaklan sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL4

534

xbeneb li soldados li nequexic chi pletic re terechani li caak re ru. Li jun aj Baana xcaba ut li jun chic aj Recab xcaba. Ralaleb laj Rimn li quicuan Beerot. Aan eb xcomoneb li ralal xcajoleb laj Benjamn xban nak Beerot, aan cuan sa xcuent li cuanqueb cui li ralal xcajol laj Benjamn. 3 (Eb li quecuan Beerot junxil queelelic ut quecoeb Gitaim ut aran cuanqueb toj chalen anakcuan.) 4 Quicuan jun li ralal laj Jonatn, li ralal laj Sal. Aan laj Mefi-boset xcaba. O b chihab cuan re nak eb li cuanqueb Jezreel quextakla resil nak quecamsi c laj Jonatn ut laj Sal. Li ixk li na-iloc re laj Mefi-boset quixkalu ut

Laj David quixakabac chok xreyeb laj Jud. (2 Samuel 4.4)

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

535

2 SAMUEL4,5

quielelic. Abanan xban nak yo chixsebanquil rib, quitane li china al sa ruk ut quicana chi inca chic nabec. 5 Laj Recab ut laj Baana, li cuib chi ralal laj Rimn, Beerot xtenamit, quecoeb sa rochoch laj Is-boset. Quecuulac sa li honal nak kaxal tik li sake nak laj Isboset yo chi hilanc. 6 Jocan ajcui li ixk, li nacacalen re li oquebal, quicube xcuara nak yo chi tziloc trigo. Jocan nak laj Recab ut laj Baana li ri tzin queoc sa li cab ut ma ani qui-iloc reheb. 7 Nak queoc sa li cab, laj Is-boset yo chi cuarc sa xcuarib. Queoc sa li naajej li yo cui chi cuarc ut quexcamsi. Quexset lix cux ut quexcam lix jolom chirixeb nak coeb. Quebec chixjunil li kojyi n sa li be li naxic Arab. 8 Quexcam lix jolom li camenak re texkaxtesi re li rey David aran Hebrn. Quexye re laj David: At rey, xkacam chak chok acue lix jolom laj Is-boset li ralal laj Sal, li xic qui-iloc acue li quixyal acamsinquil. Abanan sa li cutan ain li Dios quixque chixtojbal rix lix mac laj Sal jo eb ajcui li ralal xcajol, chanqueb. 9 Laj David quichakoc ut quixye reheb: Sa xcaba li Kacua li nimajcual Dios, li quicoloc cue chiru li raylal, lain ninye ere: 10 Nak cuanco aran Siclag, quicuulac cuiquin li cui nk chixyebal cue nak quicam laj Sal. Sa xchol aan nak chabil esil li tixye cue. Sa xchol aan nak tasahok inchol chirabinquil nak camenak chic laj Sal. Abanan lain xintakla xchapbal ut xcamsinquil re xtojbal rix li esilal li quixye cue. 11 Jocan ajcui tinbanu ere laex xban nak kaxal cuichic yibru xebanu nak xex-oc sa li rochoch li cui nk ain ut xecamsi nak yo chi cuarc. Lain texinque chixtojbal emac jo eculub xculbal xban nak xecamsi li cui nk ain chi maca xmac. Tintakla ecamsinquil, chan. 12 Ut laj David quixye reheb li quecanjelac chiru nak texcamsiheb laj Recab ut laj Baana. Quexcamsiheb ut querisi li rokeb ut li rukeb ut quextuyub chixcatk li ha li cuan aran Hebrn. Chirix aan, quexcam lix jolom laj Is-boset ut quexmuk sa li muklebal li quimuke cui laj Abner aran Hebrn.

Hebrn chixjunileb li xtepaleb laj Israel re nak teatinak riquin laj David. Ut quexye re: Laat moco jalanat ta kiquin. Lao kechalal kib chi kibil kib, chanqueb. 2 Chalen nak toj cuank laj Sal chok karey, laat catcamoc be chiruheb li soldados aj Israel sa eb li plet. Ut li Kacua quixye nak laat tat-ilok reheb lix tenamit ut laatak lix reyeb, chanqueb. 3 Jocan nak chixjunileb li nequetaklan sa xyankeb laj Israel

1Quecoeb

Laj David quixakabac ajcui chok xreyeb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL5

536

quecuulac riquin li rey David aran Hebrn. Laj David quixbanu jun li contrato riquineb sa xcaba li Kacua. Ut quexque li aceite sa xjolom ut quexxakab chok xreyeb laj Israel. 4 Lajeb xcacal chihab cuan re laj David nak qui-oc chok rey. Ut cacal chihab quicuan chok rey. 5 Cuukub chihab riquin cuakib po quicuan Hebrn chok xreyeb laj Jud. Ut oxlaju xcacal chihab quicuan Jerusaln chok xreyeb chixjunileb laj Israel jo eb ajcui laj Jud. 6 Co ut li rey David aran Jerusaln rochbeneb li cui nk li nequetenkan re. Coeb chi pletic riquineb laj jebuseo li cuanqueb aran. Eb laj jebuseo quexye re laj David: Laat inca tatruk chi oc arin xban nak laat inca tacuy usta yal riquineb li mutz ut eb li yek rok tatpletik, chanqueb. Quexye chi jocan re xhobbal xban nak quexcoxla nak laj David inca tixcuy pletic riquin li tenamit aan. 7 Usta ac cauresinbil chi us li tenamit, abanan laj David quinumta sa xbeneb ut qui-oc sa li naajej Sin. Toj chalen anakcuan Xtenamit laj David nayehe re li naajej aan. 8 Sa li cutan aan laj David quixye: Li ani taraj tanumtak sa xbeneb laj jebuseo, tento taoc chak cuan cui li rok li ha ut tixcamsiheb laj jebuseo, li chanchaneb mutz ut chanchan yek rokeb, li kaxal xic nequecuil, chan laj David. (Chalen aan cuan jun li atin naxye, Chi moco li mutz chi moco li yek rok teoc sa lix templo li Kacua.) 9 Ut nak ac xrechani lix nimal ru tenamit, laj David quicana chi cuanc aran Sin ut quixque chok xcaba Xtenamit laj David. Ut quixyi b li tzac chi xjun sutam lix tenamit. Naticla chak li tzac cuan cui jun li cab najt xteram Milo xcaba ut nacuulac toj sa li tenamit. 10 Us yo chi elc chiru laj David li caru naxbanu ut yo chi nimanc xcuanquil xban nak li nimajcual Dios cuan riquin ut aan yo chi tenkanc re. 11 Laj Hiram, li rey re li tenamit Tiro, quixtaklaheb lix takl riquin laj David. Quixtakla ajcui li chabil che chacalte ut quixtaklaheb laj pech ut laj tzac. Quexyi b chi chabil li rochoch laj David. 12 Ut laj David quixtau ru nak li Dios, aan li quisicoc ru chok rey ut chi taklanc sa xyankeb laj Israel. Ut quixtau ajcui xyalal nak li Dios quixnimobresi xcuanquil xban nak naxraheb lix tenamit Israel. 13 Nak qui-el Hebrn, laj David co Jerusaln ut quixcam nabal li ixk li yal quecuan riquin chi jocan. Ut quixcameb ajcui li rixakil. Ut quicuan chic ralal xcajol riquineb. 14 Aaneb ain lix cabaeb li ralal li queyola Jerusaln: laj Sama, laj Sobab, laj Natn, laj Salomn, 15 laj Ibhar, laj Elisa, laj Nefeg, laj Jafa, 16 laj Elisama, laj Eliada, ut laj Elifelet. 17 Eb laj filisteos querabi resil nak laj David quixakabac chok xreyeb laj Israel. Jocan nak quecoeb chi pletic riquin. Laj David quirabi resil nak eb laj filisteos ac yoqueb chi chalc chi pletic riquin. Jocan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

537

2 SAMUEL5,6

nak co sa li naajej li nequexcol cui ribeb. 18 Eb laj filisteos quecana sa li ru taka re Refaim. 19 Laj David quitijoc ut quixye re li Dios: Ma tinxic chi pletic riquineb laj filisteos? Ma tinatenka chi numtac sa xbeneb? chan. Ut li Kacua quixye re: Ayu chi pletic riquineb. Lain tinkaxtesiheb sa acuuk, chan. 20 Jocan nak laj David co sa li naajej Baal-perazim ut quinumta sa xbeneb laj filisteos ut quixye: Li Kacua quixsach ruheb li xic nequeiloc cue. Chanchan nak xecame xban but, chan. Jocan nak quexque Baal-perazim chok xcaba li naajej aan. 21 Eb laj filisteos queelelic chiru laj David ut quexcanab lix yi banbil dios nak quecoeb. Ut laj David ut eb li cuanqueb rochben quexcat lix dioseb. 22 Chirix chic aan, eb laj filisteos quecoeb cuichic aran sa li ru taka re Refaim. 23 Ut laj David quitijoc cuichic ut quixpatz re li Dios caru us tixbanu. Ut li Kacua quixye re: Inca tat-oc chi ubej. Tesut rix lix naajeb ut texpletik riquineb cuanqueb cui li che blsamo. 24 Nak tacuabi li ecanc sa rukeb li che chanchan yoqueb chi bec li soldados, tatxic chi pletic riquineb xban nak lain tinxic chi ubej ut tinsach xcuanquileb lix soldadeb laj filisteos, chan li Dios. 25 Ut laj David quixbanu jo quixye li Kacua. Quixcamsiheb laj filisteos. Naticla sa li tenamit Geba ut quicuulac toj cuan cui li tenamit Gezer.

David quixchutubeb cuichic lajeb xcacal mil (30,000) chi soldados aj Israel, li sicbileb ru. 2 Ut quixcameb aran Baala li cuan sa xcuent Jud re nak texcam lix Loklaj Cax li Dios, li nequexyaba cui xcaba li nimajcual Dios li nahilan sa xyankeb li querubines. 3 Querisi li Loklaj Cax sa rochoch laj Abinadab li cuan sa xben bol ut quexque sa xben jun li carret toj ac. Laj Uza ut laj Aho, eb li ralal laj Abinadab, yoqueb chi beresi nc re li ac carret. 4 Ut laj Aho camol be chiru li Loklaj Cax nak yoqueb chi xic. 5 Laj David ut chixjunileb laj Israel yoqueb chi xajoc ut yoqueb chi bichanc chi anchaleb xchol re xquebal xlokal li Kacua ut yoqueb chi cuajbac. Cuanqueb x-arpa, cuanqueb xsalterios, cuanqueb xtambor, ut cuanqueb xxolb ut yoqueb ajcui chixtochbal li sursuquil chi ch. 6 Nak quecuulac sa li naajej li narisi cui rix lix trigo laj Nacn, eb li boyx quextich rokeb. Ut laj Uza quixchap lix Loklaj Cax li Dios re nak inca tatanek. 7 Cajo nak quijosko li Dios riquin laj Uza, ut quixcamsi xban nak quixche li Loklaj Cax riquin ruk. Ut aran chixcatk li Loklaj Cax quicana chi camenak laj Uza. 8 Cajo nak quiraho xchol laj David xban nak li Kacua quixrak xyuam laj Uza. Li naajej

1Laj

Nak quexcam li Loklaj Cax Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL6

538

aan Prez-uza quexque chok xcaba toj chalen anakcuan. 9 Laj David qui-oc xxiu sa li cutan aan xban li caru quixbanu li Kacua ut quixye: Mamin taruk tincam cuiquin lix Loklaj Cax li Kacua, chan. 10 Ut inca chic quixcam li Loklaj Cax toj Jerusaln sa lix tenamit laj David. Quixtakla ban xcanabanquil sa rochoch laj Obed-edom sa li tenamit Gat. 11 Li Loklaj Cax quicuan aran oxib po. Ut li Kacua quirosobtesi laj Obed-edom jo eb ajcui chixjunileb li cuanqueb sa li rochoch.

Li rey David quicamoc be chiruheb laj Israel nak quexcam li Loklaj Ca x Jerusalen . (2 Samuel 6.11)
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

539
12 Quiyehe

2 SAMUEL6,7

resil re li rey David chanru nak li Kacua quirosobtesi laj Obed-edom jo ajcui chixjunil li caru cuan re sa xcaba li Loklaj Cax. Jocan nak co chirisinquil li Loklaj Cax sa rochoch laj Obed-edom re tixcam Jerusaln ut kaxal sa sa xchol. 13 Nak ac xexque cuakib yoc li yoqueb chi camoc re li Loklaj Cax, laj David quixmayeja chiru li Kacua jun li boyx ut jun li carner nim xtibel. 14 Laj David cuan chirix jun li efod yi banbil riquin li chabil ticr lino ut yo chi xajoc chi anchal xchol re xquebal xlokal li Dios. 15 Chi jocain laj David ut chixjunileb li ralal xcajol laj Israel quexcam li Loklaj Cax. Yoqueb chixjapbal reheb xban xsahil xcholeb ut yoqueb chixyabasinquil lix trompeta. 16 Nak yoqueb chirocsinquil li Loklaj Cax Jerusaln, sa lix tenamit laj David, lix Mical lix rabin laj Sal yo chi iloc sa li ventana. Nak quiril nak laj David yo chi xajoc ut yo chi piscoc re xquebal xlokal li Kacua, xic quireca. 17 Quexcam lix Loklaj Cax li Kacua ut quexque sa xnaaj sa xyi li muhebal li quixyi b laj David. Ut laj David quixcat li mayejanbil xul chiru li Kacua ut quixque xmayej re xcambal ribeb sa usilal riquin li Kacua. 18 Nak laj David ac xrake chixquebal li catbil mayej ut li mayej re xcambal ribeb sa usilal riquin li Kacua, quixtzama chiru li Kacua li nimajcual Dios nak tarosobtesiheb lix tenamit. 19 Ut laj David quixjequi li tzacaemk reheb li tenamit. Quixque li caxlan cua, li pombil tib ut li chaki uvas reheb li junjunk chi aj Israel, jo ixk, jo cui nk. Ut chixjunileb quecoeb sa rochocheb. 20 Ut laj David co sa rochoch chixtzamanquil chiru li Dios nak tarosobtesiheb li cuanqueb sa li rochoch. Lix Mical qui-el chixculbal ut quixhob ut quixye re: Anakcuan quebil chic alokal, at rey, riquin li caru xabanu chiruheb li ixk, lix moseb li nequecanjelac chacuu. Riquin li caru xabanu, xacutbesi acuib jo nequexbanu li inca nequexnau xutanac, chan. 21 Laj David quixye re: Lain xinxajoc re xquebal xlokal li Kacua li quisicoc cuu chok rekaj la yucua ut eb li ralal xcajol. Li Kacua xinixxakab chi taklanc sa xbeneb laj Israel, lix tenamit. Jocan nak lain tinxajok cuichic re xquebal xlokal li Kacua. 22 Kaxal cuichic tincubsi cuib anakcuan chiru xben cua. Chacuu laat macaak inlokal. Abanan quebilak inlokal xbaneb li mos ixk li yocat chixyebal, chan. 23 Lix Mical lix rabin laj Sal, ma jun lix cocal quicuan chalen nak quicam. 1 Laj David ac cuan chic sa rochoch. Ut li Kacua Dios quixqueheb chi cuanc sa usilal riquin laj David eb li xic nequeiloc re, li cuanqueb chi xjun sutam. 2 Laj David quixye re li profeta Natn: Que retal! Lain cuanquin sa chabil cab yi banbil riquin li che chacalte.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL7

540

Abanan li muhebal li cuan cui lix Loklaj Cax li Kacua, aan yal riquin ticr yi banbil, chan. 3 Ut laj Natn quixye re: At rey, banu chixjunil li caru cuan sa achol xbanunquil, xban nak li Kacua Dios cuan acuiquin, chan. 4 Abanan, chiru li kojyi n aan li Kacua Dios quiatinac riquin laj Natn ut quixye re: 5 Tatxic riquin laj David laj canjel chicuu ut taye re chi jocain, Jocain xye li Kacua. At David, macua laat li tatyi bank re lin templo re tincuank cui. 6 Relic chi yal nak lain inca xincuan sa junak chabil cab chalen sa li cutan nak quicuisiheb lin tenamit aran Egipto toj chalen anakcuan. Nincuan ban sa li tabernculo, li muhebal yi banbil riquin ticr. 7 Chalen nak xecuochbeni chak li ralal xcajol laj Israel inca xinye reheb li yoqueb chi camoc be chiruheb nak texyi b junak li templo riquin chacalte re tincuank cui. 8 Li Dios quixye re laj Natn: Taye re laj David laj canjel chicuu, Jocain xye acue li Kacua li nimajcual Dios: Lain quinsicoc acuu nak yocat chak chi iloc carner sa calebal, ut catinxakab chok xreyeb lin tenamit Israel. 9 Lain xintenkan acue sa chixjunil li naajej xatcuulac cui ut xinkaxtesi sa acuuk chixjunileb li xic nequeiloc acue. Xinque acuanquil jo lix cuanquileb li xni nkal ru cui nk li cuanqueb sa ruchichoch. 10 Lain xinque xnaajeb lin tenamit Israel ut xinqueheb chi cuanc aran chi sa sa xcholeb. Ma ani taruk taisi nk reheb. Chi moco eb li inca useb xnaleb texrahobtesiheb jo quexbanu chak junxil. 11 Chalen nak xebinxakab chak laj rakol atin chi taklanc sa xbeneb lin tenamit Israel, nabal li raylal xexcul xbaneb li xic nequeiloc reheb. Anakcuan lain tatinque chi hilanc riquin li raylal ain. Inca chic texchichii k xbaneb li xic nequeiloc ere. Ut tinqueheb acualal acajol. 12 Nak tacuulak xkehil nak tatcamk, tatxic chi hilanc sa xyankeb la xetonil yucua. Lain tinque chok acuekaj jun reheb la cualal. Ut tinxakab sa xnaaj lix cuanquilal. 13 Aan li tayi bank re li templo li tinexlokoni cui li tenamit. Ut lain tinxakabank re sa xnaaj lix cuanquil chi junelic. 14 Lainak lix yucua ut aanak li cualal. Nak tixbanu li inca us, lain tinkusuk re, ut tinque chixtojbal xmac, jo nak naxkus ut naxque chi tzum li ralal junak yucuabej. 15 Abanan inca tincanab ruxtananquil ru jo nak quincanab ruxtananquil ru laj Sal. Quicuisi sa xcuanquil re nak laat chic tat-oc chok rey. 16 Junelic tecuank acualal acajol, ut aaneb li teoc chok rey mokon chi junelic ke cutan. Ut la cuanquil xakxok sa xnaaj chi junelic, chan li Kacua. 17 Li profeta Natn quixye re laj David chixjunil li caru quiyehe re ut li caru quicutbesi c chiru sa visin xban li Kacua. 18 Ut laj David qui-oc sa li muhebal li cuan cui lix Loklaj Cax li Kacua. Quitijoc ut quixye: At Kacua, at

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

541

2 SAMUEL7,8

nimajcual Dios, anihin lain ut aniheb li cualal incajol nak xaque li usilal ain cue? 19 At Kacua Dios, chacuu laat toj maji tzakal li xaye xban nak xaye ajcui nak junelic xakxok xcuanquileb li cualal incajol li tecuank mokon. Ma jun cui nk nabanun re li nacabanu laat, at Kacua, at nimajcual Dios. 20 Ca chic ru naru tinye acue? Laat nacanau chanru lin naleb lain aj canjel chacuu, at Kacua, at inDios. 21 Laat xabanu chixjunil li xni nkal ru naleb ain jo xaye ut jo xacuaj laat. Ut anakcuan laat xaye cue re nak lain tinnau. 22 At nimajcual Dios, kaxal nim la cuanquilal. Ma jun chic nim xcuanquil jo laat. Ma jun chic Dios cuan. Caaj cui laat, jo ac kabiom resil. 23 Ma jun chic tenamit cuan sa ruchichoch jo la tenamit Israel. Caaj cui aan. At Kacua, laat xatcoloc reheb re nak teoc chok atenamit. Xabanu li milagros, li sachba cholej ut li xni nkal ru naleb re xcolbaleb, re nak nanok ruheb la tenamit. Laat cat-isin chak reheb sa xyankeb li jalanil tenamit ut lix dioseb nak cacuisiheb chak Egipto. Cabanu chixjunil aan xban xrabaleb. 24 Laat catsicoc ruheb laj Israel re nak aanakeb la tenamit chi junelic. Ut laat, at Kacua, laatak lix Dioseb. 25 At Kacua Dios, chabanu taxak jo xayechii cue. Taxakab taxak lin cuanquil chi junelic jo ajcui lix cuanquileb li cualal incajol jo xaye. 26 Chinimak taxak xlokal la caba chi junelic ut chixjunileb taxak teyehok re nak laat, li nimajcual Dios, laat lix Dioseb laj Israel. Ut taxakab taxak sa xnaaj lix cuanquileb li cualal incajol chi junelic. 27 At nimajcual Dios, laat li kaDios lao aj Israel. Laat xacutbesi chicuu nak xakxok sa xnaaj lin cuanquil chi junelic. Laat xaye cue nak eb li cualal incajol teoc chok rey chi junelic. Jocan nak lain aj canjel chacuu, yoquin chixtzamanquil chacuu li usilal ain. 28 At Kacua, laat li nimajcual Dios. Ut la cuatin tzakal yal. Laat xatyechiin li usilal ain cue lain laj canjel chacuu. 29 Lain nintzama chacuu nak tacuosobtesiheb li cualal incajol. Junelic xakxok taxak sa xnaaj lix cuanquileb. Osobtesinbilakeb aban chi junelic xban nak xaye nak tacuosobtesiheb, chan laj David. 1 Mokon chic li rey David quipletic cuichic riquineb laj filisteos ut quinumta sa xbeneb. Jocan nak quesach xcuanquileb laj filisteos sa li naajej Meteg-ama. 2 Chirix chic aan laj David quinumta sa xbeneb laj Moab. Quixtusubeb chi yocyo sa choch ut quixbiseb riquin cam. Li cacab tusul quixcamsiheb ut li cuanqueb sa li rox tusul inca quixcamsiheb. Eb li inca quecamsi c quecana rubel xcuanquil laj David ut quextoj rix lix naajeb. 3 Laj Hadad-ezer, li ralal laj Rehob, aan lix reyeb laj Soba. Nak yo raj chi xic laj Hedad-ezer chirechaninquil cuichic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL8

542

li naajej chire li nima Eufrates, laj David quinumta sa xbeneb. 4 Laj David quixchapeb jun mil riquin cuukub ciento lix soldadeb li nequexic chirix cacuay. Ut quixchapeb ajcui junmay mil chi cui nk li nequexic chi rokeb. Quixtok li rokeb chixjunileb lix cacuayeb. Abanan inca quixtok rokeb li cacuay li jo quial li tecanjelak re xquelonquil li jun ciento chi carruaje. 5 Eb laj Siria li cuanqueb Damasco quechal chixtenkanquil laj Hadad-ezer li rey re Soba. Abanan laj David quinumta sa xbeneb laj Siria ut quixcamsiheb cuib xcacal mil (22,000) chi cui nk. 6 Chirix aan laj David quixyi b xnaajeb li soldados re tecacalenk sa li tenamit Damasco. Ut eb laj Siria quecana rubel xcuanquil ut quextoj rix lix naajeb. Yalak bar co chi pletic laj David, li Kacua quitenkan re re nak us qui-el. 7 Laj David quixxoc li chi ch oro li nequexcol cui re xcholeb li quetaklan sa xbeneb lix soldados laj Hadad-ezer ut quixcameb Jerusaln. 8 Ut sa li cuib chi tenamit Beta ut Berotai, li quecuan rubel xcuanquil li rey Hadad-ezer, li rey David quixxoc nabal li chi ch bronce. 9 Ut laj Toi, lix reyeb li cuanqueb sa li tenamit Hamat, quirabi resil nak laj David quinumta sa xbeneb chixjunileb lix soldados laj Hadad-ezer. 10 Jocan nak laj Toi quixtakla laj Joram li ralal re nak tixque xsahil xchol laj David ut taatinak riquin sa xyalal. Laj Toi quipletic nabal sut riquin laj Hadad ezer. Jocan nak quisaho xchol nak laj David quinumta sa xbeneb. Ut quixtakla lix matan laj David yi banbil riquin oro, plata ut bronce. 11 Li rey David quixkaxtesiheb li matan aan chiru li Kacua, rochben li oro ut li plata li quirechani 12 nak quipletic riquineb laj Siria, eb laj Moab, eb laj Amn, eb laj filisteos, eb laj Amalec, jo ajcui nak quipletic riquin laj Hadad-ezer li ralal laj Rehob, li quicuan chok rey aran Soba. 13 Kaxal cuichic nano ru laj David yalak bar nak quisuki chixcamsinquileb laj Siria xban nak quixcamsiheb ajcui cuakxaklaju mil (18,000) chi cui nk aj Edom sa li ru taka cuan cui li atzam. 14 Li rey David quixyi b lix naajeb lix soldados sa chixjunil li naajej Edom. Ut eb li cuanqueb aran quecana rubel xcuanquil laj David. Li Kacua quitenkan re laj David chi numtac sa xbeneb chixjunileb li quicuulac cui chi pletic. 15 Laj David quicuan chok xreyeb laj Israel ut junelic quitaklan sa xyalal ut sa ti quilal sa xbeneb chixjunileb lix tenamit. 16 Li nataklan sa xbeneb li soldado, aan laj Joab, xyum lix Sarvia. Ut laj Josafat, ralal laj Ahilud, aan li quitzi ban re li caru quiculman. 17 Laj Sadoc, ralal laj Ahitob, ut laj Ahimelec, ralal laj Abiatar, aan eb laj tij. Ut laj Seraas, aan laj tzi b. 18 Laj Benaa, li ralal laj Joiada, aan li quitaklan sa xbeneb laj cereteo ut eb laj peleteos. Eb li ralal laj David, aaneb li ni nkeb xcuanquil sa xyankeb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

10

jun li cutan li rey David quixye: Ma toj yoyo junak ralal xcajol laj Sal re tinbanu usilal re sa xcaba laj Jonatn? chan. 2 Quicuan jun xmos laj Sal aj Ziba xcaba. Quiboke riquin laj David. Li rey David quixye re: Ma laat laj Ziba? Ut li cui nk quixye: At rey, lain laj Ziba, chan. 3 Li rey David quixye re: Ma toj yoyo junak ralal xcajol laj Sal? Lain nacuaj tinbanu usilal re jo xinye re li Dios tinbanu, chan. Laj Ziba quixye re: Toj yoyo jun li ralal laj Jonatn. Aan inca nabec, chan. 4 Li rey David quixye: Bar cuan li cui nk aan? Laj Ziba quixye re: Cuan aran Lodebar sa li rochoch laj Maquir li ralal laj Amiel, chan. 5 Ut laj David quixtakla xcambal chak laj Mefi-boset sa rochoch laj Maquir, li ralal laj Amiel li cuan aran Lodebar. 6 Laj Mefi-boset, li ralal laj Jonatn quicuulac riquin laj David. Laj Mefi-boset, aan li ri laj Sal. Quixcuikib rib chiru laj David re xquebal xlokal. Laj David quixye re: At Mefi-boset, chan. Ut aan quixye re: Lain aj canjel chacuu, chan. 7 Laj David quixye re: Matxucuac xban nak lain tinbanu usilal acue sa xcaba laj Jonatn la yucua. Tinkaxtesi acue chixjunil li choch li quicuan re laj Sal la yucuachin. Ut laat junelic tatcuaak cuochben sa lin mex, chan. 8 Ut laj Mefiboset quixcuikib cuichic rib ut quixye re: Anihin ta bi lain nak tacuil xtokobal cuu? Lain chanchanin jun li tzi camc re, chan. 9 Ut laj David quixbok laj Siba lix mos laj Sal ut quixye re: Chixjunil li quicuan re laj Sal la patrn ut reheb li ralal xcajol lain xinque re laj Mefi-boset, li ri. 10 Laat ut eb la cualal, jo eb ajcui li nequecanjelac chacuu texcanjela ru lix choch laj Sal ut teque li ru li racui mk reheb li ralal xcajol. Abanan laj Mefi-boset, li ri laj Sal, tacuaak sa lin mex cuochben. Laj Siba cuanqueb olaju li ralal ut junmay lix mos. 11 Quichakoc laj Siba ut quixye: At rey, lain tinbanu chixjunil li xaye. Lain aj canjel chacuu, chan. Ut laj Mefi-boset junelic quicuaac sa lix mex li rey jo jun reheb li ralal laj David. 12 Laj Mefi-boset cuan jun li ralal toj cachin, aj Micaa xcaba. Chixjunileb li ralal xcajol laj Siba quecuan chok xmos laj Mefi-boset. 13 Laj Mefi-boset inca nequebec chixcabichaleb li rok. Aan quicuan Jerusaln ut junelic quicuaac sa lix mex li rey David. 1 Mokon chic quicam laj Nahas, lix reyeb li ralal xcajol laj Amn. Ut a chic laj Hann li ralal qui-oc chok xreyeb. 2 Li rey David quixye: Lain tincuank sa usilal riquin laj Hann jo nak

543
1Sa

2 SAMUEL9,10

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL10

544

quicuan sa usilal cuiquin laj Nahas lix yucua, chan. Jocan nak quixtaklaheb lix takl riquin laj Hann re texye re nak ra sa xchol xban nak quicam laj Nahas, lix yucua. Nak quecuulac lix takl laj David sa xnaajeb li ralal xcajol laj Amn, 3 eb li nequetaklan sa xyankeb li ralal xcajol laj Amn quexye re laj Hann: Ma nacapab laat nak li rey David xtaklaheb chak lix takl arin caaj cui re xquebal xlokal la yucua ut re xcojobanquil achol? Ma inca ta bi xtaklaheb chak arin yal re xquebal retal li katenamit re tixsach ru? chanqueb. 4 Jocan nak laj Hann quixchapeb li cui nk ut quixtakla xjobal yijach lix macheb ut quexset li rakeb toj chiru li raeb. Quixchakrabiheb ut quixtaklaheb cuichic sa xnaajeb. 5 Nak laj David quirabi resil li caru quexcul lix takl, quixtakla xculbaleb xban nak cajo nak yo xxutaneb. Quixtakla xyebal reheb nak tecanak Jeric toj tachamok cuichic lix macheb. 6 Eb li ralal xcajol laj Amn quexque retal nak xic chic teilek xban laj David. Jocan nak quextoj junmay mil chi soldados re Siria li quecuan sa li cuib chi tenamit Bet-rehob ut Soba. Quextoj ajcui lix reyeb laj Maaca rochben jun mil chi soldados. Jocan ajcui cablaju mil chi soldados re Is-tob. 7 Laj David quirabi resil ut quixtakla laj Joab rochbeneb chixjunileb li soldados li cauheb rib chi pletic. 8 Eb li ralal xcajol laj Amn quecoeb chi pletic ut quexxakab ribeb sa li oquebal re li tenamit. Ut eb li soldados aj Siria li quecuan sa eb li tenamit Soba ut Rehob rochbeneb lix soldados laj Maaca ut eb li re Is-tob cuanqueb sa calebal. 9 Laj Joab quiril nak techalk chiru ut chirix chi pletic. Jocan nak quixsic ruheb lix soldados li kaxal cauheb rib chi pletic sa xyankeb laj Israel ut quixqueheb chi ubej re tepletik riquineb li soldados aj Siria. 10 Ut quixcanabeb li jun chutal chi soldados rubel xtakl laj Abisai li ri tzin re tepletik riquineb li ralal xcajol laj Amn. 11 Quixye re laj Abisai: Cui tacuil nak eb li soldadeb laj Siria yokeb chi numtac sa inben, laat tattenkank cue. Ut cui eb li ralal xcajol laj Amn yokeb chi numtac sa aben, lain tintenkank acue. 12 Cauhak taxak achol. Chikacacuubresi kachol chi pletic. Chikacolak rix li katenamit lao aj Israel, lix tenamit li Dios. Ut li Kacua taxak tixbanu li caru naraj aan, chan. 13 Laj Joab ut eb li soldados li cuanqueb rochben quenachoc riquineb li soldados aj Siria re tepletik riquineb. Abanan eb laj Siria queelelic chiruheb. 14 Ut eb li ralal xcajol laj Amn queril nak queelelic eb li soldados laj Siria. Jocan nak queelelic ajcui eb aan chiruheb laj Abisai. Queoc sa lix tenamit re texcol ribeb. Ut laj Joab quixcanab pletic riquineb ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

545

2 SAMUEL10,11

quisuki cuichic Jerusaln. 15 Eb li soldados re Siria quexque retal nak eb laj Israel quenumta sa xbeneb. Jocan nak quexchutub cuichic ribeb chixjunileb. 16 Li rey Hadad-ezer quixbokeb li soldados aj Siria li cuanqueb jun pacal li nima Eufrates. Quecoeb sa li naajej Helam. Laj Sobac, li nataklan sa xbeneb lix soldados laj Hadad-ezer, aan li yo chi camoc xbeheb. 17 Nak li rey David quirabi resil, quixchutub chixjunileb li soldadeb laj Israel. Quecoeb jun pacal li nima Jordn toj sa li naajej Helam. Ut eb li soldados re Siria quextzolob ribeb re tepletik riquineb lix soldados laj David. 18 Abanan eb laj Siria queelelic cuichic chiruheb laj Israel. Ut laj David ut eb lix soldados quexcamsiheb cuukub ciento li soldados li nequexic sa li carruajes ut quexcamsiheb ajcui cacal mil chi soldado li nequebec chirix cacuay. Ut quexcamsi laj Sobac li nataklan sa xbeneb li soldadeb laj Siria. Quicam sa li naajej li quepletic cui. 19 Eb li rey li cuanqueb rubel xcuanquil laj Hadad-ezer queril nak eb laj Israel quenumta sa xbeneb. Jocan nak quexque ribeb rubel xcuanquileb laj Israel. Ut quexcam cuichic ribeb sa usilal riquineb. Ut eb laj Siria inca chic queraj xtenkanquileb li ralal xcajol laj Amn xban nak quexucuac.

11

li chihab jun chic sa li sakehil nak eb li rey nequexic chi pletic, laj David quixtaklaheb chi pletic laj Joab rochbeneb li nequetaklan sa xbeneb li soldados joqueb ajcui chixjunileb li soldados aj Israel. Quexsach ruheb li ralal xcajol laj Amn. Ut quexsut rix li tenamit Rab. Abanan laj David quicana aran Jerusaln. 2 Sa jun li ecuu nak quicuacli chak laj David sa lix chat, co sa xben li rochoch. Nak yo chi bec aran, quiril jun li ixk yo chi ati nc. Cajo xchinausal li ixk aan. 3 Laj David quixtakla xpatzbal ani li ixk aan. Quexye re: Aan lix Betsab, lix rabin laj Eliam ut rixakil laj Uras laj heteo. 4 Laj David quixtakla xbokbal li ixk aan. Nak quicuulac lix Betsab, laj David quicuan riquin. Ut lix Betsab quisuki sa rochoch. (Toje quirake chixsantobresinquil rib li ixk aan riquin lix yajel re li po, jo caynakeb xbanunquil.) 5 Lix Betsab quicana chi yaj aj ixk ut quixtakla resil riquin laj David. 6 Laj David quixtakla xyebal re laj Joab: Takla chak cuiquin laj Uras laj heteo, chan. Ut laj Joab quixtakla laj Uras riquin laj David. 7 Nak laj Uras quicuulac, laj David quixye re: Ma sa sa xchol laj Joab? Ma saheb sa xchol li soldados? Chanru yo li plet? Ma us yo chi elc? chan. 8 Chirix aan laj David quixye re: Tatxic sa la cuochoch

1Sa

Laj David quimacob riquin lix Betsab

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL11

546

ut tathilank cachinak, chan. Nak ac xco laj Uras, laj David quixtakla li tzacaemk sa li rochoch xcomon li naxtzaca li rey. 9 Abanan laj Uras inca co sa rochoch. Quicana ban chi cuarc sa li oquebal re li rochoch li rey bar nequecuar cui li soldados li nequecacalen re li rey. 10 Nak laj David quirabi resil nak laj Uras inca co sa rochoch, quixye re: Laat toje xatsuki chak sa li plet. Caut nak inca xatcoat sa la cuochoch? chan. 11 Laj Uras quixye re: Eb li soldados aj Israel ut eb laj Jud najt cuanqueb chak sa li plet. Li Loklaj Cax cuan rochbeneb. Laj Joab li nataklan sa inben jo eb ajcui li nequetaklan sa xbeneb li soldados yoqueb chi cuarc yal sa muhebal yi banbil riquin ruk che. Caut nak tinxic lain sa cuochoch chi cuaac ut chi cuanc riquin li cuixakil? Sa acaba laat, at rey, lain ninye nak inca tinbanu aan, chan. 12 Ut laj David quixye re: Canakat arin anakcuan. Cuulaj tatintakla cuichic riquineb li soldados, chan. Jocan nak laj Uras quicana Jerusaln sa li cutan aan ut li cutan jun chic. 13 Laj David quixbok laj Uras chi cuaac riquin ut quixcaltesi. Abanan laj Uras inca co chi cuarc sa li rochoch. Quicana ban chi cuarc sa li naajej li nequecuar cui li soldados li nequecacalen re li rochoch li rey. 14 Cuulajak chic laj David quixtzi ba jun li hu re tixtakla re laj Joab. Ut laj Uras, aan li quicamoc re li hu. 15 Sa li hu quixye re laj Joab: Taque laj Uras chi ubej nak yok chi cau li pletic ut tacanab xjunes re nak tacamsi k sa li plet, chan. 16 Jocan nak laj Joab nak quexsut rix li tenamit quixque chi ubej laj Uras bar cuanqueb cui li soldados li cauheb rib chi pletic. 17 Sa ajcui li honal aan queel chak li soldados li cuanqueb sa li tenamit chi pletic riquineb. Cuanqueb li nequetaklan sa xbeneb lix soldados laj David li quecamsi c. Ut sa xyankeb aan quicam laj Uras laj heteo. 18 Laj Joab quixtakla resil re laj David chanru yo li plet. 19 Quixtakla lix takl ut quixye re: Nak acak xatrake chixyebal re li rey chirix li plet, 20 mare li rey tajoskok ut tixye acue, Caut nak xexnachoc sa li tenamit chi pletic? Ma inca ta bi nequenau nak naru texcut chak lix tzimaj sa xben li tzac? 21 Ma inca jultic ere chanru nak quicamsi c laj Abimelec li ralal laj Jerobaal? Ma inca jultic ere chanru nak li ixk quixcut jun tokol li pec re li molino sa xben laj Abimelec ut quixcamsi aran Tebes? Caut nak xexnachoc riquin li tzac? mare chaak. Ut laat taye re, Quicamsi c ajcui laj Uras laj heteo, laj canjel chacuu, chakat re, chan laj Joab. 22 Co li takl ut quixseraki re laj David chixjunil li quiyehe re xban laj Joab. 23 Quixye re: Kaxal cauheb rib chiku lao li xic nequeiloc ke. Queel chak li tenamit chi pletic kiquin toj sa li calebal. Abanan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

547

2 SAMUEL11,12

12

quekalina toj sa li oquebal. 24 Ut quexcut chak eb lix tzimaj toj sa xben li tzac. Cuanqueb li nequecanjelac chacuu li quecamsi c. Ut quicamsi c ajcui laj Uras, laj heteo, laj canjel chacuu, chan. 25 Laj David quixye re li takl: Ye re laj Joab chi jocain, Matcoxlac chirix ain xban nak jocain naculman sa li plet. Cacuubresi achol. Tatpletik cuichic riquin chi cau toj retal terechani li tenamit, chan. 26 Nak lix Betsab quirabi resil nak quicamsi c lix belom sa li plet, quiraho sa xchol ut quiyabac chirix. 27 Nak quinume lix rahil xchol, laj David quixtakla xcambal lix Betsab sa rochoch. Ut lix Betsab quicana chok rixakil laj David. Quiyola jun lix culaal china telom. Abanan inca quicuulac chiru li Kacua li caru quixbanu laj David. 1 Li Kacua quixtakla li profeta Natn riquin laj David. Nak quicuulac riquin, laj Natn quixye re: Quecuan cuib li cui nk sa jun li tenamit. Jun li cui nk biom ut li jun chic neba. 2 Li biom nabal lix carner ut nabal ajcui lix cuacax cuan. 3 Ut li neba jun ajcui lix china carner quixlok. Quixcholani chi us lix china carner ut quixquiresi sa li rochoch rochbeneb lix cocal. Rochben nak nacuaac ut sa xsec na-ucac ut riquin nacuar. Li china carner chanchan lix rabin nak cuan chiru. 4 Sa jun li cutan quicuulac jun rula li cui nk biom. Li cui nk aan inca quiraj xcamsinquil junak reheb lix quetomk re tixyi b xtibel xcua li rula. Jocan nak co ut quixchap lix carner li neba ut quixcamsi re tixyi b xtzacaemk li rula, chan laj Natn. 5 Nak quirabi li caru quixye laj Natn, cajo nak quijosko laj David xban li caru quixbanu li biom. Quixye: Sa xcaba li yoyoquil Dios, lain ninye nak xculub camc li cui nk aan. 6 Tento nak tixtoj cahib sut xquial xtzak li carner li quixcamsi. Kaxal yibru li quixbanu xban nak inca quiril xtokobal ru li cui nk neba, chan laj David. 7 Ut laj Natn quixye re: At David, laat li cui nk aan. Jocain xye acue li Kacua, lix Dioseb laj Israel, Lain xatinxakab chok xreyeb laj Israel ut xatincol chiru laj Sal. 8 Xinque acuanquil jo nak quinque xcuanquil aan. Ut xinkaxtesiheb acue chixjunileb li ixk li quecuan riquin laj Sal. Ut xinque acuanquil sa xbeneb li ralal xcajol laj Israel ut sa xbeneb ajcui li ralal xcajol laj Jud. Toj raj xinque xtzakob acue cui ta xaye cue nak inca tzakal li xinque acue. 9 Caut nak xatzektana li chakrab li xinque acue? Caut nak xabanu li mausilal ain? Xatakla laj Uras laj heteo chi camsi c. Caut nak xaque chi camsi c xbaneb laj Amn ut xacam chok acue li rixakil? 10 Chalen anakcuan junelic cuank li camsi nc sa xyankeb la cualal acajol xban nak xinatzektana

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL12

548

ut xamak li rixakil laj Uras. 11 Lain li Kacua ninye acue nak tintakla li raylal sa aben. Ut eb la cuechalal, aaneb chic li texbanu li raylal acue. Yokat chirilbal nak lain tinmakeb la cuixakil chacuu ut tinqueheb re jalan cui nk re tecuank riquin. Ain tauxmank chiruheb chixjunileb laj Israel. 12 Laat xabanu la mac chi mukmu. Abanan lain inca tinbanu ain chi mukmu. Chiruheb ban chixjunileb laj Israel tinbanu ain, chan li Kacua acue, chan laj Natn. 13 Ut laj David quixye: Yal nak lain xinmacob chiru li Kacua, chan. Laj Natn quixye re: Li Kacua quixcuy la mac. Inca tatcamk laat. 14 Abanan xban li mac xabanu, xaque li Dios chi hobec xbaneb li xic nequeiloc re. Jocan nak la cualal li toje xyola tacamk, chan. 15 Laj Natn co sa rochoch nak quirake chixyebal li atin ain. Ut li Dios quixtakla jun nimla yajel sa xben lix culaal laj David, li quicuan riquin li rixakil laj Uras. 16 Ut laj David quixtzama chiru li Dios nak taquirak li china al. Quixbanu x-ayun. Ut naxnumsi li kojyi n chi yocyo sa li choch. 17 Ut eb li nequecanjelac chiru sa li rochoch li rey David quecuulac riquin ut quexye re nak tacuacli k. Abanan laj David inca quicuacli, chi moco quicuaac rochbeneb. 18 Nak quinume cuukub cutan quicam li culaal. Cajo nak queoc xcauxeb li nequecanjelac chiru laj David. Quexye: Nak toj maji nacam li culaal, xoatinac riquin laj David. Abanan inca quirabi li caru kaye. Chanru nak takaye re nak xcam li ralal? Mare caru tixbanu xban xrahil xchol, chanqueb. 19 Laj David quixque retal nak sa has yoqueb chi atinac chi ribileb rib. Jocan nak quixnau nak ac xcam li culaal. Quixye reheb: Ma xcam li culaal? chan. Ut eb aan quexye re: Xcam, chanqueb. 20 Laj David quicuacli. Qui-atin ut quixque li sununquil ban ut quixjal li rak. Co sa li rochoch li Dios ut quixlokoni. Chirix aan, quisuki sa rochoch. Quixtzama xtzacaemk ut quicuaac. 21 Ut eb li nequecanjelac chiru li rey David quexye re: Inca nakatau ru caru yocat. Nak toj maji nacam la cualal, yocat chi ayunic ut yocat chi yabac. Anakcuan, nak ac xcam, xatcuacli ut xatcuaac, chanqueb. 22 Laj David quixye reheb: Yal nak xin-ayunic ut xinyabac nak toj maji nacam. Xincoxla nak mare li Kacua taril xtokobal cuu ut tixquirtesi li cualal. 23 Anakcuan maca chic aj e nak tin-ayunik xban nak ac xcam li cualal. Lain moco naru ta chic tincuaclesi cuichic chi yoyo. Aan inca chic naru tachalk cuiquin. Abanan sa jun cutan lain toxintau li cualal, chan laj David. 24 Laj David quixcojob xchol lix Betsab li rixakil ut quicuan cuichic riquin. Quicuan jun chic lix culaal. Aj Salomn quexque

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

549

2 SAMUEL12,13

chok xcaba. Ut li Kacua quixra laj Salomn. 25 Li Kacua quixye re li profeta Natn nak tixque aj Jedidas chok xcaba xban nak li cabaej aan naraj naxye Raro xban li Kacua. 26 Laj Joab yo chak chi pletic riquineb li ralal xcajol laj Amn re tarechani li tenamit Rab, li nacuan cui li rey. 27 Quixtaklaheb lix takl riquin laj David ut quixye re: Yoquin chi pletic riquineb li cuanqueb sa li tenamit Rab ut xcuechani li naajej li nequexcam cui lix haeb, chan. 28 Tachutubeb li jun chol chic la soldados ut tatpletik laat. Lain inca nacuaj nak tincuechani li tenamit ut texque sa incaba. 29 Jocan nak laj David quixchutubeb lix soldados ut quecoeb Rab. Quepletic riquineb ut querechani li tenamit. 30 Laj David quirisi li corona sa xjolom lix reyeb ut quiquehe sa xjolom li rey David. Li corona aan yi banbil riquin oro ut quebil chok xsahob ru li tertoquil pec. Oxib arroba na ralal li corona. Nabal chic li caak re ru li quirechani laj David sa li tenamit aan. 31 Li jo quial chic li tenamit li quecana quirisiheb aran ut quixqueheb chi jachoc che ut chi picoc choch, ut chi yococ che riquin mal. Quixqueheb ajcui chixyi banquil li xan ut chixcatbaleb sa li horno. Jocan ajcui quixbanu riquineb chixjunileb li tenamit li cuanqueb cui eb li ralal xcajol laj Amn. Chirix aan, laj David rochbeneb chixjunileb lix soldados quesuki Jerusaln.

13

Absaln, li ralal laj David, quicuan jun li ranab, xTamar xcaba. Cajo xchinausal li xkaal aan. Laj Amnn, aan jun chic li ralal laj David. Laj Amnn co xchol chirix lix Tamar. 2 Cajo nak quixra ru lix Tamar toj retal quiyajer xban xcoxlanquil ut inca naru taril ru. Xban nak lix Tamar maji cuanjenak riquin cui nk, laj Amnn quixcoxla nak maca taruk tixbanu re. 3 Cuan jun li rami g laj Amnn. Li rami g, aan laj Jonadab, li ralal laj Simea. Ut laj Simea, aan li ras laj David. Laj Jonadab seb xchol chixbanunquil li inca us. 4 Laj Jonadab quixye re laj Amnn: Laat ralalat li rey David. Ye cue caut nak rajlal cutan yocat chi bakoc, chan. Ut laj Amnn quixye re: Lain xco inchol chirix lix Tamar, li ranab laj Absaln li cuas, chan. 5 Laj Jonadab quixye re: Yoclan sa acuarib ut banu acuib jo nak yajat. Nak tachalk la yucua chacuilbal, taye re, Banu usilal, takla lix Tamar li cui tzin chixquebal lin tzacaemk. Lain nacuaj nak tachalk arin re tixyi b intzacaemk chicuu ut tixque cue re tintzaca, chaakat re, chan laj Jonadab. 6 Jocan nak laj Amnn quiyocla ut quixbanu

1Laj

Laj Amnn ut lix Tamar

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL13

550

rib jo nak yaj. Li rey David co chirilbal ut laj Amnn quixye re: Nintzama chacuu nak tatakla lix Tamar arin re nak tixyi b chicuu cuibak incaxlan cua ut tixque cue re tintzaca, chan. 7 Ut laj David quixye re lix Tamar: Tatxic sa rochoch laj Amnn la cuas ut tayi b lix tzacaemk, chan. 8 Jocan nak lix Tamar co sa rochoch laj Amnn ut quiril nak cuan sa xcuarib. Quixcam li caj ut quixyi b li caxlan cua chiru laj Amnn ut quixque chi chakac. 9 Quixcam li xartin ut quixque li caxlan cua re. Abanan laj Amnn inca quixcua. Quixye re: Taye reheb chixjunileb nak teelk arin, chan. Ut chixjunileb queel aran. 10 Ut laj Amnn quixye re lix Tamar: Cam chak li tzacaemk arin sa incuarib ut taque cue re tincua. Ut lix Tamar quixchap li caxlan cua ut co cuan cui lix cuarib laj Amnn li ras. 11 Lix Tamar quixque li tzacaemk re, abanan laj Amnn quixchap lix Tamar ut quixye re: At cuanab, yoclan cuiquin, chan. 12 Lix Tamar quixye re: At cuas, inca. Minapuersi chixbanunquil li inca us ain. Lao aj Israel inca nakabanu chi jocan. 13 Cui tinbanu li mac ain, chanru tincanak lain? Xutanal tinelk lain. Ut laat tatcanak jo jun cui nk inca us xnaleb arin Israel. Nintzama chacuu nak tat-atinak riquin li rey. Aan tinixkaxtesi chok acuixakil, chan. 14 Abanan laj Amnn inca qui-abin chiru. Aan kaxal cau rib chiru lix Tamar. Quixchap chi puers ut quicuan riquin. 15 Laj Amnn xben cua quixra lix Tamar. Abanan nak ac xchap lix Tamar chi puers, kaxal cuichic xic quiril. Quixye re: Cuaclin ut elen arin, chan. 16 Ut lix Tamar quixye re: Inca. Cui tinacualina anakcuan, aan kaxal cuichic yibru chiru li xabanu cue, chan. Abanan laj Amnn inca quirabi li caru quixye. 17 Quixbok lix mos ut quixye re: Isi li ixk arin, ut tzap chi us li puerta, chan. 18 Li mos quirisi chirix cab ut quixtzap chi us li puerta. Lix Tamar cuan jun lix chabil ak chirix xcomon li nequerocsi eb lix rabin li rey, li toj maji cuanjenakeb cui nk riquin. 19 Lix Tamar quixque li cha sa xjolom. Quixpej li rak. Quixtzap li ru riquin li ruk ut yo chi yabac nak co. 20 Nak laj Absaln quiril lix Tamar, quixye re: Ma xatxchap chi puers laj Amnn? Matyabac, at cuanab. Laj Amnn, aan la cuas. Ma ani aj iquin taseraki li caru xbanu acue, chan. Jocan nak lix Tamar quicana sa rochoch laj Absaln ut kaxal ra sa xchol. 21 Nak quirabi li caru quiculman li rey David, cajo nak quijosko. 22 Laj Absaln xic chic quiril laj Amnn xban nak quixchap chi puers lix Tamar, li ranab. Abanan chi ti c maca quixye re. 23 Nak ac xnume chic cuib chihab, yoqueb chixbesbal rix lix carner laj Absaln aran Baal-hazor, nach

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

551

2 SAMUEL13

riquin li tenamit Efran. Laj Absaln quixbok chixjunileb li ralal li rey re nak texic chi cuaac riquin. 24 Co riquin li rey David ut quixye: At rey, yoqueb chixbesbal rixeb lin carner. Nintzama chacuu nak laat, acuochbeneb li nequecanjelac chacuu, texxic cuiquin re tasahok sa echol cuochben, chan. 25 Li rey quixye: At cualal, inca toxic chikajunilo xban nak kaxal nabalo. Kaxal terto taelk chok acue, chan. Usta laj Absaln quixpuersi ru re taxic, abanan li rey inca co. Abanan quixtzama chiru li Dios nak tarosobtesi laj Absaln. 26 Ut laj Absaln quixye re: Cui inca taruk tatxic laat, chixicak laj Amnn li cuas, chan. Ut li rey quixye re: Caut nak tacuaj nak taxic laj Amnn? chan. 27 Laj Absaln quirelaji ru li rey nak taxic laj Amnn toj retal nak li rey quixtaklaheb laj Amnn ut chixjunileb li ralal. 28 Laj Absaln quixye reheb lix mos: Quehomak retal nak tacalak chi us laj Amnn. Nak tinye ere, tecamsi. Mexcoxlac chixcamsinquil xban nak lain yoquin chi taklanc ere. Cacuubresihomak echol chixbanunquil li ninye ere, chan. 29 Eb lix mos quexbanu jo quiyehe reheb xban laj Absaln. Quexcamsi laj Amnn. Ut eb li ralal li rey quetake chirixeb lix mul ut queelelic. 30 Nak toj maji nequecuulac li ralal, quicuulac resil riquin laj David nak quecamsi c chixjunileb li ralal xban laj Absaln. Ma jun chic quicana chi yoyo. 31 Laj David quicuacli ut quixpej li rak ut quixcut rib sa choch xban xrahil xchol. Eb lix mos li cuanqueb rochben quexpej ajcui li rakeb. 32 Abanan, laj Jonadab li ralal li ras laj David quixye re: At rey, inca xcamsiheb chixjunileb. Caaj cui laj Amnn xcamsi. Laj Absaln ac cuan sa xchol nak tixcamsi laj Amnn chalen nak laj Amnn quixchap chi puers lix Tamar li ranab. 33 Mapab li caru quexye acue. Moco xecamsi c ta chixjunileb la cualal. Caaj cui laj Amnn quicamsi c, chan. 34 Nak laj Absaln yo chi elelic, jun li soldado li yo chi cacalenc quixque retal nak nabaleb yoqueb chak chi cubec sa li tzul sa li be li naxic Horonaim. 35 Laj Jonadab quixye re laj David: Aaneb la cualal li yoqueb chi chalc jo xinye acue, chan. 36 Toje ajcui tarakek chi atinac laj Jonadab nak quecuulac li ralal laj David ut japjoqueb re chi yabac. Cajo nak queyabac laj David ut eb li nequecanjelac chiru. 37 Laj Absaln quielelic ut co Gesur riquin li rey Talmai li ralal laj Amiud. Ut laj David rajlal cutan nayabac xban xcamic laj Amnn li ralal. 38 Nak quielelic laj Absaln, co aran Gesur ut aran quicuan oxib chihab. 39 Nak ac xnume xrahil xchol laj David chirix li ralal li quicam, quiraj cuichic rilbal ru laj Absaln.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

14

2 SAMUEL14
1Laj

552

Joab quixnau nak kaxal ra sa xchol li rey David chirix laj Absaln. 2 Quixtakla xcambal jun li ixk cuan aran Tecoa. Li ixk aan cuan xnaleb chixbanunquil caak re ru chi nalebil. Nak li ixk quicuulac riquin, quixye re: Banu acuib jo nak ra sa achol chirix xcamic jun la cuechalal. Que chacuix li ticr li naxcut nak ra sa achol. Maque li sununquil ban. Banu chi jocan re nak tacutunk nak ac junxil na-oc xrahil achol. 3 Tatxic riquin li rey David ut taye re li caru tinye acue, chan. Ut laj Joab quixye re chanru tixye re laj David. 4 Li ixk co riquin li rey David ut quixcuikib rib sa choch re xquebal xlokal, ut quixye: At rey, banu usilal. Chinatenka, chan. 5 Laj David quixye re: Caru tacuaj tinbanu? chan. Li ixk quixye re: Lain jun xmalcaan nebain. Camenak inbelom. 6 At rey, cuanqueb cuib inyum. Abanan xepletic sa calebal. Ut ma ani xejachoc reheb chi pletic. Li jun quixcamsi li jun chic. 7 Anakcuan chixjunileb li cuechalal xejosko sa inben. Teraj nak tinkaxtesi sa rukeb lin yum re texcamsi xban nak aan quicamsin re li ras. Cui texcamsi lin yum, macaak chic inyoon ut macaak chic li ralal xcajol lin belom mokon. Tasachek lix caba sa ruchichoch, chan li ixk. 8 Li rey David quixye re: Ayu sa la cuochoch. Matcoxlac xban nak lain tinque junak chakrab re atenkanquil, chan. 9 Li ixk quixye re: At rey, li mac ain chicanak sa inben lain ut sa xbeneb li ralal xcajol lin yucua. Inca chicanak sa aben laat, at rey, chi moco sa xben la cuanquilal, chan. 10 Li rey quixye re: Cui ani tachichii nk acue, cam chak cuiquin. Lain ninye acue nak aan inca chic tatxchichii, chan. 11 Li ixk quixye cuichic re laj David: At rey, banu usilal, tatzama chiru li Kacua la Dios nak li cuechalal li taraj tixque rekaj xcamic li jun, inca tixcamsi re nak inca tixnimobresi ru li raylal, chan. Li rey David quixye re: Sa xcaba li Kacua Dios, lain ninye acue nak la yum maca tixcul. Ma ani tacheok re, chan. 12 Ut li ixk quixye re: At rey, chinacanab chi atinac junpatak chic acuiquin, chan. Ut li rey David quixye re: Us. A tinan, chan. 13 Li ixk quixye re: At rey, Caut nak xabanu li inca us ain reheb lix tenamit li Dios? Riquin li caru xaye, nacutun nak cuan amac. Caut nak inca nacaque xlesens re tachalk cuichic arin laj Absaln la cualal? 14 Chikajunilo tocamk. Chanchano li ha hoybil sa choch. Inca chic naru xxocbal. Li Kacua Dios ma ani narisi xyuam. Naxsic ban xyalal chanru nak tasuki k cuichic riquin li najt cuan riquin. 15 Lain xinchal chi atinac acuiquin xban nak xinxucuac xban li caru xexye cue li tenamit. Lain xinye nak tinatinak acuiquin xban nak mare tabanu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

553

2 SAMUEL14

li caru tintzama chacuu. 16 At rey, cui laat tacuabi li caru yoquin chixtzamanquil chacuu, laat taruk toacol re nak inca texsach ku sa li naajej ain li xque ke li Kacua. 17 Lain ninnau nak li caru tinasume cui tixcojob inchol. Laat chanchanat lix ngel li Kacua. Nacanau xquebal retal caru li us ut caru li inca us. A taxak li Kacua la Dios chicuank acuiquin, chan li ixk. 18 Li rey David quixye re li ixk: Nacuaj patzoc acue ut nacuaj nak tasume chi tzakal li caru tinpatz acue, chan. Ut li ixk quixye: Us. Patz li caru tacuaj, chan. 19 Li rey David quixye re: Ma macua laj Joab li xtaklan chak acue chi atinac cuiquin? chan. Ut li ixk quixye re: At rey, sa acaba laat tinsume li caru xapatz cue ut tinye li xyalal acue. Laj Joab, li nacanjelac chacuu, aan li xyehoc cue nak tinchalk acuiquin chi atinac. Ut aan ajcui xyehoc cue li caru xinye acue. 20 Laj Joab xbanu chixjunil ain re atenkanquil. Aan naraj nak tayi bak ru li chaajquilal ain. At rey, laat cuan analeb jo jun x-ngel li Dios. Laat nacanau chixjunil li na-uxman sa ruchichoch, chan. 21 Ut li rey David quixye re laj Joab: Ac xinyi b ru li chaajquil. Lain tinbanu li xatzama chicuu. Ayu ut tacam chak laj Absaln, chan. 22 Laj Joab quixcuikib rib sa choch re xquebal xlokal laj David ut quixye: A taxak li Dios chi-osobtesi nk acue, at rey. Anakcuan ninnau nak xsaho achol cuiquin xban nak xabanu li caru xintzama chacuu, chan. 23 Laj Joab quicuacli ut co Gesur. Ut quixcam cuichic chak laj Absaln sa li tenamit Jerusaln. 24 Abanan li rey David quixye re nak laj Absaln ti c taxic sa rochoch. Inca tacamek sa rochoch laj David xban nak inca quiraj rilbal ru. Jocan nak laj Absaln quicuan sa rochoch ut inca quicuulac sa rochoch laj David. 25 Ma jun chic cui nk cuan Israel jo laj Absaln. Tzakal re ru lix tibel. Maca xpaltil. Xban nak cajo xchakal ru, chixjunileb nequexque xlokal. 26 Rajlal, nak ac rakec re li chihab, naxque chi besec lix jolom xban nak kaxal nabal li rismal ut nachichii c xban. Li rismal li nabese numenak ob libras ralal jo nequebisoc cui sa rochoch li rey. 27 Quecuan oxib li ralal laj Absaln ut jun lix rabin kaxal chinaus, xTamar xcaba. 28 Laj Absaln quicuan Jerusaln cuib chihab chi inca quiril ru li rey. 29 Quixtakla xbokbal laj Joab re nak taxic chi atinac riquin li rey sa xcaba laj Absaln. Abanan laj Joab inca quiraj xic riquin laj Absaln. Quixtakla cuichic xbokbal xca sut, abanan laj Joab inca ajcui quiraj xic. 30 Jocan nak laj Absaln quixye reheb lix mos: Quehomak retal. Lix naaj lix cebada laj Joab cuan chixcatk li cue. Texxic ut tecat lix cebada laj Joab, chan. Ut eb lix mos quexbanu jo quiyehe reheb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL14,15
31Ut

554

laj Joab co sa li rochoch laj Absaln ut quixye re: Caut nak xexcat lin cebada eb la mos? chan. 32 Laj Absaln quixye re: Xexcat xban nak xintakla abokbal ut inca xatculun chicuilbal. Xcuaj raj nak tatxic chi atinac riquin li rey sa incaba lain. Xatintakla raj chixyebal re, Caru aj e nak xatakla incambal arin? Us raj chok cue cui ta xincana aran Gesur. Lain tincuaj rilbal ru li rey. Cui cuan inmac chiru, chinixcamsihak, chan laj Absaln. 33 Jocan nak laj Joab co chi atinac riquin li rey David ut quixye re li caru quixye laj Absaln. Li rey quixtakla xbokbal laj Absaln. Co laj Absaln riquin ut quixcuikib rib sa choch. Li rey quixcul ut quirutz ru.

15

chic laj Absaln quicuan jun lix carruaje quelonbil xbaneb lix cacuay. Ut cuanqueb ajcui mero ciento (50) li cui nk li queoquen chirix. 2 Rajlal cutan nacuacli ekela laj Absaln ut naxakli chire be bar cuan cui li oquebal re li tenamit. Nak nequecuulac aran li tenamit re nak tayi bak lix chaajquilaleb xban li rey, laj Absaln naxbokeb riquin ut naxpatz reheb bar xechal chak. Cui eb aan texye re nak xcomoneb laj Israel, 3 laj Absaln naxye reheb: Kaxal us la cuatin ut ti c, abanan ma ani junak taatinak chacuix chiru li rey, chan reheb. 4 Ut quixye ajcui reheb: Us raj cui lain ta jun aj rakol atin. Cui ta lain rey, chixjunileb raj li cuanqueb xchaajquil techalk cuiquin ut lain tinrakok raj atin sa xbeneb sa ti quilal, chan. 5 Nak quecuulac riquin laj Absaln re nak texcuikib rib chiru, laj Absaln naxkaluheb ut narutzeb ru. 6 Laj Absaln quixbanu chi jocan riquineb chixjunileb laj Israel li quecuulac chirilbal li rey. Jocan nak quixkunbesiheb laj Israel. 7 Nak ac xnume cahib chihab, laj Absaln quixye re li rey David: At rey, nintzama chacuu nak taque inlesens chi xic Hebrn re nak tinque lin mayej li quinyechii re li Kacua. 8 Nak toj cuanquin aran Siria sa li tenamit Gesur, lain quinye re li Kacua nak lain tinlokoni ru cui tinixcam cuichic Jerusaln, chan. 9 Ut li rey quixye re: Naru nacatxic chi sa sa achol, chan. Jocan nak laj Absaln co Hebrn. 10 Abanan, sa ajcui li cutan aan laj Absaln quixtakla xyebal reheb chixjunileb li cuanqueb Israel: Nak terabi xyab li trompetas, tejap ere chixyebal Laj Absaln quixakabac chok rey aran Hebrn, chakex. 11 Laj Absaln quixbokeb cuib ciento chi cui nk re Jerusaln. Eb aan quecoeb chi inca nequexnau caru oc re chixbanunquil laj Absaln. 12 Nak laj Absaln yo chi mayejac, quixtakla ajcui xbokbal laj Ahitofel sa li tenamit Gilo.

1Mokon

Laj Absaln naraj xmakbal lix cuanquil laj David

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

555

2 SAMUEL15

Laj Ahitofel, aan xcomoneb li nequequehoc xnaleb li rey David. Chi jocan yoqueb chi tamc li nequetaken re laj Absaln ut yoqueb chi cacuuc xcholeb riquin li yoqueb chixbanunquil. 13 Jun li takl quichal riquin laj David ut quixye re: Chixjunileb laj Israel quexque xchol chi oquenc chirix laj Absaln. 14 Ut laj David quixye reheb chixjunileb li nequecanjelac chiru aran Jerusaln: Choelelik chiru laj Absaln. Sebahomak erib. Cui inca takaseba kib, inca taruk takacol kib chiru laj Absaln. Mare anchal techalk ut tenumtak sa kaben ut texcamsiheb chixjunileb li cuanqueb sa li tenamit, chan. 15 Eb li nequecanjelac chiru quexye re: At rey, lao takabanu chixjunil li caru taye laat, chanqueb. 16 Jocan nak li rey David qui-el aran rochbeneb chixjunileb li cuanqueb sa li rochoch. Quixcanab lajeb li ixk li nequecuan riquin re texcacale li rochoch. 17 Najt ac xebec nak coxexakli k laj David ut chixjunileb li cuanqueb rochben. 18 Chixjunileb li nequetaklan sa xbeneb lix soldados, quexakli chixcatk li rey. Eb laj cereteo ut eb laj peleteo li nequecacalen re li rey sa li plet quenume chiru. Ut quenume ajcui eb li cuakib ciento li soldados li quechal Gat. 19 Li rey David quixye re laj Itai laj Gat: Caut nak xatchal chikix? Us raj nak tatsuki k Jerusaln sa la naaj, ut tatcanak riquin li rey li toj x-oc. Laat jalan la tenamit ut isinbilat sa la tenamit. 20 Toje ajcui xatculun arin. Ma tento ta bi nak tabeni acuib chikix? Lain naru ninxic yalak bar, abanan kaxal us chok acue nak tatsuki k ut tacam chacuix eb la cuech tenamitil. A taxak li Kacua Dios chi-osobtesi nk acue chi junelic, chan laj David. 21 Abanan laj Itai quixye re laj David: At rey, sa xcaba li Kacua, ut sa acaba ajcui laat, lain ninye acue nak tinxic chacuix yalak bar, usta yoyokin malaj ut tincamsi k, chan. 22 Jocan nak laj David quixye re: Us. Maca naxye. Tatxic chicuix, chan. Ut laj Itai laj geteo quinume chiru laj David rochbeneb li rech tenamitil ut eb li ralal xcajoleb. 23 Chixjunileb li tenamit li yoqueb chi iloc re queyabac chi cau nak co li rey David rochbeneb li cristian li yoqueb chi ochbeni nc re. Chixjunileb quenume junpacal li ha Cedrn, ut li rey quinume ajcui. Eb li tenamit quecoeb chi ubej nak yoqueb chi xic sa li chaki choch. 24 Laj Sadoc laj tij cuan rochben, joqueb ajcui laj levita li yoqueb chi pakonc re lix Loklaj Cax li Kacua. Quexque sa choch li Loklaj Cax cuan cui laj Abiatar laj tij toj retal queel chixjunileb li cristian sa li tenamit. 25 Li rey quixye re laj Sadoc: Cam cuichic li Loklaj Cax sa li tenamit. Cui li Kacua Dios sahak xchol cuiquin, aan taquehok cuichic cue chi suki c re nak taruk tincuil cuichic li Loklaj Cax sa lix naaj. 26 Abanan cui inca

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL15,16

556

16

sa sa xchol cuiquin, chixbanuhak cuiquin jo naraj aan, chan. 27 Ut li rey David quixye ajcui re laj Sadoc laj tij: Ma macua ta bi laat aj ke? Sukin anakcuan sa li tenamit chi maca acaux ut tacameb chacuix laj Ahimaas la cualal jo ajcui laj Jonatn li ralal laj Abiatar. 28 Lain tincanak sa li naajej bar nequenume cui junpacal li nima sa li chaki choch toj tatakla junak esilal cuiquin, chan laj David. 29 Jocan nak laj Sadoc ut laj Abiatar quexcam li Loklaj Cax Jerusaln ut aran queroybeni caru taculmank. 30 Nak laj David yo chi taksi nc sa li tzul Olivos, yo chi yabac. Tzaptzo xjolom ut maca xxab chi rok xban xrahil xchol. Ut chixjunileb li yoqueb chi takenc re quextzap lix jolomeb ut yoqueb ajcui chi yabac. 31 Laj David quiyehe resil re nak laj Ahitofel, aan xcomoneb li nequeoquen chirix laj Absaln. Jocan nak laj David quitijoc ut quixye: At Kacua, tapo taxak ru lix caux laj Ahitofel re nak inca us taelk li naleb li tixque, chan. 32 Nak laj David quicuulac sa xben li tzul li nequexlokoni cui li Dios, quichal laj Husai laj arquita chixculbal. Pejel li rak ut cuan poks sa xjolom. 33 Laj David quixye re: Chaaj chok cue cui tatxic chicuix. 34 Abanan cui tatxic cuichic Jerusaln ut taye re laj Absaln nak tatcanjelak chiru jo nak xatcanjelac chicuu lain, chi jocan naru niquinatenka chixpobal ru li yo chixcubanquil ru laj Ahitofel. 35 Aran cuanqueb laj Sadoc ut laj Abiatar, eb laj tij. Chixjunil li caru tacuabi sa li rochoch li rey, taye reheb. 36 Laj Ahimaas ut laj Jonatn li ralaleb cuanqueb rochbeneb. Naru nacatakla chak resil li caru tacuabi chirixeb aan, chan laj David. 37 Jocan nak laj Husai, li rami g laj David, quicuulac sa li tenamit Jerusaln. Sa li honal aan yo chi oc sa li tenamit laj Absaln. 1 Nak laj David yo chi cubec jun pacal li tzul, quixcul laj Siba lix mos laj Mefi-boset. Laj Siba yo chi chalc chixculbal laj David. Quixcameb chak cuib li bur cuan ri keb. Li bur yoqueb chak chiri kanquil cuib ciento li caxlan cua, jun ciento cut li chaki uvas ut jun ciento li caxlan cua yi banbil riquin chaki higo ut jun bols tzum li vino. 2 Li rey David quixye re: Caut nak yocat chixcambal chak chixjunil ain? chan. Laj Siba quixye re: At rey, laat ut eb la cualal acajol texic chirix li bur. Chixjunileb li cui nk texcua li tzacaemk. Ut li vino, aan re teruc li telubk sa li chaki choch, chan. 3 Li rey quixye re: Bar cuan laj Mefi-boset, li ri laj Sal la patrn? chan. Laj Siba quixye re: Xcana chak Jerusaln xban nak naxcoxla nak eb laj Israel texxakab sa xcuanquil chok rekaj laj Sal lix yucuachin, chan. 4 Li rey David quixye re: Chixjunil li caru cuan re laj Mefi-boset, tacanak chok acue, chan. Laj Siba quixye

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

557

2 SAMUEL16

re laj David: At rey, lain aj canjel chacuu. Junelic taxak sahak achol cuiquin, chan. 5 Li rey David quicuulac Bahurim. Aran cuan jun li cui nk aj Simei xcaba. Aan ralal laj Gera xcomoneb li ralal xcajol laj Sal. Qui-oc chixmajecuanquil laj David. 6 Laj Simei qui-oc chixcutinquil chi pec laj David ut eb laj canjel chiru, usta sutsuqueb xbaneb li soldado li nequecacalen re. 7Laj Simei yo chixmajecuanquil laj David ut quixye re: Elen arin. Laat aj camsinel. Laat jun cui nk inca us analeb. 8 Li Kacua Dios xquehoc acue chixtojbal amac xban nak xacamsiheb nabal li ralal xcajol laj Sal ut laat chic xat-oc sa lix naaj. Li Kacua xatrisi sa la cuanquil ut a chic la cualal laj Absaln xque sa la naaj. Xat-isi c sa la cuanquil xban nak laat aj camsinel, chan. 9 Ut laj Abisai, lix yum lix Sarvia, quixye re laj David: At rey, caut nak yo chamajecuanquil li cui nk ain, li chanchan tzi camc re? Nintzama chacuu nak taque inlesens re tinxic chixsetbal lix cux, chan. 10 Abanan li rey quixye re: Meye cue chi jocan, laex lix yum lix Sarvia. Cui aan yo chinmajecuanquil, naxbanu xban nak li Kacua xyehoc re nak tixbanu chi jocan. Ani ta bi taruk tayehok re caut nak yo chixbanunquil chi jocan? chan. 11 Ut laj David quixye re laj Abisai ut reheb ajcui li nequecanjelac chiru: Cui li tzakal cualal taraj incamsinquil, ma toja ta chic li cui nk ain, li xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn? Canabomak chinmajecuanquil xban nak li Kacua xyehoc re nak tixbanu chi jocan. 12 Mare li Kacua Dios taril li raylal li yoquin chixculbal ut mare taril xtokobal cuu ut tinrosobtesi chok rekaj li raylal li yoquin chixculbal anakcuan, chan. 13 Ut nak laj David yo chi xic sa li be rochbeneb li cui nk, laj Simei yo ajcui chi xic chiru li tzul. Yo chixhobbaleb ut yo chixcutbaleb chi pec ut yo chixcutbal li poks sa xbeneb. 14 Tacuajenakeb li rey ut eb li cuanqueb rochben nak quecuulac sa jun li naajej chire li nima Jordn. Ut aran quecana chi hilanc. 15 Ut laj Absaln ut chixjunileb li cuanqueb rochben, queoc sa li tenamit Jerusaln. Laj Ahitofel cuan rochbeneb. 16 Nak laj Husai, li rami g laj David, quixcul laj Absaln, quixjap re ut quixye: Najt taxak chicuank xyuam li rey! Najt taxak chicuank xyuam li rey! chan. 17Laj Absaln quixye re laj Husai: Ma macua ta bi laat li tzakal rami g laj David? Cui laat li tzakal rami g, caut nak inca xcoat chirix? chan. 18 Laj Husai quixye re laj Absaln: Li jun li sicbil ru xban li Dios, ut xbaneb li tenamit ain ut xbaneb chixjunileb laj Israel, aan li tincanjelak chiru. Lain tincanak acuiquin. 19 Ani chi aj u tincanjelak? Ma macua ta bi chiru li ralal laj David tincanjelak? Chanru nak xincanjelac chiru la yucua, jocan ajcui nak tincanjelak chacuu laat, chan laj Husai. 20 Laj Absaln quixye

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL16,17

558

17

re laj Ahitofel: Que kanaleb. Caru takabanu anakcuan? chan. 21 Laj Ahitofel quixye re: Tatcuank riquineb li ixk li xecuan riquin la yucua, li xecanabac arin chi iloc cab. Cui tabanu chi jocan, chixjunileb texnau nak laat xic chic nacat-ile xban la yucua ut tecacuuk xcholeb, chan. 22 Ut quexque jun lix muhebal laj Absaln sa xben li rochoch laj David. Ut chiruheb chixjunileb laj Absaln co chi cuanc riquineb li ixk li quecuan riquin lix yucua. 23 Sa eb li cutan aan, li naleb li quixque laj Ahitofel quicule xbaneb chixjunileb jo nak aan ratin li Dios. Ut jo nak laj David quixbanu li caru quixye laj Ahitofel, jocan ajcui nak laj Absaln quixbanu li caru quixye. 1 Mokon chic laj Ahitofel quixye re laj Absaln: Anakcuan tinsic ruheb cablaju mil chi soldados ut chiru ajcui li kojyi n ain toxic chixsicbal laj David. 2 Tinpletik riquin nak lubluqueb ut maca xmetzeuheb. Texucuak chiku ut chixjunileb li cui nk teelelik. Caaj cui li rey tincamsi. 3 Tinye reheb chixjunileb li cristian li yoqueb chi oquenc chirix laj David nak tesuki k acuiquin. Eb aan inca tecamsi k. Laat caaj cui li rey tacuaj tacamk. Nak acak xesuki sa li tenamit, inca chic tacuank plet, chan. 4 Laj Absaln quixcul xchol li caru quixye ut quexcul ajcui xcholeb laj Israel li nequecamoc be. 5 Laj Absaln quixye re: Bok chak laj Husai laj arquita, re takabi li caru tixye aan, chan. 6 Nak quicuulac laj Husai, laj Absaln quixseraki re li caru quiyehe re xban laj Ahitofel. Quixye: Ain li naleb li xque laj Ahitofel. Ma us xbanunquil li caru naxye malaj ut inca us? Caru nacaye laat? chan. 7 Laj Husai quixye re: Li naleb li xque laj Ahitofel anakcuan inca us. 8 Laat nacanau nak la yucua ut eb lix soldados cauheb rib chi pletic. Yoqueb xjoskil anakcuan. Chanchaneb li oso li namake li ral chiru. La yucua naxnau pletic chi us. Aan inca tixnumsi li kojyi n sa xyankeb li tenamit. 9 Mare ac xmuk rib sa junak ochoch pec malaj ut sa junak chic naajej. Nak acak xeoc chi pletic laj David riquineb la soldados, eb li tenamit texye nak laj David xerechani li plet. 10 Usta eb la soldados cauheb rib jo xcacuil rib li cakcoj, texucuak xban nak chixjunileb laj Israel nequexnau nak la yucua kaxal cau rib chi pletic. Ut eb li cuanqueb rochben cauheb ajcui rib chi pletic. 11 Lain ninye acue nak kaxal us nak tachutubeb ru chixjunileb laj Israel, li cuanqueb sa li tenamit Dan toj sa li tenamit Beerseba. Eb aan kaxal nabaleb. Chanchaneb li coc ru li samaib chire li palau. Ut laat tatcamok xbeheb nak texxic chi pletic. 12 Lao topletik riquin la yucua a yal bar takatau ut a yal bar cuan. Chi macaeb sa xchol tocuulak. Chi moco aan, chi moco

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

559

2 SAMUEL17

eb lix soldados tecanak chi yoyo. 13 Ut cui naxic chixcolbal rib sa junak tenamit, chixjunileb laj Israel texcam xlaseb ut takaquelo li tenamit toj sa li nima. Ma jun chic li pec tacanak sa xnaaj, chan. 14 Laj Absaln ut chixjunileb li cuanqueb rochben quexye: Kaxal us li naleb li xque laj Husai chiru li xque laj Ahitofel, chanqueb. Quexye nak us xban nak ac cuan sa xchol li Dios nak tapoek ru li naleb li quixque laj Ahitofel ut nak laj Absaln tixcul li raylal. 15 Ut laj Husai quixye reheb laj Sadoc ut laj Abiatar laj tij: Aan ain li naleb li xque laj Ahitofel re laj Absaln ut reheb ajcui li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel. Ut aan ain li naleb li xinque lain, chan. 16 Ut quixye ajcui reheb nak textakla resil chi junpat riquin laj David re nak inca texnumsi li kojyi n sa li chaki choch bar nequenume cui jun pacal li nima. Texic ban jun pacal li nima Jordn sa junpat re nak inca tacamsi k li rey joqueb ajcui li cuanqueb rochben. 17 Laj Jonatn ut laj Ahimaas cuanqueb chire li ha Rogel. Inca naru teoc Jerusaln xban nak naru nequeile. Jocan nak jun li mos ixk naxic chixyebal reheb caru yo chiculmank sa li tenamit. Ut chirix aan, laj Jonatn ut laj Ahimaas nequexic chixyebal re li rey David. 18 Abanan queile xban jun li saj al. Li saj al co chixyebal resil re laj Absaln. Laj Jonatn ut laj Ahimaas quecoeb chi junpat. Quecuulac sa rochoch jun li cui nk cuan Bahurim. Cuan jun li becbil ha sa li nebal ut aran quexmuk ribeb chi sa li becbil ha. 19 Li rixakil li cui nk quixtzap li becbil ha riquin jun li ticr ut quixhel li ru li trigo sa xben. Ut ma ani quinaoc re nak mukmuqueb li cui nk chi sa li becbil ha. 20 Eb li nequecanjelac chiru laj Absaln quecuulac sa li cab aan ut quexpatz re li ixk: Bar cuanqueb laj Ahimaas ut laj Jonatn? chanqueb. Li ixk quixye reheb: Ac xenume arin. Xecoeb sa li nima, chan. Quexsiqui abanan inca quextauheb. Jocan nak quesuki cuichic Jerusaln. 21 Nak ac xecoeb li cui nk, laj Ahimaas ut laj Jonatn queel sa li becbil ha ut quecoeb riquin laj David chixyebal re li caru querabi. Quexye re: Sebahomak erib. Texxic jun pacal li nima xban nak laj Ahitofel ac xye reheb nak chiru ajcui li kojyi n ain techalk chi pletic eriquin, chanqueb. 22 Jocan nak laj David ut chixjunileb li cuanqueb rochben quecoeb jun pacal li nima. Nak quisakeu, ac xexkax li nima Jordn chixjunileb. 23 Laj Ahitofel quixque retal nak inca quexbanu li caru quixye reheb. Jocan nak quixyi b rix lix bur ut quitake chirix ut quisuki sa xtenamit. Quixyi b ru li caru re sa li rochoch. Ut chirix aan quixyatz rib. Jocain nak quicam laj Ahitofel. Quimuke sa li muklebal li quimuke cui lix yucua. 24 Nak laj David ut eb li rochben yoqueb chi cuulac sa li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL17,18

560

tenamit Mahanaim, laj Absaln rochbeneb chixjunileb lix soldados aj Israel yoqueb chi numec sa li nima Jordn. 25 Laj Absaln quixxakab laj Amasa chi taklanc sa xbeneb li soldados chok rekaj laj Joab. Laj Amasa, aan ralal laj Itra, xcomoneb li ralal xcajol laj Ismael. Laj Itra, aan lix belom lix Abigail lix rabin laj Nahas. Lix Abigail, aan li ras lix Sarvia. Ut lix Sarvia, aan lix na laj Joab. 26 Laj Absaln ut eb li cui nk aj Israel li cuanqueb rochben quexyi b lix muhebaleb aran Galaad. 27 Nak quicuulac laj David Mahanaim, laj Sobi, laj Maquir ut laj Barzilai quecuulac riquin. Laj Sobi, aan li ralal laj Nahas. Rab xtenamit, li cuan sa xcuenteb li ralal xcajol laj Amn. Laj Maquir, aan li ralal laj Amiel. Lodebar xtenamit. Ut laj Barzilai, Rogelim xtenamit, li cuan sa xcuent Galaad. 28 Quexcam li caru texsi re laj David ut reheb li cuanqueb rochben. Quexcam eb li cuarib, li choch ucal, ut li cuc. Ut quexcam ajcui li trigo ut li cebada, li caj ut li ru li trigo quilinbil. Ut quexcam ajcui cuib pay ru li quenk reheb. 29 Ut quexcam ajcui xyaal cab, mantec, carner, ut queso re nak tecuaak xban nak quexnau nak laj David ut eb li rochben tacuajenakeb ut tetzocak ut tachakik reheb.

18

David quixchutubeb lix soldados li cuanqueb rochben. Quixxakabeb li tetaklank sa xbeneb li junjunk chutal. Cuanqueb chi mil ut cuanqueb chi ciento. 2 Quixtaklaheb sa oxib chutal. Laj Joab yo chi taklanc sa xben li jun chutal. Laj Abisai, lix yum lix Sarvia, yo chi taklanc sa xben li xca chutal. Laj Abisai, aan li ri tzin laj Joab. Ut laj Itai li chalenak Gat, aan li yo chi taklanc sa xben li rox chutal. Ut li rey David quixye reheb: Tinxic ajcui lain cherix, chan. 3 Abanan eb li cui nk quexye re: Inca tatxic laat. Cui lao toelelik chiruheb inca toeralina. Usta yijach li kasoldados tecamk, eb aan maca nequeraj re. Laat li kaxal lok chiru lajeb mil sa kayank. Kaxal us nak tatcanak arin sa li tenamit ain ut tatakla katenkanquil, chanqueb. 4 Ut li rey David quixye reheb: Lain tinbanu li caru nequecoxla nak us xbanunquil, chan. Ut quixakli jun pacal li oquebal nak quecoeb lix soldados chi chutal chi ciento ut chi mil. 5 Laj David quixye reheb laj Joab, laj Abisai ut laj Itai: Sa incaba lain mebanu raylal re laj Absaln, li saj cui nk, chan. Ut chixjunileb li soldados querabi li caru quixye li rey David chirix laj Absaln. 6 Eb lix soldados laj David quecoeb sa li calebal ut quepletic riquineb laj Israel sa li quiche li cuan sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran. 7 Eb lix soldados

1Laj

Laj David quirechani li plet ut laj Absaln quicamsi c

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

561

2 SAMUEL18

laj David quenumta sa xbeneb ut kaxal ra quexcul lix soldados laj Absaln. Junmay mil chi cui nk quecamsi c sa li cutan aan. 8 Quepletic yalak bar sa li calebal aan, ut kaxal nabal quecam sa li quiche chiru li quecamsi c riquin chi ch. 9 Laj Absaln yo chi xic chirix lix mul nak quixculeb lix soldados laj David. Lix mul quinume rubel jun ton li nimla ji ut li rismal xjolom quixbaqui rib sa xyankeb li ruk li che. Li mul quialinac ut laj Absaln quicanabac chi tuytu sa li ruk li che. 10 Jun lix soldado laj David quiril ut quixye re laj Joab: Lain xcuil laj Absaln tuytu sa ruuj jun ton li ji. 11 Laj Joab quixye re li cui nk: Cui xacuil, caut nak inca xacamsi chi junaj cua? Lain xinque raj acue lajeb chi tumin plata ut jun li xcamal asa, chan. 12 Abanan li cui nk quixye re laj Joab: Usta taque cue jun mil chi tumin plata, abanan maca tinbanu re li ralal li rey. Lao xkabi nak li rey quixye acue ut reheb laj Abisai ut laj Itai nak teril nak maca tixcul li ralal, chan. 13 Cui ta lain xincamsi laj Absaln, lain ajcui raj xinque cuib sa chaajquilal xban nak maca naru xmukbal chiru li rey. Ut laat xatpo raj sa inben, chan. 14 Laj Joab quixye re: Lain inca tinsach intiemp chi atinac acuiquin, chan. Ut quixchap oxib lix lans ut quixcut chire xchol laj Absaln nak toj cuan chi yoyo sa ruuj li che. 15 Chirix aan, lajeb lix soldados laj Joab quenachoc riquin laj Absaln ut quexchoy xcamsinquil. 16 Laj Joab quixtakla xyabasinquil li trompeta re texcanab pletic. Ut chixjunileb lix soldados quexcanab ralinanquileb lix soldados laj Absaln. 17 Quexcam laj Absaln ut quexcut sa jun chamal jul sa li quiche ut quextub jun mama tub li pec sa xben. Ut chixjunileb laj Israel queelelic ut quecoeb sa rochocheb. 18 Nak toj yoyo laj Absaln quixtus li pec chi najt xteram sa li ru taka re li rey, re nak eb li tenamit texque xlokal laj Absaln. Quixye: Ma jun cualal cuan re nak tajulticak incaba, chan. Jocan nak quixque Absaln chok xcaba li tusbil pec aan. Ut chalen anakcuan li tusbil pec aan Absaln nayeman re. 19 Laj Ahimaas, li ralal laj Sadoc, quixye re laj Joab: Nintzama chacuu nak tinacanab chi xic sa anil chixyebal re li rey nak li Kacua quixcol sa rukeb li xic nequeiloc re, chan. 20 Laj Joab quixye re: Macua laat tatxic chixyebal li esilal ain anakcuan xban nak xcam li ralal li rey. Mare sa jun chic cutan naru tatxic, chan. 21 Tojonak laj Joab quixye re jun li soldado Etiopa xtenamit: Laat tatxic ut taye re li rey caru xacuil, chan. Ut li cui nk quixxulub rib chiru laj Joab re xquebal xlokal ut co sa anil. 22 Laj Ahimaas quixye cuichic re laj Joab: Maca nacuaj re caru tincul. Tinxic ajcui lain sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL18,19

562

19

anil chirix li cui nk Etiopa xtenamit, chan. Laj Joab quixye re: Caut nak tento nak tatxic? Li rey inca tixque akajcamunquil, chan. 23 Laj Ahimaas quixye: Lain maca nacuaj re aan. Lain nacuaj xic, chan. Ut laj Joab quixye re: Ayu. A linan, chan. Ut laj Ahimaas co sa junpat sa li ru taka ut coxkax laj Etiopa. 24 Li rey David chunchu sa xyi li cuib chi oquebal re li tenamit. Li soldado li yo chi cacalenc re li tenamit co sa xben li tzac cuan cui li oquebal ut yo chi iloc. Quiril jun li cui nk yo chak chi chalc sa anil xjunes. 25 Li soldado li yo chi cacalenc quixjap re chixyebal re laj David. Laj David quixye: Cui xjunes yo chi chalc, chabil li esilal yo chak chixcambal, chan. Nak yo chi nachoc li cui nk, 26 li soldado li yo chi cacalenc quiril nak yo chi chalc sa anil jun chic. Ut quixye re li na-iloc re li oquebal: Yo chi chalc jun chic sa anil xjunes, chan. Laj David quixye: Chabil esilal yo chak chixcambal, chan. 27 Li soldado, li yo chi cacalenc, quixye: Jo li aan anchal laj Ahimaas li ralal laj Sadoc li yo chak chi alinac, chan. Li rey quixye: Li cui nk aan chabil xnaleb. Yo chak chixcambal chabil esilal, chan. 28 Laj Ahimaas quixque xsahil xchol li rey. Quixcut rib sa choch ut quixye re: Lokoninbil taxak li Kacua la Dios, at rey, xban nak xatxtenka chi numtac sa xbeneb li cui nk xeraj numtac sa aben, chan. 29 Li rey David quixye re: Ma maca xcul laj Absaln li saj cui nk? chan. Ut laj Ahimaas quixye re: At rey, nak laj Joab xinixtakla arin, xcuil nak yoqueb chixmululinquil ribeb. Abanan inca xinnau caru yoqueb, chan. 30 Li rey quixye re: Xaklin arin jun pacal, chan. Ut laj Abimaas quinume jun pacal ut aran quicana chi xakxo. 31 Sa ajcui li honal aan quicuulac li cui nk laj Etiopa ut quixye re li rey: At rey, xincam chak chabil esilal chok acue. Anakcuan li Kacua xcoloc acue sa rukeb li xic nequeiloc acue, chan. 32 Li rey quixye re li cui nk laj Etiopa: Ma maca xcul laj Absaln? chan. Ut li cui nk quixye re: Us raj nak chixjunileb li xic nequeiloc acue li teraj numtac sa aben, texcul jo xcul laj Absaln, chan. 33 Cajo nak quiraho xchol laj David. Co xjunes sa li naajej sa xben li oquebal ut cajo nak quiyabac. Nak yo chi xic, quixye: At Absaln, at cualal! At Absaln, at cualal! Us raj nak lain xincam ut laat toj yoyocat. At Absaln, at cualal! chan. 1 Quexye resil re laj Joab nak li rey David yo chi yabac ut ra sa xchol chirix lix camic laj Absaln. 2 Lix sahileb sa xchol nak nequerechani li plet quisuki chok rahil cholej xban nak ra sa xchol li rey David chirix lix camic li ralal. 3 Nak eb li soldados quecuulac, chi mukmu queoc sa li tenamit jo nequexbanu li yoqueb xxutan nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

563

2 SAMUEL19

nequeelelic chak sa li plet. 4 Li rey David quixtzap li ru ut quiyabac chi cau. Quixye: At Absaln! At cualal! At cualal! chan. 5 Laj Joab co sa rochoch li rey ut quixye re: Anakcuan xacut xxutaneb la soldados li nequecanjelac chacuu. Aaneb xecoloc acue ut xexcol ajcui la cualal acajol ut eb la cuixakil jo eb li ixk li cuanqueb acuiquin. 6 Laat xic nacacuileb li nequerahoc acue ut li inca nequerahoc acue nacaraheb. Chacuu laat maca nequeoc cui li soldados li nequecanjelac chacuu, chi moco li nequetaklan sa xbeneb. Anakcuan ninnau nak cui ta toj yoyo laj Absaln, sa raj sa achol usta ac xocamsi c chikajunilo lao. 7 Ayu chirix cab ut tacojob xcholeb la soldados xban nak cui inca nacabanu aan, sa xcaba li Kacua, lain ninye acue nak ma jun chic reheb la soldados teoquenk chacuix. Chiru ajcui li kojyi n ain tatexcanab ajunes. Ut mare aan li kaxal ra tacul chiruheb li raylal xacul chalen sa asajilal, chan. 8 Jocan nak laj David co ut quichunla cuichic chire li oquebal re li tenamit. Eb li tenamit querabi resil nak cuan aran ut chixjunileb li soldados quexchutub ribeb riquin. Nak yo chi culmanc ain, chixjunileb laj Israel, li queoquen chirix laj Absaln yoqueb chi elelic ut quecoeb sa li rochocheb. 9 Yalak bar sa chixjunil li naajej Israel yoqueb chixcuechinquil ribeb chi ribileb rib. Yoqueb chixyebal: Li rey David coxcol chiruheb li xic nequeiloc ke. Xoxcol chiruheb laj filisteos. Abanan anakcuan xcanab lix tenamit ut x-elelic chiru laj Absaln xban xxiu. 10 Lao xkaxakab laj Absaln chok karey ut anakcuan xcamsi c chak sa li plet. Caut nak inca xextzama chiru li rey David nak tasuki k chak? chanqueb. 11 Li rey David quirabi resil li caru yoqueb chixyebal. Jocan nak quixtakla xyebal reheb laj Sadoc ut laj Abiatar, eb laj tij: Tex-atinak riquineb li nequecamoc be sa xyankeb laj Jud ut patzomak reheb caut nak yoqueb chi bayc chixtzamanquil chicuu nak tinsuki k cuichic sa li cuochoch. Eb aan raj li xben li xextzama chicuu nak tinsuki k. 12 Laex cuechalal. Kacomon kib. Caut nak yoquex chi bayc chixtzamanquil chicuu nak tinsuki k cuichic sa cuochoch? Laex raj li xben li xetzama chicuu nak tinsuki k, chan. 13 Laj David quixye reheb nak texye re laj Amasa chi jocain: Ma macua ta bi laat cuechalal? Chalen anakcuan laat chic tattaklank sa xbeneb lin soldados chok rekaj laj Joab. A taxak li Dios chiquehok cue chixtojbal inmac cui inca tinbanu li caru yoquin chixyechiinquil acue, chan. 14 Ut quexcul xchol li caru quitaklac xyebal reheb xban laj David. Ut chixjunileb li cuanqueb Jud junajeb xchol nak quextakla resil nak laj David tasuki k rochbeneb chixjunileb li nequecanjelac chiru. 15 Quisuki ut li rey David. Quicuulac cuan cui li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL19

564

nima Jordn. Eb li cuanqueb Jud quecoeb Gilgal re xculbal li rey ut re ajcui nak textenkaheb chi numec jun pacal li nima. 16 Ut laj Simei quixseba rib chi xic chixculbal li rey David chirixeb laj Jud. Laj Simei, aan ralal laj Gera. Bahurim xtenamit. Ut laj Gera, aan xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn. 17 Laj Simei quixcameb chirix jun mil chi cui nk xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn. Cuan rochbeneb aan laj Siba, li quicuan chok xmos laj Sal. Laj Siba quixcam chirix olaju li ralal ut junmay lix moseb. Eb aan quenume jun pacal li nima Jordn nak toj maji nacuulac li rey. 18 Quenume jun pacal li nima re nak textenka li rey chi numec sa li nima jo eb ajcui li cuanqueb rochben. Queraj nak li rey tasahok xchol riquineb. Nak li rey quicuulac sa li nima, laj Simei li ralal laj Gera quixcuikib rib chiru. 19 Ut quixye re: At rey, nintzama chacuu nak tacuy inmac. Maque sa achol li mac li quinbanu chacuu nak cat-el aran Jerusaln. Inca taxak taque sa inben li inca us xinbanu. 20 Lain ninnau nak quinmacob chacuu. Jocan nak lain li xben li xinculun anakcuan chaculbal, at rey. Lain xben cua xinculun chiruheb chixjunileb li ralal xcajol laj Jos, chan. 21 Ut laj Abisai, lix yum lix Sarvia, quixye: Ma inca ta bi xculub nak tacamk laj Simei xban nak catxmajecua laat, li sicbil acuu xban li Kacua? chan. 22 Ut li rey David quixye: Laex lix yum lix Sarvia, macua laex texyehok cue caru tinbanu. Caut nak teraj nak tinetakla? Lain lix reyeb laj Israel. Lain ninye nak ma ani tacamsi k sa li cutan ain, chan. 23 Ut li rey David quixbanu li juramento ut quixye re laj Simei nak inca tacamsi k. 24 Laj Mefi-boset, li ri laj Sal, co ajcui chixculbal li rey. Chalen nak co li rey inca quixchaj li rok, chi moco quixjo lix mach, chi moco quixpuch li rak toj retal nak quisuki chak chi sa sa xchol. 25 Nak ac xculun Jerusaln, li rey quixye re: At Mefi-boset, caut nak inca coat chicuix? chan. 26 Laj Mefi-boset quixye re: At rey, laat nacanau nak inca ninbec. Lain quinye re lin mos nak tixyi b rix lin bur re nak tinxic chacuix. Abanan lin mos xinixbalaki. 27 Lin mos xyoob ticti chicuix chacuu, at rey. Abanan, laat chanchanat lix ngel li Dios. Laat tabanu li caru nacanau nak us xbanunquil. 28 Chixjunileb lix comon lin yucua xculubeb raj nak catakla xcamsinquileb chixjunileb, at rey. Abanan laat xinaque chi cuaac acuochben. Macua inculub nak tintzama usilal chacuu, at rey, chan. 29 Li rey quixye re: Caru aj e nak toj yoco chi atinac chirix aan? Ac xinye nak tejach li choch cherix acuochben laj Siba, chan. 30 Ut laj Mefi-boset quixye: Canak chok re laj Siba chixjunil li choch. Li kaxal us chok cue lain, aan nak xatculun cuichic sa la cuochoch chi sa sa achol, chan. 31 Laj Barzilai qui-el sa xtenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

565

2 SAMUEL19,20

Rogelim li cuan sa xcuent Galaad ut co cuan cui li nima Jordn re nak tarochbeni li rey nak tanumek junpacal li nima. 32 Laj Barzilai ac tix chic. Cacal chihab cuan re. Aan li cui nk li quiquehoc xtzacaemk li rey nak cuan aran Mahanaim xban nak kaxal biom. 33 Li rey David quixye re laj Barzilai: Yoo chicuix Jerusaln ut lain tincholani nk acue, chan. 34 Abanan laj Barzilai quixye re: At rey, lain inca chic najt tincuank sa ruchichoch. Caru aj e nak tinxic Jerusaln chacuix? 35 Lain cuan cacal chihab cue anakcuan. Maca chic naxque xsahil inchol. Inca chic ninnau caru li sa xtzacanquil, chi moco naru tincuutz ma sununc malaj ut inca sununc li cua cuuca. Chi moco naru chic nacuabi lix bicheb li nequebichan. Caut nak tinque i k sa aben re cuilbal? 36 Lain xinchal chacuochbeninquil nak tatnumek sa li nima Jordn. Caut nak tinakajcamu riquin aan? 37 At rey, nintzama chacuu nak taque inlesens chi suki c sa lin tenamit re nak aran tincamk ut tinmukek chixcatk lix muklebaleb lin na inyucua. Cuan arin laj Quimam, li cualal. Aan aj canjel chacuu. Aan taxic chacuix, at rey. Tabanu riquin aan li caru nacacoxla nak us xbanunquil, chan. 38 Li rey quixye re laj Barzilai: Xicak chicuix laj Quimam jo xaye. Lain tinbanu riquin jo nacacoxla nak us xbanunquil. Lain tinbanu li caru taye cue, chan laj David. 39 Chixjunileb li tenamit quenume jun pacal li nima Jordn. Ut quinume ajcui li rey. Quirutz ru laj Barzilai ut quixtzama chiru li Dios nak tarosobtesi. Chirix aan laj Barzilai co cuichic sa rochoch. 40 Li rey quinume Gilgal ut laj Quimam cuan rochben. Chixjunileb li cuanqueb Jud quecoeb rochben li rey, jo eb ajcui yijach li cuanqueb Israel. 41 Ut chixjunileb laj Israel quecoeb riquin li rey ut quexye re: At rey, caut nak eb li kas ki tzin li cuanqueb Jud xeochbenin acue nak xatnume sa li nima Jordn acuochbeneb chixjunileb la cualal acajol ut eb la soldados? chanqueb. 42 Eb li ralal xcajol laj Jud quechakoc ut quexye: Lao xo-ochbenin re li rey xban nak kechalal kib riquin. Caut nak xexjosko kiquin? Ma yoco ta bi chi cuaac riquin li rey? Ma xque ta bi kamatan? chanqueb. 43 Eb li ralal xcajol laj Israel quexye reheb: Lao yal ke sa xben li rey. Caut nak nocoetzektana? Ma macua ta bi lao kaxal nabalo cheru laex? Ut lao li xben li xkaye nak tasuki k cuichic li rey, chanqueb. Ut eb li ralal xcajol laj Jud kaxal cau cuichic queatinac chiruheb li ralal xcajol laj Israel. 1 Sa li tenamit Gilgal quicuan jun li cui nk inca us xnaleb. Aan laj Seba, ralal laj Bicri. Xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn. Laj Seba quixyabasi li trompeta re xchutubanquileb li

20

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL20

566

tenamit, ut quixye reheb: Lao maca nakara chirix laj David li ralal laj Isa. Maca tixque ke. Chikajunilo toxic sa kamuhebal, chan. 2 Jocain nak chixjunileb li ralal xcajol laj Israel quextzektana laj David ut queoquen chirix laj Seba, ralal laj Bicri. Abanan eb li ralal xcajol laj Jud queoquen chirix laj David lix reyeb. Quecoeb chirix nak queel cuan cui li nima Jordn ut quecoeb toj Jerusaln. 3 Nak li rey David quicuulac sa li rochoch aran Jerusaln, quixque xjuneseb li lajeb chi ixk li quecuan riquin li quixcanabeb chi iloc cab. Quixque xtzacaemkeb, abanan inca chic quicuan riquineb. Jocan nak quecana chi tzaptzoqueb. Chanchaneb chic li xmalcaan chalen nak quecam. 4 Mokon chic li rey quixye re laj Amasa: Tachutubeb chixjunileb li cui nk li cuanqueb Jud. Sa oxib cutan cuankeb arin ut cuankat ajcui laat, chan. 5 Laj Amasa co chixbokbaleb li cui nk, abanan inca quicuulac sa li cutan li quiyehe re xban li rey David. 6 Jocan nak li rey quixye re laj Abisai: Laj Seba, li ralal laj Bicri, kaxal cuichic nabal li chaajquilal tixcam chak sa kaben chiru laj Absaln. Jocan nak cameb li cui nk li nequecanjelac chicuu ut texxic chixsicbal. Mare anchal taoc sa eb li tenamit sutsu sa tzac ut inca chic taruk takachap, chan. 7 Jocan nak quecoeb chixjunileb li cuanqueb rubel xtak laj Joab. Quecoeb ajcui eb laj cereteos, eb laj peleteos, jo eb ajcui chixjunileb li cauheb xchol chi pletic. Queel Jerusaln re texic chixsicbal laj Seba, li ralal laj Bicri. 8 Nak quecuulac nach cuan cui li nimla pec aran Gaban, quecule xban laj Amasa. Laj Joab cuan rak soldado chirix. Lix chi ch cuan sa xcamal xsa. Nak yo chi nachoc riquin laj Amasa, lix chi ch laj Joab quitane sa choch. 9 Laj Joab quixye re laj Amasa: Chan xacuil, at cuami g? Ut quixchap lix mach laj Amasa riquin li ruk nim re tarutz ru. 10 Laj Amasa inca quixque retal nak cuan xchi ch laj Joab sa li ruk jun chic. Ut laj Joab quixcuj chi chi ch laj Amasa ut qui-el lix camcot ut quitane sa choch ut quicam sa junpat. Jun sut ajcui quixcuj chi chi ch. Chirix aan laj Joab rochben laj Abisai li ri tzin quecoeb chixsicbal laj Seba. 11 Jun lix soldado laj Joab quixakli chixcatk li camenak ut quixjap re chixyebal: Li ani taraj oquenc chirixeb laj Joab ut laj David chexicak chirix laj Joab anakcuan, chan. 12 Laj Amasa tanto sa xyi be sa lix quiquel. Lix soldado laj Joab quiril nak chixjunileb yoqueb chi xakli c cuan cui li camenak. Jocan nak quixquelo li camenak chire li be ut quixtzap riquin jun ticr. 13 Nak ac xrisi li camenak sa li be, chixjunileb quecoeb chirix laj Joab chixsicbal laj Seba li ralal laj Bicri. 14 Laj Seba quinume riquineb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

567

2 SAMUEL20,21

chixjunileb lix tepaleb li ralal xcajol laj Israel toj quicuulac aran Abelbet-maaca. Ut chixjunileb li ralal xcajol laj Bicri quexchutub ribeb ut queoc sa li tenamit chirix laj Seba. 15 Nak eb lix soldados laj Joab quecuulac Abel-bet-maaca, quextub li choch chirix li tzac li sutsu cui li tenamit re taruk tepletik riquineb. Ut quextiquib ajcui xtanbal li tzac. 16 Jun li ixk cuan xnaleb quixjap re toj sa xben li tzac ut quixye: Banuhomak usilal. Yehomak re laj Joab nak tanachok chak cuiquin. Lain nacuaj atinac riquin, chan. 17 Laj Joab quinachoc riquin ut li ixk quixye re: Ma laat laj Joab? Ut aan quixye re: Lain laj Joab. Li ixk quixye re: Lain aj canjel chacuu. Banu usilal, chacuabi li caru tinye, chan. Ut laj Joab quixye re: Lain tincuabi. Ye cue caru tacuaj. 18 Li ixk quixye re: Najter eb li tenamit quexye, cui ani naraj taquehek xnaleb taxic chixpatzbal xnaleb aran Abel chanqueb. Jocain nak quexyi b ru li chaajquilal junjunk. 19 Li katenamit nacuan sa tuktuquil usilal ut nacuan sa xyalal arin Israel. Ain jun tenamit kaxal nim xcuanquil. Caut nak tacuaj xsachbal katenamit? Li tenamit ain re li Dios, chan. 20 Laj Joab quixye re: Lao inca takasach la tenamit chi moco xkacoxla xpobal ru li caru cuan ere. 21 Macua aan li nakaj lao. Jun li cui nk aj Seba xcaba xchal chak sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. Li cui nk aan taraj pletic riquin li rey David. Cui tekaxtesi ke li cui nk aan, lao toxic ut inca to-oc sa le tenamit, chan laj Joab. Li ixk quixye re: Lao takacamsi ut takacut lix jolom junpacal li tzac, chan. 22 Ut li ixk quixseraki reheb li cuanqueb sa li tenamit caru us xbanunquil. Quexcamsi laj Seba li ralal laj Bicri ut quexcut lix jolom jun pacal li tzac cuan cui laj Joab. Ut laj Joab quixyabasi lix trompeta re nak texcanab pletic ut chixjunileb li cuanqueb rochben quecoeb sa li rochocheb. Ut laj Joab co Jerusaln riquin li rey David. 23 Laj Joab quicana chi taklanc sa xbeneb chixjunileb lix soldados aj Israel. Ut laj Benaa li ralal laj Joiada quicana chi taklanc sa xbeneb laj cereteos ut eb laj peleteos. 24 Laj Adoram quitaklan sa xbeneb li quepuersi c ruheb chi trabajic. Ut laj Josafat, li ralal laj Ahilud, aan li quitzi ban re li retalil li caru quiculman. 25 Laj Seva, aan laj tzi b. Ut laj Sadoc ut laj Abiatar, aaneb laj tij. 26 Laj Ira, Jair xtenamit, aan laj tij li quicuan riquin laj David. 1 Nak laj David cuan chok rey quicuan jun li cueej. Chiru oxib chihab maca xtzacaemkeb. Laj David quitijoc ut quixpatz re li Dios caut nak yo li cueej. Li Kacua Dios quixye re: Yo li cueej ain xban li mausilal li quixbanu laj Sal ut eb li ralal

21

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL21

568

xcajol nak quexcamsiheb li cuanqueb Gaban, chan. 2 Laj David quixbokeb li cuanqueb Gaban re taatinak riquineb. (Eb li cuanqueb Gaban macua xcomoneb li ralal xcajol laj Israel. Xcomoneb ban laj amorreo. Ut eb laj Israel quexye junxil sa juramento nak inca texcamsiheb. Abanan laj Sal quixsic xyalal chanru nak tixcamsiheb xban nak quiraj li us chok reheb li ralal xcajol laj Israel ut reheb li ralal xcajol laj Jud.) 3 Laj David quixye reheb: Chanru naru tinbanu usilal ere re xtojbal rix li inca us quixbanu laj Sal? Lain nacuaj nak tetzama chiru li Dios nak torosobtesi cuichic, lao lix tenamit li Dios, chan. 4 Ut eb laj Gaban quexye re: Li kachaajquilal riquin laj Sal ut eb li ralal xcajol inca naru xyi banquil ru riquin tumin, chi moco riquin xcamsinquil junak sa eyank laex aj Israel, chan. Laj David quixye reheb: Caru teraj takabanu ere chi jocanan? 5 Eb aan quexye re li rey: Laj Sal quiraj kasachbal chi junaj cua. Quixcub ru nak ma jun chic ke tecanak chi yoyo arin Israel. 6 Lao nakaj nak takaxtesi sa kuk cuukubeb li cui nk xcomoneb li ralal xcajol laj Sal. Lao takayatzeb chiru li Kacua aran Gabaa, lix tenamit laj Sal, li sicbil ru xban li Kacua, chanqueb. Ut li rey David quixye reheb: Us. Lain tinkaxtesiheb ere, chan. 7 Li rey David quiril xtokobal ru laj Mefi-boset li ralal laj Jonatn li ralal laj Sal xban li juramento li quexbanu laj David ut laj Jonatn sa xcaba li Dios. 8 Abanan li rey David quixtakla xchapbaleb laj Armon ut laj Mefi-boset, li cuib chi ralal laj Sal riquin lix Rizpa lix rabin laj Aja. Ut quixtakla ajcui xchapbaleb li ob chi ralal laj Adriel, li quixquiresi lix Micael lix rabin laj Sal. Laj Adriel, aan li ralal laj Barzilai, Mehola xtenamit. 9 Laj David quixkaxtesiheb sa rukeb laj Gaban. Ut queyatze xbaneb laj Gaban sa li tzul chiru li Kacua. Cuotz quecamsi c li cuukub sa xkehil nak xticla xsicbal ru li cebada. 10 Ut lix Rizpa, lix rabin laj Aja, quixcam jun li kes ru ticr ut quixyi b jun lix muhebal sa li pec li cuanqueb cui li camenak. Aran quicana lix Rizpa chalen sa xticlajic li xsicbal ru li cebada toj nak quiticla li habalke. Aran quicana re nak eb li sosol inca texche li camenak chi cutan, chi moco li josk aj xul chiru li kojyi n. 11 Laj David quirabi resil li caru quixbanu lix Rizpa, li ixk li quicuan riquin laj Sal. 12 Jocan nak co riquineb li cui nk li cuanqueb Jabes, li cuan sa xcuent Galaad, re tixcam lix bakeleb laj Sal ut laj Jonatn. (Eb li cui nk aan querelka li camenak aran Bet-sn sa li naajej li quetuyubac cui xbaneb laj filisteos sa li cutan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

569

2 SAMUEL21,22

nak quecamsi c sa li tzul Gilboa.) 13 Li rey David quixtakla xcambal lix bakeleb laj Sal ut laj Jonatn, jo eb ajcui li cuukub chi camenak li queyatze. 14 Ut quexmuk lix bakeleb laj Sal ut laj Jonatn sa li muklebal li quimuke cui laj Sis lix yucua. Li muklebal aan cuan aran Zela sa lix chocheb li ralal xcajol laj Benjamn. Quexbanu chixjunil li quiyehe reheb xban li rey David. Ut chirix aan, li Dios quirosobtesi cuichic li tenamit jo quextzama chiru. 15 Mokon chic eb laj filisteos queoc cuichic chi pletic riquineb laj Israel. Laj David co rochbeneb lix soldados chi pletic riquineb. Abanan laj David quilub chi pletic. 16 Quicuan jun li nimla cui nk aj Isbi-benob xcaba. Lix lans numenak oxcal (60) libra li ralal, ut toj ac lix chi ch re pletic. Li cui nk aan quixyal xcamsinquil laj David. 17 Abanan laj Abisai, lix yum lix Sarvia, quicuulac chixcolbal laj David ut quixcamsi li nimla cui nk. Chirix aan, eb li soldados aj Israel quexbanu li juramento ut quexye re laj David: Chalen anakcuan laat inca chic tatxic chikix chi pletic. Mare anchal tatcamsi k. Laat chanchanat li kasaken lao aj Israel xban nak laat li kayoon, chanqueb. 18 Chirix chic aan, quicuan cuichic li plet aran Gob riquineb laj Filisteos. Ut laj Sibecai laj husatita quixcamsi li cui nk aj Saf xcaba, xcomoneb li cui nk li kaxal ni nkeb. 19 Quicuan jun chic li plet aran Gob riquineb laj filisteos. Sa li plet aan, laj Elhann li ralal laj Jaare-oregim, Beln xtenamit, quixcamsi laj Goliat laj geteo. Lix cheel lix lans laj Goliat kaxal pim. Chanchan xcheel li quemleb. 20 Toj quicuan jun chic plet aran Gat. Sa li plet aan quicuan jun chic li cui nk kaxal najt rok. Li cui nk aan cablaju li ruuj ruk ut cablaju li ruuj rok. Li cui nk aan xcomoneb ajcui li ni nki cui nk. 21 Li cui nk aan quixhobeb laj Israel. Jocan nak quicamsi c xban laj Jonatn li ralal laj Simea. Laj Simea, aan ras laj David. 22 Eb li cahib chi ni nki cui nk ain Gat xtenamiteb. Xcomoneb li ralal xcajol laj Refa, li nimla cui nk. Li cahib chi cui nk ain quecamsi c xban laj David ut xbaneb li nequetenkan re.

22

ain li bich li quixbicha laj David re xlokoninquil li Kacua xban nak li Kacua quixcol aan chiru laj Sal ut chiruheb chixjunileb li xic nequeiloc re: 2 Li Kacua, aan li na-iloc cue. Aan li nacoloc cue. Chanchan jun sakonac bar nincol cui cuib. 3 Li Kacua, aan lin Dios. Aan li nacoloc cue. Cau inchol riquin. Chanchan li chi ch li nincol cui cuib. Aan

1Aan

Laj David quixlokoni li Kacua riquin lix bich xban nak quicole chiruheb li xic nequeiloc re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL22

570

nacoloc cue riquin xnimal xcuanquil. Chanchan jun naajej najt xteram bar ninmuk cui cuib. Aan li nacoloc cue chiru li ra xi c. 4 Tinque xlokal li Kacua xban nak xculub nak taquehek xlokal. Tinyaba xcaba li Kacua ut aan tacolok cue chiruheb li xic nequeiloc cue. 5 Chanchan ac camc cue xban li mausilal quexbanu cue. Chanchan lix cacuil rok li palau li mausilal nak xchal sa inben ut xque inxiu. 6 Chanchan nak li camc yo chi numtac sa inben. Ut chanchan nak xexque li raal chok cue re tinexcamsi. 7Nak kaxal ra cuanquin, quinyaba xcaba li Kacua. Ut li Kacua quirabi lin tij toj sa lix templo. Quirabi nak quinjap cue chixtzamanquil intenkanquil chiru. 8 Li ruchichoch qui-ecan sa xnaaj. Ut qui-ecan ajcui sa xnaaj li nacutun re li choxa xban nak yo xjoskil li Kacua. 9 Chanchan nak qui-el li sib sa ruuj. Chanchan nak quiel chak xam sa re, re sachoc. Chanchan li ru xam lochlo xxamlel. 10 Chanchan nak quixte li choxa ut quicube sa ruchichoch. Ut cuan chak li keki chok rubel rok. 11 Co sa junpat chirix jun li querubn. Quichal sa li ik li chanchan cuan xxic. 12 Quixmuk rib sa li keki chok. Sutsu xban li keki chok, li chok li naquehoc re li hab. 13 Xban nak nalemtzun lix lokal, chanchan nak narepoc li rak cak. 14 Chanchan nak namok li cak nak quiatinac li Kacua chi cau xyab xcux. Ut qui-abi c xyab xcux li nimajcual Dios. 15 Chanchan nak narepoc li cak nak quixcut lix tzimaj. Quixsach xnalebeb li xic nequeiloc cue ut quixchachai ruheb. 16 Nak li Kacua quikusuc, quicutun li choch rubel li palau. Ut quicana chi cutanquil li nacutun re li ruchichoch. Chanchan yal apunbil quixbanu re. 17Toj takec quixque chak li ruk cue ut quinrisi sa li raylal. Chanchan nak quinrisi sa xchamal li palau. 18 Quinixcol chiruheb li xic nequeiloc cue, li kaxal cauheb rib. Quinixcol chiruheb, usta kaxal cau xmetzeuheb chicuu lain. 19 Nak cuanquin sa raylal quechal chi pletic cuiquin eb li xic nequeiloc cue. Abanan li Kacua quinixtenka. 20 Quinixtenka re nak ma ani chic tachichii nk cue. Quinixcol xban nak sa sa xchol cuiquin. 21 Li Kacua xque inkajcamunquil xban nak ti c inchol chiru. Li Kacua x-osobtesin cue xban nak maca inmac. 22 Lain xinbanu li caru naxye sa lix chakrab. Ut inca xintzektana li Kacua. 23 Lain ninbanu chixjunil lix chakrab li Kacua. Ut inca ninket lin taklanquil xban. 24 Lain inca xinmacob chiru li Kacua. Ut inca xinbanu li mausilal. 25 Jocan nak li Kacua naxque inkajcamunquil a yal chanru xti quilal inchol. Naxque inkajcamunquil xban nak naxnau nak maca inmac chiru. 26 At Kacua, laat nacacuuxtana ru li ani na-uxtanan u. Ut kaxal chabilat riquineb li nequexbanu li us. 27Laat nacacuosobtesiheb li ti queb xchol chacuu. Aban li inca useb xnaleb cau nacakuseb. 28 Laat nacatcoloc reheb li tenamit li nequexcubsi ribeb chacuu. Abanan nacacubsiheb xcuanquil li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

571

2 SAMUEL22

nequexnimobresi ribeb chacuu. 29 At Kacua Dios, laat li nacatcutanobresin re lin caux. Niquinacuisi sa kojyi n ut niquinaque sa cutan. 30 Laat nacatquehoc xcacuilal inchol chi pletic riquineb li xic nequeiloc cue. Ut laat nacatquehoc incacuilal chi numec sa xbeneb li tzac li sutsuqueb cui. 31 Chixjunil li caru naxbanu li Kacua, aan chabil ut tzakal re ru. Ut li caru naxyechii ke, nakanau chi tzakal nak tixque ke. Li Dios naxtenkaheb li ani cauheb xchol riquin. 32 Ma cuan ta bi chic junak Dios jo li kaDios lao? Ma inca ta bi caaj cui li kaDios naru nacoloc ke? 33 Li Kacua Dios, aan li naquehoc incacuilal. Ut aan li nacutuc re lin be chicuu. 34 Aan na-iloc cue yalak bar ninnume re nak maca nincul. Chanchanin li quej li naalinac yalak bar sa quiche. 35 Li Kacua natzoloc cue re nak tinnau pletic ut naxque inmetzeu chi cutuc riquin li tzimaj yi banbil riquin bronce. 36 At Kacua, laat nacatcoloc cue, ut xban xnimal la cuusilal xniman incuanquil. 37Junelic niquinatenka sa lin yuam. Chanchan nak xanimobresi ru li be chicuu re nak inca tajolcok li cuok. 38 Xincualinaheb li xic nequeiloc cue toj retal xinnumta sa xbeneb. Inca xincanabeb toj xinnumta sa xbeneb. 39 Lain xinchoy xcamsinquileb re nak inca chic tecuacli k. Xetane ban chi cuok. 40 Laat xatquehoc inmetzeu re tinpletik. Laat xakaxtesiheb li xic nequeiloc cue rubel incuanquil. 41 Laat xakaxtesiheb sa cuuk li xic nequeiloc cue toj retal xinsach ruheb. 42 Xexjap reheb chixtzamanquil xtenkanquil, abanan ma ani quicoloc reheb. Quextzama xtenkanquileb acue, at Kacua. Abanan laat inca casume lix tijeb. 43 Chanchaneb li poks li nacame xban ik nak xinsach ruheb. Chanchan yekinbileb jo li sulul sa be xinbanu reheb. 44 Laat xatcoloc cue chiruheb li yoqueb chi pletic cuiquin. Ut xinaque chi taklanc sa xbeneb li xni nkal ru tenamit. Nequecanjelac chicuu li toj maji ninnau ruheb. 45 Eb li jalaneb xtenamit nequexcuikib ribeb chicuu, ut nequexbanu li caru ninye reheb. 46 Li jalaneb xtenamit nequechinan xcholeb ut nequesicsot xban xxiuheb nak nequeel sa li naajej li nequexmuk cui ribeb. 47Yoyo li Kacua Dios li nacoloc cue. Ut lokoninbil taxak ru. Chinimak taxak xlokal li Kacua laj Colol cue. 48 Li Dios xtenkan cue chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc cue. Ut xqueheb li tenamit rubel incuanquil. 49 Li Kacua, aan li nacoloc cue chiruheb li xic nequeiloc cue. Ut aan naquehoc incuanquil chi numtac sa xbeneb li nequeraj pletic cuiquin. Ut aan ajcui nacoloc cue chiruheb li nequerahobtesin cue. 50 Jocan nak lain tinye resilal sa xyankeb li xni nkal ru tenamit. Ut tinbicha lix lokal li Kacua Dios. 51 Riquin xnimal xcuanquil li Kacua xinixcol xban nak lain li quinixxakab chok rey. Ut aan tauxtanank cuu, lain li sicbil cuu. Ut taruxtana ajcui ruheb li cualal incajol chi junelic, chan laj David.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

23

2 SAMUEL23
1Riquin

572

li atin ain quixrak atinac laj David: Aan ain li atin li quixye laj David li ralal laj Isa. Ain li ratin laj David li quitaksi c xcuanquil xban li Kacua. Ain ratin li rey li quisique ru xban li Kacua, lix Dios laj Jacob. Aan li quixbicha nabal li bich reheb laj Israel. 2 Lix Musik li Kacua Dios naatinac cuiquin. Jocan nak ninye li ratin. 3 Lix Dioseb laj Israel quiatinac. Li nacoloc reheb laj Israel quixye cue: Tacuank junak ti c xchol tataklank sa xbeneb li tenamit. Li jun aan tacuank xcuanquil sa xbeneb li tenamit ut tixxucua ru li Dios. 4 Li rey aan chanchanak li sake na-el chak ekela nak maca li chok sa li choxa. Chanchanak li hab li naxque chi mokc li pim sa li choch. 5 Usta macua jocaneb li cualal incajol riquin li Dios, abanan li Dios quixbanu li contrato cuiquin ut xakxok xcuanquil chi junelic. Aan xyehoc re chixjunil li caak re ru ain, ut tento tauxmank usta toj maji naculman. Ninnau nak laj Colol cue tixbanu li caru nacuaj. 6 Abanan eb li nequexbanu li mausilal chanchaneb li quix li michbil ut tzektananbil. Ut ma ani naru nacheoc re riquin li ruk. 7 Li ani nacheoc re naxbanu riquin xchi ch malaj ut riquin xlans. Nequexque xxamlel ut aran na-oso. Jocain nak teosok li nequexbanu mausilal.

ain lix cabaeb lix soldados laj David, li kaxal cauheb xchol chi pletic. Li xben, aan laj Joseb-basebet, Tacmn xtenamit. Nequexye ajcui Adino re. Aan li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb li oxibeb li cauheb xchol chi pletic. Sa jun li plet quixcamsiheb cuakxakib ciento chi cui nk riquin lix lans. 9 Li xcab, aan laj Eleazar li ralal laj Dodo aj ahohita. Laj Eleazar, aan jun sa xyankeb li oxibeb li cauheb xchol chi pletic li quecuan rochben laj David nak quepletic riquineb laj filisteos aran Pasdamim. Sa li plet aan eb laj Israel queelelic chiruheb laj filisteos. 10 Abanan laj Eleazar inca quielelic. Quipletic ban riquineb toj retal quilub li ruk ut quiletz lix chi ch sa li ruk. Sa li cutan aan li Kacua quixkaxtesiheb laj filisteos sa ruk ut eb laj Israel quesuki yal re xxocbal li caak re ru xerechani sa li plet. 11 Li rox, aan laj Sama li ralal laj Age laj ararita. Eb laj filisteos quexchutub ribeb aran Lehi sa jun china naajej aubil cui jun si ril quenk. Li soldados aj Israel queelelic chiruheb laj filisteos. 12 Abanan laj Sama inca quielelic. Quicana ban sa xnaaj li acui mk ut quixcamsiheb laj filisteos. Li Dios quitenkan re chi numtac sa

8 Aaneb

Lix cabaeb lix soldado laj David li cauheb rib chi pletic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

573

2 SAMUEL23

xbeneb. 13 Sa xkehil li koloc oxib reheb li lajeb xcacal li nequetaklan quecoeb riquin laj David sa li ochoch pec li cuan Adulam. Eb lix muhebaleb laj filisteos cuan sa li ru taka re Refaim. 14 Sa li cutan aan laj David cuan sa li naajej li nequexcol cui ribeb. Ut cuan jun xnaajeb li soldados aj filisteos aran Beln. 15 Laj David quixye nak taraj ru li ruca. Quixye: Us raj cuan ta junak tixcam chak cuuca sa li becbil ha li cuan chire li oquebal re li tenamit Beln, chan. 16 Li oxib chi cui nk li cauheb rib chi pletic, quenume sa lix naajeb laj filisteos. Querisi li ha sa li becbil ha li cuan chire li oquebal re Beln. Quexcam ut quexque re laj David. Abanan laj David inca quiruc. Quixhoy ban li ha re xmayejanquil chiru li Dios. 17 Ut quixye: At Kacua, mamin taruk tincuuc li ha ain. Chanchan raj nak tincuuc xquiqueleb li cui nk ain xban nak xexkaxtesi raj lix yuameb chi camc nak quecoeb chixcambal li ha chok cue, chan. Ut laj David inca quiruc li ha. Aan ain li quexbanu li oxib chi cui nk li cauheb xchol chi pletic. 18 Laj Abisai, li ri tzin laj Joab, aan li nataklan sa xbeneb li lajeb xcacal. Aan lix yum lix Sarvia. Laj Abisai quixcamsiheb oxib ciento chi cui nk. Jocan nak quiniman xcuanquil jo li oxibeb li cauheb rib chi pletic. 19 Laj Abisai, aan li kaxal nano ru sa xyankeb li lajeb xcacal. Aan quicamoc be sa xyankeb. Abanan lix cuanquil inca quixtau lix cuanquil li oxibeb li cauheb rib chi pletic. 20 Jocan ajcui laj Benaa nano ru. Laj Benaa, aan li ralal laj Joiada li chalenak sa li tenamit Cabseel. Cau xchol laj Benaa ut nabal li caru xbanu xban xcacuilal xchol. Quixcamsi cuibeb li ralal laj Ariel aj Moab. Sa jun li cutan laj Benaa quicube sa jun chamal jul nak quixcamsi jun li cakcoj nak yo chak chi tanec sa choxa li nieve li chanchan li ratzam que. 21 Quixcamsi ajcui jun li cui nk aj Egipto. Li cui nk aan kaxal najt rok ut cuan xlans sa ruk. Laj Benaa quixchap jun che ut qui-oc chi pletic riquin toj retal quixmak lix lans chiru. Ut riquin ajcui li lans aan quixcamsi laj Egipto. 22 Aan li quixbanu laj Benaa li ralal laj Joiada. Ut riquin aan quiquehe xcuanquil sa xyankeb li oxibeb li cauheb rib chi pletic. 23 Quiquehe xcuanquil sa xyankeb li lajeb xcacal. Abanan moco jo ta li oxibeb li kaxal ni nkeb xcuanquil. Laj David quixque laj Benaa chi taklanc sa xbeneb li soldados li nequecacalen re. 24 Aaneb ain li cuanqueb sa xyankeb li lajeb xcacal chi soldados: laj Asael li ri tzin laj Joab; laj Elhann li ralal laj Dodo, Beln xtenamit; 25 laj Sama, Harod xtenamit; laj Elica, Harod xtenamit; 26 laj Heles, Paltit xtenamit, laj Ira li ralal laj Iques, Tecoa xtenamit; 27 laj Abiezer, Anatot xtenamit; laj Mebunai, Husah xtenamit; 28 laj Salmn, Ahoh xtenamit; laj Maharai, Netofa xtenamit; 29 laj Heleb, li ralal laj Baana, Netofa xtenamit; laj Itai li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL23,24

574

24

ralal laj Ribai, Gabaa xtenamit li cuan sa xcuent lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn; 30 laj Benaa, Piratn xtenamit; laj Hidai, aan chalenak cuan cui li rok ha li cuan Gaas; 31 laj Abi-albn, Arab xtenamit; laj Azmavet, Bahurim xtenamit; 32 laj Eliaba, Saalbn xtenamit; eb li ralal laj Jasn; laj Jonatn, 33 li ralal laj Sama, Arar xtenamit; laj Aham li ralal laj Sarar, Arar xtenamit; 34 laj Elifet li ralal laj Ahasbai, li ralal laj Maaca; laj Eliam li ralal laj Ahitofel, Giln xtenamit; 35 laj Hezrai, Carmel xtenamit; laj Paarai, Arba xtenamit; 36 laj Igal li ralal laj Natn, Soba xtenamit; laj Bani, Gad xtenamit; 37 laj Selec, Amn xtenamit; laj Naharai, Beerot xtenamit, aan li nacamoc re lix chi ch laj Joab lix yum lix Sarvia; 38 laj Ira, Itra xtenamit; laj Gareb, Itra xtenamit; 39 ut laj Uras, laj heteo. Chixjunileb ain cuanqueb cuuklaju xcacal (37). 1 Quichal cuichic xjoskil li Kacua Dios sa xbeneb laj Israel. Jocan nak quixque xjoskil laj David sa xbeneb. Quiyehe re laj David nak tarajlaheb chixjunileb laj Israel ut eb laj Jud. 2 Jocan nak li rey David quixye re laj Joab li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb li soldados: Tatxic acuochbeneb chixjunileb li nequetaklan sa xbeneb li soldados. Terajla chixjunileb li cuanqueb sa li naajej Israel. Naticla chak sa li tenamit Dan ut nacuulac toj sa li tenamit Beerseba. Nacuaj xnaubal jarubeb li cristian, chan. 3 Laj Joab quixye re: At rey, a taxak li Dios chiquehok re chi tamc chi nabal eb laj Israel. Ut tacuileb taxak chixjunileb. Abanan nacuaj xpatzbal acue caut nak nasaho achol chirajlanquileb laj Israel, chan. 4 Abanan li rey quixpuersi laj Joab ut eb li nequetaklan sa xbeneb li soldados chixbanunquil. Jocan nak queel riquin li rey ut quecoeb chirajlanquileb chixjunileb laj Israel. 5 Quenume junpacal li nima Jordn ut quexyi b lix muhebaleb sa li sur re li tenamit Aroer. Li tenamit aan cuan sa xyi li ru taka sa xjayal li cuib chi tenamit Gad ut Jazer. 6 Chirix aan quecoeb sa eb li tenamit Galaad ut Hodsi sa lix naajeb laj hititas. Nak queel aran quecoeb sa li tenamit Dan-jaan. Ut chirix aan quecoeb Sidn ut sa eb li naajej li cuanqueb chi xjun sutam. 7 Mokon chic, quecoeb sa li tenamit Tiro, li kaxal cau rib chi pletic. Ut quecoeb sa chixjunileb lix tenamiteb laj heveos ut eb laj cananeos. Ut quecoeb sa li tenamit Beerseba, li cuan sa xcuent Jud ut quecuulac toj Neguev. 8 Nak ac xenume rajlanquil chixjunileb li tenamit, quesuki cuichic Jerusaln. Beleb po riquin junmay cutan quexnumsi chixbeninquil xsa chixjunil li tenamit.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

575
9Ut

2 SAMUEL24

laj Joab quixye re li rey David jarubeb li cristian. Cuakxakib ciento mil chi cui nk cuanqueb Israel cauheb rib chi pletic. Ut ob ciento mil chi cui nk cuanqueb Jud. 10 Nak ac queajlac chixjunileb laj Israel, quiyote xchol laj David. Quitijoc ut quixye re li Dios: At Kacua, nimla mac li xinbanu lain. Nintzama chacuu nak tacuy tasach taxak lin mac. Xmacail innaleb xinbanu cui, chan. 11 Cuulajak chic, nak ac xcuacli laj David, li Kacua quiatinac riquin li profeta Gad, li naquehoc xnaleb laj David. 12 Quixye re: Tatxic riquin laj David ut taye re, Jocain xye li Kacua. Tinye acue oxib pay ru li raylal naru tinbanu. Tasic ru li bar cuan tacuaj laat tinbanu, chan li Dios. 13 Laj Gad co riquin laj David ut quixye re: Caru tacuaj tixbanu li Kacua? Ma tacuaj nak tacuank cuukub chihab li cueej sa la tenamit? Malaj ut tacuaj nak tatelelik oxibak po chiruheb li xic nequeiloc acue? Malaj ut tacuaj nak tecamk li tenamit xban li caki yajel chiru oxib cutan? Coxla chi us caru tacuaj ut ye cue caru tinye re li Kacua, chan laj Gad. 14 Laj David quixye: Kaxal ra sa inchol ut inca nintau caru tinbanu. Abanan takacanab kib sa ruk li Dios xban nak nim li rusilal. Inca nakaj nak totanek sa rukeb li xic nequeiloc ke, chan laj David. 15 Jocan nak li Kacua quixtakla li caki yajel sa xbeneb laj Israel sa li ekela aan toj quicuulac li honal li quixye li Kacua. Quecam lajeb xcacal mil (70,000) chi cui nk. Quixtiquib chak sa li tenamit Dan ut quicuulac toj sa li tenamit Beerseba. 16 Oc raj re chixsachbal ru li tenamit Jerusaln lix ngel li Dios, abanan quiyote xchol li Dios chirilbal li raylal yoqueb chixculbal. Ut li Dios quixye re li ngel li yo chi camsi nc reheb: Tzakal li xabanu. Marahobtesiheb chic, chan. Sa li honal aan lix ngel li Dios cuan chire li naajej li narisi cui rix li trigo laj Aruana laj jebuseo. 17 Laj David quiril li ngel li yo chi camsi nc reheb li cristian ut quixye re li Dios: At Kacua, lain xinbanun re li mausilal ain. Lain cuan inmac. Eb li cristian ain macaeb xmac. Chanchaneb li carner. Nintzama chacuu nak taque li raylal sa inben lain ut sa xbeneb li cualal incajol, chan. 18 Sa ajcui li cutan aan laj Gad quicuulac riquin laj David ut quixye re: Tatxic sa li naajej li narisi cui rix lix trigo laj Aruana laj jebuseo. Ut aran tayi b jun li artal re xlokoninquil li Kacua, chan. 19 Jocan nak li rey David co chixbanunquil li caru quiyehe re xban laj Gad, jo quitaklac cui xban li Kacua. 20 Laj Aruana quiril nak li rey David ut eb li nequetenkan re yoqueb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 SAMUEL24

576

chak chi chalc riquin. Qui-el ut quixcuikib rib sa choch chiru li rey David. 21 Laj Aruana quixye: At rey, ca raj ru tacuaj nak xatchal chicuilbal lain aj canjel chacuu? chan. Laj David quixye re: Lain tincuaj xlokbal la naaj li nacacuisi cui rix la trigo. Tinyi b jun li artal arin re xlokoninquil li Kacua Dios re nak texcanab camc li tenamit, chan. 22 Laj Aruana quixye re: At rey, banu jo nacacoxla nak us xbanunquil. Que la mayej chiru li Kacua la Dios. Naru tacamsi li cuib chi boyx ain chok re la catbil mayej. Ut li che li naqueman sa xcuxeb tacanjelak re la si jo ajcui lix cheel li naajej ain, chan. 23 Laj Aruana quixque chixjunil re li rey David ut quixye re: Chixculak taxak li Kacua la mayej, chan. 24 Li rey David quixye re: Inca tincul yal chi jocan. Inca naru tinmayeja chiru li Kacua li inca xintoj rix lain, chan. Jocan nak quixlok li naajej li narisi cui rix lix trigo laj Aruana, jo eb ajcui lix boyx. Lajeb roxcal (50) chi tumin plata quixque re. 25 Quixyi b lix artal laj David sa li naajej aan. Quixque lix catbil mayej. Ut quixque lix mayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Kacua. Li Kacua quirabi li caru quextzama chiru ut quirisi li caki yajel sa xbeneb laj Israel.

Laj David quixque lix catbil mayej ut quitijoc chiru li Dios. (2 Samuel 24.25)

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Xben Hu Reyes

ti x chic li rey David. Usta nequexque nabal li ris sa xben, abanan inca nakixno. 2 Jocan nak eb li nequecanjelac chiru quexye re: At rey, tento takasic junak xkaal maji cuanjenak riquin cui nk. Li xkaal aan tailok acue ut tacuark chacatk ut tatxkixna, chanqueb. 3 Jocan nak quexsic sa chixjunil li naajej Israel jun li xkaal chinaus toj retal quextau lix Abisag sa li tenamit Sunem. Ut quexcam riquin li rey David. 4 Li xkaal aan cajo xchinausal. Aan qui-iloc re li rey ut quicanjelac chiru. Abanan li rey inca quicuan riquin.

1Ac

Nak quiti x li rey David

Adonas, li ralal li rey li quicuan riquin lix Haguit, quixketketi rib ut quixye: Lain tin-oc chok rey, chan. Jocan nak quixcauresiheb lix carruaje ut lix cacuay ut quixsic ruheb lajeb roxcal (50) li cui nk re teoquenk chirix. 6 Lix yucua ma jun sut quixye re nak inca us naxbanu. Laj Adonas cajo xchakal ru. Aan quiyola nak ac xyola laj Absaln. 7 Laj Adonas quixcub ru chiribileb rib riquin laj Joab lix yum lix Sarvia ut riquin ajcui laj Abiatar laj tij nak eb aan teoquenk chirix. 8 Abanan laj Sadoc laj tij ut laj Benaa li ralal laj Joiada inca queoquen chirix laj Adonas. Ut li profeta Natn ut laj Simei ut laj Rei inca queoquen chirix. Jocaneb ajcui lix soldado laj David, li kaxal chabileb. 9 Sa jun li cutan laj Adonas quixbanu jun li ninke. Quixcamsi eb li boyx, li carner, ut eb li cuacax li toj sajeb li ni nkeb xtibeleb. Quixcamsiheb nach riquin li nimla pec Zohelet xcaba li cuan nach riquin li ha Rogel. Quixbokeb

5 Laj

Laj Adonas quiraj oc chok rey abanan a chic laj Salomn qui-oc chok rey

577
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES1

578

chixjunileb li ralal li rey re texic sa lix ninke. Ut quixbokeb ajcui li nequecanjelac chiru li rey li chalenakeb Jud. 10 Abanan inca quixbok li profeta Natn, chi moco laj Benaa. Ut inca quixbokeb lix soldados laj David, li kaxal chabileb. Chi moco quixbok laj Salomn li ri tzin. 11 Laj Natn quiatinac riquin lix Betsab lix na laj Salomn ut quixye re: Ma xacuabi nak laj Adonas lix yum lix Haguit quixxakab rib chok rey chi inca naxnau li rey David? 12 Anakcuan banu li caru tinye acue re nak tacol acuib laat ut tacol ajcui rix lix yuam la yum laj Salomn. 13 Tatxic anakcuan riquin li rey David ut taye re, At inrey, ma inca xabanu li juramento ut xaye nak lin yum laj Salomn taoc chok rey chok acuekaj? Caut nak laj Adonas x-oc chok rey anakcuan? chakat re. 14 Ut nak toj yokat chi atinac riquin li rey, lain tin-oc ut tinye re nak yal li caru yocat chixyebal, chan. 15 Jocan nak lix Betsab qui-oc sa xcuaribal li rey. Ac ti x chic li rey ut lix Abisag, Sumen xtenamit, aan li yo chi iloc re. 16 Lix Betsab quixcuikib rib re xquebal xlokal li rey. Ut li rey David quixye re: Ca raj ru tacuaj? chan re. 17 Lix Betsab quixye re: At rey, xabanu li juramento sa xcaba li Kacua ut xaye cue nak lin yum laj Salomn taoc chok rey chok acuekaj. Ut xaye nak aan tacojlak sa la cojaribal. 18 Abanan laj Adonas ac x-oc chok rey chi inca nacanau, at rey. 19 Xcamsiheb nabaleb li boyx ut li carner, ut li cuacax li toj sajeb li ni nkeb xtibel. Quixbokeb la cualal sa lix ninke. Ut quixbokeb ajcui laj Abiatar laj tij ut laj Joab li nataklan sa xbeneb li soldados. Abanan inca quixbok la cualal laj Salomn. 20 At rey, chixjunileb laj Israel yoqueb chiroybeninquil nak laat taye ani taoc chok rey chok acuekaj. 21 Cui laat inca taye ani taoc chok rey, texcamsi laj Salomn ut tinexcamsi ajcui lain, chan. 22 Toj yo ajcui chi atinac lix Betsab nak quicuulac li profeta Natn riquin li rey. 23 Quexye re li rey: Li profeta Natn xchal chi atinac acuiquin, chanqueb. Nak qui-oc cuan cui li rey, laj Natn quixcuikib rib chiru li rey. 24 Ut quixye re: At rey, ma laat xatyehoc re nak taoc laj Adonas chok rey? Ma aan chic li tacojlak sa la cojaribal? 25 Anakcuan laj Adonas xco ut xmayeja nabaleb li boyx, li carner ut li cuacax toj saj, li ni nkeb xtibeleb. Xbokeb la cualal, ut laj Joab li nataklan sa xbeneb li soldados, ut laj Abiatar laj tij. Anakcuan yoqueb chi ninkei c rochben ut yoqueb chixjapbal reheb chixyebal, Chicuank taxak xyuam laj Adonas li karey, chanqueb. 26 Abanan laj Adonas inca xinixbok lain. Ut inca xbok laj Sadoc laj tij, chi moco laj Benaa li ralal laj Joiada. Ut inca ajcui xbok laj Salomn la cualal. 27 At rey, ma xaye nak texbanu ain ut inca xaye ke lao li nococanjelac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

579

1 REYES1

chacuu? Ma inca xaye ke ani tacojlak sa la cojaribal chok acuekaj laat? chan. 28 Ut li rey David quixye: Bok chak cuichic lix Betsab, chan. Ut lix Betsab qui-oc cuichic riquin li rey ut quixakli chiru. 29 Ut li rey David quixye re: Sa xcaba li yoyoquil Dios li quicoloc cue chiru li raylal, 30 lain ninye acue nak tinbanu jo xinye acue sa xcaba li kaDios lao aj Israel. Laj Salomn la yum taoc chok rey chok cuekaj lain ut aan chic tacojlak sa lin cojaribal chi taklanc. Anakcuan ajcui tinbanu ain, chan. 31 Ut lix Betsab quixcuikib rib sa choch ut quixye: Chicuank taxak ayuam chi junelic, at rey David, chan. 32 Li rey David quixye reheb: Bokomakeb chak laj Sadoc laj tij, ut li profeta Natn jo ajcui laj Benaa li ralal laj Joiada, chan. Ut eb aan quecuulac riquin li rey. 33 Ut li rey David quixye reheb: Camomakeb cherix eb li nequecanjelac chicuu. Ut quehomak laj Salomn chirix lin mul. Texxic toj sa li naajej cuan cui li yuam ha Gihn. 34 Nak ac cuankex aran, li profeta Natn ut laj Zadoc laj tij texque li aceite sa xjolom laj Salomn ut texxakab chok xreyeb laj Israel. Teyabasi li trompeta ut teye, Chicuank taxak xyuam li karey Salomn! chakex. 35 Nak acak xexakab chok rey, texchalk chirix laj Salomn nak tachalk cuichic arin chi cojlac sa lin cojaribal ut aan chic taoc chok rey xban nak aan li sicbil ru inban taoc chok xreyeb laj Israel ut eb laj Jud, chan. 36 Laj Benaa li ralal laj Joiada quixye: Jocan taxak! Ut a taxak li Kacua, li nacalokoni laat at rey, chixakabank xcuanquil la cuatin. 37 Jo nak quicuan acuiquin, at rey, jocan taxak nak chicuank riquin laj Salomn. Ut kaxal taxak nimak xcuanquil laj Salomn chiru la cuanquil laat, chan. 38 Quecoeb laj Sadoc laj tij rochbeneb li profeta Natn ut laj Benaa li ralal laj Joiada, joqueb ajcui laj cereteo ut eb laj peleteo. Quexque laj Salomn chirix li mul li nabec cui li rey David. Quexcam sa li naajej cuan cui li yuam ha Gihn. 39 Nak quecuulac aran laj Sadoc laj tij quixchap li xucub li cuan aceite chi sa li cuan sa li tabernculo. Quixque li aceite sa xjolom laj Salomn, ut quixkaxtesi sa ruk li Dios re taoc chok rey. Chirix aan quexyabasi lix xucub li carner. Ut chixjunileb li tenamit quexjap reheb chixyebal: Chicuank taxak xyuam li karey Salomn, chanqueb. 40 Ut chixjunileb li tenamit quecoeb chirix. Yoqueb chixyabasinquil lix xolb. Ut li choch qui-ecan sa xnaaj xban nak japjoqueb re xban xsahil xcholeb. 41 Nak yoqueb chi rakec chi cuaac laj Adonas ut eb li cuanqueb rochben querabi li choki nc. Laj Joab quirabi xyab li trompeta ut quixye: Caut nak yoqueb chi choki nc eb li tenamit? chan. 42 Toj yo ajcui chi atinac nak laj Jonatn li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES1,2

580

ralal laj Abiatar laj tij quicuulac. Laj Adonas quixye re: Ocan. Laat chabilat. Ninnau nak chabil esilal xatchal chixyebal ke, chan. 43 Laj Jonatn quixye re laj Adonas: Li rey David xxakab laj Salomn chok rey chok rekaj. 44 Ut quixtakla laj Sadoc laj tij ut li profeta Natn chirochbeninquil jo eb ajcui laj Benaa li ralal laj Joiada ut eb laj cereteos ut eb laj peleteos. Ut quexque laj Salomn chirix lix mul li rey David. 45 Laj Sadoc laj tij ut li profeta Natn quexque li aceite sa xjolom laj Salomn ut quexxakab chok rey aran cuan cui li yuam ha Gihn. Ut quesuki chi sa sa xcholeb. Aan ain li choki nc li yoquex chirabinquil. 46 Ut laj Salomn ac x-oc sa xcuanquil. 47 Ut eb li nequetenkan re li rey David quecoeb riquin laj David chixquebal xsahil xchol ut quexye re, A taxak li Kacua la Dios chi-osobtesi nk re laj Salomn ut nanok taxak ru yalak bar. Kaxal nimak taxak lix cuanquil chiru la cuanquil laat, chanqueb. Ut li rey quixxulub rib sa lix cuarib ut quixlokoni li Kacua. 48 Li rey David quixye, Lokoninbil taxak li Kacua lix Dioseb laj Israel. Anakcuan lain xcuil nak li Kacua xxakab chok rey jun reheb li cualal incajol chok cuekaj, chan laj Jonatn. 49 Nak querabi nak ac x-oc chok rey laj Salomn, cajo nak quexucuac li bokbileb xban laj Adonas. Nequesicsot xbaneb xxiu. Ut yalak bar quilajecoeb chixjunkaleb. 50 Quixucuac ajcui laj Adonas xban laj Salomn. Jocan nak co sa li artal ut quixchap li xucub li cuan sa xxuc. 51 Quecoeb chixyebal re li rey Salomn: At rey, laj Adonas yo xxiu chacuu. Co sa li artal ut quixchap li xucub li cuan sa xxuc ut quixye, Tixbanu taxak li juramento li rey Salomn ut tixye taxak nak inca tinixcamsi, chanqueb. 52 Laj Salomn quixye reheb: Cui chabil tixbanu laj Adonas, maca tixcul. Abanan cui inca us tixbanu, tacamk, chan. 53 Ut li rey Salomn quixtaklaheb li cui nk re texcam laj Adonas riquin. Quecoeb li cui nk cuan cui li artal ut quexcam laj Adonas riquin li rey. Laj Adonas quixcuikib rib chiru li rey Salomn ut laj Salomn quixye re: Ayu sa la cuochoch, chan.

ac camc re laj David, quixbok laj Salomn riquin ut quixchakrabi riquin li atin ain: 2 Lain camc cue jo nak nequecam chixjunileb li cristian sa ruchichoch. Cauhak taxak achol ut tayal taxak ake chixbanunquil li us. 3 Chabanu la taklanquil li xque li Kacua la Dios. Tabanu taxak li caru naxye acue. Banu li caru naraj aan jo tzi banbil sa li chakrab li quiquehe re laj Moiss. Tabanu li caru naraj li Kacua re nak us tat-elk riquin chixjunil li tabanu yalak bar tatxic. 4 Cui tatcuank sa

1Nak

Laj David quixchakrabi li rey Salomn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

581

1 REYES2

ti quilal chiru li Dios, li Dios tixbanu chixjunil li caru quixyechii cue. Aan quixye cue, Cui eb la cualal acajol tecuank sa ti quilal chicuu ut cui texbanu li caru ninye chi anchaleb xchol ut chi anchaleb li ram, junelic eb la cualal acajol teoc chok xreyeb laj Israel. 5 Laat nacanau caru quixbanu cue laj Joab lix yum lix Sarvia. Nacanau nak quixcamsiheb li cuib li quetaklan sa xbeneb li soldados aj Israel. Quixcamsi laj Abner li ralal laj Ner ut quixcamsi ajcui laj Amasa li ralal laj Jeter. Inca yo li plet nak quixcamsiheb re xquebal rekaj li camsi nc quexbanu nak yo li plet. Ut riquin li camsi nc li quixbanu, quixque sa inben lain li mac, usta aan raj li cuan xmac. 6 Laat cuan analeb ut tanau caru us tabanu. Abanan, tento nak camsinbil laj Joab nak taosok. 7 Abanan tabanu usilal reheb li ralal xcajol laj Barzilai, Galaad xtenamit. Chaqueheb chi cuaac sa la mex. Aaneb li xetenkan cue nak xinelelic chiru laj Absaln la cuas. 8 Cuan acuiquin laj Simei li ralal laj Gera. Aan xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn, Bahurim xtenamit. Laj Simei, aan cajo nak quinixmajecua sa li cutan nak coin Mahanaim. Mokon chic co chinculbal sa li nima Jordn. Lain xinye re sa xcaba li Kacua nak inca tincamsi. 9 Abanan, laat inca tacuy xmac. Laat cuan analeb, ut tanau chanru tabanu re nak camsinbil nak taosok, chan laj David. 10 Laj David quicam ut coxixtauheb lix xetonil yucua. Ut quimuke Jerusaln sa lix tenamit. 11 Laj David quicuan chok rey cacal chihab. Cuukub chihab quicuan chok rey aran Hebrn ut oxlaju xcacal (33) chihab quicuan chok rey aran Jerusaln. 12 Chirix aan, laj Salomn quicuan chok rey chok rekaj laj David lix yucua. Xakxo sa xnaaj lix cuanquil ut quiniman xcuanquil. 13 Laj Adonas lix yum lix Haguit co chirilbal lix Betsab lix na laj Salomn. Lix Betsab quixye re: Ma sa usilal xatchal chicuilbal? chan. Ut laj Adonas quixye re: Sa usilal xinchal chacuilbal, chan re. 14 Ut laj Adonas quixye ajcui re: Cuan caru nacuaj xyebal acue, chan. Lix Betsab quixye re: Ye caru tacuaj xyebal, chan. 15 Laj Adonas quixye re: Laat nacanau nak lain raj xin-oc chok rey. Chixjunileb li tenamit Israel xeraj raj nak lain xin-oc chok rey. Abanan a chic li cui tzin quixakabac chok rey xban nak jocan quiraj li Kacua sa xben. 16 Li caru nacuaj xtzamanquil chacuu, aan ain. Usan cui tabanu li caru tintzama chacuu, chan. Ut lix Betsab quixye re: Ye cue caru tacuaj tinbanu, chan. 17 Ut laj Adonas quixye re: Nintzama chacuu nak tat-atinak riquin li rey Salomn xban nak aan tixbanu li caru tatzama laat. Taye re nak tixque chok cuixakil lix Abisag, Sunem xtenamit, chan. 18 Ut lix Betsab quixye re: Us. Tinbanu li caru xaye. Lain tinatinak riquin li rey sa acaba laat, chan. 19 Jocan nak lix Betsab

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES2

582

co chi atinac riquin li rey Salomn sa xcaba laj Adonas. Li rey quixakli chixculbal lix na ut quixxulub rib chiru. Chirix aan quicojla cuichic sa lix cojaribal ut quixtakla xcambal jun tem re nak lix na tachunlak. Ut lix na quichunla sa lix nim uk. 20 Lix Betsab quixye re: Nacuaj xtzamanquil junak usilal chacuu. Usan cui tabanu li caru tintzama chacuu, chan. Li rey quixye re: At inna, ye cue caru tacuaj ut lain tinbanu, chan. 21 Lix Betsab quixye re: Nacuaj raj nak taque lix Abisag, Sunem xtenamit, chok rixakil laj Adonas la cuas, chan. 22 Li rey Salomn quixye: Caut nak tacuaj lix Abisag chok rixakil laj Adonas? Mare yocat ajcui xcoxlanquil xpatzbal cue nak tinque lin cuanquil re yal xban nak aan li cuas. Ut laj Abiatar laj tij ut laj Joab lix yum lix Sarvia nequeoquen chirix, chan. 23 Ut li rey Salomn quixbanu li juramento sa xcaba li Dios ut quixye: A taxak li Dios tinixque chixtojbal inmac cui inca tinque chi camc laj Adonas xban li caru xtzama chicuu. 24 Sa xcaba li yoyoquil Dios li quixxakaban cue chok rey chok rekaj lin yucua, li Dios li quiquehoc re li cuanquil sa inben ut sa xbeneb li cualal incajol, lain ninye nak laj Adonas tacamsi k chiru ajcui li cutan ain, chan. 25 Jocan nak li rey Salomn quixtakla laj Benaa li ralal laj Joiada chixcamsinquil laj Adonas. Ut laj Benaa quixbanu li caru quiyehe re. 26 Ut li rey Salomn quixye re laj Abiatar laj tij: Ayu Anatot sa la tenamit. A culub raj li camc, abanan inca tatincamsi xban nak laat catcamoc re li Loklaj Cax nak laj David lin yucua quicuan chok rey. Ut xattzakon ajcui riquin li raylal li quixcul lin yucua, chan. 27 Jocan nak li rey Salomn quirisi laj Abiatar chok aj tij. Arin quitzakloc ru li quixye li Kacua aran Silo chirixeb li ralal xcajol laj El. 28 Nak laj Joab quirabi resil quielelic sa junpat ut co sa li artal ut quixchap li xucub li cuan sa xxuc. Quixucuac xban nak qui-oquen chirix laj Adonas, usta inca qui-oquen chirix laj Absaln. 29 Li rey Salomn quirabi resil nak laj Joab quielelic ut co sa li artal chixcolbal rib. Jocan nak laj Salomn quixbok laj Benaa li ralal laj Joiada ut quixye re: Tatxic ut tacamsi laj Joab, chan. 30 Laj Benaa co cuan cui li artal ut quixye re laj Joab: Li rey Salomn quixye nak tat-elk arin, chan. Abanan laj Joab quixye: Inca tinelk. Arin tincamk, chan. Ut laj Benaa co cuichic chixyebal re li rey caru quixye laj Joab. 31 Ut li rey Salomn quixye re laj Benaa: Camsi aran jo xye acue ut tamuk re nak taelk sa inben li mac li quixbanu laj Joab nak quixcamsiheb li cui nk chi macaeb xmac. Ut taelk ajcui li mac ain sa xbeneb li ralal xcajol laj David lin yucua. 32 Li Dios taquehok re chi camc laj Joab xban nak laj Joab quixcamsiheb li cuib chi cui nk li kaxal ti c xcholeb ut chabileb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

583

1 REYES2,3

xnaleb chiru laj Joab. Quixcamsiheb chi inca quixnau laj David lin yucua. Aaneb laj Abner, li quitaklan sa xbeneb lix soldados laj Israel, ut laj Amasa, li quitaklan sa xbeneb lix soldados laj Jud. 33 Lix tojbal rix li mac aan tatanek sa xben laj Joab ut sa xbeneb li ralal xcajol. Abanan li Kacua tarosobtesiheb li ralal xcajol laj David lin yucua. Ut xakxok sa xnaaj junelic lix cuanquilal li ralal xcajol laj David li teoc chok xreyeb laj Israel, chan laj Salomn. 34 Jocan nak laj Benaa co sa li artal. Quixcamsi laj Joab ut quixtakla xmukbal sa lix naaj sa li chaki choch. 35 Ut li rey Salomn quixque laj Benaa li ralal laj Joiada chi taklanc sa xbeneb li soldados chok rekaj laj Joab. Ut quixque laj Sadoc laj tij chi canjelac chok rekaj laj Abiatar. 36 Chirix aan li rey quixtakla xbokbal laj Simei ut quixye re: Tayi b la cuochoch arin Jerusaln. Tatcanak arin ut ma bar tat-elk. 37 Cui tat-elk sa li tenamit ut tatnumek jun pacal li ha Cedrn, relic chi yal ninye acue nak tatcamsi k. Ut laat cuank amac cui tatcamsi k, chan. 38 Ut laj Simei quixye: Us. Maca naxye, at rey. Lain tinbanu li caru xaye, chan. Ut laj Simei najt quicuan Jerusaln. 39 Nak ac xnume chic oxib chihab, cuibeb lix lokbil mos laj Simei queelelic ut quecoeb riquin laj Aquis li ralal laj Maaca. Laj Aquis, aan li rey aran Gat. Quiyehe resil re laj Simei nak eb lix mos cuanqueb Gat. 40 Jocan nak laj Simei quixyi b rix lix bur ut co riquin laj Aquis aran Gat chixsicbaleb lix mos. Nak quixtauheb, quixcameb cuichic Jerusaln. 41 Li rey Salomn quirabi resil nak laj Simei qui-el Jerusaln ut co Gat ut ac xsuki chak cuichic. 42 Tojonak li rey Salomn quixtakla xbokbal laj Simei ut quixye re: Ma inca ta bi xinye acue sa xcaba li Dios nak tatcamsi k sa li cutan nak tat-elk arin Jerusaln? Ut laat xaye cue, Us, maca naxye. Tinbanu li caru xaye, chancat. 43 Caut nak xaket li caru xinye acue? Caut nak xaket li juramento li xabanu chiru li Kacua? 44 Laat nacanau chanru nak xatmacob chiru laj David lin yucua. Anakcuan li Kacua tixque sa aben chixjunil li mausilal li xabanu. 45 Abanan li Dios taosobtesi nk cue lain ut aan tixxakab sa xnaaj lix cuanquileb li ralal xcajol laj David chi junelic ke cutan, chan. 46 Ut chirix aan, li rey Salomn quixtakla laj Benaa li ralal laj Joiada chixcamsinquil laj Simei. Jocan nak lix cuanquil laj Salomn quicana chi xakxo sa xnaaj.

rey Salomn quixbanu li contrato riquin laj Faran lix reyeb laj Egipto ut quisumla riquin lix rabin laj Faran. Quixcam li rixakil Jerusaln sa lix Tenamit laj David nak toj yoqueb chixchoybal
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Li

Li rey Salomn quixtzama chiru li Dios nak tixque xnaleb

1 REYES3

584

xyi banquil li rochoch ut li templo, jo ajcui li tzac li sutsu cui li tenamit Jerusaln. 2 Eb li cristian yoqueb chixquebal lix mayej sa eb li tzul li najt xteram xban nak toj maji quiyi bac lix templo li Dios sa eb li cutan aan. 3 Laj Salomn quixra li Kacua Dios ut quixbanu li caru naxye sa li chakrab li xakabanbil xcuanquil xban laj David lix yucua. Abanan naxmayeja li xul ut naxcat li incienso sa eb li artal li yi banbil sa li tzul. 4 Co Gaban chixquebal lix catbil mayej xban nak li naajej aan najt xteram ut kaxal lok chiruheb. Ut aran quixmayeja jun mil li xul sa li artal. 5 Sa jun li kojyi n li Kacua Dios quixcutbesi rib chiru laj Salomn sa li naajej Gaban nak yo chi cuarc ut quixye re: Tzama li caru tacuaj ut lain tinque acue, chan. 6 Laj Salomn quixye re: Junelic cacuuxtana ru laj David lin yucua, laj canjel chacuu xban nak junelic quixque xchol chi cuanc sa xyalal chacuu. Aan ti c xchol ut quixbanu li us. Jocan nak catenka ut caque li ralal chok rey chok rekaj aan. 7 At Kacua, at inDios, laat catxakaban cue chok rey chok rekaj laj David lin yucua. Abanan lain toj sajin. Toj maca innaleb re tincanjelak chok rey. 8 Abanan quinaxakab chok xreyeb li nimla tenamit li sicbileb ru aban. Inca naru rajlanquileb xban xquialeb. 9 Nintzama chacuu nak taque taxak innaleb re nak tinnau taklanc sa xbeneb la tenamit sa ti quilal. Tinnau taxak xquebal retal bar cuan li us ut bar cuan li inca us. Cui inca tinatenka, chan ta cui ru nak taruk tintaklank sa xbeneb li tenamit ain? chan laj Salomn. 10 Li Kacua quicuulac chiru li caru quixtzama laj Salomn. 11 Quixye re: Laat inca xatzama nak tinnajtobresi rok la yuam, chi moco xatzama abiomal, chi moco xatzama chicuu nak tecamk li xic nequeiloc acue. Xatzama ban chicuu nak tinque analeb re nak tattaklank sa xyalal sa xbeneb lin tenamit. 12 Jocan nak lain tinque acue li caru xatzama. Kaxal nabal la naleb tinque. Ma ani junak tacuank xnaleb jo la naleb laat. Chi moco anakcuan chi moco mokon tacuank junak jo laat. 13 Tinque alokal ut tinque abiomal usta inca xatzama chicuu. Ma jun chic rey tacuank jo laat jo najtil yoyokat sa ruchichoch. 14 Lain tinnajtobresi rok la yuam cui tabanu li caru tinye acue ut cui tabanu li caru naxye sa li chakrab jo quixbanu laj David la yucua, chan. 15 Nak qui-aj ru laj Salomn quixque retal nak li Kacua quixcutbesi rib chiru sa xmatc. Co Jerusaln ut quixakli chiru lix Loklaj Cax li Kacua ut quixmayeja lix catbil mayej. Quixque ajcui lix mayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Kacua. Chirix aan quixbanu jun li ninke reheb chixjunileb li nequecanjelac chiru. 16 Sa jun li cutan quecuulac riquin li rey Salomn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

585

1 REYES3,4

cuib li ixk xcomoneb li nequexcayi rib. 17 Jun li ixk quixye re: At rey, li ixk ain ut lain cuanco sa jun chi cab. Quiyola jun inculaal china telom ut li ixk ain cuan cuochben. 18 Ac xnume oxib cutan xyolajic lin culaal lain nak quiyola lix culaal aan. Kajunes cuanco sa li cab. Ma ani chic cuan aran. 19 Sa jun li kojyi n lix culaal li ixk ain quicam xban nak aan quiyocla sa xben nak yo chi cuarc. 20 Tuktu na kojyi n nak quicuacli chirisinquil lin culaal chincatk. Quixque chixcatk aan ut li culaal li camenak quixque chincatk lain nak yoquin chi cuarc. 21 Ac sakeuc re nak quincuacli chixquebal xtu lin culaal. Quinque retal nak camenak. Nak ac cutan chic quicuil nak macua cue li culaal, chan. 22 Ut li ixk jun chic quixye: Moco yal ta li caru nacaye. Li culaal li yoyo cue lain. A li camenak, aan la culaal laat, chan. Ut li ixk jun chic quixye: Inca. Moco yal ta li nacaye. Li culaal yoyo, aan li cue lain. Li camenak, aan acue laat, chan. Ut yoqueb chixcuechinquil ribeb chiru li rey. 23 Li rey Salomn quixye: Li jun naxye nak li culaal yoyo re aan ut li camenak, aan re li jun chic. Ut li jun chic ixk naxye nak li yoyo re aan, ut li camenak re li jun, chan. 24 Ut li rey quixye reheb li nequetenkan re: Camomak chak junak li chi ch, chan. Ut quexcam chak li chi ch riquin li rey. 25 Ut li rey quixye: Jach sa xyi li culaal. Jun jachal taque re li ixk jun ut li jun jachal chic taque re li ixk jun chic, chan. 26 Abanan li tzakal nabej cajo nak quiraho xchol xban nak quixra lix culaal. Quixye: At rey, nintzama chacuu nak inca tacamsi li culaal. Que re li ixk aan, chan. Abanan li ixk jun chic quixye re: Inca. Maque cue, chi moco taque re aan. Jach sa xyi li culaal, chan. 27 Ut li rey Salomn quixye re li cui nk: Macamsi li culaal. Que re li ixk li inca naraj nak tacamsi k xban nak aan li tzakal xna, chan. 28 Nak eb laj Israel querabi resil li caru quixbanu li rey, chixjunileb quexque sa xnak ruheb. Quexque retal nak li Kacua quiquehoc xnaleb re nak tarakok atin sa ti quilal. 1 Laj Salomn, aan li cuan chok xreyeb chixjunileb laj Israel. 2 Ut aaneb ain li quetenkan re: Laj Azaras, aan li ralal laj Sadoc laj tij. 3 Laj Elihoref ut laj Ahas, eb li ralal laj Sisa, aan eb li quetzi ban re li caru quiculman; ut laj Josafat li ralal laj Ahilud, aan laj tzi b li quicanjelac chiru li rey. 4 Laj Benaa li ralal laj Joiada, aan li quitaklan sa xbeneb li soldados; laj Sadoc ut laj Abiatar, aaneb laj tij. 5 Laj Azaras li ralal laj Natn, aan li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb li nequetaklan. Ut laj Zabud, aan jun chic ralal laj Natn, aan li quiquehoc xnaleb li rey ut tzakal rami g. 6 Laj Ahisar, aan li qui-iloc re li rochoch li rey; ut laj Adoniram li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES4

586

ralal laj Abda, aan laj titzol toj. 7Li rey Salomn quixxakabeb cablaju li cui nk re tetaklank sa li junjunk chi tenamit aran Israel. Li junjunk chi tenamit quequehoc re lix tzacaemk li rey ut eb li cuanqueb sa li rochoch. Jun po sa li chihab quitzak li junjunk. 8 Aaneb ain lix cabaeb li cui nk ut li naajej li quecanjelac cui: Laj Ben-hur quicanjelac sa xnaajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. 9 Laj Ben-Decar quicanjelac aran Maaca, jo ajcui sa eb li tenamit Saalbim, Bet-semes, Eln, ut Bet-hann. 10 Laj Ben-Hesed quicanjelac aran Arubot jo ajcui aran Soco ut sa chixjunil li naajej Hefer. 11 Laj Ben-Abinadab quicanjelac sa chixjunil li naajej Dor. Li rixakil, aan lix Tafat, lix rabin laj Salomn. 12 Laj Baana li ralal laj Ahilud quicanjelac sa eb li tenamit Taanac, ut Meguido, ut sa chixjunil li naajej Bet-sen li cuan chixcatk li naajej Saretn, li cuan sa li sur re li tenamit Jezreel. Naticla Bet-sen ut nacuulac toj Abel-mehola ut naxic toj jun pacal Jocmeam. 13 Laj Ben-Geber quicanjelac aran Ramot, li cuan sa xcuent Galaad. Quicanjelac ajcui sa eb li calebal re laj Jair li ralal laj Manass li cuanqueb sa xcuent Galaad. Quicanjelac ajcui sa li naajej Argob li cuan Basn. Aran cuanqueb oxcal li ni nki tenamit, li sutsuqueb sa tzac ut cuan li chi ch bronce sa eb li oquebal. 14 Laj Ahinadab li ralal laj Ido quicanjelac aran Mahanaim. 15 Laj Ahimaas quicanjelac sa lix naajeb li ralal xcajol laj Neftal. Aan li quisumla riquin lix Basemat, lix rabin laj Salomn. 16 Laj Baana li ralal laj Husai quicanjelac sa eb li tenamit Aser ut Alot. 17Laj Josafat li ralal laj Para quicanjelac sa lix naajeb li ralal xcajol laj Isacar. 18 Laj Simei li ralal laj Ela quicanjelac sa lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn. 19 Laj Geber li ralal laj Uri quicanjelac sa li naajej Galaad, sa lix tenamit li rey Sehn, lix reyeb laj amorreos, ut sa li naajej Basn li quicuan cui chok rey laj Og. Caaj cui laj Geber quitaklan sa eb li naajej ain. 20 Eb laj Israel ut eb laj Jud kaxal nabaleb jo xquial li coc ru li samaib chire li palau. Nequecuaac ut nequeucac chi sa sa xcholeb. 21 Laj Salomn cuan xcuanquil sa chixjunil li naajej li naticla cuan cui li nima Eufrates ut nacuulac toj cuanqueb cui laj filisteos ut nacuulac toj sa li nubal re li tenamit Egipto. Eb aan cuanqueb rubel xcuanquil li rey Salomn ut nequextoj chiru li rey li jo quial tento xtojbal jo najtil yoyo. 22 Aan ain xquial li caak re ru li nacanjelac chiru li rey Salomn rajlal cutan: numenak oxlaju xcacal (33) quintal li chabil caj, numenak belelaju roxcal (99) quintal li caj re trigo, 23 lajeb li cuacax li ni nk xtibeleb, junmay li cuacax li junes ichaj quexcua, ut jun ciento li carner. Macaeb sa ajl li quej, li yuc, ut li acach ut li caxlan li ni nk xtibeleb. 24 Laj Salomn quicuan xcuanquil sa xben chixjunil li naajej li cuan sa li oeste. Naticla

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

587

1 REYES4,5

cuan cui li nima Eufrates. Naticla sa li naajej Tifsa ut nacuulac toj Gaza. Chixjunileb li rey li cuanqueb sa eb li naajej ain cuanqueb rubel xcuanquil laj Salomn. Quicuan sa usilal riquineb chixjunileb li cuanqueb chi xjun sutam. 25 Nak cuan chok rey laj Salomn chixjunileb li cuanqueb sa eb li naajej Israel ut Jud saheb sa xchol chalen sa li tenamit Dan toj sa li tenamit Beerseba. Li junjunk cabal cuan li racui mkeb uvas ut higos. 26 Laj Salomn cuan cacal mil (40,000) lix cacuay sa lix naajeb. Aaneb li nequequelon re lix carruajes. Ut cuanqueb ajcui cablaju mil (12,000) li cui nk li nequecamoc re li carruajes. 27Li cablaju li quexakabac chi taklanc quexcam li caak re ru li tacanjelak re xtzacaemk li rey Salomn ut xtzacaemkeb li nequecuaac rochben. Ac cholcho caru chi pohil tachalk li junjunk chi cui nk riquin li caru tacanjelak chiru laj Salomn re nak maca tapaltok chiru. 28 Ut quexcam ajcui li cebada ut li quim li tacanjelak reheb li cacuay ut eb li xul li nequei kan. Ac cholcho caru chi pohil techalk li junjunk chixcholaninquileb. 29 Kaxal nabal lix naleb laj Salomn quiquehe re xban li Dios. Chanchan xquial li samaib chire li palau. Naxnau xcoxlanquil li caru naxbanu ut chixjunil naxtau ru. 30 Kaxal cuichic cuan xnaleb laj Salomn chiruheb li cuanqueb Egipto ut chiruheb ajcui li cuanqueb sa li este. 31 Laj Salomn, aan li kaxal nabal xnaleb chiruheb li cuanqueb xnalebeb, jo laj Etn ajezrata, ut laj Hemn ut laj Calcol ut laj Dardo, eb li ralal laj Mahol. Nano ru laj Salomn sa chixjunileb li naajej li cuanqueb chi xjun sutam. 32 Laj Salomn quixye oxib mil (3,000) li chabil atin proverbios xcaba. Ut jun mil riquin ob (1,005) li bich li quixyi b. 33 Quiatinac chirixeb chixjunil li pim ut li che li cuan sa ruchichoch, jo li coc, jo li ni nk. Quiatinac chirix li hisopo li nayola chiru li tzac ut quiatinac chirixeb li ni nki che chacalte li cuan Lbano. Ut quiatinac ajcui chirixeb chixjunileb li xul. Quiatinac ajcui chirixeb li xul li nequerupupic, ut chirixeb li nequexjucuqui rib sa choch, ut chirixeb ajcui li car. 34 Eb li rey li cuanqueb yalak bar querabi resil nak laj Salomn cuan xnaleb ut quecuulac li tenamit chirabinquil li naleb li naxque. Jocan ajcui eb li tenamit quecuulac chirabinquil.

Hiram lix reyeb laj Tiro quirabi resil nak laj Salomn quixakabac chok rey chok rekaj laj David lix yucua. Jocan nak quixtakla lix takl riquin. Laj Hiram junelic naxra laj David. 2 Jocan nak laj Salomn quixtakla xyebal re laj Hiram: 3 Laat nacanau nak laj David lin yucua inca quiru xyi banquil lix

1Laj

Laj Salomn quixyi b lix templo li Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES5

588

templo li Kacua lix Dios xban nak junelic yo chi pletic riquineb li xic nequeiloc re toj retal nak li Kacua quixkaxtesiheb sa ruk. 4 Abanan anakcuan li Kacua lin Dios quinixtenka. Cuanco sa tuktuquil usilal chikajunilo jo eb ajcui li tenamit li cuanqueb yalak bar. Ma ani xic nequeiloc ke ut maca chaajquilal. 5 Jocan nak lain tinyi b li templo li talokoni k cui li Kacua lin Dios xban nak li Dios quixye re laj David lin yucua, La cualal, li tinxakab chok rey chok acuekaj, aan li tayi bank re li templo re tinlokoni k cui, chan. 6 Jocan nak nintzama chacuu nak tataklaheb aran Lbano li nequecanjelac chacuu re nak texyoc li ni nki che chacalte. Lain tintojeb la mos li jo nimal tacuaj laat. Eb li nequecanjelac chicuu inca nequexnau xcanjelanquil chi chabil li che, abanan textenkaheb li cuanqueb Sidn, li nequexnau xcanjelanquil chi us li chacalte. 7 Cajo nak quisaho sa xchol laj Hiram nak quirabi li caru quixye laj Salomn ut quixye: Lokoninbil taxak li Kacua xban nak quixque jun ralal li rey David cuan xnaleb ut aan li xxakabac chi taklanc sa li nimla tenamit ain! chan. 8 Ut laj Hiram quixtakla xyebal re laj Salomn: Xolexye cue li caru xatakla chak xyebal cue. Lain tinbanu li caru xatzama chicuu. Tintakla acue li che chacalte ut li che ciprs. 9 Eb li nequecanjelac chicuu texyoc li che aran Lbano ut texcam toj sa li palau. Aran texyi b li poyte ut textakla toj sa junak li naajej li taye laat nak us. Aran texhit li poyte ut tatakla xxocbal li che. Caaj cui nintzama chacuu nak tatakla xtzacaemkeb li cuanqueb sa li cuochoch, chan laj Hiram. 10 Jocan nak laj Hiram quixtakla chixjunil li che li quiraj laj Salomn. Quixtakla li che chacalte ut li che ciprs. 11 Ut li rey Salomn quixtakla lix tzacaemkeb li cuanqueb sa li rochoch laj Hiram. Rajlal chihab quixtakla junmay mil bis li trigo ut cuukub mil riquin cahib ciento litros li chabil aceite. 12 Li Kacua Dios quixque xnaleb laj Salomn jo quixyechii re. Li rey Salomn ut li rey Hiram quexcam ribeb sa usilal ut quexbanu li contrato chi ribileb rib. 13 Sa chixjunil li naajej Israel laj Salomn quixchutub ruheb lajeb xcacal mil (30,000) chi cui nk ut quixtaklaheb chi canjelac. 14 Lajeb mil nequexic chi canjelac jun po aran Lbano. Chirix aan nequesuki sa rochocheb chi canjelac cuib po. Rajlal po nequexjal ribeb. Laj Adoniram, aan li quixakabac chi taklanc sa xbeneb. 15 Laj Salomn quixxakabeb lajeb xcacal mil (70,000) chi cui nk re tei kank ut cacal mil (80,000) chi cui nk re teisi nk pec sa eb li tzul.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

589
16 Ut

1 REYES5,6

cuanqueb ajcui oxib mil riquin oxib ciento (3,300) chi cui nk li nequetaklan sa xbeneb li yoqueb chi canjelac. 17 Li rey Salomn quixtakla xcambaleb chak li ni nki pec li kaxal chabil re tecanjelak chok xcimiento li templo. Ut quixtakla ajcui xcambal li pec li ti cobresinbil ruheb. 18 Eb li nequecanjelac chiru laj Salomn ut eb li nequecanjelac chiru laj Hiram ut eb li cui nk li quechal aran Gebal quexyoc ut quexpech li che. Ut quexyi b li pec li tacanjelak re xyi banquil li templo. 1 Li templo quiticla xyi banquil nak ac xnume cahib ciento chihab riquin cacal chihab reliqueb laj Israel aran Egipto. Li rey Salomn quixtiquib xyi banquil lix templo li Kacua nak yo xca chihab roquic chok rey sa li po Zif, li xcab po re li chihab aan. 2 Lix templo li Kacua li quixyi b li rey Salomn, aan cuan cuukub xcacal metro xnajtil rok, ut beleb metro xnajtil ru, ut numenak oxlaju metro xnajtil xteram. 3 Li naajej li cuan sa li oquebal, aan beleb metro xnajtil rok, jo xnimal ru li templo. Ut li xnajtil ru, aan numenak cahib metro. 4 Laj Salomn quixque chi yi bac xventanil li templo. Ni nk li re chi sa quixque ut coc li re chirix. 5 Ut quilajexyi b coc cab chi xjun sutam li templo chiru li tzac. Quexyi b ajcui li coc cab chiru li tzac cuan cui li Loklaj Santil Naajej. 6 Li coc cab li quexyi b oxib tasal xteram. Li xben tasaleb li cab cuan cuib metro riquin ob xcacal centmetro xni nkal xsa. Li xcab tasaleb li cab cuan cuib metro riquin lajeb xcacal centmetro xni nkal xsa. Ut li rox tasaleb li cab cuan oxib metro riquin olaju centmetro xni nkal xsa. Inca mas nim ru li cab quexque taka re nak inca coxinak li tzamba chiru li tzac re li templo. 7 Nak quexyi b lix templo li Dios, inca queocsin martillo, chi moco queocsin mal, chi moco queocsin chi ch xban nak maca caru quextoj chiru. Li pec li quexyi b cui li templo ac ti cobresinbileb ru chi us nak quexcam chak. 8 Lix puertil li coc cab re li xben tasal nacana sa li nim re li templo. Ut li taklebal li naxic sa li xcab ut li rox tasal li cab, aan naxkoti rib. 9 Jocan nak quexchoy xyi banquil li templo. Ut quextzap li xben riquin li tzalam che chacalte. 10 Ut li coc cab li quexyi b chirix li templo cuib metro riquin ob xcacal centmetero xteram. Ut lix tzambahil li coc cab yi banbil riquin li che chacalte ut nequehilan sa xben li tzac re li templo. 11 Li Kacua quiatinac riquin laj Salomn ut quixye re: 12 Nacuaj atinac acuiquin chirix li templo li xayi b. Cui laat tatcuank sa xyalal chicuu ut tabanu jo naxye lin chakrab ut cui inca taket li cuatin, lain tinque acue chixjunil li quinyechii re laj David la yucua. 13 Lain tincuank sa li templo ain sa xyankeb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES6

590

lin tenamit. Ut inca tincanabeb xjuneseb, chan li Kacua. 14 Jocan nak laj Salomn quixchoy xyi banquil li templo. 15 Quextzap li tzac chi sa riquin li tzalam che chacalte. Quiticla sa choch ut quicuulac toj sa li tzamba. Ut chiru li choch quexque li tzalam che ciprs. 16 Quexyi b li Loklaj Santil Naajej toj chi sa li templo. Beleb metro li ru. Quexyi b li tas riquin li tzalam che chacalte. Quiticla toj taka ut quicuulac toj takec. 17 Lix nimal li naajej li nacana chiru li Loklaj Santil Naajej, aan cuan cuakxaklaju metro xnajtil rok. 18 Chixjunil lix sa li templo tzaptzo riquin li tzalam che chacalte. Chiru li che yi banbil lix sahob ru jo li ru che ut li utzuuj. Tzaptzo chi us ut ma jun li pec quecana chi cutanquil. 19 Li rey Salomn quixque chi yi bac li Loklaj Santil Naajej sa li templo re tixque cui lix Loklaj Cax li Kacua. 20 Li Loklaj Santil Naajej quexyi b chak toj chi sa li templo. Beleb metro xnajtil xteram, beleb metro xnajtil rok ut beleb metro xnajtil ru. Ut chi sa quexletz li tzakal oro ut quexletz ajcui li tzakal oro chiru li artal li yi banbil riquin li che chacalte. 21 Ut quexletz ajcui li tzakal oro chi sa chixjunil li templo. Ut quextzap li Loklaj Santil Naajej riquin cadena yi banbil riquin tzakal oro. 22 Laj Salomn quixtakla xletzbal li tzakal oro sa chixjunil li templo. Naticla taka ut nacuulac toj takec. Jocan ajcui li artal li cuan chi sa li Loklaj Santil Naajej. Quexletz li tzakal oro chiru. 23 Ut quexyi b ajcui riquin li che olivo cuib li querubines chanchaneb li ngel. Cahib metro riquin media xnajtil xteram li junjunk chi querubn. 24 Juntaket xni nkal li xxiqueb. Cuib metro riquin ob xcacal centmetro xni nkal li junjunk. Cahib metro riquin media xnimal ru chi xcabichal li xic. 25 Jocan ajcui li querubn jun chic. Cahib metro riquin media xnimal. Juntaket xni nkaleb ut juntaket xyi banquileb li junjunk chi querubn. 26 Cahib metro riquin media xnajtil xterameb li junjunk chi querubines. 27 Laj Salomn quixqueheb li cuib chi querubines sa li Loklaj Santil Naajej. Lix xic li jun nocoxtau li tzac jun pacal. Jocan cuichic li jun nocoxixtau li tzac jun pacal chic. Ut lix xiqueb jun pacal chic nequexcul rib sa xyi li Loklaj Santil Naajej. 28 Ut quexletz oro chirixeb li cuib chi querubines. 29 Quexyi b ajcui xsahob ru li templo chiruheb li tzac jo chi sa jo chirix. Chanchaneb li querubn ut li che palmera jo ajcui li utzuuj. 30 Ut quexque ajcui li oro chiru li che li quexque chiru choch, jo chi sa jo chirix. 31 Li puerta li quexque sa li oquebal re li Santil Naajej, aan yi banbil riquin li che olivo. Ut li che li nachapoc re li puerta, aan ob xucut quexque. 32 Li cuib chi puerta yi banbil riquin li che olivo ut quebil xsahob ru chiruheb yi banbil riquin querubines, palmeras ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

591

1 REYES6,7

utzuuj. Ut quexletz oro chiruheb lix sahob ru. 33 Quexque ajcui li che li nachapoc re lix puertil li templo. Quexyi b chi ca xucut riquin li che olivo. 34 Quexyi b riquin li che ciprs cuib li puertas cuib perel ru. Li cahib perel nequeecan sa xnaajeb. Naru xtebal li cuib perel malaj ut li cahib perel. 35 Ut quexque ajcui xsahob ruheb li puertas yi banbil riquin querubines, palmeras, ut utzuuj. Ut quexletz oro chiruheb lix sahob ru. 36 Ut quexyi b li nebal li cuan chiru li templo. Quexyi b li tzac riquin li pec ti cobresinbil ru chi us. Oxib tzol li pec ut jun tzol li che chacalte quexque sa xben li pec. 37 Sa li po Zif quexque lix cimiento lix templo li Kacua nak ac yo xca chihab roquic chok rey laj Salomn. 38 Nak ac yo junlaju chihab roquic chok rey laj Salomn, quexchoy xyi banquil lix templo li Kacua sa li po Bul sa li xcuakxak po re li chihab aan. Chiru cuukub chihab quexyi b li templo. Quexyi b chixjunil chi tzakal re ru jo quiyehe reheb. 1 Chirix chic aan li rey Salomn quixque chi yi bac lix palacio. Ut chiru oxlaju chihab quiyalo. 2 Quixyi b jun li cab ut quixque chok xcaba Quiche re Lbano. Aan ain lix nimal: ob roxcal (55) metro xnimal rok, cuib xcacal metro riquin media xnimal xsa ut oxlaju metro riquin media xnimal xteram. Cahib tzol li rokechal. Li cahib tzol chi okech, aan chacalte jo ajcui li tzamba. Ut sa xbeneb li okech aan quehilan li tzamba. 3 Li ob roxcal chi tzamba quehilan sa xben li ob roxcal chi okech. Sa li junjunk tzol cuan olaju chi okech. Ut quextzap li xben riquin li tzalam che chacalte. 4 Oxib tzol li ventana cuan sa li jun pacal ut oxib tzol chic cuan sa li jun pacal chic. Eb li ventana ain cuanqueb chi ox ox ut cuanqueb sa xcayabal li cuanqueb jun pacal. 5 Eb li puertas ut eb li che li nequexchap cui ribeb, aan ca xucuteb. Ut eb li ventana cuanqueb oxib tzol ut nequexcaya ribeb. 6 Ut quixyi b ajcui jun lix mu li cab cuanqueb cui li okech. Lix nimal, aan cuib xcacal (22) metro riquin media xnimal rok, ut oxlaju metro riquin media lix nimal ru. Li xmu cab ain nacana chiru li jun chol chic. Cuan li okech ut li che li quexque sa xben. 7 Quixyi b ajcui jun chic li naajej re tacuank cui lix cojaribal. Ut quixtzap ru riquin tzalam che chacalte. Naticla taka nacuulac toj takec. Li naajej aan tacanjelak ajcui re rakoc atin. 8 Li rochoch laj Salomn, aan cuan jun lix nebal chirix. Jocan ajcui li cab li quixyi b re li rixakil cuan xmu juntaket riquin li rochoch aan. Li rixakil laj Salomn, aan xrabin laj Faran. 9 Eb li cab ain yi banbileb riquin li chabil pec ti cobresinbil ruheb. Setbil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES7

592

riquin chi ch a yal chanru xni nkal li naraj, jo chi sa jo chirix. Naticla chak sa li cimiento. Nacuulac toj takec. Jocan ajcui chirix. Nacuulac toj sa li nebal. 10 Lix cimiento eb li cab aan yi banbileb riquin li ni nki pec terto xtzak. Cuan li pec cahib metro riquin media xni nkaleb. Ut cuanqueb ajcui oxib metro riquin oxcal (60) centmetro xni nkaleb. 11 Jocan ajcui li tzac yi banbileb riquin li pec terto xtzak. Ti cobresinbil ruheb a yal chanru xni nkal naraj. Ut quirocsi ajcui li che chacalte. 12 Chi xjun sutam li nimla nebal cuan oxib tzol li pec ut jun tzol li che. Chacalte quexque sa xben. Li nebal ain juntaket riquin li nebal li cuan chiru lix templo li Dios.

rey Salomn quixtakla xcambal laj Hiram sa li tenamit Tiro. 14 Laj Hiram aan xyum jun li ixk xmalcaan xcomoneb li ralal xcajol laj Neftal. Lix yucua, aan aj Tiro xtenamit ut naxnau chi us xcanjelanquil li chi ch bronce. Jocan ajcui laj Hiram. Cuan xnaleb chi us ut seb xchol chixcanjelanquil li chi ch bronce. Jocan nak laj Hiram quichal riquin li rey Salomn ut quixbanu chixjunil li canjel li quiquehe chixbanu. 15 Laj Hiram quixyi b cuib li okech riquin bronce. Cuakxakib metro xni nkal rok ut ob metro riquin media xni nkal xsa. 16 Ut quixyi b ajcui cuib li chi ch bronce re tixchic sa xjolomeb li cuib chi okech. Li junjunk chi chi ch cuib metro riquin ob xcacal centmetro xnajtil rok. 17 Ut cuanqueb ajcui cam quixyi b riquin chi ch tzulbil ru chanchan li cadena re xquebal sa xben li okech. Cuukutk re li junjunk. 18 Quixyi b ajcui cuib tzol li granados chok xsahob ru re xtzapbal ruheb li chi ch li quixque sa xjolomeb li okech. Chanru quixbanu re li jun, jocan cuichic quixbanu re li okech jun chic. 19 Li xyi banquileb li chi ch li quixque sa xjolomeb li okech li cuan sa xmu li cab, aan chanchaneb li utzuuj azucena. Cachin chic ma cuib metro xni nkaleb li junjunk. 20 Chi xjun sutam li chi ch li cuan sa xjolomeb li cuib chi okech cuanqueb cuib ciento chi granado. Cuib tzol ru nak cuanqueb chi xjun sutam li junjunk chi okech. 21 Laj Hiram quixxakabeb li cuib chi okech sa li oquebal re li templo. Li okech li quicana sa lix nim quixque Jaqun chok xcaba. Ut li okech jun chic li quicana sa li tze quixque Boaz chok xcaba. 22 Li xyi banquil li chi ch li quixque sa xjolomeb li okech, aan chanchaneb li utzuuj azucena. Jocain nak quixchoy xyi banquileb li okech. 23 Ut laj Hiram quixyi b ajcui jun li nimla pila sursu riquin bronce. Aan tacanjelak re xnaaj li ha.

13 Li

Laj Hiram quixyi b riquin bronce li caak ru li tacanjelak sa li templo jo ajcui lix sahob ru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

593

1 REYES7

Cahib metro riquin media xnimal li re. Cuib metro riquin ob xcacal centmetro xteram. Oxlaju metro riquin media xnimal xsa. 24 Ut chire li pila quexyi b cuib tzol li granado. O b roxcal centmetro xyank li lajetk chi granado. Jun cuacaj quexyi b lix sahob ru nak quexyi b li pila. 25 Li pila ain quextochob sa xbeneb cablaju chi boyx yi banbileb riquin bronce. Oxib li boyx nequeiloc sa li norte. Li oxib chic nequeiloc sa li occidente. Ut li oxib chic nequeiloc sa li sur. Ut li oxib chic nequeiloc sa li oriente. Li pila quexchunub sa xbeneb li boyx ut li rokeb li boyx li cuan chirixeb quecana rubel li pila. 26 Cuakxakib centmetros xpimal li tzac re li pila. Lix sahob ru re li pila chanchan li utzuuj azucena. Cahib roxcal mil (44,000) litro li ha na-oc chi sa li pila aan. 27 Ut quixyi b ajcui lajeb li cochlebal riquin li chi ch bronce. Jun metro riquin cacal centmetro xni nkal rok li junjunk. Ut jocan ajcui xnimal ru ut jun metro riquin olaju xcacal centmetro xteram. 28 Jocain nak yi banbileb li cochlebal: tzaptzo ru chi perpoquil chi ch. Ac xnaaj xnaaj li junjunk. 29 Ut eb li perpoquil chi ch bronce quebileb xsahob ru jo li cakcoj, li boyx, ut li querubn. Ut yi banbil ajcui xsahob ru riquin utzuuj, jo takec jo taka. 30 Li junju nk chi cochlebal cuan ca ca xruedil yi banbileb riquin bronce. Jocan ajcui li chi ch li nequechapoc reheb. Sa li xuc xca pacalil cuanqueb li chi ch li nahilan sa xben li chi ch li nequechapoc re li ruedas. Ut sa xben li cahib chi chi ch ain nacochla li pila. Li chi ch ain yi banbileb ajcui xsahob ru. 31 Li cochlebal re li pila, aan sursu. O b xcacal centmetros xnajtil xteram ut lix nimal xsa, aan oxcal centmetros. Ca xucut li re li cochlebal. Moco sursu ta ut yi banbil lix sahob ru. 32 Rubel li perpoquil chi ch cuanqueb li cahib chi ruedas jo eb ajcui li chi ch li nequechapoc reheb. Cuakxakib xcacal centmetros xni nkaleb lix ruedil. 33 Li ruedas juntaketeb riquin lix ruedil li carruajes. Li chi ch li nachapoc re li ruedas, ut li coc chi ch li cuan sa li ruedas, jo eb ajcui li sursuquil chi ch yi banbil riquin bronce. 34 Li cahib chi chi ch li nacutun re li ruedas junaj xyi banquil riquin li cochlebal. 35 Chire li cochlebal cuan jun li sursuquil chi ch, cuib xcacal centmetro riquin media xnajtil xteram. Junaj xyi banquil riquin li cochlebal. 36 Chiruheb li perpoquil chi ch laj Hiram quixyi b li retalil li querubines, jo ajcui li cakcoj ut li che palmera, a yal chanru lix naaj naraj. Ut quilajxyi b ajcui retalil li utzuuj. 37 Jocain nak quixyi b li lajeb chi cochlebal, juntaket xbisbaleb, juntaket xni nkaleb ut juntaket xyi banquileb. 38 Ut quixyi b ajcui riquin bronce lajeb li pila. Li junjunk chi pila junk metro riquin cacal centmetros xni nkal. Ut li ha li na-oc chi sa eb li pila aan, cuan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES7

594

cuakxakib ciento riquin cacal (880) litro chi ha. Eb li lajeb chi pila aan quixqueheb sa xben li lajeb chi cochlebal. 39 Eb li pila ain rochbeneb lix cochlebaleb quequehe chixcatk li templo. O b quecana sa lix nim ut li ob chic quequehe sa li tze. Ut li nimla pila quexque sa xxuc li templo sa li sureste. 40 Laj Hiram quixyi beb ajcui li ucal, ut li chi ch li nequexchap cui li ru xam, ut li ni nki sec. Jocain nak quixchoy li canjel quiquehe chixyi b xban laj Salomn. Aaneb ain li quixyi b laj Hiram re lix templo li Dios: 41 Cuib li okech, ut li cuib li sursuquil chi ch li quexque sa xjolomeb ut li chi ch li tzulbil ru chanchan cadena re xquebal sa xben li okech. 42 Ut quixyi b ajcui riquin bronce cahib ciento li granadas re texque chok xsahob ru li chi ch li quexque sa jolomeb li okech. Cuib tzol nak quexque. 43 Ut quixyi b ajcui lajeb li cochlebal ut lajeb li pilas re texque sa xbeneb li lajeb chi cochlebal. 44 Quixyi b jun li nimla pila ut li cablaju chi boyx bronce li yoqueb chi i kanc re li pila. 45 Ut quixyi b ajcui li ucal ut li ni nki sec jo eb ajcui li chi ch re xchapbal li ru xam. Aan ain chixjunil li canjelebal li quiquehe chixyi b laj Hiram xban li rey Salomn re tecanjelak sa lix templo li Dios. Chixjunil yi banbil riquin li chabil bronce. 46 Chixjunil ain quixtakla xyi banquil li rey sa li ru taka re Jordn sa xyi li cuib chi tenamit Sucot ut Saretn. 47 Li rey Salomn inca quixbis jo quial li bronce li qui-oc sa eb li sec xban nak kaxal cuichic nabal. 48 Li rey Salomn quixtakla xyi banquileb riquin oro chixjunil li quicanjelac sa lix templo li Kacua. Quixyi b jun li artal riquin oro, ut jun li mex yi banbil riquin oro li nequexque cui li mayejanbil caxlan cua. 49 Quixyi b ajcui riquin tzakal oro lajeb xnaajeb li candil. O b quixque sa lix nim ut ob quixque sa lix tze chiru li Loklaj Santil Naajej. Ut quixque ajcui xsahob ru riquin utzuuj. Ut quixyi b ajcui riquin oro li candil, jo ajcui li chi ch re xchapbal li ru xam. 50 Quixyi b li sec ut li ucal, ut li chi ch re xchupbal lix xamlel li candil jo eb ajcui li chi ch re xchapbal li ru xam. Ut quixyi b ajcui li sansar re xcatbal li pom. Jocaneb ajcui li bisagras re lix puertil li Loklaj Santil Naajej ut eb li bisagras re lix puertil li templo yi banbileb riquin oro. 51 Jocain nak quixchoy xyi banquil li caru quicanjelac sa lix templo li Dios li quixtakla xyi banquil li rey Salomn. Ut quixcameb ajcui li sec ut li plata ut li oro li ac kaxtesinbil re li Dios xban laj David lix yucua. Quixkaxtesiheb sa li naajej li nequexxoc cui li nacanjelac sa li templo.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

595

1 REYES8

xyankeb laj Israel, jo eb ajcui li nequetaklan sa xben xtepaleb li ralal xcajol laj Israel. Quixchutubeb re nak texcam chak sa li templo lix Loklaj Cax li Kacua, li xocxo cui lix contrato li Dios sa lix tenamit laj David aran Sin. 2 Eb li cui nk aj Israel quexchutub ribeb riquin laj Salomn sa xcutanquil li ninke sa xcuuk li po re li chihab aan, sa li po Etanim. 3 Nak ac chutchuqueb chixjunileb laj camol be sa xyankeb laj Israel, eb laj tij querisi sa li tabernculo li Loklaj Cax ut quexcam sa lix templo li Kacua. 4 Eb li ralal xcajol laj Lev ut eb laj tij quexcam li tabernculo li nequexchutub cui ribeb jo ajcui chixjunil li caru nacanjelac sa li tabernculo ut quexcam sa li templo. 5 Li rey Salomn ut eb laj Israel quexchutub ribeb chiru li Loklaj Cax ut quexmayeja li carner ut li boyx. Inca quiru rajlanquil li xul li quexmayeja xban xquialeb. 6 Eb laj tij querocsi li Loklaj Cax sa li templo ut quexcanab sa li Loklaj Santil Naajej rubel lix xiqueb li querubines. 7Eb li cuib chi querubines ain helhoqueb lix xiqueb sa xben li Loklaj Cax jo ajcui li che li nequexpako cui. 8 Caaj cui li ruuj li che li nequexpako cui li Loklaj Cax nacutun chak toj sa li Santil Naajej. Abanan inca nacutun chak toj chirix cab. Ut jocan nak quecana toj chalen anakcuan. 9 Maca cuan chi sa li Loklaj Cax aan. Caaj cui li cuib perel chi pec li tzi banbil cui li chakrab. Laj Moiss quixqueheb sa li Loklaj Cax aran Horeb nak li Dios quixbanu li contrato riquineb li ralal xcajol laj Israel nak queel chak sa li tenamit Egipto. 10 Nak ac xeel laj tij sa li Loklaj Santil Naajej, sa junpat quinujac li templo riquin xlokal li Dios. Chanchan li chok nak quicutun. 11 Ut eb laj tij inca queru xbanunquil lix canjel xban nak lix lokal li Dios quixnujobresi li Templo. 12 Ut laj Salomn quitijoc ut quixye: At Kacua, laat caye nak nacatcuan sa li chok kojyi n ru. 13 Abanan lain xinyi b jun la cuochoch re tatcuank cui chi junelic, chan. 14 Ut li rey Salomn quixsukisi rib ut quixtzama chiru li Dios nak tarosobtesiheb laj Israel li xakxoqueb aran. 15 Ut quixye: Lokoninbil taxak li Kacua, lix Dioseb laj Israel, xban nak xbanu li caru quixyechii re laj David lin yucua, 16 nak quixye re, Chalen nak quicuisiheb chak lin tenamit Israel aran Egipto lain inca quinsic ru sa xyankeb lix tepaleb li ralal xcajol laj Israel junak li tenamit li texyi b cui li cuochoch bar tinexlokoni cui, usta ac xinsic ru laj David chok xreyeb lin tenamit Israel, chan li Dios. 17Ut laj Salomn quixye ajcui: Laj David lin yucua qui-ala sa xchol xyi banquil jun li templo re texlokoni cui li Kacua lix Dios eb laj Israel. 18 Ut li Kacua quixye re laj David lin yucua, Us nak x-ala sa achol xyi banquil junak li cab re tinexlokoni cui. 19 Abanan macua laat tatyi bank re li cab aan. La cualal ban tayi bank re li cab re

1Mokon chic laj Salomn quixchutubeb aran Jerusaln eb laj camol be sa

Nak quexkaxtesi li templo sa ruk li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES8

596

tinexlokoni cui, chan li Dios. 20 Ut anakcuan xtzakloc ru li quixye chak li Kacua xban nak lain xin-oc chok rekaj lin yucua. Ut xkaxtesi c sa cuuk li cuanquilal re tintaklank sa xbeneb li tenamit. Anakcuan lain xinyi b li templo re takalokoni cui li Kacua li kaDios lao aj Israel. 21 Ut xinyi b ajcui sa li templo lix naaj li Loklaj Cax li xocxo cui lix contrato li Kacua li quixbanu chak riquineb li kaxetonil yucua nak quirisiheb chak aran Egipto, chan laj Salomn. 22 Chirix aan laj Salomn quixxakab rib chiru lix artal li Kacua chiruheb chixjunileb laj

Querocsi li Loklaj Ca x sa li templo li quixyi b laj Salomn. (1 Reyes 8.20)


La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

597

1 REYES8

Israel li cuanqueb aran. Quixtaksi li ruk sa choxa ut quitijoc. 23 Quixye: At Kacua, at kaDios lao aj Israel, maca junak chic Dios jo laat, chi moco sa choxa, chi moco sa ruchichoch. Laat nacabanu li caru nacayechii. Ut nacacuuxtana ruheb li nequecanjelac chacuu chi anchaleb xchol ut nequecuan sa ti quilal chacuu. 24 Anakcuan xabanu li caru cayechii chak re laj David lin yucua. Laat caye nak taque ut anakcuan xabanu chiru li cutan ain. 25 Jocan ut at Kacua, at kaDios lao aj Israel, chabanu taxak li caru cayechii chak re laj David lin yucua nak caye chi jocain, Junelic tacuank junak reheb la cualal acajol li teoc sa li cuanquilal. Abanan tento nak tecuank sa xyalal chicuu ut tecuank sa ti quilal. 26 Jocan ut at Kacua, at kaDios lao aj Israel, chabanu taxak li caru cayechii chak re laj David laj canjel chacuu. 27Ma naru ta bi nacatcuan sa ruchichoch? Li choxa kaxal nim, abanan aan inca tzakal chok anaaj, at Kacua. Ma toja ta chic li cab li xinyi b tatzaklok chok anaaj? 28 Jocan ut, at Kacua at inDios, chacuabi taxak lin tij. Chacuabi taxak li caru nintzama chacuu anakcuan. Lain laj canjel chacuu. 29 Junelic taxak chacuilak li naajej ain. Chi kek chi cutan tacuil li templo ain li tatcuank cui. Chacuabi taxak lin tij, lain laj canjel chacuu. 30 Chacuabihak taxak lin tij. Ut chacuabihak taxak lix tijeb laj Israel nak tetijok sa li naajej ain. Chacuabihak taxak li katij sa li naajej ain li tatcuank cui. Toj sa choxa taxak tacuabi li katij ut tacuy tasach li kamac. 31 Cui cuan junak tamacobk chiru li ras ri tzin ut tixpuersi ru chixbanunquil li juramento chiru li artal sa li templo ain, 32 laat tacuabi toj sa choxa li caru textzama chacuu. Tatrakok atin sa xbeneb ut taqueheb chixtojbal xmac li cuanqueb xmaqueb. Tacoleb rix li macaeb xmac sa xcaba la ti quilal. 33 Nak eb laj Israel tenumtak li xic nequeiloc reheb sa xbeneb xban li mac li texbanu chacuu, ut cui eb aan tesuki k cuichic acuiquin ut texyaba la caba ut tetijok chacuu sa li naajej ain, 34 laat toj sa choxa tacuabi li caru textzama chacuu ut tacuyeb xmac la tenamit Israel. Ut taqueheb cuichic chi suki c sa li naajej li caque reheb lix xetonil xyucuaeb laj Israel. 35 Ut cui inca chic tixque li hab xban li mac li texbanu chacuu, ut cui texjal xcauxeb ut texyaba la caba ut tetijok chacuu, xban li raylal xaque sa xbeneb, tacuabi taxak li caru textzama chacuu. 36 Laat, at Kacua, toj sa choxa tacuabi lix tijeb ut tacuyeb xmaqueb laj Israel li nequecanjelac chacuu. Tacut chiruheb chanru nak tecuank sa xyalal ut tatakla cuichic li hab sa xben li choch li caque reheb la tenamit. 37Ut cui tacuank cueej sa xyankeb laj Israel, malaj ut li caki yajel, malaj ut li acui mk tachakik xban li tik malaj ut tachalk jalan xyajel li acui mk jo li mo, jo laj sac, ut li motzo, malaj ut techalk li xic nequeiloc ke chixsutbal li katenamit, malaj ut yajel malaj ut caak chic re ru chi raylalil tachalk sa kaben, 38 chacuabi taxak lix tijeb laj Israel nak techalk chixyabanquil la caba ut chi tijoc chacuu sa li naajej ain.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES8

598

Chacuabi lix tijeb yalak ani li tachalk chi tijoc sa li naajej ain. Mare la tenamit Israel techalk chi tijoc chacuu nak tereca xrahil li raylal li yokeb chixculbal. Ut mare textaksi li rukeb chi tijoc sa li templo ain. 39 Ut laat tacuabi lix tijeb toj sa li choxa li cuancat cui chak. Ut tacuy xmaqueb. Laat tatrakok atin sa xbeneb a yal chanru lix nalebeb chacuu. Laat nacanau caru cuan sa li rameb xban nak laat nacanau caru cuan sa lix cauxeb li cuanqueb sa li ruchichoch. 40 Cui tabanu chi jocan riquineb, texxucua acuu jo najtil tecuank sa li choch li caque reheb li kaxetonil yucua. 41 Mare cuanqueb jalan xtenamit macua xcomoneb la tenamit Israel techalk sa najtil tenamit chixyabanquil la caba sa li naajej ain. 42 Eb li jalaneb xtenamit terabi acuesil. Terabi nak kaxal nim la cuanquil ut nim la cuuxtan ut techalk chi tijoc chacuu sa li templo ain. 43 Ut laat, at Kacua, toj sa li choxa li cuancat cui, tacuabi lix tijeb. Ut tasume li caru textzama chacuu li jalaneb xtenamit re nak chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch texnau nak nim acuanquil ut texxucua acuu jo nakabanu lao aj Israel. Ut re ajcui nak texque retal nak laat li tatlokoni k sa li templo ain li xinyi b lain. 44 Cui eb la tenamit texic chi pletic riquineb li xic nequeiloc reheb, yalak bar tataklaheb nak tetijok teilok cuan cui li tenamit li sicbil ru aban, ut cuan cui li templo ain li xinyi b chok re alokoninquil. 45 Ut laat toj sa choxa tacuabi lix tijeb nak tatexyaba. Ut laat tatenkaheb sa ti quilal. 46 Ma ani inca ta namacob. Nak eb la tenamit tamacobk chacuu, laat tatjoskok riquineb. Ut takaxtesiheb sa rukeb li xic nequeiloc reheb re nak techapek ut tecamek sa xtenamiteb li xic nequeiloc reheb, usta najt, usta nach. 47Abanan nak chapchokeb xbaneb li jalaneb xtenamit, mare tajulticok reheb nak inca us xexbanu ut texjal xcauxeb. Ut mare tetijok chak sa li tenamit bar cuankeb cui chak ut texye: Xomacob. Inca us xkabanu. Xkabanu li mausilal, chakeb. 48 Ut cui eb aan texjal xcauxeb chi anchaleb xchol ut chi anchaleb li ram, nak cuankeb chak sa lix tenamit li xic nequeiloc reheb, tetijok. Nak yokeb chi tijoc, teilok sa xjayal li choch li caque reheb lix xetonil xyucua. Teilok sa xjayal li tenamit li casic ru, li xinyi b cui li templo re alokoninquil. 49 Ut laat toj sa choxa li cuancat cui tacuabi lix tijeb nak tatexyaba. Ut laat tatenkaheb sa ti quilal. 50 Laat tacuy tasach xmaqueb la tenamit nak xemacob chacuu ut xexket la cuatin. Chakunobresi lix choleb li tenamit li quechapoc reheb re nak textokoba ruheb la tenamit. 51 Chatenkaheb xban nak aan eb la tenamit. Ut aaneb ajcui la cualal acajol. Laat cat-isin chak reheb li kaxetonil yucua sa li tenamit Egipto li quexcul cui chak li nimla raylal. 52 Jocan ut, at Kacua, chacuabi taxak lin tij lain laj canjel chacuu. Ut chacuabi ta ajcui lix tijeb la tenamit Israel. Chasume taxak chixjunil li caru textzama chacuu. 53 At Kacua, at nimajcual Dios, laat catsicoc ruheb sa xyankeb chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa ruchichoch. Ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

599

1 REYES8

caqueheb chok acualal acajol jo caye re laj Moiss laj canjel chacuu nak cacuisiheb chak li kaxetonil yucua aran Egipto, chan laj Salomn. 54 Nak quitijoc laj Salomn, quicuikla chiru li artal ut quixtaksi li ruk. 55 Nak quirake chi tijoc, quixakli ut quixtzama chiru li Dios nak tarosobtesiheb li tenamit Israel li chutchuqueb aran. Ut quixye chi cau xyab xcux: 56 Lokoninbil taxak li Kacua Dios xban nak xque tuktuquil usilal sa lix tenamit Israel jo quixyechii. Ma jun li caak re ru inca ta xbanu. Quixbanu ban chixjunil li quixye chak re laj Moiss laj canjel chiru. 57Chicuank taxak li Kacua kiquin jo nak quicuan chak riquineb li kaxetonil yucua. Ut inca taxak toxtzektana chi moco toxcanab kajunes. 58 Chikaquehak taxak kachol chi cuanc sa xyalal riquin li Kacua Dios. Chikabanuhak jo naraj aan. Ut chocuank taxak jo naxye lix chakrab jo quixtaklaheb cui li kaxetonil yucua. 59 Chixjunil li caak re ru ain li xintzama sa lin tij chiru li Kacua, junelic taxak chijulticok re chi kek chi cutan. Tinixtenka taxak lain laj canjel chiru ut tixtenka taxak lix tenamit Israel, a yal caru teraj cui tenkac. 60 Choxtenka taxak re nak eb li tenamit li cuanqueb sa ruchichoch texque retal nak li Kacua, aan li tzakal Dios. Maca chic junak jo aan. 61 Jocan nak chequehak echol chicuank sa ti quilal chiru li Kacua li kaDios. Chexcuank sa xyalal ut chebanuhak li caru naxye sa li chakrab jo yoquex anakcuan. 62 Ut chirix chic aan, li rey jo eb ajcui li tenamit Israel quexcamsi li xul re texmayeja chiru li Kacua. 63 Laj Salomn quixque li mayej chiru li Dios re xcambaleb rib sa usilal riquin. Cuib xcacal mil (22,000) li cuacax quixmayeja. Ut quixmayeja ajcui jun ciento mil riquin junmay mil (120,000) li carner. Jocain nak quexkaxtesi li templo chiru li Dios li rey ut eb li ralal xcajol laj Israel. 64 Sa ajcui li cutan aan li rey quixkaxtesi sa ruk li Dios li nebal li cuan chiru lix templo li Dios. Aran quixque chak li catbil mayej ut lix xebul li xul li quecate chok xmayejeb re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ut aran ajcui quexque li caak chic re ru chi mayejil. Aran quixque li mayej xban nak inca qui-oc chixjunil sa xben li artal yi banbil riquin bronce, li cuan chiru li naajej li nahilan cui li Kacua xban nak cachin li artal aan. 65 Sa eb li cutan aan laj Salomn quixbanu jun li ninke rochbeneb chixjunileb laj Israel. Kaxal nabaleb li chutchuqueb aran. Eb aan quechal chak sa eb li naajej Hamat ut toj cuan cui li nima re Egipto. Li ninke ain quexbanu cuukub cutan ut chirix aan quexbanu cuukub cutan chic. Calaju cutan queninkei c re xlokoninquil li Dios. 66 Nak ac xnume li calaju cutan, li rey Salomn quixchakrabiheb li tenamit. Ut eb li tenamit quextzama chiru li Dios nak tarosobtesi li rey. Chirix chic aan quecoeb sa li rochocheb chi saheb sa xchol ut chi cojcoqueb xchol xban chixjunil li usilal li quixbanu li Dios riquineb sa xcaba laj David laj canjel chiru.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES9

600

Salomn quixchoy xyi banquil lix templo li Kacua jo ajcui lix palacio ut chixjunil li quiraj xyi banquil. 2 Li Kacua quixcutbesi rib chiru laj Salomn xca sut jo nak quixcutbesi rib chiru aran Gaban. 3 Ut li Kacua quixye re: Xcuabi la tij nak xatzama chicuu. Lain xinsantobresi li templo ain li xayi b re tinlokoni k cui chi junelic. Lain junelic tincuank sa li templo ut lain tin-ilok re chi junelic. 4 Chatcuank sa xyalal chicuu jo nak quicuan laj David la yucua. Chabanu sa ti quilal chixjunil li naxye sa li chakrab. 5 Cui tabanu li caru xinye acue, lain tinxakab sa xnaaj la cuanquilal, ut laat junelic tattaklank sa xbeneb laj Israel jo quinye re laj David la yucua nak junelic tacuank junak reheb li ralal xcajol chok xreyeb laj Israel. 6 Abanan cui laat ut eb la cualal acajol tecanab xbanunquil li naxye lin chakrab, ut inca tebanu li caru xinye ere, ut cui laex tex-oc chixlokoninquil li jalanil dios ut texcanjelak chiruheb, 7 cui tebanu chi jocan lain texcuisi chejunilex laex aj Israel sa li choch li xinque ere. Ut li templo ain li xinsantobresi chok re inlokoninquil tinsach ru. Ut le tenamit Israel tahobek ut taseek xbaneb li jalan tenamiteb. 8 Li ani tenumek aran tesachk xcholeb ut texsee li templo li quebil xlokal ut texye, Caut nak li Kacua xbanu chi jocain re li tenamit ain ut re li templo ain? chakeb. 9 Ut eb li jun chol chic texye, Jocain xexcul xban nak xextzektana li Kacua Dios li qui-isin chak reheb lix xetonil xyucuaeb aran Egipto. Ut xeoc chixlokoninquil li jalanil dios ut chi canjelac chiruheb. Jocan nak li Kacua xque li raylal ain sa xbeneb, chakeb. 10 Quinume junmay chihab xyi banquil lix templo li Dios ut lix palacio li rey Salomn. 11 Laj Hiram lix reyeb laj Tiro quixque li caru quicanjelac chiru laj Salomn re li cablac. Quixque nabal li che chacalte ut ciprs ut quixque ajcui nabal li oro. Jocan nak laj Salomn quixque re laj Hiram junmay chi tenamit li cuanqueb Galilea. 12 Laj Hiram co chirilbaleb li tenamit li quiquehe re xban laj Salomn. Abanan inca quicuulac chiru. 13 Ut quixye: Ma ain eb li tenamit xaque cue, at chabil cuami g? chan re laj Salomn. Ut quixque Cabul chok xcabaeb li tenamit aan toj chalen anakcuan. 14 Laj Hiram quixsi re laj Salomn cachin chic ma jun ciento quintal li oro re li cablac. 15 Laj Salomn quixpuersiheb li tenamit chi canjelac re xyi banquil li templo ut lix palacio, ut li cab Milo xcaba. Ut quixtakla ajcui xyi banquil li tzac li sutsu cui li tenamit Jerusaln. Jocan ajcui

1Laj

Li Dios quixcutbesi cuichic rib chiru laj Salomn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

601

1 REYES9

eb li tenamit Hazor, Meguido ut Gezer. 16 Laj Faran, lix reyeb laj Egipto, co chi pletic sa li tenamit Gezer. Quixcat li tenamit ut quixcamsiheb laj cananeos li cuanqueb aran. Ut quixsi re lix rabin nak quisumla li naajej li quirechani. Lix rabin, aan li rixakil laj Salomn. 17 Laj Salomn quixtakla cuichic xyi banquil li tenamit Gezer, jo ajcui li tenamit Bet-horn li cuan taka. 18 Jocan ajcui eb li tenamit Baalat ut Tadmor li cuanqueb sa li chaki choch. 19 Ut laj Salomn quixtakla ajcui xyi banquil eb li tenamit li xocxo cui li tzacaemkeb, ut li tenamit li xocxo cui lix carruajeb, li tenamit li cuanqueb cui lix soldados li nequexic chirix cacuay. Quixtakla xyi banquil li jo quial quiraj xyi banquil aran Jerusaln ut Lbano ut sa eb li naajej li cuanqueb rubel xcuanquil. 20 Cuanqueb li macuaeb aj Israel li toj quecana sa eb li tenamit aan. Aaneb ain li quecana: eb laj amorreo, eb laj heteos, eb laj ferezeos, eb laj heveos, ut eb laj jebuseos. 21 Eb li ralal xcajoleb li quecana chi cuanc sa li tenamit Israel quequehe chi canjelac chi cau xban laj Salomn re xtojbal rix lix naajeb. Eb aan quecana chi cuanc aran xban nak eb laj Israel inca queru chirisinquileb sa lix naajeb. 22 Ma jun reheb laj Israel quequehe chi canjelac jo quecanjelac li jalaneb xtenamit xban nak laj Salomn quixqueheb laj Israel chi canjelac chok xsoldado. Cuanqueb li quequehe xcanjel sa li palacio ut cuanqueb quequehe chi taklanc sa xbeneb li nequexic sa li carruaje re pletic. Ut cuanqueb ajcui li quequehe chi taklanc sa xbeneb li soldado li nequexic chirix cacuay. 23 O b ciento riquin mero ciento (550) eb li cui nk li quixxakabeb laj Salomn chi taklanc sa xbeneb li jalaneb xtenamiteb li puersinbileb chi canjelac. 24 Lix rabin laj Faran qui-el sa li tenamit li quicuan cui laj David ut quikaxon sa li rochoch li quiyi bac xban laj Salomn. Ut laj Salomn quixque chi yi bac li cab Milo. 25 Laj Salomn quixque lix catbil mayej oxib sut chiru li chihab. Ut quixque ajcui sa li artal li quixyi b re li Kacua. Quixque lix mayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Kacua. Ut quixcat ajcui li incienso sa li artal li cuan chiru li naajej li nahilan cui li Kacua nak querake chixyi banquil li templo. 26 Ut li rey Salomn quixyi b nabaleb li ni nki jucub sa li tenamit Ezin-geber li cuan nach riquin li tenamit Elot chire li Caki Palau li cuan sa xcuent Edom. 27 Ut li rey Hiram quixtaklaheb li nequecanjelac chiru li nequexnau chi us xchebal li jucub. Ut quecoeb rochbeneb li nequecanjelac chiru laj Salomn. 28 Eb aan quecoeb sa li jucub sa li tenamit Ofir ut quexcam chak cachin chic ma cuaklaju quintal li oro ut quexque re li rey Salomn.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES10

602

10

reina li cuan aran Sab quirabi resil nak kaxal cuan xnaleb laj Salomn xban nak naxque xlokal li Dios. Jocan nak co aran Jerusaln chi patzoc riquin re rilbal ma tixsume tana li patzoc li kaxal chaaj xsumenquil. 2 Jocan nak co Jerusaln riquin laj Salomn rochbeneb nabal aj canjel chiru. Ut nabaleb li camellos li yoqueb chi i kanc re li caru quixcam. Nabal li sununquil ban quixcam ut nabal li oro. Ut quixcam ajcui li tertoquil pec. Nak quicuulac riquin laj Salomn quixye re li jo quial li cuan sa xchol nak tixye. 3 Li rey Salomn quixsume chixjunil li caru quixpatz li reina. Ut ma jun li patzoc inca ta quixsume. 4 Li reina re Sab quixque retal nak laj Salomn cuan xnaleb ut quixque ajcui retal li palacio li quixyi b. 5 Ut quixque ajcui retal li tzacaemk li nequextzaca jo ajcui lix naajeb li nequecanjelac chiru laj Salomn. Quixque ajcui retal li rakeb li nequetaklan, jo ajcui li rakeb li nequecanjelac. Ut quixque ajcui retal li catbil mayej li naxque sa lix templo li Kacua. Riquin chixjunil li quiril, quisach xchol. 6 Ut li reina quixye re li rey Salomn: Tzakal yal li quicuabi resil sa lin tenamit nak nabal li caru acue ut kaxal cuichic cuan analeb. 7 Lain inca ninpab toj xinchal arin ut riquin xnak cuu xcuil chixjunil. Yal nak kaxal cuan analeb ut nabal li caru acue. Yal li caru quicuabi resil chacuix. Riquin ain ninque retal nak moco tzakal ta yi jach li quexseraki cue. 8 Us xak reheb chixjunileb li cuanqueb acuiquin. Us xak reheb li nequecanjelac chacuu xban nak junelic yoqueb chirabinquil li chabil naleb acuiquin. 9 Lokoninbil taxak ru li Kacua la Dios xban nak xcojob xchol sa aben ut xatxxakab sa li cuanquilal sa xbeneb laj Israel. Li Kacua junelic naxraheb laj Israel. Jocan nak xatxxakab chok xreyeb re nak tattaklank sa xbeneb sa xyalal ut sa ti quilal, chan. 10 Li reina re li tenamit Sab quixsi re li rey Salomn cachin chic ma jun ciento quintal li oro. Ut quixsi ajcui re nabal li sununquil ban jo ajcui li tertoquil pec. Ma jun sut quisihe nabal li sununquil ban re li rey Salomn jo li quixsi li reina. 11 Eb li jucub li quixtakla li rey Hiram, li quicamoc chak re li oro aran Ofir, quexcam ajcui chak nabal li chabil che sndalo xcaba jo ajcui li tertoquil pec. 12 Li chabil che sndalo quicanjelac chiru laj Salomn re xyi banquileb li gradas re li templo ut re ajcui li palacio. Ut quixyi beb ajcui li arpa chiru jo ajcui li salterio re tacanjelak chiruheb li nequecuajbac. Ma jun sut chic quicuulac li chabil che aran Israel ut ma

Li reina li cuan Sab quicuulac chirulaaninquil laj Salomn


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

603

1 REYES10

jun sut chic queril ru toj chalen anakcuan. 13 Li rey Salomn quixque xmatan li reina re Sab ut quixsi ajcui re li jo quial quiraj. Ut quixque ajcui re chixjunil li jo quial quixpatz re. Chirix aan li reina quisuki sa lix tenamit rochbeneb lix mos. 14 Numenak ob ciento quintal li oro li naxcul laj Salomn rajlal chihab. 15 Ut maca sa ajl li naxcul riquineb laj yaconel ut eb laj cay, jo eb ajcui li naxcul riquineb chixjunileb li rey re Arabia jo eb ajcui li nequetaklan sa li junjunk chi tenamit. 16 Riquin li oro aan quixtakla xyi banquil cuib ciento li chi ch li nequexcol cui re xcholeb li soldados. Numenak oxlaju libra li chabil oro li quexyi b cui li junjunk chi ni nki chi ch. 17 Ut quixque ajcui chi yi bac oxib ciento li coc chi ch li nequexcol cui reheb xchol. Numenak oxib libra li chabil oro li quexyi b cui li junjunk chi chi ch. Chixjunileb li chi ch ain quixoque sa li palacio Quiche re Lbano xcaba. 18 Li rey quixtakla ajcui xyi banquil jun li nimla cojaribal riquin marfil ut quexletz li chabil oro chiru. 19 Li cojaribal aan cuan cuakib tasal lix taklebal. Ut lix can li rix aan sursu. Xca pacalil cuan xnaaj li ruk. Ut yi banbil retalil li cakcoj chiru li cojaribal sa xca pacalil. 20 Ut sa xbeneb li taklebal yi banbileb retalil cablaju li cakcoj. Junjunk sa xca pacalil. Ma jun reheb li tenamit quexyi b jun li cojaribal jo li cojaribal aan. 21 Chixjunil lix sec li rey Salomn, aan junes chabil oro, jo eb ajcui chixjunil li sec li cuan sa li palacio Quiche re Lbano xcaba. Maca li sec plata riquin xban nak li plata sa eb li cutan aan maca xtzak. 22 Rajlal oxib chihab lix jucub laj Salomn nequechal chak Tarsis jo eb ajcui lix jucub li rey Hiram ut nequexcam chak li oro, li plata, ut li marfil. Ut nequexcam ajcui chak li batz ut li pavo real. 23 Li rey Salomn aan li kaxal cuan xnaleb ut kaxal biom chiruheb chixjunileb li rey li cuanqueb sa ruchichoch. 24 Chixjunileb li cristian li cuanqueb sa ruchichoch queraj xnaubal ru laj Salomn. Ut queraj rabinquil li naleb li quebil re xban li Dios. 25 Rajlal chihab nabaleb li nequexic chirilbal laj Salomn nequexcam xmatan. Nequexsi re li caak re ru yi banbil riquin oro ut plata, li ticr, li sununquil ban, li chi ch re pletic, jo eb ajcui li cacuay ut eb li mul. 26 Laj Salomn quixchutubeb lix carruajes ut eb lix soldados li nequexic chirix cacuay. Cuanqueb jun mil riquin cahib ciento (1,400) lix carruajes ut cablaju mil (12,000) li cui nk li nequexic chirix cacuay. Cuan li quixcameb sa li tenamit li quixyi b re xxocbaleb lix carruaje ut cuan quecana Jerusaln cuan cui li rey. 27 Nak cuan chok rey laj Salomn aran Jerusaln, quixchutub nabal li plata. Chanchan xquial li pec. Jocan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES10,11

604

11

ajcui li che chacalte. Nabal cuan. Chanchan xquial li che higo li cuan aran Sefela. 28 Li cacuay li naxlok li rey Salomn nequechal chak aran Egipto. Li jun chutaleb lix mos laj Salomn nequexic sa li tenamit aan chixlokbal li cacuay. 29 Nequechal nequexic aran Egipto chi lokoc. Nequexlok li carruaje aran Egipto chi cuakib ciento (600) chi tumin plata. Ut li cacuay nequexlok chi jun ciento riquin mero ciento (150). Jocan nequexlok cui eb aan. Ut eb lix reyeb laj heteos, ut eb li rey re Siria nequexlok li cacuay ut li carruaje riquineb aan. 1 Usta ac cuan lix rabin laj Faran chok rixakil laj Salomn, abanan toj cuanqueb cuichic nabaleb li ixk jalaneb xtenamit quixraheb. Ut quixcameb chok rixakil. Eb li ixk aan, jalan jalank xtenamiteb. Aaneb laj Moab, laj Amn, laj Edom, laj Sidn ut eb laj hetea. 2 Aan eb li tenamit li quixye li Dios reheb laj Israel nak inca taruk texcam chok rixakileb xban nak eb li tenamit aan nequexlokoni li jalanil dios. Quixye li Dios chi jocan xban nak ac naxnau nak cui texcam chok rixakileb eb li ixk aan, teoc chixlokoninquil lix dioseb aan. Abanan laj Salomn quixcameb chok rixakil eb li ixk aan. 3 Laj Salomn quisumla riquin cuukub ciento li ixk xrabineb rey. Ut quicuan ajcui riquin oxib ciento chic li ixk macua tzakal rixakil. Ut sa xcabaeb li ixk aan, laj Salomn quixcanab xlokoninquil li Dios. 4 Nak ac ti x chic laj Salomn quijala xcaux xbaneb li rixakil ut qui-oc chixlokoninquil li jalanil dios. Ut inca yo chixbanunquil li ti quilal chi anchal xchol chiru li Kacua jo quixbanu laj David lix yucua. 5 Laj Salomn quixlokoni lix dioseb laj Sidn, lix Asterot xcaba. Ut quixlokoni ajcui laj Milcom lix dioseb laj Amn, ut kaxal yibru quexbanu nak quexlokoni aan. 6 Laj Salomn quixbanu li inca us chiru li Kacua xban nak inca quixpab li Kacua chi anchal xchol jo quixbanu laj David lix yucua. 7Ut laj Salomn quixtakla xyi banquil lix naajeb li jalanil dios Quemos ut Moloc sa li tzul li cuan jun pacal li tenamit Jerusaln bar na-el cui li sake. Laj Quemos, aan lix dioseb laj Moab. Ut laj Moloc aan lix dioseb laj Amn, li kaxal yibru nequexbanu nak nequexlokoniheb. 8 Jocan quixbanu laj Salomn reheb chixjunileb li rixakil, li jalan xtenamiteb. Quixyi b li naajej re texcat li pom ut temayejak chiruheb lix dioseb. 9 Cajo nak quijosko li Kacua Dios sa xben laj Salomn xban nak quixcanab xlokoninquil li Dios li nequexlokoni laj Israel, li quixcutbesi rib chiru ca sut. 10 Li Dios quixye re nak inca tixlokoni jalanil dios. Abanan laj Salomn quixket li ratin li Dios. 11 Li Kacua Dios quixye re laj Salomn: Xban nak inca xabanu li caru xinye acue sa lin contrato ut xaket lin chakrab, jocan nak lain tincuisi la cuanquil ut tinque re li yo chi canjelac chacuu. 12 Abanan sa xcaba laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

605

1 REYES11

David la yucua inca tinmak chacuu la cuanquil nak toj yoyokat. Tinbanu ban nak la cualal taoc sa xcuanquil. 13 La cualal inca chic tataklank sa xbeneb chixjunileb li tenamit. Jun tepeb ajcui li ralal xcajol laj Israel li tincanab rubel xcuanquil. Tinbanu chi jocain xban nak ninra laj David laj canjel chicuu ut xban nak ninra li tenamit Jerusaln li sicbil ru inban, chan li Kacua. 14 Li Dios quixque jun li cui nk re nak xic taril laj Salomn. Li cui nk aan aj Hadad xcaba xcomoneb li ralal xcajol lix reyeb laj Edom. 15 Xic quiril laj Salomn xban nak junxil laj David quinumta sa xbeneb laj Edom. Ut laj Joab, li nataklan sa xbeneb lix soldados, quecoeb chixmukbaleb li camenak. Nak cuanqueb aran quilajexcamsi chixjunileb li cui nk li cuanqueb Edom. 16 Quicana aran cuakib po laj Joab rochbeneb chixjunileb laj Israel toj retal quexsach ruheb chixjunileb li cui nk li cuanqueb Edom. 17Abanan laj Hadad, li saj al, quielelic ut co Egipto rochbeneb cuib oxib laj Edom li quecanjelac chiru lix yucua. 18 Queel sa li naajej Madin ut quecoeb Parn. Aran quexjunaji ribeb riquineb li cuanqueb Parn ut quecoeb Egipto. Laj Faran quixque lix choch laj Hadad. Ut quixque ajcui li rochoch ut lix tzacaemkeb. 19 Laj Faran quisaho xchol riquin laj Hadad. Jocan nak quixsumub riquin li ri tzin lix Tahpenes, li rixakil. 20 Li ri tzin li reina Tahpenes quicuan jun lix culaal riquin laj Hadad. Aj Genubat xcaba li culaal. Ut lix Tahpenes quixquiresi sa li palacio rochbeneb li ralal laj Faran. 21 Nak cuan Egipto, laj Hadad quirabi resil nak ac camenak chic li rey David, jo ajcui laj Joab li nataklan sa xbeneb lix soldado. Jocan nak laj Hadad quixye re laj Faran: Que inlesens re nak naru tinsuki k sa lin tenamit, chan. 22 Quixye laj Faran: Caut nak tacuaj xic? Ma palt caru acue cuiquin? chan. Laj Hadad quixye re: Maca napalto chicuu. Caaj cui nacuaj nak tinacanab chi xic sa lin tenamit, chan. 23 Li Dios quixbanu nak laj Rezn, li ralal laj Eliada, quijosko riquin laj Salomn ut xic chic tailek xban. Laj Rezn, aan li quielelic chiru laj Hadad-ezer lix reyeb laj Soba. 24 Laj Rezn, aan li nacamoc be chiruheb jun chutal li cui nk inca useb xnaleb. (Ain quiculman junxil nak laj David ac xsach ruheb li tenamit Soba.) Laj Rezn ut eb li rochben quecoeb chi cuanc aran Damasco. Ut laj Rezn qui-oc chok xreyeb laj Damasco, li cuan sa xcuent Siria. 25 Laj Rezn quicuan ajcui chok xreyeb laj Siria. Ut xic quirileb laj Israel jo najtil quicuan chok rey laj Salomn. Laj Hadad, aan jun chic li cui nk xic na-iloc reheb laj Israel. 26 Jocan ajcui laj Jeroboam, li ralal laj Nebat, quixketketi rib chiru li rey Salomn nak yo chi canjelac chiru. Laj Jeroboam, aan xcomoneb li ralal xcajol laj Efran. Sereda lix tenamit. Lix na, aan xmalcaan, Zera xcaba.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES11
27Aan

606

ain li xyalal nak quijosko sa xben li rey l aj Jeroboam: Li rey Salomn yo chixyi banquil li cab Milo jo ajcui li tzac li sutsu cui lix tenamit laj David lix yucua. 28 Li rey Salomn quixque retal nak laj Jeroboam, aan jun saj cui nk cuan xnaleb ut cau natrabajic. Jocan nak quixxakab laj Jeroboam chi taklanc sa xbeneb li mos li yoqueb chi canjelac sa xyankeb li ralal xcajol laj Jos. 29 Sa jun cutan laj Jeroboam qui-el chak Jerusaln ut quicule sa be xban li profeta Ahas, Silo xtenamit. Laj Ahas lanlo chak sa jun li ticr toj ac. Xjuneseb nak quexcul ribeb sa calebal. 30 Li profeta Ahas quirisi li aquil ticr li lanlo cui ut quixpej. Cablaju pedas quirisi nak quixpej. 31 Ut quixye re laj Jeroboam: Xoc chok acue li lajeb pedas xban nak li Kacua, lix Dioseb laj Israel, naxye acue, Lain tinmak chiru laj Salomn lix cuanquilal ut laat chic tatinque chi taklanc sa xbeneb li lajeb xtepal li ralal xcajol laj Israel. 32 Jun tepeb ajcui li ralal xcajol laj Israel tincanab rubel xcuanquil. Tinbanu chi jocain xban nak ninra laj David laj canjel chicuu ut xban nak ninra li tenamit Jerusaln li sicbil ru inban sa xyankeb chixjunil li tenamit, chan li Kacua. 33 Tinjach ruheb lin tenamit xban nak eb laj Israel quinextzektana ut quexlokoniheb li jalanil dios, lix Astoret lix dioseb laj Sidn, laj Quemos lix dioseb laj Moab, ut laj Moloc lix dioseb laj Amn. Inca quexbanu li caru quinye reheb chi moco quecuan sa ti quilal chicuu. Inca quexbanu li caru quinye sa lin contrato ut sa lin chakrab, jo quixbanu laj David lix yucua laj Salomn. 34 Abanan, lain inca tinmak chiru laj Salomn lix cuanquil. Tacuank ban xcuanquil jo najtil yoyok. Tinbanu chi jocan sa xcaba laj David laj canjel chicuu, li quinsic ru lain. Aan junelic quixbanu li caru quinye sa lin contrato jo ajcui sa lin chakrab. 35 Tinmak chiru li ralal laj Salomn lix cuanquilal, ut laat chic tatinque chi taklanc sa xbeneb li lajeb xtepal li ralal xcajol laj Israel. 36 Li ralal laj Salomn tinxakab chi taklanc sa xben jun tep li ralal xcajol laj Israel re nak junelic cuank junak reheb li ralal xcajol laj David li taoc chok rey aran Jerusaln, li tenamit li sicbil ru inban li tinexlokoni cui. 37At Jeroboam, anakcuan laat tatinxakab chi taklanc sa xbeneb laj Israel. Ut laat naru nacattaklan sa xben chixjunil jo tacuaj laat. 38 Cui laat tabanu li caru tatintakla cui, ut cui tatcuank sa ti quilal chicuu, ut cui tabanu li caru naxye lin chakrab jo quixbanu laj David laj canjel chicuu, lain cuankin acuiquin. Ut tinxakab sa xnaaj la cuanquilal, laat jo eb ajcui la cualal acajol, jo nak quinxakab xcuanquil laj David. 39 Lain tebinque chi culuc raylal li ralal xcajol laj David xban li mac quixbanu laj Salomn. Abanan moco chi junaj cua ta, chan li Kacua. 40 Jocan nak laj Salomn quiraj xcamsinquil laj Jeroboam. Abanan laj Jeroboam quielelic ut co Egipto riquin li rey Sisac. Ut aran

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

607

1 REYES11,12

quicana toj quicam laj Salomn. 41 Chixjunil li caru quixbanu li rey Salomn, jo ajcui lix naleb, tzi banbil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui retalil li quilajxbanu laj Salomn nak cuan chok rey. 42 Laj Salomn quicuan chok rey cacal chihab aran Jerusaln ut quitaklan sa xbeneb chixjunileb laj Israel. 43 Laj Salomn quicam ut quimuke sa lix tenamit laj David lix yucua, li quemuke cui lix xetonil yucua. Ut laj Roboam, li ralal, aan chic li qui-oc chok rey chok rekaj.

12

laj Roboam Siquem xban nak aran coeb chixjunileb laj Israel re texxakab chok rey. 2 Laj Jeroboam, li ralal laj Nabat, cuan chak Egipto nak quirabi resil xban nak aran co nak quielelic chiru li rey Salomn. 3 Quextakla xbokbal laj Jeroboam. Ut aan quichal ut chixjunileb laj Israel queatinac riquin laj Roboam ut quexye re: 4 La yucua kaxal cau xtaklan sa kaben. Abanan laat naru tattaklank chi kun cachinak sa kaben re nak taruk tohilank cachinak riquin li cacuil canjel quixque sa kaben la yucua. Cui tabanu chi jocan, lao tocanjelak chacuu, chanqueb. 5 Ut laj Roboam quixye reheb li tenamit: Sukinkex anakcuan ut chiru oxib cutan texchalk cuichic cuiquin, chan. Ut eb li tenamit quecoeb. 6 Ut li rey Roboam quixpatz xnaleb riquineb li chequel cui nk li quecanjelac riquin lix yucua nak toj yoyo. Quixpatz reheb: Caru us tinsumeheb cui li tenamit? chan. 7 Ut eb li chequel cui nk quexye: Cui laat tattaklank sa xbeneb li tenamit sa xyalal, ut cui tacuatinaheb riquin kunil atin, eb aan junelic tecanjelak chacuu, chanqueb. 8 Abanan laj Roboam inca quixbanu li caru quiyehe re xbaneb li chequel cui nk. Co ban riquineb li saj cui nk li xequi rochben, li nequecanjelac chiru. 9 Ut quixye reheb: Caru nequeye laex? Chanru nak tebinsume li tenamit ain, li yoqueb chixyebal cue nak tincuisi li cacuil trabaj li quiquehe sa xbeneb xban lin yucua? chan. 10 Eb li saj cui nk li quequi rochben quexye re laj Roboam: Jocain tasumeheb cui li tenamit li yoqueb chixtzamanquil chacuu nak inca cau tattaklank sa xbeneb. Laat taye reheb, Cui lin yucua cau xtaklan sa eben, lain kaxal cuichic cau tintaklank sa eben. 11 Cui lin yucua xque li cacuil trabaj sa eben, lain kaxal cuichic cau li trabaj tinque. Lin yucua xexsac chi tzum, abanan lain texinsac riquin li tzum li cuan chi ch sa ruuj, chakat reheb. 12 Sa rox li cutan eb li tenamit rochben laj Jeroboam quechal riquin li rey Roboam xban nak jocan quiyehe reheb xban

1Co

Laj Roboam qui-oc chok xreyeb laj Jud

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES12

608

li rey. 13 Li rey Roboam cau quiratinaheb li tenamit ut inca quixbanu li caru quiyehe re xbaneb li chequel cui nk. 14 Li rey quixye reheb li tenamit li caru quexye li saj cui nk. Quixye reheb: Lin yucua cau quitaklan sa eben. Ut lain kaxal cuichic cau tintaklank sa eben. Aan riquin tzum quexrahobtesi. Abanan lain riquin li tzum cuan chi ch sa ruuj texinrahobtesi, chan. 15 Li rey inca quixbanu li quextzama li tenamit xban nak ac jocan chak sa xchol li Dios. Ut re ajcui nak tatzaklok ru li caru quiyehe re laj Jeroboam, li ralal laj Nabat xban li profeta Ahas Silo xtenamit nak quixye re li caru quixye li Dios. 16 Eb li tenamit queril nak inca quirabi li rey li quextzama chiru. Eb aan quexye re: Caru takara lao riquineb li ralal xcajol laj David? Lao maca junak caak re ru texque ke. Jocan nak lao takil kib kajunes. Ut laat taklan sa xbeneb li ralal xcajol laj David, chanqueb. Ut eb aan quesuki sa lix naajeb. 17 Jocan nak laj Roboam quitaklan sa xbeneb laj Israel li cuanqueb aran Jud. 18 Li rey Roboam quixtakla laj Adoram, li xakabanbil chi taklanc sa xbeneb li quebileb chi canjelac chi cau. Abanan laj Adoram quicamsi c chi pec xbaneb laj Israel. Tojonak laj Roboam quielelic. Qui-oc sa xcarruaje ut co Jerusaln. 19 Jocain nak querisi ribeb laj Israel rubel xcuanquil li ralal xcajol laj David toj chalen anakcuan. 20 Nak eb laj Israel querabi nak quisuki chak laj Jeroboam, quexchutub ribeb. Quexbok riquineb laj Jeroboam ut quexxakab chok xreyeb. Caaj cui eb laj Jud quecana rubel xcuanquil laj Roboam, li ri laj David. 21 Nak laj Roboam quicuulac Jerusaln quixchutubeb chixjunileb laj Jud jo eb ajcui li ralal xcajol laj Benjamn. Cuanqueb jun ciento mil riquin cacal mil chi cui nk li quixchutubeb re texic chi pletic riquineb laj Israel, li rech tenamitil. Ut re ajcui nak tesuki k cuichic rubel xcuanquil laj Roboam li ralal laj Salomn. 22 Abanan li Dios quiatinac riquin laj Semaas laj canjel chiru, ut quixye re: 23 Tat-atinak riquin laj Roboam li ralal laj Salomn, li cuan chok rey aran Jud, ut riquineb li ralal xcajol laj Jud ut eb li ralal xcajol laj Benjamn ut chixjunileb li tenamit li cuanqueb aran. 24 Taye reheb, Jocain xye li Kacua. Mexxic chi pletic riquineb laj Israel le rech tenamitil. Sukinkex ban sa le rochoch chejunilex xban nak lain xinbanun re li caru quiculman, chan li Dios. Ut eb aan quexbanu li quixye li Kacua. Quesuki sa rochocheb jo quiyehe reheb xban li Dios. 25 Ut laj Jeroboam quixtakla xyi banquil chi chabil li tenamit Siquem li cuan sa li tzul aran Efran ut quicana chi cuanc aran. Ut quixyi b ajcui chi chabil li tenamit Penuel. 26 Quixye

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

609

1 REYES12,13

sa xchol laj Jeroboam: Anakcuan mare li tenamit teraj suki c rubel xcuanquil li ralal xcajol laj David. 27 Cui yokeb chi xic chi mayejac chiru li Kacua sa li templo aran Jerusaln, mare texcam cuichic ribeb sa usilal riquin laj Roboam li cuan chok rey aran Jud. Ut tinexcamsi lain ut texxakab cuichic laj Roboam chok xreyeb, chan sa xchol laj Jeroboam. 28 Jocan nak laj Jeroboam quixpatz xnaleb riquin laj quehol naleb ut quixbanu jo quexye. Quixque chi yi bac cuib li cuacax oro ut quixye reheb li tenamit: Laex aj Israel, nabal sut ac xexcuulac chak Jerusaln chi lokoni nc. Jocan nak anakcuan arin chic texlokoni nk. Arin cuan le dios. Aaneb ain li xeisin chak ere sa li naajej Egipto, chan laj Jeroboam reheb. 29 Quixyi b xnaaj jun li cuacax oro aran Bet-el ut li jun chic quixyi b xnaaj aran Dan. 30 Ut riquin aan eb laj Israel quemacob xban nak quecoeb aran Bet-el ut aran Dan chi lokoni nc. 31 Laj Jeroboam quixyi b rochocheb li yi banbil dios sa eb li naajej najt xteram. Ut sa xyankeb li tenamit quixsiqueb ru li quixxakab chok aj tij li macuaeb ralal xcajol laj Lev. 32 Ut quixye nak sa li olaju xbe li cuakxak li po texbanu jun li nimla ninke. Chanchan li ninke li nequexbanu aran Jud. Ut quimayejac chiru li artal aran Bet-el chiru li cuacax oro li quixque chi yi bac. Ut quixxakab eb ajcui aj tij re tecanjelak sa eb li naajej li najt xteram li quixyi b. 33 Jocan ut nak laj Jeroboam quixbanu li ninke reheb laj Israel sa li olaju xbe lix cuakxak li po jo quixcoxla xjunes. Co aran Bet-el ut quimayejac sa li artal li quixyi b ut quixcat li pom.

13

laj Jeroboam yo chixcatbal lix incienso sa li artal li quixyi b aran Bet-el, jun li profeta quichal chak Jud taklanbil xban li Dios. 2 Li profeta quiatinac chi cau xyab xcux ut quixye caru tixcul li artal jo quiyehe re xban li Kacua. Quixye: At artal, jocain xye li Kacua Dios: Sa xyankeb li ralal xcajol li rey David tayolak jun li culaal aj Josas xcaba. Ut aan tacamsi nk reheb laj tij li nequecatoc incienso sa aben re xlokoninquil li jalanil dios. Ut sa aben tixcateb aan, chan li profeta. 3 Ut sa ajcui li cutan aan li profeta quixque jun li retalil ut quixye: Aan ain li retalil nak li Kacua, aan li xyehoc re ain. Li artal ain tajorek ut lix chahil li cuan chi sa tapajek, chan. 4 Nak li rey quirabi li caru quixye lix profeta li Dios chirix li artal li cuan Bet-el, quichal xjoskil. Quixcut li profeta riquin li ruk ut quixye: Chapomak li cui nk aan! chan.

1Nak

Lix Profeta li Dios li quibalaki c

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES13

610

Li rey Jeroboam quixque chi yi bac jun li cuacax oro ut quixque reheb li tenamit re texlokoni. (1 Reyes 13.4)

Ut li ruk quicana chi telto. Inca chic quiru quirecasi sa xnaaj. 5 Sa ajcui li honal aan li artal quijache ut li cha cuan sa xben quipaje jo quiyehe re li profeta xban li Dios. 6 Li rey Jeroboam quixye re lix profeta li Dios: Nintzama chacuu nak tattijok chiru li Kacua la Dios ut tatzama chiru nak tixquirtesi li cuuk, chan. Ut lix profeta li Dios quitijoc chiru li Kacua ut li ruk li rey quiquira ut quicana jo nak quicuan junxil. 7 Li rey quixye re lix profeta li Dios: Yoo chicuix sa cuochoch. Tatcuaak cuiquin ut tinque junak amatan, chan. 8 Ut lix profeta li Dios quixye re li rey: Usta taque cue yi jachak li caru acue, lain inca tinxic acuiquin, chi moco tincuaak chi moco tinucak ha sa li naajej ain, 9 xban nak jocan taklanbilin cui xban li Kacua. Aan quixye cue nak inca tincuaak, chi moco tin-ucak, chi moco tinsuki k sa li be li xinchal cui, chan li profeta. 10 Jocan nak li profeta quisuki sa jalan chic be. Inca co sa li be li quinume cui nak co Bet-el. 11 Sa li tenamit Bet-el cuan jun profeta ac chec. Queculun li ralal riquin ut quexseraki re li caru quixbanu lix profeta li Dios aran Bet-el sa li cutan aan. Ut quexye ajcui re li caru quixye li rey. 12 Ut lix yucuaeb quixye reheb: Caru behil xco cui? chan. Ut eb li ralal quexcut chiru li be li quisuki cui lix profeta li Dios li quichal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

611

1 REYES13

chak Jud. 13 Li yucuabej quixye reheb li ralal: Yi bomak rix li bur, chan reheb. Ut eb aan quexyi b rix li bur ut lix yucuaeb quitake chirix li bur. 14 Ut co chirix lix profeta li Dios. Coxixtau sa be chunchu rubel jun ton li ji ut quixye re: Ma laat lix profeta li Dios li xatchal chak Jud? chan. Ut li profeta quixye: Lain, chan. 15 Aan quixye re: Yoo sa cuochoch ut tatcuaak cuiquin, chan. 16 Lix profeta li Dios quixye re: Inca naru ninxic chacuix, chi moco naru tincuaak tinucak acuiquin, 17 xban nak li Kacua quixye cue nak inca tincuaak, chi moco tin-ucak sa li naajej ain, chi moco tinsuki k sa li be li xinchal cui, chan. 18 Abanan li profeta jun chic quixtictii ut quixye re: Lain profetin ajcui jo laat. Ut jun lix ngel li Kacua x-atinac cuiquin ut xye cue, Li Kacua xye, Cam sa la cuochoch li profeta re tacuaak ut taucak, chan. 19 Jocan nak lix profeta li Dios co chirix sa li rochoch ut quicuaac qui-ucac riquin. 20 Ut nak chunchuqueb sa li mex li Kacua quiatinac riquin li profeta li quisukisin re lix profeta li Dios li quichal Jud. 21 Quiratina chi cau ut quixye re: Li Kacua Dios xye nak xaket li caru quixye acue ut inca xabanu chixjunil li caru xatxtakla cui li Kacua Dios. 22 Laat xatsuki ut xatcuaac xatucac sa li naajej li quixye acue nak inca tatcuaak tat-ucak. Xban nak xabanu aan, tatcamsi k ut inca tatmukek sa li muklebal li quemuke cui la xetonil yucua, chan. 23 Ut nak querake chi cuaac chi ucac, li profeta li quisukisin re quixyi b rix lix bur re taxic ut lix profeta li Dios co. 24 Nak yo chi xic quixcul jun li cakcoj sa li be ut quicamsi c xban. Ut lix tibel quicana chi tanto sa li be. Ut li bur ut li cakcoj cuanqueb chixcatk li camenak. 25 Cuanqueb cuib oxib li cui nk quenume aran ut queril li camenak tanto aran. Ut li cakcoj cuan chixcatk li camenak. Eb li cui nk quecuulac sa li tenamit Bet-el cuan cui li profeta ut quexye resil li caru queril. 26 Nak quirabi li profeta li cuan Bet-el li caru quixcul li profeta li quicuaac rochben sa rochoch, quixye: Aan li profeta li xket ratin li Dios. Li Kacua xkaxtesin re li cakcoj. Li cakcoj quixchap ut quixcamsi jo quiyehe re xban li Kacua, chan. 27 Li profeta quixye reheb li ralal: Yi bomak rix li bur, chan. Ut eb li ralal quexyi b rix li bur. 28 Co ut li profeta ut coxtau li camenak tanto sa be rochben lix bur. Ut li cakcoj cuan chixcatk. Li cakcoj inca quixtiu lix tibel li camenak chi moco quixche li bur. 29 Li profeta quixxoc li camenak ut quixque chirix li bur ut quixcam sa lix tenamit re nak texyole ut texmuk. 30 Quixmuk li camenak sa lix muklebal aan ut queyabac chirix ut quexye:

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES13,14

612

14

Tokob xak acuu, at cuech aj canjelil. Xat-oso, chanqueb. 31 Ut nak ac xexmuk li camenak, li profeta quixye reheb li ralal: Nak tincamk lain, chinemuk sa li muklebal li x-oc cui lix profeta li Dios. Sa li muklebal li x-oc cui aan tincuaj nak tamukek lin tibel, chan. 32 Li profeta quixye li caru quiyehe re xban li Dios. Cholcho nak taculmank li caru quixye chirix li artal li cuan arin Bet-el ut chirixeb li naajej re lokoni nc li najt xteram li yi banbil aran Samaria, chan. 33 Usta ac xque retal chixjunil li caru quiculman li rey Jeroboam, inca quixcanab xbanunquil li inca us. Quixxakabeb ban chic sa xyankeb li tenamit aj tij re tecanjelak sa eb li naajej li najt xteram li nequexlokoni cui li jalanil dios. Li ani naraj aan naxxakab chok aj tij. 34 Aan ain li mac li quixbanu laj Jeroboam. Jocan nak qui-isi c chok rey chi junaj cua ut quecam chixjunileb li ralal xcajol. 1 Sa eb li cutan aan quiticla xyajel laj Abas li ralal laj Jeroboam. 2 Laj Jeroboam quixye re li rixakil: Tikib acuib chi jalan re nak inca texnau nak laat li cuixakil. Ut tatxic aran Silo riquin li profeta Ahas xban nak aan li quiyehoc cue nak lain tin-oc chok rey sa li tenamit ain. 3 Ut tacam lajeb li caxlan cua jo ajcui li caxlan cua corech rix ut jun china cuc li yaal cab. Taque re, re nak aan tixye acue caru tacanak cui li china al ain, chan laj Jeroboam. 4 Ut li rixakil laj Jeroboam quixbanu li caru quiyehe re. Co aran Silo sa rochoch laj Ahas. Laj Ahas, aan inca chic saken na-iloc xban nak ti x chi us. 5 Abanan li Kacua Dios quiatinac riquin laj Ahas ut quixye re nak li rixakil laj Jeroboam tacuulak riquin chixpatzbal re caru tixbanu riquin li china al yaj. Li Dios quixye ajcui re nak li ixk aan tacuulak chi jalan xtikibanquil re nak inca texnau nak aan li rixakil laj Jeroboam. Ut quixye re caru tixsume cui li ixk. 6 Laj Ahas quirabi li rok li ixk nak yo chak chi oc sa li oquebal ut quixye re: Ocan chak, at rixakil laj Jeroboam. Caut nak nacaque acuib chi jalan? Li Dios xtakla jun esilal acue ra rabinquil. 7 Ayu ut ye re laj Jeroboam: Jocain xye li Kacua lix Dioseb laj Israel, Lain xinsicoc acuu sa xyankeb li tenamit ut xatinxakab chi taklanc sa xben lin tenamit Israel. 8 Lain xcuisiheb li tenamit ain rubel xcuanquil li ralal xcajol laj David ut xinkaxtesi rubel acuanquil laat. Abanan laat inca yocat chi taklanc sa ti quilal sa xbeneb jo quixbanu laj David laj canjel chicuu. Aan quixbanu jo naxye sa lin chakrab ut quicuan sa xyalal chicuu. Junelic quicuan sa ti quilal chicuu chi anchal xchol. 9 Laat kaxal cuichic yibru xabanu chiruheb li quecuan junxil. Xachik injoskil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

613
10Jocan

1 REYES14

nak xayi b ajalanil dios. Xayi b ajalam uch chi ch ut xinatzektana lain. nak anakcuan lain tinque li raylal sa xbeneb li ralal xcajol laj Jeroboam. Tinsach ruheb chixjunileb li ralal, jo coc jo ni nk. Tinsach ruheb chi junaj cua jo nak namesuman li mul sa junak cab. Ma jun chic tebincanab. 11 Eb li ralal xcajol laj Jeroboam li tecamk sa tenamit tetiek xbaneb li tzi. Ut eb li tecamk sa calebal tetiek xbaneb li sosol xban nak jocan xye li Kacua. 12 Ut laat, at ixk, ayu sa la cuochoch. Ut nak yokat chi cuulac sa li tenamit, tacamk li china al. 13 Chixjunileb laj Israel teyabak chirix nak texmuk. Caaj cui aan li tamukek sa xyalal xban nak li Dios xque retal nak caaj cui aan li us xchol sa xyankeb li ralal xcajol laj Jeroboam. 14 Li Kacua tixxakab jun chic li cui nk chok xreyeb laj Israel. Li rey aan tixsach ruheb chi junaj cua li ralal xcajol laj Jeroboam sa ajcui li cutan nak taxakabak chok rey. 15 Li Kacua tixqueheb chi rahobtesi c laj Israel. Chanchan nak na-ecasi c li caxlan ajl xban li ha nak teisi k sa li chabil naajej li quixque li Dios reheb lix xetonil xyucuaeb. Tixchachai ruheb ut tixtaklaheb jun pacal li nima Eufrates xban nak quexchik xjoskil li Dios nak quexyi b lix dios Asera ut quexlokoni. 16 Li Kacua tixkaxtesiheb laj Israel sa rukeb li jalaneb xtenamiteb xban nak quimacob laj Jeroboam ut xban ajcui nak laj Jeroboam, aan li quicamoc be chiruheb laj Israel re nak temacobk ajcui eb aan, chan li profeta Ahas. 17 Nak quirabi li caru quixye laj Ahas, li rixakil laj Jeroboam quicuacli ut co sa li tenamit Tirsa. Nak yo chi oc sa li rochoch, li china al quicam. 18 Quexmuk li camenak ut chixjunileb laj Israel queyabac jo quixye li Dios re li profeta Ahas li nacanjelac chiru. 19 Chixjunil li quilajxbanu li rey Jeroboam, jo ajcui li plet quixbanu, tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui chixjunil li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 20 Laj Jeroboam quicuan chok rey cuib xcacal chihab. Quicam ut quimuke sa li naajej li quemuke cui lix xetonil xyucua. A chic laj Nadab li ralal qui-oc sa xcuanquil chok rekaj.

roxcal chihab cuan re laj Roboam, li ralal laj Salomn, nak qui-oc chok rey aran Jud. Cuuklaju chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln, li tenamit li sicbil ru xban li Dios sa xyankeb lix tepaleb li ralal xcajol laj Israel. Li Dios quixsic ru li tenamit Jerusaln re nak aran talokoni k. Lix na laj Roboam, aan
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

21Jun

Eb lix rey laj Jud

1 REYES14,15

614

15

lix Naama. Amn xtenamit. 22 Eb li cuanqueb Jud quemacob chiru li Kacua. Kaxal cuichic yibru li quexbanu chiru li quexbanu lix xetonil xyucuaeb. Riquin ain, quexchik xjoskil li Dios. 23 Quexyi b li naajej najt xteram re texlokoniheb li jalanil dios. Ut quexyi b riquin pec ut che li yi banbil dios Asera ut quexlokoni sa chixjunil li tzul ut rubel chixjunileb li che li ni nk xmuheb. 24 Eb li ixk ut eb li cui nk kaxal cuichic yibru quexbanu chiribileb rib re xquebal xlokal lix dioseb li quexyi b. Quexbanu jo quexbanu li jalan xtenamiteb li inca nequexpab li Dios, li queisi c xban li Kacua sa li naajej li queoc cui eb laj Israel. 25 Nak yo ro chihab roquic chok rey laj Roboam, laj Sisac lix reyeb laj Egipto quichal Jerusaln chi pletic riquineb. 26 Ut quixcam chok re chixjunil li terto xtzak li xocxo sa li palacio, jo ajcui li xocxo sa li templo. Ut quixcam eb ajcui li chi ch li nequexram cui re xchol, li quixyi b riquin oro laj Salomn. 27 Ut li rey Roboam quixyi b riquin bronce rekajeb li chi ch li nequexram cui re xcholeb ut quixkaxtesi reheb li nequetaklan sa xbeneb li soldado li nequecacalen re li oquebal re li rochoch li rey. 28 Rajlal nak naxic sa lix templo li Dios li rey, eb li soldados li nequecacalen re nequexcam li chi ch aan ut mokon quexxoc cuichic sa li naajej li nequexoque cui. 29 Chixjunil li quilajxbanu li rey Roboam tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. 30 Rajlal quexpleti ribeb laj Roboam riquin laj Jeroboam. 31 Laj Roboam quicam ut quimuke sa li naajej li quemuke cui lix xetonil xyucua sa lix tenamit laj David. Lix na laj Roboam, aan lix Naama. Amn xtenamit. Ut a chic laj Abiam li ralal qui-oc sa xcuanquil chok rekaj. 1 Yo cuakxaklaju (18) chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Jeroboam li ralal laj Nabat, nak laj Abiam qui-oc chok rey aran Jerusaln. 2 Oxib chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Lix na laj Abiam, aan lix Maaca, lix rabin laj Abisalom. 3 Laj Abiam quixbanu li mausilal jo quixbanu laj Roboam lix yucua. Inca quixlokoni li Kacua chi anchal xchol jo quixbanu laj David lix xetonil xyucua. 4 Li Kacua Dios inca quirisi lix cuanquileb li ralal xcajol laj David. Quixque ban jun li ralal laj Abiam chi oc chok rey chok rekaj re nak tixcol li tenamit Jerusaln. Quixbanu aan xban nak naxra laj David laj canjel chiru. 5 Li Kacua quixbanu chi jocan xban nak laj David quicuan sa ti quilal chiru. Junelic quixbanu li caru quixye li Kacua toj chalen nak quicam. Caaj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

615

1 REYES15

cui quimacob chiru laj Uras laj heteo. 6 Junelic quepletic chi ribileb rib laj Roboam ut laj Jeroboam toj chalen nak quicam laj Roboam. 7 Ut quexpleti ajcui ribeb laj Abiam ut laj Jeroboam. Chixjunil li quilajxbanu laj Abiam tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. 8 Laj Abiam quicam ut quimuke sa lix tenamit laj David sa li muklebal li quemuke cui lix xetonil xyucua. Ut a chic laj Asa, li ralal, qui-oc sa xcuanquil chok rekaj laj Abiam. 9 Nak yo junmay chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Jeroboam, laj Asa quioc chok xreyeb laj Jud. 10 Laj Asa quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln jun roxcal (41) chihab. Lix na, aan lix Maaca, lix rabin laj Abisalom. 11 Laj Asa quicuan sa ti quilal chiru li Dios jo quixbanu laj David lix xetonil xyucua. 12 Quirisi sa li tenamit eb li ixk ut eb li cui nk li kaxal yibru quexbanu chi ribileb rib re xquebal xlokal lix dioseb li quexyi b. Ut quirisiheb ajcui chixjunil li yi banbil dios li quilajexyi b lix xetonil xyucuaeb. 13 Ut quirisi xcuanquil chok reina lix Maaca lix na xban nak quixyi b jun lix dios Asera. Laj Asa quixjor lix dios ut quixcat chire li ha Cedrn. 14 Usta inca quixpo chixjunileb li naajej li quexlokoni cui li jalanil dios, abanan laj Asa junelic cuan sa ti quilal chiru li Dios toj chalen nak quicam. 15 Ut quixque cuichic sa lix templo li Dios li caru terto xtzak, li oro ut li plata li quixkaxtesi lix yucua re li Kacua, jo ajcui li quixkaxtesi aan. 16 Laj Asa, lix reyeb laj Jud, ut laj Baasa, lix reyeb laj Israel, junelic quexpleti ribeb chi ribileb rib toj chalen nak quecam. 17 Laj Baasa, lix reyeb laj Israel, co Jud chi pletic. Quixyi b chi chabil li tenamit Ram re nak ma ani taruk taoc ut ma ani taruk taelk riquin laj Asa, lix reyeb laj Jud. 18 Jocan nak li rey Asa quixchap li oro, li plata ut chixjunil li terto xtzak li xocxo sa lix templo li Kacua, ut quixcam ajcui li cuan sa li palacio. Ut quixtakla chirixeb li nequecanjelac chiru re texcam aran Damasco ut texsi re laj Ben-adad lix reyeb laj Siria. Laj Ben-adad, aan li ralal laj Tabrimn. Ut laj Tabrimn, aan li ralal laj Hezin. 19 Laj Asa quixtakla xyebal re laj Ben-adad: Kabanuhak junak li contrato chi kibil kib jo quexbanu lin yucua riquin la yucua. Xintakla li oro ut li plata chok acue. Nintzama chacuu nak inca chic taque xcuanquil li contrato li xabanu riquin laj Baasa, lix reyeb laj Israel, re nak inca chic toxchichii, chan laj Asa. 20 Li rey Ben-adad quixcul xchol li quixye laj Asa. Jocan nak quixtaklaheb lix soldado joqueb ajcui li nequetaklan sa xbeneb re nak tepletik aran Israel. Ut quenumta sa xbeneb li tenamit Ijn, Dan, Abel-bet-maaca, ut quinumta ajcui sa xbeneb chixjunileb li naajej Cineret jo ajcui chixjunil lix naajeb li ralal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES15

616

xcajol laj Neftal. 21 Nak li rey Baasa quirabi resil li caru quiculman, quixcanab xyi banquil li tenamit Ram ut quisuki cuichic Tirsa. 22 Li rey Asa quixtakla xbokbaleb chixjunileb li cuanqueb Jud ut quixye reheb nak ma jun tapaltok. Ut quixtaklaheb aran Ram chixxocbal li pec ut li che li yo chi canjelac chiru laj Baasa re xyi banquil chi chabil li tenamit Ram. Ut riquin aan li rey Asa quixyi b chi chabil li cuib chi tenamit Mizpa ut Geba, lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn. 23 Chixjunil li quilajxbanu li rey Asa, ut chanru nak quicuan sa xcuanquil, tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. Ut tzi banbil ajcui retalileb li tenamit li quixyi b. Nak ac tix chic, quiyajer nak quiraho 24 Ut laj Asa quicam ut quimuke sa lix tenamit laj David sa li li rok. muklebal li quemuke cui lix xetonil xyucua. Ut a chic laj Josafat, li ralal, qui-oc sa xcuanquil chok rekaj.

yo xcab chihab roquic laj Asa chok xreyeb laj Jud, laj Nadab li ralal laj Jeroboam qui-oc chok xreyeb laj Israel. Cuib chihab quicuan sa xcuanquil. 26 Laj Nadab quixbanu li mausilal chiru li Kacua jo quixbanu lix yucua nak quicamoc be chiruheb laj Israel chi macobc chiru li Kacua. 27 Laj Baasa, li ralal laj Ahas, aan xcomoneb li ralal xcajol laj Isacar. Quixcub ru chanru nak tixcamsi li rey Nadab. Quixcamsi nak laj Nadab ut lix soldados queoc chi pletic sa li tenamit Gibetn. Li tenamit Gibetn, aan xnaajeb laj filisteos. 28 Laj Nadab quicamsi c nak ac yo rox chihab roquic laj Asa chok xreyeb laj Jud. Laj Baasa qui-oc chok xrey eb laj Israel chok rekaj laj Nadab. 29 Laj Baasa ticto qui-oc chixcamsinquileb chixjunileb li ralal xcajol laj Jeroboam. Quiculman jo quixye li Dios re li profeta Ahas, Silo xtenamit. Chixjunileb li ralal xcajol laj Jeroboam quilajecamsi c. Ma jun chic quicana chi yoyo. 30 Quecamsi c xban nak laj Jeroboam quixchik xjoskil li Kacua, lix Dioseb laj Israel nak quixbanu li mausilal ut xban nak quixcameb xbe laj Israel chi macobc chiru li Kacua. 31 Chixjunil li quixbanu li rey Nadab tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 32 Laj Asa, lix reyeb laj Jud, ut laj Baasa, lix reyeb laj Israel, junelic quepletic chi ribil ribeb toj chalen nak quecam. 33 Nak yo rox chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Asa, laj Baasa li ralal laj Ahas, qui-oc chok xreyeb chixjunileb laj Israel. Cahib xcacal

25 Nak

Eb lix rey laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

617

1 REYES15,16

16

(24) chihab quicuan sa xcuanquil laj Baasa aran Tirsa. 34 Laj Baasa quixbanu li mausilal chiru li Kacua jo quixbanu laj Jeroboam ut quixcam xbeheb laj Israel chi macobc chiru li Kacua. 1 Li Kacua quiatinac riquin li profeta Jeh, li ralal laj Hanani ut quixye re nak tixye re li rey Baasa nak inca us yo. 2 Laj Jeh quixye re laj Baasa: Jocain quixye acue li Kacua. Laat maca acuanquil nak xatcuan. Lain xinque acuanquil nak xatinxakab chi taklanc sa xbeneb laj Israel, lin tenamit. Abanan laat xabanu li mausilal jo quixbanu laj Jeroboam. Xacameb xbe laj Israel chi macobc. Xban li mac xabanu, xachik injoskil. 3 Jocan nak lain tinsach acuu ut tinsach ruheb la cualal acajol jo nak xinsach ru laj Jeroboam, li ralal laj Nabat, jo eb ajcui li ralal xcajol. 4 Eb la cualal acajol li tecamk sa tenamit tetiek xbaneb li tzi. Ut eb li tecamk sa calebal tetiek xbaneb li sosol, chan li Kacua. 5 Chixjunil li quixbanu li rey Baasa ut chanru nak quicuan sa xcuanquil, tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 6 Laj Baasa quicam ut quimuke Tirsa. Ut a chic laj Ela, li ralal, qui-oc sa xcuanquil chok rekaj. 7 Li profeta Jeh, li ralal laj Hanani, quixye li caru quiyehe re xban li Kacua chirix laj Baasa ut chirixeb ajcui li ralal xcajol xban li mausilal li quixbanu chiru li Kacua. Laj Baasa quixbanu jo quixbanu laj Jeroboam ut quixchik xjoskil li Dios xban li mac quixbanu ut xban ajcui nak quixsach ruheb li ralal xcajol laj Jeroboam. 8 Nak yo cuakib xcacal (26) chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Asa, laj Ela, li ralal laj Baasa, qui-oc chok xreyeb laj Israel. Cuib chihab quicuan sa xcuanquil aran Tirsa. 9 Laj Zimri, li nacanjelac chiru laj Ela, quixcub ru chanru nak tixcamsi. Laj Zimri, aan li nataklan sa xbeneb yi jach lix carruaje laj Ela. Sa jun li cutan laj Ela cuan sa rochoch laj Arsa, li na-iloc re lix jun cablal. Qui-ucac ut quicala. 10 Laj Zimri qui-oc cuan cui laj Ela ut quixcamsi. Chirix aan laj Zimri qui-oc chok xreyeb laj Jud chok rekaj laj Ela. Ain quiculman nak yo cuukub xcacal (27) chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Asa. 11 Nak laj Zimri quioc sa xcuanquil quixcamsiheb chixjunileb li ralal xcajol laj Baasa. Chixjunileb li cui nk, jo rechalal, jo rami g, quecamsi c. 12 Quiculman jo quixye li Dios re li profeta Jeh chirix laj Baasa. Laj Zimri quixcamsi chixjunileb li ralal xcajol laj Baasa. 13 Quecamsi c laj Baasa ut laj Ela li ralal xban li mac quexbanu ut xban ajcui nak quexcam xbeheb laj Israel chi macobc nak quexlokoni li jalanil dios li maca nequeoc cui ut quexchik xjoskil li Dios. 14 Chixjunil li quixbanu li rey Ela tzi banbil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES16

618

retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 15 Nak yo cuukub xcacal (27) chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Asa, laj Zimri qui-oc sa xcuanquil. Cuukub cutan quicuan chok rey aran Tirsa. Eb lix soldados laj Israel cuanqueb Gibetn, sa lix tenamiteb laj filisteos. 16 Eb li soldados aj Israel querabi resil nak laj Zimri quixcamsi li rey Ela. Sa junpat quexxakab laj Omri chok xreyeb laj Israel sa li naajej li cuanqueb cui. Laj Omri, aan li quitaklan sa xbeneb li soldados nak toj maji na-oc chok rey. 17 Chirix aan laj Omri rochbeneb chixjunileb laj Israel queel sa li tenamit Gibetn ut quecoeb chi pletic sa li tenamit Tirsa. 18 Laj Zimri quixque retal nak queoc chi pletic sa li tenamit. Jocan nak co sa li palacio ut quixloch xxamlel. Ut aran quicat laj Zimri sa li palacio. 19 Quicam xban li mac quixbanu. Quixbanu li mausilal chiru li Kacua, jo quixbanu laj Jeroboam. Quixchik xjoskil li Dios xban nak quixcam xbeheb laj Israel chi macobc chiru li Kacua. 20 Chixjunil li quixbanu li rey Zimri tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. Tzi banbil ajcui retalil chanru nak quixcamsi li rey Ela. 21 Ut eb li ralal xcajol laj Israel quexjach ribeb. Yi jach queajoc re nak laj Tibni li ralal laj Ginat taoc chok rey ut queoquen chirix. Ut li yi jach chic queoquen chirix laj Omri. 22 Eb li yoqueb chi oquenc chirix laj Omri quenumta sa xbeneb li jun jachal chic. Laj Tibni quicam ut laj Omri qui-oc chok rey. 23 Nak yo junlaju xcacal (31) chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Asa, laj Omri qui-oc chok xreyeb laj Israel. Cablaju chihab quicuan chok rey. Li xben cuakib chihab quicuan sa li tenamit Tirsa. 24 Laj Omri quixlok riquin laj Semer li tzul li cuan Samaria. Quixlok chi jun ciento riquin ob roxcal (145) libras li plata. Ut sa li naajej aan quixyi b jun li tenamit chi chabil. Samaria quixque chok xcaba li tenamit aan. Quixque li xcaba aan xban nak aj Semer xcaba laj echal re li naajej junxil. 25 Laj Omri quixbanu li mausilal chiru li Kacua. Kaxal cuichic yibru quixbanu chiru li quexbanu eb li rey li quilajecuan. 26 Quixbanu li mausilal jo quixbanu laj Jeroboam. Quixchik xjoskil li Kacua xban li mac quixbanu ut xban ajcui nak quixcam xbeheb laj Israel chi macobc chiru li Kacua nak quexlokoni li jalanil dios. 27 Chixjunil li quixbanu li rey Omri, jo ajcui li quixbanu riquin xcacuilal xchol, tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 28 Li rey Omri quicam ut quimuke sa li tenamit Samaria. Ut a chic laj Acab li ralal qui-oc sa xcuanquil chok rekaj. 29 Ac yo cuakxaklaju xcacal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

619

1 REYES16,17

(38) chihab roquic chok rey laj Asa sa li naajej Jud nak laj Acab li ralal laj Omri qui-oc chok rey aran Israel. 30 Cuib xcacal (22) chihab quicuan sa xcuanquil sa li tenamit Samaria. Quimacob chiru li Kacua ut kaxal cuichic numtajenak li mausilal li quixbanu chiru li quexbanu li quecuan chok rey nak toj maji na-oc sa xcuanquil aan. 31 Inca quicoxlac chixbanunquil li mac li quixbanu laj Jeroboam li ralal laj Nabat. Ut kaxal cuichic yibru quixbanu nak quixcam chok rixakil lix Jezabel lix rabin laj Et-baal lix reyeb laj Sidn. Ut laj Acab quixlokoni li jalanil dios Baal. 32 Quixque chi yi bac jun li artal ut jun li templo aran Samaria re texlokoni cui laj Baal. 33 Ut quixque ajcui chi yi bac jun li jalam uch Asera xcaba. Ut kaxal cuichic quixtaksi xjoskil li Dios xban nak kaxal cuichic yibru quixbanu chiru li quexbanu li rey li quecuan junxil aran Israel nak toj maji na-oc laj Acab sa xcuanquil. 34 Chiruheb li cutan aan jun li cui nk Bet-el xtenamit, aj Hiel xcaba, quixyi b cuichic li tenamit Jeric. Ut nak quixque lix cimiento, quicam laj Abiram li xben ralal. Ut nak quexque sa xnaajeb lix puertil li tzac, quicam laj Segub li i tzinbej. Jocain nak quitzakloc ru li quixye laj Josu li ralal laj Nun nak quixye li caru quiyehe re xban li Kacua.

17

jun li profeta aj Elas xcaba. Lix tenamit, aan Tisbe li cuan sa xcuent Galaad. Laj Elas quixye re li rey Acab: Sa xcaba li Kacua, lix Dioseb laj Israel li nincanjelac chiru, lain ninye acue nak chiru cuib oxib chihab inca chic tixque li hab toj tinye lain, chan. 2 Jocan nak li Kacua quixye re laj Elas: 3 Tat-elk sa li naajej ain. Tatxic sa li este, li na-el cui li sake ut tamuk acuib nach riquin li ha Querit li cuan jun pacal li nima Jordn. 4 Lain tintakla li tzok chixquebal la cua nak cuankat aran. Ut sa li rok ha tatucak, chan li Dios. 5 Ut laj Elas quixbanu li caru quiyehe re xban li Kacua. Co chi cuanc aran cuan cui li rok ha Querit, li cuan jun pacal li nima Jordn. 6 Ut eb li tzok nequexcam lix cua ut lix tib rajlal ekela ut rajlal ecuu. Ut laj Elas quiruc li ha li cuan sa li rok ha Querit. 7 Abanan mokon chic li rok ha quichakic xban nak inca chic quixque li hab. 8 Ut li Kacua quixye re laj Elas: 9 Tat-elk sa li naajej ain ut tatxic sa li tenamit Sarepta li cuan sa xcuent Sidn ut aran tatcuank. Sa li naajej aan cuan jun li xmalcaan. Ac xinye re nak aan tacholani nk acue, chan li Dios. 10 Jocan nak laj Elas qui-el sa li naajej aan ut co sa li tenamit Sarepta. Nak quicuulac

1Quicuan

Li Profeta Elas

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES17

620

sa li oquebal re li tenamit, quiril jun li xmalcaan yo chixxocbal xsi. Quixbok li ixk ut quixye re: Banu usilal, cam chak bayak inha re tincuuc, chan re. 11 Ac yo chi xic li ixk nak laj Elas quixbok cuichic ut quixye re: Tabanu usilal, tacam ajcui chak cachinak incaxlan cua, chan re. 12 Li ixk quichakoc ut quixye re laj Elas: Maca caxlan cua cuiquin ac yi banbil. Li Kacua la Dios naxnau nak yal li yoquin chixyebal. Cachin ajcui li caj cuan sa jun li ucal ut cachin ajcui li aceite cuan sa lin china cuc. Ut anakcuan xinchal xxocbal coxibak insi re nak tinyi b li caxlan cua chok re lin yum ut chok cue ajcui lain. Nak takachoy aan, mare tocamk xban katzocajic xban nak maca chic cuan ke, chan. 13 Laj Elas quixye re: Matcoxlac. Ayu sa la cuochoch. Banu jo xaye. Abanan xben cua tayi b jun china caxlan cua ut tacam chak chok cue. Chirix aan tayi b re la yum ut la cue laat. 14 Banu chi jocan xban nak jocain quixye li Kacua Dios li nakalokoni lao aj Israel: Inca talajk li caj li cuan sa li ucal chi moco taosok li aceite li cuan sa cuc toj tixque chak li hab sa ruchichoch li Kacua, chan laj Elas. 15 Li ixk quixbanu jo quiyehe re xban laj Elas. Ut quicuan xtzacaemkeb laj Elas, li ixk ut lix yum re nabal cutan. 16 Ut quiculman jo quixye li Kacua re laj Elas. Li caj li cuan sa li ucal inca qui-oso chi moco li aceite li cuan sa li china cuc. 17 Mokon chic quiyajer lix yum li xmalcaan. Quiniman xyajel toj retal quicam. 18 Li nabej quixye re laj Elas: Caru inmac chacuu, at xprofeta li Dios? Ma xatchal cuiquin chixjulticanquil lin mac ut chixcamsinquil lin china yum? chan. 19 Laj Elas quixye re: Que cue la china yum, chan. Quixcul li china al chiru ut quixcam takek sa xca tasalil li cab cuan cui lix cuaribal ut quixyocob chiru lix cuarib. 20 Quitijoc chiru li Kacua ut quixye re: At Kacua, at inDios, caut nak xaque li raylal sa xben li xmalcaan ain li yo chi quehoc innaaj sa rochoch? Caut nak xaque chi camc lix china yum? chan. 21 Quixhupub rib sa xben li china al oxib sut ut quixyaba xcaba li Kacua. Quixye re: At Kacua, at inDios, chaque ta cuichic lix yuam li china al ain, chan. 22 Li Kacua quirabi lix tij li profeta Elas ut quixque cuichic lix yuam ut quiyola cuichic. 23 Laj Elas quixkalu cuichic li china al ut quixcam cuichic taka sa li naajej li cuan cui lix na. Quixkaxtesi re li nabej ut quixye re: Cue la china yum yoyo chic, chan. 24 Ut li xmalcaan quixye re: Riquin ain ninque retal nak laat xprofeta li Dios ut chixjunil li nacaye, aan yal xban nak li Kacua naxcut chacuu, chan.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

18

621

1 REYES18

Tatxic cuichic riquin li rey Acab ut taye re nak lain tintakla cuichic li hab, chan. 2 Jocan nak laj Elas co riquin laj Acab. Yo chi us li cueej aran Samaria. 3 Li rey Acab quixbok riquin laj Abdas, li na-iloc re li caru cuan re sa li palacio. Laj Abdas, aan cajo nak naxxucua ru li Kacua ut naxque xlokal. 4 Junxil nak lix Jezabel yo chixcamsinquileb lix profeta li Kacua, laj Abdas quixcam jun ciento li profeta ut quixmukeb sa li ochoch pec. Lajeb roxcal (50) quixmuk sa li junjunk chi ochoch pec. Ut quixqueheb xcua ruca. 5 Laj Acab quixye re laj Abdas: Yoo takasuti li tenamit chirilbaleb li yuam ha ut li nima. Mare anchal takatau cachinak richajeb li cacuay ut li mul. Cui inca nakatau xcuaheb, tecamk ut tocanak chi maca chic kacacuay ut chi maca chic kamul, chan. 6 Jocan nak quexjach ribeb ut quecoeb chixsicbal richajeb li xul. Li rey Acab co sa li jun pacal ut laj Abdas co sa li jun chic. 7Laj Abdas quixcul sa be laj Elas nak yo chi xic riquin li rey. Laj Abdas quixnau ru. Quixcuikib rib chiru ut quixye: Jo li laat bi li kacua Elas, chan. 8 Laj Elas quixye re: Yal. Lain laj Elas. Anakcuan laat tatxic riquin li rey ut taye re nak cuanquin arin, chan. 9 Laj Abdas quixye: Ma cuan junak mac xinbanu lain nak tinaque chixcamsi li rey? 10 Sa xcaba li Kacua la Dios lain ninye acue nak maca junak tenamit chi moco junak naajej inca ta quixtakla cui asicbal li rey. Nak xexye nak ma anihat, li rey quixpuersiheb chixbanunquil li juramento re nak texye li yal. 11 Abanan laat yocat chixyebal nak lain tinxic chixyebal re li rey nak cuancat arin. 12 Mare lix musik li Kacua tatxcam sa jalan chic naajej nak ac xin-el arin. Cui lain ninye re li rey Acab nak cuancat arin ut cui ma anihakat nak tachalk chasicbal, relic chi yal tinixtakla chi camsi c. Laat nacanau nak chalen sa insajilal lain ninxucua ru li Kacua. 13 At kacua Elas, ma inca cacuabi resil nak lain xinmuk jun ciento lix profeta li Dios nak lix Jezabel yo chixcamsinquileb? Xinmukeb sa li ochoch pec. Lajeb roxcal (50) xinmuk sa jun li ochoch pec ut lajeb roxcal sa li jun chic ut xinqueheb ajcui lix cua rucaheb. 14 Caut nak tinatakla chixyebal re li rey Acab nak cuancat arin? Li rey tinixcamsi cui tinye re nak xcuil acuu, chan. 15 Laj Elas quixye re: Sa xcaba li nimajcual Dios li nincanjela ru, lain ninye acue nak sa ajcui li cutan ain, lain tinatinak riquin li rey Acab, chan. 16 Jocan nak laj Abdas co riquin li rey Acab ut quixye re nak laj Elas cuan aran. Ut li rey Acab co chi atinac riquin. 17Nak laj Acab quiril ru laj Elas quixye re: Arin pe cuancat laat li yocat chi quehoc raylal sa xben li tenamit Israel, chan laj Acab. 18 Laj Elas quixye re: Macua lain li yoquin chi quehoc raylal sa xben li tenamit Israel. Laat ban li yocat chi quehoc raylal acuochben la yucua xban nak xetzektana lix chakrab li Kacua ut yoquex chixlokoninquileb

1Mokon chic nak yo rox chihab li cueej li Kacua quixye re laj Elas:

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES18

622

li yi banbil dios Baal, chan. 19 Ut quixye ajcui re li rey Acab nak tixchutubeb li cahib ciento riquin mero ciento li profeta li nequecanjelac chiru laj Baal ut tixchutubeb ajcui li cahib ciento chi profeta li nequecanjelac chiru lix Asera, li nequetzacan riquin lix Jezabel, li rixakil li rey. 20 Jocan nak li rey Acab quixtakla xchutubanquileb laj Israel ut quixchutubeb ajcui lix profeta laj Baal sa li tzul Carmelo. 21 Ut laj Elas quijiloc cuanqueb cui chixjunil li tenamit ut quixye reheb: Jo najtil chic texcuank chi cuib ru le caux? Cui li Kacua, aan li tzakal Dios, caut nak inca tepab? Ut cui laj Baal, aan li tzakal Dios, takehomak aan, chan. Ut eb li tenamit ma jun atin quexye. 22 Ut quixye ajcui reheb li tenamit: Caaj cui lain lix profeta li Kacua quincana. Abanan lix profeta laj Baal, aan cuanqueb cahib ciento riquin mero ciento (450). 23 Tecam chak cuibak li cuacax. Ut eb aan texsic ru li bar cuan teraj. Texcamsi, texseti, ut texque sa xben li si. Abanan inca texque xxamlel. Jocan ajcui tinbanu lain riquin li cuacax jun. Tinque sa xben li si ut inca tinque xxamlel. 24 Nak ac xeyi b, teyaba xcabaeb le dios. Ut jocan ajcui tinbanu lain. Tinyaba xcaba li nimajcual Dios. Ut li Dios li tixtakla chak li xam sa choxa, aan li tzakal Dios, chan laj Elas. Ut chixjunileb li tenamit quexye: Us chi jocan, chanqueb. 25 Ut laj Elas quixye reheb lix profeta laj Baal: Sicomak ru li cuacax ut yi bomak le re laex xben cua xban nak laex nabalex. Abanan, inca teque xxamlel. Chirix aan teyaba xcaba le dios, chan reheb. 26 Ut eb aan quexchap li cuacax li quikaxtesi c reheb ut quexyi b. Ut quexyaba xcaba laj Baal lix dioseb chalen ekela toj cualeb. Yoqueb chi xajoc chiru li artal li quexyi b ut yoqueb chixyebal: At Baal, choasume, chanqueb. Abanan ma ani quisumen reheb. 27Nak ac xcuulac cualeb laj Elas qui-oc chixseenquileb ut quixye reheb: Japomak ere chi cau. Ma macua ta bi aan le dios? Mare yo chi coxlac malaj ut yo chi canjelac. Mare xco chi bec malaj ut yo chi cuarc. Mare tento nak terajsi, chan reheb. 28 Ut eb aan kaxal cuichic cau yoqueb chixjapbal reheb chi tijoc ut yoqueb chixyocbal ribeb riquin chi ch jo caynakeb chixbanunquil toj retal quexchulaqui ribeb sa lix quiqueleb. 29 Quinume li cualeb ut toj yoqueb ajcui chixjapbal reheb chixyabanquil lix dioseb toj quicuulac x-oril li mayejac ut ma ani queabin reheb ut ma ani quesumen reheb. 30 Ut laj Elas quixye reheb li tenamit: Jilonkex arin cuanquin cui, chan reheb. Ut chixjunileb li tenamit quejiloc riquin laj Elas. Ut aan qui-oc chixyi banquil lix artal li Kacua li pobil. 31 Laj Elas quixchap cablaju li pec. Aan retalil li cablaju xtepaleb li ralal xcajol laj Jacob, li quiquehe aj Israel chok xcaba xban li Kacua. 32 Ut riquin li pec aan quixyi b li artal re xlokoninquil li Kacua. Ut chi xjun sutam quixbec jun li rok ha tzakal taoc cuibak ni nki cuc li ru li trigo chi sa. 33 Quixtus li si sa xben li artal. Quixcamsi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

623

1 REYES18

li cuacax, quixseti ut quixque sa xben li si. 34 Ut quixye reheb: Nujtesihomak cahib cuc chi ha ut hoyomak sa xben li mayej ut sa xben li si, chan. Ut quexhoy li ha sa xben li artal. Ut quixye cuichic reheb: Quehomak cuichic li ha sa xben li artal xca sut, chan. Ut quexque cuichic li ha. Ut oxib sut quexhoy li ha sa xben li artal jo quiyehe reheb xban laj Elas. 35 Quexque li ha sa xben li artal toj retal quibec rok ut quinujac ajcui li rok ha li quixyi b chi xjun sutam. 36 Nak quicuulac x-oril xcatbal li mayej, li profeta Elas quixye:

Quexque li ha sa xben li artal toj retal quibec rok. (1 Reyes 18.32-35)

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES18,19

624

19

At nimajcual Dios, laat lix Dios laj Abraham, laj Isaac ut laj Israel. Chicutunk taxak chiruheb anakcuan nak laat li tzakal Dios arin Israel ut nak lain laj canjel chacuu. Ut li caru yoquin chixbanunquil anakcuan, laat xattaklan cue chixbanunquil. 37At nimajcual Dios, chacuabi taxak li caru nintzama chacuu. Chinasume taxak re nak eb li tenamit ain texque retal nak laat li tzakal Dios. Chacut taxak chiruheb nak laat tacuaj nak tesuki k cuichic acuiquin, chan laj Elas. 38 Sa li honal aan li Kacua quixtakla chak li xam. Quixcat li mayej, ut quixcat li si ut li pec jo ajcui li poks ut li ha li cuan sa li rok ha, li quixyi b chi xjun sutam li artal. 39 Chixjunileb li tenamit li cuanqueb aran queril li quiculman. Quexhupub ribeb sa choch ut quexye: Li Kacua, aan li tzakal Dios. Li Kacua, aan li nimajcual Dios, chanqueb. 40 Laj Elas quixye reheb: Chapomakeb lix profeta laj Baal. Ma jun reheb tecanab chi elelic, chan. Ut quexchap eb li profeta aj balak. Ut laj Elas quixye reheb nak texcameb sa li nima Cisn ut aran quixcamsiheb chi chi ch. 41 Chirix chic aan laj Elas quixye re li rey Acab: Ayu chi cuaac chi ucac anakcuan xban nak lain ac yoquin chirabinquil li xyab li hab yo chak chi chalc, chan. 42 Nak li rey Acab co chi cuaac chi ucac, li profeta Elas quitake sa xben li tzul Carmelo. Quicojla aran ut quixxulub lix jolom sa xyank rok. 43 Ut quixye re lix mos li cuan rochben: Tatxic ut tat-ilok toj cuan cui li palau, chan. Ut lix mos co ut quisuki cuichic riquin laj Elas ut quixye re: Maca nacutun, chan. Cuukub sut quixtakla lix mos chi iloc. 44 Sa xcuuk sut nak quisuki, li mos quixye re laj Elas: Xcuil jun li china chok jo na xnimal junak ukej. Li chok aan yo chi elc chak sa li palau, chan. Ut laj Elas quixye re lix mos: Tatxic riquin li rey Acab ut ye re nak tixyi b lix carruaje ut xicak sa rochoch chi junpat nak toj maji nachal li cacuil hab. Cui tabayk, moco taruk ta chic chi xic xban li hab, chan laj Elas. 45 Ut quikojyi no ru li choxa. Quixque li cacuil ik. Ut quichal li cacuil hab. Li rey Acab qui-oc sa lix carruaje ut co sa li tenamit Jezreel. 46 Li Kacua quixque xmetzeu li profeta Elas. Quixbac chi us li rak riquin lix camal xsa ut quialinac chi cau ut aan xben cua quicuulac chiru laj Acab sa li tenamit Jezreel. 1 Li rey Acab quixye re lix Jezabel, li rixakil, chixjunil li quixbanu li profeta Elas. Quixye re chanru nak quixcamsi chi chi ch chixjunileb lix profeta laj Baal. 2 Ut lix Jezabel quixtakla jun lix takl riquin li profeta Elas chixyebal re nak tixcamsi chi chi ch jo quixbanu reheb lix profeta lix Jezabel. Quixye: Chinexcamsihak lin dios cui toj maji nacatcam sa li honal ain cuulaj, chan re laj Elas. 3 Laj Elas quixque retal li chaajquilal cuan cui. Qui-oc xcaux ut quiel sa li naajej aan re xcolbal rib. Co toj Beerseba li cuan xcuent Jud

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

625

1 REYES19

ut aran quixcanab lix mos. 4 Ut laj Elas co xjunes sa li chaki choch. Jun cutan quibec. Nak yo chi ecuuc, qui-oc chi hilanc rubel jun ton li che enebro xcaba. Quiraj raj camc ut xban xrahil xchol quixye re li Dios: At Kacua, tzakal li raylal ac xincul. Us raj cui tinaque chi camc. Lain moco kaxal chabilin ta chiruheb lin xetonil yucua, chan. 5 Laj Elas quixyocob rib rubel li che ut quicube xcuara. Nak yo chi cuarc, quicuulac jun x-ngel li Dios riquin ut quixtochtochi ut quixye re: Ajsi acuu. Cuaclin ut cuain, chan. 6 Ut laj Elas quiril nak cuan cui lix jolom cuan jun li caxlan cua pombil sa ru xam, ut jun xar li ha. Quicuacli, quicuaac qui-ucac ut quicuar cuichic. 7 Ut quicuulac cuichic xca sut lix ngel li Dios riquin laj Elas ut quixye re: Ajsi acuu. Cuaclin ut cuain xban nak najt tatxic, chan. 8 Quicuacli laj Elas, quicuaac ut qui-ucac. Riquin lix tzacaemk li quixtzaca, cau chic rib re tabek chiru cacal cutan ut cacal kojyi n toj tacuulak sa li tzul Horeb li nequexlokoni cui li Kacua. 9 Nak quicuulac laj Elas cuan cui li tzul Horeb, qui-oc sa li ochoch pec sa li tzul aan ut aran quixnumsi li kojyi n. Ut nak ac cuan aran quiatinac li Dios riquin ut quixye re: At Elas, caru yocat arin? chan. 10 Laj Elas quichakoc ut quixye: Lain naraho sa inchol xban nak xinque inchol chi canjelac chacuu, at nimajcual Dios. Eb li ralal xcajol laj Israel xexcanab xbanunquil li naxye sa li contrato li xabanu riquineb. Ut xelajexpo la artal ut xelajexcamsi chi chi ch eb la profetas. Caaj chic lain xincana injunes ut yoqueb ajcui chinsicbal lain re tinexcamsi, chan laj Elas. 11 Ut li Kacua quixye re: Elen sa li ochoch pec ut xaklin sa xben li tzul arin chicuu, chan. Sa ajcui li honal aan quinume li Kacua ut quinume ajcui jun cacuil ik re xcutbesinquil lix cuanquil. Kaxal cau quinume li ik toj retal quilajjache li tzul ut eb li pec quilajejore. Abanan li Dios toj maji naatinac riquin laj Elas. Nak ac xnume li ik, quixque hi c, abanan toj maji naatinac li Kacua riquin laj Elas. 12 Nak ac xnume li hi c, quinume li xam, abanan li Dios toj maji naatinac riquin. Ut nak ac xnume li xam, quirabi jun li ecanc chi timil. 13 Laj Elas quixtzap li xnak ru riquin li rak. Qui-el sa li ochoch pec ut quixakli sa li oquebal. Quirabi xyab xcux li Dios nak quiyehe re: At Elas, caru yocat arin? chan. 14 Laj Elas quichakoc ut quixye: Lain naraho sa inchol xban nak xinque inchol chi canjelac chacuu, at nimajcual Dios. Eb li ralal xcajol laj Israel xexcanab xbanunquil li naxye sa li contrato li xabanu riquineb. Ut xelajexpo la artal ut xelajexcamsi chi chi ch eb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES19,20

626

la profetas. Caaj chic lain xincana injunes ut yoqueb ajcui chinsicbal lain re tinexcamsi, chan laj Elas. 15 Ut li Kacua Dios quixye re laj Elas: Sukin sa li be li xatchal cui ut tatxic sa li chaki choch li cuan xcuent Damasco. Nak tatcuulak aran taque li aceite sa xjolom laj Hazael ut taxakab chok rey aran Siria. 16 Taque li aceite sa xjolom laj Jeh ralal laj Nimsi re taxakab chok rey aran Israel. Ut jocan ajcui laj Eliseo li ralal laj Safat li cuan aran Abel-mehola. Taque li aceite sa xjolom re taxakab chok profeta chok acuekaj laat. 17 Chi jocain li jo quial inca tecamsi k xban laj Hazael, aan tecamsi k xban laj Jeh. Ut eb li inca tecamsi k xban laj Jeh, aan tecamsi k xban laj Eliseo. 18 Tincanabeb chi yoyo li cuukub mil laj Israel li inca quexcuikib rib chixlokoninquil laj Baal, chi moco querutz ru, chan li Kacua. 19 Jocan nak laj Elas qui-el sa li naajej aan. Coxixtau laj Eliseo li ralal laj Safat. Yo chi becoc choch riquin cablaju sumal li boyx. Laj Eliseo yo chi beresi nc re li cuan chak chi ixbej. Laj Elas quirisi li ticr cuan sa xben li rak ut quixque chirix laj Eliseo. 20 Sa junpat quixcanab lix boyx laj Eliseo ut quialinac chirix laj Elas ut quixye re: Inchakrabihakeb cuan chak lin na inyucua xben cua ut chirix aan tinxic chacuix, chan. Ut laj Elas quixye re: Us bi. Abanan, chicuank taxak sa achol li caru xinbanu acue, chan. 21 Laj Eliseo quisuki cuan cui lix boyx. Quixcamsiheb li boyx cuib ut quixchik lix tibeleb. Li che li naqueman sa xcux li boyx quicanjelac chok xsiil. Nak ac xchakac li tib, laj Eliseo quixque chixtiu eb li tenamit. Chirix chic aan laj Eliseo co chirix laj Elas ut quicanjelac chiru.

20

Ben-adad, lix reyeb laj Siria, quixchutub chixjunileb lix soldados. Ut quixchutubeb ajcui cablaju xcacal (32) chic li rey rochbeneb lix cacuay ut eb lix carruaje. Ut rochbeneb aan co chi pletic sa li tenamit Samaria. 2 Quixtaklaheb lix takl sa li tenamit chi atinac riquin laj Acab, lix reyeb laj Israel. Quexye re: Jocain xtakla chak xyebal acue li rey Ben-adad. 3 Taque chok cue la oro ut la plata. Ut taqueheb ajcui chok cue la cuixakil ut la cocal li cajo xchakaleb ru, chan. 4 Laj Acab, lix reyeb laj Israel, quixye: Yehomak re li rey nak tauxmank jo quixye. Lain ut chixjunil li cuan cue re chic aan, chan. 5 Laj Ben-adad quixtaklaheb cuichic lix takl riquin laj Acab ut quexye re: Jocain xye chak acue li rey: Xinye acue nak taque cue la oro ut la plata ut taqueheb ajcui cue la cuixakil ut eb la cocal. 6 Abanan anakcuan yoquin

1Laj

Li rey Acab quipletic riquineb laj Siria

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

627

1 REYES20

chixtaklanquil xyebal acue nak jocain honal cuulaj tecuulak li nequecanjelac chicuu chixsiquinquil sa la cuochoch ut sa rochocheb li nequecanjelac chacuu. Texxoc ut texcam chixjunil li caru terto xtzak li textau aran, chan. 7 Li rey Acab quixbok riquin chixjunileb li cui nk li nequecamoc be ut quixye reheb: Quehomak retal nak li cui nk ain taraj tixmak chiku chixjunil li caru cuan ke. Nak quixtakla xpatzbaleb li cuixakil ut lin cocal, jo ajcui lin oro ut lin plata, lain inca xinketketi cuib chixquebal re li caru quixtakla chak xpatzbal cue, chan. 8 Eb li tenamit ut eb li nequecamoc be chiruheb quexye re: Mabanu li caru naxye. Ut masume xquebal li caru yo chixpatzbal, chanqueb. 9 Jocan nak li rey Acab quixye reheb lix takl laj Ben-adad: Teye re li rey Benadad nak tinque li caru xtakla xpatzbal xben cua. Abanan li caru xtakla xpatzbal anakcuan inca naru ninbanu, chan. Ut eb li takl quecoeb cuichic riquin laj Ben-adad ut quexye re li caru quixye laj Acab. 10 Laj Ben-adad quixtakla cuichic xyebal re laj Acab: Tinsach ru la tenamit Samaria. Chinixcamsihak ta lin Dios cui inca tinsach ru. Maca tacanak chi moco lix poksil tatzaklok re nak lin soldados texcam sa rukeb, chan. 11 Ut lix reyeb laj Israel quixtakla cuichic xyebal re laj Ben-adad: At rey, manimobresi acuib chixyebal nak tasach ru lin tenamit. Nak acak xacuechani naru nacanimobresi acuib, chan. 12 Laj Ben-adad yo chi ucac sa lix muhebal rochbeneb li rey li queoquen chirix nak quirabi resil li quixtakla xyebal laj Acab. Laj Ben-adad quixtaklaheb lix soldados chixcauresinquil ribeb chi xic chi pletic. Ut eb aan quexcauresi ribeb. 13 Ut li Kacua quixtakla jun lix profeta riquin laj Acab chixyebal re: Matxucuac chi rilbaleb lix soldado laj Ben-adad usta nabaleb, xban nak li Dios textenka chi numtac sa xbeneb re nak tanau nak li Kacua, aan li tzakal Dios, chan. 14 Laj Acab quixye re: Ani sa aj uk tixkaxtesiheb laj Siria? chan. Ut li profeta quixye re: Li Kacua xye nak tixkaxtesiheb sa rukeb li toj sajeb li nequetenkan reheb li nequetaklan sa li junjunk chi naajej, chan. Ut li rey Acab quixye re: Ani tatiquibank re li plet? chan. Ut lix profeta li Kacua quixye re: Laat tattiquibank re li plet, chan. 15 Jocan nak li rey Acab quixtakla xbokbaleb li soldado li toj sajeb li nequetenkan sa li junjunk chi naajej. Cuanqueb cuib ciento riquin cablaju xcacal (232) chi cui nk. Ut chirix aan quixtakla xchutubanquileb chixjunileb li soldado. Cuanqueb cuukub mil (7,000) chi cui nk. 16 Cualeb re cutan quecoeb laj Acab chi pletic nak yoqueb chi calac sa lix muhebaleb laj Ben-adad rochbeneb li cablaju xcacal (32) chi rey li queoquen chirix. 17 Eb li saj cui nk yoqueb chi xic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES20

628

chi ubej. Eb laj quehol etal li taklanbileb xban laj Ben-adad queril nak yoqueb chi chalc. Quecoeb riquin laj Ben-adad chixyebal resil. 18 Laj Ben-adad quixye: Usta sa xyalal xechal, usta chi pletic xechal, chapomakeb chi yoyo, chan. 19 Queel sa li tenamit li saj cui nk li nequetenkan reheb li nequetaklan sa li junjunk chi naajej. Ut chirixeb aan yoqueb chi xic li soldados li jun chol chic. 20 Li junjunk chi soldado aj Israel quexcamsiheb li nequechal chi pletic riquineb. Eb laj Siria yoqueb chi elelic ut eb laj Israel yoqueb chiralinanquileb. Aban li rey Ben-adad quielelic chirix cacuay rochbeneb cuib oxib lix soldado li nequexic chirix cacuay. 21 Li rey Acab quiralinaheb toj retal quixchapeb li cacuay ut li carruaje ut quinumta sa xbeneb li soldados aj Siria. Kaxal nabaleb li quecamsi c. 22 Chirix aan lix profeta li Dios quicuulac cuichic riquin li rey Acab ut quixye re: Sukin sa la tenamit ut tacauresiheb chi us la soldado xban nak sa jun chihab tachalk cuichic lix reyeb laj Siria chi pletic acuiquin, chan. 23 Eb li nequetenkan re li rey Ben-adad quexye re: Eb lix dioseb laj Israel cuanqueb xcuanquileb sa eb li tzul. Jocan nak eb laj Israel xenumta sa kaben. Abanan cui topletik sa li ru taka, lao chic tonumtak sa xbeneb. 24 Tacuisiheb li cablaju xcacal chi rey li xaqueheb chi taklanc sa xbeneb li soldado ut taque jalan sa xnaajeb xcomoneb li nequexnau pletic chi us. 25 Naru tachutubeb cuichic ruheb nabalak la soldados jo xquialeb li xesach chacuu. Juntaketak xquialeb li cacuay ut li carruajes. Topletik cuichic riquineb laj Israel sa li ru taka. Toj aran teril ma inca tana tonumtak sa xbeneb sa li plet ain, chanqueb. Quixcul xchol laj Ben-adad li caru quexye ut quixbanu jo quexye re. 26 Nak ac xnume jun chihab laj Ben-adad quixchutubeb lix soldado ut co rochbeneb toj sa li tenamit Afec re tepletik riquineb laj Israel. 27 Eb li soldados aj Israel quechutubac ajcui ruheb. Quexcam li caru tacanjelak chiruheb ut quecoeb chi pletic. Quexyi b lix muhebaleb sa xcayabal lix muhebaleb laj Siria. Eb laj Israel chanchaneb cuib chutal chi chibat xban nak moco quiheb ta. Abanan eb laj Siria kaxal nabaleb ut quexhel ribeb sa chixjunil li ru taka. 28 Jun xprofeta li Kacua Dios quicuulac riquin li rey Acab ut quixye re: Jocain xye li Kacua. Xban nak eb laj Siria xexye nak caaj cui sa eb li tzul cuan incuanquil ut xexye nak maca incuanquil sa li ru taka, jocan nak lain tinkaxtesiheb laj Siria sa acuuk, usta kaxal nabaleb. Laat tanau nak lain li Kacua, chan. 29 Chiru cuukub cutan eb laj Siria ut eb laj Israel cuanqueb sa lix muhebaleb ut yoqueb chirilbal ribeb. Sa xcuuk li cutan quextiquib pletic ut eb laj Israel quexcamsiheb jun ciento mil (100,000) lix soldadeb laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

629

1 REYES20

Siria li nequexic chi rokeb. 30 Eb li inca quecamsi c queelelic ut quecoeb sa li tenamit Afec re texcol raj ribeb. Abanan li tzac li sutsu cui li tenamit quitane sa xbeneb ut quecamsi c cuukub xcacal mil (27,000) chic li soldado aj Siria. Abanan li rey Ben-adad quixcol rib sa eb li cab cuan aran. 31 Eb li nequetenkan re li rey quexye: Kabiom resil nak eb lix reyeb laj Israel nequeuxtanan u. Kabacak li cam sa li kacux ut kaquehak kes ru ticr chikix ut toxic riquin laj Acab. Mare tixcuy kamac ut inca toxcamsi, chanqueb. 32 Quexque li kes ru ticr chirixeb ut quexbac li cam chixcuxeb. Quecoeb riquin lix reyeb laj Israel ut quexye re: Laj Ben-adad, laj canjel chacuu, naxtzama chacuu nak tacuy xmac ut inca tacamsi, chanqueb. Ut laj Acab quixye reheb: Ma toj yoyo laj Ben-adad? Chanchan li cuas chicuu nak nacuil, chan. 33 Eb li nequetenkan re laj Ben-adad quesaho sa xcholeb nak querabi nak quixye chi jocan. Sa junpat quexye: Toj yoyo laj Ben-adad, li chanchan la cuas chacuu, chanqueb. Ut laj Acab quixye reheb: Camomak chak cuiquin! chan. Nak laj Ben-adad quicuulac, laj Acab quixye re nak taoc sa lix carruaje rochben. 34 Laj Ben-adad quixye re: Tinkaxtesi cuichic acue li tenamit li quixmak lin yucua chiru la yucua, chan. Ut quixye ajcui re: Ut naru ajcui tayi b la cayibal sa li tenamit Damasco jo quixbanu lin yucua sa li tenamit Samaria, chan. Ut laj Acab quixye re: Lain tinque alesens chi xic xban li contrato li xabanu cuiquin, chan. Jocain nak quexbanu li contrato chi ribileb rib ut laj Acab quixcanab chi xic laj Ben-adad ut inca quixcamsi. 35 Jun lix profeta li Dios quixye re jun li rech profetil jo quixye li Dios re: Chinayoc riquin la chi ch, chan. Abanan li profeta jun chic inca quiraj xbanunquil. 36 Ut lix profeta li Dios quixye re: Xban nak xaket ratin li Dios ut inca xinayoc, jocan nak tatcamsi k xban jun li cakcoj nak tat-elk cuiquin, chan. Ut jocan quiculman. Nak qui-el riquin, quixcul jun li cakcoj ut quicamsi c xban. 37 Ut lix profeta li Dios co riquin jun chic li cui nk ut quixye re: Chinayoc, chan. Ut li cui nk quixsac ut quixyoc. 38 Ut li profeta li Dios quixlan li ru riquin jun ticr re nak inca tanaek ru. Co ut quixakli chire li be roybeninquil nak tanumek aran lix reyeb laj Israel. 39 Nak yo chi numec li rey, li profeta quixye re: At rey, lain yoquin chi pletic nak xcuulac jun li soldado cuiquin ut quixye cue, Il chi us li cui nk ain re nak inca taelelik. Cui taelelik chacuu, tatoj rix riquin la yuam malaj ut tatoj rix riquin olaju libra chi tumin plata chan li profeta. 40 Abanan nak lain yoquin chi pletic, li cui nk quielelic, chan li profeta. Ut li rey quixye re: Laat ajcui xatyehoc re nak tenebanbil sa aben xtojbal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES20,21

630

rix. Ut jocan ajcui tacul jo xaye, chan li rey. 41 Abanan li profeta sa junpat quirisi li ticr sa xnak ru ut li rey quixque retal nak aan jun lix profeta li Dios. 42 Ut li profeta quixye re li rey: Jocain xye li Kacua: Laat xacuachab li cui nk li xinye nak tacamk. Jocan nak laat tatcamk chok rekaj, ut la tenamit tesachek ruheb chok rekaj lix tenamit aan, chan li Dios. 43 Ut li rey co sa li palacio aran Samaria chi ra sa xchol ut chi yo xjoskil. 1 Aran Samaria cuan jun li cui nk aj Nabot xcaba. Jezreel xtenamit. Li cui nk aan cuan jun xsir li racui mk uvas nach riquin lix palacio laj Acab, lix reyeb laj Samaria. 2 Sa jun li cutan li rey Acab quixye re laj Nabot: Que cue lix naaj la cuacui mk uvas. Nach cuan riquin lin palacio. Lain nacuaj raubal li cuacui mk aran. Tinque jun chic li naajej chok rekaj malaj ut tintoj chacuu riquin tumin, chan. 3 Abanan laj Nabot quixye re: Inca taxak chixque inlesens li Dios chixcayinquil acue li naajej ain xban nak lain xcuechani riquin lin xetonil yucua, chan. 4 Laj Acab co sa xpalacio chi ra sa xchol ut chi yo xjoskil xban nak laj Nabot quixye re nak inca tixque re li naajej li quirechani riquin lix xetonil xyucua. Nak quicuulac sa rochoch, quixyocob rib sa xcuarib ut yo chi iloc chiru li tzac ut inca quiraj cuaac. 5 Ut lix Jezabel, li rixakil, quicuulac riquin ut quixye re: Caut nak ra sa achol? Caut nak inca nacacuaj cuaac? chan. 6 Laj Acab quixye re: Xinatinac riquin laj Nabot, Jezreel xtenamit. Xinye re nak tixcayi chok cue lix naaj lix uvas, malaj ut tinjal chiru. Abanan aan xye cue nak inca tixque cue, chan. 7 Ut lix Jezabel li rixakil quixye re: Laat li rey. Laat nacattaklan arin Israel. Cuaclin ut cuain. Cojob achol. Lain tinsic xyalal chanru tinbanu re nak aan tixque acue lix naaj li racui mk, chan. 8 Ut lix Jezabel quixtzi ba li hu sa xcaba li rey Acab ut quixque li retalil lix matkab chiru. Quixtakla li hu aan riquineb laj camol be ut riquineb li nequetaklan sa lix tenamit laj Nabot. 9 Sa eb li hu aan quixye: Yehomak resil nak tacuank li ayun. Techunub laj Nabot chiruheb li tenamit. 10 Tesic cuibakeb li cui nk li inca useb xnaleb. Tecam chak chiru laj Nabot re texye nak xmajecua li Dios ut xmajecua ajcui li rey Acab. Chirix aan tecam laj Nabot chire tenamit ut tecuti chi pec toj retal tacamk, chan sa li hu. 11 Eb li nequecamoc be ut eb li nequetaklan sa lix tenamit laj Nabot quexbanu jo quetaklac cui xban lix Jezabel jo quixtzi ba sa li hu li quixtakla riquineb. 12 Quexye resil nak texbanu x-ayun li tenamit ut quexchunub laj Nabot chiruheb. 13 Ut quecuulac li cui nk li inca useb xnaleb. Quechunla chiru laj

21

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

631

1 REYES21

Nabot ut quexye li ticti chiruheb li tenamit. Quexye nak laj Nabot quixmajecua li Dios ut quixmajecua ajcui li rey. Ut quexcam laj Nabot chire tenamit ut quexcuti chi pec toj retal quicam. 14 Chirix chic aan quextakla resil riquin lix Jezabel ut quexye re nak quexcuti chi pec laj Nabot ut quicam. 15 Nak quirabi resil lix camic, lix Jezabel quixye re laj Acab: Ayu ut chap chok acue lix naaj lix uvas laj Nabot li inca quixcayi acue xban nak laj Nabot ma ani chic. Xcam, chan. 16 Nak laj Acab quirabi resil nak xcam laj Nabot, co chixchapbal lix naaj lix uvas re tixcam chok re. 17 Ut li Kacua quiatinac riquin li profeta Elas, Tisbe xtenamit, ut quixye re: 18 Tatxic chixtaubal laj Acab lix reyeb laj Israel, li cuan Samaria. Anakcuan cuan sa lix naaj lix uvas laj Nabot xban nak co chixchapbal chok re. 19 Taye re, Jocain xye li Kacua: Ma macua ta bi laat li xatcamsin re laj Nabot? Ut anakcuan yocat chixchapbal lix naaj li racui mk chok acue. Ut taye ajcui re, Jocain xye li Kacua. Sa li naajej li xexrek cui lix quiquel laj Nabot eb li tzi, aran ajcui texrek la quiquel laat, at rey, chakat re laj Acab. 20 Nak laj Elas quicuulac aran, laj Acab quixye re: At Elas, laat li xic nacat-iloc cue. Xinatau chixbanunquil li inca us, chan. Ut laj Elas quixye re: Yal. Xatintau chixbanunquil li inca us xban nak laat caynakat chixbanunquil li mausilal chiru li Kacua. 21 Jocan nak li Kacua xye acue chi jocain: Lain tinque raylal sa aben. Tinsach ruheb chixjunileb la cualal acajol li cuanqueb Israel ut tinsach ruheb chixjunileb li cui nk li cuanqueb sa la cuochoch, jo mos jo ajcui li macuaeb mos. 22 Tinsach ruheb la cualal acajol jo quinbanu reheb li ralal xcajol li rey Jeroboam li ralal laj Nabat. Texcul jo quixcul laj Baasa li ralal laj Ahas xban nak xachik injoskil nak xacameb xbe laj Israel chi macobc chicuu, chan li Dios. 23 Li Dios x-atinac ajcui chirix li tixcul lix Jezabel. Quixye: Lix tibel lix Jezabel tacuxek xbaneb li tzi cuan cui li tzac li sutsu cui li tenamit Jezreel. 24 Ut eb la cualal acajol li tecamk sa tenamit tecuxek xbaneb li tzi. Ut eb li tecamk sa calebal tecuxek xbaneb li sosol, chan li Dios. 25 Kaxal quinumta li mausilal quixbanu laj Acab chiru li Dios. Ma ani junak reheb li rey quixbanu mausilal jo quixbanu aan. Ut lix Jezabel li rixakil, aan li quicamoc be chiru chixbanunquil li mausilal. 26 Kaxal yibru li quixbanu laj Acab nak quixlokoniheb li yi banbil dios jo quexbanu eb laj amorreo li queisi c xban li Kacua sa lix tenamiteb laj Israel. 27 Nak laj Acab quirabi li quixye li Dios, quixpej li rak. Ut quixque chirix li kes ru ticr ut quixbanu lix ayun. Quicuar chirix li kes ru ticr ut kaxal ra sa xchol. 28 Ut li Kacua quixye re laj Elas, Tisbe xtenamit: 29 Ma xaque retal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES21,22

632

nak laj Acab xcubsi rib chicuu? Xban nak xcubsi rib, lain inca tintakla li raylal sa xbeneb li ralal xcajol nak toj yoyok. Abanan tinque li raylal sa xbeneb li ralal xcajol nak ac cuan chic li ralal chok rey, chan. 1 Eb laj Israel ut eb laj Siria inca quepletic chi ribileb rib chiru oxib chihab. 2 Sa li rox chihab laj Josafat lix reyeb laj Jud co chi atinac riquin lix reyeb laj Israel. 3 Lix reyeb laj Israel quixye reheb li nequetenkan re: Ma inca nequenau nak li tenamit Ramot, li cuan sa xcuent Galaad, ke lao? Cui ke lao, caut nak maca yoco? Caut nak inca nakisi rubel xcuanquil lix reyeb laj Siria? chan. 4 Quixpatz re laj Josafat: Ma tinatenka chi pletic riquineb li cuanqueb Ramot, xcuent Galaad? chan. Ut laj Josafat quixye re: Lain ut eb lin soldado texkatenka. Lin soldado ut eb lin cacuay texic chetenkanquil chi pletic. 5 Abanan, nintzama chacuu nak tapatz re li Dios ma taraj aan nak toxic chi pletic, chan. 6 Ut lix reyeb laj Israel quixchutubeb li profeta. Cuanqueb na cahib ciento chi profeta. Ut li rey quixpatz reheb: Ma us nak toxic chi pletic aran Ramot xcuent Galaad? chan. Ut eb li profeta quexye re: Us texxic chi pletic xban nak li Kacua tixkaxtesi li tenamit Ramot sa acuuk laat, chanqueb. 7 Abanan laj Josafat quixpatz: Ma maca junak chic xprofeta li Dios arin naru topatzok cui? chan. 8 Ut lix reyeb laj Israel quixye re laj Josafat: Cuan jun chic naru naxye ke caru naraj li Dios. Li jun aan, aan laj Micaas, li ralal laj Imla. Abanan xic nacuil xban nak ma jun sut naxye cue chabil esilal. Junes inca us naxye cue, chan. Abanan laj Josafat quixye re: At rey, maye chi jocan, chan. 9 Chirix aan lix reyeb laj Israel quixbok jun li natenkan re ut quixye re: Cam chak sa junpat laj Micaas, li ralal laj Imla! chan. 10 Li cuib chi rey chunchuqueb sa lix cojaribal chire li oquebal re li tenamit Samaria. Tikibanbileb riquin li chabil ak li nequerocsi li rey. Chixjunileb li profeta yoqueb chixyebal li caru taculmank. 11 Li profeta Sedequas, li ralal laj Quenaana, quixyi b li xucub riquin chi ch ut yo chixjapbal re chixyebal: Jocain xye li Kacua, Riquineb li xucub ain taxekeb laj Siria toj retal tasach ruheb chixjunileb, chan. 12 Juntaket li yoqueb chixyebal chixjunileb li profeta. Quexye: Ayukex chi pletic riquineb laj Ramot li cuan sa xcuent Galaad. Texnumtak sa xbeneb xban nak li Kacua tixkaxtesiheb sa eruk, chanqueb li profeta. 13 Nak yo chi culmanc ain, li cui nk li quitaklac xban li rey chixcambal chak laj Micaas quixye re: Chixjunileb li profeta yoqueb chixyebal nak terechani li plet. Jocan ajcui taye laat, chan re. 14 Abanan laj Micaas quixye: Sa xcaba li yoyoquil Dios, lain tinye reheb li caru tixye cue li Kacua, chan. 15 Chirix aan laj Micaas co ut quixakli chiru li

22

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

633

1 REYES22

rey, ut li rey quixye re: At Micaas, ma us cui topletik riquineb laj Ramot li cuan xcuent Galaad malaj ut inca toxic? chan. Ut laj Micaas quixye re: Texxic chi pletic. Terechani li plet xban nak li Kacua tixkaxtesi sa eruk, chan. 16 Li rey quixye re: Jarub sut tinye acue nak tat-atinak sa xcaba li Kacua Dios junelic taye li yal? chan. 17 Ut li profeta Micaas quixye re: Lain xcuil nak chixjunileb li soldado aj Israel yoqueb chixchachainquil ribeb chiru li tzul. Chanchaneb li carner li maca aj ilol reheb. Ut li Kacua quixye cue, Eb li cristian ain maca aj ilol reheb. Chesuki k sa li rochocheb chixjunkaleb chi cojco xcholeb, chan. 18 Ut li rey Acab quixye re laj Josafat: Ma inca ta bi xinye acue nak li cui nk ain junes mausilal naxye cue? Ma jun sut naxye li us chicuix, chan. 19 Li profeta Micaas quixye ajcui: Quehomak retal li caru quixcutbesi chicuu li Kacua. Xcuil li Kacua cojco sa lix cojaribal sa choxa. Ut chixjunileb lix ngel xakxoqueb chixcatk. Cuanqueb sa lix nim uk ut cuanqueb sa lix tze. 20 Li Kacua quixye, Cuan ta junak taxic chixbalakinquil laj Acab re nak taxic Ramot xcuent Galaad re tacamsi k, chan. Cuanqueb li ngel quexye jun naleb ut cuanqueb li quexye jalan. 21 Ut jun li musikej quichal chi ubej ut quixye, Lain tinxic chixbalakinquil laj Acab chan. Ut li Kacua quixye: Chanru tabanu nak tatxic chixbalakinquil? chan. 22 Li musikej quixye, Lain tin-oc riquineb chixjunileb li profeta re nak texye ticti re laj Acab, chan. Ut li Kacua quixye re, Us. Ayu ut balaki laj Acab. Tauxmank jo xaye chan. 23 Ut laj Micaas quixye ajcui re: Aan ain li quiculman. Li Kacua quixtakla jun li musikej riquineb la profeta re nak texye ticti acue, xban nak ac tenebanbil chak raylal sa aben xban li Kacua, chan laj Micaas. 24 Ut li profeta Sedequas, li ralal laj Quenaana, quinachoc riquin laj Micaas ut quixtzaj chi ruk sa xnak ru ut quixye re: Ma x-el ta bi cuiquin lix musik li Dios re taatinak acuiquin? chan. 25 Ut laj Micaas quixye re: Nak yokat chixmukbal acuib sa eb li cab, tojonak taque retal ma yal na li yoquin chixyebal, chan. 26 Chirix aan li rey Acab quixye: Chapomak laj Micaas ut tecam riquin laj Amn li nataklan sa li tenamit. Ut tecam riquin laj Jos li cualal. 27 Yehomak reheb nak texque sa tzalam ut junes caxlan cua ut ha texque re toj retal tinsuki k chak lain chi sa sa inchol, chan. 28 Ut laj Micaas quixye re: Cui laat tatsuki k chak chi sa sa achol, macua li Kacua xyehoc cue li xinye, chan. Ut quixye reheb li tenamit Chejunilex laex quehomak retal li xinye, chan. 29 Quecoeb ut lix reyeb laj Israel, ut laj Josafat, lix reyeb laj Jud, chi pletic sa li tenamit Ramot li cuan sa xcuent Galaad. 30 Ut lix reyeb laj Israel quixye re laj Josafat: Lain

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 REYES22

634

tinjal li cuak re nak inca texnau cuu. Ut laat taque la cuak li nacacuocsi junelic, chan. Ut li rey Acab quixjal li rak ut co chi pletic. 31 Lix reyeb laj Siria ac quixye reheb li cablaju xcacal li nequetaklan sa xbeneb li nequexic sa li carruaje nak inca tepletik riquineb lix soldado laj Israel. Caaj cui riquin lix reyeb laj Israel tepletik. 32 Nak queril li rey Josafat, quexcoxla nak aan laj Acab. Ut quecoeb chixcamsinquil. Abanan laj Josafat quixjap re. 33 Nak quexque retal nak macua laj Acab, lix reyeb laj Israel, quexcanab ralinanquileb. 34 Abanan jun li soldado laj Siria quixcut lix tzimaj chi inca quixcoxla nak toxixtau li rey. Ut li tzimaj aan quixtau li rey Acab ut qui-oc sa xculbal rib lix chi ch li naxcol cui rib. Laj Acab quixjap re ut quixye: Camc cue. Sukisi li carruaje ain. Tinacuisi sa li plet, chan. 35 Cau yoqueb chi pletic sa li cutan aan. Nak yoqueb chi pletic, quexxakab li rey Acab sa lix carruaje ut yo chi iloc cuanqueb cui li soldado aj Siria. Yo chi hoyec lix quiquel sa li carruaje. Nak qui-ecuu li rey Acab quicam. 36 Nak qui-ecuu quiyehe resil reheb laj Israel nak tento tesuki k sa xtenamiteb ut sa rochocheb chi xjunkaleb. 37 Nak quicam laj Acab, quexcam Samaria ut aran quexmuk. 38 Aran Samaria cuan jun li ha li nequeatin cui li ixk li nequexcayi ribeb. Sa li ha aan quexcam chi chajec lix carruaje li rey Acab. Ut eb li tzi quexrek lix quiquel jo quixye li Dios. 39 Chixjunil li quixbanu li rey Acab tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. Ut tzi banbil ajcui retalil li palacio li quixyi b riquin marfil. Tzi banbil ajcui retalileb li tenamit li quixyi b. 40 Laj Acab quicam, ut a chic laj Ocozas li ralal qui-oc sa xcuanquil chok rekaj. 41 Nak yo xca chihab roquic chok rey laj Acab aran Israel, laj Josafat li ralal laj Asa qui-oc chok rey aran Jud. 42 Olaju xcacal chihab cuan re laj Josafat nak qui-oc chok rey. O b xcacal chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Lix na laj Josafat, aan lix Azuba, lix rabin laj Silhi. 43 Laj Josafat quixbanu li us chiru li Kacua jo quixbanu laj Asa lix yucua. Inca quixcanab xbanunquil. Junelic ban cuan sa ti quilal. Abanan inca quirisiheb li artal li najt xteram li quexlokoniheb cui li yi banbil dios. Ut eb li tenamit quemayejac chiruheb li artal aan ut quexcat li pom re xlokoninquil lix dioseb. 44 Li rey Josafat quixcam rib sa usilal riquin lix reyeb laj Israel. 45 Chixjunil li quixbanu li rey Josafat, jo ajcui li quixbanu riquin xcacuilal xchol, ut li pletic li quixbanu, tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. 46 Laj Josafat qui-isin reheb li cui nk ut li ixk li quexcayi ribeb chiruheb li artal re xlokonin quil li jalanil dios li cuanqueb sa eb li cutan nak quicuan chok rey laj Asa, lix yucua. 47 Sa eb li cutan aan maca

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

635

1 REYES22

xreyeb li cuanqueb Edom. Lix reyeb laj Jud quixxakab jun li cui nk chi taklanc sa li naajej aan. 48 Li rey Josafat quixque chi yi bac li ni nki jucub jo li cuan Tarsis re texic chiru li palau toj Ofir chixcambal chak li oro. Abanan inca quecuulac xban nak quejache li jucub aran Ezin-geber. 49 Li rey Ocozas li ralal laj Acab, quixye re laj Josafat nak tixtaklaheb lix soldado sa lix jucub, abanan laj Josafat inca quiraj xcambaleb lix soldado laj Ocozas. 50 Laj Josafat quicam ut quimuke sa li muklebal li quemuke cui lix xetonil xyucua sa lix tenamit li rey David. Ut a chic laj Joram li ralal qui-oc sa xcuanquil chok rekaj. 51 Nak yo cuuklaju chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Josafat, laj Ocozas li ralal laj Acab, qui-oc chok xreyeb laj Israel. Cuib chihab quicuan sa xcuanquil aran Samaria. 52 Li rey Ocozas quixbanu li mausilal chiru li Kacua jo quexbanu laj Acab lix yucua ut lix Jezabel lix na. Ut quixbanu ajcui jo quixbanu laj Jeroboam, li quicamoc xbeheb laj Israel chixbanunquil li mausilal chiru li Kacua. Laj Jeroboam, aan li ralal laj Nabat. 53 Laj Ocozas quixlokoniheb li yi banbil dios Baal ut quicanjelac chiru jo quixbanu lix yucua. Riquin li mausilal quixbanu quixchik xjoskil li Kacua, lix Dioseb laj Israel.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Xcab Hu Reyes

ac camenak chic li rey Acab, eb laj Moab quepo sa xbeneb laj Israel. 2 Li rey Ocozas quitane sa li ventana sa xca tasalil li rochoch li cuan Samaria ut quixtoch rib. Nak nim xyajel quixye reheb lix takl: Ayukex riquin laj Baal-zebub lix dioseb laj Ecrn. Patzomak chak re ma tinquirak malaj ut inca, chan. 3 Abanan jun x-ngel li Dios quiatinac riquin li profeta Elas, Tisbe xtenamit, ut quixye re: Ayu chixculbaleb lix takl li rey ut taye reheb chi jocain, Caut nak texxic chi patzoc riquin laj Baal-zebub lix dioseb laj Ecrn? Ma maca ta bi li Dios arin Israel? 4 Taye reheb nak texye re li rey nak tacamk ut inca chic tausak, chan li ngel. Ut laj Elas quixbanu jo quiyehe re xban lix ngel li Kacua ut co. 5 Ut eb li takl quesuki chak ut li rey quixye reheb: Caut nak xexsuki chak chi junpat? chan reheb. 6 Eb aan quexye: Xkacul jun li cui nk sa be. Aan quixye ke nak tosuki k chixyebal acue chi jocain, Caut nak tatakla la takl chi atinac riquin laj Baal-zebub, lix dioseb laj Ecrn? Ma maca ta bi li Dios arin Israel? Xban nak xabanu aan laat tatcamk ut inca chic tat-usak, chan. Aan li naxye acue li Kacua, chanqueb. 7 Ut li rey quixye: Chanru na-iloc li cui nk li xyehoc ere chi jocan? chan. 8 Eb li takl quexye: Li rak yi banbil riquin rix li xul. Ut lix camal xsa yi banbil riquin tzum, chanqueb. Li rey quixye reheb: Aan laj Elas nacuabi, chan. 9 Tojonak li rey quixtakla jun li nataklan sa xbeneb lix soldado rochbeneb lajeb roxcal chi soldado re texic chixcambal chak laj Elas. Li nataklan sa xbeneb li soldado quixtau laj Elas chunchu sa xben bol. Li cui nk quixye re: At xprofeta li Dios, li rey xtakla xyebal acue nak tatcubek sa li tzul ain

1Nak

Li profeta Elas quixye nak tacamk li rey Ocozas

636
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

637

2 REYES1,2

ut tatxic riquin, chan. 10 Quixye laj Elas: Cui lain tzakal xprofeta li Dios, chichalk ta xam sa choxa re tatxcat ut re ajcui nak tixcateb li soldado cuanqueb acuochben, chan. Sa junpat quichal li xam ut quecat li soldado jo ajcui li nataklan sa xbeneb. 11 Li rey quixtakla jun chic li cui nk li nataklan sa xbeneb lix soldado rochbeneb lajeb roxcal chic li soldado. Quecoeb riquin laj Elas ut quexye re: At xprofeta li Dios, li rey xtakla xyebal acue nak tatcubek chi junpat ut tatxic riquin, chan. 12 Laj Elas quixye re: Cui yal nak lain tzakal xprofeta li Dios, chichalk ta xam sa choxa re tatxcat laat ut re ajcui nak tixcateb la lajeb roxcal chi soldado, chan. Ut li xam quichal chak sa choxa ut quecat chixjunileb li soldado jo ajcui li nataklan sa xbeneb. 13 Ut li rey quixtakla rox sut lajeb roxcal chic li soldado rochben li nataklan sa xbeneb. Quetake sa li tzul. Li nataklan sa xbeneb li soldado quixcuikib rib chiru laj Elas ut quixye re: At xprofeta li Dios, chacuil taxak xtokobal cuu, lain jo eb ajcui li soldado. Inca taxak tinaque chi camc lain ut inca taxak taqueheb chi camc li lajeb roxcal chi soldado, li nequecanjelac chacuu. 14 Li jun chol chic li xeculun acuiquin quecamsi c xban li xam li xchal chak sa choxa, eb li soldado jo eb ajcui li xetaklan sa xbeneb. At Elas, tacuil taxak xtokobal ku. Inca taxak tocamk lao, chan. 15 Ut lix ngel li Kacua quixye re laj Elas: Matxucuac. Cuben ut tatxic chirixeb, chan. Jocan nak laj Elas quixtakeheb li soldado ut co riquin li rey. 16 Laj Elas quixye re li rey: Jocain xye li Kacua Dios, Caut nak xatakla xpatzbal analeb riquin laj Baal-zebub, lix dioseb laj Ecrn? Ma inca ta bi cuan li tzakal Dios arin Israel? Xapatz raj re aan. Xban nak xatakla xpatzbal analeb re laj Baal-zebub, inca chic tatquirak. Tatcamk, chan. 17 Quicam li rey Ocozas jo quixye li Kacua re li profeta Elas. Ut a chic laj Joram li ri tzin qui-oc sa xcuanquil chok rekaj xban nak laj Ocozas ma jun ralal quicuan. Laj Joram qui-oc chok xreyeb laj Israel nak yo xcab chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Joram li ralal laj Josafat. 18 Chixjunil li quixbanu li rey Ocozas nak cuan sa xcuanquil tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui li quilajexbanu lix reyeb laj Israel.

xkehil nak laj Elas tacamek sa choxa xban li Dios sa li ik li naxsuti rib. Laj Elas rochben laj Eliseo queel chak sa li tenamit Gilgal. 2 Laj Elas quixye re laj Eliseo: Canakat cuan arin

1Quicuulac

Laj Elas quicame sa choxa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES2

638

laat, xban nak li Kacua Dios xinixtakla Bet-el, chan. Abanan laj Eliseo quixye: Sa xcaba li Kacua Dios ut sa acaba laat, lain ninye acue nak inca tatincanab ajunes, chan. Ut quecoeb xcabichaleb Bet-el. 3 Eb li profeta li cuanqueb Bet-el quecoeb chixculbal laj Eliseo ut quexye re: Ma nacanau nak anakcuan li Kacua tarisi chacuu laj Elas laj tzolol acue? chanqueb. Laj Eliseo quixye reheb: Ninnau. Abanan canabomak atinac, chan. 4 Ut laj Elas quixye cuichic re laj Eliseo: Canakat cuan arin. Lain tento nak tinxic Jeric xban nak li Kacua xinixtakla aran, chan. Laj Eliseo quixye re: Sa xcaba li Kacua ut sa acaba ajcui laat, lain ninye acue nak inca tatincanab ajunes, chan. Ut quecoeb Jeric xcabichaleb. 5 Eb li profeta li cuanqueb Jeric queel chak chixculbal laj Eliseo ut quexye re: Ma nacanau nak chiru li cutan ain li Kacua tarisi chacuu laj tzolol acue? chanqueb. Ut laj Eliseo quixye reheb: Ninnau, abanan canabomak atinac, chan. 6 Mokon chic laj Elas quixye re laj Eliseo: Anakcuan tatcanak arin. Li Kacua xinixtakla sa li nima Jordn, chan. Ut laj Eliseo quixye re: Sa xcaba li Kacua ut sa acaba ajcui laat, lain ninye acue nak inca tatincanab ajunes, chan. Ut quecoeb cuichic xcabichaleb toj sa li nima Jordn. 7 Lajeb roxcal li profeta quecoeb chirixeb toj sa li nima Jordn. Laj Elas ut laj Eliseo quexakli chire li nima ut eb li profeta quexakli ajcui nach chiruheb. 8 Ut laj Elas quirisi li ticr li cuan chirix. Quixbas ru ut chiru aan quixsac li ha. Ut li nima quixjach rib. Laj Elas ut laj Eliseo quenume junpacal li nima ut chaki li choch li quenume cui. 9 Nak cuanqueb jun pacal li nima Jordn, laj Elas quixye re laj Eliseo: Ye cue caru tacuaj tinque acue nak toj maji nincame xban li Kacua, chan. Ut laj Eliseo quixye re: Chiquehek taxak cue la cuanquilal. Nacuaj raj xculbal cuib sut li cuanquilal li cuan acuiquin, chan. Ut laj Elas quixye re: 10 Chaaj xsumenquil xquebal li caru xatzama. Abanan cui laat taruk tacuil nak tincamek tacul li caru xatzama. Cui ut inca taruk tacuil, inca ajcui tacul li caru xatzama, chan. 11 Yoqueb chi xic ut yoqueb chi atinac chi ribileb rib. Sa junpat quichal jun li carruaje chanchan xam ut quelonbil xbaneb li cacuay chanchaneb xam. Li carruaje quinume sa xyiheb ut laj Elas quicame sa choxa sa jun li ik yo chixsutinquil rib. 12 Laj Eliseo quiril li quiculman ut quixjap re chi cau ut quixye: At inyucua, at inyucua, at Elas, laat chanchanat li kayucua, lao aj Israel, chan. Ut inca chic quiril ru laj Elas. Xban xrahil xchol laj Eliseo quixchap li rak li cuan chirix ut quixpej. Cuib jachal qui-el. 13 Chirix aan quixxoc lix ticr laj Elas li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

639

2 REYES2

quitane chiru ut co cuichic chire li nima Jordn. 14 Quixsac li ha riquin lix ticr laj Elas ut quixye: Bar cuan li Kacua lix Dios laj Elas? chan. Nak ac xsac li ha riquin lix ticr laj Elas, li ha quixjach rib ut laj Eliseo quinume jun pacal li nima. 15 Nak qui-ile xbaneb li profeta li cuanqueb jun pacal li nima sa li tenamit Jeric, eb aan quexye: Li cuanquilal li quiquehe re laj Elas xquehe re laj Eliseo, chanqueb. Quecoeb chixculbal laj Eliseo ut quexcuikib ribeb chiru. 16 Quexye re: Lao cuanco lajeb roxcal ut cau kib. Lao toxic chixsicbal li profeta Elas, laj tzolol acue. Mare quicame xban lix musik li Kacua, ut mare quitzeke toj sa junak tzul malaj ut sa junak ru taka, chanqueb. Abanan laj Eliseo quixye reheb: Ma ani taxic, chan. 17 Quexpuersi laj Eliseo toj retal quixcanabeb chi xic chixsicbal li profeta Elas. Eb li lajeb roxcal chi profeta quecoeb chixsicbal. Oxib cutan quexsic, abanan ma bar quextau. 18 Eb aan quesuki cuichic Jeric riquin laj Eliseo. Ut laj Eliseo quixye reheb: Lain xinye ere nak inca texxic, chan.

li cuanqueb sa li tenamit Jeric quexye re laj Eliseo: At xprofeta li Dios, li katenamit chabil jo yocat chirilbal. Caaj cui li ha inca us. Ut inca na-el li acui mk sa li choch ain, chanqueb. 20 Li profeta Eliseo quixye reheb: Quehomak li atzam sa junak sec toj ac ut camomak chak cue, chan. Ut quexbanu jo quiyehe reheb. 21 Nak quexque li sec re, laj Eliseo quixcam cuan cui li yuam ha. Quixcut li atzam sa li ha ut quixye: Li Kacua Dios quixye chi jocain, Lain xinban li ha ain. Maca chic xyajel. Inca chic tecamk li teucak re li ha ain, ut eb li yaj aj ixk teyolak chic lix culaaleb, chan. 22 Ut chalen anakcuan li ha aan chabil chic jo quixye li profeta Eliseo. 23 Chirix aan laj Eliseo qui-el Jeric ut co toj Bet-el Ut nak yo chi xic, eb li saj al queel sa li tenamit ut quexhob li profeta Eliseo ut quexye: Ayu laat, at turu sa ajolom, ayu laat at turu sa ajolom, chanqueb. 24 Li profeta Eliseo quixsukisi rib ut quirileb. Ut sa xcaba li Kacua Dios quixtzama mausilal sa xbeneb. Ut cuib li josk aj xul oso xcaba queel sa li quiche ut quexcamsiheb cuib roxcal li saj al. Pedasinbil quexbanu reheb. 25 Ut li profeta Eliseo co sa li tzu l Carmelo ut chirix aan quisuki cuichic Samaria.

19Eb

Li sachba cholej li quilajxbanu laj Eliseo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES3
1Nak

640

yo cuakxaklaju chihab roquic laj Josafat chok xreyeb laj Jud, laj Joram li ralal laj Acab qui-oc chok xreyeb laj Israel aran Samaria. Cablaju chihab quicuan sa xcuanquil. 2 Laj Joram quixbanu li mausilal chiru li Kacua, abanan inca quinumta lix mausilal jo lix mausilal lix na xyucua. Laj Joram quixjor li pec li nequexlokoni cui laj Baal, li quixyi b lix yucua junxil. 3 Abanan laj Joram quixbanu li mausilal jo quixbanu laj Jeroboam li ralal laj Nabat, li quicamoc xbeheb laj Israel chi macobc. Ut laj Joram inca quixcanab xbanunquil li mausilal. 4 Laj Mesa, lix reyeb laj Moab, aan aj quiresihom carner. Ut rajlal chihab tento nak naxque jun ciento mil (100,000) chi carner toj saj re lix reyeb laj Israel. Ut naxque ajcui jun ciento mil li carner li maji besbileb rix. 5 Abanan nak quicam li rey Acab, laj Mesa lix reyeb laj Moab inca chic quiraj xquebal li carner li tento xquebal re lix reyeb laj Israel. 6 Jocan nak li rey Joram qui-el aran Samaria ut quixchutubeb ru li soldados li cuanqueb sa xcuent Israel. 7 Quixtakla resil riquin lix reyeb laj Jud. Quixye re: Lix reyeb laj Moab quixketketi rib chicuu. Ma tacuaj tinatenka chi pletic riquin? chan. Ut lix reyeb laj Jud quixye re: Tatintenka chi pletic riquineb laj Moab. Eb lin soldado ut eb lin cacuay cuanqueb chatenkanquil. 8 Bar cuan li be takacam nak toxic chi pletic riquineb? chan. Ut laj Joram quixye: Takacam li be li nanume sa li chaki choch aran Edom, chan. 9 Jocan nak quecoeb chi pletic li rey Joram rochbeneb lix reyeb laj Jud ut lix reyeb laj Edom. Xban nak toj sa li chaki choch quexque chak kot, jocan nak quebay cuukub cutan aran. Ut qui-oso rucaheb li soldado, jo ajcui rucaheb li xul. 10 Li rey Joram, lix reyeb laj Israel, quixye: Lao li oxibo chi rey toosok. Li Kacua xoxkaxtesi sa ruk lix reyeb laj Moab, chan. 11 Abanan li rey Josafat quixye: Ma maca junak xprofeta li Dios arin re nak tixtzama chiru li Dios caru us takabanu? chan. Jun li cui nk li nataklan sa xbeneb lix soldado laj Israel quixye: Cuan arin laj Eliseo, li ralal laj Safat. Laj Eliseo quicanjelac chiru li profeta Elas, chan. 12 Li rey Josafat quixye: Laj Eliseo tixye ke caru tixye li Dios, chan. Jocan nak li oxib chi rey quecoeb chi atinac riquin li profeta. 13 Abanan laj Eliseo quixye re lix reyeb laj Israel: Ca aj e nak texintenka lain? Ayukex. Patzomak enaleb riquineb li profeta li quecanjelac chiru le na eyucua, chan. Li rey Joram quixye re: Inca naru toxic riquineb aan. A li Kacua Dios, aan xchutuban ku lao li oxib chi rey re toxkaxtesi sa rukeb laj Moab, chan. 14 Li profeta Eliseo quixye re: Sa xcaba li yoyoquil Dios li nincanjela ru, lain ninye ere cui ta inca ninque sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

641

2 REYES3,4

xnak cuu li rey Josafat li cuan erochben inca raj tinatinak eriquin chi moco texintenka. 15 Anakcuan camomak chak cuiquin junak cui nk nacheoc arpa, chan. Ut nak li cui nk yo chi cuajbac, li Kacua quiatinac riquin laj Eliseo ut quixye re caru texbanu. 16 Ut laj Eliseo quixye reheb: Aan ain li naxye li Kacua ere: Tebec nabal li rok ha sa li ru taka ain. 17 Usta inca tixque hab ut usta inca tanumek li ik sa li naajej ain, abanan li rok ha tenujak chi ha. Ut laex tacuank chi tzakal le ha, jo ajcui reheb le xul. 18 Moco chaaj ta chiru li Kacua xbanunquil ain. Ut tixkaxtesiheb ajcui laj Moab sa eruk. 19 Laex texechani nk re chixjunileb li tenamit li chinaus ut yi banbil chi chabil. Talajeyoc chixjunil li chabil che. Tebuteb li yuam ha. Ut telajetub li pec sa li chabil choch re xpobal, chan laj Eliseo. 20 Cuulajak chic sa x-oril li mayejac, yo chak chi bec rok li ha sa xjayal Edom ut quinujac chi ha li naajej ain. 21 Eb laj Moab querabi resil nak eb li oxib chi rey quechal chi pletic riquineb. Jocan nak chixjunileb li cui nk, jo ti x jo coc, li quexcuy xcambal lix chi ch re pletic quexchutub ribeb sa li nubal chi pletic. 22 Cuulajak chic nak quecuacli, yo chi iloc li sake. Ut li ha cak cak quicutun xban li sake. Chanchan quic. 23 Sa xcholeb laj Moab nak tzakal quic. Quexye chi ribileb rib: Quic aan. Eb li oxib chi rey quexcamsi ribeb. Yokeb anakcuan ut takechani li caru reheb, chanqueb. 24 Nak eb laj Moab quecuulac cuan cui lix muhebaleb laj Israel, eb laj Israel quextiquib pletic riquineb toj retal queelelic laj Moab. Abanan eb laj Israel quextakeheb ut quexcamsiheb. 25 Ut quexsach ruheb lix naajeb. Nak quenume cuan cui li racui mkeb, eb laj Israel quilajextub li pec toj retal quexpoi chixjunil lix naajeb li racui mkeb. Ut quexbut eb li yuam ha. Ut quilajextan eb li chabil che. Caaj cui li nimla tenamit Kir-hareset quicana. Eb li cui nk li nequecutuc riquin rantin quexsuti li tenamit aan, ut quexcut chi pec toj retal quexsach ru. 26 Nak lix reyeb laj Moab quixque retal nak inca quirechani li plet, quixcam chirix cuukub ciento li soldado li nequepletic riquin chi ch re texic chi pletic riquin lix reyeb laj Edom. Abanan inca ajcui queru. 27 Jocan nak lix reyeb laj Moab quixchap li xben ralal li taoc raj chok rey chok rekaj ut quixmayeja sa xben li tzac chok xmayej re lix dioseb laj Moab. Ut quejosko laj Israel ut quesuki cuichic sa lix naajeb. 1 Cuan jun li ixk quicam xbelom. Lix belom, aan profeta nak quicuan. Li ixk quicuulac riquin li profeta Eliseo ut quixye re: Kacua, lin belom quicam. Laat nacanau nak aan quixxucua ru li Dios. Abanan cuan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES4

642

xcas. Ut li cui nk li cuan cui lix cas yo chixpatzbal li kacas. Aan taraj xcambaleb lin yum cuib chok xmos chok rekaj li kacas, chan. 2 Quichakoc laj Eliseo ut quixye re: Caru taru k tinbanu re nak tatintenka? Caru cuan acue sa la cuochoch? chan. Ut li ixk quixye: Maca cuan cue. Jun china cuc ajcui chi aceite cuan cuiquin, chan. 3 Laj Eliseo quixye re: Ayu riquineb chixjunileb la cuechcabal ut tatooni nabalak li cuc yamyo xsa. 4 Tat-oc sa la cuochoch ut tatzap acuib aran acuochbeneb la cocal. Ut tanujobresiheb li cuc li xatooni riquin li aceite li cuan sa la china cuc. Ut nak ac xanujtesiheb li junjunk, taqueheb jun pacal, chan laj Eliseo. 5 Ut li ixk qui-el riquin laj Eliseo ut co. Quixtzap rib sa li rochoch rochbeneb lix cocal. Ut qui-oc chixnujtesinquileb li cuc riquin li aceite. Ut lix cocal yoqueb chixnumsinquil li cuc re tixnujtesi. 6 Nak ac xnujtesiheb chixjunil li cuc, quixye re jun reheb lix cocal: Cam chak junak chic li cuc, chan re. Ut li al quixye re: Maca chic cuc, chan. Ut sa ajcui li honal aan quixcanab elc li aceite sa lix china cuc. 7Ut li ixk co cuichic riquin li profeta Eliseo ut quixye re caru quiculman. Ut laj Eliseo quixye re: Ayu. Cayi li aceite ut toj la cas chiru lix tzak. Ut li jo quial chic li taelaank tacanak chok ere re xnumsinquil li cutan junjunk, chan. 8 Sa jun li cutan li profeta Eliseo quinume sa li tenamit Sunem. Ut aran cuan jun li ixk nim xcuanquil. Li ixk aan quirelaji ru laj Eliseo re taxic chi cuaac sa rochoch. Jocan nak rajlal nak nanume sa li tenamit aan, laj Eliseo naxic sa li rochoch li ixk chi cuaac. 9 Ut li ixk quixye re lix belom, Lain ninque retal nak li cui nk li nanume rajlal chi cuaac kiquin, aan jun xsantil profeta li Dios. 10 Lain nintzama chacuu nak takayi b junak xnaaj takek sa xben li cab. Ut takaque junak cuarib chi sa, ut junak mex, junak silla ut junak lmpara. Ut aran tahilank li profeta nak taculunk, chan li ixk. 11 Quicuulac xkehil nak quinume cuichic aran laj Eliseo. Qui-oc sa li cab aan ut aran quicana chi cuarc. 12 Quixye re laj Giezi lix mos nak taxic chixbokbal li ixk. Ut li ixk co riquin. 13 Laj Eliseo quixye re laj Giezi: Patz re li ixk caru taruk takabanu re takatenka chok rekaj li usilal naxbanu ke. Ma tinatinak riquin li rey malaj ut li nataklan sa xbeneb li soldado re nak texbanu usilal re? chan laj Eliseo. Laj Giezi quixbanu li quitaklac cui xban laj Eliseo ut li ixk quixye re: Lain us cuanquin arin sa xyankeb li cuech tenamitil, chan. 14 Ut li profeta Eliseo quixye cuichic re laj Giezi: Caru taruk tinbanu re xtenkanquil? chan. Laj Giezi quixye re: Li ixk aan ma jun xcocal cuan ut lix belom, aan ac ti x chic, chan. 15 Li profeta Eliseo quixye re: Bok chak li ixk, chan. Quicuulac ut li ixk ut quixakli chire li oquebal. 16 Ut laj Eliseo quixye re:

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

643

2 REYES4

Jocain sa jun chihab laat ac cuan chic junak aculaal telom yokat chixkalunquil, chan. Ut li ixk quixye re: Kacua, laat xprofeta li Dios. Banu usilal, minabalaki, chan. 17Abanan quiculman jo quixye li profeta Eliseo. Sa li chihab jun chic quiyola jun xculaal telom li ixk aan. 18 Nak ac nim chic li china al co sa calebal riquin lix yucua bar yoqueb cui chi sicoc trigo. 19 Nak cuan rochben lix yucua sa junpat quixjap re ut quixye: Ra injolom! Ra injolom! chan. Ut li yucuabej quixye re lix mos: Cam li china al riquin lix na, chan. 20 Ut li mos quixkalu li china al ut quixcam riquin lix na. Lix na quixkalu li china al, ut quixchunub chi ruch ra toj quicuulac cualeb ut quicam. 21 Li nabej quixcam li china camenak toj sa xca tasalil li cab sa li naajej li quexyi b chok re li profeta ut quixyocob sa li cuarib. Chirix aan qui-el ut quixtzap li puerta. 22 Quixbok lix belom ut quixye re: Takla junak li mos chicuix ut junak li bur re tinxic sa junpat riquin lix profeta li Dios. Chirix aan tinsuki k chak, chan. 23 Lix belom quixpatz re: Caut nak tatxic riquin li profeta anakcuan? Anakcuan moco toj xyola li po chi moco hilobal cutan, chan. Li rixakil quixye re: Matcoxlac chirix aan, chan. 24 Li ixk quixtakla xyi banquil rix li bur ut quitake chirix. Quixye re li mos: Laat tatcamok be chi junpat ut ma bar tatxakli k toj tinye acue lain, chan. 25 Co ut li ixk riquin lix profeta li Dios sa li tzul Carmelo. Toj cuan chak chi najt nak qui-ile xban lix profeta li Dios. Laj Eliseo quixye re laj Giezi lix mos: Cue chak li ixk Sunem xtenamit. 26 Ayu. Cul chak ut tapatz re ma sa sa xchol aan ut ma sa sa xchol lix belom jo ajcui li china al, chan laj Eliseo. Li ixk quixye re laj Giezi nak saheb sa xchol. 27Nak li ixk quicuulac sa li tzul cuan cui li profeta Eliseo, quixcuikib rib chiru, ut quixchap li rok. Laj Giezi quirisi raj, abanan li profeta quixye re: Canab cuan. Ma inca nacacuil nak kaxal ra sa xchol? Ut li Kacua toj maji naxye cue caru xcul, chan li profeta. 28 Li ixk quixye re: Ma xintzama ta bi inculaal acue? Ma inca ta bi xinye acue nak inca tinabalaki? chan. 29 Laj Eliseo quixye re laj Giezi: Yi b acuib ut tatxic sa rochoch li ixk. Cam lin xuk. Cui ani taatinank acue, masume. Ti c ban tatxic. Ut taque lin xuk sa xnak ru li china al, chan. 30 Ut lix na li china al quixye re laj Eliseo: Sa xcaba li nimajcual Dios ut sa acaba laat lain ninye acue nak inca tinsuki k sa cuochoch cui laat inca tatxic chirilbal lin culaal, chan. 31 Ut laj Eliseo co rochben li ixk. Laj Giezi ac co chi ubej. Nak quicuulac quixque lix xuk li profeta Eliseo sa xnak ru li china al, abanan li china al inca quiculun xchol. Jocan nak laj Giezi co chixculbal laj Eliseo ut quixye re nak li china al inca qui-aj ru. 32 Nak quicuulac sa rochoch li ixk, li profeta Eliseo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES4,5

644

quixtau li china al jiljo sa lix cuarib. Camenak chic. 33 Quixtzap li puerta ut quicana xjunes riquin li camenak. Ut quitijoc chiru li Kacua Dios. 34 Chirix aan laj Eliseo quixhupub rib sa xben li camenak. Quixque lix tzumal re sa xtzumal re li china al, jo ajcui li xnak ru ut eb li ruk. Nak huphu sa xben, li china al qui-oc chi kixnoc. 35 Laj Eliseo quicuacli ut yo chi bec sa li naajej li cuan cui li china al. Aan quixhupub cuichic rib sa xben. Li china camenak qui-atisimac cuukub sut ut chirix aan quixte li xnak ru. 36 Laj Eliseo quixbok laj Giezi ut quixye re nak tixbok lix na li china al. Ut laj Giezi quixbok li ixk. Nak qui-oc li ixk, laj Eliseo quixye re: Cue la china yum, chan. 37Li nabej quixcut rib chi rok laj Eliseo. Chirix aan quixcam lix china yum ut qui-el aran. 38 Chirix aan laj Eliseo quisuki Gilgal. Sa eb li cutan aan yo li cueej. Jun chutal chi profeta quexchutub ribeb riquin. Laj Eliseo quixye re lix mos: Que li nimla ucal sa xam ut yi b lix tzacaemkeb, chan. 39 Jun reheb li profeta co sa calebal chixsicbal li ichaj re tixchik. Quixtau jun ton li pim cuan ru. Chanchan cum. Quixsic nabal li ru ut quixcam sa lix ticr. Quixseti ut quixque sa li ucal, usta inca quixnau caru aan. 40 Nak quiyalo li tzacaemk queoc chi tzacanc. Nak quexyal quexjap re ut quexye: At xprofeta li Dios, li tzacaemk ain veneno xsa, chanqueb. Ut inca chic quextzaca. 41 Li profeta Eliseo quixye reheb: Camomak chak cachinak li caj, chan. Nak quexque re, quixcut sa li ucal ut quixye re lix mos: Que lix tzacaemkeb, chan. Ut nak quexyal quexque retal nak maca rec. Chabil chic. 42 Sa jun chic li cutan jun li cui nk quicuulac riquin laj Eliseo. Chalenak chak sa li tenamit Baal-salisa. Quixcam junmay li caxlan cua yi banbil riquin li xben ru li cebada ut quixcam ajcui li xben ru li trigo. Quixsi re laj Eliseo. Laj Eliseo quixye re lix mos nak tixque reheb li tenamit re tecuaak. 43 Lix mos quixye re: Chanru nak tebinque chi cuaac li jun ciento chi cui nk? Ma tatzaklok ta bi ain? chan. Abanan laj Eliseo quixye re: Queheb chi cuaac. Li Kacua quixye cue nak tecuaak chixjunileb ut toj cuan taelaank, chan. 44 Jocan nak li mos quixque li tzacaemk reheb. Ut qui-uxman jo quixye li Kacua. Chixjunileb li profetas quecuaac ut toj cuan li qui-elaan.

jun li cui nk aj Naamn xcaba. Laj Naamn, aan li nataklan sa xbeneb li soldado re li tenamit Siria. Lix reyeb laj Siria quixque xlokal laj Naamn xban nak sa xcaba aan li Kacua quixqueheb laj Siria chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc reheb. Laj Naamn naxnau pletic chi us ut cau rib. Abanan cuan lix yajel. Saklep rix. 2 Jun sut nak quecoeb

1Quicuan

Laj Naamn li saklep rix quiquira

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

645

2 REYES5

chi pletic riquineb laj Israel, eb laj Siria quexchap jun li china xkaal ut quexcam sa xtenamiteb. Li xkaal aan qui-oc chok xmos li rixakil laj Naamn. 3 Sa jun li cutan li xkaal quixye re lix patrn: Us raj cui li kacua Naamn taxic riquin li profeta cuan Samaria. Li profeta aan tixquirtesi raj lix yajel, chan. 4 Laj Naamn co riquin li rey ut quixye re chixjunil li quixye li xkaal li quexcam chak Israel. 5 Ut li rey quixye re: Ayu riquin lix reyeb laj Israel. Lain tintakla jun li hu chacuix re taque re li rey aan, chan. Jocan ut nak co laj Naamn. Quixcam lajeb xcacal mil (30,000) chi tumin plata ut cuakib mil chi tumin oro. Ut quixcam ajcui lajeb sumal li chabil ticr. 6 Ut quixcam ajcui li hu re lix reyeb laj Israel. Sa li hu naxye chi jocain: Nak tacuil li hu ain tanau nak laj Naamn, aan jun li nacanjelac chicuu ut nim xcuanquil. Nacuaj nak taquirtesi li saklep chirix, chan. 7 Nak lix reyeb laj Israel quiril xsa li hu, quisach xchol ut quixpej li rak xban xcaux ut quixye: Ma lain ta bi Dios nak tinquirtesi li cui nk ain? Caut nak xtakla chak li cui nk ain cuiquin re tinquirtesi? Ma taruk ta bi tincuisi xyuam junak ut tinque cuichic? Quehomak retal. Li cui nk aan yo chixsicbal xyalal chanru nak tapletik cuiquin, chan. 8 Laj Eliseo, lix profeta li Dios, quirabi resil nak li rey quixpej li rak xban li hu li quitaklac riquin. Jocan nak quixtakla xyebal re li rey: Caut nak xapej la cuak? Takla laj Naamn cuiquin. Aan tixque retal nak cuan jun xprofeta li Dios arin Israel, chan. 9 Laj Naamn co rochben lix carruaje ut eb lix cacuay ut quixakli sa li oquebal re li rochoch laj Eliseo. 10 Ut li profeta quixtakla jun lix takl re tixye re laj Naamn nak taxic chi ati nc cuukub sut sa li nima Jordn re nak taquirak lix tibel. 11 Laj Naamn quisuki chi yo xjoskil. Ut quixye: Sa inchol lain nak laj Eliseo taelk chak chinculbal. Xxakli raj chicuu ut quixyaba raj xcaba li Kacua lix Dios. Xtoch raj riquin ruk lin tibel re tinquirak. 12 Ma maca ta bi nima aran Damasco? Cuanqueb li nima Abana ut Farfar. Eb li nima aan kaxal us chiru li nima arin Israel. Lain xin-atin raj sa li nima aan ut quinquira raj, chan. Ut cajo xjoskil nak co. 13 Abanan eb li mos quejiloc riquin laj Naamn ut quexye: Chacuy li kamac, kacua. Cui ta li profeta xye acue nak tabanu junak caru chaaj xbanunquil, ma inca raj xabanu? Aan moco chaaj ta xbanunquil. Caut nak inca tasub acuib sa li ha re nak tatquirak? chanqueb. 14 Jocan nak laj Naamn co sa li nima Jordn ut quixsub rib cuukub sut sa li nima jo quiyehe re xban lix profeta li Dios. Ut quiquira. Lix tibel kun kun quicana jo xtibel junak saj al. 15 Laj Naamn qui-el sa li nima ut co cuichic sa rochoch li profeta Eliseo rochben chixjunileb lix mos. Ut laj Naamn quixye re laj Eliseo: Anakcuan xinque

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES5

646

retal nak maca chic junak Dios sa chixjunil li ruchichoch. Caaj cui arin Israel. Jocan nak nintzama chacuu nak tacul junak la matan tinsi acue, chan laj Naamn. 16 Laj Eliseo quixye re: Sa xcaba li yoyoquil Dios li nincanjela ru, lain ninye acue nak inca tincul li caru yocat chixyechiinquil cue, chan. Laj Naamn quixpuersi raj chixculbal, abanan laj Eliseo inca quixcul. 17 Ut laj Naamn quixye re: Nintzama junak usilal chacuu. Si chok cue cuib i k li choch ain re texcam lin bur sa lin tenamit xban nak chalen anakcuan inca chic tinmayejak chiru jalanil dios chi moco tincat inmayej chiru. Caaj cui chiru li Kacua li tzakal Dios tinmayejak. 18 Chixcuyak taxak inmac li Kacua Dios nak tinxic chirix lin rey nak taxic chi lokoni nc sa lix templo laj Rimn lix Dios. A taxak li Dios chicuyuk inmac cui tincuikib cuib nak yoquin chixtenkanquil li rey, chan. 19 Li profeta Eliseo quixye re: Naru tatxic chi cojco achol, chan. Ut laj Naamn qui-el riquin. Toj maji ajcui najt nabec, 20 nak laj Giezi lix mos li profeta Eliseo quixye sa xchol: Lin patrn xcanab chi xic laj Naamn laj Siria chi maca xcul. Inca xcul li caru xcam chak re tixsi re. Sa xcaba li Kacua Dios, tinxic chi junpat re nak tixsi bayak cue, chan. 21 Jocan nak laj Giezi quialinac chirix laj Naamn. Laj Naamn quiril nak yo chi alinac chirix. Quixxakab lix carruaje ut quicube sa choch chixculbal ut quixye re: Caru xecul? Ma us cuanquex? chan. 22 Laj Giezi quixye re: Maca nakacul. Lin patrn xinixtakla chixyebal acue nak xecuulac riquin cuibeb li profeta sajeb. Xechal chak sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. Naxtzama chacuu nak taque reheb oxib mil li tumin plata ut cuib sumal li ticr, chan. 23 Laj Naamn quixye re: Cul cuakib mil chi tumin plata, chan. Ut quixpuersi laj Giezi chixculbal. Quixque li plata sa cuib li bols ut quixque ajcui cuib sumal li chabil ticr. Ut laj Naamn quixtakla cuib lix mos chixcanabanquil. Quecoeb chi ubej chiru laj Giezi. 24 Nak quecuulac sa xben li bol, laj Giezi quixchap li cuib bols chi tumin jo ajcui li ticr ut quixcam sa rochoch chi mukmu. Ut quixsukisiheb cuichic lix mos laj Naamn. 25 Chirix aan laj Giezi co cuichic riquin lix patrn ut lix patrn quixye re: Bar xatcuulac chak? chan. Laj Giezi quixye: Ma bar nincuulac, chan. 26 Laj Eliseo quixye re: Ma inca ta bi ninnau nak laj Naamn x-el sa lix carruaje chaculbal? Anakcuan macua xkehil xculbal li tumin ut li chabil ticr, chi moco lix naaj li acui mk uva ut olivo, chi moco li carner ut li cuacax, chi moco li mos. 27 Anakcuan taletz chacuix lix yajel laj Naamn. Chalen anakcuan saklep chic acuix jo eb ajcui la cualal acajol saklep chic rixeb, chan. Ut nak co laj Giezi, saklep chic rix. Sak sak jo li ratzam que.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

jun li cutan li jun chutal chi profeta quexye re laj Eliseo: Que retal! Li naajej li cuanco cui acuochben cachin ut latz. 2 Que kalesens chi xic cuan cui li nima Jordn re nak chikajunkal takatan ju nkak kache ut takayi b jun li naajej re tocuank cui, chanqueb. Ut laj Eliseo quixye: Naru nequexxic, chan. 3 Jun reheb quixtzama chiru nak taxic rochbeneb. Quixcul xchol laj Eliseo nak taxic. 4 Jocan nak li profeta Eliseo co chirixeb. Nak quecuulac cuan cui li nima Jordn, queoc chixyocbal li che. 5 Nak yo chixtanbal jun li che jun li cui nk, quitobe lix mal ut quitane sa li ha. Li cui nk quixjap re ut quixye: At tzolonel, li mal aan xintooni. Moco cue ta, chan. 6 Li profeta Eliseo quixye re: Bar xtane chacuu? chan. Li cui nk quixcut chiru bar quitane cui li mal. Li profeta quixyoc jun li ruk che, ut quixcut sa li nima. Ut li mal quitake chak sa xben ha. 7 Ut laj Eliseo quixye re li cui nk: Chap chak la mal, chan. Ut li cui nk quixchap chak lix mal.

647
1Sa

2 REYES6

reyeb laj Siria yo chi pletic riquineb laj Israel. Quixchutub ruheb lix soldados ut quixye reheb li nequetaklan sa xbeneb bar texyi b lix muhebaleb li soldado. 9 Abanan lix profeta li Dios quixtakla xyebal re lix reyeb laj Israel nak inca tenumek sa li naajej aan xban nak yoqueb chi xic aran li soldado aj Siria re tepletik riquineb laj Israel. 10 Li rey re Israel quixtaklaheb lix takl sa li naajej li quixye li profeta li cuanqueb cui chi ramoc laj Siria. Quixye reheb nak texbanu cuent. Jocain nak quexcol ribeb nabal sut chiruheb li soldado aj Siria. 11 Cajo nak qui-oc xcaux lix reyeb laj Siria. Ut quixbokeb riquin chixjunil li nequetaklan sa xbeneb lix soldado ut quixye reheb: Ani ere laex yo chi oquenc chirix lix reyeb laj Israel? chan. 12 Jun sa xyankeb quixye re: At rey, ma jun ke yo chi oquenc chirix li rey aan. Aran cuan li profeta Eliseo ut aan naxye re li rey chixjunil li nacacub ru, usta nayeman chi mukmu sa la cuaribal, chan. 13 Lix reyeb laj Siria quixye reheb: Patzomak bar cuan li profeta aan re nak taruk tintakla xchapbal, chan. Ut quexye re nak li profeta cuan aran Dotn. 14 Jocan nak lix reyeb laj Siria quixtaklaheb lix soldado li nequexic chirix cacuay, jo eb ajcui li nequexic sa carruaje ut eb li nequexic chi rokeb. Quecoeb chiru kojyi n ut quexsut li tenamit Dotn. 15 Cuulajak chic nak toj ekela, lix mos lix profeta li Dios quicuacli ut co chirix cab. Quixque retal nak sutsu li

8 Lix

Eb laj Israel quepletic riquineb laj Siria.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES6

648

tenamit xbaneb li soldado aj Siria. Quirileb lix cacuayeb ut lix carruaje. Co sa cab ut quixye re laj Eliseo: At Kacua, caru takabanu? Osoc ke. 16 Lix profeta li Dios quixye re: Matxucuac. Kaxal nabal li teoquenk chikix lao chiru li teoquenk chirix eb aan, chan. 17 Chirix aan li profeta quitijoc ut quixye: At Kacua, at inDios, chaque taxak chiril la cuanquilal, chan. Ut li Dios quixsume lix tij. Nak qui-iloc sa li tzul li mos, quiril nabaleb li cuanqueb chirix cacuay re xam. Ut quiril ajcui nabaleb li carruaje re xam. Sutsu li naajej cuan cui laj Eliseo xbaneb. 18 Nak ac oqueb re laj Siria chi pletic sa li tenamit Dotn, li profeta quitijoc ut quixye: At Kacua, at inDios, chemutzok ta li xnak ruheb laj Siria, chan. Ut li Kacua quixsume lix tij ut quixqueheb chi mutzoc lix nakeb ru ut inca chic queiloc. 19 Nak inca chic queiloc, li profeta co riquineb ut quixye: Macua ain li be li yoquex chi xic cui, chi moco ain li tenamit li yoquex chixsicbal. Chinetake. Lain tincamok be cheru re nak tetau li cui nk li yoquex chixsicbal, chan. Ut li profeta quixcameb sa li tenamit Samaria. 20 Nak acak xeoc sa li tenamit Samaria, laj Eliseo quixye re li Dios: At Kacua, cheilok ta cuichic lix nak ru eb li cui nk ain, chan. Ut li Kacua quixqueheb cuichic chi iloc. Ut quexque retal nak cuanqueb sa li tenamit Samaria. 21 Ut lix reyeb laj Israel quirileb laj Siria. Quixye re laj Eliseo: At Kacua, ma tintakla xcamsinquileb? chan. 22 Quichakoc li profeta ut quixye: Inca tacamsiheb. Ma nacacamsiheb ta bi li nequechape chak nak nequexxic chi pletic riquin le chi ch ut le tzimaj? Chaqueheb ban xcua rucaheb ut tacanabeb chi suki c riquin lix reyeb, chan. 23 Jocan nak lix reyeb laj Israel quixtakla xyi banquil li chabil tzacaemk chok reheb. Quecuaac ut queucac. Chirix chic aan li rey quixtaklaheb cuichic riquin li rey aran Siria. Ut li rey aan inca chic quixtaklaheb lix soldado chixchichiinquileb laj Israel sa lix naajeb. 24 Mokon chic laj Ben-adad, lix reyeb laj Siria, quixchutubeb chixjunileb lix soldados. Quecoeb chixsutbal li tenamit Samaria re teoc chi pletic riquineb. 25 Ut xban nak sutsu li tenamit qui-oso lix tzacaemkeb sa chixjunil li tenamit. Quexterkusi xtzak chixjunil toj retal quexcayi xjolom li bur chi cacal chi tumin plata. Ut ob chi tumin plata xtzak li mero libra li pim, li xcot mucuy xcaba. 26 Sa jun li cutan lix reyeb laj Israel yo chi numec sa xben li tzac li sutsu cui li tenamit. Jun li ixk quixjap re ut quixye: At rey, chinatenka. 27 Li rey quixye re: Cui li Kacua Dios inca nacatxtenka, chanru nak tatintenka lain? Ma cuan ta bi intrigo ut invino re tinsi acue? 28 Caru xacul? chan li rey. Li ixk quixye re: At

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

649

2 REYES6,7

rey, li ixk ain quixye cue, Kacamsihak la culaal re takatiu. Ut cuulaj takacamsi lin culaal lain chan cue. 29 Takachik lin culaal ut takatiu. Anakcuan lain xinye re nak takacamsi li re aan jo xye cue. Abanan li ixk inca naraj xquebal. Xmuk ban chiku, chan. 30 Quisach xchol li rey nak quirabi li caru quixye. Quixpej li rak ut yo chi bec sa xben li tzac. Ut eb li tenamit li cuanqueb chi nach queril nak kes ru ticr li cuan chi sa li rak. 31 Li rey quixye: A taxak li Kacua chicamsi nk cue cui chiru ajcui a cutan ain inca tintakla xsetbal lix cux laj Eliseo li ralal laj Safat. 32 Li rey quixtakla lix takl chixcambal laj Eliseo. Laj Eliseo chunchu sa rochoch rochbeneb laj camol be. Toj maji ajcui nacuulac lix takl li rey nak laj Eliseo quixye reheb li cui nk: Laj camsinel xtakla chak lix takl chixsetbal lin cux. Nak taculunk tetzap li puerta chiru ut merocsi. Yo ajcui chak li rey chi chalc chirix, chan. 33 Toj yo ajcui chi atinac li profeta Eliseo nak lix takl li rey quicuulac riquin ut quixye re: Relic chi yal li Kacua Dios xtakla li raylal ain sa kaben. Ca aj e nak tincuoybeni re nak li Kacua toxtenka? chan. 1 Laj Eliseo quixye re: Abiomak li caru naxye li Kacua. Cuulaj sa ajcui li honal ain chejunilex taruk texlokok sa li oquebal re Samaria. Telok cuukub litro li caj riquin yal jun chi tumin plata ut telok ajcui olaju litro li cebada riquin yal jun chi tumin plata, chan. 2 Li cui nk li natenkan re li rey quixye re laj Eliseo: Usta li Kacua Dios naxtakla chak sa choxa li cebada chi nabal, ma jaruj taculmank jo xaye, chan. Ut laj Eliseo quixye re: Laat tacuil nak taculmank jo xinye. Abanan laat inca tatzaca li tzacaemk aan, chan. 3 Cuanqueb cahib li cui nk saklep rixeb chire li oquebal re li tenamit. Quexye chi ribileb rib: Caut nak cuanco arin roybeninquil kacamic? 4 Maca rajbal nak tooc sa li tenamit. Tocamk xban cueej. Abanan cui tocanak arin tocamk ajcui. Toxic sa lix naajeb li soldado aj Siria. Cui eb aan inca toexcamsi, us. Cui ut toexcamsi tocamk, chanqueb. 5 Nak ac oc re li kojyi n quecoeb sa li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb laj Siria. Nak quecuulac eb laj Siria ma aniheb chic sa lix muhebaleb. 6 Li Kacua quixqueheb laj Siria chirabinquil jun li choki nc. Chanchan xyab li carruaje ut li cacuay nak yoqueb chi chalc nabaleb li soldado. Sa xcholeb laj Siria nak lix reyeb laj Israel quexjunaji ribeb riquineb laj hiteo ut eb laj Egipto ut yoqueb chi chalc chi pletic riquineb. 7 Jocan nak eb laj Siria queelelic sa li ecuu aan. Quexcanab lix muhebaleb, lix cacuayeb ut eb lix bureb. Quecana lix muhebaleb jo nak cuan ut queelelic re nak texcol rix lix yuameb. 8 Eb li cui nk saklep rixeb quecuulac cuanqueb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES7

650

cui lix muhebaleb laj Siria. Queoc chi sa jun li muhebal ut quecuaac ut queucac. Quexxoc li plata, li oro ut li ticr li quextau sa li muhebal ut quecoeb ut quexmuk. Quesuki cuichic xca sut sa li naajej li xecuan cui laj Siria ut queoc sa jun chic li muhebal. Quexxoc li caru cuan aran ut quecoeb cuichic chixmukbal. 9 Chirix aan quexye chi ribileb rib: Inca us yoco chixbanunquil. Chabil esilal li xkatau. Tento nak takaye ajcui reheb li kech tenamitil. Cui takoybeni toj cuulaj, texye nak xomacob chiruheb. Toxic sa tenamit ut takaye resil sa li rochoch li rey, chanqueb. 10 Jocan nak queel sa li naajej li cuanqueb cui lix muhebaleb laj Siria ut quecoeb sa li tenamit Samaria. Nak quecuulac sa li oquebal re li tenamit, quexjap reheb chixbokbaleb li soldado li yoqueb chi cacalenc. Quexye reheb: Lao xocuulac chak sa lix muhebaleb laj Siria. Ma aniheb chic aran. Ma ani na-ecan aran. Eb lix cacuay ut eb lix bur bacboqueb. Yi banbil ajcui lix muhebaleb xecana, chanqueb. 11 Eb li soldado li yoqueb chi cacalenc re li oquebal quexjap reheb chixyebal resil sa li palacio. 12 Li rey quicuacli chak sa lix cuaribal xban nak ac kojyi n. Quixye reheb: Lain tincholob xyalal ere li caru yoqueb chixcoxlanquil xbanunquil ke eb laj Siria. Eb aan nequexnau nak maca chic katzacaemk. Jocan nak xeel sa lix muhebaleb ut xexmuk ribeb chi nach. Sa xcholeb aan nak toelk sa li tenamit ut toexchap chi yoyo ut teoc sa li katenamit, chan. 13 Jun reheb li nequetenkan re li rey quixye: Kataklakeb cuib oxibak li cui nk chirixeb li ob chi cacuay li xecana sa li tenamit chirilbal chi tzakal caru yoqueb laj Siria. Cui tecamsi k, caru xjalenquil xban nak juntaket ajcui takacul chikajunilo arin sa li tenamit, chan. 14 Jocan nak quexsic ru cuib li cacuay ut jun li carruaje. Ut li rey quixtaklaheb li cui nk ut quixye reheb: Ayukex ut toxeque chak retal lix muhebaleb laj Siria, chan. 15 Quecoeb ut quecuulac toj sa li nima Jordn. Ut quexque retal nak yalak bar natanaxin li rakeb ut li caru reheb laj Siria li quextzek nak yoqueb chi elelic. Quesuki cuichic riquin li rey ut quexye re caru queril chak. 16 Jocan nak eb laj Israel queel sa li tenamit ut quecoeb sa lix muhebaleb laj Siria chixxocbal chixjunil li caru cuan reheb. Quiculman jo quixye li Kacua. Quexcayi cuukub litro li caj yal riquin jun li tumin plata, ut quexcayi ajcui olaju litro li cebada yal riquin jun li tumin plata. 17 Lix reyeb laj Israel quixque li soldado li natenkan re chi cacalenc sa li oquebal re li tenamit. Eb li tenamit quenume sa xben ut quexpitz xsa ut quicam. Quiculman jo quixye lix profeta li Kacua nak quicuulac li rey riquin. 18 Ut quiculman ajcui li caru quixye li profeta nak quixye: Sa ajcui li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

651

2 REYES7,8

honal ain cuulaj cuukub litro li chabil trigo tacayi k yal riquin jun li tumin plata jo ajcui olaju litro li cebada. 19 Li cui nk li natenkan re li rey quixye: Usta li Kacua Dios naxtakla chak sa choxa li cebada chi nabal, ma jaruj taculmank jo xaye, chan. Ut laj Eliseo quixye re: Laat tacuil nak taculmank, abanan laat inca tatzaca li tzacaemk aan, chan. 20 Ut li cui nk quixcul jo quiyehe re xban nak eb li tenamit quenume sa xben sa li oquebal re li tenamit ut quicam. 1 Li profeta Eliseo quiatinac riquin li ixk li quiquirtesi c lix yum ut quixye re nak li Kacua tixtakla li cueej sa li naajej aan chiru cuukub chihab. Quixye re nak taxic chi cuanc sa jalan naajej. 2 Li ixk quixbanu jo quiyehe re. Co rochbeneb li rechalal chi cuanc sa lix naajeb laj filisteo. Cuukub chihab quicuan aran. 3 Nak quinume li cuukub chihab, li ixk quisuki cuichic Israel. Co riquin li rey chixtzamanquil chiru nak tixque cuichic re li rochoch ut lix choch. 4 Li rey yo chi atinac riquin laj Giezi, lix mos li profeta Eliseo. Li rey quixye re laj Giezi nak tixseraki re chixjunil li sachba cholej ut li milagros li quixbanu li profeta. 5 Laj Giezi yo chixyebal re nak li profeta quixque cuichic xyuam jun li camenak nak li ixk quicuulac riquin chixtzamanquil chiru nak taquehek cuichic re li rochoch ut lix choch. Laj Giezi quixye: At rey, aan ain li ixk li quiquehe cuichic xyuam lix yum xban li profeta. Ut aan ain li al li quiyoobtesi c, chan. 6 Li rey quixye re li ixk nak tixseraki re chixjunil li quiculman. Li ixk quixbanu jo quixye li rey. Chirix aan li rey quixye re jun li cui nk li natenkan re nak tixtenka li ixk. Quixye re: Takaxtesi re li ixk chixjunil li quicuan re junxil ut taque ajcui re lix tzak li acui mk li qui-el sa lix naaj chiru li cuukub chihab nak ma ani, chan.

aan li profeta Eliseo co sa li tenamit Damasco. Laj Benadad, lix reyeb laj Siria yaj. Quiyehe resil re nak cuan li profeta Eliseo aran Damasco. 8 Li rey quixye re laj Hazael: Ayu riquin lix profeta li Dios ut tacam junak xmatan. Taye re nak tatijok ut tixpatz re lix Dios ma tanumek li yajel li cuanquin cui, chan. 9 Laj Hazael co riquin laj Eliseo. Quixcam chirix cacal chi camello li yoqueb chiri kanquil li caak re ru chabil li na-el Damasco re tixsi re li profeta. Laj Hazael quicuulac cuan cui laj Eliseo ut quixye re: Li rey Ben-adad li nacatxra jo jun yucuabej, xinixtakla

7Chirix

Laj Hazael, qui-oc chok xreyeb aj Siria

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES8

652

chixpatzbal acue ma tanumek li yajel li cuan cui malaj ut inca, chan. 10 Li profeta Eliseo quixye re: Ye re nak taquirak usta li Kacua xcut chicuu nak tacamk, chan. 11 Li profeta Eliseo quixlema sa ru laj Hazael ut laj Hazael chichi quireca. Laj Eliseo qui-oc chi yabac. 12 Laj Hazael quixye re: At profeta Eliseo, caut nak yocat chi yabac? chan. Ut li profeta quixye re: Yoquin chi yabac xban nak ninnau nak laat tatrahobtesi nk reheb laj Israel. Laat tacat li rochocheb li texcol cui ribeb. Tacamsiheb li saj cui nk ut tasaqueb chiru pec li cocal nak tacamsiheb. Ut taset chi chi ch lix saeb li yaj aj ixk, chan. 13 Laj Hazael quixye re: Chanru nak tinbanu chi jocan? Lain maca nin-oc cui. Chanchanin tzi, chan. Laj Eliseo quixye re: Li Kacua xcutbesi chicuu nak laat tat-oc chok xreyeb laj Siria, chan. 14 Ut laj Hazael quisuki riquin li rey Ben-adad. Nak li rey quixpatz re caru quixye li profeta Eliseo, laj Hazael quixye re: Li profeta xye cue nak tatquirak, chan. 15 Abanan, sa li cutan jun chic laj Hazael quixchap jun li pimil ticr. Quixtza sa ha ut quixque sa xnak ru li rey re tatzap xmusik toj retal quixcamsi. Ut laj Hazael qui-oc sa xcuanquil chok rekaj.

ro chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Joram li ralal laj Acab nak laj Joram li ralal laj Josafat qui-oc chok xreyeb laj Jud. 17 Cablaju xcacal chihab cuan re nak qui-oc chok rey. Cuakxakib chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. 18 Li rixakil, aan lix rabin laj Acab. Laj Joram quixbanu li mausilal jo quexbanu chixjunileb lix reyeb laj Israel. Quixbanu li inca us chiru li Kacua. 19 Abanan li Kacua inca quixsach ruheb li ralal xcajol laj Jud xban nak quixyechii re laj David laj canjel chiru nak junelic cuank junak reheb li ralal xcajol taoc chok rey. 20 Nak laj Joram cuan sa xcuanquil aran Jud, eb laj Edom quepletic riquin. Eb laj Edom querisi ribeb rubel xcuanquil ut quexxakab xreyeb. 21 Laj Joram co Zair rochbeneb chixjunileb lix carruaje. Eb laj Edom quexsut li tenamit. Abanan chiru li kojyi n laj Joram ut eb li nequecheoc reheb lix carruaje queru chi elelic. Ut eb li soldados quexjequi ribeb ut quecoeb sa rochocheb. 22 Eb laj Edom querisi ribeb rubel xcuanquileb laj Jud. Toj chalen anakcuan nequextakla ribeb xjuneseb. Jocan ajcui li tenamit Libna. Sa eb ajcui li cutan aan quepletic riquineb laj Jud ut querisi ribeb rubel xcuanquil. 23 Lix comon li caak re ru li quixbanu li rey Joram

16 Yo

Eb lix reyeb laj Jud

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

653

2 REYES8,9

tzi banbil retal sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. 24 Li rey Joram quicam ut quimuke sa lix tenamit li rey David bar quemuke cui lix xetonil xyucua. Ut a chic laj Ocozas li ralal qui-oc chok rey chok rekaj laj Joram. 25 Yo cablaju chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Joram, li ralal laj Acab, nak laj Ocozas li ralal laj Joram qui-oc chok xreyeb laj Jud. 26 Cuib xcacal chihab cuan re laj Ocozas nak qui-oc chok rey. Jun chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Lix na, aan lix Atala li ri laj Omri, li quicuan chok xreyeb laj Israel. 27 Laj Ocozas quixbanu li mausilal chiru li Kacua jo quexbanu eb li ralal xcajol laj Acab xban nak laj Joram, aan xhi laj Acab. 28 Laj Ocozas lix reyeb aj Jud quixjunaji rib riquin lix reyeb laj Israel re texic chi pletic riquin laj Hazael lix reyeb laj Siria. Lix reyeb laj Israel, aan laj Horam li ralal laj Acab. Quepletic aran Ramot li cuan sa xcuent Galaad. Eb laj Siria querocsi xyajel laj Joram. 29 Laj Joram quisuki Jezreel re tixban rib xban nak quitoche chak nak quicuulac chi pletic aran Ramot riquin laj Hazael lix reyeb laj Siria. Xban nak yaj laj Joram, jocan nak laj Ocozas co Jezreel chirilbal laj Joram, li ralal laj Acab. 1 Li profeta Eliseo quixbok jun li saj cui nk xcomoneb li profeta li cuanqueb aran, ut quixye re: Yi b acuib re tatxic sa li naajej Ramot li cuan sa xcuent Galaad ut cam li aceite ain. 2 Nak tatcuulak sa li tenamit aan, tasic laj Jeh li ralal laj Josafat. Laj Jeh, aan ri laj Nimsi. Nak tatau, tat-oc aran cuan cui. Tacuisi sa xyankeb li cuanqueb rochben ut tacam xjunes sa jalan naajej. 3 Nak ac cuank xjunes taque li aceite sa xjolom ut taye re, Jocain xye li Kacua: Anakcuan xatinxakab chok xreyeb laj Israel, chan. Nak acak xaque li aceite sa xjolom, tate li puerta ut tat-elk sa junpat. Matbay aran, chan laj Eliseo. 4 Co ut li saj profeta sa li tenamit Ramot li cuan sa xcuent Galaad. 5 Nak quicuulac sa li tenamit aan, chunchuqueb nak quixtauheb li nequetaklan sa xyankeb li soldado. Quixye reheb: Lain nacuaj atinac riquin li nataklan xban nak cuan caru tinye re, chan. Ut laj Jeh quichakoc ut quixye re: Ani ke tacuaj ratinanquil? chan re li profeta. Ut li profeta quixye re: At Kacua, acuiquin laat tincuaj atinac, chan. 6 Quicuacli ut laj Jeh ut queoc sa cab xjuneseb. Ut li profeta quixque li aceite sa xjolom ut quixye re: Jocain xye li Kacua li nequexlokoni eb laj Israel, Anakcuan xatinxakab chok xreyeb lin tenamit Israel. 7Laat tatsachok ruheb li ralal xcajol laj Acab li nataklan sa aben. Chi jocain taqueheb chixtojbal rix lix camiqueb lin profetas li quecanjelac chicuu li quixtakla xcamsinquil lix Jezabel. 8 Tacamsiheb chixjunileb li ralal xcajol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES9

654

laj Acab. Tasacheb ru chixjunileb li cui nk li cuanqueb sa xyankeb li ralal xcajol. Ma jun chic reheb tecanak chi yoyo. 9 Tinsach ruheb li ralal xcajol laj Acab jo nak quinsach ruheb li ralal xcajol laj Jeroboam li ralal laj Nabat. Tinsach ruheb jo nak quinsach ruheb li ralal xcajol laj Baasa li ralal laj Ahas. 10 Ut lix Jezabel ma ani tamukuk re nak tacamk. Tzi tacuxuk re sa li ru taka Jezreel, chan. Nak quirake chixyebal li profeta li caru quixye li Kacua, quixte li puerta ut co sa junpat. 11 Laj Jeh co cuichic riquineb li rochben ut quexye re: Caru xraj acuiquin li loc aj cui nk aan? chanqueb. Laj Jeh quixye reheb: Laex ac nequenau ru li cui nk aan. Laex nequenau chanru naatinac, chan. 12 Quexye re: Moco yal ta aan. Lao inca nakanau caru naraj, chanqueb. Ut laj Jeh quixye reheb: Li cui nk aan xye cue: Jocain xye li Kacua Dios: Lain xatinxakab chok xreyeb laj Israel, chan laj Jeh. 13 Sa junpat quexcam chak lix ticreb li rech soldadil ut quexhel sa li gradas re nak laj Jeh taxakli k sa xben ut quexyabasiheb lix trompeta ut quexjap reheb chixyebal: Laj Jeh, aan li karey, chanqueb. 14 Jocan nak laj Jeh quixcub ru chanru nak tixcamsi li rey Joram. Laj Jeh, aan li ralal laj Josafat. Ut laj Josafat, aan li ralal laj Nimsi. Laj Joram yo chixcolbal li tenamit Ramot cuan sa xcuent Galaad chiru laj Hazael lix reyeb laj Siria. Chixjunileb li soldados aj Israel cuanqueb rochben laj Joram. 15 Li rey Joram ac xsuki sa li tenamit Jezreel re taquirak xban nak quitoche xbaneb laj Siria nak co chi pletic riquineb li rey Hazael. Laj Jeh quixye reheb li soldado: Cui junaj kacaux, chebanu cuent nak ma ani taelk sa li tenamit Ramot re texic chixyebal resil reheb li cuanqueb Jezreel, chan. 16 Chirix aan, laj Jeh quitake sa lix carruaje ut co sa li tenamit Jezreel xban nak aran cuan laj Joram. Toj yaj. Laj Ocozas lix reyeb laj Jud yo chirulaaninquil. 17Li cui nk li yo chixcacalenquil li tenamit Jezreel cuan sa li cab najt xteram. Quiril nak yoqueb chak chi chalc lix soldados laj Jeh. Quixjap re chixyebal: Cuequeb chak jun chutal li soldados, chan. Li rey Joram quixye re: Takla junak li cui nk chirix cacuay chixpatzbal reheb ma sa usilal xechal, chan. 18 Li cui nk li quextakla co chixculbal laj Jeh ut quixye re: Li rey taraj tixnau ma sa usilal xatchal, chan re. Ut laj Jeh quixye re: Caru tacuaj re aan laat? Que acuib chicuix, chan. Ut li cui nk quixtake laj Jeh. Li cui nk li yo chi cacalenc re li tenamit quixye re li rey Joram: Li takl xcuulac riquineb, abanan inca chic xsuki chak, chan. 19 Ut li rey Joram quixtakla jun chic lix takl chirix cacuay re tixpatz re laj Jeh ma sa usilal xchal. Co ut li cui nk. Nak quicuulac riquin laj Jeh, quixye re: Li rey Joram xtakla xpatzbal acue ma sa usilal xatchal, chan. Ut laj Jeh quixye re: Caru tacuaj re aan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

655

2 REYES9

laat? Que acuib chicuix, chan. 20 Li cui nk li yo chi cacalenc sa li tenamit quixye re li rey Joram: Li takl xcuulac riquineb. Abanan chi moco aan xsuki chak. Li carruaje yo chi chalc sa junpat. Riquin aan nacutun nak mare aan laj Jeh li ralal laj Nimsi xban nak aan naxberesi lix carruaje sa junpat. Chanchan li loc, chan. 21 Li rey Joram quixye: Cauresihomak lin carruaje re tinxic lain chixculbal, chan. Nak ac xyalo li carruaje, laj Joram quitake sa lix carruaje ut li rey Ocozas quitake ajcui sa lix carruaje aan. Ut quecoeb chixculbal laj Jeh. Quexcul ribeb sa lix naaj laj Nabot, Jezreel xtenamit. 22 Nak li rey Joram quiril laj Jeh quixye re: At Jeh, ma sa usilal xatchal? chan. Laj Jeh quixye re: Chanru nak tocuank sa usilal nak lix Jezabel la na toj yo chixlokoninquileb li yi banbil dios ut cajo li tulac yo? chan. 23 Laj Joram quixsukisi lix carruaje re taelelik ut quixjap re chixyebal re laj Ocozas: At Ocozas, xoxbalaki! chan. 24 Abanan laj Jeh quixti ca laj Joram riquin lix tzimaj. Nak quixcut chi cau, lix tzimaj sa xyi rix laj Joram qui-oc ut quinume sa li ram. Ut laj Joram quitane sa lix carruaje chi camenak. 25 Laj Jeh quixye re laj Bidcar li nataklan sa xbeneb lix soldado: Cutumak li camenak sa lix choch laj Nabot aj Jezreel. Ma jultic acue nak cuotz yoco chi xic chirix laj Acab, lix yucua laj Joram, nak li Kacua Dios quixteneb li raylal ain sa xben laj Acab? 26 Quixye, Ecuer quicuil nak quecamsi c laj Nabot ut eb li ralal. Ninye acue nak tatinque chixtojbal amac sa ajcui li naajej ain. Lain li Kacua ninyehoc re ain, chan. Jocan nak cam li camenak ut cut aan sa lix choch laj Nabot jo quixye li Kacua, chan laj Jeh. 27Laj Ocozas lix reyeb laj Jud quiril li quiculman. Jocan nak quielelic toj Bet-hagan. Abanan laj Jeh quixtake ut quixye reheb lix soldados nak texcamsi laj Ocozas. Quexcut chi tzimaj sa lix carruaje sa li taksi nc Gur li cuan chixcatk Ibleam. Abanan laj Ocozas co toj Meguido ut aran quicam. 28 Ut eb li nequecanjelac chiru laj Ocozas quexcam li camenak toj Jerusaln ut quexmuk sa lix tenamit laj David sa li naajej li quemuke cui lix xetonil xyucua. 29 (Nak yo junlaju chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Joram li ralal laj Acab, laj Ocozas qui-oc chok xreyeb laj Jud.)

chic aan laj Jeh quisuki Jezreel ut lix Jezabel quirabi resil. Quixbon li ru ut quixyi b chi us li rismal ut quixxakab rib chi iloc sa ventana. 31 Nak laj Jeh qui-oc sa li tenamit, lix Jezabel quixye re: Ma sa usilal xatchal, at Zimri? Laat li xacamsi la rey. 32 Laj Jeh qui-iloc sa li ventana ut quixjap re chixyebal: Ani

30 Chirix

Nak Quicamsi c lix Jezabel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES9,10

656

10

taoquenk chicuix? chan. Cuib oxibeb li cui nk eunuco yoqueb chi iloc sa li ventana. 33 Laj Jeh quixye reheb: Cutumak li ixk aan taka, chan. Ut quexcut li ixk taka. Quirachoc lix quiquel chiru li tzac ut chirixeb ajcui li cacuay. Ut laj Jeh quixnumsiheb lix cacuay ut eb lix carruaje sa xben lix Jezabel. 34 Chirix aan laj Jeh qui-oc sa li palacio ut quicuaac ut qui-ucac. Tojonak quixye reheb: Anakcuan texxic chixmukbal li maus aj ixk aan. Temuk xban nak aan xrabin jun li rey, chan. 35 Abanan nak quecuulac cuan cui li camenak re texmuk, inca chic quextau. Caaj cui lix bakel lix jolom, li rok ut li ruk. 36 Nak li cui nk quesuki, quexye re laj Jeh. Ut laj Jeh quixye: Xculman jo quixye li Kacua Dios re li profeta Elas, Tisbe xtenamit, nak quixye, Eb li tzi textiu lix tibel lix Jezabel sa li naajej Jezreel. 37 Lix tibel, aan chanchanak li cot sa li choch aran Jezreel re nak ma ani tayehok re, Cue lix tibel lix Jezabel, chan laj Jeh. 1 Lajeb xcacal (70) li ralal laj Acab cuanqueb sa li tenamit Samaria. Laj Jeh quixtzi baheb li hu ut quixtakla reheb li nequetaklan sa li tenamit Jezreel ut reheb li nequecamoc be. Quixtakla ajcui reheb li nequeiloc reheb li ralal laj Acab. Sa li hu quixye chi jocain: 2 Laex li nequextaklan sa xbeneb li ralal laj Acab. Laex yal ere sa xbeneb li carruajes, li cacuay, li caak re ru nacanjelac re pletic, jo ajcui li tenamit li texcol cui ribeb. Nak tecul li hu ain, 3 tesic ru sa xyankeb li ralal li kaxal ti c xchol ut chabil. Texakab aan chok rey chok rekaj lix yucua. Ut texpletik re xcolbal rix, chan. 4 Cajo nak quexucuac eb li nequetaklan. Quexye chi ribileb rib: Ani ta cui tacuyuk pletic riquin laj Jeh? Chi moco li rey Joram chi moco li rey Ocozas quexcuy pletic riquin, chanqueb. 5 Jocan nak li nataklan sa li palacio ut li nataklan sa xben li tenamit rochbeneb li nequecamoc be ut li nequeiloc reheb li ralal laj Acab quexjunaji ribeb ut quextakla resil riquin laj Jeh. Quexye chi jocain: Lao aj canjel chacuu. Takabanu li caru tacuaj laat. Ma ani takaxakab chok karey. Banu li caru nacacoxla nak us xbanunquil, chanqueb. 6 Laj Jeh quitzi ba cuichic xca sut riquineb ut quixye chi jocain sa lix hu: Cui yal nak tex-oquenk chicuix ut tebanu li caru ninye ere, tecameb chak cuiquin lix jolomeb li ralal li rey Acab. Jocain honal cuulaj cuankex arin Jezreel, chan. Li lajeb xcacal chi ralal laj Acab cuanqueb rochbeneb li nequecamoc be aran Samaria xban nak aaneb li quequirisin reheb. 7 Nak quexcul li hu li quixtakla laj Jeh, eb li nequecamoc be aran Samaria quexcamsiheb li lajeb xcacal chi ralal laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

657

2 REYES10

Acab. Quexque lix jolomeb sa chacach ut quextakla Jezreel riquin laj Jeh. 8 Li takl quicuulac riquin laj Jeh ut quixye re: Xeculun li xecamoc chak re lix jolomeb li ralal li rey Acab, chan. Laj Jeh quixye re: Quehomak sa cuib tub sa li oquebal re li tenamit ut canabomak aran toj cuulaj, chan. 9 Cuulajak chic laj Jeh co sa li oquebal re li tenamit. Quixakli chiruheb li tenamit ut quixye reheb: Lain xincub ru nak xincamsi li rey Joram. Laex maca emac. Abanan, aniheb li xecamsin reheb li ralal xcajol? 10 Chenauhak nak li caru quixye li Kacua Dios chirixeb li ralal xcajol laj Acab taculmank. Inca tacanak yal chi jocan. Li Kacua xbanu anakcuan li caru quixye re li profeta Elas, chan laj Jeh. 11 Jocan nak laj Jeh quixtakla xcamsinquil chixjunileb li rechalal laj Acab, li cuanqueb Jezreel. Quecamsi c chixjunileb li nequetaklan, chixjunileb li rechalal jo eb ajcui chixjunileb laj tij li quecanjelac chiru laj Acab. Ma jun chic reheb quecana chi yoyo. 12 Laj Jeh qui-el Jezreel re taxic Samaria. Quicuulac Bet-equed sa lix naajeb laj ilol xul. 13 Aran quixcul li ralal xcajol laj Ocozas, li quicuan chok xreyeb laj Jud. Laj Jeh quixye reheb: Anihex laex? chan. Quexye re: Lao ralal xcajol laj Ocozas. Xic ke Jezreel chirilbal lix cocaleb li reina Jezabel, joqueb ajcui li rechalal, chanqueb. 14 Laj Jeh quixye reheb li cui nk li yoqueb chi takenc re: Chapomakeb chi yoyo, chan. Jocan nak quechape chi yoyo. Ut laj Jeh quixcamsiheb chi chi ch chixcatk li chamal jul cuan aran sa li naajej li nequebese cui rix li carner. Cuib roxcal chi cui nk li quecamsi c ut ma jun chic reheb quecana chi yoyo. 15 Laj Jeh qui-el sa li naajej aan ut co. Nak yo chi xic, quixcul laj Jonadab li ralal laj Recab. Laj Jeh quixque xsahil xchol ut quixye re: Ma junaj la caux cuiquin? Ma tat-oquenk chicuix? chan. Laj Jonadab quixye: Junaj. Tin-oquenk chacuix, chan. Laj Jeh quixye re: Cui yal nak jocan, que la cuuk cue, chan. Laj Jonadab quixque li ruk re ut laj Jeh quixtenka chi takec sa li carruaje. 16 Laj Jeh quixye re: Yoo chicuix ut tacuil chanru nak xic nacuil nak inca nequexque xlokal li Kacua, chan. Ut cuotz quecoeb Samaria sa li carruaje. 17 Nak quecuulac Samaria, laj Jeh quixcamsiheb chixjunileb li ralal xcajol laj Acab li jo quial chic inca quecamsi c. Ut ma jun chic reheb quecana chi yoyo. Quiculman jo quixye li Kacua re li profeta Elas. 18 Chirix chic aan, laj Jeh quixtakla xchutubanquileb chixjunileb li tenamit ut quixye reheb: Li rey Acab cachin ajcui quixlokoni li yi banbil dios aj Baal. Abanan lain kaxal cuichic tinque xlokal, chan. 19 Jocan nak taklahomak xbokbaleb chixjunileb lix profeta laj Baal ut chixjunileb li nequecanjelac chiru, jo eb ajcui laj tij. Ma jun

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES10

658

ere tapaltok chi chalc xban nak lain xincauresi jun li chabil mayej re xquebal xlokal laj Baal. Ut li ani inca taculunk tacamsi k, chan. Abanan laj Jeh yo chixbalakinquileb li tenamit. Quixbanu chi jocan re nak taruk tixcamsiheb chixjunileb li nequelokonin re li yi banbil dios Baal. 20 Laj Jeh quixtaklaheb xtakl xyebal resil nak tacuank jun xnimal ninke re xlokoninquil laj Baal. Ut jocan qui-uxman. 21 Ut quixtaklaheb ajcui lix takl chixyebal resil sa chixjunil li naajej Israel. Ut chixjunileb li nequelokonin re laj Baal quecoeb. Ma jun reheb inca quicuulac. Queoc sa li templo li nequexlokoni cui laj Baal ut quinujac li naajej xban xquialeb. 22 Laj Jeh quixye re li naxococ re li ticr nak tixjequi reheb chixjunil li ticr li nequerocsi nak nequecanjelac chiru laj Baal. 23 Tojonak laj Jeh qui-oc sa lix templo laj Baal rochben laj Jonadab li ralal laj Recab. Laj Jeh quixye reheb li nequecanjelac chiru laj Baal: Quehomak retal nak inca teoc chak li nequelokonin re li tzakal Dios. Caaj cui laex li nequexlokonin re laj Baal naru nequexcuan arin, chan. 24 Nak eb aan queoc chixquebaleb lix catbil mayej, laj Jeh quixxakab cacal li cui nk chirix li templo ut quixye reheb: Cui naelelic junak li cui nk ain cheru, laex texcamsi k chok rekaj, chan. 25 Nak querake chixquebal lix catbil mayej, laj Jeh quixye reheb li cacal chi cui nk: Ocankex chi sa ut camsihomakeb chixjunileb. Ma jun reheb tecanab chi yoyo, chan. Ut eb li cui nk quexbanu jo quixye laj Jeh. Queoc ut quexcamsi riquin chi ch chixjunileb ut quexqueloheb chirix cab. Chirix aan queoc toj chi sa lix templo laj Baal. 26 Ut querisiheb chak li yi banbil dios Baal ut quexcat. 27 Quexpo li artal ut quexjuc lix templo laj Baal ut quexque chok xnaaj li cumum ut chalen anakcuan, aan chic lix canjel li naajej aan. 28 Jocain nak laj Jeh quixsach ru li yi banbil dios Baal aran Israel. 29 Usta quixbanu ain laj Jeh, abanan inca quixcanab xbanunquil li mausilal li quixbanu li rey Jeroboam, li ralal laj Nabat, li quicamoc xbeheb laj Israel chi macobc. Laj Jeh inca quirisiheb li cuacax oro, li quexlokoni aran Bet-el ut Dan. 30 Ut li Kacua quixye re laj Jeh: Laat xabanu li us chicuu xban nak xasach ruheb li ralal xcajol laj Acab jo xcuaj lain. Jocan nak lain ninye acue nak jun reheb la cualal acajol teoc chok rey toj sa li xca tasalileb la cualal acajol. 31 Abanan laj Jeh inca quixbanu chi anchal xchol li caru naxye sa lix chakrab li Kacua lix Dioseb laj Israel. Inca quixcanab xbanunquil li mausilal li quixbanu laj Jeroboam li quicamoc xbeheb laj Israel chi macobc chiru li Kacua. 32 Sa eb li cutan aan li Kacua quixtiquib xcosbal lix naajeb laj Israel. Laj Hazael quinumta sa xbeneb laj Israel sa eb li nubal re lix naajeb. 33 Laj Hazael, lix reyeb laj Siria quixchap chok

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

659

2 REYES10,11

11

reheb li naajej jun pacal li nima Jordn sa xcayabal li na-el cui chak li sake. Quexchap lix naajeb li ralal xcajol laj Gad, ut eb li ralal xcajol laj Rubn ut quexchap ajcui lix naajeb yi jach li ralal xcajol laj Manass. Naticla sa li tenamit Aroer cuan cui li nima Arnn. Ut nacuulac toj Galaad ut Basn. 34 Li quixbanu li rey Jeh riquin xcacuilal xchol, tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 35 Li rey Jeh quicam ut coxtau lix xetonil xyucua ut quimuke Samaria. Ut a chic laj Joacaz li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 36 Cuakxakib xcacal chihab quicuan laj Jeh chok xreyeb laj Israel aran Samaria. 1 Nak lix Atala lix na laj Ocozas quirabi resil nak quicamsi c laj Ocozas, quixtakla xcamsinquil chixjunileb li ralal xcajol li rey Ocozas, lix yum. 2 Abanan lix Josaba lix rabin li rey Joram quixcol laj Jos li ralal laj Ocozas. Quirisi sa xyankeb li ralal laj Ocozas li oqueb re chi camsi c. Quixcam laj Jos rochben li ixk li na-iloc re ut quixmukeb sa jun li cuaribal re nak inca tetaek xban lix Atala. Jocain nak lix Josaba li ranab laj Ocozas quixcol laj Jos re nak inca tacamsi k. 3 Lix Josaba quixmuk laj Jos sa lix templo li Kacua ut aan qui-iloc re chiru cuakib chihab nak lix Atala cuan chok reina sa li tenamit. 4 Nak yo chic xcuuk chihab laj Joiada laj tij quixtakla xbokbaleb li nequetaklan sa xbeneb li soldado ut eb li capitn jo eb ajcui li soldado li nequecacalen. Nak quecuulac, quirocsiheb sa lix templo li Kacua. Nak cuanqueb aran quexcub ru caru texbanu ut quexbanu li juramento sa xcaba li Kacua. Tojonak laj Joiada quixcut chiruheb laj Jos li ralal li rey Ocozas. 5 Ut quixye reheb: Tecauresi oxib chutal chi soldados li tecanjelak sa li hilobal cutan. Jun chutal tequeheb sa li palacio chi cacalenc. 6 Li jun chutal chic tequeheb sa li oquebal re li templo Shur xcaba. Ut li rox chutal tequeheb sa li oquebal li cuan chak chirix li templo. 7 Ut li cuib chutal li inca nequecanjelac sa li hilobal cutan, eb aan tecacalenk sa lix templo li Dios chixcacalenquil li rey Jos. 8 Sutsuk eban li naajej li cuan cui li rey. Cuank sa le ruk le chi ch nak yokex chixcacalenquil. Texxic chirix yalak bar taxic. Li ani taraj numec sa eyank tacamsi k, chan. 9 Ut eb li nequetaklan sa xbeneb li soldado quexbanu jo quixye laj Joiada laj tij. Quexcam riquin chixjunileb li soldado li nequecacalen sa li hilobal cutan, jo eb ajcui li inca nequecacalen sa li hilobal cutan. 10 Laj tij quixkaxtesi reheb li nequetaklan sa xbeneb li soldado li lanza ut li chi ch li nequexcol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES11

660

cui re xcholeb. Li chi ch aan, aan li quecanjelac re li rey David ut xocxoqueb sa li templo. 11 Eb li soldado quextau xnaajeb sa li templo. Jun tzol quexque rib sa li nim ut jun tzol chic quexque rib sa li tze chi xjun sutam li artal. Chixjunjunkaleb cuan lix chi cheb sa rukeb ut yoqueb chixcacalenquil li rey. 12 Nak cuanqueb sa xnaajeb li soldado, laj Joiada quirisi chak laj Jos li ralal li rey Ocozas. Quixque li corona sa xjolom retalil nak xexxakab chok rey. Ut quixque sa ruk li hu li tzi banbil cui li chakrab. Quixque li aceite sa xjolom ut quexxakab chok xreyeb. Quexpokpoki li rukeb ut quexjap re chixyebal: Najt taxak chicuank li karey! chanqueb. 13 Lix Atala quirabi nak yoqueb chixjapbal reheb li yoqueb chi cacalenc jo eb ajcui li tenamit. Co sa junpat sa li templo ut qui-oc sa xyankeb li tenamit. 14 Quiril li rey xakxo chixcatk li rokechal li templo li cuan sa li oquebal jo caynakeb chixbanunquil li rey. Laj Jos sutsu xbaneb li nequetaklan sa xbeneb li soldado jo eb ajcui li nequexyabasi li trompeta. Eb li tenamit yoqueb chixjapbal reheb xban xsahil xcholeb ut yoqueb chixyabasinquil li trompeta. Lix Atala quixpej li rak ut quixjap re chixyebal: Xinexbalaki! chan. 15 Laj Joiada quixye reheb li nequetaklan sa xbeneb li soldado: Isihomak lix Atala sa lix nebal li templo ut camsihomak li ani nataken re, chan. Quixye chi jocan xban nak inca quiraj nak tacamsi k sa li templo. 16 Eb li soldado quexchap lix Atala ut querisi sa li be li nequenume cui li nequexic chirix cacuay re teoc sa li palacio. Ut aran quexcamsi. 17 Laj Joiada quixbanu li contrato riquin li Kacua ut riquin li rey, jo eb ajcui li tenamit. Jocan ajcui li rey quixbanu li contrato riquineb li tenamit ut quexye nak aanakeb chic lix tenamit li Dios. 18 Chirix aan eb li tenamit quecoeb sa lix templo li dios Baal ut quextan. Ut quexjuqui chixjunileb li artal ut quexjuc ajcui chixjunileb li yi banbil dios. Ut quexcamsi chiru li artal laj Matn laj tij li quicanjelac chiru laj Baal. Ut laj Joiada laj tij quixqueheb li soldado chixcacalenquil lix templo li Kacua Dios. 19 Laj Joiada rochbeneb li capitn ut eb li nequetaklan sa xbeneb li soldado, jo eb ajcui li nequecacalen, queel chak sa lix templo li Kacua ut quexcam li rey Jos sa li templo. Ut chixjunileb li tenamit yoqueb chixtakenquileb. Laj Jos qui-oc sa li palacio sa li oquebal li nacacalec cui li rochoch li rey. Quicojla sa lix cojaribal li quecojla cui eb li rey. 20 Chixjunileb li tenamit saheb sa xchol ut quecuan sa xyalal nak ac xcamsi c lix Atala nach riquin li rochoch li rey. 21 Cuukub chihab cuan re laj Jos nak qui-oc chok xreyeb laj Jud.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

12

661
1Nak

2 REYES12

yo xcuuk chihab roquic chok rey laj Jeh aran Israel, laj Jos qui-oc chok rey aran Jud. Cacal chihab quicuan sa xcuanquil Jerusaln. Lix na laj Jos, aan lix Sibia, Beerseba xtenamit. 2 Laj Jos quixbanu li us chiru li Kacua xban nak laj Joiada laj tij junelic yo chixquebal xnaleb. 3 Laj Jos us quixbanu, abanan inca quirisiheb li naajej li najt xteram li nequelokoni c cui li yi banbil dios. Eb li tenamit toj yoqueb chixcatbal lix mayej ut yoqueb chixcatbal lix incienso sa xbeneb li artal li cuanqueb aran. 4 Sa jun li cutan laj Jos quixye reheb laj tij: Texoc ut techutub ru chixjunil li tumin li naqueman sa lix templo li Kacua, jo ajcui li jo quial li tento textoj li junjunk jo ajcui li na-ala sa xcholeb xquebal. 5 Li junju nk chi aj tij taculuk re li tumin li naqueman. Ut li tumin aan tacanjelak re xyi banquil chi us li templo bar yi bac naraj. 6 Nak ac yo chic oxib xcacal chihab roquic laj Jos chok rey, toj maji ajcui quexyi b chi us li templo eb laj tij. 7 Jocan nak laj Jos quixbok laj Joiada, lix yucuaileb laj tij, ut quixbokeb ajcui li jun choleb chic aj tij. Quixpatz reheb: Caut nak toj maji nequeyi b li templo? Chalen anakcuan inca chic tecul li tumin li nequexque li tenamit. Tekaxtesi ban li tumin re nak tayi bak chi us li templo, chan. 8 Eb laj tij quexcul xchol nak inca chic texcul li tumin. Ut quexcul ajcui xcholeb nak macuaeb aan li tejolomi nk re li canjel re xyi banquil li templo. 9 Ut laj Joiada lix benil aj tij quixsic jun li cax. Quixhop sa xben lix tzapbal re. Ut quixque li cax chixcatk li artal sa li nim li nequeoc cui sa lix templo li Kacua. Ut eb laj tij li nequecacalen re li oquebal re li templo quexque chi sa li cax chixjunil li tumin li nequexque li tenamit. 10 Nak ac cuan nabal li tumin sa li cax li cuan sa li templo, naxic laj tzi b li nacanjelac chiru li rey rochben li xbenil aj tij. Nequerajla li tumin ut nequexxoc. 11 Nak ac xextzi ba retalil li tumin, nequexkaxtesi reheb li nequejolomin re li canjel sa lix templo li Kacua. Ut aan eb chic li nequetojoc reheb laj cablanel ut eb laj pech, 12 joqueb ajcui laj tzac ut eb li nequejoroc pec. Ut nequexque ajcui xtzak li che ut li pec li tacanjelak re xyi banquil li templo. 13 Abanan li tumin aan inca querocsi re xyi banquil li sec plata, chi moco li ucal, chi moco li trompeta. Inca quicanjelac re xyi banquil li chi ch li nacanjelac re xyi banquil li lmparas, chi moco quicanjelac re li caak chic re ru yi banbil riquin oro ut plata li tacanjelak sa lix templo li Kacua. 14 Quikaxtesi c ban reheb li nequejolomin re li canjel re nak chiru li tumin aan texyi b lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES12,13

662

13

templo li Kacua. 15 Inca tento nak nequexbir rix li tumin li jo quial nequexsach xban nak eb li cui nk aan quecanjelac sa xyalal ut ti queb xchol. 16 Ut li tumin li nequexque re xpatzbal xcuybal xmaqueb, aan inca nequexque sa li cax xban nak li tumin aan nacanjelac chiruheb laj tij. 17 Sa eb li cutan aan laj Hazael lix reyeb laj Siria co sa li tenamit Gat chi pletic ut quirechani li tenamit. Ut quixye ajcui nak taxic chi pletic aran Jerusaln. 18 Ut laj Jos lix reyeb laj Jud, quixchutub chixjunil li mayej li ac kaxtesinbil chi canjelac sa li templo xbaneb laj Josafat, laj Joram, ut laj Ocozas lix xetonil yucua, li quecuan chok xreyeb laj Jud junxil. Ut laj Jos quixcam li oro li culanbil sa li templo ut sa li palacio. Quixcam ajcui li quixxoc aan. Ut quixque chixjunil re laj Hazael. Jocan nak laj Hazael inca chic quipletic riquineb laj Jerusaln. 19 Chixjunil li quixbanu li rey Jos tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. 20 Eb li nequecanjelac chiru li rey Jos quexcub ru chanru nak texcamsi. Ut quexcamsi laj Jos sa li cab li cuan Milo nak yo chi xic Sila. 21 Laj Josacar, li ralal laj Simeat ut laj Jozabad, li ralal laj Somer, li quecanjelac chiru laj Jos, aaneb li quecamsin re. Nak quicam, laj Jos quimuke sa li naajej li quemuke cui lix xetonil xyucua sa lix tenamit laj David. Ut a chic laj Amasas li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 1 Yo chic oxib xcacal chihab roquic chok rey sa li tenamit Jud laj Jos li ralal laj Ocozas nak laj Joacaz li ralal laj Jeh qui-oc chok xreyeb laj Israel. Ut cuuklaju chihab quicuan chi taklanc sa xbeneb laj Israel aran Samaria. 2 Laj Joacaz quixbanu li inca us chiru li Kacua jo quixbanu laj Jeroboam, li ralal laj Nabat, li quicamoc xbeheb laj Israel chixbanunquil li inca us. Laj Joacaz inca quixcanab xbanunquil li mausilal. 3 Xban li mausilal li quexbanu, quichal xjoskil li Kacua Dios sa xbeneb laj Israel. Najt quixcanabeb rubel xcuanquil laj Hazael lix reyeb laj Siria jo ajcui laj Ben-adad li ralal. 4 Laj Joacaz quitijoc chiru li Kacua ut quixtzama xtenkanquileb. Ut li Kacua quixsume lix tij xban nak quiril nak yoqueb chi rahobtesi c laj Israel xban laj Hazael lix reyeb laj Siria. 5 Li Dios quixye nak tixque jun li cui nk re taisi nk reheb laj Israel rubel xcuanquileb laj Siria re nak naru tecuank cuichic sa lix naajeb sa xyalal chi maca tachichii nk reheb jo nak quecuan junxil. 6 Abanan eb laj Israel inca quexcanab xbanunquil li mac li quicame cui xbeheb xbaneb li ralal xcajol laj Jeroboam. Quexbanu ban li mausilal chiru li Kacua ut inca querisi lix jalam

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

663

2 REYES13

uch lix Asera aran Samaria. 7 Maca chic xsoldado laj Joacaz quecana. Mero ciento aj chic lix soldado li nequexic chirix cacuay, lajeb aj chic lix carruaje ut lajeb mil aj chic li soldado li nequexic chi rokeb. Ut eb li jun chol chic quesache ruheb xbaneb laj Asiria. Chanchan nak nayeki c li poks sa choch nak quesache ruheb. 8 Chixjunil li quixbanu laj Joacaz, jo ajcui li quixbanu riquin xcacuilal xchol tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 9 Laj Joacaz quicam ut coxtau lix xetonil yucua ut quimuke aran Samaria. Ut a chic laj Jos li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 10 Nak yo cuuklaju xcacal chihab roquic chok rey aran Jud laj Jos li ralal laj Ocozas, laj Jos li ralal laj Joacaz qui-oc chok xrey eb laj Israel. Cuaklaju chihab quicuan sa xcuanquil aran Samaria. 11 Laj Jos li ralal laj Joacaz quixbanu li mausilal chiru li Kacua. Inca quixcanab xbanunquil li mac li quixbanu li rey Jeroboam, li ralal laj Nabat, li quicamoc xbeheb laj Israel chi macobc chiru li Kacua. 12 Chixjunil li quixbanu li rey Jos ut chanru nak quixque xchol chi pletic riquin laj Amasas lix reyeb laj Jud, tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 13 Quicam laj Jos ut coxtau lix xetonil yucua ut quimuke Samaria li quemuke cui lix reyeb laj Israel. Ut a chic laj Jeroboam qui-oc chok rey chok rekaj. 14 Sa eb li cutan aan li profeta Eliseo nim xyajel ut camc re. Laj Jos lix reyeb laj Israel quicuulac riquin. Tayabak nak quixye re: At Eliseo, laat chanchanat lin yucua. Laat nacatcoloc reheb laj Israel, chan. 15 Laj Eliseo quixye re: Chap la tzimaj ut chap cuib oxib li jutzjuquil che re tacut, chan. Ut li rey quixchap lix tzimaj ut li jutzjuquil che. 16 Li profeta Eliseo quixye re li rey nak tixque li ruk sa xben li tzimaj. Ut li rey quixque li ruk sa xben li tzimaj. Ut laj Eliseo quixque li ruk sa xben li ruk li rey. 17 Laj Eliseo quixye re li rey: Te li ventana li cuan sa li este, chan. Nak quixte li ventana, laj Eliseo quixye re: Cutun riquin la tzimaj, chan. Ut li rey quicutuc riquin lix tzimaj. Ut li profeta quixye re: Li tzimaj ain, aan retalil nak li Kacua tacolok ere. Li tzimaj ain, aan retalil nak laex aj Israel texnumtak sa xbeneb laj Siria. Laex texpletik riquineb laj Siria sa li naajej Afec toj retal tesach ruheb, chan. 18 Ut laj Eliseo quixye re li rey nak tixtoch li choch riquin lix tzimaj. Ut li rey quixtoch li choch oxib sut. 19 Quichal xjoskil li profeta Eliseo sa xben li rey ut quixye re: Cui ta xatoch obak sut malaj ut cuakibak sut li choch, laat raj tatnumtak sa xbeneb laj Siria toj retal tasach ruheb chi junaj cua. Abanan anakcuan oxib sut ajcui tatnumtak sa xbeneb laj Siria, chan.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES13,14
20 Ut

664

14

li profeta Eliseo quicam ut quimuke. Sa eb li cutan aan rajlal chihab nequechal laj moabitas chi elkac sa lix naajeb laj Israel. 21 Sa jun li cutan eb laj Israel yoqueb chixmukbal jun li camenak. Queril nak yoqueb chak chi chalc laj Moab. Cuanqueb chak xchi ch sa rukeb. Eb laj Israel quexcut li camenak sa li muklebal li mukbil cui laj Eliseo. Nak li camenak quinak sa xben lix bakel li profeta Eliseo, li camenak quiyola cuichic ut quixakli. 22 Laj Hazael, lix reyeb laj Siria, quixrahobtesiheb laj Israel jo najtil quicuan laj Joacaz chok xreyeb laj Israel. 23 Abanan li Kacua Dios quiruxtanaheb ru laj Israel ut quiril xtokobaleb ru. Inca quixcanabeb chi sachec ruheb xban li contrato li quixbanu riquineb laj Abraham, laj Isaac ut laj Jacob. Inca quixtzektanaheb toj chalen anakcuan. 24 Quicam laj Hazael lix reyeb laj Siria. Ut a chic laj Benadad li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 25 Ut laj Jos li ralal laj Hazael, quixmak chiru laj Ben-adad chixjunil li tenamit li quixmak laj Ben-adad chiru laj Hazael lix yucua laj Jos. Oxib sut quinumta laj Jos sa xben laj Ben-adad. 1 Yo xcab chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Jos, li ralal laj Joacaz, nak qui-oc laj Amasas li ralal laj Jos chok xreyeb laj 2 O b xcacal chihab cuan re laj Amasas nak qui-oc chok rey. Beleb Jud. xcacal chihab quicuan sa xcuanquil sa li tenamit Jerusaln. Lix na xJoadn xcaba. Jerusaln xtenamit. 3 Laj Amasas quixbanu li us chiru li Kacua. Abanan inca quicuan sa xyalal chi tzakal jo li rey David lix xetonil yucua. Quixbanu ban jo quixbanu laj Jos lix yucua. 4 Inca quirisi li naajej li najt xteram li quelokoni c cui li yi banbil dios. Ut eb li tenamit toj yoqueb chixquebal lix catbil mayej ut yoqueb chixcatbal li incienso sa eb li naajej aan. 5 Nak ac xakxo sa xnaaj lix cuanquil li rey Amasas quixcamsiheb li quecamsin re lix yucua nak cuan chok rey. Aaneb li quecanjelac chiru. 6 Abanan inca quixcamsiheb li ralal xcajoleb. Quixbanu ban li quixye li Kacua jo tzi banbil sa li chakrab li quiquehe re laj Moiss nak li Kacua quixye: Eb li nabej yucuabej inca tecamsi k xban li mac li quexbanu li alal cajolbej, chi moco li alalbej cajolbej tecamsi k xban lix maqueb lix na xyucuaeb. Li junjunk tacamk xban li mac tixbanu. 7 Laj Amasas quixcamsiheb lajeb mil chi soldado aj Edom sa li ru taka cuan cui li atzam. Sa li plet aan quirechani li tenamit Sela ut Jocteel quixque chok xcaba toj chalen anakcuan. 8 Li rey Amasas quixtakla xyebal re laj Jos lix reyeb laj Israel nak tachalk chi pletic riquin. Laj Jos, aan li ralal laj Joacaz ut ri laj Jeh. 9 Abanan laj Jos lix reyeb laj Israel quixtakla xyebal re laj Amasas lix reyeb laj Jud

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

665

2 REYES14

chi jocain: Sa jun li cutan jun li ton quix cuan aran Lbano quixtakla xyebal re li che cedro li atin ain, Que la rabin chok rixakil li cualal, chan. Ut jun li josk aj xul quinume ut quixyeki sa rok li jun ton chi quix. 10 At rey Amasas, lain ninnau nak xatnumta sa xbeneb laj Edom. Jocan nak yocat chixnimobresinquil acuib. Maca nacuaj re nak tanimobresi acuib. Canakat sa la tenamit. Caru aj e nak tachic acuib sa chaajquilal laat ut tachiqueb laj Jud sa chaajquilal? chan li rey Jos. 11 Abanan li rey Amasas inca qui-abin chiru. Jocan nak laj Jos lix reyeb laj Israel co chi pletic riquineb laj Jud aran Bet-semes li cuan sa xcuent Jud. 12 Eb lix soldado laj Jos, lix reyeb laj Israel, quenumta sa xbeneb lix soldado laj Amasas, lix reyeb laj Jud. Ut eb li soldado aj Jud queelelic ut quecoeb sa rochocheb. 13 Laj Jos lix reyeb laj Israel quixchap laj Amasas lix reyeb laj Jud sa li tenamit Bet-semes. Laj Amasas, aan li ralal laj Jos ut ri laj Ocozas. Chirix aan laj Jos lix reyeb laj Israel co Jerusaln. Quexjuc jun ciento metro riquin cacal metro (180) li tzac li sutsu cui li tenamit Jerusaln. Naticla cuan cui li oquebal Efran ut nacuulac cuan cui li oquebal li cuan sa xuc. 14 Li rey Jos quixcam chixjunil li oro ut li plata jo eb ajcui chixjunil li sec li quixtau sa li templo. Quixcam ajcui chixjunil li terto xtzak li cuan sa rochoch li rey. Ut quixcameb chi prexil nabaleb li cristian nak quisuki cuichic Samaria. 15 Chixjunil li quixbanu li rey Jos, jo ajcui li pletic li quixbanu riquin laj Amasas lix reyeb laj Jud, tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 16 Laj Jos lix reyeb laj Israel quicam ut coxtau lix xetonil yucua. Quimuke aran Samaria bar quemuke cui lix reyeb laj Israel. Ut a chic laj Jeroboam li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 17 Ut laj Amasas, li ralal laj Jos, lix reyeb laj Jud, olaju chihab chic quicuan chi yoyo nak ac xcam laj Jos li ralal laj Joacaz. Laj Jos, aan lix reyeb laj Israel. 18 Chixjunil li quixbanu li rey Amasas tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. 19 Eb li tenamit quexcub ru chanru nak texcamsi laj Amasas aran Jerusaln. Laj Amasas quielelic chiruheb. Abanan quextake toj sa li tenamit Laquis ut aran quexcamsi. 20 Nak ac xexcamsi, quexcam Jerusaln chirix cacuay ut quimuke sa lix tenamit laj David, li quemuke cui lix xetonil xyucua. 21 Chirix chic aan, eb li tenamit quexxakab laj Azaras chok xreyeb laj Jud chok rekaj laj Amasas lix yucua. Cuaklaju chihab cuan re laj Azaras nak quixakabac chok rey. 22 Laj Azaras, aan li quixyi b cuichic li tenamit Elat ut quixkaxtesi reheb laj Jud chirix lix camic lix yucua.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES14,15

666

15

olaju chihab roquic chok rey laj Amasas li ralal laj Jos li quicuan chok xreyeb laj Jud nak laj Jeroboam qui-oc chok xreyeb laj Israel chok rekaj laj Jos lix yucua. Jun roxcal (41) chihab quicuan sa xcuanquil aran Samaria. 24 Laj Jeroboam quixbanu li inca us chiru li Kacua. Junelic quixbanu li mausilal jo quixbanu laj Jeroboam li ralal laj Nabat li quicamoc xbeheb laj Israel chi macobc. 25 Laj Jeroboam quixyi b cuichic lix nubal lix chocheb laj Israel jo nak quicuan junxil. Naticla sa li oquebal re Hamat sa li norte ut nacuulac toj sa li palau li cuan Arab. Quixbanu jo quixye li Kacua lix Dioseb laj Israel re li profeta Jons li ralal laj Amitai, li chalenak chak sa li naajej Gat-hefer. 26 Li Kacua quixque retal nak kaxal ra yoqueb chixculbal eb laj Israel ut ma jun reheb naru natenkan reheb xban nak chixjunileb yoqueb chi culuc raylal. 27 Li Kacua inca quixye nak tesachek ruheb laj Israel chi junaj cua. Jocan nak quixtakla laj Jeroboam li ralal laj Jos chixcolbaleb. 28 Chixjunil li quixbanu laj Jeroboam, ut li pletic li quixbanu xban xcacuilal xchol tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. Ut tzi banbil ajcui retalil chanru nak quirechani cuichic chok reheb laj Israel eb li tenamit Damasco ut Hamat li quecuan rubel xcuanquileb laj Jud. 29 Laj Jeroboam quicam ut coxtau lix xetonil yucua. Quimuke sa li naajej li quemuke cui lix reyeb laj Israel. Ut a chic laj Zacaras li ralal qui-oc chok xreyeb laj Israel chok rekaj. 1 Yo cuukub xcacal (27) chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Jeroboam nak qui-oc laj Azaras, li ralal laj Amasas chok xreyeb laj Jud. 2 Cuuklaju chihab cuan re nak qui-oc chok rey. Cablaju roxcal (52) chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Lix na, aan xJecolas xcaba Jerusaln xtenamit. 3 Laj Azaras quixbanu li us chiru li Kacua jo quixbanu laj Amasas lix yucua. 4 Abanan inca quixjuqueb li naajej najt xteram li quelokoni c cui li jalanil dios. Ut eb li tenamit toj yoqueb chixquebal lix catbil mayej ut yoqueb chixcatbal lix incienso sa eb li artal aan. 5 Li Kacua Dios quixque jun li yajel saklep chirix li rey Azaras. Jocan nak quicuan xjunes sa rochoch toj chalen nak quicam. Ut laj Jotam li ralal quicuan sa li palacio ut quitaklan sa xbeneb li tenamit. 6 Chixjunil li quixbanu li

23 Yo

Laj Jeroboam II qui-oc chok xreyeb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

667

2 REYES15

rey Azaras tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. 7 Li rey Azaras quicam ut coxtau lix xetonil yucua. Quimuke sa lix tenamit laj David. Ut a chic laj Jotam qui-oc chok xreyeb laj Jud chok rekaj. 8 Yo cuakxaklaju xcacal (38) chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Azaras nak laj Zacaras li ralal laj Jeroboam qui-oc chok xreyeb laj Israel. Cuakib po quicuan chok rey aran Samaria. 9 Laj Zacaras quixbanu li inca us chiru li Kacua jo quexbanu lix xetonil yucua. Inca quixcanab xbanunquil li mausilal li quixbanu laj Jeroboam li ralal laj Nabat li quicamoc xbeheb laj Israel chi macobc. 10 Laj Salum li ralal laj Jabes quixcub ru chanru nak tixcamsi li rey Zacaras. Quipletic riquin aran Ibleam ut quixcamsi chiruheb li tenamit ut qui-oc chok rey chok rekaj. 11 Chixjunil li quixbanu li rey Zacaras tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 12 Jocain nak quitzakloc ru li quixye li Kacua re laj Jeh nak quixye: Jun reheb la cualal acajol teoc chok xreyeb laj Israel toj sa li xca tasalil. Ut jocan quiculman. 13 Yo belelaju xcacal (39) chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Uzas nak laj Salum li ralal laj Jabes qui-oc chok xreyeb laj Israel. Jun po quicuan chok rey aran Samaria. 14 Laj Manahem li ralal laj Gadi qui-el Tirsa ut co Samaria chixcamsinquil laj Salum li ralal laj Jabes. Quixcamsi ut qui-oc chok xreyeb laj Israel chok rekaj. 15 Chixjunil li quixbanu li rey Salum, ut chanru nak quixcub ru xcamsinquil laj Zacaras, tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 16 Nak laj Manahem qui-el Tirsa, quixsach ru li tenamit Tifsa. Quixcamsiheb li cuanqueb aran. Ut quixset xsaeb li yaj aj ixk. Quixbanu chi jocan xban nak inca queraj xculbal chok rey. 17 Yo belelaju xcacal (39) chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Azaras, nak laj Manahem li ralal laj Gadi qui-oc chok xreyeb laj Israel. Lajeb chihab quicuan chok rey aran Samaria. 18 Laj Manahem quixbanu li inca us chiru li Kacua. Inca quixcanab xbanunquil li mausilal li quixbanu laj Jeroboam li ralal laj Nabat, li quicamoc xbeheb laj Israel chi macobc. 19 Quicuulac laj Pul lix reyeb laj Asiria chi pletic riquineb laj Israel. Li rey Manahem quixque re cuakib ciento quintal riquin oxcal quintal (660) li plata re nak tixtenka ut tixxakab sa xnaaj lix cuanquil. 20 Li rey Manahem quixpuersiheb laj Israel li cuanqueb xtumin chixquebal numenak jun libra li plata re laj Pul lix reyeb laj Asiria. Jocan nak laj Pul co cuichic sa xtenamit ut inca quicana Israel. 21 Chixjunil li quixbanu laj Manahem tzi banbil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES15

668

retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 22 Laj Manahem quicam ut quimuke bar quemuke cui lix xetonil xyucua. A chic laj Pekaa li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 23 Yo lajeb roxcal (50) chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Azaras nak laj Pekaa li ralal laj Manahem qui-oc chok xreyeb laj Israel. Cuib chihab quicuan chok rey aran Samaria. 24 Li rey Pekaa quixbanu li inca us chiru li Kacua. Quixbanu li mausilal li quixbanu laj Jeroboam li ralal laj Nabat li quicamoc xbeheb laj Israel chi macobc. 25 Laj Peka li ralal laj Remalas, aan jun reheb li nataklan sa xbeneb lix soldado laj Pekaa. Laj Peka quixcub ru rochbeneb laj Argob ut laj Arie chanru nak texcamsi li rey Pekaa. Cuanqueb ajcui rochbeneb lajeb roxcal (50) li cui nk aj Galaad. Quexcamsi li rey sa li palacio aran Samaria ut a chic laj Peka qui-oc chok xreyeb laj Israel chok rekaj. 26 Chixjunil li quixbanu laj Pekaa nak cuan sa xcuanquil tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 27 Yo cablaju roxcal (52) chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Azaras nak laj Peka li ralal laj Remalas qui-oc chok xreyeb laj Israel. Junmay chihab quicuan chok rey aran Samaria. 28 Quixbanu li inca us chiru li Kacua. Quixbanu li mausilal li quixbanu laj Jeroboam li ralal laj Nabat li quicamoc xbeheb laj Israel chi macobc. 29 Sa eb li cutan nak laj Peka cuan chok rey aran Israel, laj Tiglat-pileser lix reyeb laj Asiria quichal chi pletic riquineb laj Israel. Quinumta sa xbeneb li tenamit Ijn, Abel-bet-maaca, Janoa, Cedes, Hazor, Galaad, Galilea ut chixjunil lix naajeb li ralal xcajol laj Neftal. Quixchapeb li cristian ut quixcameb chi prexil aran Asiria. 30 Nak yo junmay chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Jotam li ralal laj Uzas, laj Oseas li ralal laj Ela quixcub ru chanru nak tixcamsi laj Peka li ralal laj Remalas. Nak quixcamsi qui-oc chok xreyeb laj Israel chok rekaj. 31 Chixjunil li quixbanu laj Peka nak cuan sa xcuanquil tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 32 Yo xcab chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Peka li ralal laj Remalas nak laj Jotam li ralal laj Uzas qui-oc chok xreyeb laj Jud. 33 O b xcacal (25) chihab cuan re nak qui-oc chok rey. Cuaklaju chihab quicuan chok rey aran Jerusaln. Lix na, aan lix Jerusa lix rabin laj Sadoc. 34 Li rey Jotam quixbanu li us chiru li Kacua, jo quixbanu laj Uzas lix yucua. 35 Abanan li rey Jotam inca quixjuqueb li naajej li najt xteram. Ut eb li cristian toj yoqueb chixquebal li catbil mayej ut yoqueb ajcui chixcatbal lix incienso re xlokoninquil li jalanil dios. Li rey Jotam quixyi b cuichic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

669

2 REYES15,16

16

li nimla oquebal sa li rochoch li Kacua Dios. 36 Chixjunil li quixbanu li rey Jotam tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. 37 Nak toj cuan sa xcuanquil li rey Jotam, li Kacua Dios quixqueheb chi pletic riquineb laj Jud laj Rezn lix reyeb laj Siria ut laj Peka li ralal laj Remalas. 38 Li rey Jotam quicam ut coxtau lix xetonil yucua. Quimuke sa lix tenamit laj David. Ut a chic laj Acaz li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 1 Yo cuuklaju chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Peka li ralal laj Remalas nak laj Acaz li ralal laj Jotam qui-oc chok xreyeb laj Jud. 2 Junmay chihab cuan re laj Acaz nak qui-oc chok rey. Cuaklaju chihab quicuan chok rey aran Jerusaln. Laj Acaz inca quixbanu li us chiru li Kacua lix Dios jo quixbanu laj David lix xetonil yucua. 3 Quixbanu ban li inca us jo quexbanu lix reyeb laj Israel toj retal quixque chok catbil mayej li ralal re xlokoninquil li yi banbil dios. Quixbanu li mausilal jo quexbanu li tenamit li queisi c xban li Kacua sa li naajej li queoc cui eb laj Israel. 4 Quixque lix catbil mayej ut quixcat li incienso sa eb li naajej li najt xteram ut sa eb li tzul ut rubel eb li che li ni nk xmuheb. 5 Laj Rezn lix reyeb laj Siria ut laj Peka lix reyeb laj Israel quecoeb Jerusaln chi pletic riquin li rey Acaz. Abanan inca queru chi numtac sa xben. Laj Peka, aan li ralal laj Remalas. 6 Sa eb li cutan aan laj Rezn lix reyeb laj Siria quirechani li tenamit Elat ut quicana cuichic sa xcuent Edom. Quirisiheb sa li naajej aan chixjunileb laj Jud. Ut eb laj Edom quecoeb chi cuanc Elat. Toj chalen anakcuan cuanqueb aran. 7 Laj Acaz lix reyeb laj Jud quixtaklaheb lix takl riquin laj Tiglat-pileser lix reyeb laj Asiria. Quixye re: Lain aj canjel chacuu. Chanchanin acualal. Banu usilal, chalkat chintenkanquil chixcolbal cuib sa rukeb lix reyeb laj Siria ut lix reyeb laj Israel xban nak eb aan teraj numtac sa inben, chan. 8 Ut li rey Acaz quixchap li oro ut li plata li cuan sa li templo, jo ajcui li terto xtzak li cuan sa rochoch li rey ut quixsi re lix reyeb laj Asiria. 9 Lix reyeb laj Asiria quixbanu li caru quiraj li rey Acaz. Quipletic riquineb laj Siria ut quirechani li tenamit Damasco. Quixcamsi li rey Rezn ut quixchapeb li cuanqueb Damasco ut quixcameb chi prexil toj sa li tenamit Kir. 10 Tojonak li rey Acaz co Damasco chixtaubal li rey Tiglat-pileser lix reyeb laj Asiria. Nak quicuulac Damasco quiril li artal cuan aran. Quixtakla retalil lix yi banquil riquin laj Uras laj tij re nak tixyi b jun li artal juntaket riquin aan. 11 Jocan nak laj Uras laj tij quixyi b

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES16,17

670

17

jun li artal juntaket riquin li cuan Damasco jo li retalil li quitaklac xban li rey Acaz. Nak quisuki chak li rey Acaz, ac xyalo li artal. 12 Nak quicuulac sa lix tenamit, li rey Acaz quiril li artal, quinachoc riquin ut quixcat lix mayej sa xben. 13 Quixmayeja lix catbil mayej, jo ajcui lix mayej re li ru li trigo ut li uvas. Ut quixrach lix quiquel li xul li quixmayeja chiru li artal re xcambaleb rib sa usilal. 14 Quirisi sa xnaaj li artal li yi banbil riquin bronce li cuan chiru lix templo li Kacua ut quixque chixcatk li artal li toj quixyi b laj Uras sa li norte. Li artal bronce quicana sa xyi li ac artal ut lix templo li Kacua. 15 Li rey Acaz quixtakla xyebal re laj Uras laj tij: Chiru li ekela tacat li mayej sa xben li nimla artal ain, jo ajcui li mayej re ecuu. Tacat lin mayej lain jo eb ajcui lix mayejeb li cristian ut teque ajcui le mayej vino. Tarach sa xben li artal ain chixjunil lix quiquel li xul li temayejak. Abanan li artal yi banbil riquin bronce, tacanjelak chicuu lain re tinpatz caru us tinbanu, chan. 16 Ut laj Uras laj tij quixbanu chixjunil li quitaklac cui xban li rey Acaz. 17 Li rey Acaz quixjuqueb li carret yi banbil riquin bronce li quecanjelac sa li templo ut quirisiheb li pila li cuanqueb sa xbeneb li carret. Quirisi ajcui li nimal pila bronce li cuan sa xbeneb li cablaju chi cuacax yi banbil riquin bronce. Quixque li nimla pila sa xben jun li cimiento yi banbil riquin pec. 18 Ut quirisi ajcui lix naaj lix cojaribal li rey ut quixtzap li oquebal re li templo li qui-oc cui li rey. Quixbanu chi jocan re nak tasahok sa xchol lix reyeb laj Asiria. 19 Chixjunil li quixbanu li rey Acaz tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. 20 Li rey Acaz quicam ut coxtau lix xetonil yucua. Quimuke sa lix tenamit laj David sa li naajej li quemuke cui eb li rey. Ut a chic laj Ezequas li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 1 Yo cablaju chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Acaz nak laj Oseas li ralal laj Ela qui-oc chok xreyeb laj Israel. Beleb chihab quicuan chok rey aran Samaria. 2 Laj Oseas quixbanu li inca us chiru li Kacua. Abanan inca quinumta lix mausilal jo xmausilaleb lix reyeb laj Israel li quecuan xben cua. 3 Laj Salmanasar lix reyeb laj Asiria quipletic riquin laj Oseas ut quirechani li plet. Jocan nak laj Oseas quicanjelac chiru ut quixtoj rix lix naajeb. 4 Sa jun li cutan laj Salmanasar lix reyeb laj Asiria quixque retal nak laj Oseas yo chixbalakinquil xban nak naxtaklaheb lix takl riquin laj So lix reyeb laj Egipto ut inca chic naxtakla lix toj rajlal chihab jo naxbanu. Jocan nak lix reyeb laj Asiria

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

671

2 REYES17

quixtakla xchapbal laj Oseas ut quixque sa tzalam. 5 Chirix aan lix reyeb laj Asiria qui-oc chi pletic riquineb laj Israel. Oxib chihab quipletic riquineb li cuanqueb Samaria. 6 Yo chic xbele chihab roquic laj Oseas chok xreyeb laj Israel nak lix reyeb laj Asiria quirechani li tenamit Samaria ut quixcameb chi prexil laj Israel aran Asiria. Cuan li quixcanabeb sa li naajej Halah. Cuan li quixcanabeb sa li naajej Habor li cuan nach riquin li nima Gozn. Ut cuan ajcui li quixcanabeb sa eb li tenamit li cuanqueb sa xcuent li tenamit Medo. 7 Quexcul chi jocan eb laj Israel xban nak quemacob chiru li Kacua Dios li qui-isin chak reheb rubel xcuanquil laj Faran aran Egipto. Ut quexlokoniheb li jalanil dios. 8 Eb laj Israel quexbanu li inca us jo quexbanu li jalaneb xtenamit li queisi c xban li Dios sa li naajej li queoc cui. Ut quexbanu ajcui li inca us li quecame cui xbeheb xbaneb li rey li quecuan aran Israel. 9 Eb laj Israel quexbanu chi mukmu li inca quicuulac chiru li Kacua lix Dioseb. Quexyi b li naajej re xlokoninquileb li yi banbil Dios sa chixjunileb li tenamit. Ut quexyi b ajcui sa eb li coc cab najt xteram li nequecuan cui li nequeiloc re li tenamit, jo eb ajcui li tenamit li cauresinbileb re xcolbaleb rib. 10 Ut quexyi b lix jalam uch lix Asera lix dioseb ut quexque sa eb li tzul ut quexque ajcui rubeleb li che li ni nk xmuheb. Ut quexxakab ajcui li okech yi banbil riquin pec re xlokoninquil lix dioseb. 11 Ut quexcat li pom sa eb li naajej li najt xteram li quexyi b re xlokoninquil li yi banbil dios jo quexbanu li tenamit li queisi c sa li naajej aan xban li Kacua Dios. Riquin li mausilal quexbanu, quexchik xjoskil li Dios. 12 Eb aan quexlokoni li jalanil dios usta li Kacua Dios quixye nak inca texlokoni. 13 Li Kacua quixtaklaheb lix profeta ut eb lix takl riquineb laj Israel ut riquineb laj Jud. Quexye chi jocain: Canabomak xbanunquil li mausilal. Chebanuhak ban li caru naxye li chakrab li quixque li Dios reheb le xetonil yucua. Chebanuhak chixjunil li caru xextaklac cui, chanqueb li profetas laj canjel chiru li Kacua. 14 Abanan eb aan inca queabin. Quexcacuubresi ban lix choleb jo quexbanu lix xetonil xyucuaeb. Inca quexcojob xchol riquin li Dios. 15 Quextzektana ban li chakrab li quixque li Dios ut quextzektana ajcui li contrato li quixbanu li Dios riquineb lix xetonil xyucuaeb. Quexket li ratin li Dios ut quexlokoniheb li yi banbil dios li maca na-oc cui. Jocan nak eb aan quecana chi maca nequeoc cui xban nak quexbanu jo nequexbanu li jalan tenamit li cuanqueb chi nach riquineb, usta li Dios quixye nak inca texbanu. 16 Quextzektana chixjunil li chakrab li quiquehe reheb xban li Kacua lix Dioseb. Ut quexyi b riquin li chi ch

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES17

672

cuib xjalam uch li cuacax ut quexlokoni. Quexyi b lix jalam uch lix Asera lix dioseb. Ut quexlokoni ajcui laj Baal ut eb li chahim, li sake ut li po. 17 Quexcat li ralal xcajoleb chok xmayejeb chiru li yi banbil dios. Quecoeb chi patzoc riquineb laj ke ut riquineb laj tul. Ut junes li mausilal quexque xchol chixbanunquil. Jocan nak quexchik xjoskil li Dios. 18 Cajo nak quichal xjoskil li Dios sa xbeneb laj Israel xban li mausilal quexbanu. Jocan nak quirisiheb sa lix naajeb. Caaj chic eb li ralal xcajol laj Jud quecana sa li naajej aan. 19 Abanan chi moco eb li ralal xcajol laj Jud quexbanu li caru naxye sa li chakrab li quiquehe reheb xban li Kacua lix Dioseb. Quexque ban xcuanquil li chakrab li quiquehe xbaneb li ralal xcajol laj Israel. 20 Jocan nak li Kacua quixtzektanaheb chixjunileb laj Israel. Quixtakla li raylal sa xbeneb ut quixcanabeb sa rukeb li xic nequeiloc reheb toj retal nak queisi c sa lix naajeb. 21 Nak li Kacua quirisiheb li ralal xcajol laj Israel sa xyankeb li ralal xcajol laj David, eb laj Israel quexxakab laj Jeroboam li ralal laj Nabat chok xreyeb. Ut laj Jeroboam, aan li quiquehoc reheb laj Israel chixtzektananquil li Kacua ut kaxal nimla mac quexbanu. 22 Eb li ralal xcajol laj Israel quexbanu li mausilal li quixbanu li rey Jeroboam ut inca quexcanab macobc chiru li Dios, 23 toj retal nak li Dios quixcanabeb re nak techapek xbaneb jalan tenamit jo quiyehe reheb xbaneb lix profeta li Dios. Jocan nak quechape ut quecame Asiria. Ut aran cuanqueb toj chalen anakcuan. 24 Lix reyeb laj Asiria quixcameb laj Babilonia aran Israel. Quixcameb laj Cuta, eb laj Ava ut eb laj Hamat, jo eb ajcui laj Sefarvaim. Quixqueheb chi cuanc sa eb li tenamit li cuanqueb sa xcuent Samaria sa lix naajeb laj Israel. 25 Nak quextiquib cuanc aran eb li cristian inca quexlokoni li Kacua. Jocan nak li Kacua quixtaklaheb li cakcoj chixcamsinquileb. 26 Quiyehe re lix reyeb laj Asiria: Eb li cristian li xataklaheb chi cuanc Samaria inca nequexnau xlokoninquil li Dios li quexlokoniheb laj Israel li quecuan Samaria. Xban nak inca yoqueb chixbanunquil li naraj li Kacua lix Dioseb, jocan nak quixtaklaheb li cakcoj chixcamsinquileb. 27 Ut lix reyeb laj Asiria quixye: Sicomak chak junak aj tij li xecam chak Samaria. Li jun aan taxic cuichic Samaria. Tacuank aran ut tixcut chiruheb chanru xlokoninquil li Kacua lix Dioseb laj Israel, chan. 28 Jocan nak quextakla jun reheb laj tij li qui-isi c Samaria chi cuanc Bet-el re tixcut chiruheb li tenamit chanru nak texlokoni li Kacua. 29 Abanan li junjunk chi tenamit quexyi b lix dioseb ut quexque sa eb li cab li quexyi b laj Israel sa eb li naajej li najt xteram aran Samaria. 30 Eb li quechal Babilonia quexyi b

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

673

2 REYES17,18

18

xjalam uch laj Sucot-benot. Eb li quechal Cuta quexyi b xjalam uch laj Nergal. Ut eb li quechal Hamat quexyi b xjalam uch laj Asima. 31 Eb laj aveo quexyi b xjalam uch laj Nibhaz ut laj Tartac. Ut eb li quechal Sefarvaim quexcat li ralal xcajoleb chok xmayejeb re xlokoninquil laj Adramelec ut laj Anamelec li cuib chi xdioseb laj Sefarvaim. 32 Quexlokoni li Kacua, abanan moco anchaleb ta xchol. Quexxakab yalak ani chi canjelac chok aj tij sa eb li naajej li najt xteram li quexlokoni cui lix dioseb. 33 Yoqueb chixquebal xlokal li Kacua, abanan yoqueb ajcui chixquebal xlokal lix dioseb jo caynakeb chixbanunquil sa eb li tenamit li quechal cui chak. 34 Toj chalen anakcuan nequexbanu jo quexbanu chak najter. Inca nequexlokoni li Kacua chi moco nequexbanu li chakrab ut li xtaklanquil, chi moco nequexbanu li caru quixye li Kacua reheb li ralal xcajol laj Jacob, li quixque aj Israel chok xcaba. 35 Nak li Kacua quixbanu li contrato riquineb laj Israel quixchakrabiheb ut quixye reheb: Melokoni li jalanil dios, chi moco tecuikib erib chiruheb. Inca texcanjelak chiruheb chi moco texmayejak chiruheb. 36 Lain li Kacua. Lain quin-isin chak ere sa li naajej Egipto riquin xnimal incuanquil ut riquin sachba cholej. Caaj cui lain texucua cuu. Tinelokoni ut texmayejak chicuu. 37 Junelic tebanu li caru xinye ere. Tebanu li chakrab xinque ere. Tebanu chixjunil li nacuaj jo tzi banbil retalil. Ut melokoni li jalanil dios. 38 Misach sa echol li contrato li xinbanu eriquin. Ut melokoni li jalanil dios. 39 Chexucua ban cuu lain li Kacua, le Dios. Lain li Kacua tincolok ere sa rukeb li xic nequeiloc ere, chan li Dios. 40 Abanan eb li tenamit aan inca quexbanu jo quixye li Kacua. Toj yoqueb ajcui chixbanunquil lix najter nalebeb. 41 Yoqueb chixlokoninquil li Kacua, abanan moco anchaleb ta xchol xban nak toj yoqueb chixlokoninquileb li yi banbil dios. Ut toj chalen anakcuan eb li ralal xcajol nequexbanu jo quexbanu lix xetonil xyucuaeb. 1 Yo rox chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Oseas li ralal laj Ela nak laj Ezequas li ralal laj Acaz qui-oc chok xreyeb laj Jud. 2 O b xcacal (25) chihab cuan re laj Ezequas nak qui-oc sa xcuanquil. Beleb xcacal (29) chihab quicuan chok rey aran Jerusaln. Lix na, aan lix Abi, lix rabin laj Zacaras. 3 Laj Ezequas quixbanu li us chiru li Dios jo quixbanu laj David lix xetonil yucua. 4 Laj Ezequas quixjuqui li naajej najt xteram li nequexlokoni cui li yi banbil dios. Quixjori li ni nki jalam uch Asera xcaba. Ut quixpuqui li yi banbil dios. Ut quixjori ajcui li canti yi banbil riquin bronce li quixyi b laj Moiss xban nak eb laj Israel yoqueb chixcatbal lix incienso chiru. Nehustn quiquehe

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES18

674

chok xcaba li canti aan. 5 Laj Ezequas quixcojob xchol riquin li Kacua Dios li nequexlokoni eb laj Israel. Sa xyankeb chixjunileb li rey li quecuan Jud ma jun ti c xchol jo laj Ezequas, chi moco li quecuan xben cua chi moco li quecuan mokon. 6 Chi anchal xchol quixpab li Dios ut ma jun sut quixket li ratin. Quixbanu ban chixjunil li quixye sa li chakrab li quiquehe re laj Moiss xban li Kacua. 7 Li Kacua cuan riquin ut quirosobtesi. Ut us qui-el chixjunil li quixbanu. Laj Ezequas inca quixque rib rubel xcuanquil lix reyeb laj Asiria chi moco quixbanu li caru quixye. 8 Ut quinumta sa xbeneb laj filisteo ut quirechani chixjunil lix naajeb. Quirechani li naajej li naticla cuan cui li tenamit Gaza ut nacuulac toj sa lix nubal li naajej Jud li cuanqueb cui li cab li quexyi b re xcolbaleb rib jo ajcui li cab najt xteram li quexcacale cui lix tenamiteb. 9 Ac yo chic xcuuk chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Oseas li ralal laj Ela nak quicuulac chi pletic riquineb laj Salmanasar lix reyeb laj Asiria. Quexsut li tenamit Samaria ut queoc chi pletic riquineb. Ain quiculman nak yo xca chihab roquic chok rey laj Ezequas aran Jud. 10 Oxib chihab quixpleti rix li tenamit Samaria toj retal quirechani. Yo chic xbele chihab roquic laj Oseas chok xreyeb laj Israel nak laj Salmanasar quirechani li tenamit Samaria. Ain quiculman nak ac yo chic xcuak chihab roquic laj Ezequas chok rey aran Jud. 11 Ut eb laj Israel quechape ut quecame Asiria. Cuan li quixcanabeb sa li naajej Halah ut cuan ajcui li quixcanabeb sa li naajej Habor li cuan nach riquin li nima Gozn. Ut cuan ajcui li quixcanabeb sa eb li tenamit li cuanqueb Medo. 12 Jocain quexcul laj Israel li cuanqueb Samaria xban nak inca quexbanu li quixye li Kacua Dios. Quexket ban li contrato. Inca quexpab li caru quixye laj Moiss laj canjel chiru li Dios, chi moco quexbanu li caru quixye. 13 Yo calaju chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Ezequas nak laj Senaquerib lix reyeb laj Asiria qui-oc chi pletic riquineb laj Jud sa eb li tenamit li cuanqueb cui li cab li nequexcol cui ribeb. Laj Senaquerib quirechaniheb li tenamit aan sa li plet. 14 Jocan nak laj Ezequas lix reyeb laj Jud quixtakla xyebal re lix reyeb laj Asiria li cuan sa li tenamit Laquis: Inca us xinbanu lain. Chex-elk sa li katenamit ut lain tintoj acue jo nimal tapatz, chan. Ut lix reyeb laj Asiria quixye re laj Ezequas nak tixtakla cuib ciento quintal li plata ut jun may quintal li oro. 15 Ut li rey Ezequas quixtakla chixjunil li plata li cuan sa lix templo li Kacua ut quixtakla ajcui li cuan sa li rochoch li rey. 16 Ut quirisi ajcui li oro li quixletz chiruheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

675

2 REYES18

lix puertil lix templo li Kacua jo ajcui li oro li quixletz chiru lix marquileb li puertas. Ut li oro aan quixtakla re lix reyeb laj Asiria. 17 Lix reyeb laj Asiria quixtaklaheb oxibeb li cui nk ni nkeb xcuanquil aran Jerusaln chi pletic riquin laj Ezequas. Aaneb ain: laj Tartn, laj Rabsaris ut laj Rabsaces. Ut quixtaklaheb ajcui jun chutal li soldado chirixeb. Nak quecuulac Jerusaln, quecana sa li be li nequecanjelac cui eb laj puchunel. Li naajej aan cuan chire li rok ha li nanume cui li ha li nachal sa li pila li cuan toj takec. 18 Eb li oxib chi cui nk li ni nkeb xcuanquil quextakla xbokbal li rey Ezequas. Oxib li cui nk li nequetenkan re laj Ezequas quecoeb chi atinac riquineb. Aaneb ain li oxib chi cui nk: laj Eliaquim, li ralal laj Hilcas, li na-iloc re li palacio; laj Sebna laj tzi b; ut laj Joa, li ralal laj Asaf, li najolomin re li nequexococ re li hu. 19 Laj Rabsaces quixye reheb: Jocain taye re li rey Ezequas: Aan ain li naxtakla xyebal acue lix reyeb laj Asiria li nim xcuanquil: Ani aj iquin cojco achol? 20 Mare nacacoxla nak riquin atinac naru tacol acuib chicuu. Ma aan taquehok xcacuil achol nak nacacoxla? Ani aj iquin cau achol nak inca nacatxucuac chicuu? 21 Lao nakanau nak laat cojco achol sa xbeneb laj Egipto. Eb laj Egipto moco cauheb ta rib. Chanchaneb li caxlan ajl. Cui tachap chok re axuk, tixhop la cuuk. Li ani tixcojob xchol sa xben laj Faran, lix reyeb laj Egipto, ra tixcul. 22 Mare laex teye cue nak cojco echol riquin li Kacua le Dios. Ma inca ta bi isinbil sa eyank chixjunileb li artal xban li rey Ezequas? Ma macua ta bi aan quiyehoc reheb laj Jud ut laj Jerusaln nak chiru jun ajcui li artal telokoni nk aran Jerusaln? 23 Jocan nak lain nintzama cheru nak takacub ru junak li naleb. Lain tinque ere cuib mil li cacuay ut laex teril ma tetau li ani tetaklaheb chirixeb. 24 Laat inca tacuy pletic riquin jun reheb lin soldado usta aan inca cau rib. Ma nequecoxla nak laj Faran tixque ecarruaje ut tixqueheb li soldado li texic chirix cacuay? 25 Ma macua ta bi li Kacua xtaklan chak cue sa li naajej ain chi pletic? Ma xinchal ta bi chixsachbal ru yal injunes? chan. 26 Tojonak laj Eliaquim li ralal laj Hilcas ut laj Sebna ut laj Joa quexye re laj Rabsaces: Nakatzama chacuu nak toacuatina sa li atinobal arameo xban nak lao nakatau ru li atin aan. Moacuatina sa li ratinobaleb laj Jud xban nak chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa xben li tzac yoqueb chirabinquil li yocat chixyebal, chan. 27 Abanan laj Rabsaces quixye reheb: Lain inca xintaklac chak chi atinac caaj cui riquin le rey, chi moco caaj cui eriquin laex. Xintaklac ban chi atinac riquineb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES18,19

676

19

cuanqueb sa xben li tzac. Tacuulak xkehil nak eb aan jo ajcui laex telou ecot ut teruc le chu, chan. 28 Ut chirix aan, quixakli ut quixjap re chixyebal sa li ratinobaleb laj Jud: Abiomak chejunilex li caru naxye ere lix reyeb laj Asiria, li nim xcuanquil. 29 Jocain xtakla chak xyebal ere li rey li nim xcuanquil: Meque erib chixbalaki laj Ezequas. Aan inca taruk texcol sa cuuk lain. 30 Mare laj Ezequas tixye ere, Cojobomak echol riquin li Kacua. Relic chi yal li Kacua tacolok ke. Aan inca toxkaxtesi sa ruk lix reyeb laj Asiria chaak ere. Mepab li caru tixye ere nak texkunbesi. 31 Mepab li ratin laj Ezequas. Aan ain li naxye ere lix reyeb laj Asiria, Camomak erib sa usilal cuiquin. Cui tecam erib sa usilal cuiquin, chi junkal tetzaca li ru le uvas ut tetzaca li ru le higo ut naru ajcui teruc li ha li na-el sa le jul ha, 32 toj retal nak texincam chi cuanc sa junak chic naajej kaxal chabil jo le naaj. Aran na-el nabal li uvas ut na-el nabal li trigo. Cuank evino ut cuank ecaxlan cua. Cuank nabal li olivos ut li aceite jo ajcui li xyaal cab. Cui tebanu li caru ninye lain, sa chic texcuank ut inca texcamk. Mepab li caru naxye laj Ezequas xban nak yo chebalakinquil nak naxye ere nak li Kacua tacolok ere. 33 Ma cuan ta bi junak dios quixcol ta lix tenamit sa ruk lix reyeb laj Asiria? 34 Bar cuan lix dioseb li tenamit Hamat ut Arfad? Bar cuan lix dioseb li tenamit Sefarvaim ut Hena ut Iva? Ma quexcol ta bi li tenamit Samaria sa cuuk lain? 35 Ma cuan ta bi junak dios sa li naajej ain li quixcuy xcolbal lix tenamit sa cuuk lain? Chanru nak li Kacua Dios tixcol li tenamit Jerusaln sa cuuk? chan li rey. 36 Eb laj Jud ma jun atin quexye xban nak li rey quixye reheb nak inca tesumenk. 37 Ut laj Eliaquim, li ralal laj Hilcas, li na-iloc re li palacio ut laj Sebna laj tzi b jo ajcui laj Joa li ralal laj Asaf, li najolomin reheb li nequexococ re li hu, quexpej li rakeb ut quecoeb riquin laj Ezequas ut quexye re chixjunil li quixye laj Rabsaces. 1 Nak quirabi li caru quexye, li rey Ezequas quixpej li rak ut quixque li kes ru ticr chirix retalil lix rahil xchol ut co sa lix templo li Kacua. 2 Ut quixtaklaheb laj Eliaquim li na-iloc re li palacio rochben laj Sebna laj tzi b ut eb li nequecamoc be sa xyankeb laj tij riquin li profeta Isaas, li ralal laj Amoz. Cuan li kes ru ticr chirixeb nak quecoeb. 3 Quexye re laj Isaas: Aan ain li naxye laj Ezequas. Chiru li cutan ain yoco chi culuc raylal xban li mac xkabanu. Yoqueb chikamajecuanquil li xic nequeiloc ke ut yoqueb chikahobbal. Chanchano jun li ixk oc re chi quirac, ut maca chic xmetzeu. 4 Lix reyeb laj Asiria quixtakla laj Rabsaces li nim xcuanquil chixhobbal li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

677

2 REYES19

yoyoquil Dios. Mare xrabi ajcui li Kacua la Dios li hoboc ut tixque taxak chixtojbal xmac li ani xhoboc re. Chattijok chirixeb li katenamit li jo quial chic xecana. 5 Quexye re laj Isaas li caru quixye laj Ezequas. 6 Laj Isaas quixtakla xyebal re laj Ezequas chi jocain: Li Kacua naxye acue nak inca tatxucuak xban li caru nequexye ere. Matxucuac xban li caru xexye re inmajecuanquil eb li nequecanjelac chiru lix reyeb laj Asiria. 7 Lain tintakla jun esilal. Nak lix reyeb laj Asiria tarabi, taxucuak ut taxic cuichic sa xtenamit. Nak ac cuank chic aran, tacamsi k chi chi ch, chan li Kacua. 8 Nak quisuki sa xtenamit laj Rabsaces, quirabi resil nak li rey ma ani Laquis. Co ut quixtau li rey nak yo chi pletic riquineb laj Libna. 9 Li rey Senaquerib quirabi resil nak laj Tirhaca lix reyeb laj Etiopa quichal chi pletic. Jocan nak quixtakla cuichic lix takl riquin laj Ezequas ut quixye reheb: 10 Jocain teye re laj Ezequas lix reyeb laj Jud, Li Dios li cojco cui achol quixye acue nak inca textanek sa cuuk. Abanan maque acuib chi balaki c xban. 11 Nacanau caru nequexbanu lix reyeb laj Asiria. Nequexsach ruheb chi junaj cua chixjunileb li tenamit li nequepletic riquin. Ma texcolek ta bi laex sa ruk aan? 12 Eb lin xetonil yucua quexsach ruheb li tenamit Gozn, Harn, Resef, jo eb ajcui li ralal xcajol laj Edn li quecuan Telasar. Ma quecole ta bi li tenamit aan xban lix dioseb? 13 Ma cuanqueb ta bi xcuanquil lix reyeb laj Hamat, lix reyeb laj Arfad, lix reyeb laj Sefarvaim, Hena ut Iva? chan laj Senaquerib. 14 Nak ac xcul li hu riquineb lix takl lix reyeb laj Asiria, laj Ezequas quiril xsa. Chirix aan co sa li templo ut quixhel ru li hu chiru li Kacua. 15 Quitijoc ut quixye: At Kacua, laat li kaDios lao aj Israel. Laat li cuancat sa xyi li querubines. Caaj cui laat li Dios. Laat cuan acuanquil sa xbeneb li xni nkal ru tenamit li cuanqueb sa ruchichoch. Laat catyi ban re li choxa ut li ruchichoch. 16 Abi, at Kacua, li caru nequexye. Ut chacuil taxak li caru nequexbanu. Chacuabi li atin li xtakla xyebal laj Senaquerib re amajecuanquil, laat li yoyoquil Dios. 17 At Kacua, yal nak eb laj Asiria quexsach ruheb li tenamit jo ajcui lix naajeb. 18 Quexcat lix dioseb xban nak moco tzakal dioseb ta. Yal pec ut che yi banbil xbaneb li cui nk. Jocan nak quesache ruheb. 19 At Kacua, at kaDios, choacol taxak sa ruk lix reyeb laj Asiria re nak chixjunileb li xni nkal ru tenamit li cuanqueb sa ruchichoch texque retal nak caaj cui laat li Kacua li tzakal Dios, chan laj Ezequas. 20 Li profeta Isaas, li ralal laj Amoz, quixtakla xyebal re laj Ezequas: Aan ain li naxye acue li Kacua li kaDios lao aj Israel. Lain xcuabi li caru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES19

678

xatzama chicuu chirix laj Senaquerib lix reyeb laj Asiria. 21 Aan ain li quixye li Kacua Dios chirix lix reyeb laj Asiria: Li tenamit Jerusaln chanchan jun li tuk ix yo chaseenquil ut yo chatzektananquil, at Senaquerib. Li tenamit Jerusaln narecasi lix jolom chahobbal nak yocat chi elelic chiru. 22 Ani li xahob ut ani li xamajecua? Ani li xataksi acuatin sa xben ut xaketketi acuib chiru? Ma macua ta bi chiru li Dios Santo reheb laj Israel? 23 Xataklaheb la takl chixhobbal li Dios ut xaye: Riquin lin quila carruaje re pletic xintake sa eb li ni nki tzul. Toj sa xbeneb li tzul re Lbano li najt xteram xintake. Xinyoc li ni nki che chacalte, li najt rok, ut xintaneb ajcui li ciprs li raro xbaneb. Xincuulac toj sa li quiche li cajo xchinausal. 24 Xinbec xjulel li ha sa jalan tenamit ut xcuuc li ha x-el aran. Riquin li cuok xinqueheb chi chakic li nima li cuanqueb Egipto, chancat. 25 Ma inca ta bi nacanau nak lain li Kacua? Lain quincoxlan re chixjunil li tauxmank. Najter ke cutan lain quincub chak ru chanru taculmank. Ut anakcuan lain xatincanab chixsachbal ruheb li tenamit li cauheb rib chi pletic. Tubtu aj chic xacanabeb nak xapoeb. 26 Eb li tenamit li cuanqueb aran macaeb xmetzeu. Nequexucuac ut sachsoqueb xnaleb. Chanchaneb chic li pim li cuan sa calebal. Chanchaneb li raxi pim. Chanchaneb li pim li namok sa xbeneb li cab ut nachakic nak toj maji nacheco. 27 Lain ninnau chanru nak cuancat. Ninnau chixjunil li caru nacabanu. Ut ninnau ajcui nak cajo la joskil cuiquin. 28 Xban nak ninnau nak yo ajoskil ut xaketketi acuib chicuu, jocan nak lain tinram la be. Chanchan nak tinque jun li chi ch sa la cuuuj ut jun li chi ch sa acue ut tatinque cuichic chi suki c sa li be li xatchal cui chak, chan li Kacua. 29 Ut laj Isaas quixye re laj Ezequas: Aan ain li retalil li caru taculmank. Sa li chihab ain ut sa li chihab tachalk laex tetzaca li ru li trigo li namok yal xjunes. Abanan sa li rox chihab laex tex-auk ut texkolok re nak textzacank. Terau le uvas ut tetzaca li ru li naxque. 30 Eb li ralal xcajol laj Jud li inca tecamk tetamk cuichic. Chanchanakeb li acui mk li naxchap xxe ut naxque li ru chi nabal. 31 Cuanqueb li ralal xcajol laj Jud li tecanak aran Jerusaln. Sa li tzul Sin tecanak. Jocan taculmank xban nak jocan naraj li Kacua xban xnimal xrahom. 32 Li Kacua Dios naxye chi jocain chirix lix reyeb laj Asiria, Li cui nk aan inca taoc sa li tenamit Jerusaln chi pletic chi moco riquin tzimaj, chi moco riquin chi ch, chi moco tixyi b lix taklebal re taoc sa li tenamit. 33 Sa li be li xchal cui, aran cuichic tasuki k. Inca taoc sa li tenamit Jerusaln. Lain li Kacua ninyehoc

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

679

2 REYES19,20

20

re ain. 34 Lain tin-ilok re li tenamit ut lain ajcui tincolok re. Tinbanu ain sa incaba lain ut sa xcaba laj David li quicanjelac chicuu, chan li Kacua. 35 Sa ajcui li kojyi n aan jun x-ngel li Dios quicuulac sa xmuhebaleb laj Asiria ut quixcamsi jun ciento riquin ob roxcal mil (185,000) chi soldado aj Asiria. Jo cuulajak chic nak quisakeu ac camenakeb chic chixjunil. 36 Ut laj Senaquerib lix reyeb laj Asiria, quirisi lix muhebaleb. Quisuki Nnive sa xnaaj ut aran quicana. 37 Sa jun li cutan laj Senaquerib yo chixlokoninquil lix dios Nisroc xcaba sa lix templo. Quecuulac laj Adramelec ut laj Sarezer, li cuib chi ralal. Quexcamsi chi chi ch ut queelelic. Quecoeb sa li naajej Ararat. Ut a chic laj Esar-hadn li ralal qui-oc chok rey chok rekaj laj Senaquerib. 1 Sa eb li cutan aan quiyajer laj Ezequas. Nak nim xyajel quicuulac li profeta Isaas li ralal laj Amoz riquin ut quixye re: Jocain xye acue li Kacua. Tayi b ru li caru tento tayi b ru sa la cuochoch xban nak camc acue. Inca chic tatquirak, chan. 2 Laj Ezequas quixsukisi rib sa lix chat ut quitijoc chiru li Kacua Dios ut quixye: 3 Lain nintzama chacuu, at Kacua Dios, chijulticok taxak acue nak lain xincanjelac chacuu chi anchal inchol ut xinbanu li us jo nacuulac chacuu, chan. Ut quiyabac chi kaxal ra sa xchol. 4 Toj maji ajcui na-el laj Isaas sa li nebal re li rochoch li rey nak quiatinac cuichic li Kacua riquin. Ut quixye re: 5 Sukin riquin laj Ezequas, li nacamoc be chiruheb lin tenamit. Ut taye re, Jocain xye li Kacua, lix Dios laj David la xetonil yucua: Lain xcuabi la tij ut xinque retal nak yocat chi yabac. Anakcuan tatinquirtesi. Ut sa oxib cutan naru chic tatxic sa lin templo. 6 Ut olaju chihab chic tatcuank sa ruchichoch. Lain tincolok acue laat ut lain ajcui tincolok reheb lin tenamit sa ruk lix reyeb laj Asiria. Tincoleb lin tenamit re xcolbal rix lin lokal ut xban ajcui nak quinra laj David li quicanjelac chicuu, chan li Kacua. 7 Ut laj Isaas quixye reheb: Teyi b cachinak li higo, chan. Ut quexyi b li higo ut quexque chiru lix ra li rey ut quiquira. 8 Ut laj Ezequas quixye re laj Isaas: Caru li retalil taque re nak tinnau nak li Kacua tinixquirtesi ut re ajcui nak tinnau nak sa oxib cutan naru tinxic cuichic sa lix templo li Kacua? chan. 9 Ut laj Isaas quixye re laj Ezequas: Aan ain li retalil li tixque li Kacua re nak tanau nak tixbanu li quixye: Ma tacuaj nak tanumek chi ubej li sake obak or malaj ut tacuaj nak tasuki k chirix obak or? chan. 10 Ut laj Ezequas quixye: Moco chaaj ta nak li sake taxic chi ubej obak or, abanan nak tasuki k chirix obak or, aan chaaj, chan. 11 Ut li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES20,21

680

profeta Isaas quixtzama chiru li Dios nak tixque li retalil. Ut li Dios quixque li sake chi suki c chirix ob or jo naxcut sa lix reloj laj Acaz, li naxbis cui li or riquin li sake. 12 Sa eb li cutan aan laj Merodacbaladn lix reyeb laj Babilonia quirabi resil nak quiyajer laj Ezequas. Jocan nak quixtakla xhu ut quixtakla ajcui lix matan. (Laj Merodacbaladn, aan li ralal laj Baladn.) 13 Laj Ezequas quixculeb sa xyalal lix takl laj Merodac-baladn ut quixcut chiruheb lix plata, lix oro, lix especias ut li sununquil ban. Quixcut ajcui chiruheb lix chi ch re pletic. Chixjunil li caru cuan re sa lix naaj quixcut chiruheb. Maca caru re li rey Ezequas inca ta quixcut chiruheb lix takl laj Merodacbaladn. 14 Laj Isaas quicuulac riquin li rey Ezequas ut quixye re: At rey, bar xechal chak eb li cui nk aan? Ut, caru xexye acue? chan. Ut li rey Ezequas quixye re: Toj Babilonia xechal chak sa xnajtil tenamit, chan. 15 Quixye cuichic laj Isaas: Caru xeril sa li palacio? Ut laj Ezequas quixye re: Xeril chixjunil li caru cuan sa li cuochoch jo ajcui li cuan sa eb li naajej li naxocman cui li caak re ru. Maca ca re ru cue inca ta xincut chiruheb, chan. 16 Ut laj Isaas quixye re: Abi li caru xye li Kacua. 17 Tacuulak xkehil nak chixjunil li cuan sa la cuochoch tacamek aran Babilonia. Chixjunil li caak re ru li quexxoc eb la xetonil yucua toj chalen anakcuan tacamek. Maca chic tacanak. 18 Ut tecamek la cualal acajol aran Babilonia. Eb aan tecuank chok eunucos sa li rochoch lix reyeb laj Babilonia, chan li Kacua. 19 Laj Ezequas quixye re laj Isaas: Sa rabinquil li ratin li Dios li xaye cue, chan. Quixye chi jocan xban nak quixcoxla nak jo najtil toj yoyok tacuank li tuktuquil usilal ut maca tixcul. 20 Chixjunil li quixbanu laj Ezequas nak cuan sa xcuanquil chok rey, tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. Tzi banbil ajcui retalil chanru nak quixyi b li pila ut li rok ha li quinume cui li ha sa li tenamit. 21 Ut laj Ezequas quicam ut coxtauheb lix xetonil yucua. Ut a chic laj Manass li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 1 Cablaju chihab cuan re laj Manass nak qui-oc chok rey. Ut olaju roxcal chihab quicuan chok rey aran Jerusaln. Lix na laj Manass, xHepsiba xcaba. 2 Laj Manass quimacob chiru li Dios xban nak quixbanu li mausilal li quexbanu li tenamit li queisi c sa li naajej aan xban li Dios nak queoc laj Israel. 3 Laj Manass quilajxyi b cuichic eb li naajej najt xteram re xlokoninquileb li jalanil dios. Aan eb li naajej li quilajxjuqui laj Ezequas lix yucua.

21

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

681

2 REYES21

Quixxakab li artal re xlokoninquil laj Baal li jalanil dios. Quixyi b ajcui lix jalam uch lix Asera lix dioseb jo quixbanu laj Acab li quicuan chok xreyeb laj Israel. Ut quixlokoniheb ajcui li chahim, li po ut li sake. 4 Ut aran sa lix templo li Kacua quixyi b li artal re xlokoninquil li jalanil dios sa li naajej li quixye li Dios nak caaj cui aan talokoni k aran Jerusaln. 5 Ut sa li cuib chi nebal re li templo laj Manass quixyi beb li artal re xlokoninquileb li chahim. 6 Quixcat li ralal chok xmayej chiruheb li yi banbil dios. Ut naxic riquineb laj ke ut riquineb laj tul chixpatzbal caru tixbanu. Cajo nak quichal xjoskil li Dios xban li mausilal quixbanu. 7 Quixque lix jalam uch li yi banbil dios xAsera sa lix templo li Kacua. Li Dios quixye chi jocain reheb laj David ut laj Salomn li ralal: Lain tinque lin caba chi junelic sa li templo aran Jerusaln sa li naajej li xinsic ru sa xyankeb chixjunil lix naajeb li cablaju xtepaleb li ralal xcajol laj Israel. Sa li naajej aan lain tinlokoni k chi junelic. 8 Ut inca chic tincanabeb laj Israel chi isi c sa li naajej li xinque reheb lix xetonil yucuaeb, cui texbanu chixjunil li xinye reheb ut cui texbanu li caru naxye sa li chakrab li xinque re laj Moiss laj canjel chicuu, chan li Kacua. 9 Abanan eb aan inca quexbanu li caru quixye li Kacua. Laj Manass quicamoc be chiruheb chixbanunquil li mausilal. Kaxal cuichic yibru quexbanu chiru li quexbanu eb li jalan tenamit li queisi c sa eb li naajej aan xban li Dios nak queoc laj Israel. 10 Jocan nak eb li profetas quexye li caru quiyehe reheb xban li Kacua. 11 Quexye: Cajo li mausilal quixbanu li rey Manass. Kaxal yibru chiru li mausilal quexbanu eb laj amorreo li quecuan sa li naajej ain junxil. Aan xcamoc be chiruheb laj Jud chixlokoninquileb li jalanil dios. 12 Xban li mausilal quexbanu, lain tintakla li raylal sa xbeneb laj Jerusaln ut sa xbeneb laj Jud. Tarahok sa xxiqueb chixjunileb li teabi nk re resil li raylal texcul, chan li Kacua lix Dioseb laj Israel. 13 Lain tinqueheb chixtojbal xmaqueb laj Jerusaln jo xinbanu reheb laj Samaria ut eb li ralal xcajol laj Acab. Lain tincuisi li mausilal aran Jerusaln. Chanchan chajbil tinbanu reheb jo nak nachaje junak li sec tzaj ru ut nahupubac. 14 Lain tintzektanaheb li tenamit li inca tesachek ruheb. Tincanabeb sa rukeb li xic nequeiloc reheb. Tenumtak sa xbeneb ut texchap chok reheb lix naajeb ut li caru cuan reheb. 15 Lain tinque li raylal ain sa xbeneb xban nak eb lin tenamit xemacob chicuu. Quexchik injoskil chalen nak queel chak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES21,22
16 Kaxal

682

22

Egipto lix xetonil xyucuaeb ut toj chalen anakcuan, chan li Dios. cuichic nabaleb li macaeb xmac quixcamsi laj Manass. Chanchan nak quinujac li tenamit Jerusaln chi quic. Ut quixcameb ajcui xbeheb laj Jud chi macobc chiru li Kacua. 17 Chixjunil li quilajxbanu laj Manass nak cuan chok rey jo ajcui li mausilal quixbanu, tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. 18 Laj Manass quicam ut quimuke sa lix naaj li utzuuj re laj Uza nach riquin li palacio. Ut a chic laj Amn li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 19 Cuib xcacal chihab cuan re laj Amn nak qui-oc chok rey. Cuib chihab quicuan chok rey aran Jerusaln. Lix na, aan lix Mesulemet lix rabin laj Haruz. Jotba xtenamit. 20 Laj Amn quixbanu li mausilal chiru li Kacua jo quixbanu laj Manass lix yucua. 21 Jo quixbanu lix yucua, jocan ajcui quixbanu laj Amn. Quixlokoni li yi banbil dios li quixlokoni lix yucua ut quicanjelac chiruheb. 22 Quixtzektana li Kacua, lix Dioseb lix xetonil yucua. Ut quixket li chakrab li quiquehe reheb xban li Kacua. 23 Eb li nequetenkan re laj Amn quexcub ru chanru nak texbanu ut quexcamsi laj Amn sa li palacio. 24 Chirix chic aan eb laj Jud quexcamsiheb li quecuban ru xcamsinquil li rey Amn. Ut a chic laj Josas li ralal quixakabac chok rey chok rekaj. 25 Chixjunil li quixbanu laj Amn nak cuan chok rey tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. 26 Laj Amn quicam ut quimuke sa lix naaj li utzuuj re laj Uza nach riquin li palacio. Ut a chic laj Josas li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 1 Cuakxakib chihab cuan re laj Josas nak qui-oc chok rey. Junlaju xcacal chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Lix na xJedida xcaba. Ut lix Jedida, aan xrabin laj Adaa. Boscat xtenamit. 2 Laj Josas chabil xnaleb nak quicuan chok rey. Quixbanu li ti quilal chiru li Kacua Dios. Quixbanu li us chi anchal xchol jo quixbanu laj David lix xetonil yucua ut inca quixcanab xbanunquil li us. 3 Yo cuakxaklaju chihab roquic chok rey laj Josas nak quixtakla laj Safn laj tzi b sa lix templo li Kacua. Laj Safn, aan li ralal laj Azala ut laj Azala, aan li ralal laj Mesulam. Li rey Josas quixye re laj Safn: 4 Ayu riquin laj Hilcas li xbenil aj tij. Taye re nak tixchutub chixjunil li tumin li nequexque li tenamit reheb li nequecacalen sa li oquebal re li templo. 5 Taye re laj Hilcas nak tixque li tumin reheb li cui nk li nequejolomin re li xyi banquil li templo. Li tumin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

683

2 REYES22

aan tacanjelak chiruheb re xtojbal li yoqueb chi canjelac. 6 Texque xtojbal eb laj pech, ut eb laj tzac ut eb li nequejolomin re li canjel. Ut chiru ajcui li tumin aan textoj li che ut li pec li tacanjelak re xyi banquil li templo. 7 Eb li cui nk li yoqueb chi jolomi nc re li canjel chabileb xnaleb. Jocan nak inca tebir rix li jo quial texsach, chan laj Josas. 8 Sa jun li cutan laj Hilcas li xbenil aj tij quixye re laj Safn: Lain xintau sa lix templo li Kacua li hu li tzi banbil cui lix chakrab li Dios, chan. Laj Hilcas quixque li hu re laj Safn ut laj Safn quiril xsa. 9 Chirix aan laj Safn laj tzi b quixcam li hu ut co riquin li rey Josas ut quixye re: Eb laj canjel chacuu quexchutub li tumin li cuan sa li templo ut quexque reheb li nequejolomin re li canjel, chan. 10 Ut laj Safn quixye ajcui re li rey: Laj Hilcas laj tij quixque cue li hu ain, chan ut laj Safn quiril xsa li hu chiru li rey. 11 Nak li rey Josas quirabi li chakrab li tzi banbil sa li hu aan, quixpej li rak. 12 Ut quixtaklaheb laj Hilcas laj tij ut laj Ahicam li ralal laj Safn, ut laj Acbor li ralal laj Micaas ut laj Safn laj tzi b jo ajcui laj Asaas laj canjel chiru li rey. 13 Quixye reheb: Ayukex ut patzomak re li Kacua chicuix lain ut chirixeb li tenamit ut chirixeb laj Jud. Patzomak caru takabanu riquin li caru tzi banbil sa li hu ain. Li Kacua yo xjoskil sa kaben xban nak eb li kaxetonil yucua inca quexbanu li caru tzi banbil sa li hu ain, chan li rey Josas. 14 Laj Hilcas laj tij, rochbeneb laj Ahicam, laj Acbor, laj Safn ut laj Asaas quecoeb riquin lix Hulda chi patzoc. Lix Hulda, aan jun xprofeta li Dios. Aan rixakil laj Salum. Laj Salum, aan li ralal laj Ticva. Laj Ticva, aan li ralal laj Harhas. Laj Salum, aan li na-iloc re li akej li nacanjelac sa li templo. Lix Hulda cuan rochoch Jerusaln sa li naajej li quiyi bac mokon. Eb li cui nk queatinac riquin. 15 Lix Hulda quixye reheb li cui nk: Jocain xye li Kacua lix Dioseb laj Israel. Ye re li ani xtaklan chak ere, 16 Jocain xye li Kacua Dios. Lain tintakla chak raylal sa xben li tenamit Jerusaln ut sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb aran. Tinbanu chixjunil li tzi banbil retalil sa li hu li quiril xsa lix reyeb laj Jud. 17 Xinteneb li raylal ain sa xbeneb xban nak xinextzektana ut xexcat li incienso chiruheb li jalanil dios. Xexchik injoskil nak xexyi b riquin rukeb li jalanil dios ut xexlokoni. Yo injoskil sa xbeneb laj Jerusaln. Inca tanumek lin joskil cui inca tinbanu li caru xinye, chan li Dios. 18 Jocain teye re lix reyeb laj Jud li xtaklan chak ere chixsicbal caru nacuaj. Aan ain li naxye li Kacua lix Dios eb laj Israel, Laat xaque xcuanquil li tzi banbil sa li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES22,23

684

23

hu. 19 Xyote achol ut xacubsi acuib chicuu nak xacuabi nak tintakla raylal sa xben Jerusaln jo eb ajcui li tenamit. Xacuabi nak xinye nak tinsach ruheb ut tinpo lix naajeb. Xapej la cuak xban xrahil achol ut xatyabac chicuu. Lain xcuabi li caru xaye. 20 Lain inca tinqueheb chixtojbal xmaqueb nak toj yoyokat. Laat inca tacuil li raylal li tintakla sa xbeneb. Tatcamk ut toxatauheb la xetonil yucua. Ut tatmukek sa xyalal, chan li Dios. Ut eb li takl quesuki riquin li rey Josas ut quexye re li caru quixye li Dios. 1 Li rey Josas quixtakla xbokbaleb riquin chixjunileb li nequecamoc be sa xyankeb laj Jud ut sa xyankeb laj Jerusaln. 2 Co sa lix templo li Dios rochbeneb li cui nk aj Jud ut rochbeneb li cui nk li cuanqueb Jerusaln. Quecoeb rochben eb laj tij ut eb li profeta. Quecoeb ajcui chixjunileb li tenamit, jo ni nk, jo coc. Ut li rey quiril chiruheb chixjunil li tzi banbil sa li hu re li contrato, li hu li quextau sa lix templo li Kacua. 3 Quixakli li rey chixcatk li rokechal li templo ut quixbanu jun li contrato riquin li Kacua. Quixye re li Kacua nak tixbanu lix chakrab ut chi anchal xchol tixbanu li naxtakla li Kacua. Quixye nak chi anchal xchol tixque xcuanquil li contrato li tzi banbil sa li hu. Ut chixjunileb li tenamit quexye nak texbanu li caru tzi banbil sa li contrato. 4 Li rey Josas quixtakla laj Hilcas li xbenil aj tij, joqueb ajcui li xcabil aj tij ut eb li nequecacalen re li templo. Quixye reheb nak terisi sa lix templo li Kacua chixjunil li quicanjelac re xlokoninquil laj Baal ut lix Asera. Terisi ajcui chixjunil li quicanjelac re xlokoninquil li sake, li po ut eb li chahim. Ut li rey Josas quixcat chixjunil chire li tenamit Jerusaln sa li calebal Cedrn ut quixtakla lix chahil aran Bet-el. 5 Quirisiheb laj tij li quecanjelac chiruheb li jalanil dios, li quexakabac xbaneb li rey junxil chixcatbal li incienso sa eb li naajej li najt xteram li cuanqueb Jud ut Jerusaln. Ut quirisiheb ajcui li quecatoc incienso re xlokoninquileb laj Baal, li sake ut li po jo eb ajcui li chahim. 6 Quixtakla ajcui risinquil sa lix templo li Kacua lix jalam uch lix Asera. Querisi Jerusaln ut quexcam toj sa li ru taka re Cedrn ut aran quexcat. Ut lix chahil quexcut sa xbeneb lix muklebal li tenamit. 7 Ut quixtakla ajcui xjucbal sa li templo lix naajeb li nequexcayi ribeb re xlokoninquil lix dioseb. Aan lix naajeb li nequequemoc re li ticr li nacanjelac re xlokoninquil li yi banbil dios xAsera. 8 Quixtakla xcambal Jerusaln chixjunileb laj tij li cuanqueb Jud ut quixtakla xpobaleb chixjunileb li naajej najt xteram li quexcat cui li incienso eb laj tij. Naticla sa li naajej Geba ut nacuulac toj sa li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

685

2 REYES23

naajej Beerseba. Quixtakla xjucbal eb li artal li cuanqueb sa li oquebal re laj Josu, li quitaklan sa li tenamit. Eb li artal aan quecuan sa xtze li oquebal re li tenamit. 9 Eb laj tij aan inca queru chi canjelac sa li templo, abanan quexcua li caxlan cua li maca xchamal rochbeneb laj tij li quecanjelac sa li templo. 10 Li rey Josas quixtakla xpobal li naajej Tofet li cuan sa li ru taka sa lix choch laj Ben-hinom. Quixpo li naajej aan re nak ma ani chic tixcat li ralal malaj ut lix rabin chok xmayej chiru li yi banbil dios Moloc. 11 Ut quixtakla ajcui risinquileb li cacuay li quexkaxtesiheb lix reyeb laj Jud re xlokoninquil li sake. Eb li cacuay ain quecuan sa li nebal re li templo nach riquin li oquebal ut nach ajcui riquin lix naaj laj Natn-melec li eunuco li nim xcuanquil. Ut quixcateb ajcui li carruaje li quecanjelac re xlokoninquil li sake. 12 Ut quixjuc ajcui eb li artal li quecuan sa xben cab nach riquin li naajej li quicuan cui laj Acaz, li queyi bac xbaneb lix reyeb laj Jud. Ut quixtakla ajcui xjucbal li cuib chi artal li queyi bac xban laj Manass li quecuan sa li cuib chi nebal re lix templo li Kacua. Querisi aran ut quexjor ut li xcaj quicute sa li nima Cedrn. 13 Ut quixtakla ajcui xpobal eb li artal li quixyi b laj Salomn lix reyeb laj Israel. Eb li artal aan quecuan sa li este re Jerusaln ut sa li sur re li tzul Olivos. Eb li artal aan queyi bac re xlokoninquileb li jalanil dios li kaxal yibeb ru. Aaneb lix Astoret lix dioseb laj Sidn, laj Quemos lix dioseb laj Moab ut laj Milcom lix dioseb li ralal xcajol laj Amn. 14 Quixtakla ajcui xpobal li pec ut li che li quicanjelac re xlokoninquil lix Asera. Ut quixcut xbakeleb li camenak sa li naajej li quecuan cui. 15 Quixtakla ajcui xpobal li artal li cuan Bet-el ut li naajej li najt xteram li quixyi b laj Jeroboam li ralal laj Nabat. Laj Jeroboam, aan li quicamoc xbeheb laj Israel chi macobc. Quexcat li artal li najt xteram ut quexcat ajcui lix jalam uch li yi banbil dios xAsera. 16 Li rey Josas qui-iloc chi xjun sutam li naajej aan. Quiril li muklebal cuan sa li tzul. Quixtakla risinquileb lix bakel li camenak. Querisiheb chak lix bakeleb ut quexcat sa xben li artal aan re xmuxbal ru, jo quiyehe reheb xban lix profeta li Dios li quiyehoc resil li caru taculmank. 17 Ut li rey quixye: Caru chi muklebalil li yoquin chirilbal? chan. Eb li cui nk quexye re: Sa li muklebal aan mukbil lix profeta li Dios li quichal chak Jud. Li cui nk aan quixye resil chixjunil li caru tixcul li artal Bet-el. Ut aan ajcui quiyehoc resil chixjunil li caru yo chi culmanc anakcuan, chanqueb. 18 Ut li rey quixye reheb: Meche li muklebal aan. Eb lix bakel li cui nk aan inca techeek, chan. Jocan nak inca querisi xbakel li profeta aan chi moco querisi xbakel li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES23

686

profeta li quichal Samaria. 19 Jo quixbanu aran Bet-el, jocan ajcui quixbanu sa chixjunileb li tenamit li cuanqueb Samaria. Quixtakla xjucbal chixjunileb li artal sa eb li naajej najt xteram li quexyi b lix reyeb laj Israel li quechikoc re xjoskil li Dios. 20 Quixtakla xcamsinquileb laj tij li quecanjelac sa eb li naajej li najt xteram. Ut quexcat xbakeleb li cristian sa xbeneb li artal. Chirix chic aan quisuki cuichic Jerusaln. 21 Li rey Josas quixye reheb li tenamit nak teoc cuichic chixninkeinquil li reliqueb aran Egipto. Pascua nayeman re li ninke aan. Texninkei re xlokoninquil li Kacua jo tzi banbil retalil sa li contrato. 22 Ma jun sut quexbanu li ninke ain chi tzakal re ru toj sa eb li cutan ain chalen nak eb laj rakol atin quecamoc be chiruheb, chi moco quexbanu nak quecuan li rey aran Israel ut Jud. 23 Ac yo chic xcuakxaklaju chihab roquic chok rey laj Josas nak quexninkei cuichic li Pascua aran Jerusaln re xlokoninquil li Kacua Dios. 24 Ut laj Josas quirisiheb ajcui laj tul ut eb laj ke li cuanqueb Jerusaln ut sa chixjunil li naajej Jud. Quirisiheb ajcui li yi banbil dios sa eb li junjunk chi cab, jo ajcui li jalam uch ut chixjunil li caak re ru li quicanjelac re xlokoninquil li jalanil dios. Quixbanu chi jocan re nak tatzaklok ru xbanunquil chixjunil li chakrab li tzi banbil sa li hu li quixtau laj Hilcas laj tij sa lix templo li Kacua. 25 Ma jun chic rey quicuan jo li rey Josas, chi moco junxil chi moco mokon. Ma ani chic quixkaxtesi rib chi tzakal chiru li Dios jo quixbanu laj Josas. Chi anchal xchol, chi anchal ram, ut chi anchal xmetzeu quicanjelac chiru li Dios jo tzi banbil sa li chakrab li quiquehe re laj Moiss. 26 Abanan li Kacua toj yo ajcui xjoskil sa xbeneb laj Jud xban li mausilal li quixbanu laj Manass nak quixchik xjoskil li Dios. 27 Jocan nak li Kacua quixye: Lain tinsach ruheb laj Jud jo nak xinsach ruheb laj Israel. Tintzektana li tenamit Jerusaln li sicbil ru inban. Tintzektana li templo usta xinye nak aran tinlokoni k chi junelic, chan li Dios. 28 Chixjunil li quixbanu li rey Josas tzi banbil retalil sa li hu Crnicas, li tzi banbil cui retalil li caru quilajexbanu lix reyeb laj Jud. 29 Nak laj Josas cuan chok xreyeb laj Jud laj Necao lix reyeb laj Egipto co sa li nima Eufrates chi pletic riquin lix reyeb laj Asiria. Li rey Josas co chi pletic riquin laj Necao. Nak laj Necao quiril laj Josas, ticto quixcamsi aran Meguido. 30 Eb li nequecanjelac chiru li rey Josas quexxoc li camenak ut quexque sa jun carruaje re texcam Jerusaln ut aran quexmuk. Ut eb li tenamit quexxakab laj Joacaz li ralal chok rey chok rekaj laj Josas lix yucua. 31 Oxib xcacal chihab cuan re laj Joacaz nak qui-oc chok rey. Oxib po quicuan sa xcuanquil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

687

2 REYES23,24

24

aran Jerusaln. Lix na, aan lix Hamutal lix rabin laj Jeremas. Libna xtenamit. 32 Laj Joacaz quixbanu li mausilal chiru li Kacua jo quexbanu lix xetonil yucua li quecuan chok rey junxil. 33 Li rey Necao quixchap laj Joacaz ut quixque chi prexil aran Ribla li cuan sa xcuent Hamat. Quixbanu chi jocan re nak laj Joacaz inca chic tataklank aran Jerusaln. Ut laj Necao quixpuersiheb laj Jud chi xtojbal numenak cuuklaju xcacal quintal (72) li plata ut cachin chic ma oxib arroba li oro. 34 Ut li rey Necao quixxakab chok xreyeb laj Jud laj Eliaquim chok rekaj laj Josas lix yucua. Quixjal xcaba laj Eliaquim. Aj Joacim chic quixque chok xcaba. Laj Necao quixcam toj Egipto laj Joacaz ut aran quicam. 35 Laj Joacim quixtoj re li rey Necao li plata ut li oro li quixpatz. Quixpuersiheb li tenamit chixtojbal aan, a yal jo quial lix naajeb cuan. Li junjunk quexque li jo quial li queyehe re ut laj Joacim quixque li plata ut li oro re li rey. 36 O b xcacal chihab cuan re laj Joacim nak qui-oc chok xreyeb laj Jud. Junlaju chihab quicuan chok rey aran Jerusaln. Lix na, aan lix Zebuda lix rabin laj Pedaas. Ruma xtenamit. 37 Ut li rey Joacim quixbanu li mausilal chiru li Dios jo quexbanu lix xetonil yucua li quecuan chok rey junxil. 1 Nak cuan chok xreyeb laj Jud laj Joacim, laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia quipletic riquineb laj Jud. Oxib chihab quicuan laj Joacim rubel xcuanquil. Chirix aan laj Joacim quixketketi rib chiru laj Nabucodonosor. 2 Abanan li Kacua quixtaklaheb laj Babilonia, eb laj Siria, eb laj Moab, ut eb laj Amn chi pletic riquineb laj Jud re texsach ruheb jo quiyehe reheb li profeta xban li Kacua. 3 Relic chi yal li Kacua quixbanu ain re nak eb laj Israel teisi k sa li naajej Jud xban li mausilal li quixbanu laj Manass. 4 Ut xban ajcui nak nabaleb li macaeb xmac quixcamsiheb laj Manass. Chanchan nak quinujac li tenamit riquin lix quiqueleb. Ut li Kacua inca chic quiraj xcuybal xmac. 5 Chixjunil li quixbanu li rey Joacim tzi banbil retalil sa li hu Crnicas li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud. 6 Laj Joacim quicam ut coxtau lix xetonil yucua. Ut a chic laj Joaqun li ralal qui-oc chok xreyeb laj Jud chok rekaj. 7Ma bar chic quiraj xic chi pletic lix reyeb laj Egipto xban nak lix reyeb laj Babilonia ac quirechani chixjunil li naajej nak quipletic chak riquineb. Naticla cuan cui li nima re Egipto ut nacuulac toj sa li nima Eufrates. 8 Cuakxaklaju chihab cuan re laj Joaqun nak qui-oc chok rey. Ut oxib po quicuan chok rey aran Jerusaln. Lix na, aan lix Nehusta lix rabin laj Elnatn. Jerusaln xtenamit. 9 Li rey Joaqun quixbanu li mausilal chiru li Kacua jo quixbanu lix yucua. 10 Sa eb li cutan aan eb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES24,25

688

25

li nequetenkan re laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia quecoeb chi pletic Jerusaln. Ut quexsut li tenamit. 11 Li rey Nabucodonosor co ajcui Jerusaln nak ac sutsu li tenamit xbaneb. 12 Li rey Joaqun quixkaxtesi rib rubel xcuanquil li rey Nabucodonosor rochben lix na ut eb li ralal, jo eb ajcui li nequeiloc re laj Joaqun ut eb li nequetenkan re chi taklanc. Laj Nabucodonosor quixchapeb ut quixcameb chi prexil. Ain quiculman nak ac yo cuakxakib chihab roquic chok xreyeb laj Babilonia laj Nabucodonosor. 13 Quiculman jo quixye li Kacua. Li rey Nabucodonosor quirisi sa lix templo li Kacua chixjunil li terto xtzak ut quixcam chok re. Ut quixcam ajcui li terto xtzak li cuan sa li rochoch li rey. Ut quixcam ajcui chixjunil li nacanjelac sa lix templo li Kacua li quixyi b riquin oro laj Salomn lix reyeb laj Israel. 14 Li rey Nabucodonosor quixcameb chi prexil chixjunileb li quecuan Jerusaln. Quixcameb li soldado jo eb ajcui li nequetaklan sa xbeneb. Quixcam chixjunileb li nequexnau canjelac chi chabil, jo eb ajcui laj tenol chi ch. Lajeb mil chixjunileb li cristian li quixcam Babilonia. Caaj chic eb li nebaeb quecana Jerusaln. 15 Quixcam chi prexil li rey Joaqun toj Babilonia jo ajcui lix na ut eb li rixakil ut eb li cui nk li nequetenkan re chi taklac. Ut quixcameb ajcui chi prexil li cui nk li cuanqueb xcuanquil sa li tenamit Jerusaln. 16 Quixtaklaheb ajcui Babilonia chixjunileb lix soldados laj Jud. Cuukub mil chi soldado cauheb rib ut nequexnau pletic chi us. Ut quixtaklaheb ajcui jun mil li cui nk li nequexnau canjelac chi us jo eb ajcui laj tenol chi ch. 17Ut li rey Nabucodonosor quixxakab chok rey chok rekaj laj Joaqun laj Matanas li rican. Quixjal xcaba laj Matanas. Aj Sedequas chic quixque chok xcaba. 18 Jun xcacal chihab cuan re laj Sedequas nak qui-oc chok rey. Junlaju chihab quicuan chok rey aran Jerusaln. Lix na, aan lix Hamutal lix rabin laj Jeremas. Libna xtenamit. 19 Li rey Sedequas quixbanu li mausilal chiru li Kacua jo quixbanu laj Joacim. 20 Ut quichal xjoskil li Kacua sa xbeneb laj Jerusaln ut sa xbeneb laj Jud toj retal nak quixcanabeb chi camec sa jalan tenamit. Mokon chic li rey Sedequas quipletic riquin lix reyeb laj Babilonia. 1 Yo chic beleb chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Sedequas. Sa li lajeb xbe li xlaje li po re li chihab aan nak co laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia rochbeneb chixjunileb lix soldados chi pletic riquin li tenamit Jerusaln. Quexyi b lix muhebaleb chire li tenamit ut quexyi b lix taklebal chi xjun sutam. 2 Li tenamit sutsu xbaneb toj sa li junlaju chihab roquic chok rey laj Sedequas. 3 Sa li beleb xbe li xca po re li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

689

2 REYES25

chihab quinumta li cueej sa xbeneb li cuanqueb Jerusaln. Ut maca chic xtzacaemkeb. 4 Eb laj Jerusaln quexhop li tzac li sutsu cui li tenamit ut queelelic chi kek chixjunileb li cui nk li cauheb rib chi pletic rochben li rey. Queel sa li oquebal li cuan sa xyi li cuib chi tzac chixcatk lix naaj li rutzuuj li rey, usta cuanqueb lix soldado laj Babilonia chi xjun sutam li tenamit. Quecoeb sa li be li naxic Arab. 5 Abanan eb li soldado aj Babilonia quextake li rey Sedequas ut coxexchap sa li ru taka re Jeric. Ut chixjunileb lix soldado laj Sedequas queelelic yalak bar. 6 Nak ac xexchap li rey Sedequas quexcam aran Ribla riquin lix reyeb laj Babilonia. Ut aran quirake atin sa xben. 7 Ut chiru laj Sedequas quexchic chi chi ch sa cuxeb li ralal. Chirix aan querisi lix nak ru xcabichal laj Sedequas, quexbac riquin cadena ut quexcam toj Babilonia. 8 Yo chic belelaju chihab roquic laj Nabucodonosor chok xreyeb laj Babilonia. Cuukub cutan chic xticlajic li ro po re li chihab aan nak laj Nabuzaradn quicuulac Jerusaln. Aan li nataklan sa xbeneb li soldado li nequecacalen re li rey aran Babilonia. 9 Nak quicuulac laj Nabuzaradn Jerusaln quixcat lix templo li Kacua ut quixcat ajcui li rochoch li rey. Ut quixcat ajcui li rochocheb chixjunileb li cuanqueb xcuanquil. Chixjunileb li cab li cuanqueb Jerusaln quilajxcat. 10 Eb li soldado aj Babilonia li quecoeb chirix laj Nabuzaradn quexjuqui chixjunil li tzac li sutsu cui li tenamit Jerusaln. 11 Ut laj Nabuzaradn quixchapeb li jo quialeb chic li tenamit li quecana ut quixcameb Babilonia joqueb ajcui li nequecanjelac sa li tenamit. Ut quixcameb ajcui li queoquen chirix lix reyeb laj Babilonia. 12 Caaj cui li nebaeb quixcanabeb re nak texcanjela li choch ut texraki li uvas. 13 Eb laj Babilonia quexjori li okech yi banbil riquin bronce ut lix naaj li ha rochbeneb lix cojlebal. Ut quexcam Babilonia chixjunil li bronce. 14 Quexcam ajcui li ni nki ucal. Ut quexcam ajcui li pala li quecanjelac sa li artal joqueb ajcui lix naajeb li cha ut li chi ch li quicanjelac re xyi banquil li lmpara, jo ajcui li quicate cui li incienso. Chixjunil li caak re ru yi banbil riquin bronce li quicanjelac sa li templo, quilajexcam Babilonia. 15 Laj Nabuzaradn, li nataklan sa xbeneb li soldados li nequecacalen re li rey, quixcam chixjunil li caak re ru yi banbil riquin oro ut plata jo li sec ut li ucal li quicanjelac re li ru xam. 16 Li caak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 REYES25

690

re ru yi banbil riquin bronce xban li rey Salomn kaxal nabal. Li cuib chi ni nki okech, li pila jo eb ajcui li cablaju chi cuacax bronce li quehilan cui li pila, ma ani nanaoc re jo quial tzakal li ralal xban nak inca quiru xbisbal. 17 Cuakxakib metro xni nkal rok li ni nki okech bronce. Ut numenak cuib metro xteram li cuan sa xben li okech. Ut lix sahob ru li cuan sa xben yi banbil ajcui riquin bronce chanchan ru li che granada. Juntaketeb li cuib chi okech. 18 Ut laj Seraas li xbenil aj tij quichape ut quicame xban laj Nebuzaradn. Ut quicame ajcui laj Sofonas li xcab aj tij. Ut quecame li oxib chi cui nk li quecacalen re li oquebal re li templo. 19 Ut quecame ob li nequequehoc xnaleb li rey li toj cuanqueb sa li tenamit. Ut quicame li cui nk li nataklan sa xbeneb li soldado aj Israel rochben li cui nk li natzi ban re lix cabaeb li tenamit. Ut quecame oxcal li cui nk li toj cuanqueb sa li tenamit. 20 Chixjunileb quecame sa li tenamit Ribla li cuan sa li naajej Hamat. Aran quecame riquin li rey Nabucodonosor. 21 Aran sa li tenamit Ribla li rey quixtakla xcamsinquileb. Jocain nak quechape ut queisi c laj Jud sa lix tenamiteb. 22 Laj Nabucodonosor quixxakab chok gobernador aran Jud laj Gedalas li ralal laj Ahicam. Lix yucua laj Ahicam, aan laj Safn. Ut laj Gedalas, aan chic li quicuan xcuanquil sa xbeneb li quecana Jud. 23 Eb li cuanqueb xcuanquil sa xbeneb li soldado aj Israel querabi resil nak laj Gedalas, aan chic li gobernador ut coeb Mizpa chi atinac riquin. Aaneb laj Ismael li ralal laj Netanas; laj Johann li ralal laj Carea; laj Seraas li ralal laj Tanhumet, Netofa xtenamit; ut laj Jaazanas li ralal jun li cui nk Maaca xtenamit. Ut coeb ajcui li cui nk li cuanqueb rochbeneb. 24 Ut laj Gedalas quixbanu jun li juramento riquineb ut quixye reheb: Mexxucuac chi canac jo aj canjel chiruheb laj Babilonia. Texcanak sa li naajej ain ut canjelankex chiru li rey Nabucodonosor ut aan tixbanu usilal ere, chan laj Gedalas reheb. 25 Laj Ismael aan li ralal laj Netanas li ralal laj Elisama xcomoneb lix reyeb laj Jud. Sa li xcuuk li po, laj Ismael rochben lajeb chi cui nk quecuulac ut quexcamsi laj Gedalas. Ut quexcamsiheb ajcui laj Jud ut eb laj Babilonia li cuanqueb rochben aran Mizpa. 26 Chirix chic aan, chixjunileb laj Jud, jo ni nk jo coc, rochbeneb li nequetaklan sa xbeneb li soldado aj Israel queelelic ut quecoeb Egipto xban nak quexucuac chiruheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

691

2 REYES25

Eb laj Israel quechape ut quecame Babilonia. (2 Reyes 25.22)

laj Babilonia. 27 Nak yo cuuklaju xcacal chihab roquic chi prexil aran Babilonia laj Joaqun lix reyeb laj Jud, laj Evil-merodac qui-oc chok xreyeb laj Babilonia. Sa li cuukub xcacal xbe li cablaju po re li chihab aan laj Evil-merodac quirisi laj Joaqun sa tzalam. 28 Quixque xcuanquil ut kaxal quixbanu usilal re chiruheb li jun chol chic li rey li quecuan aran Babilonia. 29 Laj Joaqun quirisi li rak li prex chirix. Ut quicuaac sa lix mex li rey jo najtil chic quicuan chi yoyo. 30 Rajlal quiquehe caru re laj Joaqun xban li rey. Quicholani c toj chalen nak quicam.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Xben Hu Crnicas

Adn, aan lix yucua laj Set; ut laj Set, aan lix yucua laj Ens; 2 laj Ens, aan lix yucua laj Cainn; ut laj Cainn, aan lix yucua laj Mahalaleel; laj Mahalaleel, aan lix yucua laj Jared. 3 Laj Jared, aan lix yucua laj Enoc; ut laj Enoc, aan lix yucua laj Matusaln; ut laj Matusaln, aan lix yucua laj Lamec. 4 Laj Lamec, aan lix yucua laj No.

1Laj

Aaneb ain li ralal xcajol laj Adn

Eb li ralal laj No, aaneb laj Sem, laj Cam ut laj Jafet. 5 Eb li ralal laj Jafet, aaneb ain: laj Gomer, laj Magog, laj Madai, laj Javn, laj Tubal, laj Mesec ut laj Tiras. 6 Eb li ralal laj Gomer, aaneb ain: laj Askenaz, laj Rifat, ut laj Togarma. 7 Eb li ralal laj Javn, aaneb ain: laj Elisa, laj Tarsis, laj Quitim ut laj Dodanim. 8 Eb li ralal laj Cam, aaneb ain: Laj Cus, laj Mizraim, Laj Fut, ut laj Canan. 9 Eb li ralal laj Cus, aaneb ain: laj Seba, laj Havila, laj Sabta, laj Raama ut laj Sabteca. Eb li ralal laj Raama, aaneb laj Seba ut laj Dedn. 10 Laj Cus, aan lix yucua laj Nimrod li quiniman xcuanquil sa li naajej aan. 11 Laj Mizraim, aan lix xetonil yucuaeb laj Ludim, eb laj Anamim, eb laj Lehabim, eb laj Najtuhim, 12 eb laj Patrusim ut eb laj Casluhim. Laj Patrusim ut laj Casluhim, aaneb lix xetonil yucuaeb laj filisteos ut laj caftoreos. 13 Laj Canan, aan lix yucua laj Sidn li asbej ut laj Het. 14 Laj Canan, aan lix xetonil yucuaeb laj jebuseo, eb laj amorreo, eb laj gergeseo, 15 eb laj heveo, eb laj araceo, eb laj sineo, 16 eb laj arvadeo, eb laj zemareo ut eb laj hamateo.

Eb li ralal xcajol laj No

692
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

693 Eb li ralal xcajol laj Sem

1 CRNICAS1

li ralal laj Sem, aaneb ain: laj Elam, laj Asur, laj Arfaxad, laj Lud ut laj Aram. Ut eb li ralal laj Aram, aaneb ain: laj Us, laj Hul, laj Geter ut laj Mesec. 18 Laj Arfaxad, aan lix yucua laj Sela. Laj Sela, aan lix yucua laj Heber. 19 Cuib li ralal laj Heber. Li xben ralal, aan laj Peleg xcaba xban nak sa eb li cutan aan quejequi c chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Li jun chic, aan aj Joctn xcaba. 20 Laj Joctn, aan lix yucuaeb laj Almodad, laj Selef, laj Hazar-mavet ut laj Jera. 21 Ut aan ajcui lix yucua laj Adoram, laj Uzal, laj Dicla, 22 laj Ebal, laj Abimael, laj Seba, 23 laj Ofir, laj Habila ut laj Jobab. Chixjunileb aan ralaleb laj Joctn.

17Eb

Sem, aan lix yucua laj Arfaxad. Laj Arfaxad, aan lix yucua laj Sela, 25 ut laj Sela, aan lix yucua laj Heber; laj Heber, aan lix yucua laj Peleg; ut laj Peleg, aan lix yucua laj Reu. 26 Laj Reu, aan lix yucua laj Serug; laj Serug, aan lix yucua laj Nacor; ut laj Nacor, aan lix yucua laj Tar. 27 Ut laj Tar, aan lix yucua laj Abram, li nequexye ajcui Abraham re. 28 Eb li ralal laj Abraham, aaneb laj Isaac ut laj Ismael.

24 Laj

Eb li ralal xcajol laj Sem

ain li ralal xcajol laj Ismael: laj Nebaiot, li xben ralal; laj Cedar, laj Abdeel, laj Mibsam, 30 laj Misma, laj Duma, laj Massa, laj Hadad, laj Tema, 31 laj Jetur, laj Nafis ut laj Cedema. Aaneb li ralal laj Ismael. 32 Aaneb ain lix yum lix Cetura, li quicuan riquin laj Abraham: laj Zimram, laj Jocsr, laj Medn, laj Madin, laj Isbac ut laj Sa. Eb li ralal laj Jocsn, aaneb laj Seba ut laj Dedn. 33 Eb li ralal laj Madin, aaneb ain: laj Efa, laj Efer, laj Hanoc, laj Abida ut laj Elda. Chixjunileb aan li ralal xcajol lix Cetura. 34 Laj Abraham, aan lix yucua laj Isaac. Ut laj Isaac, aan lix yucuaeb laj Esa ut laj Israel, li nequexye ajcui aj Jacob re.

29Aaneb

Eb li ralal xcajol laj Ismael ut lix Cetura

li ralal xcajol laj Esa, aaneb ain: laj Elifaz, laj Reuel, laj Jes, laj Jaalam ut laj Cor. 36 Eb li ralal laj Elifaz, aaneb ain: laj Temn, laj Omar, laj Zefo, laj Gatam, laj Cenaz, ut laj Amalec, li quicuan riquin lix

35 Eb

Eb li ralal xcajol laj Esa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS1,2

694

Timna. 37 Eb li ralal laj Reuel, aaneb ain: laj Nahat, laj Zera, laj Sama ut laj Miza. 38 Eb li ralal laj Seir, aaneb ain: laj Lotn, laj Sobal, laj Ziben, laj An, laj Disn, laj Ezer ut laj Disn. 39 Eb li ralal laj Lotn, aaneb ain: laj Hori ut laj Homam. Lix Timna, aan li ranab laj Lotn. 40 Eb li ralal laj Sobal, aaneb ain: laj Alvn, laj Manahat, laj Ebal, laj Sefo ut laj Onam. Eb li ralal laj Ziben, aaneb laj Aja ut laj An. 41 Laj Disn, aan li ralal laj An. Ut eb li ralal laj Disn, aaneb laj Amram, laj Esbn, laj Itrn ut laj Quern. 42 Eb li ralal laj Ezer, aaneb laj Bilhn, laj Zaavn, ut laj Jaacn. Eb li ralal laj Disn, aaneb laj Uz ut laj Arn. 43 Aaneb ain li rey li quecuan sa li naajej Edom nak toj maji quecuan lix reyeb li ralal xcajol laj Israel. Li xben, aan laj Bela li ralal laj Beor, Dinaba xtenamit. 44 Nak quicam laj Bela, laj Jobab li ralal laj Zera qui-oc chok rey chok rekaj. Bosra xtenamit. 45 Nak quicam laj Jobab, laj Husam qui-oc chok rey chok rekaj. Lix tenamit, aan xtenamiteb laj temanita. 46 Nak quicam laj Husam, laj Hadad li ralal laj Bedad qui-oc chok rey chok rekaj. Laj Hadad, aan li quinumta sa xbeneb laj Madin sa li naajej Moab. Avit xcaba lix tenamit. 47 Nak quicam laj Hadad, laj Samla qui-oc chok rey chok rekaj. Masreca xtenamit. 48 Nak laj Samla quicam, laj Sal qui-oc chok rey chok rekaj. Rehobot xtenamit, li cuan chire li nima Eufrates. 49 Nak quicam laj Sal, laj Baal-hann li ralal laj Acbor qui-oc chok rey chok rekaj. 50 Nak quicam laj Baal-hann, laj Hadad qui-oc chok rey chok rekaj. Pai xcaba lix tenamit. Ut li rixakil, aan lix Mehetabel, lix co lix Matred. Ut lix Matred, aan lix rabin laj Mezaab. 51 Nak quicam laj Hadad, eb li quetaklan sa xbeneb li tenamit Edom, aaneb ain: laj Timna, laj Alva, laj Jetet, 52 laj Aholibama, laj Ela, laj Pinn, 53 laj Cenaz, laj Temn, laj Mibzar, 54 laj Magdiel ut laj Iram. Aaneb li quetaklan aran Edom.

ain li ralal laj Israel: laj Rubn, laj Simen, laj Lev, laj Jud, laj Isacar, laj Zabuln, 2 laj Dan, laj Jos, laj Benjamn, laj Neftal, laj Gad ut laj Aser.

1Aaneb

Eb li ralal laj Israel (Jacob)

ain li ralal laj Jud: laj Er, laj Onn ut laj Sela. Lix na li oxibeb ain, aan lix rabin laj Sa, laj cananea. Laj Er, li xben ralal laj Jud, aan quixbanu li mausilal chiru li Kacua Dios ut xban aan li Dios quixcamsi. 4 Ut lix Tamar li ralib laj Jud, aan lix na

3 Aaneb

Eb li ralal laj Jud

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

695

1 CRNICAS2

laj Fares ut laj Zera. O beb chixjunileb li ralal laj Jud. 5 Eb li ralal laj Fares, aaneb laj Hezrn ut laj Hamul. 6 Ut eb li ralal laj Zera, aaneb ain: laj Zimri, laj Etn, laj Hemn, laj Calcol ut laj Dara. O beb chixjunileb. 7 Li ralal laj Carmi, aan laj Acn, li quixbok raylal sa xbeneb laj Israel xban nak quixxoc chok re li re li Dios. 8 Laj Azaras, aan li ralal laj Etn. 9 Eb li ralal laj Hezrn, aaneb laj Jerameel, laj Ram ut laj Quelubai. 10 Laj Ram, aan lix yucua laj Aminadab. Ut laj Aminadab aan lix yucua laj Naasn, li nim xcuanquil sa xyankeb li ralal laj Jud. 11 Laj Nasn, aan lix yucua laj Salmn. Ut laj Salmn, aan lix yucua laj Booz. 12 Laj Booz, aan lix yucua laj Obed. Ut laj Obed, aan lix yucua laj Isa.

xben ralal laj Isa, aan laj Eliab. Ut li xcab, aan laj Abinadab. Li rox, aan laj Simea. 14 Lix ca, aan laj Natanael. Li ro, aan laj Radai. 15 Li xcuak, aan laj Ozem. Li xcuuk, aan laj David. 16 Lix Sarvia ut lix Abigail, aaneb li ranab li cuukub chi ralal laj Isa. Eb lix yum lix Sarvia, aaneb laj Abisai, laj Joab ut laj Asael. Oxibeb lix yum lix Sarvia. 17 Lix Abigail aan lix na laj Amasa. Laj Jeter laj ismaelita, aan lix yucua.

13 Li

Eb li ralal xcajol laj Isa

Caleb li ralal laj Hezrn, aan lix yucua laj Jeriot. Lix Azuba, aan lix na. Ut laj Jeser, laj Sobab ut laj Ardn, aaneb ajcui li ralal. 19 Nak lix Azuba quicam, laj Caleb quixcam lix Efrata ut quicuan jun chic li ralal riquin. Aj Hur quexque chok xcaba. 20 Laj Hur, aan lix yucua laj Uri. Ut laj Uri, aan lix yucua laj Bezaleel.

18 Laj

Eb li ralal xcajol laj Caleb

(60) chihab cuan re laj Hezrn nak quisumla riquin lix rabin laj Maquir lix yucua laj Galaad. Laj Hezrn quicuan jun li ralal riquin lix rabin laj Maquir. Aj Segub xcaba li ralal. 22 Laj Segub, aan lix yucua laj Jair, li quitaklan sa xbeneb oxib xcacal (23) chi tenamit aran Galaad. 23 Abanan laj Gesur ut laj Aram quixchap chok reheb li roxcal (60) chi xtenamit laj Jair. Quixchap li tenamit Kenat rochben lix coc calebal. Chixjunileb ain, aaneb li ralal xcajol laj Maquir, lix

21Oxcal

Eb li ralal xcajol laj Hezrn, lix yucua laj Caleb, li quecuan riquin lix rabin laj Maquir

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS2

696

yucua laj Galaad. 24 Laj Hezrn quicam aran Caleb li cuan sa xcuent Efrata. Chirix lix camic laj Hezrn, quiyola jun li ralal riquin lix Abas li rixakil. Aj Asur xcaba li ralal. Laj Asur, aan li quitiquiban re li tenamit Tecoa. 25 Eb li ralal laj Jerameel li xben ralal laj Hezrn, aaneb ain: laj Ram li xben ralal, laj Buna, laj Orn, laj Ozem ut laj Ahas. 26 Quicuan jun chic li rixakil laj Jerameel, xAtara xcaba. Lix Atara, aan lix na laj Onam. 27 Eb li ralal laj Ram, li xben ralal laj Jerameel, aaneb ain: laj Maaz, laj Jamn ut laj Equer. 28 Eb li ralal laj Onam, aaneb laj Samai ut laj Jada. Eb li ralal laj Samai, aaneb laj Nadab ut laj Abisur. 29 Li rixakil laj Abisur, aan lix Abihail, lix na laj Ahbn ut laj Molid. 30 Eb li ralal laj Nadab, aaneb laj Seled ut laj Apaim. Laj Seled quicam chi ma jun lix cocal. 31 Laj Isi, aan li ralal laj Apaim. Laj Sesn, aan li ralal laj Isi. Ut laj Ahlai, aan li ralal laj Sesn. 32 Eb li ralal laj Jada li ri tzin laj Samai, aaneb laj Jeter ut laj Jonatn. Laj Jeter quicam chi maca xcocal. 33 Eb li ralal laj Jonatn, aaneb laj Pelet ut laj Zaza. Chixjunileb aan, aaneb li ralal xcajol laj Jerameel.

Sesn maca ralal. Cuan ban xrabin. Laj Sesn quicuan jun lix mos aj Egipto. Laj Jarha xcaba. 35 Laj Sesn quixque lix rabin chok rixakil laj Jarha ut quicuan jun li ralal aj Atai xcaba. 36 Laj Atai, aan lix yucua laj Natn. Ut laj Natn, aan lix yucua laj Zabad. 37 Laj Zabad, aan lix yucua laj Eflal. Laj Eflal, aan lix yucua laj Obed. 38 Laj Obed, aan lix yucua laj Jeh. Laj Jeh, aan lix yucua laj Azaras. 39 Laj Azaras, aan lix yucua laj Heles. Laj Heles, aan lix yucua laj Elasa. 40 Laj Elasa, aan lix yucua laj Sismai. Laj Sismai, aan lix yucua laj Salum. 41 Laj Salum, aan lix yucua laj Jecamas. Laj Jecamas, aan lix yucua laj Elisama. 42 Eb li ralal laj Caleb li ri tzin laj Jerameel, aaneb ain: Li xben ralal, aan laj Mesa lix yucua laj Zif; li xcab ralal, aan laj Maresa, lix yucua laj Hebrn. 43 Eb li ralal laj Hebrn, aaneb ain: laj Cor, laj Tapa, laj Requem, ut laj Sema. 44 Laj Sema, aan lix yucua laj Raham. Laj Raham, aan lix yucua laj Jorcoam. Ut laj Requem, aan lix yucua laj Samai. 45 Laj Man, aan li ralal laj Samai ut laj Man, aan ajcui lix yucua laj Bet-sur. 46 Lix Efa, li quicuan chok xconcubina laj Caleb, quicuan oxib lix yum. Aaneb laj Harn, laj Mosa, ut laj Gazez. Laj Harn, aan lix yucua laj Gazez jun chic. 47 Eb li ralal laj Jahdai, aaneb ain: laj Regem, laj Jotam, laj Gesam, laj Pelet, laj Efa ut laj Saaf. 48 Lix Maaca, li quicuan chok xconcubina

34Laj

Eb li ralal xcajol laj Sesn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

697

1 CRNICAS2,3

laj Caleb, quicuan cuib lix yum. Aaneb laj Seber ut laj Tirhana. 49 Lix Maaca, aan ajcui lix na laj Saaf lix yucua laj Madmana, ut xna ajcui laj Seva lix yucua laj Macbena ut laj Gibea. Lix Acsa, aan lix rabin laj Caleb. 50 Aaneb ain li ralal xcajol laj Caleb. Laj Hur, aan li xben li ralal laj Caleb li quicuan riquin lix Efrata. Eb li ralal laj Hur, aaneb laj Sobal, laj Salma ut laj Haref. Laj Sobal, aan li quitiquiban re li tenamit Quiriat-jearim. 51 Laj Salma, aan li quitiquiban re li tenamit Beln. Ut laj Haref, aan li quitiquiban re li tenamit Bet-gader. 52 Laj Sobal li quitiquiban re li tenamit Quiriat-jearim, aan lix xetonil yucua eb laj Haroe ut yi jach eb laj manahetitas. 53 Laj Sobal, aan ajcui lix xetonil yucuaeb li quecuan Quiriat-jearim. Aaneb laj itritas, eb laj futitas, eb laj sumatitas, ut eb laj misratas. Eb laj misratas, aaneb lix xetonil yucua eb laj zoratitas ut eb laj estaolitas. 54 Laj Salma, aan lix xetonil yucuaeb laj Beln, eb laj netofatitas, eb laj Atrot-bet-joab ut yi jacheb laj manahetitas ut eb laj zoraitas. 55 Laj Salma, aan ajcui lix xetonil yucua eb laj tzi b li quecuan aran Jabes. Aaneb laj tirateos, eb laj simeateos ut eb laj sucateos. Aaneb laj quenitas li ralal xcajol laj Hamat lix yucua laj Bet-recab.

ain li ralal laj David li queyola aran Hebrn. Li xben, aan laj Amnn. Lix na, aan lix Ahinoam, Jezreel xtenamit. Li xcab, aan laj Daniel. Lix na, aan lix Abigail, Carmel xtenamit. 2 Li rox, aan laj Absaln. Lix na, aan lix Maaca lix rabin laj Talmai li quicuan chok rey aran Gesur. Li xca, aan laj Adonas. Lix na laj Adonas, aan lix Haguit. 3 Li ro, aan laj Sefatas. Lix na laj Safatas, aan lix Abital. Li xcuak, aan laj Itream. Lix na laj Itream, aan lix Egla, jun chic li rixakil laj David. 4 Eb li cuakib ain queyola aran Hebrn li quicuan cui chok rey laj David cuukub chihab riquin cuakib po. Oxlaju xcacal (33) chihab laj David quicuan chok rey aran Jerusaln. 5 Eb li cahib chi ralal ain queyola aran Jerusaln: laj Simea, laj Sobab, laj Natn, ut laj Salomn. Lix na laj Salomn, aan lix Betsab lix rabin laj Amiel. 6 Li beleb chic li ralal laj David, aaneb ain: laj Ibhar, laj Elisama, laj Elifelet, 7 laj Noga, laj Nefeg, laj Jafa, 8 laj Elisama, laj Eliada, ut laj Elifelet. 9 Chixjunileb ain, aaneb li ralal laj David. Ut quecuan chic li ralal riquineb lix concubinas. Lix Tamar, aan lix rabin laj David.

1Aaneb

Eb li ralal xcajol laj David

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS3,4

698 Eb li ralal xcajol laj Salomn

ain li ralal xcajol laj Salomn: laj Salomn, aan lix yucua laj Roboam. Laj Roboam, aan lix yucua laj Abas. Laj Abas, aan lix yucua laj Asa. Ut laj Asa, aan lix yucua laj Josafat. 11 Laj Josafat, aan lix yucua laj Joram. Laj Joram, aan lix yucua laj Ocozas. Laj Ocozas, aan lix yucua laj Jos. 12 Laj Jos, aan lix yucua laj Amasas. Laj Amasas, aan lix yucua laj Azaras. Laj Azaras, aan lix yucua laj Jotam. 13 Laj Jotam, aan lix yucua laj Acaz. Laj Acaz, aan lix yucua laj Ezequas. Laj Ezequas, aan lix yucua laj Manass. 14 Laj Manass, aan lix yucua laj Amn. Laj Amn, aan lix yucua laj Josas. 15 Aaneb ain li ralal laj Josas: li xben, aan laj Johann; li xcab, aan laj Joacim; li rox, aan laj Sedequas; ut li xca, aan laj Salum. 16 Cuib li ralal laj Joacim. Aaneb laj Jeconas ut laj Sedequas.

10 Aaneb

li ralal xcajol laj Jeconas, aaneb laj Asir ut laj Salatiel, 18 laj Malquiram, laj Pedaas, laj Senazar, laj Jecamas, laj Hosama ut laj Nedabas. 19 Eb li ralal laj Pedaas, aaneb laj Zorobabel ut laj Simei. Ut eb li ralal laj Zorobabel, aaneb laj Mesulam ut laj Hananas. Ut lix Selomit, aan lix rabin. 20 Laj Zorobabel quicuan ob chic li ralal. Aaneb ain: laj Hasuba, laj Ohel, laj Berequas, laj Hasadas, ut laj Jusab-hesed. 21 Li cuib chi ralal laj Hananas, aaneb laj Pelatas ut laj Jesaas. Laj Jesaas, aan lix yucua laj Refaas. Laj Refaas, aan lix yucua laj Arnn. Laj Arnn, aan lix yucua laj Abdas. Ut laj Abdas, aan lix yucua laj Secanas. 22 Laj Secanas, aan lix yucua laj Semaas. Eb li ralal laj Semaas, aaneb ain: laj Hats, laj Igal, laj Baras, laj Nearas, ut laj Safat. Cuakibeb chixjunileb. 23 Oxibeb li ralal laj Nearas. Aaneb ain: laj Elioenai, laj Ezequas, ut laj Azricam. 24 Cuukubeb li ralal laj Elioenai. Aaneb ain: laj Hodavas, laj Eliasib, laj Pelaas, laj Acub, laj Johann, laj Dalaas ut laj Anani.

17Eb

Eb li ralal xcajol laj Jeconas

li ralal laj Jud, aaneb ain: laj Fares, laj Hezrn, laj Carmi, laj Hur ut laj Sobal. 2 Laj Reaa li ralal laj Sobal, aan lix yucua laj Jahat. Laj Jahat, aan lix yucua laj Ahumai ut laj Lahad. Aaneb lix xetonil yucuaeb laj zoratitas. 3 Aaneb ain li ralal laj Etam: laj Jezreel, laj Isma

1Eb

Eb li ralal xcajol laj Jud

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

699

1 CRNICAS4

ut laj Ibdas. Lix Haze-lelponi, aan lix rabin laj Etam. 4 Laj Penuel, aan lix yucua laj Gedor. Ut laj Ezer, aan lix yucua laj Husa. Aaneb li ralal laj Hur, li xben xyum lix Efrata. Laj Hur, aan lix xetonil xyucuaeb laj Beln. 5 Laj Asur li quitiquiban re li tenamit Tecoa quicuan cuib li rixakil, lix Hela ut lix Naara. 6 Laj Asur quicuan cahib li ralal riquin lix Naara. Aaneb ain: laj Ahuzam, laj Hefer, laj Temeni ut laj Ahastari. Aaneb lix yum lix Naara. 7Aaneb ain li ralal laj Asur riquin lix Hela: laj Zeret, laj Jezoar ut laj Etnn. 8 Laj Cos, aan lix yucua laj Anub ut laj Zobeba. Aan ajcui lix xetonil yucua li ralal xcajol laj Aharhel li ralal laj Harum. 9 Laj Jabes, aan jun li cui nk kaxal cuichic nano ru chiruheb li ras ri tzin. Lix na quixque aj Jabes chok xcaba xban nak cajo li raylal quixcul nak quiyola laj Jabes. 10 Laj Jabes quitijoc chiru li Kacua lix Dioseb laj Israel ut quixye: At Kacua, chinacuosobtesi. Taque taxak cue nabal li choch. Chatcuank taxak cuiquin ut chinacol chiru li mausilal li tixbok chak raylal sa inben, chan. Ut li Kacua quirabi lix tij ut quixbanu jo quixtzama chiru. 11 Laj Quelub li ras laj Sa, aan lix yucua laj Mehir. Ut laj Mehir, aan lix yucua laj Estn. 12 Laj Estn, aan lix yucua laj Bet-rafa, laj Paseah, ut laj Tehina. Laj Tehina, aan li quitiquiban re li tenamit Nahas. Aaneb lix xetonil yucuaeb li quecuan aran Reca. 13 Eb li ralal laj Cenaz, aaneb laj Otoniel ut laj Seraas. Eb li ralal laj Otoniel, aaneb laj Hatat, 14 ut laj Meonotai. Laj Meonotai, aan lix yucua laj Ofra. Ut laj Seraas, aan lix yucua laj Joab. Ut laj Joab, aan lix yucuaeb li quecuan sa li ru taka re Carisim xban nak eb aan nequexnau canjelac chi us. 15 Eb li ralal laj Caleb li ralal laj Jefone, aaneb laj Iru, laj Ela ut laj Naam. Li ralal laj Ela, aan laj Cenaz. 16 Eb li ralal laj Jehalelel, aaneb laj Zif, laj Zifa, laj Tiras ut laj Asareel. 17-18 Ut eb li ralal laj Esdras, aaneb ain: laj Jeter, laj Mered, laj Efer ut laj Jaln. Laj Mered quisumla riquin lix Bitia, lix rabin laj faran. Eb li ralal laj Mered li quecuan riquin lix Bitia, aaneb laj Mara, laj Samai ut laj Isba. Laj Isba, aan lix yucua laj Estemoa. Laj Mered quicuan ajcui li ralal riquin jun li ixk aj Jud. Aaneb ain: laj Jered lix yucua laj Gedor, laj Heber lix yucua laj Soco ut laj Jecutiel lix yucua laj Zanoa. 19 Eb li ralal laj Hodas li quecuan riquin li ranab laj Naham, aaneb lix yucua laj Keila aj garmita ut laj Estemoa aj maacateo. 20 Eb li ralal laj Simn, aaneb laj Amnn, laj Rina, laj Ben-hann ut laj Tiln. Eb li ralal laj Isi, aaneb laj Zohet ut laj Benzohet. 21 Eb li ralal laj Sela li ralal laj Jud, aaneb ain: laj Er lix yucua laj Leca, laj Laada lix yucua laj Maresa ut li ralal xcajol li nequecanjelac riquin li ticr lino aran Bet-asbea, 22 ut laj Joacim, ut eb li quecuan sa li tenamit Cozeba, laj Jos, ut laj Saraf. Laj Jos ut laj Saraf quetaklan sa xbeneb laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS4

700

Moab, ut quesuki Lehem jo nequexye laj tzi b li quecuan najter. 23 Eb aan aj paconel ut quecuan sa eb li tenamit Netaim ut Gedera. Quecanjelac chiru li rey. 24 Eb li ralal xcajol laj Simen, aaneb laj Nemuel, laj Jamn, laj Jarib, laj Sera, ut laj Sal. 25 Li ralal laj Sal, aan laj Salum. Li ralal laj Salum, aan laj Mibsam. Li ralal laj Mibsam, aan laj Misma. 26 Li ralal laj Misma, aan laj Hamuel. Li ralal laj Hamuel, aan laj Zacur. Ut li ralal laj Zacur, aan laj Simei. 27Cuaklaju li ralal laj Simei ut cuakib lix rabin. Abanan moco quiheb ta li ralal xcajol li ras ut li ri tzin laj Semei. Inca quetam li ralal xcajol laj Simen jo nak quetam li ralal xcajol laj Jud. 28 Eb li ralal xcajol laj Simen quecuan sa eb li tenamit Beerseba, Molada, Hazar-sual, 29 Bilha, Ezem, Tolad, 30 Betuel, Horma, Siclag, 31 Bet-marcabot, Hazar-susim, Bet-birai ut Saaraim. Aan eb lix tenamiteb toj nak qui-oc laj David chok rey. 32 Quecuan ajcui sa li ob chi coc calebal ain: Etam, An, Rimn, Toqun ut Asn. 33 Quecuan ajcui sa eb li coc calebal li quecuan chi xjun sutam eb li tenamit ain toj sa li naajej Baal. Aaneb li naajej li quecuan cui ut ain li retalil eb li ralal xcajol. 34 Aaneb ain li quetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb chi tenamit: Laj Mesobab; laj Jamlec; laj Josas li ralal laj Amasas; 35 laj Joel; laj Jeh; li ralal laj Josibas (laj Josibas, aan li ralal laj Seraas ut laj Seraas, aan li ralal laj Asiel); 36 laj Elioenai; laj Jaacoba; laj Jesohaa; laj Asaas; laj Adiel; laj Jesimiel; laj Benaa; 37laj Ziza li ralal laj Sifi (laj Sifi, aan li ralal laj Aln; ut laj Aln, aan li ralal laj Jedaas; ut laj Jedaas, aan li ralal laj Simri; ut laj Simri, aan li ralal laj Semaas.) 38 Aaneb ain lix cabaeb li quecamoc be sa xyankeb li junjunk chutal li rechalaleb rib. Eb li ralal xcajol li junjunk cabal yoqueb chi tamc chi nabal. 39 Xban nak nabaleb, inca chic quitzakloc lix naajeb. Jocan nak quecoeb toj sa li oquebal re Gedor li cuan sa li este sa li ru taka. Yoqueb chixsicbal junak naajej bar textau cui nabal xcuaheb lix quetomk. 40 Quextau nabal li chabil choch ut li chabil pim. Nim li naajej. Maca nachichiin reheb xban nak eb li ralal xcajol laj Cam, aaneb li quecuan aran junxil. 41 Ain quiculman sa eb li cutan nak laj Ezequas cuan chok xreyeb laj Jud. Eb li tzi banbil xcaba quecoeb Gedor ut quilajexpo lix muhebaleb ut li rochocheb li cuanqueb aran re nak eb aan chic tecuank aran. Ut chalen anakcuan cuanqueb aran ut chabil li naajej cuanqueb cui lix quetomk. 42 O b ciento chic li ralal xcajol laj Simen quecoeb sa li tzul Seir. Eb li yoqueb chi camoc be chiruheb, aaneb laj Pelatas, laj Nearas, laj Refaas ut laj Uziel. Aaneb li ralal laj Isi. 43 Aran sa li tzul Seir quilajexcamsiheb laj Amalec ut chalen anakcuan eb li ralal xcajol laj Simen cuanqueb sa li naajej aan.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ain li ralal xcajol laj Rubn, li xben ralal laj Israel: Xban nak laj Rubn quixchic rib riquin li ixk li quicuan riquin lix yucua, nak inca quiquehe re li tento raj tixcul jo xben alalbej, a chic li ralal laj Jos quiculuc re li tento raj tixcul laj Rubn. Inca chic quiquehe xcuanquil jo xben alalbej. 2 Eb li ralal xcajol laj Jud, aaneb li queniman xcuanquil sa xyankeb li rech tenamitil, ut sa xyankeb aan quiyola li jun li tataklank sa xbeneb aan. Abanan laj Jos li quiechanin re li tento raj tixcul li xben alalbej. 3 Aaneb ain li ralal laj Rubn, li xben ralal laj Israel: laj Hanoc, laj Fal, laj Hezrn ut laj Carmi. 4 Aaneb ain li ralal xcajol laj Joel: li ralal laj Joel, aan laj Semaas; li ralal laj Semaas, aan laj Gog; li ralal laj Gog, aan laj Simei; 5 li ralal laj Simei, aan laj Micaa; li ralal laj Micaa, aan laj Reaa; li ralal laj Reaa, aan laj Baal; 6 li ralal laj Baal, aan laj Beera li quichape ut quicame xban laj Tiglat-pileser lix reyeb laj asiria. Laj Beera, aan li quitaklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Rubn. 7 Eb li ri tzin laj Beera, tzi banbil retalil a yal chanru xquialeb li ralal xcajol. Aaneb ain: eb li quecamoc be, aaneb laj Jeiel ut laj Zacaras; 8 laj Bela li ralal laj Azaz; laj Azaz, aan li ralal laj Sema; laj Sema, aan li ralal laj Joel. Eb ain quecuan aran Aroer toj sa li tenamit Nebo ut Baal-men. 9 Quecuan sa li oriente. Naticla sa li chaki choch ut nacuulac cuan cui li nima Eufrates xban nak quequian lix quetomkeb aran Galaad. 10 Nak cuan laj Sal chok xreyeb, eb li ralal xcajol laj Rubn quepletic riquineb laj agarenos ut quenumta sa xbeneb. Jocan nak quexyi b lix muhebaleb sa chixjunil li naajej Galaad li cuan sa li oriente. 11 Eb li ralal xcajol laj Gad quecuan sa li naajej li cuan sa xcayabal lix naajeb li ralal xcajol laj Rubn. Lix naajeb aan Basn. Nacuulac toj Salca. 12 Laj Joel, aan li kaxal nim xcuanquil aran Baasn. Chirix aan, cuan laj Safn ut chirix aan cuan laj Jaanai ut chirix laj Jaanai, cuan laj Safat. 13 Eb li jun chol chic li ralal xcajol, a yal chanru xquialeb, aaneb laj Micael, laj Mesulam, laj Seba, laj Jorai, laj Jacn, laj Zia ut laj Heber. Cuukubeb chixjunileb. 14 Aaneb ain li ralal xcajol laj Abihail li ralal laj Huri: laj Huri, aan li ralal laj Jaroa; laj Jaroa, aan li ralal laj Galaad; laj Galaad, aan li ralal laj Micael; laj Micael, aan li ralal laj Jesisai; laj Jesisai, aan li ralal laj Jahdo; laj Jahdo, aan li ralal laj Buz; 15 ut laj Ah li ralal laj Abdiel. Laj Abdiel, aan li ralal laj Guni. Laj Ah, aan li nataklan sa xbeneb aan. 16 Quecuan sa eb li naajej Galaad, ut Basn, jo ajcui sa eb li coc calebal, ut sa

701
1Aaneb

1 CRNICAS5

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS5,6

702

chixjunil li naajej Sarn li cuan cui li chabil pachaya. 17 Chixjunileb ain ajlanbileb chi chutal sa eb li cutan nak laj Jotam cuan chok xreyeb laj Jud ut nak laj Jeroboam cuan chok xreyeb laj Israel. 18 Eb li ralal xcajol laj Rubn, ut eb li ralal xcajol laj Gad ut li yi jach li ralal xcajol laj Manass, aan chabileb soldados. Cauheb rib chi pletic. Cuanqueb xchi ch re pletic ut cuanqueb ajcui xchi ch re xcolbal re xcholeb. Nequexnau pletic riquin tzimaj. Quextzol rib chi us chi pletic. Cahib roxcal mil riquin cuukub ciento riquin oxcal (44,760) chixjunileb li nequexnau pletic chi us. 19 Eb aan quepletic riquineb laj agarenos ut riquineb li ralal xcajol laj Jetur, laj Nafis ut laj Nodab. 20 Li Dios quixtenkaheb xban nak quexcojob xcholeb riquin ut quexyaba xcaba nak yoqueb chi pletic. Eb laj agarenos ut eb li yoqueb chi tenkanc reheb quexkaxtesi ribeb sa rukeb xban nak li Dios quixtenkaheb. 21 Quexcam chok reheb lix quetomkeb laj agarenos. Quexchap lajeb roxcal mil lix camellos (50,000), cuib ciento mil riquin lajeb roxcal mil (250,000) lix carner, ut cuib mil (2,000) lix bur. Ut quexchap ajcui jun ciento mil (100,000) li cristian. 22 Nabaleb li quecamsi c xban nak li Dios, aan li quitenkan reheb laj Israel chirechaninquil li plet. Quecuan sa li naajej aan toj nak quechape ut quecame chi prexil sa jalan tenamit. 23 Ut li yi jach li ralal xcajol laj Manass cajo nak quetam. Quecuan sa eb li naajej Basn, Baal-hermn ut Senir ut nacuulac toj sa li tzul Hermn. 24 Aaneb ain li quejolomin reheb li junju nk chutal: laj Efer, laj Isi, laj Eliel, laj Azriel, laj Jeremas, laj Hodavas ut laj Jahdiel. Eb li cui nk ain cauheb rib chi pletic, nanoqueb ruheb, ut aj camol beheb. 25 Abanan eb aan quextzektana li Dios li quexlokoni lix xetonil yucuaeb. Ut queoc chixlokoninquil lix yi banbil dios li tenamit li queisi c xban li Dios nak eb laj Israel yoqueb chi oc sa li naajej aan. 26 Jocan nak li Kacua lix Dioseb laj Israel quixque sa xchol laj Tiglat-pileser lix reyeb laj Asiria nak taxic chi pletic riquineb li ralal xcajol laj Rubn, ut eb li ralal xcajol laj Gad ut li yi jach li ralal xcajol laj Manass. Ut quixcameb chi prexil sa eb li tenamit Halah, Habor ut Hara cuan cui li nima Gozn. Ut aran cuanqueb toj chalen anakcuan. (Li rey Tiglat-pileser aan nequexye ajcui aj Pul re.) 1 Eb li ralal laj Lev, aaneb ain: laj Gersn, laj Coat ut laj Merari. 2 Eb li ralal laj Coat, aaneb ain: laj Amram, laj Izhar, laj Hebrn ut laj Uziel. 3 Eb li ralal laj Amram, aaneb laj Aarn ut laj Moiss. Lix rabin, aan lix Mara. Eb li ralal laj Aarn, aaneb ain: laj Nadab, laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

703

1 CRNICAS6

Abi, laj Eleazar ut laj Itamar. 4 Laj Eleazar, aan lix yucua laj Finees; laj Finees, aan lix yucua laj Abisa; 5 laj Abisa, aan lix yucua laj Buqui; laj Buqui, aan lix yucua laj Uzi; 6 laj Uzi, aan lix yucua laj Zeraas; laj Zeraas, aan lix yucua laj Meraiot; 7 laj Meraiot, aan lix yucua laj Amaras; laj Amaras, aan lix yucua laj Ahitob; 8 laj Ahitob, aan lix yucua laj Sadoc; laj Sadoc, aan lix yucua laj Ahimaas; 9 laj Ahimaas, aan lix yucua laj Azaras; laj Azaras, aan lix yucua laj Johann; 10 ut laj Johann, aan lix yucua laj Azaras li quicanjelac chok aj tij sa li templo li quixyi b laj Salomn aran Jerusaln. 11 Laj Azaras, aan lix yucua laj Amaras; laj Amaras, aan lix yucua laj Ahitob; 12 laj Ahitob, aan lix yucua laj Sadoc; laj Sadoc, aan lix yucua laj Salum; 13 laj Salum, aan lix yucua laj Hilcas; laj Hilcas, aan lix yucua laj Azaras; 14 laj Azaras, aan lix yucua laj Seraas; laj Seraas, aan lix yucua laj Josadac; 15 laj Josadac, aan li quichape nak li Kacua quixcanabeb laj Jud ut eb laj Jerusaln sa ruk li rey Nabucodonosor re nak tixcameb chi prexil sa jalan tenamit. 16 Eb li ralal laj Lev, aaneb laj Gersn, laj Coat ut laj Merari. 17 Eb li ralal laj Gersn, aaneb laj Libni ut laj Simei. 18 Eb li ralal laj Coat, aaneb laj Amram, laj Izhar, laj Hebrn ut laj Uziel. 19 Eb li ralal laj Merari, aaneb laj Mahli ut laj Musi. Aaneb li ralal xcajol laj Lev, a yal chanru li ralal xcajoleb. 20 Eb li ralal xcajol laj Gersn, aaneb ain: Li ralal laj Gersn, aan laj Libni; li ralal laj Libni, aan laj Jahat; li ralal laj Jahat, aan laj Zima; 21 li ralal laj Zima, aan laj Joa; li ralal laj Joa, aan laj Iddo; li ralal laj Iddo, aan laj Zera; li ralal laj Zera, aan laj Jeatrai. 22 Eb li ralal xcajol laj Coat, aaneb ain: li ralal laj Coat, aan laj Aminadab; li ralal laj Aminadab, aan laj Cor; li ralal laj Cor, aan laj Asir; 23 li ralal laj Asir, aan laj Elcana; li ralal laj Elcana, aan laj Ebiasaf; li ralal laj Ebiasaf, aan laj Asir; 24 li ralal laj Asir, aan laj Tahat; li ralal laj Tahat, aan laj Uriel; li ralal laj Uriel, aan laj Uzas; li ralal laj Uzas, aan laj Sal. 25 Eb li ralal laj Elcana, aaneb laj Amasai ut laj Ahimot. 26 Eb li ralal xcajol laj Ahimot aaneb ain: li ralal laj Ahimot, aan laj Elcana; li ralal laj Elcana, aan laj Zofai; li ralal laj Zofai, aan laj Nahat; 27 li ralal laj Nahat, aan laj Eliab; li ralal laj Eliab, aan laj Jeroham; li ralal laj Jeroham, aan laj Elcana. 28 Eb li ralal laj Samuel, aaneb laj Vasni li xben ralal ut laj Abas. 29 Eb li ralal xcajol laj Merari, aaneb ain: li ralal laj Merari, aan laj Mahli; li ralal laj Mahli, aan laj Libni; li ralal laj Libni, aan laj Simei; li ralal laj Simei, aan laj Uza; 30 li ralal laj Uza, aan laj Simea; li ralal laj Simea, aan laj Hagua; li ralal laj Hagua, aan laj Asaas.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS6

704

ain li cui nk li quexakabac xban laj David chi bichanc sa li rochoch li Dios nak acak xexque li Loklaj Cax aran. 32 Quexjal ribeb chi canjelac chire li tabernculo li quexchutub cui ribeb li tenamit toj nak laj Salomn quixyi b lix templo li Dios aran Jerusaln. Chirix aan quecanjelac jo caynakeb xbanunquil. 33 Aaneb ain li quecanjelac jo quecanjelac ajcui li ralal xcajoleb. Eb li ralal xcajol laj Coat, aaneb ain: li quicamoc be chiruheb li xben chutal, aan laj Hemn, li ralal laj Joel. Laj Joel, aan li ralal laj Samuel; 34 laj Samuel, aan li ralal laj Elcana; laj Elcana, aan li ralal laj Jeroham; laj Jeroham, aan li ralal laj Eliel; laj Eliel, aan li ralal laj Toa; 35 laj Toa, aan li ralal laj Zuf; laj Zuf, aan li ralal laj Elcana; laj Elcana, aan li ralal laj Mahat; laj Mahat, aan li ralal laj Amasai, 36 laj Amasai, aan li ralal laj Elcana; laj Elcana, aan li ralal laj Joel; laj Joel, aan li ralal laj Azaras; laj Azaras, aan li ralal laj Sofonas; 37 laj Sofonas, aan li ralal laj Tahat; laj Tahat, aan li ralal laj Asir; laj Asir, aan li ralal laj Ebiasaf; laj Ebiasaf, aan li ralal laj Cor; laj Cor, 38 aan li ralal laj Izhar; laj Izhar, aan li ralal laj Coat; laj Coat, aan li ralal laj Lev; laj Lev, aan li ralal laj Israel. 39 Sa lix nim uk laj Hemn quicuan laj Asaf, li ralal laj Berequas. Laj Berequas, aan li ralal laj Simea; 40 laj Simea, aan li ralal laj Micael; laj Micael, aan li ralal laj Baasas; laj Baasas, aan li ralal laj Malquas; 41 laj Malquas, aan li ralal laj Etni; laj Etni, aan li ralal laj Zera; laj Zera, aan li ralal laj Adaa; 42 laj Adaa, aan li ralal laj Etn; laj Etn, aan li ralal laj Zima; laj Zima, aan li ralal laj Simei; 43 laj Simei, aan li ralal laj Jahat; laj Jahat, aan li ralal laj Gersn; laj Gersn, aan li ralal laj Lev. 44 Sa lix tze laj Hemn quecuan li ralal xcajol laj Merari. Aaneb ain: laj Etn, aan li ralal laj Quisi; laj Quisi, aan li ralal laj Abdi; laj Abdi, aan li ralal laj Maluc; 45 laj Maluc, aan li ralal laj Hasabas; laj Hasabas, aan li ralal laj Amasas; laj Amasas, aan li ralal laj Hilcas; 46 laj Hilcas, aan li ralal laj Amsi; laj Amsi, aan li ralal laj Bani; laj Bani, aan li ralal laj Semer; 47 laj Semer, aan li ralal laj Mahli; laj Mahli, aan li ralal laj Musi; laj Musi, aan li ralal laj Merari; laj Merari, aan li ralal laj Lev. 48 Ut eb li rech aj levita quexakabac chixbanunquil chixjunil li canjel jun chol chic sa lix tabernculo li Dios. 49 Laj Aarn ut eb li ralal xcajol quexcat li incienso ut quexcat ajcui li mayej sa xben li artal li quicate cui li catbil mayej. Aaneb li quecanjelac sa li Loklaj Santil Naajej. Quexque li mayej re xtzamanquil xcuybal xmaqueb laj Israel chiru li Kacua. Quexbanu

31Aaneb

Eb li quexakabac chi bichanc sa li templo xban laj David

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

705

1 CRNICAS6

chixjunil jo chanru quiyehe re laj Moiss xban li Kacua. 50 Eb li ralal xcajol laj Aarn, aaneb ain: laj Eleazar, li ralal laj Aarn; laj Finees, li ralal laj Eleazar; laj Abisa, li ralal laj Finees; 51 laj Buqui, li ralal laj Abisa; laj Uzi, li ralal laj Buqui; laj Zeraas, li ralal laj Uzi; 52 laj Meraiot li ralal laj Zeraas; laj Amaras li ralal laj Maraiot; laj Ahitob li ralal laj Amaras; 53 laj Sadoc li ralal laj Ahitob; laj Ahimaas li ralal laj Sadoc. 54 Aan ain li naajej li quiquehe reheb li ralal xcajol laj Aarn nak quexbuli rix li choch a yal chanru li ralal xcajol laj Coat. 55 Quiquehe reheb li tenamit Hebrn li cuan sa xcuent Jud, jo eb ajcui li coc calebal li cuan chi xjun sutam. 56 Abanan li tenamit ut lix calebal quiquehe re laj Caleb, li ralal laj Jefone. 57 Quiquehe reheb li ralal xcajol laj Aarn li tenamit li naru texcol cui ribeb li nequexcamsi ras ri tzin chi maca sa xcholeb. Li tenamit aan Hebrn xcaba. Ut quiquehe ajcui reheb li tenamit Libna rochben lix coc calebal, Jatir, Estemoa rochben lix coc calebal, 58 Hiln rochben lix coc calebal, Debir rochben lix coc calebal, 59 Asn rochben lix coc calebal ut Bet-semes rochben lix coc calebal. 60 Ut quiquehe ajcui reheb lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn. Aaneb ain: Geba rochben lix coc calebal, Alemet rochben lix coc calebal, ut Anatot rochben lix coc calebal. Oxlaju chixjunileb li tenamit li quiquehe reheb a yal chanru li ralal xcajoleb. 61 Reheb li jun chol chic li ralal xcajol laj Coat quiquehe lajeb chi tenamit li quecuan reheb yi jach li ralal xcajol laj Manass. 62 Reheb li ralal xcajol laj Gersn oxlaju chi tenamit li cuanqueb Basn quequehe xbaneb li ralal xcajol laj Isacar, li ralal xcajol laj Aser, li ralal xcajol laj Neftal, ut eb li ralal xcajol laj Manass. 63 Ut cablaju chi tenamit quequehe reheb li ralal xcajol laj Merari xbaneb li ralal xcajol laj Rubn, eb li ralal xcajol laj Gad, ut eb li ralal xcajol laj Zabuln. 64 Eb li ralal xcajol laj Israel quexque li tenamit reheb laj levitas rochbeneb lix coc calebal. 65 Ut eb li ralal xcajol laj Jud, ut eb li ralal xcajol laj Simen, ut eb li ralal xcajol laj Benjamn quexque reheb laj levitas li tenamit li quequehe xcabaeb. 66 Cuanqueb laj levitas li quexcul lix naajeb li quiquehe xbaneb li ralal xcajol laj Efran. 67 Ut quiquehe reheb li tenamit Siquem li naru texcol cui ribeb li cuan sa li naajej li tzul ru re laj Efran. Quiquehe ajcui reheb lix coc calebal ut li tenamit Gezer, 68 Jocmeam rochben lix coc calebal, Bet-horn rochben lix coc calebal, 69 Ajaln rochben lix coc calebal, ut Gat-rimn rochben lix coc calebal. 70 Li yi jach li ralal xcajol laj Manass quexque li tenamit Aner rochben lix coc calebal ut Bileam rochben lix coc calebal reheb li ralal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS6,7

706

xcajol laj Coat li toj maji quexcul li reheb aan. 71 Yi jach li ralal xcajol laj Manass quexque reheb li ralal xcajol laj Gersn li tenamit Goln li cuan sa xcuent Basn rochben lix coc calebal ut li tenamit Astarot rochben lix coc calebal. 72 Eb li ralal xcajol laj Isacar quexque li tenamit Cedes rochben lix coc calebal ut Daberat rochben lix coc calebal, 73 ut Ramot rochben lix coc calebal ut Anem rochben lix coc calebal. 74 Eb li ralal xcajol laj Aser quexque Masal rochben lix coc calebal ut Abdn rochben lix coc calebal, 75 Hucoc rochben lix coc calebal ut Rehob rochben lix coc calebal. 76 Eb li ralal xcajol laj Neftal quexque Cedes li cuan sa xcuent Galilea rochben lix coc calebal, Hamn rochben lix coc calebal ut Quiriataim rochben lix coc calebal. 77 Eb li ralal xcajol laj Zabuln quexque Rimn rochben lix coc calebal ut Tabor rochben lix coc calebal reheb li ralal xcajol laj Merari li toj maji quexcul li reheb aan. 78 Eb li ralal xcajol laj Rubn quexque li naajej li cuan jun pacal li nima Jordn, li cuan chiru li tenamit Jeric sa li oriente riquin li nima Jordn. Quexque Beser li cuan sa li chaki choch rochben lix coc calebal ut Jaza rochben lix coc calebal, 79 Cademot rochben lix coc calebal ut Mefaat rochben lix coc calebal. 80 Eb li ralal xcajol laj Gad quexque Ramot li cuan sa xcuent Galaad rochben lix coc calebal, Mahanaim rochben lix coc calebal, 81 Hesbn rochben lix coc calebal ut Jazer rochben lix coc calebal. 1 Cahibeb li ralal laj Isacar. Aaneb ain: laj Tola, laj Fa, laj Jasub ut laj Simrn. 2 Eb li ralal laj Tola, aaneb ain: laj Uzi, laj Refaas, laj Jeriel, laj Jahmai, laj Jibsam ut laj Semuel. Eb aan li quetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb li ralal xcajol laj Tola. Eb aan chabil soldados. Ajlanbileb sa eb li cutan nak laj David cuan chok rey. Cuib xcacal mil riquin cuakib ciento chi cui nk. 3 Li ralal laj Uzi, aan laj Israhas. Cahib li ralal laj Israhas. Aaneb ain: Laj Micael, laj Obadas, laj Joel ut laj Isas. Eb li obeb ain quetaklan sa xbeneb li junjunk chutal chi tenamit. 4 Nabaleb li rixakileb ut nabaleb li ralal xcajol. Jocan nak cuaklaju xcacal mil chi soldado li cuanqueb sa xyankeb li ralal xcajol. 5 Sa xyankeb chixjunileb li ralal xcajol laj Isacar ajlanbileb cuukub rocal mil (87) chi soldados. 6 Oxibeb li ralal laj Benjamn. Aaneb ain: laj Bela, laj Bequer ut laj Jediael. 7 O beb li ralal laj Bela. Aaneb ain: laj Ezbn, laj Uzi, laj Uziel, laj Jerimot, ut laj Iri. Li ob chi cui nk ain quetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb li ralal xcajol laj Bela. Cuib xcacal mil riquin calaju xcacal (22,034) chi soldado cauheb rib chi pletic. 8 Beleb li ralal laj Bequer. Aaneb ain: laj Zemira, laj Jos, laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

707

1 CRNICAS7

Eliezer, laj Elioenai, laj Omri, laj Jerimot, laj Abas, laj Anatot ut laj Alamet. 9 Eb aan li quetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb li ralal laj Bequer. Junmay mil riquin cuib ciento (20,200) chi cui nk li cauheb rib chi pletic. 10 Li ralal laj Jediael, aan laj Bilhn. Ut eb li ralal laj Bilhn, aaneb ain: laj Jes, laj Benjamn, laj Aod, laj Quenaana, laj Zetn, laj Tarsis ut laj Ahisahar. 11 Chixjunileb aan quetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb li ralal xcajol laj Jediael ut cuaheb rib. Cuuklaju mil riquin cuib ciento chi cui nk (17,200) li quecoeb chi pletic. 12 Eb li ralal laj Hir, aaneb laj Supim ut laj Hupim. Ut li ralal laj Aher, aan laj Husim. 13 Cahibeb li ralal laj Neftal. Aaneb laj Jahzeel, laj Guni, laj Jezer ut laj Salum. (Aaneb ralal xcajol laj Bilha.) 14 Laj Manass quicuan cuib li ralal riquin lix concubina aj Siria. Aaneb laj Asriel ut laj Maquir. Laj Maquir, aan lix yucua laj Galaad. 15 Laj Maquir quisumla riquin jun li ixk rechalal laj Hupim ut laj Supim. Li ranab laj Maquir, aan lix Maaca xcaba. Li xcab ralal laj Maquir cuan xrabin, abanan ma jun li ralal. 16 Lix Maaca li rixakil laj Maquir quicuan cuib lix yum. Li xben, aan laj Peres ut li xcab, aan laj Seres. Eb li ralal laj Seres, aaneb laj Ulam ut laj Requem. 17 Li ralal laj Ulam, aan laj Bedn. Chixjunileb aan ralal xcajoleb laj Galaad, li ralal laj Maquir. Laj Maquir, aan li ralal laj Manass. 18 Lix Hamolequet, aan lix ranab laj Galaad. Oxibeb lix yum lix Hamolequet. Aaneb laj Isod, laj Abiezer ut laj Mahala. 19 Eb li ralal laj Semida, aaneb laj Ahin, laj Siquem, laj Likhi ut laj Aniam. 20 Aaneb ain li ralal xcajol laj Efran: li ralal, aan laj Sutela; li ralal laj Sutela, aan laj Bered; li ralal laj Bered, aan laj Tahat; li ralal laj Tahat, aan laj Elada; li ralal laj Elada, aan laj Tahat jun chic; 21 li ralal laj Tahat, aan laj Zabad; li ralal laj Zabad, aan laj Sutela jun chic. Cuib chic li ralal laj Efran. Aaneb laj Ezer ut laj Elad. Laj Ezer ut laj Elad quecamsi c nak yoqueb chirelkanquil lix quetomkeb li ralal xcajol laj Gat li quecuan sa li naajej aan. 22 Laj Efran quiyabac nabal li cutan xban xrahil xchol nak quecamsi c laj Ezer ut laj Elad. Eb li rechalal quecuulac riquin chixcojobanquil xchol. 23 Chirix chic aan laj Efran quicuan riquin li rixakil ut li rixakil quicana chi yaj aj ixk. Laj Bera quexque chok xcaba li ralal aan xban nak cajo li chaajquilal sa li rochoch. 24 Lix rabin laj Efran, aan lix Seera. Lix Seera quixtiquib li cuib chi tenamit Bet-horn, li cuan takec ut li cuan taka. Ut quixtiquib ajcui li tenamit Uzen-seera. 25 Eb li ralal xcajol laj Bera, aaneb ain: li ralal, aan laj Refa; li ralal laj Refa, aan laj Resef; li ralal laj Resef, aan laj Telah; li ralal laj Telah, aan laj Tahn; 26 li ralal laj Tahn, aan laj Laadn; li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS7,8

708

ralal laj Laadn, aan laj Amiud; li ralal laj Amiud, aan laj Elisama; 27 li ralal laj Elisama, aan laj Nun; li ralal laj Nun, aan laj Josu. 28 Li naajej li quecuan cui, aan laj Bet-el rochben lix coc calebal. Sa li oriente xcuulac toj Naarn, sa li oeste xcuulac toj Gezer rochbeneb lix coc calebal. Quecuan ajcui Siquem rochben lix coc calebal toj Gaza rochben lix coc calebal. 29 Eb li ralal xcajol laj Manass quetaklan sa xbeneb li tenamit Bet-sen rochben lix coc calebal, Taanac rochben lix coc calebal, Meguido rochben lix coc calebal, ut Dor rochben lix coc calebal. Sa eb li naajej ain quecuan eb li ralal xcajol laj Jos li ralal laj Israel. 30 Aaneb ain li ralal xcajol laj Aser. Cahib li ralal. Aaneb laj Imna, laj Isa, laj Isi, ut laj Bera. Lix rabin, aan lix Sera. 31 Eb li ralal laj Bera, aaneb laj Heber ut laj Malquiel lix yucua laj Birzavit. 32 Laj Heber, aan lix yucuaeb laj Jaflet, laj Somer, laj Hotam ut lix Sa. 33 Eb li ralal laj Jaflet, aaneb laj Pasac, laj Bimhal, ut laj Asvat. Aaneb li ralal laj Jaflet. 34 Eb li ralal laj Semer, aaneb laj Ah, laj Rohga, laj Jehba, ut laj Aram. 35 Eb li ralal laj Helem li ri tzin laj Semer, aaneb laj Zofa, laj Imna, laj Seles ut laj Amal. 36 Eb li ralal xcajol laj Zofa, aaneb laj Sa, laj Harnefer, laj Sal, laj Beri, laj Imra, 37 laj Beser, laj Hod, laj Sama, laj Silsa, laj Itrn ut laj Beera. 38 Eb li ralal laj Jeter, aaneb ain: laj Jefone, laj Pispa ut laj Ara. 39 Eb li ralal laj Ula, aaneb ain: laj Ara, laj Haniel ut laj Rezia. 40 Chixjunileb ain ralal xcajoleb laj Aser. Eb aan li quetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb li ralal xcajol laj Aser. Aj camol beheb. Cauheb rib chi pletic. Cuakib xcacal mil chi cui nk li nequexic chi pletic. 1 O beb li ralal laj Benjamn. Li xben, aan laj Bela. Li xcab, aan laj Asbel ut li rox, aan laj Ahara. 2 Li xca, aan laj Noha ut li ro, aan laj Rafa. 3 Eb li ralal xcajol laj Bela, aaneb ain: laj Adar, laj Gera, laj Abiud, 4 laj Abisa, laj Naamn, laj Ahoa, 5 laj Gera, laj Sefufn ut laj Hiram. 6 Eb li ralal laj Aod, aaneb li quetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb li ralal xcajol laj Benjamn. Quecuan aran Geba, abanan quecame toj Manahat. 7 Eb li ralal laj Aod, aaneb ain: laj Naamn, laj Ahas ut laj Gera. Laj Gera, aan lix yucua laj Uza ut laj Ahiud. Laj Gera quicamoc reheb aran Manahat. 8 Laj Saharaim quixjach rib riquin li cuib chi rixakil, lix Husim ut lix Baara. Mokon chic quicuan li ralal nak cuan aran Moab. 9 Li ralal li quecuan riquin li rixakil jun chic, xHodes xcaba, aaneb ain: laj Jobab, laj Sibia, laj Mesa, laj Malcam, 10 laj Jez, laj Saquas, ut laj Mirma. Eb li ralal ain quetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb li ralal xcajol laj Benjamn. 11 Cuib chic li ralal laj Saharaim riquin lix Hodes. Aaneb laj Abitob ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

709

1 CRNICAS8

Elpaal. 12 Eb li ralal laj Elpaal, aaneb laj Heber, laj Misam ut laj Semed li quitiquiban re li tenamit Ono ut Lod rochben lix coc calebal. 13 Laj Bera ut laj Sema quetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb li ralal xcajol laj Benjamn li quecuan aran Ajaln. Aaneb li queisin reheb li tenamit li cuanqueb sa li naajej Gat. 14 Eb li ralal xcajol laj Bera, aaneb ain: laj Aho, laj Sasac, laj Jeremot, 15 laj Zebadas, laj Arad, laj Ader, 16 laj Micael, laj Ispa ut laj Joha. 17Eb li ralal xcajol laj Elpaal, aaneb ain: laj Zebadas, laj Mesulam, laj Hizqui, laj Heber, 18 laj Ismerai, laj Jezlas, ut laj Jobab. 19 Eb li ralal xcajol laj Simei, aaneb ain: laj Jaquim, laj Zicri, laj Zabdi, 20 laj Elienai, laj Ziletai, laj Eliel, 21 laj Adaas, laj Beraas, ut laj Simrat. 22 Eb li ralal xcajol laj Sasac, aaneb ain: laj Ispn, laj Heber, laj Eliel, 23 laj Abdn, laj Zicri, laj Hann, 24 laj Hananas, laj Elam, laj Anatotas, 25 laj Ifdaas, ut laj Peniel. 26 Eb li ralal xcajol laj Jeroham, aaneb ain: laj Samserai, laj Seharas, laj Atalas, 27laj Jaresas, laj Elas ut laj Zicri. 28 Aaneb ain li quetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb li ralal xcajol laj Benjamn li quecuan aran Jerusaln. 29 Sa li tenamit Gaban quicuan laj Abigaban, li nequexye ajcui Jehiel re. Li rixakil, aan lix Maaca. 30 Aaneb ain li ralal: li xben ralal, aan laj Abdn, laj Zur, laj Cis, laj Baal, laj Nadab, 31 laj Gedor, laj Aho ut laj Zequer, 32 ut laj Miclot lix yucua laj Simea. Eb ain quecuan aran Jerusaln, chiruheb li jun chol chic li rechalal.

Ner, aan lix yucua laj Cis; laj Cis, aan lix yucua laj Sal; ut laj Sal, aan lix yucua laj Jonatn, laj Malquisa, laj Abinadab ut laj Es-baal. 34 Laj Jonatn, aan lix yucua laj Merib-baal. Laj Merib-baal, aan lix yucua laj Micaa. 35 Eb li ralal laj Micaa, aaneb laj Pitn, laj Melec, laj Tarea ut laj Acaz. 36 Laj Acaz, aan lix yucua laj Joada. Laj Joada, aan lix yucua laj Alemet, laj Azmavet, ut laj Zimri. Laj Zimri, aan lix yucua laj Mosa. 37 Laj Mosa, aan lix yucua laj Bina. Laj Bina, aan lix yucua laj Rafa. Laj Rafa, aan lix yucua laj Elasa. Ut laj Elasa, aan lix yucua laj Azel. 38 Cuakib li ralal laj Azel. Aaneb ain: laj Azricam, laj Bocru, laj Ismael, laj Searas, laj Obadas, ut laj Hann. Chixjunileb ain, aaneb li ralal laj Azel. 39 Laj Esec li ri tzin laj Azel, aan lix yucua li oxibeb ain: li xben ralal, aan laj Ulam; li xcab, aan laj Jehs; ut li rox, aan laj Elifelet. 40 Eb li ralal laj Ulam chabil soldado ut cauheb rib chi pletic. Quexnau chi us cutuc riquin tzimaj. Nabaleb li ralal ut nabaleb li ri. Jun ciento riquin lajeb roxcal (150) chixjunileb. Chixjunileb ain, aaneb li ralal xcajol laj Benjamn.

33 Laj

Eb li ralal xcajol laj Sal ut laj Jonatn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS9
1Chixjunileb

710

laj Israel tzi banbil xcabaeb sa li hu reheb lix reyeb laj Israel. Tzi banbil xcabaeb a yal chanru li ralal xcajoleb. Ut chixjunileb laj Jud quecame aran Babilonia xban nak quexketketi ribeb chiru li Dios. 2 Eb li xben li quesuki sa lix naajeb, aaneb laj Israel, eb laj tij, eb laj levita, ut eb li quecanjelac sa lix templo li Kacua. 3 Cuanqueb li ralal xcajol laj Jud, li ralal xcajol laj Benjamn, li ralal xcajol laj Efran ut li ralal xcajol laj Manass li quecoeb chi cuanc aran Jerusaln. 4 Laj Utai, aan li quicamoc be chiruheb li ralal xcajol laj Fares, li ralal laj Jud. Laj Utai, aan li ralal laj Amiud. Laj Amiud, aan li ralal laj Omri. Laj Omri, aan li ralal laj Imri. Laj Imri, aan li ralal laj Bani; ut laj Bani, aan xcomoneb li ralal laj Fares, li ralal laj Jud. 5 Laj Asaas, aan li quicamoc be chiruheb li ralal xcajol laj Sela, li ralal laj Jud. Laj Asaas, aan nataklan sa xbeneb li jun xtepaleb li tenamit. 6 Laj Jeuel, aan li quicamoc be chiruheb li ralal xcajol laj Zera, li ralal laj Jud. Cuakib ciento riquin lajeb roxcal chixjunileb li ralal xcajol laj Jud. 7 Aaneb ain li ralal xcajol laj Benjamn li quecuan Jerusaln: laj Sal, li ralal laj Mesulam; laj Mesulam, aan li ralal laj Hodavas; laj Hodavas, aan li ralal laj Asena: 8 ut laj Ibneas li ralal laj Jeroham: laj Ela li ralal laj Uzi; laj Uzi, aan li ralal laj Micri: ut laj Mesulam li ralal laj Sefatas, li ralal laj Reuel; laj Reuel, aan li ralal laj Ibnas. 9 Beleb ciento riquin cuaklaju roxcal (956) li ralal laj Benjamn li quecuan Jerusaln. Chixjunileb li cui nk ain quetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb li tenamit. 10 Aaneb ain laj tij li quecuan aran Jerusaln: laj Jedaas; laj Joiarib; laj Jaqun; 11 laj Azaras li ralal laj Hilcas. Laj Hilcas, aan li ralal laj Mesulam. Laj Mesulam, aan li ralal laj Sadoc. Laj Sadoc, aan li ralal laj Meraiot. Laj Meraiot, aan li ralal laj Ahitob, li najolomin re li canjel sa li templo. 12 Ut quicuan ajcui laj Adaa, li ralal laj Jeroham. Laj Jeroham, aan li ralal laj Pasur. Laj Pasur, aan li ralal laj Malquas. Ut quicuan ajcui laj Masai, li ralal laj Adiel. Laj Adiel, aan li ralal laj Jazera. Laj Jazera, aan li ralal laj Mesulam. Laj Mesulam, aan li ralal laj Mesilemit. Laj Mesilemit, aan li ralal Imer. 13 Eb laj tij li quetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb li tenamit, aaneb jun mil riquin cuukub ciento riquin oxcal (1,760). Quexnau xbanunquil chi us li canjel li quiuxman sa li templo. 14 Eb laj levita li quecuan aran Jerusaln, aaneb ain: laj Semaas li ralal laj Hasub. Laj Hasub, aan li ralal laj Azricam. Laj Azricam, aan li ralal laj Hasabas. Laj Hasabas, aan xcomoneb li ralal xcajol laj Merari. 15 Ut quecuan ajcui laj Bacbacar, laj Heres, laj Galal, laj Matanas li ralal laj Micaa. Laj Macaa, aan li ralal laj Zicri.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

711

1 CRNICAS9

Laj Zicri, aan li ralal laj Asaf. 16 Ut quicuan ajcui laj Obadas, li ralal laj Semaas. Laj Semaas, aan li ralal laj Galal. Laj Galal, aan li ralal laj Jedutn. Ut quicuan ajcui laj Berequas li ralal laj Asa. Laj Asa, aan li ralal laj Elcana. Eb aan quecuan sa lix naajeb laj netofatitas. 17 Eb li quecacalen sa eb li oquebal re li templo, aaneb ain: Laj Salum, laj Acub, laj Talmn, laj Ahimn ut eb li ri tzin. Laj Salum, aan li quicamoc be chiruheb. 18 Chalen ut anakcuan quecacalen re li oquebal li quinume cui li rey, li quicuan sa li este. 19 Laj Salum ut eb li rechalal, aan eb li quecacalen re li oquebal re li templo, jo nak quexcacalen re li oquebal re li tabernculo lix xetonil yucua. Laj Salum, aan li ralal laj Cor. Laj Cor, aan li ralal laj Ebiasaf. Laj Ebiasaf, aan li ralal laj Cor jun chic. 20 Junxil, laj Finees li ralal laj Eleazar, aan li quitaklan sa xbeneb. Ut li Kacua quicuan riquin. 21 Laj Zacaras, li ralal laj Meselemas, aan li quicacalen re li oquebal re li tabernculo. 22 Cuib ciento riquin cablaju chixjunileb li quecacalen re li oquebal. Queajlac a yal chanru li ralal xcajol li junjunk. Li rey David ut laj Samuel li profeta, aaneb li quexakaban reheb sa lix canjel. 23 Jocan nak eb aan ut eb li ralal xcajol nequexjal ribeb chixcacalenquil li oquebal re lix templo li Kacua ut re li tabernculo. 24 Quecuan sa li cahib pacal. Quecuan sa li oriente, sa li poniente, sa li sur, ut sa li norte. 25 Eb li cuanqueb sa li calebal quechal rajlal cuukub cutan chixcacalenquil li oquebal. 26 Abanan li cahib chi cui nk li quecamoc be chi cacalenc re li oquebal, aaneb quecuan junelic. Aaneb ajcui li queiloc reheb li coc naajej li cuan sa li templo, ut queiloc ajcui reheb li naajej li quexoque cui li caak re ru terto xtzak re li templo. 27 Eb aan cuanqueb xnaaj sa xjun sutam lix templo li Dios, xban nak tento nak eb aan tecacalenk re li templo. Ut tento nak texte li oquebal rajlal ekela. 28 Cuanqueb li queiloc reheb li caak re ru li quicanjelac sa li templo. Aaneb li quexococ reheb ut aaneb ajcui li queisin reheb nak oqueb re chi canjelac. 29 Cuanqueb chic li queiloc reheb li caak re ru li quicanjelac sa li Loklaj Naajej, ut li caj, li vino, li aceite, li incienso ut li sununquil ban. 30 Cuanqueb ajcui li ralal eb laj tij li queyi ban re li sununquil ban li quicanjelac sa li templo. 31 Laj Matatas li xben ralal laj Salum li coreta, aan aj levita. Aan li qui-iloc re li caxlan cua li quimayejac. 32 Cuanqueb li ralal laj Coat ut li ralaleb li ri tzin, li queyi ban re li cablaju chi caxlan cua li quiquehe sa xben li mex sa li Santil Naajej. 33 Cuanqueb ajcui laj bichanel. Li quetaklan sa xben li junjunk xtepaleb li tenamit quecuan sa li naajej li cuan sa li templo. Maca chic lix canjeleb xban nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS9,10

712

quecanjelac sa li templo chi kek chi cutan. 34 Aaneb ain li quetaklan sa xbeneb li junjunk xtepaleb li tenamit aj levita, a yal chanru li ralal xcajoleb. Aaneb aj camol be li quecuan aran Jerusaln. 35 Laj Jehiel aan li quitiquiban re li tenamit Gaban. Li rixakil, aan lix Maaca xcaba. 36 Aaneb ain li ralal laj Jehiel: laj Abdn li xben ralal, laj Zur, laj Cis, laj Baal, laj Ner, laj Nadab, 37 laj Gedor, laj Aho, laj Zacaras ut laj Miclot. 38 Laj Miclot, aan lix yucua laj Simeam. Chixjunileb quecuan ajcui aran Jerusaln rochbeneb li ras ut li ri tzin. 39 Laj Ner, aan lix yucua laj Cis. Laj Cis, aan lix yucua laj Sal. Ut laj Sal, aan lix yucua laj Jonatn, laj Malquisa, laj Abinadab ut laj Es-baal. 40 Li ralal laj Jonatn, aan laj Merib-baal. Laj Merib-baal, aan lix yucua laj Micaa. 41 Eb li ralal laj Micaa, aaneb ain: laj Pitn, laj Melec, laj Tarea ut laj Acaz. 42 Laj Acaz, aan lix yucua laj Jara. Laj Jara, aan lix yucua laj Alemet, laj Azmavet ut laj Zimri. Ut laj Zimri, aan lix yucua laj Mosa. 43 Laj Mosa, aan lix yucua laj Bina. Li ralal laj Bina, aan li Refaas. Ut li ralal laj Refaas, aan laj Elasa. Li ralal laj Elasa, aan laj Azel. 44 Cuakib li ralal laj Azel. Aaneb ain: laj Azricam, laj Bocru, laj Ismael, laj Searas, laj Obadas ut laj Hann. Aaneb ain li ralal laj Azel.

10

laj filisteo quepletic riquineb laj Israel. Ut laj Israel queelelic chiruheb. Nabaleb li quecamsi c sa li tzul re Gilboa. 2 Eb laj filisteos queralina laj Sal ut eb li ralal toj retal quexcamsiheb laj Jonatn, laj Abinadab ut laj Malquisa, li ralaleb laj Sal. 3 Chirix aan quepletic chi cau re xcamsinquil laj Sal. Cau quepletic toj retal quextau laj Sal chi tzimaj. 4 Laj Sal quixye re li cui nk li nacamoc re lix chi ch re pletic: Chap chak la chi ch, ut tinacamsi. Inca nacuaj nak eb li inca nequexnau ru li Dios tinexsee nak tinexcamsi, chan. Abanan li cui nk inca quiraj xban nak taxucuak. Jocan nak laj Sal quixchap lix chi ch ut quixcut rib sa xben. 5 Nak li cui nk quiril nak camenak chic laj Sal, quixchap lix chi ch ut quixcamsi ajcui rib aan. 6 Jocan nak quicam laj Sal sa li cutan aan rochbeneb li oxib chi ralal joqueb ajcui li ralal xcajol. 7 Eb laj Israel li cuanqueb sa li ru taka quexque retal nak laj Sal ut li oxib chi ralal quecam. Jocan nak queelelic ut quexcanab lix tenamiteb. Ut a chic eb laj filisteos queoc chi cuanc sa lix tenamiteb. 8 Sa li cutan jun chic eb laj filisteo quecoeb chixxocbal li caru reheb li camenak. Quextau laj Sal ut eb li oxib chi ralal jiljoqueb chi camenak sa li tzul Gilboa. 9 Nak ac

1Eb

Laj Sal Quicamsi c

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

713

1 CRNICAS10,11

querisi li rak re pletic, quexcam lix jolom laj Sal ut quexcam lix chi ch re pletic. Quextakla resil sa chixjunil lix tenamiteb laj filisteos re nak terabi resil nak camenak chic laj Sal. Ut quexye ajcui resil sa rochoch lix dioseb. 10 Chirix chic aan quexque lix chi ch laj Sal sa lix templo lix dioseb ut quextuyub lix jolom li camenak sa lix templo laj Dagn lix dioseb. 11 Ut chixjunileb li cuanqueb aran Jabes re Galaad querabi resil li caru quexbanu re laj Sal eb laj filisteo. 12 Jocan nak quexchutub ribeb chixjunileb li cui nk aj Jabes li cauheb xchol chi pletic ut quecoeb. Quexchap li camenak Sal jo eb ajcui li ralal oxib ut quexcameb toj Jabes. Aran quexmukeb rubel jun ton li che ji. Ut quexbanu x-ayun chiru cuukub cutan. 13 Jocain nak quicam laj Sal xban nak quixtzektana li Kacua. Quixket li ratin li Kacua ut quixpatz xnaleb riquin jun li ixk aj ke. 14 Inca quixtzama xnaleb riquin li Dios. Xban aan nak li Kacua quixcamsi ut quixxakab laj David ralal laj Isa chok xreyeb laj Israel.

11

laj Israel quexchutub ribeb ut quecoeb aran Hebrn riquin laj David. Quexye re: Lao kacomon kib acuiquin. 2 Junxil nak laj Sal toj cuan chok karey, laat xatcamoc be chiruheb laj Israel chi pletic. Ut li Kacua la Dios quixye acue: Laat tatcamok be chiruheb laj Israel lin tenamit ut laat ajcui tat-oc chok rey chi taklanc sa xbeneb, chan li Dios. 3 Ut chixjunileb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel quecuulac riquin li rey David aran Hebrn. Laj David quixbanu jun li contrato riquineb chiru li Kacua. Ut quexque li aceite sa xjolom ut quexxakab chok xreyeb jo quixye li Kacua re laj Samuel. 4 Laj David rochbeneb chixjunileb laj Israel quecoeb Jerusaln, li nequexye ajcui Jebs re. Cuanqueb laj jebuseo sa li tenamit aan. 5 Eb laj jebuseo quexye re laj David: Laat inca tatruk chi oc arin, chanqueb. Abanan laj David qui-oc ut quinumta sa xbeneb ut quirechani li naajej Sin li ac cauresinbil chi us. Ut quexque chok xcaba li naajej Lix tenamit laj David. 6 Laj David ac quixye: Li ani taoc xben cua chi pletic riquineb laj jebuseo, aan li taxakabak chi taklanc sa xbeneb li soldado, chan. Ut laj Joab lix yum lix Sarvia, aan li xben li qui-oc chi pletic. Jocan nak laj Joab quiquehe xcuanquil chi taklanc. 7Laj David co chi cuanc sa li naajej li nequecuan cui li soldados. Jocan nak quexque Xtenamit laj David chok xcaba li naajej aan. 8 Laj David quixyi b cuichic li naajej aan jo tenamit. Quixtiquib sa li naajej Milo ut quixyi b toj cuan cui li tzac li sutsu cui li tenamit. Ut li yi jach chic quixyi b

1Chixjunileb

Laj David quixakabac chok rey

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS11

714

laj Joab. 9 Ut laj David yo chi nimanc xcuanquil xban nak li nimajcual Dios cuan riquin. 10 Aaneb ain lix cabaeb lix soldados laj David li nequetaklan sa xbeneb li kaxal cauheb rib chi pletic. Aaneb li quetenkan re laj David rochbeneb chixjunileb laj Israel nak quexxakab chok xreyeb jo quixye li Kacua. 11 Aaneb ain xcabaeb li cauheb rib chi pletic, li quetenkan re laj David: li xben, aan laj Jasobeam li ralal laj Hacmoni. Aan li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb li lajeb xcacal chi soldado li cauheb rib chi pletic. Sa jun li plet laj Jasobeam quixcamsiheb oxib ciento chi cui nk riquin lix lans. 12 Li xcab, aan laj Eleazar li ralal laj Dodo. Aan xcomoneb li ralal xcajol laj Ahoha. Laj Eleazar, aan jun sa xyankeb li oxibeb li cauheb xchol chi pletic. 13 Laj Eleazar cuan rochben laj David nak quepletic riquineb laj filisteo aran Pasdamim. Sa li naajej aan cuan jun si ril li cebada aubil. Eb laj Israel queelelic chiruheb laj filisteo. 14 Laj Eleazar rochbeneb lix soldado quexxakab ribeb sa xyi li acui mk ut quepletic riquineb laj filisteo re texcol ribeb. Quepletic toj retal quenumta sa xbeneb xban nak li Kacua quitenkan reheb. 15 Oxib xcomoneb li lajeb xcacal li nequetaklan sa xbeneb li soldados quecoeb cuan cui li nimla pec li cuan nach riquin li ochoch pec Adulam, xban nak aran cuan laj David. Ut eb laj filisteos cuan xmuhebaleb sa li ru taka re Refaim. 16 Laj David cuan sa li naajej li nequexcol cui ribeb. Jun chutal eb laj filisteo ac xeoc sa li tenamit Beln. 17 Laj David quiraj ru ucac. Quixye: Us raj cuan ta junak tixcam chak cuuca sa li becbil ha li cuan chire li oquebal re li tenamit Beln, chan. 18 Li oxib chi cui nk li cauheb rib chi pletic, quenume sa lix naajeb laj filisteo. Querisi li ha sa li becbil ha li cuan chire li oquebal re Beln. Quexcam ut quexque re laj David. Abanan laj David inca quiruc. Quixhoy ban li ha re xmayejanquil chiru li Dios. 19 Ut quixye: A taxak li Dios tinixtenka re nak inca tincuuc li ha ain. Chanchan raj nak tincuuc xquiqueleb li cui nk ain xban nak xexkaxtesi raj lix yuameb chi camc nak quecoeb chixcambal li ha ain, chan. Ut laj David inca quiruc li ha. Aan ain li quexbanu li oxib chi cui nk li cauheb xchol chi pletic. 20 Laj Abisai, li ri tzin laj Joab, aan li quitaklan sa xbeneb li lajeb xcacal chi soldado. Laj Abisai quixcamsiheb oxib ciento chi cui nk riquin lix lans. Jocan nak quiniman xcuanquil jo li oxibeb li cauheb rib chi pletic. 21 Laj Abisai, aan li kaxal nano ru sa xyankeb li lajeb xcacal chi soldado ut aan ajcui li quicamoc be sa xyankeb. Abanan lix cuanquil inca quixtau lix cuanquileb li oxibeb li cauheb rib chi pletic. 22 Jocan ajcui laj Benaa nano ru. Laj Benaa, aan li ralal laj Joiada li chalenak sa li tenamit Cabseel. Nabal li caru quixbanu xban xcacuilal xchol. Quixcamsi cuibeb li cui nk aj Moab. Sa jun li cutan nak yo chi tanec

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

715

1 CRNICAS11,12

12

li nieve, laj Benaa cuan sa jun chamal jul nak quixcamsi jun li cakcoj. 23 Quixcamsi ajcui jun li cui nk aj Egipto. Li cui nk aan kaxal najt rok. Numenak cuib metro xteram ut cuan xlans sa ruk chanchan xcheel li quemleb. Laj Benaa quixchap jun li che ut qui-oc chi pletic riquin toj retal quixmak lix lans chiru. Ut riquin ajcui li lans aan quixcamsi laj Egipto. 24 Aan ain li quixbanu laj Benaa li ralal laj Joiada. Ut riquin aan nano ru jo eb li oxibeb li cauheb rib chi pletic. 25 Quiquehe xcuanquil sa xyankeb li lajeb xcacal chi soldado. Abanan moco jo ta li oxibeb li kaxal ni nkeb xcuanquil. Laj David quixque laj Benaa chi taklanc sa xbeneb li soldado li nequecacalen re. 26 Aaneb ain xcabaeb li soldado li kaxal cauheb rib chi pletic: laj Asael li ri tzin laj Joab; laj Elhann li ralal laj Dodo, Beln xtenamit; 27laj Samot, Harod xtenamit; laj Heles, Peln xtenamit; 28 laj Ira li ralal laj Iques, Tecoa xtenamit; laj Abiezer, Anatot xtenamit; 29 laj Sibecai, Husat xtenamit; laj Ilai, Ahod xtenamit; 30 laj Maharai ut laj Heled li ralal laj Baana, Netofa xtenamiteb; 31 laj Itai li ralal laj Ribai, Gabaa xtenamiteb, xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn; laj Benaa, Piratn xtenamit; 32 laj Hurai li chalenak cuan cui li rok ha li cuan Gaas; laj Abiel, Arab xtenamit; 33 laj Azmavet, Bahurim xtenamit; laj Eliaba, Saalbn xtenamit; 34 eb li ralal laj Hasem, Gizn xtenamit; laj Jonatn li ralal laj Sage, Arar xtenamit; 35 laj Aham li ralal laj Sacar, Arar xtenamit; laj Elifal li ralal laj Ur; 36 laj Hefer, Mequer xtenamit; laj Ahas, Peln xtenamit; 37laj Hezro, Carmel xtenamit; laj Naarai li ralal laj Ezbai; 38 laj Joel li ri tzin laj Natn; laj Mibhar li ralal laj Hagrai; 39 laj Selec, Amn xtenamit; laj Naharai, Beerot xtenamit, (laj Naharai, aan li nacamoc re lix chi ch re pletic laj Joab lix yum lix Sarvia); 40 laj Ira ut laj Gareb, Itra xtenamiteb; 41 laj Uras, laj heteo; laj Zabad li ralal laj Ahlai; 42 laj Adina, li ralal laj Siza xcomoneb li ralal xcajol laj Rubn; (Laj Adina, aan li nacamoc be sa xyankeb li ralal xcajol laj Rubn. Cuanqueb ajcui lajeb xcacal chi soldado li nataklan sa xbeneb). 43 Laj Hann li ralal laj Maaca; laj Josafat, Mitn xtenamit; 44 laj Uzas, Astarot xtenamit; laj Sama ut laj Jehiel, eb li ralal laj Hotam, Aroer xtenamit; 45 laj Jediael li ralal laj Simri; ut laj Joha li ri tzin, aj tizita; 46 laj Eliel, Mahan xtenamit; laj Jerebai ut laj Josava, eb li ralal laj Elnaam; laj Itma, Moab xtenamit; 47laj Eliel, laj Obed ut laj Jaasiel, Mesoba xtenamiteb. 1 Aaneb ain li cui nk li quechal riquin laj David sa li naajej Siclag nak laj David toj yo chixmukbal rib chiru laj Sal, li ralal laj Sis. Eb li cui nk ain cauheb rib chi pletic ut aaneb ajcui li quetenkan re chi pletic. 2 Eb li cui nk ain cuanqueb xtzimaj riquineb. Ut naru nequecutuc riquin lix nim uk ut riquin lix tze uk. Nequecutuc ajcui

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS12

716

pec riquin rantin. Aaneb rechalal laj Sal ut xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn. 3 Laj Ahiezer, aan li nataklan sa xbeneb. Chirix laj Ahiezer cuan laj Jos. Aaneb li ralal laj Semaa, Gabaa xtenamiteb. Aaneb ain li soldados: laj Jeziel ut laj Pelet, eb li ralal laj Azmavet; laj Beraca; laj Jeh, Anatot xtenamit; 4 laj Ismaas, Gaban xtenamit, li kaxal cau xchol chi pletic sa xyankeb li lajeb xcacal li nequetaklan sa xbeneb li soldado; laj Jeremas; laj Jahaziel, laj Johann; laj Jozabad, Geder xtenamit; 5 laj Eluzai; laj Jerimot; laj Bealas; laj Semaras; laj Sefatas, Haruf xtenamit; 6 laj Elcana; laj Isas; laj Azareel; laj Joezer; ut laj Josobeam, xcomoneb li ralal xcajol laj Cor; 7 laj Joela ut laj Zebadas, eb li ralal laj Jeroham, Gedor xtenamiteb. 8 Cuanqueb ajcui xcomoneb li ralal xcajol laj Gad quecoeb riquin laj David re teoquenk chirix nak cuan chak sa li chaki choch sa li cab li nequexcol cui ribeb. Eb li cui nk ain nequecuulac chiru pletic. Cauheb rib ut nequexnau pletic chi us. Cuanqueb xchi ch re xcolbal ribeb ut cuanqueb xlans sa rukeb. Josk nequeiloc. Chanchaneb li cakcoj. Nequexnau alinac sa eb li tzul. Chanchaneb li quej. 9 Li xben, aan laj Ezer; li xcab, aan laj Obadas; li rox, aan laj Eliab; 10 li xca, aan laj Mismana; li ro, aan laj Jeremas; 11 li xcuak, aan laj Atai; ut li xcuuk, aan laj Eliel; 12 li xcuakxak, aan laj Johann; ut li xbele, aan laj Elzabad; 13 li xlaje, aan laj Jeremas; ut li xjunlaju, aan laj Macbani. 14 Aaneb ain li quetaklan sa xbeneb lix soldado li ralal xcajol laj Gad. Li inca mas cau rib chi pletic nataklan sa xben jun ciento chi soldado ut li kaxal cau rib chi pletic nataklan sa xben jun mil chi soldado. 15 Aaneb ajcui ain li quenume sa li nima Jordn nak yo chi buti rc sa xben li po re li chihab aan. Ut queralinaheb chixjunileb li cuanqueb sa li ru taka sa li oriente ut sa li poniente. 16 Ut cuanqueb ajcui li ralal xcajol laj Benjamn ut eb li ralal xcajol laj Jud quecoeb riquin laj David sa li naajej li nequexcol cui ribeb. 17 Qui-el laj David chixculbaleb ut quixye reheb: Cui sa sahil cholej xexchal cuiquin chintenkanquil, texincul chi sa sa inchol. Abanan cui xexchal re tinekaxtesi sa rukeb li xic nequeiloc cue chi maca inmac, a taxak li Dios li quexlokoni inxetonil yucua chi quehoc ere chixtojbal emac. 18 Quichal lix musik li Dios riquin laj Amasai li nataklan sa xbeneb li lajeb xcacal chi cui nk. Ut laj Amasai quixye: Chicuank taxak li tuktuquil usilal acuiquin, at David. Laat li ralal laj Isa. Chicuank taxak li tuktuquilal acuiquin laat jo ajcui riquineb li yoqueb chi tenkanc acue xban nak li Kacua cuan acuiquin, chan re. Chirix aan laj David quixculeb ut quixqueheb sa xyankeb li nequetaklan sa xbeneb lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

717

1 CRNICAS12

soldado. 19 Cuanqueb ajcui xcomoneb li ralal xcajol laj Manass quecoeb riquin laj David nak yo chi xic rochbeneb laj filisteo chi pletic riquineb lix soldado laj Sal. Abanan laj David inca quixtenkaheb xban nak eb li nequetaklan sa xbeneb lix soldado laj filisteo inca queraj nak taxic chirixeb chi pletic. Quexcoxla nak mare tixjunaji rib riquin lix soldado laj Sal. 20 Nak yo chi xic laj David Siclag, eb li ralal xcajol laj Manass queoc sa xyankeb. Aaneb ain li queoc sa xyankeb: laj Adnas, laj Jozabad, laj Jediaiel, laj Micael, laj Jozabad, laj Eli ut laj Ziletai. Li junjunk nequetaklan sa xbeneb junk mil chi soldado xcomoneb li ralal xcajol laj Manass. 21 Aaneb li quetenkan re laj David chi pletic riquineb laj elk li queoc sa lix naajeb chi elkac xban nak chixjunileb li cui nk aan cauheb rib ut aaneb li quequehe chi taklanc sa xbeneb li soldados. 22 Rajlal cutan yoqueb chi chalc li teraj oquenc chirix laj David toj retal quenabalo lix soldado ut kaxal cauheb chic rib chi pletic. 23 Aan ain xquialeb li nequetaklan sa xbeneb li ac cauresinbileb chi pletic. Quecoeb riquin laj David aran Hebrn re nak texxakab chok rey sa xnaaj laj Sal jo quixye li Kacua Dios. 24 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud cuanqueb cuakib mil riquin cuakxakib ciento (6,800) chi cui nk cauresinbileb re pletic. Cuanqueb xchi ch re xcolbaleb rib ut cuanqueb xlans. 25 Ut sa xyankeb li ralal xcajol laj Simen cuanqueb cuukub mil riquin jun ciento (7,100) chi cui nk ac cauresinbileb re pletic. 26 Ut sa xyankeb li ralal xcajol laj Lev cuanqueb cahib mil riquin cuakib ciento (4,600) chi cui nk. 27 Jocan ajcui laj Joiada li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Aarn. Cuanqueb oxib mil riquin cuukub ciento (3,700) chi cui nk rochben. 28 Laj Sadoc, li saj cui nk, cau rib ut cauresinbil. Cuanqueb rochben cuib xcacal (22) chi cui nk li nequetaklan sa xbeneb li ralal xcajol lix yucua. 29 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Benjamn, li rechalal laj Sal, oxib mil (3,000) ajcui chi cui nk li queoquen chirix laj David xban nak lix quialeb toj yoqueb chi oquenc chirix laj Sal. 30 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Efran cuanqueb junmay mil riquin cuakxakib ciento (20,800) chi cui nk cauheb xchol chi pletic ut nanoqueb ru sa xyankeb lix comoneb. 31 Sa xyankeb li yi jach li ralal xcajol laj Manass cuanqueb cuakxaklaju mil (18,000) chi cui nk. Aaneb li quesique ru re nak texic chixxakabanquil laj David chok rey. 32 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Isacar cuanqueb cuib ciento chi cui nk. Eb li cui nk ain cuanqueb xnaleb. Quexnau caru us texbanu eb laj Israel. Li caru nequexye aan, aan li nequexbanu li rech tenamitil. 33 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Zabuln cuanqueb lajeb roxcal mil (50,000) chi cui nk ac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS12,13

718

13

cauresinbileb ut sebeb chi pletic. Nak nequexic chi pletic moco nequexcuiba ta xcholeb. Nequexnau rocsinquil quila pay ru chi chi ch re pletic. 34 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Neftal cuanqueb jun mil chi cui nk li nequetaklan. Ut cuanqueb rochbeneb cuuklaju xcacal mil (37,000) chi cui nk li cuanqueb xchi ch re xcolbal re xcholeb ut cuanqueb xlans. 35 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Dan cuanqueb cuakxakib xcacal mil riquin cuakib ciento (28,600) chi cui nk ac cauresinbileb chi pletic. 36 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Aser cuanqueb cacal mil (40,000) chi cui nk ac cauresinbileb ut tzolbileb chi pletic. 37 Sa xyankeb li cui nk li quechal jun pacal li nima Jordn sa li este cuanqueb jun ciento riquin junmay mil (120,000) chi cui nk. Aaneb li ralal xcajol laj Rubn, eb li ralal xcajol laj Gad ut eb li ralal xcajol li yi jach li ralal xcajol laj Manass. Ut quila pay ru li chi ch cuan riquineb re pletic. 38 Chixjunileb li cui nk ain ac cauresinbileb chi pletic nak quecoeb Hebrn chi anchaleb xchol chixxakabanquil laj David chok xreyeb chixjunileb laj Israel. Junaj lix choleb chixjunileb laj Israel nak texxakab chok rey laj David. 39 Oxib cutan quecuan riquin laj David. Yoqueb chi cuaac ut yoqueb chi ucac xban nak eb li rech tenamitil quexyi b xtzacaemkeb. 40 Eb li tenamit li cuanqueb chi nach quexcam chak xtzacaemkeb. Jocan ajcui eb li ralal xcajol laj Isacar, eb li ralal xcajol laj Zabuln ut eb li ralal xcajol laj Neftal. Quexcam nabal li tzacaemk chirixeb li bur ut chirixeb li camello ut chirixeb li mul. Ut cuan ajcui quelonbil xbaneb li boyx. Li tzacaemk li quexcam chak, aan caj, caxlan cua yi banbil riquin higo, chaki uvas, vino ut aceite. Ut quexcam ajcui boyx ut carner. Kaxal nabal li caak re ru quexcam re textzaca xban nak kaxal sa sa xcholeb laj Israel. 1 Laj David quiatinac riquineb li nequetaklan sa xbeneb li junjunk chutal chi soldado. Cuanqueb li nequetaklan sa xbeneb jun mil chi soldado ut cuanqueb ajcui li nequetaklan sa xbeneb jun ciento chi soldado. 2 Chirix aan quixye reheb chixjunileb laj Israel li cuanqueb aran: Cui tixcul echol, ut cui jocan naraj li Kacua li kaDios, takatakla xbokbaleb chixjunileb li kacomon li cuanqueb sa chixjunil li tenamit Israel, jo ajcui sa eb li coc calebal. Ut takatakla ajcui resil riquineb laj tij ut eb laj levita li cuanqueb sa xtenamiteb re nak teoquenk sa kayank. 3 Ut takacam ajcui chak kiquin lix Loklaj Cax li Kacua xban nak chalen nak cuan laj Sal chok rey maca kabanu re xcambal chak, chan. 4 Ut chixjunileb li tenamit li cuanqueb aran quexcul xchol ut quexye

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

719

1 CRNICAS13,14

14

nak us chi-uxmank li caru xye. 5 Jocan nak laj David quixchutubeb chixjunileb laj Israel re nak texcam Jerusaln lix Loklaj Cax li Dios li cuan chak sa li tenamit Quiriat-jearim. Quixchutubeb chixjunileb li cuanqueb sa eb li naajej naticla chak cuan cui li tenamit Sihor li cuan sa li nubal re li tenamit Egipto ut nacuulac toj sa li oquebal re li tenamit Hamat. 6 Ut laj David rochbeneb laj Israel co Baala aran Quiriat-jearim sa xcuent Jud re nak texcam lix Loklaj Cax li Kacua li nequexyaba cui xcaba li nimajcual Dios li nahilan sa xyankeb li querubines. 7 Querisi li Loklaj Cax sa rochoch laj Abinadab ut quexque sa xben jun li carret toj ac. Laj Uza ut laj Aho yoqueb chi beresi nc re li carret. 8 Laj David ut chixjunileb laj Israel yoqueb chi xajoc ut yoqueb chi bichanc chi anchaleb xchol xban xsahileb xchol re xquebal xlokal li Kacua ut yoqueb chi cuajbac. Cuanqueb x-arpa, cuanqueb xsalterios, cuanqueb xtambor, ut cuanqueb xxolb ut yoqueb ajcui chixtochbal li sursuquil chi ch. 9 Nak quecuulac sa li naajej li narisi cui rix lix trigo laj Quidn, eb li boyx quextich li rokeb. Ut laj Uza quixchap lix Loklaj Cax li Dios re nak inca tatanek. 10 Cajo nak quijosko li Dios riquin laj Uza, ut quixcamsi xban nak quixche li Loklaj Cax riquin ruk. Ut aran chiru li Kacua quicana chi camenak laj Uza. 11 Inca quicuulac chiru laj David nak li Kacua quixcamsi laj Uza. Li naajej aan Prezuza quexque chok xcaba toj chalen anakcuan. 12 Laj David qui-oc xxiu sa li cutan aan xban li caru quixbanu li Kacua ut quixye: Mamin taruk tincam cuiquin lix Loklaj Cax li Kacua, chan. 13 Ut inca chic quixcam li Loklaj Cax toj Jerusaln sa lix tenamit laj David. Quixtakla ban xcanabanquil sa rochoch laj Obed-edom sa li tenamit Gat. 14 Lix Loklaj Cax li Dios quicuan sa rochoch laj Obededom oxib po. Ut li Kacua quirosobtesi laj Obed-edom jo ajcui chixjunil li caru cuan re. 1 Laj Hiram lix reyeb laj Tiro quixtaklaheb lix takl riquin laj David. Ut quixtaklaheb ajcui laj tzac ut eb laj pech jo ajcui li chabil che chacalte re nak texyi b chi chabil li rochoch. 2 Ut laj David quixtau ru nak li Dios, aan li quixakaban re sa xnaaj lix cuanquilal sa xyankeb laj Israel. Ut quixtau ajcui ru nak li Dios quixnimobresi xcuanquil xban nak naxraheb lix tenamit Israel. 3 Laj David toj quixcameb chic nabal rixakil ut quecuan ralal ut xrabin riquineb. 4 Aaneb ain lix cabaeb li ralal li queyola aran Jerusaln: laj Sama, laj Sobab, laj Natn, laj Salomn, 5 laj Ibhar, laj Elisa, laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS14,15

720

Elpelet, 6 laj Noga, laj Nefeg, laj Jafa, 7 laj Elisama, laj Beeliada, ut laj Elifelet. 8 Eb laj filisteo querabi resil nak laj David quixakabac chok xreyeb chixjunileb laj Israel. Jocan nak quecoeb chixjunileb laj filisteo chi pletic riquin. Laj David quirabi resil nak eb laj filisteo ac xecoeb chi pletic riquin. Jocan nak co chi pletic riquineb. 9 Eb laj filisteo quenachoc ut quecana sa li ru taka re Refaim. 10 Laj David quitijoc ut quixye re li Dios: Ma tinxic chi pletic riquineb laj filisteo? Ma tinatenka chi numtac sa xbeneb? chan. Ut li Kacua quixye re: Ayu chi pletic riquineb. Lain tinkaxtesiheb sa acuuk, chan. 11 Jocan nak laj David rochbeneb lix soldado quecoeb sa li naajej Baal-perazim ut aran quenumta sa xbeneb laj filisteo ut laj David quixye: Li Kacua quixsach ruheb li xic nequeiloc cue. Chanchan nak xecame xban but, chan. Jocan nak quixque Baalperazim chok xcaba li naajej aan. 12 Eb laj filisteo quexcanab lix dioseb aran nak queelelic ut laj David quixtakla xcatbaleb. 13 Chirix chic aan, eb laj filisteo quecoeb cuichic sa li ru taka re Refaim. 14 Laj David quitijoc cuichic ut quixpatz re li Dios caru us tixbanu. Ut li Kacua quixye re: Inca tat-oc chi ubej. Tesut rix lix naajeb ut texpletik riquineb cuanqueb cui li che blsamo. 15 Nak tacuabi li choki nc sa ruujeb li che, laat tatxic chi pletic riquineb xban nak lain tinxic chi ubej ut tinsach xcuanquileb lix soldadeb aj filisteo, chan li Dios. 16 Ut laj David quixbanu jo quixye li Dios. Quixcamsiheb lix soldadeb laj filisteo. Naticla sa li tenamit Gaban ut quicuulac toj cuan cui li tenamit Gezer. 17 Jocan nak qui-abi c resil yalak bar li caru quixbanu laj David. Ut li Kacua quixqueheb xxiuheb chixjunileb li jalan tenamit nak querabi resil.

15

David quixtakla xyi banquileb li rochoch Jerusaln, li nequexye Xtenamit laj David re. Quixyi b ajcui li naajej re tacuank cui lix Loklaj Cax li Dios ut quixyi b li muhebal. 2 Ut laj David quixye: Lix Loklaj Cax li Kacua inca naru nacame xban yalak ani. Caaj eb cui laj levita naru nequecamoc re xban nak aaneb li quesique ruheb xban li Kacua chixcambal li Loklaj Cax ut chi canjelac chiru chi junelic, chan. 3 Laj David quixchutubeb chixjunileb laj Israel aran Jerusaln re nak texcam lix Loklaj Cax li Kacua sa li naajej li quixyi b laj David. 4 Ut quixchutubeb ajcui li ralal xcajol laj Aarn ut eb laj levita. Aaneb ain li quixchutubeb.

1Laj

Laj David quixcam li Loklaj Cax Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

721
5 Sa

1 CRNICAS15

xyankeb li ralal xcajol laj Coat cuanqueb jun ciento riquin junmay (120) chi cui nk rechalaleb rib. Laj Uriel, aan li nataklan sa xbeneb. 6 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Merari cuanqueb cuib ciento riquin junmay (220) chi cui nk rechalaleb rib. Laj Asaas, aan li nataklan sa xbeneb. 7 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Gersn, cuanqueb jun ciento riquin lajeb xcacal (130) chi cui nk rechalaleb rib. Laj Joel, aan li nataklan sa xbeneb. 8 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Elizafn, cuanqueb cuib ciento (200) chi cui nk rechalaleb rib. Laj Semaas, aan li nataklan sa xbeneb. 9 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Hebrn, cuanqueb cacal (80) chi cui nk rechalaleb rib. Laj Eliel, aan li nataklan sa xbeneb. 10 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Uziel, cuanqueb jun ciento riquin cablaju (112) chi cui nk. Laj Aminadab, aan li nataklan sa xbeneb. 11 Laj David quixtakla xbokbaleb riquin eb laj tij ut eb laj levita. Eb laj tij, aaneb laj Zadoc ut laj Abiatar. Ut eb laj levita, aaneb laj Uriel, laj Asaas, laj Joel, laj Semaas, laj Eliel, ut laj Aminadab. 12 Quixye reheb: Laex laj camol be chiruheb laj levita. Santobresihomak erib laex ut santobresihomakeb ajcui laj levitas, le rechalal, re nak naru tenumsi lix Loklaj Cax li Kacua li kaDios lao aj Israel sa li naajej li xinyi b. 13 Xban nak macua laex li quexcamoc re li Loklaj Cax xben cua, jocan nak cuan li quicamsi c xban li Kacua. Inca kapatz re chanru takabanu, chan. 14 Jocan nak eb laj tij ut eb laj levita quexsantobresi ribeb re nak naru texcam lix Loklaj Cax li Kacua lix Dioseb laj Israel. 15 Eb laj tij, li ralal xcajol laj Lev, quexcam lix Loklaj Cax li Dios chi pakpo sa xbeneb xtel riquin li che li nequexpako cui jo quiyehe re laj Moiss xban li Dios. 16 Ut laj David quixye reheb li nequecamoc be sa xyankeb laj levita nak texsic ruheb sa xyankeb li rechalal li tebichank chi sa sa xcholeb ut texche li arpa, li salterio ut li sursuquil chi ch. 17 Eb laj levita quexxakab laj Hemn li ralal laj Joel. Ut quexxakab ajcui laj Asaf li ralal laj Berequas. Aan xcomoneb laj Hemn. Ut sa xyankeb li ralal xcajol laj Merari quexxakab laj Etn li ralal laj Cusaas. 18 Ut li quexakabac chi oquenc sa li xcab chutal, aan xcomoneb ajcui. Aaneb laj Zacaras, laj Jaaziel, laj Semiramot, laj Jehiel, laj Uni, laj Eliab, laj Benaa, laj Maasas, laj Matatas, laj Elifelehu, ut laj Micnas. Ut quexxakabac ajcui li nequecuan sa li oquebal. Aaneb laj Obed-edom ut laj Jeiel. 19 Laj Hemn, laj Asaf ut laj Etn, aaneb laj bichanel li quexakabac chixchebal li sursuquil chi ch yi banbil riquin bronce. 20 Ut eb li quexakabac chixchebal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS15,16

722

16

li xben xcuxil li bich riquin li salterios, aaneb laj Zacaras, laj Aziel, laj Semiramot, laj Jehiel, laj Uni, laj Eliab, laj Maasas ut laj Benaa. 21 Ut eb li quexakabac chixchebal li xcab xcuxil li bich riquin li arpa, aaneb laj Matatas, laj Elifelehu, laj Micnas, laj Obed-edom, laj Jeiel, ut laj Azazas. 22 Ut laj Quenanas xakabanbil chi camoc be sa xyankeb li nequecuajbac xban nak aan naxnau chi us li cuajbac ut li bichanc. 23 Laj Berequas ut laj Elcana, aaneb li quecacalen re li Loklaj Cax. 24 Ut eb li yoqueb chixyabasinquil lix trompeta chiru li Loklaj Cax nak yoqueb chi xic, aan eb laj tij. Aan eb laj Sebanas, laj Josafat, laj Natanael, laj Amasai, laj Zacaras, laj Benaa ut laj Eliezer. Ut laj Obed-edom ut laj Jehas, aaneb ajcui li nequecacalen re li Loklaj Cax. 25 Laj David ut eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel jo eb ajcui li nequetaklan sa xbeneb li junjunk chutal chi soldado quecoeb chi saheb sa xchol sa rochoch laj Obed-edom chirisinquil lix Loklaj Cax li Kacua. 26 Li Dios quitenkan reheb laj levita li yoqueb chixcambal li Loklaj Cax Jerusaln. Quexmayeja cuukub li toro ut cuukub li carner telom re xlokoninquil li Kacua. 27 Li rak laj David cuan chirix yi banbil riquin li chabil ticr lino. Jocaneb ajcui laj levita li yoqueb chi pakonc re li Loklaj Cax, joqueb ajcui laj bichanel ut laj Quenanas. Aan li nacamoc be chiruheb laj bichanel. Laj David quirocsi ajcui li efod yi banbil riquin lino. 28 Jocan nak chixjunileb laj Israel quexcam lix Loklaj Cax li Kacua. Japjoqueb re xban xsahileb sa xchol. Yoqueb chixyabasinquil li xucub ut li trompeta ut yoqueb chixchebal li arpa ut li salterio ut li sursuquil chi ch. 29 Nak yo chi cuulac sa lix tenamit laj David li Loklaj Cax, lix Mical lix rabin laj Sal qui-iloc sa li ventana. Quiril nak laj David yo chi piscoc ut yo chi xajoc xban xsahil xchol. Ut quichal xjoskil sa xben. 1 Jocain nak quexcam lix Loklaj Cax li Kacua ut quexque sa xyi li muhebal li quixyi b laj David. Quexcat li mayejanbil xul chiru li Kacua ut quexque xmayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Kacua. 2 Nak ac xrake laj David chixquebal li catbil mayej ut li mayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Kacua, quixtzama chiru li Kacua li nimajcual Dios nak tarosobtesiheb lix tenamit. 3 Ut quixjequi li tzacaemk reheb chixjunileb li tenamit, jo cui nk jo ixk. Chixjunkaleb quiquehe junjunk xcaxlan cuaheb, li pombil tib jo ajcui li chaki uvas. 4 Laj David quixsic ruheb sa xyankeb laj levita li ani tecanjelak chiru li Loklaj Cax chi tzamanc chiru li Dios, chi bantioxi nc ut chixlokoninquil li Kacua lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

723

1 CRNICAS16

Dios eb laj Israel. 5 Li xben li quisique ru, aan laj Asaf; li xcab, aan laj Zacaras; ut chirixeb aan cuanqueb laj Jeiel, laj Semiramot, laj Jehiel, laj Matatas, laj Eliab, laj Benaa, laj Obed-edom, ut laj Jeiel jun chic. Cuanqueb xcuajb, cuanqueb xsalterios ut cuanqueb x-arpa. Laj Asaf, aan li quitochoc re li sursuquil chi ch. 6 Ut li cuib chi aj tij laj Benaa ut laj Jahaziel, rajlal quexyabasi li trompeta chiru lix Loklaj Cax li Kacua. 7 Sa li cutan aan laj David quixye re laj Asaf ut eb lix comon nak texlokoni li Kacua riquin li bich ain: 8 Chequehak xlokal li Kacua. Cheyaba lix caba. Yehomak resil reheb chixjunileb li tenamit li caru quilajxbanu. 9 Chebichak li bich re xquebal xlokal li Kacua. Ut yehomak resil li sachba cholej li naxbanu riquin lix cuanquil. 10 Chequehak xlokal lix santil caba li Kacua. Chisahok taxak sa echol laex li nequecoxla li Dios. 11 Chetzama etenkanquil riquin li Kacua. Junelic riquin aan tetzama etenkanquil. 12 Chijulticok ere li sachba cholej li quixbanu riquin lix cuanquil. Chijulticok ere chanru nak quirakoc atin sa ti quilal. 13 Laex li ralal xcajol laj Israel. Laex laj canjel chiru li Kacua. Laex li ralal xcajol laj Jacob, li sicbil eru xban li Kacua. 14 Aan li Kacua, li nimajcual Dios. Aan li narakoc atin sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. 15 Junelic jultic re li contrato li quixbanu riquineb laj Israel. Usta tanumek quila chihab, abanan ma joke tasachk sa xchol. 16 Jultic re nak quixbanu li contrato riquin laj Abraham. Ut jultic ajcui re nak quixbanu li contrato aan riquin laj Isaac. 17 Quixbanu ajcui li contrato aan riquin laj Jacob. Ut quixxakab xcuanquil li contrato chok reheb laj Israel chi junelic. 18 Quixye reheb chi jocain, Lain tinque ere li naajej Canan. Laex tex-echani nk re chi junaj cua, chan li Dios. 19 Moco nabaleb ta laj Israel nak quiyechii c lix naajeb xban li Dios. Ut yal aj numeleb sa li naajej li cuanqueb cui. 20 Quilajexbeni ribeb sa eb li tenamit. Jalan jalank li tenamit li quilajenume cui. 21 Li Dios qui-iloc reheb re nak ma ani tarahobtesi nk reheb. Ut quixkuseb li rey li cuanqueb sa xcuanquil re nak maca texbanu reheb laj Israel xban nak naxraheb. 22 Quixye reheb, Maca tebanu reheb laj Israel li sicbileb ru inban. Chi moco tebanu raylal reheb lin profeta, chan. 23 Bichahomak xlokal li Kacua chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch. Ut rajlal cutan teye nak aan laj Colol ke. 24 Bichahomak xlokal li Kacua chiruheb li tenamit ut teye resil li sachba cholej li nalajxbanu. 25 Kaxal nim xcuanquil li nimajcual Dios ut xculub nak takaque xlokal. Aan li tento taxucuak ru xban nak aan li kaxal nim xcuanquil chiruheb chixjunileb li jalanil dios. 26 Eb li dios li nequexlokoni li jalanil tenamit yal yi banbileb dios. Abanan li Kacua, aan li tzakal Dios. Aan li quiyi ban re li choxa. 27 Cajo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS16

724

xlokal li Kacua ut kaxal nim xcuanquil. Li ralal xcajol nequexque xlokal ut nequereca lix cuanquil ut li sahil cholej sa li templo. 28 Chequehak xlokal li nimajcual Dios chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch. Chequehak xcuanquil ut chequehak xlokal li Kacua. 29 Quehomak xlokal li Kacua xban nak xculub nak teque xlokal. Ut camomak le mayej sa lix templo. Tecuikib erib chiru li Kacua xban nak kaxal lok ut santo. 30 Chexucua ru li Kacua chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch xban nak aan li quixakaban re li ruchichoch sa xnaaj re nak inca taecank. 31 Chisahok taxak sa xchol li choxa jo ajcui li ruchichoch. Yehomak resil sa chixjunileb li tenamit nak li Kacua Dios, aan li tzakal Rey. 32 Chiecank taxak ru li palau jo ajcui chixjunil li cuan chi sa xban xsahileb sa xchol. Ut chesahok ta ajcui sa xcholeb li caak re ru cuanqueb sa calebal. 33 Chesahok ta sa xcholeb chiru li Kacua chixjunileb li che li cuanqueb sa quiche, xban nak li Kacua tachalk chi rakoc atin sa xbeneb li cuanqueb sa ruchichoch. 34 Chexbantioxi nk chiru li Kacua xban nak aan chabil ut junelic na-uxtanan u. 35 Yehomak, Choacol taxak, at Kacua, at kaDios. Laat laj Colol ke. Choacuisi taxak sa xyankeb li jalaneb xtenamit. Choacam taxak sa kanaaj re nak taruk takaye resil la santil caba ut takaque alokal chi sa sa kachol. 36 Chikaquehak taxak xlokal li Kacua li kaDios lao aj Israel chi junelic ke cutan, chan laj David. Ut chixjunileb li tenamit quexlokoni li Kacua ut quexye, Jocan taxak. 37 Jocan nak laj David quixcanab laj Asaf rochbeneb li rechalal sa li naajej li cuan cui lix Loklaj Cax li Kacua re nak tecanjelak rajlal cutan jo tento xbanunquil. 38 Ut quixcanab ajcui laj Obed-edom rochbeneb li rechalal. Cuakxakib xcacal (68) li cui nk li quecana chixtenkanquil. Laj Hosa ut laj Obed-edom, li ralal laj Jedutn, aaneb li tecacalenk reheb li oquebal. 39 Laj Sadoc rochbeneb li rech aj tijul, aaneb li quexakabac chi camoc be chi lokoni nc sa lix tabernculo li Dios li cuan aran Gaban sa jun li naajej najt xteram. 40 Ut aaneb li tequehok chiru li Kacua li catbil mayej rajlal ekela ut rajlal ecuu. Telokoni nk chi tzakal re ru jo tzi banbil retalil sa li chakrab li quixque li Kacua reheb laj Israel. 41 Ut quecanabac ajcui laj Hemn ut laj Jedutn chixtenkanquileb li quesique ru chixlokoninquil li Kacua xban nak junelic na-uxtanan u. 42 Eb li cui nk aan quexyabasi li trompeta, ut quextoch li sursuquil chi ch ut quecuajbac ut quebichan re xlokoninquil li Kacua. Ut eb li ralal laj Jedutn, aaneb li quecacalen reheb li oquebal. 43 Chirix chic aan, chixjunileb li tenamit quecoeb sa li rochocheb. Jocan ajcui laj David quisuki sa rochoch chixquebal xsahileb xchol li ralal xcajol.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

17

725
1Li

1 CRNICAS17

rey David ac cuan chic sa rochoch nak quixye re li profeta Natn: Que retal! Lain cuanquin sa chabil cab yi banbil riquin li che chacalte. Abanan li muhebal li cuan cui lix Loklaj Cax li Kacua, aan yal riquin ticr yi banbil, chan. 2 Ut laj Natn quixye re: At rey, banu chixjunil li caru cuan sa achol xbanunquil xban nak li Kacua cuan acuiquin, chan. 3 Abanan chiru li kojyi n aan li Kacua Dios quiatinac riquin laj Natn ut quixye re: 4 Tatxic riquin laj David ut taye re chi jocain, Jocain xye acue li Kacua: At David, macua laat tatyi bank re lin templo re tincuank cui. 5 Relic chi yal nak lain inca xincuan sa junak chabil cab chalen sa li cutan nak quicuisiheb lin tenamit aran Egipto toj chalen anakcuan. Nincuan ban sa li tabernculo, li muhebal yi banbil riquin ticr. 6 Chalen nak xecuochbeni chak li ralal xcajol laj Israel inca xinye reheb li yoqueb chi camoc be chiruheb nak texyi b junak li templo riquin chacalte re tincuank cui, chan. 7 Ut li Dios quixye re laj Natn: Taye re laj David laj canjel chicuu, Jocain xye acue li Kacua li nimajcual Dios: Lain quinsicoc acuu nak yocat chak chi iloc carner sa calebal ut catinxakab chok xreyeb lin tenamit Israel. 8 Lain xintenkan acue sa chixjunil li naajej xatcuulac cui ut xinkaxtesi sa acuuk chixjunileb li xic nequeiloc acue. Ut xinque acuanquil jo xcuanquil li ni nkeb xcuanquil sa ruchichoch. 9 Lain quinque xnaajeb lin tenamit Israel jo quinye. Ut quinqueheb chi cuanc aran chi sa sa xcholeb. Ma ani chic taruk taisi nk reheb, chi moco eb li inca useb xnaleb techichii nk reheb jo quexbanu junxil, 10 chalen nak quebinxakab chak eb laj rakol atin chi taklanc sa xbeneb lin tenamit Israel. Anakcuan lain tincuisi xcuanquileb chixjunileb li xic nequeiloc acue. Ut nacuaj ajcui xyebal acue nak lain tinque acualal acajol. 11 Nak tacuulak xkehil nak tatcamk, tatxic chi hilanc sa xyankeb la xetonil yucua. Lain tinque chok acuekaj jun reheb la cualal. Ut tinxakab sa xnaaj lix cuanquilal. 12 Aan li tayi bank re li templo li tinexlokoni cui li tenamit. Ut lain tinxakabank re sa xnaaj lix cuanquil chi junelic. 13 Lainak lix yucua ut aanak li cualal. Inca tincanab ruxtananquil ru jo quinbanu riquin li quicuan chok rey nak toj maji nacat-oc chok rey laat. 14 Lain tinque xcuanquil sa xbeneb lin tenamit ut tinxakab chi junelic sa xnaaj lix cuanquilal. Ut junelic cuank jun reheb la cualal acajol li taoc chok rey, chan li Dios. 15 Li profeta Natn quixye re laj David chixjunil li caru quiyehe re ut li caru quicutbesi c chiru xban li Kacua. 16 Tojonak li rey David qui-oc

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS17,18

726

18

sa li muhebal ut quitijoc ut quixye: At Kacua, at nimajcual Dios, anihin lain ut aniheb li cualal incajol nak xaque li usilal ain ke? 17 At Kacua, chacuu laat toj maji tzakal li xaye xban nak xaye ajcui nak junelic xakxok xcuanquileb li cualal incajol li tecuank mokon. At Kacua, at inDios, chacuu laat lain jun cui nk kaxal chabil. 18 Ca chic ru taruk tinye lain chirix lin lokal li xaque? Laat nacanau chanru lin naleb, lain aj canjel chacuu. 19 At Kacua, xban nak niquinara, sa achol x-ala chak nak xabanu lix ni nkal ru naleb ain cuiquin. Xabanu ajcui chi jocan re nak tacutunk li sachba cholej li nacabanu. 20 At nimajcual Dios, maca chic junak Dios juntaket acuiquin. Ma jun chic Dios cuan. Caaj cui laat. Li caru quilajabanu ac kabiom resil. 21 Ma jun chic tenamit cuan sa ruchichoch jo la tenamit Israel. At Kacua, laat catcoloc reheb re nak teoc chok atenamit. Laat cabanu milagros ut sachba cholej nak cacuisiheb li jalanil tenamit sa lix naajeb la tenamit li cacoleb nak cacuisiheb chak Egipto. Cabanu aan re xcutbesinquil nak laat kaxal nim la cuanquil. 22 Laat catquehoc reheb laj Israel chok atenamit chi junelic. Ut laat, at Kacua, laat chic lix Dioseb. 23 Anakcuan, at Kacua, chiuxmank ta jo xaye chicuix ut chirixeb li cualal incajol li tecuank. Ut xakxok ta xcuanquil chi junelic li caru xaye. 24 Chinimak taxak xlokal la caba chi junelic ut chixjunileb taxak tixye nak laat, li nimajcual Dios, laat lix Dioseb laj Israel. Ut taxakab taxak sa xnaaj lix cuanquileb li cualal incajol chi junelic. 25 At nimajcual Dios, laat li kaDios lao aj Israel. Laat xacutbesi chicuu nak xakxok sa xnaaj lin cuanquil chi junelic. Laat xaye cue nak eb li cualal incajol teoc chok rey chi junelic. Jocan nak lain yoquin chi tijoc chacuu. 26 At Kacua, laat li nimajcual Dios. Laat xatyechiin li usilal ain cue lain laj canjel chacuu. 27 Ut anakcuan laat xacuaj rosobtesinquil li cualal incajol. Ut xaye nak xakxok xcuanquileb chi junelic chacuu. Laat, at Kacua, xacuosobtesiheb ut osobtesinbilakeb aban chi junelic, chan laj David. 1 Mokon chic li rey David quipletic cuichic riquineb laj filisteo ut quinumta sa xbeneb. Quirisi xcuanquileb ut quixmak chiruheb li tenamit Gat jo eb ajcui li coc calebal cuanqueb chi xjun sutam. 2 Ut quinumta ajcui sa xbeneb laj Moab. Quecana rubel xcuanquil laj David ut quextoj rix lix naajeb. 3 Ut quinumta ajcui laj David sa xbeneb laj Hadad-ezer, lix reyeb laj Soba aran Hamat nak yo raj chi xic chixxakabanquil lix cuanquil sa li naajej li cuan chire li nima Eufrates. 4 Laj David quixchapeb jun mil li carruaje ut quixchapeb ajcui cuukub

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

727

1 CRNICAS18

mil (7,000) lix soldadeb li nequexic chirix cacuay. Ut quixchapeb ajcui junmay mil (20,000) li soldado li nequexic chi rokeb. Quixtok li rokeb chixjunileb lix cacuayeb. Abanan inca quixtok rokeb li cacuay li jo quial li tecanjelak re xquelonquil li jun ciento chi carruaje. 5 Eb laj Siria li cuanqueb Damasco quechal chixtenkanquil laj Hadad-ezer lix reyeb laj Soba. Abanan laj David quinumta sa xbeneb laj Siria ut quixcamsiheb cuib xcacal mil (22,000) chi cui nk. 6 Chirix aan laj David quixyi b xnaajeb li soldados re tecacalenk sa li tenamit Damasco li cuan sa xcuent Siria. Ut eb laj Siria quecana rubel xcuanquil ut quextoj rix lix naajeb. Yalak bar co chi pletic laj David, li Kacua quitenkan re re nak us qui-el. 7 Laj David quixxoc li chi ch oro li nequexcol cui re xcholeb li quetaklan sa xbeneb lix soldados laj Hadad-ezer ut quixcameb Jerusaln. 8 Ut sa li cuib chi tenamit Tibhat ut Cun, li quecuan rubel xcuanquil laj Hadad-ezer li rey David quixxoc nabal li chi ch bronce. Ut riquin li chi ch aan, laj Salomn quixyi b li nimla pila bronce, ut li okech jo eb ajcui li sec li quecanjelac sa lix templo li Dios. 9 Ut laj Toi, lix reyeb li cuanqueb sa li tenamit Hamat, quirabi resil nak laj David quinumta sa xbeneb chixjunileb lix soldado laj Hadadezer, lix reyeb laj Soba. 10 Jocan nak quixtakla laj Adoram li ralal re nak tixque xsahil xchol laj David ut tixye re nak sa sa xchol laj Toi nak laj David quinumta sa xbeneb laj Hadad-ezer. Laj Toi quixtakla xmatan laj David yi banbil riquin bronce, oro, ut plata. Laj Toi ac quipletic riquin laj Hadad-ezer. Jocan nak quisaho sa xchol nak laj David quinumta sa xben. 11 Li rey David quixkaxtesiheb li matan aan chiru li Kacua rochben li oro ut li plata li quirechani nak quipletic riquineb laj Edom, eb laj Moab, eb laj Amn, eb laj filisteo, ut eb laj Amalec. 12 Jocan ajcui laj Abisai lix yum lix Sarvia. Quixcamsiheb cuakxaklaju mil (18,000) laj Edom sa li ru taka li cuan cui li atzam. 13 Li rey David quixyi b lix naajeb lix soldado sa chixjunileb li naajej Edom. Ut eb li cuanqueb aran quecana rubel xcuanquil laj David. Li Kacua quitenkan re laj David chi numtac sa xbeneb li quicuulac cui chi pletic. 14 Laj David quicuan chok xreyeb laj Israel ut junelic quitaklan sa xyalal ut sa ti quilal sa xbeneb chixjunileb lix tenamit. 15 Li nataklan sa xbeneb li soldado, aan laj Joab, xyum lix Sarvia. Ut laj Josafat, ralal laj Ahilud, aan li quitzi ban re li caru quiculman. 16 Laj Sadoc, ralal laj Ahitob, ut laj Abimelec, ralal laj Abiatar, aaneb laj tij. Ut laj Savsa, aan laj tzi b. 17 Laj Benaa, li ralal laj Joiada, aan li quitaklan sa xbeneb laj cereteo ut eb laj peleteo. Eb li ralal laj David, aaneb li ni nkeb xcuanquil sa xyankeb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

19

1 CRNICAS19
1Mokon

728

chic quicam laj Nahas, lix reyeb li ralal xcajol laj Amn. Ut a chic laj Hann li ralal qui-oc chok xreyeb laj Siria chok rekaj lix yucua. 2 Li rey David quixye: Lain tincuank sa usilal riquin laj Hann jo nak quicuan sa usilal cuiquin laj Nahas lix yucua, chan. Jocan nak quixtaklaheb lix takl riquin laj Hann chixcojobanquil xchol xban xcamic lix yucua. Quecuulac lix takl laj David sa xnaajeb li ralal xcajol laj Amn, chi xcojobanquil xchol laj Hann. 3 Abanan eb li cuanqueb xcuanquil sa xyankeb li ralal xcajol laj Amn quexye re laj Hann: Ma nacapab laat nak li rey David xtaklaheb chak lix takl arin yal re xquebal xlokal la yucua ut re xcojobanquil achol? Ma inca nacaque retal nak quixtaklaheb chak arin chixquebal retal li katenamit? chanqueb. 4 Jocan nak laj Hann quixchapeb lix takl laj David ut quixtakla xjobal lix macheb ut quexjach sa xyi li rakeb. Quicuulac toj chiru li raeb. Quixtaklaheb cuichic sa lix tenamiteb. 5 Eb aan quecoeb. Nak laj David quirabi li caru quexcul, quixtakla xculbaleb xban nak yo xxutaneb. Quixtakla xyebal reheb nak tecanak Jeric toj tachamok cuichic lix macheb. Chirix aan tesuki k sa lix tenamiteb. 6 Eb li ralal xcajol laj Amn quexque retal nak xic chic teilek xban laj David. Jocan nak laj Hann ut eb li ralal xcajol laj Amn quextakla cuakib ciento riquin oxcal (660) quintal li plata re xtojbal li carruaje re pletic jo eb ajcui li techeok reheb re texic chi pletic riquin laj David. Eb aan quechal chak sa eb li naajej Mesopotamia, ut Siria, Maaca ut Soba. 7 Quextoj cablaju xcacal mil (32,000) chi carruaje, jo eb ajcui li techeok reheb li carruajes. Ut quextoj ajcui li rey re Maaca. Eb aan quechal ut quexyi b lix naajeb sa xcayabal li tenamit Medeba. Ut quexchutub ajcui ribeb laj Amn sa lix tenamiteb ut quecoeb chi pletic. 8 Laj David quirabi resil ut quixtakla laj Joab rochbeneb chixjunileb li soldado li cauheb rib chi pletic. 9 Eb li ralal xcajol laj Amn quecoeb chi pletic ut quexxakab ribeb sa li oquebal re lix tenamiteb. Ut eb li rey li quechal chi pletic rochbeneb, jalan quexque cui ribeb sa li calebal. 10 Laj Joab quiril nak techalk chiru ut chirix chi pletic. Jocan nak quixsic ruheb lix soldado li kaxal cauheb rib sa xyankeb laj Israel. Ut quixye reheb nak texic chi pletic riquineb laj Siria. 11 Ut quixcanabeb li jun chutal chic chi soldado rubel xtakl laj Abisai li ri tzin ut quixye reheb nak texic chi pletic riquineb laj Amn. 12 Quixye re laj Abisai: Cui tacuil nak eb li soldado laj Siria yokeb chi numtac sa inben, laat tattenkank cue. Ut cui eb li ralal xcajol laj Amn yokeb chi numtac sa aben, lain tintenkank

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

729

1 CRNICAS19,20

20

acue. 13 Cauhak taxak achol. Chikacacuubresi kachol chi pletic. Chikacolak rix li katenamit lao aj Israel, lix tenamit li Dios. Ut li Kacua taxak tixbanu li caru naraj aan, chan. 14 Laj Joab ut eb li soldado li cuanqueb rochben quenachoc riquineb li soldado aj Siria re tepletik riquineb. Abanan eb laj Siria queelelic chiruheb. 15 Eb li ralal xcajol laj Amn queril nak queelelic eb li soldado laj Siria. Jocan nak queelelic ajcui eb aan chiruheb laj Abisai. Queoc sa lix tenamit re texcol ribeb. Ut laj Joab quisuki cuichic Jerusaln. 16 Eb laj Siria quexque retal nak quenumta laj Israel sa xbeneb. Jocan nak quextakla lix takleb riquineb laj Siria li cuanqueb jun pacal li nima Eufrates. Laj Sofac, li nataklan sa xbeneb lix soldado laj Hadad-ezer, aan li yo chi camoc xbeheb. 17 Nak li rey David quirabi resil, quexchutub ribeb chixjunileb li soldadeb laj Israel ut quecoeb jun pacal li nima Jordn. Ut quexcauresi ribeb re tepletik riquineb. Ut nak ac xtaklaheb queoc chi pletic. 18 Ut eb laj Siria queelelic cuichic chiruheb laj Israel. Abanan laj David ut eb lix soldado quexcamsiheb cuukub mil (7,000) xcomoneb li nequexic sa li carruaje. Ut quexcamsiheb ajcui cacal mil (40,000) chi cui nk li nequexic chi rokeb. Ut quexcamsi ajcui laj Sofac li nataklan sa xbeneb lix soldadeb laj Siria. 19 Eb li rey li cuanqueb rubel xcuanquil laj Hadad-ezer queril nak eb laj Israel quenumta sa xbeneb. Jocan nak quexque ribeb rubel xcuanquileb laj Israel. Ut quexcam cuichic ribeb sa usilal riquin li rey David. Ut eb laj Siria inca chic queraj xtenkanquileb laj Amn. 1 Sa li chihab jun chic sa li sakehil nak eb li rey nequexic chi pletic, laj Joab quixcameb lix soldado chi pletic. Ut quexsach ru lix tenamiteb laj Amn. Ut quexsut ajcui rix li tenamit Rab ut quenumta sa xbeneb ut quexsach ru. Abanan laj David quicana Jerusaln. 2 Nak laj David quicuulac Rab, quirisi li corona sa xjolom lix reyeb laj Rab. Li corona aan yi banbil riquin oro ut quebil chok xsahob ru li tertoquil pec. Oxib arroba na ralal li corona. Ut li corona quiquehe sa xjolom laj David. Ut toj nabal chic li caak re ru li quirechani laj David sa li tenamit aan. 3 Li jo quial chic li tenamit li quecana quirisiheb aran ut quixqueheb chi jachoc che ut chi picoc choch riquin chi ch ut chi yococ che riquin mal. Jocan ajcui quixbanu riquineb chixjunileb li tenamit li cuanqueb cui eb li ralal xcajol laj Amn. Chirix aan laj David rochbeneb chixjunileb lix soldado quesuki Jerusaln. 4 Chirix chic aan quecoeb chi pletic riquineb laj filisteos li cuanqueb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS20,21

730

21

Gezer. Laj Sibecai, Husa xtenamit, quixcamsi laj Sipai xcomoneb li ni nki cui nk. Jocan nak quirisi xcuanquileb laj filisteo. 5 Quecoeb cuichic chi pletic riquineb laj filisteo. Ut laj Elhann li ralal laj Jair, quixcamsi laj Lahmi li ri tzin laj Goliat laj geteo. Lix lans laj Lahmi kaxal nim. Chanchan xnimal lix cheel jun li nimla quemleb. 6 Toj quicuan jun chic plet aran Gat. Sa li plet aan quicuan jun li cui nk kaxal najt rok. Li cui nk aan cablaju li ruuj ruk ut cablaju li ruuj rok. Cahib xcacal chixjunil. Xcomoneb li ralal xcajol li ni nki cui nk. 7 Li cui nk aan quixhobeb laj Israel. Jocan nak quicamsi c xban laj Jonatn li ralal laj Simea. Laj Simea, aan ras laj David. 8 Eb li cui nk ain li kaxal najt rokeb, aaneb xcomoneb li ralal xcajol laj Refa, li mama cui nk. Gat xtenamit. Eb aan quecamsi c xban laj David ut xbaneb li nequetenkan re. 1 Laj tza quiraj xtaklanquil li raylal sa xbeneb laj Israel. Jocan nak quixque sa xchol laj David rajlanquileb chixjunileb laj Israel. 2 Jocan nak laj David quixtaklaheb laj Joab ut eb li nequetaklan sa xbeneb li tenamit. Quixye reheb: Ayukex. Ajlahomakeb chak chixjunileb laj Israel. Naticla sa li tenamit Beerseba ut nacuulac toj sa li tenamit Dan. Ut toleye cue jarubeb chixjunileb re nak tinnau, chan. 3 Ut laj Joab quixye re: At rey, a taxak li Dios chiquehok reheb chi tamc chi nabal eb laj Israel. Ma macua ta bi rubel acuanquil cuanqueb chixjunileb? Caut nak nasaho sa achol chirajlanquileb? Caut nak taqueheb chi macobc eb laj Israel? chan. 4 Abanan li rey quixpuersi laj Joab chixbanunquil. Jocan nak quecoeb ut quenume sa chixjunil li naajej Israel. Tojonak quesuki cuichic Jerusaln. Ut laj Joab quixye re li rey David jarubeb chixjunileb li cristian. 5 Sa chixjunil li naajej Israel cuanqueb jun milln riquin jun ciento mil (1,100,000) chi cui nk li naru tepletik riquin chi ch. Ut cuanqueb ajcui cahib ciento riquin lajeb xcacal (470,000) mil chi cui nk aran Jud li naru tepletik riquin chi ch. 6 Abanan laj Joab inca quirajlaheb li ralal xcajol laj Lev chi moco eb li ralal xcajol laj Benjamn xban nak inca quicuulac chiru nak laj David quixtakla rajlanquileb. 7 Ut inca ajcui quicuulac chiru li Dios nak laj David quixtakla rajlanquileb laj Israel. Jocan nak quixtakla raylal sa xbeneb. 8 Laj David quitijoc ut quixye re li Dios: At Kacua, nimla mac li xinbanu. Nintzama chacuu nak tacuy tasach taxak lin mac. Xmacail innaleb xinbanu cui, chan. 9 Ut li Kacua quiatinac riquin li profeta Gad, li naquehoc xnaleb laj David ut quixye re: 10 Tatxic riquin laj David ut taye re, Jocain xye li Kacua. Tinye acue bar

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

731

1 CRNICAS21

cuan li oxib chi raylal naru tinbanu. Tasic ru sa xyankeb li oxib li bar cuan tacuaj laat tinbanu, chan li Dios. 11 Laj Gad co riquin laj David ut quixye re: Jocain xye li Kacua. 12 Tasic ru li raylal li tacuaj laat. Ma tacuaj oxib chihab li cueej sa la tenamit? Malaj ut tacuaj nak tenumtak sa aben li xic nequeiloc acue chiru oxib po? Malaj ut tacuaj nak tixque chak li caki yajel li Kacua chiru oxib cutan nak lix ngel li Kacua tolxcamsiheb li tenamit sa chixjunil li naajej Israel? Coxla chi us caru tacuaj ut ye cue caru tinye re li ani xtaklan chak cue, chan laj Gad. 13 Laj David quixye: Kaxal ra sa inchol xban li chaajquilal cuanquin cui. Kaxal us nak li Kacua tixque chak li raylal sa inben xban nak kaxal nim li rusilal. Inca nacuaj nak tintanek sa rukeb li xic nequeiloc cue, chan laj David. 14 Jocan nak li Kacua quixtakla li caki yajel sa xbeneb laj Israel ut quecam lajeb xcacal mil (70,000) chi cui nk. 15 Ut li Dios quixtakla ajcui lix ngel chixsachbal li tenamit Jerusaln. Abanan nak yo chixsachbal ru li tenamit, quiyote xchol li Kacua chirilbal li raylal yoqueb chixculbal. Quixye re lix ngel: Tzakal li xabanu. Marahobtesiheb chic, chan. Sa li honal aan lix ngel li Dios cuan chire li naajej li narisi cui rix li trigo laj Ornn laj jebuseo. 16 Laj David qui-iloc takek ut quiril lix ngel li Kacua xakxo sa xyi li choxa ut li ruchichoch. Ac cauresinbil lix chi ch sa ruk re xsachbal ru li tenamit Jerusaln. Laj David ut eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel quexhupub ribeb sa choch. Ut cuan li kes ru ticr chirixeb. 17 Ut laj David quixye: At Kacua, lain xintaklan rajlanquileb li tenamit. Lain xinbanun re li mausilal ain. Lain cuan inmac. Eb li tenamit ain, li chanchaneb carner, macaeb xmac. Nintzama chacuu nak taque li raylal ain sa inben lain ut sa xbeneb li cualal incajol. Maque sa xbeneb la tenamit, chan. 18 Ut lix ngel li Dios quixtakla laj Gad chixyebal re laj David nak tixyi b jun li artal re xlokoninquil li Dios sa li naajej li narisi cui rix lix trigo laj Ornn laj jebuseo. 19 Jocan nak laj David co chixbanunquil sa xcaba li Kacua Dios li caru quiyehe re xban laj Gad. 20 Laj Ornn yo chirisinquil li rix lix trigo nak quiril lix ngel li Dios. Li cahib chi ralal li cuanqueb rochben quexmuk ribeb. 21 Nak laj Ornn quiril nak yo chi chalc laj David, qui-el sa li naajej li narisi cui rix lix trigo ut co chixculbal. Ut quixcuikib rib sa choch chiru. 22 Laj David quixye re laj Ornn: Lain tincuaj xlokbal la naaj li nacacuisi cui rix la trigo. Tinyi b jun li artal arin re xlokoninquil li Dios re nak texcanab camc li tenamit. Lain tintoj chi tzakal li naajej, chan. 23 Laj Ornn quixye: At rey, banu jo nacacoxla nak us xbanunquil.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS21,22

732

Tinque li naajej acue ut tinqueheb li boyx ain chok re la catbil mayej. Ut tinque ajcui chok re la si li che li nacanjelac re risinquil li rix li trigo. Ut tinque li trigo chok re la mayej, chan. 24 Laj David quixye re: Inca tincul yal chi jocan. Lain tintoj chi tzakal lix tzak. Inca naru tinmayeja chiru li Kacua li inca xintoj rix. Inca tinmayeja chiru li moco cue ta, chan. 25 Jocan nak laj David quixlok li naajej aan chiru laj Ornn chi cuakib ciento (600) chi tumin oro. 26 Laj David quixyi b li artal sa li naajej aan re xlokoninquil li Dios. Quixque lix mayej re xcambal rib sa usilal riquin li Dios ut quixque lix catbil mayej. Ut quixyaba xcaba li Kacua. Ut li Kacua quirabi li caru quixtzama chiru ut quixtakla chak li xam sa choxa sa li artal. 27 Li Kacua quixye re lix ngel nak tixxoc cuichic sa xnaaj lix chi ch. 28 Laj David quixque retal nak li Kacua quixsume lix tij sa li naajej li narisi cui rix lix trigo laj Ornn. Jocan nak quimayejac aran. 29 Lix tabernculo li Kacua li quixyi b laj Moiss sa li chaki choch jo ajcui li artal li naqueman cui li catbil mayej, toj cuan chak sa li tzul li cuan Gaban. 30 Abanan laj David inca co aran chi tzamanc chiru li Kacua xban nak quixucuac. Quixcoxla nak mare lix ngel li Dios taoc cuichic chixcamsinquileb li cristian. 1 Jocan nak laj David quixye: Arin tayi bak lix templo li Dios. Ut arin ajcui tacuank li artal bar tacatmank cui lix mayejeb laj Israel, chan. 2 Laj David quixye nak texchutub ribeb chixjunileb li jalaneb xtenamit li cuanqueb aran Israel re tecanjelak chixti cobresinquil ru li pec re xyi banquil li templo. 3 Ut quixtakla ajcui xyi banquil nabal li chi ch li tacanjelak chok re li claux ut li chapleb chi ch re li oquebal. Quixyi b nabal li chi ch bronce. Inca naru xbisbal xban xquial. 4 Eb li cuanqueb sa eb li tenamit Tiro ut Sidn quexcam nabal li chabil che chacalte ut quexkaxtesi re laj David. 5 Laj David quixye: Tento nak lix templo li Dios yi banbilak chi chabil ut quebilak xlokal xbaneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Laj Salomn li cualal toj saj al. Jocan nak lain tincanab chixjunil yi banbil chi us, chan. Jocan nak nabal quixcauresi laj David nak toj yoyo aan. 6 Laj David quixtakla xbokbal laj Salomn li ralal ut quixye re nak aan tayi bank re lix templo li Kacua, lix Dioseb laj Israel. 7 Ut quixye re: At cualal, lain quicuaj raj xyi banquil lix templo li Kacua lin Dios. 8 Abanan li Kacua quixye cue, Nabal li plet xabanu ut nabal li camsi nc xabanu sa li plet. Jocan nak laat inca naru tayi b lin templo, chan cue. 9 Quixye ajcui cue, Tayolak jun la cualal inca tapletik. Tacuank ban sa tuktuquil usilal. Ut lain tintenkank re ut

22

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

733

1 CRNICAS22,23

23

eb li xic nequeiloc re inca tepletik riquin. Aj Salomn taquehek chok xcaba. Ut eb li xic nequeiloc ere laex aj Israel inca tepletik eriquin nak aan cuank chok rey. 10 Aan li tayi bank re lin templo li tinlokoni k cui. Aanak li cualal ut lainak lix yucua. Lain tinxakab sa xnaaj lix cuanquil sa xbeneb laj Israel chi junelic, chan li Kacua. 11 Anakcuan ut, at cualal, a taxak li Kacua chicuank acuiquin. Ut us taxak tat-elk riquin chixjunil li tabanu nak tayi b lix templo li Kacua li kaDios, jo quixye chak chacuix. 12 Li Kacua taxak chitenkank acue ut chixquehak taxak la naleb re nak tabanu chixjunil li naxye sa li chakrab nak tatxque chi taklanc sa xbeneb laj Israel. 13 Us tat-elk riquin li caru tabanu cui tabanu chixjunil li naxye sa li chakrab li quixque li Kacua re laj Moiss chok reheb laj Israel. Chabanu chixjunil li taklanbilat cui xban li Kacua. Cauhak taxak achol. Matxucuac chi moco tachinank achol. 14 Xinque inchol chixchutubanquil li caru tacanjelak re lix templo li Kacua. Cuakib xcacal mil (66,000) quintal li oro xinxoc jo ajcui cuakib ciento riquin oxcal mil (660,000) quintal li plata li tacanjelak re xyi banquil li templo. Ut cuan ajcui nabal li hierro ut li bronce inca naru xbisbal xban xquial. Cuan ajcui li pec ut li che, abanan tento nak tachutub xtzakob. 15 Nabaleb laj canjel li tetenkank acue. Cuanqueb li teti cobresi nk ru li pec; cuanqueb laj tzac ut eb laj pech. Ut nabaleb ajcui li nequexnau chi us xbanunquil li quila pay ru chi canjelil. 16 Li oro, li plata, li bronce ut li hierro moco bisbil ta jo quial. Anakcuan tiquib canjelac ut li Dios taxak chicuank acuiquin, chan laj David. 17 Ut laj David quixtakla chixjunileb li nequetaklan sa xbeneb laj Israel chixtenkanquil laj Salomn li ralal. 18 Quixye reheb: Ma inca ta bi cuan li Kacua le Dios eriquin? Ma macua ta bi aan xquehoc ere chi cuanc sa li tuktuquil usilal? Ma macua ta bi aan xkaxtesin re sa cuuk chixjunileb li cuanqueb chi xjun sutam li kanaaj? Li kanaaj cuan rubel xcuanquil li Dios ut rubel ajcui le cuanquil laex lix tenamit. 19 Anakcuan ut quehomak echol chixsicbal li Kacua. Yalomak eke chixyi banquil lix templo li Kacua le Dios re nak takacam chak lix Loklaj Cax li Kacua jo ajcui chixjunil li caru nacanjelac sa li templo. Ut takaqueheb sa li templo li teyi b re xlokoninquil li Dios, chan laj David. 1 Ac ti x chic laj David. Jocan nak quixxakab laj Salomn li ralal chok xreyeb laj Israel chok rekaj. 2 Li rey David quixtakla xchutubanquileb chixjunileb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel. Quixchutubeb ajcui laj tij ut chixjunileb laj levita. 3 Quixtakla rajlanquileb chixjunileb li ralal xcajol laj Lev li cuanqueb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS23

734

lajeb xcacal chihab reheb, jo ajcui li numenakeb lajeb xcacal chihab. Nak queajlac cuanqueb cuakxaklaju xcacal mil (38,000) chi cui nk. 4 Li rey David quixye nak li cahib xcacal mil tecanjelak re xyi banquil li templo ut li cuakib mil tecanjelak chi taklanc ut chi rakoc atin. 5 Ut cahib mil tecacalenk sa eb li oquebal. Ut eb li cahib mil chic texlokoni li Kacua riquin xchebal li cuajb li quixque chi yi bac laj David. 6 Ut laj David quixjachi ruheb ut quixqueheb chi chutal eb li ralal xcajol laj Lev, a yal jarub li ralal laj Lev. Li oxib chi ralal, aaneb laj Gersn, laj Coat ut laj Merari. 7 Eb li ralal laj Gersn, aaneb laj Laadn ut laj Simei. 8 Oxibeb li ralal laj Laadn. Li xben, aan laj Jehiel; li xcab, aan laj Zetam; ut li rox, aan laj Joel. 9 Oxibeb li ralal laj Simei. Aaneb laj Selomit, laj Haziel, ut laj Harn. Aaneb li quetaklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Laadn. 10 Cahibeb li ralal laj Simei. Aaneb laj Jahat, laj Zina, laj Jes, ut laj Bera. Aaneb ain li cahib chi ralal laj Simei. 11 Laj Jahat, aan li asbej. Laj Zina, aan li xcab. Abanan laj Jes ut laj Bera inca quecuan nabal ralal xcajoleb. Jocan nak queajlac chi jun cabal ajcui. 12 Ut eb li ralal laj Coat cahibeb. Aaneb laj Amram, laj Izhar, laj Hebrn ut laj Uziel. 13 Eb li ralal laj Amram, aan laj Aarn ut laj Moiss. Laj Aarn, jo eb ajcui li ralal xcajol, aaneb li quesique ruheb chi canjelac chi junelic chiru li Dios chok aj tij re xbanunquil li santil canjel li kaxal lok. Quexakabac chixcatbal li incienso ut chi canjelac chiru li Kacua ut chixtzamanquil chiru li Kacua nak tarosobtesiheb li tenamit. 14 Eb li ralal xcajol laj Moiss, laj canjel chiru li Dios, ajlanbileb sa xyankeb li ralal xcajol laj Lev. 15 Eb li ralal laj Moiss, aaneb laj Gersn ut laj Eliezer. 16 Li xben ralal laj Gersn, aan laj Sebuel li nacamoc be. 17 Ut li ralal laj Eliezer, aan laj Rehabas li nacamoc be. Laj Eliezer inca chic quicuan ralal xcajol. Abanan laj Rehabas, aan nabal li ralal xcajol quecuan. 18 Li xben ralal laj Izhar, aan laj Selomit, li nacamoc be. 19 Aaneb ain li ralal laj Hebrn: li xben, aan laj Jeras; li xcab, aan laj Amaras; li rox, aan laj Jahaziel; ut li xca, aan laj Jecamn. 20 Cuibeb li ralal laj Uziel. Li xben, aan laj Micaa li nacamoc be. Ut li xcab, aan laj Isas. 21 Eb li ralal laj Merari, aaneb laj Mahli ut laj Musi. Ut li ralal laj Mahli, aaneb laj Eleazar ut laj Cis. 22 Laj Eleazar quicam. Ut ma jun li ralal quicuan. Caaj cui xrabin quecuan. Ut eb li ralal laj Cis quixcameb chok rixakileb. Aaneb rechalaleb rib. 23 Oxibeb li ralal laj Musi. Aaneb laj Mahli, laj Edar ut laj Jeremot. 24 Aaneb ain li ralal xcajol laj Lev a yal chanru xquialeb li ralal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

735

1 CRNICAS23,24

24

xcajol. Quetzi bac xcabaeb nak queajlac. Aaneb li quecamoc be. Eb aan cuanqueb junmay chihab re jo ajcui li ac numenakeb junmay chihab. Chixjunileb ain quecanjelac sa lix templo li Kacua. 25 Laj David quixye: Li Kacua li kaDios lao aj Israel xoxque chi cuanc sa tuktuquil usilal. Ut aan tacuank arin Jerusaln chi junelic, chan. 26 Chi jocan eb laj levita inca chic tento nak texcam yalak bar lix tabernculo li Kacua, chi moco li caru nacanjelac sa li tabernculo, chan laj David. 27 Ut qui-uxman jo quixye laj David nak quixrak lix canjel. Queajlac chixjunileb li ralal xcajol laj Lev li cuanqueb junmay chihab re jo eb ajcui li ac numenakeb junmay. 28 Eb li ralal xcajol laj Lev quecanabac sa xcuenteb li ralal xcajol laj Aarn chi canjelac sa lix templo li Kacua. Cuan quecanabac chi canjelac sa li nebal ut cuanqueb ajcui li quexakabac chi canjelac sa eb li naajej li cuan cui li caak re ru li nacanjelac sa li templo. Ut tecanjelak ajcui re xsantobresinquil li caru nacanjelac sa li templo. Texbanu chixjunil li canjel sa lix templo li Dios. 29 Aaneb li teilok re li caxlan cua li naquehe sa li mex ut li caj li nacanjelac re li mayej re li ru li acui mk. Aaneb ajcui teilok re li xyi banquil li caxlan cua li maca xchamal. Aaneb li teilok re li mayej li yi banbil sa li xartin jo ajcui li xbisbal li mayej li tamayejak sa lix templo li Dios. 30 Rajlal ekela ut rajlal ecuu telokoni nk ut tebantioxi nk chiru li Kacua. 31 Aaneb li tecatok re li mayejanbil xul chiru li Kacua sa eb li hilobal cutan jo ajcui nak nequexninkei lix yolajic li po, jo ajcui sa eb li ninke li jun chol chic. Ac cholcho jarubeb li texbanu li canjel ut joke tecanjelak li junjunk. Rajlal texbanu li canjel aan chiru li Kacua, chan. 32 Eb li ralal xcajol laj Lev, aan eb li queiloc re lix templo li Dios jo ajcui li Santil Naajej. Nak yoqueb chi canjelac sa li templo, cuanqueb rubel xcuanquil li ralal xcajol laj Aarn, li rechalaleb. 1 Eb li ralal xcajol laj Aarn quejachi c ut quequehe chi chutal. Cahibeb li ralal laj Aarn. Aaneb laj Nadab, laj Abi, laj Eleazar ut laj Itamar. 2 Abanan laj Nadab ut laj Abi, aaneb li quecam xben cua chiruheb lix yucuaeb ut inca quecuan li ralal xcajoleb. Jocan nak laj Eleazar ut laj Itamar, aaneb chic li queoc chi canjelac chok aj tij. 3 Laj Sadoc xcomoneb li ralal xcajol laj Eleazar, ut laj Ahimelec xcomoneb li ralal xcajol laj Itamar, aaneb li quetenkan re laj David chixquebaleb chi chutal eb laj levita re nak tequehek xcanjeleb. 4 Nabaleb li cui nk sa xyankeb li ralal xcajol laj Eleazar li cuanqueb xcuanquil chiruheb li ralal xcajol laj Itamar.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS24

736

Ut quequehe chi chutal. Sa xyankeb li ralal xcajol laj Eleazar cuanqueb cuaklaju chi cui nk li nequejolomin re li junjunk cabal. Ut sa xyankeb li ralal xcajol laj Itamar cuanqueb cuakxakib chi cui nk li nequejolomin re li junjunk cabal. 5 Quebulic chirix li canjel re rilbal joke tetzak canjelac li junjunk xban nak sa xyankeb li ralal xcajol laj Eleazar jo ajcui sa xyankeb li ralal xcajol laj Itamar cuanqueb li tetaklank sa li templo ut cuanqueb ajcui li tecanjelak chok aj tij. 6 Laj Semaas li ralal laj Natanael xcomoneb laj levita, aan li quitzi ban re lix cabaeb chiru li rey ut chiruheb ajcui li quetenkan re. Aaneb ain: laj Sadoc laj tij, laj Ahimelec li ralal laj Abiatar, ut eb li nequecamoc be sa xyankeb laj tij ut eb laj levita. Xben cua quebulic chirixeb li ralal xcajol laj Eleazar ut chirix aan quebulic chirixeb li ralal xcajol laj Itamar. 7 Nak quebulic li xben li quitzak canjelac, aan laj Joiarib; ut li xcab, aan laj Jedaas; 8 li rox, aan laj Harim; li xca, aan laj Seorim; 9 li ro, aan laj Malquas; li xcuak, aan laj Mijamn; 10 li xcuuk, aan laj Cos; li xcuakxak, aan laj Abas; 11 li xbele, aan laj Jesa; ut li xlaje, aan laj Secanas. 12 Li xjunlaju, aan laj Eliasib; ut li xcablaju, aan laj Jaquim; 13 li roxlaju, aan laj Hupa; li xcalaju, aan laj Jesebeab; 14 li rolaju, aan laj Bilga; li xcuaklaju, aan laj Imer; 15 li xcuuklaju, aan laj Hezir; li xcuakxaklaju, aan laj Afses; 16 li xbelelaju, aan laj Petaas; li xjunmay, aan laj Hezequiel; 17 li jun xcacal, aan laj Jaqun; li cuib xcacal, aan laj Gamul; 18 li oxib xcacal, aan laj Delaa; ut li cahib xcacal, aan laj Maazas. 19 Jocain nak quejachi c ruheb li cui nk ain re tecanjelak ut re teoc sa lix templo li Dios jo quixye laj Aarn lix xetonil xyucuaeb jo quiyehe re xban li Kacua lix Dioseb laj Israel. 20 Aaneb ain li jun chol chic li ralal xcajol laj Lev. Laj Subael, aan li ralal laj Amram; ut laj Jehedas, aan li ralal laj Subael; 21 laj Isas, aan li xben ralal laj Rehabas; 22 laj Selomot, aan li ralal laj Izhar; ut li ralal laj Selomot, aan laj Jahat. 23 Eb li ralal laj Hebrn, aaneb ain: li xben, aan laj Jeras; li xcab, aan laj Amaras; li rox, aan laj Jahaziel; ut li xca, aan laj Jecamn. 24 Li ralal laj Uziel, aan laj Micaa; li ralal laj Micaa, aan laj Samir. 25 Li ralal laj Isas li ri tzin laj Micaa, aan laj Zacaras. 26 Eb li ralal laj Merari, aaneb laj Mahli ut laj Musi; ut li ralal laj Jaazas, aan laj Beno. 27 Eb li ralal laj Jaazas, aaneb laj Beno, laj Soham, laj Zacur ut laj Ibri. Laj Merari, aan lix yucuachineb. 28 Li ralal laj Mahli, aan laj Eleazar li inca quicuan ralal. 29 Li ralal laj Cis, aan laj Jerameel. 30 Eb li ralal laj Musi, aaneb laj Mahli, laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

737

1 CRNICAS24,25

25

Edar ut laj Jerimot. Aaneb ain li ralal xcajoleb laj levita, a yal chanru xquialeb li ralal xcajol lix yucua. 31 Eb aan quebulic ajcui chiru li rey David ut chiruheb ajcui laj Sadoc, laj Ahimelec ut eb li nequecamoc be sa xyankeb laj tij ut eb laj levita. Eb li ralal xcajol li asbej, juntaket quexbanu riquin li quexbanu li ralal xcajol li i tzinbej. Quexbanu jo quexbanu li ralal xcajol laj Aarn. 1 Laj David ut eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel quexsic ruheb li ralal xcajol laj Asaf ut laj Hemn jo eb ajcui li ralal xcajol laj Jedutn re texye resil li caru nacutbesi c chiruheb xban li Dios. Nak yoqueb chixyebal resil, cuanqueb li yoqueb chixchebal li arpa, li salterio ut li sursuquil chi ch. Aaneb ain xcabaeb li quesique ruheb. 2 Ut eb li ralal xcajol laj Asaf, aaneb laj Zacur, laj Jos, laj Netanas, ut laj Asarela. Laj Asaf, aan li quicamoc be chiruheb. Eb aan quexye resil li caru quicute chiruheb xban li Dios jo quetaklac cui xban li rey David. 3 Ut eb li ralal xcajol laj Jedutn, aaneb laj Gedalas, laj Zeri, laj Jesaas, laj Hasabas, laj Matatas, ut laj Simei. Li cuakibeb aan quecanjelac jo quetaklac cui xban laj Jedutn lix yucuaeb. Nak yoqueb chixyebal resil li caru quicutbesi c chiru xban li Dios, cuanqueb li yoqueb chixchebal li arpa re bantioxi nc ut re xquebal xlokal li nimajcual Dios. 4 Ut eb li ralal xcajol laj Hemn, aan eb laj Buquas, laj Matanas, laj Uziel, laj Sebuel, laj Jeremot, laj Hananas, laj Hanani, laj Eliata, laj Gidalti, laj Romanti-ezer, laj Josbecasa, laj Maloti, laj Hotir ut laj Mahaziot. 5 Chixjunileb ain, aaneb li ralal xcajol laj Hemn li quicuan chok xprofeta li Dios chiru li rey David. Calajuheb li ralal ut oxib lix rabin quiquehe re laj Hemn xban li Dios re xquebal xlokal. 6 Laj Asaf, laj Jedutn ut laj Hemn quecamoc be chiruheb li ralal xcajol chi cuajbac re xlokoninquil li Dios sa lix templo jo quetaklac cui xban li rey David. Chixjunileb li alalbej quexlokoni li Dios riquin li arpa, li salterio, ut li sursuquil chi ch. 7 Cuib ciento riquin cuakxaklaju rocal (288) xquialeb chixjunileb li queoquen riquin li bichanc ut li cuajbac re xlokoninquil li Dios. Tzolbileb chi us ut xcomoneb rib. 8 Quexbuli rix li canjel li tetzak li junjunk. Jun xiquic quexbanu jo eb li ti x, jo eb li toj saj, jo eb li ac nequexnau canjelac, jo eb ajcui li toj yoqueb chixtzolbal rib chi canjelac. 9 Nak ac xebulic chirix li canjel, li xben li quitzak, aan laj Jos xcomoneb li ralal xcajol laj Asaf; li xcab, aan laj Gedalas. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 10 Li rox, aan laj Zacur. Li alalbej rochbeneb li rechalal,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS25,26

738

26

cablajuheb chixjunileb. 11 Li xca, aan laj Izri. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 12 Li ro, aan laj Netanas. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 13 Li xcuak, aan laj Buquas. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 14 Li xcuuk, aan laj Jesarela. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 15 Li xcuakxak, aan laj Jesahas. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 16 Li xbele, aan laj Matanas. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 17 Li xlaje, aan laj Simei. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 18 Li xjunlaju, aan laj Azareel. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 19 Li xcablaju, aan laj Hasabas. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 20 Li roxlaju, aan laj Subael. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 21 Li xcalaju, aan laj Matatas. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 22 Li rolaju, aan laj Jeremot. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 23 Li xcuaklaju, aan laj Hananas. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 24 Li xcuuklaju, aan laj Josbecasa. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 25 Li xcuakxaklaju, aan laj Hanani. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 26 Li xbelelaju, aan laj Maloti. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 27 Li xjunmay, aan laj Eliata. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 28 Li xjun xcacal, aan laj Hotir. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 29 Li xcuib xcacal, aan laj Gidalti. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 30 Li oxib xcacal, aan laj Mahaziot. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 31 Li cahib xcacal, aan laj Romanti-ezer. Li alalbej rochbeneb li rechalal cablajuheb chixjunileb. 1 Ut quejachi c ajcui ruheb li quequehe chi cacalenc sa eb li oquebal. Laj Meselemas, aan li ralal laj Cor. Ut laj Cor, aan li ralal laj Asaf. 2 Aaneb ain li ralal laj Meselemas: li xben, aan laj Zacaras; li xcab, aan laj Jediael; li rox, aan laj Zebadas; ut li xca, aan laj Jatniel; 3 li ro, aan laj Elam; li xcuak, aan laj Johann; ut li xcuuk, aan laj Elioenai. 4 Eb li ralal laj Obed-edom, aaneb ain: li xben, aan laj Semaas; li xcab, aan laj Josabad; li rox, aan laj Joa; li xca, aan laj Sacar; li ro, aan laj Natanael; 5 li xcuak, aan laj Amiel; li xcuuk, aan laj Isacar; li xcuakxak, aan laj Peultai. (Li Dios quirosobtesi laj Obededom ut quixque nabal li ralal.) 6 Jocan ajcui laj Semaas, li ralal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

739

1 CRNICAS26

laj Obed-edom. Quecuan nabal li ralal. Ut aaneb chic li quetaklan sa xbeneb li rechalal. Cauheb xchol ut cauheb rib. 7 Eb li ralal laj Semaas, aaneb ain: laj Otni, laj Rafael, laj Obed, laj Elzabad, laj Eli, ut laj Samaquas. Aaneb cauheb rib. 8 Chixjunileb ain, aaneb li ralal xcajol laj Obed-edom. Cuib xcacal chixjunileb rochbeneb li ralal ut eb li rechalal. Cauheb rib ut cauheb xchol chixbanunquil lix canjel. 9 Ut eb li ralal ut eb li rechalal laj Meselemas, aan cuanqueb cuakxaklaju ut cauheb rib. 10 Laj Hosa, aan xcomoneb li ralal xcajol laj Merari. Laj Simri, aan li quicamoc be chiruheb li ralal laj Hosa usta macua aan li xben alalbej. Quixakabac chi taklanc xban lix yucua. 11 Li xcab, aan laj Hilcas; li rox, aan laj Tebalas; ut li xca, aan laj Zacaras. Eb li ralal ut eb li rechalal laj Hosa, oxlajuheb chixjunileb. 12 Aaneb ain li quetzak cacalenc sa eb li oquebal re lix templo li Kacua. Eb li nequecamoc be quecanjelac jo quecanjelac chixjunileb li rechalal. 13 Quexbuli rix li canjel re rilbal ani tatzak cacalenc sa li junjunk chi oquebal, jo li ac chec jo ajcui li toj sajeb, a yal jo quialeb sa li junjunk cabaleb. 14 Nak quebulic laj Selemas, aan li quitzak cacalenc sa li oquebal li cuan sa li oriente li na-el cui li sake. Ut laj Zacaras li ralal, li naxnau quehoc naleb, aan li quicacalen sa li norte. 15 Ut laj Obed-edom, aan li quitzak cacalenc sa li oquebal li cuan sa li sur. Ut eb li ralal quetzak canjelac sa li naajej li naxocman cui li tzacaemk li nacanjelac sa li templo. 16 Laj Supim ut laj Hosa, aaneb li nequecacalen re li oquebal re Salequet, li cuan sa li taksi nc sa li oeste. Ac cholcho joke tecanjelak li junjunk. 17 Sa li oquebal li cuan sa li este cuanqueb cuakib laj levita li quecacalen rajlal cutan. Sa li norte quecuan cahib ut quecuan ajcui cahib sa li sur. Ut cacab quecacalen re li oquebal re li cab li xocxo cui li caak re ru. 18 Ut sa li naajej li xocxo cui li caak re ru li nacanjelac sa li templo, cuanqueb cahib chi cacalenc sa be sa li oeste ut cuib quecuan sa li naajej. 19 Jocain nak quejachi c ruheb sa li canjel. Eb li ralal xcajoleb laj Cor ut laj Merari, aaneb li quecacalen reheb li oquebal re li templo. 20 Laj Ahas, aan jun xcomoneb li ralal xcajol laj Lev. Ut aan li qui-iloc re li naajej li xocxo cui li caru re li templo li terto xtzak, jo ajcui li naajej li cuan cui li caak re ru li santobresinbil. 21 Eb li ralal xcajol laj Laadn, aaneb li quetaklan sa xbeneb li junjunk cabal. Laj Laadn, aan li ralal laj Gersn. Laj Gersn, aan lix xetonil xyucuaeb li ralal xcajol laj Jehiel. 22 Eb li ralal laj Jehieli, aaneb laj Zetam ut laj Joel. Aaneb laj ilol re li terto xtzak li cuan sa lix templo li Kacua. 23 Ut quequehe ajcui

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS26,27

740

27

xcanjeleb li ralal xcajol laj Amram, jo ajcui li ralal xcajol laj Izhar, jo ajcui li ralal xcajol laj Hebrn, jo ajcui li ralal xcajol laj Uziel. 24 Laj Sebuel, li ralal laj Gersn, aan li quijolomin re rilbal li caak re ru li terto xtzak. Laj Gersn, aan li ralal laj Moiss. 25 Aaneb ain li ralal xcajol laj Eliezer, li ri tzin laj Gersn. Li ralal laj Eliezer, aan laj Rehabas; li ralal laj Rehabas, aan laj Jesaas; li ralal laj Jesaas, aan laj Joram; li ralal laj Joram, aan laj Zicri; li ralal laj Zicri, aan laj Selomit. 26 Laj Selomit ut eb li ri tzin, aaneb li quecacalen re li caak re ru li quexkaxtesi chi canjelac chiru li Dios li rey David, jo eb ajcui li nequetaklan sa xbeneb li junjunk cabal, ut eb li ni nkeb xcuanquil, jo eb ajcui li nequetaklan sa xbeneb li junjunk chutal chi soldado. 27 Li caak re ru li querechani chak sa eb li plet, aan li quexkaxtesi chi canjelac re xyi banquil lix templo li Kacua. 28 Cuanqueb ajcui aran li caak re ru li quikaxtesi c chi canjelac chiru li Kacua xbaneb li profeta Samuel, laj Sal li ralal laj Cis, laj Abner li ralal laj Ner, ut laj Joab lix yum lix Sarvia. Chixjunil li caak re ru li kaxtesinbil chiru li Kacua, aaneb laj Selomit ut eb li rechalal li quecacalen re. 29 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Izhar, laj Quenanas ut eb li ralal quetaklan sa xbeneb li tenamit ut querakoc atin. 30 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Hebrn, laj Hasabas rochbeneb li rechalal quetaklan sa xbeneb laj Israel li cuanqueb jun pacal li nima Jordn sa li oeste. Cauheb rib. Quecanjelac chiru li Dios ut quecanjelac ajcui chiru li rey. Eb aan cuanqueb jun mil riquin cuukub ciento (1,700). 31 Sa xyankeb li ralal xcajol laj Hebrn, laj Jeras aan li quitaklan sa xbeneb, a yal chanru tzi banbil lix cabaeb li junjunk chutal. Nak yo cacal chihab roquic laj David chok xreyeb laj Israel, queoc chirilbal a yal chanru tzi banbil lix cabaeb ut quextau nak cuanqueb li cui nk cauheb rib sa xyankeb li cuanqueb sa li tenamit Jazer xcuent Galaad. 32 Laj David quixsiqueb ru li cuib mil riquin cuukub ciento (2,700) chi cui nk li cauheb rib ut aaneb li nequejolomin re li junjunk cabal. Quixqueheb chi taklanc sa xbeneb li ralal xcajol laj Rubn, ut sa xbeneb li ralal xcajol laj Gad, jo ajcui li yi jach li ralal xcajol laj Manass. Quecanjelac chiru li Dios ut quecanjelac ajcui chiru li rey. 1 Aaneb ain lix cabaeb li nequejolomin re li junju nk cabal. Aaneb li quetaklan sa xbeneb li junjunk chutaleb laj canjel ut eb li soldados aj Israel li quecanjelac chiru li rey. Quetzak canjelac jun po chiru li jun chihab, ut cuanqueb cahib xcacal mil (24,000) chi cui nk rubel xcuanquileb li junjunk. 2 Li xben chutal li tecacalenk tenamit sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

741

1 CRNICAS27

li xben po cuanqueb rubel xcuanquil laj Jasobeam li ralal laj Zabdiel. Sa li jun chutal aan cuanqueb cahib xcacal mil chi cui nk. 3 Laj Jasobeam, xcomoneb li ralal xcajol laj Fares, aan li quitaklan sa xbeneb li soldado li quecacalen re li tenamit sa li xben po. 4 Laj Dodai laj Ahohita, aan li quitaklan sa xbeneb li soldado li quecacalen re li tenamit sa li xcab po. Laj Miclot, aan li quicamoc be chiruheb. Sa li jun chutal aan cuanqueb cahib xcacal mil chi cui nk. 5 Laj Benaa li ralal laj Joiada li xbenil aj tij, aan li quitaklan sa xben li rox chutal li quecacalen re li tenamit sa li rox po. Sa li jun chutal aan cuanqueb cahib xcacal mil chi cui nk. 6 Laj Benaa, aan li quicamoc be sa xyankeb li lajeb xcacal chi soldado li kaxal cauheb rib chi pletic. Ut laj Amisabad li ralal, aan li quitaklan sa xbeneb li cahib xcacal mil chi cui nk. 7 Li quitaklan sa xbeneb li jun chutal li quecacalen re li tenamit sa li xca po, aan laj Asael li ri tzin laj Joab. Chirix aan a laj Zebadas li ralal qui-oc chi taklanc. Cahib xcacal mil chi cui nk cuanqueb sa li chutal aan. 8 Ut li quitaklan sa xbeneb li ro chutal li quecacalen re li tenamit sa li ro po, aan laj Samhut aj izrata. Cahib xcacal mil chi cui nk cuanqueb sa li chutal aan. 9 Li quitaklan sa li xcuak chutal sa li cuak po, aan laj Ira li ralal laj Iques. Tecoa xtenamit. Cahib xcacal mil chi cui nk cuanqueb sa li chutal aan. 10 Li quitaklan sa li xcuuk chutal sa li xcuuk po, aan laj Heles. Peln xtenamit. Laj Heles, aan xcomoneb li ralal xcajol laj Efran. Cahib xcacal mil chi cui nk cuanqueb sa li chutal aan. 11 Li quitaklan sa li xcuakxak chutal sa li xcuakxak po, aan laj Sibecai xcomoneb li ralal xcajol laj Zera. Husa xtenamit. Cahib xcacal mil chi cui nk cuanqueb sa li chutal aan. 12 Li quitaklan sa li xbele chutal sa li xbele po, aan laj Abiezer. Anatot xtenamit. Aan xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn. Cahib xcacal mil chi cui nk cuanqueb sa li chutal aan. 13 Li quitaklan sa li xlaje chutal sa li xlaje po, aan laj Maharai. Netofa xtenamit. Aan xcomoneb li ralal xcajol laj Zera. Cahib xcacal mil chi cui nk cuanqueb sa li chutal aan. 14 Li quitaklan sa xben li xjunlaju chutal sa li xjunlaju po, aan laj Benaa. Piratn xtenamit. Aan xcomoneb li ralal xcajol laj Efran. Cahib xcacal mil chi cui nk cuanqueb sa li chutal aan. 15 Li quitaklan sa li xcablaju chutal sa li xcablaju po, aan laj Heldai. Netofa xtenamit. Aan xcomoneb li ralal xcajol laj Otoniel. Cahib xcacal mil chi cui nk cuanqueb sa li chutal aan. 16 Aaneb ain li quetaklan sa xbeneb li cablaju xtepaleb li ralal xcajol laj Israel. Li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Rubn, aan laj Eliezer li ralal laj Zicri; li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Simen, aan laj Sefatas, li ralal laj Maaca. 17 Li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS27

742

laj Lev, aan laj Hasabas li ralal laj Kemuel; li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Aarn, aan laj Sadoc. 18 Li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Jud, aan laj Eli, jun reheb li ras laj David; li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Isacar, aan laj Omri li ralal laj Micael. 19 Li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Zabuln, aan laj Ismaas li ralal laj Abdas; li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Neftal, aan laj Jerimot li ralal laj Azriel. 20 Li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Efran, aan laj Oseas li ralal laj Azazas; li nataklan sa xben li yi jach li ralal xcajol laj Manass, aan laj Joel li ralal laj Pedaas. 21 Li nataklan sa xben li yi jach chic li ralal xcajol laj Manass li cuanqueb Galaad, aan laj Iddo li ralal laj Zacaras. Li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Benjamn, aan laj Jaasiel li ralal laj Abner. 22 Li nataklan sa xbeneb li ralal xcajol laj Dan, aan laj Azareel, li ralal laj Jeroham. Aaneb ain li quetaklan sa xbeneb li cablaju xtepaleb li ralal xcajol laj Israel. 23 Laj David inca quirajlaheb li toj maca junmay chihab reheb xban nak li Kacua quixye nak tixqueheb chi quianc chi nabal laj Israel. Chanchanakeb xquial li chahim li cuanqueb chiru choxa. 24 Laj Joab lix yum lix Sarvia quixtiquib rajlanquileb, abanan inca quixchoy. Quichal xjoskil li Dios xban nak querajlaheb laj Israel. Jocan nak inca quitzi bac retalil lix quialeb laj Israel sa li hu li quitzi bac cui retalil li quilajxbanu li rey David. 25 Laj Azmavet li ralal laj Adiel, aan li quicacalen re li caru terto xtzak re li rey. Ut laj Jonatn li ralal laj Uzas, aan li quicacalen re li caak re ru terto xtzak reheb li calebal, li tenamit ut eb li coc naajej li cuanqueb chi xjun sutam jo eb ajcui li cab najt xteram li nequexcol cui ribeb. 26 Laj Ezri li ralal laj Quelub, aan li najolomin reheb li nequecanjelan re li choch. 27 Laj Simei, Ramat xtenamit, aan li najolomin re li nequecanjelac sa xnaajeb li uvas. Ut laj Zabdi, Sefam xtenamit, aan li najolomin reheb li nequexococ re li vino. 28 Laj Baal-hann, Gedera xtenamit, aan li najolomin reheb li nequecanjelan re li che olivo ut higo, li cuanqueb sa li ru taka Sefela. Ut laj Jos, aan li najolomin reheb li nequexococ re li aceite. 29 Laj Sitrai, Sarn xtenamit, aan li najolomin reheb li nequecacalen reheb li quetomk li cuanqueb aran Sarn. Ut laj Safat li ralal laj Adlai, aan li najolomin reheb li nequecacalen reheb li quetomk li cuanqueb sa eb li ru taka. 30 Laj Obil, xcomoneb li ralal xcajol laj Ismael, aan li najolomin reheb li nequecacalen reheb li camello. Laj Jehedas, Meronot xtenamit, aan li najolomin reheb li nequecacalen reheb lix bur li rey David. 31 Laj Jaziz, li agareno, aan li najolomin reheb li nequecacalen reheb li carner. Chixjunileb ain, aaneb li quejolomin reheb li queiloc re li caru cuan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

743

1 CRNICAS27,28

28

re li rey David. 32 Laj Jonatn, li rican laj David, aan li quiquehoc naleb. Aan tzolbil chi us ut chabil xnaleb. Laj Jehiel li ralal laj Hacmoni, aan li na-iloc reheb li ralal xcajol li rey. 33 Laj Ahitofel, aan li naxtenka li rey chi coxlac caru tixbanu. Ut laj Husai aj arquita, aan lix chabil amigo li rey. 34 Laj Joiada li ralal laj Benaa ut laj Abiatar, aaneb li queoc chok rekaj laj Ahitofel. Ut laj Joab, aan li nataklan sa xbeneb lix soldado li rey. 1 Laj David quixtakla xchutubanquileb aran Jerusaln li cuanqueb xcuanquil. Quixtakla xchutubanquileb chixjunileb li nequejolomin reheb lix tepaleb li ralal xcajol laj Israel, jo eb ajcui chixjunileb li nequetaklan sa xbeneb li soldado li cuanqueb chi chutal. Quexchutub ajcui ribeb chixjunileb li nequetaklan sa xbeneb li nequeiloc re chixjunil li caru re li rey, jo ajcui reheb li ralal xcajol. Ut quexchutub ajcui ribeb li ni nkeb xcuanquil ut li cauheb rib ut li cauheb xchol chi pletic. 2 Li rey David quixakli chiruheb ut quixye reheb: Ex cuas cui tzin, laex lin tenamit, cherabihak li tinye ere. X-ala sa inchol nak tinyi b lix templo li Kacua bar takaque cui li Loklaj Cax li tahilank cui li Dios, bar xocxo cui li contrato li quixyi b. Ac xincauresi chixjunil li tacanjelak re xyi banquil. 3 Abanan li Dios quixye cue, Macua laat li tatyi bank re lin templo xban nak laat nabal li plet xabanu ut nabaleb xacamsiheb, chan cue. 4 Abanan li Kacua li kaDios lao aj Israel, aan li quisicoc cuu sa xyankeb chixjunileb li ralal lin yucua re tin-oc chok xreyeb laj Israel chi junelic. Quixsic ru laj Jud re nak eb li ralal xcajol aan tetaklank sa xbeneb laj Israel. Ut sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud quixsic ruheb li ralal xcajol lin yucua. Ut sa xyankeb li ralal xcajol lin yucua, quixsic cuu lain re tin-oc chok xreyeb laj Israel. 5 Li Dios xque cue nabaleb li cualal. Ut sa xyankeb aan quixsic ru laj Salomn re nak aan chic taoc chok xreyeb laj Israel lix tenamit li Dios. 6 Ut li Dios quixye cue, Laj Salomn la cualal, aan li tayi bank re lin templo ut eb li nebal. Lain xinsic ru re nak aanak li cualal ut lainak lix yucua. 7Ut lain tinxakab sa xnaaj lix cuanquil chi junelic. Abanan tento nak aan tixque xchol chixbanunquil li chakrab li xinque jo yo chixbanunquil anakcuan, chan cue li Dios. 8 Jocan ut anakcuan, ex cuas cui tzin, chiru li nimajcual Dios ut chiruheb chixjunileb laj Israel, lix tenamit li Dios, yoquin chixtzamanquil cheru nak teque echol chixbanunquil chixjunil li chakrab li quixque ke li Kacua li kaDios re nak tecol rix li chabil naajej ain ut tecanab reheb le ralal ecajol li tecuank mokon. 9 Ut laat, at Salomn, at cualal, chapab li Kacua lix Dios la yucua ut chatcanjelak chiru chi anchal achol ut sa ti quilal. Li Kacua, aan naxnau caru cuan sa xchol li junjunk ut naxnau chanru lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS28,29

744

29

naleb. Cui laat tasic li Dios, aan tatenkank acue. Cui ut tatzektana, aan tatxtzektana ajcui laat chi junaj cua. 10 Que retal. Li Kacua Dios, aan li xsicoc acuu re nak tayi b lix templo li Kacua re tacuank cui lix Loklaj Cax. Cauhak achol ut banu li canjel, chan li rey David. 11 Laj David quixque re laj Salomn li ralal li retalil li templo li texyi b, ut li retalileb li ochoch, jo eb ajcui li naajej li cuan takec, jo eb ajcui li naajej re xxocbal li caak re ru, jo ajcui li Loklaj Santil Naajej li nacuye cui li mac. 12 Quixque re li retalil chixjunil li quixcoxla xyi banquil. Quixque re li retalil li nebal ut eb li naajej li cuan chire li nebal. Quixque ajcui li retalileb li naajej li xocxok cui li nacanjelac sa lix templo li Dios, jo ajcui li mayej li santobresinbil. 13 Quixque ajcui retalil chanru nak tecanjelak eb laj tij ut eb li ralal xcajol laj Lev. Quixye re chanru nak tecanjelak sa li templo ut chanru nak teril li caak re ru tacanjelak sa li templo. 14 Ut quixque ajcui re li oro ut li plata li jo quial li tacanjelak re xyi banquil li caak re ru li tacanjelak sa li templo, 15 jo li lmpara ut lix naaj, jo ajcui li candelero ut lix naaj, 16 jo eb ajcui li mex yi banbil riquin plata ut oro, li taquemank cui li mayejanbil caxlan cua. 17Quixque ajcui re li chabil oro ut li plata li tacanjelak re xyi banquil li chapleb chi ch, li sec ut li ucal. 18 Quixque ajcui re li chabil oro li tacanjelak re xyi banquil li artal li tacanjelak re xcatbal li incienso, ut quixque ajcui re li oro li tacanjelak re xyi banquil lix carret li querubines li texjel xxiqueb sa xben li Loklaj Cax, li xocxok cui lix contrato li Dios. 19 Li rey David quixye re laj Salomn: Chixjunil li xye cue li Dios chirix li templo li tayi b, tzi banbil retalil re nak tinque acue. Li Kacua Dios, aan li quicutuc chicuu chanru nak tayi b li templo. 20 Cauhak taxak la chol ut yal ake chixbanunquil li canjel. Matxucuac chi moco tachinank la chol xban nak li Kacua lin Dios cuank acuiquin. Aan inca tatxcanab ajunes toj retal tachoy xyi banquil lix templo li Kacua. 21 Li junjunk chutal chi aj tij ut eb li ralal xcajol laj Lev ac cauresinbileb chi canjelac sa lix templo li Dios. Chixjunileb li cui nk li quextzol ribeb chi canjelac teoquenk sa li canjel, eb li na-ala sa xcholeb xbanunquil. Eb li cuanqueb sa xcuanquil ut chixjunileb li tenamit texbanu li caru taye laat, chan laj David. 1 Chirix aan li rey David quiatinac riquineb chixjunileb li chutchuqueb aran. Quixye reheb: Laj Salomn li cualal, li sicbil ru xban li Dios, aan toj saj ut li canjel kaxal nim xban nak li templo li tixyi b moco re cui nk ta. Re ban li nimajcual Dios. 2 Lain xinyal inke chixchutubanquil chixjunil li tacanjelak re xyi banquil lix templo li Dios. Xinchutub li oro re li caak re ru li tayi bak riquin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

745

1 CRNICAS29

oro, ut xinchutub li plata re li tayi bak riquin plata ut li bronce re li tayi bak riquin bronce. Xinchutub li hierro re li tayi bak riquin hierro ut li che re li tayi bak riquin che. Xinchutub ajcui li chabil pec nice ut li pec li terto xtzak, jo ajcui li keki pec ut li pec jalan jalank xcolor. Ut cuan ajcui nabal li chabil pec mrmol. 3 Usta ac xchutla chixjunil li caak re ru ain, lain tinque lin oro ut lin plata li xocxo inban, xban nak kaxal cuan jun inrahom sa xben lix templo li Kacua lin Dios. 4 Tinque cuib mil riquin cuib ciento (2,200) quintal li tzakal oro ut ob mil riquin oxcal (5,060) quintal li tzakal plata li ac isinbil xtzajnil. Aan li tacanjelak re xletzbal chiru li tzac sa eb li cab. 5 Li oro ut li plata, aan tacanjelak chiruheb li tecanjelak riquin li oro ut li plata. Ma cuan sa eyank laex na-ala sa xchol xquebal xmayej re xyi banquil lix templo li Dios? chan laj David. 6 Ut eb li nequecamoc be sa xyankeb li junjunk xtepaleb laj Israel, jo eb ajcui li nequetaklan sa xbeneb li soldado, ut eb li nequetaklan sa xben li caru re li rey, quexque xmayejeb jo qui-ala sa xcholeb. 7 Ain xquial li quexque re xyi banquil li templo: Oxib mil riquin cuakxakib ciento quintal riquin lajeb roxcal quintal (3,850) li oro, ut lajeb mil chi tumin oro. Quexque ajcui cuukub mil quintal riquin cuib ciento riquin oxcal (7,260) quintal li plata, ut oxlaju mil quintal riquin cuib ciento (13,200) quintal li kan chi ch bronce, ut quexque ajcui cablaju xcacal mil quintal riquin cuakib ciento (72,600) quintal li cauhil chi ch hierro. 8 Ut eb li cuan tertoquil pec riquineb quexque re taquehek sa li naajej li naxocman cui li terto xtzak re li templo. Laj Jehiel, ralal laj Gersn, aan li na-iloc re li terto xtzak. 9 Cajo nak quesaho xcholeb li cristian xban nak chi anchaleb xchol quexque re li Kacua li jo quial qui-ala sa xcholeb. 10 Jocan ajcui li rey David. Cajo nak quisaho sa xchol. Ut quixlokoni li Kacua Dios chiruheb chixjunileb li chutchuqueb aran ut quixye: Lokoninbilat taxak, at nimajcual Dios. Laat lix Dios laj Israel li kaxetonil yucua chalen chak junxil ut toj chalen anakcuan. 11 At Kacua, acue laat li cuanquilal, li lokal ut li lokoni c. A culub nak taquehek alokal ut tanimak acuu. Chixjunil li caru cuan, acue laat, jo li cuan sa choxa, jo ajcui li cuan sa ruchichoch. A cue laat li cuanquilal. Laat li kaxal nim acuanquil sa xben chixjunil. 12 Laat nacatquehoc re li biomal ut li lokal. Laat yal acue sa xben chixjunil. Sa acuuk cuan li cacuilal ut li cuanquilal. Laat nacatquehoc re li junjunk lix cacuilal ut lix cuanquilal. 13 Jocan ut nak lao nakanima acuu ut nakaque xlokal la santil caba, at Kacua,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1 CRNICAS29

746

at kaDios. 14 Chanru nak lain tinque caru acue? Ut, chanru nak eb lin tenamit texque li na-ala sa xcholeb xquebal acue? Lao maca cuan ke. Chixjunil li nakaque acue, laat ajcui xatquehoc ke. 15 Lao chanchano li jalaneb xtenamit chacuu xban nak lao yal numelo jo eb li kaxetonil yucua. Li kayuam arin sa ruchichoch sa junpat taosok. 16 At Kacua, at kaDios, chixjunil li xkachutub re takayi b la templo re xlokoninquil la santil caba, laat xatquehoc ke. Laat aj echal re chixjunil. 17 At inDios, lain ninnau nak laat nacanau li caru nanume sa li kacaux. Nacuulac chacuu li ti quilal. Jocan nak lain chi anchal inchol xinque acue chixjunil ain. Ut anakcuan xinque retal nak chi saheb sa xcholeb chixjunileb la tenamit li chutchuqueb arin xexque acue lix mayejeb. 18 At nimajcual Dios, laat lix Dioseb laj Abraham, laj Isaac, ut laj Israel li kaxetonil yucua. Chatenkaheb la tenamit re nak junelic taxak cuank sa xcholeb li naleb ain ut ti cakeb xchol chacuu. 19 Nintzama chacuu nak tatenka laj Salomn li cualal. Ti cak taxak xchol re nak tixbanu li caru naxye sa la chakrab. Tixbanu taxak chixjunil li canjel ut tixyi b taxak la templo li ac xincauresi chixjunil li caak re ru re xyi banquil, chan laj David. 20 Chirix aan laj David quixye reheb chixjunileb li tenamit li chutchuqueb aran: Lokonihomak li Kacua li kaDios, chan. Ut chixjunileb quexlokoni li Kacua, lix Dioseb lix xetonil yucua. Quexcuikib ribeb sa choch chiru li Kacua ut chiru ajcui li rey. 21 Cuulajak chic quemayejac chiru li Kacua ut quexcat lix mayejeb. Quexmayeja jun mil li toro, jun mil li carner, ut jun mil li carner li toj sajeb. Ut quexmayeja ajcui li vino. Quexmayeja nabal lix mayej sa xcabaeb chixjunileb laj Israel. 22 Quecuaac ut queucac chiru li Kacua sa li cutan aan chi kaxal sa sa xcholeb. Ut quexxakab cuichic xca sut laj Salomn li ralal laj David chok xreyeb. Ut chiru li Kacua quexque li aceite sa xjolom re xxakabanquil chok rey ut quexxakab laj Sadoc chok aj tij. 23 Ut laj Salomn qui-oc chok rey sa xbeneb lix tenamit li Dios chok rekaj laj David lix yucua. Us na-el chiru chixjunil li naxbanu. Ut chixjunileb laj Israel quexbanu li caru quixye laj Salomn. 24 Chixjunileb li cuanqueb xcuanquil jo eb ajcui li cauheb rib chi pletic ut chixjunileb li ralal laj David quexque xlokal li rey Salomn. 25 Ut li Kacua quixnimobresi xcuanquil laj Salomn chiruheb chixjunileb laj Israel. Ma jun chic rey quicuan nak toj maji na-oc sa xcuanquil laj Salomn quiquehe xlokal jo laj Salomn. 26 Laj David li ralal laj Isa quicuan chok xreyeb li tenamit Israel. 27 Cacal chihab quicuan chok xreyeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

747

1 CRNICAS29

laj Israel. Cuukub chihab quicuan sa xcuanquil aran Hebrn. Ut oxlaju xcacal chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. 28 Ac ti x chic chi us laj David nak quicam. Najt rok lix yuam ut cuan xlokal ut xbiomal. Ut a chic laj Salomn li ralal, aan li qui-oc chok xreyeb laj Israel chok rekaj laj David. 29 Chixjunil li quilajxbanu laj David, chalen sa xticlajic nak qui-oc chok rey ut toj nak quixrak lix canjel tzi banbil retal sa lix hu li profeta Samuel ut tzi banbil ajcui retalil sa eb lix hu li profeta Natn ut li profeta Gad. 30 Tzi banbil retalil chanru nak quitaklan ut chanru lix cuanquil li rey David. Ut tzi banbil ajcui retalil li caru quixcul aan jo eb ajcui laj Israel. Ut tzi banbil retalil li caru quexcul eb li jalan tenamit.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Xcab Hu Crnicas

cuanquil laj Salomn, li ralal laj David, quixakabac sa xnaaj ut kaxal cuichic quiniman xucuanquil xban nak li Kacua lix Dios cuan riquin. 2 Laj Salomn quixtakla xchutubanquileb chixjunileb laj Israel. Quexchutub ribeb li nequetaklan sa xbeneb li junjunk chutal chi soldado, ut eb laj rakol atin, jo eb ajcui li nequetaklan sa xbeneb laj Israel, ut eb li nequejolomin reheb li junjunk cabal. 3 Ut laj Salomn rochbeneb chixjunileb li quexchutub ribeb quecoeb Gaban sa li naajej li najt xteram xban nak aran cuan lix tabernculo li Dios li quixyi b sa li chaki choch laj Moiss laj canjel chiru li Dios. 4 Abanan lix Loklaj Cax li Kacua cuan Jerusaln sa li muhebal li quixyi b laj David nak quixcam chak li Loklaj Cax toj Quiriat-jearim. 5 Ut li artal yi banbil riquin bronce cuan aran Gaban chiru lix tabernculo li Kacua. Aan li artal li quixyi b laj Bezaleel, li ralal laj Uri. Laj Uri, aan li ralal laj Hur. Aran co laj Salomn rochbeneb li tenamit chixpatzbal chiru li Dios caru us tixbanu. 6 Laj Salomn co chiru li artal yi banbil riquin bronce, li cuan chiru lix tabernculo li Kacua. Ut aran quixmayeja jun mil li xul sa li artal. 7 Sa li kojyi n aan li Dios quixcutbesi rib chiru laj Salomn ut quixye re: Tzama li caru tacuaj ut lain tinque acue, chan. 8 Ut laj Salomn quixye re li Dios: Junelic cacuuxtana ru laj David lin yucua. Ut laat catxakaban cue chok rey chok rekaj. 9 Jocan ut, at Kacua, at inDios, chabanu jo cayechii re laj David inyucua. Laat catxakaban cue chok rey sa xben jun tenamit kaxal nim. Chanchaneb li poks xban nak kaxal nabaleb. 10 Nintzama chacuu nak taque taxak innaleb re nak tinnau taklanc sa xbeneb.

1Lix

Li rey Salomn naxtzama xnaleb chiru li Dios

748
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

749

2 CRNICAS1,2

Ani ta bi taruk tataklank sa xbeneb la tenamit xban nak kaxal nabaleb? chan laj Salomn. 11 Li Kacua quirabi lix tij laj Salomn ut quixye re: Us li xatzama chicuu. Laat inca xatzama nak tinnajtobresi rok la yuam, chi moco xatzama la biomal, chi moco la lokal. Chi moco xatzama chicuu nak tecamk li xic nequeiloc acue. Xatzama ban chicuu nak tinque analeb re nak tanau taklanc sa xyalal sa xbeneb lin tenamit li xatinxakab cui chok rey. 12 La naleb li xatzama tinque acue. Ut tinque ajcui abiomal ut tinque alokal. Ma jun rey tacuank jo laat, chi moco junxil, chi moco mokon, chan li Kacua. 13 Tojonak laj Salomn qui-el Gaban sa li naajej li najt xteram li cuan cui lix tabernculo li Kacua ut co Jerusaln. Ut aran quitaklan sa xbeneb laj Israel. 14 Laj Salomn quixchutubeb lix carruajes ut eb lix soldados li nequexic chirix cacuay. Cuanqueb jun mil riquin cahib ciento (1,400) lix carruajes ut cablaju mil (12,000) li cui nk li nequexic chirix cacuay. Cuan li quixcameb sa li tenamit li quixyi b re xxocbaleb lix carruaje ut cuan quecana Jerusaln cuan cui li rey. 15 Nak cuan chok rey laj Salomn nabal li plata ut li oro quixchutub aran Jerusaln. Chanchan chic xquial li pec. Jocan ajcui li chabil che chacalte. Kaxal cuichic nabal cuan. Chanchan li che higo li cuan sa li naajej Sefela. 16 Li jun chutaleb lix mos laj Salomn nequexic aran Egipto chixlokbal chak li cacuay ut li chabil ticr chok re li rey Salomn. 17 Nequechal nequexic aran Egipto chi lokoc. Nequexlok li carruaje aran Egipto chi cuakib ciento (600) chi tumin plata. Ut li cacuay nequexlok chi jun ciento riquin mero ciento (150). Jocan nequexlok cui eb aan. Ut eb lix reyeb laj heteos ut eb li rey re Siria nequexlok li cacuay ut li carruaje riquineb aan. 1 Li rey Salomn quixye nak tixyi b jun li templo re texlokoni cui li Kacua ut tixyi b ajcui li rochoch aan. 2 Quixsiqueb li ani tebanunk re li canjel. Quixxakabeb lajeb xcacal (70,000) mil chi cui nk re tei kank re li caak re ru tecanjelak. Ut quixxakabeb cacal mil (80,000) chi cui nk chi isi nc pec. Ut quixxakabeb oxib mil riquin cuakib ciento chi cui nk re tejolomi nk re li canjel. 3 Li rey Salomn quitzi bac riquin laj Hiram lix reyeb laj Tiro ut quixye re: Ma inca taruk tatakla cachinak inche chacalte jo cabanu riquin laj David lin yucua nak quixyi b li rochoch aan? 4 Lain oc cue chixyi banquil jun li templo re takalokoni cui li Kacua lin Dios. Aanak jun santil naajej bar tolokoni nk cui cuochbeneb lin tenamit. Aran tocatok sununquil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS2

750

ban ut aran tomayejak caxlan cua junelic. Rajlal ekela ut rajlal ecuu takacat li xul li takamayeja chiru li Dios. Jocan ajcui takabanu rajlal sa eb li hilobal cutan ut sa xyolajic li po ut sa eb li ninke re lokoni nc jo caynako chixbanunquil chalen chak junxil. 5 Li templo oc cue chixyi banquil, aan kaxal nim xban nak li kaDios, aan li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li yi banbil dios. 6 Abanan, ani ta cui kaxal cau rib chixyi banquil rochoch li Dios xban nak li Dios inca nacuan caaj cui sa junak ochoch? Cuan ban sa chixjunil li ruchichoch jo ajcui sa li choxa. Anihin ta cui lain nak tinyi b li templo usta caaj cui re xcatbal li sununquil ban re xlokoninquil li Dios? 7 Jocan nak yoquin chixyebal acue nak tinatenka. Tatakla chak cue junak cui nk naxnau canjelac chi us riquin li chi ch oro, plata, bronce, ut hierro. Ut tixnau ajcui canjelac riquin li chabil ticr prpura, cak ut azul. Aan tatrabajik rochbeneb laj Jud ut laj Jerusaln, li ac tzolbileb chi canjelac. Aaneb li ac sicbileb ru xban laj David inyucua chi canjelac chiru. 8 Ut tatakla ajcui chak cue li che chacalte, li ciprs, ut li sndalo li cuan aran Lbano. Ninnau nak eb li nequecanjelac chacuu nequexnau xyocbal chi chabil li che. Ut lain tintaklaheb ajcui li nequecanjelac chicuu re nak textenkaheb. 9 Tintaklaheb re nak terisi nabal li tzalam che xban nak li templo li tinyi b, aan kaxal nim ut cajo xchinausal. 10 Ut lain tintakla lix tzacaemkeb li nequecanjelac chacuu, eb li tatakla chi tanoc che. Tintakla lajeb roxcal mil quintal li trigo, ut lajeb roxcal mil quintal li cebada. Tintakla cahib ciento mil riquin cacal mil litro li vino ut tintakla ajcui nabal li aceite, chan laj Salomn. 11 Ut laj Hiram, lix reyeb laj Tiro quixtakla rekaj lix hu laj Salomn ut quixye re chi jocain: Xban nak li Kacua naxraheb lix tenamit, jocan nak catxque chok xreyeb. 12 Lokoninbil taxak li Kacua lix Dioseb laj Israel, li quiyi ban re li choxa jo ajcui li ruchichoch. Aan quiquehoc re li rey David jun li ralal chabil ut cuan xnaleb. (Li ralal aan, aan laat.) Laat tayi b lix templo li Kacua ut tayi b ajcui la cuochoch. 13 Jocan nak lain tintakla acue jun li cui nk naxnau canjelac chi us, aj Hiram-abi xcaba. 14 Lix na, aan xcomoneb li ralal xcajol laj Dan ut lix yucua yolajenak arin Tiro. Naxnau chi us xcanjelanquil li oro, plata, bronce ut hierro ut naxnau xquebal xsahob ru. Naxnau ajcui xcanjelanquil li pec ut li che. Ut naxnau ajcui xcanjelanquil li chabil ticr lino, li prpura, li azul ut li cak. Ut naxnau xyi banquil chi us a yal chanru tacuaj. Aan tacanjelak rochbeneb li nequecanjelac chacuu ut rochbeneb ajcui li quecanjelac chiru li Kacua David, la

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

751

2 CRNICAS2,3

yucua. 15 Jocan nak kacua Salomn, tatakla chak li trigo, li cebada, li aceite ut li vino li xayechii. 16 Takayoc li che sa li naajej Lbano, li jo quial tacanjelak chacuu. Ut sa xben poyte takatakla li che li tacuaj sa li palau toj Jope. Ut laat tasic chanru nak tacam li che toj Jerusaln, chan laj Hiram lix reyeb laj Tiro. 17 Ut li rey Salomn quixtakla rajlanquileb chixjunileb li jalaneb xtenamit li cuanqueb Israel. Quixbanu jo quixbanu li rey David lix yucua. Ocal riquin oxlaju roxcal mil riquin cuakib ciento (153,600) li jalaneb xtenamit li cuanqueb Israel. 18 Quixye nak lajeb xcacal mil chi cui nk tei kank, cacal mil chi cui nk teisi nk pec sa eb li tzul, ut oxib mil riquin cuakib ciento chi cui nk tetaklank sa xbeneb li tecanjelak. 1 Laj Salomn quixtiquib xyi banquil lix templo li Kacua aran Jerusaln sa li tzul Moriah sa li naajej li quixcutbesi cui rib li Kacua chiru laj David lix yucua. Li naajej aan, aan li naajej li quirisi cui rix lix trigo laj Ornn aj jebuseo, li ac cauresinbil xban laj David re xyi banquil li templo. 2 Laj Salomn quixtiquib xyi banquil li templo sa li cuib xbe li xcab po re li xca chihab roquic chok rey. 3 Aan ain xbisbal lix cimiento lix templo li Kacua li quixyi b li rey Salomn: lix nimal rok, aan cuukub xcacal metro ut lix nimal ru, aan beleb metro. 4 Li naajej li cuan sa li oquebal, aan beleb metro xnajtil rok, jo xnimal ru li templo. Ut lix najtil xteram, aan beleb metro. Ut quixletz li tzakal oro chi sa. 5 Sa li Santil Naajej quixtzap li tzac chi sa riquin li che ciprs. Ut quixtzap li ru riquin li tzakal oro. Ut quixque xsahob ru retalil li che palmera ut li cadena. 6 Ut quixletz li tertoquil pec chiru li templo re xquebal xsahob ru. Li oro, aan li quichal chak Parvaim. 7 Jocain nak quixletz li oro sa li templo chiru li tzamba, chiru lix marquil li puertas, ut chiruhebt li tzac, jo eb ajcui li puertas. Ut quixyi b li retalileb li querubn chiruheb li tzac. 8 Ut quixyi b ajcui li Loklaj Santil Naajej. Beleb metro xnimal rok. Ut lix nimal ru, aan beleb metro jo xnimal ru li templo. Li chabil oro li quixletz chiru, aan numenak ob ciento (500) quintal. 9 Li claux yi banbil riquin oro ut numenak jun libra ralal li junjunk. Quixletz ajcui li oro chiruheb li coc cab li cuanqueb sa xca tasalil li templo. 10 Sa li Loklaj Santil Naajej quixyi b cuib li querubines riquin che. Ut quixletz li oro chiruheb. 11 Beleb metro xnimal ru lix xiqueb li cuib chi querubines. Cuib metro riquin ob xcacal centmetro xni nkal li junjunk. Jun li xic nocoxtau li tzac jun pacal. Ut li xic jun chic nocoxcul rib riquin lix xic li querubn jun chic. 12 Jocan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS3,4

752

ajcui li querubn jun chic. Jun lix xic cuib metro riquin ob xcacal centmetro xnimal ut nocoxtau li tzac li cuan sa li jun pacal chic. Ut lix xic jun chic nocoxcul rib riquin lix xic li querubn jun chic. 13 Eb li querubines ain helho lix xiqueb. Beleb metro oquenak chixjunil. Xakxoqueb li querubines ut yoqueb chi iloc sa li Santil Naajej. 14 Ut quixyi b ajcui li nimla ticr li taramok re lix Loklaj Santil Naajej riquin li nok azul, jo ajcui prpura ut cak. Yi banbil riquin li bakbil nok lino. Chok xsahob ru quixque retalil li querubines chiru. 15 Ut quixyi b ajcui cuib li ni nki okech re tixque chiru li templo. Cachin ma cuaklaju metro xni nkal rok. Ut li chi ch li quixyi b re xchicbal sa xjolomeb li cuib chi okech, aan cuib metro riquin ob xcacal centmetro xni nkal rok. 16 Ut quixyi b ajcui li cadena re xquebal sa xben li okech. Ut quixyi b ajcui jun ciento li granadas riquin chi ch ut quixletz chiru li cadena. 17 Quixque li okech chiru li templo. Li jun li quicana sa lix nim quixque Jaqun chok xcaba Ut li okech jun chic li quicana sa li tze quixque Boaz chok xcaba. 1 Ut quixyi b ajcui jun li artal bronce. Beleb metro xnajtil rok, beleb metro xnajtil ru, ut cahib metro riquin media metro lix najtil xteram. 2 Quixyi b ajcui jun li nimla pila sursu riquin bronce. Aan tacanjelak chok xnaaj li ha. Cahib metro riquin media metro xnimal li re. Cuib metro riquin ob xcacal centmetro xteram. Ut oxlaju metro riquin media metro xnimal xsa. 3 Ut chire li pila quexyi b cuib tzol retalil li cum. O b roxcal centmetro xyank li lajetk chi cum. Jun cuacaj quexyi b lix sahob ru nak quexyi b li pila. 4 Li pila ain quextochob sa xbeneb cablaju chi boyx yi banbileb riquin bronce. Oxib li boyx nequeiloc sa li norte. Ut oxib nequeiloc sa li occidente. Ut oxib chic nequeiloc sa li sur ut oxib nequeiloc sa li oriente. Li pila quexchunub sa xbeneb li boyx ut li rokeb li boyx li cuan chirix quecana rubel li pila. 5 Cuakxakib centmetros xpimal li tzac re li pila. Li xyi banquil li re li pila chanchan li utzuuj azucena. Cuakib xcacal mil (66,000) litro li ha na-oc chi sa li pila aan. 6 Quixyi b ajcui lajeb li coc pila. O b quixque sa xnim li templo ut li ob chic quixque sa xtze. Sa eb li pila ain quexchaj li tib li texcat chok xmayejeb. Abanan li nimla pila quicanjelac reheb laj tij re techajok. 7 Quixyi b ajcui lajeb li candelero jo li retalil li quiquehe re. Ut quixqueheb sa li templo. O b quixque sa li nim ut li ob chic quixque sa li tze. 8 Quixyi b ajcui lajeb li mex ut quixqueheb sa li templo. O b quixque sa li nim ut ob quixque sa li tze. Ut quixyi b ajcui jun ciento li ni nki sec riquin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

753

2 CRNICAS4,5

oro. 9 Quixyi b ajcui li nebal reheb laj tij ut li nimla nebal jo eb ajcui lix puertas. Ut quixletz li bronce chiruheb li puertas. 10 Ut quixque li nimla pila sa li nim re li templo li nacana sa li sureste. 11 Laj Hiram quixyi beb ajcui li ucal ut eb li pala jo eb ajcui li ni nki sec. Jocan nak laj Hiram quixchoy li canjel li quixbanu re li rey Salomn chok re lix templo li Kacua. 12 Aan ain li quixbanu. Quixyi b li cuib chi okech ut li cuib chi sursuquil chi ch li quequehe sa xjolomeb li cuib chi okech, jo ajcui li cadena li tzulbil ru. 13 Quixyi b li cahib ciento retalil li granada li quequehe sa cuib tzol chiru li sursuquil chi ch li quiquehe sa xjolomeb li cuib chi okech. 14 Quixyi b ajcui li cochlebal ut sa xbeneb aan quixqueheb li lajeb chi coc pila. 15 Quixyi b li nimla pila ut eb li cablaju chi boyx li quicochobac cui li nimla pila. 16 Ut quixyi b ajcui eb li ucal, li pala ut eb li chi ch li quexchap cui li tib. Chixjunil li caak re ru li tacanjelak sa lix templo li Dios li quixyi b laj Hiram-abi re li rey Salomn, aan yi banbil riquin li chabil bronce. 17 Li rey quixtakla xyi banquileb sa li ru taka re li nima Jordn sa li naajej li seb ru li cuan sa xyi li cuib chi tenamit Sucot ut Seredata. 18 Kaxal cuichic nabal li caak re ru li quixque chi yi bac riquin bronce li rey Salomn. Inca queru xbisbal xban xquial. 19 Laj Salomn quixque chi yi bac chixjunil li caak re ru li quicanjelac sa lix templo li Dios. Aaneb ain li quiyi bac: li artal yi banbil riquin oro, eb li mex li quiquehe cui li mayejanbil caxlan cue, 20 eb li candelero jo eb ajcui li candil li nequexque sa xben yi banbil riquin chabil oro li quequehe chiru li Loklaj Santil Naajej ut quexloch xxamlel jo quiyehe reheb; 21 ut li retalil li utzuuj quehbil chok xsahob ru li candelero, jo eb ajcui li candil ut eb li chapleb chi ch. Eb aan yi banbileb riquin chabil oro. 22 Quixque ajcui chi yi bac riquin chabil oro eb li chi ch re xyi banquil lix mechil li candil, eb li sec li quixoque cui li quic, eb li lecleb jo eb ajcui li sansar. Ut quixque chi yi bac riquin oro li oquebal re li templo, eb li puertas re li Loklaj Santil Naajej, jo eb ajcui li puertas re li Santil Naajej. 1 Nak ac xchoy xyi banquil lix templo li Dios laj Salomn, quixtakla rocsinquil sa li templo li sec oro ut li sec plata jo ajcui chixjunil li nacanjelac aran, li quikaxtesi c sa ruk li Dios xban laj David lix yucua. Ut quixxoqueb sa li naajej li nequexcula cui li caru terto xtzak. 2 Ut laj Salomn quixtakla xchutubanquileb aran Jerusaln eb li nequetaklan sa xbeneb laj Israel, ut chixjunileb li nequejolomin reheb li junjunk chi xtepaleb, jo eb ajcui li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS5,6

754

nequetaklan sa li junjunk cabal. Quexchutub ribeb re nak terisi Sin sa lix tenamit laj David li Loklaj Cax, li xocxo cui lix contrato li Dios. 3 Ut chixjunileb li cui nk aj Israel quexchutub ribeb riquin li rey re nak texbanu li ninke sa xcuuk li po. 4 Nak quecuulac chixjunileb li nequecamoc be, eb laj levita quexchap li Loklaj Cax, 5 jo ajcui li tabernculo ut chixjunil li kaxtesinbil re li Dios li nacanjelac sa li tabernculo. Eb laj tij ut eb laj levita, aaneb li quepakon reheb. 6 Ut li rey ut chixjunileb laj Israel li cuanqueb rochben cuanqueb chi ubej. Yoqueb chixmayejanquil eb li carner ut eb li boyx. Inca naru rajlanquileb li xul li quemayejac xban nak kaxal nabaleb. 7 Chirix aan eb laj tij querocsi sa li templo li Loklaj Cax li xocxo cui li contrato. Quexque sa xnaaj sa li Loklaj Santil Naajej rubel lix xic eb li cuib chi querubines. 8 Helho lix xiqueb sa xben li Loklaj Cax ut quextzap li Loklaj Cax jo eb ajcui li che li quexpako cui. 9 Li che li quexpako cui li Loklaj Cax najt rok. Li ruuj quicutun sa li Santil Naajej. Abanan inca quicutun toj chirix li Santil Naajej. Ut aran cuanqueb toj chalen anakcuan. 10 Maca cuan chi sa li Loklaj Cax. Caaj cui li cuib chi perpoquil pec li quixque laj Moiss chi sa nak cuan chak sa li tzul Horeb. Chiru li pec aan tzi banbil li contrato li quixbanu li Kacua riquineb laj Israel nak queel chak sa li tenamit Egipto. 11 Eb laj tij queel sa li Santil Naajej. Ac santobresinbileb chixjunileb laj tij li cuanqueb aran, usta toj maji nacuulac xkehil nak tecanjelak. 12 Ut chixjunileb laj levitas li nequebichan quexakli chixcatk li artal sa li este. Aaneb laj Asaf, laj Hemn, ut laj Jedutn rochbeneb li ralal ut eb li rechalal. Li rakeb yi banbil riquin li chabil ticr lino. Cuanqueb sa rukeb lix cuajbeb, li sursuquil chi ch, li arpa, ut li salterio. Ut cuanqueb ajcui jun ciento riquin junmay (120) laj tij li nequexyabasi li trompeta. 13 Yoqueb chixchebal lix cuajbeb ut yoqueb chi bichanc chi junaj xyab lix cuxeb re xquebal xlokal li Kacua. Quexbicha xlokal ut quexye: Kaxal chabil li Kacua ut nim li ruxtan sa kaben junelic, chanqueb. Ut quinujac li templo riquin xlokal li Dios. Chanchan li chok. 14 Ut eb laj tij inca queru xbanunquil lix canjeleb xban nak lix lokal li Dios quixnujobresi li templo. 1 Ut laj Salomn quixye: At Kacua, laat caye nak nacatcuan sa li chok kojyi n ru. 2 Abanan lain xinyi b jun li templo re tatcuank cui. Aan li naajej li tatcuank cui chi junelic, chan. 3 Chirix aan li rey Salomn quixsukisi rib ut quixtzama chiru li Dios nak tarosobtesiheb laj Israel li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

755

2 CRNICAS6

xakxoqueb aran. 4 Ut quixye: Lokoninbil taxak li Kacua, li kaDios lao aj Israel, xban nak xbanu li caru quixyechii re laj David lin yucua nak quixye re, 5 Chalen nak quecuisi chak lin tenamit aran Egipto ma jun li tenamit quinsic ru sa xyank lix tepaleb laj Israel re tayi bak junak li templo bar tinexlokoni cui, chi moco quinsic ru junak cui nk tacamok be sa lin tenamit Israel. 6 Abanan anakcuan xinsic ru li tenamit Jerusaln re nak aran texyi b jun li templo re tinexlokoni cui. Ut xinsic ru laj David re nak aan tataklank sa xbeneb lin tenamit Israel, chan li Dios re lin yucua. 7 Laj David lin yucua qui-ala sa xchol xyi banquil li templo re takalokoni cui li Kacua li kaDios lao aj Israel. 8 Ut li Dios quixye re laj David lin yucua, Us nak xacoxla xyi banquil junak li templo re tinexlokoni cui. Us xabanu nak xacoxla xyi banquil li templo. 9 Abanan macua laat li tatyi bank re li templo re tinexlokoni cui. Aan la cualal li tacuank li tayi bank re li templo, chan li Dios. 10 Li Kacua xbanu li caru quixyechii chak. Lain xin-oc chok rey chok rekaj laj David lin yucua. Xin-oc chi taklanc sa xbeneb laj Israel jo quixye li Kacua. Ut xinyi b li templo re takalokoni cui li Kacua li kaDios lao aj Israel. 11 Ut sa li templo aan xinque li Loklaj Cax lix xocxo cui li contrato li quixbanu li Kacua riquineb laj Israel, chan laj Salomn. 12 Laj Salomn quixque rib chiru lix artal li Kacua chiruheb chixjunileb laj Israel li cuanqueb aran ut quixtaksi li ruk. 13 Laj Salomn ac quixyi b riquin bronce jun li naajej najt xteram bar taxakli k cui. Li naajej aan cuib metro riquin ob xcacal centmetro xnimal rok ut cuib metro riquin ob xcacal centmetro xnimal ru ut jun metro riquin olaju xcacal centmetro xteram. Li naajej aan quixyi b sa xyi li nebal. Chirix aan quixcuikib rib chiruheb laj Israel ut quixtaksi li ruk sa choxa. Quitijoc ut quixye: 14 At Kacua, at kaDios lao aj Israel, maca junak Dios juntaket acuiquin laat, chi moco sa choxa, chi moco sa ruchichoch. Nacabanu li caru nacayechii ut nacacuuxtana ruheb li ti queb xchol li nequecanjelac chacuu chi anchaleb xchol. 15 Laat xabanu li caru cayechii re laj David lin yucua. Laat catyechiin re ut sa li cutan ain xabanu li caru cayechii. 16 Jocan ut at Kacua, at kaDios lao aj Israel, chabanu taxak li caru cayechii chak re laj David lin yucua nak caye chak re nak junelic tacuank jun reheb li ralal taoc chok xreyeb laj Israel cui tecuank sa ti quilal ut texbanu li caru naxye sa la chakrab jo yocat chixbanunquil laat, chancat re. 17 Jocan nak anakcuan, at Kacua at kaDios lao aj Israel, chabanu taxak li caru cayechii chak re laj David laj canjel chacuu. 18 At Kacua, at kaDios, ma naru ta bi nacatcuan sa kayank lao arin sa ruchichoch? Xban nak kaxal nim acuanquil li choxa inca

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS6

756

natzakloc chok anaaj. Cui li choxa inca tzakal chok anaaj, ma toja ta chic li templo ain li xinyi b tatzaklok chok anaaj? 19 Abanan, laat at Kacua at inDios, tacuabi lin tij lain li nincanjelac chacuu. Ut chacuabi taxak nak ninyaba la caba sa lin tij. 20 Laat taxak tat-ilok re li templo ain chi kek chi cutan. Laat caye nak junelic tatcuank sa li templo ain. Ut chinacuabi taxak nak yoquin chi tijoc sa li naajej ain. 21 At Kacua, chacuabi taxak li caru nintzama chacuu. Ut chacuabi ta ajcui lix tijeb la tenamit Israel nak tetijok sa li naajej ain. Toj sa choxa taxak li cuancat cui tacuabi li katij ut chacuy taxak li kamac. 22 Cui cuan junak tamacobk chiru li ras ri tzin, ut tixpuersi ru chixbanunquil li juramento chiru li artal sa li templo ain, 23 laat toj sa choxa tacuabi lix tij ut tatrakok atin sa xbeneb sa ti quilal. Taque chixtojbal xmac li inca us xnaleb ut tacol rix li maca xmac sa xcaba la ti quilal. 24 Cui la tenamit Israel texic chi pletic riquineb li xic nequeiloc re, ut cui eb li xic nequeiloc re tenumtak sa xbeneb xban nak xemacob chacuu, abanan cui teyotek xchol ut texjal xcaux ut cui texpatz xcuybal xmaqueb chacuu ut techalk arin sa li templo chixtzamanquil xtenkanquil chacuu, 25 laat toj sa choxa tacuabi lix tijeb ut tacuy xmaqueb la tenamit Israel. Ut taqueheb cuichic chi suki c sa li naajej li caque reheb lix xetonil yucua. 26 At Kacua, cui eb li tenamit temacobk chacuu laat inca chic taque chak li hab. Abanan cui teilok sa xjayal li naajej ain ut cui texyaba la caba xban li raylal li xaque sa xbeneb, ut cui texcanab xbanunquil li mausilal, laat tacuabi lix tijeb. 27 Toj sa choxa tacuabi li textzama chacuu ut tacuy tasach lix maqueb la tenamit Israel. Ut tacut ajcui chiruheb chanru nak tecuank sa ti quilal chacuu. Ut laat taque cuichic li hab sa xben li choch li caque chok reheb la tenamit. 28 Ut cui tacuank cueej sa xyankeb laj Israel, malaj ut li caki yajel, malaj ut li acui mk tachakik xban li tik, malaj ut tachalk jalan xyajel li acui mk jo li mo, jo laj sac, ut li motzo, malaj ut techalk li xic nequeiloc ke chixsutbal li katenamit, malaj ut yajel malaj ut caak chic re ru chi raylalil tachalk sa kaben. 29 Chacuabi taxak lix tijeb yalak ani li teilok sa xjayal li naajej ain nak texyaba la caba. Chacuabi taxak la tenamit Israel nak textaksi li rukeb chi tijoc chacuu nak tereca xrahil li raylal li yokeb chixculbal. 30 Ut laat tacuabi lix tijeb toj sa li choxa li cuancat cui chak. Ut tacuy xmaqueb. Laat tatrakok atin sa xbeneb a yal chanru lix nalebeb chacuu. Laat nacanau caru cuan sa li rameb xban nak laat nacanau caru cuan sa lix cauxeb li cuanqueb sa li ruchichoch. 31 Cui tabanu chi jocan riquineb, texxucua acuu ut texbanu li caru nacacuaj jo najtil tecuank sa li choch li caque reheb li kaxetonil yucua.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

757
32 Mare

2 CRNICAS6,7

cuanqueb jalan xtenamit macua xcomoneb la tenamit Israel techalk sa najtil tenamit chixyabanquil la caba sa li templo ain xban nak terabi nak kaxal nim la cuanquil ut nim la cuuxtan. 33 Ut laat, toj sa li choxa li cuancat cui, tacuabi lix tijeb. Ut tasume li caru textzama chacuu li jalaneb xtenamit re nak chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch texnau nak nim acuanquil ut texxucua acuu jo nakabanu lao aj Israel. Ut re ajcui nak texque retal nak laat li talokoni k sa li templo ain li xinyi b lain. 34 Cui eb la tenamit texic chi pletic riquineb li xic nequeiloc reheb, yalak bar tataklaheb nak tetijok, teilok cuan cui li tenamit li sicbil ru aban, ut cuan cui li templo ain li xinyi b chok re alokoninquil. 35 Ut laat toj sa choxa tacuabi lix tijeb nak tatexyaba. Ut laat tatenkaheb sa ti quilal. 36 Ma ani inca ta namacob. Nak eb la tenamit tamacobk chacuu, laat tatjoskok riquineb. Ut takaxtesiheb sa rukeb li xic nequeiloc reheb re nak techapek ut tecamek sa xtenamiteb li xic nequeiloc reheb, usta najt, usta nach. 37 Abanan nak chapchokeb xbaneb li jalaneb xtenamit, mare tajulticok reheb nak inca us xexbanu ut texjal xcauxeb. Ut tetijok chak sa li tenamit li cuankeb cui chak ut texye, Xomacob. Inca us xkabanu. Xkabanu li mausilal, chakeb. 38 Ut cui eb aan texjal xcauxeb chi anchaleb xchol ut chi anchaleb li ram nak cuankeb chak sa lix tenamit li xic nequeiloc reheb, tetijok. Nak yokeb chi tijoc, teilok sa xjayal li choch li caque reheb lix xetonil yucua. Teilok sa xjayal li tenamit li casic ru li xinyi b cui li templo re alokoninquil. 39 Ut laat toj sa choxa li cuancat cui tacuabi lix tijeb nak tatexyaba. Ut laat tatenkaheb sa ti quilal. Laat tacuy tasach xmaqueb la tenamit nak xemacob chacuu. 40 Jocan ut at Kacua, at inDios, chaque taxak retal ut chacuabi taxak lix tijeb li tetijok sa li naajej ain. 41 At Kacua, at kaDios, chalkat chi cuanc sa la naaj li tathilank cui acuochben la Loklaj Cax li nahilan cui la cuanquil. Junelic ta checuank sa ti quilal laj tij, ut chesahok ta sa xcholeb li ti queb xchol chacuu. 42 At Kacua, at kaDios, chasume taxak li caru nintzama chacuu. Lain li rey li sicbil cuu aban. Ut chijulticok taxak acue la rahom sa xben laj David laj canjel chacuu, chan laj Salomn. 1 Nak quirake chi tijoc laj Salomn, quicube chak li xam sa choxa ut quixcat li xul li quexmayeja ut li templo quinujac riquin lix lokal li nimajcual Dios. 2 Ut eb laj tij inca queru chi oc sa lix templo li Kacua xban nak quinujac riquin lix lokal. 3 Nak eb laj Israel queril nak quicube chak sa choxa li xam ut lix lokal li Dios quinujac sa li templo chixjunileb quexcuikib ribeb ut quexxulub lix jolom sa choch ut quexnima ru li Kacua ut quexque xlokal.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS7

758

Quexye: Kaxal chabil li Kacua ut kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic, chanqueb. 4 Ut chirix aan li rey jo eb ajcui chixjunileb li tenamit Israel quemayejac chiru li Kacua. 5 Ut li rey Salomn quixmayeja cuib xcacal mil (22,000) li boyx ut jun ciento mil riquin junmay mil (120,000) li carner. Jocain nak quexkaxtesi li templo chiru li Dios li rey ut eb li tenamit Israel. 6 Eb laj tij ac sa xnaaj cuanqueb. Jocaneb ajcui laj levita riquin lix cuajb li quixque laj David, li kaxtesinbil re xlokoninquil li Dios. Yoqueb chixchebal lix cuajbeb nak yoqueb chixbichanquil li bich li naxye: Kaxal nim li ruxtan li Kacua sa kaben junelic. Quexbanu jo quicute chiruheb xban laj David. Ut eb laj tij yoqueb chixyabasinquil li trompeta chi ubej ut xakxoqueb chixjunileb laj Israel. 7 Li rey Salomn quixkaxtesi ajcui chiru li Dios li nebal li cuan chiru li templo. Aran quixcat chak li mayej ut lix xebul li xul li quexcat chok xmayejeb re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Inca quixcat sa li artal li quixyi b riquin bronce laj Salomn xban nak kaxal nabaleb li catbil mayej, lix xebul ut li jun chol chic li mayej. 8 Sa eb li cutan aan laj Salomn quixbanu jun li ninke chiru cuukub cutan rochbeneb chixjunileb laj Israel. Kaxal nabaleb li chutchuqueb aran. Eb aan quechal chak sa eb li naajej Hamat ut toj cuan cui li nima re Egipto. 9 Sa li xcuakxak li cutan quexbanu jun li ninke riquineb chixjunileb li tenamit xban nak chiru li cuukub cutan aan xexkaxtesi li artal sa ruk li Dios. Chiru cuukub cutan chic quexbanu li nimla ninke. 10 Sa li oxib xcacal xbe li xcuuk li po, li rey Salomn quixchakrabiheb li tenamit re texic sa rochocheb chi saheb sa xchol ut chi cojcoqueb xchol xban chixjunil li usilal li quixbanu li Dios reheb laj David ut laj Salomn, jo eb ajcui li tenamit Israel. 11 Li rey Salomn quixchoy xyi banquil lix templo li Dios ut quixyi b ajcui li rochoch li tacuank cui. Quixbanu li jo quial li quixcoxla xbanunquil ut us qui-el chiru. 12 Ut sa jun li kojyi n li Dios quixcutbesi rib chiru laj Salomn ut quixye re: Lain xcuabi la tij. Lain xinsic ru li naajej ain chok xnaaj lin templo re temayejak cui. 13 Cui eb lin tenamit nequemacob, lain tinbanu nak inca tixque li hab sa ruchichoch. Malaj ut tintakla laj sac sa ruchichoch re texsach ru chixjunil li pim. Malaj ut tinque junak li caki yajel sa xbeneb lin tenamit. 14 Cui texcubsi ribeb ut texjal xcaux teyotek xchol ut texjal xcaux lin tenamit, li nequexcabain incaba, ut cui textzama xcuybal chicuu ut texcanab xbanunquil li mausilal, lain tincuabi lix tijeb toj sa choxa ut tincuy lix maqueb ut tincuosobtesi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

759

2 CRNICAS7,8

cuichic lix chocheb. 15 Chalen anakcuan lain tincuileb lin tenamit ut tincuabi lix tijeb nak tetijok sa li naajej ain. 16 Lain xinsic ru ut xinsantobresi li templo ain re nak lain tincuank arin chi junelic. Lain tin-ilok re ut junelic cuank sa inchol. 17 At Salomn, cui laat tatcuank sa ti quilal chicuu jo nak quicuan laj David la yucua, ut cui tabanu chixjunil li caru tinye acue, ut tabanu la taklanquil ut li caru naxye lin chakrab, 18 lain tinxakab sa xnaaj la cuanquil jo quinyechii re laj David la yucua nak quinye re nak junelic cuank junak reheb li ralal xcajol taoc chok xreyeb lin tenamit Israel. 19 Abanan cui laex tejal le naleb ut tecanab xbanunquil le taklanquil li yoquin chixquebal ere, ut cui tecanab xbanunquil li caru naxye sa lin chakrab li xinque ere, ut cui laex tex-oc chixlokoninquil jalanil dios ut texcanjelak chiruheb, 20 lain texcuisi sa li choch li xinque ere. Ut tintzektana li templo ain li xinsantobresi chok re inlokoninquil ut tinque chi hobec ut chi seec xbaneb chixjunileb li tenamit. 21 Li templo ain, li cajo xchakal ru anakcuan, chixjunileb li ani tenumek teril ut texucuak xban ut texye, Caut nak xbanu li Kacua chi jocain re li tenamit ain ut re li templo ain? 22 Cuanqueb li texye, Xexcul chi jocan xban nak quextzektana li Dios li quexlokoni chak lix xetonil yucuaeb. Li Dios, aan li qui-isin chak reheb sa li tenamit Egipto. Eb aan quexlokoni li jalanil dios ut quecanjelac chiruheb. Jocan nak li Dios xque li raylal ain sa xbeneb, chakeb. 1 Junmay chihab quiyalo cui lix templo li Dios ut lix palacio li rey Salomn. 2 Ut laj Salomn quixyi beb cuichic li tenamit li quikaxtesi c rubel xcuanquil xban li rey Hiram ut quixqueheb chi cuanc eb laj Israel sa eb li tenamit aan. 3 Chirix aan laj Salomn co sa li tenamit Hamat li cuan sa xcuent Soba ut quixchap chok re. 4 Quixyi b li tenamit Tadmor sa li chaki choch. Ut quixyi beb ajcui chixjunileb li tenamit li nequexxoc cui li caak re ru re tzacaemk aran sa li tenamit Hamat. 5 Ut quixyi beb ajcui li tenamit Bet-horn li cuan takek jo ajcui li tenamit Bet-horn li cuan taka. Eb li tenamit aan sutsuqueb sa tzac ut lix puertileb natbileb chi us. 6 Ut quixyi b ajcui li tenamit Balaat jo eb ajcui li tenamit li naxxoc cui li tzacaemk li rey Salomn. Ut quixyi beb ajcui chixjunil li tenamit li cuanqueb cui li carruaje jo eb ajcui li soldado li nequexic chirix cacuay. Laj Salomn quixbanu chixjunil li caru quiraj xyi banquil aran Jerusaln ut Lbano ut sa eb li naajej li cuanqueb rubel xcuanquil. 7Ut chixjunileb li tenamit li quecana li inca quesache ru xbaneb laj Israel, aaneb laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS8

760

heteo, eb laj amorreo, eb laj ferezeo, eb laj heveo ut eb laj jebuseo. Eb aan macuaeb aj Israel. 8 Laj Salomn quixqueheb chi cacuil canjelac eb li ralal xcajoleb li quecana sa lix tenamit, li inca quesache ru xbaneb laj Israel. 9 Abanan laj Salomn inca quixqueheb laj Israel chi cacuil canjelac. Quixqueheb ban chok soldados. Cuan li quixqueheb chi taklanc sa xbeneb li soldados. Ut cuan li quixqueheb chi taklanc sa xbeneb li nequecamoc re li carruaje re pletic, ut cuan li quixqueheb chi taklanc sa xbeneb li soldado li nequexic chirix cacuay. 10 Cuanqueb cuib ciento riquin mero ciento chi cui nk li cuanqueb xcuanquil. Aaneb li nequetaklan sa xbeneb li tenamit. 11 Laj Salomn quirisi li rixakil sa lix tenamit laj David ut quixque chi cuanc sa li palacio li quixyi b chok re. Li rixakil, aan lix rabin laj faran. Laj Salomn quixcoxla nak li rixakil inca naru nacuan sa li rochoch laj David li quicuan chok xreyeb laj Israel xban nak li naajej aan lok xban nak aran quicuan lix Loklaj Cax li Dios. 12 Laj Salomn quixque lix catbil mayej chiru li Kacua sa li artal li quixyi b chiru li oquebal re li templo. 13 Quixque li mayej ain sa eb li cutan nak tento xquebal jo tzi banbil sa li chakrab li quiquehe re laj Moiss. Quixque lix mayej sa eb li hilobal cutan ut sa lix yolajic li po, ut sa li oxib chi ninke li quexbanu rajlal chihab. Li xben li ninke, aan nak quexcua li caxlan cua li maca xchamal; li xcab, aan li ninke re li xaman; ut li rox, aan nak quexyi b lix coc muhebaleb. 14 Laj Salomn quixqueheb chi canjelac eb laj tij jo quixye laj David. Jocan eb ajcui laj levita. Quexbanu lix canjeleb. Quebichan re xlokoninquil li Kacua ut quextenkaheb laj tij jo tento xbanunquil rajlal cutan. Quixqueheb ajcui sa lix canjeleb li quecanabac chi cacalenc sa eb li oquebal. Quexbanu lix canjel jo quixye laj David laj canjel chiru li Dios. 15 Eb laj tij ut eb laj levitas quexbanu chi tzakal re ru lix canjeleb jo quechakrabi c cui xban li rey. Ut queril ajcui li naajej li naxocman cui li caak re ru terto xtzak. 16 Li canjel li quixbanu li rey Salomn ac cubanbil chak ru chalen nak quexque chak lix cimiento lix templo li Kacua toj retal quexchoy xyi banquil. Jocan nak quiyi bac lix templo li Kacua chi tzakal re ru. 17Chirix aan, laj Salomn co sa eb li tenamit Ezin-geber ut Elot sa lix naajeb laj Edom li cuan chire li palau. 18 Ut laj Hiram quixtaklaheb li jucub rochbeneb li nequecanjelac chiru jo eb ajcui li nequexnau chi us xchebal li jucub sa li palau. Eb aan quecoeb aran Ofir chirixeb li nequecanjelac chiru laj Salomn. Quexcam chak oxib ciento riquin junmay quintal li oro ut quexkaxtesi re laj Salomn.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

761
1Li

2 CRNICAS9

reina li cuan aran Sab quirabi resil nak kaxal cuan xnaleb laj Salomn. Jocan nak co aran Jerusaln chi patzoc riquin re rilbal ma tixsume ta na li patzoc li kaxal chaaj xsumenquil. Co Jerusaln riquin laj Salomn rochbeneb nabaleb aj canjel chiru. Ut nabaleb li camellos li yoqueb chi i kanc re li caru quixcam. Nabal li sununquil ban quixcam ut nabal li oro. Ut quixcam ajcui nabal li tertoquil pec. Nak quicuulac riquin laj Salomn quixye re li jo quial li cuan sa xchol nak tixye. 2 Li rey Salomn quixsume chixjunil li caru quixpatz li reina. Ut ma jun li patzoc inca ta quixsume. 3 Li reina re Sab quixque retal nak laj Salomn cuan xnaleb ut quixque ajcui retal li palacio li quixyi b. 4 Ut quixque ajcui retalil li tzacaemk li quextzaca jo ajcui lix naajeb li nequecanjelac chiru laj Salomn. Quixque ajcui retal li rakeb li nequetaklan, jo ajcui li rakeb li nequecanjelac. Ut quixque ajcui retal li catbil mayej li naxque sa lix templo li Kacua. Riquin chixjunil li quiril, quisach xchol. 5 Ut li reina quixye re li rey Salomn: Tzakal yal li quicuabi resil sa lin tenamit nak nabal li caru acue ut kaxal cuichic cuan analeb. 6 Lain inca ninpab toj xinchal arin ut riquin xnak cuu xcuil chixjunil. Yal nak kaxal cuan analeb. Yal li caru quicuabi resil chacuix. Riquin ain ninque retal nak moco tzakal ta yi jach li quexseraki cue. 7 Us xak reheb chixjunileb li cuanqueb acuiquin. Us xak reheb li nequecanjelac chacuu xban nak junelic yoqueb chirabinquil li chabil naleb acuiquin. 8 Lokoninbil taxak ru li Kacua la Dios xban nak xcojob xchol sa aben ut xatxxakab sa li cuanquilal sa xbeneb laj Israel. Li Kacua junelic naxraheb laj Israel. Aan naraj nak xakxokeb sa xnaajeb chi junelic. Jocan nak xatxxakab chok xreyeb re nak tattaklank sa xbeneb sa xyalal ut sa ti quilal, chan. 9 Li reina re li tenamit Sab quixsi re li rey Salomn cachin chic ma jun ciento quintal li oro. Ut quixsi ajcui re nabal li sununquil ban jo ajcui li tertoquil pec. Ma jun sut quisihe nabal li sununquil ban re li rey Salomn jo li quixsi li reina. 10 Eb li nequecanjelac chiru li rey Hiram ut eb li nequecanjelac chiru li rey Salomn, li quecamoc chak re li oro aran Ofir, quexcam ajcui chak li chabil che sndalo xcaba jo ajcui li tertoquil pec. 11 Li chabil che sndalo quicanjelac chiru laj Salomn re xyi banquileb li gradas re li templo ut re ajcui li palacio. Ut quixyi beb ajcui li arpa chiru jo ajcui li salterio re tacanjelak chiruheb li nequecuajbac. Ma jun sut chic quicuulac li chabil che aran Israel ut ma jun sut chic queril ru toj chalen anakcuan. 12 Li rey Salomn quixsi re li reina re Sab li jo quial li quiraj. Ut quixque ajcui re chixjunil li jo quial quixpatz re. Kaxal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS9

762

cuichic nabal li quixcam li reina chiru li quixsi re laj Salomn. Chirix aan li reina quisuki sa lix tenamit rochbeneb lix mos. 13 Numenak ob ciento quintal li oro li naxcul laj Salomn rajlal chihab. 14 Ut maca sa ajl li naxcul riquineb laj yaconel ut eb laj cay. Ut chixjunileb li rey re Arabia jo eb ajcui li nequetaklan sa li junjunk chi tenamit quexcam li oro ut li plata riquin laj Salomn. 15 Riquin li oro aan quixtakla xyi banquil cuib ciento li chi ch li nequexcol cui re xcholeb li soldados. Numenak oxlaju libra li chabil oro li tenbil li quexyi b cui li junjunk chi ni nki chi ch. 16 Ut quixque ajcui chi yi bac oxib ciento li coc chi ch li nequexcol cui reheb xchol. Numenak cuakib libra li chabil oro li tenbil li quexyi b cui li junjunk chi chi ch. Chixjunileb li chi ch ain quixoque sa li palacio Quiche re Lbano xcaba. 17 Li rey quixtakla ajcui xyi banquil jun li nimla cojaribal riquin marfil ut quexletz li chabil oro chiru. 18 Li cojaribal aan cuan cuakib tasal lix taklebal. Ut lix naaj li rok, aan yi banbil riquin oro. Xca pacalil cuan xnaaj li ruk. Ut xca pacalil xnaaj li ruk cuan retalil li cakcoj. 19 Ut sa xbeneb li taklebal yi banbileb retalil cablaju li cakcoj. Junjunk sa xca pacalil. Ma jun reheb li tenamit quexyi b jun li cojaribal jo li cojaribal aan. 20 Chixjunil lix sec li rey Salomn, aan junes chabil oro, jo eb ajcui chixjunil li sec li cuan sa li palacio Quiche re Lbano xcaba. Maca li sec plata riquin xban nak sa eb li cutan nak quicuan laj Salomn chok rey li plata maca xtzak. 21 Rajlal oxib chihab lix jucub laj Salomn nequechal chak Tarsis rochbeneb li cui nk li nequecanjelac chiru li rey Hiram ut nequexcam chak li oro, li plata, ut li marfil. Ut nequexcam ajcui chak li batz ut li pavo real. 22 Li rey Salomn aan li kaxal cuan xnaleb ut kaxal biom chiruheb chixjunileb li rey li cuanqueb sa ruchichoch. 23 Chixjunileb li rey li cuanqueb sa ruchichoch queraj xnaubal ru laj Salomn. Ut queraj rabinquil li naleb li quebil re xban li Dios. 24 Rajlal chihab li nequexic chirilbal laj Salomn nequexcam nabal xmatan. Nequexsi re li caak re ru yi banbil riquin oro ut plata, li rakeb, li sununquil ban, li chi ch re pletic, jo eb ajcui li cacuay ut eb li mul. 25 Cahib mil lix naajeb lix cacuay ut lix carruaje li rey Salomn. Ut cablaju mil li cui nk li nequexic chirix cacuay. Cuanqueb li quixcanabeb sa li tenamit li naxocman cui lix carruaje ut cuanqueb li quixcanabeb Jerusaln. 26 Li rey Salomn, aan li nim xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li rey li cuanqueb sa eb li tenamit cuan cui li nima Eufrates ut nacuulac toj sa lix naajeb laj filisteos ut nacuulac ajcui toj sa li nubal re Egipto. 27 Nak cuan chok rey laj Salomn aran Jerusaln quixchutub nabal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

763

2 CRNICAS9,10

li plata. Chanchan xquial li pec. Jocan ajcui li che chacalte. Nabal cuan. Chanchan xquial li che higo li cuan aran Sefela. 28 Eb lix cacuay li rey Salomn nequecame chak sa li tenamit Egipto jo ajcui sa eb li jun chol chic tenamit. 29 Chixjunil li quixbanu li rey Salomn chalen sa xticlajic toj sa rosojic tzi banbil retalil sa eb li hu li quextzi ba li profeta Natn, li profeta Ahas Siln xtenamit, ut li profeta Iddo li quiyehoc re li caru tixcul laj Jeroboam li ralal laj Nabat. 30 Laj Salomn quicuan chok rey cacal chihab aran Jerusaln ut quitaklan sa xbeneb chixjunileb laj Israel. 31 Laj Salomn quicam ut quimuke sa lix tenamit laj David lix yucua, li quemuke cui lix xetonil yucua. Ut laj Roboam, li ralal, aan chic li qui-oc chok rey chok rekaj.

10

laj Roboam Siquem xban nak aran coeb chixjunileb laj Israel re texxakab chok rey. 2 Laj Jeroboam, li ralal laj Nabat, cuan chak Egipto xban nak aran co nak quielelic chiru li rey Salomn. Nak quirabi resil li caru quiculman, quisuki cuichic Jerusaln. 3 Quextakla xbokbal laj Jeroboam. Ut aan quichal ut chixjunileb laj Israel queatinac riquin laj Roboam ut quexye re: 4 La yucua kaxal cau xtaklan sa kaben. Abanan laat naru tattaklank chi kun cachinak sa kaben re nak taruk tohilank cachinak riquin li cacuil canjel quixque sa kaben la yucua. Cui tabanu chi jocan, lao tocanjelak chacuu, chanqueb. 5 Ut laj Roboam quixye reheb li tenamit: Chiru oxib cutan texchalk cuichic cuiquin, chan. Ut eb li tenamit quecoeb. 6 Ut li rey Roboam quixpatz xnaleb riquineb li chequel cui nk li quecanjelac chiru lix yucua nak toj yoyo. Quixpatz reheb: Caru us tinsumeheb cui li tenamit? chan. 7 Ut eb li chequel cui nk quexye: Cui laat tattaklank sa xbeneb li tenamit sa xyalal, ut cui tacuatinaheb riquin kunil atin, eb aan junelic tecanjelak chacuu, chanqueb. 8 Abanan laj Roboam quixtzektana li naleb li quiyehe re xbaneb li chequel cui nk. Co ban riquineb li saj cui nk li xequi rochben, li nequecanjelac chiru. 9 Ut quixye reheb: Caru nequeye laex? Chanru nak tebinsume li tenamit ain, li yoqueb chixyebal cue nak tincuisi li cacuil trabaj li quiquehe sa xbeneb xban lin yucua? chan. 10 Eb li saj cui nk li quequi rochben quexye re laj Roboam: Jocain tasumeheb cui li tenamit li yoqueb chixtzamanquil chacuu nak inca cau tattaklank sa xbeneb. Laat

1Co

Nak quexjach ribeb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS10,11

764

11

taye reheb, Cui lin yucua cau xtaklan sa eben, lain kaxal cuichic cau tintaklank sa eben. 11 Cui lin yucua xque li cacuil trabaj sa eben, lain kaxal cuichic cau li trabaj tinque. Lin yucua xexsac chi tzum, abanan lain texinsac riquin li tzum li cuan chi ch sa ruuj, chakat reheb. 12 Sa rox li cutan eb li tenamit rochben laj Jeroboam quechal riquin li rey Roboam xban nak jocan quiyehe reheb xban li rey. 13 Li rey Roboam cau quiratinaheb li tenamit ut inca quixbanu li caru quiyehe re xbaneb li chequel cui nk. 14 Li rey quixye reheb li tenamit li caru quexye li saj cui nk. Quixye reheb: Lin yucua cau quitaklan sa eben. Ut lain kaxal cuichic cau tintaklank sa eben. Aan riquin tzu m quexrahobtesi. Abanan lain riquin li tzum cuan chi ch sa ruuj texinrahobtesi, chan. 15 Li rey inca quixbanu li quextzama li tenamit xban nak ac jocan chak sa xchol li Dios. Ut re ajcui nak tatzaklok ru li caru quiyehe re laj Jeroboam li ralal laj Nabat xban li profeta Ahas Silo xtenamit nak quixye re li caru quixye li Dios. 16 Eb laj Israel queril nak inca quirabi li rey li quextzama chiru. Eb aan quexye re: Caru takara lao riquineb li ralal xcajol laj David? Lao maca junak caak re ru texque ke. Jocan nak lao takil kib kajunes. Ut laat taklan sa xbeneb li ralal xcajol laj David, chanqueb. Ut eb aan quesuki sa lix naajeb. 17 Jocan nak laj Roboam quitaklan caaj cui sa xbeneb laj Israel li cuanqueb sa li naajej Jud. 18 Li rey Roboam quixtakla laj Adoram, li xakabanbil chi taklanc sa xbeneb li quebileb chi canjelac chi cua. Abanan laj Adoram quicamsi c chi pec xbaneb laj Israel. Tojonak laj Roboam quielelic. Qui-oc sa xcarruaje ut co Jerusaln. 19 Jocain nak querisi ribeb laj Israel rubel xcuanquil li ralal xcajol laj David toj chalen anakcuan. 1 Nak laj Roboam quicuulac Jerusaln quixchutubeb chixjunileb laj Jud jo eb ajcui li ralal xcajol laj Benjamn. Cuanqueb jun ciento mil riquin cacal mil chi cui nk li quixchutubeb re texic chi pletic riquineb laj Israel, li rech tenamitil. Ut re ajcui nak tesuki k cuichic rubel xcuanquil laj Roboam li ralal laj Salomn. 2 Abanan li Dios quiatinac riquin laj Semaas laj canjel chiru, ut quixye re: 3 Tat-atinak riquin laj Roboam li ralal laj Salomn li cuan chok rey aran Jud ut riquineb chixjunileb laj Israel li cuanqueb sa xnaajeb laj Jud ut sa xnaajeb laj Benjamn. 4 Taye reheb, Jocain xye li Kacua. Mexxic chi pletic riquineb laj Israel le rech tenamitil. Sukinkex ban sa le rochoch chejunilex xban nak lain xinbanun re li caru quiculman, chan li Dios. Ut eb aan quexbanu li quixye li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

765

2 CRNICAS11

Kacua. Quesuki sa rochocheb ut inca quepletic riquin laj Jeroboam. 5 Ut laj Roboam quicuan aran Jerusaln ut quixsut sa tzac nabal li tenamit re xcolbaleb rib aran Jud. 6 Quixyi beb li tenamit Beln, Etam, Tecoa, 7Bet-sur, Soco, Adulam, 8 Gat, Maresa, Zif, 9 Adoraim, Laquis, Azeca, 10 Zora, Ajaln, ut Hebrn. Aaneb ain li tenamit li cauresinbil chi pletic ut sutsuqueb sa tzac sa lix naajeb laj Jud ut eb laj Benjamn. 11 Ut quixyi b ajcui eb li cab li nequexcol cui ribeb. Ut aran cuanqueb li nequetaklan sa xbeneb li soldados, ut cuan ajcui tzacaemk, vino, ut aceite xocxo aran. 12 Sa chixjunileb li tenamit quixqueheb xchi ch re xcolbal re xcholeb ut quixque ajcui xlanseb. Quixyi beb chi us eb li tenamit. Ut eb li cuanqueb Jud ut eb li cuanqueb sa xnaajeb laj Benjamn cuanqueb rubel xcuanquil. 13 Eb laj tij ut eb laj levita quechal chak yalak bar sa eb li naajej xcuent Israel ut quexchutub ribeb riquin li rey. 14 Eb laj levita quexcanab lix naajeb ut li caru reheb ut quecoeb Jud ut Jerusaln xban nak laj Jeroboam ut eb li ralal querisiheb sa li canjel li nequexbanu chiru li Kacua. 15 Laj Jeroboam quixxakab jalaneb cui nk re tecanjelak chok aj tij chiru lix dioseb li cuanqueb sa eb li naajej li najt xteram re texlokoni cui li maus ut eb li cuacax li quixyi b. 16 Abanan eb laj Israel, li toj yoqueb chixquebal xchol chixlokoninquil li Dios, quechal sa chixjunil li naajej Israel ut quecoeb Jerusaln chixquebal lix catbil mayej chiru li Kacua lix Dioseb lix xetonil yucua. 17Ut chiru oxib chihab queoquen chirix laj Roboam lix reyeb laj Jud ut xakxo sa xnaaj lix cuanquil xban nak chiru li oxib chihab aan laj Roboam li ralal laj Salomn quixbanu li us jo quexbanu laj David ut laj Salomn nak quecuan chok rey. 18 Ut laj Roboam quixcam chok rixakil lix Mahalat lix rabin laj Jerimot. Laj Jerimot aan li ralal laj David riquin lix Abigail. Ut lix Abigail, aan lix rabin laj Eliab li ralal laj Isa. 19 Riquin lix Mahalat quicuan oxib li ralal laj Roboam. Aaneb ain: laj Jes, laj Semaras ut laj Zaham. 20 Ut quixcam ajcui chok rixakil lix Maaca lix rabin laj Absaln. Riquin aan quecuan li ralal. Aaneb ain: laj Abas, laj Atai, laj Ziza, ut laj Selomit. 21 Laj Roboam kaxal quixra lix Maaca chiruheb li jun chol chic li rixakil jo eb ajcui li ixk li macua tzakal rixakil. Quecuan cuakxaklajuheb li tzakal rixakil ut quecuan oxcal eb li ixk li macua tzakal rixakil. Ut quecuan cuakxakib xcacal (28) li ralal ut oxcal (60) lix rabin. 22 Laj Roboam quixxakab laj Abas li ralal li quicuan riquin lix Maaca chi taklanc sa xbeneb li jun chol chic li ralal xban nak quiraj nak aan li taoc chok rey. 23 Laj Roboam quixnau xcoxlanquil caru tixbanu. Quixtaklaheb li ralal xcajol chi cuanc sa eb li tenamit li sutsuqueb sa tzac li cuanqueb sa lix naajeb li ralal xcajol laj Jud ut sa lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn. Ut quixqueheb nabal li caru reheb ut nabaleb li rixakileb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

12

2 CRNICAS12
1Nak

766

laj Roboam quireca nak xakxo chic sa xnaaj lix cuanquil ut cau chic rib, quixcanab xbanunquil li naxye sa lix chakrab li Kacua. Ut jocan ajcui quexbanu chixjunileb laj Israel. 2 Xban nak laj Roboam quixket lix chakrab li Kacua, jocan nak laj Sisac, lix reyeb laj Egipto, quichal chi pletic riquineb laj Jerusaln. Ain quiculman nak ac yo chic ro chihab roquic chok rey laj Roboam. 3 Eb laj Egipto quexcam jun mil riquin cuib ciento (1,200) li carruaje re pletic ut oxcal mil (60,000) li cui nk li nequexic chirix cacuay. Nabaleb li tenamit li quechal chi pletic chirixeb laj Egipto. Inca naru rajlanquileb xban xquialeb. Aaneb li tenamit laj Libia, eb laj suquienos, ut eb li tenamit Etiopa. 4 Querechaniheb li tenamit li cuanqueb aran Jud, li sutsuqueb sa tzac toj retal quecuulac Jerusaln. 5 Li profeta Semaas quicuulac riquin li rey Roboam ut riquineb li nequetenkan re aran Jud. Chutchuqueb aran xban nak laj Sisac yo chi numtac sa xbeneb. Laj Semaas quixye reheb: Jocain xye li Kacua. Xban nak laex xinetzektana, jocan nak lain texincanab sa ruk laj Sisac, chan. 6 Ut li rey rochbeneb li nequetenkan re quexcubsi ribeb ut quexye: Li Kacua naxbanu chixjunil sa ti quilal, chanqueb. 7 Li Kacua quixque retal nak quexcubsi ribeb. Quiatinac cuichic riquin li profeta Semaas ut quixye re: Eb aan xexcubsi ribeb. Jocan nak inca tinsach ruheb. Tebincol ban junpatak. Inca tincuisi injoskil sa xbeneb laj Israel li cuanqueb Jerusaln. Inca tincanab laj Sisac chixcamsinquileb. 8 Inca tebinsach ru, abanan tebinque chi canjelac chiru laj Sisac. Ut aran texque retal chanru li canjelac chicuu lain ut chanru li canjelac chiruheb lix reyeb li jalaneb xtenamit. 9 Laj Sisac lix reyeb laj Egipto quichal Jerusaln chi pletic riquineb. Ut quixcam chok re chixjunil li terto xtzak li xocxo sa lix templo li Dios, jo ajcui li xocxo sa li palacio. Ut quixcam ajcui li chi ch li nequexram cui re xchol li quixyi b riquin oro laj Salomn. 10 Ut li rey Roboam quixyi b riquin bronce rekajeb li chi ch li nequexram cui re xcholeb ut quixkaxtesi reheb li nequetaklan sa xbeneb li soldado li nequecacalen re li oquebal re li rochoch li rey. 11 Rajlal nak naxic sa lix templo li Dios li rey, eb li soldados li nequecacalen re nequexcam li chi ch aan ut mokon quexxoc cuichic sa li naajej li nequexoque cui. 12 Xban nak li rey Roboam quixcubsi rib, quinume xjoskil li Dios ut inca quixsach ruheb chi junaj cua. Ut cuan ajcui li caru us li quiculman aran Jud. 13 Quiniman xcuanquil laj Roboam nak cuan chok rey

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

767

2 CRNICAS12,13

13

aran Jerusaln. Jun roxcal chihab cuan re nak qui-oc chok rey. Cuuklaju chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln sa li tenamit li quixsic ru li Dios sa xyankeb lix tepaleb li ralal xcajol laj Israel re nak aran talokoni k. Lix na laj Roboam, aan lix Naama, Amn xtenamit. 14 Li rey Roboam quixbanu li inca us chiru li Kacua xban nak inca quixque xchol chixlokoninquil li Dios. 15 Chixjunil li quilajxbanu laj Roboam nak cuan sa xcuanquil tzi banbil retalil sa eb li hu li quextzi ba li profeta Semaas ut li profeta Iddo, li tzi banbil cui xcabaeb li junjunk cabal. Laj Roboam ut laj Jeroboam junelic quexpleti ribeb. 16 Laj Roboam quicam ut quimuke sa li naajej li quemuke cui lix xetonil yucua sa lix tenamit laj David. Ut a chic laj Abas li ralal qui-oc sa xcuanquil chok rekaj. 1 Yo cuakxaklaju chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Jeroboam nak laj Abas qui-oc chok rey aran Jud. 2 Oxib chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Lix na laj Abas, aan lix Micaas lix rabin laj Uriel, Gaban xtenamit. Laj Abas ut laj Jeroboam quepletic chi ribileb rib. 3 Laj Abas cuan cahib ciento mil li soldados sicbileb ru ut cauheb rib. Jocan ajcui laj Jeroboam quixsiqueb ru cuakxakib ciento mil chi soldado ut cauheb rib. 4 Laj Abas quixakli sa xben li tzul Zemaraim li cuan sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li tzul ru. Ut quixye reheb, Chinacuabi, at Jeroboam, jo ajcui laex aj Israel. 5 Ma inca nequenau laex nak li Kacua li kaDios lao aj Israel quixque li cuanquil ain re laj David? Quixye nak aan ut eb li ralal tetaklank sa xbeneb laj Israel chi junelic. Li Dios quixbanu li contrato riquineb riquin atzam. 6 Abanan laj Jeroboam li ralal laj Nabat, li quicanjelac chiru laj Salomn li ralal laj David, quijosko sa xben lix rey. 7 Ut quexchutub ribeb nabaleb li cui nk li inca useb xnaleb riquin laj Jeroboam. Ut eb aan quexketketi ribeb chiru laj Roboam xban nak laj Roboam toj saj ut toj maji cau xchol chi taklanc. Jocan nak inca quiru xcolbal rib chiruheb. 8 Ut anakcuan laex teraj pletic riquineb li ralal xcajol laj David li sicbileb ru xban li Dios re texcuank sa li cuanquilal. Laex nabalex ut cuan chak eriquin li cuacax oro li quixyi b chok edios laj Jeroboam. 9 Ma inca ta bi xerisiheb chak laj tij li ralal xcajoleb laj Aarn ut eb laj levitas li nequecanjelac chiru li Dios? Ma inca ta bi xexakabeb jalaneb laj tij chi canjelac chiruheb le dios jo nequexbanu li jalan tenamit? Cheru laex yalak ani naru taxakabak chok aj tij cui tixcam junak toro toj saj malaj ut cuukubak xcarner re nak tixkaxtesi rib chok aj tij chiruheb li macuaeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS13,14

768

14

tzakal Dios. 10 Abanan, li kaDios lao, aan li Kacua. Inca yoco chixtzektananquil. Eb laj tij li yoqueb chi canjelac chiru li Kacua, aaneb li ralal xcajol laj Aarn ut eb li nequetenkan reheb, aaneb laj levitas. 11 Rajlal ekela ut rajlal ecuu nequexque li catbil mayej chiru li Kacua jo ajcui li incienso li sununc. Ut nequexque li caxlan cua chiru li mex li kaxtesinbil re li Dios. Ut nalochman rajlal ecuu li candil li cuan sa xbeneb li candelero li yi banbil riquin oro. Lao yoco chixbanunquil jo taklanbilo cui xban li Kacua li kaDios. Abanan laex xetzektana li Kacua Dios. 12 Chequehak retal. Li Dios cuan kiquin. Aan yo chi camoc kabe. Ut eb laj tij oqueb re chixyabasinquil lix trompeteb re takatiquib pletic eriquin. Jocan ut, ex ralal xcajol laj Israel, mexpletic riquin li Kacua lix Dioseb le xetonil yucua xban nak inca texnumtak sa kaben, chan laj Abas. 13 Abanan laj Jeroboam ac xtaklaheb lix soldado chirix li naajej li cuanqueb cui eb laj Jud. Cuanqueb li soldados yoqueb chi chalc chiruheb ut cuanqueb li soldado li yoqueb chi chalc chirixeb. 14 Nak queiloc chirixeb laj Jud queril nak yoqueb chi chalc chirixeb ut yoqueb chi chalc chiruheb re tepletik riquineb. Ut quexyaba xcaba li Kacua ut eb laj tij quexyabasi lix trompeteb. 15 Eb laj Jud quexjap reheb chi cau ut queoc chi pletic. Ut li Dios quixkaxtesiheb laj Jeroboam ut eb laj Israel sa rukeb li rey Abas ut eb laj Jud. 16 Eb laj Israel queoc chi elelic, abanan li Kacua ac xkaxtesiheb sa rukeb laj Jud. 17 Eb laj Jud quenumta sa xbeneb laj Israel ut quexcamsiheb ob ciento mil (500,000) li soldado li sicbileb ru. 18 Jocain nak quicubsi c xcuanquileb laj Israel sa eb li cutan aan. Eb laj Jud querechani li plet xban nak quextzama xtenkanquileb riquin li Kacua, lix Dioseb lix xetonil yucuaeb. 19 Ut laj Abas quinumta sa xben laj Jeroboam ut quirechaniheb li tenamit Bet-el rochbeneb li calebal, Jesana rochbeneb li calebal, ut Efran rochbeneb li calebal. 20 Laj Jeroboam inca chic quicuan xcuanquil sa eb li cutan nak laj Abas quicuan chok xreyeb laj Jud. Ut li Kacua quiquehoc re chi camc. 21 Laj Abas quiniman xcuanquil. Quixcam chok rixakil calaju li ixk ut quecuan cuib xcacal li ralal ut cuaklaju lix rabin. 22 Chixjunil li quilajxbanu ut li caru quixye nak cuan sa xcuanquil tzi banbil retalil sa li hu li quixtzi ba li profeta Iddo. 1 Laj Abas quicam ut quimuke sa lix tenamit laj David sa li naajej li quemuke cui lix xetonil yucua. Ut a chic laj Asa li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. Ut li tenamit cuanqueb sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

769

2 CRNICAS14

tuktuquil usilal chiru lajeb chihab nak cuan chok rey laj Asa. 2 Laj Asa quicuan sa ti quilal ut quixbanu li us chiru li Kacua lix Dios. 3 Quirisiheb li artal li quexlokoni cui li jalanil dios ut quixpo eb li naajej li najt xteram. Quixjoreb lix jalam uch lix dioseb ut quixjor ajcui lix jalam uch lix Asera. 4 Quixye ajcui reheb laj Jud nak texsic li Kacua lix dioseb lix xetonil yucua ut texbanu chi tzakal lix taklanquileb li naxye sa li chakrab. 5 Ut quirisiheb ajcui li naajej li najt xteram li nequexlokoni cui li jalanil dios ut quixpo eb li artal li quexcat cui li incienso sa chixjunileb li tenamit li cuanqueb Jud. Ut chirix aan quicuan tuktuquil usilal jo najtil quicuan sa xcuanquil. 6 Laj Asa quixyi beb chi us li tenamit re texcol cui ribeb nak toj cuanqueb sa tuktuquil usilal. Ma ani aj iquin yoqueb chi pletic chiruheb li chihab aan xban nak li Kacua quixqueheb chi cuanc sa tuktuquil usilal. 7 Laj Asa quixye reheb laj Jud: Takayi beb chi us li tenamit ain. Takasut sa tzac ut takayi beb li cab li najt xteram re cacalenc. Ut takaque li puertas jo ajcui lix natbaleb. Li naajej ain ke lao xban nak xkasic li Kacua li kaDios. Ut aan xoxque chi cuanc sa xyalal riquineb chixjunileb li cuanqueb chi xjun sutam li katenamit, chan. Jocan nak quexyi beb chi us li tenamit ut us queel riquin li caru quexbanu. 8 Oxib ciento mil (300,000) lix soldados laj Asa sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud. Cuanqueb xchi ch re xcolbal re xchol ut cuanqueb ajcui xlans. Cuanqueb ajcui cuib ciento riquin cacal mil (280,000) chi soldados sa xyankeb li ralal xcajol laj Benjamn. Cuanqueb xchi ch re xcolbal re xchol ut cuanqueb xtzimaj. Chixjunileb li cui nk ain cauheb rib chi pletic. 9 Laj Zera lix reyeb laj Etiopa quecoeb toj sa li tenamit Maresa chi pletic riquin laj Asa. Cuanqueb jun milln lix soldado ut oxib ciento lix carruaje re pletic. 10 Li rey Asa co chixculbal ut quexxakab ribeb chi pletic aran Sefata sa li ru taka li cuan nach riquin li tenamit Maresa. 11 Laj Asa quixyaba xcaba li Kacua lix Dios ut quixye re: At Kacua, at inDios, laat nacattenkan reheb li cuanqueb xcuanquil jo eb ajcui li macaeb xcuanquil. Choatenka, at Kacua at kaDios, xban nak acuiquin cau kachol. Xochal chi pletic riquineb li cui nk ain sa acaba laat. At Kacua, laat li kaDios. Inca naru nanumta junak cui nk chacuu laat, chan. 12 Ut li Dios quixtenkaheb li rey Asa jo eb ajcui laj Jud chi numtac sa xbeneb laj Etiopa toj retal queelelic. 13 Laj Asa rochbeneb lix soldados queralinaheb toj Gerar. Ut li inca quecamsi c inca chic queru chi pletic xban nak li Kacua quixque xxiuheb. Quesache

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS14,15

770

15

ruheb xban li Dios ut xbaneb laj Jud. Kaxal nabal li caak re ru querechani laj Jud sa li plet aan. 14 Eb laj Jud quepletic riquineb chixjunil li tenamit li cuanqueb chi xjun sutam li tenamit Gerar xban nak li Kacua quixqueheb xxiu. Ut eb laj Jud quexxoc li caak re ru cuan sa lix tenamiteb. 15 Ut eb laj Jud quepletic ajcui riquineb li cuanqueb xquetomk ut quexchap chok reheb nabaleb li carner ut eb li camello. Ut chirix aan quesuki cuichic Jerusaln. 1 Ut lix Musik li Kacua quichal riquin laj Azaras li ralal laj Obed. 2 Jocan nak laj Azaras qui-el chixculbal laj Asa ut quixye re: At rey Asa, chacuabi taxak li caru tinye acue. Ut cherabihak ajcui laex li ralal xcajol laj Jud ut laex li ralal xcajol laj Benjamn. Li Kacua tacuank eriquin cui laex cuankex riquin aan. Cui tesic li Dios, aan tixcutbesi rib cheru. Abanan cui tetzektana, li Dios textzektana ajcui laex. 3 Najt quecuan laj Israel chi inca yoqueb chixlokoninquil li tzakal Dios. Macaeb laj tij chixcutbal li xyalal chiruheb ut maca lix chakrab li Dios riquineb. 4 Abanan nak quichal li raylal sa xbeneb laj Israel, quexsic li Kacua lix Dioseb, ut li Kacua quixcutbesi rib chiruheb. 5 Sa eb li cutan aan, ma ani naru na-el sa junak tenamit chi moco na-oc yal chi jocan xban nak eb li tenamit yalak bar cuanqueb sa raylal. 6 Eb li cristian yoqueb chixrahobtesinquil ribeb chi ribileb rib. Jocaneb ajcui li tenamit xban nak li Dios yo chixrahobtesinquileb riquin nabal pay ru chi raylal. 7 Anakcuan ut laex, michinan echol. Cauhak ban echol xban nak le canjel, aan cuan xkajcamunquil, chan laj Azaras. 8 Ut quicacuuc xchol li rey Asa nak quirabi li caru quixye li profeta Azaras li ralal laj Obed. Quirisi chixjunileb li jalam uch sa li naajej Jud jo ajcui sa lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn, jo ajcui sa eb li tenamit li quirechani sa li naajej li tzul ru li cuan sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran. Ut quixyi b cuichic li artal li cuan sa li nebal chiru lix templo li Dios. 9 Chirix aan quixchutubeb li ralal xcajol laj Jud ut eb li ralal xcajol laj Benjamn. Ut quixchutubeb ajcui li ralal xcajol laj Efran, ut eb li ralal xcajol laj Simen, jo eb ajcui li ralal xcajol laj Manass, li queel sa li naajej Israel ut quecoeb chi cuanc Jud. Nabaleb li quecoeb Jud xban nak quexque retal nak li Kacua cuan riquin laj Asa. 10 Quexchutub ribeb aran Jerusaln sa li rox po re li chihab aan nak yo olaju chihab roquic chok rey laj Asa. 11 Sa eb li cutan aan quexmayeja chiru li Kacua cuukub ciento chi boyx ut cuukub mil chi carner li querechani sa eb li plet.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

771
12 Ut

2 CRNICAS15,16

16

quexbanu jun li contrato ut quexye nak texsic li Kacua lix Dioseb lix xetonil yucua chi anchaleb xchol ut chi anchaleb li ram. 13 Ut li ani li inca tixsic li Kacua, lix Dioseb laj Israel, tacamsi k, jo coc, jo ni nk, jo cui nk, jo ixk. 14 Quexbanu jun li juramento chiru li Kacua chi cau xyab xcuxeb ut chi saheb sa xchol ut quexyabasiheb li trompeta ut eb li xucub. 15 Chixjunileb laj Jud quesaho xcholeb xban li contrato li quexbanu xban nak quexbanu chi anchaleb xchol. Quexsic li Kacua chi anchaleb xchol ut quextau. Jocan nak li Kacua quixqueheb chi cuanc sa tuktuquil usilal riquineb li cuanqueb chi xjun sutam. 16 Lix Maaca lix nachin laj Asa quixyi b jun lix Dios Asera. Jocan nak laj Asa quirisi xcuanquil chok reina. Quixjor li yi banbil dios li quixyi b lix nachin ut quixcat chire li ha Cedrn. 17 Usta inca queisi c chixjunileb li naajej li quexlokoni cui li jalanil dios aran Israel, abanan laj Asa junelic cuan sa ti quilal chiru li Dios jo najtil quicuan chi yoyo. 18 Ut quixque cuichic sa lix templo li Dios li caru terto xtzak, li oro ut li plata li quixkaxtesi re li Kacua lix yucua jo ajcui li quixkaxtesi aan. 19 Ut inca quicuan li plet toj nak ac yo olaju xcacal (35) chihab roquic chok rey laj Asa. 1 Nak yo cuaklaju xcacal chihab roquic laj Asa chok xreyeb laj Jud, laj Baasa lix reyeb laj Israel co chi pletic riquineb laj Jud. Ut laj Baasa quixyi b chi chabil li tenamit Ram re nak ma ani taruk taoc ut ma ani taruk taelk aran Jud cuan cui li rey 2 Jocan nak li rey Asa quixchap li oro ut li plata li xocxo sa lix Asa. templo li Kacua. Quixcam ajcui li xocxo sa li palacio ut quixtakla riquin laj Ben-adad lix reyeb laj Siria, li cuan Damasco. 3 Ut quixtakla xyebal re laj Ben-adad: Kabanuhak junak contrato chi kibil kib jo quexbanu lin yucua riquin la yucua. Yoquin chixtaklanquil li oro ut li plata chok acue. Nintzama chacuu nak inca chic taque xcuanquil li contrato li xabanu riquin laj Baasa lix reyeb laj Israel re nak aan tixcanab inchichiinquil, chan laj Asa. 4 Li rey Ben-adad quixcul xchol li quixye laj Asa. Jocan nak quixtaklaheb lix soldado joqueb ajcui li nequetaklan sa xbeneb re nak tepletik aran Israel. Ut quenumta sa xbeneb li tenamit Ijn, Dan, Abel-maim ut eb li tenamit li cuanqueb aran Neftal, li nequexxoc cui li caak re ru. 5 Nak li rey Baasa quirabi resil li caru quiculman, quixcanab xyi banquil li tenamit Ram. Inca chic quixyi b. 6 Ut li rey Asa quixcameb chixjunileb li cui nk li cuanqueb Jud ut quecoeb Ram chixxocbal li pec ut li che li yo chi canjelac chiru laj Baasa re xyi banquil li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS16,17

772

17

tenamit Ram. Quexcam chixjunil ut riquin aan quexyi b li cuib chi tenamit Geba ut Mizpa. 7 Sa eb li cutan aan, li profeta Hanani co riquin laj Asa lix reyeb laj Jud, ut quixye re: Laat inca xacojob achol riquin li Kacua la Dios. Xacojob ban achol riquin laj Benadad lix reyeb laj Siria. Riquin ain xexcol ribeb laj Siria chacuu. 8 Ma inca ta bi kaxal cuichic nabaleb li soldados aj Etiopa ut aj Libia? Ma inca ta bi nabaleb lix cacuay ut lix carruaje re pletic? Abanan, xban nak xacojob achol riquin li Kacua, jocan nak quixkaxtesiheb sa acuuk. 9 Li nimajcual Dios junelic yo chixquebal retal li caru yoqueb chixculbal li cuanqueb sa ruchichoch re nak tixque xcacuilal xcholeb li ani ti queb xchol chiru. Abanan anakcuan laat inca us xabanu. Jocan nak chalen anakcuan junelic tacuank li pletic sa le tenamit, chan li profeta Hanani. 10 Cajo nak quijosko li rey Asa. Quixtakla xquebal sa tzalam li profeta Hanai. Ut cuan li quixrahobtesiheb sa xyankeb li tenamit. 11 Chixjunil li quilajxbanu li rey Asa chalen sa xticlajic toj sa rosojic tzi banbil retalil sa li hu li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud ut lix reyeb laj Israel. 12 Nak yo belelaju xcacal chihab roquic chok rey laj Asa quiyajer nak quiraho li rok. Usta nim xyajel, abanan inca quixtzama xtenkanquil chiru li Dios. Quixsiqueb ban ru laj banonel. 13 Nak yo jun roxcal (41) chihab roquic chok rey laj Asa quicam ut coxtau lix xetonil yucua. 14 Quimuke sa lix tenamit laj David sa li naajej li quixcauresi laj Asa. Sa li naajej li quexmuk cui quexque nabal pay ru li sununquil ban yi banbil xbaneb li nequexnau yi banc sununquil ban. Nak ac xexmuk, quexloch jun nimla xam re xquebal xlokal. 1 Nak quicam laj Asa, a chic laj Josafat li ralal qui-oc chok xreyeb laj Jud chok rekaj. Laj Josafat quixcauresiheb lix soldado re texcol ribeb chiruheb li ralal xcajol laj Israel. 2 Quixqueheb lix soldados sa eb li tenamit li cuanqueb cui li cab li nequexcol cui ribeb ut quixqueheb ajcui li soldado sa chixjunileb li tenamit aran Jud ut sa eb li tenamit li cuanqueb cui li ralal xcajol laj Efran li quirechani laj Asa lix yucua. 3 Li Kacua cuan riquin laj Josafat xban nak sa xticlajic lix cuanquil quixbanu li us jo quixbanu laj David lix xetonil yucua. Inca quixlokoni li yi banbil dios Baal. 4 Quicanjelac ban chiru li Kacua Dios li quixlokoni lix yucua. Quixbanu li caru naraj li Dios ut inca quixbanu jo quexbanu eb laj Israel. 5 Jocan nak li Dios quixxakab sa xnaaj lix cuanquil laj Josafat ut chixjunileb laj Jud quexque xmatan. Nabal lix biomal quicuan ut quiquehe xlokal. 6 Kaxal cuichic quixque xchol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

773

2 CRNICAS17,18

18

laj Josafat chixbanunquil li caru naraj li Dios. Quilajxpoi chixjunileb li naajej li najt xteram li quexlokoni cui li yi banbil dios xAsera ut quixpoi lix jalam uch lix Asera li cuanqueb aran Jud. 7 Yo rox chihab roquic chok rey laj Josafat nak quixtaklaheb li nequecanjelac chiru chixcholobanquil xyalal sa eb li tenamit li cuanqueb Jud. Aaneb ain li cui nk li quetaklac: laj Ben-hail, laj Abdas, laj Zacaras, laj Natanael, ut laj Micaas. 8 Eb laj levita li quetaklac rochbeneb, aaneb ain: laj Semaas, laj Netanas, laj Zebadas, laj Asael, laj Semiramot, laj Jonatn, laj Adonas, laj Tobas ut laj Tobadonas. Ut eb laj tij li quecoeb chirixeb, aaneb laj Elisama ut laj Joram. 9 Quexcam li hu li tzi banbil cui lix chakrab li Dios. Ut quexbeni sa chixjunileb li tenamit li cuanqueb Jud. Quexcholob xyalal li naxye li chakrab. 10 Li Kacua quixqueheb xxiu chixjunileb li tenamit li cuanqueb chi xjun sutam li naajej Jud. Jocan nak inca chic quepletic riquin li rey Josafat. 11 Cuanqueb laj filisteo quexque xmatan laj Josafat ut quexque ajcui li plata chok xtojeb. Jocaneb ajcui laj rabes. Quexsi xquetomk laj Josafat. Quexque cuukub mil riquin cuukub ciento li telom carner ut quexque ajcui cuukub mil riquin cuukub ciento li telom chibat. 12 Cajo nak quiniman xcuanquil laj Josafat. Quixyi beb li cab li nequexcol cui ribeb aran Jud ut quixyi beb ajcui li tenamit re texxoc cui li caru reheb. 13 Quicuan nabal caru re sa eb li tenamit li cuanqueb Jud. Ut aran Jerusaln quecuan nabaleb lix soldados cauheb rib chi pletic. 14 Aan ain xquialeb li junjunk chutal sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud. Li nataklan sa xbeneb li oxib ciento mil (300,000) chi soldado, aan laj Adnas. Chixjunileb li soldados ain tzolbileb chi us chi pletic. 15 Laj Johann nataklan sa xbeneb cuib ciento riquin cacal mil (280,000) chi soldados. 16 Ut laj Amasas li ralal laj Zicri nataklan sa xbeneb cuib ciento mil (200,000) chi soldado. Laj Amasas, aan li qui-ala sa xchol xkaxtesinquil rib chi canjelac chiru li Kacua. 17 Ut sa xyankeb li ralal xcajol laj Benjamn, laj Eliada li cau xchol chi pletic, nataklan sa xbeneb cuib ciento mil (200,000) chi soldado li cuanqueb xchi ch re xcolbal re xchol ut cuanqueb ajcui xtzimaj. 18 Ut laj Jozabad nataklan sa xbeneb jun ciento riquin cacal mil (180,000) chi soldado ac cauresinbileb chi pletic. 19 Aaneb ain li cui nk li quecanjelac chiru li rey. Macaeb sa ajl eb li soldados li quixqueheb sa eb li tenamit li sutsuqueb sa tzac aran Jud. 1 Nabal lix lokal ut lix biomal li rey Josafat. Ut qui-oc chok rechalal li rey Acab xban nak quesumla li ralal xcajoleb. 2 Nak ac xnume cuib oxib chihab chic laj Josafat co Samaria chirulaaninquil li rey Acab. Laj Acab quixcamsi nabaleb li carner ut li boyx re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS18

774

texninkei lix culunic laj Josafat ut eb li cuanqueb rochben. Ut laj Acab quixkunbesi laj Josafat re taxic chirix chi pletic riquineb laj Ramot li cuanqueb sa xcuent Galaad. 3 Laj Acab lix reyeb laj Israel quixye re laj Josafat lix reyeb laj Jud: Ma tacuaj xic chicuix chi pletic riquineb li tenamit Ramot li cuan sa xcuent Galaad? chan. Ut laj Josafat quixye re: Lain, jo eb ajcui lin soldados cuanco re etenkanquil. Lao toxic chi pletic erochben, chan. 4 Abanan nintzama chacuu nak tapatz re li Dios ma taraj aan nak toxic chi pletic malaj ut inca, chan. 5 Jocan nak lix reyeb laj Israel quixchutubeb cahib ciento li profetas ut quixye reheb: Ma us nak toxic chi pletic aran Ramot xcuent Galaad? chan. Ut eb li profetas quexye: Us texxic chi pletic xban nak li Kacua tixkaxtesi li tenamit Ramot sa acuuk laat, chanqueb. 6 Abanan laj Josafat quixpatz: Ma maca ta bi junak xprofeta li Dios arin naru topatzok cui? chan. 7 Ut lix reyeb laj Israel quixye re laj Josafat: Cuan jun chic profeta naru naxye ke caru naraj li Dios. Aan laj Micaas li ralal laj Imla. Abanan xic nacuil xban nak ma jun sut naxye chabil esilal cue. Junes inca us naxye cue, chan. Abanan laj Josafat quixye re: At rey, maye chi jocan, chan. 8 Ut lix reyeb laj Israel quixbok jun li natenkan re ut quixye re: Cam chak sa junpat laj Micaas, li ralal laj Imla! chan. 9 Lix reyeb laj Israel ut laj Josafat lix reyeb laj Jud chunchuqueb sa lix cojaribal chire li oquebal re li tenamit Samaria. Tikibanbileb riquin li chabil ak li nequerocsi li rey. Chixjunileb li profeta yoqueb chixyebal reheb li caru taculmank. 10 Li profeta Sedequas, li ralal laj Quenaana, quixyi b li xucub riquin chi ch ut yo chixjapbal re chixyebal: Jocain xye li Kacua. Riquineb li xucub ain taxekeb laj Siria toj retal tasach ruheb chixjunileb chan. 11 Juntaket li yoqueb chixyebal chixjunileb li profeta. Quexye: Ayukex chi pletic riquineb laj Ramot li cuan sa xcuent Galaad. Texnumtak sa xbeneb xban nak li Kacua tixkaxtesiheb sa acuuk, at rey, chanqueb. 12 Nak yo chi culmanc ain, li cui nk li quitaklac chixcambal chak laj Micaas quixye re: Chixjunileb li profeta yoqueb chixyebal nak terechani li plet. Nintzama chacuu nak jocan ajcui taye laat, chan re. 13 Abanan laj Micaas quixye: Sa xcaba li yoyoquil Dios, lain tinye reheb li caru tixye cue li Kacua lin Dios, chan. Ut co riquin li rey. 14 Li rey Acab quixye re: At Micaas, ma us toxic chi pletic riquineb laj Ramot li cuan sa xcuent Galaad malaj ut inca toxic? chan. Ut laj Micaas quixye re: Texxic chi pletic. Terechani li plet xban nak li Kacua tixkaxtesi sa eruk, chan. 15 Li rey quixye re: Jarub sut tinye acue nak tat-atinak sa xcaba li Kacua Dios junelic taye li yal? chan.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

775
16 Ut

2 CRNICAS18

li profeta Micaas quixye re: Lain xcuil nak chixjunileb li soldado aj Israel yoqueb chixchachainquil ribeb chiru li tzul. Chanchaneb li carner li maca aj ilol reheb. Ut li Kacua quixye cue, Eb li cristian ain maca aj ilol reheb. Chesuki k sa li rochocheb chixjunkaleb chi cojco xcholeb, chan. 17 Ut laj Acab lix reyeb laj Israel quixye re laj Josafat: Ma inca ta bi xinye acue nak li cui nk ain junes inca us naxye cue? Ma jun sut naxye li us, chan. 18 Li profeta Micaas quixye ajcui: Queomak retal li caru quixcutbesi chicuu li Kacua. Xcuil li Kacua cojco sa lix cojaribal sa choxa. Ut chixjunileb lix ngel xakxoqueb chixcatk. Cuanqueb sa lix nim uk ut cuanqueb sa lix tze. 19 Ut li Kacua quixye, Cuan ta junak taxic chixbalakinquil laj Acab lix reyeb laj Israel re nak taxic Ramot xcuent Galaad re tacamsi k, chan. Cuanqueb li ngel quexye jun naleb ut cuanqueb li quexye jalan. 20 Ut jun li musikej quichal chi ubej ut quixye, Lain tinxic chixbalakinquil laj Acab, chan. Ut li Kacua quixye re, Chanru tabanu nak tabalaki? chan. 21 Li musikej quixye: Lain tin-oc riquineb chixjunileb li profeta re nak texye ticti re laj Acab, chan. Ut li Kacua quixye re: Us. Ayu ut balaki laj Acab. Banu jo xaye, chan. 22 Ut laj Micaas quixye ajcui re: Aan ain li quiculman. Li Kacua quixtakla jun li musikej riquineb la profeta re nak texye ticti acue, xban nak ac tenebanbil chak raylal sa aben xban li Kacua, chan laj Micaas. 23 Ut li profeta Sedequas, li ralal laj Quenaana, quinachoc riquin laj Micaas ut quixsac chi ruk sa xnak ru ut quixye re: Ma x-el ta bi cuiquin lix musik li Dios re taxic chi atinac acuiquin? chan. 24 Ut laj Micaas quixye re: Nak yokat chixmukbal acuib sa eb li cab, tojonak taque retal ma yal na li yoquin chixyebal, chan. 25 Chirix aan li rey Acab quixye: Chapomak laj Micaas ut tecam riquin laj Amn li nataklan sa li tenamit. Ut tecam riquin laj Jos li cualal. 26 Ut teye reheb nak lain xinye nak texque sa tzalam ut junes caxlan cua ut ha texque re toj retal tinsuki k chak lain chi sa sa inchol, chan. 27 Ut laj Micaas quixye re: Cui laat tatsuki k chak chi sa sa achol, macua li Kacua xyehoc cue li xinye, chan. Ut quixye reheb li tenamit: Chejunilex laex quehomak retal li xinye, chan. 28 Quecoeb ut lix reyeb laj Israel ut laj Josafat lix reyeb laj Jud chi pletic sa li tenamit Ramot, li cuan sa xcuent Galaad. 29 Ut lix reyeb laj Israel quixye re laj Josafat: Lain tinjal li cuak nak tintiquib pletic re nak inca texnau cuu. Ut laat taque la cuak li nacacuocsi junelic, chan. Ut li rey Acab quixjal li rak ut co chi pletic. 30 Lix reyeb laj Siria ac quixye reheb li nequetaklan sa xbeneb li nequexic sa eb li carruaje nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS18,19

776

19

inca tepletik riquineb lix soldadeb laj Israel. Caaj cui riquin lix reyeb laj Israel tepletik. 31 Nak queril li rey Josafat, quexcoxla nak aan laj Acab, lix reyeb laj Israel. Ut quecoeb chixcamsinquil. Laj Josafat quixjap re ut li Kacua quitenkan re ut quixram xbeheb li soldado aj Siria re nak inca texcamsi laj Josafat. 32 Nak quexque retal nak macua laj Acab, lix reyeb laj Israel, quexcanab ralinanquil. 33 Abanan jun li soldado laj Siria quixcut lix tzimaj chi inca quixcoxla nak toxtau li rey. Ut li tzimaj aan quixtau li rey Acab. Qui-oc sa xculbal rib li rak chi ch li naxcol cui rib. Laj Acab quixye re li ani nacheoc re li carruaje: Camc cue. Sukisi li carruaje ain. Tinacuisi sa li plet, chan. 34 Cau yoqueb chi pletic chiru chixjunil li cutan aan. Nak yoqueb chi pletic, quixxakab rib li rey Acab sa lix carruaje ut yo chi iloc cuanqueb cui li soldado aj Siria. Nak quiecuu, li rey Acab quicam. 1 Laj Josafat lix reyeb laj Jud co cuichic sa li rochoch aran Jerusaln chi maca quixcul sa li plet. 2 Li profeta Jeh li ralal laj Hanani co chixculbal li rey Josafat ut quixye re: Nacatenkaheb li inca useb xnaleb. Nacaraheb li xic nequeiloc re li Kacua Dios. Li Dios xjosko sa aben xban li caru xabanu. 3 Abanan cuan li us xabanu. Xacuisiheb li yi banbil dios Asera sa li naajej ain ut xaque achol chixbanunquil li caru naraj li Dios, chan laj Jeh. 4 Laj Josafat quicuan aran Jerusaln. Abanan quilajxbeni chixjunileb li naajej li cuan Beerseba toj sa li naajej li tzul ru li cuanqueb cui eb li ralal xcajol laj Efran. Ut quixye reheb nak texque xchol chixsicbal li Kacua, lix Dioseb lix xetonil yucuaeb. 5 Laj Josafat quixxakabeb laj rakol atin sa eb li tenamit li cauresinbileb chixcolbal ribeb sa li naajej Jud. 6 Quixye reheb laj rakol atin: Chequehak retal li caru tebanu nak texrakok atin xban nak macua sa xcabaeb li cui nk texrakok atin. Sa xcaba ban li Dios. Ut aan tatenkank ere nak texrakok atin. 7 Chexucua ru li Kacua ut chequehak retal li caru tebanu xban nak li Kacua li kaDios inca naraj nak tesic ru ani tecol rix chi moco naraj nak tatuminak eru. Naraj ban nak texrakok atin sa xyalal, chan. 8 Jocan ajcui quixbanu aran Jerusaln laj Josafat. Quixxakabeb laj levita, eb laj tij ut eb li nequetaklan sa xben li junjunk cabal chi rakoc atin sa xbeneb li nequeketoc re lix chakrab li Dios ut eb li nequexpleti ribeb sa li tenamit Jerusaln. 9 Ut quixye reheb: Tento nak texucua ru li Kacua ut texcanjelak sa ti quilal ut chi anchal echol. 10 Yalak caru tolejitok cui cher u le ras eri tzin cuanqueb chak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

777

2 CRNICAS19,20

sa eb li naajej, chequehak xnaleb re nak inca temacobk chiru li Kacua. Usta aj camsineleb, usta xexket li chakrab malaj ut lix kusbaleb ut lix tijbaleb, chekuseb re nak inca tachalk xjoskil li Kacua sa eben chi moco sa xbeneb le ras eri tzin. Cui tebanu chi jocan inca texmacobk. 11 Laj Amaras li xbenil aj tij, aan li tacamok be cheru nak yokex chi canjelac chiru li Kacua. Laj Zebadas li ralal laj Ismael, aan li nataklan sa xbeneb laj Jud. Aan tacamok be cheru nak yokex chi canjelac chiru li rey. Ut eb laj levita tetenkank ere. Cauhak taxak echol chi canjelac. Li Kacua tacuank riquineb li nequexbanu li us, chan laj Josafat. 1 Mokon chic eb li soldado aj Moab ut eb li soldado aj Amn quexjunaji ribeb riquineb laj meunita ut quecoeb chi pletic riquin laj Josafat. 2 Quecuulac li takl riquin laj Josafat ut quexye re: Nabaleb li yoqueb chak chi chalc chi pletic acuiquin. Yoqueb chi chalc li cuanqueb jun pacal li palau Mar Muerto ut yoqueb chi chalc li cuanqueb Siria. Ac cuanqueb Hazezon-tamar. Li naajej aan nequexye En-gadi re, chanqueb. 3 Cajo nak qui-oc xxiu laj Josafat. Quixcubsi rib ut quixpatz xnaleb riquin li Kacua ut quixye nak texbanu lix ayun sa chixjunil li naajej Jud. 4 Ut eb li tenamit quexchutub ribeb ut quexpatz xtenkanquileb chiru li Dios. Quilajechal sa chixjunileb li tenamit li cuanqueb Jud chi tijoc chiru li Kacua. 5 Ut laj Josafat quixakli chiruheb laj Jud ut eb laj Jerusaln li chutchuqueb sa lix templo li Kacua chiru li nebal li toje xyalo. 6 Ut quixye: At Kacua, at kaDios, laat lix Dioseb li kaxetonil yucua. Ma macua ta bi laat li Dios li cuancat sa choxa? Ma macua ta bi laat li nacattaklan sa xbeneb chixjunileb li xni nkal tenamit? Sa acuuk laat cuan li metzeu ut li cuanquilal. Ma ani naru tanumtak chacuu. 7 At kaDios, ma macua ta bi laat cat-isin reheb li cuanqueb sa li naajej ain nak yoqueb chi oc arin eb laj Israel la tenamit? Ut caque li naajej ain reheb re tecuank chi junelic xban nak eb aan ralal xcajol laj Abraham li raro aban. 8 Ut anakcuan arin cuanqueb laj Israel. Quexyi b jun li templo re texlokoni cui la caba ut quexye, 9 Cui tachalk raylal sa kaben nak techalk chi pletic kiquin, malaj li caki yajel, malaj ut cueej xban li mac takabanu, lao toxakli k chacuu chiru li templo ain li nacatkalokoni cui ut takayaba la caba xban li raylal li yoko chixculbal. Ut laat tacuabi li katij ut toacol, chanqueb. 10 Anakcuan yoqueb chi chalc chi pletic kiquin eb laj Amn, eb laj Moab, ut eb li cuanqueb sa li tzul Seir. Xechal sa eb li naajej li inca cacuaj nak tenumek eb laj Israel nak queel chak Egipto. Jocan nak eb laj Israel inca quexsach ruheb li

20

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS20

778

tenamit aan. 11 Chaque taxak retal chanru nak yoqueb chixkajcamunquil chiku nak inca xkabanu raylal reheb. Teraj nak toerisi sa li naajej li xaque chok ke chi junelic. 12 At Kacua, at kaDios, ma inca tatrakok atin sa xbeneb? Lao maca kametzeu re takacol kib chiruheb xban nak kaxal nabaleb li yoqueb chi chalc chikasachbal. Inca nacanau caru takabanu. Jocan nak yoco chixyabanquil la caba, chanqueb. 13 Chixjunileb li cui nk aj Jud xakxoqueb aran chiru li Kacua rochbeneb li rixakil ut eb li ralal xcajol, jo ni nk, jo coc. 14 Ut lix musik li Kacua quichal riquin laj Jahaziel nak chutchuqueb aran eb laj Jud. Laj Jahaziel, aan li ralal laj Zacaras. Laj Zacaras, aan li ralal laj Benaa. Laj Benaa, aan li ralal laj Jeiel. Laj Jeiel, aan li ralal laj Matanas. Laj Jahaziel, aan aj levita xcomoneb li ralal xcajol laj Asaf. 15 Laj Jahaziel quixye reheb: Chacuabihak, at rey Josafat. Ut cherabihak ajcui laex li cuanquex Jud ut Jerusaln. Li Kacua yo chixyebal ere chi jocain, Mexxucuac, chi moco chi-oc ecaux chirilbal li quila tenamit li xechal chi pletic eriquin xban nak macua laex texpletik. Li Dios ban tapletik riquineb. 16 Cuulaj texxic chixculbaleb ut tepletik riquineb. Cuankeb chak sa li taksi nc Sis. Aran tetauheb cuan cui li rok ha nak toj maji texcuulak sa li chaki choch re Jeruel. 17 Laex inca texpletik. Texakab erib aran ut inca tex-ecank. Cauhak taxak echol xban nak teril chanru nak li Dios texcol laex aj Jud ut aj Jerusaln. Mexxucuac chi moco tachinank echol. Texxic cuulaj chixculbaleb ut li Dios cuank eriquin, chan. 18 Laj Josafat quixxulub rib sa choch. Ut chixjunileb laj Jud ut eb laj Jerusaln quexcuikib ribeb chiru li Kacua ut quexlokoni. 19 Chirix aan eb laj levita, li ralal laj Coat ut eb li ralal laj Cor, quexakli ut quexlokoni li Kacua lix Dioseb laj Israel chi cau xyab xcuxeb. 20 Cuulajak chic nak toj ekela quecuacli ut quecoeb sa li chaki choch Tecoa. Nak ac elqueb re, laj Josafat quixakli chiruheb ut quixye reheb: Cherabihak laex aj Jud ut laex aj Jerusaln. Chepab li Kacua le Dios re nak aan tatenkank ere. Ut cojobomak echol riquineb lix profetas re nak us tex-elk, chan. 21 Nak quirake chi atinac riquineb li tenamit, cuanqueb li quexakabac xban laj Josafat chi bichanc re xquebal xlokal li Kacua. Tiktoqueb riquin li akej li kaxtesinbil re li Kacua. Aaneb li yoqueb chi camoc be nak quecoeb chiruheb li soldados ut yoqueb chixyebal, Chequehak taxak xlokal li nimajcual Dios xban nak aan chabil ut kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 22 Sa li honal nak quextiquib bichanc laj Jud ut laj Jerusaln re xquebal xlokal li Kacua, eb laj Amn ut eb laj Moab jo ajcui eb li quechal chak sa li tzul Seir, eb li yoqueb chi chalc chi pletic riquineb laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

779

2 CRNICAS20

Jud, queoc chixpletinquil ribeb chi ribileb rib xban nak li Dios quixsach xnalebeb. 23 Eb laj Moab ut eb laj Amn quexjunaji ribeb ut quexcamsiheb laj Seir. Nak ac quexsach ruheb, quexcamsi ribeb chi ribileb rib. 24 Nak eb laj Jud quecuulac sa li cab li najt xteram li cuan sa li chaki choch queril nak tantoqueb sa choch chixjunileb li xic queiloc reheb laj Jud. Ac camenakeb chic chixjunileb. Ma jun chic reheb yoyoqueb. 25 Laj Josafat ut eb lix soldado quecoeb chixxocbal li caru querechani sa li plet. Nabal li canjelebal ut li chabil ticr ut li caak re ru li querechani. Oxib cutan quebay xxocbal chixjunil. 26 Sa li xca cutan quexchutub ribeb laj Jud sa li ru taka re Beraca ut quexlokoni li Kacua. Jocan nak toj chalen anakcuan Ru Taka re Beraca nequexye re li naajej aan. 27 Chirix chic aan laj Josafat quicamoc be chiruheb laj Jud ut laj Jerusaln nak quesuki cuichic Jerusaln chi kaxal sa sa xcholeb xban nak li Kacua quicoloc reheb sa rukeb li xic nequeiloc reheb. 28 Nak quecuulac Jerusaln, queoc sa lix templo li Kacua ut yoqueb chixchebaleb li arpa ut li salterio ut yoqueb chixyabasinquil lix trompeta. 29 Ut chixjunileb li ni nki tenamit cajo nak quexucuac nak querabi resil chanru nak li Kacua quipletic riquineb li xic nequeiloc reheb laj Israel. 30 Ut laj Josafat quicuan sa xcuanquil chi sa sa xchol xban nak li Kacua quixqueheb chi cuanc sa tuktuquil usilal eb li cuanqueb chi xjun sutam laj Jud. 31 Olaju xcacal chihab cuan re laj Josafat nak qui-oc chok xreyeb laj Jud. O b xcacal chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Lix na, aan lix Azuba, lix rabin laj Silhi. 32 Laj Josafat quicuan sa ti quilal chiru li Kacua jo laj Asa lix yucua. Ut inca quixcanab xbanunquil li us. 33 Abanan inca queisi c li naajej li najt xteram li quelokoni c cui li jalanil dios. Ut eb li tenamit inca quexsic chi anchaleb xchol li Kacua lix Dioseb lix xetonil yucua. 34 Chixjunil li quilajxbanu laj Josafat nak cuan sa xcuanquil, chalen sa xticlajic toj sa rosojic, tzi banbil retalil sa li hu li quixtzi ba laj Jeh li ralal laj Hanani. Ut tzi banbil ajcui sa li hu li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. 35 Mokon chic laj Josafat lix reyeb laj Jud quixcam rib sa usilal riquin laj Ocozas lix reyeb laj Israel. Laj Ocozas, aan inca us lix naleb chiru li Kacua. 36 Laj Josafat ut laj Ocozas quexcub ru nak sa cuibal texyi b li ni nki jucub re texic Tarsis. Ut quexyi beb li jucub aran Ezin-geber. 37 Ut li profeta Eliezer, li ralal laj Dodava re Maresa, quixye caru tixcul li rey Josafat. Quixye: Xban nak xacam acuib sa usilal riquin laj Ocozas, li Kacua Dios tixsach ruheb li jucub li xayi b, chan. Ut eb li ni nki jucub quextoch ribeb ut quejore ut inca queru chi xic Tarsis.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

21

2 CRNICAS21
1Laj

780

Josafat quicam ut quimuke sa lix tenamit laj David bar quimuke cui lix xetonil yucua. Ut a chic laj Joram li ralal qui-oc chok xreyeb laj Jud chok rekaj. 2 Eb li ri tzin laj Joram, aaneb laj Azaras, laj Jehiel, laj Zacaras, laj Azaras, laj Micael ut laj Safatas. Chixjunileb aan ralal laj Josafat li quicuan chok xreyeb laj Jud. 3 Lix yucuaeb quixsi reheb nabal li oro, li plata ut caak chic re ru li terto xtzak. Ut quixque ajcui reheb li tenamit li ac cauresinbileb re texcol cui ribeb aran Jud. Abanan quixxakab laj Joram chi oc chok rey chok rekaj xban nak aan li xben alalbej. 4 Nak ac xakxo sa xnaaj lix cuanquil laj Joram quixcamsiheb chi chi ch chixjunileb li ri tzin. Ut cuanqueb ajcui li nequetaklan sa xyankeb laj Israel quixcamsiheb. 5 Cablaju xcacal (32) chihab cuan re nak qui-oc chok rey. Cuakxakib chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. 6 Laj Joram quixbanu li mausilal jo quexbanu eb li rey li quecuan Israel xban nak quixcam chok rixakil lix rabin laj Acab. Ut quixbanu li inca us chiru li Kacua. 7 Abanan li Kacua inca quiraj xsachbal ruheb li ralal xcajol laj David xban li contrato li quixbanu riquin laj David nak quixye re nak junelic cuank junak reheb li ralal xcajol taoc chok rey. 8 Sa eb li cutan nak laj Joram cuan sa xcuanquil aran Jud, eb laj Edom quepletic riquineb. Querisi ribeb rubel xcuanquil ut quexxakab xreyeb. 9 Jocan nak laj Joram quecoeb rochbeneb lix soldados ut chixjunileb lix carruaje re pletic. Eb laj Edom quexsut lix soldadeb laj Joram. Abanan chiru li kojyi n laj Joram ut eb lix soldados quecuacli ut quenumta sa xbeneb laj Edom. 10 Abanan eb laj Edom querisi ajcui ribeb rubel xcuanquileb laj Jud toj chalen anakcuan. Jocan ajcui li tenamit Libna. Sa ajcui li cutan aan querisi ribeb rubel xcuanquil. Quiculman chi jocan xban nak laj Joram quixtzektana li Kacua lix Dioseb lix xetonil yucua. 11 Ut quixyi b ajcui eb li naajej li najt xteram sa eb li tzul aran Jud. Ut quicamoc be chiruheb li tenamit li cuanqueb Jerusaln ut Jud chixtzektananquil li Kacua ut chixlokoninquil li jalanil dios. 12 Laj Joram quixcul li hu li quitaklac re xban li profeta Elas. Quixye chi jocain sa li hu: Jocain xye li Kacua lix Dios laj David la yucua. Laat inca xabanu li us jo xbanu laj Josafat la yucua, chi moco xabanu jo quixbanu laj Asa li quicuan chok xreyeb laj Jud. 13 Laat xabanu jo quexbanu eb li rey li quecuan Israel. Laat xatcamoc be chiruheb laj Jud ut chiruheb laj Jerusaln chixtzektananquil li Kacua ut chixlokoninquil li jalanil dios jo quexbanu li ralal xcajol laj Acab. Ut xacamsiheb la

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

781

2 CRNICAS21,22

22

cui tzin junaj raj eyucua. Aaneb ti queb xchol chacuu laat. 14 Jocan nak li Kacua tixtakla li yajel sa aben. Kaxal ra texcul le tenamit, jo la cuixakil, jo la cualal acajol, jo ajcui chixjunil li caru cuan acue. 15 Ut tixque ajcui jun nimla yajel sa aben laat toj retal taelk la camcot. 16 Chirix aan li Kacua quixque sa xcholeb laj filisteo nak tejoskok sa xben laj Joram. Jocan ajcui eb laj rabes li cuanqueb nach riquineb laj Etiopa. Ut xic chic queril laj Joram. 17 Ut quecoeb chi pletic riquineb laj Jud. Queoc sa lix tenamit ut quexcam chok reheb chixjunil li terto xtzak li quextau sa rochoch li rey. Ut quexcam ajcui chok reheb eb li ralal ut eb li rixakil. Ma jun chic li ralal laj Joram quecana. Caaj chic laj Joacaz li i tzinbej, li nequexye ajcui Ocozas re. 18 Chirix aan li Kacua quixque jun xyajel lix sa li rey Joram. Maca xbanol. 19 Yo chic xcab chihab nak quiniman xyajel toj retal qui-el lix camcot ut riquin aan quicam. Kaxal ra quixcul. Eb li tenamit inca quexloch li xam re xquebal xlokal jo quexbanu nak quecam eb lix xetonil yucua. 20 Cablaju xcacal (32) chihab cuan re laj Joram nak qui-oc chok rey. Cuakxakib chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Ma ani quiraho xchol nak quicam. Quimuke sa lix tenamit laj David, abanan macua sa li naajej li quemuke cui eb li rey. 1 Eb li cuanqueb Jerusaln quexxakab laj Ocozas li i tzinbej chok rey chok rekaj laj Joram lix yucua. Quexbanu chi jocan xban nak quechal jun chutal laj elk rochbeneb laj rabe nak queoc sa lix muhebaleb lix soldado aj Jud ut quilajexcamsiheb li ralal laj Joram. Jocan nak laj Ocozas li ri tzin qui-oc chok xreyeb laj Jud. 2 Cuib roxcal (42) chihab cuan re laj Ocozas nak qui-oc chok rey. Jun chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Lix na, aan lix Atala li ri laj Omri. 3 Laj Ocozas quixbanu li mausilal jo quexbanu eb li ralal xcajol laj Acab xban nak lix na naquehoc xnaleb chixbanunquil li mausilal. 4 Laj Ocozas quixbanu li inca us chiru li Kacua jo quexbanu li ralal xcajol laj Acab xban nak aaneb chic quequehoc xnaleb chixbanunquil li inca us nak ac xcam lix yucua. Jocan nak xjunes tixsach rib xjunes. 5 Li rey Ocozas junelic quixbanu li quiyehe re xban li ralal xcajol laj Acab. Jocan nak co rochben laj Joram lix reyeb laj Israel chi pletic riquin laj Hazael lix reyeb laj Siria. Quepletic aran Ramot li cuan sa xcuent Galaad bar cui quexque jun xyocolal laj Joram eb laj Siria. 6 Laj Joram lix reyeb laj Israel quisuki Jezreel re tixban rib xban nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS22,23

782

23

quitoche chak nak quicuulac Ramot chi pletic riquin laj Hazael lix reyeb laj Siria. Xban nak yaj laj Joram li ralal laj Acab, laj Ocozas li ralal laj Joram li quicuan chok xreyeb laj Jud, co Jezreel chirilbal laj Joram. 7 Ac cuan sa xchol li Dios nak laj Ocozas tacamk nak taxic chirilbal laj Joram. Toje ajcui tacuulak nak qui-el rochben laj Joram chixculbal laj Jeh li ralal laj Nimsi, li ac sicbil ru xban li Dios chixsachbaleb ru chi junaj cua li ralal xcajol laj Acab. 8 Nak laj Jeh yo chixcamsinquileb li ralal xcajol laj Acab, quixculeb li nequetaklan aran Jud jo eb ajcui li ralal xcajol laj Ocozas li nequetenkan re. Ut laj Jeh quixcamsiheb. 9 Chirix chic aan, co chixsicbal laj Ocozas li mukmu chak Samaria. Eb li nequeoquen chirix laj Jeh quextau laj Ocozas ut quexcam riquin laj Jeh ut quexcamsi. Ut quexmuk xban nak quexye: Li cui nk ain, aan ralal laj Josafat li quixque xlokal li Dios chi anchal xchol. Ut ma jun chic ralal xcajol laj Ocozas quicana re taruk taoc chok rey. 10 Nak lix Atala lix na laj Ocozas quirabi resil nak quicamsi c laj Ocozas, quixtakla xcamsinquil chixjunileb li ralal xcajol laj Ocozas, lix reyeb laj Jud. 11 Abanan lix Josabet lix rabin li rey Joram quixcol laj Jos li ralal laj Ocozas. Quirisi sa xyankeb li ralal laj Ocozas li oqueb re chixcamsinquileb. Quixcam laj Jos rochben li ixk li na-iloc re ut quixmukeb sa jun li naajej re cuarc re nak inca tetaek xban lix Atala. Lix Josabet lix rabin laj Joram ut rixakil laj Joiada laj tij, aan li ranab laj Ocozas. Jocan nak quixmuk laj Jos re nak inca tacamsi k. 12 Cuakib chihab quimuke laj Jos sa lix templo li Dios xban lix Josabet. Ut lix Atala cuan chok reina sa li tenamit. 1 Nak yo chic xcuuk chihab xmukbal laj Jos, laj Joiada laj tij quixtakla xbokbaleb li cui nk ain li nequetaklan sa xbeneb li soldados: laj Azaras li ralal laj Jeroham, laj Ismael li ralal laj Johann, laj Azaras li ralal laj Obed, laj Maasas li ralal laj Adaa ut laj Elisafat li ralal laj Zicri. Nak quecuulac riquin laj Joiada quexcub ru caru texbanu ut quexbanu li juramento sa xcaba li Dios. 2 Quecoeb sa eb li tenamit Jud ut quexchutubeb laj levita ut eb li nequejolomin reheb li junjunk cabal sa chixjunileb li tenamit. Nak quecuulac Jerusaln, 3 chixjunileb li chutchuqueb aran quexbanu jun li contrato riquin li rey sa lix templo li Kacua. Laj Joiada quixye reheb: Cue li ralal li rey. Aan taoc chok rey jo quixye li Kacua chirixeb li ralal xcajol laj David. 4 Anakcuan banuhomak chi jocain: Tecauresi oxib chutal chi cui nk. Li jun chutal laex aj tij ut laex aj levita lix texcanjelak sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

783

2 CRNICAS23

li hilobal cutan. Texcacalenk sa eb li oquebal re li templo. 5 Li xcab chutal tecacalenk sa li rochoch li rey ut rox chutal tecacalenk sa li oquebal li cuan cui li cimiento. Ut chixjunileb li tenamit tecuank sa eb li nebal re lix templo li Kacua. 6 Ma ani naru taoc sa li templo. Caaj eb cui laj tij ut eb laj levita li yoqueb chi canjelac. Eb aan naru nequeoc xban nak ac santobresinbileb chi canjelac. Chixjunileb li cui nk li jun chol chic tecacalenk jo quixye li Kacua. 7 Li rey Jos sutsuk xbaneb laj levita nak taelk ut nak cuank sa li templo. Ut cuank xchi cheb re pletic sa rukeb. Ut li ani taoc sa li templo tacamsi k. 8 Eb laj levita ut chixjunileb li cui nk aj Jud quexbanu jo quiyehe reheb xban laj Joiada laj tij. Quexcam chixjunileb li soldados li nequecacalen sa li hilobal cutan jo eb ajcui li inca tecanjelak chiru li hilobal cutan. Laj Joiada laj tij ma jun quixque xlesens chi hilanc. 9 Chirix aan laj Joiada quixque reheb li nequetaklan sa xbeneb li junjunk chutal chi soldado eb lix lans ut li chi ch li nequexcol cui re xcholeb, jo li ni nki chi ch, jo li coc. Li chi ch aan, aan li quecanjelac re li rey David, li xocxoqueb sa lix templo li Dios. 10 Quixtzolobeb chixjunileb li soldado sa xnaajeb sa li templo. Jun tzol quixqueheb sa li nim ut jun tzol quixqueheb sa li tze. Ut cuan quixqueheb chi xcatk li artal. Li junjunk cuan xchi cheb sa rukeb re xcolbal li rey. 11 Nak cuanqueb sa xnaajeb li soldado, laj Joiada ut eb li ralal querisi chak laj Jos li ralal laj Ocozas. Quexque li corona sa xjolom. Ut quexque sa ruk li hu li tzi banbil cui li chakrab. Quexque li aceite sa xjolom ut quexxakab chok xreyeb. Ut quexjap reheb chixyebal: Chicuank taxak xyuam li karey! chanqueb. 12 Nak lix Atala quirabi nak li tenamit yoqueb chi alinac ut yoqueb chixjapbal reheb re xquebal xlokal li rey, co sa junpat sa lix templo li Kacua, li chutchuqueb cui li tenamit. 13 Quiril li rey xakxo chixcatk li rokechal li templo li cuan sa li oquebal li nequexxakab cui ribeb li rey. Laj Jos sutsu xbaneb li nequetaklan sa xbeneb li soldados jo eb ajcui li nequexyabasi li trompetas. Eb li tenamit yoqueb chixjapbal reheb xban xsahil xcholeb ut yoqueb chixyabasinquil li trompetas. Eb laj bichanel yoqueb chixchebaleb lix cuajb ut yoqueb chi camoc be chixlokoninquil li Dios. Lix Atala quixpej li rak ut quixjap re chixyebal: Xinexbalaki! chan. 14 Laj Joiada quixbokeb li nequetaklan sa xbeneb li soldados ut quixye reheb: Isihomak lix Atala sa lix nebal li templo ut camsihomak li ani tatakenk re, chan. Quixye chi jocan xban nak inca quiraj nak tacamsi k sa li templo. 15 Eb li soldados quexchap lix Atala ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS23,24

784

24

quexcam sa li oquebal re li palacio li nequenume cui li cacuay. Ut aran quexcamsi. 16 Ut laj Joiada quixbanu jun li contrato. Sa li contrato quixye nak aan ut eb li tenamit jo ajcui li rey texque xchol chi cuanc chok xtenamit li Dios. 17 Chixjunileb li tenamit quecoeb sa lix templo li yi banbil dios Baal ut quexjuc. Quexjuc ajcui chixjunileb li artal ut eb li yi banbil dios. Ut quexcamsi chiru li artal laj Matn laj tij li quicanjelac chiru laj Baal. 18 Ut laj Joiada quixxakabeb laj tij ut eb laj levita chixjolominquil li canjel sa li templo. Eb aan quexbanu li canjel jo quixye li rey David junxil. Ut quexcat li mayej chiru li Kacua jo tzi banbil retalil sa lix chakrab laj Moiss. Ut quebichan ajcui chi sa sa xcholeb jo quiyehe chak reheb xban laj David. 19 Ut laj Joiada quixqueheb ajcui li tecacalenk sa eb li oquebal re lix templo li Kacua re nak inca teoc li inca santobresinbileb. 20 Chirix aan laj Joiada quixcam rochben eb li nequetaklan sa xbeneb li soldado, eb li cuanqueb xcuanquil ut eb li nequetaklan sa xbeneb li tenamit, jo eb ajcui chixjunileb li tenamit. Querisi li rey Jos sa lix templo li Kacua. Ut quexcam sa li palacio. Queoc sa li nimla oquebal. Ut quexcojob li rey Jos sa li cojaribal li nequecojla cui eb li rey. 21 Chixjunileb li tenamit saheb sa xcholeb ut quecuan chic sa xyalal xban nak ac xcamsi c lix Atala. 1 Cuukub chihab cuan re laj Jos nak qui-oc chok xreyeb laj Jud. Cacal chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Lix na laj Jos, aan lix Sibia. Beerseba xtenamit. 2 Laj Jos quixbanu li us chiru li Kacua jo najtil yoyo laj Joiada laj tij. 3 Laj Joiada quixsic ruheb cuib li rixakil laj Jos ut quecuan li ralal ut eb lix rabin riquineb li ixk aan. 4 Mokon chic laj Jos quixye nak tixyi b chi us lix templo li Kacua. 5 Quixbokeb laj tij ut eb laj levita riquin ut quixye reheb: Texxic sa chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa xcuent Jud ut texoc li tumin li naqueman rajlal chihab xbaneb laj Israel. Li tumin aan tacanjelak re xyi banquil chi us lix templo li Kacua li kaDios. Tebanu chi junpat, chan. Abanan eb laj levita inca quexseba ribeb chixbanunquil. 6 Jocan nak li rey Jos quixbok laj Joiada li xbenil aj tij ut quixye re: Caut nak inca xataklaheb laj levita chixxocbal chak li tumin riquineb laj Jud ut laj Jerusaln re xyi banquil li tabernculo li xocxo cui li contrato jo quixye laj Moiss reheb li tenamit? 7 (Junxil eb li queoquen chirix lix Atala li inca us xnaleb queoc sa lix templo li Kacua ut quexchap li caak re ru li santobresinbil ut aan quicanjelac chiruheb re xlokoninquil eb lix yi banbil dios.) 8 Li rey quixque chi yi bac jun li cax ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

785

2 CRNICAS24

quexque chirix lix templo li Kacua chixcatk li oquebal. 9 Ut quextakla resil reheb chixjunileb li cuanqueb Jud ut Jerusaln nak texcam chak lix mayej ut texque re li Kacua jo quixye laj Moiss laj canjel chiru li Dios reheb laj Israel nak cuanqueb sa li chaki choch. 10 Ut chixjunileb li cuanqueb xcuanquil ut chixjunileb li tenamit quexque lix mayej chi saheb sa xchol toj retal quinujac li cax. 11 Ut eb laj levita quexcam li cax riquin laj tzi b li nacanjelac chiru li rey. Nak queril nak nabal li tumin cuan chi sa, laj tzi b ut li xbenil aj tij quexcul li cax ut querisi li tumin cuan chi sa. Tojonak quexque cuichic sa xnaaj. Jocan quexbanu cuulaj cuulaj ut quexxoc nabal li tumin. 12 Li rey ut laj Joiada quexque li tumin reheb li nequejolomin re li canjel sa lix templo li Kacua. Ut eb aan chic quetojoc reheb laj cablanel ut eb laj pech, joqueb ajcui li nequecanjelac riquin li chi ch hierro ut bronce re nak texyi b chi us lix templo li Kacua. 13 Eb li cui nk li nequejolomin re li canjel chabileb xnaleb ut li canjel us qui-el chiruheb. Quexyi b lix templo li Dios ut chabil quexcanab jo nak quicuan junxil. 14 Nak quexchoy li canjel quexcam li tumin li qui-elaan ut quexkaxtesi re li rey ut laj Joiada. Ut chiru li tumin aan quexyi b li caak re ru li tacanjelak sa li templo, jo li canjelebal re xquebal li catbil mayej ut eb li lecb ut li caak re ru yi banbil riquin oro ut plata. Jo najtil yoyo laj Joiada junelic yoqueb chixquebal lix catbil mayej sa lix templo li Kacua. 15 Ac tix chic chi us laj Joiada nak quicam. Jun ciento chihab riquin lajeb xcacal (130) chihab cuan re nak quicam. 16 Quimuke sa lix tenamit laj David sa li naajej li quemuke cui eb li rey xban nak quicuan sa ti quilal sa xyankeb laj Israel ut chiru li Dios. Ut quixbanu ajcui li us sa lix templo li Dios. 17 Nak camenak chic laj Joiada, eb li cuanqueb xcuanquil aran Jud quecuulac riquin li rey ut quexye re nak texque xcuanquil. Ut li rey quixpab li caru quexye. 18 Quextzektana lix templo li Kacua lix Dioseb lix xetonil yucua ut a chic li yi banbil dios xAsera ut eb li jalam uch quexlokoni. Xban li mac quexbanu, cajo nak quichal xjoskil li Dios sa xbeneb laj Jud ut eb laj Jerusaln. 19 Li Kacua quixtaklaheb lix profeta chi atinac riquineb li tenamit ut chixyebal reheb nak tesuki k riquin li Kacua. Quexye reheb nak inca us yoqueb. Abanan li tenamit inca queabin chiruheb. 20 Ut lix Musik li Dios quichal riquin laj Zacaras li ralal laj Joiada laj tij. Ut laj Zacaras quixakli sa jun li naajej najt xteram ut quixye reheb li tenamit: Jocain xye ere li Kacua. Caut nak inca nequebanu li caru naxye lix chakrab li Kacua? Inca us tex-elk. Xetzektana li Kacua. Jocan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS24,25

786

25

nak li Kacua xextzektana ajcui laex, chan. 21 Abanan eb li tenamit quexcub ru caru texbanu re laj Zacaras. Ut li rey quixtaklaheb li tenamit chixcutbal chi pec toj retal quexcamsi sa li nebal re lix templo li Kacua. 22 Quisach sa xchol li rey Jos li usilal li qui-ux re xban laj Joiada lix yucua laj Zacaras. Quixque ban chi camsi c laj Zacaras. Nak yo chi camc, laj Zacaras quixye re: A taxak li Dios chi-ilok re li caru xabanu ut aan taxak chiquehok rekaj acue, chan. 23 Sa li sakehil eb li soldados aj Siria quecoeb chi pletic riquin laj Jos. Quecuulac Jud ut quecuulac ajcui Jerusaln. Quexcamsiheb chixjunileb li nequecamoc be aran ut quexcam Damasco riquin lix reyeb chixjunil li caak re ru li querechani sa li plet. 24 Moco nabaleb ta li soldado aj Siria li quechal chi pletic. Abanan quenumta sa xbeneb laj Jud usta kaxal nabaleb. Li Kacua quixkaxtesiheb aan sa rukeb laj Siria xban nak eb aan quextzektana li Kacua lix Dioseb lix xetonil yucuaeb. Jocan nak li Kacua quixtakla raylal sa xben li rey Jos. 25 Nak quecoeb laj Siria quexcanab chi tanto chi camc re li rey Jos. Eb li quecanjelac chiru quexcub ru caru texbanu re xquebal rekaj nak quixque chi camsi c laj Zacaras li ralal laj Joiada laj tij. Quexcamsi laj Jos nak cuan sa xchat. Chirix aan quexmuk sa lix tenamit laj David, abanan macua sa li naajej li quemuke cui eb li rey. 26 Eb li quecuban re xcamsinquil li rey Jos, aaneb ain: laj Zabad lix yum lix Simeat, Amn xtenamit; ut laj Jozabad lix yum lix Simrit, Moab xtenamit. 27 Ut eb li ralal laj Jos, aan tzi banbil retalileb sa li hu li tzi banbil cui retalil li caru quilajexbanu eb li rey. Ut tzi banbil ajcui retalil li caru quixye li profeta chirix laj Jos jo ajcui chanru nak laj Jos quixque chi yi bac cuichic lix templo li Dios. Ut a chic laj Amasas li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 1 O b xcacal (25) chihab cuan re laj Amasas nak qui-oc chok rey. Beleb xcacal (29) chihab quicuan sa xcuanquil sa li tenamit Jerusaln. Lix na, aan xJoadn xcaba. Jerusaln xtenamit. 2 Laj Amasas quixbanu li us chiru li Kacua. Abanan moco anchal ta xchol nak quixbanu. 3 Nak ac xakxo sa xnaaj lix cuanquil li rey Amasas quixtakla xcamsinquileb laj canjel chiru li quecamsin re li rey Jos lix yucua. 4 Abanan inca quixtakla xcamsinquil li ralal xcajoleb. Quixbanu ban li quixye li Kacua jo tzi banbil sa li chakrab li quiquehe re laj Moiss nak li Kacua quixye: Eb li nabej yucuabej inca tecamsi k xban li mac li quexbanu li alal cajolbej, chi moco li alal cajolbej tecamsi k xban lix maqueb lix na xyucuaeb. Tixtoj ban xmac li ani cuan xmac. 5 Li rey Amasas quixchutubeb chixjunileb li cui nk xcomoneb li ralal xcajol laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

787

2 CRNICAS25

Jud ut laj Benjamn. Quixqueheb chi chutal a yal aniheb li rechalal. Quixxakabeb li tetaklank sa xbeneb li junk mil chi soldado jo ajcui sa xbeneb li junk ciento chi soldado. Li cui nk li queajlac ac xexbanu junmay chihab. Oxib ciento mil chixjunileb. Sicbileb ru ut cauresinbileb re texic chi pletic riquin lans ut riquin li chi ch re xcolbal re xcholeb. 6 Quixbok ajcui jun ciento mil chi soldado aj Israel ut quixtojeb riquin oxlaju xcacal (73) quintal li plata. 7Jun xprofeta li Dios quicuulac riquin laj Amasas ut quixye re: At rey, eb li soldado aj Israel inca naru nequexic chi pletic chacuix xban nak moco cuan ta li Dios riquineb laj Israel, chi moco cuan ta riquineb li ralal xcajol laj Efran. 8 Usta cau echol nak yokex chi pletic, abanan li Dios texkaxtesi sa rukeb li xic nequeiloc ere. Li Dios, aan cuan xcuanquil chi tenkanc ut cuan ajcui xcuanquil checanabanquil chi sachec, chan. 9 Laj Amasas quixye re: Caru tacanak cui li oxlaju xcacal quintal li plata li xinque reheb li soldado ain? chan. Ut li profeta quixye re: Li Dios naru tixque acue nabal chic chiru aan, chan. 10 Jocan nak laj Amasas quixtaklaheb sa rochocheb lix soldadeb laj Efran. Ma cachin nak quichal xjoskileb sa xbeneb laj Jud nak quesuki sa li rochocheb. 11 Ut li rey Amasas quixcacuubresi xchol ut quixcameb lix soldados sa li ru taka cuan cui li atzam. Ut aran quexcamsiheb lajeb mil li soldado re li tenamit Seir. 12 Eb li soldado aj Jud quexchap ajcui lajeb mil chi cui nk chi yoyoqueb. Ut quexcameb toj sa xben jun li sakonac ut aran quextolcosiheb ut pedasinbileb chic nak coxenak toj taka. 13 Nak yo chi culmanc aan, eb li soldado aj Israel li quetaklac sa rochocheb, queoc sa eb li tenamit li cuanqueb Jud naticla chak Samaria ut nacuulac toj Bethorn. Quexcamsiheb oxib mil chi cristian ut nabal li caak re ru querelka sa eb li tenamit aan. 14 Nak laj Amasas quisuki chixcamsinquileb laj Edom, quixcameb sa lix tenamit lix dioseb laj Seir ut qui-oc chixlokoninquileb. Quixcuikib rib chiruheb ut quixcat lix mayej chiruheb. 15 Cajo nak quixchik xjoskil li Dios laj Amasas. Li Dios quixtakla lix profeta riquin ut li profeta quixye re: Caut nak nacalokoniheb li yi banbil dios ain li inca queru xcolbaleb laj Edom chacuu laex? chan. 16 Toj yo ajcui chi atinac nak li rey quixye re: Ani xxakaban acue chi quehoc innaleb? Cui inca tacanab atinac, lain tintakla acamsinquil, chan. Ut li profeta quixcanab xquebal xnaleb ut quixye re: Lain ninnau nak li Dios tixsach acuu xban nak xabanu li inca us ain ut inca xacul li naleb li xinque raj acue, chan. 17 Ut li rey Amasas quiatinac riquineb li nequequehoc xnaleb ut quexcub ru caru tixbanu. Chirix aan quixtakla xyebal re laj Jos lix reyeb laj Israel nak tachalk chi pletic riquin. Laj Jos, aan li ralal laj Joacaz ut ri laj Jeh.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS25,26
18 Abanan

788

26

laj Jos lix reyeb laj Israel quixtakla xyebal li jaljoquil ru atin ain re laj Amasas lix reyeb laj Jud: Sa jun li cutan jun ton li quix quixtakla xyebal re li che chacalte li cuan Lbano li atin ain, Que la rabin chok rixakil li cualal, chan. Ut jun li josk aj xul quinume ut quixyeki sa rok li jun ton chi quix. 19 At rey Amasas, laat yocat chixyebal nak xatnumta sa xbeneb laj Edom. Jocan nak yocat chixnimobresinquil acuib ut tacuaj nak taquehek alokal. Kaxal us nak tatcanak sa la tenamit. Caru aj e nak tachic acuib laat sa chaajquilal ut tachiqueb laj Jud sa chaajquilal? chan li rey Jos. 20 Laj Amasas inca qui-abin chiru xban nak ac cuan sa xchol li Dios nak tixkaxtesi laj Amasas sa ruk li rey Jos. Quixbanu chi jocan xban nak quixtiquib xlokoninquil li jalanil dios li quexlokoni eb laj Edom. 21 Jocan nak laj Jos lix reyeb laj Israel co aran Bet-semes li cuan sa xcuent Jud chi pletic riquin laj Amasas lix reyeb laj Jud. 22 Eb lix soldado laj Jud quetane sa rukeb laj Israel. Jocan nak queelelic ut quecoeb sa rochocheb. 23 Laj Jos lix reyeb laj Israel quixchap laj Amasas lix reyeb laj Jud sa li tenamit Bet-semes. Laj Amasas, aan li ralal laj Jos ut ri laj Joacaz. Chirix aan laj Jos quixcam laj Amasas Jerusaln. Ut quexjuc jun ciento metro riquin cacal metro li tzac li sutsu cui li tenamit Jerusaln. Naticla cuan cui li oquebal Efran ut nacuulac toj cuan cui li oquebal li cuan sa xuc. 24 Li rey Jos quixcam chixjunil li oro ut li plata jo eb ajcui chixjunil li sec li cuan sa lix templo li Dios li cuanqueb sa xcuent laj Obededom. Quixcam ajcui chixjunil li terto xtzak li cuan sa rochoch li rey. Ut quixcameb chi prexil nabaleb li cuanqueb xcuanquil ut quisuki cuichic Samaria. 25 Laj Amasas, li ralal laj Jos lix reyeb laj Jud, toj quicuan olaju chihab chic nak ac xcam laj Jos lix reyeb laj Israel. Laj Jos aan li ralal laj Joacaz li quicuan chok xreyeb laj Israel. 26 Chixjunil li quixbanu li rey Amasas sa xticlajic toj sa rosojic tzi banbil retalil sa li hu li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu eb lix reyeb laj Jud ut lix reyeb laj Israel. 27Chalen nak laj Amasas quixcanab xlokoninquil li Kacua, eb li tenamit li cuanqueb Jerusaln quexcub ru chanru nak texcamsi. Laj Amasas quielelic chiruheb ut co toj Laquis. Abanan quextake ut aran quexcamsi. 28 Nak ac quexcamsi, quexcam cuichic Jerusaln chirix cacuay ut quexmuk sa lix tenamit laj David li quemuke cui lix xetonil yucua. 1 Chirix chic aan eb li tenamit quexxakab laj Uzas chok xreyeb laj Jud chok rekaj laj Amasas lix yucua. Cuaklaju chihab cuan re laj Uzas nak qui-oc chok rey. 2 Laj Uzas quixyi b cuichic li tenamit Elot ut quixkaxtesi reheb laj Jud nak ac xcam lix yucua. 3 Cuaklaju chihab cuan re laj Uzas nak qui-oc chok rey. Cablaju roxcal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

789

2 CRNICAS26

(52) chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Lix na laj Uzas, aan lix Jecolas xcaba. Jerusaln xtenamit. 4 Laj Uzas quixbanu li us chiru li Kacua jo quixbanu laj Amasas lix yucua. 5 Quixsic li Dios sa eb li cutan nak laj Zacaras yo chixcholobanquil li xyalal li Dios chiru. Nak quixsic li Dios, li Dios quirosobtesi ut us qui-el riquin li caru quixbanu. 6 Laj Uzas co chi pletic riquineb laj filisteo ut quixjuqueb li tzac li sutsuqueb cui li tenamit Gat, Jabnia, ut Asdod. Ut quixyi beb li tenamit li cuan sa xcuent Asdod jo eb ajcui li cuanqueb cui eb laj filisteo. 7 Li Dios quixtenka laj Uzas nak quipletic riquineb laj filisteo ut riquineb laj rabes li cuanqueb Gur-baal ut riquineb ajcui laj amonita. 8 Eb laj amonita quexsi xmatan laj Uzas. Cajo nak quiniman xcuanquil laj Uzas ut nano chixjunil li quilajxbanu sa eb li naajej toj sa li nubal re Egipto. 9 Laj Uzas quixyi beb li cab li najt xteram sa xben li tzac li sutsu cui li tenamit Jerusaln re texcol cui ribeb. Quixyi b jun chixcatk li oquebal li cuan sa xuc ut jun sa li oquebal li na-iloc sa li ru taka ut jun chic quixyi b sa li xuc jun chic. 10 Quixyi beb ajcui li cab li najt xteram sa li chaki choch. Ut quixbec nabal li ha xban nak cuan nabal lix quetomk sa li ru taka ut sa li naajej Sefela li tzul ru. Ut cuanqueb ajcui lix mos li quecanjelac sa lix naaj lix uvas jo sa li tzul ut sa li ru taka sa li chabil choch xban nak aan quicuulac ajcui chiru li auc. 11 Nabaleb lix soldado laj Uzas. Eb aan nequexic chi pletic chi chutal jo quexcub ru laj Jeiel laj tzi b, ut laj Maasas li nim xcuanquil, ut laj Hananas xcomoneb li nequetenkan re li rey. 12 Cuib mil riquin cuakib ciento (2600) chi cui nk li quetaklan sa xbeneb li soldados. Aaneb li quejolomin reheb li junjunk cabal ut cauheb xchol chi pletic. 13 Eb aan quetaklan sa xbeneb oxib ciento mil riquin cuukub mil riquin ob ciento (307,500) chi soldado tzolbileb chi pletic ut cauheb xchol chixtenkanquil li rey chi pletic riquineb li xic nequeiloc re. 14 Li rey Uzas quixtakla xyi banquil xchi cheb li junjunk chi soldado. Queyi bac lix chi ch re xcolbal re xchol, lix lans, lix punit chi ch, li rak chi ch, lix tzimaj ut lix rantin. 15 Quixqueheb li cui nk li cuanqueb xnaleb aran Jerusaln chixyi banquil li canjelebal re pletic. Eb li chi ch ain quequehe sa eb li cab li najt xteram ut sa xben li tzac li sutsu cui li tenamit re xcutbal li ni nki pec ut li tzimaj. Quiniman xcuanquil laj Uzas xban nak cajo nak quitenkac xban li Dios ut nano ru yalak bar. 16 Abanan nak quiniman chi us lix cuanquil laj Uzas, quixnimobresi rib xjunes rib. Ut xban aan quixque rib sa raylal. Quixket li ratin li Kacua lix Dios ut qui-oc sa lix templo li Kacua re nak tixcat li pom

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS26,27

790

27

sa xben li artal li nacatman cui li pom. 17 Laj Azaras laj tij qui-oc sa li templo chirix li rey Uzas. Cacal (80) chic laj tij li cauheb xchol cuanqueb rochben laj Azaras. 18 Quexye re li rey nak inca us li yo chixbanunquil. Quexye re: At rey Uzas, macua acue laat xcatbal li pom chiru li Kacua. Eb li ralal laj Aarn, aaneb laj tij. Aaneb li sicbil ruheb chixcatbal li pom chiru li Kacua. At rey, elen sa li santil naajej ain. Laat xaket li ratin li Dios. Ut inca taquehek alokal xban li Dios, chanqueb. 19 Li rey Uzas xakxo chiru li artal sa li templo. Cuan sa ruk jun li sansar, xnaaj xcatbal li pom. Cajo nak quijosko riquineb laj tij. Ut sa ajcui li honal aan qui-el li xox saklep xcaba sa xpequem. Ut eb laj tij li xakxoqueb chixcatk li artal yoqueb chirilbal. 20 Laj Azaras li xbenil aj tij quiril nak saklep chic rix laj Uzas. Ut queril ajcui chixjunileb laj tij. Jocan nak querisi chi junpat sa li templo. Ut laj Uzas quiraj elc xban nak quiril nak li Kacua quixque li yajel ain sa xben. 21 Ut li rey Uzas quicuan chi saklep rix toj retal quicam. Quicuan xjunes sa jun li cab jo eb chixjunileb li saklep rix. Inca chic quiru chi oc sa lix templo li Kacua. Ut laj Jotam, li ralal, qui-oc chi taklanc sa xbeneb li tenamit chok ruchil. 22 Chixjunil li quilajxbanu laj Uzas nak cuan chok rey chalen sa xticlajic toj sa rosojic tzi banbil retalil xban li profeta Isaas li ralal laj Amoz. 23 Quicam laj Uzas ut quimuke sa choch sa li naajej li quemuke cui eb li rey, li quemuke cui lix xetonil yucua. Eb li tenamit quexye nak aan saklep rix. Ut a chic laj Jotam li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 1 O b xcacal (25) chihab cuan re laj Jotam nak qui-oc chok rey. Cuaklaju (16) chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Lix na xJerusa xcaba. Aan lix rabin laj Sadoc. 2 Laj Jotam quixbanu li us chiru li Kacua jo quixbanu laj Uzas lix yucua, abanan inca qui-oc sa lix templo li Kacua. Ut eb li tenamit inca quexcanab xlokoninquil li jalanil dios. 3 Li rey Jotam quixyi b cuichic li nimla oquebal sa lix templo li Kacua ut quixque ajcui chi yi bac li tzac li sutsu cui li tenamit. 4 Quixyi beb li tenamit sa eb li tzul aran Jud. Ut sa eb li quiche quixyi b li cab li najt xteram re xcolbaleb rib. 5 Laj Jotam quipletic riquin lix reyeb li ralal xcajol laj Amn. Sa li chihab aan eb laj Amn quextoj re laj Jotam numenak oxlaju xcacal quintal li plata ut lajeb mil quintal li trigo ut lajeb mil quintal li cebada. Jocan quexbanu sa li xcab chihab ut sa li rox chihab. 6 Quiniman xcuanquil li rey Jotam xban nak quixbanu li us chiru li Kacua lix Dios. 7 Chixjunil li quixbanu li rey Jotam, jo ajcui

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

791

2 CRNICAS27,28

li plet li quixbanu, tzi banbil retalil sa li hu li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Israel ut lix reyeb laj Jud. 8 O b xcacal chihab cuan re nak qui-oc chok rey. Ut cuaklaju chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. 9 Laj Jotam quicam ut quimuke sa li naajej li quemuke cui lix xetonil yucua sa lix tenamit laj David. Ut a chic laj Acaz li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 1 Junmay chihab cuan re laj Acaz nak qui-oc chok xreyeb laj Jud. Cuaklaju chihab quicuan chok rey aran Jerusaln. Abanan inca quicuan sa ti quilal chiru li Dios jo nak quicuan laj David, lix xetonil yucua. 2 Quixbanu ban jo quexbanu lix reyeb laj Israel. Ut quixyi b lix jalanil dios chi ch Baal xcaba. 3 Ut quixcat li pom sa li ru taka Hinom. Ut quixcateb chok xmayej lix cocal jo quexbanu li tenamit li queisi c sa li naajej aan xban li Dios nak eb li ralal xcajol laj Israel queoc aran. 4 Li rey Acaz quixque ajcui li catbil mayej ut quixcat li pom sa eb li naajej li najt xteram ut sa eb li tzul ut rubeleb li che li ni nk xmuheb. 5 Jocan nak li Kacua Dios quixkaxtesi li rey Acaz sa ruk lix reyeb laj Siria. Eb laj Siria quenumta sa xbeneb laj Jud ut quexchap nabaleb ut quexcam chi prexil toj Damasco. Ut quitane ajcui li rey Acaz sa ruk lix reyeb laj Israel ut nabaleb li quecamsi c xban. 6 Chiru jun cutan li rey Peka li ralal laj Remalas quixcamsiheb aran Jud jun ciento riquin junmay mil (120,000) chi soldado cauheb xchol chi pletic. Quiculman chi jocan xban nak eb laj Jud quextzektana li Kacua lix Dioseb lix xetonil yucua. 7 Laj Zicri, aan jun li cui nk nim xcuanquil sa xyankeb li ralal xcajol laj Efran. Laj Zicri quixcamsi laj Maasas li ralal li rey. Ut quixcamsi laj Azricam li na-iloc re lix jun cablal li rey ut quixcamsi ajcui laj Elcana li xcab chi taklanc. 8 Eb laj Israel quexcam chi puers cuib ciento mil (200,000) laj Jud, jo ixk ut jo cocal, usta rech tenamitil. Ut nabal ajcui li caak re ru li querechani sa li plet li quexcam Samaria. 9 Sa li tenamit Samaria cuan jun lix profeta li Dios, aj Obed xcaba. Qui-el chixculbaleb li soldado aj Israel nak oqueb re sa li tenamit. Li profeta quixye reheb: Li Kacua lix Dioseb le xetonil yucua quijosko riquineb laj Jud. Jocan nak quixkaxtesiheb sa eruk laex. Abanan li Kacua toj sa choxa quixque chak retal nak xecamsiheb chi yo ejoskil. 10 Ut anakcuan laex teraj teque chok rahobtesinbil mos eb laj Jud ut eb laj Jerusaln. Ma inca ta bi xexmacob laex chiru li Kacua li kaDios? 11 Jocan nak anakcuan abihomak li caru tinye ere. Canabomakeb chi suki c eb laj Jud le rech tenamitil li xecameb chak chi prexil xban nak yo xjoskil

28

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS28

792

li Kacua sa eben, chan. 12 Cahib li nequecamoc be sa xyankeb li ralal xcajol laj Efran inca quexcul xchol li caru li yoqueb chixbanunquil li soldado laj Israel. Aaneb ain li cahib chi cui nk: Laj Azaras li ralal laj Johann, laj Berequas li ralal laj Mesilemot, laj Ezequas li ralal laj Salum, ut laj Amasa li ralal laj Hadlai. 13 Eb aan quexye: Inca nakaj terocsiheb chak li prex aan sa li katenamit. Cui terocsiheb tanumtak li kamac chiru li Kacua Dios. Li caru yoquex laex, aan xquebal xtzakob li mac sa kaben. Ma teraj teque xtzakob li raylal yoco chixculbal? Ac cuan kamac ut yo xjoskil li Dios sa kaben, chanqueb. 14 Jocan nak eb li soldado quexcanabeb laj Jud jo ajcui li caak re ru li quexxoc chak sa li plet chiruheb li nequetaklan ut chiruheb li chutchuqueb aran. 15 Eb li cui nk li nequecamoc be quexsic li ticr sa xyank li caru quicanabac ut quexque rakeb laj Jud li tustuqueb. Quexque ajcui lix xabeb ut lix cua rucaheb, jo ajcui lix ban. Eb li tacuajenakeb quexque chirix li bur ut quexcam sa li tenamit Jeric li cuan cui nabal li che palma ut quexcanabeb riquineb li rechalal. Ut chirix aan quesuki cuichic Samaria eb li cui nk li nequecamoc be. 16 Sa eb li cutan aan li rey Acaz quixtaklaheb lix takl riquineb lix reyeb laj Asiria chixtzamanquil xtenkanquil chiruheb. 17 Quiraj xtenkanquil xban nak eb laj Edom quechal ut quepletic riquineb laj Jud ut nabaleb li cristian li quexcam chi prexil. 18 Ut eb laj filisteo quepletic riquineb sa eb li tenamit li cuanqueb sa li ru taka Sefela ut Neguev li cuan sa xcuent Jud. Eb laj filisteo querechaniheb li tenamit Bet-semes, Ajaln, Gederot, Soco rochbeneb li coc calebal li cuanqueb chi xjun sutam, Timna rochbeneb li coc calebal li cuanqueb chi xjun sutam, ut Gimzo rochbeneb li coc calebal li cuanqueb chi xjun sutam. Ut aran quecana chi cuanc eb laj filisteo. 19 Xban nak laj Acaz lix reyeb laj Jud quixtzektana li Kacua ut quicamoc be chiruheb laj Jud chi macobc, jocan nak li Dios quixcubsi xcuanquileb laj Jud. 20 Laj Tiglat-pileser, lix reyeb laj Asiria, quicuulac riquin laj Acaz. Abanan inca quixtenka. Raylal ban quixbanu re. 21 Li rey Acaz quirisi sa lix templo li Kacua li terto xtzak ut quixsi re laj Tiglat-pileser. Quixsi ajcui re li terto xtzak li quicuan sa li palacio ut li quicuan riquineb li cuanqueb xcuanquil. Usta chixjunil ain quiquehe re laj Tiglat-pileser, abanan inca ajcui quixtenka li rey Acaz. 22 Usta cuan sa raylal li rey Acaz, abanan kaxal cuichic quimacob chiru li Kacua. 23 Quixque xmayej chiruheb lix dioseb laj Damasco li quenumta sa xbeneb laj Jud. Ut quixye: Eb lix reyeb laj Siria quetenkac xbaneb lix dioseb. Jocan nak lain tinmayejak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

793

2 CRNICAS28,29

29

chiruheb re nak tinextenka ajcui lain, chan. Abanan xban li mac aan li quixbanu laj Acaz, jocan nak qui-isi c xcuanquil ut qui-isi c ajcui xcuanquil chixjunileb laj Jud. 24 Moco caaj cui aan ta li quixbanu li rey Acaz. Quirisiheb ban sa lix templo li Dios chixjunil li caru nacanjelac aran. Quixtzapeb li oquebal re li templo ut quixyi beb li artal sa chixjunileb li be li cuanqueb Jerusaln. 25 Li rey Acaz quixyi b li artal sa chixjunileb li naajej li najt xteram aran Jud re nak tacatmank li mayej chiruheb li jalanil dios. Jocan nak quixchik xjoskil li Kacua lix Dioseb lix xetonil yucua. 26 Chixjunil li quixbanu laj Acaz nak cuan chok rey, chalen sa xticlajic toj sa rosojic, tzi banbil retalil sa li hu li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu eb lix reyeb laj Jud ut lix reyeb laj Israel. 27 Laj Acaz quicam ut quimuke sa li tenamit Jerusaln li quemuke cui lix xetonil yucua. Abanan inca quimuke sa li muklebal li quemuke cui eb lix reyeb laj Israel. Ut a chic laj Ezequas li ralal quioc chok rey chok rekaj. 1 O b xcacal (25) chihab cuan re laj Ezequas nak qui-oc chok xreyeb laj Jud. Beleb xcacal (29) chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Lix na, aan lix Abas lix rabin laj Zacaras. 2 Laj Ezequas quicuan sa ti quilal chiru li nimajcual Dios jo nak quicuan laj David lix xetonil yucua. 3 Sa li xben po re li xben chihab roquic chok rey laj Ezequas quixte li oquebal re lix templo li nimajcual Dios ut quixtakla xyi banquil. 4 Quixtakla xbokbaleb laj tij ut eb laj levita ut quixchutubeb sa li nebal li nacana sa li este. 5 Ut quixye reheb: Chinerabihak laex aj levita. Santobresihomak erib laex ut santobresihomak lix templo li Kacua, lix Dioseb li kaxetonil yucua. Ut isihomak sa li templo chixjunil li caru namuxuc ru. 6 Eb li kaxetonil yucua quexketketi ribeb chiru li Kacua li kaDios ut quexbanu li inca nacuulac chiru. Quexcanab xlokoninquil li Kacua Dios sa lix templo ut quextzektana. 7 Quextzap li oquebal re lix templo ut inca chic quexque xxamleleb li candil. Inca chic quexcat li incienso chi moco quexque lix catbil mayejeb sa lix templo li Kacua lix Dioseb laj Israel. 8 Jocan nak quichal xjoskil li Kacua sa xbeneb laj Jud ut sa xbeneb laj Jerusaln. Quixqueheb chi seec ut chi hobec. Ut xiu xiu rilbaleb quixcanabeb jo yoquex chirilbal laex anakcuan. 9 Eb li kayucua quecamsi c chi chi ch. Ut eb li kalal kacajol ut eb li kixakil quecame chi prexil xban li inca us quexbanu. 10 Jocan nak anakcuan xinye nak tinbanu junak li contrato riquin li Kacua lix Dioseb laj Israel re nak taelk xjoskil sa kaben. 11 Laex aj levita, mecanab canjelac chiru li Kacua, xban nak li Kacua, aan li quisicoc eru re nak junelic cuankex riquin ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS29

794

texcanjelak chiru ut re nak tecat li incienso chiru, chan laj Ezequas. 12 Eb laj levita li quextiquib canjelac chi ticto, aaneb ain: eb li ralal xcajol laj Coat, aaneb laj Mahat li ralal laj Amasai ut laj Joel li ralal laj Azaras; eb li ralal xcajol laj Merari, aaneb laj Cis li ralal laj Abdi, ut laj Azaras li ralal laj Jehalelel; eb li ralal xcajol laj Gersn, aaneb laj Joa li ralal laj Zima ut laj Edn li ralal laj Joa. 13 Eb li queoc chi canjelac sa xyankeb li ralal xcajol laj Elizafn, aaneb laj Simri ut laj Jeiel; eb li ralal xcajol laj Asaf, aaneb laj Zacaras ut laj Matanas. 14 Ut eb li ralal xcajol laj Hemn, aaneb laj Jehiel ut laj Simei; ut eb li ralal xcajol laj Jedutn, aaneb laj Semaas ut laj Uziel. 15 Eb laj levita ain quexchutubeb lix comoneb. Quexsantobresi ribeb ut chirix aan queoc chixsantobresinquil li templo jo quiyehe reheb xban li Kacua ut li rey. 16 Eb laj tij queoc sa li templo re texsabesi ut querisi sa li templo chixjunil li moco xculub ta cuanc aran. Quexcam sa li nebal re li templo. Chirix aan eb laj levita chic quecamoc re toj sa li nima Cedrn. 17 Quextiquib xsantobresinquil li templo sa li xben cutan re li xben po. Chiru cuakxakib cutan querake xsantobresinquil chixjunil toj sa li oquebal re li templo. Ut chiru li cuakxakib cutan chic yoqueb chixcauresinquil li templo re telokoni nk cui. Quexchoy li canjel sa li cuaklaju xbe li xben po. 18 Chirix chic aan quecoeb riquin li rey Ezequas ut quexye re: Ac xkasabesi chixjunil lix templo li Kacua. Xkasantobresi li artal li nacatman cui li mayej jo ajcui li chi ch li nacanjelac, jo ajcui li mex li naqueman cui li kaxtesinbil caxlan cua jo ajcui li sec. 19 Xkacauresi ut xkasantobresi chixjunil li canjelebal li quirisi li rey Acaz sa li templo nak quixtzektana li Kacua. Anakcuan eb li canjelebal cuan chiru lix artal li nimajcual Dios, chanqueb. 20 Jo cuulajak chic nak toj ekela li rey Ezequas quixchutubeb chixjunileb li nequetaklan sa li tenamit ut quecoeb sa lix templo li Kacua. 21 Quexcam cuukub li boyx toj sajeb, cuukub li telom carner, ut cuukub chic li telom carner li toj sajeb jo ajcui cuukub li telom chibat. Quexcameb li xul ain re texmayeja re xtzamanquil xcuybal xmac li rey ut li ralal xcajol jo eb ajcui li cuanqueb Jud. Ut re ajcui xsantobresinquil lix templo li Kacua. Li rey quixye reheb laj tij nak aaneb li tecatok re li xul sa xben lix artal li Kacua. Eb laj tij, aaneb li ralal xcajol laj Aarn. 22 Eb laj tij quexcamsiheb li toro ut quexxoc lix quiqueleb. Quexrachrachi sa xben li artal. Ut quexcamsi ajcui eb li carner li chequeb, jo ajcui li carner li toj sajeb ut quexrachrachi lix quiqueleb sa xben li artal. 23 Chirix aan quexcam li telom chibat chiru li rey ut chiruheb li tenamit li chutchuqueb aran re nak texque li rukeb sa xbeneb. Eb li xul aan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

795

2 CRNICAS29

temayejak re xtzamanquil xcuybal lix maqueb. 24 Ut eb laj tij quexcamsiheb li chibat ut quexque lix quiquel sa li artal. Aan li mayej re xtojbal rix lix maqueb chixjunileb laj Israel xban nak li rey quixtaklaheb chixcatbal li mayej sa xcabaeb chixjunileb laj Israel. 25 Ut li rey Ezequas quixqueheb cuichic laj levita sa lix templo li Dios re tecuajbak riquin li sursuquil chi ch, li salterio ut li arpa. Quexbanu jo quicute chiruheb xban li rey David ut xban laj Gad lix profeta li Dios li quicanjelac chiru laj David, jo ajcui li profeta Natn. Quexbanu chi jocan xban nak li Dios quixye reheb lix profeta nak jocan texbanu. 26 Eb laj levita xakxoqueb sa lix naajeb ut cuanqueb lix cuajb riquineb li quiquehe reheb xban li rey David junxil. Ut eb laj tij cuanqueb lix trompeta riquineb. 27 Li rey Ezequas quixtakla xcatbal li mayej sa xben li artal. Ut sa ajcui li honal aan quextiquib xyabasinquil li trompeta ut xchebal li cuajb li quiquehe reheb xban laj David li quicuan chok xreyeb laj Israel. Ut quebichan re xquebal xlokal li Dios. 28 Chixjunileb li tenamit li cuanqueb aran yoqueb chixlokoninquil li Dios. Eb laj bichanel yoqueb chi bichanc ut eb li cuanqueb xtrompeta yoqueb chixyabasinquil li trompeta toj retal qui-oso xcatic li mayej. 29 Ut nak ac x-oso xcatic li mayej, li rey Ezequas ut chixjunileb li cuanqueb rochben quexcuikib ribeb chixlokoninquil li Dios. 30 Ut chirix aan, li rey rochbeneb li cuanqueb xcuanquil quexye reheb laj levita nak texque xlokal li Kacua riquin li bich li quexyi b li rey David ut li profeta Asaf. Ut eb aan quex bicha xlokal li Kacua Dios chi saheb sa xchol. Quexcuikib ribeb ut quexlokoni li Kacua. 31 Ut li rey Ezequas quixye reheb: Laex ac xesantobresi erib chiru li Kacua. Anakcuan naru tecam sa li templo li xul re temayeja jo ajcui li mayej re bantioxi nc chiru li Kacua, chan. Ut li quila tenamit li chutchuqueb aran quexque li xul re texmayeja jo ajcui li mayej re bantioxi nc chiru li Dios. Ut eb li qui-ala sa xcholeb quexcat lix mayej chiru li Kacua. 32 Aan ain xquial li xul li quexque li tenamit chok xcatbil mayej: lajeb xcacal (70) li boyx, jun ciento (100) li telom carner, ut cuib ciento (200) li coc carner. Ut quexcat chok xmayejeb chiru li Kacua. 33 Aan ain xquial chixjunil li mayej li quexque: cuakib ciento (600) li boyx ut oxib mil (3,000) li carner. 34 Eb laj tij inca quiheb ut inca quetzakloc chixcamsinquil chixjunileb li xul li quexque chok xcatbil mayej. Jocan nak eb laj levita quextenkaheb toj retal quexchoy li canjel ut toj nak chixjunileb laj tij quexsantobresi ribeb. (Eb laj levita, aaneb li kaxal quexque xcholeb chixsantobresinquil ribeb chiruheb laj tij.) 35 Jocan ut nak cuan nabal li mayej jo ajcui lix xebul li catbil mayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Ut cuan ajcui li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS29,30

796

30

vino li quexque rochben li catbil mayej. Jocain nak quextiquib cuichic xlokoninquil li Kacua sa lix templo. 36 Li rey Ezequas ut chixjunileb li tenamit quesaho sa xcholeb xban nak li Kacua quixtenkaheb chixbanunquil li canjel ain sa junpat. 1 Li rey Ezequas quixtakla li hu riquineb chixjunileb li ralal xcajol laj Israel ut eb laj Jud ut quixtakla ajcui resil riquineb chixjunileb li ralal xcajol laj Efran ut laj Manass. Quixbokeb chixjunileb Jerusaln sa lix templo li Kacua re nak texbanu li ni nke Pascua re xlokoninquil li Kacua lix Dioseb laj Israel. 2 Li rey ac x-atinac riquineb li nequetenkan re ut riquineb li chutchuqueb aran Jerusaln ut quexcub ru nak texbanu li ninke sa li xcab po, 3 xban nak inca queru xbanunquil li ninke sa xkehil xban nak moco nabaleb ta laj tij li quexsantobresi ribeb chiru li Kacua ut chixjunileb li tenamit inca quexchutub ribeb aran Jerusaln. 4 Li rey quixcul xchol jo eb ajcui chixjunileb li tenamit li chutchuqueb aran xbanunquil li ni nke. 5 Jocan nak quexcub ru nak textakla resil sa chixjunil li naajej Israel naticla chak sa li naajej Beerseba nacuulac toj sa li naajej Dan re nak techalk Jerusaln chixninkeinquil li Pascua re xlokoninquil li Kacua lix Dioseb laj Israel. Quexbanu chi jocan xban nak ac junxil chic inca quexninkei li Pascua jo tzi banbil retalil. 6 Li rey ut eb li nequetenkan re quextaklaheb lix takl sa chixjunil li naajej Israel ut Jud. Quexcam li hu li quixye chi jocain: Laex aj Israel, sukinkex riquin li Kacua lix Dioseb laj Abraham, laj Isaac, ut laj Israel re nak li Dios tasuki k cuichic eriquin laex li jo quial chic quexcole sa ruk lix reyeb laj Asiria. 7 Mebanu jo quexbanu eb le xetonil yucua ut eb le rechalal li quexketketi ribeb chiru li Kacua lix Dioseb le xetonil yucua. Li Dios quixkaxtesiheb chi sachec xban li caru quexbanu jo yoquex chirilbal anakcuan. 8 Mecacuubresi le chol chiru li Kacua jo quexbanu le xetonil yucua. Cubsihomak ban erib chiru li Kacua. Quimkex sa lix templo li quixsantobresi chi junelic. Chelokoni li Kacua re nak taelk lix joskil 9 Cui texsuki k riquin li Kacua, teuxtanak ruheb le rechalal sa eben. ut eb le ralal ecajol xbaneb li quecamoc reheb chi prexil ut tesukik cuichic sa li naajej ain xban nak li Kacua le Dios, aan na-uxtanan u ut natokoban u. Inca textzektana cui texsuki k cuichic riquin, chan li rey sa li hu li quixtakla. 10 Eb li takl quecoeb sa li junjunk chi tenamit sa eb li naajej li cuanqueb cui li ralal xcajol laj Efran ut laj Manass. Quecuulac toj sa li naajej li cuanqueb cui li ralal xcajol laj Zabuln. Eb li tenamit inca queabin chiruheb. Yoqueb chixhobbal ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

797

2 CRNICAS30

yoqueb chixseenquil. 11 Abanan cuanqueb ajcui li tenamit li quexcubsi ribeb sa xyankeb li ralal xcajol laj Aser, laj Manass ut laj Zabuln. Eb aan quecoeb Jerusaln. 12 Ut li Kacua quitenkan reheb li cuanqueb Jud re nak junaj lix choleb chixbanunquil li caru quexye li rey ut eb li nequetenkan re jo quixye li ratin li Kacua. 13 Ut kaxal nabaleb quexchutub ribeb Jerusaln sa li ninke nak quexcua li caxlan cua li maca xchamal sa li xcab po. 14 Ut querisiheb li artal li quexlokoni cui li jalanil dios aran Jerusaln ut querisi ajcui li artal li quexcat cui li pom ut quilajexcut sa li nima aran Cedrn. 15 Sa li calaju xbe li xcab po quexcamsi li carner re li ninke Pascua. Cajo nak quexutanac eb laj tij ut eb laj levita. Jocan nak quexsantobresi ribeb ut quexcam lix catbil mayej sa lix templo li Kacua. 16 Queoc cuichic chi canjelac sa li templo jo tzi banbil sa lix chakrab laj Moiss laj canjel chiru li Dios. Ut eb laj levita quexnumsi xquiquel li carner reheb laj tij. Ut eb laj tij quexrachrachi chiru li artal. 17 Nabaleb li tenamit toj maji nequexsantobresi ribeb. Jocan nak eb laj levita quexcamsiheb li mayej xul re li Pascua sa xcabaeb li toj maji nequexsantobresi ribeb ut quexkaxtesiheb chiru li Kacua. 18 Nabaleb li tenamit li quechal chak sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, laj Manass, laj Isacar ut laj Zabuln inca quexsantobresi ribeb re tecuaak sa li ni nke Pascua. Abanan, quecuaac sa li ninke Pascua, usta tzi banbil sa li chakrab nak inca texbanu. Li rey Ezequas quitijoc chirixeb ut quixye: At Kacua, kaxal nim la cuuxtan. Chacuy ta xmaqueb chixjunileb li nequesicoc acue chi anchaleb xchol. 19 At Kacua, laat lix Dioseb lix xetonil yucua. Chacuyeb xmac usta toj maji nequexsantobresi ribeb jo naraj li chakrab chirix li santobresi c sa li templo, chan laj Ezequas. 20 Ut li Kacua quirabi lix tij laj Ezequas ut quixcuy xmaqueb li tenamit. 21 Eb laj Israel li chutchuqueb aran Jerusaln queninkei c ut quexcua li caxlan cua maca xchamal chiru cuukub cutan chi kaxal sa sa xcholeb. Eb laj levita ut eb laj tij yoqueb chixquebal xlokal li Kacua rajlal cutan. Yoqueb chi bichanc ut yoqueb chixchebal lix cuajbeb re xquebal xlokal li Dios. 22 Li rey Ezequas quixque xcacuilal xcholeb laj levita li quexbanu chi us lix canjel chiru li Kacua. Cuukub cutan quetzacan sa li ninke ut quexque xmayejeb re xcambaleb rib sa usilal chiru li Kacua. Ut quexlokoni li Kacua lix Dioseb lix xetonil yucua. 23 Chixjunileb li chutchuqueb aran quexcul xchol xninkeinquil cuukub cutan chic. Jocan nak quexbanu li ninke cuukub cutan chic chi sa sa xcholeb. 24 Li rey Ezequas quixsi reheb li tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS30,31

798

31

jun mil li boyx ut cuukub mil li carner re texmayeja. Ut eb li cuanqueb xcuanquil quexsi jun mil li boyx ut lajeb mil li carner. Ut nabaleb laj tij quexsantobresi ribeb. 25 Chixjunileb laj Jud li chutchuqueb aran quesaho sa xcholeb. Jocan ajcui eb laj tij ut eb laj levita. Chixjunileb laj Israel li quexchutub ribeb aran ut eb li jalaneb xtenamit li quechal Israel ut eb li cuanqueb Jud quesaho sa xcholeb. 26 Cajo li sahil cholejil quicuan aran Jerusaln. Ma jun sut qui-uxman chi jocan chalen sa eb li cutan nak quicuan laj Salomn li ralal laj David li quicuan chok rey aran Israel. 27 Eb laj tij ut eb laj levita quexakli chixtzamanquil chiru li Dios nak tarosobtesiheb li tenamit. Ut li Dios quirabi lix tijeb toj sa choxa bar nacuan cui. 1 Nak querake chi ninkei c, eb laj Israel li cuanqueb Jerusaln quecoeb sa eb li tenamit li cuanqueb sa xcuent Jud. Quexjuqui li ni nki pec li nequexlokoni cui li yi banbil dios ut quexjori lix jalam uch lix Asera. Quexjuqui li naajej li najt xteram ut eb li artal li cuanqueb yalak bar sa lix naajeb li ralal xcajol laj Jud, laj Benjamn, laj Efran ut laj Manass. Nak quexchoy xsachbal chixjunil, eb laj Israel quilajecoeb sa lix naajeb sa lix tenamiteb. 2 Li rey Ezequas quixqueheb cuichic chi chutal eb laj tij ut eb laj levita, a yal caru lix canjeleb li junjunk. Quexcat li mayej ut quemayejac re xcambaleb rib li tenamit sa usilal riquin li Kacua. Quecanjelac chiru li Dios ut quebantioxin ut quexbicha xlokal li Kacua sa eb li oquebal re lix templo li Dios. 3 Li rey quixque li mayej xul li nequexcat rajlal ekela ut rajlal ecuu jo ajcui li nequexcat sa li hilobal cutan. Quixque ajcui li nequexmayeja sa xyolajic li po, ut reheb li ninke li quexbanu jo tzi banbil sa lix chakrab li Dios. 4 Li rey quixye reheb li tenamit li cuanqueb Jerusaln nak texque li mayej li tento texcul laj tij ut eb laj levita re nak texkaxtesi ribeb chi canjelac chiru li Kacua. 5 Nak querabi resil li esilal ain, quexque chi nabal li xben ru li racui mkeb laj Israel. Quexque ajcui li vino, li aceite, li xyaal cab, ut li xben ru li racui mkeb. Ut quexque ajcui li junjunk sa xlajetkil re chixjunil li caru cuan reheb. 6 Eb laj Israel ut eb laj Jud li cuanqueb sa eb li tenamit sa xcuent Jud quexque ajcui li junjunk sa xlajetkil reheb lix cuacax ut lix carner. Quexque chixjunil li quexyechii re li Kacua lix Dioseb. Ut quexchutub aran chiru li Dios. 7 Quextiquib xchutubanquil li mayej ain sa li rox po ut querake sa li xcuuk po. 8 Nak laj Ezequas ut eb li nequetenkan re queril chixjunil li mayej tubtu aran, quexlokoni li Kacua ut quexbantioxi chiruheb laj Israel lix tenamit. 9 Laj Ezequas quixpatz reheb laj tij ut eb laj levita chirix li mayej li tubtu aran.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

799
10Laj

2 CRNICAS31

Azaras li xbenil aj tij xcomoneb li ralal xcajol laj Sadoc quixye: Chalen nak eb li tenamit quextiquib xquebal lix mayej junelic cuan li katzacaemk. Nocotzacan chi us xban nak li Kacua quirosobtesiheb lix tenamit. Chixjunil li cuan arin, aan li na-elaan, chan. 11 Laj Ezequas quixye reheb nak texyi b eb li naajej sa li templo li taxocmank cui li mayej li nequexque li tenamit. Ut jocan qui-uxman. 12 Ut sa eb li naajej aan quexxoc li xben ru li racui mkeb li quexque chok xmayejeb ut li junjunk sa xlajetkil jo ajcui chixjunil li mayej li ac kaxtesinbil chiru li Kacua. Ut quexxakab laj Conanas laj levita re nak aan taculuk re rochben laj Simei li ri tzin. 13 Ut quexxakabeb ajcui eb li cui nk ain chixtenkanquileb: laj Jehiel, laj Azazas, laj Nahat, laj Asael, laj Jerimot, laj Jozabad, laj Eliel, laj Ismaquas, laj Mahat ut laj Benaa. Aaneb ain li quexakabac chixtenkanquileb laj Conanas ut laj Simei li ri tzin xbaneb li rey Ezequas ut laj Azaras li nataklan sa lix templo li Dios. 14 Laj Cor li ralal laj Imna laj levita, aan li nacacalen sa li oquebal li cuan sa li este, ut aan ajcui li quixakabac chixculbal li mayej li qui-ala sa xcholeb xquebal re li Dios. Ut aan ajcui li najequin re li mayej li kaxtesinbil re li Dios. 15 Cuanqueb ajcui li quetenkan re laj Cor chixjequinquil sa ti quilal li caruheb re laj tij a yal caru lix canjeleb, jo ti x, jo toj sajeb. Eb li cui nk ain cuanqueb sa eb li tenamit li cuanqueb cui eb laj tij. Aaneb ain li cui nk: laj Edn, laj Miniamn, laj Jesa, laj Semaas, laj Amaras ut laj Secanas. 16 Ut quexjequi ajcui reheb li coc telom li ac xexbanu oxib chihab li tzi banbil xcabaeb sa li hu li tzi banbil cui xcabaeb li junjunk. Aaneb li teoc sa lix templo li Kacua chi canjelac a yal caru xcanjel li junjunk. 17 Ut quexjequi ajcui reheb laj tij li tzi banbil xcabaeb sa li hu li tzi banbil cui xcabaeb laj tij, ut reheb ajcui laj levita li ac xexbanu junmay chihab a yal jo quialeb sa li junk chutal ut a yal caru lix canjeleb. 18 Eb ain tzi banbileb xcaba rochbeneb li rixakil ut eb li ralal ut eb lix rabin. Quexcul li caru reheb xban nak eb aan kaxtesinbileb chi canjelac chiru li Kacua. 19 Sa chixjunileb li tenamit cuanqueb cui nk xakabanbileb re texjequi li caruheb re laj tij, li ralal xcajol laj Aarn, li cuanqueb sa eb li tenamit malaj ut sa calebal. Ut quexjequi ajcui li caru reheb laj levita li tzi banbil xcabaeb. 20 Jocain quixbanu li rey Ezequas sa chixjunil li naajej Jud. Quixbanu li us chiru li Kacua. Quicuan sa ti quilal ut sa xyalal chiru li Kacua lix Dios. 21 Quixque xchol chixbanunquil li canjel sa lix templo li Dios ut quixbanu li naxye sa li chakrab. Xban nak quixsic li Dios chi anchal xchol, jocan nak us qui-el riquin li caru quixbanu.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

chic nak ac xculman chixjunil li caak re ru ain nak eb laj Israel cuanqueb sa ti quilal chiru li Kacua, quichal laj Senaquerib lix reyeb laj Asiria ut qui-oc sa xchocheb laj Jud. Quixque lix naajeb nach riquineb li tenamit li sutsuqueb sa tzac re texcol cui ribeb. Li cuan sa lix caux, aan rechaninquileb li tenamit aan. 2 Li rey Ezequas quixque retal nak quecuulac laj Senaquerib ut quixnau nak teraj pletic riquineb laj Jerusaln. 3 Quixtakla xbokbaleb li nequetenkan re jo ajcui li nequetaklan sa xbeneb li soldado. Quixye reheb nak tebutmank chixjunil li yuam ha li cuan chirix li tenamit. Ut eb aan quexcul xcholeb li quixye. 4 Nabaleb li cui nk quexchutub ribeb ut quexbut chixjunil li yuam ha jo ajcui li rok ha li nanume sa chixjunil li choch. Quexye chi ribileb rib: Takabuteb li ha re nak inca textau xhaeb laj Asiria nak techalk chi pletic kiquin, chanqueb. 5 Ut laj Ezequas quixcacuubresi xchol. Quixque chi yi bac chixjunil li tzac li tanenak. Ut quixyi beb cuichic li cab li najt xteram sa xben li tzac re texcol cui ribeb. Quixque ajcui chi yi bac jun chic li nimla tzac chirix li tenamit. Quixyi b chi us li cab li nequexcol cui ribeb, Milo xcaba, li cuan sa lix tenamit laj David. Ut quixque chi yi bac nabal li chi ch re pletic ut re xcolbal reheb xchol. 6 Quixxakabeb li tetaklank sa xbeneb li soldado ut quixchutubeb chixjunileb cuan cui li oquebal chire li tenamit re taatinak riquineb. Quixque xcacuilal xcholeb ut quixye reheb: 7 Michinan echol. Chequehak ban echol ut cheyalak eke. Mexxucuac chiru lix reyeb laj Asiria chi moco chiruheb li quila soldado li cuanqueb chak rochben xban nak lao moco kajunes ta. 8 Yal cui nkeb li cuanqueb rochben aan. Abanan li Kacua li kaDios cuan kiquin lao chikatenkanquil. Aan tatenkank ke chi pletic, chan. Ut eb li tenamit quexcacuubresi xcholeb riquin li caru quixye laj Ezequas lix reyeb laj Jud. 9 Nak laj Senaquerib lix reyeb laj Asiria yo chi pletic riquineb li tenamit Laquis, quixtaklaheb lix takl Jerusaln chi atinac riquin laj Ezequas lix reyeb laj Jud, ut riquineb ajcui chixjunileb li cuanqueb Jerusaln. 10 Eb li takl quexye reheb: Jocain naxye ere laj Senaquerib lix reyeb laj Asiria, Ani aj iquin cojco echol? Caut nak nequexcana sa le tenamit Jerusaln chi maca ecaux? Ma inca nequeque retal nak sutsu le tenamit kaban? 11 Laj Ezequas yo chebalakinquil nak naxye ere nak li Kacua le Dios tacolok ere sa cuuk lain, lix reyeb laj Asiria. Lain texincanab chi camc xban cueej ut chaki el. 12 Ma macua ta bi laj Ezequas li qui-isin reheb li artal sa li naajej li najt xteram li

32

2 CRNICAS32
1Mokon

800

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

801

2 CRNICAS32

nequelokoni cui le Dios? Ma macua ta bi aan li quiyehoc reheb laj Jerusaln ut eb laj Jud nak caaj cui sa li artal li cuan Jerusaln telokoni nk ut texcat li incienso? 13 Ma inca ta bi nequenau nak eb lin xetonil yucua ut lain quikechani chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa ruchichoch? Ma quiru ta bi quecole xban lix Dioseb li tenamit aan? Ma quiru ta bi quecole sa cuuk lain? 14 Ma cuan ta bi junak dios sa xyankeb li xni nkal ru tenamit li quiru raj quicoloc reheb li tenamit aan sa rukeb lin xetonil yucua nak quesache ruheb? Chanru nak nequecoxla nak texcolek sa cuuk xban le Dios laex? 15 Jocan nak mecanab erib chixbalaki laj Ezequas. Mepab li caru tixye xban nak ma jun dios cuan sa eb li tenamit quiru xcolbaleb li tenamit sa cuuk ut sa rukeb lin xetonil yucua. Ma toja ta chic le Dios laex taruk tacolok ere sa cuuk? chan. 16 Toj cuan chic caak re ru quexye re xhobbal li Kacua Dios ut laj Ezequas laj canjel chiru. 17 Ut cuan ajcui li hu quixtzi ba laj Senaquerib. Sa li hu aan quixmajecua li Kacua lix Dioseb laj Israel ut quixye chi jocain: Cui lix dioseb li xni nkal ru tenamit inca quexcol li tenamit sa cuuk, jocan ajcui lix Dios laj Ezequas inca taruk tixcol lix tenamit sa cuuk, chan. 18 Quexjap reheb chi cau chi atinac riquineb li tenamit li cuanqueb sa xben li tzac sa hebreo li ratinobaleb laj Israel yal re xquebal xxiuheb re nak naru terechani li tenamit. 19 Quexhob li Kacua lix Dioseb laj Jerusaln ut quexjuntaketa riquineb lix dioseb li tenamit li cuanqueb sa ruchichoch, eb li dios yal yi banbileb riquin ruk cui nk. 20 Jocan nak li rey Ezequas ut li profeta Isaas li ralal laj Amoz quetijoc ut quextzama xtenkanquileb chiru li Dios cuan sa choxa. 21 Ut li Kacua Dios quixtakla jun li ngel re tixsach ruheb li cauheb rib chi pletic jo eb ajcui li nequecamoc be sa xyankeb ut li nequetaklan sa xbeneb lix soldado lix reyeb laj Asiria. Ut lix reyeb laj Asiria quisuki sa lix tenamit chi yo xxutan. Nak qui-oc sa lix templo lix dios, eb li ralal quexcamsi chi chi ch. 22 Jocan nak li Kacua quixcol laj Ezequas ut eb li cuanqueb Jerusaln sa ruk laj Senaquerib lix reyeb laj Asiria. Quixcoleb chiruheb chixjunileb. Ut quixqueheb chi cuanc sa tuktuquil usilal riquineb chixjunileb li tenamit li cuanqueb chi xjun sutam. 23 Nabaleb quexcam lix mayej Jerusaln ut quexque re li Kacua. Ut quexque ajcui xmatan laj Ezequas lix reyeb laj Jud. Nak ac xculman chixjunil aan, cajo nak quiniman xcuanquil laj Ezequas chiruheb chixjunileb li tenamit. 24 Sa eb li cutan aan laj Ezequas quichape xban jun nimla yajel ut camc re.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS32,33

802

33

Abanan quitijoc chiru li Kacua ut li Kacua quirabi lix tij ut quixcutbesi jun li milagro chiru. 25 Abanan laj Ezequas inca quixque sa xchol li usilal qui-ux re xban li Dios. Quixketketi ban rib. Jocan nak quijosko li Dios sa xben laj Ezequas ut sa xbeneb laj Jud ut laj Jerusaln. 26 Quiyote xchol laj Ezequas ut quixcubsi rib chiru li Kacua. Jocan ajcui quexbanu li cuanqueb Jerusaln. Jocan nak li Kacua inca quixqueheb chixtojbal xmaqueb nak toj yoyo laj Ezequas. 27 Laj Ezequas nabal lix biomal quicuan ut lix lokal. Quixchutub nabal lix plata, lix oro, ut lix chabil pec li terto xtzak, jo ajcui lix sununquil ban, lix chi ch ut chixjunil li caak re ru terto xtzak. 28 Quixyi beb li naajej li taxocmank cui ru li trigo, li vino ut li aceite. Quixyi b ajcui lix naajeb li quila pay ru chi xul jo li cuacax ut li carner. 29 Nabal li tenamit li quixyi b laj Ezequas ut nabaleb lix quetomk ut lix carner xban nak li Kacua quirosobtesi ut quixque nabal lix biomal. 30 Laj Ezequas, aan li quijaloc xbe li ha Gihn toj takec sa lix yolebal ut quixque chi bec toj chi sa lix tenamit laj David sa xcayabal li na-oc cui li sake. Ut us qui-el riquin chixjunil li quixbanu. 31 Nak eb li cuanqueb xcuanquil Babilonia quextaklaheb lix takl chixpatzbal chirix li sachba cholej li quiculman Jud, li Dios quixcanab xjunes laj Ezequas chixsumenquil yal re xyalbal rix laj Ezequas. Quiraj rilbal caru cuan sa xchol. 32 Chixjunil li caak chic re ru li quixbanu laj Ezequas tzi banbil retalil xban li profeta Isaas li ralal laj Amoz sa li hu li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu eb lix reyeb laj Jud ut lix reyeb laj Israel. Tzi banbil ajcui retalil chanru nak qui-uxtanan u. 33 Laj Ezequas quicam ut quimuke sa lix tenamit laj David sa li muklebal li najt xteram. Chixjunileb laj Jud ut laj Jerusaln quexque xlokal nak quicam. Ut a chic laj Manass li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 1 Cablaju chihab cuan re laj Manass nak qui-oc chok xreyeb laj Jud. Olaju roxcal (55) chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. 2 Laj Manass quixbanu li inca us chiru li Kacua. Quixbanu li mausilal li quexbanu li tenamit li queisi c xban li Kacua nak eb laj Israel queoc sa li naajej aan. 3 Quixyi b cuichic li naajej li najt xteram li quilajxpoi laj Ezequas lix yucua. Quixyi b ajcui eb li artal li nequexlokoni cui eb li yi banbil dios Baal ut quixyi b cuichic lix jalam uch li dios xAsera. Ut quixlokoniheb li chahim, jo ajcui li po ut li sake. 4 Ut quixyi beb ajcui lix artal li yi banbil dios sa lix templo li Kacua, usta li Kacua quixye nak aan li taquehek xlokal aran Jerusaln. 5 Ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

803

2 CRNICAS33

quixyi beb ajcui li artal sa li cuib chi nebal re li templo re texlokoni cui li chahim jo ajcui li po ut li sake. 6 Quixcateb li ralal chok xmayej sa li ru taka re Ben-hinom. Naxic riquineb laj ke chixpatzbal caru tachalk chiru mokon. Quixqueheb xcuanquil laj ke ut eb laj tul ut eb li nequexnau xbanunquil li magia ut quixpatz xnaleb riquineb li musikej. Numtajenak li mausilal li quixbanu toj retal nak quinumta xjoskil li Kacua sa xben. 7 Laj Manass quixxakab sa lix templo li Kacua li jalam uch li quixyi b, usta naxnau nak li Dios quixye re li rey David ut laj Salomn li ralal chi jocain: Sa xyankeb lix naajeb li ralal xcajol laj Israel, lain xinsic ru li tenamit Jerusaln re nak aran tacuank li templo li tinlokoni k cui chi junelic. 8 Ut inca tinqueheb laj Israel chi isi c sa li naajej ain li quinque reheb lix xetonil yucuaeb. Abanan tento nak texbanu chixjunil li chakrab ut lix taklanquileb jo quinye re laj Moiss, chan li Dios. 9 Abanan, laj Manass quixcam xbeheb li cuanqueb Jud ut Jerusaln chixbanunquil li mausilal. Kaxal cuichic numtajenak xyibal ru li mac quexbanu chiru li quexbanu li tenamit li queisi c xban li Dios nak eb laj Israel queoc sa li naajej aan. 10 Li Kacua quixkus laj Manass ut quixkuseb ajcui li tenamit. Abanan eb aan inca queabin chiru. 11 Jocan nak li Kacua quixqueheb li nequetaklan sa xbeneb lix soldados lix reyeb laj Asiria chi numtac sa xbeneb laj Jud. Quexchap laj Manass. Quexbac riquin chi ch li ruk ut li rok ut quexcam aran Babilonia. 12 Nak ac cuan chic sa raylal, laj Manass quitijoc chiru li Kacua lix Dios. Quixcubsi rib chiru li Kacua, lix Dioseb lix xetonil yucua. 13 Li Dios quirabi lix tij. Quiril xtokobal ru ut quixcam cuichic Jerusaln ut quixque cuichic sa xcuanquil. Ut riquin aan laj Manass quixnau nak li Kacua, aan li tzakal Dios. 14 Chirix chic aan, laj Manass quixtakla xyi banquil li tzac li sutsu cui lix tenamit laj David. Naticla chak Gihn cuan cui li yuam ha. Ut nacuulac toj sa li oquebal li nequenume cui laj cay car. Quixsut sa tzac li naajej Ofel. Quixyi b li tzac chi kaxal najt xteram. Quixtaklaheb ajcui li soldados li ni nkeb xcuanquil chi cuanc sa eb li tenamit Jud li cuanqueb cui li cab li nequexcol cui ribeb li tenamit. 15 Laj Manass quilajxpoi eb li yi banbil dios ut quirisi li jalam uch li quixque sa lix templo li Kacua. Quirisiheb ajcui li artal li quixque junxil sa li tzul li cuan cui li templo jo eb ajcui li cuanqueb Jerusaln ut quixtzek toj chirix li tenamit. 16 Chirix aan quixyi b cuichic lix artal li Dios. Sa xben li artal aan quixque li catbil mayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios ut re bantioxi nc. Quixye reheb li cuanqueb Jud nak tecanjelak chiru li Kacua lix Dioseb laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS33,34

804

34

Israel. 17 Eb li tenamit toj yoqueb chi mayejac sa eb li naajej li najt xteram, abanan re xlokoninquil li Kacua lix Dioseb. 18 Chixjunil li caru quixbanu laj Manass nak cuan chok rey tzi banbil retalil sa li hu li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Israel. Tzi banbil retalil chanru nak quitijoc chiru li Kacua ut caru quiyehe re laj Manass xbaneb li profeta nak queatinac riquin sa xcaba li Kacua lix Dioseb laj Israel. 19 Ut tzi banbil retalil lix tij li rey Manass ut chanru nak li Dios quixsume. Tzi banbil ajcui retalil li mausilal li quixbanu nak toj maji nayote xchol ut najal xcaux. Tzi banbil retalil li inca us quixbanu ut tzi banbil retalil li naajej li najt xteram li quilajxyi b re xlokoninquil li jalanil dios, jo ajcui lix jalam uch li yi banbil dios xAsera. Chixjunil li caak re ru ain tzi banbil retalil sa li hu li quextzi ba eb li profeta. 20 Quicam laj Manass ut quimuke sa li naajej cuan cui li palacio. Ut a chic laj Amn li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 21 Cuib xcacal (24) chihab cuan re laj Amn nak qui-oc chok rey. Ut cuib chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. 22 Quixbanu li mausilal chiru li Kacua jo quixbanu laj Manass lix yucua. Quixlokoniheb chixjunileb li jalanil dios li quixyi b lix yucua ut quimayejac chiruheb. 23 Abanan inca quiyote xchol jo nak quiyote xchol laj Manass lix yucua. Ut inca quixcubsi rib chiru li Kacua. Quinumta ban li mausilal li quixbanu. 24 Eb li nequetenkan re laj Amn quexcub ru chanru texbanu nak texcamsi laj Amn ut quexcamsi sa li palacio. 25 Ut eb laj Jud quexcamsiheb li quecamsin re li rey Amn. Ut a chic laj Josas li ralal quexxakab chok rey chok rekaj. 1 Cuakxakib chihab cuan re laj Josas nak qui-oc chok rey. Junlaju xcacal (31) chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. 2 Laj Josas quixbanu li us chiru li Kacua Dios jo quixbanu laj David lix xetonil yucua. Chabil xnaleb nak quicuan chok rey. Ut inca quixcanab xbanunquil li us. 3 Ac yo chic cuakxakib chihab roquic chok rey laj Josas ut toj saj chi us nak qui-oc chixsicbal li Dios li quixlokoni li rey David lix xetonil yucua. Ut nak ac yo chic cablaju chihab roquic sa lix cuanquil, qui-oc chirisinquileb li yi banbil dios sa li tenamit Jud ut Jerusaln, jo ajcui lix naajeb li yi banbil dios, ut eb lix jalam uch lix Asera. Quirisiheb ajcui li jalanil dios li yi banbileb riquin chi ch ut pec. 4 Ut quixtakla ajcui xpobal eb li artal li quexlokoni cui laj Baal lix dioseb. Quexpoi ajcui eb li yi banbil dios li cuanqueb sa xbeneb li artal. Ut quexpuqui ajcui lix jalam uch lix Asera, jo ajcui eb lix dios li yi banbil riquin chi ch ut pec. Coc much quecana. Ut lix caj eb li yi banbil dios quexchap ut quexcut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

805

2 CRNICAS34

sa xbeneb li muklebal li cuanqueb cui li quelokonin re li yi banbil dios. 5 Ut quixtakla ajcui xcatbal sa xben li artal lix bakeleb li quecanjelac chok aj tij chiruheb li yi banbil dios. Jocain nak quexsabesi li tenamit Jud ut Jerusaln. 6 Jocan ajcui quixbanu sa lix tenamiteb laj Manass ut laj Efran ut laj Simen jo ajcui laj Neftal. Ut jocan ajcui quixbanu sa eb li naajej li cuanqueb chi xjun sutam. 7 Nak querake chixpobaleb li artal jo eb ajcui lix yi banbil dios Asera, ut nak ac quexpuqui chixjunil lix dioseb li yi banbil riquin pec, laj Josas quisuki Jerusaln. 8 Ac yo chic cuakxaklaju chihab roquic chok rey laj Josas nak ac xsabesiheb li tenamit ut li templo. Quiatinac riquineb laj Safn li ralal laj Azala, ut laj Maasas li nataklan sa li tenamit, ut laj Joa laj tzi b, li ralal laj Joacaz, ut quixye reheb nak texyi b cuichic lix templo li Kacua Dios. 9 Eb aan quecoeb riquin laj Hilcas li xbenil aj tij. Quexkaxtesi li tumin re li quexchutub laj levita sa li templo, li quixoque sa xyankeb laj Manass, ut eb laj Efran ut eb li cuanqueb sa li norte, ut sa xyankeb ajcui laj Jud ut laj Benjamn ut eb laj Jerusaln. 10 Ut chirix aan quexkaxtesi li tumin reheb li xakabanbileb chixjolominquil li canjel re xyi banquil li templo re nak textoj li yoqueb chi canjelac. 11 Ut quexkaxtesi ajcui li tumin reheb laj pech ut eb laj tzac re nak texlok li pec ut li che li tacanjelak chiruheb re xyi banquil li templo, li quexcanab chi poec lix reyeb laj Jud. 12 Eb laj canjel quetrabajic sa xyalal. Eb laj levita li quejolomin re li canjel, aaneb laj Jahat ut laj Badas li ralaleb laj Merari, jo eb ajcui laj Zacaras ut laj Mesulam li ralaleb laj Coat. Eb laj levita nequexnau cuajbac chi us. 13 Ut cuanqueb ajcui aj levita quecamoc be chixcambal li caak re ru quicanjelac chiruheb laj pech ut eb laj tzac. Sa xyankeb laj levita cuanqueb li quejolomin re li junjunk chi canjel. Cuanqueb aj tzi b ut cuanqueb ajcui li quecacalen re li oquebal. 14 Nak yoqueb chirisinquil li tumin sa li naajej li quixoque cui sa lix templo li Dios, laj Hilcas li xbenil aj tij quixtau li hu li tzi banbil cui li chakrab li quiquehe re laj Moiss xban li Kacua. 15 Co sa junpat riquin laj Safn laj tzi b ut quixkaxtesi li hu sa ruk ut quixye re: Xintau sa lix templo li Kacua li hu li tzi banbil cui li chakrab li quixque li Dios, chan. 16 Laj Safn quixcam li hu riquin li rey ut quixseraki re chanru yoqueb chi canjelac. Quixye re: Eb laj canjel chacuu yoqueb chixbanunquil chixjunil li xaye. 17 Quexkaxtesi li tumin li quixoque sa li templo reheb li nequejolomin re li canjel ut reheb ajcui laj canjel, chan. 18 Ut quixye ajcui re: Laj Hilcas li xbenil aj tij xque cue li hu li xtau sa li templo, chan. Ut laj Safn laj tzi b quiril xsa li hu chiru li rey. 19 Nak li rey quirabi li atin li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS34

806

Laj Safn laj tzi b quiril xsa li hu chiru li rey. (2 Crnicas 34.18)

tzi banbil sa li hu, quixpej li rak xban xrahil xchol. 20 Quixtakla xyebal reheb laj Hilcas ut laj Ahicam li ralal laj Safn, laj Abdn li ralal laj Micaa, ut laj Safn laj tzi b jo ajcui laj Asaas li nacanjelac chiru li rey. 21 Quixye reheb: Ayukex. Patzomak chak re li Dios caru tinbanu lain ut caru texbanu li jo quial chic quecana Israel ut Jud riquin li caru tzi banbil sa li hu ain, li xextau sa li templo. Cajo xjoskil li Dios sa kaben xban nak eb li kaxetonil yucua quexket li ratin li Dios ut inca quexbanu li caru tzi banbil sa li hu ain, chan li rey reheb. 22 Laj Hilcas rochbeneb li quetaklac xban li rey quecoeb chi atinac riquin lix Hulda lix profeta li Dios. Lix Hulda, aan rixakil laj Salum li ralal laj Ticva: Ut laj Ticva, aan li ralal laj Harhas li naxococ re li rakeb laj tij sa li templo. Li rochoch eb aan cuan Jerusaln sa li ac naajej. Ut quexseraki re li profeta chixjunil li quiculman. 23 Lix Hulda quixye reheb: Jocain xye li Kacua Dios. Teye re li cui nk li xtaklan chak ere nak li Kacua xye chi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

807

2 CRNICAS34,35

35

jocain, 24 Tintakla raylal sa xben li naajej ain ut sa xbeneb ajcui li cristian li cuanqueb arin. Tinqueheb chixtojbal lix maqueb. Tintakla sa xbeneb chixjunil li raylal li tzi banbil sa li hu li qui-ile xsa chiru lix reyeb laj Jud. 25 Eb aan quinextzektana nak quexcat xmayejeb chiru li jalanil dios. Quexchik injoskil riquin li inca us quexbanu. Inca tincanabeb chi jocan. Toj tincuisi injoskil sa xbeneb li tenamit ain. 26 Jocain teye re lix reyeb laj Jud li xtaklan chak ere chi atinac riquin li Kacua: Aan ain xye li Kacua lix Dioseb laj Israel: Xban nak xacuabi li caru tzi banbil sa li hu, 27 xyote achol ut xacubsi acuib chiru li Kacua. Xapej la cuak ut xatyabac nak xacuabi li raylal li tixcul li tenamit ain ut eb li cristian li cuanqueb arin. Xban nak xabanu chi jocan, lain li Kacua xcuabi li caru xaye. 28 Inca tintakla li raylal ain sa xbeneb laj Jerusaln nak toj cuankat laat. Tatcamk ut tatmukek sa xyalal sa li naajej li xemuke cui la xetonil yucua, chan li Dios re li rey. Ut eb li cui nk quesuki cuichic riquin li rey Josas ut quexye re chixjunil li quixye li Kacua. 29 Ut li rey Josas quixtakla xchutubanquil chixjunileb li cui nk li nequecamoc be sa xyankeb laj Jud ut sa xyankeb laj Jerusaln. 30 Li rey co sa lix templo li Kacua rochbeneb laj Jud joqueb ajcui li cuanqueb Jerusaln. Quecoeb ajcui eb laj tij ut eb laj levita, rochbeneb chixjunileb li tenamit, jo ni nk jo coc. Ut li rey quiril chiruheb chixjunil li tzi banbil sa li hu li tzi banbil cui li contrato li quextau sa li templo. 31 Li rey xakxo sa lix naaj ut quixbanu li juramento chiru li Dios. Quixye nak tixpab li ratin. Quixye nak chi anchal xchol tixbanu chixjunil li naxye sa li chakrab ut sa li contrato li tzi banbil sa li hu. 32 Ut li rey quixye reheb li ralal xcajol laj Benjamn ut reheb chixjunileb li cuanqueb Jerusaln nak texbanu li caru naxye sa li contrato. Ut eb aan quexye nak texbanu li caru tzi banbil sa li contrato li quixbanu li Dios riquineb lix xetonil yucua. 33 Ut li rey Josas quixtakla xsachbal chixjunileb li jalanil dios li cuanqueb sa chixjunileb lix naajeb laj Israel. Quixye reheb nak tento tecanjelak chiru li Dios chixjunileb laj Israel. Ut inca quexcanab xlokoninquil li Kacua li quexlokoni lix xetonil yucua jo najtil yoyo laj Josas. 1 Li rey Josas quixninkei li Pascua aran Jerusaln. Ut quexcamsi li carner re xninkeinquil li Pascua sa li calaju xbe li xben po. 2 Quixxakabeb laj tij chixbanunquil lix canjeleb ut quixque xcacuilal xcholeb chi canjelac sa lix templo li Kacua. 3 Quiatinac riquineb laj levita li ac nequexque xchol chi canjelac chiru li Dios ut chixcholobanquil xyalal chiruheb li tenamit. Quixye reheb: Quehomak lix Loklaj Cax li Kacua sa li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS35

808

templo li quixyi b laj Salomn li ralal laj David. Inca chic tepako sa xben etel. Chexcanjelak chiru li Kacua le Dios ut chiruheb ajcui lix tenamit. 4 Cubumak ru sa li junjunk cabal chanru nak texcanjelak chi chutal jo tzi banbil retalil xban laj David lix reyeb laj Israel ut xban ajcui laj Salomn li ralal. 5 Tex-oc sa le canjel sa li templo a yal caru le canjel chi junkal. Cuankeb aj levita tetenkank re li junk chutal chi aj Israel. 6 Santobresihomak erib. Tecamsiheb li carner re li ni nke Pascua ut cauresihomakeb reheb le rech tenamitil. Ut banuhomak jo quixye li Dios re laj Moiss, chan laj Josas. 7Laj Josas quixsi reheb li tenamit lajeb xcacal mil (30,000) chi carner ut chibat re texninkei li Pascua. Ut quixsi ajcui reheb oxib mil chi boyx. Chixjunil li quixsi reheb, aan re li rey Josas. 8 Eb li nequetenkan re li rey quexque ajcui li xul chi sa sa xchol re nak li tenamit ut eb laj tij, jo eb ajcui laj levita texninkei li Pascua. Laj Hilcas, laj Zacaras, ut laj Jehiel, li nequetaklan sa li templo, quexque cuib mil riquin cuakib ciento li carner ut oxib ciento li boyx reheb laj tij re texninkei li Pascua. 9 Ut laj Conanas, ut laj Semaas, ut laj Natanael li ri tzineb, ut laj Hasabas, laj Jeiel, ut laj Josabad, li nequecamoc be sa xyankeb laj levita, quexque reheb laj levita ob mil li carner ut ob ciento li boyx re texninkei li Pascua. 10 Nak ac xexcub chixjunil li caak re ru re li ninke Pascua, eb laj tij ut eb laj levita quexakli sa lix naajeb ut queoc chixbanunquil lix canjeleb li ac yebil xban li rey nak texbanu. 11 Ut quecamsi c eb li carner re li ninke Pascua. Eb laj levita quexnumsi li quic reheb laj tij ut eb aan quexrachrachi li quic. Ut eb laj levita li jun chol chic yoqueb chirisinquil li rixeb li carner li quecamsi c. 12 Chirix aan quexjequi li tib reheb li junjunk cabal re nak texcat chok xmayej jo tzi banbil sa li chakrab li quiquehe re laj Moiss. Ut jocan ajcui quexbanu riquineb li boyx. 13 Quexpom li tib re li ninke. Ut li tib li ac kaxtesinbil chiru li Kacua quexchik sa eb li ni nki ucal ut quexjequi reheb li tenamit sa junpat. 14 Chirix chic aan eb laj levita quexyi b li tib reheb aan ut reheb ajcui laj tij, li ralal xcajol laj Aarn, xban nak eb laj tij latzeb ru chixcatbal li mayej xul ut lix xebul li xul toj retal qui-oc li kojyi n. Jocan nak eb laj levita queyi ban re lix tzacaemkeb. 15 Eb laj levita li nequebichan, xcomoneb li ralal laj Asaf, cuanqueb sa xnaajeb jo quexye li rey David, laj Asaf, ut laj Hemn, jo ajcui li profeta Jedutn li quicanjelac chiru li rey. Eb li quecacalen sa eb li oquebal inca tento nak queel sa lix canjeleb xban nak eb laj levita jun chol chic quexyi b lix tzacaemkeb. 16 Jocan nak quexcauresi chixjunil re xninkeinquil li Pascua ut re xmayejanquil li catbil mayej sa lix artal li Kacua jo quixye li rey Josas. 17Eb laj Israel li cuanqueb Jerusaln quexninkei li Pascua sa eb li cutan aan ut quexbanu ajcui li ninke nak nequexcua li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

809

2 CRNICAS35,36

36

caxlan cua maca xchamal chiru cuukub cutan. 18 Ma jun sut qui-uxman li ninke Pascua chi jocain jo najtil quicuan li profeta Samuel. Ut ma jun rey quixbanu li ninke jo quixbanu li rey Josas rochbeneb laj tij, laj levita, chixjunileb laj Jud ut eb laj Israel li cuanqueb aran Jerusaln. 19 Quexninkei li Pascua ain nak yo cuakxaklaju chihab roquic chok rey laj Josas. 20 Chirix chic chixjunil ain nak ac yi banbil chi us li templo xban laj Josas, laj Necao lix reyeb laj Egipto co chi pletic sa li tenamit Carquemis li cuan chire li nima Eufrates. Ut li rey Josas co chi pletic riquin. 21 Laj Necao quixtaklaheb lix takl riquin laj Josas chixyebal re chi jocain: At xreyeb laj Jud, nintzama chacuu nak machic acuib cuiquin xban nak macua acuiquin xinchal chi pletic. Xinchal ban chi pletic riquineb li xic nequeiloc cue. Li Dios quixye cue nak tinseba cuib ut aan yo chi tenkanc cue. Jocan nak maram li be chicuu mare anchal li Dios tixtakla raylal sa aben, chan. 22 Abanan laj Josas inca quiraj rabinquil li caru quixye laj Necao ut inca quixque retal nak li Dios yo chi tenkanc re. Jocan nak quixque li rak re pletic ut co chi pletic riquin laj Necao sa li ru taka re Meguido. 23 Eb lix soldado laj Necao quexcut chi tzimaj li rey Josas. Ut li rey Josas quixye reheb lix soldado: Chinerisi sa li plet xban nak camc cue, chan. 24 Ut querisi laj Josas sa lix carruaje. Quexque sa jun chic carruaje ut quexcam cuichic Jerusaln ut aran quicam. Quimuke sa li naajej li quemuke cui lix xetonil yucua. Ut chixjunileb laj Jud ut eb laj Jerusaln queyabac xban xcamic li rey Josas. 25 Laj Jeremas quixtzi ba jun li bich re rahil cholej sa xcaba li rey Josas. Toj chalen anakcuan chixjunileb li cui nk ut li ixk nequexbicha li bich ain re xjulticanquil lix camic li rey Josas. Anakcuan caynakeb chixbanunquil aan sa li tenamit Israel. Li bich aan tzi banbil sa li hu li quetzi bac cui li bich re rahil cholej. 26 Chixjunil li us li quixbanu laj Josas nak cuan chok rey tzi banbil retalil. Tzi banbil ajcui retalil chanru nak quixbanu li caru naxye lix chakrab li Kacua Dios. 27Chixjunil li caru quixbanu, chalen sa xticlajic toj sa rosojic, tzi banbil retalil sa li hu li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Jud ut lix reyeb laj Israel. 1 Eb li tenamit quexxakab laj Joacaz li ralal laj Josas chok rey aran Jerusaln chok rekaj lix yucua. 2 Oxib xcacal chihab cuan re laj Joacaz nak qui-oc chok rey. Oxib po quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. 3 Lix reyeb laj Egipto quirisi laj Joacaz sa xcuanquil aran Jerusaln ut quixpuersiheb laj Jud chixtojbal oxlaju cacal quintal li plata ut oxib arroba li oro. 4 Ut lix reyeb laj Egipto quixxakab chok xreyeb laj Jud ut laj Jerusaln laj Eliaquim li ri tzin laj Joacaz. Quixjal xcaba. Aj Joacim chic quixque chok xcaba. Ut laj Necao quixcam Egipto laj Joacaz li ras laj Joacim. 5 O b xcacal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS36

810

chihab cuan re laj Joacim nak qui-oc chok xreyeb laj Jud. Junlaju chihab quicuan chok rey aran Jerusaln. Li rey Joacim quixbanu li inca us chiru li Kacua lix Dios. 6 Laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia quipletic riquineb laj Jud ut quixchap laj Joacim. Quixbac riquin cadena ut quixcam toj Babilonia. 7 Laj Nabucodonosor quirisi sa lix templo li Dios li caru nacanjelac aran. Quixcam Babilonia ut quixqueheb sa li rochoch lix dios. 8 Chixjunil li quixbanu laj Joacim ut li mausilal li quixbanu tzi banbil retalil sa li hu li tzi banbil cui retalil li quilajexbanu lix reyeb laj Israel ut lix reyeb laj Jud. Ut a chic laj Joaqun li ralal qui-oc chok rey chok rekaj. 9 Cuakxakib chihab cuan re laj Joaqun nak qui-oc chok xreyeb laj Jud. Oxib po riquin lajeb cutan quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Quixbanu li inca us chiru li Kacua. 10 Sa li sakehil re li chihab aan laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia quixtakla xcambal laj Joaqun re taxic Babilonia. Laj Joaqun quicame rochbeneb li caak re ru terto xtzak li cuan sa lix templo li Kacua. Ut laj Nabucodonosor quixxakab laj Sedequas li rechalal laj Joaqun chok xreyeb laj Jud ut eb laj Jerusaln. 11 Jun xcacal chihab cuan re laj Sedequas nak qui-oc chok xreyeb laj Jud. Junlaju chihab quicuan chok rey aran Jerusaln. 12 Quixbanu li inca us chiru li Kacua lix Dios. Ut inca quixcubsi rib chiru li profeta Jeremas li nayehoc re li caru naxye li Kacua. 13 Quixketketi rib chiru li rey Nabucodonosor ut inca chic quiraj xbanunquil li juramento li quixbanu sa xcaba li Dios riquin laj Nabucodonosor. Quixcacuubresi ban lix chol ut inca quiraj suki c riquin li Kacua lix Dioseb laj Israel. 14 Eb li xbenil aj tij quexbanu li mausilal. Ut eb li tenamit numtajenak li mausilal quexbanu. Kaxal yibru quexbanu jo quexbanu li jalanil tenamit. Ut riquin aan quexmux ru lix templo li Kacua, li ac santobresinbil xban aran Jerusaln. 15 Li Kacua lix Dioseb lix xetonil yucuaeb nabal sut quixtakla lix profeta riquineb chixkusbaleb xban nak quiril xtokobaleb ru ut xban ajcui nak sa li tenamit aan cuan lix templo. 16 Abanan eb laj Jud quexseeheb lix profeta li Dios ut quexhob. Ut quextzektana li ratin toj retal quexchik xjoskil li Dios sa xbeneb. Ut inca chic quixcuy xmaqueb. 17 Xban lix mausilaleb laj Jud, li Kacua quixcanab lix reyeb laj Babilonia chi numtac sa xbeneb. Quexcamsiheb chi chi ch sa li templo li toj sajeb. Inca queril xtokobal ruheb li saj cui nk ut li saj ixk, chi moco queril xtokobal ruheb li ti xeb ut eb li inca nequebec. Quixkaxtesiheb ban

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

811

2 CRNICAS36

chixjunileb sa ruk lix reyeb laj Babilonia. 18 Lix reyeb laj Babilonia quirelka chixjunil li sec li nacanjelac sa lix templo li Dios, jo ni nk jo coc. Quixcam chixjunil li nacanjelac sa li templo li terto xtzak. Ut quixcam ajcui li terto xtzak li cuan sa rochoch li rey jo ajcui li cuan sa li rochocheb li nequecanjelac chiru. Chixjunil li quirelka quixcam Babilonia. 19 Ut quexcat lix templo li Dios. Quexjuc li tzac li sutsu cui li tenamit Jerusaln. Quexcat li rochoch li rey ut quexpo chixjunil li caru raro xbaneb laj Jud. 20 Chixjunileb li inca quecamsi c, quechape ut quecame Babilonia. Ut aran quecana chok xmoseb li rey ut chok xmoseb li ralal xcajol toj quicuulac xkehil nak eb laj Persia quenumta sa xbeneb laj Babilonia. 21 Jocain quiculman re nak tatzaklok ru chixjunil li quicutbesi c chiru li profeta Jeremas xban li Kacua Dios nak quixye: Li choch quicana chi maca chic cuan chiru. Chi jocan quihilan li choch chiru lajeb xcacal chihab xban nak eb laj Israel inca quexque chi hilanc li choch rajlal sa li

Eb laj Israel quechape ut quecame Babilonia. (2 Crnicas 36.20)


La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2 CRNICAS36

812

xcuuk li chihab. 22 Sa li xben chihab roquic chok rey aran Persia laj Ciro, nak quiculman li caru quixye li profeta Jeremas, jo quiyehe re xban li Kacua Dios. Li Kacua quixque sa xchol li rey Ciro nak tixtakla li resil ain sa chixjunil li tenamit li cuanqueb rubel xcuanquil. Ut quixtakla resil riquin atin ut chi tzi banbil. 23 Aan ain li resil li quixtakla: Jocain naxye laj Ciro lix reyeb laj Persia. Li Kacua Dios li cuan sa choxa xqueheb rubel incuanquil chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa ruchichoch. Ut xque ajcui sa inben xyi banquil li templo aran Jerusaln xcuent Jud. Chejunilex laex, li ralal xcajol li Dios, naru texxic Jerusaln chixyi banquil li templo. Ut li Kacua le Dios chicuank eriquin, chan laj Ciro.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Esdras

xben chihab roquic chok rey aran Persia laj Ciro nak quiculman li caru quixye li profeta Jeremas jo quiyehe re xban li Kacua Dios. Li Kacua quixtoch xchol li rey Ciro nak tixtakla li resil ain sa chixjunil li tenamit li cuanqueb rubel xcuanquil. Ut quixtakla li resil riquin atin ut chi tzi banbil. 2 Aan ain li resil li quixtakla: Jocain naxye laj Ciro lix reyeb laj Persia: Li Kacua Dios li cuan sa choxa xque rubel incuanquil chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa ruchichoch. Ut xque ajcui sa inben xyi banquil li templo aran Jerusaln xcuent Jud. 3 Jocan nak cui laex xcomonex lix tenamit li Dios, ayukex sa li tenamit Jerusaln xcuent Jud ut aran teyi b li rochoch li Kacua, lix Dioseb laj Israel. Aan li tzakal Dios li nequexlokoni aran Jerusaln. Ut a taxak li Kacua chicuank eriquin. 4 Ut li jo quial chic tecanak chextenkaheb li xiqueb re chi cablac riquin xquebal li plata, li oro, ut li caak re ru tacanjelak chiruheb. Texque li quetomk ut texque lix mayejeb li jo quial taalak sa xcholeb xquebal re lix templo li Kacua Dios aran Jerusaln. 5 Ut li Kacua Dios quixtoch lix choleb li nequecamoc be sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud ut laj Benjamn joqueb ajcui laj tij ut eb laj levita. Ut quexcauresi ribeb chi xic Jerusaln re xyi banquil lix templo li Kacua. 6 Ut chixjunileb li cuanqueb chi nach riquineb quextenkaheb. Quexque li plata, quexque li oro ut li caak re ru li tacanjelak chiruheb. Quexque li xul li nequei kan ut nabal li caak re ru terto xtzak. Ut quexque ajcui lix mayej a yal jo nimal x-ala chak sa xchol li junjunk. 7 Ut li rey Ciro quirisi chak li sec li nacanjelac sa li rochoch li Dios, li queelkac ut quequehe

1Yo

Li rey Ciro quixcanabeb chi suki c sa xtenamiteb laj Israel

813
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESDRAS1,2

814

sa rochocheb lix dioseb laj Babilonia xban li rey Nabucodonosor. 8 Li rey Ciro quixye re laj Mitrdates laj xocol tumin nak tarajlaheb li sec. Nak ac xrajlaheb, quixkaxtesiheb re laj Sesbasar li gobernador re Jud. 9 Ain xquial li sec li quixkaxtesi li rey: lajeb xcacal (30) li ni nki sec oro; jun mil (1,000) li ni nki sec plata; beleb xcacal (29) li chi ch; 10 lajeb xcacal (30) li sec oro; cahib ciento riquin lajeb (410) li sec plata ut jun mil (1,000) li yalak caru chi secul. 11 Chixjunil li sec li quikaxtesi c re laj Sesbasar, aan ob mil riquin cahib ciento (5,400) li sec oro ut li sec plata. Ut quexcam li sec nak queel Babilonia li chapchoqueb cui ut quesuki cuichic Jerusaln.

ain li ralal xcajoleb laj Israel li yolajenakeb aran Jud li quechape ut quecame Babilonia. Quesuki cuichic Jerusaln ut sa eb li naajej li cuanqueb Jud. Ac sa xnaajeb quecana li junjunk. 2 Ut li nequecamoc be sa xyankeb, aaneb laj Zorobabel, laj Jesa, laj Nehemas, laj Seraas, laj Reelaas, laj Mardoqueo, laj Bilsn, laj Mispar, laj Bigvai, laj Rehum, ut laj Baana. Aaneb ain lix quialeb li cui nk aj Israel. 3 Li ralal xcajol laj Paros, aan cuib mil riquin jun ciento riquin cablaju xcacaleb (2,172). 4 Li ralal xcajol laj Sefatas, aan oxib ciento riquin cablaju xcacal (372). 5 Li ralal xcajol laj Ara, aan cuukub ciento riquin olaju xcacal (775). 6 Li ralal xcajol laj Pahat-moab, xcomoneb laj Jesa ut laj Joab, aan cuib mil riquin cuakxakib ciento riquin cablaju (2,812). 7 Li ralal xcajol laj Elam, aan jun mil riquin cuib ciento riquin calaju roxcal. (1,254) 8 Li ralal xcajol laj Zatu, aan beleb ciento riquin ob roxcal (945). 9 Li ralal xcajol laj Zacai, aan cuukub ciento riquin oxcal (760). 10 Li ralal xcajol laj Bani, aan cuakib ciento riquin cuib roxcal (642). 11 Li ralal xcajol laj Bebai, aan cuakib ciento riquin oxib xcacal (623). 12 Li ralal xcajol laj Azgad, aan jun mil riquin cuib ciento riquin cuib xcacal (1,222). 13 Li ralal xcajol laj Adonicam, aan cuakib ciento riquin cuakib xcacal (666). 14 Li ralal xcajol laj Bigvai, aan cuib mil riquin cuaklaju roxcal (2,056). 15 Li ralal xcajol laj Adn, aan cahib ciento riquin calaju roxcal (454). 16 Li ralal xcajol laj Ater, xcomon laj Ezequas, aan cuakxaklaju rocal (98). 17 Li ralal xcajol laj Bezai, aan oxib ciento riquin oxib xcacal (323). 18 Li ralal xcajol laj Jora, aan jun ciento riquin cablaju (112). 19 Li ralal xcajol laj Hasum, aan cuib ciento riquin oxib xcacal (223). 20 Li ralal xcajol laj Gibar, aan olaju rocal (95). 21 Li ralal xcajol laj Beln, aan jun ciento riquin oxib xcacal (123). 22 Li ralal xcajol laj Netofa, aan cuaklaju

Aan ain xquialeb li quecoeb Jerusaln rochben laj Zorobabel


1Aaneb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

815

ESDRAS2

roxcal (56). 23 Li ralal xcajol laj Anatot, aan jun ciento riquin cuakxakib xcacal (128). 24 Li ralal xcajol laj Azmavet, aan cuib roxcal (42). 25 Li ralal xcajol laj Quiriat-jearim, laj Cafira ut laj Beerot, aan cuukub ciento riquin oxib roxcal (743). 26 Li ralal xcajol laj Ram ut laj Geba, aan cuakib ciento riquin jun xcacal (621). 27 Li ralal xcajol laj Micmas, aan jun ciento riquin cuib xcacal (122). 28 Li ralal xcajol laj Bet-el ut laj Hai, aan cuib ciento riquin oxib xcacal (223). 29 Li ralal xcajol laj Nebo, aan cablaju roxcal (52). 30 Li ralal xcajol laj Magbis, aan jun ciento riquin cuaklaju roxcal (156). 31 Li ralal xcajol laj Elam jun chic, aan jun mil riquin cuib ciento riquin calaju roxcal (1,254). 32 Li ralal xcajol laj Harim, aan oxib ciento riquin junmay (320). 33 Li ralal xcajol laj Lod, laj Hadid ut laj Ono, aan cuukub ciento riquin ob xcacal (725). 34 Li ralal xcajol laj Jeric, aan oxib ciento riquin ob roxcal (345). 35 Li ralal xcajol laj Senaa, aan oxib mil riquin cuakib ciento riquin lajeb xcacal (3,630). 36 Eb laj tij aaneb li ralal xcajol laj Jedaas xcomoneb laj Jesa. Aan beleb ciento riquin oxlaju xcacaleb (973). 37 Li ralal xcajol laj Imer, aan jun mil riquin cablaju roxcal (1,052). 38 Li ralal xcajol laj Pasur, aan jun mil riquin cuib ciento riquin cuukub roxcal (1,247). 39 Li ralal xcajol laj Harim, aan jun mil riquin cuuklaju (1,017). 40 Eb laj levita, aaneb li ralal xcajol laj Jesa ut laj Cadmiel, xcomoneb laj Hodavas. Aan calaju xcacaleb (74). 41 Eb laj bichanel, li ralal xcajol laj Asaf, aan jun ciento riquin cuakxakib xcacal (128). 42 Eb li nequecacalen sa li oquebal re li templo, aaneb li ralal xcajol laj Salum, laj Ater, laj Talmn, laj Acub, laj Hatita, ut laj Sobai. Aan jun ciento riquin belelaju xcacal (139). 43 Eb li nequecanjelac sa li templo, aaneb li ralal xcajol laj Ziha, laj Hasufa, laj Tabaot, 44 laj Queros, laj Siaha, laj Padn, 45 laj Lebana, laj Hagaba, laj Acub, 46 laj Hagab, laj Salmai, laj Hann, 47 laj Gidel, laj Gahar, laj Reaa, 48 li ralal xcajol laj Rezn, laj Necoda, ut laj Gazam, 49 li ralal xcajol laj Uza, laj Paseah, ut laj Besai, 50 li ralal xcajol laj Asena, laj Meunim, ut laj Nefusim, 51 li ralal xcajol laj Bacbuc, laj Hacufa, ut laj Harhur, 52 li ralal xcajol laj Bazlut, laj Mehda, ut laj Harsa, 53 li ralal xcajol laj Barcos, laj Ssara, ut laj Tema, 54 li ralal xcajol laj Neza, ut laj Hatifa. 55 Eb li ralal xcajol li nequecanjelac chiru laj Salomn, aaneb li ralal xcajol laj Sotai, laj Soferet, ut laj Peruda, 56 ut li ralal xcajoleb laj Jaala, laj Darcn ut laj Gidel, 57 ut li ralal xcajol laj Sefatas ut laj Hatil, ut laj Poqueret-hazebaim ut laj Amn. 58 Chixjunileb li nequecanjelac sa li templo ut eb li ralal xcajol li nequecanjelac chiru laj Salomn, aan oxib ciento riquin cablaju rocal (392). 59 Aaneb ain li quecuulac Tel-mela, Tel-harsa, Querub,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESDRAS2,3

816

Adn ut Imer. Abanan inca cholcho ma xcomoneb li ralal xcajol laj Israel malaj ut inca. 60 Eb li ralal xcajol laj Delaa ut li ralal xcajol laj Tobas ut li ralal xcajol laj Necoda, aan cuakib ciento riquin cablaju roxcal (652). 61 Eb li ralal xcajol laj tij, aaneb lix comoneb laj Habaa, laj Cos, laj Barzilai, li quisumla riquin jun li ixk xcomoneb lix rabin laj Barzilai aj Galaad. Quiquehe xcaba jo li xcaba eb aan. 62 Quexsic xcabaeb lix xetonil yucua sa li hu li tzi banbil cui lix cabaeb laj tij ut inca quextau. Jocan nak inca chic quequehe chok aj tij. 63 Ut li gobernador quixye nak inca naru textzaca li kaxtesinbil tzacaemk toj cuank junak aj tij tatzilok atin chirixeb riquin li Urim ut li Tumim. 64 Lix quialeb chixjunileb lix comoneb rib, aan cuib roxcal mil riquin oxib ciento riquin oxcal (42,360). 65 Cuanqueb ajcui cuukub mil riquin oxib ciento riquin cuuklaju xcacal (7,337) xmoseb, ixk ut cui nk. Ut cuanqueb ajcui cuib ciento (200) aj bichanel, jo cui nk jo ixk. 66 Cuanqueb cuukub ciento riquin cuaklaju xcacal (736) xcacuayeb. Ut eb lix mul cuib ciento riquin ob roxcal (265). 67 Ut eb lix camello cahib ciento riquin olaju xcacal (435). Ut cuanqueb ajcui cuakib mil riquin cuukub ciento riquin junmay (6,720) lix bureb. 68 Ut li junjunk chi cui nk li nequejolomin re li junjunk cabal, nak quecuulac Jerusaln quexkaxtesi lix mayejeb re xyi banquil cuichic li templo sa ajcui lix naaj li quicuan cui junxil. 69 Quexque a yal jo quial li queru xquebal. Quexque jun mil riquin lajeb xcacal libras (1,030) li oro ut ob mil (5,000) libra li plata. Ut jun ciento li rakeb laj tij quexque. 70 Cuanqueb xcomoneb laj Israel quecana chi cuanc sa li tenamit Jerusaln. Quecana aran eb laj tij ut eb laj levita, eb laj bichanel, eb li quecacalen chire xpuertil li templo joqueb ajcui li nequecanjelac sa li templo ut li jo quial chic laj Israel quecana chi cuanc sa xtenamiteb. Ac re reheb li junjunk lix tenamiteb.

xcuuk li po, ac cuanqueb li ralal xcajol laj Israel sa eb li coc tenamit li cuanqueb nach riquin Jerusaln. Quechutla chixjunileb li tenamit aran Jerusaln. 2 Ut laj Jesa, li ralal laj Josadac, ut eb laj tij, lix comoneb, ut laj Zorobabel ralal laj Salatiel rochbeneb lix comoneb queoc chixyi banquil lix artal li Kacua lix Dioseb laj Israel re texmayeja cui li xul jo tzi banbil sa li chakrab li quiquehe re laj Moiss laj canjel chiru li Dios. 3 Usta yo xxiuheb xbaneb li jalaneb xtenamit li cuanqueb Jerusaln, quexyi b li artal chi chabil sa lix naaj ut quexmayeja li catbil xul sa xben li artal rajlal ekela ut rajlal ecuu re xlokoninquil li

1Sa

Quexyi b li artal re mayejac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

817

ESDRAS3

Kacua. 4 Tojonak quexyi b li coc muhebal re nak texbanu li ninke re xbantioxinquil chiru li Dios nak quecole, jo tzi banbil sa li chakrab li quiquehe re laj Moiss. Rajlal cutan quexmayeja li catbil xul jo caynakeb xbanunquil ut sa xcutanquil quilajexbanu jo quiyehe reheb. 5 Ut quemayejac jo nequexbanu junelic ut quemayejac sa xyolajic li po ut sa eb li cutan jo yebil chak reheb xban li Kacua ut cuanqueb ajcui li qui-ala sa xcholeb xquebal xmayejeb. 6 Sa li xben cutan re li xcuuk li po quextiquib xmayejanquil li catbil xul re xlokoninquil li Kacua, usta toj maji nequexyi b li cimiento re lix templo li Kacua. 7 Quetoje laj tzac ut eb laj pech. Ut quequehe ajcui xcua ruca ut x-aceite eb laj Tiro ut eb laj Sidn re nak texcam chak li chabil che chacalte li cuan Lbano. Texcam chak Jope chiru li palau jo quiyehe reheb xban laj Ciro lix reyeb laj Persia. 8 Ac yo chic xcab po xcab chihab xsukijiqueb Jerusaln laj Israel li quechape ut quecame sa jalan tenamit, nak laj Zorobabel li ralal laj Salatiel ut laj Jesa li ralal laj Josadac, queoc chixyi banquil lix templo li Kacua Dios, rochbeneb laj tij ut eb laj levita. Eb laj levita li ac quexbanu junmay chihab, aaneb li quecamoc be chi canjelac. 9 Eb li quecamoc be chixyi banquil li rochoch li Dios, aaneb ain: laj Jesa rochbeneb li ralal xcajol ut li rechalal; ut laj Cadmiel, li ralal laj Hodavas, rochbeneb li ralal xcajol; jo ajcui laj Henadad rochbeneb li ralal xcajol ut li rechalal. Chixjunileb aan aj levita. 10 Ut nak eb laj tzac yoqueb chixquebal li cimiento re lix templo li Kacua, eb laj tij quexque chirixeb li rak li nequerocsi nak nequecanjelac sa li templo ut cuanqueb xtrompeta sa rukeb. Ut eb li ralal xcajol laj Asaf laj levita cuanqueb sa ruk lix chi cheb cmbalos xcaba. Yoqueb chixlokoninquil li Kacua jo quixye laj David li quicuan chok xreyeb laj Israel junxil. 11 Yoqueb chi bichanc ut yoqueb chi lokoni nc. Yoqueb chi bantioxi nc chiru li Kacua ut yoqueb chixyebal: Kaxal chabil li Kacua. Junelic naruxtana ruheb laj Israel, chanqueb. Ut chixjunileb li tenamit yoqueb chixjapbal reheb xban xsahil xcholeb ut yoqueb chixlokoninquil li Kacua xban nak quexque li cimiento li tacutunk re li rochoch li Dios. 12 Nabaleb laj levita xcomoneb laj tij, ut eb li ac tixeb li nequejolomin reheb li junjunk cabaleb, yoqueb chi yabac chi cau xyab xcuxeb nak queril nak yo chi oc li cimiento re lix templo li Dios xban nak quinak sa xcholeb li templo li quicuan junxil. Ut nabaleb chic yoqueb chixjapbal reheb xban xsahil xcholeb. 13 Chi najt qui-abi c chak lix yabeb, ut inca quicutun chiruheb li tenamit aniheb li yoqueb chixjapbal reheb xban xsahil xcholeb ut aniheb li yoqueb chi yabac.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESDRAS4

818 Eb li xic nequeiloc reheb laj Israel queraj nak texcanab xyi banquil li templo

li xic nequeiloc reheb li ralal xcajol laj Jud ut eb li ralal xcajol laj Benjamn, querabi resil nak eb aan, li quechape ut quecame chi najt, quesuki cuichic Jerusaln ut yoqueb chixyi banquil lix templo li Kacua lix Dioseb laj Israel. 2 Quecuulac riquin laj Zorobabel ut riquineb li nequejolomin re li junjunk cabal ut quexye reheb: Cheque ta kalesens re texkatenka chi cablac xban nak lao nakaque ajcui xlokal le Dios ut nocomayejac chiru chalen sa eb li cutan nak laj Esar-hadn cuan chok rey aran Asiria, li quitaklan chak ke arin, chanqueb. 3 Quechakoc laj Zorobabel ut laj Jesa joqueb ajcui li nequejolomin reheb li junjunk cabal ut quexye: Inca taruk toetenka chixyi banquil lix templo li kaDios. Lao aj Israel takayi b kajunes lix templo li kaDios jo quixye ke laj Ciro, lix reyeb laj Persia, chanqueb. 4 Jocan nak eb li tenamit li cuanqueb sa li naajej aan quexsebesi laj Israel re nak taoc xxiuheb ut texcanab xyi banquil lix templo li Kacua. 5 Eb li xic nequeiloc reheb quextacchii ut quextumina ruheb li cuanqueb xcuanquil sa li tenamit re nak eb li ralal xcajol laj Jud inca tequehek xlesens chixyi banquil lix templo li Kacua chalen sa eb li cutan nak laj Ciro cuan chok xreyeb laj Persia toj sa eb li cutan nak laj Daro qui-oc chok rey aran Persia. 6 Sa eb li cutan nak laj Asuero qui-oc chok rey, quetzi bac riquin re xjitbaleb li cuanqueb Jud ut li cuanqueb Jerusaln. 7 Ut nak laj Artajerjes cuan chok rey aran Persia, laj Bislam, laj Mitrdates, laj Tabeel joqueb ajcui li rochben quetzi bac riquin li rey Artajerjes. Quextzi ba li hu sa li ratinobaleb laj arameo ut jo nequetzi bac eb aan. 8 Laj Rehum li capitn ut laj Simsai laj tzi b quetzi bac riquin li rey Artajerjes chixjitbaleb laj judo li cuanqueb Jerusaln. 9 Sa li cutan aan quetzi bac laj Rehum ut laj Simsai laj tzi b rochbeneb laj rakol atin joqueb ajcui li nequetaklan sa xbeneb laj Persia, eb laj Erec, eb laj Babilonia ut eb laj Susa, laj elamita. 10 Ut rochbeneb ajcui li jalan chic tenamit li quetaklac chi cuanc sa li tenamit Samaria xban laj Asnapar li nim xcuanquil ut rochbeneb ajcui li quetaklac sa eb li naajej li cuanqueb jun pacal li nima Eufrates. 11 Jocain naxye li hu li quextakla riquin li rey: At rey Artajerjes, lao laj canjel chacuu li cuanco jun pacal li nima Eufrates, nakatakla xsahil achol. 12 Chanauhak taxak at rey, nak eb laj judo li queel chak sa li tenamit cuancat cui, queculun arin Jerusaln. Yoqueb cuichic chixyi banquil li tenamit ain laj ketol atin li inca useb xnaleb. Yoqueb chixyi banquil li cimiento ut li

1Eb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

819

ESDRAS4,5

tzac. 13 Chanauhak taxak at rey, cui texyi b cuichic li tenamit aan, ut cui texyi b cuichic li tzac, inca chic texque lix tojeb chi moco textoj acue li caru tento textoj chacuu, at rey, ut nabal li tumin tasachk. 14 Xban nak lao aj canjel chacuu ut tojbilo aban, inca naru nak yal takil nak texket li chakrab li quebil aban. Jocan nak xkatzi ba li hu ain re xyebal acue li caru yo chi culmanc arin. 15 Naru tasic sa eb li hu li xocbil aban, li tzi banbil cui retalil li caru quiculman chiruheb la xetonil yucua. Tacuil sa li hu aan nak li tenamit Jerusaln, aan jun tenamit aj ketol atin ut inca useb xnaleb. Chaaj chok acue laat ut chok reheb li tenamit. Xban nak inca useb xnaleb, jocan nak quisache ruheb junxil. 16 Nakaye acue, at rey, cui li tenamit Jerusaln tayi bak cuichic, ut cui li tzac li sutsu cui li tenamit tayi bak cuichic, li tenamit ain li cuanqueb jun pacal li nima inca chic tecanak rubel la cuanquil, chanqueb. 17 Ut li rey quixsume lix huheb ut quixye reheb: Yoquin chixtzi banquil li hu ain re laj Rehum li capitn ut re ajcui laj Simsai laj tzi b, ut reheb ajcui li rochbeneb li cuanqueb Samaria. Reheb ajcui chixjunileb li cuanqueb aran jun pacal li nima. Nintakla xsahil echol. Chicuank taxak eriquin li tuktuquil usilal. 18 Xeril xsa li hu chi us chicuu li xetakla chak. 19 Ut xinque li chakrab nak texsic sa li hu jo xeye. Xkatau nak najter li tenamit aan aj ketoleb atin. Quexket li ratineb li rey ut quenumta sa xbeneb. 20 Eb li rey li quecuan aran Jerusaln kaxal ni nkeb xcuanquil. Quetaklan sa eb li naajej li cuanqueb jun pacal li nima. Ut quexque xtojeb ut quextoj rix li caak re ru tento xtojbal. 21 Jocan ut anakcuan laex teque jun li chakrab re nak texcanab canjelac li cui nk aan ut inca chic texyi b li tenamit toj tinye reheb nak naru texbanu. 22 Chequehak retal nak tebanu chi us chixjunil. Inca takacanabeb chi qui c li tenamit aan yal re tenumtak sa kaben lao li cuanco sa kacuanquil, chan. 23 Nak queril xsa li hu li quixtakla li rey Artajerjes, laj Rehum, ut laj Simsai laj tzi b, joqueb ajcui li rochben, sa junpat quecoeb Jerusaln. Quexye reheb laj judo chi puers ut chi yo xjoskileb nak tento texcanab li canjel li quextiquib xbanunquil. 24 Jocan nak quexcanab xyi banquil lix templo li Dios aran Jerusaln. Quicanabac toj sa li xcab chihab roquic chok rey laj Daro, lix reyeb laj Persia.

profeta Hageo ut li profeta Zacaras li ralal laj Iddo quexye reheb laj judo li cuanqueb Jud joqueb ajcui li cuanqueb Jerusaln li caru quiyehe reheb xban li Kacua, lix Dioseb laj Israel li natenkan reheb. 2 Ut laj Zorobabel li ralal laj Salatiel rochben laj

1Li

Queoc cuichic xyi banquil li templo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESDRAS5

820

Jesa li ralal laj Josadac, queoc cuichic chixyi banquil lix templo li Kacua aran Jerusaln. Ut eb lix profeta li Kacua Dios cuanqueb rochbeneb ut yoqueb chixtenkanquileb. 3 Sa eb li cutan aan laj Tatnai li nataklan sa li tenamit li cuan jun pacal li nima Eufrates quicuulac riquineb. Quecuulac ajcui riquineb laj Setar-Boznai joqueb ajcui li rochben. Ut quexye reheb: Ani xquehoc elesens nak xex-oc cuichic chixyi banquil li cab ain ut li tzac? chanqueb. 4 Ut quexpatz ajcui: Ani xcabaeb li yoqueb chi yi banc re? 5 Abanan li Kacua Dios yo chi iloc reheb li yoqueb chi camoc be chiruheb laj judo ut inca quixakabac li canjel. Quitaklac jun li hu riquin li rey Daro re nak tixsume chak ut tixye reheb ma texcanab li canjel malaj ut inca. 6 Jocain naxye li hu li quextakla riquin li rey Daro laj Tatnai ut laj Setar-boznai rochbeneb li nequetaklan sa li naajej li cuan jun pacal li nima Eufrates sa li oeste li na-oc cui li sake. 7 Aan ain li tzi banbil sa li hu: At rey Daro, nakatakla xsahil achol. 8 Nakaj xyebal acue nak xocuulac sa li naajej Jud chirilbal lix templo li nimajcual Dios li yoqueb chixyi banquil. Yoqueb chixyi banquil li templo riquin ni nki pec. Li che ac quebil sa xnaaj sa li tzac. Yoqueb chixsebanquil ribeb ut li canjel us yo chi elc chiruheb. 9 Xkapatz reheb laj camol be li yoqueb chi jolomi nc re li canjel ani xquehoc xlesenseb chixyi banquil li cab ut li tzac. 10 Xkapatz ajcui ani xcabaeb re nak totzi bak acuiquin, at rey, ut takaye acue aniheb li yoqueb chi jolomi nc re li canjel. 11 Eb aan quexye ke chi jocain, Lao aj canjel chiru li Dios li kaxal nim xcuanquil jo sa choxa jo sa ruchichoch. Yoco cuichic chixyi banquil li templo li quixakabac najter xban jun lix nimal ru rey li quicuan Israel. 12 Ut quexye ajcui, Eb li kaxetonil yucua quexchik xjoskil li Dios li cuan sa choxa. Jocan nak li Dios quixkaxtesiheb sa ruk laj Nabucodonosor laj caldeo lix reyeb laj Babilonia. Li rey aan quixjuc li templo ut quixchapeb ut quixcameb Babilonia li kaxetonil yucua. 13 Abanan yo chic xben chihab roquic chok rey aran Babilonia laj Ciro nak quixque cuichic kalesens chixyi banquil lix templo li Dios, chanqueb. 14 Ut xexye ajcui nak li rey Ciro quirisi sa xnaajeb lix dioseb laj Babilonia chixjunil li sec oro ut plata li quixxoc chak laj Nabucodonosor sa lix templo li Kacua aran Jerusaln. Quixkaxtesiheb li sec re laj Sesbasar li nataklan sa xbeneb laj Jud. 15 Ut quixye re, Cam li sec ain ut tatxic Jerusaln bar quicuan cui li templo. Ut teyi b cuichic li templo sa lix naaj li quicuan cui, chan laj Ciro. 16 Jocan nak quiculun laj Sesbasar

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

821

ESDRAS5,6

ut quixque li cimiento re lix templo li Dios li cuan Jerusaln ut quextiquib xyi banquil li templo. Ut chalen anakcuan toj maji ajcui nayalo. 17 Jocan nak cui nacacuaj xbanunquil ain, at rey, nakatzama chacuu nak tasic sa li hu li cuan sa li palacio aran Babilonia. Tatzil atin chirixeb re rilbal ma yal nak li rey Ciro quiquehoc xlesenseb chixyi banquil lix templo li Dios aran Jerusaln. Ut chabanu usilal, chatakla resil li caru tacuaj takabanu, chanqueb. 1 Ut li rey Daro quixtakla xsicbal sa li hu li xocbil sa li palacio aran Babilonia. 2 Quitauman jun li botbil hu aran Acmeta sa li palacio li cuan Media. Aan ain li tzi banbil chiru li hu. Chijulticak ain: 3 Yo xben chihab roquic chok rey laj Ciro nak quixque li chakrab ain chirix lix templo li Kacua Dios li quicuan Jerusaln: Texque li cimiento re lix templo li Dios, ut texyi b cuichic re nak temayejak aran. Cuukub xcacal metro xteram li tzac texque nak texyi b ut cuukub xcacal metro li ru. Texyi b li tzac chi chabil re nak cau tacanak. 4 Nak texyi b li tzac texque oxib tzol li ni nki pec ut jun tzol li che toj ac. Ut li rey, aan li tatojok re chixjunil li tasachmank. 5 Ut li sec oro ut li sec plata li quirisi chak li rey Nabucodonosor sa lix templo li Kacua aran Jerusaln li quixcam Babilonia, aan takaxtesi k reheb laj judo. Tacamek cuichic Jerusaln ut taquehek sa lix naajeb sa lix templo li Dios, chan sa li hu. 6 Ut anakcuan, at Tatnai, laat li nacattaklan sa xbeneb li tenamit li cuan jun pacal li nima Eufrates, jo ajcui laj Setar-Boznai ut eb le rochben, lain tinye ere nak tex-elk aran Jerusaln. 7 Canabomak li cui nk li nataklan sa xbeneb joqueb ajcui li nequecamoc be sa xyankeb riquin li canjel li yoqueb chixbanunquil. Canabomakeb re nak texyi b lix templo li Dios sa lix naaj li quicuan cui junxil. 8 Lain xinquehoc re li chakrab ain chanru tebanu nak tetenkaheb li nequecamoc be sa xyankeb laj judo re xyi banquil lix templo li Dios. Li toj li nequexque chak aran jun pacal li nima chok re li rey, aan li taquemank rajlal reheb li cui nk aan re xtenkanquileb re nak inca taxakli k li canjel. 9 Rajlal taquemank reheb laj tij li cuanqueb Jerusaln li caru tacanjelak chiruheb jo li toro, li carner, ut li carner li toj sajeb re xcatbal chok xmayej chiru li Kacua Dios li cuan sa choxa, jo ajcui li trigo, li atzam, li vino malaj li aceite. Taquehek reheb chi cuulaj cuulaj chi inca tapaltok. 10 Taquehek reheb re nak taruk texque li mayej li tacuulak chiru li Dios li cuan sa choxa ut tetijok chicuix lain li rey ut chirixeb ajcui li cualal incajol. 11 Lain xinque li chakrab ain: Li ani taketok re li chakrab li xinque, taisi k jun li tzamba re li rochoch ut chiru ajcui li che aan tacamsi k. Ut li rochoch

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESDRAS6

822

tacanak chi jun tub chi mul. 12 A taxak li Dios, li quisicoc ru Jerusaln chok xnaaj, aan taxak chisachok ruheb li rey malaj ut li tenamit li teraj chichii nc malaj ut teraj xsachbal ru lix templo li Dios. Lain, li rey Daro, xinque li chakrab ain. Ut chi-uxmank chi junpat jo xinye. nak laj Tatnai li nataklan sa eb li tenamit li cuanqueb jun pacal li nima Eufrates, ut laj Setar-boznai joqueb ajcui li rochben quexbanu chi tzakal jo quixye li rey Daro. 14 Ut eb laj camol be sa xyankeb laj judo yoqueb chi cablac ut yo chi elc chi us lix canjeleb jo quiyehe reheb xbaneb li profeta Hageo ut li profeta Zacaras li ralal laj Iddo. Quecablac ut quexchoy lix canjeleb jo quixye li Kacua lix Dioseb laj Israel ut jo quexye lix reyeb laj Persia, laj Ciro, laj Daro ut laj Artajerjes. 15 Oxib xbe li po Adar nak quexchoy xyi banquil lix templo li Dios. Ac yo chic xcuak chihab roquic chok rey laj Daro aran Persia. 16 Chixjunileb laj Israel ut eb laj tij jo eb ajcui laj levita li quesuki cuichic Jerusaln quexkaxtesi re li Dios li templo li quexyi b. Quexninkei chi cajo xsahil xcholeb. 17Nak quexninkei ru lix templo li Dios, quexmayeja jun ciento li toro, cuib ciento li carner, ut cahib ciento li carner li toj sajeb. Ut quexmayeja ajcui cablaju li telom chibat re xtzamanquil xcuybal xmaqueb chixjunileb laj Israel. Quexmayeja li cablaju chi chibat xban nak cablaju xtepaleb li ralal xcajol laj Israel. 18 Eb laj tij quequehe sa xcanjeleb chi xjunjunkaleb. Jocan ajcui laj levita. Ac xcanjel xcanjel li junjunk quequehe re tecanjelak chiru li Dios jo tzi banbil retalil sa li chakrab xban laj Moiss. 19 Chixjunileb laj Israel li quesuki cuichic Jerusaln quexbanu ajcui li ninke Pascua sa li calaju xbe li xben po re li chihab. 20 Eb laj tij ut eb laj levita quexcauresi ribeb re xbanunquil li ninke Pascua, jo caynakeb xbanunquil. Eb laj levita quexmayeja li carner sa xcabaeb chixjunileb li quesuki cuichic Jerusaln. Quexmayeja ajcui sa xcabaeb laj tij jun chol chic, ut sa xcabaeb ajcui eb aan. 21 Quecuaac chixjunileb laj Israel, eb li quechape ut quecame sa jalan tenamit li quesuki cuichic Jerusaln. Quecuaac ajcui chixjunileb li macuaeb aj judo li quexcanab xbanunquil li mausilal ut queoc sa xyankeb laj judo ut quexque xlokal li Kacua, lix Dioseb laj Israel. 22 Cuukub cutan queninkei c chi sa sa xcholeb ut quexcua li caxlan cua li maca xchamal, jo nequexcua sa li ninke aan. Cajo xsahil xcholeb xban nak li Kacua quixjal xcaux lix reyeb laj Persia ut aan quixtenkaheb chixyi banquil lix templo li Kacua, lix Dioseb laj Israel.

13 Jocan

Querake xyi banquil li templo ut quexkaxtesi sa ruk li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

823

ESDRAS7

quicuan laj Artajerjes chok xreyeb laj Persia, quicuan jun li cui nk aj Esdras xcaba. Aan ralal laj Seraas. Ut laj Seraas, aan ralal laj Azaras. Ut laj Azaras, aan ralal laj Hilcas. 2 Laj Hilcas, aan ralal laj Salum. Laj Salum, aan ralal laj Sadoc. Ut laj Sadoc, aan ralal laj Ahitob. 3 Laj Ahitob, aan ralal laj Amaras. Laj Amaras, aan ralal laj Azaras. Ut laj Azaras, aan ralal laj Meraiot. 4 Laj Meraiot, aan ralal laj Zeraas. Laj Zeraas, aan ralal laj Uzi. Ut laj Uzi, aan ralal laj Buqui. 5 Laj Buqui, aan ralal laj Abisa. Laj Abisa, aan ralal laj Finees. Ut laj Finees, aan ralal laj Eleazar. Laj Eleazar, aan ralal laj Aarn, li xben aj tij. 6 Laj Esdras aan tzolbil chi us riquin li chakrab li quiquehe re laj Moiss xban li Kacua lix Dioseb laj Israel. Ut xban nak li Kacua quitenkan re laj Esdras, chixjunil li caru quixtzama chiru li rey, quiquehe re. Laj Esdras qui-el Babilonia ut co Jerusaln. 7 Ut nabaleb laj Israel quecoeb Jerusaln rochben nak ac yo chic xcuuk chihab roquic chok rey laj Artajerjes. Sa xyankeb li quesuki cuanqueb laj tij, cuanqueb laj levita, cuanqueb laj bichanel, cuanqueb li nequecacalen sa li oquebal re li templo, ut cuanqueb ajcui li nequecanjelac sa li templo. 8 O b po xcuuk chihab roquic chok rey laj Artajerjes nak laj Esdras quicuulac Jerusaln. 9 Laj Esdras qui-el Babilonia sa li xben cutan re li xben po. Ut quicuulac Jerusaln sa li xben cutan re li ro po. Li Kacua cuan riquin ut aan yo chi tenkanc re. 10 Laj Esdras quixque xchol chixtzolbal ut chixbanunquil li naxye sa li chakrab li quebil xban li Kacua. Ut quixque ajcui xchol chixcholobanquil li xyalal li tzi banbil sa li chakrab reheb laj Israel. 11 Aan aj tij ut aj tzolonel ajcui. Quixtzol rib chi us riquin li chakrab, li quiquehe reheb laj Israel xban li Kacua lix Dioseb. Jocain tzi banbil sa li hu li quixtzi ba li rey Artajerjes re laj Esdras nak toj maji naxic Jerusaln. 12 Lain li rey Artajerjes, li kaxal nim incuanquil chiruheb li jun chol chic rey. Li hu ain re laj Esdras laj tij, laj cutul re li chakrab li quiquehe xban li Kacua Dios li cuan sa choxa. Chicuank taxak li tuktuquil usilal acuiquin. 13 Lain xinque jun li chakrab nak chixjunileb laj Israel li cuanqueb rubel incuanquil, jo eb laj tij ut eb laj levita, cui teraj xic Jerusaln, naru nequexic chacuix. 14 Lain li rey, yoquin chi taklanc acue joqueb ajcui li cuukub chi cui nk li nequequehoc naleb. Tatxic chirilbal chanru cuanqueb aran Jud ut Jerusaln, ma yoqueb chixbanunquil li caru naxye sa li chakrab li quebil reheb

1Nak

Li rey Artajerjes quixcanab chi xic Jerusaln laj Esdras

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESDRAS7

824

xban li Kacua la Dios. Laat nacanau chi tzakal caru naxye sa li chakrab. 15 Tacam li oro ut li plata ut taque re lix templo lix Dioseb laj Israel li cuan Jerusaln, li x-ala sa kachol xquebal, lain ut eb laj quehol naleb. 16 Tacam ajcui chixjunil li plata ut li oro li jo quial texchutub li cuanqueb Babilonia. Ut tacam ajcui li mayej li x-ala sa xcholeb xquebal eb laj tij ut eb laj Israel li cuanqueb sa li tenamit aan re xyi banquil lix templo li Dios aran Jerusaln. 17 Chiru li tumin aan talok li toro, li carner ut li carner li toj sajeb, jo ajcui li ru li acui mk ut li vino re texmayeja chiru li artal li cuan sa lix templo li Kacua le Dios aran Jerusaln. 18 Laat ut eb laj tij jun chol chic tebanu li caru teraj riquin li plata ut li oro li taelaank. Tebanu jo naraj li Kacua le Dios. 19 Chixjunil li sec li quikaxtesi c acue re xcanjel li Dios sa li templo aran Jerusaln, kaxtesi re li Dios laat. 20 Ut li caak chic re ru li tacanjelak cheru aran sa lix templo le Dios, naru talok riquin lin tumin lain, chan li rey. 21 Anakcuan lain, li rey Artajerjes, yoquin xquebal li chakrab reheb chixjunileb laj xocol tumin li cuanqueb jun pacal li nima Eufrates nak texque chi junpat chixjunil li caru tapatz laat, Esdras. Laat aj tij ut nacanau chi us li chakrab li quebil ere xban li Dios cuan sa choxa. 22 Naru texque oxib mil riquin oxib ciento (3,300) kilos li plata. Naru texque cuib xcacal mil (22,000) bisoc li trigo, ut cuib mil riquin cuib ciento (2,200) botella li vino. Naru texque cuib mil riquin cuib ciento (2,200) botella li aceite ut li atzam taquehek chi inca bisbil. 23 Chixjunil li taraj li Dios, li cuan sa choxa re lix templo, tento xquebal re nak inca tachalk raylal sa xbeneb li cuanqueb rubel incuanquil chi moco sa xbeneb li cualal incajol. 24 Ut ninye ajcui acue nak inca tapatz xtojeb laj tij chi moco eb laj levita, chi moco eb laj bichanel, chi moco eb li nequecacalen sa li oquebal re li templo, chi moco riquineb li nequecanjelac sa li templo. Inca tapatz xtojeb. 25 Laat, Esdras, jo naxcut chacuu li Kacua la Dios, taxakab aj rakol atin ut taxakab aj camol be re nak aaneb chic tetaklank sa xbeneb chixjunileb li tenamit li cuanqueb jun pacal li nima Eufrates. Tacuank xcuanquileb sa xbeneb chixjunileb li nequexnau li caru naxye sa li chakrab li quiquehe reheb xban li Kacua la Dios. Ut eb li inca nequexnau li chakrab, laat tacut chiruheb. 26 Ut li ani inca tixbanu chi tzakal li naxye sa lix chakrab li Kacua la Dios, ut li chakrab li xinque lain, chirakek atin sa xben li jun aan chi junpat. Ut chiquehek chixtojbal rix lix mac. Tacamsi k, malaj taisi k sa li naajej cuan cui, malaj tixtoj rix lix mac riquin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

825

ESDRAS7,8

tumin, malaj ut taquehek sa tzalam, chan li rey. 27 Laj Esdras quitijoc ut quixye chi jocain: Lokoninbilak taxak li Kacua lix Dioseb li kaxetonil yucua, xban nak aan xcutuc chiru li rey nak tixque xlokal li templo, li cuan Jerusaln, li nakalokoni cui li Kacua li kaDios. 28 Nimanbil taxak ru li Kacua li qui-osobtesin cue chiru li rey, jo ajcui chiruheb laj quehol naleb ut chiruheb ajcui chixjunileb li nequecanjelac chiru li rey. Xban nak li Kacua cuan cuiquin ut quixque xcacuil inchol, lain quinsic ruheb li tecamok be chiruheb laj Israel re nak texic Jerusaln cuochben, chan laj Esdras.

Esdras quixye: Aan ain lix cabaeb li quejolomin reheb li junjunk cabal ut li tzi banbileb xcaba. Aaneb li queel Babilonia cuochben lain sa eb li cutan nak laj Artajerjes cuan chok rey. 2 Laj Gersn xcomoneb li ralal xcajol laj Finees; laj Daniel, xcomoneb li ralal xcajol laj Itamar; laj Hats, xcomoneb li ralal xcajol laj David ut li ralal xcajol laj Secanas; 3 laj Zacaras xcomoneb li ralal xcajol laj Paros, aan cuanqueb jun ciento riquin lajeb roxcal (150). 4 Laj Elioenai, li ralal laj Zeraas xcomoneb li ralal xcajol laj Pahat-moab, aan cuanqueb cuib ciento (200). 5 Li ralal laj Jahaziel, xcomoneb li ralal xcajol laj Secanas, aan cuanqueb oxib ciento (300). 6 Laj Ebed ralal laj Jonatn xcomoneb li ralal xcajol laj Adn, aan cuanqueb lajeb roxcal (50). 7 Laj Jesaas li ralal laj Atalas xcomoneb li ralal xcajol laj Elam, aan cuanqueb lajeb xcacal (70). 8 Laj Zebadas li ralal laj Micael xcomoneb li ralal xcajol laj Sefatas, aan cuanqueb cacal (80). 9 Laj Obadas li ralal laj Jehiel, xcomoneb li ralal xcajol laj Joab, aan cuanqueb cuib ciento riquin cuakxaklaju (218). 10 Li ralal laj Josifas, xcomoneb li ralal xcajol laj Selomit, aan cuanqueb jun ciento riquin oxcal (160). 11 Laj Zacaras li ralal laj Bebai, xcomoneb li ralal xcajol laj Bebai aan cuanqueb cuakxakib xcacal (28). 12 Laj Johann li ralal laj Hacatn, xcomoneb li ralal xcajol laj Azgad, aan cuanqueb jun ciento riquin lajeb (110). 13 Laj Elifelet, laj Jeiel ut laj Semaas, aaneb li ralal xcajol laj Adonicam, li quecuan mokon. Aan cuanqueb oxcal (60). 14 Laj Utai ut laj Zabud xcomoneb li ralal xcajol laj Bigvai, aan cuanqueb oxcal (60). 15 Aran kachutub kib chire li nima Ahava. Xocana aran oxib cutan cuochbeneb li xechal chicuix. Quin-oc xsiquinquil laj levita sa xyankeb ut ma jun quintau. 16 Jocan nak quinbokeb laj Eliezer, laj Ariel, laj Semaas, laj Elnatn, laj Jarib, laj Elnatn jun chic, laj Natn, laj Zacaras ut laj Mesulam. Eb li cui nk ain, aaneb laj camol be. Ut quinbokeb ajcui

Aan ain xquialeb li quecoeb Jerusaln rochben laj Esdras


1Laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESDRAS8

826

laj Joiarib ut laj Elnatn. Aaneb laj tzolonel. 17 Quintaklaheb riquin laj Iddo, li nataklan sa li naajej Casifia. Quinye reheb caru texye re laj Iddo ut reheb ajcui li rochben li nequecanjelac sa li templo li cuan sa li naajej Casifia. Quintaklaheb aran re nak texsic ani texic chi canjelac sa lix templo li Kacua. 18 Ut xban nak li Dios yo chi tenkanc ke, quextau chak laj Serebas re taxic chi canjelac. Aan jun cui nk chabil xnaleb xcomoneb li ralal xcajol laj Mahli laj levita. Quechal rochben li ralal ut li ras. Cuakxaklajuheb (18) chixjunileb. 19 Ut quechal ajcui laj Hasabas rochben laj Jesaas xcomoneb li ralal xcajol laj Merari. Quechal rochben li ralal ut li ras. Junmayeb (20) chixjunileb. 20 Quechal ajcui cuib ciento riquin junmay (220) chi canjelac sa li templo. Aaneb li ralal xcajol li quexakabac junxil xban laj David ut xbaneb li nequetaklan re nak eb aan tecanjelak sa li templo chixtenkanquileb laj levita. Ut quitzi bac xcabaeb li junjunk. 21 Aran chire li nima Ahava, lain quinye reheb nak to-ayuni k ut takacubsi kib chiru li Kacua. Takatzama chiru nak aan tatenkank ke ut tailok ke re nak maca takacul lao, chi moco li kacocal chi moco li caru cuan ke nak yoko chi xic. 22 Quinxutanac xtzamanquil chiru li rey nak tixtaklaheb lix soldado ut lix carruaje chikacolbal chiruheb li xic nequeiloc ke nak yoko chi xic. Ac xinye re li rey chi jocain: Li Kacua li kaDios cuan riquineb li ani nequequehoc xlokal ut aan tatenkank reheb. Abanan najosko sa xbeneb li ani natzektanan re, chanquin. 23 Jocan nak co-ayunic ut katzama katenkanquil chiru li Dios. Ut li Dios quirabi li katij. 24 Ut quinsic ruheb cablaju laj tij. Aaneb laj Serebas, ut laj Hasabas rochbeneb lajeb chic laj tij. 25 Ut quinbis chiruheb li plata, li oro ut li sec li quexque chok xmayej re li Kacua li kaDios li rey, ut eb laj quehol naleb li rey, ut eb li nequecanjelac chiru li rey, joqueb ajcui laj Israel li cuanqueb aran. 26 Aan ain xquial li quinbis ut quinkaxtesi reheb: jun xcacal mil riquin cahib ciento riquin lajeb roxcal (21,450) bis li plata, jun ciento li sec plata, ut oxib mil riquin oxib ciento (3,300) bis li oro. 27 Ut quinkaxtesi ajcui reheb junmay li sec oro, cuaklaju libra ralal, ut cuib li chabil sec bronce jibil chi us ut nalemtzun, kaxal terto xtzak jo li oro. 28 Ut quinye reheb: Laex kaxtesinbilex sa ruk li Kacua. Jocan ajcui li sec ain ut li plata ut li oro. Qui-ala sa xcholeb li kaxetonil yucua xquebal chok xmayejeb re li Kacua Dios. 29 Teril ut texoc chi us re nak maca texcul chalen toj tebis chiruheb li nequetaklan sa xbeneb laj judo ut chiruheb laj tij. Ut tebis chiruheb laj levita ut chiruheb li nequejolomin re li junjunk cabal li cuanqueb Jerusaln. Tebis aran sa lix templo li Kacua, chanquin reheb. 30 Eb laj tij ut eb laj levita quexcul li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

827

ESDRAS8,9

plata ut li oro ut li sec li quibise chiruheb re texcam Jerusaln sa lix templo li Kacua li kaDios. 31 Cablaju xbe li xben po co-el aran cuan cui li nima Ahava ut coo Jerusaln. Li Kacua cuan kiquin ut aan quicoloc ke chiruheb li xic nequeiloc ke joqueb ajcui chiruheb laj elk li cuanqueb sa li be li coo cui. 32 Cocuulac Jerusaln ut aran cohilan oxib cutan. 33 Ut sa xca li cutan kabis li oro, li plata ut li sec li kacam sa rochoch li Dios ut kakaxtesi re laj Meremot laj tij li ralal laj Uras. Rochben aan cuan laj Eleazar ralal laj Finees, ut cuanqueb ajcui rochbeneb laj levita, laj Jozabad ralal laj Jesa ut laj Noadas ralal laj Bini. 34 Chiru ajcui li cutan aan quibise ut qui-ajlac ut quikaxtesi c ajcui li quexcam. Ut quitzi bac retalil jo quial qui-el chixjunil. 35 Chirix aan, chixjunileb li quesuki Jerusaln quexmayeja li catbil xul chiru li Kacua, lix Dioseb laj Israel. Quexmayeja cablaju li toro reheb li cablaju xtepaleb laj Israel. Quexmayeja ajcui cuaklaju rocal (96) li telom carner ut cuuklaju xcacal (77) li coc carner ut quexmayeja ajcui cablaju li telom chibat re xpatzbal xcuybal xmaqueb. Chixjunil ain quexcat chiru li Kacua chok xmayejeb. 36 Ut quexkaxtesi li chakrab li quixque li rey reheb li cuanqueb sa xcuanquil ut reheb ajcui li nequetaklan sa eb li tenamit li cuanqueb jun pacal li nima Eufrates. Ut eb aan quextenkaheb li tenamit ut queoquen ajcui chixyi banquil lix templo li Dios.

chirix chic aan, eb laj camol be sa xyankeb laj Israel quecuulac cuiquin ut quexye cue: Cuanqueb aj Israel yoqueb chixjunajinquil ribeb riquineb li jalaneb xtenamit. Sa xyankeb aan cuanqueb laj tij ut laj levita. Yoqueb chixjunajinquil ribeb riquineb laj cananeo, eb laj heteo, eb laj ferezeo, eb laj jebuseo, eb laj amonita, eb laj moabita, eb laj Egipto ut eb laj amorreo ut yoqueb chixbanunquil li mausilal nequexbanu eb aan. 2 Yoqueb chi sumlac riquineb ut yoqueb ajcui chixsumubanquil eb li ralal riquineb lix rabin li cuanqueb sa li tenamit aan. Lix tenamit li Dios, li ti queb raj xchol, quexjunaji ribeb riquineb li jalaneb xtenamit. Ut eb li quecamoc xbe chixbanunquil li mac aan, aaneb ajcui li cuanqueb sa xcuanquil ut eb li nequetaklan sa xbeneb li tenamit, chanqueb. 3 Nak quicuabi li atin aan, quinpej li cuak ut quinmich li cuismal ut lin mach. Ut quincojla chi kaxal ra sa inchol. 4 Ut quexchutub ribeb cuiquin chixjunileb li queoc xxiu nak lix Dioseb laj Israel tixque raylal sa xbeneb xban lix maqueb li rech tenamitil. Ut lain cajo xrahil inchol ut quincana

1Ut

Laj Esdras quitijoc chirixeb li quesumla riquineb li jalaneb xtenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESDRAS9

828

aran toj quicuulac x-oril li mayejac re li ecuu. 5 Sa x-oril li mayejac re li ecuu, quincuacli sa li naajej bar quincojla cui chi ra sa inchol. Ac xinpej li cuak nak quincuikib cuib. Quintaksi li cuuk ut quin-oc chi tijoc chiru li Kacua lin Dios. 6 Ut quinye: At Kacua, at inDios, sachso innaleb ut ninxutanac chixtaksinquil li cuilobal chacuu xban nak kaxal numtajenak li kamausilal. At Kacua, xban nak kaxal nabal li kamac chanchan nak ac xcuulac toj sa choxa. 7 Chalen nak toj cuanqueb li kaxetonil yucua toj anakcuan yoco chi macobc chacuu. Xban li kamausilal, ut xban ajcui lix mausilaleb li karey ut eb laj tij, lao cokaxtesi c sa rukeb li rey li jalan xtenamiteb. Cochape ut cocame chi najt sa jalan tenamit. Cuan quecamsi c riquin chi ch. Querelka li caru cuan ke ut quicute kaxutan toj chalen anakcuan. 8 Abanan anakcuan, at Kacua, at kaDios, laat xacuil xtokobal ku ut xoacol lao la cualal acajol li jo quial chic xocana. Xaque kanaaj sa li santil naajej bar maca na-oc ke. Laat nacacutanobresi li kabe ut xoaque chi hilanc junpat. 9 Lao cuanco rubel xtak lix reyeb laj Persia, abanan inca xoacanab kajunes. Chiruheb li rey xacut chiku lix nimal la cuusilal ut xaque li kayuam re nak taruk takayi b cuichic la templo li quijuque. Ut laat xat-iloc ke arin Jud ut Jerusaln. 10 Abanan anakcuan, at Kacua, at kaDios, Caru taruk takaye chirix chixjunil ain? Lao xkaket la chakrab, 11 li caque reheb li profeta, li quecanjelac chacuu. Eb aan quexye ke caru caye sa la chakrab. Laat caye reheb li kaxetonil yucua nak li naajej li xiqueb cui re chi cuanc, numtajenak chi mausilal xban li inca us li nequexbanu li tenamit li cuanqueb aran. 12 Laat caye nak inca takasumubeb li karabin riquineb li ralal eb aan chi moco li kalal tesumlak riquineb lix rabin eb aan. Ut caye ajcui ke nak inca tocuank chi sum atin riquineb chi moco takatenkaheb re nak us teelk. Inca takatenkaheb re nak cauhako ut takatzaca li chabil tzacaemk li taelk sa li choch ut re ajcui nak li kalal kacajol teechani nk re li naajej ain chi junaj cua. 13 Li raylal li xkacul, aan xban li kamausilal ut xban li kamac. Abanan laat inca xoaque chixtojbal rix li kamac jo kaculub raj xculbal. Xacuy ban li kamac ut inca xasach ku chi junaj cua. 14 Ma toj yoko ajcui chixketbal la chakrab? Ut, ma toj yoko ajcui chixjunajinquil kib riquineb li tenamit ain li nequexbanu mausilal? Ma inca ta bi tatjoskok sa kaben cui toj yoko chixbanunquil li mac? Ut, ma inca ta bi taruk raj tasach ku chi junaj cua chikajunilo? 15 At Kacua, at kaDios, laat li kaDios lao aj Israel. Laat ti c la chol. Jocan nak toj yoyoco lao anakcuan, li jo quial chic xocole. Yal nak cuan li kamac chacuu. Jocan nak inca naru nococuan chi sum atin acuiquin, chan laj Esdras nak quitijoc.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

829 Quilajerisi sa lix tenamiteb chixjunileb li jalaneb xtenamit li quesumla cui

ESDRAS10

10

yabac ut yo chixpatzbal xcuybal xmaqueb li tenamit. Quecuulac riquin jun chutaleb laj Israel, jo cui nk, jo ixk, jo cocal. Yoqueb chi yabac chi cajo xrahil xcholeb. 2 Ut laj Secanas li ralal laj Jehiel xcomoneb laj Elam quiatinac ut quixye re laj Esdras: Lao xomacob chiru li kaDios xban nak xosumla riquineb li ixk li jalan xtenamiteb. Abanan toj naru tecolek laj Israel. 3 Anakcuan lao takabanu jun li contrato riquin li Dios. Takacanabeb li ixk aan rochbeneb li kacocal li cuan riquineb. Takabanu jo tacuaj laat joqueb ajcui li nequexxucua ru li naxye li Dios. Chi-uxmank taxak jo tzi banbil sa li chakrab. 4 Xaklin, at Esdras, xban nak sa aben tenebanbil xbanunquil ain ut lao tatkatenka. Cacuubresi achol ut banu li tento xbanunquil, chanqueb. 5 Jocan nak laj Esdras quixakli ut quixye reheb li xbenil aj tij ut eb laj levita, joqueb ajcui chixjunileb laj Israel nak riquin juramento texye ma texbanu jo quexye. Ut eb aan quexbanu li juramento ut quexsume xbanunquil li caru quexye. 6 Laj Esdras qui-el chiru lix templo li Dios ut co sa lix cuaribal laj Johann li ralal laj Eliasib. Nak cuan aran inca quicuaac chi moco qui-ucac xban nak cajo xrahil xchol xban li mausilal li quexbanu laj Israel li quesuki cuichic Jerusaln. 7Quixtakla xchutubanquileb aran Jerusaln chixjunileb li cuanqueb Jud joqueb ajcui li cuanqueb Jerusaln. 8 Eb li cuanqueb sa xcuanquil ut eb li nequecamoc be sa xyankeb laj judo quexcub ru nak li ani inca tacuulak chiru oxib cutan, taisi k chiru chixjunil li caru cuan re ut taisi k ajcui aan sa xyankeb laj Israel li quesuki Jerusaln. 9 Jocan nak chiru li oxib cutan chixjunileb li cui nk xcomoneb laj Jud ut laj Benjamn quexchutub ribeb aran Jerusaln sa li junmay xbe li xbele po re li chihab aan. Ut chixjunileb quecojla sa li nebal re lix templo li Dios. Nequesicsot xbaneb xxiu riquin li taculmank ut xban ajcui li cacuil hab li quichal sa xbeneb. 10 Qui-oc chi atinac laj Esdras laj tij ut quixye reheb: Laex xexmacob xban nak xecam chok erixakil li ixk jalan xtenamiteb. Jocan nak xnumta le mac laex aj Israel. 11 Anakcuan ut quehomak xlokal li Kacua lix Dioseb le na eyucua. Chebanu jo naraj li Kacua. Isihomak erib sa xyankeb li jalaneb xtenamit ut jachomak erib riquineb li ixk aan, chan. 12 Quechakoc chixjunileb li chutchuqueb aran ut quexye chi cau xyab xcuxeb: Takabanu jo xaye laat. 13 Abanan kaxal nabal li tenamit ut cau li hab. Inca naru cuanko chirix cab chiru li hab chi moco taruk takacub ru chiru jun malaj cuib cutan xban nak nabalo li xomacob riquin xbanunquil li mac aan. 14 Naru tecanak

1Nak yo chi tijoc laj Esdras, cuikcuo chiru lix templo li Dios. Yo chi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESDRAS10

830

li nequetaklan sa kaben chi atinac chikix lao li jo quialo cuanco arin. Ut li ani quexcam chok rixakileb li ixk li jalan xtenamiteb naru nequechal joke teyehek reheb nak techalk. Techalk li cuanqueb sa li junjunk chi tenamit rochbeneb laj rakol atin ut eb li nequetaklan sa xbeneb. Takabanu chi jocain re nak taelk xjoskil li Dios sa kaben, chanqueb. 15 Laj Jonatn li ralal laj Asael ut laj Jahazas li ralal laj Ticva, ut cuib reheb laj levita, laj Mesulam ut laj Sabetai, inca quexcul xcholeb li caru quexye li jun chol chic. Caaj cui eb aan li inca quexcul xcholeb. 16 Qui-uxman jo quexye li tenamit. Laj Esdras, laj tij quixsiqueb ru li cui nk li tetenkank re. Aaneb li nequejolomin re li junjunk cabal. Quixbokeb xcaba chixjunjunkaleb. Sa li xben cutan re li xlaje po quextiquib tziloc atin chirixeb li tenamit. 17Ut sa li xben cutan re li xben po querake chi tziloc atin chirixeb chixjunileb li quexcam rixakileb jalaneb xtenamit. 18 Aaneb ain li ralal xcajoleb laj tij li quexsic rixakileb sa xyankeb li jalaneb xtenamit: xcomoneb li ralal laj Jesa, ralal laj Josadac, ut xcomoneb li ri tzin, aaneb laj Maasas, laj Eliezer, laj Jarib ut laj Gedalas. 19 Ut quexque li ruk chi ribileb rib re xcutbal nak texbanu li caru quexye. Ut quexye chi tzakal nak texcanab li rixakil ut texmayeja jun li carner re xtzamanquil xcuybal xmaqueb. 20 Xcomoneb li ralal xcajol laj Imer, aaneb laj Hanani ut laj Zebadas. 21 Xcomoneb li ralal xcajol laj Harim, aaneb laj Maasas, laj Elas, laj Semaas, laj Jehiel, ut laj Uzas. 22 Xcomoneb li ralal xcajol laj Pasur, aaneb laj Elioenai, laj Maasas, laj Ismael, laj Natanael, laj Jozabad ut laj Elasa. 23 Xcomoneb li ralal xcajol laj levitas, aaneb laj Jozabad, laj Simei, laj Kelaa (aan laj Kelita), laj Petaas, laj Jud ut laj Eliezer. 24 Xcomoneb laj bichanel, aan laj Eliasib; xcomoneb li nequecacalen sa li oquebal re li templo, aaneb laj Salum, laj Telem ut laj Uri. 25 Eb laj Israel (li inca quecanjelac sa li templo), aaneb ain: xcomoneb li ralal xcajol laj Paros, aaneb laj Rama, laj Jezas, laj Malquas, laj Mijamn, laj Eleazar, laj Malquas ut laj Benaa. 26 Xcomoneb li ralal xcajol laj Elam, aaneb ain: laj Matanas, laj Zacaras, laj Jehiel, laj Abdi, laj Jeremot ut laj Elas. 27Xcomoneb li ralal xcajol laj Zatu, aaneb ain: laj Elioenai, laj Eliasib, laj Matanas, laj Jeremot, laj Zabad, ut laj Aziza. 28 Xcomoneb li ralal xcajol laj Bebai, aaneb ain: laj Johann, laj Hananas, laj Zabai ut laj Atlai. 29 Xcomoneb li ralal xcajol laj Bani, aaneb ain: laj Mesulam, laj Maluc, laj Adaa, laj Jasub, laj Seal ut laj Ramot. 30 Xcomoneb li ralal xcajol laj Pahat-moab, aaneb ain: laj Adna, laj Quelal, laj Benaa, laj Maasas, laj Matanas, laj Bezaleel, laj Bini, ut laj Manass. 31 Xcomoneb li ralal xcajol laj Harim, aaneb ain: laj Eliezer, laj Isas, laj Malquas, laj Semaas, laj Simen, 32 laj Benjamn, laj Maluc, ut laj Semaras. 33 Xcomoneb li ralal xcajol laj Hasum, aaneb ain: laj Matenai, laj Matata, laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

831

ESDRAS10

Zabad, laj Elifelet, laj Jeremai, laj Manass ut laj Simei. 34 Xcomoneb li ralal xcajol laj Bani, aaneb ain: laj Madai, laj Amram, ut laj Uel, 35 laj Benaa, laj Bedas, laj Quelhi, 36 laj Vanas, laj Meremot, laj Eliasib, 37laj Matanas, laj Matenai, laj Jaasai, 38 laj Bani, laj Bini, laj Simei, 39 laj Selemas, laj Natn, laj Adaa, 40 laj Macnadebai, laj Sasai, laj Sarai, 41 laj Azareel, laj Selemas, laj Semaras, 42 laj Salum, laj Amaras, ut laj Jos. 43 Ut xcomoneb li ralal xcajol laj Nebo, aaneb ain: laj Jeiel, laj Matatas, laj Zabad, laj Zebina, laj Jadau, laj Joel ut laj Benaa. 44 Chixjunileb aan quexcam rixakileb jalaneb xtenamit. Abanan quexcanab li rixakileb rochbeneb lix cocal.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Nehemas

ain li atin li quixtzi ba li profeta Nehemas, li ralal laj Hacalas. Ac yo chic junmay chihab roquic chok rey laj Artajerjes sa li po Quisleu nak cuanquin sa li tenamit Susa bar nacuan cui chi taklanc li rey. 2 Quicuulac cuiquin li cuas laj Hanani rochbeneb cuib oxib li cui nk aj Jud. Quinpatz reheb chanru cuanqueb laj judo li quecame Babilonia ut quesuki cuichic Jerusaln. Ut quinpatz ajcui chanru cuan li tenamit Jerusaln. 3 Ut eb aan quexye cue nak eb laj judo li quesuki Jerusaln cuanqueb sa raylal ut xutanal yoqueb chixculbal. Juquinbil li tzac li sutsu cui li tenamit jo ajcui li oquebal ut catbil lix puertil. 4 Nak quicuabi resil caru yoqueb chixculbal, cajo nak quiraho inchol. Quinchunub cuib ut quinoc chi yabac. Quintijoc chiru lin Dios cuan sa choxa ut quinbanu in-ayun cuib oxib cutan. 5 Ut quinye: At Kacua, at inDios, li cuancat sa choxa, kaxal nim acuanquil ut xiu xiu acuu. Nintzaman chacuu xban nak laat junelic nacabanu li caru cayechii xbanunquil sa li contrato li cabanu riquineb la tenamit. Nacacuuxtana ruheb li nequerahoc acue ut eb li nequebanun re li caru naxye sa la chakrab. 6 Nintzama chacuu nak tacuabi taxak ut chaque taxak retal li caru yoquin chixtzamanquil chacuu, lain aj canjel chacuu. Chi kek chi cutan yoquin chixtzamanquil xcuybaleb xmac eb li ralal xcajol laj Israel laj canjeleb chacuu. Yal nak xomacob chacuu, lain joqueb ajcui chixjunileb li ralal xcajol lin yucua. 7 Junes mausilal yoco chixbanunquil chacuu. Inca yoco chixbanunquil li naxye la chakrab. Yoco ban chixketbal la chakrab li caque re laj Moiss laj canjel chacuu. 8 Laat jultic acue li caru caye chak chikix junxil

1Aan

Laj Nehemas natijoc chirix li tenamit Jerusaln

832
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

833

NEHEMAS1 , 2

nak caye chak re laj Moiss nak cui lao tomacobk chacuu, laat tachachai ku sa eb li junjunk chi tenamit. 9 Abanan caye ajcui nak cui tosuki k cuichic acuiquin ut cui takabanu li caru caye sa la chakrab, toacam cuichic sa li tenamit li casic ru chok anaaj, usta ac chachainbil ku sa eb li najtil tenamit. 10 Jocan ut, at Kacua, misach sa achol xban nak lao aj canjel chacuu. Lao la cualal acajol li coacol riquin la cuanquilal ut riquin la metzeu. 11 Jocan nak nintzama chacuu, at Kacua, chasume taxak lin tij. Chacuabi taxak li caru nequextzama laj canjel chacuu. Lao takaj xquebal alokal. Chinatenka re nak us taelk chicuu li caru tintzama chiru li rey. Chiruxtana taxak cuu li rey, chanquin nak quintijoc. Sa eb li cutan aan, lain aj quehol ruca li rey nak quincuan.

quiculman sa li po Nisn nak ac yo chic junmay chihab roquic chok rey laj Artajerjes. Lain quincam li vino ut quinque re li rey. Nak quincuulac riquin li rey quixque retal nak lain ra sa inchol. Lain ma jun sut quincuulac riquin chi ra sa inchol. 2 Ut li rey quixye cue: Caut nak kaxal ra sa achol? Laat moco yajat ta. Caru na-oc acue? Mare cuan junak chaajquilal yo cui acaux, chan. Lain cajo nak qui-oc inxiu nak quixye cue chi jocan li rey. 3 Lain quinchakoc ut quinye re: At rey, chicuank taxak la yuam chi junelic. Lain ra sa inchol xban nak li tenamit li mukbileb cui lin xetonil yucua juquinbil ut catbileb lix puertil. Aan ain lix yalal nak ra sa inchol. 4 Ut li rey quixye cue: Caru tacuaj tinbanu? Ut sa li honal aan quinpatz intenkanquil riquin li Dios li cuan sa choxa. 5 Ut quinye re li rey: At rey, cui cojco achol cuiquin ut cui laat tixcul achol, tabanu raj li usilal cue. Lain nacuaj raj xic Jud re nak tinyi b cuichic li tenamit li mukbileb cui lin xetonil yucua. 6 Li rixakil chunchu chixcatk nak li rey quixpatz cue: Jo najtil tatbayk chak nak tatxic? Ut, joke tatsuki k chak? Lain quinye re jo najtil tinbayk chak ut quixcul xchol li rey nak tinxic Jud. 7 Ut quintzama ajcui chiru li rey nak cui aan tixcul xchol, tixtzi ba li hu reheb li nequetaklan sa li tenamit li cuanqueb jun pacal li nima Eufrates re nak taruk tinnumek aran toj tincuulak Jud chi maca chaajquilal. 8 Ut quinye ajcui re nak tixtzi ba junak li hu re laj Asaf li na-iloc re li quiche bar narisi cui xche li rey. Tixye re nak tixque inche re tinyi b cuichic xpuertil li oquebal re li tenamit jo ajcui li tzac li sutsu cui li tenamit ut re nak tinyi b ajcui li cuochoch bar tincuank cui lain.

1Ain

Li rey Artajerjes quixtakla laj Nehemas Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS2

834

Ut li rey quixque cue chixjunil li quintzama xban nak li Kacua Dios yo chi tenkanc cue. 9 Nak quincuulac jun pacal li nima Eufrates coin riquineb li nequetaklan aran ut quinkaxtesi li hu reheb li quixtzi ba li rey. Cuanqueb li nequecamoc be sa xyankeb li soldado li quetaklac chicuix xban li rey ut cuanqueb ajcui li soldado li nequebec chirix cacuay li quecoeb chicuix. 10 Laj Sanbalat, Horn xtenamit ut laj Tobas li nataklan sa li tenamit Amn, cajo nak quejosko nak querabi nak quincuulac chixtenkanquileb laj Israel. 11 Nak ac cuan chic oxib cutan incuulajic Jerusaln, 12 quincuacli chi kek cuochbeneb cuib oxib li cui nk. Abanan ma ani aj e quinye li caru quixye cue li Dios tinbanu re xtenkanquil li tenamit Jerusaln. Ma ani chic quixcam xcacuay. Caaj cui lain. 13 Toj kojyi n ajcui nak quin-el sa li puerta li na-iloc sa li ru taka sa xjayal li yuam ha Dragn xcaba ut coin toj sa li puerta li nequerisi cui li mul. Nak yoquin chi xic yoquin chirilbal chanru li tzac li juquinbil li sutsu cui li tenamit Jerusaln ut yoquin ajcui chirilbaleb li puerta li catbileb. 14 Chirix aan quinnume sa li puerta cuan cui li yuam ha ut coin quicuan cui lix pila li rey. Abanan ma bar quiru chi numec lin cacuay. 15 Toj kojyi n ajcui nak quinnume sa li rok ha ut yoquin chirilbaleb li tzac li jucbileb. Chirix aan quinsuki cuichic sa li oquebal li na-iloc sa li ru taka. 16 Eb li nequetaklan sa li tenamit inca quexnau bar coin chi moco quexnau caru quinbanu chak. Chi moco quinye reheb laj judo, chi moco laj tij, chi moco li cuanqueb sa xcuanquil. Chi moco eb li tetenkank sa li canjel ain quexnau caru yoquin. 17 Lain quinye reheb: Laex nequenau li raylal cuanco cui. Laex nequenau nak li tenamit Jerusaln juquinbil ut eb lix puertil cataleb. Jocan nak quimkex ut quehomak echol re nak takayi b cuichic li tzac li sutsu cui li tenamit re nak inca chic toxutanak xban li katenamit Jerusaln. 18 Ut lain quinseraki reheb chanru nak quinixtenka li Dios riquin xnimal rusilal. Ut quinseraki ajcui reheb li caru quixye cue li rey. Ut eb aan quexye: Ocako chi canjelac. Takayi b cuichic li katenamit, chanqueb. Ut quexque xchol chi canjelac chixjunkaleb. 19 Nak querabi laj Sanbalat aj Horn ut laj Tobas li nataklan aran Amn, ut laj Gesem aj rabe, queoc chikaseenquil ut coexhob ut quexye ke: Caru yoquex laex? Ma teket xchakrab li rey sa echol laex? chanqueb. 20 Ut lain quinchakoc ut quinye reheb: Li Dios li cuan sa choxa, aan tatenkank ke. Ut lao li nococanjelac chiru, takayi b cuichic li tenamit Jerusaln. Ut laex inca naru techic erib kiquin xban nak macua laex yal ere ut xban nak maca cuan ere Jerusaln.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

835

NEHEMAS3

Quextiquibxyi banquillitzaclisutsucuilitenamitJerusaln

canjelac. Quexyi b cuichic li oquebal bar quenume cui li carner. Quexque li puerta ut quexyi b li tzac toj cuan cui li torre Hamea xcaba ut toj cuan cui li torre Hananeel xcaba. 2 Ut li tzac cuan chixcatk li quexyi b laj tij, aan quexyi b eb li cui nk aj Jeric. Ut laj Zacur ralal laj Imri quixyi b li tzac li cuan chixcatk aan. 3 Eb li ralal xcajol laj Senaa quexyi b li oquebal bar nequexcayi cui li car. Quexque li che sa li tzac quexyi b cui li puerta. Quexque li puerta ut quexque ajcui li chi ch re nak tatzaponk chi us. 4 Ut li tzac cuan chixcatk, aan quixyi b laj Meremot li ralal laj Uras. Laj Uras, aan ralal laj Cos. Ut li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Meremot, aan quixyi b laj Mesulam, li ralal laj Berequas. Laj Berequas, aan li ralal laj Mesezabeel. Ut li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Mesulam, aan quixyi b laj Sadoc, li ralal laj Baana. 5 Ut li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Sadoc, aan quexyi b eb li cuanqueb Tecoa. Abanan eb li cuanqueb xcuanquil sa li naajej aan inca queraj oquenc sa lix canjel li Kacua. 6 Laj Joiada ralal laj Paseah rochben laj Mesulam ralal laj Besodas quexyi b li najter oquebal. Quexque li che sa li tzac quexyi b cui li puerta. Quexque li puerta ut quexque ajcui li chi ch re nak tatzaponk chi us. 7Li tzac li cuan chixcatk li quexyi b laj Joiada ut laj Mesulam, aan quexyi b laj Melatas rochbeneb li cui nk aj Gaban ut laj Jadn aj Meronot rochbeneb laj Mizpa. Lix tenamiteb aan cuanqueb rubel xcuanquil li nataklan jun pacal li nima Eufrates. 8 Li tzac li cuan chixcatk li quexyi b laj Joiada ut laj Mesulam, aan quixyi b laj Uziel ralal laj Harhaas xcomoneb laj tenol plata. Ut li tzac li cuan chixcatk aan, quixyi b laj Hananas ralal li cui nk li nayi ban sununquil ban. Jocain nak quexyi b li tzac li sutsu cui li tenamit Jerusaln. Quicuulac toj cuan cui li tzac nim ru. 9 Ut li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Hananas, aan quixyi b laj Refaas li ralal laj Hur li quicuan chi taklanc sa xbeneb yijach li tenamit Jerusaln. 10 Ut li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Refaas li cuan sa xcayabal li rochoch laj Jedaas li ralal laj Harumaf, aan quixyi b laj Jedaas. Ut li cuan chixcatk aan, quixyi b laj Hats li ralal laj Hasabnas. 11 Ut li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Hats, aan quexyi b laj Malquas li ralal laj Harim ut laj Hasub li ralal laj Pahat-moab. Ut quexyi b ajcui li torre li cuan cuanqueb cui li horno. 12 Ut li tzac li cuan chixcatk li quexyi b laj Malquas ut laj Hasub, aan quixyi b laj Salum li ralal laj Halohes li nataklan sa xbeneb li yijach chic li tenamit li cuanqueb Jerusaln. Ut quetenkan ajcui lix rabin. 13 Li puerta li na-iloc sa li ru taka, aan quexyi b laj Hann rochbeneb li cuanqueb sa li naajej Zanoa. Quexque

1Laj Eliasib li xyucuail aj tij rochbeneb li jun chol chic laj tij queoc chi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS3

836

li puerta ut quexque ajcui li chi ch re tatzaponk chi us. Cuib ciento riquin mero ciento metro li tzac li quexyi b. Quicuulac toj sa li oquebal bar nequerisi cui li mul. 14 Li oquebal li nequerisi cui li mul, aan quixyi b laj Malquas li ralal laj Recab li nataklan sa li naajej Bet-haquerem. Ut quixque li puerta ut quixque ajcui li chi ch re tatzaponk chi us. 15 Li oquebal li cuan cui li yuam ha, aan quixyi b laj Salum li ralal laj Colhoze li nataklan sa li naajej Mizpa. Quixque li che sa li tzac quixyi b cui li puerta. Quixque li puerta ut quixque ajcui li chi ch re tatzaponk chi us. Ut quixyi b ajcui li tzac li cuan cui li pila Silo li cuan nach riquin li naajej li nequerau cui li rutzuuj li rey nak quicuan. Li tzac li quixyi b quicuulac toj cuan cui li gradas re lix tenamit laj David nak quicuan. 16 Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Salum, aan quixyi b laj Nehemas, li ralal laj Azbuc li nataklan sa xbeneb yijach li tenamit li cuanqueb Bet-sur. Li tzac li quixyi b quicuulac toj sa xcayabal li bar quimuke cui laj David ut quicuulac cuan cui li pila li yi banbil, ut toj cuan cui li xnaajeb li soldado nak quicuan. 17Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Nehemas, aan quexyi b eb laj levita. Laj Rehum li ralal laj Bani, aan li quicamoc be chiruheb. Li tzac li cuan chixcatk aan quixyi b laj Hasabas li nataklan sa xbeneb yijach li tenamit li cuanqueb sa li naajej Keila. Li canjel aan quixbanu sa xcaba lix tenamit. 18 Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Hasabas, aan quixyi b laj Bavai rochbeneb li rech tenamitil. Laj Bavai, aan li ralal laj Henadad li nataklan sa xbeneb li yijach chic li tenamit Keila. 19 Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Bavai, aan quixyi b laj Ezer li ralal laj Jesa li nataklan sa xbeneb li cuanqueb sa li tenamit Mizpa. Li tzac li quexyi b cuan sa xcayabal li naajej li nequexxoc cui chixjunil li chi ch li nacanjelac re pletic. Li tzac li quexyi b quicuulac toj sa xuc. 20 Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Ezer, aan quixyi b laj Baruc li ralal laj Zabai. Laj Baruc cau quicanjelac. Li tzac li quixyi b quiticla sa xuc ut quicuulac toj sa li oquebal re li rochoch laj Eliasib li xyucuail aj tij. 21 Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Baruc, aan quixyi b laj Meremot li ralal laj Uras. Laj Uras, aan li ralal laj Cos. Li tzac li quixyi b laj Meremot quiticla sa li oquebal re li rochoch laj Eliasib ut quicuulac toj bar coxrake cui li rochoch. 22 Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Baruc, aan quexyi b eb laj tij li cuanqueb sa li ru taka. 23 Li tzac li cuan chixcatk li quexyi b eb laj tij, aan quexyi b laj Benjamn rochben laj Hasub. Li tzac li quexyi b cuan sa xcayabal li rochocheb. Ut li cuan chixcatk, aan quixyi b laj Azaras li ralal laj Maasas. Laj Maasas, aan li ralal laj Ananas. Li tzac li quixyi b laj Azaras, aan nach cuan riquin li rochoch. 24 Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Azaras, aan quixyi b laj Bini li ralal laj Henadad. Li tzac li quixyi b laj Bini quiticla cuan cui li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

837

NEHEMAS3 , 4

rochoch laj Azaras ut quicuulac toj sa xuc. 25 Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Bini, aan quixyi b laj Palal li ralal laj Uzai. Li tzac li quixyi b quiticla sa xuc bar cuan cui li torre li cuan sa xben li rochoch li rey nak quicuan. Aan nach cuan riquin li nebal re li tzalam. Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Palal, aan quixyi b laj Pedaas li ralal laj Faros. 26 Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Faros, aan quexyi b li nequecanjelac sa li templo li cuanqueb sa li tzul Ofel xcaba. Li tzac li quexyi b quicuulac toj sa xcayabal li oquebal bar nequenume cui li nequebelan ha. Nacana sa li este li na-el cui li sake. Nach cuan riquin li torre li quicuan sa xben li rochoch li rey. 27Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Pedaas, aan quexyi b eb laj Tecoa. Li tzac li quexyi b quiticla sa xcayabal li nimla torre ut quicuulac toj cuan cui li naajej Ofel. 28 Li tzac li cuan chixcatk li quexyi b laj Tecoa, aan quexyi b eb laj tij. Li tzac li quexyi b quiticla sa li oquebal li cuan nach riquin lix naajeb li cacuay. Chixjunkaleb laj tij quexyi b li tzac li cuan chiru li rochocheb. 29 Li tzac li cuan chixcatk li quexyi b laj tij, aan quixyi b laj Sadoc, li ralal laj Imer. Li tzac li quixyi b cuan sa xcayabal li rochoch. Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Sadoc, aan quixyi b laj Semaas li ralal laj Secanas. Laj Semaas, aan li quicacalen re li oquebal li cuan sa li este li na-el cui li sake. 30 Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Semaas, aan quixyi b laj Hananas li ralal laj Selemas rochben laj Hann li xcuak ralal laj Salaf. Li tzac li cuan chixcatk li quexyi b laj Hananas ut laj Hann, aan quixyi b laj Mesulam li ralal laj Berequas. Li tzac li quixyi b laj Mesulam aan li cuan sa xcayabal li rochoch. 31 Li tzac li cuan chixcatk li quixyi b laj Mesulam, aan quixyi b laj Malquas li ralal laj tenol plata. Li tzac li quixyi b quicuulac toj cuanqueb cui li rochocheb li nequecanjelac sa li templo ut quicuulac bar cuanqueb cui li rochocheb laj cay. Li tzac aan cuan sa xcayabal li oquebal li nequerocsi cui li xul li nequexmayeja. Li tzac aan nach cuan riquin li cab li cuan sa xben li tzac sa xuc. 32 Ut li tzac li quexyi b laj tenol plata ut eb laj cay, aan naticla sa xuc cuan cui li cab li cuan sa xben li tzac ut quicuulac toj bar cuan cui li oquebal li nequenume cui li carner.

nak quichal xjoskil laj Sanbalat nak quirabi nak yoco cuichic chixyi banquil li tzac ut xban xjoskil qui-oc chikahobbal lao aj judo. 2 Ut quixye reheb li rochben ut reheb li soldado aj Samaria: Caru yoqueb chixbanunquil eb laj judo? Ma cuan ta bi xmetzeu eb aan? Caru yoqueb chixcoxlanquil? Ma nequexcoxla

1Cajo

EblajIsraelincaquichinanxcholeb xbaneblixicnequeilocreheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS4

838

ta bi nak taruk texque cuichic lix mayejeb? Ma texchoy ta bi xyi banquil li tzac chiru jun cutan? Ma taruk ta bi terisi sa li poks li pec ut texyi b cuichic li tzac riquin li pec li ac xcat? chan. 3 Ut laj Tobas, Amn xtenamit, cuan rochben laj Sanbalat. Quixye re: Ilomak li tzac li yoqueb chixyi banquil riquin li pec. Cui tatakek raj junak yac sa xben, yal aan raj tatanok re, chan. 4 Lain quintijoc ut quinye re li Dios: At Kacua at inDios chacuabi taxak chanru nak yoqueb chikahobbal ut yoqueb chikatzektananquil. Li tzektananc li yoqueb chixbanunquil ke chisuki k taxak sa xbeneb. Chechapek ta xbaneb li xic nequeiloc reheb ut checamek ta sa jalan tenamit. 5 Inca taxak tacuy xmaqueb ut inca taxak tasachk sa achol li mausilal li yoqueb chixbanunquil ke xban nak yoqueb xjoskil sa kaben nak yoco chixyi banquil li tzac, chanquin. 6 Quicuulac yitok xteram li tzac kayi b xban nak li tenamit quexque xchol chi canjelac. 7 Cajo nak quejosko laj Sanbalat ut laj Tobas nak querabi nak ma bar chic teto re li tzac li sutsu cui li tenamit Jerusaln. Ut quejosko ajcui eb laj rabes, eb laj amonita ut eb laj Asdod. 8 Chixjunileb quexjunaji ribeb chixcubanquil chanru nak taruk techalk chi pletic kiquin re kaquebal sa chaajquilal. 9 Jocan nak cotijoc chiru li kaDios ut kaxakabeb laj cacalenel chi kek ut chi cutan re rilbaleb nak techalk. 10 Eb laj Jud quexye: Macaeb chic xmetzeu laj i kanel. Inca chic nequexcuy ut toj cuan li tzac li puquinbil isi c taraj. Inca chic taruk takayi b li tzac, chanqueb. 11 Li xic nequeiloc ke quexcoxla nak lao inca takaque retal li caru yoqueb chixcoxlanquil sa kaben. Sa xcholeb aan nak inca takil nak teoc sa li katenamit chikacamsinquil re nak takacanab xbanunquil li canjel ain. 12 Abanan eb laj judo li cuanqueb nach riquineb li xic nequeiloc ke querabi caru yoqueb chixcubanquil sa kaben ut colexye ke nabal sut bar teoc chak nak techalk chi pletic kiquin. 13 Lain quebintakla li junju nk cabal re nak texakli k chirix li tzac bar cubenak cui xteram jo ajcui sa xyank li tzac li toj maji naxcul rib. Cuankeb xchi ch re camsi nc, cuankeb xlans ut cuankeb ajcui xtzimaj sa rukeb. 14 Ut nak quecuil nak cuanqueb sa xnaajeb, quinxakli chiruheb ut quinatinac riquineb li quetaklan ut eb li quecamoc be joqueb ajcui chixjunileb li tenamit. Quinye reheb: Mexxucuac chiruheb. Julticak ere nak li Kacua li nakaxucua ru, aan kaxal nim xcuanquil. Pletinkex re xcolbaleb le rech tenamitil, ut le ralal ecajol ut re ajcui xcolbal rix le rixakil jo ajcui le jun cablal, chanquin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

839

NEHEMAS4 , 5

reheb. 15 Ut eb li xic nequeiloc ke querabi resil nak lao kaque retal li caru quexcub ru sa kaben. Ut quexque ajcui retal nak li Dios quixpo ru li caru quexcoxla xbanunquil ke. Ut nak ac xculman aan co-oc cuichic chikajunilo chixyi banquil li tzac. 16 Chalen sa li cutan aan yijach li nequecanjelac chicuu yoqueb chixyi banquil li tzac ut li yijach chic cuanqueb xchi cheb re camsi nc, cuanqueb xlans, ut cuanqueb ajcui lix tzimaj sa rukeb. Ut cuanqueb ajcui xchi ch re xcolbal ribeb. Ut eb li nequetaklan sa li tenamit Jud cuanqueb aran ut yoqueb chi oquenc. 17 Ut eb li yoqueb chi yi banc re li tzac jo ajcui li yoqueb chi i kanc riquin jun li ruk yoqueb chi canjelac ut riquin li ruk jun chic chapcho lix chi cheb re pletic. 18 Ut eb li yoqueb chi yi banc re li tzac bacbo lix chi cheb re pletic sa xcamal xsaeb nak yoqueb chi canjelac. Ut li nayabasin re li trompeta, aan cuan chincatk. 19 Ut quinye reheb li quetaklan ut eb li quecamoc be joqueb ajcui chixjunileb li tenamit: Li canjel ain kaxal nim ut kaxal nabal. Ut lao nak yoco chixyi banquil li tzac najt kayank chikajunjunkal. 20 Li bar terabi cui chi ecanc li trompeta, aran texxic chixchutubanquil erib kiquin. Ut li Kacua li kaDios, aan tatenkank ke chi pletic, chanquin reheb. 21 Jocain nak quiru kabanu li canjel ain. Yijach laj canjel cuanqueb xchi cheb re pletic sa rukeb chalen ekela toj nocox-ecuuk. 22 Ut quinye ajcui reheb li tenamit nak chixjunileb tecanak sa li tenamit Jerusaln, jo li nequetaklan, joqueb ajcui li nequetenkan reheb. Chi kek texcacale li tenamit ut chi cutan texyi b li tzac. 23 Lain inca quicuisi li cuak chicuix nak oc cue chi cuarc. Chi moco eb li cuechalal, chi moco li quetenkan cue, chi moco li soldado li quechal chicuix querisi li rakeb. Caaj cui nak noco-atin nakisi li kak chikix.

eb li cutan aan eb li cui nk joqueb ajcui li ixk queoc chixcuechbal rixeb li rech tenamitil. 2 Cuan queyehoc re: Lao nabalo ut nabaleb ajcui li kalal kacajol ut tzacanc teraj. Tento takasic bar takatau katrigo re tocuaak ut inca tocamk. 3 Ut cuan ajcui queyehoc re: Xban li cueej xkaque chi prenda li kachoch jo ajcui li kacui mk ut li kochoch re taruk takalok katrigo re tocuaak. 4 Ut cuan cuichic queyehoc re: Lao xkapatz katumin chi to re taruk takatoj li tento xtojbal re li rey. Ut xkaque li kachoch chi prenda jo ajcui li kacui mk, chanqueb. 5 Lao kacomon

1Sa

LajNehemasquixkuseblibiomrenak incatexrahobtesiheblineba

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS5

840

kib riquineb li biom. Ut li kalal kacajol juntaketeb ajcui riquineb li ralal xcajol eb aan. Moco jalaneb ta chic aan chiku lao. Abanan lao tento nak takacayiheb li kalal kacajol chok xmoseb aan. Cuanqueb karabin ac xkacayiheb chok xmoseb aan ut inca chic naru nakisiheb riquineb xban nak maca chic cuan ke. Li kachoch ut li kacui mk jalan chic aj e, chanqueb. 6 Ut lain, cajo nak quichal injoskil nak quicuabi li caru quexye. 7 Quincoxla chi us caru tinbanu. Ut quinkuseb li biomeb ut li nequetaklan sa xbeneb li tenamit ut quinye reheb: Ma us nak nequepatz ral li tumin li nequetooni reheb le rech tenamitil? Ut quinye ajcui reheb nak texchutub ribeb re nak takacub ru caru takabanu. 8 Ut quinye reheb: Xkisiheb rubel xcuanquil li jalan tenamit li kech tenamitil. Xkabanu li jo quial coru xbanunquil. Ut laex chic yoquex chi rahobtesi nc reheb li kech tenamitil. Ut anakcuan, ma toj takisiheb cuichic rubel ecuanquil laex? chanquin reheb. Ut ma jun reheb quichakoc xban nak inca chic quextau caru quexye. 9 Ut quinye ajcui reheb: Li caru yoquex chixbanunquil, aan inca us. Laex inca nequexucua ru li Dios. Yoquex ban chixbanunquil jo nequexbanu li jalan tenamit li xic nequeiloc ke, re nak inca texrahobtesi k xban eb aan. 10 Lain ut eb li cuechalal joqueb ajcui li nequecanjelac chicuu yoco ajcui chixquebaleb xtrigo ut xtumineb chi to. Abanan nintzama cheru nak inca chic takapatz reheb lix caseb. 11 Ut nintzama ajcui cheru nak anakcuan ajcui tekaxtesi cuichic reheb lix chocheb, li racui mkeb uvas ut olivos, jo ajcui li rochocheb. Ut tekaxtesi ajcui reheb li ral li tumin li ac xecul jo ajcui li trigo, li aceite ut li uvas li ac xecul. 12 Ut eb aan quechakoc ut quexye: Takakaxtesi reheb chixjunil li ac xkacul ut inca chic takapatz reheb. Takabanu jo xaye ke, chanqueb. Jocan nak quinbokeb laj tij re nak chiruheb aan texye riquin juramento nak texbanu li caru ac xexye. 13 Ut quinchik ru li cuak chiruheb ut quinye reheb: Jocain taxak tixbanu li Kacua Dios nak tarisi sa rochoch ut sa lix canjel li ani inca tabanunk re li caru xye. Chi-isi k ta chi maca chic cuan re, chanquin reheb. Ut chixjunileb li tenamit quexye: Jocan taxak tauxmank, chanqueb. Ut chixjunileb li tenamit quexbanu jo quexye ut quexlokoni li Kacua. 14 Ac yo chic junmay chihab roquic laj Artajerjes chok rey nak quinixxakab chi taklanc sa xbeneb laj Jud. Chalen sa li cutan aan toj quicuulac li cablaju xcacal (32) chihab roquic chok rey, chi moco lain, chi moco li cuechalal kacul li tzacaemk li kaculub raj xtzacanquil jo quextzaca li nequetaklan. Chiru li cablaju chihab nak cuanquin chi taklanc inca quinpuersi li tzacaemk inculub raj xculbal. 15 Eb li quecuan chi taklanc sa xbeneb li tenamit nak toj maji nin-oc lain, kaxal cuichic nabal li tumin quexpatz reheb li tenamit.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

841

NEHEMAS5 , 6

Rajlal cutan numenak cacal chi tumin plata quexpatz re xcuaheb ut xvino. Ut eb li nequecanjelac chiruheb quexrahobtesi li tenamit. Abanan lain inca quinbanu chi jocan xban nak ninxucua ru li Dios. 16 Ut lain quinque inchol chi canjelac riquin xyi banquil li tzac li sutsu cui li tenamit. Ut eb li nequetrabajic chicuu quexque ajcui xcholeb chi oquenc sa li canjel. Ut inca kacoxla xlokbal kachoch. 17Jun ciento riquin mero ciento laj judo li nequecuaac sa li cuochoch. Sa xyankeb aan cuanqueb li nequecamoc be sa li tenamit. Ut macaeb sa ajl li nequechal chak sa eb li tenamit li cuanqueb chi nach kiquin. 18 Chixjunil li nasachman rajlal cutan re li katzacaemk, aan ain xquial: jun cuacax, cuakib chabil carner xcomoneb li sicbil ruheb, ut quexyi b ajcui caxlan. Rajlal lajeb cutan nequexcam chak chi nabal li vino. Usta nabal li nasachman, abanan ma jun sut xinpatz reheb li tenamit li caru tento raj xincul lain, jo li quexcul li quecuan chi taklanc sa li tenamit nak kaxal nabal li i k cuan sa xbeneb li tenamit. 19 Chinjulticok taxak acue, at inDios, riquin li jo quial li us li xinbanu reheb li tenamit ain.

querabi laj Sanbalat, laj Tobas ut laj Gesem laj rabe, ut eb lix comon li xic nequeiloc ke nak lain xinyi b li tzac li sutsu cui li tenamit ut ma bar chic teto re, ut usta toj maji ninque lix puertil li oquebal sa li cutan aan, 2 laj Sanbalat ut laj Gesem quextakla chak inbokbal ut quexye cue: Chalkat re takachutub kib sa li calebal Ono, chanqueb. Abanan eb aan quinexbok yal re texbanu mausilal cue. 3 Jocan nak lain quintaklaheb lin takl riquineb chixyebal reheb nak inca taruk tinxic riquineb xban nak latz cuu xbanunquil jun nimla canjel. Inca naru nincanab xbanunquil li canjel yal re nak tinxic aran eriquin, chanquin reheb nak quintakla li resil. 4 Cahib sut quextakla inbokbal, ut jocan cuichic quebinsume cui. 5 Sa ro sut laj Sanbalat quixtakla cuichic jun lix mos cuiquin ut quixcam jun li hu chi teto. 6 Jocain naxye sa li hu li quixtakla: X-el resil sa eb li tenamit nak laat ut eb la cuech tenamitil yoquex chixcubanquil chanru nak terisi erib rubel xcuanquil li rey. Xban aan nak yoquex chixyi banquil li tzac li sutsu cui le tenamit. Ut xkabi ajcui resil nak laat tacuaj oc chok xreyeb. Ut laj Gesem xye nak yal li caru yoqueb xyebal. 7Ut x-el ajcui resil nak ac xaxakabeb li profeta re texye resil Jerusaln nak laat chic tat-oc chok rey aran Jud. Ut chixjunil aan naru nacuulac resil riquin li rey Artajerjes. Jocan nak yoquin chixyebal acue nak tatchalk cuiquin re nak takacub ru caru takabanu, chan cue. 8 Ut lain quintakla cuichic xyebal

1Nak

QuexyoobatinchirixlajNehemasrexjitbal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS6

842

re chi jocain: Chixjunil li caru yocat chixyebal, aan moco yal ta. Yal laat nacatcoxlan re chixjunil aan, chanquin re. 9 Chixjunil li caru xexbanu ke, aan yal re kasebesinquil. Eb aan xexcoxla nak tachinank kachol ut takacanab xbanunquil li canjel ut inca takachoy xyi banquil li tzac. Jocan nak quintijoc ut quinye: At kaDios, chaque taxak xcacuilal kachol re takachoy li canjel. 10 Ut chirix aan coin sa li rochoch laj Semaas li ralal laj Delaa. Laj Delaa, aan ralal laj Mehetabel. Laj Semaas aan tzaptzo sa li rochoch. Aan quixye cue: Anakcuan chiru li kojyi n ain techalk chacamsinquil. Takachutub kib sa lix templo li Dios. Ocako aran ut takatzap kib toj chi sa, chan. 11 Ut lain quinchakoc ut quinye re: Junak cui nk jo lain, ma naru ta bi taxucuak chiruheb aan? Ma tinxic ta bi sa li templo chixmukbal cuib yal re xcolbal rix lin yuam? Lain inca tin-oc sa li templo chixmukbal cuib, chanquin re. 12 Lain quinque retal nak macua li Dios li quitaklan re chixyebal li caru quixye cue. Quixye cue chi jocan xban nak laj Sanbalat ut laj Tobas quextumina ru chixyebal chi jocan. 13 Quextumina ru aan yal re tinexsebesi ut re nak tinmacobk. Ut riquin aan taelk resil nak inca us yoquin ut inca chic tinexque sa ruheb li tenamit. 14 At inDios, chaque taxak retal li raylal li yoqueb chixbanunquil cue laj Sanbalat ut laj Tobas. Ut misach taxak sa achol li quixbanu lix Noadas li profeta ixk rochbeneb li jun chol chic profetas li queajoc xquebal inxiu.

xyi banquil li tzac li sutsu cui li tenamit sa li ob xcacal xbe li po Elul. Cablaju roxcal cutan quiyalo cui. 16 Querabi nak ac xyalo li canjel. Chixjunileb li xic nequeiloc ke quexucuac, joqueb ajcui li tenamit li cuanqueb chi nach kiquin. Xutanal queel xban nak quexque retal nak li Kacua, aan li quitenkan ke chixyi banquil li tzac. 17 Sa eb li cutan aan nak yoco chixyi banquil li tzac, cuanqueb li nequetaklan sa xbeneb laj Jud quetzi bac riquin laj Tobas. Jocan nak laj Tobas naxtakla cuichic lix hu aran Jud. 18 Nabaleb li cuanqueb aran Jud queoquen chirix laj Tobas xban nak laj Tobas aan lix hi laj Secanas li ralal laj Ara ut xban ajcui nak laj Johann quixcam chok rixakil lix rabin laj Mesulam, li ralal laj Berequas. 19 Ut chicuu nequexye nak laj Tobas, aan kaxal us naxbanu. Ut li caru ninye, nequexye cuichic re laj Tobas. Ut riquin li caru nayehe re, laj Tobas naxtakla cuichic nabal li hu cuiquin re insebesinquil.

15 Kachoy

Quexchoyxyi banquillitzaclisutsucuilitenamitJerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

843

NEHEMAS7

nak ac xyalo li tzac ut nak ac xequehe sa xnaajeb li puerta re li oquebal, quexakabac laj levita chi canjelac sa li templo. Cuan li quequehe chi cacalenc sa eb li oquebal, ut cuan li quequehe chok aj bichanel. 2 Quinxakab li cui tzin laj Hanani ut laj Hananas re nak eb aan teilok re li tenamit Jerusaln. Laj Hananas aan li nataklan sa xbeneb li soldados. Quinxakab aan xban nak aan kaxal ti c xchol chiruheb li jun chol chic ut naxxucua ru li Dios. 3 Ut quinye reheb nak acak xcutano chi us nak texte li puerta re li oquebal. Ut nak toj cuanqueb laj cacalenel, textzap cuichic li puerta ut texnat rix chi us. Ut quinye ajcui reheb nak texxakabeb laj cacalenel re li tenamit Jerusaln re chi kek. Li cuanqueb rochocheb nach riquin li tzac, aaneb tecacalenk chiru li rochocheb. 4 Li tenamit nim chi us, abanan toj maji quiheb li cristian xban nak toj maji yi banbileb chixjunileb li cab sa li tenamit.

1Ut

LajNehemasquixxakabeblitecanjelak

Dios quixcut chicuu nak tento tebinchutub li nequetaklan sa li tenamit ut eb li nequecamoc be joqueb ajcui chixjunileb li tenamit re nak teajlak li junjunk cabal. Quintau li hu li tzi banbil cui lix cabaeb li quesuki chak xben cua. Tzi banbil retalil chi jocain: 6 Aan ain lix cabaeb laj Israel li quechape ut quecame Babilonia xban li rey Nabucodonosor ut quesuki cuichic Jerusaln ut Jud. Ac sa xtenamit quecana li junjunk. 7 Aaneb ain lix cabaeb li quecamoc be chiruheb laj Israel li quechal xben cua: laj Zorobabel, laj Jesa, laj Nehemas, laj Azaras, laj Raamas, laj Nahamani, laj Mardoqueo, laj Bilsn, laj Misperet, laj Bigvai, laj Nehum, ut laj Baana. Ut aan ain lix quialeb li cui nk aj Israel li quesuki rochbeneb laj camol be: 8 Eb li ralal xcajol laj Paros, aan cuib mil riquin jun ciento riquin cablaju xcacal (2,172). 9 Eb li ralal xcajol laj Sefatas, aan oxib ciento riquin cablaju roxcal (372). 10 Eb li ralal xcajol laj Ara, aan cuakib ciento riquin cablaju roxcal (652). 11 Eb li ralal xcajol laj Pahat-moab, eb li ralal xcajol laj Jesa ut eb li ralal xcajol laj Joab, aan cuib mil riquin cuakxakib ciento riquin cuakxaklaju (2,818). 12 Eb li ralal xcajol laj Elam, aan jun mil riquin cuib ciento riquin calaju roxcal (1,254). 13 Eb li ralal xcajol laj Zatu, aan cuakxakib ciento riquin ob roxcal (845). 14 Eb li ralal xcajol laj Zacai, aan cuukub ciento riquin oxcal (760). 15 Eb li ralal xcajol

5 Li

AanainxquialebliquesukiJerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS7

844

laj Bini, aan cuakib ciento riquin cuakxakib roxcal (648). 16 Eb li ralal xcajol laj Bebai, aan cuakib ciento riquin cuakxakib xcacal (628). 17 Eb li ralal xcajol laj Azgad, aan cuib mil riquin cuakib ciento riquin cuib xcacal (2,622). 18 Eb li ralal xcajol laj Adonicam, aan cuakib ciento riquin cuukub xcacal (667). 19 Eb li ralal xcajol laj Bigvai, aan cuib mil riquin cuukub xcacal (2,067). 20 Eb li ralal xcajol laj Adn, aan cuakib ciento riquin olaju roxcal (655). 21 Eb li ralal xcajol laj Ater, ut eb li ralal xcajol laj Ezequas, aan cuakxaklaju rocal (98). 22 Eb li ralal xcajol laj Hasum, aan oxib ciento riquin cuakxakib xcacal (328). 23 Eb li ralal xcajol laj Bezai, aan oxib ciento riquin cahib xcacal (324). 24 Eb li ralal xcajol laj Harif, aan jun ciento riquin cablaju (112). 25 Eb li ralal xcajol laj Gaban, aan olaju rocal (95). 26 Eb li cui nk li cuanqueb Beln ut eb li cuanqueb sa li naajej Netofa, aaneb jun ciento riquin cuakxakib rocal (188). 27 Eb li cui nk li cuanqueb sa li naajej Anatot, aan jun ciento riquin cuakxakib xcacal (128). 28 Eb li cui nk li cuanqueb Bet-azmavet, aaneb cuib roxcal (42). 29 Ut eb li cui nk li cuanqueb sa eb li naajej Quiriat-jearim, ut Cafira ut Beerot, aan cuukub ciento riquin oxib roxcal (743). 30 Eb li cui nk li cuanqueb Ram ut Geba, aan cuakib ciento riquin jun xcacal (621). 31 Eb li cui nk li cuanqueb Micmas, aaneb jun ciento riquin cuib xcacal (122). 32 Eb li cui nk li cuanqueb Bet-el ut Hai, aan jun ciento riquin oxib xcacal (123). 33 Eb li cui nk re li tenamit jun chic Nebo xcaba, aan cablaju roxcal (52). 34 Eb li ralal xcajol laj Elam jun chic, aan jun mil riquin cuib ciento riquin calaju roxcal (1254). 35 Eb li ralal xcajol laj Harim, aan oxib ciento riquin junmay (320). 36 Eb li ralal xcajol laj Jeric, aan oxib ciento riquin ob roxcal (345). 37 Eb li ralal xcajol laj Lod, eb li ralal xcajol laj Hadid ut eb li ralal xcajol laj Ono, aan cuukub ciento riquin jun xcacal (721). 38 Eb li ralal xcajol laj Senaa, aan oxib mil riquin beleb ciento riquin lajeb xcacal (3,930). 39 Eb laj tij: aan ralal xcajoleb laj Jedaa. Ut laj Jedaa, aan li ralal laj Jesa. Aan beleb ciento riquin oxlaju xcacal (973). 40 Eb li ralal xcajol laj Imer, aan jun mil riquin cablaju roxcal (1,052). 41 Eb li ralal xcajol laj Pasur, aan jun mil riquin cuib ciento riquin cuukub roxcal (1,247). 42 Eb li ralal xcajol laj Harim, aan jun mil riquin cuuklaju (1,017). 43 Eb laj levitas: aaneb li ralal xcajol laj Jesa. Laj Jesa, aan li ralal laj Cadmiel ut laj Cadmiel, aan li ralal laj Hodavas. Aan calaju xcacaleb (74). 44 Eb li nequebichan, aaneb li ralal xcajol laj Asaf. Aan jun ciento riquin cuakxakib roxcal (148). 45 Eb li nequecacalen re li oquebal, aaneb li ralal xcajol laj Salum, laj Ater, laj Talmn, laj Acub, laj Hatita ut laj Sobai. Aan jun ciento riquin cuakxaklaju xcacal (138). 46 Eb li nequecanjelac sa li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

845

NEHEMAS7

templo, aaneb li ralal xcajol laj Ziha, laj Hasufa, laj Tabaot, 47 laj Queros, laj Siaha, laj Padn, 48 laj Lebana, laj Hagaba, laj Salmai, 49 laj Hann, laj Gidel, laj Gahar, 50 laj Reaa, laj Rezn, laj Necoda, 51 laj Gazam, laj Uza, laj Paseah, 52 laj Besai, laj Mehunim, laj Nefisesim, 53 laj Bacbuc, laj Hacufa, laj Harhur, 54 laj Bazlut, laj Mehda, laj Harsa, 55 laj Barcos, laj Ssara ut laj Tema, 56 laj Neza ut laj Hatifa. 57 Eb li ralal xcajol li quecanjelac chiru laj Salomn, aaneb li ralal xcajol laj Sotai, laj Soferet ut laj Perida, 58 eb li ralal xcajol laj Jaala, laj Darcn, ut laj Gidel, 59 eb li ralal xcajol laj Sefatas, laj Hatil, laj Poqueret-hazebaim, ut laj Amn. 60 Chixjunileb li quecanjelac sa li templo rochbeneb li ralal xcajol li quecanjelac chiru laj Salomn, aan oxib ciento riquin cablaju rocal (392). 61 Aaneb ain li quesuki sa li tenamit Tel-mela, Tel-harsa, Querub, Adn ut Imer. Abanan eb aan inca queru xyebal ma aaneb tzakal laj Israel malaj ut inca xban nak inca queru xyebal ani tzakal lix xetonil yucuaeb. 62 Eb li ralal xcajol laj Delaa, eb li ralal xcajol laj Tobas, ut eb li ralal xcajol laj Necoda, aan cuakib ciento riquin cuib roxcal (642). 63 Eb laj tij: aaneb li ralal xcajol laj Habaa, laj Cos ut laj Barzilai li quixsic rixakil sa xyankeb li ralal xcajol laj Barzilai jun chic, Galaad xtenamit. Li ixk aan quiquehe xcaba jo xcabaeb aan. 64 Quisique xcabaeb sa li hu tzi banbil cui xcabaeb laj tij. Abanan inca quitae. Jocan nak queisi c sa xyankeb laj tij. 65 Ut li gobernador quixye nak inca naru textzaca li kaxtesinbil tzacaemk toj cuank junak aj tij tatzilok atin chirix riquin li Urim ut Tumim. 66 Lix quialeb chixjunileb lix comoneb rib, aan cuib roxcal mil riquin oxib ciento riquin oxcal (42,360). 67 Cuanqueb ajcui cuukub mil riquin oxib ciento riquin cuuklaju xcacal (7,337) xmoseb, ixk ut cui nk. Ut sa xyankeb aan cuanqueb cuib ciento riquin ob roxcal (245) laj bichanel, jo ixk jo cui nk. 68 Cuanqueb cuukub ciento riquin cuaklaju xcacal (736) xcacuayeb. Ut lix muleb cuib ciento riquin ob roxcal (245). 69 Ut lix camelleb cahib ciento riquin olaju xcacal (435). Ut cuanqueb ajcui cuakib mil riquin cuukub ciento riquin junmay (6,720) lix bureb. 70 Ut cuanqueb junjunk li nequejolomin re li junjunk cabal quexque xmayejeb re li canjel. Li gobernador quixque re laj xocol tumin numenak cuuklaju (17) libra li oro, lajeb roxcal (50) li ni nki sec, ut ob ciento riquin lajeb xcacal (530) li rakeb laj tij. 71 Chixjunil li mayej li quexque li nequejolomin re li junjunk cabal, aan ain: oxib ciento riquin cablaju roxcal (352) libra li oro, ut cuib mil riquin cuakib ciento riquin cuib xcacal libra (2,662) li plata. 72 Chixjunil li mayej li quexque li tenamit, aan ain: oxib ciento riquin cablaju roxcal (352) libra li oro, ut cuib mil riquin cahib ciento riquin junmay (2,420) libra li plata ut cuukub xcacal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS7 , 8

846

(67) li rakeb laj tij. 73 Eb laj tij, ut eb laj levita jo eb ajcui li quecacalen chire xpuertil li templo, eb li nequebichan, ut eb li nequecanjelac sa li templo ut chixjunileb laj Israel ac sa xtenamiteb quecana chi cuanc. xcuuk li po eb laj Israel quexchutub ribeb chixjunileb aran Jerusaln sa li nebal li cuan chiru li oquebal bar nequenume cui li nequebelan ha. Quextzama chiru laj Esdras laj tzi b nak tixcam chak li hu li tzi banbil cui li chakrab li quiquehe re laj Moiss xban li Dios chok reheb laj Israel. 2 Sa xben li cutan re li xcuuk li po laj Esdras laj tij quixcam chak li hu li tzi banbil cui li chakrab re taril xsa chiruheb chixjunileb li chutchuqueb aran, jo cui nk, jo ixk ut jo ajcui chixjunileb li teruk xtaubal ru li xyalal li atin li taril sa li hu. 3 Ut laj Esdras quiril xsa li hu chiruheb chixjunileb li cuanqueb sa li nebal li cuan chiru li oquebal bar nequenume cui li nequebelan ha. Quixtiquib rilbal sa li hu tzi banbil cui li chakrab chalen ekela toj quicuulac cualeb chiruheb chixjunileb li cuanqueb aran, jo cui nk, jo ixk, ut jo ajcui chiruheb li queru xtaubal ru. Ut chixjunileb quexcanab rib chirabinquil li caru naxye sa li chakrab. 4 Laj Esdras, li nacutuc re li chakrab chiruheb li tenamit, xakxo sa xben li tusbil che li quexyi b re taxakli k cui. Ut eb li cui nk ain xakxoqueb chixcatk sa lix nim uk laj Esdras: laj Matatas, laj Sema, laj Anas, laj Uras, laj Hilcas, ut laj Maasas. Ut sa lix tze xakxoqueb laj Pedaas, laj Misael, laj Malquas, laj Hasum, laj Hasbadana, laj Zacaras ut laj Mesulam. 5 Chixjunileb li tenamit li cuanqueb aran queril nak laj Esdras quixte li hu li tzi banbil cui li chakrab xban nak najt xteram li naajej li xakxo cui. Nak quixte li hu, chixjunileb li tenamit quexakli. 6 Laj Esdras quixlokoni li Kacua li nimajcual Dios ut chixjunileb li tenamit quextaksi li rukeb ut quexye: Jocan taxak! Jocan taxak! Quexcubsi ribeb chiru li Kacua ut quexxulub lix jolomeb, ut quexlokoni li Dios. 7 Ut eb laj levita yoqueb chixcholobanquil xyalal li chakrab chiruheb li tenamit. Ut eb li tenamit quexque xchol chirabinquil. Eb laj levita, aaneb ain: laj Jesa, laj Bani, laj Serebas, laj Jamn, laj Acub, laj Sabetai, laj Hodas, laj Maasas, laj Kelita, laj Azaras, laj Jozabed, laj Hann ut laj Pelaa. 8 Eb aan yoqueb chirilbal xsa li hu li tzi banbil cui li chakrab chi tzakal re ru ut quexcholob xyalal re nak li tenamit textau ru chi us. 9 Nak querabi caru naxye sa li chakrab queoc chi yabac. Ut laj Nehemas li gobernador, ut laj Esdras laj tij, ut laj tzi b, ut eb laj levita li yoqueb chixcholobanquil lix yalal reheb li tenamit, quexye reheb: Miyote echol ut mexyabac

1Sa

LajEsdrasquirilxsaliSantilHuchiruheblitenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

847

NEHEMAS8

xban nak li cutan ain kaxal lok chiru li Kacua li kaDios. 10 Ut quexye ajcui reheb: Chenima ru li cutan ain xban nak li cutan ain kaxal lok chiru li Kacua. Miraho echol. Tzacahomak li chabil tzacaemk ut ucumak li chabil vino li qui ut quehomak xtzacaemk li maca cuan reheb yi banbil. Ut chisahok taxak sa echol xban nak li sahil cholej li naxque li Kacua, aan naxque xcacuil kachol. 11 Eb laj levita yoqueb ajcui xcojobanquil xcholeb li tenamit ut quexye reheb: Miraho chic le chol. Canabomak yabac xban nak li cutan ain kaxal lok chiru li Kacua, chanqueb. 12 Ut chixjunileb li tenamit quexninkei ru li cutan. Quecoeb chi cuaac ut chi ucac ut quexque ajcui xcuaheb li maca cuan reheb. Ut cajo nak quesaho sa xcholeb xban nak quextau ru li atin li quiyehe sa xxiqueb.

jo cuulajak chic quexchutub ribeb riquin laj Esdras laj tzi b, eb laj levita ut eb laj tij joqueb ajcui chixjunileb li nequejolomin re li junjunk cabal re xtaubal ru chi us li naxye sa li chakrab. 14 Ut quextau retalil tzi banbil sa li chakrab li quiquehe re laj Moiss xban li Kacua nak eb laj Israel texyi b lix coc muhebaleb re tecuank cui nak teninkei k sa xcuuk li po. 15 Ut quextakla resil sa eb li tenamit jo ajcui Jerusaln ut quexye reheb: Ayukex sa eb li tzul ut tesic chak rukeb li che Olivo, li che mirto, li che palma ut li chaj jo ajcui chixjunileb li che li cuan xxak chi us re xyi banquil le coc muhebal jo tzi banbil sa li chakrab, chanqueb. 16 Jocan nak coeb chixjunileb li tenamit ut quexsic rukeb li che re texyi b lix coc muhebaleb. Cuan quexyi b lix coc muhebaleb sa li nebal li cuan sa xben li rochocheb. Ut cuan quexyi b sa li nebal re li rochocheb. Ut quexyi b ajcui sa li nebal re lix templo li Dios. Ut quexyi b ajcui sa li nebal li cuan cui li oquebal bar nequenume cui li nequebelan ha ut quexyi b ajcui cuan cui li oquebal Efran xcaba. 17 Chixjunileb li quesuki cuichic Jerusaln quexyi b lix coc muhebaleb ut aran quecuan chi sa nak yoqueb chi ninkei c. Chalen sa eb li cutan nak quicuan laj Josu li ralal laj Nun, ma jun sut quexbanu chi jocan. Ut cajo nak quesaho sa xcholeb laj Israel. 18 Laj Esdras rajlal cutan quiril xsa li hu li tzi banbil cui li chakrab li quiquehe reheb xban li Dios. Sa li xben cutan quixtiquib rilbal xsa li hu chiruheb li tenamit toj quirake li ninke. Ut sa lix cuakxak li cutan quexchutub ribeb re xlokoninquil li Kacua jo caynakeb xbanunquil.

13 Ut

Queoccuichicxbanunquillininkeli nequexbanusaeblicocmuhebal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS9

848

ribeb chixjunileb sa li cahib xcacal xbe li po aan ut quexbanu lix ayun. Quexque li kesnal ticr chirixeb ut quexque li poks sa xjolomeb retalil nak ra sa xcholeb xban lix maqueb. 2 Querisi ribeb sa xyankeb li macuaeb aj Israel. Quexxakab ribeb ut quexye: Xomacob lao ut quemacob ajcui chak li kaxetonil yucua, chanqueb. 3 Ut nak ac xakxoqueb sa lix naajeb chiru oxib or qui-ile xsa li hu li tzi banbil cui li chakrab li quiquehe reheb xban li Kacua lix Dioseb. Ut chiru li oxib or chic yoqueb chixpatzbal xcuybal xmaqueb ut quexlokoni li Kacua lix Dioseb. 4 Ut chirix aan quenume chi ubej eb laj levita. Aaneb ain: laj Jesa, laj Bani, laj Cadmiel, laj Sebanas, laj Buni, laj Serebas, laj Bani ut laj Quenani. Quexyaba xcaba li Kacua lix Dioseb chi cau xyab xcuxeb. 5 Laj Jesa, laj Cadmiel, laj Bani, laj Hasabnas, laj Serebas, laj Hodas, laj Sebanas, ut laj Petaas quexye reheb li tenamit: Cuaclinkex. Quehomak xlokal li Kacua li kaDios, li kaxal nim xcuanquil. Quehomak xlokal chi junelic. Chiquehek taxak xlokal lix loklaj caba ut chinimak taxak ru chi junelic ke cutan. 6 Ut laj Esdras quitijoc ut quixye: At Kacua, caaj cui laat li Dios. Ma ani chic junak Dios. Caaj cui laat. Laat catyi ban re li choxa jo ajcui chixjunil li cuan chiru. Laat catyi ban re li ruchichoch ut chixjunil li cuan chiru. Laat catyi ban re li palau jo ajcui chixjunil li cuan chi sa. Laat nacaque xyuameb chixjunil li caru cuan. Jocan nak chixjunileb li cuanqueb sa choxa nacatexlokoni. 7 At Kacua Dios, laat catsicoc ru laj Abram ut laat ajcui cat-isin chak re Ur, sa lix tenamiteb laj caldeo. Ut laat catquehoc Abraham chok xcaba. 8 Laat caque retal nak aan ti c xchol chacuu. Jocan nak cabanu li contrato riquin ut caye re nak taque reheb li ralal xcajol lix chocheb laj cananeo, eb laj heteo ut eb laj amorreo ut eb laj ferezeo, ut eb laj jebuseo ut eb laj gergeseo. Laat caque reheb li caru cayechii re laj Abraham xban nak laat ti c achol. 9 Ut caque ajcui retal chanru nak yoqueb chi culuc raylal li kaxetonil yucua aran Egipto ut cacuabi nak quexyaba la caba nak cuanqueb chire li Caki Palau. 10 Cabanu lix ni nkal ru milagro sachba cholej rilbal re risinquil xcuanquil laj Faran, joqueb ajcui li nequecanjelac chiru, joqueb ajcui chixjunileb laj Egipto xban nak laat caque retal chanru nak querahobtesi c li kaxetonil yucua xbaneb. Jocan nak chalen anakcuan nano sa chixjunil li tenamit nak laat nacabanu li xni nkal ru milagro. 11 Laat cajach li palau chi ribil re nak chaki li choch tenumek cui laj Israel sa xyi li palau. Ut eb li yoqueb chitakenc reheb re texchap, casach ruheb sa li ha. Chanchan nak

EblajIsraelqueyotexcholebutquextzamaxcuybalebxmac
1Quexchutub

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

849

NEHEMAS9

nacute junak nimla pec sa xchamal li ha nak queoso. 12 Laat catcamoc be chiruheb laj Israel chi cutan riquin jun li chok ut chi kek catcamoc be chiruheb riquin jun li xam re nak teril lix beheb bar yokeb chi xic. 13 Sa xben li tzul Sina cat-atinac riquineb. Toj sa choxa cacuatinaheb chak. Caque la chakrab reheb re nak tecuank sa ti quilal. Tzakal re ru ut chabil li chakrab li caque reheb. 14 Ut caque ajcui reheb li chakrab chirix li hilobal cutan li kaxal lok chacuu. Li chakrab ain ac quicute ajcui chak chiruheb xban laj Moiss laj canjel chacuu. 15 Ut nak quetzoca, sa choxa quichal chak li cua caque chixcuaeb. Ut nak tachakik reheb, cacuisi li ha sa li sakonac ut caque reheb. Caye ajcui reheb nak teoc sa li naajej li cayechii reheb riquin juramento. 16 Abanan eb li kaxetonil yucua quexket la cuatin. Quexcacuubresi lix choleb ut inca queraj rabinquil li chakrab li caque reheb. 17 Inca queraj xbanunquil li caru caye reheb chi moco quejultico reheb li xni nkal ru milagro cabanu chak reheb junxil. Quexcacuubresi ban xcholeb ut quexketketi ribeb chacuu. Xban xcacuil xcholeb queoc xsicbal junak re tacamok be chiruheb re tesuki k cuichic Egipto. Abanan laat, at Dios, kaxal nim la cuyum. Inca nacatjosko sa junpat. Kaxal chabilat ut nacat-uxtanan u. Jocan nak inca catzektanaheb. 18 Ut quexyi b jun li cuacax oro ut quexque chok xdioseb. Quexye nak aan lix dioseb li qui-isin chak reheb Egipto ut cajo li mausilal quexbanu. Chi moco riquin aan catzektanaheb. 19 Xban xnimal la cuusilal laat inca catzektanaheb nak yoqueb chak chi numec sa li chaki choch. Laat ban catcamoc be chiruheb xban nak li chok inca quisach chiruheb nak yoqueb chi bec chi cutan. Jocan ajcui chiru kojyi n, inca quisach li xam chiruheb li yo chi cutuc lix beheb nak yoqueb chi xic. 20 Caque chak la Santil Musik reheb re xcutbal lix yalal chiruheb. Inca quipalto chiruheb lix cuaheb. Junelic catakla chak li man re texcua. Jocan ajcui li rucaheb, inca quipalto chiruheb. 21 Cacal chihab cacholaniheb nak yoqueb chak chi numec sa li chaki choch ut maca quipalto reheb. Li rakeb inca quikelo chi moco li rokeb quisi po chi bec. 22 Laat cakaxtesiheb li tenamit sa rukeb rochbeneb lix reyeb. Querechani chixjunil li naajej Hesbn bar quicuan cui li rey Sehn, jo ajcui li naajej Basn bar quicuan cui li rey Og. 23 Caqueheb chi tamc li ralal xcajoleb jo xquial li chahim chiru choxa. Ut cacameb chi cuanc sa li naajej li cayechii reheb lix xetonil yucua. 24 Eb li ralal xcajol laj Israel queoc sa li naajej Canan ut caqueheb chi numtac sa xbeneb li cuanqueb aran. Quenumta sa xbeneb laj cananeo, ut sa xbeneb ajcui lix reyeb. Cakaxtesiheb sa rukeb re nak eb aan chic tetaklank sa xbeneb. 25 Eb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS9

850

tenamit li caque reheb ac sutsuqueb sa tzac ut yi banbil chi us. Chabil li choch li caque reheb. Ut eb li cab li queoc cui ac yi banbil chi us ut ac yi banbileb lix becbil ha. Ac aubil li acui mk uvas ut olivos sa li choch. Ut cuan ajcui nabal li che li naxque ru. Ut eb laj Israel quecuaac chi us ut quenujac. Quecojla xcholeb xban xnimal la cuusilal. 26 Abanan quexchik ajoskil xban nak quexket la cuatin. Quextzektana li chakrab li caque reheb. Quexcamsiheb li profeta li queyehoc reheb nak tesuki k cuichic acuiquin. Cajo li mausilal quexbanu. 27 Jocan nak cakaxtesiheb sa rukeb li xic nequeiloc reheb ut sa rukeb aan nabal li raylal quexcul. Nak ac cuanqueb chic sa raylal quextzama xtenkanquileb acue. Ut laat toj sa choxa cacuabi chak lix tijeb. Xban nak kaxal nim la cuuxtan caxakabeb li ani tecolok reheb sa rukeb li xic nequeiloc reheb. 28 Abanan nak ac sa chic sa xcholeb nak cuanqueb, nequeoc cuichic chixbanunquil li mausilal chacuu. Jocan nak nacacanabeb cuichic sa rukeb li xic nequeiloc reheb. Ut eb aan nequeoc cuichic xtzamanquil xtenkanquil acue. Ut laat xban nak kaxal nim la cuusilal, toj sa choxa nacacuabi lix tijeb ut nabal sut xacoleb chiruheb li xic nequeiloc reheb. 29 Laat caye reheb nak texbanu jo naxye li chakrab. Abanan eb aan quexketketi rib ut inca queraj xbanunquil. Inca quexbanu jo caye reheb. Quextzektana ban li chakrab. Ut li chakrab li caque reheb, aan raj quiquehoc xyuameb. Quexcacuubresi ban lix choleb ut inca queraj rabinquil li caru caye reheb. 30 Nabal chihab cacuyeb xmaqueb. Ut caque la Santil Musik reheb la profeta re nak texcholob li xyalal chiruheb. Abanan inca queabin. Jocan nak cacanabeb sa rukeb li jalan xtenamiteb. 31 Laat kaxal nim la cuuxtan. Jocan nak inca casach ruheb chi junaj cua, chi moco catzektanaheb. Laat kaxal nim la rahom ut kaxal nim la cuusilal. 32 Aut anakcuan, at Kacua, at kaDios, laat li kaxal nim acuanquil. Kaxal cau acuib ut xiu xiu acuu. Junelic nacabanu li caru caye sa li contrato ut kaxal nim la cuuxtan. Inca taxak tacanak yal chi jocan li raylal li quexcul li karey, eb li nequecamoc be chiku, eb laj tij, eb li kaprofeta, eb li kaxetonil yucua, joqueb ajcui chixjunileb la cualal acajol. Chalen sa eb li cutan nak quecuan lix reyeb laj Asiria ut toj anakcuan yoco chixculbal li raylal. 33 Riquin chixjunil li raylal li yoco chixculbal nacutun la ti quilal xban nak xabanu jo caye. Laat sa ti quilal nacabanu chixjunil. Abanan lao junes mausilal nakabanu. 34 Eb li karey, ut eb li nequetaklan sa kayank, eb laj tij, ut eb li kana kayucua inca quexbanu li caru naxye sa li chakrab li caque ke. Inca queraj rabinquil li caye reheb ut inca quexpab la cuatin li caque chok re xkusbaleb. 35 Laat

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

851

NEHEMAS9 0 , 1

cacuosobtesiheb ut caqueheb chi cuanc sa li naajej li cayechii reheb. Cuanqueb chic sa lix cuanquil ut cuan chic chixjunil li caru reheb. Cuanqueb chic sa li nimla choch bar na-el cui chi nabal li acui mk. Abanan usta xaque reheb chixjunil aan, inca quexbanu li caru cacuaj laat ut inca quexcanab xbanunquil li mausilal. 36 Ut anakcuan chaque taxak retal li raylal li yoco chixculbal. Anakcuan lao chic mos sa li choch li caque reheb li kaxetonil yucua re nak tecuank chi sa sa xcholeb ut textzaca li ru li acui mk. 37 Kaxal nabal cuichic ru li acui mk naxque sa li chabil choch ain. Abanan chixjunil naxic chok re li rey li xaque chi taklanc sa kaben xban nak xomacob chacuu. Eb aan nequexbanu li caru nequeraj ke lao jo ajcui sa xbeneb li kaquetomk ut kaxal ra cuanco. 38 Ut riquin chixjunil ain at Kacua, at kaDios, anakcuan takabanu jun li contrato acuiquin ut takaxakab xcuanquil li katin chacuu. Takatzi ba retalil ut textzi ba xcabaeb chiru li hu li tzi banbil cui li contrato eb li nequecamoc be sa kayank, ut eb laj levita joqueb ajcui laj tij, chan sa lix tij.

10

ain li quexque xcaba sa li contrato li kayi b: Lain laj Nehemas li gobernador. Lain li ralal laj Hacalas. Ut eb laj tij li quexque xcaba, aaneb ain: laj Sedequas, 2 laj Seraas, laj Azaras, laj Jeremas, 3 laj Pasur, laj Amaras, laj Malquas, 4 laj Hats, laj Sebanas, laj Maluc, 5 laj Harim, laj Meremot, laj Obadas, 6 laj Daniel, laj Ginetn, laj Baruc, 7 laj Mesulam, laj Abas, laj Mijamn, 8 laj Maazas, laj Bilgai ut laj Semaas. Chixjunileb aan aj tijeb. 9 Ut eb laj levita li quexque xcabaeb, aan eb ain: laj Jesa, li ralal laj Azanas, laj Bini xcomoneb li ralal xcajol laj Henadad, laj Cadmiel, 10 jo eb ajcui li rech aj canjelil laj Sebanas, laj Hodas, laj Kelita, laj Pelaas, laj Hann, 11 laj Micaa, laj Rehob, laj Hasabas, 12 laj Zacur, laj Serebas, laj Sebanas, 13 laj Hodas, laj Bani ut laj Beninu. 14 Ut eb li nequecamoc be sa li katenamit li quexque xcabaeb, aaneb ain: laj Paros, laj Pahat-moab, laj Elam, laj Zatu, laj Bani, 15 laj Buni, laj Azgad, laj Bebai, 16 laj Adonas, laj Bigvai, laj Adn, 17 laj Ater, laj Ezequas, laj Azur, 18 laj Hodas, laj Hasum, laj Bezai, 19 laj Harif, laj Anatot, laj Nebai, 20 laj Magpas, laj Mesulam, laj Hezir, 21 laj Mesezabeel, laj Sadoc, laj Jada, 22 laj Pelatas, laj Hann, laj Anaas, 23 laj Oseas, laj Hananas, laj Hasub, 24 laj Halohes, laj Pilha, laj Sobec, 25 laj Rehum, laj Hasabna, laj Maasas, 26 laj Ahas, laj Hann, laj

1Aaneb

Litenamitquexyesalicontratonak texbanulinaxyelichakrab

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS10

852

Ann, 27 laj Maluc, laj Harim ut laj Baana. 28 Chikajunilo lao aj Israel xkaye nak takabanu jo tzi banbil sa li contrato li quikabanu. Eb laj tij, ut eb laj levitas, ut eb li nequecacalen re li oquebal, ut eb li nequebichan, ut eb li nequecanjelac sa li templo, joqueb ajcui chixjunileb li querisi ribeb sa xyankeb li jalaneb xtenamit re texbanu jo naxye sa li chakrab li quiquehe reheb xban li Dios, rochbeneb li rixakil ut chixjunileb li ralal xcajol li ac nequexnau coxlac, quexcul xchol xbanunquil li caru kaye sa li contrato. 29 Ut chixjunileb chi junajeb xchol rochbeneb li nequecamoc be sa xyankeb quexbanu li juramento ut quexye nak texbanu jo naxye li chakrab li quixque li Dios re laj Moiss laj canjel chiru. Quexye nak texbanu chi tzakal chixjunil li naxye sa li chakrab li quiquehe reheb xban li Kacua li kaDios. 30 Xkaye nak inca takaque li kalal kacajol chi sumlac riquineb li ralal xcajoleb li jalaneb xtenamit. 31 Ut xkaye ajcui nak inca tolokok riquineb li jalaneb xtenamit cui techalk chi cayi nc sa li hilobal cutan. Inca takalok li tzacaemk chi moco li caak re ru texcam chak chi cay sa li hilobal cutan ut inca ajcui tolokok sa eb li cutan li santobresinbil re xlokoninquil li Kacua. Ut sa li xcuuk li chihab inca toauk. Takacanab ban chi hilanc li choch. Ut chiru ajcui li chihab aan inca takapatz rekaj lix caseb li ani quecasoc kiquin. 32 Ut xkacub ajcui ru nak tento takaque junjunk chi tumin plata rajlal chihab re tacanjelak sa lix templo li Kacua Dios. 33 Li tumin aan tacanjelak re li caxlan cua li naqueman rajlal sa lix templo li Dios ut tacanjelak ajcui re xlokbal li ru li trigo li namayeja rajlal cutan, ut re ajcui li mayej li nequexcat. Ut tacanjelak ajcui re li mayej li naqueman sa li hilobal cutan, ut nak nequexninkei lix yolajic li po ut re ajcui chixjunileb li ninke li nequexbanu. Ut tacanjelak re li caak re ru li kaxal lok ut re li mayej li nequexque re xpatzbal xcuybal xmaqueb laj Israel ut re chixjunil li canjel li na-uxman sa lix templo li Dios. 34 Ut kacub ajcui ru nak rajlal chihab eb laj tij, eb laj levitas ut chixjunileb li tenamit tebulik re rilbal chanru nak tetzak quehoc si li junjunk cabal. Li si aan li nacatman sa li artal sa xtemplo li Kacua li kaDios jo tzi banbil retalil sa li chakrab. 35 Ut kacub ajcui ru nak rajlal chihab takacam li xben ru li kacui mk sa lix templo li Kacua jo ajcui li xben ru li che li naloe. 36 Ut takacameb ajcui sa lix templo li Dios li xben kalal jo ajcui li xben ral li kacuacax ut eb li kacarner jo tzi banbil sa li chakrab ut takakaxtesi reheb laj tij li nequecanjelac sa li templo. 37 Ut kaye ajcui nak rajlal takacam sa li naajej bar naxocman cui li nacanjelac sa li templo ut takakaxtesi reheb laj tij li kem li yi banbil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

853

NEHEMAS10 1 , 1

riquin li xben ru li trigo ut takacam ajcui li vino ut li aceite jo ajcui chixjunil li xben ru li che li naloe. Ut li junjunk sa xlajetkil li ru li kacui mk takakaxtesi reheb laj levita, xban nak eb aan li nequexococ re li mayej aan sa chixjunileb li tenamit. 38 Tento nak cuank junak laj tij xcomoneb li ralal xcajol laj Aarn rochbeneb laj levita nak texcul li junjunk sa xlajetkil. Ut eb laj levita texcam li junjunk sa xlajetkil sa li cab bar naxocman cui li caru re lix templo li Dios. 39 Chixjunileb laj Israel joqueb ajcui laj levitas tento nak texcam li trigo ut li vino ut li aceite sa li cab li xocxo cui li sec li nacanjelac sa li templo. Sa ajcui li cab aan cuanqueb xnaajeb laj tij li nequecanjelac sa li templo, joqueb ajcui li nequecacalen re li oquebal, ut eb laj bichanel. Ut kaye nak inca takacanab lix templo li kaDios. Junelic ban takacholani chi us.

11

li nequetaklan sa xyankeb laj Israel quecana chi cuanc sa li santil tenamit Jerusaln. Ut li jo quial chic quebulic re rilbal ani na reheb tecanak chi cuanc aran Jerusaln. Junk cabal sa xyank li lajetk cabal quecana aran ut eb li beletk cabal chic quecoeb chi cuanc sa eb li tenamit li cuanqueb xcuent Jerusaln. 2 Ut eb li tenamit quexbantioxi chiruheb li junjunk cabal li queala sa xcholeb canac Jerusaln. 3 Nabaleb laj Israel, jo eb laj tij, eb laj levita, eb li nequecanjelac sa li templo ut eb li ralal xcajol li quecanjelac chiru laj Salomn, quecana chi cuanc sa eb li tenamit xcuent Jud. Ac sa xnaajeb quecana li junjunk. Ut eb laj Israel li quetaklan, li quecana chi cuanc Jerusaln, aaneb ain: 4 Sa xyankeb li quecana Jerusaln, cuanqueb li ralal xcajol laj Jud ut eb li ralal xcajol laj Benjamn. Eb li ralal xcajol laj Jud, aaneb ain: laj Ataas li ralal laj Uzas. Ut laj Uzas, aan li ralal laj Zacaras. Ut laj Zacaras, aan li ralal laj Amaras. Ut laj Amaras, aan li ralal laj Sefatas. Ut laj Sefatas, aan li ralal laj Mahalaleel. Ut laj Mahalaleel, aan xcomoneb li ralal xcajol laj Fares. 5 Ut laj Maasas, li ralal laj Baruc. Ut laj Baruc, aan li ralal laj Colhoze. Ut laj Colhoze, aan li ralal laj Hazaas. Ut laj Hazaas, aan li ralal laj Adaas. Ut laj Adaas, aan li ralal laj Joiarib. Ut laj Joiarib, aan li ralal laj Zacaras. Ut laj Zacaras, aan li ralal laj Siloni. 6 Chixjunil li ralal xcajol laj Fares li quecana Jerusaln, aan cahib ciento riquin cuakxaklaju xcacal (478) chi cui nk kaxal cauheb rib. 7 Aaneb ain li ralal xcajol laj Benjamn: Laj Sal, li ralal laj Mesulam. Ut laj Mesulam, aan li ralal laj Joed. Ut laj Joed, aan li ralal laj Pedaas.

1Eb

AanebainchixjunilebliralalxcajollajIsrael

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS11

854

Ut laj Pedaas, aan li ralal laj Colaas. Ut laj Colaas, aan li ralal laj Maasas. Ut laj Maasas, aan li ralal laj Itiel. Ut laj Itiel, aan li ralal laj Jesaas. 8 Ut cuanqueb ajcui laj Gabai ut laj Salai. Beleb ciento riquin cuakxakib xcacal (928) chixjunileb aan. 9 Laj Joel li ralal laj Zicri, aan li nataklan sa xbeneb li tenamit. Ut laj Jud, li ralal laj Sena, aan li quitenkan re chi taklanc sa xbeneb. 10 Ut sa xyankeb laj tij cuan laj Jedaas li ralal laj Joiarib, ut laj Jaqun. 11 Ut laj Seraas li ralal laj Hilcas. Ut laj Hilcas, aan li ralal laj Mesulam. Ut laj Mesulam, aan li ralal laj Sadoc. Ut laj Sadoc, aan li ralal laj Meraiot. Ut laj Meraiot, aan li ralal laj Ahitob, li xbenil aj tij sa lix templo li Dios. 12 Eb laj tij li quecanjelac sa li templo, aan cuakxakib ciento riquin cuib xcacal (822). Laj Adaas, aan li ralal laj Jeroham. Ut laj Jeroham, aan li ralal laj Pelalas. Ut laj Pelalas, aan li ralal laj Amsi. Ut laj Amsi, aan li ralal laj Zacaras. Ut laj Zacaras, aan li ralal laj Pasur. Ut laj Pasur, aan li ralal laj Malquas. 13 Ut eb li rechalal li nequejolomin re li junjunk cabal, aan cuib ciento riquin cuib roxcal (242). Aaneb ain: laj Amasai li ralal laj Azareel. Ut laj Azareel, aan li ralal laj Azai. Ut laj Azai, aan ralal laj Mesilemot. Ut laj Mesilemot, aan li ralal laj Imer. 14 Ut eb li rechalal, li junes cui nk li cauheb rib, aan jun ciento riquin cuakxakib xcacal (128). Laj Zabdiel li ralal laj Gedolim, aan li nataklan sa xbeneb. 15 Ut sa xyankeb laj levita, cuan laj Semaas li ralal laj Hasub. Ut laj Hasub aan li ralal laj Azricam. Ut laj Azricam, aan li ralal laj Hasabas. Ut laj Hasabas, aan li ralal laj Buni. 16 Ut cuanqueb ajcui laj Sabetai ut laj Jozabad, li quetaklan sa xbeneb laj levita, li quecanjelac chirix li templo. 17 Ut cuan ajcui laj Matanas li ralal laj Micaa. Ut laj Micaa, aan li ralal laj Sabdi. Ut laj Sabdi, aan li ralal laj Asaf. Laj Matanas, aan li quicamoc be chiruheb li nequebichan re xlokoninquil ut re bantioxi nc chiru li Dios. Ut cuan ajcui laj Bacbuquas li natenkan re laj Matanas. Ut cuan ajcui laj Abda li ralal laj Sama. Laj Sama, aan li ralal laj Galal. Ut laj Galal, aan li ralal laj Jedutn. 18 Chixjunileb laj levita li quecana sa li santil tenamit, aan cuib ciento riquin cahib rocal (284). 19 Ut eb li quecacalen re li oquebal, aaneb ain: laj Acub ut laj Talmn rochbeneb li rechalal. Eb li quecacalen re li oquebal, aan jun ciento riquin cablaju xcacal (172). 20 Ut li jo quial chic laj Israel, li inca quecana Jerusaln, jo eb laj tij ut eb laj levita, quecoeb chi cuanc sa eb li tenamit xcuent Jud. Ac sa xnaajeb quecana li junjunk. 21 Eb li mos li quecanjelac sa li templo quecana chi cuanc Ofel. Laj Ziha ut laj Gispa quetaklan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

855

NEHEMAS11 2 , 1

12

sa xbeneb aan. 22 Laj Uzi li ralal laj Bani, aan li quitaklan sa xbeneb laj Levitas li quecana Jerusaln. Laj Bani, aan li ralal laj Hasabas. Ut laj Hasabas, aan li ralal laj Matanas. Ut laj Matanas, aan li ralal laj Micaa, xcomoneb li ralal xcajol laj Asaf. Aaneb li nequebichan nak nequelokonin sa lix templo li Dios. 23 Ac yebil reheb xban li rey nak taquehek reheb li caru tento texcul re xnumsinquil li cutan junjunk. 24 Laj Petaas, aan li ralal laj Mesezabeel, xcomoneb li ralal xcajol laj Zera li ralal laj Jud. Laj Petaas aan li xakabanbil xban li rey chok ruchil chiruheb laj Israel riquin chixjunil li caru nequexcub ru. 25 Aaneb ain li tenamit li quecana cui li ralal xcajol laj Jud: Quiriatarba, Dibn ut Jecabseel. Cuan li quecana sa tenamit ut cuan ajcui li quecoeb sa calebal. 26 Ut cuanqueb ajcui li quecoeb chi cuanc sa eb li tenamit Jesa, Molada, ut Bet-pelet. 27 Ut cuanqueb ajcui li quecoeb chi cuanc sa li tenamit Hazar-sual, ut Beerseba. Ut cuanqueb ajcui li quecoeb sa calebal. 28 Ut cuan cuichic li quecana sa li tenamit Siclag ut Mecona, ut cuanqueb li quecoeb sa calebal. 29 Ut cuanqueb ajcui li quecoeb chi cuanc sa eb li tenamit En-rimn, Zora ut Jarmut. 30 Ut cuanqueb ajcui li quecoeb chi cuanc sa eb li tenamit Zanoa ut Adulam. Ut cuanqueb li quecoeb sa li calebal. Ut cuanqueb ajcui li quecoeb Laquis ut Azeca. Ut cuanqueb ajcui li quecoeb sa li calebal. Quecoeb laj Israel chi cuanc sa li tenamit Beerseba nacuulac toj sa li ru taka re Hinom. 31 Ut eb li ralal xcajol laj Benjamn quecana chi cuanc sa eb li tenamit Geba, Micmas, Aa, ut Bet-el jo ajcui sa eb li calebal. 32 Ut cuan ajcui li quecana sa eb li tenamit Anatot, Nob ut Ananas. 33 Ut cuan ajcui li quecana sa eb li tenamit Hazor, Ram ut Gitaim. 34 Ut cuan ajcui li quecana sa eb li tenamit Hadid, Seboim, ut Nebalat. 35 Ut cuanqueb ajcui li quecana sa eb li tenamit Lod ut Ono sa li ru taka cuanqueb cui laj tenol chi ch. 36 Ut cuanqueb aj levita quecoeb chi cuanc sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud ut cuanqueb li quecoeb chi cuanc sa xyankeb li ralal xcajol laj Benjamn. 1 Aaneb ain laj tij ut eb laj levita li quesuki Jerusaln rochben laj Zorobabel li ralal laj Salatiel ut laj Jesa li xbenil aj tij. Aaneb ain laj tij: laj Seraas, laj Jeremas, laj Esdras, 2 laj Amaras, laj Maluc, laj Hats, 3 laj Secanas, laj Rehum, laj Meremot, 4 laj Iddo, laj Gineto, laj Abas, 5 laj Mijamn, laj Maadas, laj Bilga, 6 laj Semaas, laj Joiarib, laj Jedaas, 7laj Sal, laj Amoc, laj Hilcas, ut laj Jedaas. Aaneb ain li quecamoc be sa xyankeb chixjunileb laj tij sa eb li cutan nak quicuan chok xbenil aj tij laj Jesa. 8 Aaneb ain laj levita: laj Jesa, laj Bini, laj Cadmiel, laj Serebas, laj Jud

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS12

856

ut laj Matanas. Eb aan li quecamoc be chi bichanc re lokoni nc. 9 Ut eb laj Bacbuquas ut laj Uni li rech aj bichanelil cuanqueb chi ubej ut yoqueb chixtenkanquileb riquin li bichanc. Nequexsume rib nak nequebichan laj bichanel. 10 Laj Jesa aan lix yucua laj Joacim. Ut laj Joacim, aan lix yucua laj Eliasib. Ut laj Eliasib, aan lix yucua laj Joiada. 11 Laj Joiada, aan lix yucua laj Jonatn. Ut laj Jonatn, aan lix yucua laj Jada. 12 Sa eb li cutan nak quicuan laj Joiacim chok aj tij, eb laj tij li quejolomin reheb li junjunk cabal, aaneb ain: laj Meraas, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Seraas: ut laj Hananas, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Jeremas. 13 Laj Mesulam, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Esdras. Ut laj Johann, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Amaras. 14 Ut laj Jonatn, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Melic. Ut laj Jos, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Sebanas. 15 Laj Adna, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Harim. Ut laj Helcai, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Meraiot. 16 Laj Zacaras, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Iddo. Ut laj Mesulam, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Ginetn. 17 Laj Zicri, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Abas. Ut laj Piltai, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Miniamn ut eb li ralal xcajol laj Moadas. 18 Laj Sama, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Bilga. Ut laj Jonatn, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Semaas. 19 Laj Matenai, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Joiarib. Ut laj Uzi, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Jedaas. 20 Ut laj Calai, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Salai. Ut laj Eber, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Amoc. 21 Ut laj Hasabas, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Hilcas. Ut laj Natanael, aan li quijolomin reheb li ralal xcajol laj Jedaas. 22 Sa eb li cutan nak quecuan laj Eliasib, laj Joiada, laj Johann ut laj Jada toj chalen nak qui-oc laj Daro chok xreyeb laj Persia, quetzi bac xcabaeb laj levita ut eb laj tij li quejolomin reheb li junjunk cabal. 23 Eb li ralal xcajol laj Lev li quejolomin reheb li junjunk cabal, quitzi bac xcabaeb sa li hu li tzi banbil cui retalil chixjunil li caru na-uxman sa li tenamit chalen toj sa eb li cutan nak quicuan chok aj tij laj Johann li ralal laj Eliasib. 24 Eb li cuanqueb sa xcuanquil sa xyankeb laj levita, aaneb ain: laj Hasabas, laj Serebas, ut laj Jesa li ralal laj Cadmiel. Eb li rech aj canjelil cuanqueb chi ubej ut yoqueb chi lokoni nc ut chi bantioxi nc. Nequexsume rib nak nequebichan laj bichanel jo quechakrabi c cui junxil xban li rey David laj canjel chiru li Dios. 25 Ut eb li quecacalen reheb li oquebal, aaneb ain: laj Matanas, laj Bacbuquas, laj Obadas, laj Mesulam, laj Talmn ut laj Acub. 26 Eb aan quecuan chi canjelac sa eb li cutan nak quicuan chok xbenil aj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

857

NEHEMAS12

tij laj Joiacim, li ralal laj Jesa. Laj Jesa, aan li ralal laj Josadac. Ut sa eb ajcui li cutan aan laj Nehemas quicuan chok gobernador ut laj Esdras laj tij, aan li quicutuc re li chakrab.
QuexkaxtesisarukliDioslitzacli sutsucuilitenamitJerusaln

quicuulac xkehil nak texkaxtesi sa ruk li Dios li tzac li sutsu cui li tenamit Jerusaln, quextakla xbokbaleb chixjunileb laj levita li cuanqueb sa li junjunk chi tenamit. Queboke Jerusaln re xsulbal li tzac re nak texque sahil cholej riquin li bichanc ut riquin xchebal li cuajb, li arpa, li cmbalos, ut li salterios. 28 Ut quexchutub ribeb Jerusaln chixjunileb laj levita li nequebichan, eb li cuanqueb nach riquin Jerusaln jo eb ajcui li cuanqueb sa li calebal Netofa. 29 Ut cuanqueb ajcui li quechal chak sa li tenamit Gilgal ut sa eb li calebal xcuent Geba ut Azmavet, bar quexyi b cui li rochocheb laj bichanel. Eb li naajej aan cuanqueb nach riquin Jerusaln. 30 Ut eb laj tij ut eb laj levita quexbanu jo naxye sa li chakrab. Quexsantobresi ribeb ut quexsantobresiheb ajcui li tenamit jo ajcui li tzac ut eb li oquebal. 31 Ut quinye ajcui reheb li nequetaklan sa li tenamit Jud nak tetakek sa xben li tzac. Ut quincub ajcui ruheb cuib ni nki chutaleb laj bichanel. Li jun chutal yoqueb chi xic chi tzoltzo sa xben li tzac li nacana sa li nim sa xjayal li oquebal bar nequenume cui laj tzekol mul. 32 Ut chirixeb aan yoqueb chi xic laj Osaas rochbeneb yijach li nequetaklan sa li tenamit Jud. 33 Jocan ajcui laj Azaras, laj Esdras, ut laj Mesulam, 34 joqueb ajcui laj Jud, laj Benjamn, laj Semaas, ut laj Jeremas. 35 Ut cuanqueb ajcui laj tij li cuanqueb xtrompeta nak yoqueb chi xic. Aaneb ain: laj Zacaras li ralal laj Jonatn. Laj Jonatn, aan li ralal laj Semaas. Ut laj Semaas, aan li ralal laj Matanas. Ut laj Matanas, aan li ralal laj Micaas. Ut laj Micaas, aan li ralal laj Zacur. Ut laj Zacur, aan li ralal laj Asaf. 36 Ut eb li i tzinbej yoqueb ajcui chi xic. Aaneb laj Semaas, laj Azareel, laj Milalai, laj Gilalai, laj Maai, laj Natanael, laj Jud ut laj Hanani. Yoqueb chixcambal lix cuajbeb sa rukeb jo quiyehe reheb junxilaj xban li rey David laj canjel chiru li Dios. Ut laj Esdras laj tzi b, yo chi camoc be chiruheb. 37 Ut sa li oquebal cuan cui li yuam ha quetake sa xben li tzac li quicuan cui lix naaj li rey David. Quenume cuan cui li tzac li najt xteram li cuan chiru li quicuan cui li rochoch li rey David, ut quecuulac cuan cui li oquebal bar nequenume cui li nequebelan ha, li cuan sa li este li na-el cui li sake. 38 Ut eb laj bichanel jun chutal chic

27Nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS12

858

yoqueb chi xic sa xben li tzac sa li tze. Ut lain yoquin chi xic chirixeb cuochbeneb li yijach chic li tenamit. Co-el cuan cui li torre li cuan nach riquineb li horno ut coo cuan cui li tzac li nim ru. 39 Ut conume sa xben li oquebal Efran xcaba ut conume ajcui sa xben li najter oquebal ut sa xben li oquebal li bar nequexcayi cui li car, ut conume ajcui cuan cui li torre Hananeel xcaba ut conume ajcui cuan cui li torre Hamea xcaba. Ut conume ajcui sa xben li oquebal li nequenume cui li carner, ut coxoxakli k cuan cui li oquebal li cuan nach riquin li tzalam. 40 Ut eb li cuib chutaleb laj bichanel quecuulac sa lix templo li Dios. Ut quincuulac ajcui lain cuochbeneb li yijach chic li nequetaklan sa xbeneb li tenamit. 41 Ut quecuulac ajcui eb laj tij. Aaneb ain lix cabaeb: Laj Eliacim, laj Maaseas, laj Miniamn, laj Micaas, laj Elioenai, laj Zacaras ut laj Hananas. Ut cuanqueb lix trompeta riquineb. 42 Ut quecuulac ajcui laj bichanel. Aaneb ain lix cabaeb: laj Maasas, laj Semaas, laj Eleazar, laj Uzi, laj Johann, laj Malquas, laj Elam ut laj Ezer. Yoqueb chi bichanc chi cau xyab xcuxeb. Laj Izrahas, aan li yo chi camoc be chiruheb. 43 Nabaleb li xul xkamayeja sa li cutan aan. Cajo nak quisaho sa kachol xban nak li Dios quixque jun sahil cholejil ke. Eb li ixk ut eb li cocal quesaho ajcui sa xcholeb. Ut toj chi najt qui-abi c chak nak cajo xsahil sa kachol Jerusaln. 44 Sa eb li cutan aan quexakabac laj ilol re li cab bar naxocman cui chixjunil li mayej li naqueman re li templo, jo li tumin, jo li xben ru li acui mk, jo ajcui li junjunk sa xlajetkil. Quexcul chixjunil li jo quial quexque sa eb li calebal jo tzi banbil sa li chakrab. Li jo quial li quexcul quiquehe reheb laj tij ut reheb laj levita. Eb li ralal xcajol laj Jud saheb sa xchol riquineb laj tij ut eb laj levita li cuanqueb sa xcanjel. 45 Eb aan quexbanu chi tzakal re ru lix canjel li Dios. Ut quexbanu chixjunil li tento xbanunquil re nak taruk texpatz xcuybal xmaqueb. Jocan ajcui quexbanu laj bichanel ut eb li quecacalen re li oquebal. Quexbanu jo quiyehe reheb junxil xban li rey David ut xban ajcui laj Salomn li ralal. 46 Chalen najter nak quicuan chok rey laj David ut nak quicuan laj Asaf chok aj camol be reheb laj bichanel, ut toj anakcuan cuanqueb li ani nequecamoc be chi bichanc re xlokoninquil li Dios ut re bantioxi nc. 47 Sa eb li cutan nak quecuan laj Zorobabel ut laj Nehemas, chixjunileb laj Israel quexque li caru reheb laj bichanel joqueb ajcui li nequecacalen re li oquebal re nak texnumsi li cutan junjunk. Ut quexque ajcui reheb laj levita li jo quial xculubeb xculbal. Ut eb laj levita quexque ajcui reheb laj tij, li ralal xcajol laj Aarn.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

859

NEHEMAS13

13

jun li cutan qui-ile chiruheb li tenamit li hu li quixtzi ba laj Moiss. Ut sa li hu aan tzi banbil retalil nak eb laj amonitas ut eb laj moabitas inca taruk tecuank sa xyankeb laj Israel, lix tenamit li Dios. 2 Inca naru tecuank sa xyankeb xban nak junxil eb laj amonitas ut eb aj moabitas inca quexcul sa usilal li kaxetonil yucua nak quenume sa lix tenamiteb ut inca quexque xcua rucaheb. Quextumina ban ru laj Balaam re nak tixbok mausilal sa xbeneb. Abanan li Kacua Dios quixsukisi li mausilal chok usilal chok reheb. 3 Caaj cui querabi li caru quixye sa li chakrab, queoc risinquil sa xyankeb li jalaneb xtenamit. 4 Junxil nak ac cuan chok xyucuail aj tij laj Eliasib, li nataklan sa xben li cab li naxocman cui li caak re ru re lix templo li Kacua, aan qui-oc chok rechalal laj Tobas li macua aj Israel. 5 Ut laj Eliasib quixque ajcui chok xnaaj laj Tobas li nimla cuarto li cuan sa li templo li nequexxoc cui li mayej, li incienso, li sec, li trigo li junjunk sa xlajetkil, jo ajcui li vino ut li aceite, li tento xquebal reheb laj levita, reheb laj bichanel, ut reheb li nequecacalen re li oquebal. Ut nequexxoc ajcui sa li cuarto aan li mayej li tento xquebal reheb laj tij. 6 Nak quiculman chixjunil ain, ac ma anihin chic Jerusaln xban nak coin cuichic Persia riquin li rey Artajerjes nak ac yo chic cablaju xcacal (32) chihab roquic chok rey. Abanan inca ajcui najt quincuan aran nak quixque cuichic inlesens li rey re tinsuki k Jerusaln. 7 Ut nak quincuulac Jerusaln, quinque retal nak inca us li quixbanu laj Eliasib nak quixque li nimla cuarto li cuan sa lix templo li Dios chok xnaaj laj Tobas yal re xbanunquil usilal re. 8 Cajo nak quiraho sa inchol chirilbal li quixbanu laj Eliasib. Jocan nak quinchap li caru re laj Tobas ut quicuisi chirix cab. 9 Ut lain quintakla xsabesinquileb li cuartos li quicuan cui laj Tobas. Ut quinye ajcui reheb nak texque cuichic sa xnaaj li sec re lix templo li Dios, jo ajcui li mayej ut li incienso. 10 Ut quexye ajcui cue nak eb laj levita inca quexcul li caru eb re li tento raj quequehe reheb re xnumsinquil li cutan junjunk. Jocan nak eb laj levita ut eb laj bichanel li nequebanun re li canjel, queel Jerusaln ut quecoeb chi xjunkaleb sa lix calebaleb. 11 Ut lain quinjosko ut quinchilaheb li nequetaklan sa xbeneb li tenamit ut quinye reheb: Caut nak yoquex chixtzektananquil lix templo li Dios? chanquin reheb. Ut quinchutub ajcui ruheb laj tij ut eb laj levita ut quebinxakab cuichic chi xjunkaleb sa lix canjeleb. 12 Ut chixjunileb laj

1Sa

LajNehemasquicamocbechiruheblaj Israelrenaktecuanksati quilal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NEHEMAS13

860

Jud queoc cuichic xquebal li junjunk sa xlajetkil re li trigo, re li vino ut re li aceite. Ut coxexcanab sa li cab li nequexxoc cui li mayej. 13 Ut lain quinxakabeb chok mertom laj Selemas laj tij, laj Sadoc laj tzi b, ut laj Pedaas xcomoneb laj levita. Eb aan teilok reheb li cab li naxoque cui chixjunil li mayej. Ut quinxakab ajcui laj Hann li ralal laj Sacur chixtenkanquileb. Laj Sacur, aan li ralal laj Matanas. Quinxakabeb li cui nk ain xban nak ti queb xchol. Ut aaneb ajcui li tejequi nk re li mayej reheb li rech aj canjelil re nak cuank caru reheb re xnumsinquil li cutan junjunk. 14 At inDios, chijulticok taxak acue li jo quial li us ninbanu. Ut misach taxak sa achol chixjunil li us ninbanu chok re la templo ut re la canjel. 15 Sa eb li cutan aan quinque ajcui retal nak cuanqueb laj Jud yoqueb chi canjelac sa li hilobal cutan. Cuan yoqueb chi yatzoc uvas. Ut cuan yoqueb chixquebal chi i kanc lix bureb. Nequexcam Jerusaln lix trigo, lix vino, lix uvas, lix higo ut chixjunil li ru li racui mkeb sa li hilobal cutan. Ut lain quebinkus ut quinye reheb nak inca tecayi nk sa li hilobal cutan. 16 Ut cuanqueb Jerusaln xcomoneb laj Tiro nequexcam Jerusaln li car jo ajcui li caak chic re ru re texcayi reheb laj Jud sa li hilobal cutan. 17 Lain quebinkus li nequecamoc be sa xyankeb laj Jud ut quinye reheb: Inca us yoquex chixbanunquil xban nak yoquex chixmuxbal ru li hilobal cutan. 18 Ma macua ta bi jocan quexbanu chak le xetonil yucua junxil? Ut, ma macua ta bi xmac aan nak li Dios quixque chak chixjunil li raylal ain sa kaben lao ut sa xben li katenamit? Ma toj teraj ajcui xchikbal xjoskil li Dios sa xben li tenamit Israel riquin xmuxbal ru li hilobal cutan? chanquin reheb. 19 Ut quinye ajcui reheb nak acak cuulac re xcutanquil li hilobal cutan nak textzapeb li oquebal re li tenamit nak toj maji nakojyi no chi us. Ut inca texte toj tanumek li hilobal cutan. Ut quinxakabeb li mos sa eb li oquebal ut quebinye re nak ma jun terocsi riquineb ri k sa li hilobal cutan. 20 Eb laj yaconel ut eb laj cay caak re ru quexnumsi li kojyi n chirix li tenamit cuib oxib sut. 21 Ut lain quebinkus ut quinye reheb: Caut nak nequexcana chixnumsinquil li kojyi n chirix li tzac? Cui tebanu cuichic aan texinchap ut texinque sa tzalam, chanquin reheb. Ut chalen nak quinye chi jocan reheb inca chic quecuulac chi cayi nc sa li hilobal cutan. 22 Chirix aan quinye ajcui reheb laj levita nak texsantobresi ribeb jo naxye sa li chakrab. Ut quinye ajcui reheb nak texcacaleheb li oquebal re li tenamit re nak ma ani tamuxuk re li hilobal cutan. At inDios, riquin ain chijulticok taxak acue li jo quial li us ninbanu ut chacuy taxak inmac xban xnimal la cuuxtan. 23 Ut quinque ajcui retal nak cuanqueb laj Israel li quesumla riquineb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

861

NEHEMAS13

li ixk aj Asdod, ut aj amonitas ut eb laj moabitas. 24 Ut cuanqueb li ralal xcajoleb queatinac sa ratinobaleb laj Asdod ut inca quexnau atinac sa ratinobaleb laj Israel. Jocan nak nequeatinac sa ratinobaleb jalan tenamit. 25 Lain quincuechiheb ut quinbok raylal sa xbeneb. Cuan quinsaqueb ut cuan quinmicheb chi rismal ut quinpuersiheb nak texye riquin juramento nak inca chic texque li ralal xcajoleb chi sumlac riquineb li ralal xcajoleb li jalaneb xtenamit, chi moco texcam rixakileb sa xyankeb li jalaneb xtenamit, chanquin reheb. 26 Lain quinye ajcui reheb: Ma macua ta bi aan li quiquehoc re chi macobc laj Salomn li quicuan chok xreyeb laj Israel junxil? Ma ani chic rey quicuan xcuanquil jo aan. Li Dios quirahoc re ut aan ajcui li quixakaban re sa xbeneb chixjunileb laj Israel. Abanan, eb li ixk li jalaneb xtenamit quequehoc re chi macobc li rey Salomn. 27 Jocan nak ma yal takacuy ta bi nak yokex chi macobc chiru li Dios riquin xsicbal le rixakil sa xyankeb li jalaneb xtenamit? chanquin reheb. 28 Laj Joiada, aan li ralal laj Eliasib li xbenil aj tij. Jun li ralal laj Joiada quixcam chok rixakil lix rabin laj Sanbalat laj horonita. Jocan nak quicuisi aan sa li tenamit Jerusaln. 29 At inDios, chaque taxak retal eb laj tij li xexmux ru lix canjeleb ut quexket li contrato li cabanu riquineb laj tij ut riquineb laj levita. 30 Jocan nak quicuisiheb sa xyankeb laj tij chixjunileb li jalaneb xtenamit. Ut quinque xcanjeleb laj tij ut eb laj levita. Ac xcanjel xcanjel li junjunk. 31 Ut quinxakabeb ajcui li ani tecamok chak li si sa xkehil. Ut quinye reheb li tenamit nak texkaxtesi li xben ru li racui mkeb sa xkehil. At inDios, chaque taxak retal chixjunil li us li xinbanu ut tacuuxtana taxak cuu.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Ester

ain li quiculman sa eb li cutan nak quicuan chok rey laj Asuero. Aan quitaklan sa xben li tenamit La India. Ut aan ajcui quitaklan sa xbeneb chixjunileb li tenamit quicuulac toj sa li tenamit Etiopa. Jun ciento riquin cuukub xcacal (127) chi tenamit quecuan rubel xcuanquil laj Asuero. 2 Sa li tenamit Susa quicuan lix naaj li quitaklan cui. 3 Yo rox chihab roquic chok rey laj Asuero nak quixbanu jun li ninke chok reheb li nequecanjelac chiru. Ut quixbokeb sa li ninke li nequetaklan sa li junjunk chi tenamit joqueb ajcui li nequecamoc be sa xyankeb lix soldado eb laj Persia ut eb laj Media. 4 Quixbokeb chixjunileb re xcutbal chiruheb lix nimal ut lix lokal lix cuanquilal ut lix biomal. Li ninke aan quicuan cuakib po. 5 Nak ac xenume li cutan aan, quixbanu jun chic li ninke chiru li nebal re li rochoch li rey Asuero. Cuukub cutan chic quibay li ninke aan. Chixjunileb li cuanqueb Susa queboke sa li ninke, li cuanqueb xcuanquil joqueb ajcui li macaeb xcuanquil. 6 Quexyi b chi chabil li nebal. Quexque li chabil ticr sak, rax ut azul ut quexbac chiru li ni nki pilar yi banbil riquin li chabil pec mrmol. Li ticr chapcho riquin cam lino morado. Li cam chapcho sa li junjunk chi pilar riquin argollas yi banbil riquin plata. Li cojaribal, li quehilan cui li ula yi banbil riquin oro ut plata. Li xan yi banbil riquin li chabil pec prfido ut mrmol ut riquin li pec alabastro ut jacinto. Eb li pec aan kaxal tertoqueb xtzak. 7 Li sec li queucac cui junes oro ut jalan jalank xyi banquil. Kaxal nabal li vino xcomon li chabil li naruc li rey ut quiquehe chi nabal jo quiraj aan. 8 Li rey quixque jun li chakrab reheb laj jecol vino ut quixye reheb nak ma ani texmin ruheb chi ucac.

1Aan

Lix Vasti qui-isi c chok reina aran Persia

862
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

863

ESTER1

A yal re li junjunk caru taraj rucbal. 9 Ut li reina Vasti, li rixakil li rey, quixbanu ajcui jun li ninke reheb li ixk sa li rochoch li rey Asuero. 10 Sa xcuuk li cutan re li ninke, cajo xsahil xchol li rey Asuero xban lix calajic. Quixtaklaheb li cuukub chi eunucos li nequecanjelac chiru. Aaneb laj Mehumn, laj Bizta, laj Harbona, laj Bigta, laj Abagta, laj Zetar ut laj Carcas. 11 Li rey quixye reheb nak texbok chak li reina Vasti. Ut quixye reheb nak cuank chak lix corona sa xjolom nak tachalk chiru li rey re xcutbal lix chinausal chiruheb li tenamit ut chiruheb ajcui li nequetaklan sa li junjunk chi tenamit xban nak kaxal chinaus lix Vasti. 12 Li cuukub chi cui nk quecuulac riquin li reina Vasti ut quexye re li caru quixye li rey. Abanan lix Vasti inca quixbanu li caru quiraj li rey. Jocan nak cajo nak quijosko li rey. 13 Xban nak yo xjoskil li rey quipatzoc reheb li cuanqueb xnaleb caru us xbanunquil. Sa eb li cutan aan caynakeb li rey chixpatzbal xnalebeb riquineb li nequexnau li chakrab. 14 Cuanqueb riquin li rey laj Carsena, laj Setar, laj Admata ut laj Tarsis. Ut cuanqueb ajcui laj Meres, laj Marsena ut laj Memucn. Aaneb li cuukub chi xni nkal ru cui nk sa xyankeb laj Persia ut laj Media. Junelic cuanqueb aran chixquebal xnaleb li rey ut kaxal ni nkeb xcuanquil. 15 Li rey Asuero quixpatz reheb: Caru naxye li chakrab? Caru us takabanu riquin li reina Vasti? Xintaklaheb laj canjel chicuu chixbokbal. Abanan aan inca xbanu li caru xinye, chan. 16 Ut laj Memucn quichakoc ut quixye re li rey ut reheb ajcui chixjunileb li cuanqueb xcuanquil sa eb li tenamit: Moco caaj cui ta chiru li rey xmacob nak quixket li ratin. Xmacob ajcui chiruheb li cuanqueb xcuanquil jo ajcui chiruheb chixjunileb li tenamit li cuanqueb rubel xcuanquil li rey. 17 Li caru xbanu li reina tacuulak sa xxiqueb chixjunileb li ixk. Cui terabi aan, eb li ixk inca chic texque sa ruheb lix belomeb. Eb aan texye, Li rey Asuero xtakla xbokbal li reina Vasti ut aan inca qui-abin chiru, chakeb. 18 Ut anakcuan eb li rixakil li cuanqueb xcuanquil sa xyankeb laj Media ut eb laj Persia cau chic teratina lix belomeb xban nak terabi li caru xbanu li reina Vasti. Tejoskok chiruheb lix belom ut tacuank chaajquilal chi jocan. 19 Cui laat tixcul achol, at rey, taque junak chakrab ut tzi banbilak retalil sa li chakrab re Persia ut re Media re nak ma ani taketok re. Li chakrab aan tixye nak li reina Vasti inca chic tixcut rib chi junaj cua chiru li rey ut taisi k chok reina. Ut junak chic kaxal chabil chiru aan taquehek chok reina. 20 Nak taelk resil li chakrab li taque, at rey, terabi chixjunileb li cuanqueb rubel acuanquil. Ut chixjunileb li ixk

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESTER1,2

864

texque xlokal lix belom, usta cuan xcuanquil usta maca xcuanquil, chan. 21 Li caru quixye laj Memucn quixcul xchol li rey joqueb ajcui li ni nkeb xcuanquil li cuanqueb aran. Ut li rey Asuero quixbanu jo quiyehe re xban laj Memucn. 22 Ut li rey quixtaklaheb li hu sa li junjunk chi tenamit. Quixtzi ba sa li ratinobaleb ut quixtzi ba ajcui jo nequetzi bac sa eb li junjunk chi tenamit. Quixye reheb nak eb li cui nk, aaneb li tetaklank sa li rochocheb. Ut quixye ajcui nak tayehek resil li chakrab aan reheb chixjunileb li tenamit sa li ratinobaleb li junjunk chi tenamit.

chic nak ac xnume xjoskil li rey Asuero, quijultico re lix Vasti li quicuan chok rixakil. Quijultico re li quixbanu ut quijultico ajcui re chanru nak quirisi chok reina. 2 Ut eb li nequecanjelac chiru li rey quexye: Tento takasiqueb li tuk ixk chinauseb li maji cuanjenakeb riquin cui nk chok re li rey. 3 Li rey tixxakabeb li texic sa chixjunileb li tenamit li cuanqueb rubel xcuanquil chixsicbaleb li tuk ixk li cajo xchinausaleb. Tecamek chak Susa li tuk ixk sa li rochoch li rey ut tequehek chi cuanc sa li naajej li nequecuan cui li ixk. Tecanabak sa xcuent laj Hegai li na-iloc reheb li ixk. Aan li eunuco li nacanjelac chiru li rey. Ut aan taquehok reheb chixjunil li caak re ru re textikib ribeb chi chabil. 4 Ut li tuk ixk li kaxal tacuulak chiru li rey, aan li taquehek chok reina chok rekaj lix Vasti, chanqueb. Ut quixcul xchol li rey li naleb ain. Ut quixbanu jo quiyehe re. 5 Aran Susa cuan jun li cui nk aj judo aj Mardoqueo xcaba. Aan ralal laj Jair. Laj Jair, aan li ralal laj Simei. Laj Simei, aan li ralal laj Cis. Eb aan xcomoneb li ralal xcajol laj Benjamn. 6 Eb aan xcomoneb li quila tenamit li queisi c Jerusaln xban laj Nabucodonosor, lix reyeb laj Babilonia. Rochbeneb laj Jeconas lix reyeb laj Jud nak quecame aran Babilonia. 7 Quicuan jun lix rabin li rican laj Mardoqueo. Nak quicam lix na xyucua li xkaal, laj Mardoqueo quixxoc ut quixquiresi jo jun tzakal xrabin, xHadasa xcaba. Ester nayeman ajcui re. Cajo xchinausal li xkaal aan. 8 Nak qui-el resil li chakrab li quixque li rey, nabaleb li tuk ixk quechutubac sa li tenamit Susa sa li rochoch li rey. Ut laj Hegai aan li na-iloc reheb. Sa xyankeb li tuk ixk cuan lix Ester. 9 Laj Hegai quixque retal nak chabil lix Ester ut quisaho xchol riquin. Jocan nak junpat quixque chixjunil li caru re, re nak tixtikib rib chi chabil ut quixque li chabil tzacaemk re. Quixque cuukub li tuk ixk li kaxal chabileb li cuanqueb sa li rochoch

1Mokon

Li rey quixxakab lix Ester chok reina

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

865

ESTER2

li rey re nak tecanjelak chiru lix Ester. Ut quixque jun xnaaj lix Ester kaxal chabil re nak tacuank aran rochbeneb li cuukub chi tuk ixk. 10 Lix Ester inca quixye bar xtenamit chi moco quixye nak aan xcomoneb laj Israel xban nak ac yebil re xban laj Mardoqueo nak inca tixye. 11 Rajlal cutan nanume laj Mardoqueo chiru lix nebal li rochoch li rey bar cuanqueb cui li tuk ixk re xnaubal chanru lix Ester, ma sa sa xchol ut ma chabileb riquin. 12 Nak toj maji nequexcut rib chiru li rey, tento nak texyi b rib chiru jun chihab jo caynakeb xbanunquil eb li ixk aan. Li xben cuakib po texyul li aceite mirra chirixeb ut li cuakib po chic texque li sununquil ban chirixeb. Nak acak xerake xyi banquil ribeb, chi xjunjunkaleb tecamek riquin li rey. 13 Ut li tuk ixk, li taxic riquin li rey, tento nak taquehek re chixjunil li caru taraj re xyi banquil rib chi kaxal chabil re nak taxic sa li rochoch li rey. 14 Chiru kojyi n taxic riquin li rey ut cuulajak chic taxic sa lix naajeb li ixk li ac xecuan riquin li rey. Li eunuco aj Saasgaz aan li na-iloc reheb. Ut li ixk inca chic taxic riquin li rey cui inca tacuulak chiru li rey ut cui inca tabokek xban. 15 Nak quicuulac xkehil, quicame lix Ester riquin li rey. Maca quixtzama. Caaj cui quirocsi li caru quiquehe re xban laj Hegai li eunuco li nailoc reheb li tuk ixk. Ut chixjunileb li queiloc re lix Ester, cajo nak quesaho xchol riquin. Lix Ester li quiquiresi c xban laj Mardoqueo, aan xrabin laj Abihail. 16 Sa li xlaje po Tebet xcaba re li xcuuk chihab roquic chok rey laj Asuero, nak quicame lix Ester riquin li rey. 17 Ut li rey Asuero nak quiril ru lix Ester, cajo nak quicuulac chiru ut aan li kaxal quixra chiruheb chixjunileb li ixk li ac quecuulac riquin. Quixque lix corona sa xjolom ut quixque chok reina chok rekaj lix Vasti. 18 Li rey quixbanu jun li ninke re xquebal xlokal lix Ester ut quixbokeb sa li ninke chixjunileb li nequecanjelac chiru. Inca qui li tumin quixpatz reheb li junjunk chi tenamit. Quixque ban xmataneb jo quiraj li rey. 19 Nak quechutubac cuichic xca sut li tuk ixk, laj Mardoqueo chunchu aran chire li oquebal re li rochoch li rey. 20 Lix Ester inca quixye reheb bar xtenamit chi moco quixye reheb nak aan xcomoneb laj judo xban nak jocan quiyehe re xban laj Mardoqueo. Aan naxbanu li caru naxye laj Mardoqueo jo quixbanu nak toj cuan chiru. 21 Nak chunchu chire li oquebal re li rochoch li rey, laj Mardoqueo quirabi li caru yoqueb chixyebal chi ribileb rib laj Bigtn ut laj Teres. Li cuib chi cui nk aan, aaneb li nequecuan sa li oquebal chi cacalenc. Cajo xjoskileb ut yoqueb xcubanquil chanru nak texcamsi li rey. 22 Nak quirabi nak teraj texcamsi li rey, laj Mardoqueo quixye re lix Ester. Ut lix Ester quixye re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESTER2,3

866

li rey li caru quirabi ut quixye ajcui nak laj Mardoqueo, aan li quiyehoc re. 23 Quextzil atin chirix li caru quixye laj Mardoqueo. Nak quexque retal nak yal li quixye, quextakla xyatzbaleb li cuib chi cui nk li queajoc xcamsinquil li rey. Ut chixjunil ain quitzi bac retalil sa li hu li tzi banbil cui retalil chixjunil li naculman sa li tenamit aan.

chic li rey Asuero quixque xcuanquil laj Amn chi taklanc sa xbeneb chixjunileb li nequetaklan sa eb li tenamit. Laj Amn aan li ralal laj Hamedata, xcomoneb aj agagueo. 2 Nak quinume laj Amn, chixjunileb li nequecanjelac chiru li rey sa li rochoch quexcuikib ribeb chiru ut quexxulub xjolomeb re xquebal xlokal xban nak jocan quixye li rey. Abanan laj Mardoqueo inca quixcuikib rib chiru chi moco quixque xlokal. 3 Ut eb li nequecanjelac chiru li rey quexpatz re laj Mardoqueo caut nak inca naxbanu li caru quixye li rey. 4 Junelic yoqueb xpatzbal re laj Mardoqueo caut nak inca quixbanu li caru quixye li rey. Abanan laj Mardoqueo inca qui-abin chiruheb. Jocan nak quecoeb riquin laj Amn ut quexye re nak laj Mardoqueo inca naxcuikib rib chiru xban nak quixye reheb nak aan aj judo. Queraj rilbal ma tixye na chiru laj Amn nak aan aj judo. 5 Nak laj Amn quixque retal nak laj Mardoqueo inca naxcuikib rib chiru, chi moco naxxulub xjolom nak nanume, cajo nak quichal xjoskil. 6 Ac quirabi resil nak laj Mardoqueo aj judo. Inca quiraj xcamsinquil xjunes laj Mardoqueo. Quixcoxla nak kaxal us xcamsinquileb chixjunileb laj judo li cuanqueb sa eb li naajej li cuanqueb rubel xtakl li rey Asuero. 7 Sa li xben po Nisn xcaba nak yo cablaju chihab roquic chok rey laj Asuero, quebulic chiru laj Amn re xnaubal joke us xbanunquil li quixye laj Amn. Nak quebulic chirix li cutan ut chirix li po qui-el nak texbanu sa li oxlaju xbe lix cablaju po. Li po aan Adar xcaba. Li bulic nequexbanu, Pur nequexye re. 8 Laj Amn quixye re li rey Asuero: Sa xyankeb li tenamit li cuanqueb rubel la takl, cuan jun tep li tenamit xjuneseb nequexcam ribeb. Inca nequexjunaji rib riquineb li jun chol chic. Jalan lix chakrabeb ut inca nequexbanu li caru nacaye laat. Maca aj e nak cuanqueb sa eb li naajej li cuanqueb rubel la cuanquil. 9 Jocan nak cui naxcul achol, at rey, taque jun li chakrab re nak tesachek ru chixjunileb laj judo. Ut lain

1Mokon

Laj Amn quixcub ru chanru nak tixsach ruheb chi junaj cua laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

867

ESTER3,4

tincam chak chok acue oxib ciento milln riquin lajeb xcacal mil kilo li tumin li takamak chiruheb. Tinque aan sa xnaaj la tumin, chan laj Amn. 10 Ut quirisi lix matkab li rey Asuero ut quixque re laj Amn. Aan retalil nak quixcul xchol li quixye laj Amn, li xic na-iloc reheb laj judo. 11 Ut quixye re: Xoc chok acue li tumin aan. Ut banu li caru tacuaj riquineb li tenamit aan, chan li rey. 12 Jocan nak sa li oxlaju xbe li xben po re li chihab aan, queboke laj tzi b li nequecanjelac chiru li rey. Ut quextzi ba li chakrab jo quixye laj Amn reheb. Li chakrab aan quitaklac riquineb chixjunileb li nequetaklan sa li junjunk chi tenamit li cuanqueb rubel xtakl li rey. Ut quitaklac riquineb laj camol be. Quetzi bac sa ratinobaleb ut jo nequetzi bac sa li junjunk chi tenamit. Eb li hu aan quetzi bac sa xcaba li rey Asuero ut quiquehe retalil lix matkab li rey chiruheb. 13 Chirix aan eb li hu quecame sa li junju nk chi tenamit xbaneb lix takl li rey. Ut yalak bar querabi lix chakrab li rey nak tecamsi k chixjunileb laj judo sa li oxlaju xbe li cablaju po Adar xcaba. Jun xxiquic nak tesachek ruheb laj judo. Tecamsi k li ti x joqueb ajcui li sajeb, ut eb li ixk joqueb ajcui li cocal. Ut taxoquek chixjunil li caru cuan reheb. 14 Li chakrab li quixque li rey quitaklac sa li junjunk chi tenamit. Ut qui-el resil yalak bar re nak tacuulak xkehil, ac cauresinbilakeb chixbanunquil li caru quixye li rey. 15 Eb li hu aan quetaklac xbaneb lix takl li rey ut qui-el ajcui resil sa li tenamit Susa. Ut li rey Asuero rochben laj Amn quecojla ut queoc chi ucac chi saheb sa xchol. Abanan chixjunileb li cuanqueb sa li tenamit Susa, queyote xcholeb ut sachsoqueb xchol quecana.

quirabi li caru quiculman, laj Mardoqueo quixpej li rak xban xrahil xchol ut quixque li kes ru ticr chirix ut quixque li cha chirix. Ut co sa li tenamit. Japjo re chi yabac xban xrahil xchol. 2 Quicuulac sa li oquebal re li rochoch li rey. Abanan inca qui-oc xban nak ma ani naru na-oc sa li rochoch li rey cui cuan li kes ru ticr chirix. 3 Sa eb li tenamit li cuanqueb rubel xcuanquil li rey Asuero quicuulac resil li chakrab li quixque. Quicuan jun nimla rahil cholej sa xyankeb laj judo. Queayunic ut queyabac. Quexque li kes ru ticr chirixeb ut nabaleb quexyocob rib sa cha xban xrahil xcholeb. 4 Eb li ixk ut eb li eunucos li nequecanjelac chiru li reina

1Nak

Laj Mardoqueo quixtzama chiru lix Ester nak tixcoleb lix tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESTER4

868

Ester quexye re li caru yo laj Mardoqueo. Cajo nak quiraho xchol lix Ester. Quixtakla li chabil ak re laj Mardoqueo re nak tarisi li kes ru ticr li cuan chirix ut tixtikib rib chi chabil. Abanan laj Mardoqueo inca quiraj xculbal li quixtakla li reina. 5 Li reina Ester quixbok laj Hatac xcomoneb laj canjel chiru li rey li quiquehe re tacanjelak chiru xban li rey. Quixtakla aan riquin laj Mardoqueo re nak tixpatz re caru yo chixculbal ut caut nak yo chixbanunquil chi jocan. 6 Laj Hatac co chi atinac riquin laj Mardoqueo. Aan cuan sa li be li cuan chiru li oquebal re li rochoch li rey. 7 Laj Mardoqueo quixseraki re chixjunil ut quixye ajcui re li jo quial li tumin li quixyechii laj Amn re tixque sa lix naaj lix tumin li rey cui tasachek ruheb chixjunileb laj judo. 8 Quixque jun li hu re, li tzi banbil cui li chakrab li quixque li rey, li naxye nak tecamsi k chixjunileb laj judo. Quixye re nak tixkaxtesi li hu re lix Ester re tixnau caru yoqueb chixculbal. Ut quixtakla ajcui xyebal re lix Ester nak taxic chi atinac riquin li rey, ut tixtzama chiru li rey nak taril taxak xtokobal ruheb laj judo, li rech tenamitil lix Ester. 9 Laj Hatac quisuki riquin lix Ester ut quixseraki

Li rey quixque chi cheec lix xuk xban lix Ester retalil nak naru taat inak riquin li rey. (Ester 4.8)

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

869

ESTER4,5

re chixjunil li quiyehe re xban laj Mardoqueo. 10 Ut lix Ester quixtakla cuichic laj Hatac riquin laj Mardoqueo re nak tixye re li atin ain: 11 Chixjunileb li nequecanjelac chiru li rey, joqueb ajcui li tenamit li cuanqueb rubel xcuanquil, nequexnau nak li chakrab naxye nak tacamsi k li ani taoc riquin li rey chi inca bokbil xban li rey, usta cui nk usta ixk. Caaj cui nacole cui li rey tixtaksi li xuk oro sa xben retalil nak inca tacamsi k. Ac xnume lajeb xcacal cutan ut lain toj maji chic ninboke xban li rey, chan lix Ester. 12 Ut quexye re laj Mardoqueo li caru quixye lix Ester. 13 Ut laj Mardoqueo quixtakla xyebal re lix Ester li atin ain: Macoxla nak tatcolek laat yal xban nak cuancat sa rochoch li rey. Cui tocamsi k lao, tatcamsi k ajcui laat. 14 Cui ti c maca nacabanu laat anakcuan, lain ninnau nak cuan jun li tacolok reheb laj judo. Aut laat joqueb ajcui li ralal xcajol la yucua texcamsi k. Mare anchal re xtenkanquileb la tenamit nak xatquehe chok reina, chan laj Mardoqueo. 15 Ut lix Ester quixtakla xyebal re laj Mardoqueo chi jocain: 16 Tatxic ut tachutubeb chixjunileb laj judo li cuanqueb Susa. Ye reheb nak teayunik ut tetijok chicuix. Inca teucak chi moco tecuaak chiru oxib cutan ut oxib kojyi n. Ut jocan ajcui tinbanu lain cuochbeneb li ixk li nequecanjelac chicuu. Chirix aan lain tinxic chi atinac riquin li rey, usta tinket li chakrab. Ut cui tincamsi k, chincamsi k, chan lix Ester. 17 Ut laj Mardoqueo co ut quixbanu chixjunil li quiyehe re xban lix Ester.

ac xnume li oxib cutan, lix Ester quixtikib rib chi chabil jo xculub xban nak aan li reina. Qui-oc sa li rochoch li rey ut quixakli sa li oquebal re li naajej chunchu cui li rey sa lix cojaribal. Lix cojaribal na-iloc bar cuan cui li puerta. 2 Li rey quisaho xchol chirilbal li reina Ester xakxo aran chire li oquebal ut quixtaksi lix xuk oro. Ut lix Ester quinachoc riquin ut quixche li ruuj lix xuk li rey. 3 Li rey Asuero quixpatz re: Caru xacul, at reina Ester? Ye cue caru tacuaj ut lain tinque acue. Usta yijach lin biomal tapatz cue, lain tinque acue, chan. 4 Ut lix Ester quichakoc ut quixye re: Cui tixcul achol, at rey, nintzama chacuu nak tatxic hon acuochben laj Amn sa li ninke li xincub chok acue. 5 Li rey quixye reheb laj canjel chiru: Bokomak chak sa junpat laj Amn ut takabanu li caru naraj li reina Ester, chan. Jocan nak li rey rochben laj Amn quecoeb sa li ninke li quixbanu lix Ester. 6 Nak yoqueb chi ucac vino, li rey

1Nak

Lix Ester quixbok li rey ut laj Amn sa li ninke li tixbanu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESTER5,6

870

quixye re lix Ester: Tzama chicuu li caru tacuaj. Lain tinque acue. Ye cue caru tacuaj. Usta yijach lin biomal tatzama, lain tinque acue, chan li rey. 7Ut lix Ester quichakoc ut quixye re: Li caru nacuaj, aan ain: 8 Cui laat tacuaj xbanunquil li caru tintzama chacuu ut cui laat tacuaj xbanunquil usilal cue, tatchalk raj cuichic cuulaj acuochben laj Amn sa li ninke li tinbanu chok ere. Ut cuulaj lain tinsume li caru xapatz cue, at rey, chan lix Ester. 9 Laj Amn qui-el sa li ninke chi sa sa xchol. Abanan cajo nak quijosko nak quiril laj Mardoqueo sa li oquebal re li rochoch li rey xban nak inca quixcuikib rib chiru chi moco qui-ecan sa xnaaj nak quinume. 10 Laj Amn inca quixcut lix joskil chiru laj Mardoqueo. Nak quicuulac sa li rochoch quixtakla xbokbaleb li rami g jo ajcui lix Zeres li rixakil. 11 Laj Amn qui-oc chixserakinquil reheb chixjunil lix biomal. Quixye reheb nak nabaleb li ralal xcajol ut nak sicbil ru xban li rey. Ut quixye chanru nak quiquehe xlokal chiruheb chixjunileb ut quiquehe xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li nequecanjelac chiru li rey. 12 Ut quixye reheb: Caaj cui lain xinixbok sa li ninke li quixcub li reina chok re li rey. Ut xinixbok ajcui chirochbeninquil li rey sa li ninke li tixbanu cuulaj. 13 Abanan chixjunil aan maca na-oc cui chicuu nak nacuil nak chunchu laj Mardoqueo laj judo chire li oquebal re li rochoch li rey, chan laj Amn. 14 Ut lix Zeres li rixakil joqueb ajcui li rami g quexye re: Takla xyi banquil junak li naajej cuib xcacal (22) metro xteram ut tayi b li cam re xyatzbal laj Mardoqueo. Ut ekela cuulaj tatzama chiru li rey nak tixtakla xyatzbal laj Mardoqueo re nak naru tatxic sa li ninke acuochben li rey chi maca acaux, chanqueb. Ut quisaho xchol laj Amn riquin li naleb aan ut quixtakla xyi banquil li naajej re xyatzbal laj Mardoqueo.

li kojyi n aan nak inca quicube xcuara li rey, quixtakla xcambal chak li hu li tzi banbil cui retalil chixjunil li ac quilajculman, ut queoc chirilbal xsa li hu aan chiru. 2 Sa li hu aan quextau retalil chanru nak laj Mardoqueo quixye resil nak laj Bigtn ut laj Teres queraj xcamsinquil li rey Asuero. Li cuib chi cui nk aan xcomoneb li quecacalen re li oquebal re li rochoch li rey. 3 Li rey quixpatz reheb li yoqueb chi canjelac chiru: Caru xkaque re laj Mardoqueo? Ma xkaque xkajcamunquil li usilal xbanu cue? chan. Eb li nequecanjelac chiru quexye: Maca quiquehe re, chanqueb.

1Sa

Laj Mardoqueo quiquehe xlokal xban li rey

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

871
4Sa

ESTER6,7

ajcui li honal aan laj Amn qui-oc sa li nebal cuan cui lix naaj li rey. Quiraj xtzamanquil chiru li rey nak tixque chi yatzec laj Mardoqueo sa li naajej li quixque chi yi bac laj Amn. Li rey quixpatz: Ani yo chi bec sa li nebal? chan. 5 Aan laj Amn, chanqueb li nequecanjelac chiru li rey. Ut li rey quixye: Ocsimak chak, chan. 6 Ut laj Amn qui-oc cuan cui li rey ut li rey quixpatz re: Caru us tinbanu re junak li cui nk li nacuaj xquebal xlokal? chan. Sa xchol laj Amn nak aan li taquehek xlokal. Quixye sa xchol: Ani ta chic tixque xlokal? Caaj cui lain, chan. 7Jocan nak laj Amn quixye re li rey: Cui taque xlokal li cui nk aan, at rey, 8 tacamek chak li chabil ak xcomon li nacaque chacuix, at rey. Ut tacamek ajcui chak li cacuay li nacatbec cui laat ut taquehek lix corona li cacuay sa xjolom li narocsi nak nacatbec chirix laat. 9 Ut takaxtesi li rak ut li corona re junak li nim xcuanquil li nacanjelac chacuu. Ut aan taquehok re chirix li cui nk li taque xlokal. Ut laj canjel chacuu tixberesi li cacuay sa eb li be ut tixjap re chixyebal: Jocain naxbanu li rey re li ani taraj xquebal xlokal, chan. 10 Ut li rey quixye re laj Amn: Seba acuib. Cam li cuak ain ut cam li cacuay ut banu jo xaye. Banu aan re laj Mardoqueo laj judo li chunchu aran sa li oquebal re li cuochoch. Banu chixjunil li xaye, chan li rey. 11 Laj Amn quixcam li rak li rey riquin laj Mardoqueo ut quixcam ajcui li cacuay. Quixque li rak chirix laj Mardoqueo. Ut nak cuan chirix li cacuay laj Mardoqueo, laj Amn quixberesi li cacuay sa eb li be ut quixjap re chixyebal: Jocain naxbanu li rey re li ani naraj xquebal xlokal, chan. 12 Nak quisuki chak laj Mardoqueo chi bec co cuichic sa li oquebal re li rochoch li rey. Ut laj Amn quixxulub xjolom xban xxutan ut co sa junpat sa rochoch chi ra sa xchol. 13 Nak quicuulac sa rochoch, quixseraki chixjunil li quixcul re lix Zeres li rixakil ut reheb ajcui li rami g li nequequehoc xnaleb. Ut eb aan quexye re: Xatiquib xsachbal la cuanquil chiru laj Mardoqueo. Xban nak aan aj judo laat inca naru tatnumtak sa xben. Aan ban tanumtak sa aben laat, chanqueb. 14 Maji ajcui nequerake chi atinac nak quecuulac li eunucos li nequecanjelac chiru li rey chixcambal laj Amn sa junpat sa li ninke li quixcub lix Ester.

rey Asuero rochben laj Amn coeb sa li ninke li quixbanu lix Ester. 2 Ut nak ac cuanqueb sa li ninke yoqueb chi ucac vino ut li rey quixye cuichic re lix Ester: Ye cue caru tacuaj ut

1Li

Nak quicamsi c laj Amn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESTER7,8

872

lain tinque acue usta yijach lin biomal tapatz cue, chan. 3 Ut li reina Ester quixye re: At rey, cui laat tacuaj xbanunquil usilal cue, caaj cui tintzama chacuu nak inca taxak tincamsi k lain ut inca taxak tecamsi k li cuech tenamitil, chan. 4 Lain ut eb li cuech tenamitil, xokaxtesi c re camsi c. Tasachek ku chi junaj cua. Cui ta xoxkaxtesi c chok cayinbil mos, maca raj tinye. Inca raj xatinchichii. Aban cui lao tocamsi k, tachalk jun nimla chaajquilal sa aben laat, at rey, chan lix Ester. 5 Ut li rey Asuero quixpatz re: Ani xcoxlan re xbanunquil li mausilal aan? Bar cuan li cui nk aan? chan. 6 Ut lix Ester quixye re: Li xic na-iloc ke li naraj xbanunquil raylal ke, aan ajcui laj Amn li cuan arin, li inca us xnaleb, chan. Nak quirabi li caru quixye, cajo nak quixucuac laj Amn chiru li rey ut chiru li reina. 7 Cajo nak quijosko li rey. Quicuacli sa junpat ut co chirix cab bar aubil cui li utzuuj. Laj Amn quicana aran chixtzamanquil chiru lix Ester nak inca tacamsi k xban nak ac naxnau nak tataklak xcamsinquil xban li rey. 8 Xban nak cajo lix xiu laj Amn, quitane chi rok lix Ester. Nak quisuki sa cab li rey, quiril nak laj Amn quitane sa li cojaribal bar yo cui chi hilanc lix Ester. Li rey quixjap re ut quixye: Ma yocat ajcui xcoxlanquil xbanunquil li inca us re li reina chicuu arin sa li cuochoch? chan. Toj yo ajcui xyebal aan li rey nak quexchap laj Amn ut quextzap li ru. 9 Ut laj Harbona, jun reheb li eunucos li nequecanjelac chiru li rey quixye: Sa rochoch laj Amn cuan li che cuib xcacal metro xteram li quixque chi yi bac laj Amn. Ac cuan aran li cam li quixque re xyatzbal laj Mardoqueo, li cui nk li quiyehoc re nak queraj acamsinquil, at rey, chan. Ut li rey quixye reheb: Camomak laj Amn ut aran teyatz, chan. 10 Jocan nak laj Amn quiyatze sa li cam li quixque chi yi bac re xyatzbal laj Mardoqueo. Ut nak ac xcam laj Amn, quicube xjoskil li rey.

ajcui li cutan aan li rey quixkaxtesi re lix Ester li rochoch laj Amn, li xic qui-iloc reheb laj judo. Laj Mardoqueo quicuulac riquin li rey xban nak lix Ester quixye re li rey nak aan rechalal. 2 Ut li rey quirisi chi ruuj ruk lix matkab li quixmak chiru laj Amn ut quixque re laj Mardoqueo. Ut lix Ester quixxakab laj Mardoqueo re nak aan chic tailok re chixjunil li caru quicuan chok re laj Amn. 3 Lix Ester quiatinac cuichic riquin li rey. Tayabak nak quixcut rib chi rok li rey ut quixye: Tasach taxak xcuanquil li chakrab li quixque

Eb laj Israel quenumta sa xbeneb li queajoc xcamsinquileb


1Sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

873

ESTER8

laj Amn xban xmausilal. Inca taxak tauxmank li raylal li quixcoxla xbanunquil reheb laj judo, chan lix Ester. 4 Li rey quixtaksi lix xuk oro ut lix Ester quicuacli ut quixxakab rib chiru li rey. 5 Ut quixye re: At rey, cui laat tacuaj xbanunquil usilal cue, ut cui nacacoxla nak us xbanunquil ut cui niquinara, taque taxak junak li chakrab li tixsach xcuanquil li hu li quixtakla laj Amn li ralal laj Hamedata aj agagueo re xcamsinquil chixjunileb laj judo yalak bar cuanqueb sa eb li tenamit li cuanqueb rubel la cuanquil. 6 Chanru nak tincuy rilbal li raylal li teraj xbanunquil reheb li cuech tenamitil? Lain inca tincuy cui tecamsi k li cuechalal, chan lix Ester. 7 Li rey Asuero quichakoc ut quixye re li reina Ester ut re ajcui laj Mardoqueo laj judo: Xban nak laj Amn quiraj xsachbaleb ru laj judo, lain xintakla xyatzbal ut xinque re lix Ester chixjunil li caru re laj Amn. 8 Anakcuan tetzi ba jun chic li hu sa incaba lain ut tetzi ba li caru teraj re xtenkanquileb laj judo. Ut teque retalil lin matkab chiru xban nak cui tzi banbil sa incaba, ut cui cuan retalil li matkab chiru, inca naru xjalbal ru li caru tzi banbil, chan li rey. 9 Sa junpat queboke laj tzi b li nequecanjelac chiru li rey sa li oxib xcacal xbe li rox po Sivn xcaba. Ut quextzi ba chixjunil li quixye laj Mardoqueo. Li hu quicuulac sa li jun ciento riquin cuukub xcacal chi tenamit li cuanqueb rubel xcuanquil li rey sa li tenamit La India, toj sa li tenamit Etiopa. Li hu quicuulac riquineb laj judo ut riquineb li cuanqueb xcuanquil ut riquineb ajcui li nequetaklan sa xbeneb li soldado. Li hu quitzi bac sa li ratinobaleb ut jo nequetzi bac sa li junjunk chi tenamit. Ut quitzi bac ajcui li hu sa li ratinobaleb laj judo ut jo nequetzi bac eb aan. 10 Laj Mardoqueo quixtzi ba li hu sa xcaba li rey ut quixque retalil lix matkab li rey chiruheb li hu. Quixtaklaheb li cui nk chixcanabanquileb li hu. Quecoeb chirixeb lix cacuay li rey, li kaxal cau nequealinac. 11 Sa li hu li quixtakla li rey quiyehe reheb laj judo nak texchutub ribeb sa li junjunk chi tenamit cuanqueb cui, ut tepletik re xcolbaleb rib chiruheb li xic nequeiloc reheb. Taruk texcamsiheb ut texsach ruheb yalak ani li techalk chi camsi nc reheb a yal bar xtenamiteb, usta cui nk, usta ixk, usta cocal. Ut texxoc li caru cuan reheb, chan li rey sa li hu. 12 Chixjunil ain texbanu chiru jun cutan, sa li oxlaju xbe li po Adar. Aan lix cablaju po re li chihab. 13 Ut li hu ain li quixtakla li rey quicana jo chakrab ut qui-el resilal sa chixjunileb li tenamit re nak ac cauresinbilakeb laj judo chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc reheb nak tacuulak xkehil li ac yebil resil. 14 Eb lix takl li rey quecoeb sa junpat chirixeb lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESTER8,9

874

cacuay li rey, li kaxal cau nequealinac, jo quiyehe reheb xban li rey. Ut qui-el ajcui resilal li hu sa li tenamit Suza bar cuan cui li rey. 15 Nak laj Mardoqueo qui-el riquin li rey cuan chirix li chabil ak jo narocsi li rey, rax ut sak. Cuan sa xjolom jun nimla corona oro. Ut cuan li ticr sa xben li rak. Li ticr aan yi banbil riquin chabil ticr lino morado. Nak queril laj Mardoqueo, cajo nak quesaho xchol li cuanqueb sa li tenamit Suza. 16 Ut eb laj judo quesaho xchol ut quequehe xlokal. 17 Sa li junju nk chi tenamit li quitaklac cui li chakrab li quixque li rey, cajo nak quisaho sa xcholeb laj judo ut queninkei c xban nak aan jun nimla cutan chok reheb. Ut nabaleb li macuaeb aj judo queoc sa xyankeb xban nak qui-oc xxiuheb xbaneb laj judo. 1 Li oxlaju xbe li cablaju po Adar, aan li cutan xxakabanbil xban li rey nak tesachek ruheb laj judo, ut aan ajcui li cutan li yoqueb chiroybeninquil li xic nequeiloc reheb laj judo re nak tenumtak sa xbeneb. Abanan inca quenumta sa xbeneb laj judo. Laj judo ban quenumta sa xbeneb li xic nequeiloc reheb. 2 Ut sa eb li tenamit li cuanqueb rubel xcuanquil li rey Asuero, eb laj judo quexchutub ribeb chi pletic riquineb li queajoc xsachbal ruheb. Ut ma jun quiru xcolbal rib chiruheb laj judo xban nak qui-oc xxiuheb chiruheb. 3 Chixjunileb li cuanqueb xcuanquil ut eb li nequetaklan sa eb li tenamit, joqueb ajcui li nequetaklan sa xbeneb li soldado, quextenkaheb laj judo xban nak quexucuac chiru laj Mardoqueo. 4 Quexucuac xban nak laj Mardoqueo nim xcuanquil sa li rochoch li rey ut nano ru yalak bar sa eb li tenamit li cuanqueb rubel xcuanquil li rey. Ut rajlal yo chi nimanc lix cuanquil li quiquehe re. 5 Ut eb laj judo quexcamsiheb chi chi ch chixjunileb li xic nequeiloc reheb. Quexbanu reheb li caru queraj. 6 Sa li tenamit Suza bar cuan cui li rey quexcamsi ob ciento chi cui nk. 7 Ut quecamsi c li lajeb chi cui nk ralaleb laj Amn. Aaneb ain lix cabaeb: laj Parsandata, laj Dalfn, ut laj Aspata, 8 laj Porata, laj Adala, ut laj Aridata, 9 laj Parmasta, laj Arisai, laj Aridai ut laj Vaizata. 10 Aaneb li lajeb chi ralal laj Amn li ralal laj Hamedata, li xic queiloc reheb laj judo. Eb laj judo quexcamsiheb, abanan inca quexcam li caru cuan reheb. 11 Sa ajcui li cutan aan quicuulac resil riquin li rey jo quial li quecamsi c aran Suza, li tenamit cuan cui li rey. 12 Ut li rey quixye re lix Ester: Arin Suza quecamsi c ob ciento li cui nk xbaneb laj judo. Ut quecamsi c li lajeb chi ralal laj Amn. Ani ta cui tanaok re chanru xculman sa eb li junjunk

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

875

ESTER9

chi tenamit li cuanqueb rubel incuanquil? Ye cue ca chic ru tacuaj anakcuan, ut lain tinque acue. Ye cue caru tacuaj, ut tauxmank jo tacuaj, chan li rey. 13 Lix Ester quichakoc ut quixye: Eb laj judo xexbanu anakcuan jo tzi banbil sa li chakrab li xaque reheb. Cui laat tacuaj, tatakla xyebal reheb laj judo li cuanqueb arin Suza nak taruk texbanu ajcui cuulaj jo xexbanu anakcuan. Ut nacuaj ajcui nak tetuyubak riquin cam chiruheb li tenamit li lajeb chi camenak li ralal laj Amn, chan. 14 Li rey quixtakla xyebal nak tauxmank jo quixye lix Ester. Ut qui-el resil sa li tenamit Suza. Ut eb li lajeb chi ralal laj Amn, li quecamsi c quetuyubac aran Suza chiruheb li tenamit. 15 Eb laj judo li cuanqueb Suza quexchutub cuichic rib sa li calaju xbe li po Adar. Ut quexcamsi oxib ciento chic li cui nk, abanan inca quexche li caru cuan reheb. 16 Ut eb laj judo li cuanqueb sa eb li tenamit li cuanqueb rubel xcuanquil li rey quexchutub ribeb re xcolbaleb rib chiruheb li xic nequeiloc reheb. Quexcamsi olaju xcacal mil (75,000) chi cui nk abanan inca quexche li caru cuan reheb. 17 Ain quiculman sa li oxlaju xbe li po Adar. Ut sa li calaju xbe li po Adar quehilan ut queninkei c xban xsahil xcholeb. 18 Aut eb laj judo li cuanqueb Suza quexchutub ribeb re xcolbaleb rib sa li oxlaju ut sa li calaju xbe li po. Ut sa li olaju xbe li po quehilan ut queninkei c xban xsahil xcholeb. 19 Jocan nak eb laj judo li cuanqueb sa eb li calebal li inca sutsu xnaajeb sa tzac, nequexninkei li calaju xbe li po Adar re xjulticanquil chanru nak quecole. Nequesaho sa xcholeb ut nequexque xmataneb chi ribileb rib.

laj Mardoqueo quixtzi ba retalil li caru quiculman ut quixtakla li hu reheb laj judo li cuanqueb sa eb li tenamit li cuanqueb rubel xcuanquil li rey Asuero, li cuanqueb chi nach jo ajcui li cuanqueb chi najt. 21 Quixye reheb nak texninkei ru li cutan li calaju ut li olaju xbe li po Adar. Texninkei rajlal chihab, chan. 22 Texninkei ru li cutan aan xban nak aan li cutan quecole cui chiruheb li xic queiloc reheb. Ut sa li po aan quisuki chok sahil cholej li rahil cholej li cuanqueb cui. Texninkei ruheb li cutan aan ut texque xmataneb chi ribileb rib ut texque xmataneb li neba. 23 Ut eb laj judo quecay chixbanunquil jo queyehe reheb xban laj Mardoqueo sa li hu li quixtakla reheb. 24 Texninkei rajlal re xjulticanquil chanru nak laj Amn li ralal laj

20Ut

Eb laj Israel quexbanu li ninke Purim xcaba

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ESTER9,10

876

Hamedata laj agagueo, li xic qui-iloc reheb laj judo quixcub ru chanru nak xsacheb raj ru laj judo ut quebulic re xxakabanquil lix cutanquil. Li bulic Pur xcaba sa ratinobaleb. 25 Abanan lix Ester quiatinac riquin li rey. Ut li rey quixque li chakrab nak chixjunil li raylal li quixcoxla xbanunquil reheb laj judo tatanek sa xben laj Amn. Ut quixtakla xyatzbal laj Amn jo ajcui li lajeb chi ralal. 26 Jocan nak Purim nayeman reheb li cutan li nequexninkei ru. Li cabaej aan isinbil riquin li atin pur. Li atin pur naraj naxye suerte. Xban li caru tzi banbil sa li hu ut xban li caru quiculman, li caru queril ut li caru querabi resil, 27chixjunileb laj judo quexye nak texbanu li ninke ain rajlal chihab. Ut quexcaytesi ajcui li ralal xcajoleb xninkeinquil li cutan aan. Ut quexye nak li jo quialeb li queoc sa xyankeb laj judo texninkei ajcui li cutan aan. Junelic texninkei ru li cuib chi cutan aan rajlal chihab. 28 Sa eb li tenamit li cuankeb cui laj judo rajlal chihab texbanu li ninke Purim joqueb ajcui li ralal xcajol li tecuank mokon. Inca texcanab xbanunquil li ninke Purim re nak inca tasachk sa xcholeb laj judo li caru quiculman. 29 Ut li reina Ester, lix rabin laj Abihail, rochben laj Mardoqueo laj judo, quextzi ba jun chic li hu. Ut quexye nak tento xbanunquil li ninke Purim. Ut xban nak cuanqueb xcuanquil chi taklanc, tento nak tauxmank li caru quextzi ba sa li hu. 30 Ut quextakla li hu reheb chixjunileb laj judo li cuanqueb sa li jun ciento riquin cuukub xcacal chi tenamit li cuanqueb rubel xcuanquil li rey Asuero. Ut quextakla xsahil xcholeb ut quexque xcacuil xcholeb. 31 Ut quexque li chakrab nak rajlal texbanu li ninke Purim. Texbanu jo quixye laj Mardoqueo laj judo, ut jo quixye li reina Ester. Eb laj judo ac quexcub ru nak texbanu ain ut nak texcut chiruheb li ralal xcajol li tecuank mokon re xjulticanquil chanru nak queayunic nak quexcul li raylal. 32 Li chakrab li quixque lix Ester quixque xcuanquil li ninke Purim ut quitzi bac retalil sa li hu.

10

rey Asuero quixtitz xtojeb chixjunileb li cuanqueb rubel xcuanquil. Quixtitz xtojeb li junjunk chi tenamit joqueb ajcui li naajej li sutsuqueb xban li palau. 2 Tzi banbil retalil chixjunil li quixbanu li rey Asuero riquin xnimal xcuanquil. Ut tzi banbil ajcui retalil li cuanquil li quixque re laj Mardoqueo. Chixjunil ain tzi banbil sa li hu natzi bac cui chixjunil li quilajexbanu lix reyeb laj Media ut eb laj Persia. 3 Nim li cuanquil

1Li

Nak quiquehe sa xcuanquil laj Mardoqueo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

877

ESTER10

Laj Mardoqueo yo chixtzi banquil li hu re xcolbaleb laj judo jo quiyehe re xban li reina Ester. (Ester 9.32)

li quiquehe re laj Mardoqueo. Caaj cui li rey Asuero nakaxoc re lix cuanquil. Nim xcuanquil laj Mardoqueo sa xyankeb laj judo. Quiquehe xlokal xbaneb chixjunileb li rech tenamitil xban nak quixsic li us chok reheb ut quixtenkaheb chi cuanc sa tuktuquil usilal.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Job

jun li cui nk aj Job xcaba sa li naajej Uz. Li cui nk ain tzakal re ru lix yuam ut ti c xchol. Naxxucua ru li Dios ut inca naxbanu li mausilal. 2 Quecuan cuukub ralal ut oxib xrabin. 3 Laj Job kaxal nabal caru re cuan. Cuukub mil lix carner ut oxib mil lix camello, ob ciento sumal lix boyx ut ob ciento lix bur. Kaxal nabaleb lix mos. Laj Job, aan li kaxal biom sa chixjunil li naajej li cuan sa li oriente. 4 Eb li ralal nequexbanu xninkeheb rajlal sa li rochocheb chi xjunjunkaleb nak nequexbanu xchihabeb. Ut nequextakla xbokbaleb li ranab oxib re tecuaak rochbeneb. 5 Nak nequerake chi ninkei c, laj Job naxque lix catbil mayej re xsantobresinquileb li ralal xcajol. Nacuacli toj ekela ut naxque lix mayej a yal jarub li ralal xcajol cuan. Mare eb li cualal incajol quemacob ut quexmajecua li Dios sa xcholeb, chan laj Job. Ut rajlal naxbanu chi jocan. 6 Quicuulac xkehil nak quexchutub rib chiru li Dios eb li ngel. Ut sa xyankeb aan quicuulac laj tza. 7 Ut li Kacua Dios quixye re laj tza: Bar xatchal chak? chan re. Ut laj tza quixye re li Dios: Yoquin chak chixsutinquil li ruchichoch. Ut yoquin chixbeninquil cuib yalak bar, chan. 8 Ut li Kacua Dios quixye re laj tza: Ma inca nacacuil laj Job laj canjel chicuu? Ma ani chic junak cui nk jo aan sa ruchichoch. Aan tzakal re ru lix yuam ut ti c xchol. Aan naxxucua cuu ut inca naxbanu mausilal, chan. 9 Ut laj tza quichakoc ut quixye re li Kacua Dios: Ma yal naxxucua ta bi acuu yal chi jocan? Ma macua ta bi xban li caru cuan re nak naxxucua acuu? 10 Ma macua ta bi laat yocat chi coloc rix lix jun cablal ut chixjunil li caru cuan re? Ut laat ajcui yocat chi osobtesi nc

1Quicuan

Laj tza quixyal rix lix pabal laj Job

878
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

879

JOB1,2

re riquin chixjunil li caru naxbanu. Jocan nak yo chi quianc li caru re sa ruchichoch. 11 Cui laat tacuisi chixjunil li caru cuan re chiru, aran tacuil ma inca na tatxmajecua sa xnak acuu, chan laj tza. 12 Li Kacua quixye re laj tza: Us. Banu chixjunil li caru tacuaj riquin li caru cuan re. Abanan laj Job maca tabanu re, chan. Ut chirix aan qui-el laj tza riquin li Kacua. 13 Sa jun li cutan eb li ralal ut eb lix rabin laj Job yoqueb chi cuaac ut yoqueb chi ucac vino sa rochoch li xben alalbej. 14 Sa li honal aan quicuulac jun li takl riquin laj Job ut quixye re: Eb la boyx yoqueb chi picoc choch riquin arado ut eb li bur yoqueb chi cuaac nach riquineb. 15 Maca sa kachol nak quecuulac eb laj sabeo ut querelka li boyx ut eb li bur. Ut xexcamsi chi chi ch eb la mos. Lain xinchal chixyebal resil acue xban nak caaj chic lain xincole, chan. 16 Toj yo ajcui chi atinac li cui nk aan nak quicuulac jun chic li mos. Quixye: Xmok li cak ut xcamsiheb la carner ut xcamsiheb ajcui laj ilol reheb. Caaj chic lain xincole. Jocan nak xinchal chixyebal acue, chan. 17 Toj yo ajcui chi atinac li cui nk aan nak quicuulac jun chic li mos. Quixye re laj Job: Xecuulac oxib chutal laj caldeo chi maca sa kachol. Xerelkaheb la camello ut xexcamsiheb chi chi ch la mos. Lain xinchal chixyebal resil acue xban nak caaj chic lain xincole, chan. 18 Toj maji ajcui narake chi atinac li cui nk aan nak quicuulac jun chic li mos ut quixye re laj Job: Eb la cualal ut eb la rabin yoqueb chi cuaac ut chi ucac vino sa rochoch li xben acualal. 19 Sa junpat xchal chak jun li cacuil ik sa li chaki choch. Ut quixsac rib sa xca pacalil li cab ut quitane li cab sa xbeneb la cualal acajol. Ut xecam chixjunileb. Caaj chic lain xincole ut xinchal chixyebal resil acue, chan. 20 Nak quirabi aan, laj Job quicuacli ut quixpej li rak ut quixbes li rismal retalil lix rahil xchol ut quixcuikib rib sa choch ut quixlokoni li Dios. 21 Ut quixye: Maca cuan cue sa li ruchichoch ain nak quinyola ut maca ajcui tincam chicuix nak tincamk. Li Kacua xquehoc cue chixjunil li caru cuan cue ut aan x-isin re chicuu. Lokoninbil taxak xcaba li Kacua, chan. 22 Riquin chixjunil li raylal li quixcul laj Job, inca quimacob chiru li Dios, chi moco quixque sa xben li Dios li caru quiculman. 1 Quicuulac xkehil nak quexchutub cuichic rib chiru li Dios eb li ngel. Ut sa xyankeb aan quicuulac cuichic laj tza. 2 Ut li Kacua Dios quixye re laj tza: Bar xatchal chak? chan re. Ut laj tza quixye re li Dios: Yoquin chak chixsutinquil li ruchichoch.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB2,3

880

Yoquin chixbeninquil cuib yalak bar, chan. 3 Ut li Kacua Dios quixye re laj tza: Ma inca nacacuil laj Job laj canjel chicuu? Ma ani chic junak cui nk jo aan sa ruchichoch. Aan tzakal re ru lix yuam ut ti c xchol. Aan naxxucua cuu ut inca naxbanu mausilal. Usta laat xaye cue nak tincanab chixculbal li raylal re chi maca rajbal, abanan laj Job toj cuan sa ti quilal ut toj cau xchol cuiquin, chan li Dios. 4 Abanan laj tza quixye re li Dios: Cui maca naxcul lix tibel li cui nk, maca naxye, usta naxque chi tzekec li caru cuan re xban xcolbal rix lix yuam. 5 Que junak yajel sa lix tibel ut aran tacuil ma inca na tatxtzektana, chan. 6 Jocan nak li Kacua Dios quixye re laj tza: Us. Maca naxye. Banu li caru tacuaj re, abanan inca tacamsi, chan li Kacua. 7 Ut laj tza qui-el riquin li Kacua. Ut quixtakla jun li yajel yibru sa xben laj Job ut quixoxo chixjunil li rix. 8 Ut laj Job co chixchunubanquil rib sa li cha. Quixchap jun pedas xcaj ucal ut riquin aan quixjoch li rix. 9 Ut li rixakil quixye re: Ma toj nacacuaj xbanunquil li us? Caut nak inca tatzektana li Dios ut tatcamk? chan re. 10 Laj Job quixye re li rixakil: Caut nak nacat-atinac chi jocan? Laat tontil naleb nacaye. Cui nakacul li us li naxque ke li Dios, caut nak inca takacul li raylal li nachal sa kaben? chan re. Ut riquin chixjunil li raylal li quixcul ma jun atin quixye re xtzektananquil li Dios. 11 Cuanqueb oxib rami g laj Job: laj Elifaz, Temn xtenamit; ut laj Bildad, Sa xtenamit; ut laj Zofar, Naamat xtenamit. Eb li oxib chi cui nk ain querabi resil nak laj Job yo chixculbal raylal. Jocan nak quexcub rib chi xic chirilbal re nak texcojob xchol ut textenka. 12 Cuanqueb chak chi najt nak queril laj Job ut inca quexnau nak aan. Nak quexque retal nak aan, queoc chixjapbal re chi yabac. Chi xju nkaleb quexpej li rakeb ut quexcut li poks sa ik ut quexque ajcui sa xjolomeb xban xrahil xcholeb. 13 Ut chirix aan quechunla sa choch chixcatk chiru cuukub cutan ut cuukub kojyi n. Ut ma jun atin quexye xban nak quexque retal nak kaxal ra yo chixculbal laj Job.

xkehil nak laj Job quiatinac ut quixmajecua li cutan nak quiyola. 2 Ut quixye: 3 Tzektananbil taxak li kojyi n nak quiquehe inyuam. Tzektananbil taxak li cutan nak quinyola. 4 Us raj quicana ta

1Quicuulac

Li rami g laj Job quexye nak yo chixculbal li raylal xban nak cuan xmac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

881

JOB3

chi kojyi n li honal nak quinyola. Ut inca raj chic quisakeu. Us raj inca ta quinjultico re li Dios. 5 Us raj nak xsuki ta chok kojyi n li cutan nak quinyola. Us raj nak tachalk li keki chok re nak inca chic tacutunk. Chiyibok ru li cutan aan. 6 Chisachk ta chi junaj cua retalil li kojyi n nak quiquehe inyuam. Chisachmank ta chi junaj cua li retalil li cutan nak quinyola ut li chihab aan. Ut inca ta chic chijulticamank. 7Us raj nak junes rahil cholej quicuan sa li kojyi n nak quinyola. Ut ma ani raj quibichan xban xsahil xchol. 8 Us raj nak texmajecua li cutan aan li nequemajecuan, li cuanqueb xcuanquil sa xben li nimla xul Leviatn. 9 Us raj nak sa li cutan aan inca chic talemtzunk li cak chahim. Us raj nak inca ta quicutun li cutan aan li yoqueb chiroybeninquil ut inca ta chic quisakeu. 10 Tzektananbil ta chi junaj cua li kojyi n aan nak li Dios quinixque chi yolac ut inca xinixcol chiru li raylal ain li yoquin chixculbal anakcuan. 11 Caut nak inca quincam nak toj maji ninyola? Us raj nak quincam ta nak yoquin chi yolac. 12 Caut nak quineril nak quinyola? Ut, caut nak quexque intu? 13 Cui ta quincam, us raj. Ma anihin raj sa ruchichoch. Yoquin raj chi hilanc chi sa sa inchol. 14 Cuochbeneb raj li rey li quecuan sa ruchichoch ut eb li nequequehoc naleb, li quexyi b xni nkal ru cab nak toj yoyoqueb. 15 Malaj ut cuochbeneb raj li quecuan sa xcuanquil li quexchutub li oro ut li plata sa li rochocheb. 16 Caut nak inca quincam chi toj maji nacuulac xkehil inyolajic, jo nequexcul li culaal li inca nequeiloc cutan? 17Eb li yibeb ru xnaleb nequexcanab xbanunquil li inca us nak nequecam. Ut eb li lubluqueb chi canjelac nequehilan nak nequecam. 18 Jocan ajcui eb li prex. Nak nequecam, nequehilan xban nak inca chic nequerabi lix yab xcux laj ilol tzalam. 19 Nak ac camenakeb chic, juntaketeb li cuanqueb xcuanquil riquineb li macaeb xcuanquil. Ut eb li lokbil mos inca chic cuanqueb rubel xcuanquil lix patrn. 20 Caut nak li Dios naxque xyuam li junjunk yal re nak tixcul raylal sa ruchichoch? Caut nak naxque xyuam li junelic ra sa xchol? 21 Eb aan yoqueb chiroybeninquil li camc ut inca ajcui nequecam, usta nequexsic jo nak nasique li caru terto xtzak. 22 Nak nacuulac xkehil nak nequecam, cajo nak nasaho sa xcholeb. 23 Caru aj e nak li Dios naxque xyuam li junjunk cui inca naxcut chiru caru tixcul mokon? Caut nak naxque xyuam li ani inca chic naxtau chanru tixcol rib chiru li raylal? 24 Inca chic nincuaac xban nak junes yabac chic ninbanu. Inca chic nin-ucac xban nak ninayaynac xban li raylal nincul. 25 Li raylal li yoquin chiroybeninquil, aan ajcui li xincul. Xban nak ninxucuac chixculbal li raylal, jocan nak nabal li raylal xchal sa inben. 26 Inca sa cuanquin. Inca ninhilan chi moco

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB3,4

882

nincojob inchol. Inca chic naru nincuan sa tuktuquil usilal xban nak nabal li raylal yo chi tanec sa inben, chan laj Job. 1 Laj Elifaz, Temn xtenamit, quixye re laj Job: 2 Cui caru takaye acue, mare inca tacuulak chacuu. Abanan inca naru nak inca nakaye acue li caru nakacoxla. 3 Laat catcutuc li xyalal chiruheb nabal ut caque xcacuilal xcholeb li inca cauheb xchol. 4 Laat caque xcacuil xcholeb li ac tanequeb re. Ut caque xnalebeb li yoqueb chi chinanc xchol. 5 Caut nak inca nacacojob achol laat nak xchal li raylal sa aben? Ut, caut nak nacatxucuac? 6 Ma inca ta bi ti c achol laat chiru li Dios? Ut, ma macuaat ta bi aj canjel chiru? Ma macuaat ta bi jun cui nk chabil analeb? Caut nak inca cojco achol riquin li Dios? 7 Coxlan cachinak. Ma cuan ta bi junak ti c xchol tasachek ru xban li raylal? Eb li ti queb xcholeb inca nequesache ru. 8 Lain ninque retal nak li ani naxbanu mausilal, mausilal ajcui naxcul. 9 Li Dios naxqueheb chi sachc. Xban xjoskil li Dios, naxsacheb ru chi junaj cua. 10 Usta texjap re xbaneb xjoskil, jo nak nequexjap re li cakcoj, li Dios tarisi lix cuanquileb ut tixsacheb ru re nak texcanab xjapbal reheb. 11 Tecamk chi inca texbanu li caru nequexcoxla xbanunquil jo nak nequecam li cakcoj chi inca nequexchap lix tibeb. Ut eb li ralal xcajoleb texchachai ribeb yalak bar. 12 Xculun jun li esilal cuiquin. Chanchan xolexhasba sa inxic. 13 Chi kek nak ac yoqueb chi cuarc chixjunileb li cristian, quinmatque jun li matc kaxal xiu xiu. 14 Quichal jun inxiu ut ninsicsot xincana. Nasicsot chixjunil intibel xban inxiu. 15 Quicueca nak quinume jun li ik sa xnak cuu, ut quixakli li cuismal xban inxiu. 16 Quixakli jun chicuu, abanan inca quicuil ani. Maca na-ecan. Junpat na chic nak quicuabi jun xyab cux quixye, 17 Ma kaxal ti c ta bi xchol li cui nk chiru li Dios? Ma kaxal tzakal ta bi re ru lix yuam chiru li Dios li quiyi ban re? 18 Inca, xban nak li Dios inca naxcojob xchol sa xbeneb li ngel li cuanqueb sa choxa, xban nak naxnau nak cuanqueb xpaltil. 19 Ma toja ta chic riquin li cui nk tixcojob xchol li Dios? Li cui nk kaxal kun xchol xban nak choch oquenak ut teosok jo nak na-oso li cab xban li cams. 20 Li cristian mare yoyok chiru li ekela ut chiru li ecuu ma anihak chic. Ac x-oso. Tacamk chi junaj cua ut ma ani chic tapatzok re. 21 Ma inca ta bi taosok lix chinausal nak tacamk? Tacamk chi toj maji naxtau xnaleb, chan li yo chak chi atinac.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

883
1Ut

JOB5

quixye ajcui laj Elifaz re laj Job: Jap acue. Ani ta na tasumenk acue. Malaj ut tapatz atenkanquil re junak ngel. 2 Laat nacanau nak li inca useb xnaleb, a ajcui lix joskil nacamsin reheb. Ut li ani nacakalin, aan ajcui lix cakal naquehoc re chi osoc. 3 Lain ninque retal nak eb li inca useb xnaleb nequeoc chi biomoc. Abanan sa junpat nequesache ruheb ut na-oso ajcui li caru cuan reheb. 4 Eb li ralal xcajol ma ani natenkan reheb. Ut nak cuanqueb chiruheb laj rakol atin, ma ani na-oquen chirixeb ut ma ani nacoloc reheb. 5 Ut li ru li racui mkeb a eb chic li tetzocak nequetzacan re. Usta sa quix cuan, nequexsic. Ut eb li techakik re, terechani lix biomaleb. 6 Li mausilal macua sa choch na-el chak. Chi moco sa choch na-el chak li raylal. 7 Aban li cui nk, aan li naxbok raylal sa xben xjunes rib jo nak napiscoc ratzum li xam. 8 Cui ta lain yoquin chi culuc re li raylal li yocat chixculbal laat, ac raj xinkaxtesi cuib sa ruk li Dios. Ut tincanab raj sa ruk aan li raylal li yokin chixculbal. 9 Aan kaxal nim xcuanquil chixbanunquil li sachba cholej. Ut ma ani nataoc ru li caak re ru naxbanu. 10 Aan naquehoc re li hab ut naxtakresi li acui mk. 11 Ut naxqueheb xcuanquil li macaeb xcuanquil. Ut eb li raheb xchol, naxque xsahil xcholeb. 12 Aan napooc ru li inca us nequexcoxla xbanunquil li sebeb xchol chixbanunquil li inca us. Maca nequexbanu xban nak aan naxpo ru li caru nequexcoxla xbanunquil. 13 Ut aan ajcui naquehoc reheb chi tanec sa li mausilal li nequexbanu eb li sebeb xchol chixbanunquil li mausilal. Ut inca us na-el chiruheb li caru nequexcoxla xbanunquil. 14 Usta yoqueb chi bec chi cutan, abanan chanchan sa kojyi n yoqueb chi bec chi inca nequextau caru texbanu. 15 Abanan li Dios naxcoleb li macaeb xcuanquil, li yoqueb chi culuc raylal sa rukeb li inca useb xnaleb. 16 Riquin li Dios nequeyoonin li inca nequexcuy xcolbaleb rib xjuneseb. Ut eb li inca useb xnaleb maca chic naru nequexye. 17 Us xak re li cui nk li nakuse xban li Dios. Jocan nak matzektana la kusbal li naxque li nimajcual Dios. 18 Cui li Dios naxque junak raylal sa kaben, aan ajcui tatenkank ke chixcuybal. Cui aan naquehoc ke chi culuc raylal, aan ajcui tacojobank re li kachol. 19 Aan junelic tatxcol chiru li raylal ut inca tixcanab chi numtac sa aben li raylal. 20 Nak yok li cueej, aan tacolok acue chiru li camc. Ut nak yok li pletic, aan tacolok acue re nak inca tatexcamsi. 21 Aan tacolok acue re nak inca texye li inca us chacuix. Ut inca tatxucuak nak techalk chixsachbal li caru acue. 22 Usta tachalk li cueej ut li chaajquilal sa aben, inca tatxucuak xban nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB5,6

884

inca tanumtak sa aben. Ut inca ajcui tatxucuak xbaneb li josk aj xul. 23 Eb li pec li cuanqueb sa xyankeb la cuacui mk inca tatexchichii. Ut eb li josk aj xul sahakeb xchol acuiquin. 24 Ut sa la cuochoch cuank sahil cholej. Ut nak tatxic chirilbaleb la quetomk, tzakalakeb nak tatau. 25 Nabalakeb acualal acajol tecuank. Chanchanakeb xquial li pim sa calebal. 26 Ti xakat chic chi us nak tatcamk. Moco tatcamk ta chi toj maji nacuulac xkehil jo nak li trigo nakano sa xkehil. 27 Lao ac nakanau nak jocan naculman. Que retal ut cojob achol xban nak relic chi yal nak jocan naculman, chan laj Elifaz. 1 Laj Job quixye: 2 Cui ta tabisek sa junak bisleb chixjunil li raylal yoquin chixculbal, 3 kaxal raj cuichic al chiru ralal li samaib li cuan chire li palau. Jocan nak yoquin chixyebal li atin ain chi kaxal ra sa inchol. 4 Chanchan nak li Dios yo chincutbal riquin lix tzimaj nak yoquin chixculbal li raylal ain. Ut chanchan nak lix may li tzimaj xjequi rib sa intibel. Li Dios yo chixquebal inxiu nak yo chixquebal li raylal ain sa inben. 5 Ma tixjap ta bi re li bur nak cuank richaj chiru? Ut, ma tixjap ta bi re li cuacax nak cuank xcua chiru? 6 Ma cuan ta bi junak cristian tixtzaca li caak re ru chi maca ratzamil? Ma sa ta bi xtzacanquil li caak re ru chi maca xsahil? Ma sa ta bi lix sakal li mol yal xjunes? 7 Li raylal li inca raj nacuaj xculbal, aan chic li yoquin chixculbal anakcuan. Chanchan junes aan chic nintzaca. 8 Tarabi taxak li Dios nak yoquin chi tijoc chiru. Ut tixque taxak cue li caru yoquin chixtzamanquil chiru. 9 Us raj nak tixsach ta cuu li Dios chi junaj cua. Chi-osok ta lin yuam. 10 Cui ta li Dios tixsach cuu, tincojob raj inchol. Usta kaxal ra yoquin chixculbal maca raj nacuaj re. Ninnau nak inca chic najt tincul li raylal. Lain junelic xinbanu li caru naraj li Dios santo. 11 Lain nacueca nak maca chic inmetzeu re xculbal li raylal. Ca chic ru aj e nak yoyokin cui maca chic ninyooni? 12 Ma chanchan ta bi xcacuil li pec lin tibel nak tixcuy xculbal li raylal ain? Ut, ma chanchan ta bi xcacuil li chi ch bronce? 13 Maca chic inmetzeu re tincol cuib chiru li raylal. Ut ma ani aj iquin nintau intenkanquil. 14 Junak cristian yo chi culuc raylal, tento nak li rami g tixcojob xchol usta ac xtzektana li Dios usta inca. 15 Abanan eb li cuami g lain inca nequeraj intenkanquil. Chanchaneb li rok ha yal nanume. 16 Chanchaneb li rok ha tzaptzo xben xban li nieve. Ut chanchaneb li nima mukmu xban li hielo li cuan sa xben. 17 Nak natikcuo ru li cutan, nahao li hielo. Ut nak nachal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

885

JOB6,7

li sakehil, nachaki li rok ha. 18 Eb li nequenume aran nequexic sa jalan naajej xsicbal lix haeb xban nak ac xchakic li rok ha. Nequexbeni rib sa li chaki choch toj retal nequecam xban chaki el. 19 Quenume laj cay li nequechal chak Temn. Quexsic li ha ut inca quextau. Ut quenume ajcui laj cay li nequechal chak Sab. Quexsic xhaeb ut inca quextau ut aan raj lix yooneb. 20 Abanan sachsoqueb xchol quecana xban nak inca quextau li ha. 21 Relic chi yal nak laex chanchanex li ha aan xban nak inca niquinetenka. Xucuac chic nequebanu xban li raylal li yoquin chixculbal. 22 Ma yoquin ta bi xyebal ere nak teque intumin re tinecol? 23 Ma xinye ta bi ere nak tinecol chiruheb li xic nequeiloc cue? Ut, ma xinye ta bi ere nak tinerisi sa rukeb li inca useb xnaleb? 24 Yehomak cue caru inmac. Lain maca tinye. Yehomak cue caru inca us xinbanu. 25 Lain inca naru nintzektana li naleb teque cui chabil. Abanan laex yoquex chinkabanquil chi maca rajbal. 26 Caut nak yoquex chixcuechbal rix li caru ninye? Yoquin chixyebal aan xban nak inca chic nintau caru tinbanu. 27 Laex teraj xbanunquil cue jo nequexbanu reheb li maca xna xyucua. Teraj inbalakinquil jo nak nequexbalakiheb li rami g. 28 Ilomak li xnak cuu. Ut teye cue ma ticti li yoquin chixyebal. 29 Canabomak incuechinquil. Mebanu li inca us cue. Lain maca inmac. Ti c ban inchol. 30 Ma lain ta bi aj ticti? Ma inca ta bi ninque retal li caru ninye? 1 Lix yuam li cui nk arin sa ruchichoch kaxal chaaj jo junak li cui nk naxnumsi cutan chi trabajic. 2 Chanchan jun li mos naxra ru cuanc sa mu. Ut chanchan jun li mos naraj ru nak taecuuk re nak tahilank. 3 Lain nabal po cuoquic chixculbal li chaajquilal ain. Ut rajlal kojyi n yoquin chixculbal li raylal. 4 Nak ninyocla, inca naru nincuar. Nacueca nak li kojyi n kaxal najt rok. Nintitz chixquebal vuelt sa incuarib. Joke tasakeuk re nak tincuacli k? chanquin. 5 Lin tibel yo chi motzoi nc ut yo chi patenc. Lin tibel chu chic xban nak yo chi kac. 6 Lin yuam yo chi osoc sa junpat xban li raylal. Chanchan nak nacute xcua li nok. Maca caru ninyooni. 7At Kacua, at inDios, lin yuam yo chi osoc sa junpat. Maca chic xsahil inchol. 8 Nak tincamk, ma ani chic tailok cuu. Nak tacuaj rilbal cuu, inca chic tinacuil xban nak acak xincam. 9 Li yuam, aan jo li chok yal nanume ut inca chic na-ilman. Nak nacam junak, ma joke chic tasuki k chak. 10 Inca chic tasuki k sa li rochoch chi moco taril chic li naajej li quicuan cui. 11 Lain yoquin chi atinac chi jocain xban xrahil inchol. A canin xban li raylal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB7,8

886

li yoquin chixculbal. 12 Ma lain ta bi li josk aj xul li cuan sa li palau nak taxakabeb aj ilol cue? 13 Lain nincoxla nak tinyoclak, tacojlak inchol ut tinhilank riquin li raylal li yoquin chixculbal. 14 Abanan inca ajcui ninhilan xban nak laat niquinaque chixmatquenquil caak re ru yibru li naxque inxiu. 15 Jocan nak kaxal us raj nak tatzap inmusik. Chok cue lain kaxal us nak tincamk chiru nak yoyokin. 16 Inca chic nincuy. Inca chic nacuaj cuanc sa ruchichoch. Canabin injunes. Lin yuam maca na-oc cui. 17At inDios, caru xcuanquileb li cui nk nak nacacoxlaheb? Caut nak nacaque achol chirixeb? 18 Caut nak nacaque achol chirilbaleb rajlal cutan? Ut, caut nak nacayal rixeb chi coc aj xsa? 19 Caut nak inca nacacanab xbanunquil raylal cue? Caut nak inca tinacanab chixnukbal xyaal cue? 20 Cui cuan inmac, caru li mac xinbanu chacuu laat aj ilol reheb li cui nk? Caut nak lain niquinati ca riquin la tzimaj? Ma yoquin ta bi chachichiinquil lain? 21 Ma inca naru tacuy inmac? Ma inca tacuy li mausilal xinbanu? Chi seb nincam ut tinsuki k cuichic choch. Tacuaj raj chic rilbal cuu, abanan inca chic tacuil cuu xban nak acak xincam, chan laj Job. 1 Ut laj Bildad, Sa xtenamit, quixye re laj Job: 2 Joke tacanab atinac chi jocan? Li atin li nacaye chanchan li cacuil ik. 3 Ma inca ta bi sa ti quilal narakoc atin li Dios? Ma tixjal ta bi ru li ti quilal li nimajcual Dios? 4 Mare eb la cualal acajol xemacob chiru li Dios. Jocan nak xqueheb chixtojbal lix maqueb. 5 Sic li nimajcual Dios chi anchal achol ut tzama chiru re nak taruxtana acuu. 6 Cui laat ti c achol chiru, aan tatxtenka ut tixque cuichic chi cuanc caru acue. 7 Cui laat ti c achol, kaxal cuichic nabal abiomal tixque li Dios chiru li quicuan junxil. 8 Caut nak inca tatcoxlak chirix li caru quexye le xetonil yucua? Caut nak inca tatzol acuib riquin lix nalebeb aan? 9 Lao li cuanco anakcuan, maca nakanau. Li kayuam sa li ruchichoch ain junpat na-oso. 10 Abanan riquineb la xetonil yucua naru nacatau analeb. Naru tatzol acuib riquineb li atin ain li quexye: 11 Ma taqui k ta bi li caxlan aj bar maca cui li xsab ha? Ut, Ma taqui k ta bi li aj chi maca li ha nach riquin? 12 Usta rax rax ru, junpat nachakic chiruheb li jun chol chic usta toj maji nayoque. 13 Jocan ajcui nequexcul li inca nequexcoxla li Dios ut li inca useb xnaleb. Maca chic caru nequeroybeni. 14 Maca chic caru nequexcojob cui xcholeb. Chanchan nak teraj xchapbal ribeb riquin lix quem aj am. 15 Nak teraj xchapbal ribeb riquin lix quem aj am, moco tixcuy ta xban nak moco cau ta. 16 Eb li inca useb xnaleb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

887

JOB8,9

chanchaneb li pim li rax rax ru, li naxcuy xtikcual li sake. Naxhel rib sa xben li naajej aubil cui li utzuuj. 17 Li xe naxic sa xyankeb li pec ut nequexbaqui rib sa xyankeb li pec. 18 Abanan cui temichek li pim aan, ma ani tanaok re nak sa li naajej aan quecuan. 19 Jocain nak nequeoso li inca useb xnaleb. Chanchan nak namiche li pim ut jalan chic pim na-el sa xnaaj. 20 Li Dios inca naxtzektana li ti queb xchol ut inca naxtenkaheb li inca useb xnaleb. 21 Aan tatxque cuichic chi seec ut tajap acue xban xsahil achol. 22 Aut eb li xic nequeiloc acue xutanal teelk. Ut li rochocheb li inca useb xnaleb tasachek, chan laj Bildad. 1 Quichakoc laj Job ut quixye: 2 Lain ninnau nak aan yal. Abanan, ma naru ta bi tixti cobresi xchol li cui nk chiru li Dios? 3 Cui junak cui nk taraj xcuechinquil li Dios mamin tar u k. Cui li Dios tixpatz jun milak patzoc re, li cui nk ma jun taruk tixsume. 4 Li Dios cuan xnaleb ut nim xcuanquil. Cau rib. Ma ani taruk tanumtak chiru. 5 Nak yo xjoskil li Dios, narecasiheb li tzul sa xnaajeb. Nequeuke ut ma ani nanaoc re ani nabanun re. 6 Aan narecasi li ruchichoch sa xnaaj. Ut narecasi li nacutun re li ruchichoch. 7 Aan nabanun re nak li sake inca tailok. Ut aan nabanun re nak li chahim inca telemtzunk. 8 Ma ani quitenkan re nak quixyi b li choxa. Ut aan ajcui yal re sa xben li palau. 9 Ut aan ajcui quiyi ban reheb li chahim, li Osa, li Orin ut Plyades xcabaeb. Ut quixyi b ajcui eb li chahim li cuanqueb sa li sur. 10 Aan kaxal nim xcuanquil chixbanunquil li sachba cholej. Ut ma ani nataoc ru li caak re ru naxbanu. 11 Li Kacua naru nanume chicuu ut inca tincuil ru. Naru nanume nach cuiquin ut lain inca tinque retal. 12 Cui li Dios narisi li caak re ru chiru li junjunk, ma naru ta bi takaye nak inca? Ma cuan ta bi junak taruk tixye nak inca us naxbanu? 13 Nak li Dios najosko moco nanume ta lix joskil chi junpat. Ut eb li kaxal ketketeb nequexcubsi ribeb rubel xcuanquil. 14 Ma naru ta bi tintau atin re tincuechi cui li Dios? 15 Usta lain maca inmac, inca naru tinsume. Aan narakoc atin sa inben. Caaj cui li caru nintzama chiru, aan nak taruxtana cuu. 16 Usta ta li Dios tarabi li caru nintzama chiru, inca ninpab nak tixsume ta lin tij. 17 Tixtakla chak nabal li raylal sa inben. Chanchan nak nachal li cak-sut-ik. Ut kaxal raj cuichic tanimank li raylal li yoquin chixculbal chi maca inmac. 18 Junes rahil cholej yoquin chixculbal. Inca niquinixque chi hilanc cachinak. 19 Cui toatinak chirix ani nim xcuanquil, aan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB9,10

888

10

li kaxal nim xcuanquil. Ma naru ta bi xcambal aan riquin laj rakol atin? Aan ban li narakoc atin sa ti quilal. 20 Cui lain tinye nak chabilin ut ti c inchol, a ajcui li caru tinye, aan tayehok re nak cuan inmac ut inca us innaleb. 21 Lain maca inmac. Abanan aan maca nacuaj re. Xintitz ajcui chi cuanc sa ruchichoch. 22 Lain nincoxla nak chixjunil juntaket. Li Dios naxsach ru li cuan xmac ut naxsach ajcui ru li maca xmac. 23 Cui junak cristian maca xmac nacam chi maca sa xchol xban li raylal naxcul, li Dios naxsee li raylal li naxcul. 24 Aan naxkaxtesi li ruchichoch sa rukeb li inca useb xnaleb. Ut aan ajcui nabanun re nak eb li nequerakoc atin inca nequexbanu sa xyalal. Cui macua aan nabanun re, ani chic nabanun re chi jocanan? 25 Sa junpat yo chi numec lin cutan. Yoquin chi osoc chi inca xincuan sa sahil cholej. 26 Yo chi xic lin yuam jo nak nequexic li jucub sa junpat, malaj ut jo nak naxcut rib li cuch sa xben lix tib. 27 Cui lain tinye nak tincanab xcoxlanquil li raylal li yoquin chixculbal ut tincut nak sa sa inchol, 28 abanan chixjunil li raylal naxque cuichic inxiu. Lain ninnau nak li Dios inca tixpab nak maca inmac. 29 Cui aan naxye nak lain cuan inmac, caru aj e nak tinyal inke chixyebal nak maca inmac? 30 Usta xinchaj cuib chi us riquin xabon, inca naru na-el lin mac. Ut usta ninchaj cuib riquin li leja, toj cuan ajcui lin mac. 31 Chanchan nak li Dios tinixcut sa li jul cuan tzaj chi sa, ut li cuak tayibok xban intzajnil. 32 Li Dios macua yal cui nk jo lain re nak naru tinsume ut tincam riquin junak aj rakol atin. 33 Us raj nak cuan ta junak aj rakol atin cuan xcuanquil chi rakoc atin sa kaben sa cuibal. 34 Ut tixye raj re li Dios nak tixcanab xquebal raylal sa inben ut tixcanab xquebal inxiu. 35 Ut naru raj chic tinatinak chi inca tinxucuak ut tinye nak maca inmac. 1 Lain xintitz chi cuanc sa ruchichoch. Oc cue chi jitoc chiru li Dios. Oc cue chixyebal li jo quial nacuaj xban nak kaxal ra sa inchol. 2 At Kacua, at inDios, minaque chixtojbal inmac. Ye cue caru inmac chacuu. 3 Ma us nak yocat chinrahobtesinquil? Ma us nak xic yocat chicuilbal? Laat xatyi ban cue. Caut nak nacaye nak us yoqueb li inca useb xnaleb ut niquinatzektana lain? 4 Ma juntaket ta bi la caux laat riquineb lix cauxeb li cui nk? 5 Ma nacatcam ta bi laat jo nak nequecam li cristian? Ma na-oso ta bi la yuam jo nak na-oso xyuameb li cristian? 6 Cui laat macuaat jo eb li cui nk, caut nak yocat

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

889

JOB10,11

11

chixpatzinquil ma cuan inmac? Ut, caut nak yocat chixsicbal inmausilal? 7 Laat nacanau nak lain maca inmac. Ut nacanau ajcui nak ma ani naru nacoloc cue sa acuuk. 8 Laat xatyi ban cue. Caut nak tacuaj xsachbal cuu? 9 Chijulticok acue nak riquin choch xinayi b. Caut nak tacuaj tinsuki k cuichic choch? 10 Ma macua ta bi laat xatyi ban cue jo nak nayi bac li queso riquin li leche? 11 Laat xayi b lin tibel ut xaque inbakel. Xaque intzumal jo ajcui li cuichmul. 12 Laat xatquehoc lin musik ut xinara. Ut caque achol chicuilbal. Jocan nak toj yoyoquin anakcuan. 13 Abanan lain ninque retal nak cuan chak jun acaux chicuix chi mukmu. 14 Yocat chixquebal cuetal ma tinmacobk re nak naru tinaque chixtojbal inmac. 15 Cui cuan inmac tokobak cuu xban nak tinaque chixtojbal inmac. Ut cui cuanquin sa xyalal, inca ajcui nasaho inchol xban nak cajo li raylal nincul ut xutanal nin-el. 16 Cui ninnimobresi cuib, laat ac yocat chixquebal cuetal re insachbal. Chanchanat li cakcoj. Nacabanu li sachba cholej yal re insachbal. 17 Junelic cuanqueb li nequeyehoc re nak cuan inmac. Ut laat, kaxal cuichic nachal ajoskil sa inben. Chanchan jun chutal chi soldado nak nacacutbesi la cuanquil sa inben. 18 Caut nak xinaque chi yolac? Us raj nak quincam ta nak toj maji ninyola. Ma ani raj xnaoc cuu. 19 Kaxal us raj nak quinmuke chi toj maji niniloc cutan. Inca raj xincuan sa li ruchichoch ain. 20 Ma inca ta bi osoc re lin yuam? Canabin injunes re nak tasahok cachinak inchol, 21 xban nak chi seb nincam ut inca chic tinsuki k sa li ruchichoch. Xic cue sa jun li naajej kojyi n ru ut re rahil cholej. 22 Xic cue sa jun li naajej re rahil cholej bar maca cutan. Junes kojyi n ban ru, li moco tuktu ta ru, chan laj Job. 1 Laj Zofar, Naamat xtenamit, quichakoc ut quixye re laj Job: 2 Ma inca ta bi tar u k xsumenquil chixjunil li atin yocat chixyebal? Ma sa achol ta bi laat nak tayehek nak maca amac xban li quila atin li yocat chixyebal? 3 Ma xban ta bi li atin li yocat chixyebal nak inca tatkasume? Ma inca ta bi tacutek axutan nak takasume li caru yocat chixyebal? 4 Laat nacaye nak la pabal chabil ut nak ti c achol chiru li Dios. 5 Us raj nak li Dios tasumenk acue ut tixcholob xyalal chacuu. 6 Tixcut raj chacuu li naleb li chaaj xtaubal ru re nak taque retal nak inca xque nabal raylal sa aben jo xculub li mac li xabanu. 7 Ma nacacoxla nak tatau ru lix naleb li Dios li mukmu nak cuan? Ma nacacoxla nak tatau lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB11,12

890

12

ti quilal xchol li nimajcual Dios? 8 Chanru nak tanau chanru lix naleb li Dios? Aan kaxal chaaj xtaubal ru. Chanchan xnajtil li choxa. Chanru nak tanau lix naleb li Dios? Aan chanchan xchamal li naajej li nequexic cui li camenak. 9 Kaxal numtajenak lix naleb li Dios chiru xnimal li ruchichoch. Ut kaxal numtajenak cuichic chiru xnimal ru li palau. 10 Cui li Dios taraj tarakok atin sa aben, ma ani taruk tayehok re nak inca tixbanu. 11 Li Kacua naxnau ani inca us xnaleb. Ut naxnau ajcui li mausilal li nequexbanu. Ma nacacoxla laat nak li Dios inca naxque retal li caru nequexbanu li junjunk? 12 Li ani inca naraj xtaubal xnaleb, inca ajcui tixtau xnaleb. Chanchan jun li bur li toje xyola, li toj maji natulanobresi c. 13 Que achol chixbanunquil li ti quilal ut tzama chiru li Dios nak tatxtenka. 14 Cui xabanu li mac, canab xbanunquil. Maque xnaaj li mac sa la cuochoch. 15 Cui tabanu chi jocan, maca tatxutanak cui. Tatcuank chi sa sa achol chi macaak axiu. 16 Tasachk sa achol chixjunil li raylal li yocat chixculbal. Tanumek xrahil achol jo nak nanume li ha sa li rok ha. 17 Sahak chic sa la chol nak cuankat. Chanchanak xsahil xchol li sake cualeb. Usta kaxal ra li raylal li yokat chixculbal, abanan tanumek. Chanchan tasakeuk nak tanumek li raylal sa aben. 18 Cojcok achol nak cuankat xban nak cuan caru yokat chiroybeninquil. Sa chic tatcuark xban nak nakanau nak li Dios na-iloc acue. 19 Maca tasebesi nk acue nak yokat chi hilanc. Ut nabaleb techalk chi sicoc acue re tabanu usilal reheb. 20 Abanan li inca useb xnaleb teosok. Ma bar texcol ribeb. Caaj chic li camc yokeb chiroybeninquil, chan laj Zofar. 1 Quichakoc laj Job ut quixye reheb: 2 Lain ninnau nak laex xexchal sa xcabaeb li tenamit. Sa echol laex nak caaj cui laex cuan enaleb. Ut nak texcamk laex, macaak chic li naleb. 3 Abanan lain cuan ajcui innaleb. Ma cubenak ta bi incuanquil lain cheru laex? Ma cuan ta bi junak inca nanaoc re li caru yoquex chixyebal? 4 Junxil nak nintijoc chiru li Dios, aan narabi lin tij. Usta lain ti c inchol ut maca inmac, eb li cuami g niquinexsee. 5 Li ani nareca nak cau xchol naxtzektana li yo chi culuc raylal. Maca naraj re nak tixque xtzakob li raylal sa xben li yo chi chinanc xchol. 6 Eb laj elk junelic saheb sa xchol sa li rochocheb. Ut eb li nequextzektana li Dios, maca nequexcul. Ut nequexcoxla nak chixjunil cuan sa rukeb. 7 Tzol acuib riquineb li xul li cuanqueb sa quiche. Ut queheb retal li xul li nequerupupic. 8 Ut que ajcui retal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

891

JOB12,13

13

li caak re ru li cuan sa ruchichoch ut eb li car li cuanqueb sa li palau. Naru nacaqueheb retal aan ut naru nacatzol acuib riquineb. 9 Ma toj cuanqueb ta bi li inca nequexnau nak li Dios quiyi ban re chixjunil ain? 10 Li Dios naquehoc re xyuameb chixjunileb li yoyoqueb ut sa ruk aan cuanqueb. 11 Sa li ke nakeca xsahil li chabil tzacaemk. Jocan ajcui li kaxic naxnau rabinquil li us. 12 Eb li chequeb cuanqueb xnaleb. Xban nak ac ti xeb, cuanqueb xnaleb. 13 Abanan li Dios kaxal numtajenak cuichic lix naleb ut lix cuanquil. Li caru naraj xbanunquil, naxbanu. 14 Li caru naxpo ru li Dios, ma ani chic naru nayi ban re. Cui li Dios naraj tixbanu raylal re junak cristian, tixbanu. Ma ani naru tacolok re chiru. 15 Cui aan taraj nak inca tixque li hab, inca ajcui tixque. Chakihak chixjunil. Ut cui aan taraj nak tabuti nk li ruchichoch, tabuti nk ajcui. 16 Kaxal numtajenak lix cuanquil li Dios ut aan yal re sa xben chixjunil. Sa ruk aan cuanqueb li nequebalaki c jo eb ajcui li nequebalakin. 17 Li Dios na-isin re lix nalebeb li nequequehoc naleb. Ut naxpo xnalebeb laj rakol atin. 18 Narisiheb sa xcuanquileb li rey ut aan ajcui nabanun re nak tecamek chi prexil chi maca cuan reheb. 19 Li Dios naxcubsi xcuanquileb laj tij joqueb ajcui li cuanqueb sa xcuanquil. 20 Ut naxsach xnalebeb li nequequehoc naleb. Jocaneb ajcui li ac ti xeb. Inca chic jultic reheb. 21 Li Dios naxbanu nak inca chic tequehek xlokal li cuanqueb sa xcuanquil. Ut eb li cauheb rib macaak chic xmetzeuheb. 22 Aan naxque chi naec li caru inca nanauman. Li caru cuan chi mukmu aan naxque chi cutanquil. 23 Joke naraj, naxque xcuanquil junak tenamit. Ut nak naraj, naxsach ru. Naxchachai ruheb, ut naxchutubeb cuichic ruheb. 24 Nak naraj, naxsach xnalebeb li nequecamoc be sa junak tenamit. Ut naxqueheb chi sachc. Chanchan nak yoqueb chixbeninquil ribeb yalak bar sa li chaki choch xban nak inca chic nequextau caru texbanu. 25 Chanchan nak yoqueb chi bec sa kojyi n chi inca nequexnau bar yoqueb chi xic. Nequetacloc chanchaneb li calajenak. 1 Chixjunil li caru yoquex chixyebal ac ninnau. Cuilom riquin xnak cuu ut ac cuabiom. 2 Li caru nequenau laex, ninnau ajcui lain. Moco laex ta kaxal cuan enaleb chicuu lain. 3 Abanan lain nacuaj xyi banquil ru ain riquin li nimajcual Dios. Lain nacuaj xcubanquil ru riquin li Kacua. 4 Xban nak laex nequejal ru li xyalal, ticti nequeye. Ma ani naru nequetenka.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB13

892

Chanchanex laj banonel inca naru chi banoc. 5 Us raj nak chi ti c inca tex-atinak re nak inca tecut nak maca enaleb. 6 Banuhomak usilal. Cherabihak li caru oc cue chixyebal. Chequehak retal li atin li tinye re xcolbal cuib. 7 Ma yoquex ta bi xcolbal rix li Dios riquin li ticti nequeye? Ma usilal ta bi yoquex chixbanunquil re nak yoquex chi balakic? 8 Mare yoquex chixcoxlanquil nak yoquex chi oquenc chirix li Dios. Ut, ma yoquex chixcolbal rix nak nequecoxla? 9 Ca raj ru tecul nak li Dios tixtzil rix chanru le naleb? Ma naru ta bi xbalakinquil aan jo nak nequebalaki junak cui nk? 10 Li Dios texkus chi cau cui tesic ru li ani tetenka yal xban nak cuan li caru nequeroybeni. 11 Cajo nak texxucuak nak teque retal lix lokal. 12 Chixjunil li najter naleb li yoquex chixyebal maca na-oc cui. Chanchan li poks. Chanchan nak tepac li choch ut tecol erib chiru. 13 Canabomak atinac. Lain oc cue chi atinac anakcuan. Chichalk li caru tachalk sa inben. Lain inca tinxucuak. 14 Cui caru nincul, chinculak. Abanan lain oc cue chixyebal li caru nacuaj. 15 Usta tinixcamsi, abanan cauhak inchol riquin. Tinatinak riquin re xcolbal cuib. 16 Mare xban nak tinatinak riquin tincolek. Ma taruk ta bi taatinak riquin li Dios junak li inca us xnaleb? Ma inca ta bi taxucuak? 17 Cherabihak chi us li oc cue chixyebal re tincol cuib. Chequehak retal li caru tinye. 18 Cau inchol chi atinac re tincol cuib xban nak ninnau nak maca inmac. 19 Ma cuan ta bi junak taruk tajitok cue? Cui cuan, maca chic tinye ut tincamk. 20 At inDios, cui laat tasume li cuib chi usilal li tintzama acue, lain inca tinmuk cuib chacuu. 21 Canab xbanunquil raylal cue ut minaque chic chi xucuac. 22 Tinacuatina, at Kacua, ut lain tatinsume. Malaj lain xben cua tinatinak ut laat tinasume. 23 Ye cue caru li mac xinbanu chacuu. Bar cuan li mausilal xinbanu? Cut chicuu caru inmac. 24 Caut nak inca chic nacacuaj cuu? Caut nak niquinacuil jo jun xic na-iloc acue? 25 Caut nak nacabanu raylal cue? Lain chanchanin jun li xak che nacame xban ik. Caut nak nacacuaj xsachbal cuu? Lain chanchanin li chaki quim li maca na-oc cui. 26 Caut nak nacaque raylal sa inben ut nacaye nak cuan inmac? Ut toj yocat chixquebal sa inben li mac quinbanu chak sa insajilal. 27 Chanchan nak bacboqueb li cuok riquin cadena. Maca naru ninbanu xban nak rajlal yocat chixquebal retal caru ninbanu. 28 Yoquin chi osoc. Chanchanin jun li caru yo chi kac. Chanchanin li ticr li yo chi cuxec xban lix xulel.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

14

893
1Eb

JOB14,15

15

li cristian li nequeyola sa ruchichoch inca najt rok lix yuameb ut nabal raylal nequexcul. 2 Lix yuameb aan chanchan li utzuuj napuque ut junpat natzumar. Sa junpat na-oso ut inca chic nacuan. 3 Lain yal cui nkin. Caut nak tento tattzilok atin chicuix ut tatrakok atin sa inben? 4 Ma naru ta bi nacuan li us riquineb li inca useb xnaleb? Ma joke. 5 Ac cholcho chacuu jo najtil tecuank xyuam li cristian sa ruchichoch. Ut li caru nacaye laat, ma ani naru tajalok re. 6 Cui jocan lix yuameb li cristian, canab xquebal raylal sa xbeneb re nak texyal cachinak xsahil li canjel nequexbanu nak toj maji nequecam. 7 Nak nayoque junak li che inca nacam chi junaj cua xban nak nacana lix tonal. Ut lix tonal aan na-el cuichic xtux. 8 Usta ac yok chi chakic lix xe li che, ut usta ac yok chi kac lix tonal sa choch, 9 abanan nak tixque li hab sa xben taraxok cuichic ru. Chanchanak chic jun ton li acui mk toj x-auman. 10 Abanan eb li cristian nak nequecam, nequeoso chi junaj cua. Ut, bar nequexic nak nequecam? 11 Li ha li cuan sa li palau naru nequesach ut eb li nima nequeoso ut nequechakic. 12 Jocaneb ajcui li cristian li nequecam inca chic nequecuacli nak li choxa maji na-oso. Inca nequeel chak sa li naajej li cuanqueb cui. 13 Us raj nak tinamuk ta chak sa lix naajeb li camenak. Mukmukin raj chak aran toj tanumek la joskil. Laat raj tatyehok re jo najtil tincuank chak aran nak tinjulticok acue. 14 Nak nacam li cui nk, ma tayolak cuichic? Lain yoquin chiroybeninquil jo najtil chic tincul li raylal toj tacuulak xkehil nak tincolek chiru li raylal. 15 Laat tinacuatina ut lain tatinsume. Sahak chic achol cuiquin xban nak laat xatyi ban cue. 16 Laat yocat chixquebal retal caru ninbanu ut inca yocat chixquebal retal caru lin mac. 17 Tasachk sa achol chixjunil li mac ninbanu. Ut tacuisi chixjunil li inca us ninbanu. 18 Eb li tzu l nequeoso nak nequeuke. Ut eb li sakonac nequeecan sa xnaajeb. 19 Eb li pec nequejayo xban li ha nanume sa xbeneb. Ut nak naxque li hab naxchaj li choch. Jocan ajcui nak yocat chixsachbal ru li caru naxyooni li cui nk. 20 Nacabanu raylal re ut nacaque chi camc. Ut nak nacam najalano li rilbal. 21 Inca naxnau ma naquehe xlokaleb li ralal xcajol malaj ut nacubsi c xcuanquileb. Aan inca naxnau. 22 Caaj cui lix raylal lix tibel nareca ut li rahil cholej, chan laj Job. 1 Quichakoc laj Elifaz, Temn xtenamit, ut quixye: 2 Li ani cuan xnaleb inca naatinac jo yocat chi atinac laat. Maca

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB15

894

na-oc cui li caru nacaye. Chanchan li ik li yal nanume. 3 Li ani cuan xnaleb inca naatinac chi maca rajbal. Chi moco naxyal xcolbal rib riquin atin maca na-oc cui. 4 Riquin li caru nacaye inca chic yocat chixxucuanquil ru li Dios ut yocat ajcui chirisinquil xcuanquil li tijoc. 5 Riquin li caru nacaye, nacutun nak cuan amac. Nabal li atin nacaye yal re xmukbal amausilal. 6 Moco tento ta nak lain tinyehok nak cuan amac xban nak riquin ajcui la cuatin nacutun nak cuan amac. 7 Ma laat ta bi xben cua catyola chiru laj Adn? Ut, ma ac cuancat ta bi laat nak queyi bac eb li tzul? 8 Ma nacanau ta bi caru naxcoxla li Dios? Ma laat ta bi aj echal re li naleb? 9 Ma cuan ta bi caak re ru nacanau laat ut lao inca nakanau? Caru quicute chacuu laat ut inca quicute chiku lao? 10 Lao xkatzol kib riquineb li chequel cristian li cuanqueb sa kayank. Eb aan mas chequeb chiru la yucua. 11 Laat inca nacuulac chacuu nak naxcojob achol li Dios, chi moco nacuulac chacuu li kunil atin nakaye acue. 12 Caut nak nachal ajoskil? Ut, caut nak najalano la cuilobal xban la joskil? 13 Nacatjosko riquin li Dios ut nacaye li jo quial nacacuaj xyebal. 14 Ma jun cristian tzakal ta re ru lix yuam ut maca ta xmac. 15 Chi moco riquineb li ngel li cuanqueb sa choxa naxcojob xchol li Dios xban nak naxnau nak cuanqueb xpaltil. 16 Ma toja ta chic sa xben li cristian tixcojob xchol? Eb aan macaeb xnaleb. Nequexbanu li mausilal rajlal jo nak na-uque li ha. 17 Abi, at Job, li oc cue chixyebal acue. Tinseraki acue li caru ninnau. 18 Li cuanqueb xnaleb quexcut chicuu li xyalal li xextzol riquineb lix xetonil yucuaeb. Inca quexmuk lix yalal. Quexye ban cue. 19 Li naleb li xexque lix xetonil yucua moco jalan ta xextzol cui, xban nak moco xecuan ta jalaneb xtenamit aran. 20 Li cristian li inca us xnaleb junelic cuan sa chaajquilal ut inca najt rok lix yuam. 21 Yalak caru narabi, naxucuac. Ut nak naxcoxla nak sa sa xchol, nequecuulac laj elk chirelkanquil li caru reheb. 22 Aan naxnau nak inca chic tacolek xban nak yoqueb chiroybeninquil re nak texcamsi. 23 Lix tibel tacanjelak re textzaca li sosol. Aan naxnau nak taosok. Inca chic tacolek. 24 Aan yo xxiu xban nak cuulac re xkehil nak tixcul li raylal. Tachalk li raylal sa xben jo jun li rey xic re chi pletic. 25 Jocan tixcul li ani tixyal pletic riquin li Kacua ut li ani tixnimobresi rib chiru li nimajcual Dios. 26 Xban xjoskil naraj numtac sa xben li Dios. 27 Usta chanchan nim xtibel xban nak biom ut cuan chixjunil li caru re, 28 tacuulak xkehil nak li naajej li tacuank cui maca chic tacanak. Ut eb li rochoch jucbil chic tecanak. Chanchanakeb li jun tub chi mul. 29 Inca najt tacuank

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

895

JOB15,16

16

lix biomal ut inca chic tanabalok li caru re. 30 Inca tacolek chiru li camc. Taosok jo nak nacate li pim xban li xam. Riquin xjoskil li Dios taosok. 31 Li ani tixcojob xchol riquin li caru maca na-oc cui, maca ajcui na-oc cui lix kajcamunquil li tixcul. 32 Taosok nak toj majiak nacuulac xkehil lix camic. Chanchanak li ruk li che li nachakic ut inca chic naraxo ru. 33 Chanchanak li ru li uvas li inca nakano. Malaj ut chanchanak li ratzum li che olivo li yal natane. 34 Eb li inca useb xnaleb inca tecuank ralal xcajol. Tacatek chixjunil li caru cuan reheb xban nak yal elkanbil. 35 Eb aan junes mausilal nequexcoxla. Ut moco caaj cui ta nequexcoxla. Nequexbanu ajcui li caru nequexcoxla. Junes balaki nc nequexbanu, chan laj Elifaz. 1 Quichakoc laj Job ut quixye: 2 Nabal sut ac cuabiom li caru yoquex chixyebal. Laex nequeye nak yoquex chixcojobanquil inchol. Abanan inchichiinquil nequebanu. 3 Joke tecanab xyebal li atin li maca na-oc cui? Ma lain ta bi xinquehoc ejoskil nak yoquex chi atinac chi jocan? 4 Cui ta laex yoquex chi culuc re li raylal li yoquin chixculbal, lain tinye raj ajcui ere jo yoquex chixyebal cue anakcuan. Tincuecasi raj injolom ut texinsee. Ut nabal raj li caak re ru tinye ere, re echichiinquil. 5 Abanan inca raj tinbanu chi jocan. Tincojob raj echol riquin chabil atin. Ut riquin li caru tinye, taquehok raj ru le raylal. 6 Abanan lain maca na-isin re lin raylal. Nak ninatinac inca na-el lin raylal, chi moco nak inca ninatinac. 7Li Dios xinixque chi tacuasi c. Ut xinixcanab chi ma ani chic cuan cue. 8 Chanchan xinixque sa tzalam. Chixjunileb nequexye nak cuan inmac xban nak xinbaker. 9 Xban nak yo xjoskil sa inben, chanchan xinixtupi nak xinixque sa raylal. Chanchan nak naxcuxuxi li ruch re xban xjoskil. Inca narisi li rilobal sa inben xban nak xic yo chicuilbal. 10 Eb li cristian nequextub rib chixyebal nak cuan inmac ut niquineretzu. Chanchan nequexque chi ruk xnak cuu nak niquinexhob yal re xcutbal inxutan. 11 Li Dios xinixkaxtesi sa rukeb laj ticti. Ut xinixkaxtesi sa rukeb li inca useb xnaleb. 12 Sa raj sa inchol nak cuanquin nak li Dios quinixque chi culuc raylal. Chanchan xinixchap chincux ut xinixtupi. Chanchan nak yo chinti canquil riquin lix tzimaj. 13 Chanchan nak li Dios xinixque re nak lain tinexti ca riquineb lix tzimaj li yoqueb chi cutuc. Chanchan xinexsut ut xexnumsi lix tzimajeb sa lin sa. Ut lin ca xpuque ut xhoye sa choch. 14 Chanchan nak nabal inhopolal xexque. Cajo xrahil yo chixbanunquil cue li Dios. Chanchan jun li soldado xic re chi pletic nak xque li raylal sa inben. 15 Xban xrahil inchol xinque kes ru ticr chicuix ut xinque poks sa injolom. 16 Li xnak cuu xsi po xban nak junes yabac ninbanu. Ut x-oc

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB16,17

896

17

chi moyc li xnak cuu. 17Junes raylal nincul usta ma ani ninbanu raylal re. Ut chi anchal inchol nintijoc chiru li Dios. 18 Inca taxak tacanak yal chi jocan li raylal li yoquin chixculbal. Inca taxak tacanak chi mukmu li mausilal li yoqueb chixbanunquil cue. Tinkoko cuib chiru li Dios re nak aan tarakok atin sa inben. 19 Mare cuan junak sa choxa taatinak chicuix ut tixye nak maca inmac. 20 Eb li cuami g niquinexhob. Abanan lain ninyabac ut nintzama intenkanquil chiru li Dios. 21 Us raj nak cuan ta junak taatinak chicuix chiru li Dios jo nak naatinac junak li cui nk chirix li rami g. 22 Yo chi osoc lin yuam. Chi seb tincamk ut inca chic tincuank sa ruchichoch. 1 Osoc cue nak nacueca. Ra sa nak na-el lin musik. Lin yuam yo chi osoc. Lin julel ac yo chi oybeni nc. 2 Eb li cristian li cuanqueb cuiquin niquineretzu. Junes raylal nequexbanu cue. 3 At Kacua, caaj cui laat naru tat-atinak chicuix. Ma ani chic naru nabanun re. Caaj cui laat. 4 Laat xatbanun re nak inca textau ru li caru yoquin chixculbal. Jocan nak maqueheb chi numtac sa inben. 5 Li ani naxkaxtesi li rami g sa rukeb li xic neque-iloc re, ra texcul li ralal xcajol. 6 Xabanu raylal cue re nak chixjunileb li tenamit teat inak chicuix. Chanchan nequexchuba xnak cuu nak niquinexhob. 7 Yo chi moyc li xnak cuu xban li raylal li yoquin chixculbal. Yal nintane aj chic xban nak inca chic nincuy. 8 Eb li ti queb xchol nequesach xcholeb chirilbal li raylal yoquin chixculbal. Ut nequechal xjoskileb sa xbeneb li inca useb xnaleb. 9 Abanan li ti c xchol cau cuan k sa lix pabal ut xban nak ti c xchol, cauhak rib. 10 Ut laex li yoquex chi atinac cuiquin, yalomak cuichic atinac cui laex nequecoxla nak cuan enaleb. Abanan lain ninnau nak ma jun ere cuan xnaleb. 11 Yo chi osoc lin yuam. Ut li caru quincub ru ut li caru quicuaj xbanunquil inca chic taru k tinbanu. 12 Lain ninnau nak osoc yoquin, usta laex nequeye nak tanumek li raylal li yoquin chixculbal. Abanan lain ninnau nak moco yal ta. 13 Li caru nacuoybeni lain, aan li camc re nak naru tinhilank sa li naajej li kojyi n ru. 14 Lain ninye nak lix naajeb li camenak, aan chanchan lin yucua ut eb li motzo, aan chanchan lin na ut eb li cui tzin. 15 Ma cuan ta bi caru nacuoybeni? Ma toj tacuan k ta bi xsahil inchol? 16 Ma tincam ta bi chicuix li sahil cholej nak tincamk? Ma toxic ta bi chi hilanc cuochben sa li poks? chan laj Job.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

18

897
1Quichakoc

JOB18,19

19

laj Bildad, Sa xtenamit, ut quixye re laj Job: 2 Joke tacanab atinac? Cui laat tacanab acuib chirabinquil li caru nakaye, mare taru k toatinak acuiquin. 3 Caut nak nacaye nak lao chanchano li xul? Ut, caut nak nacaye nak maca kanaleb? 4 Laat yocat chixsachbal acuib ajunes xban ajoskil. Ma tacanak ta bi chi maca cristian li ruchichoch? Ut eb li sakonac, ma texjal ta bi xnaajeb yal xban nak yo ajoskil laat? 5 Relic chi yal nak li inca us xnaleb maca chic cuan re tacanak. Tachupk lix xam sa li rochoch. 6 Ut kojyi n chic cuank cui. Macaak chic cutan sa li rochoch. 7 Cau rib nak quicuan. Abanan x-oso lix metzeu. Ut li inca us li quixcub ru, aan ajcui li xtanoc re. 8 Li bar tanumek cui, aran taquehek junak li raal. Ut sa li raal aan tatanek. 9 Taquehek junak raal sa lix be ut tatanek chi sa ut inca chic taelk. 10 Li raal taquehek chi mukmu sa lix be ut nak tanumek aran, tatanek sa li raal. 11 Yalak bar tasebesi k ut taelelik chi yok xxiu. 12 Maca chic xmetzeu xban nak inca chic nacuaac. Yo chi osoc xban li raylal li yo chixculbal. 13 Yo chi kac lix tibel xban li xox. Ut yo chi osoc xban li tik. 14 Chi maca sa xchol, x-isi c sa li rochoch. Ut aran raj cojco xchol. Ut li xucuac yo chi numtac sa xben xban nak yo chi cuulac xkehil lix camic. 15 Texque azufre sa li rochoch ut texcat. 16 Chanchanak jun li che nachakic lix xe ut nachakic ajcui li ruk. 17 Taosok ut ma ani chic tajulticank re. Ut ma ani chic tapatzok re lix caba. 18 Taisi k sa cutan ut tacutek sa kojyi n. Taisi k sa li ruchichoch. 19 Maca chic ralal xcajol tacanak sa lix tenamit. Ma jun chic reheb tacanak sa ruchichoch. 20 Eb li cuanqueb sa li este li na-el cui chak li sake, texucuak xban li caru quixcul li cui nk. Ut eb li cuanqueb sa li oeste, li na-oc cui li sake, tesachk xcholeb chirilbal li caru quixcul. 21 Jocain nak na-oso lix yuameb li inca useb xnaleb, eb li nequetzektanan re li Dios, chan laj Bildad. 1 Quichakoc laj Job ut quixye reheb: 2 Joke tecanab inchichiinquil? Ut, joke tecanab xquebal xrahil inchol riquin li atin nequeye? 3 Nabal sut ac xinehob. Ma inca nequexxutanac nak niquinechila chi jocan? 4 Caru teraj re laex cui cuan inmac? Lain tintojok re. Macua laex. 5 Laex nequecoxla nak nim ecuanquil chicuu lain. Ut nequeye nak cuan inmac. Jocan nak yoquin chixculbal li raylal ain. 6 Lain nacuaj tenau nak li Dios xquehoc re li raylal ain

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB19

898

sa inben. Chanchan nak xinixque chi tanec sa li raal. 7Japjo cue xban li raylal yoquin chixculbal. Ut ma ani nasumen cue. Nintzama intenkanquil ut ma ani natenkan cue. 8 Chanchan xram lin be chicuu re nak inca tinnumek nak xque li raylal sa inben. Ut chanchan nak xinixque sa kojyi n. 9 Li Dios xrisi chicuu chixjunil li caru cuan cue ut xrisi ajcui inlokal. 10 Xinixcanab chi maca chic cuan cue. Xrisi chicuu chixjunil li caru ninyooni. 11 Xque li raylal ain sa inben li Dios xban nak yo xjoskil cuiquin. Yo chixbanunquil cue jo naxbanu reheb li xic nequeiloc re. 12 Chanchan nak quixtakla chak lix quila soldado chi pletic cuiquin nak xque chixjunil li raylal sa inben. Ut chanchan nak quexsut li cuochoch li soldado. 13 Eb lin comon inca chic nequeraj cuu. Ut eb li tzakal cuami g xinexcanab injunes. Chanchan inca chic nequexnau cuu. 14 Eb lin comon ut eb li cuami g xinexcanab injunes. 15 Eb li nequenaoc cuu xinsach sa xcholeb. Ut eb li cuanqueb sa li cuochoch xinsach sa xcholeb. Eb li mos ixk chanchan nak jalanin chic nak niquineril ut chanchan nak inca chic nequexnau cuu. 16 Nak ninbok lin mos cui nk, inca nachakoc. Usta nintzama chiru nak tinixtenka, inca na-abin chicuu. 17Xban nak chuhin, li cuixakil inca chic naraj cuu. Jocan ajcui eb li cualal incajol inca chic nequeraj cuilbal. 18 Eb li cocal xic chic niquineril ut niquineretzu. 19 Chixjunileb li tzakal cuami g nak quecuan niquinextzektana. Lain nequebinra, abanan eb aan xic chic niquineril. 20 Lin tzumal xletz rib chiru lin bakel xban nak xinbaker chi us. Ra sa aj chic nak yoyoquin. 21 Laex li tzakal cuami g, ma inca naru teril xtokobal cuu? Li Dios xquehoc re li raylal sa inben. 22 Caut nak laex yoquex ajcui chinrahobtesinquil jo yo li Dios cue? Ma inca tzakal li raylal xebanu cue? 23 Us raj nak cuan ta junak tixtzi ba raj li cuatin. Tixcanab raj chi tzi banbil sa junak hu. 24 Us raj nak cuan ta junak tixjuch riquin chi ch chiru junak pec li cuatin re nak tacanak chi tzi banbil chiru li pec chi junelic. 25 Lain ninnau nak li nacoloc cue yoyo. Ut ninnau nak aan taatinak chicuix re incolbal arin sa ruchichoch. 26 Lain ninnau nak aan tacolok cue nak taosok lin yuam. Usta lin tibel macaak chic, lain ninnau nak tincuil ru li Dios chi tzakal. 27Lain tincuil ru chi tzakal riquin xnak cuu. Lain tzakal tin-ilok re. Moco jalan ta chic usta macaak chic inmetzeu. 28 Laex li nequeye nak cuan inmac. Laex li nequesic xyalal chanru nak tinerahobtesi. 29 Chexxucuak cachinak xban nak li Dios najosko riquineb li nequemacob. Ut naxque chixtojbal xmac li ani cuan xmac. Laex teque retal nak li Dios, aan li narakoc atin ut naxbanu sa ti quilal, chan laj Job.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

20

899
1Quichakoc

JOB20

laj Zofar, Naamat xtenamit, ut quixye re laj Job: 2 At Job, li caru nacaye naxque incaux. Jocan nak anakcuan tinsume li caru yocat chixyebal. 3 Riquin li caru xaye nacueca nak xinahob. Abanan ninnau caru tatinsume cui. 4 Ma inca ta bi nacanau nak chalen nak quiquehe li cui nk sa ruchichoch ac cholcho nak 5 lix sahil xcholeb li inca useb xnaleb moco najt ta nacuan? Junpat ajcui. 6 Usta kaxal nimak xcuanquil li cui nk ut usta nacuulac toj sa choxa lix ketketil, abanan taosok. 7 Taosok jo nak na-oso li tzaj. Ut ma ani chic tanaok re bar cuan. 8 Taosok lix yuam jo jun li matc. Tasachk jo nak nasach sa xcholeb junak li visin. Ut ma ani chic tataok re. 9 Li ani quenaoc ru inca chic teril ru. Inca chic teril ru chi junaj cua xban nak inca chic tasuki k sa rochoch. 10 Eb li ralal xcajol textzama xtenkanquileb chiruheb li neba. Ut texkaxtesi ajcui rekaj li jo quial xrelka lix yucuaeb. 11 Toj sajak ut toj cauhak rib nak tacamk. 12 Cajo nak nacuulac chiru xbanunquil li mausilal. Chanchan nak nareca xsahil lix tzacaemk. 13 Chanchan nak naxcanab cachinak sa re, re nak tareca xsahil. 14 Abanan nak nacuulac sa xsa, nacaho. Chanchan chic li veneno li naxque li canti. 15 Nabal lix biomal quirelka chiru jalan. Abanan taisi k chiru xban li Kacua. 16 Xjunes tixcamsi rib riquin li mausilal tixbanu. Chanchan nak yo chirucbal li veneno li naxque li canti. 17 Nabal li caru re cuan, abanan inca tixyal xsahil. Inca chic tixyal li sahil echej li taelk chi nabal sa lix choch. 18 Chixjunil li quixtrabaji inca tixyal xsahil xban nak tento nak tixque rekaj li caru quixmak chiru jalan. 19 Quixrahobtesiheb li neba ut quixmak chiruheb li caru cuan reheb. Quixmak chiruheb li rochocheb inca quixcanjela. 20 Inca natzakloc re li jo quial cuan re. Toj naraj cuichic nabal xtzakob. 21 Ma ani naxcol rib chiru. Ut moco najt ta tacuank lix biomal. 22 Nak ac cuan caru re chi nabal, tachalk li raylal sa xben ut kaxal ra tixcul sa rukeb li inca useb. 23 Nak ac cuan chic nabal li caru re, li Dios tixcutbesi lix joskil chiru ut tixque chixtojbal lix mac. 24 Usta tixyal elelic chiru li raylal jun, a chic li raylal jun chic tataok re. Chanchan nak tixyal elelic chiru li chi ch ut a chic li tzimaj tataok re. 25 Chanchan nak tanumek li tzimaj sa lix tibel. Ut li ruuj toxi-elk jun pacal. Cajo nak taxucuak. 26 Chanchan sa kojyi n tacanak xban nak macaak chic cuan re. Tasachk ban chixjunil lix biomal. Riquin xam taklanbil xban li Dios tacatek rochben chixjunil li caru cuan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB20,21

900

21

re. 27 Chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch tejitok chirix ut li Dios tixye nak cuan xmac. 28 Chixjunil lix biomal cuan taosok nak li Dios tixcutbesi lix joskil chiru. 29 Li Dios quixye nak jocan texcul li inca useb xnaleb. Ac yebil nak jocan texcul, chan laj Zofar. 1 Quichakoc laj Job ut quixye: 2 Cherabihak li oc cue chixyebal. Cui laex terabi li caru tinye, tacojlak inchol. 3 Checuyak rabinquil li caru tinye. Ut chirix aan chexseek cui jocan teraj laex. 4 Lain moco riquin cui nk ta yoquin chi pletic. Cuan xyalal nak ra sa inchol. 5 Quehomak retal li oc cue chixyebal ut mem texcanak xban exiu. 6 Cajo nak ninxucuac nak nin-oc chi coxlac chirix li caru yoquin chixculbal. Nasicsot intibel nacana. 7 Caut nak eb li inca useb xnaleb najt nequecuan sa ruchichoch? Caut nak cuanqueb xcuanquil ut toj nequeti x? 8 Toj nequeril chi qui c li ralal xcajoleb chi sa sa xcholeb ut maca nachichiin reheb. 9 Eb aan sa cuanqueb. Maca nasebesin reheb sa li rochocheb. Ut li Dios inca naxque raylal sa xbeneb. 10 Eb lix quetomk nequecuan nabal li ral chi maca chaajquilal. 11 Ut eb li ralal xcajol nequepiscoc chi batzunc xban xsahileb sa xcholeb. Chanchaneb li coc ral li carner. 12 Nak yo chi ecanc li tambor, li xolb ut li arpa, cajo xsahil sa xcholeb nak nequexajoc. 13 Nak cuanqueb sa ruchichoch cuanqueb nabal caru reheb. Ut nak nequecam inca nequeculuc raylal. 14 Ut nequexye re li Dios, Canabo kajunes. Caru tacuaj kiquin laat? Lao inca nakaj xnaubal caru naxye la chakrab. 15 Ani ta bi li nimajcual Dios nak tocanjelak chiru? Ca ta bi ru takara nak yoko chi tijoc chiru? chanqueb. 16 Eb li inca useb xnaleb nequexcoxla nak sa rukeb cuan chixjunil. Abanan lain ma jaruj naru tincoxla chi jocan. 17 Eb li inca useb xnaleb, ma xmake ta bi jun sutak chiruheb lix biomal? Ma ac xexcul ta bi jun sutak li raylal jo yoquin chixculbal lain? Ut, ma ac xcut ta bi jun sutak lix joskil li Dios chiruheb? 18 Ma xechachai c ta bi jun sutak ruheb aan jo nak nacame li quim xban li ik malaj ut jo nak nacame lix mokoj li ixim xban li ik li naxsuti rib? 19 Ma inca ta bi nequexye nak aan eb li alal cajolbej nequetojoc re li mac li nequexbanu li nabej yucuabej? Abanan lain ninye nak inca. Li inca useb xnaleb tento nak textoj xmaqueb re nak tereca xrahil li inca us nequexbanu. 20 Tento nak eb aan teculuk re lix tojbal rix lix maqueb. Tento nak li nimajcual Dios tixcutbesi lix joskil chiruheb. 21 Ca ta bi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

901

JOB21,22

22

ru teraj re li caru texcul li ralal xcajol mokon nak acak xecam eb aan? 22 Ma cuan ta bi junak taruk tayehok re li Dios li caru tixbanu? Ma macua ta bi aan narakoc atin sa xbeneb li cuanqueb xcuanquil? 23 Cuanqueb li saheb sa xchol riquin li caru cuan reheb. Abanan chanchan toj sajeb nak nequecam. 24 Cuan chi nabal caru reheb ut cauheb. 25 Abanan cuanqueb ajcui junes rahil cholej nequexcul. Ut nequecam chi inca nequexyal cuanc chi saheb sa xcholeb. 26 Abanan nak ac camenakeb chic, nequemotzoin. Juntaket nequecana. 27 Lain ninnau caru nequecoxla chicuix. Ninnau nak nequecoxla caak re ru inca us chicuix. 28 Ninnau nak nequeye chi ribil erib, Caru xcul li rochoch li cui nk aan? Ut, caru xcul li cui nk aan, li inca us xnaleb? chanquex. 29 Ma inca nequexpatzoc riquineb li cristian li nequeviajic? Ma inca erabiom li caru nequexye? 30 Nak najosko li Dios, naxque chak li raylal sa xbeneb li cristian. Abanan eb li inca useb xnaleb maca nequexcul. 31 Ma cuan ta bi junak taruk tayehok reheb nak inca us li yoqueb chixbanunquil? Ut, ma cuan ta bi junak taruk taquehok reheb chixtojbal rix lix maqueb? 32 Ut nak nequecam nequeyolec ut chirix aan nequecame chi mukec. 33 Nabaleb nequexic chi mukuc. Cuan nequexic chiru ut cuan nequexic chirix. Ut nequexcacale nak ac cuanqueb sa li muklebal. Ut aran tecanak chi hilanc sa choch. 34 Xmacail le naleb nak nequexchal chixcojobanquil inchol riquin li caru nequeye xban nak chixjunil li caru nequeye yal ticti, chan laj Job. 1 Quichakoc laj Elifaz, Temn xtenamit, ut quixye: 2 Ma tacanjelak ta bi chiru li Dios li cui nk li kaxal cuan xnaleb? 3 Ma sahak ta bi sa xchol li nimajcual Dios nak laat ti cak la chol? Ca ta bi ru tixra nak chabilak la naleb? 4 Ma xban ta bi nak nacaxucua ru li Dios nak xque li raylal ain sa aben? Ma xban ta bi nak yocat chi canjelac chiru nak yo chakusbal? 5 Ma macua ta bi xban nak xnumta li mausilal xabanu? Ma macua ta bi xban nak xnumta la mac? 6 Laat nacapatz li prenda reheb la cuas acui tzin li xaqueheb xto. Ut nacamak lix ticreb chiruheb ut nacacanabeb chi maca chic cuan reheb. 7 Laat inca xaqueheb ruca li techakik re. Ut inca xaqueheb xcua li tetzocak. 8 Laat xacoxla nak cuan alokal ut kaxal nim acuanquil. Ut xacoxla nak sa acuuk cuan chixjunil. 9 Eb li xmalcaan inca nacaqueheb caru reheb. Ut eb li macaeb xna xyucua nacarahobtesiheb. 10 Jocan nak anakcuan yocat chixculbal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB22,23

902

23

li raylal ain. Ut cajo nak na-oc axiu xban. 11 Chanchan chic sa kojyi n cuancat xban li raylal. Ut chanchan nak yocat chi subunc sa li ha nak yocat chi osoc xban li raylal. 12 Ma macua ta bi li Dios li cuan sa choxa li kaxal nim xcuanquil? Eb li chahim chiru choxa cuanqueb. Abanan aan li kaxal nim xcuanquil chiruheb aan. 13 Chanru nak taye laat nak li Dios inca naxque retal li caru nauxman? Laat nacacoxla nak li Dios inca naril li mac li na-uxman chi mukmu. 14 Laat nacacoxla nak li chok naramoc re chiru li Dios xnaubal li mac li na-uxman. Abanan li Dios cuan yalak bar ut naxnau chixjunil li caru na-uxman. 15 Ma toj tacuaj xbanunquil li inca us li quexbanu chak li inca useb xnaleb? 16 Eb aan ticto quecam chi toj maji nacuulac xkehil. Chanchan nima quicamoc reheb nak queoso. 17 Ut nequexye re li Dios, Canabo kajunes. Caru toatenka cui laat? Cuan chixjunil li caru ke, chanqueb re li nimajcual Dios. 18 Caut nak nequexye chi jocan? Ma macua ta bi li Dios xquehoc reheb chixjunil lix biomaleb? Lain inca nintau ru caut nak nequexye chi jocan. 19 Ut eb li ti queb xchol, nak teril li caru texcul, tesahok sa xcholeb. Ut eb li macaeb xmac texsee. 20 Ut texye, Anakcuan xesach ruheb li xic nequeiloc ke. X-oso chixjunil li caru reheb xban li xam. 21 Cam cuichic acuib sa usilal riquin li nimajcual Dios. Cui tabanu chi jocan tatrosobtesi cuichic ut tatcuank cuichic sa sahil cholejil. 22 Canab acuib re nak li Dios tixcut li xyalal chacuu. Ut que sa achol lix chakrab. 23 Cui tatsuki k cuichic riquin li nimajcual Dios, ut tacubsi acuib chiru, aan tatrosobtesi ut tarisi li rahil cholej li cuancat cui. 24 Canab xcoxlanquil li oro li kaxal chinaus. Chanchanak chic li choch ut li pec li cuan sa li nima. 25 A chic li nimajcual Dios tacolok acue. Aanak chic li kaxal lok chacuu. Aanak chic rekaj la oro ut la plata. 26 Aan chic taquehok xsahil achol ut aan tacojobank achol. 27 Aan tixque li caru tatzama chiru. Ut laat taque re li caru tayechii re. 28 Li caru tacub ru, us taelk chacuu. Us tat-elk riquin chixjunil li caru tabanu, 29 xban nak li Dios naxcubsi xcuanquil li ani naxnimobresi rib ut naxcoleb li cubenak xcuanquileb. 30 Aan tacolok acue cui maca amac. Aan tatenkank acue cui cuancat sa ti quilal, chan laj Elifaz. 1 Quichakoc laj Job ut quixye: 2 Anakcuan oc cuichic cue chi atinac chi ra sa inchol xban nak kaxal cuichic ra yo chixbanunquil cue li Kacua Dios. 3 Us raj ninnau ta bar tintau. Tinxic raj chi atinac riquin sa lix naaj. 4 Tinye raj re nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

903

JOB23,24

24

maca inmac xban nak cuan atin re naru tincol cui cuib. 5 Tinnau raj caru tinixsume cui. Lain nacuaj xnaubal caru tixye. 6 Lain ninnau nak aan kaxal nim xcuanquil. Abanan moco xban ta nak nim xcuanquil nak inca tarabi li caru tintzama chiru. 7 Nak tinatinak riquin tixque retal nak maca inmac ut tinrisi raj libre chi junaj cua. 8 Lain ninxic sa li este li na-el cui chak li sake chixsicbal li Dios, abanan inca nintau aran. Ut ninxic sa li oeste li na-oc cui li sake, ut inca ajcui nintau. 9 Nak ninxic sa li norte inca nintau. Ut nak ninxic sa li sur, inca ajcui nintau. Ma bar nintau li Dios. 10 Abanan aan naxnau chixjunil li caru ninbanu. Nak naxyal rix lin pabal, naril nak maca inmac. Chanchan li tzakal oro li maca xtzajnil. 11 Lain junelic ninbanu li caru naraj aan. Ut inca xincanab xbanunquil li caru quixcut chicuu. 12 Lain inca xincanab xbanunquil li naxye sa lix chakrab. Junelic ban xinbanu li kataklanquil xban. 13 Aan naxbanu li caru naraj. Ma ani naru nayehoc re nak inca tixbanu. 14 Aan tixbanu cuiquin li caru naraj. Ut cuan chic nabal caak re ru tixbanu cui jocan naraj aan. 15 Jocan nak lain ninxucuac. Nak nincoxlac chirix li caru naxbanu, cajo nak na-oc inxiu. 16 Li Kacua xrocsi inxiu. Xiu xiu cuanquin xban li nimajcual Dios. 17 Caut nak inca xinixque chi camc li Kacua? Cui ta xincam, inca raj yoquin chixculbal li raylal ain. 1 Caut nak li nimajcual Dios inca naxque retal li caru nequexbanu li inca useb xnaleb? Caut nak inca narakoc atin chi junpat re nak li nequepaban re texque retal nak narakoc atin sa ti quilal? 2 Eb li inca useb xnaleb nequexjal li nubal reheb li choch ut nequerelka li carner re jalan re nak tacuank nabal reheb. 3 Nequexmak lix bureb li macaeb xna xyucuaeb. Ut nequexcam chi prenda lix boyxeb li xmalcaan. 4 Inca nequexque sa ruheb li neba ut inca nequecuan sa ti quilal riquineb. Eb li neba nequexmuk ribeb chiruheb xban xxiuheb. 5 Eb li neba cau nequetrabajic re xsicbal xtzacaemkeb li ralal xcajol. Chanchaneb li bur nak nequexsic xtzacaemkeb sa li naajej bar maca cuan. 6 Nequexic sa racui mkeb jalan chixsicbal li trigo re tetzacank. Ut nequexsic lix uvas sa xnaajeb li racui mkeb li inca useb xnaleb. 7Nak nequeoc chi cuarc maca riseb re textzap cui ribeb. Maca cuan reheb re texcol ribeb chiru li que. 8 Nak nachal li hab sa eb li tzul, nequetaka ut nequexic chi muhenc rubel li ni nki pec re nak texcol rib chiru li hab. 9 Eb li inca

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB24,25

904

25

useb xnaleb nequexmak lix culaaleb li xmalcaan ut nequexcam chi prenda xban nak cuan xcaseb. 10 Eb li neba inca tzakal li rakeb ut tetzocak nak yoqueb chixsicbal ru li racui mkeb li cuanqueb cui xcas. 11 Yoqueb chixyatzbal li aceite oliva sa li molino ut yoqueb chixyatzbal li uvas. Techakik reheb, abanan ma ani naquehoc bayak rucaheb. 12 Sa li tenamit yoqueb chi acanac li rahobtesinbileb. Yoqueb chixtzamanquil xtenkanquil li camqueb re. Abanan li Dios inca narabi lix tijeb. 13 Eb li inca useb xnaleb xic nequeril li cutan. Inca nequeraj elc chi cutan xban nak xic nequeril li us. 14 Eb li inca useb xnaleb aj camsineleb. Nak toj maji nasakeu, nequexic chixcamsinquileb li neba. Ut nak na-oc li kojyi n, nequeoc chi elkac. 15 Ut eb li nequemuxuc caxar chi kek nequexbanu li caru nequeraj. Nequexmuk ribeb re nak ma ani tailok reheb ut nequexye, Cui takamuk kib, ma ani tailok ke, chanqueb. 16 Eb laj elk nequeoc sa eb li cab chi elkac chiru kojyi n ut chi cutan nequextzap rib sa rochocheb. Ma bar nequeel chi cutan. 17 Eb aan nequexucuac chi elc chi cutan xban nak nequexcoxla nak techapek. Jocan nak chiru kojyi n nequeel chi macaeb xxiu xban nak nequexnau nak ma ani tailok reheb. 18 (Laj Zofar quixye:) Eb li inca useb xnaleb nequeoso. Chanchan nak nequecame xban li rok li ha. Ut eb lix choch tzektananbil ut ma ani chic nequecanjelan re lix naaj lix uvas. 19 Eb laj mac teosok sa junpat jo nak nahao li hielo xban xtikcual li sakehil. 20 Ut inca chic tecoxlak xban lix naeb. Temotzoi nk. Ma ani chic tapatzok reheb. Teosok jo nak naka li che. 21 Eb li inca useb xnaleb nequexrahobtesi li ixk li inca nequequiresin ut ma jun sut nequextenkaheb li xmalcaan. 22 Abanan li Dios tarisiheb lix cuanquileb li inca useb xnaleb. Nak aan nachal xjoskil, ma ani naru naxcol rib chiru. 23 Li Dios naxcanabeb chi cuanc chi macaeb xcaux. Abanan yo chixquebal retal li caru nequexbanu. 24 Eb li biom inca najt nacuan lix lokaleb. Junpat nequeoso jo nak nequeoso li jun chol chic. Tasachek ruheb jo nak nayoque li rok li trigo. 25 Ma cuan ta bi junak taruk tayehok cue nak inca yal li yoquin chixyebal? Cui cuan junak tayehok nak ticti li yoquin chixyebal, xyehak cue anakcuan. 1 Laj Bildad, Sa xtenamit, quichakoc ut quixye reheb: 2 Li nimajcual Dios, aan li kaxal nim xcuanquil ut xucuajel ru. Naxqueheb chi cuanc sa tuktuquil usilal li cuanqueb sa choxa. 3 Lix soldado, aaneb li quila okob chi ngel. Ut lix cutan saken, aan li nacutanobresin reheb chixjunileb. 4 Chanru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

905

JOB2527

26

27

nak tixti cobresi xchol junak cui nk chiru aan nak nequecoxla laex? Ut, chanru nak tzakalak re ru lix yuam li cui nk li nayola sa ruchichoch? 5 Li po nalemtzun, jo eb ajcui li chahim. Abanan inca nequextau lix lokal li Dios. 6 Cui eb aan inca nequextau xlokal li Dios, ma toja ta chic li cui nk tixtau xlokal li Dios? Aan sa ruchichoch quiyola. Chanchan li motzo, chan laj Bildad. 1 Quichakoc laj Job ut quixye re: 2 Ma jocain nak nacatenkaheb li inca chic nequexcuy? Ma jocain nak nacacoleb li macaeb chic xmetzeu? 3 Laat xacoxla nak nacanau xquebal xnaleb li macaeb xnaleb. 4 Ani yo chi tenkanc acue chixyebal li caru yocat chixyebal? Ut, caru chi musikil yo chi yehoc acue nak taye chi jocan? 5 (Laj Bildad quixye:) Eb li camenak nequesicsot xban xxiuheb sa lix naajeb li cuan rubel li ha rubel li ruchichoch. 6 Lix naajeb li camenak moco mukmu ta nak cuan chiru li Dios. Chiru aan maca mukmu. 7 Li Dios quixyi b li choxa sa xnaaj chi maca nachapoc re. Jocan ajcui li ruchichoch. Quixyi b sa xnaaj chi maca nacutun re. 8 Aan naxram li ha riquin li chok. Ut li chok naxcuy li ralal. 9 Aan naxtzap ru li po riquin li chok. 10 Aan quixjach li ha riquin li choch ut quixjach ajcui li cutan riquin li kojyi n. 11 Nak naatinac li Kacua, eb li tzul li nacutun re li choxa nequeecan sa lix naajeb xbaneb xxiu chiru. 12 Riquin lix cuanquil quixye re li palau nak tixcanab ecanc. Xban nak cuan xnaleb naxque chi tuklac ru li palau. 13 Yal riquin lix musik quixyi b lix sahob ru li choxa. Ut riquin li ruk quixyi b li canti li kaxal seb xchol chixbanunquil li mausilal. 14 Kaxal nim xcuanquil li Dios. Li caru quixbanu riquin lix cuanquil yoco chirilbal anakcuan. Abanan yal cachin ajcui naxcut chiku. Toj cuan cuichic nabal toj maji naxcutbesi chiku. Lao ma joke takatau ru lix nimal lix cuanquilal. 1 Laj Job qui-oc cuichic chi atinac ut quixye: 2 Sa xcaba li yoyoquil Dios, li inca narakoc atin sa ti quilal sa inben, lain ninye nak maca inmac. Ninye ain sa xcaba li nimajcual Dios li yo chi banunc raylal cue. 3 Jo najtil chic tixque inyuam li Dios, 4 lain ma joke tinye ticti. Ut inca tinyoobank atin. 5 Jo najtil chic yoyokin sa ruchichoch inca tinye nak yal li yoquex chixyebal. Lain junelic tinye nak maca inmac. 6 Lain inca tincanab xyebal nak ti c inchol xban nak maca junak mausilal xinbanu chak taxutanobresi nk ta cue. 7 Chequehek ta chixtojbal lix maqueb chixjunileb li xic nequeiloc cue jo nak textoj xmaqueb li inca useb xnaleb. 8 Ma

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB27,28

906

28

cuan ta bi caru texyooni li inca nequexcoxla li Dios? Ca ta cui ru texcol cui ribeb nak li Dios tarisi lix yuameb? 9 Ma tarabi ta bi li Dios nak tetijok chiru nak tachalk li chaajquilal sa xbeneb? 10 Ma tacojlak ta bi xcholeb riquin li nimajcual Dios nak tetijok? Ut, ma rajlal ta bi nequetijoc chiru li Dios? 11 Lain tincut cheru lix nimajcual cuanquilal li Dios. Ut inca tinmuk cheru li caru naxbanu. 12 Cui laex ac xeril li caru naxbanu, caut nak nequeye atin maca nequeoc cui? chan laj Job. 13 (Laj Zofar quixye:) Li nimajcual Dios tixque li tojbal mac sa xbeneb li inca useb xnaleb, li nequerahobtesin. 14 Usta nabalakeb li ralal, eb aan tecamk sa li plet. Ut eb lix cocal inca tatzaklok lix tzacaemkeb. 15 Ut eb li inca tecamk xban xtzocajiqueb, caki yajel tacamsi nk reheb. Ut eb li xmalcaan inca teyabak xban xcamic lix belomeb. 16 Usta li inca useb xnaleb cuan chi nabal xtumineb jo li poks, ut usta cuan nabal li rakeb, 17 abanan, eb aan inca texque li rak chirixeb. Junak chic ti c xchol taocsi nk re li rak. Ut junak chic chabil xnaleb tayalok xsahil lix tumin. 18 Moco chabil ta li rochocheb li texyi b li inca useb xnaleb. Inca najt tixcuy. Chanchanak chic li china perpoquil cab. 19 Sahak sa xcholeb nak teyoclak chi cuarc usta caaj chic li kojyi n aan tecuark aran. Nak teajk ru, maca chic cuank reheb. 20 Ut tachalk jun xxiuheb. Chanchan nak nachal li cak-sut-ik chi kek. 21 Tachalk li cacuil ik li nachal sa li este li na-el cui chak li sake ut tixtan li rochocheb. 22 Li Dios tixtakla chak li ik ut inca taril xtokobal ruheb. Texyal raj chic elelic chiru, abanan inca chic teruk. 23 Ut eb li cristian texpokpoki li rukeb chirilbal nak tasachek ruheb li inca useb xnaleb. Ut yokeb chixxuxbanquil. 1 Cuan naajej bar nequextau cui li plata sa choch. Ut cuan ajcui naajej re xcatbal li oro re nak taelk lix tzajnil. 2 Li chi ch na-isi c chak sa li choch ut cuan ajcui li pec nequerisi cui li kan chi ch. 3 Eb li cui nk inca nequexucuac chi xic sa li naajej li kaxal kojyi n. Nequexic aran chixsicbal li chabil pec. Usta naru nequecam aran, abanan nequexic aran chixsicbal li tertoquil pec. 4 Nequexbec li xni nkal jul rubel choch sa li naajej ma ani naru nacuan. Nequecube riquin cam sa li naajej aan. Ut aran nequetrabajic xjuneseb. 5 Sa xben li choch na-el li caru natzacaman. Abanan rubel li choch na-el li pec nalemtzun jo li xam. 6 Rubel li choch natauman li chabil pec safiro. Ut aran ajcui natauman li oro. 7 Ma jun li cuch chi moco li sosol nequecuulac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

907

JOB28,29

29

sa li xni nkal jul aan. 8 Eb li josk aj xul inca nequecuulac aran, chi moco eb li cakcoj. 9 Eb li cui nk nequexjor li pec li kaxal cau ut nequexbec li jul sa eb li tzul. 10 Nequexbec li xni nkal jul sa eb li pec ut aran nequextau nabal pay ru chi tertoquil pec. 11 Nequexsic chak li caak re ru inca na-ilman ru sa li nayola cui chak li nima. 12 Abanan, ani aj iquin natauman li naleb? Ut, ani aj iquin nequextau lix sebal xcholeb? 13 Li naleb li naxque li Dios, aan kaxal terto xtzak. Inca naru xtaubal riquineb li cuanqueb sa ruchichoch. 14 Li naleb inca natauman sa li palau usta nequexic chixsicbal toj sa xchamal. 15 Inca naru xlokbal riquin oro, chi moco riquin li plata. 16 Li chabil naleb kaxal cuichic terto xtzak chiru li chabil oro li natauman sa li naajej Ofir. Ut kaxal cuichic terto xtzak chiru li chabil pec nice ut li tertoquil pec Zafiro. 17 Li chabil naleb inca naru xjuntaketanquil riquin li tertoquil pec diamante. Inca naru xjalbal riquin li oro li kaxal chabil. 18 Li chabil naleb, aan kaxal terto xtzak chiru li chabil pec coral ut chiru li tertoquil pec perla. Li chabil naleb, aan kaxal chabil chiruheb chixjunil li tertoquil pec. 19 Inca naru xjuntaketanquil riquin li chabil pec topacio li natauman aran Etiopa, chi moco naru xlokbal riquin li chabil oro. 20 Bar takatau li naleb ain chi jocanan? Ut, bar takatau lix sebal li kachol? 21 Li naleb ain mukmu chiruheb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch ut mukmu ajcui chiruheb li xul li nequerupupic. 22 Lix naajeb li camenak ut eb li camenak rabiomeb resil nak cuan li naleb abanan inca nequexnau bar natauman. 23 Li Dios naxnau nak caaj cui riquin aan naru xtaubal li naleb. Ut caaj cui riquin aan naru nakatau lix sebal li kachol. 24 Aan naril li caru na-uxman sa chixjunil li ruchichoch. Ut naxnau ajcui chixjunil li caru cuan sa ruchichoch. 25 Aan quibisoc re xcacuil li ik. Ut aan ajcui quibisoc re li xcacuil rok li ha. 26 Ut aan ajcui quixakaban re xcutanquil li habalke. Ut quixye ajcui bar tanumek li cak-sut-ik. 27 Quixque retal nak li naleb cuan xlokal ut cuan xcanjel. Aan quixye nak us ut quixxakab xcuanquil. 28 Ut quixye reheb li cristian, Li ani cuan xnaleb, aan li nacanjelac chicuu chi tzakal. Ut li ani seb xchol, aan li naxcanab xbanunquil li mausilal, chan li Dios. 1 Laj Job quixye ajcui reheb: 2 Us raj tinsuki k ta cuichic sa eb li cutan xenume nak li Dios toj yo chi iloc cue, 3 nak li Dios toj yo chixquebal innaleb. Chanchan nak yo chixcutanobresinquil lin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB29

908

be nak yoquin chi bec sa kojyi n. 4 Kaxal us raj chok cue nak tinsuki k ta cuichic sa insajilal nak toj cuan chak nabal caru cue, ut nak li Dios toj yo chirilbal lin jun cablal, 5 nak li nimajcual Dios toj cuan cuiquin ut eb li cualal incajol toj cuanqueb sa li cuochoch. 6 Sa eb li cutan aan toj cuanqueb nabal li cuacax ut nabal li leche. Ut nabal li aceite na-el. Usta sa xyankeb li pec, na-el chi chabil li che olivo. 7 Nak ninxic sa li tenamit, lain ninchunla sa xyankeb li nequerakoc atin. 8 Eb li toj sajeb nequeel sa lin be nak ninnume re xquebal inlokal. Ut eb li ac chequeb nequexakli re inculbal. 9 Ut eb li cuanqueb xcuanquil nequexcanab atinac nak nequeril cuu ut nequexcut li rukeb re nak inca chic teecank li jun chol. 10 Eb li nequecamoc be, usta ni nkeb xcuanquil, nequexcanab atinac nak nin-oc sa xyankeb re xquebal inlokal. 11 Eb li cristian li nequeabin re li caru ninye, nequexye, Us xak re, chanqueb. Ut eb li ani nequeiloc re li caru ninbanu, chabil nequexye chicuix. 12 Quexye chi jocan xban nak lain nintenkaheb li neba li tenkac teraj, ut nintenkaheb ajcui li macaeb xna xyucua, li ma ani natenkan reheb. 13 Lain xintenkaheb li cuanqueb sa raylal, ut eb aan nequextzama usilal sa inben. Ut ninqueheb ajcui xsahil xcholeb li xmalcaan xban nak nintenkaheb. 14 Junelic xinbanu li ti quilal ut li chabilal. Chanchan aj chic li cuak li ti quilal ninbanu junelic. 15 Lain junelic xintenkaheb li mutz ut eb li yek rok. Chanchanin chic li xnakeb ru ut chanchanin chic li rokeb. 16 Chanchanin chic lix yucuaeb li nequeraj tenkac. Ut lain ajcui nincoloc reheb li jalaneb xtenamit. 17 Lain nacuisi xcuanquileb li inca useb xnaleb ut nincoleb li tacuasinbileb chiruheb li nequerahobtesin reheb. 18 Lain nincoxla sa inchol ut ninye: Najt tincuank sa ruchichoch. Ut nak ac ti xin chic tincamk sa li cuochoch. 19 Cajoak xsahil sa inchol. Chanchanakin jun ton li che aubil chire li nima. Ut li ruk natakresi c xban li xchuque natane chi kek. 20 Junelic chabil texye chicuix. Ut junelic cauhak cuib, chanquin sa inchol. 21 Eb aan nequexcanab ribeb chirabinquil li caru ninye nak ninqueheb lix nalebeb. 22 Maca nequexye chirix li caru ninye xban nak eb aan nequexnau nak yal li ninye. Chanchan nak naruc li ha li choch nak nequerabi li cuatin. 23 Junelic yoqueb chiroybeninquil nak tinatinak. Chanchan nak na-oybeni c li hab sa li sakehil. 24 Nak raheb sa xchol lain quinqueheb xsahil xcholeb ut xban nak sa sa inchol, quinqueheb xcacuilal xcholeb. 25 Lain ninyehoc reheb caru texbanu ut lain nincamoc be chiruheb. Chanchanin jun li rey nacamoc be chiruheb lix soldado. Nak raheb sa xchol, lain nincojobeb xcholeb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

30

909
1Abanan

JOB30

anakcuan eb li toj sajeb chicuu niquinexsee. Lix yucuaeb aan macua raj xculubeb nak xecuan sa xyankeb lin tzi li xeiloc re lin quetomk. 2 Ca ta raj ru x-oc cui cue nak cauheb ta rib eb aan? Eb aan moco cauheb ta rib. 3 Xban nak nebaeb yoqueb chi bec xjuneseb ut tetzocak. Xjuneseb nequerisi ribeb ut nequexic chi cuanc sa li chaki choch bar maca cuan. 4 Nequexsic chak li cahil pim sa li chaki choch ut nequexsic ajcui lix xe li palma re textzaca. 5 Nequeisi c sa xyankeb li cristian ut chixjunileb japjoqueb re chirixeb nak nequeralinaheb. Chanchaneb chic laj elk. 6 Nequexic chi cuanc sa eb li ochoch pec. Ut nequexbec li jul sa eb li ul re tecuank. 7 Nequexchutub ribeb rubel li ni nki quix ut aran japjoqueb re chi yabac. Chanchaneb li xul li inca nequextau xtzacaemkeb. 8 Eb li cristian ain maca nequeoc cui. Inca useb xnaleb ut moco xculubeb ta nak tecuank sa eb li tenamit. 9 Abanan anakcuan eb li ralal xcajol niquinexsee ut niquinexhob. 10 Inca nequeraj jiloc cuiquin. Niquinextzektana ut nequexchuba xnak cuu. 11 Yoqueb chixbanunquil cue chi jocan xban nak li Dios xcubsi incuanquil nak xque raylal sa inben. Moco niquinexque ta chic sa xnakeb ru. 12 Nequechal sa nabalil ut nequexye nak cuan inmac. Nequeraj xbanunquil raylal cue ut nequeraj incamsinquil. 13 Nequexram lin be re nak inca tinelelik. Ut ma ani nakusuc reheb re nak texcanab xbanunquil raylal cue. 14 Jun chaliqueb nak xechal chixjunileb chixbanunquil raylal cue. 15 Lain xiu xiu cuanquin. Maca chic inlokal. Chanchan nak xcame xban ik. Ut x-oso lin biomal. Chanchan nak nanume li chok. 16 Inca chic nincuy cuanc sa ruchichoch. Li raylal yo chi numtac sa inben. 17 Lix may li raylal yoquin chixculbal nacuulac toj sa inbakel. Ninnumsi li kojyi n chi ra cuanquin. 18 Li Dios xque li raylal sa inben. Chanchan yo chinchapbal chincux. Yo chinchiklenquil riquin li raylal ain. Chanchan yo chinquelonquil riquin li cuak. 19 Chanchan xinixcut sa li sulul. Ut chanchanin chic li poks malaj ut li cha. 20 At inDios, yoquin chi tijoc chacuu, abanan inca niquinacuabi. Nintzama intenkanquil chacuu abanan inca niquinasume. 21 Yo ajoskil sa inben. Ut cajo nak yocat chinrahobtesinquil. 22 Osoc cue xban li raylal. Chanchan nak yo chincambal li ik. Chanchan nak yo chinchikbenquil li cak-sut-ik. 23 Lain ninnau nak laat tacuaj tincamk. Ninnau nak laat tacuaj nak tinxic sa li naajej li texic cui chixjunileb li nequecam. 24 Ma inca ta bi taruk tintzama intenkanquil lain

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB30,31

910

31

nak toj maji nincam? Ma taruk ta bi chic textzama xtenkanquil li ac xecam nak ac xasacheb ru? 25 Ma inca ta bi xinyabac chirixeb li rahobtesinbileb? Ut, ma inca ta bi xraho inchol chirixeb li tacuajenakeb xban raylal? 26 Nak yoquin chiroybeninquil li us, xchal li raylal sa inben. Nak yoquin chiroybeninquil nak us taelk chicuu chixjunil li xinbanu, xsach chicuu chixjunil. 27 Cajo nak naraho li cuam xban nak junes raylal nincul. 28 Junes rahil cholejil nincul ut ma bar nintau xsahil inchol. Ninxakab cuib chiruheb chixjunileb chixtzamanquil intenkanquil. 29 Chanchanin chic laj xoj. Ut chanchanin chic li nimla xul avestruz. 30 Yo chi kekoc chixjunil li cuix. Ut cajo li tik chicuix. 31 Junxil nasaho inchol chirabinquil li arpa ut li xolb. Abanan anakcuan junes xrahil inchol naxque. 1 Laj Job quixye cuichic reheb li cui nk: Lain xinbanu li juramento nak inca tinra ruheb li tuk ix. 2 Ca ta bi ru lix kajcamunquil li junjunk tixque li Dios sa choxa? Ca ta bi ru lix matan li cristian li tixque li Kacua? 3 Ma macua ta bi raj reheb li inca useb xnaleb li raylal li yoquin chixculbal lain? 4 Ma inca ta bi naril li caru ninbanu? Ma inca ta bi yo chixquebal cuetal? 5 Lain ma jun sut xinbanu li inca us chiru li Dios ut ma jun sut xinbalaki jalan. 6 Chitzilok taxak atin li Dios sa ti quilal chicuix re nak tixque retal nak ti c inchol. 7 Cui lain xincanab xbanunquil li ti quilal, ut cui lain yoquin chixrabal ru li caru re jalan, ut cui cuan caak re ru cuiquin jalan aj e, 8 cui jocan lin naleb, jalan chic chitzacank re ru li cuacui mk ut chexmichak li caru xcuau. 9 Cui lain xincanab cuib chixbalaki junak ixk, ut cui lain yoquin chixcacalenquil rixakil junak li cuech cablal re nak tinbanu mausilal re, 10 cui jocan yoquin, chicamek ta li cuixakil xban jalan cui nk. Ut a ta chic li cui nk aan chiqueek xcua xban li cuixakil. 11 Cui ta lain xinbanu li mausilal aan, inculub raj nak tinexque chixtojbal inmac laj rakol atin. 12 Chanchanak raj li xam nak tachalk chixsachbal li caru cuan. Ut tixsach raj ru chixjunil li caru cue. 13 Nak eb lin mos xexpatz li caru xeraj cue, xincub riquineb sa xyalal. Junelic xincuan sa xyalal riquineb. 14 Cui ta inca xinbanu chi jocan, ca raj ru tinsume cui li Dios nak tixpatz cue? Ut, ca raj ru tincol cui cuib chiru nak tarakok atin sa inben? 15 Ma macua ta bi li Dios quiyoobtesin cue lain? Ut, ma macua ta bi li Dios quiyoobtesin reheb aan? 16 Lain inca xincanab xtenkanquil li neba li tenkac teraj. Ut inca xincanabeb li xmalcaan chi macaeb xcua. 17 Lain inca xincuaac injunes. Junelic ban xinque xcuaheb li macaeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

911

JOB31

xna xyucua. 18 Chanchanin chic lix yucuaeb li macaeb xna xyucua xban nak xebintenka chalen sa insajilal. Ut junelic xintenkaheb li xmalcaan. 19 Nak ninque retal junak maca xticr re tixtzap cui rib, lain ninque re. Ut nak ninque retal nak li tacuajenakeb maca rakeb, lain ninque reheb. 20 Usta inca quexbantioxi chicuu, abanan lain quinque rixeb lin carner reheb re textzap ribeb. 21 Ma jun sut xinbanu raylal reheb li macaeb xna xyucua, usta ninnau nak naru nincol cuib chiruheb laj rakol atin. 22 Cui lain xinrahobtesiheb aan, chitanek lin tel ut chitokek xbakel lin tel. 23 Lain inca tinbanu li mausilal aan xban nak lain ma joke tincuaj xculbal li tojba mac li tixque li Dios sa inben. 24 Lain inca xinque inchol chirix li tumin. Ut inca xincojob inchol sa xben li oro. 25 Lain inca quisaho inchol nak nabal lin biomal cuan. Chi moco quisaho inchol nak nabal li caru cue nintau. 26 Lain quinque retal nak li sake nalemtzun. Ut quinque ajcui retal xchinausal li po chiru choxa. 27 Abanan lain inca xinlokoniheb chi mukmu, chi moco xincuutz li cuuk re xquebal xlokal. 28 Cui ta lain xinbanu li mac aan, inculub raj nak tincul xtojbal lin mac xban nak xintzektana raj li Dios cuan sa choxa. 29 Lain ma jun sut xsaho sa inchol nak yoqueb chixculbal raylal li xic nequeiloc cue, chi moco xsaho sa inchol nak cuanqueb sa chaajquilal. 30 Ut ma jun sut quinmacob riquin xtzamanquil mausilal sa xbeneb, chi moco quinrahi nak tecamk. 31 Eb lin mos nequexnau chi tzakal nak junelic ninqueheb xcuaheb li nequecuulac sa cuochoch. 32 Eb li cristian li yoqueb chi viajic xinqueheb rochochnal sa li cuochoch. Ma jun sut xincanabeb chi cuarc sa be. 33 Lain ma jun sut xinmuk lin mac jo nequexbanu li jun chol chic. Ma jun sut xincanab sa inchol re nak ma ani tanaok re. 34 Lain inca xinxucuac xban li caru texye li cristian. Ma jun sut xintzap cuib sa cuochoch chi maca xinye yal xban inxiu nak tinextzektana. 35 Us raj nak cuan ta ani taabi nk re li caru yoquin chixyebal. Cojco inchol riquin li nimajcual Dios. Ninnau nak aan tixye nak maca inmac, usta eb li xic nequeiloc cue texye nak cuan inmac. 36 Cui ta yal li yoqueb chixyebal chicuix, lain tinculuban raj sa inben li caru texye chicuix. Inca raj tinxutanak chixculbal. Chanchan nak cuan jun corona sa injolom. 37 Tinatinak riquin li Dios ut tinye re chixjunil li ninbanu. Tinatinak riquin chi maca inxutan. Ninnau nak maca inmac. 38 Lain ma ani aj choch nacuelka. Ut junelic xintojeb li xecanjelan re li cuacui mk. 39 Lain inca xcuelka ru li racui mk jalan, chi moco xincanabeb laj canjel chi maca cuan reheb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB31,32
40Cui

912

ta xinbanu chi jocan, us raj nak tamok li quix sa lin choch. Ut inca chic tamok li trigo. Chimok ta li yibru pim chiru ut inca chic tamok li cebada. Riquin li atin ain, quirake chi atinac laj Job.
1Eb

32

li oxib chi cui nk quexcanab atinac nak quexque retal nak laj Job cau xchol chixyebal nak maca xmac. 2 Aran cuan jun li cui nk aj Eli xcaba. Aan ralal laj Baraquel, Buz xtenamit. Aan xcomoneb li ralal xcajol laj Ram. Li cui nk aan cajo nak quijosko sa xben laj Job xban nak laj Job quixye nak maca xmac ut yo chixquebal sa xben li Dios li raylal li yo chixculbal. 3 Ut quijosko ajcui sa xbeneb li oxib chi cui nk xban nak inca queru xsumenquil li caru quixye laj Job. Aan inca naraj nak texque sa xben li Dios li raylal li yo chixculbal laj Job. 4 Laj Eli quiroybeni nak terakek chi atinac riquin laj Job li oxib chi cui nk xban nak aan li toj saj chiruheb aan. 5 Quixque retal nak inca chic quextau atin re texsume cui laj Job. Cajo nak quijosko. 6 Quichakoc laj Eli, li ralal laj Baraquel, ut quixye reheb: Lain toj sajin ut laex ac chequex chicuu. Jocan nak xincoxlac chi atinac. Xinxucuac chixyebal li caru cuan sa inchol. 7 Lain quinye sa inchol: A tinakeb cuan li ac chequeb. Eb aan cuanqueb xnaleb xban nak ac chequeb. 8 Relic chi yal nak chixjunileb li cui nk cuanqueb xnaleb xban nak li nimajcual Dios quixque lix musik reheb. 9 Macua caaj cui li chequeb cuanqueb xnaleb. Chi moco xban ta nak ti xeb chic nak nequextau ru bar cuan li ti quilal. 10 Jocan nak tinye: Cherabihak li caru tinye xban nak cuan innaleb. Lain tinye li caru cuan sa inchol. 11 Lain xcuoybeni nak texrakek chixyebal li caru nequecoxla ut xcuabi chixjunil li caru xeye laex nak yoquex chixcuechbal rix laj Job. 12 Xcuabi chi us li caru xeye, ut xinque retal nak ma jun ere xexru xsumenquil chi tzakal li caru yo chixyebal laj Job. 13 Laex inca naru nequeye nak cuan le naleb xban nak inca xexru xsumenquil laj Job. Caaj cui li Dios naru nasumen re li caru yo chixyebal laj Job. 14 Lain ninnau nak laj Job inca yo chi atinac cuiquin. Chi moco lain tinye nak tinsume li caru yo chixyebal jo xebanu laex. 15 At Job, eb li oxib chi cui nk ain sachsoqueb xchol xban nak inca xeru xsumenquil li caru yocat chixyebal. 16 Lain yoquin chiroybeninquil. Abanan ma jun naatinac xban nak maca ratineb re texsume cui. 17 Jocan nak anakcuan oc cue chi atinac lain ut tinye li caru nacuaj xyebal. 18 Cuan nabal li caru nacuaj xyebal.

Laj Eli quixchila laj Job

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

913

JOB32,33

Inca chic nincuy roybeninquil. 19 Tincuaj ru xyebal li caru nacuaj. Chanchan puquec cue jo li ac bols tzum li nequexxoc cui li vino. 20 Tento tinatinak re tincuisi chixjunil li cuan sa inchol. Tento nak tinsume li caru yocat chixyebal. 21 Ma ani tinque xlokal. Juntaket texcuil chejunilex. 22 Lain inca caynakin chi kunbesi nc. Cui tinbanu chi jocan, li Dios tinixque chixtojbal inmac sa junpat. 1 Jocan ut, at Job, chacuabihak li oc cue chixyebal. Chaquehak retal chi us li caru tinye acue. 2 Anakcuan oc cue chixyebal li jo quial cuan sa inchol. 3 Chixjunil li tinye acue tzakal yal ut tinye chi anchal inchol. 4 Li nimajcual Dios, aan li quiyi ban cue ut aan ajcui xquehoc inyuam. 5 Chinasume cui tatruk. Coxla chi us caru tinasume cui. 6 Laat ut lain juntaketo chiru li Dios. Lain choch oquenakin jo laat. 7Matxucuac chicuu. Lain maca incuanquil sa aben. 8 Lain xcuabi chi tzakal li caru xaye. Xcuabi nak xaye chi jocain, 9 Lain ti c inchol. Inca ninbanu li inca us. Maca inmac ut ma jun li mausilal ninbanu. 10 Abanan li Dios xque raylal sa inben ut chanchanin chic jun li xic na-iloc re. 11 Chanchan xbac li cuok riquin cadena nak xque li raylal sa inben ut yo chixquebal retal caru ninbanu, chancat. 12 Abanan li caru xaye moco us ta xban nak li Dios nim xcuanquil chiru li cui nk. 13 Caut nak yocat chixcuechbal rix li Dios? Caut nak nacaye nak inca naxsume li caru nacatzama chiru? 14 Nabal pay ru naxbanu li Dios nak naratinaheb li cristian. Aban eb aan inca nequexque retal lix kusbaleb. 15 Cuan nak li Dios naratinaheb li cristian sa lix matqueb malaj ut sa visin chi kek nak yoqueb chi cuarc. 16 Naxye reheb caru texbanu ut naxqueheb xnaleb. 17Naxye reheb nak texcanab xbanunquil li inca us. Ut naxye ajcui reheb nak inca texnimobresi ribeb. 18 Inca naxcanabeb chi sachc. Naxcoleb ban chiru li camc. 19 Cuan nak naxkuseb riquin yajel ut riquin xrahil lix tibeleb. 20 Nequexcanab tzacanc usta chabil tzacaemk naquehe reheb. 21 Maca chic xtibeleb ut nacutun chic lix bakeleb. 22 Inca chic nequexcuy. Camqueb re. 23 Abanan cui cuan ta junak xtakl li Dios naxnau atinac, tachalk raj ut tixcholob raj chiru li cui nk caru us tixbanu. 24 Tixye raj re li cui nk, Li Dios xril xtokobal acuu. Aan xcoloc acue chiru li camc. Ac xtau ani tatojok rix la mac. 25 Taquirak lix tibel li cui nk ut tacuank cuichic xcacuilal jo nak quicuan chak sa lix sajilal. 26 Tatijok chiru li Dios ut li Dios tarabi li caru tixtzama. Chi sa sa xchol tixlokoni cuichic li Dios ut tacuank cuichic chi sum atin riquin. 27Tixye, Lain xinmacob. Lain xinbanu li inca us. Abanan li Dios inca xinixque chixtojbal lin mac jo inculub. 28 Aban li Dios xcoloc cue chiru li camc.

33

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB33,34

914

Jocan nak toj yoyoquin, chaak. 29 Nabal sut naxbanu li Dios chi jocain riquineb li cui nk re xcolbaleb. 30 Jocain nak naxcoleb chiru li camc ut naxqueheb chi cuanc sa ruchichoch chi saheb sa xcholeb. 31 At Job, canab acuib chirabinquil li caru yoquin chixyebal acue. Que retal li cuatin. 32 Cui cuan li caru taye re xcutbal nak maca amac, atinan chi maca acaux. Lain nacuaj nak texque retal nak maca amac. 33 Abanan, cui maca caru taye, canab acuib chirabinquil li caru tinye. Lain tinye acue chanru naru tacuank analeb. 1 Ut quixye ajcui laj Eli reheb: 2 Cherabihak li cuatin laex li cuan le naleb. Ut laex li xetzol erib, cheque retal li caru 3 Li kaxic naxtau ru bar cuan li us, jo nak li ruuj kak naxyal tinye. lix sahil li nakatzaca. 4 Chikasicak ru bar cuan li us ut chikaquehak retal bar cuan li yal. 5 Laj Job yo chixyebal nak aan ti c xchol ut yo ajcui chixyebal nak li Dios inca narakoc atin sa ti quilal sa xben. 6 Ma taru k ta bi tintictiik? Ma cuan ta bi inmac? Kaxal ra yoquin chixculbal chi maca inmac, chan laj Job. 7 Ma cuan ta bi junak cui nk jo laj Job? Aan inca naxque sa ru li Dios xban nak yo chixquebal sa xben li Dios li raylal yo chixculbal. 8 Nacuulac chiru xcambal rib sa usilal riquineb li inca useb xnaleb. Ut nacuulac chiru cuanc sa xyankeb li nequebanun mausilal. 9 Laj Job quixye, Maca naxra li cui nk nak yok chixbanunquil li caru naraj li Dios, chan. 10 Abanan laex li seb echol chixtaubal li xyalal, cherabihak li caru tinye. Lain ninnau nak inca tecoxla nak li nimajcual Dios naxbanu li mausilal. Aan junelic narakoc atin sa ti quilal. 11 Li Dios naxque xkajcamunquil li junjunk a yal chanru lix yehom xbanuhom. Naxque xkajcamunquil jo xculubeb. 12 Relic chi yal li nimajcual Dios inca naxbanu mausilal. Sa ti quilal ban narakoc atin. 13 Ma cuan ta bi junak quiquehoc xcuanquil li Dios? Ut, ma cuan ta bi junak quixakaban re, re tataklank sa ruchichoch? 14 Cui li Dios tarisiheb lix musikeb li cristian, 15 chixjunileb raj tecamk ut tesuki k raj cuichic choch. 16 At Job, cui laat cuan analeb, chacuabihak li oc cue chixyebal anakcuan. 17 Ma taruk ta bi tataklank sa xben li ruchichoch li Dios cui xic naril li ti quilal? Caut nak yocat chixquebal li mac ain sa xben li Dios? Ma inca ta bi kaxal ti c xchol li Dios? 18 Ma macua ta bi caaj cui li Dios naru nayehoc reheb li rey nak inca us xnalebeb? Ut, ma macua ta bi li Dios naru nayehoc reheb li nequetaklan sa ruchichoch nak inca us yoqueb? 19 Li Dios inca naxsic ruheb li ani tixra. Juntaket ban narileb li rey ut eb li biom jo ajcui eb li neba. Ma

34

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

915

JOB34,35

35

macua ta bi aan li quiyoobtesin reheb chixjunileb? 20 Cui li Dios naraj, eb li cristian sa junpat nequecam ut ma aniheb chic sa ruchichoch. Usta tuktu kojyi n tixtakla chak li raylal sa xbeneb. Macua junak cui nk tasachok re li nim xcuanquil. A ban li Dios. 21 Li Dios yo chirilbal chixjunil li nequexbanu li cristian ut naxnau chixjunil. 22 Chiru li Dios maca junak naajej kaxal kojyi n re texmuk cui ribeb li inca useb xnaleb. 23 Li Dios inca tento tatzilok atin sa xbeneb li cristian xban nak ac naxnau chanru lix nalebeb. Ut tixqueheb chixtojbal xmac a yal chanru xculubeb. 24 Aan narisiheb sa xcuanquileb li ni nkeb xcuanquil. Moco tento ta tixpatz caru xmac. Ut jalan chic naxqueheb sa lix naajeb. 25 Aan tixsach ruheb usta chi kek. Tixbanu raylal reheb xban nak naxnau nak inca us xnalebeb. 26 Xban nak inca useb xnaleb, naxque raylal sa xbeneb chiruheb chixjunileb li cristian. 27 Eb aan inca queabin chiru li Dios. Quexcanab ban xbanunquil li caru naraj. 28 Quexbanu raylal reheb li neba ut reheb li rahobtesinbileb. Ut li Dios quirabi nak yoqueb chi yabac xban li raylal. 29 Cui li Dios inca tixqueheb chixtojbal xmaqueb, ani ta bi chic taruk tabanunk re? Ut cui inca taril li caru yoqueb chixbanunquil, ani ta bi chic tailok re? Aan na-iloc reheb li tenamit jo eb ajcui li cristian, 30 re nak inca taoc chi taklanc sa xbeneb li inca us xnaleb ut re ajcui nak inca tixrahobtesiheb li tenamit. 31 At Job, ma ac xaye ta bi re li Dios nak xacanab acuib chi balakic, abanan inca chic tabanu? 32 Ma xaye re nak tixcut chacuu caru li mac li toj maji nacaque retal? Ma xaye re nak cui inca us xabanu, inca chic tabanu? 33 Ma yocat chixcoxlanquil nak li Dios tixque akajcamunquil jo nacacuaj laat, usta ac xatzektana? Laat nacanau caru tabanu. Macua lain. Ye ke li caru tacuaj xbanunquil. 34 Eb li cui nk li cuanqueb xnaleb li yoqueb chi abi nc cue, ut eb li sebeb xchol, texye nak laj Job yo chi atinac chi maca rajbal. 35 Maca xnaleb. Jocan nak yo chi atinac chi jocan. 36 Us cui tatzilek atin chi us chirix li caru naxye xban nak li atin li naxye nacutun nak inca us lix naleb. 37 Moco caaj cui ta li mac aan naxbanu. Yo aj ban cui chixketketinquil rib chiru li Dios. Ut chiku yo chixhobbal ut yo ajcui chixcuechinquil. 1 Laj Eli quixye cuichic re laj Job li caru naxcoxla: 2 At Job, ma nacacoxla laat nak us li yocat chixyebal? Ma us nak yocat chixyebal nak maca amac chiru li Dios? 3 Laat xaye re li Dios, Caru tacuaj re laat cui lain yoquin chi macobc? Ma chaaj ta bi naxbanu acue cui tinmacobk? chancat. 4 Lain tatinsume ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB35,36

916

36

tebinsume ajcui la cuami g. 5 Ilon sa choxa ut taque retal nak li chok najt cuanqueb chacuu laat. 6 Caru tixra li Dios nak yocat chi macobc? Ut, caru tixra nak inca tatmacobk? 7 Cui laat ti c achol, caru tixra li Dios? Ma naru ta bi taque caak re ru re li Dios laat? 8 Cui laat chabilat, aaneb ajcui la cuas acui tzin li teculuk re li usilal. Ut cui laat tatmacobk, aan eb ajcui la cuas acui tzin li teculuk re li raylal. 9 Eb aan japjokeb re xban li raylal li yokeb chixculbal. Yokeb chixsicbal ani tacolok reheb chiruheb li ni nkeb xcuanquil. 10 Abanan moco nequexsic ta li Dios li quiyoobtesin reheb. Ut aan raj li taquehok xcacuil xcholeb sa li raylal. 11 Inca nequexsic li Dios li naquehoc kanaleb. Ut aan eb raj li cristian li quequehe xnaleb chi us chiruheb li xul li nequebec sa ruchichoch jo eb ajcui li nequerupupic chiru choxa. 12 Nequextzama raj xtenkanquileb, abanan li Dios inca naxsumeheb xban nak nequexnimobresi ribeb ut inca us lix nalebeb. 13 Relic chi yal li nimajcual Dios inca narabi li caru nequextzama xban nak inca nequextzama chi anchaleb xchol. 14 Ma toja ta chic laat tatrabi? Laat yocat chixyebal nak inca nacatxtenka. Oybeni cuan. Ac naxnau caru yocat chixculbal. 15 Laat nacaye nak li Dios inca najosko chi moco naxqueheb chixtojbal xmaqueb li ani nequemacob. 16 At Job, laat yocat chi atinac chi maca rajbal. Nabal yocat chixyebal xban xmacail analeb. 1 Ut quixye ajcui laj Eli: 2 Oybeni junpatak ut lain tincholob xyalal chacuu. Toj cuan nabal atin tinye acue re xcolbal rix li Dios. 3 Lain tincholob chacuu chi tzakal li xyalal xban nak cuan innaleb re xcutbal chacuu nak li Dios li quiyoobtesin cue, cuan rajbal nak xque li raylal sa aben. 4 Lain tinye acue li xyalal. Inca nintictiic. Lain cuan innaleb. Jocan nak yoquin chixyebal acue chi jocain. 5 Li Dios kaxal nim xcuanquil ut cuan xnaleb. Inca naxtzektanaheb li ti queb xchol. 6 Naxsach ruheb li inca useb xnaleb. Ut narakoc atin sa ti quilal sa xbeneb li neba. 7Junelic naxtenkaheb li ti queb xchol ut naxxakabeb sa xnaajeb eb li rey ut quebileb xlokal. 8 Abanan cui cuanqueb li yoqueb chi culuc raylal xban li mausilal quexbanu, 9 li Dios tixcut chiruheb nak inca us yoqueb chixbanunquil. Ut naxcut ajcui chiruheb nak yoqueb chixnimobresinquil ribeb. 10 Naratinaheb re xkusbaleb ut naxye reheb nak texcanab xbanunquil li mausilal. 11 Cui terabi li caru tixye li Dios, ut cui tecanjelak chiru, aan tarosobtesiheb ut sahakeb chic sa xcholeb toj chirix lix camiqueb. 12 Abanan, cui eb aan inca nequexbanu li caru naxye li Dios, teosok. Tecamk chi inca texque retal caru naraj li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

917

JOB36,37

37

Dios. 13 Eb li inca nequexcoxla li Dios, cajo nak nequejosko. Usta yoqueb chi culuc raylal, abanan inca nequextzama xtenkanquil chiru li Dios. 14 Eb aan tecamk chi toj sajeb. Xutanal texcul nak teosok. 15 Xban li raylal li nequexcul, li Dios naxcut chiruheb nak inca us yoqueb. Naxque raylal sa xbeneb yal re nak textau xyalal. 16 At Job, li Dios tatrisi raj sa li raylal li yocat chixculbal. Tatxque raj sa jun naajej chabil. Inca raj chic tacul li raylal. Ut tixque raj cuichic li caru acue chi nabal. 17Anakcuan yocat chixculbal xtojbal amac. Moco taruk ta taye nak inca tarakok atin sa aben, chi moco taruk ta taye nak inca tatxque chixtojbal amac. 18 Banu cuent. Maque acuib chixbalaki li biomal ut maque acuib re nak textumina acuu. 19 Usta nabal abiomal, aan inca tatxtenka sa li raylal li cuancat cui, usta tajap acue ut usta nim acuanquil. 20 Mara ru li camc chi moco tara ru li cutan nak tasachek ruheb li tenamit. 21 Banu cuent. Mabanu chic li mausilal. Yocat chi culuc raylal anakcuan re nak inca chic tatmacobk. 22 Chaquehak retal. Li Dios kaxal nim xcuanquil. Ma jun aj cutunel naru xjuntaketanquil riquin. 23 Ma ani tayehok re caru tixbanu, ut ma ani naru tayehok re nak inca us naxbanu. 24 Chixjunileb nequexque xlokal li caru naxbanu. Jocan ajcui laat. Chijulticok acue xquebal xlokal li caru naxbanu. 25 Chixjunileb li cristian nequexque retal li caru naxbanu, usta yal chi najt nequeril. 26 Li Dios, aan kaxal nim xcuanquil ut lao inca nakatau ru li caru naxbanu. Aan cuan chi junelic. Maca xticlajic, chi moco cuan rosojic. 27Li Dios riquin lix cuanquil naxxoc li ha sa jun li naajej ut chirix aan naxsukisi hab. 28 Aan naxsukisi chok hab li chok ut naxque li hab sa xben chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. 29 Ma ani naxtau ru chanru nak nabec li chok chiru choxa. Ut ma ani ajcui naxtau ru caut nak namok li cak sa li choxa. 30 Quehomak retal chanru nak li Dios naxcutanobresi li choxa nak narepoc li rak cak, abanan lix chamal li palau nacana sa kojyi n. 31 Jocain nak naxque caruheb re li tenamit ut naxque xtzacaemkeb chi nabal. 32 Aan li nataklan sa xben li cak. Aan naxye re bar tamok. 33 Nak namok li cak, naxcut nak inca sa sa xchol li Dios. Nak naxtakla chak li cak-sut-ik, aan naxcut nak yo xjoskil sa xben li mausilal. 1 Nak nacuil li cak-sut-ik, cajo nak ninxucuac. Li cuam naecan. Chanchan ac elc re sa xnaaj. 2 Cherabihak. Li Dios oc re chi atinac. Chanchan li cak. 3 Oc re chixquebal chi repoc li cak sa chixjunil li choxa ut sa chixjunil li ruchichoch. 4 Nak naatinac li Kacua riquin xnimal xcuanquil, chanchan nak namok li cak. Inca

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB37,38

918

naxcanab repoc li rak li cak nak yo chi ecanc. 5 Yal riquin ratin li Dios naxbanu xsachba cholej. Ma ani naru nataoc ru li sachba cholej li naxbanu riquin xnimal xcuanquil. 6 Aan nataklan re li nieve sa ruchichoch. Ut aan ajcui nataklan re li musmus hab jo ajcui li cacuil hab sa ruchichoch, 7 re nak eb li cui nk inca teelk sa li rochocheb ut re ajcui nak texque retal li caru naxbanu. 8 Eb li xul nequexic sa eb lix jul chixcolbal ribeb chiru li hab. 9 Sa li sur nachal chak li cak-sut-ik. Ut sa li norte nachal chak li que. 10 Ut xban li que li naxtakla, li ha nasuki hielo. 11 Aan nayi ban re li chok re nak tixque li hab. Ut yal riquin ratin namok li cak sa li chok. 12 Eb aan nequenume chiru choxa ut sa chixjunil li ruchichoch jo nequetaklac cui xban li Dios. 13 Cuan nak li Dios naxtakla chak li hab ut li ik re xtakresinquil li ruchichoch ut re xbanunquil usilal reheb li cuanqueb sa ruchichoch. Ut cuan nak naxtakla chak li hab ut li ik re xkusbaleb li tenamit. 14 At Job, chacuabi, ma nacaque retal li sachba cholej naxbanu li Dios? 15 Ma nacanau chanru nak naxbanu chixjunil ain li Dios? Ma nacanau chanru nak naxque chi repoc li cak sa li chok? 16 Ma nacanau chanru nak naxque chi bec li chok sa li ik? Ma macua ta bi ain nacutuc re li sachba cholej naxbanu li Dios riquin lix naleb? 17 Ma nacaque retal caru xyalal nak cajo li tik nacacueca nak li Dios naxtakla chak li ik li nachal sa li sur? 18 Ma xatenka ta bi li Dios chixyi banquil li choxa? Ut, ma xatenka ta bi chixyi banquil chi chinaus jo li chi ch li nalemtzun? 19 Cui laat nacanau, ye ke caru takaye re li Dios xban nak lao inca nakatau ru. Chanchan cuanco sa kojyi n. 20 Lain ma joke tincuaj atinac chi tzakal riquin li Dios xban nak cui tinbanu, mare tixsach cuu. 21 Nak li Dios naxtakla li ik chirisinquil li chok chiru li sake, cajo nak nalemtzun. Ma ani nacuyuc re rilbal. 22 Nak yo chak chi cutunc li cutan, li choxa sa li norte chanchan li chabil oro, ut nakaque retal lix lokal li Dios. 23 Lao inca nakatau ru li caru naxbanu li nimajcual Dios. Aan kaxal cau rib ut ti c xchol. Ut xban nak ti c xchol, ma ani naxbanu raylal re. 24 Jocan nak eb li cristian, tento nak texxucua ru. Chiru aan maca nequeoc cui li cuanqueb xnaleb, chan laj Eli.

38

li Dios qui-oc chi atinac sa jun li cak-sut-ik ut quixye re laj Job: 2 Anihat laat nak yocat chixcuechinquil rix li caru ninbanu? Laat yocat chi atinac chi jocan xban nak

1Tojonak

Li Dios quixsume laj Job

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

919

JOB38

maca analeb. 3 Anakcuan cutbesi la cui nkilal chicuu ut tasume li atin tinpatz acue. 4 Ma ac cuancat ta bi laat nak quinyi b chak sa xnaaj li ruchichoch? Cui laat mas nacanau chicuu lain, cut chicuu la naleb. 5 Ma nacanau ani xyehoc re chanru xnimal li ruchichoch taquehek? Cui nacanau, ye cue ani quibisoc re. 6 Ye cue chanru nak xakabanbil li ruchichoch sa xnaaj. Ut, ani quiquehoc re li nacutun re sa xnaaj? 7 Sa li cutan aan yoqueb chi lemtzunc li chahim chiru choxa nak toj ekela. Ut eb li ngel quebichan xban xsahil xcholeb. 8 Ut, ani quitzapoc re li bar nanume cui li ha li na-el sa li palau? 9 Lain xinquehoc re li chok chok xrambal ru li palau re nak tacanak sa kojyi n. 10 Lain quinyehoc re li palau bar tanumek. Chanchan nak quinque sa lau lix puertil. 11 Ut quinye re: Caaj cui arin tatnumek ut inca tanumek jun pacal la cau ok, chanquin re. 12 At Job, ma xaque jun sutak chi sakeuc li cutan? Ma xaque jun sutak chi cutanoc li ruchichoch? 13 Ma xaque chi cutanoc sa chixjunil li ruchichoch re nak eb li inca useb xnaleb teelk sa lix naajeb li mukmuqueb cui? 14 Nak nasakeu, nacutun lix chinausal li ruchichoch. Chanchan naxbon chi cak li ruchichoch jo jun li caki ticr. 15 Eb li inca useb xnaleb inca nacuulac chiruheb li cutan xban nak inca chic naru texbanu li mausilal chi mukmu. 16 Ma ac xatcuulac chak toj bar nayola cui chak li palau? Ut, ma xatcuulac toj sa lix chamal? 17 Ma nacanau bar cuan lix puertil lix naajeb li camenak? Ut, ma ac xatcuulac chak sa lix naajeb? 18 Ma nacanau chanru xnimal li ruchichoch? Cui nacanau, ye cue. 19 Ma nacanau bar nachal chak li cutan? Ut, ma nacanau bar nachal chak li kojyi n? 20 Ma nacanau ta bi toj bar nocoxrakek li cutan riquin li kojyi n? Ut, ma taruk ta bi tacameb toj sa lix naajeb? 21 Cui nacanau chixjunil aan, aan naraj naxye nak ac xatyola nak quinyi b li ruchichoch. Naraj naxye nak ac ti xat chi us. 22 Ma ac xatcuulac chak sa li naajej li xocxo cui li nieve inban? Ut, ma ac xatcuulac chak sa li naajej li xocxo cui li sakbach? 23 Aan xocxo inban re tintakla sa xkehil li raylal ut sa xkehil nak nacuan li plet. 24 Ma nacanau bar nachal chak li cutan nak naxjequi rib sa ruchichoch? Ut, ma nacanau chanru nak naxjec rib li ik li nachal bar na-el cui chak li sake? 25 Ani quitaklan chak re li hab? Ut, ani quiyehoc re li cak bar tanumek? 26 Ani nataklan chak re li hab sa xben li choch bar maca cristian? Ut, ani nataklan re li hab sa li chaki choch bar maca cuan? 27 Ani natakresin re li chaki choch re nak taelk li rax pim chiru? 28 Ma cuan xyucua li hab? Ut,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB38,39

920

39

ma cuan ani xyi ban re li sujeu? 29 Ma cuan ta bi xna li hielo? Ut, ma cuan ta bi ani xyi ban re li que li nacatoc? 30 Ani nasukisin re li ha chok hielo ut nacana jo li pec? Ut, ani nasukisin re li palau chok hielo? 31 Ma laat ta bi catquehoc re sa xnaajeb li chahim Plyades? Ut, ma naru ta bi tacuisiheb sa xnaajeb li chahim Orin? 32 Ma laat ta bi nacatquehoc chak re chi elc sa x-oril li Cak Chahim ekela? Ut, ma laat ta bi nacatquehoc reheb chi bec li chahim Osa xcabaeb? 33 Ma nacanau ta bi chanru lix chakrabeb li cuanqueb sa choxa? Ut, ma laat ta bi nacatquehoc re li chakrab sa ruchichoch? 34 Ma naru ta bi taye re li chok nak tixque chak nabal li hab sa ruchichoch? 35 Ma cuan ta bi acuanquil chixtaklanquil li cak? Ut, ma naru ta bi teabi nk chacuu? 36 Ani xquehoc xnalebeb li cristian? Ut, ani xbanun reheb nak sebak xcholeb? 37 Ma cuan ta bi junak taruk taajlank re li chok? Ut, ma cuan ta bi junak taruk tayehok re li chok nak tixque chak li hab, 38 re nak li poks tasuki k sulul ut tixletz rib chi ribil rib? 39 Ma laat ta bi nacatquehoc xtzacaemkeb li cakcoj? Ut, ma aban ta bi laat nak nequetzacan chi us li coc ral toj retal nequenujac, 40 nak cuanqueb sa lix juleb ut nak buchbuqueb chiroybeninquil nak texchap lix tibeb? 41 Ma laat ta bi nacatquehoc xtzacaemkeb li tzok nak tetzocak? Ut, ma laat ta bi nacatquehoc xcuaheb li coc ral nak nequextzama xtzacaemkeb cue? 1 Ma nacanau chanru nak nequecuan li raleb li chibat re li quiche? Ut, ma acuilom jun sutak nak nequeyola li ral li quej? 2 Ma nacanau jarub po nequeyola cui li raleb? Ut, ma nacanau joke tzakal xkehil lix yolajic? 3 Ma nacanau laat ma nequexbuchub ribeb nak nequeyola li raleb? Ut, ma nacanau ma ra nequexcul nak nequeyola li ral? 4 Nak nequequi li raleb, nequecacuu nak nequexcua li pim. Ut chirix aan nequexic ut inca chic nequesuki riquin lix naeb. 5 Ani xquehoc reheb chi cuanc sa quiche li bur? Ut, ani xcanabanc reheb chi bec chi ma ani na-iloc reheb? 6 Lain xinquehoc reheb chi cuanc sa li naajej maca cuan ut sa eb li naajej li inca na-el acui mk chiru. 7 Eb aan inca nequecuulac chiruheb cuanc nach riquin li tenamit. Chi moco naru xtulanobresinquileb. 8 Eb aan nequexsic lix cuaheb sa eb li tzul. Ut nequexsic li pim li rax ru. 9 Ma taruk ta bi tacanjelak chacuu li boyx li cuan sa quiche? Ut, ma taraj ta bi cuanc sa xnaajeb la cuacax? 10 Ma taruk ta bi tabac li yugo sa xben ut tamin ru chi becoc choch riquin arado? Ma taruk ta bi tacam chacuix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

921

JOB39,40

40

chi canjelac sa pim? 11 Ma tacojob ta bi achol sa xben yal xban nak nim ut cau rib? Ut, ma taque ta bi chixbanu la canjel? 12 Ma tacojob ta bi achol sa xben re nak tixxoc li ru la cuacui mk ut tixchutub sa li naajej li nacaxoc cui? 13 Ma laat ta bi xatquehoc re lix xic li pavo real, li cajo xchinausal? Ut, ma laat ta bi xaque lix xic li nimla xul avestruz xcaba? 14 Li avestruz naxcanab lix mol sa choch re nak li choch tixkixna. 15 Inca naxque retal nak tanumek junak sa xben naru najore lix mol, malaj ut tanumek junak li xul sa xbeneb ut tixjoreb. 16 Inca naxraheb li ral. Chanchan macua ral. Maca naraj re cui inca temok. 17 Nequexbanu chi jocan li xul aan xban nak inca nequexnau xyalal. Lain inca quinque xnalebeb. 18 Abanan nak naalinac li avestruz naxcut xxutaneb li cacuay ut li cuanqueb chirix xban nak aan li cau naalinac chiruheb. 19 At Job, ma laat ta bi li catquehoc re xcacuilal li cacuay? Ut, ma laat ta bi li catyi ban chi chinaus li rismal cuan chirix xcux? 20 Ma taruk ta bi taque chi xucuac li cacuay re nak tapiscok jo laj sac? Aaneb ban li cui nk li nequexucuac chiru li cacuay nak naxjap re. 21 Cauheb rib ut nequexbec li choch xban nak teraj ru xic sa li plet. 22 Eb li cacuay inca nequexnau xucuac. Inca nequexucuac chi xic chi pletic riquineb li cuanqueb xchi ch. 23 Usta natzinloc xyab li chi ch sa xbeneb ut usta na-el ratzum li xam chiru lix chi cheb nak naxtoch rib, abanan inca nequexucuac. 24 Nequexbec li choch xban xjoskileb ut ma ani naxakaban reheb. Maca nequeraj re usta na-ecan li trompeta. 25 Nak na-ecan li trompeta nequexjap reheb. Nequereca nak tacuank plet usta toj maji nequexic. Nequerabi nak yoqueb chi taklanc li nequecamoc be chiruheb li soldado. 26 Ma xban ta bi nak cuan analeb nak li cuch narupupic? Ut, ma laat ta bi nacatyehoc re joke taxic sa li sur? 27 Ma laat ta bi nacattaklan reheb li tiu nak texyi b lix soqueb sa eb li naajej li najt xteram? 28 Eb aan nequexyi b lix naajeb sa li ni nki sakonac ut aran takek nequexcol ribeb sa eb li jul li cuanqueb sa li pec. 29 Ut toj aran yoqueb chak chi iloc. Toj chi najt yoqueb chak chixquebal retal ma textau lix tibeb. 30 Eb li ral nequextzub lix quiqueleb li xul li nequexchap ut eb aan nequextiu lix tibeleb. 1 Li Kacua quixye cuichic re laj Job: 2 At Job, ma xban nak cuan analeb nak yocat chincuechinquil lain li nimajcual Dios? Li ani naxcuech rix li caru ninbanu, tento nak tixsume li caru tinpatz re, chan. 3 Laj Job quixye re: 4 At Kacua, xban xmacail

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB40,41

922

41

innaleb xinatinac. Inca naru tatinsume anakcuan. Maca chic cuatin re tatinsume cui. 5 Nabal xinye, abanan anakcuan inca chic tinatinak, chan. 6 Ut li Kacua quiatinac cuichic chak sa li cak-sut-ik ut quixye re: 7 Cutbesi la cui nkilal anakcuan ut tasume li caru tinpatz acue. 8 Ma yocat chixyebal nak moco ti c ta li caru ninbanu? Ma taye nak lain cuan inmac ut laat maca amac? 9 Ma kaxal nim ta bi la cuanquil jo lain? Ut, ma chanchan ta bi nak namok li cak nak nacat-atinac laat? 10 Cui yal nak jocan, cutbesi la cuanquil ut la lokal. 11 Cutbesi la joskil chiruheb li ketketeb ut isi xcuanquileb. 12 Cut xxutaneb li nequexnimobresi ribeb ut sach ruheb li inca useb xnaleb toj bar cuanqueb cui. 13 Mukeb sa li choch ut taklaheb sa xnaajeb li camenak. 14 Cui tabanu aan, lain tinque alokal ut tinye nak laat naru tacol acuib xban nak cuan acuanquil. 15 Que retal li xul behemot xcaba. Lain xinyi ban re aan jo nak xatinyi b laat. Pim naxcua jo li cuacax. 16 Abanan cau rib ut cau xmetzeu. 17 Lix ye chanchan xcacuil li chacalte nak na-ecan. Ut cajo xmetzeu li ra. 18 Lix bakel kaxal cau jo li chi ch bronce ut li rok chanchan li cacuil chi ch. 19 Riquin li xul aan nacutun li caru xinbanu. Ut caaj cui lain naru ninnumta sa xben. 20 Naxcua li pim li na-el sa calebal li cuanqueb cui li josk aj xul. 21 Ut nahilan sa mu sa xyankeb li aj sa lix sab ha. 22 Naxcol rib rubeleb li che ut sa xyankeb li ni nki pim. 23 Inca naxucuac xban li nima nak nachamo. Usta nacuulac toj sa re xchamal li ha, abanan inca nacoxlac. 24 Ma cuan ta bi junak taruk tachapok re nak yo chi iloc? Ut, ma cuan ta bi junak taruk tixhop li ruuj? 1 Ma naru ta bi tachap li nimla xul Leviatn xcaba riquin li chi ch li nequechapoc cui car? Ut, ma naru ta bi tabac li ruuj rak riquin cam? 2 Ma naru ta bi taque junak cam sa li ruuj malaj ut tahop lix xcalam re riquin junak chi ch? 3 Ma tixtzama ta bi chacuu nak tacuil xtokobal ru? Ut, ma tixtzama chacuu nak tacuuxtana ru? 4 Ma tixbanu ta bi xcontrato acuiquin re nak tacanjelak chi junaj cua chacuu? 5 Ma taruk ta bi tabatzune jo nak nequebatzunec li coc xul li nequerupupic? Ma taruk ta bi tabac re nak sahakeb sa xchol la rabin riquin? 6 Ma naru ta bi texcayi eb laj car? Ut, ma naru ta bi texseti lix tibel re texcayi? 7 Ma naru ta bi taset chi chi ch li rix? Ut, ma taruk ta bi tahop lix jolom riquin li arpn li nequerocsi laj chapol car? 8 Cui laat tache li xul aan, aan tapletik acuiquin. Ut inca chic tacuaj xchebal xban nak tatxucuak chiru. 9 Caaj cui riquin rilbal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

923

JOB41

li nimla xul Leviatn, nequetane xbaneb xxiu. 10 Nak nequexchik xjoskil li xul Leviatn, cajo nak najosko. Ma ani naru naxcol rib chiru. Ma cuan ta bi junak taruk tixcol rib chicuu lain? 11 Ani ta bi taruk tacuechok cuix lain? Ma ani naru nacuechoc cuix lain xban nak lain aj echal re chixjunil li cuan sa ruchichoch. 12 Inca tincanab atinac chirix li xul aan xban nak kaxal cau rib. Tinye acue chanru lix cacuilal li rok. 13 Ma ani naru na-isin re li rix. Ut ma ani naru nachapoc re, re tixtulanobresi riquin li chi ch naquehe sa re. 14 Ani ta bi taruk taquehok li chi ch sa re, re xtulanobresinquil xban nak li ruch re natzololnac ut xiu xiu rilbal? 15 Li rix kaxal cau. Chanchan xcacuil li chi ch. Ut tzaptzo chi us. 16 Naxculi rib chi us li rix. Ut inca na-oc ik sa li rix. 17 Letzbil chi us chi ribil rib ut natzololnac ut junaj ru. Ut ma ani naru najachoc re li rix chi ribil. 18 Nak na-atisimac chanchan nak namok li cak. Ut li xnak ru nalemtzun. Chanchan nak nasakeu li cutan. 19 Sa re na-el rak xam ut na-el ajcui ratzum li xam. 20 Sa li ruuj nael li sib. Chanchan xsibel li ucal nak yo chi cuokxi nc. 21 Riquin lix musik, naxque xxamlel li ru xam. Ut na-el li rak xam sa re. 22 Cau xmetzeu lix cux. Chixjunileb nequexucuac xban. 23 Chixjunil lix tibel kaxal cau. Ma ani naru nahopoc re. Chanchan li cacuil chi ch. 24 Ut li ram kaxal cau jo li pec. Kaxal cau jo xcacuil li ca. 25 Chixjunileb li cuanqueb xmetzeu nequexucuac chiru xban nak kaxal cau rib. Nequeelelic chiru xbaneb xxiu. 26 Ma jun li chi ch na-oc sa lix tibel, chi moco li lanza, chi moco li tzimaj. 27 Maca na-oc cui li hierro chiru li xul Leviatn. Chanchan li quim. Ut li chi ch bronce, aan chanchan li kumet aj che. 28 Usta tacuti k riquin tzimaj, inca naxucuac chiru. Ut cui tacuti k chi pec, li pec chanchan li quim. 29 Chixjunil li caru tacuti k cui, maca na-oc cui chiru. Chanchan li chaki ken. Usta nacuti c riquin li tzimaj, maca naraj re. 30 Kaxal kes ru lix sa. Chanchan xkesnal li jorol tex. Naxbec li choch nak naxquelo rib chiru. 31 Narecasi ru li chamal palau. Chanchan nak nacuokxin li aceite sa junak ucal. 32 Nak ac xnume sa lix chamal li palau, sak sak ru lix cuokx li palau nacana ut nalemtzun. 33 Maca chic junak xul sa ruchichoch jo aan. Kaxal xucuajel rilbal ut ma ani naxxucua ru. 34 Aan li kaxal nim xcuanquil sa xyankeb chixjunileb li xul. Naxcut xxutaneb chixjunileb xban nak aan li kaxal cau rib chiruheb, chan li Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOB42

924 Li Dios quirosobtesi cuichic laj Job

42

laj Job quichakoc ut quixye re li Dios: 2 At Kacua, lain ninnau nak laat chixjunil nacatru xbanunquil. Maca mukmu chacuu. 3 Ma cuan ta bi incuanquil lain nak tincuechi rix li caru nacabanu? Xinatinac chi jocan xban nak maca innaleb. Xinatinac chirix li caru inca xintau ru. Ut xinatinac chirix li sachba cholej li ma jaruj tintau ru. 4 Xaye cue nak tinque retal li caru taye cue ut xaye nak tinsume li caru tapatz cue. 5 Junxil xinnau caaj cui li caru quiyehe cue chacuix. Abanan anakcuan ninque retal chi us. Chanchan nak xcuil acuu. 6 Anakcuan lain xinque retal nak inca us xinye. Jocan nak naraho inchol. Anakcuan tinjal incaux. Tinchunub cuib sa poks ut sa cha xban xrahil inchol, chan laj Job. 7 Nak li Dios quirake chi atinac riquin laj Job, quiatinac ajcui riquin laj Elifaz, Temn xtenamit, ut quixye re: Yo injoskil sa aben laat jo ajcui sa xbeneb la cuami g cuib, xban nak inca xeye li yal chicuix jo xbanu laj Job laj canjel chicuu. 8 Anakcuan tecam cuukub li toro ut cuukub li carner telom ut texxic riquin laj Job, laj canjel chicuu re nak aan tamayejak sa ecaba laex. Laj Job tatijok cherix ut lain tincuabi lix tij. Maca tinbanu ere usta eculub xtojbal rix le mac xban nak inca xeye li yal chicuix jo xbanu laj Job, chan li Dios. 9 Ut laj Elifaz Temn xtenamit, laj Bildad Sa xtenamit, ut laj Zofar Naamat xtenamit, quexbanu jo quiyehe reheb xban li Kacua. Ut li Kacua quirabi lix tij laj Job. 10 Nak ac xrake chi tijoc laj Job chirixeb li rami g, li Kacua quirisi li raylal sa xben. Quixque cuichic li caru re. Ca sut chic xquial li caru re quixque chiru li quicuan junxil. 11 Chixjunileb li ras ut li ri tzin, jo cui nk jo ixk, quecuulac chirilbal laj Job. Ut quecuulac ajcui chixjunileb li rami g li quecuan junxil ut queninkei c sa li rochoch. Quexcojob xchol laj Job riquin chixjunil li raylal li quiquehe sa xben xban li Kacua. Chixjunileb quexsi xtumin ut quexsi ajcui xmatkab oro. 12 Cajo nak qui-osobtesi c laj Job xban li Dios. Kaxal cuichic nabal li quiquehe re xban li Dios chiru li quiquehe re junxil. Calaju mil lix carner, cuakib mil lix camello, jun mil sumal lix boyx ut jun mil lix bur quiquehe re. 13 Ut quecuan chic cuukub li ralal ut oxib chic lix rabin. 14 Li xben lix rabin, xJemima quixque chok xcaba. Li xcab, aan lix Cesia ut li rox, aan lix Keren-hapuc.

1Tojonak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

925

JOB42

Kaxal nabal li quiquehe re laj Job xban li Dios chiru li quiquehe re junxil. (Job 42.12)
15 Eb

lix rabin laj Job, aaneb li kaxal chinauseb sa chixjunil li ruchichoch. Ut quequehe lix herencia rochbeneb li ras ut li ri tzin. 16 Ut laj Job toj quicuan jun ciento riquin cacal (140) chihab chic ut quixnauheb ru li ri ut eb li rixmam. 17 Ac ti x chic chi us laj Job nak quicam.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Salmos
Salmo 1
Usilal cuan sa xbeneb li ti queb xchol ut raylal cuan sa xbeneb laj mac

xak re li cui nk li inca naxculuban xtacchi li inca useb xnaleb. Us xak re li cui nk li inca naxjunaji rib riquineb laj mac chi moco naxjunaji rib riquineb li nequehoboc re li Kacua Dios. 2 Nasaho ban xchol riquin lix chakrab li Kacua. Cuan lix chakrab li Dios sa xchol chi kek chi cutan. 3 Li cui nk aan chanchan jun li che aubil chire li rok ha. Li che aan inca nachakic. Nauchin sa xkehil ut lix xak inca nakano ru. Ut li naruchin nacheco chi chabil. Jocan nak li cui nk li naxcoxla lix chakrab li Dios, us na-el riquin chixjunil li naxbanu. 4 Moco jocaneb ta li inca useb xnaleb. Eb aan chanchaneb lix mokoj ixim li nacame xban ik. 5 Li inca useb xnaleb inca tecolek chiru li rakba atin tachalk sa xbeneb. Tequehek ban chixtojbal rix lix maqueb. Li Dios tarisiheb laj mac sa xyankeb li ti queb xchol. 6 Li Kacua Dios na-iloc reheb li ti queb xchol, ut li inca useb xnaleb tesachek.

1Us

Salmo 2
1Caut nak yoqueb xjoskileb li tenamit li inca nequexpab li Dios?

Li Dios quixxakab li Ralal chok Rey

Ut, caut nak yoqueb xcoxlanquil xbanunquil li maca na-oc cui? 2 Eb li rey quejosko riquin li caru quixbanu li Kacua. Ut quexchutub rib
926
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

927

SALMOS2,3

chixcubanquil chanru nak terisi sa xcuanquil li Rey xakabanbil chak xban li Dios. 3 Yoqueb chixyebal: Aan inca naru nataklan sa kaben. Inca takaque kib rubel xcuanquil aan. Kisihak ban kib rubel xcuanquil, chanqueb. 4 Abanan li Kacua Dios, toj sa choxa naseec xban li caru nequexcoxla xbanunquil. 5 Ut li Dios tixkuseb ajcui sa joskil. Ut eb aan texucuak xban nak cajo xjoskil nak taatinak. 6 Li Dios quixye: Xinxakab li Rey li xinsic ru. Lain xinxakaban re sa lin santil tenamit Sin. (Jerusaln nayeman ajcui re.) 7Jocain quixye li Rey li xakabanbil xban li Dios: Lain tinye resilal yalak bar li caru quixye cue li Kacua nak quixye cue, Laat li tzakal cualal. Anakcuan lain xatinque sa acuanquil. 8 Tzama cue ut tinque acue re nak tacuechani chixjunil li tenamit. Ut tinkaxtesi sa acuuk chixjunil li ruchichoch. 9 Cau tattaklank sa xbeneb li tenamit xban nak la cuanquil xinque chanchan jun xuk chi ch. Jocan nak tatrakok atin sa xbeneb toj retal teosok. Chanchan nak najore junak li choch cuc nak teosok, chan li Kacua. 10 Anakcuan ut ex rey, checoxla li caru tebanu ut quehomak retal li naleb ain, laex li cuan ecuanquil sa ruchichoch. 11 Chexucua ru li Dios ut chexcanjelak chiru chi sa sa echol. 12 Chequehak xlokal li Cajolbej re nak inca tajoskok li Dios sa eben. Chequehak xlokal re nak inca tachalk li camc sa eben sa xkehil li rakba atin xban nak aan sa junpat nachal xjoskil. Us xak reheb chixjunileb li nequexcojob xchol riquin li Dios.

Salmo 3
Kacua, nabaleb li xic nequeiloc cue. Nabaleb li nequeraj numtac sa inben. 2 Nabaleb li yoqueb chi atinac chicuix ut nequexye: Li Dios inca tixcol aan chiku, chanqueb. 3 Aban laat, at Kacua, at inDios, junelic niquinacol chiru li raylal. Nacaque inlokal ut nacaque xcacuil inchol. 4 Ninyaba xcaba li Kacua. Ut aan niquinixsume chak toj sa lix loklaj santil naaj. 5 Nak ninyocla, nincuar ut nincuacli chi sa sa inchol xban nak li Kacua natenkan cue. 6 Usta sutsuquin xbaneb li quila tenamit, li xic nequeiloc cue, inca ninxucuac xbaneb. 7 Chinacuabi, at Kacua, ut chinatenka, at inDios. Laat nacasach xcuanquileb li xic nequeiloc cue re nak maca texbanu cue. Riquin la cuanquilal teosok li inca useb xnaleb. 8 At Kacua, laat laj Colol ke. Choacuosobtesi taxak lao la tenamit.

1At

Laj David quixtzama xtenkanquil re li Dios nak quielelic chiru laj Absaln li ralal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS4,5

928

Salmo 4
taxak li caru nintzama chacuu, at inDios. Caaj cui acuiquin nintau xti quilal inchol. Nak cuanquin sa raylal, laat nacattenkan cue ut nacaque xsahil inchol. Chacuil taxak xtokobal cuu ut chacuabi taxak lin tij. 2 Ex cui nk, laex li nequereca erib nak nim ecuanquil, joke tecanab inhobbal xban lin lokal quebil cue xban li Dios? Joke tecanab xrabal ru li maca na-oc cui? Ut, joke tecanab li tictiic? 3 Chenauhak nak lain sicbil cuu xban li Dios xban nak ti c inchol. Ut chenauhak ajcui nak aan narabi nak ninyaba lix caba. 4 Chexucua ru li Dios ut canabomak li macobc. Nak yokex chi hilanc ut nak maca chic choki nc chequehak retal chanru le yuam chiru li Dios. 5 Chexmayejak chiru li Kacua chi anchal echol ut cauhak echol riquin li Dios. 6 At Kacua, nabaleb nequeyehoc re: Ani ta cui tabanunk usilal ke? chanqueb. Aut lain tintzama chacuu, at Kacua, chacuil taxak xtokobal ku. 7Numtajenak li sahil cholej nacaque cue, at inDios. Moco jo ta xsahil xcholeb li biom li numtajenak caru reheb. 8 Sa sa inchol nak ninyocla ut nincuar chi maca incaux. Caaj cui laat, at Kacua, nacatquehoc xcacuil inchol xban nak laat nacat-iloc cue.

1Chaque

Laj David quixtzama sa lix tij nak tatenkak xban li Dios

Salmo 5
1At inDios, chacuabi taxak li yoquin chixyebal. Chacuil taxak xtokobal cuu.

Laj David quixtzama chiru li Dios nak tixcol chiruheb li xic nequeiloc re

yoquin chi tijoc, at inDios. 3 At Kacua, nak nasakeu nintijoc chacuu ut laat niquinacuabi. Nintijoc ekela ut nacuoybeni nak laat tasume lin tij. 4 At inDios, laat inca nacuulac chacuu li mausilal. Laat xic nacacuil li inca us. 5 Laat inca nacacuil xtokobal ruheb li ketketeb. Xic ban nacacuil li inca useb xnaleb. 6 Laat tatsachok reheb li nequetictiic, ut xic nacacuil li ani naxcamsi ras ri tzin jo ajcui eb laj balak. 7Abanan lain, xban xnimal la cuusilal, tincuank chi sum atin acuiquin. Tinque acuanquil ut sa la santil ochoch tatinlokoni. 8 Chinatenka chixtaubal li ti quilal re nak inca tacuibank inchol xbaneb li xic nequeiloc cue. Chinaberesi re nak tinbanu li caru nacacuaj. 9 Eb aan moco yal ta nequeatinac. Cajo xyibal ru lix nalebeb. Ut li caru nequexye chanchan xchuhil li camenak.

2Chacuabihak taxak li yoquin chixtzamanquil chacuu, at Kacua. Acuiquin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

929

SALMOS57

Sa nak nequekunbesin, aban balaki nc nequexbanu. 10 Chaqueheb chixtojbal lix maqueb, at inDios. Chitanek sa xbeneb li caru inca us nequexbanu. Tatzektanaheb xban nak numtajenak lix maqueb. Eb aan xatextzektana. Jocan nak tatzektanaheb. 11 Ut eb li cauheb xchol acuiquin chesahok sa xcholeb, at inDios. Ut chebichank chi junelic xban xsahileb sa xchol xban nak laat tatcolok reheb. Chesahok sa xcholeb acuiquin li nequerahoc acue. 12 Laat, at Kacua, tacuosobtesiheb li ti queb xchol. Ut riquin xnimal la cuusilal tacoleb chiruheb li xic nequeiloc reheb, jo nak li soldado naxcol rib riquin lix ramleb chi ch.

Salmo 6
Kacua, minakus chi yo ajoskil, ut minaque chixtojbal inmac xban ajoskil. 2 Chacuuxtana taxak cuu, at Kacua, xban nak yajin. Chinaquirtesi, at Kacua, xban nak tacuajenakin xban li yajel. 3 Jocan ajcui li cuam. Kaxal ra cuan xban li coxlac. At Kacua, jo najtil chic tatbayk chinsumenquil? 4 Minacanab injunes, at Kacua. Chinatenka ban. Ut chinacol riquin xnimal la cuuxtan. 5 Li ac camenakeb moco naru ta chic tatexcoxla, chi moco naru tatexlokoni sa xnaajeb li camenak. 6 Tacuajenakin xban li raylal cuanquin cui. Ninlub chi yabac. Rajlal kojyi n yoquin chi yabac sa incuaribal. Ut nataka lix soc injolom xban lix yaal cuu. 7 Xsi po li xnak cuu xban li yabac. Inca chic sa nin-iloc. Chixjunil li raylal li yoquin chixculbal, aan xbaneb li xic nequeiloc cue. 8 Laex aj banuhom mausilal, canabomak inchichiinquil xban nak li Kacua Dios xrabi nak xinyabac chiru. 9 Li Kacua xrabi lin tij. Ut xrabi ajcui li caru xintzama chiru. 10 Eb li xic nequeiloc cue xutanal texcul ut sachsoqueb xchol tecanak. Xbaneb xxutan sa junpat texcanab inchichiinquil.

1At

Laj David quixtzama xtenkanquil chiru li Dios nak yaj

Salmo 7
Kacua, at inDios, acuiquin cau inchol. Chinatenka ut chinacol chiruheb li xic nequeiloc cue. 2 Inca nacuaj nak tinextupi jo nequexbanu li cakcoj nak nequextupi junak li xul. Inca nacuaj

1At

Laj David quitijoc re nak li Dios tarakok atin sa xbeneb li xic nequeiloc re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS7,8

930

nak tinexcamsi chi ma ani tacolok cue. 3 At Kacua, at inDios, cui inca us yoquin ut cui inca us lin naleb, 4 ut cui xinbanu raylal reheb li cuami g, 5 cui jocan innaleb, chinexsicak li xic nequeiloc cue toj retal tinexchap. Chinexcutak sa choch ut chinexcamsi ut cherisihak lin lokal. 6 At Kacua, chacut la joskil chiruheb li xic nequeiloc cue. At inDios, chinatenka xban nak laat sa ti quilal nacatrakoc atin. 7 Chutubeb chixjunileb li tenamit chacuu. Ut chacutbesi lix nimal la cuanquilal chiruheb. 8 At inDios, laat li nacatrakoc atin sa xbeneb chixjunileb li tenamit. Laat nacanau nak ti c inchol chacuu. Jocan nak laat tatrakok atin sa inben ut tacut chiruheb nak maca inmac. 9 At inDios, kaxal ti c achol. Laat nacanau lix caux li junjunk ut nacanau li caru nanume sa xcholeb. Charam chiruheb li mausilal li nequexbanu li inca useb xnaleb. Ut chaque xcacuilal xchol li chabileb xnaleb. 10 Li nimajcual Dios, aan laj Colol reheb li ti queb xchol ut aan ajcui laj Colol cue lain. 11 Li Dios narakoc atin sa ti quilal. Ut junelic narakoc atin sa xben laj mac. 12 Cui inca nequexyot xcholeb ut cui inca nequexjal xcauxeb, li Dios tixteneb camc sa xbeneb. Chanchan nak yo chixkesnanquil lix chi ch ut chanchan nak yo chixcauresinquil lix tzimaj re camsi nc. 13 Li Dios ac xcauresi rib chi rakoc atin sa xbeneb. Chanchan nak ac yo chixti canquileb riquin lix tzimaj. 14 Quehomak retal li inca useb xnaleb chanru nak na-ala sa xcholeb xbanunquil li mausilal. Nequexcoxla chi us chanru texbanu toj retal nak nequeoc chi balaki nc. 15 Ut riquin li balakic nequexbanu, chanchan nak nequexyi b jun li raal chok re jalan. Abanan aaneb ajcui li nequetane chi sa. 16 Chixjunil li inca us ut li raylal nequexcoxla xbanunquil re jalan, aaneb ajcui li nequeculuc re. 17 Aut lain ninbantioxi chiru li Kacua Dios xban nak sa ti quilal narakoc atin. Tinbichank re xlokoninquil lix caba li nimajcual Dios.

Salmo 8
Kacua, at kaDios, numtajenak la lokal sa chixjunil li ruchichoch. Lokoninbil la caba sa choxa jo ajcui sa ruchichoch. 2 Eb li cocal ut eb li culaal nequexque alokal. Nequexcut la cuanquilal ut xbaneb aan, tecutek xxutaneb li xic nequeiloc

1At

Quiquehe xlokal li cui nk xban li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

931

SALMOS8,9

acue ut mem tecanak. 3 Nak nacuil li choxa, ut li po, ut li chahim, ut chixjunil li yi banbil aban, 4 lain nincoxla ut ninye, caut nak nacacoxlaheb li cui nk? Maca xcuanquileb. Caut nak nacaque achol chirixeb? Eb aan maca xcuanquileb. 5 Xacubsi cachin xcuanquileb chiruheb li ngel. Abanan xaqueheb xlokal. 6 Ut xaqueheb xcuanquil sa xben la canjel li xabanu riquin la cuuk. Laat xaque chixjunil li caak re ru rubel xcuanquileb aan. 7 Xaque xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li xul: li carner, li cuacax, ut li xul li cuanqueb sa quiche. 8 Jocan ajcui li xul li nequerupupic chiru choxa jo ajcui eb li car ut chixjunileb li xul li cuanqueb sa li palau. 9 At Kacua, at kaDios, kaxal nim la lokal sa chixjunil li ruchichoch.

Salmo 9
Kacua, tatinlokoni chi anchal inchol chi anchal li cuam. Ut tinye resilal chixjunil li nacabanu riquin xnimal la cuanquilal. 2 Numtajenak lix sahil inchol nacaque. Ut tinbicha la lokal, at nimajcual Dios. 3 Li xic nequeiloc cue nequexucuac chacuu ut nequeelelic. Ut teosok riquin lix nimal la cuanquil. 4 Laat sa xyalal xatrakoc atin sa inben. Laat xaye nak lain maca inmac. Ut xaye nak us li yoquin chixbanunquil. 5 Laat xatkusuc reheb li inca nequepaban chacuu. Laat ajcui xatsachoc reheb aan, xban nak inca useb xnaleb. Xasacheb chi junaj cua ut inca chic teabi k resileb. 6 Xeoso chi junaj cua li xic nequeiloc ke ut xasach ajcui lix tenamiteb. Ut inca chic teabi k resileb. 7Aban laat, at Kacua, cuan acuanquilal chi junelic. Ut nim la cuanquil chi rakoc atin. 8 Laat sa xyalal nacattaklan sa xben li ruchichoch ut sa ti quilal nacatrakoc atin sa xbeneb li tenamit. 9 At Kacua, caaj cui acuiquin texcol rib li rahobtesinbileb. Ut acuiquin ajcui texcol rib joke cuanqueb sa raylal. 10 Li ac xepaban chacuu, cauheb xchol acuiquin. Laat, at Kacua, inca nacatzektana li ani naxtzama xtenkanquil acue. 11 Bichahomak xlokal li Kacua Dios li cuan sa li santil naajej Sin. Ut cheserakihak resil sa eb li tenamit li caru quixbanu li Dios. 12 Li Dios naril xtokobal ruheb li cuanqueb sa raylal. Ut naxque chixtojbal xmaqueb li ani naxcamsi ras ri tzin. 13 At Kacua, chacuuxtana cuu. Chinacuil taxak xban nak cuanquin sa raylal xbaneb li xic nequeiloc cue. Laat, at Kacua, chinacol

1At

Laj David quixque xlokal li Dios xban nak sa ti quilal narakoc atin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS9,10

932

chiru li camc, 14 re nak tinye resil xnimal la cuusilal reheb li cuanqueb Jerusaln. Ut tasahok inchol xban nak laat tatcolok cue. 15 Li tenamit li inca nequepaban chacuu, xjuneseb quexsic xraylaleb. Chanchan nak quexbec jun li jul ut aaneb ajcui queoc chi sa. Ut xexyi b jun li raal ut aaneb ajcui li quetane chi sa. 16 At Kacua, xban nak nacatrakoc atin sa xyalal, nacacutbesi la ti quilal. Aut li inca useb xnaleb xjunes nequexsic xraylaleb riquin li inca us nequexbanu. 17Chixjunileb li inca useb xnaleb tetaklak sa xbalba xban nak nequextzektana li Dios. 18 Tacuulak xkehil nak tetenkak li neba, ut tecojobak xchol li rahobtesinbileb. 19 At Kacua, cut la cuanquil. Maqueheb li tenamit chi numtac sa aben. Laat ban tatrakok atin sa xbeneb. 20 At Kacua, chaqueheb chi xucuac re nak texque retal nak macaeb xcuanquil xban nak yal cui nkeb.

Salmo 10
Kacua, nacueca nak najt cuancat cuiquin. Chanchan nak nacamuk acuib chicuu nak cuanquin sa raylal. 2 Li inca useb xnaleb ketketeb ut nequexrahobtesi li neba. Aaneb ta ajcui chetanek sa li raal li nequexyi b chok re jalan. 3 Li inca useb xnaleb nequexnimobresi ribeb riquin li caru nequexrahi ru lix choleb. Ut nequexque xlokal li naxrahi ru caak re ru, aban nequextzektana li Dios. 4 Xban nak nequexnimobresi ribeb, li inca useb xnaleb inca quexsic li Dios. Ut inca nequexcoxla li Dios. 5 Junelic inca us nequexbanu. Inca nequexpab nak li Dios tarakok atin sa xbeneb. Ut nequextzektana li xic nequeril. 6 Nequexye sa xcholeb: Us taelk chicuu li caru nacuaj xbanunquil. Ma joke tachalk raylal sa inben chanqueb. 7Junes yibru atin nequexye. Nequemajecuan ut nequebalakic. Nequexyechii xrahobtesinquil li ras ri tzineb. 8 Nequexmuk rib chire li tenamit ut aran nequeroybeni re nak texcamsi li macaeb xmac. Nequexque retal ani inca naru naxcol rib. 9 Chanchaneb li cakcoj nak nequexmuk rib re roybeninquil ani texchap ut texcam. 10 Li nequechape ti c nequexcanab rib sa rukeb ut inca chic naru nequexcol rib. 11 Li inca useb xnaleb nequexye sa xchol: Li Dios inca nocoril. Inca naxnau caru yoco xbanunquil, chanqueb. 12 Chinacuabi, at Kacua. Chakuseb li inca useb xnaleb. Ut mesach sa achol li yoqueb chi culuc raylal. Chatenkaheb ban, at inDios. 13 At Kacua, caut nak nacatextzektana li

1At

Laj David quixtzama nak li Dios tarakok atin sa xbeneb li inca useb xnaleb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

933

SALMOS1012

inca useb xnaleb? Caut nak nequexcoxla nak inca tatrakok atin sa xbeneb, at inDios? 14 Laat nacacuil li mausilal nequexbanu ut laat ajcui tatquehok reheb chixtojbaleb xmac. Li nequeculuc raylal nequexkaxtesi rib sa acuuk ut laat nacattenkan reheb. 15 Isiheb lix cuanquil li inca useb xnaleb ut queheb chixtojbal rix lix maqueb re nak texcanab xbanunquil li mausilal. 16 Caaj cui laat, at Kacua, kaxal nim acuanquil. Laat li Rey chi junelic. Eb li tenamit li inca nequepaban acue, tesachek ruheb. 17 At Kacua, laat nacacuabi lix tijeb li tulaneb. Laat nacacuabi li caru nequextzama chacuu ut nacaque xcacuil xcholeb. 18 Laat tacuabi xtijeb li rahobtesinbileb ut li neba. Laat tacoleb re nak inca chic terahobtesi k xbaneb li inca useb xnaleb li cuanqueb sa ruchichoch.

Salmo 11
cau inchol riquin li Dios. Caut nak nacaye cue nak tinelelik ut tincol chak cuib sa li tzul jo junak xul? 2 Ut, caut nak nacaye nak tinelelik chiruheb li inca useb xnaleb, li yoqueb xyi banquil lix tzimaj re nak teoc sa mukmu chixcamsinquil li ti queb xchol? 3 Caut nak nacaye nak inca chic taruk texcol rib li ti queb xchol xban nak inca chic nequecuan sa xyalal li tenamit? 4 Abanan lain ninye acue: Li Kacua Dios cuan chak sa li santil naajej ut kaxal nim xcuanquil. Li Kacua Dios naril chixjunileb. Aan naxnau caru nequexbanu. 5 Li Dios naxnau ani li ti c xchol ut ani inca ti c xchol. Ut xic narileb li nequebanun re li ra xi c. 6 Li Dios tixtakla nabal li raylal sa xbeneb li inca useb xnaleb. Catbilakeb riquin xam ut azufre nak teosok. 7 Li Kacua Dios ti c xchol ut naxra li ti quilal. Ut eb li ti queb xchol tecuank riquin li Dios sa choxa.

1Lain

Li ti queb xchol cauheb xchol riquin li Dios

Salmo 12
taxak, at Kacua, xban nak ma jun chic chabil sa ruchichoch ut ma jun chic reheb ti queb xchol. 2 Nequextictii ribeb ut riquin chabil atin nequekunbesin re xbalakinquil li ras ri tzin. 3 At Kacua,

1Choacol

Laj David quixtzama xtenkanquil re li Dios re nak inca tebalaki k

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS1214

934

chakuseb re nak texcanab tictiic ut balaki nc. Chakuseb re nak texcanab xnimobresinquil ribeb riquin li caru nequexye. 4 Chakuseb li nequeyehoc re chi jocain: Lao nakanau atinac kajunes. Lao yal ke caru takaye. Ma ani naru nakusuc ke. 5 Abanan li Kacua Dios quixye: Anakcuan tebintenka li rahobtesinbileb xban nak yo chi yotec xcholeb xban li raylal nequexcul. Tebincol jo yoqueb chiroybeninquil. 6 Li ratin li Dios, aan yal ut tzakal re ru. Chanchan li plata sakobresinbil ru cuukub sut sa li xam. 7Laat, at Kacua, toacol chiruheb li tenamit li inca useb xnaleb, ut choatenka chi junelic. 8 Li inca useb xnaleb xetam sa li ruchichoch. Ut li tenamit nequexque xlokal li mausilal li nequexbanu.

Salmo 13
Kacua, jo najtil tinsachk sa achol? Ut jo najtil tamuk acuib chicuu? 2 Ut, jo najtil chic tarahok inchol xban li raylal yoquin xculbal cuulaj cuulaj? Jo najtil chic tenumtak sa inben li xic nequeiloc cue? 3 Chacuil taxak xtokobal cuu, at Kacua, ut chinacuabi taxak, at inDios. Chaque taxak xcacuilal inchol re nak tincuy xnumsinquil li raylal. 4 Chinatenka taxak, at Kacua, re nak inca texye li xic nequeiloc cue nak eb aan xenumta sa inben. Li xic nequeiloc cue tasahok sa xcholeb cui lain inca tincuy xnumsinquil li raylal. 5 Lain cojco inchol xban nak laat niquinara. Nasaho inchol xban nak laat nacatcoloc cue. 6 Tinbicha la lokal, at Kacua, xban nak laat junelic nacattenkan cue.

1At

Laj David quixtzama xtenkanquil re li Dios nak cuan sa raylal

Salmo 14
li jip nequexye sa xcholeb nak maca li Dios. Kaxal yibru xnalebeb. Junes mausilal nequexbanu. Ut ma jun naxbanu li us sa xyankeb. 2 Li Kacua toj sa choxa narileb chak li cuanqueb sa ruchichoch ma cuan tana junak sa xyankeb cuan xnaleb re tixcoxla li Dios. 3 Abanan chixjunileb quextzektana li Dios ut nequexbanu li mausilal. Ma ani naraj xbanunquil li us. Yal ta jun. 4 Ma inca nequextau xyalal? chan li Kacua. Ma maca xnaleb li nequexbanu li mausilal? Nequexrahobtesi

1Eb

Li mausilal li nequexbanu li inca nequexpab nak cuan li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

935

SALMOS1416

li cualal incajol ut maca nequeraj re chi moco niquinexcoxla lain, chan li Kacua. 5 Eb aan sicsotkeb xbaneb xxiu tecanak nak texque retal nak li Dios cuan riquineb li ti queb xchol. 6 Li inca useb xnaleb nequexsee li caru nequexbanu li rahobtesinbileb. Aban li rahobtesinbileb nequexnau nak li Dios tatenkank reheb. 7Riquin ta li Dios li cuan Sin chichalk lix colbaleb laj Israel. Li Kacua Dios taxak chicolok reheb li ralal xcajol sa rukeb li nequenumta sa xbeneb. Chesahok taxak xcholeb laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob, nak li Dios tixcameb cuichic sa xtenamiteb.

Salmo 15
Kacua, ani taruk tacuank sa la santil naaj? Ani taruk tacuank chi sum atin acuiquin? 2 Caaj cui eb li nequexbanu li us ut li cuanqueb sa ti quilal ut li nequexye li yal, aaneb li tecuank chi sum atin riquin li Dios. 3 Eb aan inca nequexbanu mausilal reheb li ras ri tzin chi moco nequexyoob atin chirixeb ut inca nequexsume xhobbaleb. 4 Nequejosko sa xbeneb li nequetzektanan re li Dios ut nequex-oxloki li nequexxucua ru li Dios. Junelic nequexbanu li caru nequexye, usta nequexcul raylal. 5 Nequexque lix tumineb chi to ut inca nequexpatz ral. Ut inca nequexsume tictiic chirixeb li ras ri tzin usta nayechii c xtumineb. Eb li nequexbanu li usilal ain inca nachinan xcholeb riquin li Dios.

1At

Aniheb li taru k tecuank riquin li Dios?

Salmo 16
2Lain ninye re li Kacua Dios, laat inDios. Ma ani chic junak chabil cuiquin.

1Chinatenka taxak, at Kacua, xban nak caaj cui acuiquin naru nincol cuib.

Li matan li tarechani li sicbil ru xban li Dios

Caaj cui laat. 3 Ninqueheb xlokal li nequepaban re li Dios ut nasaho sa inchol chi cuanc sa xyankeb. 4 Eb li nequelokonin re li jalanil dios, raylal tachalk sa xbeneb. Lain inca tinmayeja lix quiquel li xul chiruheb lix dioseb chi moco tinque xlokaleb. 5 At Kacua, caaj cui laat nacattenkan cue. Acuiquin nachal chixjunil li caru nacuaj. Caaj cui laat yal acue sa inben. 6 Kaxal nim la cuusilal sa inben, ut cajo xlokal li matan li ninyooni acuiquin. 7Lain ninlokoni li Kacua xban nak aan naquehoc innaleb. Ut nak nincoxla li Dios chiru kojyi n, naxcut chicuu caru tinbanu. 8 Lain junelic nincoxla li Dios ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS16,17

936

aan cuan cuiquin. Maca caru taisi nk cue riquin li Dios. 9 Numtajenak li saylal cuan sa li cuam xban nak cojco inchol riquin li Kacua. 10 At inDios, lain ninnau nak tinacuaclesi cuichic chi yoyo sa xyankeb li camenak. Ut ninnau ajcui nak inca tacanab chi osoc chi junaj cua li sicbil ru aban. 11 Lain ninnau nak laat nacatcutuc chicuu chanru nak tintau li junelic yuam. Xban nak laat cuancat cuiquin, junelic sa sa inchol. Caaj cui acuiquin cuan li sahil cholej.

Salmo 17
Laat nacanau nak cuanquin sa ti quilal chacuu. Chinacuabi nak yoquin chixyabanquil la caba. Ut chasume taxak lin tij xban nak lain inca yoquin chi balakic. 2 Laat tatcutuk chiruheb li xic nequeiloc cue nak maca inmac xban nak laat nacatrakoc atin sa ti quilal. 3 Laat nacanau chanru lin caux. Chi kek chi cutan nacacuil chanru lin naleb. Laat xayal rix lin pabal ut nacanau nak maca mausilal ninbanu. Ut laat nacanau nak ma jun yibru atin na-el chi xtzumal cue. 4 Lain yoquin chixbanunquil jo naxye la chakrab ut inca ninjunaji cuib sa xyankeb li nequexbanu ra xi c. 5 Lain cau inchol chixbanunquil li nacacuaj ut inca nincanab xbanunquil. 6 Nintijoc chacuu, at inDios, xban nak laat nacacuabi nak ninyaba la caba. Chacuabi taxak lin tij ut chasume taxak li caru nintzama chacuu. 7Chacuuxtana taxak cuu, at Kacua, riquin xnimal la rahom. Lain ninnau nak nacatenkaheb li nequextzama xtenkanquil chacuu ut nacacoleb chiruheb li xic nequeiloc reheb. 8 Chinacol jo nak nacacol li kaxal raro aban. Ut chinatenka riquin lix nimal la cuanquil. 9 Chinacol taxak chiruheb li nequexbanu mausilal. Eb aan xic niquineril ut teraj incamsinquil. 10 Eb aan inca nequetokoban u. Ketketeb ut nequexnimobresi rib riquin li caru nequexye. 11 Yalak bar ninxic, aran cuanqueb li xic nequeiloc cue. Yoqueb chixsicbal chanru nak tenumtak sa inben. 12 Chanchaneb li cakcoj nak teraj inchapbal. Ut chanchaneb li ral li cakcoj li yoqueb chiroybeninquil lix tibeb sa lix naajeb. 13 Chinacuabi taxak, at Kacua, laat taxak tatnumtak sa xbeneb toj retal texcubsi ribeb chacuu. Ut chinacol riquin la cuanquil chiruheb li xic nequeiloc cue. 14 Riquin la cuanquil chinacol chiruheb li sa nequexnumsi li cutan junjunk xban lix biomaleb arin sa ruchichoch. Canabeb chixbanunquil li caru nequeraj toj retal teosok joqueb ajcui li ralal xcajol ut eb li ri xmam. 15 Aban lain xban nak ti c inchol, tincuil acuu chi tzakal. Ut tasahok inchol chi cuanc acuiquin sa choxa.

1At Kacua, chacuabi taxak li caru yoquin chixtzamanquil acue.

Laj David quixtzama xtenkanquil re li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

937

SALMOS18

Salmo 18
Kacua, kaxal nacatinra. Laat nacatquehoc incacuilal. 2 Laat nacatcoloc cue. Caaj cui acuiquin naru nincol cuib chiruheb li xic nequeiloc cue. Laat nacat-iloc cue, at inDios, re nak maca tincul. Chanchanat jun li sakonac bar taruk tincol cui cuib. Laat nacatcoloc cue jo jun li ramleb chi ch li naxcol cui rib li soldado. Laat niquinacol riquin lix nimal la cuanquilal. 3 At Kacua, nacatinlokoni xban nak aculub li lokoni c. Ninyaba la caba ut niquinacol chiruheb li xic nequeiloc cue. 4 Chanchan nak bacboquin ut ac oqueb re chincamsinquil. Xiu xiu cuanquin xban nak teraj numtac sa inben li inca useb xnaleb. 5 Chanchan nak bacboquin ut ac xchal li camc sa inben. Chanchan nak ac xintane sa li raal xban nak ac xexcub chanru nak tinexcamsi. 6 Nak cuanquin sa raylal xinyaba xcaba li Kacua. Quintzama re nak tinixtenka. Ut aan toj sa choxa, quirabi li caru quintzama chiru. 7Nak quixcut lix joskil li Dios quixque jun li hi c sa ruchichoch. Li tzul quilajeecan sa lix naajeb. Li Dios quirecasiheb li tzul xban lix joskil. 8 Chanchan yo chi elc li sib sa ruuj. Ut chanchan yo chi elc ru xam lochlo sa re, re xcatbaleb li yoqueb chi banunc re li mausilal. 9 Ut li Kacua quixte li choxa ut quicube chak. Ut rubel li rok cuan li keki chok retalil li raylal xchal sa xbeneb. 10 Chirix jun li querubn quicube chak sa ruchichoch li Kacua. Quichal chi junpat chintenkanquil. Chanchan li ik quicubsin chak re. 11 Li Kacua quixmuk rib sa li keki chok li nacamoc chak re li hab. 12 Li Dios quixcutbesi rib jo nak narepoc chak li rak cak. Ut quixtakla li sakbach ut li ru xam chi lochlo sa ruchichoch. 13 Ut quiabi c xyab xcux li nimajcual Dios sa choxa. Chanchan nak namok li cak. Ut quitane li sakbach ut li ru xam chi lochlo. 14 Chanchan nak quixcut chak lix tzimaj li Kacua nak quixtakla chak li cak. Ut eb li xic nequeiloc cue queelelic ut quexchachai ribeb yalak bar. 15 Nak quiatinac chak li Kacua chi yo xjoskil, quicutun xchamal li palau, ut qui-ecan li ruchichoch sa xnaaj xban xjoskil nak quixkuseb li xic nequeiloc cue. 16 Li Dios toj sa choxa quixque chak li ruk sa inben ut quinixcol. Ut quinrisi sa li raylal. 17 Li Dios quinixcol sa rukeb li xic nequeiloc cue. Lain inca ninru xcolbal cuib chiruheb xban nak kaxal cauheb rib chicuu lain. 18 Nak cuanquin sa raylal eb aan quechal chincamsinquil. Abanan li Kacua quitenkan cue. 19 Quinixcol sa rukeb li xic nequeiloc cue. Quinixcol xban nak niquinixra. 20 Li Dios quixque inkajcamunquil xban nak ti c inchol. Li Dios na-osobtesin cue xban nak ninbanu li us. 21 Lain yoquin chixbanunquil li

1At

Laj David quinumta sa xbeneb li xic nequeiloc re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS18

938

caru naraj li Kacua. Ut ma jun cua xintzektana li Dios. 22 Lain cuan sa inchol chixjunil lix chakrab li Dios. Ut ma jun cua xincanab xbanunquil. 23 Ti c lin yuam chiru li Dios ut ma jun cua xinbanu li mausilal. 24 Li Kacua xque inkajcamunquil xban nak ti c inchol chiru. Aan na-osobtesin cue xban nak ninbanu li us. 25 At Kacua, nacacuuxtana ru li ani na-uxtanan u. Ut chabilat riquineb li chabileb. 26 Laat nacacuosobtesiheb li ti queb xchol chacuu. Aban li inca useb xnaleb cau nacakuseb. 27Laat nacacoleb li tulaneb ut nacacubsi xcuanquileb li nequexnimobresi ribeb. 28 At Kacua, laat nacacutbesi chicuu caru us tinbanu. At inDios, laat nacacutanobresi lin be. 29 Laat tattenkank cue re nak lain chic tinnumtak sa xbeneb li xic nequeiloc cue ut tincuechani lix tenamiteb. 30 Chixjunil li caru naxbanu li Dios, aan chabil ut tzakal re ru. Ut li caru naxyechii ke, nakanau chi tzakal nak tixque ke. Li Dios naxtenkaheb li ani cauheb xchol riquin. 31 Ma cuan ta bi chic junak Dios? Ma inca ta bi caaj cui li kaDios naru nacoloc ke? 32 Li Dios, aan li naquehoc incacuilal. Aan li nacamoc be chicuu yalak bar ninxic. 33 Aan na-iloc cue yalak bar ninnume re nak maca nincul. Chanchanin li quej li naalinac yalak bar sa quiche. 34 Li Dios naquehoc innaleb re nak tinpletik jo soldado. Aan naquehoc inmetzeu re nak taruk tincut li tzimaj chi ch. 35 At Kacua, laat nacat-iloc cue ut nacatcoloc cue. Laat nacattenkan cue riquin xnimal la cuanquilal. Yal xban la cuusilal nak cuan incuanquil. 36 Junelic niquinatenka sa lin yuam. Chanchan nak xanimobresi ru li be chicuu re nak inca tajolcok li cuok. 37Xintakeheb li xic nequeiloc cue toj retal quebinchap. Inca xincanabeb toj xinnumta sa xbeneb. 38 Lain xinsach ruheb ut xecana rubel incuanquil. Inca chic queru chi pletic cuiquin. 39 Laat xatquehoc inmetzeu re tinpletik. Laat xakaxtesiheb li xic nequeiloc cue rubel incuanquil. 40 Laat xakaxtesiheb sa cuuk li xic nequeiloc cue toj retal xinsach ruheb. 41 Xexjap reheb chixtzamanquil xtenkanquil, abanan ma ani quicoloc reheb. Quextzama xtenkanquileb acue, at Kacua. Abanan laat inca casume lix tijeb. 42 Chanchaneb li poks li nacame xban ik nak xinsach ruheb. Xintzektanaheb jo li sulul sa be. 43 Laat xatcoloc cue chiruheb li yoqueb chi pletic cuiquin. Laat xinaxakab chi taklanc sa xbeneb chixjunileb li tenamit ut nequecanjelac chicuu li toj maji ninnau ruheb. 44 Nak nequerabi chanru innaleb, nequexbanu li caru ninye. Eb li jalaneb xtenamit nequexcanab rib re nak lain tintaklank sa xbeneb. 45 Nachinan xcholeb ut nequesicsot xban xxiuheb nak nequeel sa li naajej li nequexcol cui ribeb. 46 Lokoninbil taxak ru li Kacua. Aan chanchan jun nimla sakonac bar nincol cui cuib. Chinimak taxak xlokal li Kacua laj Colol cue. 47Li Kacua, aan li naquehoc

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

939

SALMOS18,19

chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc cue. Aan li naquehoc reheb li tenamit rubel incuanquil. 48 Li Kacua, aan li nacoloc cue chiruheb li xic nequeiloc cue. Aan naxque incuanquil sa xbeneb li tenamit. At Kacua, laat xatcoloc cue chiruheb li cui nk li nequerahobtesin cue. 49 Jocan nak lain tinque alokal chiruheb chixjunileb li tenamit, at Kacua, ut tinbicha la lokal, at inDios. 50 Li Kacua quixque li rey chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc re. Li Kacua naruxtana ru li rey David, li sicbil ru xban. Junelic tixra aan joqueb ajcui li ralal xcajol.

Salmo 19
choxa naxcut chiku nak kaxal nim xlokal li Dios. Ut chixjunil li cuan chiru li choxa naxcut chiku nak kaxal lok li caru quixyi b. 2 Chi kek chi cutan nacutun xlokal li Dios. 3 Usta inca nequeatinac li choxa, li chahim ut li po, abanan nequexcut xlokal li Dios. 4 Sa chixjunil li ruchichoch jun sut rubel choxa na-ilman xlokal li Dios. Li Dios quixque li sake sa choxa. 5 Li sake naxcut xlokal li Dios nak na-el chak ekela chi cajo xchakal ru. Chanchan jun li cui nk toj xsumla ut chanchan jun li cui nk naxyal xke chi alinac chi sa sa xchol. 6 Li sake na-el chak sa xton choxa ut naxsuti li ruchichoch. Ut ma ani inca ta nareca lix tikcual. 7Lix chakrab li Dios tzakal re ru ut nax-acobresi li kayuam. Li ratin li Kacua Dios, aan tzakal yal ut naxque xnaleb li maca xnaleb. 8 Lix chakrab li Kacua Dios, aan tzakal ti c ut inca najala, ut naxque sahil cholej. Li chakrab canabanbil xban li Kacua Dios, aan tzakal yal ut naxcutanobresi li kanaleb. 9 Cajo xlokal xxucuanquil ru li Kacua ut xakxo xcuanquil chi junelic. Li Kacua Dios, aan junelic narakoc atin sa ti quilal ut sa xyalal. 10 Lix chakrab li Kacua Dios, aan kaxal terto cuichic xtzak chiru li tzakal oro. Kaxal cuichic chabil chiru li xyaal cab li toj maji isinbil chak sa xnaaj. 11 At inDios, la chakrab naxque innaleb, lain laj canjel chacuu, ut kaxal lok chok cue xpabanquil. 12 Cuan nak nocomacob chi inca nakaque retal. Jocan nak nintzama chacuu nak tacuy li mac li ninbanu chi inca ninque retal. 13 Nintzama chacuu nak micuan taxak li ketketil sa li cuam. Inca nacuaj nak tanumtak li ketketil sa inben. Ti cak taxak lin chol chacuu re nak inca tinbanu li mac aan. 14 Chicuulak taxak chacuu chixjunil li ninye ut li nincoxla. At Kacua, at inDios, laat nacaque xcacuilal inchol ut laat laj Colol cue.

1Li

Li choxa naxcutbesi xlokal li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS20,21

940

Salmo 20
taxak li nimajcual Dios li quixlokoni laj Jacob chitenkank acue nak cuankat sa ra xi c. Ut aan ta ajcui chicolok acue. 2 Toj taxak riquin li Dios sa lix santil ochoch aran Sin chichalk la tenkanquil xban ut chixque taxak xcacuil achol. 3 Culbil taxak xban li Dios chixjunil la mayej ut chicuulak taxak chiru la catbil mayej nacaque. 4 A taxak li Dios chiquehok acue chixjunil li nacacuaj ut tatxtenka taxak re nak taelk chi us chixjunil li caru nacacoxla xbanunquil. 5 Cajo nak tasahok sa kachol lao nak tacuechani li caru xatzama chiru li Dios. Tobichank chi anchal kachol re xlokoninquil li Dios riquin li usilal xbanu cue. Chixsume taxak li Dios chixjunil li nacatzama chiru! 6 Ninnau chi tzakal nak li Kacua Dios tatenkank re li rey li sicbil ru xban. Li Dios toj sa li santil choxa tixsume chak li caru naxtzama chiru ut riquin lix nimal xcuanquilal tixtenka re nak aan tanumtak sa xbeneb li xic nequeiloc re. 7Cuanqueb li cauheb xchol riquin lix carruajeb re pletic ut cuanqueb ajcui li cauheb xchol riquin lix cacuayeb. Abanan lao cau kachol riquin li Kacua li kaDios. 8 Eb li cauheb xchol riquin lix carruajeb ut lix cacuay, eb aan tecanak chi macaeb chic xcuanquil ut teosok. Abanan lao junelic cau kachol riquin li Dios ut inca tachinank kachol. 9 At Kacua, chatenka taxak li rey re nak aan tanumtak sa xbeneb li xic nequeiloc re. Chasume taxak li caru nakatzama chacuu.

1A

Eb laj Israel yoqueb chi tijoc chirix lix reyeb

Salmo 21
Kacua, li rey sa sa xchol xban nak xaque xcacuilal. Sa sa xchol xban nak laat xatcoloc re. 2 Xasume chak li caru xtzama chacuu. Maca caru xtzama chacuu inca ta xaque. 3 Numtajenak li rosobtesinquil xaque. Chanchan nak xaque lix corona oro sa xjolom nak xaque xcuanquil chi canjelac chok rey. 4 Nak xtzama xyuam acue, xaque lix yuam chi najt ru ut xaque ajcui lix yuam chi junelic. 5 Cuan xlokal xban nak xacol. Xatenka aan ut xaque lix cuanquil. 6 Osobtesinbil aban chi junelic ut kaxal sa sa xchol xban nak cuancat riquin. 7Li rey cau xchol acuiquin, at Kacua. Xban xnimal la cuusilal, ma ani taisi nk re sa xcuanquil. 8 Riquin la cuanquilal, at Kacua, li rey tanumtak sa xbeneb chixjunileb li xic nequeiloc re.

1At

Eb laj Israel quexbantioxi chiru li Dios nak quixtenka lix reyeb jo quextzama chiru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

941

SALMOS21,22

Tarechaniheb ajcui li nequetzektanan re. 9 Laat taqueheb sa xam nak tatchalk chi rakoc atin. Riquin la joskil, tasacheb ru sa xam. 10 Ma jun chic li ralal xcajol tecanak chi yoyo. Li rey tacamsi nk reheb chixjunileb. 11 Usta eb aan texcub ru chanru texbanu raylal re li rey, abanan maca naru texbanu re. 12 Nak yo chixcutbaleb riquin lix tzimaj, texyal raj elelic chiru li rey, abanan inca chic teruk. 13 Tatkalokoni, at Kacua, xban nak riquin xnimal la cuanquilal xoacol. Tobichank chi anchal kachol re alokoninquil.

Salmo 22
rahil cholejil ut xintzama intenkanquil chacuu. Ut inca xinasume. 2 At inDios, chi kek chi cutan ninyaba la caba ut inca niquinacuabi. Inca ninhilan chi tzamanc chacuu ut laat inca niquinasume. 3 Laat santo. Nim la cuanquilal ut lokoninbilat xbaneb laj Israel. 4 Li kaxetonil yucua quexcojob xchol acuiquin. Quexpab nak laat tacoleb ut laat catenkaheb. 5 Quextzama xtenkanquil acue ut laat cacoleb. Cauheb xchol acuiquin. Inca quichinan xcholeb xban nak laat cabanu li cayechii reheb. 6 Chiruheb li tenamit chanchan li macuain chic cristian. Chanchanin chic li motzo chiruheb. Tzektananbilin xbaneb ut xic niquineril. 7Chixjunileb nequexbitz li reheb nak niquineril. Niquineretzu ut nequerecasi lix jolomeb. 8 Ut nequexye: Cui laat cau achol riquin la Dios, caut nak inca nacatxcol? Cui kaxal nacatxra, caut nak inca nacatxtenka? chanqueb cue. 9 Abanan ninnau nak laat nacattenkan cue, at inDios, xban nak laat xatquehoc cue chi yolac ut xaque inyuam. Nak toj yoquin chi tuuc, laat xat-iloc cue. 10 Chalen sa inyolajic, cau inchol acuiquin. Nak toj maji ninyola, ac laat ajcui chak lin Dios. 11 At inYucua, at inDios, minacanab injunes, xban nak chalc re jun raylal sa inben ut ma ani natenkan cue. 12 Eb li xic nequeiloc cue, sutsuquin xbaneb. Chanchaneb li quila toro. Chanchaneb li josk aj toro li nequechal chak sa li naajej Basn. 13 Teraj xbanunquil raylal cue. Chanchaneb li cakcoj nak nequexjap re ut teraj tioc. 14 Yo chi osoc lin metzeu. Chanchan li ha li yo chi hoyec. Chanchan nak maca chic sa xnaaj lin bakel. Chanchan yo chi haoc li cuam jo nak nahao li cera. 15 X-oso lin metzeu. Maca chic nin-oc cui. Chanchanin aj chic li xcaj tex maca chic xcanjel. Xletz rib li ruuj cuak sa cue xban li chaki el. Laat xinacanab chi camc ut xinacanab chi poksoc. 16 Li inca useb xnaleb li yoqueb chixbanunquil raylal cue, chanchaneb jun chutal chi josk aj tzi teraj tioc. Xexhop li cuok ut xexhop li

1At inYucua, at inDios, caut nak xinacanab injunes? Cuanquin sa jun

Nak yo chixculbal nabal li raylal, li Rey quitenkac xban li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS22,23

942

cuuk. 17Naru rajlanquil lin bakel. Chixjunileb yoqueb chincayanquil ut inca nequexcanab cuilbal. 18 Xexbuli rix li cuak ut xexjequi chirixeb. 19 Abanan laat, at Kacua, minacanab injunes. Chinatenka ban, at Kacua, xban nak caaj cui acuiquin cau inchol. 20 Chinacol, at Kacua, re nak inca tinexcamsi riquin lix chi cheb. Chinacol chiruheb xban nak eb aan chanchaneb li josk aj tzi. 21 Chinacol chiruheb li xic nequeiloc cue. Eb aan chanchaneb li cakcoj. Chinacol chiruheb aan xban nak chanchaneb li josk aj toro teraj inxekbal. 22 Tinseraki la cuesilal yalak bar reheb chixjunileb li cuech tenamitil. Tinque alokal chiruheb li nequexchutub ribeb chalokoninquil. 23 Chequehak xlokal li Kacua chejunilex laex li nequexucua ru li Dios. Chenima ru li Kacua, laex laj Israel, li ralal xcajolex laj Jacob. Chexucua ru li Kacua. 24 Li Kacua inca naxtzektana li cuan sa raylal. Aan naxnau nak kaxal ra yo chixculbal. Inca naxcanab yal chi jocan. Aan junelic narabi li ani naxpatz xtenkanquil re. 25 Chiruheb chixjunileb la cualal acajol tinque alokal. Ut chiruheb chixjunileb li nacatexlokoni tinque li xinyechii acue. 26 Eb li maca cuan reheb tecuaak chi us ut tenujak xsaeb. Chexlokonihak li Kacua ut checuank xyuameb chi junelic. 27Chixjunileb li tenamit jun sut rubel choxa tejulticok li Dios reheb ut texcuikib ribeb chiru. Sa chixjunil li ruchichoch a yal bar xtenamit texlokoni li Kacua. 28 Li Kacua Dios, aan li tzakal Rey ut aan li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li tenamit sa ruchichoch. 29 Chixjunileb texcuikib ribeb chiru li Kacua ut texlokoni ru. Texlokoni li Kacua chixjunileb li biomeb ut li rahobtesinbileb joqueb ajcui li camqueb re. Eb aan maca xyuam xjuneseb rib. 30 Eb li cualal incajol texlokoni li Kacua ut junelic texseraki resil chiruheb li ralal xcajoleb li tecuank mokon. 31 Tayehek ajcui resil li Kacua reheb li toj teyolak mokon ut tayehek resil chanru lix ti quilal ut chanru nak quixcol lix tenamit.

Salmo 23
Kacua Dios, aan li nacacalen cue; maca tapaltok cue. naxque chixjunil li caru nacuaj jo jun li pastor naril chi us lix carner. Naxcam lix carner sa li naajej bar cuan cui li chabil pachaya ut naxqueheb chi hilanc. Chire li tuktuquil ha naxqueheb chi ucac. 3 Li Kacua Dios, aan tixcojob inchol. Tinixberesi sa li be re ti quil cholej sa xcaba lix rahom. 4 Usta chanchan nak yoquin chi numec sa jun naajej kojyi n ut kaxal xiu xiu xban li raylal li
2 Aan

1Li

Li Kacua, aan li nacacalen cue

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

943

SALMOS2325

yok chi chalc sa inben, lain inca tinxucuak xban nak laat cuankat cuiquin. Laat taque xcacuil inchol jo nak li pastor naxcoleb lix carner riquin lix bar ut lix xuk. 5 Niquinaque chi cuaac chiruheb li xic nequeiloc cue. Nacaque li sununquil ban sa lin jolom. Kaxal numtajenak xsahil inchol nacaque. Chanchan nak yo chi hoyec lin sec xban xnujenakil. 6 Relic chi yal nak li rusilal ut li ruxtan li Kacua tacuank cuiquin chixjunil li cutan chalen toj sa lin camic. Ut sa rochoch li Kacua Dios tincuank chi junelic ke cutan.

Salmo 24
1Li Kacua, aan laj echal re li ruchichoch. Re li Kacua chixjunil li na-el

Ain li bich li quexbicha laj Israel nak querocsi li Loklaj Cax sa li templo

sa ruchichoch jo ajcui chixjunil li cuanqueb sa ruchichoch. 2 Re li Kacua li ruchichoch xban nak aan quiyi ban re. Aan quixakaban re sa xnaaj sa xben li palau ut sa xbeneb li nima. 3 Ani taruk tacuank sa li tzul Sin? Ut, ani taruk tacuank riquin li Dios sa lix santil naaj? 4 Caajeb cui li ti queb xchol ut li chabileb xyuam. Caajeb cui li inca nequexra ru li caak re ru maca rajbal, ut li inca nequexpatz xcaba li Dios riquin xtictieb. 5 Eb aan teosobtesi k xban li Kacua, ut teti cobresi k lix choleb xban li Dios laj Colol reheb. 6 Aaneb ain li nequesicoc re li Dios, eb li nequexyaba xcaba li Dios li quixlokoni laj Jacob. 7Tehomak erib, ex puerta, li cuanquex chi junelic, ut canakex chi teto re nak taoc li tzakal rey, li kaxal nim xcuanquil. 8 Ani li rey ain, li kaxal nim xcuanquil? Aan li Kacua Dios li kaxal cau rib ut nim xlokal. Aan li Kacua Dios li kaxal nim xcuanquil chi pletic. 9 Tehomak erib, ex puerta, li cuanquex chi junelic, ut canakex chi teto re nak taoc li tzakal rey li kaxal nim xcuanquil. 10 Ani li rey ain, li kaxal nim xcuanquil? Aan lix Dioseb li quila okob chi ngel. Aan li Kacua Dios li kaxal nim xcuanquil.

Salmo 25
Kacua, chacuu laat nintijoc. 2 At inDios, acuiquin cau inchol. Inca taxak texcut inxutan ut inca taxak tenumtak sa inben li xic nequeiloc cue. 3 Li ani cauheb xchol riquin li Dios inca texutanobresi k.

1At

Laj David yo chixtzamanquil xtenkanquil chiru li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS25,26

944

Abanan li ani inca nequexpab li Dios, aaneb li tecutek xxutan. 4 At inDios, cut chicuu li xyalal ut cut chicuu caru tacuaj tinbanu. 5 Chinaberesi ut cut chicuu li xyalal la cuatin xban nak laat lin Dios ut laat laj Colol cue. Cau inchol acuiquin chi junelic. 6 At Kacua, chijulticok taxak acue nak junelic chabilat kiquin. Laat nacacuuxtana ku chalen chak junxil. 7 Inca taxak chinak sa achol li mac ut li mausilal li quinbanu chak sa insajilal. Chinjulticok taxak acue, at Kacua, xban nak junelic nacatrahoc ut junelic chabilat. 8 Li Kacua Dios, aan chabil ut ti c xchol. Jocan nak naxcut li xyalal chiruheb laj mac. 9 Naxberesiheb li tulaneb ut naxcut li xyalal chiruheb. Aan naxcut chiruheb li caru naraj texbanu. 10 Riquin chabilal ut riquin rahoc li Kacua naxberesiheb li nequexbanu li caru naxye sa li contrato ut sa lix chakrab. 11 Riquin taxak lix nimal la lokal, at Kacua, chinacuy taxak xban nak nimla mac xinbanu chacuu. 12 Li Dios naxcut li xyalal chiruheb li ani nequexque xlokal li Dios ut naxcut chiruheb li caru naraj texbanu. 13 Li ani nequexque xlokal li Dios, sa tecuank ut li ralal xcajol teechani nk re li choch li quiyechii c reheb. 14 Li Kacua nacuan chi sum atin riquineb li nequexxucua ru ut naxcut chiruheb caru li xyalal li contrato li quixbanu riquineb. 15 Lain cau inchol riquin li Kacua. Ninnau nak aan tacolok cue nak xiu xiu cuanquin. 16 Chinacuabi, at Kacua. Chacuuxtana cuu xban nak tacuajenakin ut kaxal ra sa inchol xban nak injunes. 17 Cajo incaux xban nak kaxal ra cuanquin. Chinacol ut chacuisi taxak lix rahil inchol. 18 Chacuil xtokobal cuu nak yoquin chixculbal li raylal ut li chaajquilal. Ut chacuy taxak chixjunil li mac xinbanu. 19 At Kacua, nabaleb li xic nequeiloc cue. Chaque taxak retal nak niquinextzektana xban nak xic niquineril. 20 Chinatenka, at Kacua. Chinacol chiruheb li xic nequeiloc cue. Macanabeb chi numtac sa inben xban nak caaj cui acuiquin cau inchol. 21 At Kacua, laat ti c la chol ut chabilat. Chinacol xban nak caaj cui acuiquin ninyooni. 22 At inDios, chacoleb laj Israel chiru chixjunil li raylal yoqueb chixculbal.

Salmo 26
Kacua, laat tattzilok atin chicuix ut taye nak maca inmac xban nak lain cuanquin sa ti quilal. Ut cau inchol acuiquin. 2 At Kacua, at inDios, chacuil taxak chanru lin yuam. Chacuil taxak

1At

Lix tij laj David li ti c xchol chiru li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

945

SALMOS26,27

chanru lin caux ut chacuil taxak chanru lin naleb. 3 Lain ninnau nak junelic niquinara. Lain ninnau chic li xyalal ut ninbanu li nacaye laat. 4 Lain inca ninjunaji cuib riquineb laj balak chi moco nincuan sa xyankeb laj capacal u. 5 Xic nacuileb li nequexchutub rib chixbanunquil li mausilal. Lain inca nincuan sa xyankeb li inca useb xnaleb. 6 Lain ninchaj li cuuk. Aan retalil nak maca inmac. Ut ninxic sa la artal chalokoninquil sa ti quilal. 7 Ninbichan re xbantioxinquil chacuu ut ninye resil li chabilal nacabanu. 8 At Kacua, lain ninra la cuochoch nacatcuan cui, li naajej li nacuan cui lix nimal la lokal. 9 Minasach rochbeneb laj mac. Lain inca nacuaj xculbal li texcul eb li nequecamsin. 10 Eb aan junelic nequexbanu li mausilal ut nequeraj nak tetuminak ruheb. 11 Abanan lain junelic cuankin sa xyalal chacuu. Chacuuxtana cuu ut chinacol. 12 Lain cau inchol acuiquin ut ninnau nak maca tincul. Bar nequexchutub cui ribeb la cualal acajol, aran tinque alokal.

Salmo 27
Kacua, aan nacutanobresin re lin caux, ut aan nacoloc cue. Ma ani ninxucua ru. Li Kacua, aan na-iloc cue. Jocan nak inca ninxucuac. 2 Li inca useb xnaleb ut eb li xic nequeiloc cue nequexchutub rib re incamsinquil. Abanan aaneb ajcui li nequeculuc re li raylal. 3 Usta tinexsut jun tubak chi soldado, lain inca tinxucuak. Usta teoc chi pletic cuiquin, lain cauhak inchol riquin li Dios. 4 Jun ajcui li nacuaj xtzamanquil chiru li Kacua Dios. Li caru nintzama chiru, aan nak tincuank sa li rochoch jo najtil tincuank sa ruchichoch re nak tinlokoni ru sa li rochoch ut re nak tincoxlak chirix li usilal li quixbanu cue. 5 Nak tacuulak xkehil nak tachalk li raylal sa inben, li Kacua tacolok cue. Tinixcol sa li templo. Tinixque sa xben junak sakonac ut tinixcol chiruheb li xic nequeiloc cue. 6 Ut xban nak ac xinixcol li Kacua lain tinnumtak sa xbeneb li xic nequeiloc cue, ut xban xsahil inchol tinmayejak sa rochoch li Dios ut tinbichank chi sa sa inchol re xlokoninquil li Kacua. 7 At Kacua, chinacuabi taxak nak yoquin xtzamanquil intenkanquil chacuu. Chacuuxtana cuu ut chasume taxak li caru nintzama chacuu. 8 Lain xcueca sa li cuam nak tento tatinsic.

1Li

Li Kacua Dios naberesin cue ut aan ajcui nacoloc cue

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS27,28

946

Jocan nak xatinsic, at Kacua. 9 Jocan nak mamuk acuib chicuu, at Kacua. Matjosko cuiquin ut minatzektana xban nak caaj cui laat nacattenkan cue. Minacanab injunes. Chinacol ban. Caaj cui laat lin Dios. Ut caaj cui laat nacatcoloc cue. 10 Usta niquinextzektana inna inyucua, ninnau nak li Kacua Dios tailok cue. 11 Cut chicuu caru tinbanu, at Kacua. Chinaberesi sa ti quilal re nak tincolek chiruheb li xic nequeiloc cue. 12 Minakaxtesi sa rukeb li xic nequeiloc cue. Eb aan nequexyoob ticti chicuix ut nequeraj inrahobtesinquil. 13 Abanan lain ninnau nak tincul li rusilal li Dios nak toj cuankin sa ruchichoch. 14 Chexyooni nk riquin li Kacua. Michinan echol. Cauhak ban echol riquin. Caaj cui riquin aan chexyooni nk.

Salmo 28
Kacua, at aj Colol cue, yoquin xyabanquil la caba. Chinacuabi ut chasume taxak li caru nintzama chacuu re nak inca tincamk jo nak nequecam li inca useb xnaleb. 2 Chinacuabi nak yoquin chixyabanquil la caba. Yoquin xtzamanquil intenkanquil chacuu nak nintaksi li cuuk bar cuan cui la santil ochoch. 3 Minajuntaketa riquineb li inca useb xnaleb ut li nequebanun mausilal re nak inca tincul li texcul eb aan. Eb aan nequexye nak nequeraj cuanc sa usilal riquineb li rech cabal abanan li rameb nujenak chi mausilal. 4 Queheb chixtojbal xmaqueb a yal chanru li mac li xexbanu. Queheb chixtojbal rix lix mausilal xban nak aan xculubeb nak textoj rix lix maqueb. 5 Eb aan inca nequexque xcuanquil li caru quixyi b li Kacua chi moco li caru naxbanu. Jocan nak li Dios tixqueheb chixtojbal rix lix maqueb ut tixsacheb chi junaj cua. 6 Lokoninbil taxak li Kacua xban nak aan xrabi li caru xintzama chiru. 7 Li Kacua naquehoc inmetzeu ut aan nacoloc cue. Lain cau inchol riquin. Aan natenkan cue. Kaxal sa inchol ut tinbichank re xbantioxinquil chiru li Kacua. 8 Li Kacua naxque xcacuil xchol lix tenamit ut aan ajcui nacoloc cue lain, li sicbil cuu xban. 9 At Kacua, chacoleb taxak la cualal acajol ut chacuosobtesiheb. Chacuileb jo jun li chabil pastor. Chaberesiheb ut chaque xcacuileb xchol chi junelic.

1At

Li Kacua narabi li caru nakatzama chiru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

947

SALMOS29,30

Salmo 29
ngel li cuanquex sa li santil choxa, quehomak xlokal li Kacua. Chenima ru xban nak kaxal nim xcuanquil. 2 Chelokoni li Kacua xban nak kaxal lok lix caba. Chelokoni sa lix santil naaj. 3 Li xyab xcux li Kacua na-ecan sa xben li palau retalil lix nimal xcuanquilal. Chanchan li cak nak na-ecan sa xben li palau. 4 Naatinac li Kacua riquin xnimal xlokal ut riquin xnimal xcuanquilal. 5 Naxxer li che chacalte nak na-ecan lix yab xcux li Kacua. Riquin lix nimal xcuanquil li Kacua naxxer li ni nki che li cuanqueb Lbano. 6 Xban xyab xcux li Kacua narecasiheb li tzul li cuanqueb aran Lbano ut Sirin. Chanchaneb li coc cuacax ut li toro nak nequepiscoc. Jocan nak nequeecan li tzul sa xnaajeb. 7 Nak naatinac li Kacua, chanchan li cak nak narepoc xban nak kaxal nim xcuanquil. 8 Xban xnimal xcuanquil li Kacua narecasi li chaki choch nak naatinac. Nak naatinac, li Kacua narecasi li chaki choch aran Cades. 9 Nak naatinac li Kacua narecasiheb li che ji. Ut naxteni li quiche. Ut chixjunileb li chutchuqueb sa li rochoch li Dios nequexque xlokal. 10 Li Kacua aan li cuan xcuanquil sa xben li buti ha, ut aan li tzakal rey li nataklan chi junelic. 11 Li Kacua naxque xcacuilal xcholeb li ralal xcajol. Narosobtesiheb ut naxque li tuktuquil usilal reheb.

1Laex

Li Dios naxcutbesi lix cuanquil ut lix lokal nak naatinac

Salmo 30
Kacua, nacatinlokoni xban nak laat xatcoloc cue ut inca xinaque chi seec xbaneb li xic nequeiloc cue. 2 At Kacua, at inDios, nak xintzama intenkanquil acue, laat xinaquirtesi. 3 Xinacol chiru li camc. Ac camc raj cue, abanan laat xaque cuichic inyuam. 4 Laex li ti c echol, chexbichank re xlokoninquil li Kacua. Chexbantioxi nk riquin li usilal li quixbanu. 5 At Kacua, junpat ajcui nacatjosko. Abanan la chabilal nacuan chi junelic. Mare tinyabak chiru li kojyi n xban xrahil sa inchol. Abanan jo cuulajak chic sahak chic sa inchol. 6 Xcueca nak sa chic cuanquin, ut xinye sa inchol nak maca tincul. 7 Nak yocat xquebal la cuusilal cue, cau inchol. Abanan nak xacanab

1At

Laj David quixbantioxi chiru li Dios nak quicole chiru li camc

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS30,31

948

intenkanquil, cajo nak quichal inxiu. 8 Xinyaba la caba, at Kacua, ut xintzama intenkanquil chacuu. 9 Ut xinye, caru aj e nak tincamk? Caru aj e nak tinmukek? Ma texque ta bi alokal lix poksil li camenak? Ma texcholob ta bi la cuusilal? 10 At Kacua, chinacuabi ut chacuil taxak xtokobal cuu ut chinatenka taxak. 11 Lix rahil inchol xasukisi chok sahil cholejil. Ninxajoc xban xsahil inchol. Xacuisi lix rahil inchol ut kaxal cuichic li sahil cholejil xaque cue. 12 Jocan nak tinbichank re alokoninquil, at Kacua Dios. Inca naru nincana chi inca tinque alokal. At Kacua Dios, tinque alokal chi junelic.

Salmo 31
Kacua, acuiquin cau inchol. Chasume taxak li nintzama chacuu re nak inca tacanak yal chi jocan li caru nintzama chacuu. Xban nak laat ti c achol, chinacol taxak. 2 Chacuabi taxak li nintzama chacuu ut chaseba taxak acuib chincolbal. Laat taxak jo jun li sakonac bar naru tincol cui cuib. 3 At Kacua, laat jo jun li sakonac li bar nincol cui cuib. Re nak taquehek xlokal la caba, chinaberesi ut chacut chicuu caru tinbanu. 4 Chinacol chiru li raal li mukmu chok re inchapbal xbaneb li xic nequeiloc cue. Caaj cui laat naru nacatcoloc cue, at Kacua. 5 Sa acuuk tinkaxtesi lin yuam. Ninnau nak laat niquinacol, at Kacua. Laat li tzakal Dios. 6 Lain xic nequecuil li nequexlokoni li yi banbil dios. Lain caaj cui acuiquin cau inchol, at Kacua. 7 Tasahok sa inchol xban nak niquinara ut nacacuuxtana cuu. Laat nacacuil li raylal yoquin chixculbal. Laat nacanau nak yoqueb chinrahobtesinquil. 8 Inca xinakaxtesi sa rukeb li xic nequeiloc cue. Xinacol ban chiruheb. 9 Chacuuxtana taxak cuu, at Kacua, xban nak kaxal ra cuanquin. Yo chi moyc li xnak cuu xban li yabac ut yo chi osoc lin metzeu. 10 Yo chi osoc lin yuam xban li raylal li yoquin chixculbal. Nacueca nak yoquin chi ti xc xban li raylal. Yo chi osoc lin metzeu xban li mac. Chanchan puquinbil lin bakel nak nacueca. 11 Niquinexhob ut niquinexsee li xic nequeiloc cue. Eb li cuechcabal xic chic niquineril. Li nequebincul sa be nequeelelic chicuu. 12 Inca chic niquinexcoxla. Chanchanin chic li camenak chiruheb. Chanchanin chic li jorol cuc li maca chic na-oc cui chiruheb. 13 Nequecuabi nak nequehashot

1At

Laj David cau xchol riquin li Kacua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

949

SALMOS31,32

chinhobbal. Yalak bar ninnume xiu xiu cuanquin. Nequexchutub rib ut nequexcub chi ribileb rib chanru nak tinexcamsi. 14 Abanan lain, at Kacua, acuiquin cau inchol. Lain ninnau nak laat lin Dios. 15 Sa acuuk cuan lin yuam. Laat yal acue sa inben. Chinacol taxak chiruheb li xic nequeiloc cue ut chiruheb li teraj incamsinquil. 16 At inDios, lain aj canjel chacuu. Chacuil taxak xtokobal cuu ut chinacol riquin xnimal la rahom. 17 At Kacua, ninyaba la caba. Chasume taxak li caru nintzama acue re nak inca xutanal tincanak. A taxak li inca useb xnaleb xutanal tecanak. Chacanabeb chi camc re nak inca chic teatinak. 18 Chamemobresiheb li nequetictiic. Eb aan nequexhobeb li ti queb xchol ut nequexmajecuaheb. 19 At Kacua, kaxal nim la cuusilal sa xbeneb li nequelokonin acue. Nacutun chiruheb chixjunileb nak chabilat riquineb li nequequehoc alokal. 20 Xban nak laat cuancat riquineb, laat nacatcoloc reheb chiruheb li nequecoxlan xbanunquil mausilal reheb. Ut xban nak laat nacat-iloc reheb, laat nacatcoloc reheb chiruheb li nequeyooban atin chirixeb. 21 Lokoninbil taxak li Kacua xban nak quiril xtokobal cuu ut quiruxtana cuu nak sutsuquin xbaneb li xic nequeiloc cue. 22 Xban inxiu, xincoxla nak laat xinacanab injunes, at Kacua. Abanan nak xinyaba acaba, laat xasume li xintzama chacuu. 23 Cherahak li Kacua chejunilex laex li ti c echol xban nak li Kacua naxcoleb li ti queb xchol ut kaxal cuichic ra texcul li nequexnimobresi ribeb nak li Kacua tixqueheb chixtojbal lix maqueb. 24 Michinan echol. Cauhak ban echol chejunilex laex li nequexyoonin riquin li Kacua.

Salmo 32
xak re li ani cuybil sachbil lix mac. Inca chic nacoxlac lix mac xban li Dios. 2 Us xak re li ani inca nabalakic, li nayehe re xban li Dios nak maca xmac. 3 Nak toj maji ninpatz incuybal chiru li Dios riquin li mac li xinbanu, ninnumsi li cutan chi yabac. Tacuajenakin xban li yabac. 4 Chi kek chi cutan xinaque chirecanquil xrahil li mac li xinbanu. Yo chi osoc lin metzeu xban, jo nak nachakic li ha xban li sake. 5 Tinye lin mac re li Kacua, chanquin. Jocan ut nak xinpatz incuybal chacuu, at Kacua, ut maca xinmuk chacuu. Ut laat xacuy xasach lin mac. 6 Li ti queb xchol textzama xtenkanquil chacuu nak

1Us

Li Dios naxcuy xmac li ani naxpatz xcuybal xmac chiru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS32,33

950

cuanqueb sa li raylal. Chanchan li but nak nachal li raylal sa xbeneb. Abanan laat tatenkaheb re nak inca techinank xcholeb xban li raylal. 7 A cuiquin nincol cuib. Laat nacattenkan cue nak cuanquin sa raylal. Lain tinbicha alokal xban nak laat junelic cuancat cuiquin chincolbal. 8 Li Kacua quixye: Lain tin-ilok acue. Lain tincutuk chacuu caru tabanu ut tinque analeb re nak tatau xyalal. Lain tinberesi nk acue. 9 Moco jocakat ta li cacuay chi moco jocakat ta li mula. Eb li xul aan moco cuanqueb ta xnaleb chi moco texbanu li caru tacuaj chi maca lix bacbaleb ut li chi ch sa reheb, chan li Kacua. 10 Li inca useb xnaleb quila raylal cuan sa xbeneb. Aut li cauheb xchol riquin li Kacua, numtajenak li rusilal li Dios li nequexcul. 11 Chisahok taxak sa echol sa xcaba li Kacua, laex li ti c echol. Chexbichank xban xsahil echol, laex li cuanquex sa ti quilal chiru li Dios.

Salmo 33
li ti c echol, chexbichank chi sa sa echol sa xcaba li Kacua ut chequehak xlokal xban nak kaxal lok xquebal xlokal li Kacua. 2 Chexbichank chiru li Kacua riquin li arpa. Chebicha lix lokal riquin li cuajb salterio xcaba. 3 Chebicha jun li ac bich re xlokoninquil li Kacua. Cheche li arpa chi tzakal re ru ut chexbichank chi sa sa echol. 4 Li ratin li Dios, aan tzakal yal. Ut chixjunil li naxbanu, aan tzakal re ru. 5 Li Kacua nacuulac chiru li ti quilal ut naxraheb li ti queb xchol. Ut li rusilal nacuan sa chixjunil li ruchichoch. 6 Li choxa ut chixjunil li caru cuan chiru yal riquin li ratin quilajxyi b li Dios. 7Li Dios quixchutub ru li ha ut quixcanab sa xnaajeb. Ut aran quecana li xni nkal ru palau. 8 Chenimak ru li Kacua laex li cuanquex sa ruchichoch. Chequehak xlokal li Kacua chejunilex laex li cuanquex jun sut rubel choxa. 9 Yal riquin ratin li Dios chixjunil quicana chi yi banbil. Riquin li quixye li Kacua quiyalo ru chixjunil. 10 Li Kacua nasach ru li caru nequexcoxla xbanunquil li tenamit li inca nequepaban. Naxcanab chi maca na-oc cui li caru nequexcub ru. 11 Abanan li caru naxbanu li Kacua inca na-oso. Cuan ban chi junelic. 12 Us xak re li tenamit li naquehoc xlokal li Dios. Us xak re li tenamit aan xban nak quesique ru xban li Dios chok ralal xcajol. 13 Li Kacua toj sa choxa na-iloc chak. Ut narileb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. 14 Toj sa lix nimal ru naajej li cuan cui li Dios naril chak

1Laex

Ain jun li bich re xlokoninquil li Kacua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

951

SALMOS33,34

chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. 15 Aan quiquehoc re lix caux li junjunk ut naxque retal chixjunil li caru nequexbanu. 16 Li acuabej re li ruchichoch ma joke tacolek yal xbaneb lix soldados. Ut li cau rib inca tixcol rib yal riquin xmetzeu xjunes rib. 17Junak cacuay usta kaxal cau rib, inca naru naxcol laj echal re. 18 Abanan li Kacua aan na-iloc reheb li nequexxucua ru ut li nequeroybeni li rusilal. 19 Li Kacua, aan nacoloc reheb chiru li camc, ut aan ajcui nacoloc reheb sa xkehil li cueej. 20 Lao cau kachol riquin li Kacua. Aan li nacoloc ke ut aan ajcui li natenkan ke. 21 Sa li kachol sa xcaba li Kacua ut cau li kachol riquin. 22 A taxak la cuusilal chi cuank kiquin, at Kacua, jo yoco chiroybeninquil acuiquin.

Salmo 34
tinlokoni li Kacua chi junelic. Ut inca tincanab xquebal lix lokal. 2 Lain tinque xlokal riquin li usilal naxbanu. Cherabihak laex, li tulanex ut chisahok taxak sa le chol. 3 Chikalokonihak li Kacua sa comonil. Chikaquehak xlokal lix caba chi junaj kacaux. 4 Quintzama intenkanquil re li Kacua ut aan quixsume li caru quintzama re ut quilajrisiheb lin xiu. 5 Li quextzama xtenkanquil riquin li Kacua, quesaho sa xcholeb xban nak quiquehe reheb li caru quextzama. 6 Nak kaxal ra cuanquin, quintzama intenkanquil re li Kacua, ut aan quixsume li quintzama re ut quinixcol chiru li raylal. 7 Lix ngel li Kacua cuan riquineb li nequexnima ru li Kacua ut aan nacoloc reheb chiru li xiu. 8 Yalomak rix li Kacua re nak teque retal chanru lix chabilal. Us xak re li ani cau xchol riquin. 9 Chequehak xlokal li Kacua laex, li ti c echol, xban nak li ani naxque xlokal li Dios, maca napalto re. 10 Li nequexye nak cauheb rib xjuneseb chanchaneb li cakcoj. Eb aan teraj ru cuaac xban nak tetzocak. Abanan li nequextzama xtenkanquil chiru li Dios, aan inca napalto li caru us chiruheb. 11 Quimkex, ex cualal incajol, ut cherabihak li oc cue chixyebal ere. Tincut cheru chanru xlokoninquil li Kacua. 12 Ma teraj nak najtak rok le yuam sa ruchichoch? Ut, ma teraj nak sa cuankex? 13 Cui jocan teraj, chequehak retal li caru teye. Mexatinac chi yalak chaak re ru chi moco textictiik. 14 Mebanu chic li mausilal. Chebanuhak ban li us ut chequehak echol chi cuanc sa tuktuquil usilal. 15 Li Kacua

1Lain

Li Kacua naxcoleb chiru li raylal li ti queb xchol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS34,35

952

aan naril li caru nequexcul li ti queb xchol ut naxtenkaheb. Aan narabi nak nequextzama xtenkanquil chiru. 16 Cuan xjoskil li Dios sa xbeneb li nequexbanu li inca us. Ut nak nequecam ma ani chic najultican reheb sa ruchichoch xban nak inca useb xnalebeb. 17 Eb li ti queb xchol nequexyaba xcaba li Kacua ut aan narabi li caru nequextzama chiru. Ut aan nacoloc reheb chiru li raylal. 18 Li Kacua junelic cuan chixtenkanquileb li nequechinan xcholeb ut naxque xcacuileb xchol li nequechinan xcholeb. Ut naxque xcacuileb xchol li nequereca nak inca chic nequexcuy xnumsinquil li raylal. 19 Kaxal nabal li raylal nequexcul li ti queb xchol. Abanan li Kacua cuan chixtenkanquileb re nak texcuy xnumsinquil li raylal. 20 Li Kacua tacolok re li ti c xchol ut ma jun lix bakel tatokek. 21 Aban li inca useb xnaleb, a ajcui lix mausilaleb tacamsi nk reheb. Ut tequehek chixtojbal rix lix maqueb li xic nequeiloc reheb li ti queb xchol. 22 Li Kacua tacolok reheb li nequecanjelac chiru. Ut li cauheb xchol riquin li Kacua inca tequehek chixtojbal rix lix maqueb.

Salmo 35
Kacua, sumeheb laat li teraj pletic cuiquin. Ut laat taxak tatsumenk reheb. 2 Tikib acuib riquin la cuak chi ch. Cauresi acuib chi pletic re nak tinacol chiruheb li teraj incamsinquil. 3 Culeb riquin la chi ch ut la lans li teajok inchapbal. Ut chaye taxak cue nak laat tatcolok cue. 4 Laat taxak chatnumtak sa xbeneb re xcutbal xxutaneb li teajok incamsinquil. Chesuki k taxak chi sachsoqueb xchol. Cheelelik taxak xbaneb xxutan li teajok xbanunquil raylal cue. 5 Chanchanakeb lix mokoj ixim li nacame xban li ik nak tealinak xban lix ngel li Kacua. 6 Kojyi n taxak ru lix beheb ut yolyolak taxak ru li be nak yok ralinanquileb xban lix ngel li Kacua. 7 Lain maca inmac, abanan quexyi b jun li raal re inchapbal. Usta maca inmac quexbec jun li jul re nak tintanek chi sa. 8 Chichalk ta li sachec sa xbeneb chi macaeb sa xchol. Aaneb ta li chetanek sa lix raaleb. Ut aaneb ta ajcui chetanek sa li jul li quexyi b. 9 Tojonak tasahok sa inchol lain xban li rusilal li Kacua. Tasahok sa inchol xban nak aan tacolok cue. 10 Chi anchal inchol tinye acue, Ma ani chic jo laat, at Kacua. Laat nacacoleb li rahobtesinbileb chiruheb li nequerahobtesin. Ut nacacoleb ajcui li neba chiruheb li nequemakoc re li caru cuan reheb. 11 Nabal nequekaban cue

1At

Laj David yo chixtzamanquil xtenkanquil chiru li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

953

SALMOS35,36

ut nequexque sa inben li mac li inca xinbanu. 12 Lain ninbanu usilal reheb, abanan eb aan nequexbanu mausilal cue. Cajo naraho inchol xbaneb. 13 Nak xeyajer eb aan, lain xintikib cuib riquin li akej li naxcut nak ra sa inchol. Xin-ayunic ut chi anchal inchol xintijoc chirixeb. 14 Chanchaneb cuami g ut chanchaneb cuas nak xintijoc chirixeb. Quiraho inchol xban li raylal yoqueb chixculbal ut xinyabac chirixeb. Chanchan ta ac xcam lin na nak xinyabac chirixeb. 15 Abanan nak cuanquin sa raylal, eb aan quesaho sa xcholeb. Inca quincoxla nak tinextzektana. Quexchutub rib chinseenquil ut inca quexcanab inhobbal. 16 Cajo xinexrahobtesi ut niquinexsee ut cajo xical niquineril. 17At Kacua, jo najtil chic yal tacuileb riquin li jo quial yoqueb xbanunquil? Ma inca tinacol chiruheb xban nak chanchaneb li josk aj cakcoj nak teraj incamsinquil? 18 Lain tinbantioxi nk chacuu chiruheb chixjunileb li chutchuqueb. Tatinlokoni chiruheb chixjunileb la cualal acajol. 19 Inca taxak tinexsee li xic nequeiloc cue. Ut inca taxak tineretzu xban nak maca inmac. 20 Eb aan inca nequeraj cuanc sa usilal. Junes li inca us nequexcoxla xbanunquil reheb li tulaneb. 21 Nequexjap re chixyebal, anakcuan xkil caru xbanu, chanqueb. 22 Abanan laat, at Kacua, nacanau nacacuil nak maca inmac. Macanabeb chi jocan. Chinatenka ban. 23 Chinacuabi, at Kacua, ut chinacol chiruheb. Chat-oquenk chicuix ut chinacol chiruheb, at Kacua, at inDios. 24 Chatrakok taxak atin sa inben, at Kacua, riquin xti quilal achol. Ut inca taxak tinexsee li xic nequeiloc cue. 25 Inca taxak texcoxla ut texye: Aan li xkaj nak tixcul. Anakcuan lao xonumta sa xben. At Kacua, lain inca nacuaj texye cue chi jocan. 26 Xutanal taxak cheelk li nequesaho sa xchol riquin li raylal yoquin chixculbal. Chasacheb taxak lix nalebeb. Xutanal taxak checanak chi junaj cua li nequeraj numtac sa inben. 27Abanan chexjap ta reheb xban xsahil xchol ut chesahok taxak sa xchol li nequeraj nak us tinelk. Chexyehak taxak chijunelic nak kaxal nim la cuanquil, at Kacua, ut texye nak nasaho sa achol nak na-el chi us laj canjel chacuu. 28 Jocan ajcui lain tinye resil la ti quilal. Ut tatinlokoni chi junelic.

Salmo 36
lix mausilaleb li inca useb xnaleb nequextzektana li Dios ut inca nequexxucua ru. 2 Nequexnimobresi rib ut nequexcoxla nak li Dios inca naxnau nak cuan xmaqueb. Ut

1Xban

Li Dios naxcoleb li ralal xcajol nak cuanqueb sa raylal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS36,37

954

nequexcoxla ajcui nak li Dios inca tixqueheb chixtojbal rixeb lix mac. 3 Junes sa yibru atin nequeatinac ut aj tictieb. Inca chic us lix nalebeb. Junes mausilal chic nequexbanu. 4 Nak yoqueb chi hilanc yoqueb ajcui xcoxlanquil caru chi mausilalil texbanu. Maca usilal riquineb. Ti c inca nequexcanab xbanunquil li mausilal. 5 Abanan laat, at Kacua, kaxal nim la rahom. Inca naru xbisbal. Kaxal nim la cuuxtan sa xbeneb la cualal acajol. 6 At Kacua, lix ti quilal la chol cuan chi junelic jo eb li ni nki tzul cuanqueb chi junelic. Kaxal numtajenak la naleb chi rakoc atin. Chanchan xchamal li nimla palau li inca naru xbisbal. At Kacua, laat nacat-iloc reheb li cristian sa ruchichoch jo ajcui eb li xul. 7 At Kacua, cajo xlokal li karabal aban. Caaj cui acuiquin nakacol kib jo nak nequexcol rib li coc caxlan rubel xxic lix naeb. 8 Laat nacatquehoc ke chi tzakal li caru nakaj xban nak laat aj echal re chixjunil li caru cuan. Lix sahilal li kachol li nacaque laat, chanchan jun li nima li inca nachakic. 9 Laat nacatquehoc li kayuam chi junelic. Ut laat nacatcutanobresin re li kacaux. 10 Chacuuxtana taxak ruheb junelic la cualal acajol. Ut chaque taxak la ti quilal reheb li nequeraj cuanc sa usilal. 11 Maqueheb taxak chi numtac sa inben li ketketeb. Chi moco chinerisi sa lin naaj li inca useb xnaleb. 12 Lain ninnau chanru tecanak li inca useb xnalebeb. Sachenakeb ut osojenakeb chi junaj cua ut inca chic naru tecuacli k.

Salmo 37
echol chixcoxlanquil li caru nequexbanu li inca useb xnaleb ut inca tecakaliheb riquin li caru cuan reheb. 2 Mecakaliheb xban nak eb aan chi seb teosok jo nak nayoque li ichaj ut nachakic sa junpat. Teosok jo nak natzumar li ichaj li toj kun kun. 3 Cauhak taxak echol riquin li Kacua ut chebanuhak li us. Chexcuank sa ti quilal sa li naajej cuanquex cui. 4 Chisahok taxak echol riquin li Kacua ut aan tixque ere caru teraj. 5 Junelic chekaxtesi erib re li Kacua ut cauhak echol riquin. Ut aan tatenkank ere. 6 Li Dios tixcutbesi lix ti quilal echol chiruheb chixjunileb jo nak nalemtzun li sake cualeb re li cutan. 7 Checojobak

1Mixic

Li ralal xcajol li Dios texcul li usilal, ut eb li inca useb xnaleb texcul li raylal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

955

SALMOS37

echol riquin li Kacua ut chex-oybeni nk riquin aan. Mexcoxlac chirixeb li nequebiomo. Mexpo chirilbaleb li us nequeel riquin li inca us nequexbanu. 8 Mexjosko ut mecahi erib xban nak li joskil naquehoc ere chi macobc. 9 Li inca useb xnaleb tesachek. Aut li yoqueb chi oybeni nc riquin li Kacua, aaneb li teechani nk re li naajej yechiinbil reheb. 10 Chi seb macaakeb chic li inca useb xnaleb. Usta tatxic chixsicbaleb sa lix naajeb, inca chic tatauheb. 11 Abanan li tulaneb, aaneb li teechani nk re li naajej li yechiinbil reheb, ut sahakeb xchol chi cuanc sa tuktuquil usilal. 12 Li inca us xnaleb xic nequeril li ti queb xchol ut nequexcub ru chanru nak texbanu mausilal reheb. 13 Abanan li Kacua naseec xban li nequexbanu xban nak aan naxnau nak cuulac re xkehil nak tesachek. 14 Eb li inca useb xnaleb nequerisi lix chi cheb ut lix tzimaj re xcamsinquileb li tulaneb ut li nebaeb. Ut nequeraj xcamsinquileb li ti queb xchol. 15 Abanan eb aan ajcui li tecamsi k chiruheb lix chi ch. Ut lix tzimaj telajetokek. 16 Usta cachin ajcui li caru cuan reheb li ti queb xchol, aan kaxal cuichic us chiru lix biomaleb li inca useb xcholeb. 17 Li Kacua tixsach xcuanquileb li inca useb xnaleb ut tixcoleb li ti queb xchol. 18 Li Kacua naxnau jo najtil tecuank sa ruchichoch li ti queb xchol ut li caru terechani, aan cuank chi junelic. 19 Inca ra texcul sa xkehil li raylal ut sa xkehil li cueej junelic cuank xtzacaemkeb. 20 Abanan li inca useb xnaleb tesachek. Li xic nequeiloc re li Kacua teosok jo nak na-oso li chaki pim nak nacate. Chanchaneb li sib li nasach sa ik. 21 Li inca useb xnaleb nequetoonin ut inca chic nequexque rekaj li nequextooni. Abanan li ti queb xchol nequeuxtanan u ut nequesihin chi sa sa xcholeb. 22 Li osobtesinbileb xban li Kacua, aaneb li teechani nk re li naajej yechiinbil reheb. Abanan li tzektananbileb xban li Kacua, aaneb li tesachek. 23 Li Kacua aan naberesin reheb li ti queb xchol ut naxtenkaheb chixbanunquil li caru nacuulac chiru. 24 Nak tetanek li ti queb xchol inca tecanak chi tanto xban nak li Kacua, aan nacuaclesin reheb. 25 Sa insajilal ut chalen anakcuan sa intixilal ma jun sut cuilom ut ma jun sut cuabiom nak li ti queb xchol tzektananbileb ta xban li Kacua. Ut ma jun sut cuilom nak li ralal xcajoleb li ti queb xchol yoqueb ta xtzamanquil xcuaheb yalak bar. 26 Li Kacua junelic na-uxtanan u ut junelic natenkan. Ut li ralal xcajol osobtesinbileb xban. 27 Canabomak xbanunquil li inca us. Chebanuhak ban li us. Ut tacuank jun enaaj re texcuank cui chi junelic. 28 Li Kacua nacuulac chiru li ti quilal. Inca naxtzektanaheb li ralal xcajol. Naxcoleb ban chi junelic. Abanan li ralal xcajoleb li inca useb xnaleb, aan tesachek. 29 Li ti queb xchol aan eb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS37,38

956

li teechani nk re li naajej li yechiinbil reheb ut aran tecuank chi junelic. 30 Li ti queb xchol junelic nequequehoc chabil naleb ut junelic nequexye li yal. 31 Junelic cuan sa xcholeb lix chakrab li Dios ut inca nequexcanab xbanunquil li naraj li Dios. 32 Li inca useb xnaleb nequexque retal li ti queb xchol ut nequexsic chanru nak texcamsi. 33 Abanan li Kacua inca tixcanabeb li ti queb xchol sa rukeb li xic nequeiloc reheb chi moco tixcanabeb re terakek atin sa xbeneb xbaneb li xic nequeiloc reheb. 34 Cauhak echol riquin li Kacua ut chexpabank chiru. Ut aan tixque elokal nak tixque le naaj li yechiinbil ere xban. Ut teril ajcui nak tesachek li inca useb xnaleb. 35 Xinnau ru jun li cui nk kaxal numtajenak xyibal ru xnaleb. Chanchan jun li nimla caki che aran Lbano nak que-oc raj chi numtac sa xbeneb chixjunileb. 36 Abanan li jun aan quisache. Nak quinnume aran, ma ani chic xban nak ac xsache. 37 Chequehak retal li ti queb xchol ut li chabileb xnaleb. Li nacuan sa tuktuquil usilal tacuank ralal xcajol. 38 Abanan li inca useb xnaleb tesachek ut tesachek ajcui li ralal xcajol. 39 Li Kacua aan nacoloc reheb li ti queb xchol ut aan ajcui naquehoc xcacuilal xcholeb sa xkehil li raylal. 40 Aan natenkan reheb ut aan nacoloc reheb. Naxcoleb chiruheb li inca useb xnaleb xban nak riquin aan cauheb xchol.

Salmo 38
Kacua, minakus sa joskil ut minaque chixtojbal rix inmac. jo xrahil cuanquin cui. Yoquin chirecanquil xrahil li mac xinbanu. Chanchan nak xinacut riquin li tzimaj ut chanchan nak yoquin chirecanquil li ralal la cuuk sa inben. 3 Kaxal ra cuanquin xban nak yo ajoskil sa inben. Cajo xrahileb lin tibel ut lin bakel xban li mac xinbanu. 4 Cajo nayote inchol xban li mac xinbanu. Nacueca nak maca chic inmetzeu. Chanchan nak cuan jun nimla i k sa inben. 5 Xmacail innaleb nak yoquin chixculbal li raylal ain. Lin tocholal yo chi pojquenc ru ut yo chi chuhoc. 6 Cutzcu aj chic nak ninbec. Kaxal ra cuanquin. Ma jun cutan nincuan chi sa sa inchol. 7Numtajenak li tik chicuix ut lublu chixjunil lin tibel xban. 8 Tacuajenakin ut maca chic inmetzeu. A canin xban li raylal cuanquin cui ut kaxal ra li cuam. 9 At Kacua, laat nacanau chanru cuanquin. Laat nacanau caru nacuaj. 10 Natentot li cuam. Chanchan li elc re sa xnaaj nak nacueca. Maca
2 Maca

1At

Ain xtij li rey David nak cuan sa raylal xban li mac quixbanu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

957

SALMOS38,39

chic inmetzeu ut li xnak cuu yo chi moyc. 11 Xban xyibal ru lin yajel inca chic nequeraj jiloc chincatk eb li cuami g ut eb li cuechalal. Inca chic nequeraj niquineril. 12 Eb li xic nequeiloc cue yoqueb xcubanquil chanru nak tinexcamsi. Rajlal cutan nequexcub chanru texbanu cue. Ut junelic nequexyoob atin chicuix. 13 Lain ninbanu cuib jo li inca nacuabi li caru nequexye. Jo li mem nincana ut inca ninatinac. 14 Lain chanchanin jun li tzap xic li inca na-abin ut inca naxsume ru li nayehe re. 15 Abanan, cau inchol acuiquin, at Kacua. At nimajcual Dios, laat tasume li nintzama chacuu. 16 Chinatenka taxak re nak inca tinpaltok. Inca nacuaj nak tinexsee li xic nequeiloc cue ut inca nacuaj nak tenumtak sa inben. 17Yo chi chinanc inchol xban nak inca nanume li raylal cuanquin cui. 18 Tinxoto lin mac chacuu xban nak kaxal ra sa inchol xban li caru xinbanu. 19 Nabaleb li xic nequeiloc cue ut cauheb rib. Xic niquineril usta maca inmac chiruheb. 20 Lain ninbanu usilal reheb. Abanan eb aan mausilal nequexbanu cue. Xic niquineril xban nak ninbanu li us. 21 Minatzektana, at Kacua. Minacanab injunes, at inDios. 22 Laat taxak tacolok cue, at Kacua. Chinatenka taxak chi junpat.

Salmo 39
quinye: Lain tinque retal li caru ninbanu re nak inca tinmacobk riquin li caru tinye. Inca tinatinak xban nak toj cuanqueb arin li inca useb xnaleb. 2 Xinbanu cuib jo li mem. Maca xinye. Usta raj us li xinye, abanan inca xinatinac. Ut quiniman ajcui lin raylal. 3 Yo chi yotec li cuam xban li raylal cuanquin cui. Nak nin-oc xcoxlanquil lin raylal, kaxal cuichic naniman. Chanchan cuan sa xam li cuam nak nacueca. Jocan nak xinpatz re li Kacua: 4 At Kacua, jo najtil chic tincuank arin sa ruchichoch? Jarub cutan chic lin yuam taque cue? Nacuaj tinnau jo najtil chic tincuank arin. 5 Chacuu laat cachin ajcui lin yuam arin sa ruchichoch. Lin yuam chanchan li maca chacuu. Jun jikoc ajcui. Moco nim ta cuan cui lin yuam. 6 Inca najt nacuan xyuam junak ut maca na-oc cui chixjunil li naxbanu. Naxcula lix biomal ut inca naxnau ani chic taechani nk re mokon. 7Ca chic ru nacuoybeni, at Kacua? Caaj chic acuiquin cau inchol. 8 Chacuy chasach chixjunil lin mac. Ut macanabeb taxak re tinexhob li macaeb xnaleb. 9 Inca tinatinak. Maca tinye xban nak laat xinacanab chixculbal li raylal ain. 10 Minaque chic chixtojbal rix

1Lain

Lix yuam li junjunk inca najt rok sa ruchichoch

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS39,40

958

lin mac. Camc cue xban li raylal li xaque sa inben. 11 Nak nacakuseb li nequemacob, nacaqueheb chixtojbal rix lix maqueb. Nak nacasach li caru lok chiruheb, chanchan nak nacuxe li ticr xban lix xulel. Relic chi yal li kayuam maca na-oc cui. 12 At Kacua, chacuabi taxak lin tij. Chacuabi taxak nak yoquin chi yabac xban li raylal ut chinatenka nak yoquin chixyabanquil la caba. Chacuu laat, yal aj numelin arin joqueb ajcui lin xetonil yucua yal aj numeleb ajcui nak xecuan arin. 13 Chacuuxtana taxak cuu ut chaque taxak cachinak chic xsahil inchol nak toj maji nincam.

Salmo 40
1Lain xincuy roybeninquil intenkanquil riquin li Kacua. Ut aan quirabi nak

Laj David quixbantioxi chiru li Dios xban nak quicole chiru li raylal

xinyaba lix caba. 2 Aan qui-isin cue sa li raylal cuanquin cui. Chanchan nak yoquin chi subunc sa lix sab ha ut osoc cue. Ut li Kacua qui-isin cue. Nak quinixcol chanchan nak quinixque sa jun li sakonac re nak maca tincul. 3 Numtajenak li sahil cholej quixque cue. Tinbicha jun li ac bich re xlokoninquil li kaDios. Nabaleb li teabi nk re li bich ut texque xlokal ut texpab li Kacua. 4 Us xak reheb li cauheb xchol riquin li Kacua, ut inca nequexjunaji rib riquineb li inca useb xnaleb chi moco riquineb li nequexpab li ticti. 5 At Kacua, at kaDios, numtajenak li usilal xabanu ke. Ma ani naru nacatkajuntaketa cui. Junelic yocat chi coxlac chikix. Nacuaj raj xyebal resil jo quial xabanu, abanan inca ninru xyebal xban nak numtajenak cuichic la cuusilal. 6 Laat inca nacacuaj nak tomayejak ut inca nacacuaj nak tacatmank li xul sa xben li artal. Xacutanobresi ban li kanaleb ut xkaque retal nak moco riquin ta li nakamayeja nak taisi k li kamac. 7Jocan nak xinye, cuequin, at Kacua, jo tzi banbil retalil sa li Santil Hu chicuix. 8 At inDios, nacuulac chicuu xbanunquil li caru nacacuaj. Junelic cuan sa inchol la chakrab. 9 At Kacua, lain xinye chiruheb chixjunileb la cualal acajol chanru lix ti quilal la chol. Laat nacanau nak inca nincanab xyebal la cuesilal. 10 Inca xincanab xyebal resil la ti quilal. Xinye ban resil lix ti quilal la chol ut xinye ajcui resil nak laat nacatcoloc ke. Chiruheb chixjunileb la cualal acajol lain xinye resil la cuuxtan ut la rahom. 11 At Kacua, lain ninnau nak inca tacanab ruxtananquil cuu. Junelic taxak laat tatcolok cue riquin xnimal la rahom ut la ti quilal. 12 Nabal li raylal cuan sa inben. Inca naru rajlanquil xban xquialeb. Yo chi chinanc inchol xban lin mac ut yo chi moyc li xnak cuu. Lix quialeb lin mac kaxal cuichic nabal chiru xquialeb li cuismal. Inca chic cau inchol. Yo ban chi chinanc inchol. 13 Chinacol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

959

SALMOS40,41

taxak, at inDios. Chinatenka taxak chi junpat, at Kacua. 14 Chacut taxak xxutaneb ut chasach taxak ruheb li nequeajoc incamsinquil. Cheelelik taxak chicuu chi sachsoqueb xnaleb li nequeraj xbanunquil mausilal cue. 15 Checanak taxak chi sachsoqueb xchol xbaneb xxutan li nequehoboc cue. 16 Chisahok taxak xcholeb chixjunileb li cauheb xchol acuiquin. Ut chixjunileb taxak chebantioxi nk chacuu xban nak laat xatcoloc reheb. Ut junelic taxak texye: Kaxal nim xcuanquil li Kacua. 17Lain maca chic inmetzeu xban li raylal. Rahobtesinbilin, at Kacua. Abanan laat inca xinacanab injunes. Laat inDios, laat aj Colol cue. Chinatenka taxak chi junpat, at Kacua. Chaseba taxak acuib chintenkanquil.

Salmo 41
xak re li ani natokoban ruheb li neba li tenkac nequeraj xban nak aan tatenkak xban li Kacua sa xkehil li raylal. 2 Li Kacua, aan tailok re ut aan tacolok re. Tixque xsahil xchol sa ruchichoch ut inca tixcanab sa rukeb li xic nequeiloc re. 3 Li Kacua taquehok xmetzeu nak cuan sa raylal. Tixsukisi chok xcacuilal lix yajel. 4 Lain xinye re li Kacua: At Kacua, chacuuxtana taxak cuu. Usta xinmacob chacuu, chinaquirtesi taxak. 5 Eb li xic nequeiloc cue nequextzama li inca us sa inben ut nequexye: Joke tacamk re nak inca chic tapatzek xcaba? chanqueb. 6 Nequechal chicuilbal abanan yal xcab rix xcholeb. Yal xquebal cuetal nequechal nak nequeculun chicuilbal. Ut nak nequeel cuiquin nequeoc chi atinac chicuix sa be. 7Nequexchutub ribeb li xic nequeiloc cue ut nequeatinac chicuix. Nequexcoxla nak yoquin chixculbal li raylal xban li mac xinbanu. 8 Nequexye nak inca us xinbanu. Jocan nak yoquin xculbal chi jocan. Nim xyajel. Aan tacamk. Inca chic tausak, chanqueb. 9 Li tzakal cuami g xinixtzektana ajcui, li tzakal cuami g li cojco raj inchol riquin. Xinixtzektana li cuami g li quicuaac cuochben. 10 Abanan laat, at Kacua, chacuuxtana taxak cuu, ut chaque taxak incacuilal re nak tebinque chixtojbaleb xmac. 11 Inca taxak tenumtak sa inben li xic nequeiloc cue re nak tinnau nak laat sa achol cuiquin. 12 At Kacua, laat nacanau nak yoquin chixbanunquil li us chacuu. Ninnau nak laat tattenkank cue ut cuankat cuiquin chi junelic. 13 Lokonibil taxak li Kacua, lix Dioseb laj Israel, chi junelic ke cutan. Jocan taxak.

1Us

Li rey David yo chixtzamanquil re li Dios nak taquehek xcacuilal nak yaj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS42,43

960

Salmo 42
yoquin chasicbal, at Kacua, jo nak li quej naxsic li ha re taucak xban nak tachakik re. 2 Chi anchal inchol nacuaj nak tatcuank cuiquin, at Kacua. Laat li yoyoquil Dios. Nacuaj raj cuanc sa la cuochoch re alokoninquil. 3 Chi kek chi cutan yoquin chi yabac. Inca chic nincuaac xban nak junes yabac chic ninbanu. Ut eb li xic nequeiloc cue yoqueb chinhobbal ut yoqueb chixyebal, Bar cuan la Dios? chanqueb. 4 Kaxal cuichic ninyabac nak nanak sa inchol chanru nak xincamoc be chiruheb li quila tenamit nak yoco chi xic sa la cuochoch. Japjo ke xban xsahil li kachol ut yoco chixnimanquil acuu nak yoco chi ninkei c. 5 Caut nak tarahok sa inchol? Ut, caut nak yok incaux? Ma inca ta bi acuiquin ninyoonin? Ma inca ta bi taruk tatinlokoni cuichic, at Kacua? Naru tatinlokoni cuichic xban nak laat lin Dios, ut laat aj Colol cue. 6 Inca chic nincuy nak nacueca. Jocan nak kaxal nacatincoxla nak cuanquin arin sa li naajej chire li nima Jordn ut sa lix chocheb laj hermonita sa li tzul Mizar. 7Nak nacuabi lix cau ok li ha nak nocoxnumek sa lix ni nkal ru taka, chanchan aan li raylal yoquin chixculbal. Chanchan nak li rok ha quebil aban yo chi numec sa inben nak nacueca. 8 At Kacua, chi cutan chacuuxtana taxak cuu ut chi kek chinaque taxak chi bichanc ut tintijok chacuu, at inDios. Laat aj echal re lin yuam. 9 Lain tinye re li Dios, aj Colol cue: Caut nak xinacanab injunes? Caut nak junelic ra sa inchol xban nak yoqueb chinrahobtesinquil li xic nequeiloc cue? 10 Toj sa inbakel nacuulac xrahil li caru nequexye cue li xic nequeiloc cue. Rajlal yoqueb chinhobbal ut nequexye, Bar cuan la Dios? chanqueb. 11 Caut nak tarahok sa inchol? ut caut nak yok incaux? Ma inca ta bi acuiquin ninyoonin? Ma inca ta bi taruk tattinlokoni cuichic, at Kacua? Naru tattinlokoni cuichic, xban nak laat lin Dios ut laat aj Colol cue.

1Lain

Li rey David taraj ru nak tacojobak xchol xban li Dios

Salmo 43
inDios, chaye taxak nak maca inmac. Chinacol chiruheb li inca useb xnaleb. Chinacol chiruheb li nequetictiic ut li nequebanun mausilal. 2 Laat inDios. Laat nacatquehoc xcacuil inchol. Caut nak xinacanab injunes? Caut nak junelic ra sa inchol xban

1At

Li rey David riquin li Dios na-oybenin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

961

SALMOS43,44

nak yoqueb chinrahobtesinquil li xic nequeiloc cue? 3 Chacutanobresi taxak lin naleb ut chacut taxak li xyalal chicuu re nak taruk tinacam cuichic sa li tzul Sin. Chinacam cuichic sa la santil ochoch bar cuancat cui. 4 Nak tincuulak sa la artal, at inDios, aran tattinlokoni. At inDios, laat nacatquehoc xsahil inchol. Tinbichank riquin li arpa re xquebal alokal, at inDios. 5 Caut nak tarahok sa inchol? Ut, caut nak yok incaux? Ma inca ta bi acuiquin ninyoonin? Ma inca ta bi taruk tatinlokoni cuichic, at Kacua? Naru tatinlokoni cuichic xban nak laat lin Dios ut laat aj Colol cue.

Salmo 44
kaDios, ac xkabi resil li jo quial cabanu chak najter. Eb li kana kayucua quexseraki ke chanru nak catenkaheb chak najter. 2 Ac xkabi ut ac xkanau nak laat cattaklan chak re li raylal sa xbeneb li tenamit li quelokonin jalanil dios. Ut laat cat-isin reheb sa li naajej yechiinbil reheb la cualal acajol. Ut caqueheb la cualal acajol chi cuanc sa li naajej aan. 3 Eb li kaxetonil yucua inca querechani li naajej riquin li plet quexbanu chi moco xban xcuanquileb. Laat ban cattenkan reheb riquin la cuanquilal xban nak cacuil xtokobal ruheb ut cacuuxtana ruheb. 4 At inDios, laat lin Rey. Laat catcoloc ke lao, li ralal xcajol laj Jacob. 5 Laat tattenkank ke chi numtac sa xbeneb li nequerahobtesin ke. Sa acaba laat, lao toechani nk reheb li xic nequeiloc ke. 6 Lain inca cau inchol sa xben lin tzimaj xban nak aan inca tinixcol, chi moco lin chi ch taruk tacolok cue. 7Laat ban catcoloc ke chiruheb li xic nequeiloc ke ut cacuteb xxutan. 8 Rajlal cutan takanima acuu, at Kacua, ut takaque xlokal la caba chi junelic. 9 Abanan anakcuan laat xoacanab kajunes ut xacut kaxutan. Inca chic nocoacuochbeni nak nocopletic riquineb li xic nequeiloc ke. 10 Xoaque chi elelic chiruheb li xic nequeiloc ke. Ut li caru cuan ke, xexmak chiku ut quexcam chok reheb. 11 Xoakaxtesi sa rukeb li xic nequeiloc ke. Chanchano li carner re camsi c. Ut xoachachai sa xyankeb li jalaneb xtenamit, li nequelokonin jalanil dios. 12 Xoacanab sa rukeb li xic nequeiloc ke. Chanchan nak xoacayi. Ut, ca ta ru xara chikix nak xoakaxtesi sa rukeb? Moco xacul ta katzak. 13 Xacut kaxutan chiruheb li jalanil tenamit. Nak nocoeril, nocoexsee

1At

Ain jun li tij re xtzamanquil xtenkanquileb re li Dios re nak tecolek lix tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS44,45

962

ut nocoeretzu. 14 Xoaque chi seec xbaneb li tenamit li nequelokonin jalanil dios. Chanchano chic li batzul chiruheb. Nequerecasi lix jolomeb nak nocoeril. 15 Inca na-el inxutan ut xban inxutan, ti c ninxulub cuib. 16 Ninxutanac chirabinquil nak niquinexhob ut niquinexsee li xic nequeiloc cue. 17Li raylal ain xchal sa kaben usta inca xatkatzektana chi moco xkaket li contrato xabanu kiquin. 18 Lao inca xatkatzektana ut inca xkacanab xbanunquil li caru xoatzol cui. 19 Abanan, laat at Kacua, xoacanab chi sachec xbaneb li xic nequeiloc ke ut kaxal xiu xiu li xoaque cui. 20 Cui ta xatkatzektana, at Dios, ut cui ta xkalokoni li jalanil dios, 21 laat xanau raj ajcui xban nak maca mukmu chacuu. Laat nacanau chixjunil. 22 Sa acaba laat nak junelic nequeraj kacamsinquil. Chiruheb aan, chanchano li carner re camsi c. 23 Chacuabi taxak, at Kacua, li yoco chixtzamanquil acue. Nakanau nak inca nacatcuar. Chacuabi taxak li yoco xtzamanquil acue ut moatzektana chi junaj cua. 24 Caut nak nacamuk acuib chiku? Caut nak nocosach sa achol? Ma inca nacacuil li raylal li yoco chixculbal? 25 Kaxal ra cuanco ut inca chic nakacuy. Tacuajenako. Chanchan nak jiljoco sa choch ut inca chic nocoru chi cuacli c. 26 Chacuabi taxak li yoco chixtzamanquil chacuu, ut choatenka. Choacol taxak riquin xnimal la cuuxtan.

Salmo 45
xsahil inchol nak ninbicha li bich ain chok re li rey. Lix tzumal cue chanchan lix lpiz junak li cui nk li naxnau tzi bac chi us. 2 Aan ain li bich li tinbicha chok re li rey: At rey, cajo xchakal acuu. Kaxal cuichic chinausat chiruheb chixjunileb li cui nk. Chabil nacatatinac ut tzakal re ru nacaye. Laat osobtesinbilat xban li Dios junelic. 3 Que la chi ch sa xcamal asa, laat li kaxal nim acuanquil. Kaxal nim alokal ut la cuanquilal. 4 Taken chirix la cacuay ut tatxic chi pletic riquin lix nimal la cuanquilal. Tatpletik re xcolbal rix li yal, li tulanil ut li ti quilal. Riquin xnimal la cuanquilal tatnumtak sa xbeneb li xic nequeiloc acue. 5 Riquin la tzimaj, li kaxal kes ruuj, tacamsiheb li xic nequeiloc acue. Laat tacuechaniheb li tenamit ut tecanak rubel la cuanquil, at rey. 6 At Kacua, quebilat sa la cuanquilal xban li Dios. La cuanquilal cuank chi junelic. Laat nacattaklan sa ti quilal. 7Laat nacara li ti quilal ut xic nacacuil li mausilal. Jocan nak quisique acuu xban li Kacua la Dios.

1Numtajenak

Ain jun li bich re xsumlajic li rey

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

963

SALMOS45,46

Ut kaxal cuichic nabal li sahil cholej li quixque acue laat chiruheb li quilajecuan chok rey. 8 La cuak cajo xsununquil ru, jo xsununcal li che loe ut jo li che canela ut jo ajcui xsununcal lix kol li che mirra xcaba. Ut texque alokal riquin li arpa sa la palacio li yi banbil riquin marfil. 9 Sa la palacio cuanqueb lix rabineb li reyes. Li reina cuan sa la nim uk ut lix sahob ru li rak, aan li oro li tzakal chabil li nachal sa li tenamit Ofir. 10 At inrabin, abi li oc cue xyebal acue anakcuan. Macoxlaheb chic la cuechalal chi moco la cuochoch li xat-el cui chak. 11 Li rey tatxra xban la chinausal. Aanak chic li tataklank sa aben ut laat tat-abi nk chiru. 12 Eb lix rabin laj Tiro techalk chixquebal la matan. Ut eb li biom tesahok xcholeb chacuilbal. 13 Cajo xchinausal li reina li tasumlak riquin li rey. Xrabin jun chic li rey. Junes oro lix sahob ru li rak. 14 Cajo xchinausal li rak nak yo chi xic sa li palacio. Eb li saj ixk yoqueb chi ochbeni nc re nak yo chi xic riquin li rey. 15 Cajo xsahileb sa xchol nak yoqueb chi xic. Kaxal cuichic tesahok sa xcholeb nak yoqueb chi oc sa li palacio cuan cui li rey. 16 At rey, eb la cualal acajol, aaneb chic li tetaklank sa xben li tenamit jo quexbanu la xetonil yucua. Laat tatquehok xcuanquileb re nak aan chic tetaklank sa chixjunil li ruchichoch. 17Riquin li bich ain li yoquin xbichanquil, taquehek xlokal la caba chi junelic xbaneb li talajeyolak mokon. Jocan nak chixjunileb texque la lokal ut tatjulticok reheb chi junelic ke cutan.

Salmo 46
Dios, aan li naquehoc xcacuilal kachol. Caaj cui riquin aan naru nakacol kib: Aan cuan kiquin junelic chikatenkanquil sa xkehil li raylal. 2 Jocan nak usta na-ecan li ruchichoch sa xnaaj, lao inca toxucuak. Chi moco toxucuak usta talajetanek li tzul sa xchamal li palau. 3 Usta naecan li tzul nak naxsac rib lix cau ok li palau nak nachal, abanan lao inca toxucuak. 4 Li rusilal li Dios cuan sa xbeneb li ralal xcajol. Aan chanchan li nima li naxque xsahil xchol lix santil tenamit li nimajcual Dios, li cuan cui lix santil naaj. 5 Li Dios cuan riquin lix tenamit junelic ut aan tacolok re. Li Dios tatenkank re chi sakeuc. 6 Yo xjoskileb li tenamit ut cauheb rib nak nequexcoxla. Abanan a yal joke tixye li Kacua, li ruchichoch taosok. 7Li Dios li kaxal nim xcuanquil, aan li cuan kiquin. Aan lix Dios laj Jacob ut aan ajcui li nacoloc ke. 8 Abihomak ut quehomak retal caru

1Li

Li Dios cuan kiquin chikatenkanquil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS4648

964

quixbanu li Dios riquineb li xic queiloc reheb lix tenamit. 9 Li Kacua Dios, aan li narakoc re li plet sa chixjunil li ruchichoch. Naxtokeb li tzimaj ut naxtokiheb li chi ch re camsi nc ut naxcateb ajcui li carruaje re pletic. 10 Li Kacua Dios quixye: Canabomak li pletic. Quehomak retal nak lain li Kacua Dios. Taquehek inlokal xbaneb li xni nkal ru tenamit ut taquehek incuanquil sa chixjunil li ruchichoch. 11 Li Kacua, li kaxal nim xcuanquil, aan li cuan kiquin. Aan lix Dios laj Jacob. Ut aan ajcui li nacoloc ke.

Salmo 47
laex tenamit, pokpokihomak le ruk xban xsahil echol. Japomak ere chixquebal xlokal li Kacua. 2 Xucuanbilak ru li nimajcual Dios xban nak aan li tzakal rey ut kaxal nim xcuanquil sa xben chixjunil li ruchichoch. 3 Naxkaxtesiheb sa kuk li xic nequeiloc ke ut naxqueheb rubel kacuanquil. 4 Li Dios quisicoc ru li naajej li quixyechii ke. Li naajej aan quicuulac chiru laj Jacob, li raro xban li Dios. 5 Quexyabasi li trompeta ut japjoqueb re xban xsahileb sa xchol re xquebal xlokal li Kacua nak quitake sa lix nimajcual naaj. 6 Tobichank re xlokoninquil li Dios. Chikabicha xlokal. Chobichank re xnimanquil ru li kaRey. 7 Li Dios, aan li tzakal Rey sa chixjunil li ruchichoch. Jocan nak chikabicha xlokal ut chikatauhak ru li xyalal li yoco xbanunquil. 8 Li Dios, aan cuan sa lix loklaj cojaribal ut riquin xnimal xcuanquil, aan nataklan sa xbeneb li xni nkal ru tenamit. 9 Eb li cui nk li cuanqueb xcuanquil sa eb li xni nkal ru tenamit quexjunaji rib riquineb li ralal xcajol li Dios, lix Dios laj Abraham. 10 Re li Dios chixjunil li cuanquilal li cuan sa ruchichoch. Ut aan li kaxal nim xlokal.

1Chejunilex

Li Dios, aan li tzakal Rey re chixjunil li ruchichoch

Salmo 48
nim lix cuanquil li Kacua ut xculub nak texque lix lokal sa lix tenamit li kaDios ut sa li santil tzul Sin xcaba. 2 Cajo xchinausal li tzul ain najt xteram li cuan sa li norte. Chixjunileb nequesaho sa xcholeb chi rilbal li tzul Sin li cuan sa lix tenamit li Rey li kaxal

1Kaxal

Cajo xchinausal ut cajo xlokal Jerusaln lix tenamit li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

965

SALMOS48,49

nim xcuanquil. 3 Li Dios cuan sa li tenamit Jerusaln ut nano ru nak aan nacoloc re li tenamit aan. 4 Li cuanqueb xcuanquil saeb li tenamit quexchutub ribeb ut quechal chi pletic re nak terechani li naajej aan. 5 Abanan nak queril li tenamit Jerusaln, quesach xcholeb. Quexucuac ut queelelic. 6 Nequesicsot quecana xban xxiuheb ut queoc chirecanquil jun li raylal. Chanchan xraylal junak ixk oc re chi quirac. 7Quexcul jo quexcul li ni nki jucub reheb laj Tarsis nak quilajesache xban li cacuil ik li quichal chak sa releb sake, li taklanbil chak xban li Dios. 8 Lao quikabi nak li Kacua Dios li kaxal nim xcuanquil, aan li nacoloc re lix tenamit. Ut anakcuan xkil nak naxbanu li caru quiyehe ke. Li Kacua tacolok re lix tenamit chi junelic. 9 At kaDios, nak cuanco sa la cuochoch, nanak sa kachol nak junelic nacacuuxtana ku. Ma joke nasach sa kachol nak nocoara. 10 At kaDios, lokoninbilat xbaneb li tenamit yalak bar. Nimanbil la caba sa chixjunil li ruchichoch. Ut sa ti quilal nacattaklan sa xbeneb. 11 Chisahok taxak sa xcholeb li cuanqueb sa li tzul Sin. Ut chesahok ta ajcui sa xcholeb li cuanqueb sa eb li tenamit xcuent Jud xban nak sa ti quilal nacattaklan. 12 Ex xtenamit li Dios, chesuti li naajej Sin ut quehomak retal chanru cuan. Cherajla jarub lix torre cuan re xcolbal li tenamit. 13 Quehomak retal li tzac li sutsu cui ut quehomak retal chanruheb li palacio re nak taruk teseraki reheb le ralal ecajol li tecuank mokon. 14 Serakihomak reheb le ralal ecajol nak li Kacua, aan li kaDios chi junelic ke cutan ut aan li naberesin ke chi junelic.

Salmo 49
tenamit, abihomak chi us li oc cue xyebal ere. Abihomak chejunilex li cuanquex sa ruchichoch. 2 Jocan ajcui laex li cuan ecuanquil jo ajcui laex li maca ecuanquil. Cherabihak ajcui laex biom ut laex neba. 3 Oc cue xquebal enaleb anakcuan ut tincholob li xyalal chi tzakal cheru. 4 Tinye ere li xyalal jun li naleb chaaj xtaubal ru. Tinbichank riquin li arpa nak tincholob li xyalal cheru. 5 Caut nak tinxucuak nak yoqueb chixbanunquil raylal cue li inca useb xnaleb? Usta nabal li raylal li nequexbanu cue, inca tinxucuak. 6 Eb aan cojcoqueb xchol sa xben lix biomal. Ut nequexnimobresi rib xban nak cuan nabal caruheb re. 7Usta nabal caru reheb, abanan ma ani naru nacole riquin li caru cuan re xban

1Laex

Inca us nak tecojob echol sa xben li biomal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS49,50

966

nak ma ani naru naxlok lix yuam riquin li Dios. 8 Ma joke taruk xlokbal lix colbal li kayuam xban nak kaxal terto xtzak. 9 Inca naru nakalok li kayuam re nak yoyoko junelic sa ruchichoch chi inca ta tocamk. 10 Arin nakaque retal nak chikajunilo nococam, li cuanqueb xnaleb jo ajcui li macaeb xnaleb. Ut lix biomaleb jalan chic naechanin re. 11 Eb aan cuan sa xcholeb nak tacuank lix chocheb chi junelic ut nequexcoxla nak li rochocheb tecanak reheb li ralal xcajol li toj tecuank mokon xban nak sa xcabaeb cuan lix huhil lix chocheb. 12 Abanan li cui nk inca nacuan lix yuam chi junelic sa ruchichoch usta nabal lix biomal ut lix cuanquilal. Nequecam li xul ut nequecam ajcui li cristian. 13 Jocain nequexcul li nequexque xlokal xjuneseb rib. Ut jocain nak nequeoso li nequexcojob xchol sa xbeneb lix biomal. 14 Li camc aan tenebanbil sa xbeneb chixjunileb. Chanchaneb li carner re camsi c. Ut lix tibeleb takak sa li muklebal. Ut li muklebal aanak chic li rochocheb. Ut sa jun cutan li ti queb xchol, aan eb chic li tequehek xlokal. 15 Abanan li Dios tixcol li cuam. Inca tinixcanab sa xnaajeb li camenak chi junaj cua. Tinixcam ban riquin. 16 Mexcoxlac chi rilbal li ani yo chi biomoc ut naxyi b lix jun cablal chi kaxal chinaus re xnimobresinquil rib. 17Moco tixcam ta chirix nak tacamk. Chi moco lix cuanquil tixcam chirix. 18 Nak toj cuan sa ruchichoch, quisaho sa xchol xban nak cuan caru re ut naquehe xlokal xban nak biom. 19 Abanan tacuulak ajcui xkehil nak tacamk jo nak quecam lix xetonil yucuaeb. Ut inca chic tecuank sa ruchichoch. 20 Li cui nk inca nacuan lix yuam chi junelic sa ruchichoch usta nabal lix biomal ut lix cuanquilal. Nequecam li xul ut nequecam ajcui li cristian.

Salmo 50
atinac riquineb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Naatinac riquineb chixjunileb jun sut rubel choxa. 2 Nalemtzun chak lix lokal li Dios sa li naajej Sin li bar nahilan cui. 3 Tacuulak xkehil nak li Kacua li kaDios tachalk chi rakoc atin sa xben chixjunil. Chanchan li xam ut li cak-sut-ik nak tachalk chi rakoc atin riquin xnimal xcuanquil. 4 Toj sa choxa tixbokeb li cuanqueb sa ruchichoch jo ajcui li cuanqueb sa choxa re nak chixjunileb teilok re nak tarakok atin sa xbeneb lix tenamit. 5 Li Dios tixye: Chutubomakeb ruheb li ti queb xchol chicuu. Aan eb li quexbanu li contrato cuiquin ut quexxakab

1Li nimajcual Dios, li kaxal nim xcuanquil chiru chixjunil, aan li yo chi

Chequehak xlokal li Dios chi anchal echol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

967

SALMOS50,51

xcuanquil riquin li catbil mayej, chaak reheb. 6 Ut li cuanqueb sa choxa texcholob xyalal nak ti c xchol li Dios ut aan li narakoc atin sa ti quilal. 7Ut li Dios tixye: Laex intenamit, cherabi li tinye ere anakcuan, laex aj Israel, li caru inca us yoquex chixbanunquil. Lain li Kacua le Dios. 8 Moco xban ta li catbil mayej nak texinkus xban nak junelic yoquex chixquebal li mayej chicuu. 9 Lain inca yoquin chixpatzbal ere ral le cuacax telom chi moco le telom chibat, li cuanqueb sa le corral. 10 Inca yoquin chixtzamanquil ere nak teque cue xban nak cue ajcui chixjunileb li xul. Cue li cuanqueb sa quiche jo ajcui chixjunil li quetomk li cuan eriquin laex. 11 Cueheb chixjunil li xul li nequerupupic chiru li choxa jo ajcui chixjunil li xul li cuanqueb sa calebal. 12 Cui ta tintzocak inca raj tinye acue xban nak cue ajcui li ruchichoch ut chixjunil li cuan chi sa. 13 Ma nintioc ta bi xtibel ral cuacax lain? Ma nin-ucac ta bi xquiquel chibat lain? 14 Li mayej li nacuaj lain, aan nak tinelokoni, lain li Kacua Dios. Ut tebanu chi tzakal li caru xeyechii cue lain, li nimajcual Dios. 15 Chineyabak nak cuankex sa raylal ut lain texincol ut laex teque inlokal, chan li Dios. 16 Ut li Dios tixye reheb li inca useb xnaleb: Caut nak yoquex chixcholobanquil xyalal lin chakrab? Ut, Caut nak yoquex chi atinac chirix li contrato li xinbanu? 17Inca nacuulac cheru nak nequexinkus chi moco nequeque xcuanquil li cuatin. 18 A chic eb laj elk nequeculeb chi sa sa echol ut nequecam erib sa usilal riquineb laj muxul caxar. 19 A chic li inca us nacuulac cheru xyebal ut kaxal seb xtzumal ere chi tictiic. 20 Nequeyoob atin chirix le ras eri tzin ut nequeyoob ajcui atin chirix li tzakal eras. 21 Chixjunil ain xebanu ut maca xinye. Sa echol laex nak juntaket innaleb eriquin. Abanan anakcuan tincut cheru li caru yoquex ut texinkus. 22 Chequehak retal ain laex li nequextzektanan cue. Chebanuhak cuent. Mare anchal texinsach chi junaj cua ut ma ani chic naru tacolok ere. 23 Li bantioxi nc chicuu, aan li mayej li naxque inlokal. Relic chi yal lain tincolok reheb li nequexbanu li caru ninye.

Salmo 51
inDios, chacuuxtana taxak cuu riquin xnimal la rahom. Ut xban xnimal la cuuxtan, chacuyeb chasacheb taxak lin mac xban nak xinket la cuatin. 2 Chacuisiheb taxak lin mausilal ut chati cobresi taxak lin chol re nak macaak chic inmac. 3 Ninnau nak lain aj ketol atin chacuu. Ut junelic nayote inchol xban li

1At

Li rey David yo chixtzamanquil xcuybal xmac chiru li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS51,52

968

mac xinbanu. 4 Xinmacob chacuu. Caaj cui chacuu laat xinmacob ut xinbanu li inca nacuulac chacuu. Laat xatrakoc atin sa inben sa ti quilal ut ma ani tayehok re nak inca us li nacabanu. 5 Relic chi yal chalen sa inyolajic ac lain chak aj mac. Sa mac quinyola chak. 6 Laat nacuulac chacuu li ti quil cholej ut nacacutanobresi lin caux. 7 Chati cobresi taxak inchol re nak macaak chic inmac. Isi li mac li cuan sa li cuam re nak tacanak chi sak ru jo li ratzam que. 8 Chaque taxak xsahil inchol. Usta xyote inchol nak xinarahobtesi riquin li caru xinbanu, abanan chisahok ta cuichic inchol. 9 Inca ta chic tacoxla li mac xinbanu ut chacuisi taxak lin mausilal chi junaj cua. 10 Chajal taxak li cuam ut tati cobresi taxak lin chol. Cha-acobresi taxak lin caux re nak chabilak chic lin naleb. 11 Minatzektana taxak ut inca taxak tacuisi li Santil Musikej cuiquin. 12 Chaque ta cuichic chicueca li sahil cholej li caque chak cue nak xinacol. Ut chaque taxak xcacuilal inchol re nak tinbanu li caru nacacuaj. 13 Ut lain tincut li xyalal chiruheb laj ketol atin re nak texjal xcaux ut tepabank chacuu. 14 At inDios aj Colol cue, minaque taxak chixtojbal rix lin mac riquin li camsi nc xinbanu. Ut lain tinbichank ut tinye nak kaxal ti c achol. 15 At Kacua, chatehak taxak lix tzumal cue re nak taruk tatinlokoni. 16 Cui ta catbil mayej nacacuaj, tinque raj acue. Abanan laat inca nacacuaj li catbil mayej. 17 Li mayej nacacuaj laat, aan nak tayotek inchol chi tzakal ut tinjal incaux. At inDios, laat inca nacatzektana li ani naxcubsi rib chacuu. 18 Chacuuxtana taxak ru li tenamit Sin riquin xnimal la rahom. Ut chacuaclesi ta li tzac aran Jerusaln. 19 Ut laat tacul cuichic li mayej li texque chi anchal xcholeb. Tacul cuichic li catbil mayej ut li mayej xul li nacatman. Ut texmayeja ajcui li coc ral cuacax sa la artal.

Salmo 52
rusilal li Dios cuan chi junelic. Laat, li nacacueca nak nim acuanquil, caut nak nacanimobresi acuib xbanunquil li inca us? 2 Junes tictiic ut balakic nacacoxla xbanunquil. Chanchan xkesnal ruuj chi ch li ruuj acuak xban li mausilal li na-el sa xtzumal acue. 3 A chic li inca us, aan li nacara. Ut li us, aan li nacatzektana. A chic li tictiic

1Li

Li Dios narakoc atin sa xbeneb li inca useb xnaleb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

969

SALMOS5254

nacuulac chacuu, ut li yal inca nacuulac chacuu. 4 Nacuulac chacuu xrahobtesinquil la cuas acui tzin riquin li atin nacaye, laat aj balak. 5 Abanan li Dios tixsach acuu chi junaj cua. Tatrisi sa la cuochoch ut tatxcamsi. 6 Nak teril li ti queb xchol li caru tixbanu li Dios, texxucua ru ut texsee li inca useb xnaleb. 7Ut texye, Ilomak a cui nk aan. Inca quixcojob xchol riquin li Dios. Quixcojob ban xchol sa xben lix biomal. Sa xchol aan nak tixcol rib riquin li mausilal naxbanu. 8 Abanan lain chanchanin jun li che olivo li rax rax ru li cuan chire rochoch li Dios. Lain tincojob inchol chi junelic riquin li Dios li na-uxtanan cuu. 9 At inDios, junelic tinbantioxi nk chacuu riquin li usilal li xabanu ut cau inchol acuiquin xban nak chabilat riquineb li nequerahoc acue.

Salmo 53
lix mausilaleb ut nequexbanu li kaxal yibru. Ma jun chabil sa xyankeb. 2 Toj sa choxa li Dios yo chak chirilbaleb li cuanqueb sa ruchichoch ma cuan ta na junkak li cuanqueb xnaleb re texcoxla li Dios. 3 Chixjunileb ban quextzektana li Dios, ut nequexbanu li mausilal. Ma ani naraj xbanunquil li us yal ta jun. 4 Li inca useb xnaleb inca nequextau xyalal. Nequexbanu raylal re lin tenamit ut riquin aan nequecuaac. Ut inca niquinexcoxla, chan li Dios. 5 Sa jun cutan texucuak lix tenamit li Dios, usta inca raj tento nak texucuak xban nak li Dios tixsacheb ru li xic nequeiloc reheb. Tecutek xxutan nak tetzektanak xban li Dios. 6 Riquin ta li Dios li cuan Sin chichalk lix colbaleb laj Israel. Li Kacua Dios taxak chicolok reheb li ralal xcajol sa rukeb li nequenumta sa xbeneb. Chesahok taxak xcholeb laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob nak li Dios tixcameb cuichic sa xtenamiteb.

1Li macaeb xnaleb nequexye sa xcholeb nak maca Dios. Numtajenak

Inca useb xnaleb li xic nequeiloc reheb lix tenamit li Dios

Salmo 54
inDios, sa acaba taxak nak tincolek. Chinacol taxak riquin xnimal la cuanquilal. 2 At inDios, chacuabi taxak lin tij ut chacuabi taxak li caru nintzama chacuu. 3 Eb li xic nequeiloc

1At

Laj David naxtzama chiru li Dios nak tacolek chiruheb li xic nequeiloc re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS54,55

970

cue teraj incamsinquil. Kaxal joskeb ut teraj numtac sa inben. Eb aan inca nacatexcoxla. 4 Abanan lain ninnau nak laat nacatcoloc cue, at inDios. Ut laat cuancat riquineb li nequetenkan cue. 5 Chasukisi taxak sa xbeneb li mausilal nequexbanu li xic nequeiloc cue. At Kacua, chasacheb taxak ru xban nak nacatrakoc atin sa ti quilal. 6 Ut lain tinmayejak chacuu chi anchal inchol ut tinlokoni la caba, at Kacua, xban nak laat chabilat. 7 Lain ninnau nak laat xatcoloc cue chiruheb chixjunil li raylal ut xcuil nak xasacheb ru li xic nequeiloc cue.

Salmo 55
yoquin xtzamanquil acue. 2 Chacuabi taxak li caru nintzama acue ut chasume taxak. Ra sa inchol nak yoquin chi tijoc ut tayotek inchol. 3 Ninsicsot xban inxiu nak nacuabi li caru nequexye chicuix li xic nequeiloc cue. Sa inben yoqueb xquebal li mac li inca useb xnaleb. Cajo xrahil inchol nequexque xban nak yoqueb xjoskil sa inben. 4 Tayotek li cuam xban li raylal yoqueb xbanunquil cue. Cajo nak ninxucuac nak nacuabi nak tinexcamsi. 5 Ma cachin nak ninxucuac xbaneb ut ninsicsot xban inxiu. Osoc cue nak nacueca. 6 Lain ninye sa inchol, us raj cuan ta inxic jo li mucuy. Tinrupupik raj re tinelk chiruheb ut tinhilank raj chiru li raylal. 7Tinxic raj chi najt nak tinelelik chiruheb ut tincuank raj sa junak naajej bar maca cui cristian. 8 Tinxic raj sa anil xsicbal junak naajej bar taruk tincol cui cuib chiru lix joskileb. Chanchan li cak-sut-ik lix joskileb sa inben. 9 At Kacua, chasacheb taxak ruheb ut inca ta chic textau ru li caru nequexye chi ribileb rib xban nak ac xinque retal nak junes pletic nequeraj. Kaxal nabal li raylal yoqueb chixbanunquil sa li tenamit. 10 Chi kek chi cutan nequexsut li tzac li sutsu cui li tenamit ut junes mausilal ut rahobtesi nc nequexbanu. 11 Junes raylal nequexcoxla xbanunquil. Inca nequexcanab xbalakinquil li tenamit ut junes pletic nequexbanu yalak bar. 12 Macua li xic na-iloc cue li yo chi banunc re ain. Cui ta aan, xincuy raj lain. Macua li xic na-iloc cue li taraj numtac sa inben. Cui ta aan, xinmuk raj cuib chiru. 13 Laat ban li yocat chi banunc re. Moco jalanat ta. Laat li tzakal cuami g. Kacomon kib. 14 Junxil kami g kib ut xkara kib chi kibil kib. Ut kochben kib nak nococuulac sa rochoch li Dios. 15 Checamk taxak ut texic ta chi junpat sa xbalba xban nak junes inca us nequexbanu sa rochocheb

1At inDios, chacuabi taxak lin tij. Inca taxak tacanab yal chi jocan li caru

Ain lix tij laj David nak quirahobtesi c xban jun li rami g

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

971

SALMOS55,56

ut li rameb nujenak chi mausilal. 16 Abanan lain tinyaba xcaba li Kacua Dios re nak aan tacolok cue. 17Ekela, cualeb ut ecuu ninyaba xcaba li Dios nak nintijoc ut ninye cuib re ut aan narabi li caru nintzama re. 18 Aan tacolok cue chiruheb li xic nequeiloc cue nak yoko chi pletic. Ut tixque cue li tuktuquilal. Aan tacolok cue chiruheb, usta nabaleb li xic nequeiloc cue. 19 Li Dios li cuan xcuanquil chi junelic, aan tarabi lin tij. Ut aan ajcui tasachok xcuanquileb aan xban nak inca nequexjal xcauxeb chi moco nequexxucua ru li Dios. 20 Li cuami g nak quicuan naxbanu raylal reheb li cuanqueb sa usilal riquin ut inca naxbanu li caru naxyechii reheb. 21 Kun li ratin li naxye. Chanchan xkunil li mantequilla. Abanan li ram nujenak chi joskil. Li ratin chanchan li chabil aceite re banoc. Kaxal sa naatinac. Abanan kaxal ra nanak cui li ratin naxye. Chanchan nanak cui li kesnal chi ch. 22 Chacanabak sa ruk li Dios chixjunil li raylal nacacul ut aan tatenkank acue. Li Dios inca naxcanab li ti c xchol xjunes sa li raylal. 23 At Kacua, laat tasach ruheb li nequexcamsi ras ri tzin ut tasach ruheb laj balak. Toj maji ajcui nacuulac yijach lix yuameb arin sa ruchichoch nak tasacheb. Abanan lain, at Kacua, cau inchol acuiquin.

Salmo 56
sa inben. Cuulaj cuulaj niquinexrahobtesi. 2 Rajlal cutan yoqueb chinsicbal re tinexcamsi li xic nequeiloc cue. Kaxal nabaleb li yoqueb xjoskil sa inben ut nequeraj pletic cuiquin. 3 Nak xiu xiu cuanquin, cau inchol acuiquin. Ninnau nak laat tattenkank cue. 4 Lain cau inchol riquin li Dios ut ninque xcuanquil li ratin. Inca ninxucuac xban nak ninnau nak aan tailok cue. Ca ta cui ru taruk tixbanu cue junak cui nk? 5 Rajlal cutan nequexnimobresi ru lin raylal li xic nequeiloc cue. Junes inca us nequexcoxla sa inben. 6 Nequexchutub rib ut yalak bar nequexmuk rib chi rilbal caru yoquin. Yoqueb chixquebal cuetal joke taruk tinexchap re tinexcamsi. 7Ma tecanak ta bi chi inca textoj rix li mausilal li yoqueb xbanunquil? Laat, at inDios, chacubsi xcuanquileb riquin la joskil. 8 Laat nacanau jarub sut xinelelic chiruheb. Laat nacanau jarub sut xinyabac chacuu xban li raylal xincul. Lain ninnau nak tzi banbil retalil sa la hu. 9 Eb li xic nequeiloc cue teelelik nak tinyaba la santil caba. Lain ninnau nak teelelik xban nak laat tattenkank cue, at inDios. 10 Lain cau inchol riquin li Dios ut ninque xcuanquil li ratin. Cau inchol riquin li Kacua. Lain ninnau nak tixbanu li caru naxye. 11 Lain cau inchol riquin li Dios. Inca ninxucuac.

1At inDios, chacuil taxak xtokobal cuu xban nak cuanqueb li teraj numtac

Laj David cau xchol riquin li Kacua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS5658

972

Ca ta cui ru taruk tixbanu cue li cui nk? 12 At inDios, lain tinque acue li caru xinyechii acue. Lain tinque alokal ut tinbantioxi nk chacuu. 13 Tinque alokal xban nak laat xatcoloc cue chiru li camc. Inca xinacanab chi tanec sa rukeb li xic nequeiloc cue. Laat ban xatquehoc inyuam. Jocan nak chinatenka re nak tincuank chi sum atin acuiquin.

Salmo 57
taxak cuu, at inDios. Chacuuxtana taxak cuu xban nak caaj cui acuiquin cau inchol. Tincuaj xcolbal cuib rubel la cuanquil toj retal tanumek li raylal ain sa inben. 2 Tinyaba xcaba li nimajcual Dios li nabanun usilal cue. 3 A taxak li Dios chitenkank chak cue toj sa choxa ut chinixcol taxak chiruheb li nequerahobtesin cue. Li Kacua taquehok chak cue lix nimal ruxtan ut tixbanu li caru naxye. 4 Lain cuanquin sa xyankeb li josk aj cristian. Chanchaneb li josk aj cakcoj li nequecamsin. Li ruch reheb chanchan li chi ch re camsi nc. Ut li ruuj rakeb chanchan li kesnal chi ch. 5 At Kacua, nimanbilak taxak acuu sa choxa, ut chicutunk taxak la lokal sa chixjunil li ruchichoch. 6 Nequexque inralenquil sa lin be re intanbal. Nayote inchol xbaneb. Chanchan nequexbec li jul sa lin be li nequeraj tintanek. Abanan aaneb ajcui li xetane chi sa. 7Cau inchol acuiquin, at inDios, ut cojco inchol. Tinbichank re alokoninquil. 8 Chi-ajk cuu toj ekela re tinque xlokal li Dios riquin lin cuajb. Tinlokoni li Dios riquin lin arpa. 9 Tatinlokoni chiruheb li tenamit, at Kacua. Tinbicha la lokal chiruheb chixjunileb li tenamit. 10 Kaxal nim la rahom sa kaben. Maca xbisbal. Kaxal ti c la chol ut junelic nacabanu li caru nacaye. 11 Nimanbilak taxak acuu sa choxa, at Kacua, ut chicutunk taxak la lokal sa chixjunil li ruchichoch.

1Chatokoba

Laj David yo chixtzamanquil xtenkanquil chiru li Dios

Salmo 58
li cuanquex sa ecuanquil, ma tzakal yal nak yoquex chi rakoc atin sa ti quilal? Ma sa xyalal yoquex chixbanunquil le canjel? 2 Inca. Laex junes li inca us nequecoxla xbanunquil. Laex junes

1Laex

Laj David quixtzama nak li Dios tixqueheb chixtojbal xmac li xic nequeiloc re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

973

SALMOS58,59

yoobanc plet nequebanu sa li tenamit. 3 Li inca useb xnaleb ac reheb ajcui chak sa xyolajiqueb. Ac aj tictieb chak chalen nak nequeyola. 4 Chanchaneb li canti li cuan xmay. Chanchaneb li canti li inca nequeabin chiru li natulanobresin reheb. 5 Inca nequerabi li naxye li natulanobresin reheb. Usta kaxal naxnau, abanan inca nequeabin chiru. 6 At inDios, chasach taxak lix cuanquileb. Chanchanakeb li canti li maca chic li ruch reheb. Chanchanakeb li hix li maca chic ruch reheb. 7 Chasacheb li inca useb xnaleb. Cheosok jo nak na-oso li ha li naxic sa rok ha. Cheosok jo li pim li nayekiman sa li be. 8 Chexcul taxak jo naxcul li pur nak na-oso. Chexcul ta jo naxcul li culaal li camenak nak nayola. Inca na-iloc cutan. 9 Riquin xjoskil li Dios tixsacheb sa junpat chi inca texque retal. Chanchanakeb li pim li na-oso xban xam chi toj maca xquix. 10 Li ti queb xchol tesahok chirilbal nak tequehek chixtojbal xmaqueb li inca useb xnaleb. Chanchan nak tenumek sa xben lix quiqueleb nak tesachek ruheb li inca useb xnaleb. 11 Ut tayemank chi jocain: Relic chi yal nak cuan xkajcamunquileb li ti queb xchol. Relic chi yal nak li Dios narakoc atin sa ti quilal sa xbeneb li cuanqueb sa ruchichoch.

Salmo 59
inDios, chinacol chiruheb li xic nequeiloc cue. Chinacol chiruheb li teraj numtac sa inben. 2 Chinacol chiruheb li cui nk ain li numtajenak xmausilaleb. Chinacol chiruheb xban nak aj camsineleb. 3 Cuanqueb li cui nk cuanqueb xcuanquil yoqueb chixsicbal chanru nak tinexcamsi. Lain maca yoquin. Maca inmac. Abanan, at inDios, teraj incamsinquil. 4 At Kacua, usta maca inmac, teraj ru incamsinquil. Yoqueb xcubanquil chanru nak tinexcamsi. Chacuil li caru yoqueb chixbanunquil cue, at Kacua. Chalkat chi junpat ut cholinacol. 5 Laat li kaxal nim acuanquil. Laat lix Dioseb laj Israel. Chinacuabi ut chaqueheb chixtojbaleb xmac li inca nequepaban chacuu. Macuil xtokobaleb ru li nequeyooban mausilal. 6 Rajlal ecuu nequechal ut nequexsuti li tenamit. Japjoqueb re ut chanchaneb li tzi nak oqueb re chi tioc. 7 Que retal lix yibal ru li atin nequexye nak nequehoboc. Sa joskil nequexye,

1At

Laj David quixtzama xtenkanquil chiru li Dios nak laj Sal quiraj xcamsinquil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS59,60

974

Ma cuan junak ani tasumenk chak ke? chanqueb. 8 Abanan laat, at Kacua, yal tasee li caru nequexbanu. Taxutanobresiheb xban nak inca nequepaban chacuu. 9 At inDios, kaxal cau ribeb li xic nequeiloc cue. Abanan lain cau inchol acuiquin. Ninnau nak laat tatcolok cue. 10 At inDios, lain ninnau nak niquinara ut ninnau ajcui nak laat tattenkank cue. Laat tatquehok cue chirilbal chanru nak tasacheb xcuanquil li xic nequeiloc cue. 11 Laat aj Colol ke, at Kacua. Chacubsiheb xcuanquil li xic nequeiloc cue ut riquin taxak xnimal la cuanquilal, tachachai ruheb. Macamsiheb re nak inca tasachk sa xcholeb li tenamit caru xexcul. 12 Rajlal nequemacob riquin li caru nequexye. Chasacheb ru xban lix nimobresinquil ribeb ut xban li mausilal ut li ticti li na-el sa xtzumal reheb. 13 Chasacheb riquin la joskil. Chasacheb chi junaj cua re nak chixjunileb texque retal nak laat li Dios li kaxal nim acuanquil sa xbeneb laj Israel jo ajcui sa chixjunil li ruchichoch. 14 Rajlal ecuu nequechal li xic nequeiloc cue ut nequexsuti li tenamit. Japjoqueb re ut chanchaneb li tzi nak oqueb re chi tioc. 15 Chanchaneb li tzi li nequexbeni rib chixsicbal xtzacaemk. Ut cui maca textau, teoc chi tzuyi nc. 16 Abanan lain tinbicha la lokal xban nak kaxal nim la cuanquil. Rajlal ekela tinque alokal xban la cuuxtan xban nak laat nacatcoloc cue. Ut acuiquin nincol cuib nak cuanquin sa raylal. 17 At inDios, tinbichank re alokoninquil xban nak laat nacatquehoc incacuilal ut laat nacatcoloc cue. Laat lin Dios li nacatrahoc cue.

Salmo 60
1At inDios, xoacanab kajunes. Xatjosko sa kaben ut xacuisi kacuanquil. At

Laj David quixtzama chiru li Dios nak tatenkak nak texic chi pletic

inDios, choatenka ta cuichic. 2 Kaxal ra xkacul. Chanchan nak xacuecasi li choch ut chanchan nak x-itze li choch nak yoco chixculbal li raylal. Anakcuan ut, at inDios, chayi b taxak ru li karaylal. Chanchan nak tatzap lix itzilal li choch nak toatenka sa li raylal re nak inca to-osok. 3 Cajo li raylal xaque sa kaben. Chanchan nak xoaque chi ucac vino. Chanchan tocalak xocana xban li raylal li xaque sa kaben. 4 Xaque jun ketalil lao li nocorahoc acue. Chanchan nak xaque jun li bandera re nak takacol rix li yal. 5 Choatenka re nak tocolek lao, li raroco aban. Choasume ut choacol riquin xnimal la cuanquilal. 6 Li Dios quiatinac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

975

SALMOS6062

chak sa lix santil naaj ut quixye: Cajo xsahil inchol nak tinjachi li Siquem ut tinjequi li ru taka Sucot xcaba. 7Galaad ut Manass cue lain. Efran lok chicuu. Chanchan xcolbal injolom. Jud chanchan lin xuk retalil lin cuanquilal. 8 Moab tzektananbil inban. Chanchan jun li palangana re xchajbal li cuuk. Tinque li cuok sa xben Edom retalil nak lain xinechanin re. Tasahok sa inchol nak tinnumtak sa xbeneb laj filisteo, chan li Dios. 9 At inDios, Ani tacamok cue sa li tenamit cau rib chi pletic? Ani tacamok cue sa li tenamit Edom? 10 Choatenka, at Kacua, usta xoacanab kajunes junxil. Toatenka sa li plet, at inDios. 11 At Kacua, caaj cui laat naru tattenkank ke chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc ke. Li cui nk maca xcuanquil re katenkanquil. 12 Li Dios tatenkank ke chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc ke ut aan ajcui taisi nk xcuanquileb.

Salmo 61
inDios, chacuabi taxak nak yoquin chixyabanquil la caba ut chasume taxak li caru yoquin chixtzamanquil sa lin tij. 2 Lain ninyaba la caba usta kaxal najt cuanquin. Lain ninyaba la caba xban nak inca chic nincuy li raylal. Chinacam sa xben junak nimla sakonac bar naru tincolek cui. 3 Laat li nacatcoloc cue. Laat jo jun li torre cau bar naru tincol cui cuib chiruheb li xic nequeiloc cue. 4 Nacuaj cuanc acuiquin junelic sa la cuochoch. Cuankin rubel la cuanquil ut aran colbilakin aban. 5 At inDios, laat xacuabi ut nacanau li caru xinyechii acue. Xaque ajcui cue lain li caru nacaque reheb li nequequehoc alokal. 6 Lain ninnau nak najt rok lin yuam taque cue lain li rey. Nabal chihab tincuank sa ruchichoch. 7 A taxak la cuusilal chicuank cuiquin chi junelic nak cuankin chok rey. Chinacuil riquin xnimal la cuuxtan ut la ti quilal. 8 Junelic tinlokoni la caba ut rajlal cutan tinbanu li caru xinyechii acue.

1At

Laj David cau xchol nak li Dios tatenkank re

Salmo 62
cui riquin li Dios cojco inchol ut riquin aan nintau li tuktuquilal. 2 Caaj cui aan na-iloc cue ut aan nacoloc cue. Lain tincuy xnumsinquil li raylal xban nak aan cuan cuiquin. 3 Joke tecanab

1Caaj

Caaj cui riquin li Dios naru nakacol kib

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS62,63

976

inpletinquil laex? Laex yoquex xyalbal intanbal. Mare nequecoxla nak lain chanchanin jun li tzac tanec re malaj ut nequecoxla nak chanchanin jun li corral tanec re sa choch. 4 Junes cuisinquil sa lin cuanquil nequecoxla. Junes li ticti nacuulac cheru laex. Nequeque raj inlokal nak nequeye erib, abanan moco jocan ta sa echol. Sa echol niquinetzektana. 5 Caaj cui riquin li Dios cau inchol. Ut riquin aan ninyoonin. 6 Caaj cui aan na-iloc cue ut aan nacoloc cue. Inca tachinank inchol xban nak aan tatenkank cue. 7Riquin li Dios nachal incolbal ut riquin ajcui aan nachal inlokal. Aan na-iloc cue ut caaj cui riquin aan nincol cuib. 8 Ex intenamit, cauhak taxak echol riquin li Dios chi junelic. Ut chextijok chi anchal echol chiru li Dios ut teye re chixjunil le raylal xban nak caaj cui riquin aan naru nakacol kib. 9 Li cristian maca nequeoc cui. Usta cuanqueb xcuanquil, usta macaeb xcuanquil maca nequeoc cui. Nak tarakek atin sa xbeneb, aran tacutunk nak chixjunileb juntaketeb. Chanchan nak nabise junak ca re ru inca al. Na-apuc xban li ik. 10 Mecojob echol sa xben li pletic. Ut mecoxla nak yal riquin elkac tetau li tzakal biomal. Usta cuan caru ere, abanan mecojob echol sa xben. 11 Moco yal jun sut ta ajcui quicuabi nak quixye li Dios nak caaj cui aan li kaxal nim xcuanquil. 12 At Kacua, laat li nacat-uxtanan u. Laat li nacatquehoc xkajcamunquil li junjunk a yal chanru lix yehom xbanuhom.

Salmo 63
Kacua, laat lin Dios. Chi anchal inchol nacuaj cuanc acuiquin. Chanchanin li chaki choch taraj ru li ha. Tachakik re li cuam re asicbal, at inDios. 2 Nacuaj cuichic rilbal la cuanquilal ut la lokal jo nak quicuil chak junxil sa la santil tabernculo. 3 La rahom, aan kaxal lok chiru li yuam. Ut lain chi anchal inchol tinque alokal. 4 Jo najtil cuankin sa ruchichoch, lain tatinlokoni. Tintaksi li cuuk retalil nak chi anchal inchol tinque alokal. 5 Cojcok inchol acuiquin jo junak ac xrake chixcuabal li chabil tzacaemk. Ut chi sa sa inchol tinque alokal. 6 Nak ac yocyoquin sa incuarib, nacatjultico cue ut chixjunil li kojyi n nacatincoxla. 7 Caaj cui laat nacattenkan cue. Jocan nak cajo xsahil inchol chi cuanc rubel la cuanquilal. 8 Junelic nacatincoxla, at inDios. Inca nacatsach sa inchol. Ut sa

1At

Li Dios aan li nacojoban xchol li junjunk

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

977

SALMOS6365

la nim cuuk cuan lin yuam. 9 Ut eb li teajok incamsinquil, aaneb li teosok. 10 Talajecamsi k riquin chi ch ut tecuxek xbaneb laj xoj. 11 Abanan lain li rey tasahok sa inchol riquin li Dios. Ut chixjunileb li cauheb xchol riquin li Dios tequehek xlokal. Ut eb li nequetictiic tesachek xcuanquil ut tememobresi k.

Salmo 64
inDios, chinacol taxak nak yoquin xyabanquil la caba xban li raylal cuanquin cui. Cajo inxiu xbaneb li xic nequeiloc cue. Chinacol taxak chiruheb. 2 Chinacol chiruheb li inca useb xnaleb li yoqueb xcubanquil chi mukmu chanru texbanu cue. Chinacol chiru li caru nequexcoxla sa inben li nequebanun mausilal. 3 Kaxal kes ruuj rakeb chi atinac. Chanchan li kesnal chi ch. Ut li atin nequexye kaxal ra nanak cui. Chanchan nanak cui li tzimaj li nacamsin. 4 Chi mukmu nequexyoob ticti chirixeb li macaeb xmac, ut inca nequexucuac xbanunquil. 5 Nequexque xcacuil xchol chiribileb rib chixbanunquil li mausilal. Nequexcub chanru nak texque li raal re nak tintanek chi sa. Ut nequexye: Ani ta cui tanaok re caru yoco? chanqueb. 6 Nequexcoxla chi us chanru texbanu li mausilal. Sa xcholeb aan nak ma ani nanaoc re caru cuan sa xcholeb. Ut yal nak ma ani nanaoc re caru cuan sa xchol li junjunk. Caaj cui li Dios nanaoc re. 7Li Dios taquehok reheb chixtojbaleb xmac. Chanchan tixcuteb chi tzimaj nak li Dios tarakok atin sa xbeneb. 8 Ut sa xbeneb ajcui tasuki k li ratineb. Ut teseek xbaneb li teilok reheb. 9 Ut chixjunileb texucuak ut texque retal lix cuanquilal li Dios ut texye resil li caru quixbanu. 10 Ut tesahok xchol riquin li Kacua chixjunileb li ti queb xchol. Ut riquin aan texcojob xcholeb ut texque xlokal.

1At

Li nequeyooban ticti tequehek chixtojbal lix maqueb

Salmo 65
inDios, acue li lokoni c arin Sin. Ut aculub nak takabanu li caru xkayechii acue, 2 xban nak nacasume li caru nakatzama acue. Chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch, acuiquin textzama li caru teraj. 3 Cuan nak li mac nanumta sa kaben, abanan laat junelic

1At

Li Dios, aan xculub nak taquehek xlokal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS65,66

978

nacacuy kamac. 4 Us xak reheb li sicbileb ru aban chok acualal acajol re tecuank acuiquin sa la santil ochoch. Ut chisahok taxak li kachol riquin li kosobtesinquil li taque ke nak cuanko sa la santil ochoch. 5 At kaDios, at aj Colol ke, riquin xni nkal ru usilal nacasume li caru nakatzama acue, ut nacaque ke sa ti quilal. Li cuanqueb sa chixjunil li ruchichoch, junes acuiquin nequeyoonin joqueb ajcui li cuanqueb toj jun pacal li ni nki palau. 6 Laat xatxakaban reheb li tzul ut cuanqueb sa xnaajeb xban xnimal la cuanquilal. 7 Laat nacattukuban ru lix cau ok li palau nak naxcutle rib. Ut laat ajcui nacattukuban ruheb li tenamit nak nequechokoknac chixpletinquil ribeb. 8 Chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch nequesach xcholeb chirilbal li sachba cholej li nacabanu. Junelic nequexjap reheb xban xsahil xcholeb chi kek chi cutan. 9 Laat nacat-iloc re li ruchichoch. Laat nacattaklan chak re li hab ut nacaque chi chabiloc li choch. Laat nacatquehoc re li ha sa eb li nima ut laat nacatbanun re nak taelk li acui mk sa li choch. Jocain nacabanu riquin li choch. 10 Nacatakresi li choch riquin li hab nacatakla chak. Nacatakresi chi us li choch ut nacaque chi qui c li acui mk. 11 Xban xnimal la cuusilal nabal li nakolman. Yalak bar chinaus li acui mk ut osobtesinbil aban. 12 Naraxo ru li pim sa li chaki choch ut nabaleb li quetomk cuanqueb aran. Cajo xchakal ru li pim chiru li tzul ut cajo xsahileb xchol. 13 Numtajenakeb li quetomk sa li naajej bar cuan cui li pachaya ut cajo xchakal ru li acui mk sa li ru taka. Jocan nak chixjunileb nequesaho sa xcholeb ut nequebichan.

Salmo 66
xlokal li Dios chi sa sa echol chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch. 2 Chebicha xlokal lix caba ut chenimak ru. 3 Jocain teye re li Dios: Sachba cholej rilbal li caru nacabanu. Xban xnimal la cuanquilal, eb li xic nequeiloc acue texcuikib ribeb chacuu. 4 Chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch tatexlokoni ut tebichank re xnimanquil acuu ut texque xlokal la caba. 5 Cherabihak ut chequehak retal li caru quixbanu li Dios. Chequehak retal li sachba cholej li quixbanu riquineb lix tenamit. 6 Quixjach ru li ha sa li Caki Palau ut chaki li choch li quenume cui. Ut quixram ru li ha sa li nima Jordn ut chaki li quenume cui. Jocan nak chisahok li kachol riquin li caru quixbanu li Dios. 7Riquin xnimal lix

1Chequehak

Chequehak xlokal li Dios riquin li sachba cholej li naxbanu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

979

SALMOS66,67

cuanquilal nataklan chi junelic ut aan naxnau li caru yoqueb chixbanunquil li tenamit. Ut inca tequehek xcuanquil li nequeketoc ratin li Dios. 8 Ex tenamit, chequehak xlokal li kaDios ut junelic cheyehak resil lix lokal. 9 Aan naquehoc kayuam. Ut aan ajcui x-iloc ke. Jocan nak inca xo-oso. 10 At inDios, laat xatyaloc rix li kapabal. Xacuisi li kamausilal jo nak na-isi c lix tzajnil li plata sa li xam. 11 Chanchan xoaque chi tanec sa li raal nak xoaque sa li raylal ut chanchan jun nimla i k xaque sa kaben. 12 Xaqueheb chi numtac sa kaben li xic nequeiloc ke. Chanchan xonume sa xam ut chanchan xonume sa li buti ha. Abanan xoacol ut xoaque chi oc sa li chabil naajej. 13 Lain tinxic sa la cuochoch ut tincat lin mayej chacuu. Tinque lin mayej jo xinyechii acue. 14 Tinque acue li caru xinyechii acue, nak cuanquin sa raylal. 15 Tincat sa xben la artal li xul li ni nkeb xtibel ut tacuulak toj acuiquin lix boc. Tinmayeja li carner, li boyx ut li chibat li telom jo xinyechii acue. 16 Chequehak retal laex li nequexucua ru li Dios. Cherabihak li cuatin ut lain tinseraki ere li caru quixbanu cue li Kacua. 17 Xinyaba lix caba ut xintzama chiru nak tinixtenka. Ut xinque xlokal. 18 Cui ta lain xinxoc li mac sa lin chol, inca raj xinrabi li Dios. 19 Abanan li Dios xinrabi. Xrabi nak xintijoc chiru. 20 Lokoninbil taxak li Kacua xban nak inca xinixtzektana nak xintijoc chiru chi moco xcanab ruxtananquil cuu.

Salmo 67
Kacua Dios, chacuuxtana taxak ku ut choacuosobtesi. Chacuil taxak xtokobal ku. 2 Chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch texnau taxak nak kaxal nim la cuusilal. Ut chexnau ta ajcui nak laat aj Colol reheb. 3 At Kacua Dios, chixjunileb taxak telokoni nk acue. Chixjunileb taxak li cuanqueb sa ruchichoch texque la lokal. 4 Chesahok ta sa xcholeb chixjunileb li tenamit, ut chebichank ta xban xsahileb sa xchol xban nak sa ti quilal nacatrakoc atin sa xbeneb ut sa xyalal nacaberesiheb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. 5 At Kacua Dios, chixjunileb taxak telokoni nk acue. Chixjunileb taxak li cuanqueb sa ruchichoch texque la lokal. 6 Li Kacua li kaDios taosobtesi nk ke ut kaxal nabal li ru li kacui mk taelk sa li kachoch. 7 Li Dios taosobtesi nk ke. Jocan nak chexque taxak xlokal li Kacua chixjunileb li tenamit yalak bar.

1At

Chixjunileb chexquehak xlokal li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS68

980

Salmo 68
naxcutbesi lix cuanquil li Dios chiruheb li xic nequeiloc re, nequexchachai ribeb yalak bar nak nequeelelic chiru. 2 Chanchan nak nasach li sib sa li ik, jocan nak tesachek ruheb li xic nequeiloc re. Ut chanchan nak nahao li cera xban li xam, jocan nak teosok li inca useb xnaleb chiru li Dios. 3 Abanan li ti queb xchol junelic sahakeb xchol. Junelic tesahok sa xchol riquin li Dios. Kaxal numtajenak li sahil cholejil li tixque reheb. 4 Chexbichank re xlokoninquil li Dios. Chexbichank re xquebal xlokal lix caba. Chenima ru li cuan sa li chok li yo chi camoc be. Nimajcual Dios lix caba. Chisahok taxak sa le chol riquin li Kacua. 5 Li Dios, aan nacuan junelic sa lix santil ochoch. Aan xyucuaeb li macaeb xna xyucuaeb ut aan ajcui na-iloc reheb li xmalcaan. 6 Li Dios naxque xnaajeb li ma ani cuan reheb. Ut narisiheb sa tzalam li chapchoqueb ut naxque xsahileb xchol. Abanan li ketketeb naxqueheb sa jun li naajej maca na-el chiru. 7At inDios, laat xatcamoc chak be chiruheb la tenamit nak quenume chak sa li chaki choch. 8 Ut qui-ecan li choch xban la cuanquil. Ut quixque li hab. Ut li tzul Sina qui-ecan xban xnimal la cuanquilal, laat lix Dioseb laj Israel. 9 At inDios, laat xattaklan chak re nabal li hab sa li chaki choch ut xaque xcacuil xcholeb la tenamit li tacuajenakeb. 10 Xaqueheb la tenamit chi cuanc sa li naajej li xayechii reheb. At inDios, xban xnimal la cuuxtan, xaque reheb li caru maca reheb. 11 Yal riquin ratin li Dios, queelelic li xic nequeiloc re lix tenamit li Dios. Ut nabaleb li ixk queyehoc resil. 12 Xeelelic. Xeelelic lix reyeb rochbeneb lix soldados, chanqueb. Ut li quexmak chak chiruheb lix xic nequeiloc reheb, eb li ixk li quecana sa cab quexjequi. 13 Usta laex xexcanabac chi mukmu sa cab erochben le rucal, abanan chanchanakex jun li paloma. Nalemtzun li xic jo li plata ut li rix nalemtzun jo li oro. 14 Jo nak natane li nieve sa xben li tzul Salmn, jocan quixbanu li nimajcual Dios nak quixqueheb chi elelic lix reyeb li xic nequeiloc re lix tenamit li Dios. 15 Li tzul li cuanqueb sa li naajej Basn kaxal najt xterameb ut kaxal chinauseb. 16 Eb li tzul aan chanchan nak nequexcakali li tzul Sin. Usta kaxal najt xterameb ut chinauseb, abanan li tzul Sin kaxal cuichic lok chiruheb aan xban nak li Dios quiraj nak aran tacuank lix templo. Ut li Kacua tacuank aran chi junelic ke cutan. 17Kaxal cuichic numtajenak xquialeb lix carruajes li Kacua Dios re pletic. Inca naru

1Nak

Li bich li quexbicha laj Israel nak quexcam li Loklaj Cax Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

981

SALMOS68

rajlanquileb. Riquin xnimal xcuanquilal, li Kacua toj Sina quichal chak ut co sa lix templo aran Sin. 18 At Kacua, xattake sa la templo aran Sin ut xacameb chacuix li xacuechaniheb. Chixjunileb xexque alokal. Xexque ajcui la lokal li xexketketi ribeb chacuu junxil. Ut laat tatcuank riquineb. 19 Lokoninbil taxak li Kacua li kaDios li nacoloc ke. Cuulaj cuulaj nakacul li rusilal li naxque ke. 20 Li kaDios, aan aj Colol ke ut aan tacolok ke re nak inca tocamsi k xbaneb li xic nequeiloc re li Dios. 21 Relic chi yal li Kacua tixsacheb ru li xic nequeiloc re. Tixsacheb chi junaj cua xban nak inca nequexcanab macobc. 22 Li Kacua quixye: Lain texcuisi sa li naajej Basn ut texinnumsi sa li palau li kaxal cham ut texincam cuichic sa le naaj. 23 Lain tinsacheb ru chi junaj cua chixjunileb li xic nequeiloc ere. Chanchan nak laex teyeki lix quiqueleb. Ut chanchan nak le tzi texrek li quiquel, chan li Dios. 24 At Kacua, at inDios, laat li tzakal rey. Quicuil nak yocat chi oc sa la santil templo acuochbeneb la tenamit. 25 Eb li nequecamoc be, aaneb li nequebichan ut chirixeb aan yoqueb chi xic li xkaal li nequecheoc pandero ut chirixeb aan yoqueb chi xic laj cuajb. 26 Chelokoni li Kacua chejunilex laex aj Israel. Chequehak xlokal li Kacua nak chutchuquex. 27Li yoqueb chi xic chi ubej, aaneb li nequecamoc be sa xyankeb li ralal xcajol laj Benjamn. Ut chirixeb aan cuanqueb li nequecamoc be sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud jo ajcui li nequecamoc be sa xyankeb li ralal xcajol laj Zabuln ut jo ajcui li nequecamoc be sa xyankeb laj Neftal. 28 At inDios, chacutbesi taxak chiku la cuanquilal. Chacut ta cuichic chiku la cuanquil jo nak cacutbesi chiku junxil. 29 Toj sa la templo li tacuank Jerusaln texic li rey chixquebal lix mayej chacuu. 30 Chakuseb ta laj Egipto li nequeraj pletic. Chanchan eb li josk aj cuacax nak nequexrahobtesi li jalan tenamit. Chacubsiheb xcuanquil toj retal nak chixjunileb texcubsi rib ut texkaxtesi acue lix biomaleb. Ut chachachaiheb ta ru li tenamit li nequecuulac chiruheb pletic. 31 Eb li nequecamoc be sa li tenamit Egipto ut eb aj camol be sa li tenamit Etiopa techalk acuiquin ut textzama xtenkanquil chacuu. 32 Laex li cuanquex sa ecuanquil sa chixjunil li ruchichoch, chexbichank. Chexbichank re xquebal xlokal li Kacua. 33 Chequehak xlokal li Kacua li quicamoc be sa chok chiruheb lix tenamit junxil. Cherabihak li caru naxye li Kacua li quiatinac chi cau xyab xcux riquin xnimal xcuanquil. 34 Chequehak retal nak kaxal nim xcuanquil li Dios. Aan li kaxal nim xcuanquil sa eben laex aj Israel. Kaxal nim xcuanquil jo sa choxa jo sa ruchichoch. 35 Cajo xlokal li Kacua. Sachba cholej li naxbanu. Lix Dioseb laj Israel naxtenkaheb lix tenamit ut naxque xcacuilaleb. Lokoninbil taxak li Kacua.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS69

982

Salmo 69
at Kacua. Inca chic nincuy li raylal. Chanchan li yoquin chi subunc sa li ha. 2 Chanchan yoquin chi subunc sa lix sab ha ut ma bar chic nintau xnaaj li cuok. Chanchan cuanquin sa xchamal li ha ut yo chincambal lix cacuil rok li nima. 3 Xinlub chixtzamanquil intenkanquil ut xtzap sa incux xban nak japjo cue. Ut li xnak cuu inca chic saken nequeiloc xban li yabac. Yoquin chiroybeninquil intenkanquil acuiquin laat, at inDios. 4 Nabaleb li xic nequeiloc cue. Kaxal cuichic nabaleb chiru xquial li cuismal. Nequenumta sa inben. Nequeraj insachbal usta maca inmac chiruheb. Ma taruk ta bi tinkajsi reheb li inca xcuelka chiruheb? 5 At inDios, laat nacanau nak yibru xinbanu. Moco mukmu ta lin mac chacuu. 6 At Kacua, at nimajcual Dios, inca taxak xutanal texcul inban lain li cojcoqueb xchol acuiquin. At Kacua, laat lix Dioseb laj Israel. Inca taxak techinank xcholeb inban lain li nequesicoc acue. 7 At inDios, sa acaba laat nincul raylal ut nincul hobec ut nequexcut inxutan riquin li nequexbanu cue. 8 Eb li cuas chanchan inca nequexnau cuu ut chanchan li jalan intenamit nak niquineril. 9 Cajo nak ninra la cuochoch ut nayote inchol nak nequexbanu li inca us sa la cuochoch. Sa inben quinak la majecuanquil li quexbanu eb li quehoboc acue. 10 Nak xinbanu lin ayun, xinexhob. Ut nak xinyabac, xinexsee. 11 Nak xcuocsi li kes ru ticr retalil xrahil inchol, cajo nak xeatinac chicuix. 12 Niquinexhob li nequecojla chire li oquebal ut eb li calajenak niquinexhob nak nequebichan. 13 Abanan lain, at Kacua, nintijoc chacuu nak yoquin chixculbal li raylal. At inDios, chinatenka anakcuan. Xban xnimal la cuuxtan, chinacuabi ut chinacol. 14 Chanchan nak yoquin chi osoc sa xchamal li sulul ut sa xchamal li nima nak yoquin chi osoc xban li raylal. Abanan minacanab chi osoc at Kacua. Chinacol ban chiruheb li xic nequeiloc cue. 15 Minacanab chixcam lix cacuil rok li nima ut minacanab chi subunc sa lix chamal li ha, chi moco tinacanab chi osoc sa li chamal jul. 16 Chinasume taxak, at Kacua, xban nak kaxal chabilat ut niquinara. Chinacuil ut chacuuxtana taxak cuu. 17 Lain laj canjel chacuu. Minatzektana. Chinasume taxak chi junpat xban nak kaxal xiu xiu cuanquin. 18 Cuankat taxak cuiquin ut chinatenka. Chinacol chiruheb li xic nequeiloc cue. 19 Laat nacanau nak niquinexhob ut niquinexsee. Ut nequeraj xcutbal inxutan riquin

1Chinacol,

Ain jun li tij re xtzamanquil xtenkanquil li jun li cuan sa raylal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

983

SALMOS69,70

li nequexbanu cue. Laat nacanau aniheb li xic nequeiloc cue. 20 Cajo nak nayote inchol xban nak niquinexhob. Yo chi chinanc inchol ut inca chic nincuy. Xcuoybeni nak teril xtokobal cuu, abanan ma jun x-iloc xtokobal cuu. Xcuoybeni nak tacojobak inchol, abanan ma jun xcojoban inchol. 21 Nak quintzoca, ca quexque chintzaca, ut nak tachakik cue, vinagre quexque chicuuc. 22 Raylal ta chisuki k cui sa xbeneb li ninke li nequexbanu. Li caru us chiruheb, aan ta ajcui chitanok reheb. 23 Chemutzok taxak li xnak ruheb re nak inca chic teilok. Sicsotkeb ta li rokeb re nak inca chic sa tebek. 24 Chacut taxak la joskil chiruheb. Cheosok taxak xban la joskil. 25 Ut lix naajeb chicanak ta chi maca chic cuan. Ut ma ani ta chic chehilank sa lix muhebaleb. 26 Nequexrahobtesi li catakla chak chi culuc raylal ut cajo nak nequexhob. 27 Mausilal taxak taque sa xbeneb chok xtojbal rix li mausilal li nequexbanu. Inca taxak tacuyeb xmaqueb. 28 Chacuisiheb ta lix cabaeb sa li Hu re li Yuam. Ut maque taxak lix cabaeb sa xyankeb lix cabaeb li ti queb xchol. 29 Kaxal ra cuanquin ut tokobal cuu. Chinacuaclesi, at inDios, ut chinacol. 30 Tinbicha xlokal lix caba li Dios. Tinnima ru ut tinlokoni. 31 Aan kaxal cuichic tacuulak chiru li Kacua chiru nak tinmayeja li boyx ut li cuacax telom chi tzakal re ru, li cuan xxucub ut cuan rixiij. 32 Tesahok xcholeb li rahobtesinbileb nak teril li caru tixbanu li Dios. Ut eb li nequexsic li Dios tequehek xcacuilal xchol. 33 Li Kacua narabi lix tijeb li neba ut aan inca naxtzektanaheb li cuanqueb chi prexil. 34 Chexquehak taxak xlokal li Kacua chixjunil li caak re ru cuan, jo sa choxa, jo sa ruchichoch, jo ajcui sa li palau. 35 Chilokoni k taxak li Kacua Dios xban nak aan tacolok re li tenamit Sin. Aan tayi bank cuichic reheb li tenamit li cuanqueb Jud. Ut li ralal xcajol terechani cuichic ut tecuank aran. 36 Li ralal xcajoleb laj canjel chiru li Dios terechani li naajej. Chixjunileb li nequerahoc re li Dios tecuank aran.

Salmo 70
inDios, chinacol taxak anakcuan. At Kacua, chinatenka taxak sa junpat. 2 Chacut taxak xxutaneb ut chasacheb ta xnalebeb li nequeajoc incamsinquil. Chacut ta xxutaneb ut cheelelik ta eb li

1At

Li rey David yo chixtzamanquil chiru li Dios nak tixcol chiru li raylal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS70,71

984

nequexcoxla xbanunquil mausilal cue. 3 Chacut taxak xxutaneb ut cheelelik taxak li nequehoboc cue ut nequeseen cue. 4 Chisahok taxak xcholeb chixjunileb li cauheb xchol acuiquin. Ut chixjunileb taxak chebantioxi nk chacuu xban nak laat xatcoloc reheb. Ut junelic taxak texye: Kaxal nim xcuanquil li Kacua Dios. 5 Ra cuanquin ut tokobal cuu. At inDios, chinacol taxak chi junpat. Laat nacattenkan cue ut laat nacatcoloc cue. Mabay acuib, at Kacua. Chinatenka ban chi junpat.

Salmo 71
Kacua, caaj cui acuiquin taruk tincol cuib. Chinatenka taxak re nak inca xutanal tinelk chiruheb li xic nequeiloc cue. 2 Xban nak ti c la chol, chinatenka ut chinacol. Chacuabi taxak li nintzama chacuu ut chinacol. 3 Laat taxak jo jun sakonac bar naru tincol cui cuib joke cuankin sa raylal. Laat cayechii nak tinatenka nak cuanquin sa raylal. Laat jo jun li sakonac bar naru tincol cui cuib xban nak caaj cui laat nacatquehoc xcacuilal inchol. 4 At inDios, chinacol taxak sa rukeb li inca useb xnaleb. Chinacol chiruheb li nequebanun mausilal ut li kaxal joskeb. 5 At Kacua Dios, caaj cui acuiquin cojco inchol chalen chak sa insajilal. 6 Ac laat ajcui nacat-iloc cue nak toj maji ninyola. Laat xattenkan cue chi yolac. Jocan nak junelic tinque alokal. 7 Nabaleb li nequesach xchol chicuilbal chanru nak niquinacol chiru li quila raylal li nincul. 8 Rajlal cutan tinque alokal ut junelic tinnima acuu. 9 Minatzektana nak ac ti xakin chic ut minacanab injunes nak macaak chic inmetzeu. 10 Li xic nequeiloc cue inca us nequexye chicuix ut nequexcub ru chanru nak tinexcamsi. 11 Eb aan nequexye: Katakehak ut kachapak xban nak ac xcanabac xban li Dios ut ma ani chic naru nacoloc re, chanqueb. 12 Jocan nak minacanab injunes, at inDios. Chinatenka ban chi junpat. 13 Chacuteb taxak xxutan ut chasacheb taxak ruheb li nequeraj incamsinquil. Xutanal taxak texcul ut sachsoqueb ta xcholeb tecanak li nequeraj xbanunquil raylal cue. 14 Abanan lain caaj cui acuiquin ninyoonin junelic ut kaxal cuichic tinque alokal rajlal cutan. 15 Lain rajlal cutan tinye resil nak laat ti c la chol. Laat nacatcoloc cue. Inca naru rajlanquil jarub sut xinacol chiruheb li xic nequeiloc cue. 16 Tinye resil li usilal nacabanu, at

1At

Li rey David quixtzama xtenkanquil chiru li Dios sa xti xilal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

985

SALMOS71,72

Kacua, riquin xnimal la cuanquil ut tincholob xyalal nak caaj cui laat ti c achol. 17 At inDios, chalen chak sa incachinal laat xacut li xyalal chicuu. Ut toj chalen anakcuan yoquin ajcui xyebal resil li nacabanu riquin xnimal la cuanquil. 18 At inDios, minacanab injunes anakcuan nak ac ti xin chic ut sak chic injolom xban nak tento tinye resil la cuanquilal reheb li tenamit ain ut reheb li alal cajolbej li teyolak mokon. 19 At inDios, kaxal numtajenak xti quilal la chol. Inca naru xbisbal. Sachba cholej li nacabanu. Ma ani chic cuan xcuanquil jo laat. 20 Usta xinacanab chixculbal nabal li raylal ut li chaajquilal, abanan laat taque cuichic incacuilal. Chanchan cuanquin sa li chamal jul nak yoquin chixculbal li raylal. Abanan laat tatcolok cue. 21 Laat taque cuichic inlokal ut tacojob cuichic inchol. 22 At inDios, lain tinque alokal riquin li salterio. Ut tinbichank riquin arpa re xyebal resil lix ti quilal la chol. Laat li Dios Santo reheb laj Israel. 23 Tinbichank xban xsahil inchol. Chi anchal inchol tinbicha alokal xban nak laat xatcoloc cue. 24 Junelic tinye resil la ti quilal xban nak xutanal xeel li queraj xbanunquil li mausilal cue ut sachsoqueb xnaleb xecana.

Salmo 72
Kacua, chaque taxak xnaleb li ralal li rey re nak tarakok atin sa ti quilal. 2 Chirakok taxak atin sa ti quilal sa xbeneb li tenamit. Ut chirakok taxak atin sa ti quilal sa xbeneb li rahobtesinbileb. 3 Li chabil choch li cuan sa eb li tzul tixque xsahil xcholeb li tenamit xban nak taelk chi chabil li acui mk chiru. Ut tecuank sa ti quilal li tenamit. 4 Aan tarakok atin sa ti quilal sa xbeneb li rahobtesinbileb ut tixcoleb ajcui li ralal xcajol li neba. Abanan tixsacheb ru li nequerahobtesin reheb. 5 Chixucuak ta acuu chi junelic ke cutan. Ut eb li ralal xcajol li tecuank texxucua acuu jo najtil tacuank li sake ut li po sa xben li ruchichoch. 6 Chitaklank ta sa ti quilal sa xbeneb li tenamit. Chanchanak ta li hab li natakresin re li choch ut li ichaj. 7Chinumtak ta li tuktuquil usilal ut li ti quilal nak cuank chi taklanc li rey sa xbeneb li tenamit jo najtil tacuank li po sa xben li ruchichoch. 8 Chicuank ta xcuanquil sa chixjunil li ruchichoch. Naticla cuan cui li Caki Palau toj sa li Mar Mediterrneo ut sa li nima Eufrates ut toj sa chixjunil li ruchichoch. 9 Li cuanqueb sa li chaki

1At

Laj David yo chi tijoc chirix li ralal re nak chabil tixbanu nak taoc chok rey

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS72,73

986

choch, li xic nequeiloc re texcuikib rib chiru. Chanchan nak texrek li poks nak texcubsi ribeb chiru. 10 Eb li jalan chic rey texque xmatan lix reyeb laj Israel. Texcam chak xmataneb lix reyeb laj Tarsis ut li tenamit li cuanqueb chire li palau. Ut jocan ajcui texbanu eb lix reyeb laj Sab ut eb laj Seba. 11 Chixjunileb li rey texcuikib ribeb chiru ut tecanjelak chiru chixjunileb li tenamit. 12 Aan tacolok reheb li rahobtesinbileb joqueb ajcui li neba li ma ani natenkan reheb. 13 Aan tauxtanank ruheb li neba ut li rahobtesinbileb. Ut aan ajcui tacolok reheb. 14 Aan tacolok reheb chiru li raylal ut li mausilal xban nak kaxal lok lix yuameb chiru. 15 Chicuank taxak xyuam chi junelic li rey ut chiquehek ta lix oro xbaneb li cuanqueb sa li tenamit Sab. Chixjunileb ta li tenamit chequehok xlokal ut chextzama ta chiru li Dios nak aan tatenkank re rajlal cutan. 16 Chielk taxak chi nabal li trigo sa li naajej. Numtajenakak ta li acui mk sa eb li tzul. Inca ta chic tacutunk li choch xban xquialil. Chiuchi nk ta chi nabal li acui mk jo xquial li che li cuan Lbano. Ut chequiank ta li tenamit jo xquial li pim sa calebal. 17Chicuank ta xyuam li rey chi junelic ut nanok taxak ru chi junelic jo najtil tacuank li sake sa xben li ruchichoch. Cheosobtesi k taxak chixjunileb li tenamit xban aan. Ut chixjunileb taxak li tenamit teyehok re: Us xak re aan. 18 Lokoninbil taxak li Kacua, lix Dioseb laj Israel xban nak caaj cui aan li kaxal nim xcuanquil chixbanunquil li sachba cholej. 19 Lokoninbil taxak xcaba chi junelic ke cutan. Ut chixjunileb taxak li cuanqueb sa ruchichoch texque xlokal. Jocan taxak. 20 Arin quirake chi tijoc laj David, li ralal laj Isa.

Salmo 73
xchol. 2 Abanan cachin chic ma xchinan inchol sa lin pabal. Cachin chic ma xincanab pabanc xban nak xincakaliheb li inca useb xnaleb. 3 Xincakaliheb xban nak xinque retal nak us na-el chiruheb li caru nequexbanu. 4 Li inca useb xnaleb inca nequexcoxla li camc xban nak eb aan cuanqueb xmetzeu ut cauheb rib. 5 Inca nequeculuc raylal jo nequexcul li jun chol chic. Ut ma jun chaajquilal nequexcul. 6 Cajo xketketileb ut xmausilaleb. Chanchan nak tiktoqueb riquin li ketketil ut li ra xi c li nequexbanu. 7Kaxal ni nkeb xtibeleb xban nak cuan chixjunil reheb. Jocan ajcui li mausilal li cuan sa rameb. Kaxal numtajenak xquial. 8 Nequehoboc ut nequeatinac yibru aj atin.

1Relic chi yal kaxal nim li rusilal li Dios sa xbeneb laj Israel li ti queb

Tacuulak xkehil nak textoj rix lix maqueb li inca useb xnaleb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

987

SALMOS73,74

Ketketeb ut nequexcub ru chanru texrahobtesiheb li ras ri tzin. 9 Aaneb li nequeraj taklanc sa xbeneb chixjunil, jo sa choxa jo sa ruchichoch. 10 Jocan nak eb li tenamit nequexque xlokal ut nequexcoxla nak us nequexbanu. 11 Ut nequexye: Ma naxnau ta cui li Dios li caru yoqueb? Ma naxque ta cui retal li Kacua, li nim xcuanquil? chanqueb. 12 Quehomak retal li inca useb xnaleb. Cuan nabal li caru reheb. Ut kaxal cuichic nabal nequextau ut ma ani nachichiin reheb. 13 Cuan nak nincoxla nak maca aj e nak ti c inchol. Maca rajbal nak inca ninbanu li mausilal, 14 xban nak rajlal cutan nincul li raylal. Junelic ninquehe chixtojbal inmac. 15 At Kacua, cui ta lain xincoxla xbanunquil jo nequexbanu eb aan, lain xinbalakiheb raj la cualal acajol. 16 Xinque inchol chixtaubal ru caut nak inca nequexcul li raylal li inca useb xnaleb. Abanan chaaj xtaubal ru chok cue lain. 17Toj xin-oc sa la templo, at inDios, nak xintau ru caru texcul nak teosok li inca useb xnaleb. 18 At inDios, nak tatrakok atin sa xbeneb, chanchan nak taxakabeb sa jun li naajej kaxal yolyo ut tatiquisiheb re nak tetanek ut teosok. 19 Sa junpat tesachek ruheb. Cajo nak texucuak. 20 Chanchan jun li matc li nanume sa junpat nak tatrakok atin laat sa xbeneb ut taqueheb chi osoc. 21 Cajo nak xyote inchol. Chanchan naxekoc chak sa li cuam. 22 Kaxal cau inchol. Jocan nak inca xintau xyalal. Chanchanin li xul chacuu. 23 Usta lain inca xintau ru, abanan junelic cuanquin acuiquin ut laat xinatenka. Chanchan nak xinachap chiru lin nim uk re nak inca tintanek. 24 Laat xaque innaleb ut xatcamoc be chicuu. Ut mokon tinacul acuiquin sa choxa. 25 Caaj cui laat nacattenkan cue. Ma ani chic naru tatenkank cue, chi moco sa choxa, chi moco sa ruchichoch. Caaj cui acuiquin nincojob inchol. 26 Lin tibel ut li cuam nalube. Abanan laat, at inDios, laat nacatcoloc cue. Caaj cui laat nacatquehoc xsahil inchol chi junelic. 27Eb li nequexcanab apabanquil teosok. Laat tasacheb ru li nequetzektanan acue. 28 Abanan chok cue lain kaxal us li cuanc acuiquin, at Kacua. At nimajcual Dios, cauhak inchol acuiquin re nak tinye resil li calajabanu.

Salmo 74
1At inDios, caut nak xoacanab kajunes? Ma junelic yok ajoskil sa kaben

Laj Israel quextzama re li Dios nak tecolek chiruheb li xic nequeiloc reheb

lao li sicbil ku aban? 2 Chijulticok acue li kaxetonil yucua li xacoleb najter nak cuanqueb aran Egipto. Laat xacoleb chiruheb li yoqueb chi rahobtesi nc reheb
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS74

988

re nak tacameb cuichic sa li naajej li xayechii reheb. Chijulticok acue li tzul Sin li nacatcuan cui. 3 Chalkat chi junpat chirilbal la santil naaj. Que retal chanru nak quexjuqui li templo li xic nequeiloc acue. Quilajexpo chixjunil li cuan aran. 4 Cajo nak quexjap reheb li xic nequeiloc acue nak queoc sa la templo chixpobal. Ut aran quexxakab li retalil nak querechani. 5 Chanchan yoqueb chi tanoc che rubel quiche nak quexjuqui la cuochoch riquin mal. 6 Riquin mal ut tenleb chi ch quexjori chixjunil li chabil che li quebil chok xsahob ru la cuochoch. 7Nak ac quexpo chixjunil, quexcat. Quexmux ru la santil templo li quiquehe cui alokal. 8 Ut quexye sa xcholeb: Kasachak ruheb chi junaj cua, chanqueb. Ut quilajexcat ajcui chixjunileb li cab li nakachutub cui kib chixquebal alokal. 9 Maca chic junak retalil nacutuc re chiku xban nak maca chic junak profeta. Ut ma ani nayehoc ke jo najtil chic takacul li raylal ain. 10 At Kacua, jo najtil chic takacul li raylal ain sa rukeb li xic nequeiloc ke? Ma toj tacanabeb re nak yokeb chamajecuanquil? 11 Caut nak yal nacacuileb? Caut nak inca taqueheb chixtojbal xmaqueb chi junpat? 12 At inDios, laat li kaRey chalen chak najter. Ut nabal sut coacol chiruheb li xic nequeiloc ke arin sa ruchichoch. 13 Riquin xnimal la cuanquilal, cajach ru li Caki Palau re nak tenumek jun pacal eb laj Israel. Ut casach ruheb laj Egipto li yoqueb chi takenc reheb re texchap. Chanchan nak cacamsiheb li ni nki xul li cuanqueb sa li palau nak casach ruheb. 14 Nak casach ruheb laj Egipto, chanchan nak capuqui lix jolom li xul Leviatn xcaba, li nacuan sa li palau. Ut chanchan nak caqueheb lix tibeleb chixtiuheb li xul li cuanqueb sa li chaki choch nak casach ruheb laj Egipto. 15 Nak maca rucaheb laj Israel, laat caque xhaeb. Laat caque li yuam ha re nak teucak. Ut laat cajach chi ribil li nima re nak chaki tenumek cui usta kaxal cau rok li nima. 16 Laat catquehoc re li cutan ut li kojyi n. Ut laat catxakaban re sa xnaaj li sake ut li po. 17Laat catyi ban re chixjunil li ruchichoch. Laat catquehoc re li sakehil ut li habalke xban nak laat yal acue sa xben chixjunil. 18 At Kacua, misach taxak sa achol nak li inca useb xnaleb yoqueb chamajecuanquil. Eb aan inca nacatexque sa ruheb. Junes ahobbal nequexbanu. 19 Moacanab kajunes xban nak lao kun kachol. Chanchano li coc mucuy. Moakaxtesi sa rukeb li xic nequeiloc ke xban nak chanchaneb li josk aj xul. 20 Chijulticok taxak acue li contrato li cabanu kiquin. Laat nacacuil nak junes raylal ut ra xi c yo xculbal sa chixjunil li katenamit. 21 Inca taxak xutanal toelk lao li yoco chi culuc raylal. Choacol ban lao li cuanco sa raylal ut sa nebail re nak takaque alokal. 22 At Kacua, col rix la lokal. Ut que retal nak rajlal yoqueb chahobbal li inca useb xnaleb. 23 Abi chanru nak japjoqueb re li xic nequeiloc acue. Macanab yal chi jocan, at Kacua, xban nak kaxal cuichic nanumta li yoqueb chixbanunquil.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

989

SALMOS75,76

Salmo 75
Kacua Dios, nakaque alokal ut nakabantioxi acue. Nakaye resil nak kaxal nim acuanquil. Ut nakaye resilal li sachba cholej li nacabanu. 2 Li Dios quixye: Lain ninnau joke tinrakok atin sa xbeneb. Nak tacuulak xkehil, lain tinrakok atin sa xbeneb sa ti quilal. 3 Nak na-ecan li ruchichoch sa xnaaj ut nequesicsot li cristian xbaneb xxiu, lain ninchapoc re li nacutun re li ruchichoch re nak maca nequexcul xban nak lain yal cue sa xben chixjunil. 4 Ut ninye ajcui reheb li inca useb xnaleb nak texcanab xnimobresinquil ribeb ut texcanab xketketinquil ribeb. 5 Menimobresi chic ecuanquil ejunes ut canabomak inhobbal, chanquin reheb, chan li Dios. 6 Sa chixjunil li ruchichoch, ma ani junak naru tixque xcuanquil li cristian. 7Caaj cui li Dios, aan li narakoc atin chi tzakal. Li ani naraj naxque xcuanquil ut li ani naraj narisi xcuanquil. 8 Tacuulak xkehil nak li Dios tarakok atin sa xbeneb li inca useb xnaleb. Chanchan nak cuan jun sec li cahil vino sa ruk ut tixhoy ut teruc toj retal texchoy. Jocan tixbanu li Dios nak tarakok atin sa xbeneb toj retal tereca xrahil li tojba mac li tixque sa xbeneb. 9 Abanan lain tinbichank ut tinque xlokal li Dios li quixlokoni laj Jacob li kaxetonil yucua. 10 Tinque xlokal li Dios xban nak aan tarisiheb xcuanquil li inca useb xnaleb. Abanan tixnimobresi xcuanquil li ti queb xchol.

1At

Na-isi c xcuanquil li inca useb xnaleb ut naquehe xcuanquil li ti queb xchol

Salmo 76
li cuanqueb sa li tenamit Jud nequexnau xyalal chirix li Dios. Ut eb li cuanqueb sa li tenamit Israel nequexque xlokal lix caba. 2 Li templo li nacuan cui li Dios, aan cuan sa li tzul Sin aran Salem. (Jerusaln nayeman ajcui re.) 3 Aran Jerusaln li Dios quixtenkaheb lix tenamit. Chanchan nak quilajxtoki chixjunil li chi ch li nacanjelac re pletic reheb li xic nequeiloc ke. Li Dios quixtoki li tzimaj li nequecutuc cui ut li chi ch li ca pacal xkesnal joqueb ajcui li chi ch li nequexque chire xchol re xcolbal ribeb. 4 At Kacua, cajo la lokal ut kaxal nim la cuanquil nak catsuki

1Eb

Li Dios tanumtak sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS76,77

990

chak sa li tzul aan xban nak laat cacuechaniheb li catpletic cui. 5 Eb li cauheb raj rib quemake chiruheb li caru reheb. Quilajecam ut ma jun reheb li cauheb rib quesumen. 6 At Kacua Dios, laat li Dios li quixlokoni laj Jacob li kaxetonil yucua. Nak caye reheb nak tasacheb ru, eb lix carruaje inca chic queecan sa xnaaj, chi moco eb lix cacuay. Sachsoqueb xnaleb quecana. 7 At Kacua Dios, laat kaxal xiu xiu acuu. Ani ta cui tixcuy xakli c chacuu nak nachal ajoskil? 8 Toj sa choxa catrakoc chak atin. Ut eb li cuanqueb sa ruchichoch quexucuac ut mem quecana. 9 At Kacua Dios, jocain quiculman nak catchal chi rakoc atin laat ut cacoleb li yoqueb chi culuc raylal sa ruchichoch. 10 Relic chi yal lix joskil li cui nk tasuki k chok re xquebal alokal. Li jo quialeb chic li inca tecamk sa li plet texque retal nak nim acuanquil ut texque alokal. 11 Yechiihomak re li Kacua le Dios li caru teraj teyechii re. Ut quehomak re li caru teyechii re. Ut chixjunilex li cuanquex chi jun sutam camomak chak le mayej chiru li Kacua li tento xxucuanquil ru. 12 Quehomak xlokal xban nak aan li na-isin re xyuameb li cuanqueb sa xcuanquil. Eb li rey li cuanqueb sa ruchichoch nequexucuac chiru xban nak kaxal nim xcuanquil.

Salmo 77
cau xyab incux xinyaba xcaba li Dios. Xinyaba xcaba li Dios ut aan xsumen cue. 2 Nak cuanquin sa raylal quintijoc chiru li Dios. Quinnumsi li kojyi n chi tijoc ut inca ajcui nacojla inchol. 3 Nak nanak sa inchol li usilal li quixbanu cue li Dios, ninyabac. Ut nak nincoxla li raylal li cuanquin cui, nacueca nak inca chic nincuy. 4 At Kacua, laat inca quinatenka. Jocan nak inca quinru chi cuarc xban li raylal ut xban lin caux. Quisach innaleb. Inca chic quinru chi atinac. 5 Nanak sa inchol li caru kacul chak sa eb li cutan ut eb li chihab li quilajenume. 6 Nequejultico cue chiru li kojyi n li bich li quinbicha chak junxil. Nincoxla sa inchol ut ninye: 7 Ma junelic yok xjoskil li Dios kiquin? Ma inca taruxtana cuichic ku? 8 Ma inca chic nocoxra? Ma inca chic toxtenka jo quixyechii ke? 9 Ma xsach ta cui sa xchol li Dios nak taruxtana ku? Ma kaxal cuichic yo

1Chi

Nak nococoxlac chirix lix cuanquil li Dios naxque xcacuil li kachol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

991
10Xban

SALMOS77,78

xjoskil sa kaben nak inca chic naxtokoba ku? chanquin sa inchol. nak inca cau inchol, jocan nak xincoxla chi jocan. Abanan chalen anakcuan tincoxlak chirix li quixbanu chak kiquin junxil li nimajcual Dios riquin lix cuanquil. 11 Tajulticok cue li canjel quixbanu li Kacua. Junelic cuank sa inchol li sachba cholej li quixbanu junxil. 12 At Kacua, tincoxlak chirix li cabanu chak junxil. Tinye resil li quilajabanu. 13 At inDios, maca chic junak Dios jo laat xban nak laat santo. Ut chixjunil li caru nacabanu, nacabanu sa ti quilal. 14 Laat nacabanu li sachba cholej, at Dios, ut cacutbesi la cuanquil chiruheb li tenamit. 15 Riquin xnimal la cuanquil cacoleb la tenamit, eb li ralal xcajol laj Jacob ut laj Jos. 16 At Dios, nak laat caye nak tixjach rib li palau, qui-abin chacuu. Usta kaxal cham li palau, abanan qui-abin chacuu ut quixjach rib. 17 Nak caque la chakrab sa junpat quichal li chok sa choxa ut quixque li hab. Natenloc li cak ut nareploc yalak bar. 18 Lix yab li cak qui-abi c sa li ik. Quisakeno li ruchichoch xban li rak li cak ut qui-ecan sa xnaaj xban li hi c. 19 Usta kaxal cham li palau, abanan laat catnume aran nak cajach ru ut ma ani qui-iloc re nak catnume aran. 20 Laat caberesiheb la tenamit jo nak nequeberesi c li carner. Ut caqueheb laj Moiss ut laj Aarn chi camoc be chiruheb.

Salmo 78
intenamit, chequehak retal li tijleb li oc cue chixyebal ere ut canabomak erib chirabinquil li cuatin. 2 Anakcuan oc cue chixyebal ere li xyalal li mukmu junxil. 3 Li serak ain ac nakanau ajcui ut ac kabiom xban nak li kana kayucua ac xexseraki ke. 4 Inca naru takamuk chiruheb li kalal kacajol lix nimal xcuanquil li Kacua Dios ut li sachba cholej li quilajxbanu. Takacholob ban xyalal chiruheb li kalal kacajol li tecuank mokon re nak texque xlokal li Dios. 5 Quixque jun li chakrab re laj Jacob ut quixye caru texbanu eb laj Israel. Ut quixye ajcui reheb li kaxetonil yucua nak texcut chiruheb li ralal xcajol li caru quixye nak tento texbanu. 6 Li nabej yucuabej texseraki reheb li ralal xcajol li tecuank. Ut eb aan texseraki reheb li ralal xcajol li teyolak mokon. 7 Texseraki reheb re nak cauhakeb xchol riquin li Dios ut inca tasachk sa xcholeb li caru quixbanu li Dios reheb ut re ajcui nak inca texket li chakrab li quiquehe reheb. 8 Texseraki reheb li ralal xcajol re nak inca texbanu jo quexbanu

1Ex

Eb laj Israel nabal sut quexyal rix li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS78

992

li kaxetonil yucua. Eb aan quexbanu li caru queraj xjuneseb ut inca queabin chiru li Dios. Moco cauheb ta xchol riquin li Dios. Jocan nak quexket li ratin. 9 Eb li ralal xcajol laj Efran cuanqueb xtzimaj re pletic ut cauheb raj xchol. Abanan eb aan queelelic sa xkehil li plet. 10 Inca quexbanu li quexyechii re li Dios nak quexbanu li contrato riquin. Ut quexket li ratin. 11 Inca quexque sa xcholeb li usilal li quixbanu li Dios reheb. Quisach ban sa xcholeb li sachba cholej li quixcutbesi chiruheb. 12 Eb li kaxetonil yucua queril li sachba cholej li quixbanu li Dios chiruheb sa li naajej Zon li cuan Egipto. 13 Quixjach ru li ha ut quixnumsiheb jun pacal li Caki Palau. Chanchan jun li tzac nak quixakli li ha ut chaki quenume cui. 14 Quixtakla li chok chi camoc be chiruheb chi cutan ut chi kek jun li xam quicamoc be chiruheb. 15 Nak yoqueb chi numec sa li chaki choch, ma bar nequextau rucaheb. Abanan li Dios quixjor li sakonac, ut aran qui-el nabal li ha re teucak. 16 Nak quixque chi elc li ha sa li pec, chanchan jun nima nak yo chi elc chak xban xquial. 17 Usta queril chixjunil li quilajxbanu li Dios reheb, abanan toj yoqueb ajcui chi macobc chiru li nimajcual Dios nak cuanqueb aran sa li chaki choch. 18 Quexyal rix li Dios xban nak quextzama lix cuaheb chanru queraj eb aan. 19 Ut queatinac chirix li Dios ut quexye: Ma taruk ta bi tixque katzacaemk nak cuanco arin sa li chaki choch? 20 Yal nak xjor li sakonac ut x-el chak nabal li ha. Chanchan jun nima nak qui-el chak li ha. Abanan, ma taruk ta bi tixque li kacua? Ma taruk ta bi tixque katib re totzacank? chanqueb li tenamit. 21 Nak quirabi li nimajcual Dios li caru yoqueb chixyebal, cajo nak quijosko riquineb, Chanchan li xam nak quichal lix joskil sa xbeneb laj Israel li ralal xcajol laj Jacob. 22 Li Dios quijosko riquineb xban nak inca quexpab nak aan tacolok reheb. 23 Usta eb aan inca quepaban, abanan chanchan nak li Dios quixte li choxa nak quixtakla chak lix cuaheb. 24 Kaxal cuichic nabal li man quixtakla chak re texcua. Choxahil cua quixtakla chak chixcuaeb. 25 Quixtakla li choxahil cua reheb ut quexcua chi nabal toj retal quenujac. 26 Quixtakla chak jun li ik. Quichal sa li na-el cui chak li sake ut sa li sur. 27 Kaxal cuichic nabal li xul li nequerupupic quiquehe re textiu. Chanchan xquial ru li samaib chire li palau. 28 Quixtaklaheb li xul nach cuanqueb cui lix naajeb. Quilajecube chi xjun sutam lix muhebaleb. 29 Li Dios quixque reheb li jo quial queraj. Ut quecuaac chi nabal. 30 Kaxal cuichic quinumta quexbanu. Abanan inca ajcui quicojla xcholeb. 31 Xban li num cuaac quexbanu, quichal xjoskil li Dios sa xbeneb ut quixcanabeb chi camc eb li cui nk li toj sajeb, li cauheb rib sa xyankeb laj Israel. 32 Usta queril li sachba

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

993

SALMOS78

cholej li quixbanu, abanan eb aan inca quexque xcuanquil. 33 Jocan nak eb laj Israel quila chihab yoqueb chixnumsinquil lix yuameb sa li chaki choch chi maca rajbal ut nabal li raylal quexcul. 34 Nequeril nak li Dios naxcanabeb chi camc, toje nak nequeoc chixsicbal li Dios. Nayote xcholeb ut nequextzama xtenkanquileb chiru. 35 Toj aran nequejultico reheb nak li nimajcual Dios, aan li natenkan reheb ut aan li nacoloc reheb. 36 Abanan moco chi anchaleb ta xchol nequexyaba xcaba li Dios. Yal balaki nc ban nequexbanu. 37 Inca ti queb xchol chiru li Dios ut inca nequexbanu li caru quexyechii xbanunquil sa li contrato. 38 Abanan junelic quixtokoba ruheb. Quixcuy xmaqueb. Nabal sut quijosko sa xbeneb; abanan quixcuy rib. Jocan nak inca quixsach ruheb xban xjoskil. 39 Li Dios quixque retal nak eb aan yal cristianeb. Junpat ajcui nacuan xyuameb jo li ik li yal nanume. 40 Nabal sut quexketketi ribeb chiru li Dios nak cuanqueb sa li chaki choch ut quexque xrahil xchol. 41 Rajlal yoqueb chixyalbal rix lix Dioseb laj Israel toj retal quexchik xjoskil li Dios santo. 42 Inca quexque sa xcholeb lix cuanquil li Dios, li quixcutbesi chiruheb nak quixcoleb nak cuanqueb sa raylal. 43 Inca quexque sa xcholeb li milagros ut li sachba cholej li quixbanu li Dios aran Egipto sa li ru taka Zon. 44 Quixsukisiheb li nima chok quic re nak macaak chic rucaheb laj Egipto. 45 Quixtakla li ni nki raxyat re texcua chixjunil li caru cuan ut quixtakla ajcui li amoch re texsach chixjunil. 46 Quixtakla laj sac chixchoybal chixjunil li racui mkeb li querau. 47 Quixsach ru li uvas riquin li sakbach ut quixcat riquin que li ru li che higo. 48 Quixsacheb ruheb lix cuacaxeb ut lix carnereb xban li sakbach ut li cak li quixtakla toj retal quecam. 49 Li Dios quixcutbesi lix joskil chiruheb nak quixtakla li rahil cholej sa xyankeb. Xban xjoskil li Dios quixtakla lix ngel chixcamsinquil li xben ralaleb laj Egipto. 50 Quixcutbesi chi tzakal lix joskil chiruheb ut inca chic quixcuyeb lix maqueb. Quixteneb ban camc sa xbeneb. 51 Li Dios quixcanabeb chi camsi c li xben ralaleb laj Egipto, li ralal xcajoleb laj Cam. 52 Abanan eb laj Israel quirisiheb Egipto ut quixcameb sa li chaki choch. Quixberesiheb jo nequeberesi c li carner. 53 Quixcameb ut quirileb re nak inca texucuak. Ut eb li xic nequeiloc reheb, quixqueheb chi osoc sa li palau. 54 Li Dios quixcameb lix tenamit toj sa li santil naajej li quixyechii reheb, li cuan cui li tzul Sin li quixcol rix riquin lix cuanquil. 55 Quirisiheb li tenamit li cuanqueb aran ut quixjequi li choch reheb li ralal xcajol laj Israel re tecuank cui. 56 Abanan toj yoqueb ajcui xyalbal rix li nimajcual Dios ut quexchik xjoskil xban nak quexket lix chakrab. 57 Eb aan quexbanu cuichic jo quexbanu lix na xyucuaeb. Quextzektana li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS78,79

994

Dios ut inca ti queb xchol. Chanchaneb li tzimaj, li inca ti c nacutuc. 58 Quexque xjoskil li Dios xban nak quexyi b li artal li nequexlokoni cui li yi banbil dios. Xban nak quexlokoni li yi banbil dios, cajo nak quiraho xchol li Kacua. 59 Cajo nak quijosko li Dios nak quiril nak yoqueb chixlokoninquil li yi banbil dios. Jocan nak quixtzektanaheb laj Israel. 60 Ut quixtzektana ajcui li tabernculo li quixakabac aran Silo, li naajej li quiquehe cui xlokal xbaneb laj Israel. 61 Li Dios quixcanabeb laj Israel re nak li xic nequeiloc reheb tenumtak sa xbeneb. Ut quexchap li Loklaj Cax retalil lix cuanquil ut lix lokal li Kacua. 62 Ut xban xjoskil li Dios quixcanabeb lix tenamit chi camsi c xbaneb li xic nequeiloc reheb. 63 Quecamsi c li saj cui nk sa li plet ut eb li tuk ixk quecana chi ma ani chic tesumlak cui. 64 Eb laj tij quecamsi c chi chi ch ut eb li ixakilbej inca queru xyolenquil lix camenakeb. 65 Ut li Kacua quixcanabeb li xic nequeiloc reheb lix tenamit chi numtac sa xbeneb. Nak quixque retal nak yoqueb chi numtac li xic nequeiloc reheb, quixtenka cuichic lix tenamit. Chanchan nak yo chi cuarc li Kacua ut qui-aj ru. Chanchan jun li cui nk cau rib chi pletic xban li vino li ac xruc. 66 Li Kacua quinumta sa xbeneb li xic nequeiloc reheb ut quiralinaheb. Quixcut xxutaneb chi junaj cua. 67 Li Dios quixtzektanaheb li ralal xcajol laj Jos ut laj Efran ut inca chic quixque lix templo sa xtenamiteb. 68 Quixsic ban ruheb li ralal xcajol laj Jud. Ut sa lix tenamiteb quixyi b lix templo sa li tzul Sin li raro xban. 69 Quixyi b lix templo chi chabil ut quixque xlokal. Quixque sa xnaaj jo nak quixque li ruchichoch sa xnaaj re nak tacuank aran chi junelic. 70 Li Dios quixsic ru laj David, laj ilol carner, re nak aan tacanjelak chiru. 71 Inca chic quicanjelac chok aj ilol xul. Quiquehe ban xban li Dios chi camoc be chiruheb lix tenamit. Aan chic aj ilol reheb laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob. 72 Ut laj David quicamoc be sa ti quilal chiruheb lix tenamit li Dios. Quixque xchol chirilbaleb ut quiquehe xnaleb re nak tixbanu sa xyalal.

Salmo 79
inDios, eb li tenamit li inca nequexque alokal, xeoc chak sa li katenamit li caque ke ut xexmux ru la santil templo. Ut quexpo li tenamit Jerusaln. 2 Quexcamsiheb li nequecanjelac chacuu ut quexque lix tibeleb chixtiuheb li sosol ut li josk aj xul. 3 Jo nak nahoye li ha nak quihoye lix quiqueleb li quexcamsi sa li katenamit

1At

Raheb sa xchol laj Israel xban nak quijuque lix tenamiteb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

995

SALMOS79,80

Jerusaln. Ut ma ani quimukuc reheb. 4 Eb li cuanqueb chi nach riquin li katenamit yoqueb chikaseenquil. Nocoexhob ut nocoeretzu. 5 At Kacua, jo najtil chic yok ajoskil sa kaben? Ma junelic yokat chikaquebal chixtojbal kamac? 6 Chacutbesi ban la joskil chiruheb li tenamit li inca nequexque alokal chi moco nequetijoc chacuu. 7 Chacut la joskil chiruheb xban nak quilajexcamsi li ralal xcajol laj Jacob. Ut quilajexjuc chixjunil li cuan sa lix tenamit. 8 Inca taxak toaque chixtojbal rix li mac li quexbanu li kaxetonil yucua. Chacuuxtana taxak ku xban nak kaxal ra yoco chixculbal ut inca chic nakacuy. 9 At Dios, laat aj Colol ke. Choatenka taxak ut choacol. Chacuy chasach taxak li kamac re nak taquehek alokal. 10 Inca nakaj nak eb li jalan tenamit texye ke: Ma macua ta bi le Dios li natenkan ere? Toj takil taxak nak taque rekaj reheb xban nak xexcamsiheb laj canjel chacuu. 11 Chacuabi taxak nak yoqueb chi yabac xban li raylal yoqueb chixculbal li chapchoqueb xbaneb li xic nequeiloc ke. Ut riquin taxak xnimal la cuanquilal tacoleb chiru li camc li ac tenebanbil camc sa xbeneb. 12 At Kacua, cuukub sut taxak xquial li rekaj li taque reheb li tenamit li xic nequeiloc ke xban nak yoqueb chahobbal ut inca nequexque alokal. 13 Ut lao, la tenamit, chanchano li carner chacuu nak cuanco. Takabantioxi chacuu ut takaque la lokal chi junelic ke cutan. Ut eb li kalal kacajol texque ajcui alokal.

Salmo 80
Kacua, laat laj ilol reheb laj Israel. Laat nacatcamoc be chiruheb li ralal xcajol laj Jos jo jun chabil pastor naxberesiheb lix carner. Laat li nacathilan sa xyiheb li querubines ut nacacut la lokal. 2 Cutbesi taxak la cuanquilal chiruheb li ralal xcajol laj Efran, laj Benjamn ut laj Manass. Chalkat ut choacol. 3 At Kacua, at kaDios, choatenka cuichic re nak tosuki k cuichic acuiquin. Chisahok ta cuichic la chol kiquin re nak tocolek. 4 At nimajcual Dios, jo najtil chic yok ajoskil kiquin? Ma chi ti c inca chic tasume li katij? 5 Cajo li yabac nakabanu xban nak inca nocoasume. Inca chic nakacoxla tzacanc. A chic li yabac nakabanu. 6 Xoaque chi seec xbaneb li tenamit li cuanqueb nach

1At

Laj Israel teraj tesuki k cuichic riquin li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS80,81

996

kiquin. Ut cajo nak nocoexhob li xic nequeiloc ke. 7 At nimajcual Dios, choatenka cuichic re nak tosuki k cuichic acuiquin. Chi sahok ta cuichic la chol kiquin re nak tocolek. 8 Chanchano li jun ton chi uvas nak coacuisi chak aran Egipto lao aj Israel. Cacuisiheb li jalaneb xtenamit sa li naajej li coacam cui ut aran coaque chi cuanc. 9 Casabesi ru li choch aan ut aran coaque chi cuanc chi junaj cua jo nak naxchap xxe li uvas. Quetam li kalal kacajol toj retal quinujac li katenamit. 10 Chanchan nak naxhel rib li jun ton chi uvas ut naxque rib sa xbeneb li tzul ut li ni nki che chacalte. 11 Chanchan nak kaxal cuichic quiqui li jun ton chi uva toj retal quicuulac li ruk ut lix tux chire li palau Mediterrneo ut toj chire li nima Eufrates. 12 Chanchan nak cacuisi lix corralil li uvas ut chixjunileb li nequenume sa be nequexsic li ru. Chanchan aan cabanu ke nak caque xlesenseb chixbanunquil raylal ke li xic nequeiloc ke. 13 Chanchaneb li quiche ak li cuan sa quiche nak quechal sa kaben chixbanunquil raylal ke li xic nequeiloc ke. Chanchaneb li josk aj xul nak quechal chikasachbal. 14 At nimajcual Dios, choacuil taxak toj sa choxa. Choatenka ta cuichic ut choacol lao la cualal acajol. 15 Chojulticok taxak acue lao, la cualal acajol li coaque sa li kanaaj, xban nak sa kayank lao tayolak li jun li sicbil ru aban. 16 Chanchan nak quexyoc li jun ton chi uva ut quexcat nak quenumta sa kaben li xic nequeiloc ke. Chacut taxak la joskil chiruheb ut chasacheb taxak ru. 17 Abanan chatenka li jun li sicbil ru aban. Ut chacol li ac xakabanbil aban chi canjelac chacuu. 18 Ut inca chic tatkatzektana. Que ban li kayuam ut caaj cui laat takaque alokal. 19 At Kacua, at nimajcual Dios, choatenka cuichic re nak tosuki k cuichic acuiquin. Chisahok ta cuichic achol kiquin re nak tocolek.

Salmo 81
chi sa sa echol re xlokoninquil li Dios li naquehoc kacacuilal. Chejapak ere xban xsahil echol ut cheque xlokal li Dios li quixlokoni laj Jacob. 2 Chexbichank ut tetoch li pandero re xquebal xlokal. Chexbichank riquin li arpa ut li

1Chexbichan k

Li Dios quiraj xtenkanquileb lix tenamit, abanan eb aan inca queraj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

997

SALMOS81,82

salterio. 3 Cheyabasihak li trompeta sa xkehil xyolajic li po jo ajcui nak naxoroc li po sa xkehil li kaninke li kaxal lok, 4 xban nak ain jun li chakrab li quiquehe reheb laj Israel xban li Dios li quixlokoni laj Jacob. 5 Li chakrab ain quiquehe re laj Jos xban li Dios ut quixakabac xcuanquil nak li Dios quirisiheb aran Egipto. 6 Quicuabi jun xyab cux ma jun sut cuabiom. Quixye: Xexcuisi chak sa li raylal aran Egipto. Chanchan nak xcuisi li i k sa eben nak xexcuisi chak sa li cacuil trabaj li yoquex chixbanunquil aran Egipto. 7 Nak cuanquex sa raylal xetzama etenkanquil chicuu ut lain xexincol. Lain xinsume toj sa li chok li na-ecan cui li cak. Ut aran cuan cui li ha Meriba quinyal rix le pabal. 8 Ex intenamit, cherabihak taxak li oc cue chixyebal ere. Us raj nak teque sa echol li caru tinye ere, laex aj Israel. 9 Micuan jalanil dios eriquin chi moco telokoni ru lix dioseb li jalaneb xtenamit, 10 xban nak lain li Kacua le Dios. Lain xin-isin ere sa li naajej Egipto. Chextzamank cuiquin ut lain tinque li caru ere chi nabal, chanquin reheb. 11 Jocan quinye reheb lin tenamit, abanan inca queraj rabinquil li caru quinye reheb ut inca queabin chicuu. 12 Jocan nak quincanabeb xbanunquil li caru queraj eb aan. Xban nak cauheb xchol, quexbanu li caru queraj xjuneseb. 13 Cui ta eb lin tenamit xeabin chicuu, ut cui ta xexbanu li caru xinye, 14 lain xincoleb raj chi junpat chiruheb li xic nequeiloc reheb. Xinnumta raj sa xbeneb chixjunileb li xic nequeiloc reheb, chan li Dios. 15 Eb li xic nequeiloc re li Kacua texcubsi raj rib chiru xban xxiuheb. Ut aan tixqueheb raj chixtojbal rix lix maqueb chi junaj cua. 16 Abanan li Dios tixque raj reheb lix tenamit chixjunil li caru textzaca. Tixque raj li chabil trigo reheb ut tixque raj reheb li xyaal cab li nacuan sa quiche.

Salmo 82
Dios cuan sa lix naaj sa xyankeb laj rakol atin li chutchuqueb re tixye reheb nak inca us yoqueb chi rakoc atin. 2 Ut quixye reheb: Jo najtil chic texrakok atin chi jo nequeraj laex? Ma toj yokex chixtenkanquileb li inca useb xnaleb? 3 Checolak ban rixeb li inca nequeru xcolbaleb rib xjuneseb jo ajcui eb li ma

1Li

Li Dios yo chixkusbaleb laj rakol atin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS82,83

998

ani cuan reheb. Ut chexrakok atin sa xyalal sa xbeneb li cuanqueb sa raylal ut li cuanqueb sa nebail. 4 Chatenkaheb li raheb sa xchol ut li teraj tenkac. Ut chacoleb chiruheb li inca useb xnaleb. 5 Laex inca nequetau xyalal. Inca us yoquex. Chanchan cuanquex sa kojyi n xban nak inca nequetau xyalal. Chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch nequexucuac xban nak laex inca nequexrakoc atin sa xyalal. 6 Lain xinye, Laex diosex xban nak xinque ecuanquil chi rakoc atin. Laex cualal incajol, lain li nimajcual Dios. 7 Abanan laex texcamk jo nak nequecam chixjunileb li cristian. Tex-osok jo nak nequeoso chixjunileb, usta nim ecuanquil, chan li Dios. 8 At Kacua Dios, chatrakok atin sa xbeneb li cuanqueb sa ruchichoch xban nak laat aj echal re chixjunileb li tenamit.

Salmo 83
Kacua, choacuabi taxak ut macanab ta yal chi jocan li caru yoco chixtzamanquil chacuu. Chasume ban li katij. 2 Il li caru yoqueb chixbanunquil li xic nequeiloc acue. Queheb retal xban nak nequeraj numtac sa aben. 3 Li xic nequeiloc acue sa comonil yoqueb chixcubanquil ru chi mukmu chanru texbanu reheb la tenamit li sicbil ru aban. 4 Nequexye: Quimkex ut kasachak ruheb. Takasach lix tenamiteb chi junaj cua re nak ma ani chic tajulticank re lix cabaeb laj Israel, chanqueb. 5 Junaj xcauxeb nak quexcub ru chanru texbanu re kasachbal. 6 Quexjunaji ribeb laj Edom riquineb li ralal xcajol laj Ismael, ut eb laj Moab ut li ralal xcajol lix Agar, 7joqueb ajcui laj Gebal, ut eb li ralal xcajol laj Amn ut laj Amalec, joqueb ajcui laj filisteos ut eb laj Tiro, 8 ut eb li cuanqueb Asiria. Eb li ralal xcajol laj Lot, aaneb li yoqueb chi camoc be. 9 At inDios, chasacheb ta ru li xic nequeiloc acue jo nak casacheb ru li cuanqueb Madin ut jo nak casach ru laj Ssara ut laj Jabn aran cuan cui li nima Cisn. 10 Laat casach ruheb sa li naajej Endor ut aran queka ut quesuki chok xkemal li choch. 11 Chasach ta ruheb laj camol be jo cabanu reheb laj Oreb ut laj Zeeb. Chasach ta ruheb chixjunileb laj camol be jo cabanu reheb laj Zeba ut laj Zalmuna. 12 Casach ruheb li queyehoc re: Lao toechani nk reheb lix naajeb lix tenamit li Dios. 13 At inDios, chasach ta ruheb li xic nequeiloc acue. Chanchanakeb ta li chaki xak ken

1At

Laj Asaf yo chixtzamanquil chiru li Dios nak tixsach ruheb li xic nequeiloc re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

999

SALMOS8385

nak tecamek xban ik. 14 Cheosok ta jo nak na-oso li quiche sa li tzul xban li xam. 15 Chacualinaheb riquin la joskil ut sebesiheb re nak teelelik. 16 At Kacua, chacuteb ta xxutan re nak texque retal nak nim acuanquil. 17 Chacuteb ta xxutan chi junaj cua. Xutanal ta texcul ut checamk ta, 18 re nak chixjunileb texnau nak caaj cui laat li nimajcual Dios li cuan acuanquil sa xben chixjunil li ruchichoch.

Salmo 84
cuanc sa la cuochoch. Xban xsahil lin chol, chi anchal inchol, ninbicha alokal, at yoyoquil Dios. 3 At nimajcual Dios, eb li xul nequextau xnaajeb nach riquin la artal. At inrey, at inDios, li tzentzeyul naxtau xnaaj lix soc ut li cuilix naxtau xnaaj re tixque cui li coc ral. 4 Us xak reheb li nequecuan sa la cuochoch xban nak junelic nequexque alokal. 5 Us xak reheb li nequextau xcacuilal xchol acuiquin ut junelic nequexque xchol chixbanunquil li caru nacacuaj laat. 6 Usta nequexcul raylal ut yabac, laat tasukisi li xyaal ruheb chok rosobtesinquileb. Tacuosobtesiheb chi nabal jo nak nanujac li xnaaj li ha nak naxque li hab. 7Yok chi cacuuc xmetzeuheb ut teril acuu aran Sin. 8 Chacuabi taxak lin tij, at nimajcual Dios. Chinasume taxak, at inDios. Laat li Dios li catxlokoni laj Jacob. 9 At Kacua, laat laj Colol ke. Chacuosobtesi taxak li rey li sicbil ru aban. 10 Kaxal lok li cuanc sa la templo usta jun cutan ajcui chiru li cuanc jun mil cutan sa jalan naajej. Kaxal us chok cue lain cuanc sa la cuochoch, usta caaj cui rilbal li oquebal tinbanu, chiru li cuanc sa jun chabil naajej li nequexbanu cui li mausilal. 11 Li Kacua Dios, aan li nacutanobresin re li kacaux ut aan li nacoloc ke. Ut inca narisi chiku li caru us chok ke lao li nococuan sa ti quilal. 12 At Kacua, at nimajcual Dios, us xak re li ani naxcojob xchol acuiquin.

1At Kacua, at nimajcual Dios, kaxal lok la cuochoch. 2Cajo nak nacuaj ru

Cajo nak ninra ru cuanc sa rochoch li Dios

Salmo 85
Kacua, laat kaxal chabilat kiquin lao la tenamit. Jocan nak xoacam cuichic sa li kanaaj, lao li ralal xcajol laj Jacob. 2 Inca caque sa achol li mausilal kabanu. Cacuy ban li kamac lao

1At

Li tenamit Israel yoqueb chixtzamanquil chiru li Dios nak taruxtana cuichic ruheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS85,86

1000

la tenamit. 3 Inca chic yo ajoskil sa kaben. Xnume ban ajoskil. 4 Choacam cuichic acuiquin, at Kacua, at aj Colol ke. Ut chielk taxak chi junaj cua la joskil sa kaben. 5 Ma junelic ta bi yok ajoskil sa kaben? Ut, ma yok ajcui la joskil sa xbeneb li kalal kacajol li tecuank mokon? 6 Ma inca taque cuichic xcacuilal kachol, lao la tenamit, re nak tasahok kachol acuiquin? 7 At nimajcual Dios, chacut taxak chiku nak junelic nocoara ut choacol taxak. 8 Lain tincuabi li caru tixye li Kacua li nimajcual Dios. Aan oc re chixyebal ke chanru nak tocuank sa tuktuquil usilal lao li sicbil ku xban, re nak inca chic takabanu li jo majoil naleb. 9 Relic chi yal li Dios cuan kiquin chikacolbal lao li nakaxucua ru. Ut lix lokal li Dios tacuank kiquin sa li katenamit. 10 Li yal ut li uxtananc u tacuank sa kayank. Ut tacuank ajcui li tuktuquilal ut li ti quilal. 11 Eb li cuanqueb sa ruchichoch tecuank sa xyalal. Ut li Kacua sa choxa tixque chak li ti quilal ke. 12 Li Kacua toxtenka cuichic chi biomoc. Ut numtajenakak li ru li kacui mk li taelk sa li kanaaj. 13 Li ti quilal li naxbanu li Kacua, aan tixcut chiku chanru nak tocuank sa ti quilal.

Salmo 86
Kacua, chacuil taxak xtokobal cuu ut chinacuabi taxak xban nak kaxal ra cuanquin ut tokobal cuu. Chinacuabi taxak ut chinasume taxak xban nak kaxal ra cuanquin ut tokobal cuu. 2 Chinacol, at Kacua, xban nak ti c inchol chacuu. Chinacol, at inDios, xban nak lain aj canjel chacuu ut cau inchol acuiquin. 3 At Kacua, chacuuxtana cuu xban nak junelic yoquin chixtzamanquil intenkanquil chacuu. 4 At Kacua, chaque taxak xsahil inchol lain laj canjel chacuu xban nak chacuu yoquin chi tijoc. 5 At Kacua, kaxal chabilat ut nacatcuyuc mac. Kaxal nim la cuusilal sa xbeneb chixjunileb li nequextzama xtenkanquileb acue. 6 At Kacua, chacuabi taxak lin tij. Chasume taxak li caru nintzama chacuu. 7Nak cuanquin sa raylal, nintzama intenkanquil chacuu ut laat nacattenkan cue. 8 At Kacua, maca chic junak Dios jo laat. Maca chic junak Dios naru tixbanu li caru nacabanu laat. 9 Chixjunileb li tenamit li quilajayi b techalk ut tatexlokoni. Texque xlokal la caba. 10 Texque alokal xban nak kaxal nim acuanquil ut sachba cholej li nalajabanu. Caaj cui laat li tzakal Dios. 11 At nimajcual Dios, chacut chicuu li caru tacuaj laat tinbanu re nak tincuank sa xyalal.

1At

Laj David naxtzama xtenkanquil chiru li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1001

SALMOS8688

Ut chinatenka chi canjelac chacuu chi anchal inchol. 12 At Kacua, at inDios, chi anchal inchol tatinlokoni ut junelic tinque xlokal la caba. 13 Junelic niquinara. Jocan nak xinacol chiru li camc. 14 At inDios, eb li ketketeb teraj numtac sa inben ut yoqueb chixcubanquil ru chanru nak tinexcamsi. Eb aan inca nequexque alokal. 15 Abanan laat, at Kacua, at inDios, nim la cuuxtan ut nim la cuyum. Laat inca nacatjosko sa junpat. Kaxal nim ban la cuusilal. Laat aj rahonel ut laat li yal. 16 Chacuil taxak xtokobal cuu. Chaque taxak xcacuilal inchol ut chinacol taxak xban nak lain nincanjelac chacuu jo quixbanu lin na. 17Chacutbesi taxak junak li retalil la cuusilal, at Kacua, re nak texque retal li xic nequeiloc cue. Xutanal teelk nak texque retal nak laat xattenkan cue ut xacojob inchol.

Salmo 87
Dios quixxakab lix tenamit sa xben li tzul li sicbil ru xban. nimajcual Dios kaxal naxra li naajej aan chiruheb chixjunil lix naajeb li ralal xcajol laj Jacob. 3 Cajo xchakal ru naxye li Dios chirix lix tenamit Sin. 4 Naxye: Nak yoquin chixquebal xlokal li tenamit Sin, nequejultico cue eb li tenamit Egipto, Babilonia, Filistea, Tiro ut Etiopa. Lin tenamit Sin chanchan jun nabej chok reheb li tenamit ain xban nak aran quextau li cuusilal, chan li Dios. 5 Ut tayehek chirix li katenamit Sin: Chixjunileb li tenamit aan, sa li tenamit Sin quextau li rusilal li Dios. Ut li nimajcual Dios quixakaban re sa xnaaj li tenamit Sin. 6 Li nimajcual Dios tixtzi ba sa lix hu lix cabaeb li tenamit li xextau rusilal li Dios sa li tenamit Sin. 7 Chixjunileb li nequebichan ut eb li nequextoch li cuajb, texye sa lix bicheb: Ain tzakal intenamit xban nak arin xintau li rusilal li Dios.
2 Li

1Li

Li tenamit Sin chanchan jun nabej chok reheb laj Israel

Salmo 88
Kacua, at inDios, laat laj Colol cue. Chi kek chi cutan nintzama intenkanquil chacuu. 2 Chacuabi taxak lin tij ut chasume taxak li caru nintzama chacuu. 3 Cajo li raylal li yoquin chixculbal.

1At

Ain xtij jun li cui nk re xtzamanquil chiru li Dios nak tacolek chiru li camc

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS88,89

1002

Camc cue nak nacueca. 4 Naru nequexye nak ac xincam xban nak maca chic inmetzeu. 5 Chanchan nak tzektzoquin sa xyankeb li camenak. Chanchanin jun xcomoneb li quecamsi c chi chi ch sa li plet, li ac xemuke. Inca chic cacoleb ut inca chic nequejultico acue. 6 Chanchan nak xinaque sa jun chamal jul kojyi n xsa. 7 Cajo la joskil sa inben. Inca chic nincuy. Chanchan nak yo chi chalc lix cau ok li ha sa inben. 8 Xinaque chi tzektanac xbaneb li cuami g. Inca chic nequeraj rilbal cuu ut xic chic niquineril. Chanchan cuanquin chi prexil ut inca naru nin-el. 9 Cajo li yabac ninbanu xban li raylal li yoquin chixculbal. Jocan nak yo chi mutzoc li xnak cuu. Aban rajlal cutan ninyaba la caba, at Kacua. Nintzama intenkanquil chacuu. 10 Ma tabanu ta bi li sachba cholej reheb li camenak? Ma taruk ta bi tecuacli k li camenak chixquebal alokal? 11 Ma taruk ta bi tayehek resil li yal ut la cuusilal sa xyankeb li camenak? 12 Ma taruk ta bi chic teril li milagro li nacabanu nak ac camenakeb chic? Nak ac xcam junak, moco tajulticok ta chic re li ti quilal. 13 Abanan lain nintzama intenkanquil acuiquin, at nimajcual Dios. Rajlal ekela nintijoc chacuu. 14 At Kacua, caut nak niquinatzektana? At inDios, caut nak inca nacasume li caru nintzama chacuu? 15 Lain tokobal cuu ut ra sa inchol chalen sa insajilal. Nabal li raylal xaque sa inben ut inca chic nincuy. 16 Cajo ajoskil sa inben. Nacueca nak inca chic nincuy. 17Junelic yo ajoskil sa inben. Chanchan nak sutsuquin xban li but nak nachal chixjunil li raylal sa inben. 18 Usta li tzakal cuami g xinixtzektana. Maca chic cuochben. Junes sa kojyi n aj chic cuanquin.

Salmo 89
1At Kacua, junelic tinbichank re xquebal alokal xban nak laat nim

Ain jun li tij re xtzamanquil xtenkanquil li rey nak cuan sa raylal

la cuuxtan. Junelic tinye nak laat kaxal chabilat kiquin. 2 Tinye resil nak la cuuxtan inca nalaj inca na-oso. Cuan ban chi junelic. Jo nak li choxa cuan sa xnaaj chi junelic, jocan ajcui la chabilal cuan chi junelic. 3 Laat caye: Xinbanu jun li contrato riquin laj David, li sicbil ru inban chi canjelac chicuu ut xinye re chi jocain: 4 Chalen anakcuan eb la cualal acajol teoc chok rey chok acuuchil nak tat-elk laat. Chi junelic ke cutan, eb la cualal acajol chic teoc chok rey. 5 At Kacua, chixjunileb li cuanqueb sa choxa nacatexlokoni

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1003

SALMOS89

xban la chabilal. Nequexque alokal xban li sachba cholej li nalajabanu. 6 Maca chic junak dios chacuu laat. Ma cuan ta bi junak sa choxa naru xjuntaketanquil acuiquin laat? 7Chixjunileb li santil ngel nequexque alokal xban nak kaxal nim la cuanquil. Laat xucuanbil acuu xbaneb chixjunileb li cuanqueb sa choxa. 8 At Kacua, at nimajcual Dios, ma ani chic junak jo laat. Kaxal nim la cuanquil, at Kacua, ut numtajenak la chabilal. 9 Laat cuan acuanquil sa xben li palau ut laat nacattukuban ru lix cau ok nak yo chi ecanc chi cau. 10 Laat xatnumta sa xben li tenamit Egipto. Riquin xnimal la cuanquil xachachai ruheb li xic nequeiloc acue. 11 Laat aj echal re li choxa jo ajcui li ruchichoch xban nak laat catyi ban re chixjunil li caru cuan. 12 Laat catyi ban re chixjunil li caru cuan chalen sa li norte toj sa li sur. Li tzul Tabor ut li tzul Hermn nequexque alokal. 13 Kaxal nim la cuanquil ut kaxal cau acuib. Laat yal acue sa xben chixjunil xban nak nim acuanquil. 14 Laat nacatrakoc atin sa ti quilal. Nacacutbesi li xyalal ut la rahom riquin chixjunil li nacabanu. 15 Us xak reheb li tenamit li nequexnau xquebal alokal. Us xak reheb li nequexbanu li caru nacacut chiruheb, at nimajcual Dios. 16 Sa acaba laat junelic sahak sa xcholeb. Numtajenak xsahil xcholeb xban la ti quilal. 17Relic chi yal laat nacatquehoc xsahil li kachol ut laat nacatquehoc kametzeu. Tacuank kacuanquil xban nak jocan nacacuaj laat. 18 At nimajcual Dios, laat li nacatcoloc ke. Laat li karey lao aj Israel. Laat santo. 19 Laat xacutbesi jun li visin chiruheb la tenamit ut xaye reheb: Lain xinque xcuanquil jun li cui nk cau rib. Lain xinxakaban re chi taklanc sa xben lin tenamit. 20 Xinsic ru laj David laj canjel chicuu ut xinque li aceite sa xjolom retalil nak lain xinxakaban re chok rey. 21 Junelic cuankin riquin ut junelic tinque xcuanquil. 22 Eb li xic nequeiloc re inca tenumtak sa xben. Ut eb li inca useb xnaleb inca texsach xcuanquil. 23 Lain tinsach ruheb li xic nequeiloc re. Lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb li nequetzektanan re. 24 Lain tinra aan ut tintenka. Aan tanumtak sa xbeneb li xic nequeiloc re riquin li cuanquilal li tinque re. 25 Aan chic nimak xcuanquil sa xbeneb li cuanqueb chire li palau Mediterrneo. Tacuulak toj cuan cui li nima Eufrates. 26 Ut aan tixye cue: At Kacua, laat lin yucua. Laat lin Dios. Laat nacatcoloc cue ut laat nacattenkan cue. 27Lain tinque xlokal aan jo nak naquehe xlokal junak xben alalbej ut aan nimak xcuanquil chiruheb chixjunileb li rey li cuanqueb sa ruchichoch. 28 Junelic tinra aan ut inca tasachk xcuanquil li contrato li xinbanu riquin. 29 Junes eb li ralal xcajol teoc chok rey chok ruchil aan junelic ke cutan. 30 Abanan cui eb li ralal xcajol texcanab xbanunquil li xinye sa lin chakrab, ut cui inca tecuank chi jo xinye reheb, lain tinqueheb chixtojbal rix lix maqueb. 31 Cui nequexket li cuatin ut nequexmux ru lin chakrab, lain tinqueheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS89,90

1004

chixculbal li raylal. 32 Tinqueheb chixtojbal xmaqueb ut tinque li raylal sa xbeneb xban li mausilal texbanu. 33 Abanan junelic tinra laj David ut junelic tinbanu li caru xinyechii re. 34 Inca tinsach xcuanquil li contrato li quinbanu riquin. Chi moco tinjal incaux riquin li caru quinye re. 35 Sa xcaba xti quilal inchol quinyechii re laj David ut lain inca nintictiic. Tinbanu ban li caru quinye re. 36 Junelic cuank li ralal xcajol ut junelic cuankeb xcuanquil chok rey jo najtil tacuank li sake sa xben li ruchichoch. 37Tecuank xcuanquil chi junelic jo najtil tacuank li po chiru li choxa, chan li Dios. 38 Abanan, at Kacua, laat xatzektana li rey li xasic ru. Xacanab xjunes xban nak yo ajoskil riquin. 39 Xasach xcuanquil li contrato li xabanu riquin laj canjel chacuu. Chanchan nak xacut chi choch lix corona nak xacuisi lix cuanquil li rey. 40 Xajuqui li tzac li sutsu cui lix tenamit ut xajuqui ajcui li cab li quexcol cui ribeb. 41 Chixjunileb li tenamit li nequenume aran, nequerelka li caru re. Ut chixjunileb li tenamit li cuanqueb chi nach, nequexsee li caru yo chixculbal. 42 Xacanabeb li xic nequeiloc re chi numtac sa xben ut kaxal sa sa xcholeb xban nak xerechani lix tenamit. 43 Inca xatenka sa li plet. Chanchan xacuisi xkesnal lix chi ch. Jocan nak eb li xic nequeiloc re xenumta sa xben. 44 Xacuisi lix lokal ut xacuisi sa lix cuanquil. 45 Chanchan nak ac ti x chic usta toj maji nati x chi us ut xacut xxutan. 46 At Kacua, jo najtil chic yok ajoskil sa xben li rey? Ma inca tacuil xtokobal ru? 47Chijulticok taxak acue nak lao moco najt ta nococuan sa ruchichoch xban nak yal cui nko. Ac jocan nak coayi b. 48 Chikajunilo tocamk. Ma ani naru tacolek chiru li camc. Tocamk ban chikajunilo. 49 At Kacua, ma inca chic nacat-uxtanan u jo cabanu najter? Ma inca jultic acue li cayechii re laj David riquin xti quilal achol? 50 At Kacua, chaque taxak retal nak eb li tenamit yoqueb chixhobbaleb laj canjel chacuu. Inca na-el sa inchol li raylal li yoqueb chixbanunquil ke li inca nequexque alokal. 51 At nimajcual Dios, eb li xic nequeiloc acue yoqueb chixhobbal li rey li sicbil ru aban. Yalak bar naxic yoqueb chixhobbal. 52 Lokoninbil taxak ru li nimajcual Dios chi junelic ke cutan. Jocan taxak.

Salmo 90
Kacua, caaj cui acuiquin nakacol kib chalen sa xticlajic. 2 Chalen chak najter ke cutan nak toj maji nacayi beb li tzul ut li ruchichoch, ac laat ajcui chak Dios. 3 Nak nequecam li cristian, nequesuki choch xban

1At

Li Dios cuan chi junelic; abanan li cui nk yal aj numel sa ruchichoch

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1005

SALMOS90,91

nak laat caye: Choch oquenakex ut choch texsuki cui. 4 Relic chi yal chacuu laat jun mil chihab chanchan li jun cutan ajcui li ac xnume. Ut chanchan nak nanume cuib oxib or re li kojyi n. 5 Jocan ajcui li kayuam. Sa junpat nacacuisi chiku. Chanchan nak naxic li rok li ha. Chanchan li matquec. Ut chanchan li pim. 6 Chiru li ekela na-atzumac ut rax rax ru. Abanan chiru li ecuu natzumar ut nachakic. 7 Xban nak yo ajoskil sa kaben, nacasach ku; ut sachso kanaleb nococana xban nak yo ajoskil sa kaben. 8 Chixjunil li mausilal li xkabanu, laat nacanau. Chixjunil li mac li xkabanu chi mukmu cutan saken chacuu. 9 Relic chi yal laat tasach ru li kayuam xban ajoskil. Chanchan jun li caux yal nanume nak yoco chi osoc. 10 Lajeb xcacal (70) chihab ajcui nacuan li kayuam sa ruchichoch. Li ani kaxal cau rib naru nacuan xyuam sa ruchichoch cacal (80) chihab. Abanan junes raylal ut rahil cholej nakacul. Sa junpat nanume li kayuam ut nococam. 11 Ani ta cui tacuyuk re xculbal la joskil? Ut, ani ta cui nanaoc re chanru nak nacatjosko? 12 Cut chiku chanru nak takara li kayuam re nak cuank kanaleb chixbanunquil li us. 13 At Kacua, jo najtil chic yok ajoskil sa kaben? Ma inca tacuil xtokobal ku lao aj canjel chacuu? 14 Tacut taxak chiku chi junpat nak nocoara re nak tobichank xban xsahil kachol jo najtil chic tocuank sa ruchichoch. 15 Taque ta nabalak chihab li sahil cholej ke jo nak xoaque chi culuc raylal nabal chihab. 16 Tacutbesi taxak la cuanquil chiku lao laj canjel chacuu. Takil taxak la lokal joqueb ajcui li kalal kacajol. 17 A taxak li rusilal li Dios chicuank kiquin. A taxak li Dios chi-osobtesi nk ke re nak us toelk riquin chixjunil li caru takabanu. Yal. Aan taxak chi-osobtesi nk ke re nak us toelk riquin chixjunil li caru takabanu.

Salmo 91
ani cuan rubel xcuanquil li nimajcual Dios, maca tixcoxla xban nak aan tailok re. 2 Tixye: At Kacua, acuiquin nincol cuib. Laat aj ilol cue. Laat inDios ut cau inchol acuiquin. 3 Li Dios tacolok acue chiruheb li nequeraj achapbal. Ut aan ajcui tacolok acue chiru li yajel li nacamsin. 4 Aan tacolok acue jo nak naxcoleb li ral li caxlan rubel lix xic. Maca tacul. Xban nak aan kaxal chabil, tatril ut tatxcol. Riquin li ratin tacol acuib jo nak li soldado naxcol rib riquin lix ramleb chi ch. 5 Inca tatxucuak chiru li nasebesin

1Li

Cui cuanko riquin li Kacua, aan toxcol chiru li raylal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS91,92

1006

chiru kojyi n, chi moco tatxucuak chiruheb li nequebanun raylal chi cutan. 6 Ut inca tatxucuak chiru li yajel li nachal chi maca sa achol, chi moco tatxucuak chiru li raylal li nacutun nak nachal. 7 Usta tecamk jun mil nach acuiquin, malaj ut lajeb mil, abanan laat maca tacul. 8 Yal tacuil chanru nak tequehek chixtojbal rix lix mausilal li inca useb xnaleb. 9 Maca tacul xban nak laat cau achol riquin li nimajcual Dios. Laat nacanau nak aan tacolok acue. 10 Jocan nak maca raylal tachalk sa aben. Ut li cuanqueb sa la cuochoch inca texcul li yajel li inca naru xbanbal. 11 Li Dios tixtaklaheb li ngel chacolbal. Eb aan teilok acue yalak bar tatxic. 12 Eb aan tatexcam sa rukeb re nak inca tatich acuok chiru pec. 13 Laat tayek sa la cuok li cakcoj jo ajcui li canti li nacamsin. Tayek sa la cuok li ral li cakcoj jo ajcui li dragn. 14 Li Kacua tixye: Lain tincol aan xban nak kaxal ninxra. Lain tinque xlokal xban nak aan naxnau nak lain li Kacua. 15 Nak tixtzama xtenkanquil cue, lain tinsume li caru tixtzama chicuu. Lain tincuank riquin ut lain tincolok re chiru li raylal ut tinque xlokal. 16 Lain tincuosobtesi ut tinque nabal chihab chic xyuam. Ut lain tincolok re.

Salmo 92
Kacua Dios, kaxal us xquebal alokal. Takabicha li bich re xlokoninquil acuu, at nimajcual Dios. 2 Rajlal ekela ut rajlal kojyi n takaye resil nak chabilat ut kaxal nim la rahom. 3 Takaque alokal riquin li cuajb chi chinaus. Takaque alokal riquin li arpa ut riquin li salterio. 4 At Kacua, nasaho sa inchol riquin chixjunil li caru nacabanu. Nasaho sa inchol chirilbal li caru nacabanu. 5 At nimajcual Dios, kaxal nim la cuanquil ut kaxal lok li caru nacabanu. Numtajenak la naleb. Ma ani tataok ru. 6 Li ani maca xnaleb inca naxtau ru li naleb ain. 7 Li inca useb xnaleb nequetam jo li pachaya ut nequeel chi us riquin li caru nequexbanu. Abanan tacuulak xkehil nak tesachek ruheb chi junaj cua. 8 Abanan, laat at Kacua, taquehek alokal chi junelic ke cutan. 9 At Kacua, relic chi yal nak tesachek ruheb li xic nequeiloc acue. Ut techachai k ruheb chixjunileb li nequexbanu mausilal. 10 Laat taque inmetzeu

1At

Jun li bich re xlokoninquil li Dios xban nak aan kaxal chabil riquineb li ti queb xchol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1007

SALMOS9294

jo xmetzeu li toro ut taque li sununquil ban sa injolom retalil xsahil inchol. 11 Lain tincuil nak tatnumtak sa xbeneb li xic nequeiloc cue. Ut tincuabi nak yoqueb chi yabac xban li raylal li texcul li inca useb xnaleb. 12 Abanan li ti queb xcholeb us teelk riquin li caru texbanu. Chanchanakeb li che palma. Tequi k jo nak naqui li che chacalte li cuan aran Lbano. 13 Chanchanakeb li che li aubil cuan cui lix templo li Dios, li yoqueb chi atzumac. 14 Usta ac ti xeb chic, junelic yokeb chi qui c ut cauhakeb rib. 15 Ut texye resil nak li nimajcual Dios, aan li nacoloc ke. Aan kaxal chabil ut naxbanu chixjunil sa ti quilal.

Salmo 93
nimajcual Dios, aan li tzakal rey. Cuan xcuanquil sa xben chixjunil ut cajo lix lokal. Quixque sa xnaaj li ruchichoch ut inca taecank sa xnaaj. 2 At Kacua, chalen chak sa xticlajic xakxo sa xnaaj la cuanquilal xban nak laat ac cuancat ajcui chak chalen najter ke cutan nak toj maca li ruchichoch. 3 At Kacua, kaxal cau nequeecan li nima. Cau na-ecan li ru ut naxsac rib lix cau ok. 4 Abanan laat cuancat sa choxa ut kaxal nim la cuanquil chiruheb lix cau ok li nima ut li palau. 5 At nimajcual Dios, la chakrab xakxok xcuanquil chi junelic. Inca naru xjalbal. Ut li santilal cuank sa la templo chi junelic ke cutan.

1Li

Li nimajcual Dios, aan li tzakal Rey

Salmo 94
nimajcual Dios, laat li nacatquehoc rekaj li mausilal li nequexbanu li inca useb xnaleb. Cutbesi la joskil chiruheb. 2 Cutbesi taxak la cuanquil nak tatrakok atin sa xbeneb li tenamit. Chaqueheb taxak chixtojbal rix lix maqueb li nequexketketi ribeb. 3 Jo najtil chic tesahok sa xcholeb li inca useb xnaleb? At nimajcual Dios, Ma toj yokeb chi sahok sa xcholeb riquin li caru yoqueb chixbanunquil? 4 Jo najtil chic texketketi ribeb li inca useb xnaleb? Jo najtil chic texnimobresi ribeb riquin li caru nequexye? 5 At nimajcual Dios, nequenumta sa xbeneb la tenamit ut nequexrahobtesiheb la cualal acajol. 6 Nequexcamsiheb li xmalcaan ut

1At

Li Kacua, aan li tarakok atin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS94,95

1008

eb li ma ani cuan reheb. Ut nequexcamsiheb ajcui li jalaneb xtenamiteb li cuanqueb sa kanaaj. 7Ut nequexye: Li Dios li nequexlokoni li ralal xcajol laj Jacob inca naril chi moco naxque retal li caru yoco chixbanunquil. 8 Chequehak retal laex li maca enaleb, li cuanquex sa li katenamit. Joke tetau xyalal? 9 Ma nequecoxla laex nak li Dios inca narabi li caru nequeye? Ma macua ta bi aan quiyi ban re li kaxic? Ma nequecoxla laex nak li Dios inca naril li yoquex chixbanunquil? Ma macua ta bi aan li quiyi ban re li xnak ku? 10 Ma macua ta bi li Dios nakusuc reheb li tenamit? Ma inca ta bi tixque chixtojbal xmaqueb li inca useb xnaleb? Ma macua ta bi aan naquehoc xnalebeb li cristian? Ma inca ta bi tixnau chixjunil li caru na-uxman? 11 Li Dios naxnau caru nequexcoxla eb li cristian. Naxnau nak yal maca na-oc cui li nequexcoxla li inca useb xnaleb. 12 At Kacua, us xak reheb li nequexque sa xcholeb lix kusbal nacaque. Us xak reheb li nacacut li xyalal la chakrab chiruheb. 13 Laat tatenka eb aan re nak texcuy xnumsinquil li raylal li tachalk sa xbeneb toj tequehek chixtojbal rix lix maqueb li inca useb xnaleb. 14 Li Kacua inca tixtzektanaheb li ralal xcajol. Inca tixcanabeb xjuneseb. 15 Tacuulak xkehil nak eb laj rakol atin terakok cuichic atin sa ti quilal. Ut xban aan tesahok sa xcholeb chixjunil li ti queb xchol. 16 Ani ta cui taruk tacolok cue chiruheb li inca useb xnaleb? Ut, ani taoquenk chicuix chiruheb li nequebanun mausilal? 17Cui ta li Kacua inca xinixtenka, ac raj xincam sa rukeb. 18 Nak quinye: Inca chic nincuy, at Kacua, laat xinatenka xban nak niquinara. 19 Nak inca chic nintau caru tinbanu, laat nacacojob inchol. Laat nacaque xsahil inchol. 20 Laat inca tacam acuib sa usilal riquineb laj rakol atin li inca nequerakoc atin sa ti quilal xban nak laat inca nacuulac chacuu lix nalebeb. 21 Nequexye nak li ti queb xchol cuanqueb xmac ut nequexteneb camc sa xbeneb. 22 Li nimajcual Dios, aan li nacoloc cue. Li Dios, aan chanchan jun sakonac bar naru nincol cui cuib. 23 Li Kacua tixqueheb chi sachec ruheb li inca useb xnaleb xban lix mausilaleb. Li Kacua li kaDios tixsukisi sa xbeneb lix mausilaleb ut tixsacheb ru.

Salmo 95
ut kalokonihak li nimajcual Dios. Chobichank chi sa sa kachol re xquebal xlokal li Dios li na-iloc ke ut nacoloc ke. 2 Ut chobantioxi nk chiru xban li usilal li naxbanu ke. Chobichank chi sa sa kachol re

1Chalkex

Kabichak xlokal li Kacua chi sa sa kachol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1009

SALMOS95,96

xlokoninquil li Kacua. 3 Li nimajcual Dios, aan li tzakal rey. Aan li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li jalanil dios. 4 Sa ruk li Kacua cuan chixjunil ut aan yal re sa xben. Aan laj echal re li ochoch pec jo ajcui li tzul li najt xteram. 5 Aan laj echal re li palau ut li choch xban nak aan quiyi ban re. 6 Chalkex ut kacuikibak kib re xlokoninquil li nimajcual Dios. Takacuikib kib ut takalokoni li Kacua li quiyoobtesin ke. 7Li Kacua, aan li kaDios ut lao lix tenamit. Aan na-iloc ke jo nak li pastor narileb lix carner. 8 Cherabi li caru yo chixyebal ere li Kacua: Mecacuubresi echol jo quexbanu le xetonil yucua nak cuanqueb sa li naajej Meriba. Mebanu jo quexbanu eb aan sa li cutan nak cuanqueb sa li chaki choch sa li naajej Masah. 9 Sa li cutan aan eb le xetonil yucua quexyal cuix usta queril li sachba cholej li quinbanu reheb. 10 Cacal chihab yo injoskil sa xbeneb li tenamit aan ut quinye, Eb li tenamit ain inca nequextau xyalal chi moco queraj xtaubal. 11 Lain quinjosko riquineb ut quinye reheb nak inca taruk teoc sa li naajej li quinque raj reheb re tehilank, chan li Dios.

Salmo 96
junak ac bich re xlokoninquil li Kacua. Chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch, bichankex re xquebal xlokal li Kacua. 2 Bichahomak lix lokal li Kacua ut chequehak xlokal lix caba. Rajlal cutan teye nak aan laj Colol ke. 3 Yehomak resil lix lokal reheb chixjunileb li tenamit ut yehomak resil li sachba cholej li nalajxbanu. 4 Kaxal nim xcuanquil li nimajcual Dios ut xculub nak takaque xlokal. Aan li tento taxucuak ru xban nak aan li kaxal nim xcuanquil chiruheb chixjunileb li jalanil dios. 5 Eb li dios li nequexlokoni li jalanil tenamit yal yi banbil. Moco tzakal dios ta. Abanan li Kacua, aan li tzakal Dios. Aan li quiyi ban re li choxa. 6 Cajo xlokal li Kacua ut kaxal nim xcuanquil. Li ralal xcajol nequexque xlokal ut nequereca lix cuanquil sa li templo. 7Chequehak xlokal li nimajcual Dios chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch. Chequehak xcuanquil ut chequehak xlokal li Kacua. 8 Quehomak xlokal li Kacua xban nak xculub nak teque xlokal. Ut camomak le mayej sa lix templo. 9 Chelokoni li Kacua sa lix santil naaj ut chexucua ru chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch. 10 Yehomak resil sa chixjunileb li tenamit nak li nimajcual Dios, aan li tzakal Rey. Aan li quiquehoc re li ruchichoch sa xnaaj ut inca taecank sa xnaaj. Aan li tarakok atin sa xbeneb li tenamit

1Bichahomak

Ain jun li bich re xquebal xlokal li Kacua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS9698

1010

sa ti quilal. 11 Chisahok taxak sa xchol li choxa jo ajcui li ruchichoch. Chiecank taxak ru li palau jo ajcui chixjunil li cuan chi sa xban xsahileb sa xchol. 12 Chisahok taxak sa xchol li ruchichoch ut chixjunil li cuan chiru. Ut chesahok ta sa xcholeb chixjunileb li che sa quiche. 13 Chixjunileb ta tesahok sa xchol nak tachalk li Kacua chi rakoc atin sa xbeneb li cuanqueb sa ruchichoch xban nak aan tarakok atin sa xyalal ut sa ti quilal.

Salmo 97
li ruchichoch jo eb ajcui li choch li sutsuqueb sa ha. 2 Li Kacua quixcutbesi rib sa li chok kojyi n ru. Li Kacua narakoc atin sa xyalal ut nataklan sa ti quilal. 3 Lix joskil li Kacua chanchan xam yo chi xic chi ubej ut naxsacheb ru chixjunileb li xic nequeiloc re. 4 Nak naxtakla li cak chi repoc, naxcutanobresi li ruchichoch ut li ruchichoch na-ecan sa xnaaj. 5 Eb li tzul nequehao chiru li Kacua, laj echal re chixjunil li ruchichoch. Chanchan nak nahao li cera. 6 Li choxa naxcutbesi lix ti quilal li Kacua ut chixjunileb li tenamit nequeril lix lokal. 7Chixjunileb li nequexnimobresi ribeb riquin xlokoninquil li yi banbil dios, xutanal nequecana. Ut chixjunileb li jalanil dios tecanak rubel xcuanquil li Kacua. 8 At nimajcual Dios, nasaho sa xcholeb li cuanqueb Sin. Nequesaho sa xcholeb xban nak nacatrakoc atin sa xbeneb li inca nequexque alokal. 9 Nequesaho sa xcholeb xban nak laat, at nimajcual Dios, nim acuanquil sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Ut kaxal nim acuanquil sa xbeneb chixjunileb li yi banbil dios. 10 Chejunilex laex li nequexrahoc re li Kacua, chetzektana chi junaj cua li mausilal xban nak li Kacua tailok ere laex li ti c echol. Aan tacolok ere chiruheb li inca useb xnaleb. 11 Li Dios naxcutanobresi le naleb, laex li ti c echol ut naxque xsahil echol laex, li nequexcuan sa xyalal. 12 Laex li ti c echol, chisahok taxak sa echol sa xcaba li nimajcual Dios. Quehomak xlokal xban nak aan santo.

1Li nimajcual Dios, aan li tzakal rey. Jocan nak chisahok taxak sa xchol

Tarakok atin li Kacua sa xbeneb li inca useb xnaleb

Salmo 98
li ac bich re xlokoninquil li Kacua xban li sachba cholej naxbanu. Xban nak ti c xchol li Kacua, aan xnumta sa xbeneb chixjunileb
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Bichahomak

Li Kacua Dios, aan narakoc atin sa ti quilal

1011

SALMOS98,99

li xic nequeiloc re riquin lix nimal xcuanquil. 2 Li Kacua quixcutbesi chiruheb li tenamit nak aan nim xcuanquil chi coloc. Quixcutbesi lix ti quilal chiruheb chixjunileb li tenamit. 3 Xban nak li Dios naxbanu li caru naxye, quijultico re lix rahom sa xbeneb laj Israel. Chixjunileb li tenamit li cuanqueb jun sut rubel choxa queril nak li Dios quixcoleb laj Israel chiruheb li xic nequeiloc reheb. 4 Chisahok sa le chol ut chexbichank chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch, re xlokoninquil li Kacua. Chelokoni li Kacua riquin le bich. 5 Bichankex chiru li Kacua riquin li arpa. Bichankex riquin le cuajb re xlokoninquil li Kacua. 6 Yabasihomak le cuajb li apunbil. Cheyabasi le trompeta re xquebal xlokal li Kacua. Chelokonihak li tzakal rey li nimajcual Dios. 7Chi-ecank ta ru li palau ut chixjunil li cuan chi sa. Chi-ecank ta li ruchichoch sa xnaaj ut chixjunil li cuan chiru xban xsahil xcholeb. 8 Cheecank ta ru li nima re xquebal xlokal li Dios. Ut cheecank ta li tzul sa xnaajeb xban xsahil xcholeb. 9 Chixjunil ta li caru cuan sa ruchichoch tesahok sa xchol nak tachalk li Kacua chi rakoc atin sa xbeneb li cuanqueb sa ruchichoch xban nak aan tarakok atin sa xyalal ut sa ti quilal.

Salmo 99
Kacua, aan li tzakal rey. Aan li nahilan sa xyiheb li querubines. Chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch texucuak nak teril lix cuanquil. 2 Kaxal nim xcuanquil li Kacua li cuan Sin ut kaxal nim xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li tenamit. 3 Chexque taxak xlokal lix caba ut chexxucua taxak ru xban nak aan santo. 4 Kaxal nim xcuanquil li karey. Naxra li ti quilal. Quixxakab xcuanquil li ti quilal ut li chabilal sa xyankeb li ralal xcajol laj Jacob. 5 Chenima ru li nimajcual Dios. Checuikib erib chiru li kaDios re xquebal xlokal xban nak aan santo. 6 Laj Moiss ut laj Aarn quecanjelac chiru li Kacua chok aj tij. Ut laj Samuel quitijoc chiru. Eb aan quextzama xtenkanquil chiru li Kacua ut aan quixsume lix tijeb. 7Quiatinac chak riquineb sa li chok ut eb aan quexbanu li caru quixye. 8 At Kacua, at kaDios, laat caque reheb li caru quextzama chacuu. Laat xacanabeb chixculbal li raylal xban li mac quexbanu. Abanan cacuyeb xmaqueb. 9 Chelokonihak li Kacua li kaDios. Chequehak xlokal sa li tzul Sin lix santil naaj xban nak li Kacua li kaDios, aan santo.

1Li

Li kaDios aan li tzakal rey ut ti c xchol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS100102

1012

Salmo 100
chi sa sa echol re xquebal xlokal li Kacua. Chexbichank chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch. 2 Chexcanjelak chiru li Kacua chi anchal echol. Chi sa sa echol chelokoni li Kacua riquin le bich. 3 Chenauhak nak li Kacua, aan li tzakal Dios. Lao li ralal xcajol. Aan li quiyoobtesin ke ut aan ajcui li na-iloc ke jo jun li pastor narileb lix carner. 4 Chex-oc sa lix templo li Dios re xbantioxinquil chiru. Chex-oc sa li rochoch li Dios ut chelokoni riquin le bich. Chebantioxi re li Kacua ut chenima ru. 5 Li Kacua kaxal chabil. Junelic nocoxra ut lix ti quilal xchol maca rosojic. Cuank ban chi junelic.

1Chexbichank

Chikaquehak xlokal li Dios xban nak aan junelic chabil kiquin

Salmo 101
nimajcual Dios, lain tinbichank re xquebal alokal xban nak laat ti c achol ut nacat-uxtanan u. 2 Lain nacuaj cuanc sa ti quilal. Chasume taxak li caru nintzama chacuu ut chinatenka. Ut lain sa xyalal tincuank nak cuankin sa li cuochoch. 3 Lain inca tinbanu li caru nequexbanu li inca useb xnaleb. Xic nacuil li caru nequexbanu eb aan. Ma joke tincam cuib riquineb aan. 4 Inca tincoxla li inca us chi moco tinbanu li mausilal li nequexbanu eb aan. 5 Lain tinye reheb nak texcanab atinac li nequexyoob atin chirixeb li ras ri tzin. Ut inca tincuy xmaqueb li nequexketketi ribeb ut nequexnimobresi ribeb. 6 Tasahok sa inchol riquineb li ti queb xchol ut tinqueheb chi cuanc sa lin naaj. Li ani naxbanu li ti quilal taruk tacanjelak chicuu. 7Li ani nabalakic inca naru tacuank sa li cuochoch chi moco eb li nequetictiic naru tecuank cuiquin. 8 Rajlal cutan tinsach ruheb li inca useb xnaleb li cuanqueb sa li katenamit. Tincuisiheb sa lix tenamit li Dios li nequexbanu mausilal.

1At

Li rey David quixyechii nak tacuank sa ti quilal

Salmo 102
Kacua, chacuabi taxak lin tij. Chasume taxak nak yoquin chixtzamanquil intenkanquil chacuu. 2 Minacanab injunes nak cuanquin sa

1At

Ain lix tij jun li cui nk cuan sa raylal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1013

SALMOS102

raylal. Chacuil taxak xtokobal cuu ut chinasume taxak chi junpat nak yoquin chi tzamanc chacuu. 3 Yo chi osoc lin yuam. Chanchan li sib li na-oso sa ik. Chanchan nak yo chi catc lin bakel sa xam nak nacueca. 4 Ra li cuam ut yo chi yotec inchol. Chanchanin li pim li ac xchakic. Inca chic nacuaj cuaac. 5 Nin-ayaynac xban li raylal ut yoquin chi bakerc. 6 Chanchanin li xul li narupupic sa li chaki choch bar maca cuan. Chanchanin jun li cuarom sa li juquinbil cab. 7Inca nincuar. Chanchanin jun li tzentzeyul cochco sa xben cab xjunes. 8 Eb li xic nequeiloc cue nequexyal numtac sa inben. Niquinexhob ut niquinexmajecua. 9 Cajo li raylal nincul. Chanchan chic incua li cha xban nak aran nincuan. Li xyaal cuu naxjunaji rib riquin li cuuca xban nak junes yabac ninbanu. 10 Cajo li raylal xincul xban nak yo ajoskil sa inben. Xben cua xinacuosobtesi, abanan anakcuan xacubsi incuanquil. 11 Yo chi osoc lin yuam. Chanchan nak na-ecuu chi junpat li cutan. Chanchanin aj chic li pim li nachakic chi junpat. 12 Abanan laat cuankat chi junelic, at Kacua, ut tayemank acuesilal yalak bar chi junelic ke cutan. 13 At Kacua, laat tacuil xtokobal ku. Tacuosobtesi cuichic la tenamit Sin. Ac xcuulac xkehil nak tatenka cuichic. 14 Eb li nequecanjelac chacuu nequexra li tenamit Sin usta juquinbil chic. Nequeril xtokobal ru usta poinbil chixjunil. 15 Eb li jalaneb xtenamit texxucua ru li Kacua. Eb li rey li cuanqueb sa ruchichoch texque retal lix lokal. 16 Nak li Kacua tixyi b cuichic lix tenamit Sin, tixcutbesi lix lokal chiruheb. 17Li Kacua tixsume lix tijeb li yoqueb chi culuc raylal nak textzama lix tenkanquileb chiru. Inca tixcanab yal chi jocan lix tijeb lix tenamit li maca cuan reheb. 18 Tatzi bamank retalil chi junelic ke cutan nak li Dios quixsume lix tijeb laj Israel re nak texnau ajcui li ralal xcajol li toj teyolak mokon ut texque xlokal li Kacua. 19 Li Kacua toj sa choxa yo chak xquebal retal li raylal li yoqueb chixculbal lix tenamit. Toj sa lix santil naaj naril chak li caru yoqueb chixculbal sa ruchichoch. 20 Quirabi nak nequeayaynac xban li raylal li yoqueb chixculbal nak chapchoqueb xbaneb li jalaneb xtenamit. Ut quixcoleb li tenebanbil camc sa xbeneb. 21 Ut tayehek resil lix chabilal li Kacua aran Sin. Taquehek xlokal sa li tenamit Jerusaln. 22 Texchutub ribeb aran Jerusaln eb li jalaneb xtenamit rochbeneb lix rey ut junajakeb xchol nak texque xlokal li nimajcual Dios. 23 Li Kacua quirisi lin metzeu nak toj maji ninti x ut quixcos rok inyuam. 24 Lain quintijoc ut quinye re: At Kacua, minacanab chi camc sa insajilal. Inca taxak tincamk chi toj maji ninti x. At Kacua, laat cuancat chi junelic ke cutan. 25 Najter ke cutan laat catyi ban re li ruchichoch. Ut laat ajcui catyi ban re li choxa riquin la cuuk. 26 Li ruchichoch ut li choxa teosok. Abanan laat tatcuank chi junelic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS102,103

1014

ke cutan. Laat tajal ruheb jo nak najale li ticr nak nakelo. Ut jalbil chic ruheb tecanak. 27Abanan laat ac laat ajcui chak ut laat junelic. Inca tatosok. Cuankat ban chi junelic ke cutan. 28 Jocan ajcui li kalal kacajol lao laj canjel chacuu. Tecuank junelic xban nak laat tat-ilok reheb. Laat tatcolok reheb ut tatcuank riquineb, chanquin re li Dios.

Salmo 103
xlokal li Kacua chi anchal inchol. Chi anchal li cuam tinque xlokal. Tinnima lix santil caba. 2 Tinlokoni ru li Kacua ut inca tasachk sa inchol nak aan kaxal chabil cuiquin. 3 Aan naxcuy naxsach chixjunil lin mac. Ut aan li naquirtesin re chixjunil lin yajel. 4 Aan nacoloc cue chiru li camc. Aan naruxtana cuu ut naxque xsahil inchol. 5 Aan naxcojob inchol ut naxque cue li caru us chok cue. Tixque inmetzeu jo xmetzeuheb li toj sajeb ut jo xmetzeu li tiu. 6 Li Kacua aan narakoc atin sa ti quilal ut naxcoleb li nequerahobtesi c. 7 Quixcut chiru laj Moiss li caru quixcoxla xbanunquil ut quixcut ajcui chiruheb laj Israel li sachba cholej. 8 Li Kacua aan chabil ut junelic na-uxtanan u. Inca najosko sa junpat. Kaxal nim ban li ruxtan. 9 Moco rajlal ta yo chi kusuc chi moco najosko ta chi junaj cua. 10 Moco xbanu ta ke jo chanru kaculub xban li mausilal xkabanu. Chi moco coxque chixtojbal rix li kamac jo kaculub. 11 Kaxal nim lix rahom li Kacua. Chanchan xnimal li choxa li cuan sa xben li ruchichoch. Jocan lix nimal lix rahom sa xbeneb li nequexxucua ru. 12 Quirisi li kamac. Chanchan nak quixtzek chak chi najt. Jo xnajtil li na-el cui chak li sake riquin li na-oc cui, chanchan jocan xnajtil li quixtzek cui li kamac. 13 Li Kacua naxtokoba ruheb li nequexucuan ru jo nak naxtokoba ruheb li ralal xcajol junak yucuabej. 14 Li Kacua naxnau nak yal cristiano ut sa junpat nachinan kachol. Najultico re nak yal choch oquenako. 15 Lix yuam li cui nk junpat ajcui nacuan. Chanchan li ichaj cuan sa pim. Naxque rutzuujil ut chirix aan nachakic. 16 Ut nacame xban li ik ut inca chic na-ilman ru chi moco nacutun chic li quicuan cui. 17 Abanan lix rahom ut lix ti quilal li Kacua junelic cuan sa xbeneb li nequexucuan ru li Kacua jo ajcui sa xbeneb li ralal xcajol li tecuank mokon. 18 Junelic tarosobtesiheb li nequexbanu li caru

1Tinque

Tinque xlokal li Dios, li naruxtana cuu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1015

SALMOS103,104

quexye sa li contrato. Tarosobtesiheb li nequexbanu li caru naxye sa lix chakrab. 19 Li nimajcual Dios quixxakab lix cuanquilal sa choxa. Ut aan cuan xcuanquil sa xben chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. 20 Chelokoni li Kacua laex ngeles, li cau erib. Laex li nequeque xlokal li ratin li Kacua ut nequebanu li caru naxye. 21 Chelokonihak taxak li Kacua chejunilex laex li quebil ecuanquil chi canjelac chiru sa choxa, laex li nequebanu li caru naraj aan. 22 Chequehak xlokal li Kacua chejunilex laex li quexyi bac xban li Kacua. Chelokonihak li Kacua sa chixjunileb li naajej li cuanqueb rubel xcuanquil. Lain tinlokoni li Kacua chi anchal inchol.

Salmo 104
kaxal nim la cuanquilal. Numtajenak la lokal ut la nimajcual cuanquilal.

1Tinque xlokal li nimajcual Dios chi anchal lin chol. At Kacua, at inDios,

Chiquehek taxak xlokal li Dios li quiyi ban re li ruchichoch

cahel jun li ticr. 3 Cayi b la naaj takec sa xben li ha. Eb li chok nequecanjelac chacuu jo la carruaje. Ut nacatbec sa li ik. 4 Cayi b li ik chok atakl. Ut cayi b li rak cak re tacanjelak chacuu. 5 Cayi b li ruchichoch sa xnaaj ut inca taecank. 6 Kaxal cham li palau ut inca nacutun li choch. Nujenak li ha ut inca quicutun li tzul. 7Riquin la cuanquil caye re li ha nak tixchutub rib, ut sa junpat quixchutub rib. Sa junpat qui-el nak quirabi lix yab la cux. 8 Li ha quinume sa xbeneb li tzul ut co sa li ru taka sa li naajej li cayi b chok xnaaj li ha. 9 Ut caque retalil bar tanumek lix naaj li ha re nak inca chic tixtzap xben li ruchichoch. 10 Laat catyi ban reheb li coc yuam ha ut li coc nima li nalajenume sa xyankeb li tzul. 11 Aan li ha nequeruc chixjunileb li xul ut eb li bur li cuanqueb sa quiche nak nequechakic reheb. Nequeruc li ha toj retal nequecojla xcholeb. 12 Sa eb li ruk li che li cuanqueb chire li nima eb li coc xul li nequerupupic chiru choxa nequexque lix soqueb ut nequebichan. 13 Laat nacatakresi li choch riquin li hab li nacatakla chak sa choxa li cuancat cui. Nacatakresi li choch toj retal nacojla xchol li choch. 14 Nacaque chi qui c li pim re nak tacuank xcuaheb li xul. Ut nacaque ajcui chi qui c li acui mk re nak tacanjelak chiru li cui nk chok xtzacaemk. 15 Nacaque lix tzacaemk re nak tacuank xmetzeu li cui nk. Nacaque li vino ut nacaque li aceite re nak tasahok sa xchol. 16 Nacaque li hab chi nabal sa xben li che li cuan Lbano. Nacatakresiheb li chacalte li cacuau laat.

2 Numtajenak la lokal. Laat li cutan saken. Laat cayi b li choxa chanchan nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS104,105

1016

17Sa eb li ruk li che aan nequexyi b xsoqueb li xul li nequerupupic ut


aran nequexyi b xsoc li ni nki xicanel xul ciguea. 18 Eb li yuc nequecuan sa eb li ni nki tzul ut eb li imul nequecuan sa xyank li pec. 19 Cayi b li po re xberesinquil li cutan junjunk ut li chihab. Li sake ac naxnau joke taoc. 20 Laat caque li kojyi n ut eb li xul li cuanqueb sa quiche nequeel chi bec chiru li kojyi n. 21 Eb li cakcoj li toj sajeb japjoqueb reheb nak yoqueb chixsicbal lix tzacaemk li nacaque. 22 Nak nasakeu nequexic chi cuarc sa lix naajeb. 23 Ut eb li cristian nequexic sa lix trabajeb nak nasakeu ut toj ecuu nequesuki cuichic sa li rochocheb. 24 At Kacua, cajo xlokal li canjel li quilajabanu. Chixjunil li canjel ain quilajabanu riquin la naleb. Li ruchichoch nujenak riquin chixjunil li us quilajabanu. 25 Lix ni nkal ru palau laat catyi ban re chi kaxal ni nk. Ut chi sa cuanqueb nabal li xul inca naru rajlanquil xban xquialeb, jo ni nk jo coc. 26 Eb li ni nki jucub nequebec chiru li palau. Ut sa li palau cuan li nimla xul li cayi b Leviatn xcaba. Aran nabatzun sa li palau. 27Chixjunileb li xul ain acuiquin nequeoybenin. Nequeroybeni nak laat taque lix tzacaemkeb sa xkehil. 28 Laat nacaque reheb lix tzacaemkeb ut eb aan nequexcul. Nacaque lix tzacaemkeb ut nequecuaac toj retal nacojla xcholeb riquin li caru nequextzaca. 29 Nak laat inca chic taque lix tzacaemkeb, teoc xxiu. Cui laat tacuisi lix musikeb, tecamk ut tesuki k cuichic choch. 30 Abanan laat taqueheb cuichic chi yolac rekaj ut acobresinbilak chic li ruchichoch. 31 Lokoninbil taxak ru li nimajcual Dios chi junelic ke cutan. Ut chisahok taxak sa xchol li Kacua riquin li caru quilajxbanu. 32 Caaj cui naril li ruchichoch li Dios, ut li ruchichoch na-ecan sa xnaaj. Caaj cui naxtoch cachin li tzul ut na-el xsibel. 33 Junelic tinbicha xlokal li Kacua jo najtil tincuank sa ruchichoch. Junelic tinque xlokal li Dios toj chirix incamic. 34 Chicuulak ta chiru li Kacua li caru nincoxla chirix. Li Kacua aan li naquehoc xsahil inchol. 35 Cheisi k ta sa ruchichoch eb laj mac ut chesachek ta ruheb li inca useb xnaleb. Aban lain tinque xlokal li Kacua chi anchal inchol. Lokoninbil taxak ru li nimajcual Dios.

Salmo 105
xlokal li nimajcual Dios. Yehomak resil lix nimal xcuanquilal. Yehomak resil reheb li tenamit li caru quilajxbanu. 2 Chebichak li bich re xquebal xlokal li Kacua. Ut yehomak resil li

1Chequehak

Li nimajcual Dios quixbanu li sachba cholej re xcolbaleb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1017

SALMOS105

sachba cholej li naxbanu riquin lix cuanquil. 3 Cheque xlokal lix santil caba li Kacua. Chisahok taxak sa echol laex li nequecoxla li Dios. 4 Chetzamak etenkanquil riquin li Kacua. Junelic riquin aan tetzama etenkanquil. 5 Chijulticok ere li sachba cholej li quixbanu riquin lix cuanquil. Chijulticok ere chanru nak quirakoc atin. 6 Laex li ralal xcajolex laj Abraham chijulticok ere li sachba cholej li quixbanu li Kacua. Laex li ralal xcajolex laj Jacob li sicbil ru xban li Dios, chijulticok ere li caru quixbanu li Kacua. 7 Aan li Kacua li nimajcual Dios. Aan li nim xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. 8 Junelic jultic re li contrato li quixbanu riquineb laj Israel. Usta tanumek quila chihab, abanan ma joke tasachk sa xchol. 9 Junelic jultic re nak quixbanu li contrato riquin laj Abraham. Ut jultic ajcui re nak quixbanu li contrato aan riquin laj Isaac. 10 Li Kacua quixbanu ajcui li contrato aan riquin laj Jacob. Ut quixxakab xcuanquil li contrato chok reheb laj Israel chi junelic. 11 Quixye reheb chi jocain: Lain tinque ere li naajej Canan. Ut laex tex-echani nk re chi junaj cua, chan li Dios. 12 Moco nabaleb ta laj Israel nak quiyechii c lix naajeb xban li Dios. Ut yal aj numeleb sa li naajej li cuanqueb cui. 13 Quexbeni ribeb yalak bar. Jalan jalank li tenamit li quilajenume cui. 14 Li Dios qui-iloc reheb re nak ma ani tarahobtesi nk reheb. Ut quixkuseb li rey li cuanqueb sa xcuanquil re nak maca texbanu reheb laj Israel. 15 Quixye reheb: Maca tebanu reheb laj Israel li sicbileb ru inban. Chi moco tebanu raylal reheb li nequecanjelac chicuu chok profeta, chan. 16 Li Kacua quixque jun li cueej sa lix tenamiteb laj Israel ut quecana chi maca chic xcuaheb. 17 Abanan ac xtakla Egipto laj Jos, li saj al li quicayi c chi canjelac jo mos. 18 Quexrahobtesi nak quexque sa tzalam. Quexbac li rok riquin cadena ut quexbac jun li chi ch sa xcux. 19 Li Dios quixyal rix laj Jos riquin li raylal li quixcul toj quicuulac xkehil nak quiculman chixjunil li caru quixye laj Jos. 20 Li rey li nataklan sa xbeneb li tenamit quixye nak taachabak ut laj Jos qui-achabac. 21 Ut li rey quixque xcuanquil laj Jos re nak aan chic tataklank sa li rochoch jo ajcui sa xben chixjunil li caru cuan re. 22 Eb li nequecanjelac chiru li rey quecanabac rubel xcuanquil laj Jos. Ut eb laj quehol xnaleb li rey quequehe xnalebeb xban laj Jos. 23 Eb laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob, quecoeb Egipto ut quequehe chi cuanc sa lix naaj laj Cam. 24 Li Dios quixqueheb chi tamc li ralal xcajol laj Jacob. Ut kaxal cauheb rib chiruheb laj Egipto. 25 Jocan nak xic chic queile xbaneb laj Egipto ut li Dios quixcanabeb laj Israel chi rahobtesi c xbaneb. 26 Li Dios quixtakla aran Egipto laj Moiss

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS105,106

1018

aj canjel chiru. Ut quixtakla ajcui laj Aarn li quixsic ru. 27 Sa xcaba li Dios quexbanu li sachba cholej ut li milagros chiruheb laj Egipto. 28 Li Dios quixtakla li kojyi n sa chixjunil li naajej Egipto. Abanan eb laj Egipto inca quexbanu li caru quixye li Dios. 29 Li Dios quixsukisi quic li nima ut quilajecam chixjunil li car. 30 Quinujac chi amoch chixjunil li tenamit toj retal queoc sa li naajej li nacuar cui lix reyeb. 31 Yal riquin li ratin, li Dios quixtakla nabal li ni nki raxyat ut li suk ut quinujac li tenamit xbaneb li xul. 32 Li Dios quixtakla li sakbach ut li cak sa xbeneb li tenamit. 33 Quixsacheb lix uvas ut lix cheel li higo. Quilajxtoki li che sa li naajej aan. 34 Yal riquin ratin, li Dios quixtaklaheb laj sac. Inca quiru rajlanquileb xban xquialeb. 35 Quilajexcua chixjunil li acui mk sa lix naajeb. Ut quexchoy chixjunil li pim sa calebal. Maca chic quicana. 36 Ut li Dios quixqueheb chi camc li xben ralaleb laj Egipto. Quixqueheb chi camc li kaxal raro xbaneb. 37 Li Dios quirisiheb laj Israel sa li tenamit Egipto. Quexcam li plata ut li oro nak coeb. Ut chixjunileb laj Israel cauheb. Ma jun yaj nak queel aran Egipto. 38 Eb laj Egipto quesaho sa xcholeb nak queel xban nak queoc xxiu riquin li caru quexcul. 39 Li Dios quixque jun li chok re xmuheb laj Israel chi cutan ut quixque li xam re xcutanobresinquil lix beheb chiru kojyi n. 40 Nak quextzama xcuaheb, li Dios quixtaklaheb laj tonk re tacuank xtibeb ut quixtakla ajcui li choxahil cua re tecuaak. 41 Li Dios quixjor li sakonac ut quiel chak li ha re teruc. Ut li ha quibec rok sa li chaki choch jo jun nima. 42 Li Dios quixbanu chi jocan riquineb laj Israel xban nak jultic re li contrato li quixbanu riquin laj Abraham laj canjel chiru. 43 Quirisiheb laj Israel sa li tenamit Egipto chi sa sa xcholeb. Japjoqueb re xban xsahil xcholeb nak queel. 44 Quixque reheb laj Israel lix chocheb li jalaneb xtenamit ut quicana ajcui chok reheb li acui mk. 45 Li Dios quixbanu chi jocan re nak eb laj Israel texque xcuanquil lix chakrab ut texbanu li caru naxye. Lokoninbil taxak ru li nimajcual Dios.

Salmo 106
taxak ru li Kacua li nimajcual Dios. Chexbantioxi nk chiru xban nak aan chabil ut junelic naruxtana ku. 2 Ani ta cui taruk tayehok resil chixjunil li sachba cholej li nalajxbanu li Kacua? Ut, ani ta cui

1Lokoninbil

Li Dios quiruxtana ruheb laj Israel usta quexketketi ribeb chiru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1019

SALMOS106

taruk tixlokoni chi tzakal re ru li Dios? 3 Us xak reheb li nequecuan sa ti quilal, li junelic nequexbanu li us. 4 Chinjulticok taxak acue, at Kacua, nak tacuosobtesiheb la tenamit, ut chinacol taxak nak tacoleb aan. 5 Lain tincuaj nak tinacuosobtesi nak tacuosobtesiheb la tenamit li sicbileb ru aban. Ut nacuaj ajcui nak tintzakonk riquin li sahil cholej li taque reheb la tenamit. Lain tincuaj ajcui xculbal li lokal li taque reheb aan. 6 Yal nak xomacob chacuu jo quexbanu li kaxetonil yucua. Lao xkabanu li mausilal ut li inca us. 7 Eb li kaxetonil yucua inca quexque sa xcholeb li sachba cholej li cabanu nak cuanqueb aran Egipto. Quisach sa xcholeb nak cajo nak cacuuxtanaheb ru. Ut nak cuanqueb chire li Caki Palau quexket la cuatin. 8 Abanan li Kacua quicoloc reheb jo quixye reheb. Quixcut chiruheb lix cuanquil re nak taquehek xlokal. 9 Li Dios quixye re li palau nak tixjach rib ut quixjach rib. Chaki li choch li quenume cui lix tenamit. Jocan nak li Dios quixnumsiheb jun pacal li palau. 10 Jocain nak quixcoleb lix tenamit sa rukeb li xic nequeiloc reheb. Quixcoleb sa rukeb li querahobtesin reheb. 11 Eb li xic queiloc reheb quilajeoso sa li palau ut ma jun chic quecole. 12 Toj queril li milagro li quixbanu li Kacua, tojonak laj Israel quexpab li caru quixye li Kacua ut quebichan re xquebal xlokal. 13 Abanan sa junpat quesach sa xchol li usilal li quixbanu li Dios reheb. Inca quextzama chiru li Dios nak aan tixque xnalebeb. 14 Nak cuanqueb aran sa li chaki choch bar maca cuan, quexrahi ru li tibel cua. Jocan nak quexyal rix li Kacua. 15 Li Dios quixque reheb li caru quextzama. Abanan quixtakla jun li yajel sa xbeneb ut nabaleb quecam xban. 16 Ut nak cuanqueb sa li naajej aan, quexcakali laj Moiss ut quexcakali ajcui laj Aarn li sicbil ru xban li Dios chok aj tij. 17 Ut li choch quijache ut quetane chi sa laj Datn jo ajcui laj Abiram rochbeneb li quetaken re. Ut aran queoso. 18 Ut quiloch jun li xam sa lix naajeb ut quixcateb li inca useb xnaleb li quetaken reheb. 19 Nak cuanqueb sa li tzul Horeb, eb laj Israel quexyi b jun li cuacax oro ut quexque chok xdioseb ut quexlokoni. 20 Quextzektana li tzakal Dios li numtajenak xlokal. Ut a chic lix jalam uch li cuacax li nacuaac pim quexlokoni. 21 Quesach sa xcholeb li Dios li quicoloc reheb. Quexcanab xlokoninquil li Dios li quibanun re li sachba cholej re xcolbaleb nak cuanqueb aran Egipto. 22 Nabal li milagros quilajxbanu aran Egipto sa lix tenamit laj Cam. Sachba cholej quixbanu sa li Caki Palau. 23 Li Dios quixye nak tixsach ruheb laj Israel lix tenamit. Abanan laj Moiss li sicbil ru xban quiatinac chirixeb re nak li Dios inca tixsach ruheb. Ut quinume cachin lix joskil li Dios sa xbeneb ut inca quixsach ruheb. 24 Xban nak inca quexpab li ratin li Dios, eb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS106

1020

quextzektana li chabil naajej li quiquehe raj reheb. 25 Nak cuanqueb sa lix muhebaleb, quexcuechi rix li Kacua Dios ut inca queraj rabinquil li caru quixye. 26 Jocan nak li Dios quixye reheb nak tixcanabeb chi camc sa li chaki choch. 27 Ut quixye ajcui reheb nak tixcubsi xcuanquileb li ralal xcajoleb nak tixchachai ruheb sa eb li tenamit li inca nequexlokoni li Dios. 28 Sa li naajej Peor quexlokoni li yi banbil dios Baal ut quexcua li tzacaemk li quexmayeja chiruheb li yi banbil dios li inca yoyoqueb. 29 Xban li mausilal li quexbanu quexchik xjoskil li Dios. Ut li Dios quixque jun yajel sa xbeneb ut nabaleb quecam. 30 Quicuacli chak laj Finees ut co chixcamsinquil li cui nk li quicamoc xbeheb chixbanunquil li mac. Ut riquin xcamic li cui nk ain, quinume li yajel li quiquehe sa xbeneb xban li Dios. 31 Ut li Dios quixque retal li us li quixbanu laj Finees ut tixque sa xchol chi junelic ke cutan. 32 Ut quexchik cuichic xjoskil li Dios nak cuanqueb aran cuan cui li ha Meriba. Ut xban eb aan quixcul raylal laj Moiss. 33 Xban nak yo xjoskil riquineb, laj Moiss quixye li caru quiraj aan chi inca quixque retal li caru quixye. 34 Li Dios quixye reheb nak tento texsach ruheb li tenamit li nequelokonin jalanil dios. Abanan eb laj Israel inca quexbanu jo quiyehe reheb xban li Dios. 35 Quexjunaji ban ribeb riquineb ut queoc chixbanunquil li caru nequexbanu eb aan. 36 Eb lix tenamit li Dios quexlokoni li yi banbil dios ut xban li mac aan quexque ribeb chi sachec. 37 Quexmayejaheb li ralal xcajoleb chiruheb li maus aj musikej aan. 38 Macaeb xmac li ralal xcajoleb, abanan quexcamsi ut quexmayeja lix quiquel chiruheb lix dioseb laj Canan. Ut quexmux ru li choch riquin lix quiqueleb. 39 Quexmux ajcui ribeb aan xban li mausilal quexbanu. Chanchan quecobetac queyumbetac xban nak quextzektana li tzakal Dios ut quexlokoni li yi banbil dios. 40 Cajo nak quijosko li Dios sa xbeneb lix tenamit. Jocan nak quixtzektanaheb. 41 Quixkaxtesiheb rubel xcuanquil li jalaneb xtenamit li nequexlokoni li yi banbil dios. Ut aaneb chic quenumta sa xbeneb. 42 Eb li xic nequeiloc reheb quexrahobtesiheb ut aaneb chic li cuanqueb xcuanquil sa xbeneb laj Israel. 43 Li Kacua nabal sut quixcoleb lix tenamit. Abanan eb aan quexketketi ribeb chiru. A ajcui li mausilal li quexbanu, aan ajcui li quisachoc reheb. 44 Abanan, usta yoqueb chixbanunquil li inca us, li Dios quiril xtokobaleb ru nak cuanqueb sa raylal ut quirabi nak nequeayaynac xban li raylal li yoqueb chixculbal. 45 Quijultico re li contrato li quixbanu riquineb ut xban nak kaxal nim li ruxtan, quixjal xcaux ut quixtenkaheb cuichic. 46 Li Dios quixjal lix cauxeb li tenamit li quenumta sa xbeneb laj Israel re nak inca chic texbanu raylal reheb. 47 At Kacua, at nimajcual Dios, choacol taxak.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1021

SALMOS106,107

Ut choacuisi taxak sa xyankeb li jalaneb xtenamit. Choacam taxak sa li kanaaj re nak naru tobantioxi nk chacuu. Chikalokoni taxak acuu chi sa sa kachol. 48 Chikaquehak taxak xlokal li Kacua li nimajcual Dios chi junelic ke cutan, li kaDios lao aj Israel. Ut chixjunileb taxak li tenamit texye: Jocan taxak. Lokoninbil taxak li Kacua.

Salmo 107
chiru li Kacua xban nak aan chabil ut junelic naruxtana ku. 2 Jocan taxak texye chixjunileb li ac xecole xban li nimajcual Dios. Li Dios, aan li quicoloc reheb sa rukeb li xic nequeiloc reheb. 3 Aan quiisin chak reheb sa xyankeb li jalaneb xtenamiteb, li cuanqueb sa li sur ut sa li norte, jo ajcui li este ut li oeste. 4 Eb aan quexbeni ribeb sa li chaki choch ut inca quextau junak tenamit bar naru tecuank cui. 5 Osoqueb re xban xtzocajiqueb ut xban xchaki eleb. 6 Xban li raylal li cuanqueb cui, quextzama xtenkanquileb chiru li Dios. Ut li Dios quixcoleb chiru li raylal. 7 Aan quicamoc be chiruheb sa ti quilal re nak naru tecuulak sa lix naajeb bar taruk tecuank cui. 8 Chexlokonihak taxak li nimajcual Dios xban nak nim li ruxtan ut xban li sachba cholej li naxbanu re xcolbaleb li ralal xcajol. 9 Li Kacua naxqueheb chi ucac li tachakik reheb. Ut naxqueheb li chabil tzacaemk reheb li tetzocak. 10 Chanchan nak cuanqueb sa kojyi n xban li raylal li yoqueb chixculbal. Kaxal ra cuanqueb xban nak bacboqueb riquin cadena. 11 Jocan yoqueb chixculbal xban nak quexket li ratin li Dios. Inca quexque xcuanquil lix chakrab li nimajcual Dios. 12 Jocan nak li Dios quixqueheb chixtojbal xmaqueb riquin li cacuil trabaj li quiquehe reheb. Quextich rokeb ut quetane ut ma ani quitenkan reheb. 13 Xban li raylal li cuanqueb cui, quextzama xtenkanquileb chiru li Dios. Ut li Dios quixcoleb chiru li raylal. 14 Quirisiheb rubel xcuanquil li jalaneb xtenamit. Chanchan nak quirisiheb sa li kojyi n nak quirisiheb sa li raylal ut quirisi li cadena li bacboqueb cui. 15 Chexlokonihak taxak li nimajcual Dios xban nak nim li ruxtan ut xban li sachba cholej li naxbanu re xcolbaleb li ralal xcajol. 16 Li Kacua aan li quijoroc re li oquebal yi banbil riquin bronce ut hierro re xcolbaleb lix tenamit chiruheb li quenumta sa xbeneb. 17Queyajer xban li mac ut li mausilal li quexbanu. 18 Camqueb re xban nak inca queraj cuaac. 19 Xban li raylal li cuanqueb cui, quextzama xtenkanquileb chiru li Dios. Ut li Dios quixcoleb chiru li raylal. 20 Yal riquin ratin, li Dios quixquirtesiheb

1Chexbantioxi nk

Li Dios naxcoleb lix tenamit chiru li raylal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS107

1022

ut quixcoleb chiru li camc. 21 Chexlokonihak taxak li nimajcual Dios xban nak nim li ruxtan ut xban li sachba cholej li naxbanu re xcolbaleb li ralal xcajol. 22 Chexquehak taxak lix mayejeb re xbantioxinquil chiru li Kacua. Chebichank taxak xban xsahil xcholeb ut texye taxak resil li usilal li quilajxbanu li Kacua reheb. 23 Cuanqueb li nequecanjelac riquin li ni nki jucub chiru li palau re xsicbal lix tumineb. 24 Eb aan queril li caru naxbanu li Kacua ut quexque retal nak aan nim xcuanquil sa xben li palau. 25 Yal riquin li ratin li Dios quixtakla jun li cacuil ik ut quirecasi ru li palau ut quichal lix cau ok xban. 26 Quixtaksi li jucub sa ik ut quixcut cuichic sa li ha ut cajo nak quexucuac li cuanqueb chi sa. 27Nequetacloc ut cachin chic ma nequetane. Chanchan tecalak ut inca chic quextau caru texbanu. 28 Xban li raylal li cuanqueb cui, quextzama xtenkanquileb chiru li Dios. Ut li Dios quixcoleb chiru li raylal. 29 Li Kacua quixkus li ik ut quixtukub ru li palau. 30 Cajo nak quesaho sa xcholeb li cui nk nak tuktu chic ru li palau. Ut li Kacua quixcameb chire li palau chi maca quexcul. 31 Chexlokonihak taxak li nimajcual Dios xban nak nim li ruxtan, ut xban li sachba cholej li naxbanu re xcolbaleb li ralal xcajol. 32 Chexquehak xlokal li Kacua nak chutchuqueb sa comonil. Ut chexquehak xlokal nak chutchuqueb li nequecamoc be sa xyankeb li tenamit. 33 Li Kacua kaxal nim xcuanquil sa xben li ruchichoch. Naxqueheb chi chakic li nima ut eb li yuam ha. 34 Ut li choch li chabil na-el li acui mk chiru, naxsukisi chi maca chic na-el chiru. Naxbanu chi jocan xban li mausilal li nequexbanu li tenamit. 35 Li chaki ru choch naxsukisi chok chabil choch ut naxque li yuam ha aran. Ut li cau ru choch naxsukisi chok kunil choch ut naxque li yuam ha aran. 36 Ut sa li naajej aan li Kacua quixqueheb chi cuanc li maca cuan reheb ut aran quexyi b lix tenamit re tecuank cui. 37Querau li acui mk sa li calebal ut querau li uvas. Ut nabal li ruheb li racui mk li quexxoc. 38 Li Dios quirosobtesiheb lix tenamit ut nabaleb li ralal xcajol quecuan. Ut quenabalo ajcui lix quetomk. 39 Nak nequenumta li xic nequeiloc reheb sa xbeneb lix tenamit li Dios, inca chic qui nequecana xban li raylal nequexcul. 40 Li Dios quichal xjoskil sa xbeneb li yoqueb chi rahobtesi nc reheb lix tenamit ut quixqueheb chixbeninquil ribeb yalak bar ut inca nequextau bar nequexic. 41 Aban li Dios quixcoleb li cuanqueb sa raylal ut quixqueheb chi nabaloc li ralal xcajoleb jo nak nequenabalo li carner. 42 Eb li ti queb xchol nequesaho sa xcholeb nak nequeril li caru naxbanu li Kacua. Ut eb li inca useb xnaleb maca chic naru nequexye. 43 Li ani cuanqueb xnaleb chexquehak retal li caru naxbanu li Dios ut chexquehak retal nak kaxal nim li ruxtan.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1023

SALMOS108,109

Salmo 108
nimajcual Dios, lain cau inchol acuiquin. Tinbicha la lokal chi anchal inchol. Aan li kaxal lok chicuu lain. 2 Chi ajk ta cuu ekela re tinque xlokal li Dios riquin lin salterio. Tinlokoni ta li Dios riquin lin arpa. 3 At Kacua, tatinlokoni chiruheb li tenamit. Tinbicha la lokal chiruheb chixjunileb li tenamit. 4 Kaxal nim la cuuxtan sa kaben. Maca xbisbal. Kaxal ti c la chol. 5 At inDios, nimanbilak taxak acuu sa choxa ut chicutunk taxak la lokal sa chixjunil li ruchichoch. 6 Choatenka re nak tocolek lao li raroco aban. Choasume ut choacol riquin xnimal la cuanquil. 7 Li Dios quiatinac chak sa lix santil naaj ut quixye: Nak tinnumtak sa xbeneb li tenamit, tinjachi li Siquem ut tinjequi li ru taka Sucot. 8 Galaad ut Manass cue lain. Efran lok chicuu. Chanchan xcolbal injolom. Jud chanchan lin xuk retalil lin cuanquil. 9 Moab tzektananbil inban. Chanchan jun li palangana re xchajbal li cuuk. Tinque li cuok sa xben Edom retalil nak lain xinechanin re. Tasahok sa inchol nak tinnumtak sa xbeneb laj filisteo, chan li Dios. 10 At inDios, ani tacamok cue sa li tenamit cau rib chi pletic? Ani tacamok cue sa li tenamit Edom? 11 Choatenka, at Kacua, usta xoacanab kajunes junxil. Toatenka sa li plet, at inDios. 12 At Kacua, caaj cui laat naru tattenkank ke chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc ke. Li cui nk maca xcuanquil re katenkanquil. 13 Li Dios tatenkank ke chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc ke ut aan ajcui taisi nk xcuanquileb.

1At

Cau inchol riquin li Kacua, li tatenkank ke

Salmo 109
1At inDios, lain ninque alokal. Chinasume taxak nak nintzama intenkanquil

Laj David quixtzama nak li Dios tixqueheb chixtojbal lix maqueb li xic nequeiloc re

chacuu. 2 Eb li inca useb xnaleb yoqueb chinkabanquil. Eb laj balak ut eb laj ticti yoqueb xquebal li mac sa inben, li inca xinbanu. 3 Xban nak xic niquineril, niquinexhob ut niquinexpleti chi maca inmac. 4 Xic niquineril usta ninraheb ut nintijoc chirixeb. 5 Lain ninbanu usilal reheb, abanan eb aan nequexbanu mausilal cue. Lain ninraheb, abanan eb aan xic niquineril. 6 Chiquehek ta

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS109

1024

junak cui nk inca us xnaleb chi rakoc atin sa xben li xic na-iloc cue. Ut a ta ajcui li na-oquen chirix chijitok re. 7Nak tarakek atin sa xben, texye ta nak cuan xmac. Ut a ta ajcui lix tij chicutuk re nak cuan xmac. 8 Chicamk ta chi junpat ut jalan ta chic chiquehek chi canjelac sa lix naaj. 9 Checanak ta chi maca chic xyucuaeb li ralal xcajol, ut li rixakil chicanak ta chi maca xbelom. 10 Chexbeni ta ribeb li ralal xcajol chixtzamanquil li caru reheb. Chexsicak ta xtzacaemkeb najt riquin lix naajeb li maca chic cuan chi sa. 11 A ta li natooni tumin chicamok re chixjunil li caru cuan re. Ut jalan ta chiyalok xsahil lix trabaj. 12 Ma ani ta chi-ilok xtokobal ru aan. Ut ma ani ta chi-ilok xtokobal ruheb li ralal xcajol li tecanak chi maca chic xyucuaeb. 13 Checamk ta chixjunileb li ralal xcajol ut chisachk ta lix cabaeb chi junaj cua. 14 Junelic tajulticak re li nimajcual Dios li mac li quixbanu lix yucua, ut inca ta tasachk sa xchol li Dios lix mac lix na. 15 Junelic tajulticak re li Kacua lix maqueb ut inca ta chic chejulticak lix cabaeb sa ruchichoch. 16 Li cui nk aan ma jun sut quixcoxla ruxtananquil ruheb li neba ut li tulaneb. Quixrahobtesiheb ban li raheb sa xchol toj retal quixcamsiheb. 17Quicuulac chiru xmajecuanquil li ras ri tzin. Jocan nak chimajecuak ta aan. Inca quiraj nak teosobtesi k li ras ri tzin. Jocan nak inca ta chi-osobtesi k aan. 18 Chanchan nak naxtikib rib riquin li majecuanc xban nak junes majecuanc naxbanu. A ta li majecuanc li naxbanu chi numtak sa xben. Ut chi oc ta sa chixjunil lix tibel jo nak naruc li ha ut jo nak na-oc li aceite sa lix bakel. 19 A ta li majecuanc li naxbanu chi cuank riquin junelic jo nak junelic bacbo lix sa riquin lix camal xsa. 20 At Kacua, jocain taxak nak taqueheb chixtojbal lix maqueb li xic nequeiloc cue. Chaqueheb taxak chixtojbal xmaqueb li nequeyooban atin chicuix. 21 At Kacua, at inDios, chinatenka taxak jo xaye cue. Ut chinacol riquin xnimal la cuuxtan. 22 Kaxal ra cuanquin ut tenkac tincuaj. Yo chi yotec inchol ut inca chic nincuy nak nacueca. 23 Yo chi osoc lin yuam. Chanchan nak nanume li kojyi n sa junpat. Chanchanin chic laj sac li yalak bar nacame xban ik. 24 Inca chic nincuy xakli c xban nak inca chic nincuaac. Cajo nak xinbaker. Inca chic nim intibel. 25 Nak niquineril li tenamit, niquinexsee. Nequerecasi lix jolomeb ut niquinexhob. 26 At Kacua, at inDios, chinacol taxak xban nak junelic nacacuuxtana cuu. 27Chacutbesi taxak chiruheb li xic nequeiloc cue nak laat kaxal nim acuanquil ut laat li nacatcoloc cue. 28 Usta eb aan niquinexmajecua, abanan laat nacat-osobtesin cue. Chacut taxak xxutaneb li xic nequeiloc cue. Ut chaque taxak xsahil inchol lain laj canjel chacuu. 29 Sachsoqueb ta xchol checanak. Xutanal taxak tecanak chi junaj cua. 30 Lain tinlokoni li nimajcual Dios chi anchal inchol. Tinye resil lix lokal chiruheb li tenamit nak chutchuqueb. 31 Tinque xlokal li Kacua xban nak riquin lix cuanquil naxcoleb li tenkac teraj. Naxcoleb chiruheb li nequekaban reheb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1025

SALMOS110,111

Salmo 110
Dios quixye re li Kacua: Tatcojlak sa innim uk toj retal tincanabeb rubel la cuok li xic nequeiloc acue, chan. 2 Li nimajcual Dios tixque chak la cuanquil toj sa li santil naajej Sin. Ut laat chic tattaklank sa xbeneb li xic nequeiloc acue. 3 Nak laat cuankat sa la cuanquil, eb la tenamit texic sa la santil naaj ut texyechii ribeb chi canjelac chacuu. Li Dios tixque ametzeu rajlal jo nak natane li xchuque rajlal ekela. Ut chanchanakat jun li saj cui nk. 4 Li Kacua quixbanu li juramento ut inca tixjal xcaux. Quixye: Laat lix yucuail eb laj tij chi junelic jo nak quicuan laj Melquisedec. 5 Li Kacua cuank sa la nim uk chatenkanquil. Nak tacuulak xkehil nak tixcutbesi lix joskil, li Dios tixsach ruheb li rey li cuanqueb sa ruchichoch. 6 Li Kacua tarakok atin sa xbeneb chixjunileb li tenamit. Nabaleb li tecamsi k ut tecanabak aran. Ut tixsach ruheb li nequecamoc be sa li xni nkal ru tenamit yalak bar sa ruchichoch. 7 Junelic taquehek xcuanquil xban li Dios chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc re. Chanchan jun li cui nk taucak sa jun li yuam ha li cuan chire be.

1Li

Li nimajcual Dios quixque xcuanquil li tzakal Rey, li sicbil ru xban

Salmo 111
Tinnima ru nak cuanko sa comonil lao lix tenamit li Dios. 2 Kaxal lok chixjunil li naxbanu li Kacua. Chixjunileb li nequerahoc re li Dios nequexque xchol chixtaubal ru li caru naxbanu. 3 Kaxal lok ut kaxal chabil chixjunil li nalajxbanu li Kacua ut lix ti quilal maca rosojic. Cuan ban chi junelic. 4 Tajulticamank chi junelic li sachba cholej quilajxbanu li Kacua. Li Kacua, aan chabil ut na-uxtanan u. 5 Li Kacua naxque xtzacaemkeb li nequexucuan ru. Ut ma joke tasachk sa xchol li contrato li quixbanu riquineb li ralal xcajol. 6 Quixcutbesi lix cuanquil chiruheb nak quixque chok reheb lix naajeb li jalaneb xtenamiteb. 7Chixjunil li nalajxbanu li Kacua, naxbanu sa xyalal ut sa ti quilal. Ut tzakal re ru lix chakrab. 8 Quixxakab xcuanquil lix chakrab chi junelic ke cutan. Quixbanu sa xyalal ut sa ti quilal. 9 Quixcoleb li ralal xcajol ut quixbanu li santil contrato riquineb. Li Kacua Dios,

1Lokoninbil taxak li Kacua! Tinque xlokal li nimajcual Dios chi anchal inchol.

Chiquehek taxak xlokal li Dios, li naxbanu li us

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS111113

1026

aan santo ut kaxal xiu xiu ru. 10 Li ani taraj tacuank xnaleb, tento nak tixxucua ru li Dios. Li Kacua naxque xnalebeb chixjunileb li nequexbanu li caru naxye lix chakrab. Lokoninbil taxak li Kacua chi junelic ke cutan.

Salmo 112
Us xak reheb li nequesaho sa xcholeb xbanunquil li caru naxye lix chakrab li Dios. 2 Eb li ralal xcajol li ti queb xchol tequehek xcuanquil sa ruchichoch ut osobtesinbilakeb. 3 Tacuank xbiomaleb ut ti cak xcholeb chi junelic. 4 Li Dios naxcutanobresi lix nalebeb li ti queb xchol. Chabilakeb ut teuxtanank u. 5 Li cui nk chabil xnaleb naxbanu usilal reheb li ras ri tzin. Naxque chi to li caru cuan re. Ut naxnau xsicbal xtumin sa ti quilal. 6 Inca tixcanab xbanunquil li ti quilal. Junelic tajulticak xban nak ti c xchol. 7Inca naxucuac chirabinquil junak esilal inca us xban nak cojco xchol ut cau xchol riquin li Kacua. 8 Inca naxucuac xban nak cojco xchol riquin li Dios. Naxnau nak tacuulak xkehil nak tesachek xcuanquil li xic nequeiloc re. 9 Naxtenkaheb li neba ut junelic ti c xchol. Taquehek xcuanquil ut taquehek xlokal. 10 Eb li inca useb xnaleb nequexque retal nak osobtesinbil li chabil xnaleb. Nequejosko xban. Xic chic nequeril ut nequeraj xbanunquil mausilal re. Abanan inca teruk.

1Lokoninbil taxak li Kacua. Us xak reheb li ani nequexucuan ru li Kacua.

Eb li nequexxucua ru li Dios, us nequeel riquin li caru nequexbanu

Salmo 113
taxak li nimajcual Dios. Chequehak taxak xlokal li nimajcual Dios, laex li nequexcanjelac chiru. Chenima taxak ru li Kacua. 2 Lokoninbil taxak xcaba li Kacua chalen anakcuan ut chi junelic. 3 Chiquehek ta xlokal li nimajcual Dios xbaneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Chexque ta xlokal bar na-el cui chak li sake ut toj bar naoc cui. 4 Numtajenak lix lokal li Kacua sa choxa ut numtajenak ajcui lix lokal sa chixjunil li ruchichoch. 5 Ma ani chic junak cui nk cuan xcuanquil jo lix cuanquil li Kacua li kaDios. Aan li rey li cuan sa choxa. 6 Abanan naxcubsi xcuanquil re nak taril li caru yo chi culmanc sa ruchichoch ut naril ajcui li naculman sa choxa. 7Naxque xlokal li cuanqueb sa raylal

1Lokoninbil

Chequehak xlokal li nimajcual Dios xban nak aan li kaxal nim xcuanquil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1027

SALMOS113115

ut naxtenkaheb li maca cuan reheb. 8 Naxqueheb chi cuanc sa xyankeb li cuanqueb xcuanquil. Ut naxque xnaajeb sa xyankeb li nequetaklan sa xbeneb li tenamit. 9 Naxqueheb ralal xcajol li ixk li inca nequequiresin. Ut naxqueheb xsahil xchol sa li rochocheb. Lokoninbil taxak li Kacua!

Salmo 114
eb laj Israel li ralal xcajol laj Jacob queel sa li tenamit Egipto, 2 chixjunileb laj Israel cuanqueb rubel xcuanquil li Dios. Abanan lix templo quixque sa lix tenamit laj Jud. 3 Nak quecuulac laj Israel, li Caki Palau quixjach rib re nak tenumek, ut li nima Jordn inca chic quibec rok re nak naru tenumek jun pacal. 4 Eb li tzul ut eb li coc bol nequeecan sa xnaajeb jo nak nequepiscoc li carner. 5 Caut nak quixjach rib li Caki Palau? Ut, caut nak quixakli li nima Jordn ut inca chic quibec rok? 6 Caut nak queecan sa xnaajeb li tzu l ut li coc bol jo nak nequepiscoc li carner? 7 Li nimajcual Dios li quixlokoni laj Jacob kaxal nim xcuanquil. Jocan nak na-ecan li ruchichoch chiru. 8 Li nimajcual Dios quixsukisi li sakonac chok yuam ha. Quixjor li sakonac ut nabal li ha quicana aran.

1Nak

Li Dios quixcutbesi lix cuanquil nak quirisiheb laj Israel aran Egipto

Salmo 115
Kacua, laat taxak chiquehek alokal. Macua taxak lao. Laat taxak chiquehek alokal xban nak laat li nacatcutuc li xyalal chiku ut laat li nacat-uxtanan ku. 2 Caut nak li tenamit texye ke: Bar cuan le Dios? 3 Li kaDios, aan cuan sa choxa ut aan naxbanu li caru naraj. 4 Abanan li jalanil dios li nequexlokoni li tenamit li inca nequexpab li Dios, aan yal yi banbil xbaneb li cui nk riquin oro ut plata. 5 Eb li dios aan cuanqueb xtzumal re, aban inca nequeatinac. Ut cuanqueb xnak ru, aban inca naru nequeiloc. 6 Cuanqueb xic, aban inca nequeabin. Ut cuanqueb ruuj, aban inca nequeutzuc.

1At

Eb li yi banbil dios maca nequeoc cui, abanan li nimajcual Dios, aan li kaxal nim xcuanquil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS115,116
7Cuanqueb

1028

ruk, aban inca nequecheoc. Ut cuanqueb rok, aban inca nequebec. Ut inca nequeatinac. 8 Eb li queyi ban reheb li dios ain, chanchaneb ajcui lix dios li quexyi b. Ut eb li nequexcojob xchol riquin li yi banbil dios, chanchaneb ajcui lix dios li nequexlokoni. 9 Laex aj Israel, cauhak echol riquin li nimajcual Dios xban nak aan li nacoloc ere ut aan li natenkan ere. 10 Jocan ajcui laex aj tij. Cauhak echol riquin li nimajcual Dios xban nak aan li natenkan ere ut aan li nacoloc ere. 11 Ut laex li nequexucua ru li Dios, cauhak echol riquin xban nak aan li natenkan ere ut aan li nacoloc ere. 12 Li Kacua junelic nocojultico re. Aan taosobtesi nk ke lao aj Israel. Ut aan ajcui li taosobtesi nk reheb laj tij. 13 Li Kacua tarosobtesiheb chixjunileb li nequexucuan ru. Tarosobtesiheb li cuanqueb xcuanquil jo ajcui li macaeb xcuanquil. 14 A ta li Kacua chiquehok nabal le ralal ecajol. Ut aan ta ajcui chiquehok nabal li ralal xcajol le ralal ecajol. 15 A ta li nimajcual Dios li quiyi ban re li choxa ut li ruchichoch chiosobtesi nk ere. 16 Li choxa aan xnaaj li nimajcual Dios xban nak aran cuan. Abanan li ruchichoch aan quixque reheb li cristian re tecuank cui. 17Li ani ac xcam inca chic naru naxque xlokal li Dios xban nak maca chic xmusik. 18 Abanan lao, li toj yoyoco, nakaque xlokal li Kacua anakcuan ut chi junelic. Lokoninbil taxak li nimajcual Dios!

Salmo 116
ninra li nimajcual Dios xban nak aan narabi nak nintzama intenkanquil chiru. 2 Xban nak li Kacua naxsume li caru nintzama chiru, lain tintzama intenkanquil chiru jo najtil tincuank sa ruchichoch. 3 Cajo inxiu ut kaxal ra cuanquin. Camc cue ut ma bar naru nincol cuib. Chanchan nak ac xin-oc sa li jul xban li raylal li yoquin chixculbal. 4 Abanan quinyaba xcaba li Dios ut quinye: At nimajcual Dios, chinacol taxak chiru li camc. 5 Li Kacua, aan ti c xchol ut kaxal chabil. Aan nauxtanan u. 6 Li Kacua naxtenkaheb li tenkac teraj. Lain quinixtenka nak cuanquin sa raylal. 7Chicacuuk ta inchol xban nak li Dios quiruxtana cuu. 8 Li Kacua quinixcol chiru li camc. Inca quinixcanab chi tanec sa rukeb li xic nequeiloc cue. Quinixtenka ban. Jocan nak inca chic ninyabac. 9 Xban nak li Kacua quinixtenka, lain tincuank chi sum atin riquin nak toj cuankin arin sa ruchichoch sa xyankeb li toj yoyoqueb. 10 Usta

1Lain

Ain xtij jun li cui nk li quicole chiru li camc xban li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1029

SALMOS116118

kaxal nim li raylal li cuanquin cui, lain quinpab nak li Kacua tatenkank cue. 11 Xban nak inca chic nintau caru tinbanu, jocan nak quinye nak chixjunileb li cui nk aj tictieb. 12 Caru taruk tintoj cui chiru li Kacua chixjunil li usilal li naxbanu cue? 13 Lain tinyaba lix caba li Kacua ut tinmayejak chiru re xbantioxinquil chiru nak xinixcol. 14 Lain tinque re li Kacua li caru xinyechii re. Tinbanu chiruheb lix tenamit li Kacua nak chutchukeb. 15 Chiru li Kacua lok lix yuameb li ralal xcajol, ut ra nareca nak nacam junak. 16 At nimajcual Dios, relic chi yal lain aj canjel chacuu ut lin na aj canjel ajcui chacuu. Laat xinacol chiru li camc. 17Lain tinyaba lix caba li nimajcual Dios ut tinmayejak re xbantioxinquil chiru. 18 Lain tinque re li Kacua li caru xinyechii re. Tinbanu chiruheb lix tenamit li Kacua nak chutchukeb. 19 Aran Jerusaln chiru lix templo li nimajcual Dios, tinque li caru xinyechii re li Kacua. Lokoninbil taxak li Kacua!

Salmo 117
laex li cuanquex sa ruchichoch chequehak taxak xlokal li Kacua. Chejunilex laex tenamit chenima taxak ru li nimajcual Dios, 2 xban nak kaxal nim li ruxtan li Kacua sa kaben. Li nimajcual Dios kaxal chabil kiquin junelic. Lokoninbil taxak li Kacua!

1Chejunilex

Chequehak xlokal li nimajcual Dios xban nak kaxal nim li ruxtan

Salmo 118
chexbantioxi nk chiru li nimajcual Dios xban nak aan chabil. Li ruxtan li Kacua junelic cuan sa kaben. 2 Chexyehak ta eb laj Israel: Li ruxtan li Kacua junelic cuan sa kaben. 3 Chexyehak ta eb laj tij: Li ruxtan li Kacua junelic cuan sa kaben. 4 Chexyehak ta chixjunileb li nequexxucua ru li Dios: Li ruxtan li Kacua junelic cuan sa kaben. 5 Nak cuanquin sa raylal xintzama intenkanquil chiru li Kacua. Ut aan xinixsume ut xinixcol. 6 Li Kacua cuan cuiquin. Jocan nak lain inca ninxucua li caru texbanu cue li cui nk. 7Li Kacua cuan cuiquin. Aan li natenkan cue. Lain toj tincuil nak li Kacua tanumtak sa xbeneb li xic

1Junelic

Eb la Israel nequebantioxin chiru li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS118,119

1030

nequeiloc cue. 8 Kaxal us nak tincojob inchol riquin li Dios chiru nak tincojob inchol riquineb li cui nk. 9 Kaxal us nak tincojob inchol riquin li Dios chiru nak tincojob inchol riquineb li cuanqueb xcuanquil. 10 Sutsuquin xbaneb nabaleb li xic nequeiloc cue, abanan lain xinsach ruheb riquin xcuanquil li Kacua. 11 Ac sutsuquin xbaneb, abanan lain xinsach ruheb riquin xcuanquil li Kacua. 12 Xinexsut jo nak nequextububi ribeb li chub. Abanan sa junpat queoso jo nak nacate li pim. Riquin xcuanquil li Kacua, lain xinsach ruheb. 13 Oqueb raj re chi numtac sa inben. Abanan li Kacua xinixtenka ut xinixcol. 14 Lain ninbichan re xlokoninquil li nimajcual Dios. Aan naquehoc inmetzeu ut aan nacoloc cue. 15 Sa rochocheb li ti queb xchol japjoqueb re xban xsahil xcholeb. Nequexye: Riquin xcuanquil li Dios, xonumta sa xbeneb li xic nequeiloc ke. 16 Kaxal nim xcuanquil li Kacua ut kaxal lok. Aan xquehoc kacacuil chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc ke. 17Toj maji taxak tincamk re nak tinye resil chixjunil li usilal li quixbanu li Kacua. 18 Li Kacua xinixcanab chixculbal li raylal xban li mac xinbanu. Abanan inca xinixcanab chi camc. 19 Tehomak xpuertil li templo re nak tin-oc chixlokoninquil li nimajcual Dios. 20 Caaj cui li ti queb xchol naru nequeoc aran sa lix puertil lix templo li Kacua. 21 At Kacua, lain tinque alokal xban nak xinacuabi nak xintzama intenkanquil chacuu. Ut laat xinacol. 22 Li pec li quitzektanac xbaneb laj cablanel, aan li pec li kaxal chabil li quiquehe chok xxuc li cab. 23 Li Kacua, aan quixque xlokal li pec. Ut aan sachba cholej chok ke lao. 24 Chisahok sa kachol sa li cutan ain li kaxal lok li quixque ke li Dios. 25 At nimajcual Dios, nintzama chacuu nak toacol. Nintzama chacuu nak toacuosobtesi. 26 Osobtesinbil taxak li jun li yo chak chi chalc sa xcaba li Kacua. Takaque xlokal sa lix templo li Kacua. 27Li Kacua, aan li nimajcual Dios. Ut aan li nacutanobresin re li kacaux. Chikalokonihak li Kacua ut chikaque li kamayej sa lix artal. 28 At Kacua, laat lin Dios. Lain tinque alokal xban nak kaxal nim la cuanquil. 29 Junelic chexbantioxi nk chiru li Kacua, li nimajcual Dios, xban nak aan chabil. Junelic na-uxtanan u.

Salmo 119
chakrab li Kacua. 2 Us xak reheb li nequexpab li Dios chi anchal xcholeb ut nequexque sa xcholeb lix chakrab. 3 Eb aan inca nequexbanu li mausilal.

1Us xak reheb li nequecuan sa ti quilal ut nequexbanu li caru naxye lix

Cajo xlokal lix chakrab li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1031

SALMOS119

Nequexbanu ban li caru naraj li Dios. 4 At Kacua, laat caye nak tento takabanu chi tzakal re ru li caru naxye sa la chakrab. 5 Tincuaj nak junelic tinbanu li caru naxye sa la chakrab. 6 Maca caru tinxutana cui lain tinbanu li caru naxye la chakrab. 7Nak acak xintau ru chi tzakal caru naxye la chakrab, tinque alokal riquin xti quilal inchol. 8 Lain tincuaj xbanunquil li caru naxye sa la chakrab, abanan inca taxak tinacanab injunes. 9 At inDios, chanru nak taruk tecuank sa ti quilal chacuu li toj sajeb? Naru nequecuan sa ti quilal riquin xbanunquil li caru naxye la cuatin. 10 Chi anchal inchol xatinpab, ut anakcuan chinatenka re nak inca tincanab xbanunquil li caru naxye sa la chakrab. 11 Junelic ninque sa inchol la cuatin re nak inca tinmacobk chacuu. 12 Lokoninbil taxak acuu, at nimajcual Dios. Ut chacut chicuu lix yalal la chakrab. 13 Lain tincholob xyalal chixjunil la cuatin li xoachakrabi cui. 14 Cajo nak nasaho sa inchol xbanunquil la chakrab xban nak aan li kaxal lok chiru li biomal. 15 Tincoxlak chi us chirix li caru tzi banbil sa la chakrab. Ut tinque sa inchol lix yalal. 16 Tasahok sa inchol riquin li chakrab li xaque ut ma joke tesachk sa inchol la cuatin. 17Chacuil taxak xtokobal cuu ut chaque taxak inyuam lain laj canjel chacuu. Ut chinbanu taxak li naxye la chakrab. 18 At Kacua, chinatenka taxak chixtaubal ru la cuatin re nak tinque retal nak kaxal lok li caru xaye. 19 Lain yal aj numelin arin sa ruchichoch. Jocan nak chacut taxak li xyalal la cuatin chicuu. 20 Cajo nak nayote inchol xban nak junelic ninra ru xtaubal ru li naxye la cuatin. 21 Laat cakuseb chi cau li nequexnimobresi ribeb. Nacatzektanaheb xban nak nequexket la chakrab. 22 Lain ninbanu li caru naxye la chakrab. Jocan nak chinacol chiruheb li nequehoboc cue ut li nequetzektanan cue. 23 Eb li cui nk li cuanqueb xcuanquil nequexchutub ribeb ut nequexcub ru caru texbanu cue, abanan lain inca xincanab xcoxlanquil li caru naxye la chakrab. 24 Cajo nak nasaho sa inchol riquin la chakrab xban nak aan naquehoc innaleb. 25 Camc cue nak nacueca. Kaxal ra cuanquin. Jocan nak chinacol taxak chiru li camc jo cayechii. 26 Ac xinye acue chanru lin naleb ut laat xasume li xintzama chacuu. Anakcuan cut taxak chicuu caru tacuaj tinbanu. 27Chaque taxak innaleb re nak junelic tinbanu li naxye la chakrab. Ut junelic tincoxla li sachba cholej quilajabanu. 28 Chaque taxak xcacuil inchol jo cayechii cue xban nak cajo nak yoquin chi yabac xban xrahil inchol. 29 Chinatenka taxak re nak inca tinbalakik. Riquin taxak xnimal la cuuxtan, tacutbesi chicuu li xyalal la chakrab. 30 Lain tincuaj xbanunquil li naxye sa la chakrab. Lain tincuaj cuanc sa xyalal ut sa ti quilal. Aan li xinsic ru. 31 At nimajcual Dios, lain xinque inchol chixbanunquil li caru xinachakrabi cui. Jocan nak minacanab chi xutanobresi c. 32 Tinque

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS119

1032

inchol chixbanunquil li caru naxye la chakrab xban nak laat nacacut chicuu li xyalal. 33 At Kacua, chacut taxak chicuu lix yalal la chakrab re nak tinbanu li caru naxye chalen toj chirix incamic. 34 Chaque taxak innaleb re nak taruk tinbanu li caru naxye la chakrab. Chi anchal taxak inchol tinbanu li caru naxye. 35 Chinatenka taxak chi cuanc jo naxye la chakrab xban nak aan naxque xsahil inchol. 36 Chinatenka re nak junelic tinque inchol chixbanunquil li xinachakrabi cui. Ut inca taxak tinrahi ru li biomal. 37Chinatenka re nak inca tincoxlak chirix li maca na-oc cui. Chajal taxak lin caux re nak tincuank jo nacacuaj laat. 38 Chaque taxak cue lain aj canjel chacuu li caru cayechii ke lao li nakaxucua acuu. 39 Chacuisi taxak sa inchol li hobec li naxque inxiu. Lain ninnau nak la chakrab, aan tzakal re ru. 40 Chi anchal inchol nacuaj xbanunquil li caru naxye la chakrab. Cha-acobresi taxak lin yuam jo cayechii cue xban nak laat ti c achol. 41 At nimajcual Dios, chacuuxtana taxak cuu ut chinacol taxak jo cayechii cue. 42 Chi jocan taruk tinye reheb li nequehoboc cue nak la cuatin naxque xcacuil inchol. 43 Inca taxak tincanab xyebal la cuatin. Junelic taxak tinye resil xban nak aan li yal ut junes riquin aan cau inchol. 44 Lain nacuaj xbanunquil li caru naxye la chakrab. Tinbanu anakcuan ut chi junelic. 45 Lain tincuank chi maca incaux xban nak xinque inchol chixbanunquil li caru naxye la chakrab. 46 Lain tincholob xyalal la chakrab chiruheb li rey li cuanqueb sa eb li tenamit ut inca tinxutanak chixyebal la chakrab reheb. 47Lain nasaho sa inchol riquin la chakrab ut kaxal ninra. 48 Lain ninque xlokal la chakrab ut ninra. Ut junelic nincoxla li caru naxye. 49 Chijulticok taxak acue li caru cayechii cue lain aj canjel chacuu. Lain cau inchol chiroybeninquil li caru cayechii cue. 50 La cuatin, aan nacojoban re lin chol nak cuanquin sa raylal. Laat cayechii cue nak taque inyuam. 51 Lain inca xintzektana la chakrab usta eb li nequexnimobresi ribeb niquinexhob. 52 Cuan sa inchol la chakrab li caque chak najter ut riquin aan nincojob inchol. 53 Cajo nak nachal injoskil sa xbeneb li inca useb xnaleb xban nak nequexket la cuatin. 54 La chakrab naxque xsahil inchol ut ninbicha lix lokal sa li naajej ain li yal numec yoquin cui. 55 At nimajcual Dios, nacatjultico cue chiru kojyi n nak yocyoquin ut najultico ajcui cue la chakrab. 56 Xban nak xinbanu li caru nacacuaj laat, xinacuosobtesi. 57At nimajcual Dios, caaj cui laat naru nacattenkan cue. Jocan nak xinyechii acue nak tinbanu li caru naxye la cuatin. 58 Chi anchal inchol xintzama chacuu nak tatcuank cuiquin. Chacuuxtana taxak cuu jo cayechii cue. 59 Xinque retal nak inca us xinbanu. Jocan nak xin-oc xbanunquil li caru naxye sa la chakrab. 60 Junpat xin-oc cuichic xbanunquil li caru naxye la chakrab. Inca xinbay cuib. 61 Nabaleb li inca useb xnaleb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1033

SALMOS119

nequexsic chanru nak tinexque chi tanec. Abanan inca nasach sa inchol li caru naxye la chakrab. 62 Tuktu kojyi n nincuacli chi bantioxi nc chacuu xban nak tzakal re ru la chakrab. 63 Lain xcomoneb li nequexucuan acuu ut li nequexbanu li caru naxye la chakrab. 64 Yalak bar sa ruchichoch nacutun nak laat nacatrahoc. At Kacua, chacut taxak chicuu lix yalal la chakrab. 65 At Kacua, chabilat cuiquin lain aj canjel chacuu, jo cayechii cue. 66 Chaque taxak innaleb re nak tinque retal bar cuan li us. Ninnau nak yal li naxye la chakrab. 67Nak toj maji nincul li raylal, lain quinbanu li caru quicuaj injunes. Abanan anakcuan ninbanu chic li caru naxye la cuatin. 68 At Kacua, laat chabilat, ut chabil chixjunil li nacabanu. Chacut taxak chicuu li xyalal la chakrab. 69 Niquinexkaba chi maca inmac li nequexnimobresi ribeb. Abanan chi anchal inchol lain tinbanu li caru naxye la chakrab. 70 Eb li cui nk ain cauheb xchol. Jocan nak inca nequextau xyalal. Abanan lain nasaho sa inchol riquin la chakrab. 71 Kaxal us chok cue nak xincul li raylal xban nak riquin li raylal li xincul, xinque inchol chixtzolbal la chakrab. 72 Chok cue lain kaxal lok li chakrab li xaque ke chiru nabal li oro ut nabal li plata. 73 At Kacua, laat catyi ban cue ut laat catquehoc inmusik. Jocan nak chaque taxak innaleb re nak tintau ru la chakrab. 74 Eb li nequexucuan acuu tesahok sa xcholeb chicuilbal xban nak la cuatin naxque xcacuilal inchol. 75 At nimajcual Dios, lain ninnau nak nacatrakoc atin sa ti quilal. Ut xban nak chabilat cuiquin, niquinakus. 76 Riquin lix nimal acuuxtan, chacojob taxak inchol jo cayechii cue lain aj canjel chacuu. 77Chacuuxtana taxak cuu ut chaque taxak inyuam. La chakrab naxque xsahil inchol. 78 Chacut ta xxutaneb li ketketeb li nequekaban cue chi maca inmac. Lain junelic tincoxla li caru naxye sa la chakrab. 79 Chexcam ta cuichic ribeb sa usilal cuiquin chixjunileb li nequexucuan acuu, li nequexque xchol chixtaubal ru la chakrab. 80 Chinquehak taxak inchol chixbanunquil li caru naxye la chakrab. Ut tzakalak taxak re ru li cuam chacuu re nak inca xutanal tinelk. 81 At Kacua, tacuajenakin. Jocan nak tincuaj raj ru nak tinacol. Ninnau nak la cuatin naxque xcacuilal inchol. 82 Lain xinlub chiroybeninquil li caru cayechii chak ke. Ninye sa inchol, Joke ta cui tixque li caru quixyechii re nak tixcojob inchol? 83 Usta ac ti xin chic ut usta maca chic nin-oc cui ut tzektananbilin, abanan inca nasach sa inchol la chakrab. 84 Joke taqueheb chixtojbal xmaqueb li xic nequeiloc cue? Jo najtil chic tincuy roybeninquil? 85 Eb li nequexnimobresi ribeb quexcub ru chanru nak tinexcamsi. Eb aan inca nequexcoxla la chakrab. 86 At inDios, chinatenka xban nak yoqueb chinrahobtesinquil chi maca inmac. Lain ninnau nak la chakrab tzakal re ru. 87Usta cachin chic ma xinexcamsi, abanan lain inca xintzektana la chakrab.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS119

1034

laat. Ut lain tinbanu chixjunil li caru xaye sa la chakrab. 89 At nimajcual Dios, la cuatin cuan chi junelic ut xakxo xcuanquil jo nak cuan li choxa sa xnaaj. 90 La chabilal cuan chi junelic ke cutan jo nak caxakab li ruchichoch sa xnaaj ut chalen anakcuan xakxo ajcui sa xnaaj. 91 Chixjunil li caru cayi b toj cuanqueb anakcuan xban nak jocan nacacuaj laat. Ut laat yal acue sa xben chixjunil. Ut chixjunileb aan nequecanjelac chacuu. 92 Cui ta la chakrab inca xque xsahil inchol, ac raj xincam xban li raylal li xincul. 93 Ma joke tintzektana la chakrab xban nak riquin aan xaque inyuam. 94 At Kacua, laat aj echal cue. Jocan nak chinacol taxak xban nak lain ninque inchol chixbanunquil li caru naxye la chakrab. 95 Eb li inca useb xnaleb nequexcub ru chanru nak tinexcamsi. Abanan lain junelic cuan sa inchol la chakrab. 96 Xinque retal nak chixjunil li caak re ru na-oso. Abanan la cuatin maca rosojic. Cuan ban chi junelic. 97At Kacua, cajo nak ninra la cuatin, ut junes aan nincoxla nanume li cutan. 98 La chakrab junelic naxque innaleb. Jocan nak lain chic cuan innaleb chi us chiruheb li xic nequeiloc cue. 99 Lain chic cuan innaleb chi us chiruheb li nequetzoloc cue xban nak junelic yoquin chixcoxlanquil la chakrab. 100 Lain chic cuan innaleb chi us chiruheb li ti xeb xban nak lain ninbanu li caru naxye sa la chakrab. 101 Inca xinbanu li mausilal xban nak xcuaj xbanunquil li naxye la cuatin. 102 Inca nincanab xbanunquil li naxye la chakrab xban nak laat xatcutuc chicuu lix yalal. 103 Cajo xsahil naxye la cuatin. Chanchan xsahil li xyaal cab. 104 Riquin xtzolbal la cuatin nintau innaleb ut xic nacuil li mausilal. 105 La cuatin chanchan jun li lmpara xban nak naxcutanobresi lin naleb ut naxcut chicuu caru tinbanu. 106 Lain xinbanu li juramento ut xinxakab xcuanquil. Ut xinye nak junelic tinbanu li caru naxye la chakrab. 107At nimajcual Dios, kaxal ra cuanquin. Chaque taxak inyuam jo cayechii cue. 108 At nimajcual Dios, tintzama chacuu nak tacul taxak li cuatin li na-ala chak sa inchol xyebal re bantioxi nc chacuu. Ut chacut taxak chicuu li xyalal la chakrab. 109 Junelic xiu xiu cuanquin. Abanan inca nincanab xcoxlanquil la chakrab. 110 Eb li inca useb xnaleb xexcub ru chanru nak tinexcamsi. Abanan inca xincanab xbanunquil li caru naxye la chakrab. 111 Lain xincul la chakrab chi junaj cua xban nak aan naxque xsahil inchol. Xincul jo jun li herencia. 112 Ut quinque inchol chixbanunquil li caru naxye la chakrab chalen toj chirix incamic. 113 Lain ninra la chakrab ut xic nequecuil laj ca pacal u. 114 Laat nacattenkan cue ut laat nacatcoloc cue. Riquin la cuatin cau inchol. 115 Laex li inca us enaleb, canabomak inchichiinquil. Lain tincuaj xbanunquil li caru naxye lix chakrab lin Dios. 116 At Kacua, chaque taxak incacuilal jo cayechii cue re nak

88At Kacua Dios, chacuuxtana taxak cuu ut chaque taxak inyuam jo nacacuaj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1035

SALMOS119

tacuank inyuam. Taque taxak cue li caru nacuoybeni re nak inca xutanal tinelk. 117Chinatenka ut chinacol taxak. Ut junelic taxak tasahok sa inchol chixbanunquil li caru naxye sa la chakrab. 118 Laat nacatzektanaheb li inca useb xnaleb, li nequeketoc la chakrab xban nak chixjunil li caru nequexcoxla xbanunquil maca na-oc cui. 119 Nacasacheb ru li inca useb xnaleb xban nak chanchaneb li mul chacuu. Jocan nak lain ninra la chakrab. 120 Cajo nak ninxucuac nak nincoxla chanru nak tatrakok atin sa xbeneb li inca useb xnaleb. 121 Junelic nincuan sa xyalal ut sa ti quilal. Jocan nak minacanab taxak injunes sa rukeb li xic nequeiloc cue. 122 Chat-oquenk chicuix ut tinatenka lain laj canjel chacuu. Minaque taxak chi rahobtesi c xbaneb li nequexnimobresi ribeb. 123 Lain xinlub chiroybeninquil joke tinacol. Lain yoquin chiroybeninquil nak tinacol jo cayechii cue. 124 Chacuuxtana taxak cuu, lain laj canjel chacuu, ut chacut taxak chicuu lix yalal la chakrab. 125 Lain laj canjel chacuu. Chaque taxak innaleb re nak tintau ru chi us li xyalal la chakrab. 126 Xcuulac xkehil nak takuseb li nequexket la chakrab. 127Lain ninra la chakrab xban nak kaxal lok chiru li tzakal oro. 128 Lain xinque retal nak tzakal re ru chixjunil li caru naxye sa la chakrab. Jocan nak xic nacuil li mausilal. 129 At Kacua, cajo xlokal la chakrab. Jocan nak ninque inchol chixbanunquil li caru naxye. 130 La cuatin naxcutanobresi li kacaux ut naxque xnalebeb li macaeb xnaleb. 131 Cajo nak nacuaj xtzolbal cuib sa la chakrab. Chi anchal inchol nacuaj xtaubal ru. 132 Chacuil taxak xtokobal cuu ut chacuuxtana taxak cuu jo nak nacacuuxtana ruheb li nequerahoc acue. 133 Chinatenka taxak chi cuanc jo naxye sa la cuatin ut inca taxak chinumtak li mausilal sa inben. 134 Chinacol chiruheb li yoqueb xjoskil sa inben. Lain tincuaj tinbanu li caru naxye sa la chakrab. 135 At Kacua, chacuil taxak xtokobal cuu ut tacut taxak chicuu lix yalal la chakrab, lain laj canjel chacuu. 136 Cajo nak ninyabac xban nak inca nequexque xcuanquil la cuatin. 137At nimajcual Dios, laat kaxal ti c achol ut ti c ajcui la chakrab. 138 Li chakrab li caque ke tzakal re ru ut ti c. 139 Cajo nak nachal lin joskil chirilbal nak eb li xic nequeiloc cue nequextzektana la chakrab. 140 Lain ninra la cuatin xban nak tzakal yal li naxye. 141 Usta maca incuanquil ut usta tzektananbilin, inca nincanab xbanunquil li naxye la chakrab. 142 La ti quilal, aan cuan chi junelic ut la chakrab tzakal yal. 143 Kaxal nabal li raylal nincul ut cajo incaux naxque. Abanan la chakrab naxque xsahil inchol. 144 Chixjunil li caru naxye la chakrab kaxal ti c ut cuan chi junelic. Chaque taxak innaleb re nak tacuank inyuam. 145 At nimajcual Dios, chi anchal inchol nintzama intenkanquil chacuu. Chinasume taxak ut junelic taxak tinbanu li caru naxye la chakrab. 146 Nintijoc chacuu. Chinacol taxak ut tinbanu taxak li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS119

1036

caru naxye la chakrab. 147Nincuacli ekela ut nintijoc ut nintzama intenkanquil chacuu. La cuatin naxque xcacuil inchol. 148 Nak na-aj cuu chiru kojyi n, nincoxlac chirix li caru naxye sa la chakrab. 149 Chacuuxtana taxak cuu ut chacuabi taxak li caru nintzama chacuu. Chaque taxak inyuam jo nacayechii cue sa la cuatin. 150 Eb li xic nequeiloc cue junes mausilal nequexcoxla xbanunquil. Chi ti c inca nequexque xcuanquil la chakrab. 151 Abanan laat cuancat cuiquin, at nimajcual Dios. Ut tzakal re ru la chakrab. 152 Chalen najter quintau xyalal la chakrab. Quintau ru nak xakabanbil xcuanquil aban chi junelic ke cutan. 153 At Kacua, chacuil taxak xtokobal cuu ut chinacol taxak chiru li raylal li cuanquin cui xban nak lain inca xincanab xbanunquil li naxye la chakrab. 154 Chat-oquenk taxak chicuix ut chinacol. Chinacol taxak jo cayechii cue. 155 Inca tecolek li inca useb xnaleb xban nak inca nequeraj xnaubal li caru naxye sa la chakrab. 156 At nimajcual Dios, kaxal nim la cuuxtan. Jocan nak nintzama chacuu nak taque taxak lin yuam jo nacayechii cue sa la cuatin. 157Nabaleb li xic nequeiloc cue ut nabaleb li nequerahobtesin cue. Abanan lain inca nincanab xbanunquil li caru naxye sa la chakrab. 158 Xic nacuil lix nalebeb li inca useb xnaleb xban nak nequexket la chakrab. 159 Cajo nak ninra la chakrab, at Kacua. Chaque taxak lin yuam xban nak kaxal nim la cuuxtan. 160 Chixjunil la cuatin li tzi banbil sa la chakrab, aan tzakal yal, ti c ut cuan chi junelic. 161 Usta eb li cuanqueb xcuanquil yoqueb xbanunquil raylal cue chi maca inmac, abanan lain inca xincanab xquebal xlokal la cuatin. 162 La cuatin naxque xsahil inchol jo nak nasaho xchol li jun li naxcul junak xmatan kaxal lok. 163 Cajo nak ninra la chakrab, abanan xic nacuil li ticti. 164 Chiru li jun cutan nabal sut ninque alokal xban nak laat nacatrakoc atin sa ti quilal. 165 Cuan li tuktuquilal riquineb li nequerahoc re la chakrab ut maca caru naquehoc reheb chi tanec. 166 Lain ninbanu li caru naxye la chakrab. Jocan nak yoquin chiroybeninquil nak tinacol, at Kacua. 167Chi anchal inchol ninra la chakrab ut ninque inchol chixbanunquil li caru naxye. 168 Lain ninbanu li caru naxye la chakrab. Ut ninque inchol chixbanunquil li caru naxye la cuatin. Laat nacanau chanru lin naleb. 169 At nimajcual Dios, chacuabi taxak nak yoquin chixtzamanquil intenkanquil acue. Chaque taxak innaleb jo naxye sa la cuatin. 170 Chasume taxak lin tij ut chinacol taxak jo cayechii. 171 Junelic tinque alokal xban nak laat nacacut chicuu lix yalal la chakrab. 172 Lain tinbichank re xquebal xlokal la chakrab xban nak aan ti c ut tzakal re ru. 173 Ac yoon taxak cuankat chintenkanquil. Lain nacuaj xbanunquil li caru naxye sa la chakrab xban nak aan li xinsic ru re tinbanu. 174 At nimajcual Dios, lain nacuaj nak tinacol. La chakrab naxque xsahil inchol. 175 Chaque

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1037

SALMOS119121

taxak inyuam re nak tinque alokal. Ut a taxak la chakrab chiquehok re xcacuilal inchol. 176 Yal nak lain xinpalto chacuu. Chanchanin jun li carner sachenak. Jocan nak nintzama chacuu nak tinatenka re nak tincuank chi sum atin acuiquin. Lain inca xintzektana chi junaj cua la chakrab.

Salmo 120
cuanquin sa raylal quintzama intenkanquil chiru li nimajcual Dios. Ut aan quixsume li caru quintzama chiru. 2 At nimajcual Dios, chinacol taxak chiruheb li nequetictiic. Chinacol taxak chiruheb li nequebalakic. 3 Laex aj balak, caru nequera nak nequextictiic? Ut, caru li us tecul? 4 Li caru tecul, aan li tojba mac. Chanchan nak texcutek riquin tzimaj ut chanchan nak taquehek ru xam sa eben nak texquehek chixtojbal rix le mac. 5 Kaxal ra chok cue nak cuanquin sa li tenamit Mesec sa xyankeb li ralal xcajol laj Cedar. 6 Junxil nin-oc chi cuanc sa xyankeb li inca nequeraj cuanc sa usilal. 7 Lain nacuaj cuanc sa usilal. Abanan nak ninye reheb nak takacam kib sa usilal, eb aan pletic nequeraj.

1Nak

Lix tij li cui nk li naraj xcambal rib sa usilal riquineb li xic nequeiloc re

Salmo 121
nacuil li tzul, nincoxla ut ninye sa inchol: Ani tatenkank cue? 2 Li nimajcual Dios, aan li tatenkank cue. Aan li quiyi ban re li choxa ut li ruchichoch. 3 Aan tatenkank acue re nak inca tattanek. Aan inca nacuar. Junelic yo chacuilbal. 4 Aan inca nacuar chi moco nachal xcuara. Aan li nacoloc reheb laj Israel. 5 Li Kacua, aan li na-iloc acue. Aan cuan acuiquin junelic ut aan natenkan acue. 6 Maca tacul chi cutan chi moco chiru kojyi n xban nak li Kacua tailok acue. 7Li nimajcual Dios, aan tacolok acue nak xiu xiu cuankat ut aan tacolok re la yuam. 8 Li Kacua, aan tailok acue yalak bar tatxic ut aan ajcui tailok acue nak tatsuki k chak. Aan tailok acue chalen anakcuan ut chi junelic.

1Nak

Li nimajcual Dios, aan li tailok acue

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS122124

1038

Salmo 122
1Lain quisaho sa inchol nak quexye cue: Yokeb sa rochoch li Kacua.

Li tij re xtzamanquil nak tacuank li tuktuquil usilal sa li tenamit Jerusaln

quexyi b jo jun tzakal tenamit yi banbil chi us re nak chixjunileb texchutub ribeb aran chixlokoninquil li Kacua. 4 Ut aran nequexic chixjunileb laj Israel chixbantioxinquil chiru li Kacua jo quiyehe reheb xban li Kacua junxil. 5 Sa li tenamit Jerusaln cuan li naajej li nequecuan cui li ralal xcajol laj David chi rakoc atin sa xbeneb laj Israel. 6 Chextzamank chiru li Dios re nak tacuank li tuktuquil usilal sa le tenamit Jerusaln. Ut us taxak cheelk eb li nequerahoc re le tenamit. 7Chicuank taxak li tuktuquil usilal sa li tenamit Jerusaln. Ut maca taxak texcul li cuanqueb sa li naajej li nequetaklan cui. 8 Xban nak ninraheb lin tenamit Israel, nintzama chacuu, at Kacua. Chicuank taxak li tuktuquil usilal sa li tenamit Jerusaln. 9 Xban nak ninra li rochoch li Kacua li kaDios, lain nintzama li rusilal li Dios sa xben lin tenamit Jerusaln.

2 Ut anakcuan cuanco chire li oquebal re li tenamit Jerusaln. 3Jerusaln

Salmo 123
nimajcual Dios, chacuu laat nintzama intenkanquil. Laat li cuancat sa li santil choxa. 2 At Kacua, at kaDios, jo nak eb li mos nequextzama xtenkanquil chiruheb lix patrn, jocan nak nakatzama katenkanquil chacuu laat toj retal tacuuxtana ku. 3 Chacuil taxak xtokobal ku, at nimajcual Dios. Chacuuxtana ku xban nak inca chic nakacuy xnumsinquil li raylal li yoqueb xbanunquil ke. 4 Cajo nak nocoexhob li biomeb ut nocoextzektana li nequexnimobresi ribeb.

1At

Li rahobtesinbileb yoqueb chixtzamanquil chiru li Dios nak taruxtana ruheb

Salmo 124
ru xkabanu nak xechal chi pletic kiquin eb li xic nequeiloc ke, cui ta li Kacua inca xoxtenka? 3 Xexsach raj ku chi junaj cua xbaneb xjoskil. Chanchan raj

1Ca raj ru xkacul lao aj Israel cui ta inca x-oquen li Kacua chikix. 2Ca raj

Li nimajcual Dios quixcoleb li tenamit Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1039

SALMOS124126

xoexnuk chi yoyo nak xexsach raj ku. 4 Xenumta raj sa kaben. Chanchan raj xosubun sa li ha ut chanchan raj xocame xban li rok li ha cui ta inca xoxcol li Kacua. 5 Xo-oso raj sa rukeb. Chanchan raj xoxcam lix cacuil rok li ha cui ta inca xoxtenka li Kacua. 6 Lokoninbil taxak ru li nimajcual Dios xban nak inca xoxcanab chi osoc sa rukeb li xic nequeiloc ke. 7Xocole chiruheb li xic nequeiloc ke. Chanchan nak naxcol rib li xul chiru li yo chi chapoc re. Quisach xcuanquileb li xic nequeiloc ke ut xocole chiruheb. 8 Li nimajcual Dios, li quiyi ban re li choxa ut li ruchichoch, aan li natenkan ke.

Salmo 125
na-ecan sa xnaaj. Cuan ban sa xnaaj chi junelic. 2 Li Kacua aan na-iloc reheb lix tenamit chi junelic. Chanchan nak sutsuqueb xban li Kacua jo nak sutsu li tenamit Jerusaln xbaneb li tzul. 3 Moco junelic ta cuankeb xcuanquil li inca useb xnaleb sa xben lix naajeb lin tenamit. Mare anchal techinank xcholeb li ti queb xchol ut teoc xbanunquil li mausilal. 4 At nimajcual Dios, chabanu usilal reheb li nequexbanu li us. Chacuosobtesiheb li nequecuan sa ti quilal. 5 Abanan eb li nequebanun mausilal, laat tatzektanaheb rochbeneb li inca useb xnaleb. Chicuank taxak li tuktuquil usilal riquineb laj Israel.

1Li cauheb xchol riquin li Kacua cauheb rib. Chanchaneb li tzul Sin li inca

Li Dios narileb li ralal xcajol

Salmo 126
nak quisaho li kachol nak li Kacua coxque cuichic chi suki c Jerusaln. Chanchan matquec yoco. 2 Coseec ut cobichan xban xsahil li kachol. Ut eb li jalaneb xtenamit quexye: Sachba cholej li xbanu li Kacua reheb lix tenamit, chanqueb. 3 Yal nak sachba cholej li quixbanu ke li Kacua. Jocan nak cajo xsahil li kachol. 4 At nimajcual Dios, choacuosobtesi cuichic sa li kanaaj jo nak naxtakresi li chaki choch li hab. 5 Eb li yoqueb chi yabac nak queau, tasahok sa xcholeb nak tekolok. 6 Usta teyabak nak yokeb chixcambal li iyaj, abanan sahakeb chic sa xcholeb nak tesuki k chak xban nak ac cuank chic li ru li acui mk riquineb.

1Cajo

Laj Israel quesaho sa xcholeb nak quequehe cuichic chi suki c sa lix tenamiteb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS127129

1040

Salmo 127
maca xcuanquil li Kacua riquineb, maca aj e li canjel li texbanu laj cablanel. Cui li Kacua inca taril lix tenamit, maca aj e nak cuan junak tacacalenk re li tenamit. 2 Maca rajbal nak junak cui nk tacuacli k ekela ut tixnumsi li cutan chi trabajic cui maca li Dios riquin. Maca rajbal nak tixcamsi rib chi canjelac re xsicbal lix tzacaemk xban nak li Dios naxque reheb li ani naxra ut naxqueheb ajcui chi hilanc. 3 Eb li kacocal, aan jun kamatan xban li nimajcual Dios. Aan eb jun kosobtesinquil naxque li Kacua. 4 Eb li alal cajolbej li nequeyola sa xsajilaleb lix na xyucuaeb, eb aan chanchaneb li tzimaj li nacanjelac chiru junak cui nk cau rib chi pletic. 5 Us xak reheb li cuan nabal ralal xcajoleb. Moco xutanal ta teelk nak texcul li xic nequeiloc reheb xban nak li ralal xcajoleb teoquenk chirixeb.

1Cui

Li Dios naquehoc chak ke chixjunil li cuan ke

Salmo 128
xak reheb li nequexucuan ru li Dios ut nequexbanu li caru naraj aan. 2 Us tat-elk riquin li caru tabanu. Ut tasahok sa achol xban nak osobtesinbilakat xban li Kacua. 3 La cuixakil tacuank nabal xcocal. Chanchan nak nauchin li uvas aubil chire la cuochoch. Eb la cualal acajol chanchanakeb li chabil che olivo li cuan sa xnaaj la cuacui mk. 4 Jocain nak teosobtesi k xban li Dios li ani nequexucuan ru. 5 A taxak li Kacua li cuan Sin chi-osobtesi nk acue jo najtil tatcuank sa ruchichoch. Ut tacuil taxak nak us yok chi elc chixjunil sa li tenamit Jerusaln. 6 Ut toj tacuileb ta nak tecuank la cui. Ut chicuank taxak li tuktuquil usilal riquineb laj Israel.

1Us

Us xak reheb li nequexucuan ru li Dios

Salmo 129
li raylal yo chixculbal li tenamit Israel chalen chak sa xticlajic. Laex aj Israel, yehomak nak xecul li raylal. 2 Chalen nak xticla chak li katenamit, cajo nak corahobtesi c xbaneb li xic nequeiloc ke, abanan inca quenumta sa kaben. 3 Cajo li

1Cajo

Li Dios quirisiheb laj Israel rubel xcuanquileb li inca useb xnaleb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1041

SALMOS129131

raylal quexbanu ke. Nak coexque chi tzum, quijache lix yi kix xban li tzum. Chanchan nak nequexbec li choch riquin li arado. 4 Abanan li nimajcual Dios, aan ti c xchol. Aan qui-isin ke rubel xcuanquileb li inca useb xnaleb. 5 Xutanal taxak teelk chixjunileb li xic nequeiloc re li tenamit Sin. Ut tesachek taxak xcuanquileb. 6 Chexcul taxak jo naxcul li pim li nayola sa xben li cab. Junpat ajcui nacuan ut nachakic usta inca namiche. 7 Chanchanakeb taxak li pim li maca na-oc cui chiru laj acuinel. Ma ani na-ajoc re xban nak maca na-oc cui. 8 Li ani tenumek inca textzama rusilal li Dios sa xbeneb chi moco textzama nak li Dios taosobtesi nk reheb.

Salmo 130
nimajcual Dios, nak ac yo chi yotec inchol xban lin mac, nintzama intenkanquil chacuu. 2 Chinacuabi taxak nak ninyaba la caba. Chinasume taxak nak nintzama intenkanquil chacuu. 3 At Kacua, cui ta laat nacaque sa achol li mac li nakabanu, ma ani raj tar u k tacolek chiru li tojba mac. 4 Abanan laat nacacuy nacasach li kamac. Jocan nak tento nak takaque alokal. 5 Chi anchal inchol nacuoybeni nak li Kacua tatenkank cue ut li ratin naxque xcacuil inchol. 6 Chi anchal inchol nacuaj nak tinixtenka li Kacua. Jo nak nequeyolec li ani nequeiloc re li tenamit nequeraj ru nak tasakeuk, jocan nak yoquin chiroybeninquil nak li Kacua tinixtenka. 7 Ex aj Israel, chex-oybeni nk riquin li nimajcual Dios xban nak aan na-uxtanan u ut aan nacoloc chi tzakal. 8 Li Kacua, aan li tacolok reheb laj Israel chiru li mac li xexbanu.

1At

Laj Israel caaj cui riquin li Dios nequeyoonin

Salmo 131
nimajcual Dios, lain inca ninnimobresi cuib, chi moco ninketketi cuib, chi moco naxic inchol riquin xtzolbal li xni nkal ru naleb li chaaj xtaubal ru. 2 Relic chi yal lain cuanquin sa

1At

Junelic chex-oybeni nk riquin li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS131,132

1042

xyalal ut cojco inchol. Chanchanin jun li culaal toj xrake chi tuuc ut cojco chic xchol. 3 Laex aj Israel, chex-oybeni nk riquin li Kacua chalen anakcuan ut chi junelic.

Salmo 132
nimajcual Dios, chijulticok taxak acue li rey David. Ut cuank taxak sa achol chixjunil li raylal li quixcul. 2 Chijulticok taxak acue li juramento li quixbanu acuiquin laat li nimajcual Dios li quixlokoni laj Jacob. 3 Nak quixbanu li juramento, quixye: Lain inca tin-oc chi hilanc sa li cuochoch, chi moco tinyocob cuib sa lin cuarib. 4 Lain inca tincuark, chi moco tinmutz bayak li cuu. 5 Inca tinhilank toj tintau xnaaj li Loklaj Cax li nahilan cui li nimajcual Dios. Tento tacuank xnaaj li nimajcual Dios li quixlokoni laj Jacob, chan. 6 Quikabi resil li Loklaj Cax nak cuanco Efrata ut toj sa li quiche re Jaar coxkatau chak. 7 Yokeb sa lix tabernculo li Kacua. Takacuikib kib chiru ut takalokoni. 8 At Kacua, anakcuan takacam li Loklaj Cax li nahilan cui la cuanquilal. Ut tatxic chi cuanc sa li naajej Sin. 9 Junelic ta checuank sa ti quilal laj tij ut chexjap ta reheb la tenamit xban xsahil xcholeb. 10 Sa xcaba li rey David laj canjel chacuu, chabanu taxak li caru cayechii re xban nak aan sicbil ru aban. 11 Li Kacua quixbanu jun li juramento riquin laj David ut inca tixjal lix caux. Tixbanu ban li caru quixyechii re nak quixye: Eb la cualal acajol li tecuank mokon teoc chok rey chok acuekaj. 12 Cui eb la cualal acajol texbanu li contrato li xinbanu eriquin, ut cui texbanu li caru tincut chiruheb, li ralal xcajol eb aan teoc ajcui junelic chok rey mokon sa la naaj laat, chan li Kacua. 13 Li Kacua quixsic ru li naajej Sin chok xnaaj. Aran naraj cuanc chi junelic. 14 Quixye: Aan ain li naajej nacuaj chok innaaj. Aran tincuank chi junelic xban nak nacuulac chicuu li naajej aan. 15 Lain tincuosobtesi chi nabal li naajej aan ut tinque caru reheb, re tetzacank li maca cuan reheb. 16 Lain tincolok reheb laj tij. Ut japjokeb re xban xsahil xcholeb lin tenamit li ti queb xchol. 17 Sa xyankeb li ralal xcajol laj David tayolak jun nim xcuanquil. Aan li sicbil ru inban. Ut aanak li cutan saken chok reheb li tenamit chi junelic. 18 Eb li xic nequeiloc re xutanal texcul. Abanan aan cuank xcuanquil chi junelic.

1At

Eb laj Israel quexcam li Loklaj Cax aran Sin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1043

SALMOS133135

Salmo 133
retal nak kaxal lok nak junaj xcholeb li ralal xcajol li Dios. Cajo xlokal nak cuanqueb sa usilal. 2 Chanchan li sununquil aceite li quiquehe sa xjolom laj Aarn. Nahoye chiru lix mach, ut natane ajcui chiru li rak. 3 Chanchan li xchuque li quebil xban li Dios, li nacube sa li tzul Hermn ut sa li tzul Sin. Aran quirosobtesi lix tenamit li Kacua ut quixque li junelic yuam reheb.

1Quehomak

Cajo xlokal nak nequecuan chi junaj xcholeb lix tenamit li Dios

Salmo 134
li nimajcual Dios chejunilex laex li nequexcanjelac chiru. Cheque xlokal li Kacua chejunilex laex li nequexcanjelac sa lix templo chiru kojyi n. 2 Chelokonihak li Kacua chi sa sa echol sa lix templo. Taksihomak le ruk retalil nak yoquex chixquebal xlokal li Kacua. 3 A taxak li nimajcual Dios li cuan Sin chi-osobtesi nk ere. A taxak li Kacua li quiyi ban re li choxa ut li ruchichoch chi-osobtesi nk ere.

1Chelokonihak

Chequehak xlokal li nimajcual Dios

Salmo 135
taxak li nimajcual Dios! Chelokoni taxak li nimajcual Dios laex li nequexcanjelac chiru. Chequehak taxak xlokal lix caba li Kacua. 2 Chequehak taxak xlokal li nimajcual Dios laex li cuanquex sa lix templo. Chequehak taxak xlokal li Kacua laex li cuanquex sa li nebal li cuan chiru lix templo. 3 Chelokoni taxak li nimajcual Dios xban nak aan chabil. Chexbichank re xquebal xlokal xban nak kaxal nim li ruxtan li Kacua. 4 Li Dios quixsic ru laj Jacob re nak li ralal xcajol aan tecanak chok xtenamit. Jocan nak eb laj Israel, aaneb lix tenamit li Kacua, ut raroqueb xban. 5 Lain ninnau nak kaxal nim xcuanquil li nimajcual Dios. Aan li kaxal nim xcuanquil chiruheb chixjunileb li jalanil dios. 6 Li Kacua, aan

1Lokoninbil

Eb li yi banbil dios macaeb xcuanquil, abanan li nimajcual Dios, aan nim xcuanquil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS135,136

1044

yal re sa xben chixjunil. Li Kacua naxbanu li caru naraj jo sa choxa, jo sa ruchichoch, jo sa li palau, jo ajcui sa lix chamal. 7Li Kacua naxtakla li chok sa chixjunil li ruchichoch ut naxtakla li cak jo ajcui li ik. 8 Quixtakla xcamsinquileb li xben alalbej joqueb ajcui li xben ral li quetomk aran Egipto. 9 Ut sachba cholej quilajxbanu aran Egipto re xquebal xxiuheb laj faran joqueb ajcui li nequecanjelac chiru. 10 Quixsach xcuanquileb li xni nkal ru tenamit ut quixqueheb chi camsi c eb li rey li kaxal cauheb rib. 11 Quixque chi camsi c laj Sehn lix reyeb laj Amorreo. Quixque chi camsi c laj Og lix reyeb laj Basn. Ut quixqueheb ajcui chi camsi c chixjunileb li rey li quecuan Canan. 12 Ut quixque lix naajeb chok reheb laj Israel. Eb aan chic queechanin re lix tenamiteb. 13 At nimajcual Dios, junelic taquehek alokal xban nak laat li tzakal Dios. Chalen anakcuan ut chi junelic ke cutan tajulticok reheb li tenamit nak laat li Dios. 14 Li nimajcual Dios tarakok atin sa ti quilal sa xbeneb lix tenamit. Li Kacua taruxtana ruheb lix tenamit. 15 Eb li dios li nequexlokoni li jalaneb xtenamit, aan yal yi banbil riquin plata ut oro. Yi banbil xbaneb li cui nk. 16 Cuanqueb xtzumal re, aban inca nequeatinac. Cuanqueb xnak ru, aban inca nequeiloc. 17Cuanqueb xxic, aban inca nequeabin. Inca nequemusikac xban nak moco yoyoqueb ta. 18 Eb li queyi ban reheb li jalanil dios ain, chanchaneb ajcui lix dios li quexyi b. Ut eb li nequexcojob xchol riquin li yi banbil dios, chanchaneb ajcui lix dios li nequexlokoni. 19 Chequehak taxak xlokal li nimajcual Dios laex laj Israel. Chequehak taxak xlokal li Kacua laex ralal xcajol laj Aarn. 20 Chequehak taxak xlokal li nimajcual Dios laex ralal xcajol laj Lev. Chequehak taxak xlokal li Kacua laex li nequexxucuan ru li Dios. 21 Chequehak taxak xlokal li Kacua aran Sin. Chequehak taxak xlokal sa lix tenamit Jerusaln. Lokoninbil taxak li nimajcual Dios!

Salmo 136
li ruxtan sa kaben junelic. 2 Chequehak taxak xlokal li nimajcual Dios, li kaxal nim xcuanquil chiruheb li yi banbil dios, xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 3 Chequehak taxak xlokal li Kacua li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb xcuanquil, xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 4 Aan li Kacua li naxbanu li sachba cholej xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 5 Aan li quiyi ban re li choxa riquin lix naleb xban nak kaxal

1Chequehak taxak xlokal li nimajcual Dios xban nak aan chabil ut kaxal nim

Kaxal nim li ruxtan li Dios sa kaben

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1045

SALMOS136,137

nim li ruxtan sa kaben junelic. 6 Aan li quiyi ban re li ruchichoch sa xnaaj sa xben li ha xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 7Aan li quiyi ban re li sake ut li po xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 8 Aan li quiyi ban re li sake re talemtzunk chi cutan, xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 9 Aan li quiyi ban re li po ut li chahim re texcutanobresi ru li kojyi n xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 10 Aan li quitaklan xcamsinquileb li xben alalbej aran Egipto xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 11 Aan li qui-isin chak ke lao aj Israel aran Egipto xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 12 Corisi chak riquin xnimal xcuanquil xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 13 Aan li quijachoc ru li Caki Palau xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 14 Aan li quinumsin ke lao aj Israel jun pacal li palau xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 15 Aan li quiquehoc reheb chi osoc sa li Caki Palau laj faran joqueb ajcui lix soldado xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 16 Aan li quiberesin ke lao aj Israel nak yoco chi numec sa li chaki choch xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 17Aan li quiquehoc reheb chi camsi c eb li rey li ni nkeb xcuanquil xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 18 Aan li quiquehoc reheb chi camsi c eb li rey li kaxal cauheb rib xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 19 Aan li quiquehoc re chi camsi c laj Sehn lix reyeb laj Amorreo xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 20 Aan li quiquehoc re chi camsi c laj Og lix reyeb laj Basn xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 21 Aan li quiquehoc ke lao lix naajeb aan xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 22 Aan li quiquehoc re lix naajeb chok ke lao aj Israel li nococanjelac chiru xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 23 Aan li natenkan ke nak cuanco sa raylal xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 24 Aan li nacoloc ke chiruheb li xic nequeiloc ke xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 25 Aan li naquehoc xtzacaemkeb li cristian joqueb ajcui li xul xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. 26 Chequehak taxak xlokal li nimajcual Dios li cuan sa choxa xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic.

Salmo 137
1Nak nakachunub kib chireheb li nima li cuanqueb Babilonia, nocoyabac nak

Eb laj Israel queraho xcholeb nak lix tenamit quichape xbaneb laj Babilonia

najultico ke li tenamit Sin. 2 Ut katuyub li ka-arpa sa rukeb li che li cuanqueb aran. 3 Eb li quecamoc ke sa jalan tenamit, li quenumta sa kaben, quexye
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS137139

1046

ke nak tobichank re xquebal xsahileb xchol. Bichahomak li bich li nequebicha nak cuanquex sa li tenamit Sin, chanqueb ke. 4 Chan ta cui ru nak takabicha xlokal li Kacua nak cuanko sa jalan tenamit? 5 Cui tasachk sa inchol li tenamit Jerusaln, kaxal us raj chok cue nak tachakik lin nim uk re nak inca chic tinche li arpa. 6 Cui inca chic tincoxla li tenamit Jerusaln, ut cui inca chic tinque xcuanquil, chi letzk ta sa cue li ruuj cuak re nak inca chic tinbichank. 7At nimajcual Dios, macanab ta yal chi jocan li raylal li quexbanu ke li ralal xcajol laj Edom nak quenumta li jalan tenamit sa kaben. Quisaho sa xcholeb ut quexye: Jucumak li tenamit Jerusaln ut sachomak chi junaj cua, chanqueb. 8 Tasachek ru le tenamit, laex aj Babilonia. Us xak re li ani tixque rekaj ere li raylal li xebanu ke. 9 Us xak re li ani texsac le cocal chiru pec xban li mausilal xebanu ke.

Salmo 138
alokal. Lain inca tinqueheb xlokal li yi banbil dios. Caaj cui laat tinque alokal. 2 Nak tincuikib cuib chalokoninquil, tin-ilok cuan cui la santil templo. Tinque alokal xban nak kaxal chabilat ut kaxal nim la cuuxtan. Tinque alokal xban nak kaxal nim xcuanquil la caba ut kaxal nim xcuanquil la cuatin chiruheb chixjunil li caak re ru. 3 Nak quintzama intenkanquil chacuu, laat casume li caru quintzama chacuu. Caque incacuilal ut caque inmetzeu. 4 Chixjunileb li rey li cuanqueb sa ruchichoch texque alokal xban nak terabi li caru xayechii ke. 5 At nimajcual Dios, tebichank re xquebal alokal xban li caru xabanu ut texye: Kaxal lok li nimajcual Dios. 6 Usta kaxal nim la cuanquil, abanan junelic nacacuil xtokobal ruheb li macaeb xcuanquil ut nacaque retal li caru nequexbanu li nequexnimobresi ribeb. 7Usta yoquin chixculbal li raylal, laat nacaque inyuam. Ut riquin la cuanquil niquinacol chiruheb li xic nequeiloc cue. 8 At nimajcual Dios, laat tabanu li caru cayechii ke. Kaxal nim la cuuxtan chi junelic sa kaben. Inca taxak tacanab yal chi jocan li caru catiquib xbanunquil.

1At nimajcual Dios, tinque alokal chi anchal inchol, ut tinbichank re xquebal

Ain jun li tij re xquebal xlokal li Dios riquin li caru naxbanu

Salmo 139
nacacuil chixjunil li ninbanu. Usta najt cuanquin, laat nacanau chixjunil li yoquin
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1At Kacua, laat xanau chanru innaleb. Laat xanau chanru lin caux. 2Laat

Li Dios cuan yalak bar ut naxnau lix caux li junjunk

1047

SALMOS139,140

chixcoxlanquil. 3 Laat nacanau joke nincanjelac ut joke ninhilan. Nacaque retal chixjunil li caru ninbanu. 4 Toj maji na-el chi xtzumal cue li cuatin, ac xanau chixjunil li caru tinye. 5 Laat junelic cuancat cuiquin. Cuancat chicuix ut cuancat chicuu ut cuan la cuuk sa inben. 6 Cajo la naleb ut kaxal lok xcoxlanquil. Ma joke tintau ru chixjunil li nacacoxla laat. 7At Kacua, ma taruk ta bi tinxic chi najt chiru la Santil Musik? Ma taruk ta bi tinelelik chacuu laat? 8 Cui tinxic sa choxa, aran cuancat laat. Ut cui tinxic sa xnaajeb li camenak aran ajcui cuancat chak laat. Yalak bar tinxic, laat cuankat aran. 9 Cui ta taruk tinye raj re li ik nak tinixcam toj jun pacal li palau, aran ajcui cuancat laat. 10 Riquin la nim uk tinachilo ut tinatenka. 11 Ut cui tinyal xmukbal cuib sa li kojyi n, mamin taruk. Tinacuil ajcui xban nak maca kojyi n chacuu. 12 Chacuu laat maca kojyi n. Chixjunil cutan saken chacuu. Juntaket li kojyi n ut li cutan chacuu laat. 13 Laat xinayoobtesi. Xaque inyuam nak toj maji ninyola sa ruchichoch. 14 Tatinlokoni riquin chixjunil li xabanu nak xinayoobtesi. Cajo xchakal ru chixjunil li xabanu. Nasach inchol chirilbal. 15 Laat ac xanau nak cuanquin nak toj cuanquin riquin lin na. Moco mukmuquin ta chacuu usta toj maji ninyola sa ruchichoch. 16 Chalen nak toj maji ninyola, ac cholcho chacuu chanru lin yuam. Ac tzi banbil retalil aban joke tinyolak ut joke tincamk. 17At inDios, cajo nak nacatcoxlac chicuix ut kaxal lok nak niquinacoxla. 18 Inca naru rajlanquil jarub sut nacaque acaux chicuix, jo li coc ru li samaib inca naru rajlanquil. Nak na-aj cuu toj yocat ajcui chi coxlac chicuix. 19 At inDios, chasacheb taxak ruheb li inca useb xnaleb, ut chexcanabak ta inchichiinquil eb laj camsinel. 20 Eb li cui nk aan nacatexmajecua ut nequexpatz la caba chi maca rajbal. 21 At nimajcual Dios, lain xic nequecuil li xic nequeiloc acue. Cajo nak nachal injoskil chi rilbaleb li nequexketketi ribeb chacuu. 22 Nintzektana eb li xic nequeiloc acue. Lain ninnau nak xic ajcui niquineril lain. 23 At inDios, chacuil taxak chanru lin caux chacuu. Chayal taxak cuix re nak tanau chanru lin naleb. 24 Chaque taxak retal ma cuan li mausilal yoquin chixbanunquil. Chinaberesi re nak toxintau li junelic yuam.

Salmo 140
nimajcual Dios, chinacol taxak chiruheb li inca useb xnaleb. Chinacol taxak chiruheb li nequexrahobtesi ras ri tzin. 2 Junelic yoqueb chixcubanquil chanru nak texbanu li raylal. Junes yoobanc plet nequexbanu. 3 Kaxal sebeb re chi atinac. Chanchaneb li canti li

1At

Laj David yo chixtzamanquil chiru li Dios nak tixcol chiruheb li xic nequeiloc re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS140,141

1048

nacamsin sa junpat. Li caru na-el chi xtzumal reheb chanchan xmay li canti li nacamsin. 4 At nimajcual Dios, chinacol taxak chiruheb li inca useb xnaleb. Chinacol taxak chiruheb li yoqueb xcubanquil ru chanru nak tinexchap. 5 Eb li nequexnimobresi ribeb ac xexcub ru chanru nak tinexcamsi. Nequexque lin ralenquil chire li be re intanbal. Nequexque li raal re inchapbal. 6 Lain ninye re li Kacua: Laat lin Dios. Jocan nak tacuabi taxak li caru yoquin chixtzamanquil chacuu. 7At Kacua, at inDios, laat cau acuib ut laat laj Colol cue. Laat xatcoloc cue nak cuanquin sa li plet. 8 At nimajcual Dios, inca taxak taque xlesenseb li inca useb xnaleb chixbanunquil li caru nequeraj. Inca taxak teelk chi us riquin li caru yoqueb xcubanquil ru re nak inca texnimobresi ribeb. 9 Maqueheb chi numtac sa inben li inca useb xnaleb. Chisuki k taxak sa xbeneb li inca us li teraj xbanunquil cue. 10 Chanchan ta ru xam yo xxamlel chitanek sa xbeneb nak tequehek chixtojbal rix lix maqueb. Ut chanchan ta tecutek sa li chamal jul ut inca chic teruk chi elc. 11 Inca ta najt tecuank sa ruchichoch li nequeyooban atin. A ta li raylal li nequexbanu chisachok ruheb li nequexrahobtesi ras ri tzin. 12 Lain ninnau nak li nimajcual Dios inca naxcanab yal chi jocan li raylal li nequexcul li rahobtesinbileb. Naxcoleb ban li teraj tenkac. 13 Relic chi yal li ti queb xchol texque alokal, at nimajcual Dios, ut tecuank chi sum atin acuiquin.

Salmo 141
Chasume taxak chi junpat li caru nintzama chacuu. 2 Chicuulak taxak acuiquin lin tij jo nak nacuulac acuiquin xboc li incienso. Lain nintaksi li cuuk chi tijoc chacuu. Tacul taxak jo jun li mayej li naqueman chiru li ecuu. 3 At nimajcual Dios, chinatenka re nak inca tinye li inca us. Chinatenka re nak inca tinpaltok riquin li caru ninye. 4 Chinatenka re nak inca taxic inchol chirix li inca us. Inca taxak tinbanu li mausilal li nequexbanu li inca useb xnaleb. Ut inca taxak tincuank sa lix ninkeheb li nequexbanu. 5 Kaxal us chok cue nak junak ti c xchol tinixkus. Chanchan tixque sununquil ban sa injolom. Usta tinexkus, lain inca ra tincueca. Lain junelic yokin chi tijoc re nak inca tacanak yal chi jocan li mausilal li yoqueb chixbanunquil li inca useb xnaleb. 6 Eb li nequetaklan sa xbeneb li inca useb xnaleb toj sa xben li pec tecutek chak nak tesachek ruheb. Toj aran

1At nimajcual Dios, chacuu laat yoquin chixtzamanquil intenkanquil.

Laj David cau xchol riquin li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1049

SALMOS141143

texque retal li tenamit nak yal li caru quinye reheb. 7Chesachek ta ruheb chi junaj cua ut chicutek ta lix bakeleb yalak bar. 8 Lain junelic cau inchol acuiquin, at Kacua. Laat li nacatcoloc cue. Inca taxak tinacanab injunes re nak inca tinexcamsi li inca useb xnaleb. 9 Chinacol taxak chiruheb li xic nequeiloc cue. Mintane taxak sa li raal li quexque re inchapbal. 10 Aan eb ta ajcui chetanek sa li raal li quexque re inchapbal. Chinatenka re nak tinnumek chiruheb chi maca tincul.

Salmo 142
taruxtana cuu. 2 Caaj cui re aan ninye li raylal li yoquin chixculbal. Re aan ninye chixjunil li caru nincul. 3 At Kacua, nacanau nak kaxal ra sa inchol ut inca chic nincuy nak nacueca. Laat nacanau chanru cuanquin. Laat nacanau nak yalak bar ninnume nequexque li raal re tinexcamsi. 4 Chaque taxak retal. Ma ani cuan arin re tinixcol. Ma ani natenkan cue. Ma ani nacoxlan cue. 5 At nimajcual Dios, lain yoquin chixtzamanquil intenkanquil chacuu. At Kacua, laat aj Colol cue. Caaj cui acuiquin laat nincojob inchol arin sa ruchichoch. 6 Chinacuabi taxak nak yoquin chixtzamanquil intenkanquil chacuu xban nak kaxal ra cuanquin. Chinacol taxak chiruheb li yoqueb chinsicbal re tinexchap xban nak eb aan kaxal cauheb rib chicuu lain. 7Chanchan nak tzaptzoquin sa tzalam xban li raylal cuanquin cui. Chinacol re nak tinque alokal. Tesahok sa xcholeb li ti queb xchol nak terabi resil nak laat xatcoloc cue.

1Lain ninyaba xcaba li Kacua chi cau xyab incux. Ut nintzama chiru nak

Laj David naxnau nak caaj cui riquin li Dios naru tixcol rib

Salmo 143
nimajcual Dios, chacuabi taxak nak yoquin chi tijoc chacuu. Chasume taxak li nintzama chacuu xban nak laat chabilat ut ti c achol. 2 Inca taxak tatrakok atin sa inben lain aj canjel chacuu xban nak ma ani taruk tixye nak maca xmac chacuu. 3 Eb li xic nequeiloc cue yoqueb chintakenquil re tinexchap. Chanchan nak ac xinexyek sa choch ut chanchan nak ac cuanquin sa kojyi n sa xyankeb li camenak. 4 Yo chi yotec inchol xban li raylal ut inca chic nincuy nak nacueca. 5 Najultico

1At

Laj David yo chixtzamanquil chiru li Dios nak tixcol aan chiruheb li xic nequeiloc re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS143,144

1050

cue chanru nak coatenka chak junxil. Yoquin chi coxlac chirix chixjunil li caru cabanu chak. 6 Yoquin chi tijoc chacuu xban nak tincuaj ru nak tinatenka. Chanchanin li chaki choch taraj ru li ha. 7At nimajcual Dios, chasume taxak chi junpat li caru yoquin chixtzamanquil chacuu xban nak nacueca nak osoc cue. Cui inca tinatenka, tincamk. 8 Rajlal taxak ekela tacut chicuu nak nacacuuxtana cuu xban nak lain cojco inchol acuiquin. Chacut taxak chicuu caru tinbanu xban nak caaj cui laat nacatquehoc innaleb. 9 At nimajcual Dios, caaj cui acuiquin ninsic incolbal. Chinacol taxak chiruheb li xic nequeiloc cue. 10 Tacut taxak chicuu caru tacuaj laat tinbanu xban nak laat lin Dios. A taxak la santil musik chitenkank cue chi cuanc sa ti quilal. 11 At nimajcual Dios, chacol taxak rix lin yuam re nak taquehek xlokal la caba. Ut xban ti c achol tinacuisi taxak sa li raylal li cuanquin cui. 12 Xban taxak xnimal la cuuxtan sa inben, tasacheb ru li xic nequeiloc cue. Tasach ta ruheb chixjunileb li xic nequeiloc cue xban nak lain laj canjel chacuu.

Salmo 144
taxak li nimajcual Dios xban nak aan chanchan jun sakonac bar naru nincol cui cuib. Aan li natenkan cue chi pletic ut naxcut chicuu chanru tinbanu nak tinpletik. 2 Li Kacua, aan li nauxtanan cuu. Caaj cui riquin aan naru nincol cuib. Aan li natenkan cue ut aan li na-iloc cue. Aan li naquehoc xcacuil inchol. Ut aan li naquehoc reheb li tenamit rubel incuanquil. 3 At nimajcual Dios, caut nak nacacoxlaheb li cui nk? Eb aan maca xcuanquileb. Caut nak nacaque achol chirixeb? Eb aan macaeb xcuanquileb. 4 Li cui nk maca na-oc cui. Inca najt nacuan xyuam. Chanchan li ik li nanume chi junpat. 5 At nimajcual Dios, chatcubek chak sa choxa ut tatoch riquin acuuk eb li tzul re nak teelk xsibel. 6 Chatakla chak li cak sa xbeneb li xic nequeiloc cue re nak texucuak. Chanchan nak tacuteb riquin la tzimaj re nak teelelik. 7Chinacuisi taxak sa li raylal li cuanquin cui ut chinacol taxak. Toj sa choxa tacutbesi la cuanquil re tinacol. Chinacol chiruheb li jalaneb xtenamit. 8 Chinacol chiruheb xban nak junes tictiic nequexbanu ut maca na-oc cui li caru nequexye. 9 At nimajcual Dios, lain tinbicha jun li ac bich re xquebal

1Lokoninbil

Laj David quixtzama nak li Dios tixqueheb lix tenamit chi cuanc sa ti quilal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1051
10Laat

SALMOS144,145

alokal. Tinche li arpa ut li salterio ut tinbichank re alokoninquil. nacattenkan reheb li rey chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc reheb. Laat nacatcoloc cue re nak inca tinexcamsi riquin lix chi cheb li xic nequeiloc cue. Lain laj David laj canjel chacuu. 11 Chinatenka taxak ut chinacol taxak chiruheb li jalaneb xtenamit xban nak junes tictiic nequexbanu ut maca na-oc cui li caru nequexye. 12 Chaque taxak xcacuilaleb li kalal. Chanchanakeb taxak li chabil che li yo chi qui c chi us. Ut chaque taxak xchabilaleb li karabin. Chanchanakeb taxak li rokechal li palacio li yi banbil chi us. 13 Nabal pay taxak ru li kacui mk toj retal tenujak li rochochil. Ut chetamk ta chi kaxal numtajenak xquialeb li kaquetomk. 14 Cauhakeb ta rib li kaboyx chi canjelac. Ut ma ani ta chi-oc sa li katenamit chikachichiinquil re nak ma ani japjok re sa be xban raylal. 15 Us xak reheb li tenamit li teculuk re li caak re ru ain. Us xak reheb li tenamit li nequexque chok xDioseb li nimajcual Dios xban nak aan li tzakal Dios.

Salmo 145
inDios, junelic tinque alokal. At inRey, junelic tinnima acuu. 2 Rajlal cutan tatinlokoni ut tinque xlokal la caba junelic. 3 Kaxal nim xcuanquil li nimajcual Dios ut xculub nak takaque xlokal. Ut ma ani naru nataoc ru lix nimal xcuanquilal. 4 At nimajcual Dios, taquehek alokal chi junelic ke cutan xban li caru calajabanu. Eb li nabej yucuabej texye reheb li ralal xcajol li caru cabanu riquin la cuanquil. Ut eb aan texye resil reheb li ralal xcajoleb li tecuank mokon. 5 Eb li tenamit texye resil la lokal ut la cuanquilal. Ut lain tincoxlak chirix chixjunil li sachba cholej cabanu. 6 Eb li tenamit texye resil li caru cabanu riquin la cuanquil. Ut lain tinye resil nak kaxal nim la cuanquilal. 7Eb li tenamit texye resil lix nimal la cuusilal ut tebichank re xyebal resil nak laat ti c achol. 8 Li nimajcual Dios, aan chabil ut junelic na-uxtanan u. Inca najosko sa junpat. Kaxal nim ban li ruxtan. 9 Li Kacua, aan chabil riquin chixjunil ut nim li ruxtan sa xben chixjunil li caru quixyi b. 10 At nimajcual Dios, chiquehek taxak la lokal xbaneb chixjunileb li caru cayi b. Ut chiquehek taxak la lokal xbaneb la cualal acajol. 11 Chexyehak ta resil lix lokal la cuanquilal ut chexyehak ta resil li caru cabanu riquin xnimal la cuanquil. 12 Chixjunileb taxak cheabi nk

1At

Chixjunileb taxak texque xlokal li nimajcual Dios xban nak kaxal nim xcuanquil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS145,146

1052

re li jo quial cabanu riquin xnimal la cuanquil. Ut chexnauhak taxak nak kaxal lok la cuanquilal. 13 Laat cuan acuanquil chi junelic ke cutan. Laat nacattaklan chi junelic. 14 At nimajcual Dios, laat nacaque xcacuil xcholeb li yoqueb chi chinanc xchol. Ut laat nacattenkan reheb li cuanqueb sa raylal. 15 Chixjunileb li cuanqueb xyuam sa ruchichoch nequeoybenin acuiquin. Ac nequexnau nak laat taque lix tzacaemkeb sa xkehil. 16 Nacaque xtzacaemk ut nequecuaac toj retal nacojla xcholeb. 17Li nimajcual Dios naxbanu chixjunil sa ti quilal. Ut junelic na-uxtanan u. 18 Li Kacua junelic cuan chixtenkanquileb li nequexyaba xcaba. Naxtenkaheb li nequextzama xtenkanquil chiru chi anchal xcholeb. 19 Li Kacua naxque li caru nequeraj eb li nequexucuan ru. Narabi nak nequextzama xtenkanquileb chiru ut naxcoleb. 20 Li Kacua naxcoleb chixjunileb li nequerahoc re. Abanan tixsach ruheb li inca useb xnaleb. 21 Junelic taxak tinye resil lix lokal li nimajcual Dios. Chixjunileb taxak texque xlokal lix santil caba chi junelic ke cutan.

Salmo 146
taxak li nimajcual Dios. Lain tinque xlokal li Kacua chi anchal inchol. 2 Tinlokoni li nimajcual Dios jo najtil tincuank. Tinbichank re xquebal xlokal li Kacua jo najtil tincuank sa ruchichoch. 3 Mecojob echol riquineb li nequetaklan chi moco riquineb li yal cui nk xban nak eb aan inca taruk texcol laex. 4 Nak nequecam, nequesuki choch ut sa ajcui li cutan aan na-oso li caru nequexcoxla xbanunquil. 5 Us xak re li ani tenkanbil xban li Dios li quixlokoni laj Jacob. Us xak re li ani na-oybenin riquin li Dios. 6 Li Kacua, aan li quiyi ban re li choxa ut li ruchichoch. Aan li quiyi ban re li palau ut chixjunil li cuan chi sa. Aan junelic naxbanu li caru naxye. 7Li Kacua narakoc atin sa ti quilal ut naxcoleb li nequerahobtesi c. Ut naxque xtzacaemkeb li tetzocak. Ut naxcoleb li cuanqueb sa tzalam. 8 Li Kacua naxqueheb chi iloc li mutz. Ut naxque xcacuilal xcholeb li yoqueb chi chinanc xchol. Li Kacua naxraheb li ti queb xchol. 9 Li nimajcual Dios narileb li jalaneb xtenamit. Ut narileb ajcui li maca xna xyucuaeb. Ut aan ajcui na-iloc reheb li xmalcaan. Abanan li Dios naxsach ru li caru nequexcoxla xbanunquil eb li inca useb xnaleb. 10 Laex li cuanquex Sin, li Kacua le Dios, aan li kaxal nim xcuanquil. Li nimajcual Dios tacuank xcuanquil chi junelic ke cutan. Lokoninbil taxak li Kacua!

1Lokoninbil

Chequehak xlokal li nimajcual Dios riquin chixjunil li naxbanu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1053

SALMOS147,148

Salmo 147
kaDios ut xculub nak taquehek xlokal! 2 Li Kacua yo chixyi banquil cuichic lix tenamit Jerusaln, ut tixcameb cuichic aran laj Israel, li cuanqueb yalak bar sa jalan tenamit. 3 Junelic naxtenkaheb li teyotek xchol ut narisi lix raylaleb. 4 Yal re li Kacua jarub li chahim cuan ut aan ajcui naquehoc xcabaeb. 5 Kaxal nim xcuanquil li Kacua li kaDios ut kaxal cau rib. Kaxal numtajenak lix naleb. Maca xbisbal. 6 Li Kacua naxque xlokal li macaeb xlokal ut narisi chi junaj cua lix cuanquileb li inca useb xnaleb. 7Chexbichank chiru li Kacua re xquebal xlokal. Chexbichank riquin li arpa re xlokoninquil li Dios. 8 Li Kacua, aan naquehoc re li chok chiru li choxa ut aan li naquehoc re li hab re tixtakresi li choch ut naxque chi qui c li pim chiru li tzul. 9 Naxque xtzacaemkeb li xul. Naxque xtzacaemkeb li tzok li toj saj li japjoqueb re xtzamanquil xcuaheb. 10 Li Kacua inca nasaho xchol riquin lix metzeu li cacuay, chi moco nasaho xchol riquin li cui nk li cau rib. 11 Nasaho ban xchol riquin li ani naxucuan ru ut naroybeni nak tauxtanak ru xban li Kacua. 12 Laex li cuanquex Jerusaln, chelokoni taxak li nimajcual Dios. Laex li cuanquex Sin chequehak xlokal li Kacua. 13 Li Kacua, aan naquehoc ecacuilal re nak tecol erib chiruheb li xic nequeiloc ere ut aan na-osobtesin ere laex li cuanquex Jerusaln. 14 Aan taquehok ere chi cuanc sa tuktuquil usilal sa le tenamit. Ut aan ajcui taquehok ere chi nabal li caru ere. 15 Yal riquin li ratin, li Kacua naxbanu sa junpat li caru naraj sa ruchichoch. 16 Aan naquehoc li ratzam que sa ruchichoch. Chanchan li saki lana. Napaji li ratzam que sa ruchichoch chanchan nak napaji c li cha. 17Naxtakla li sakbach sa ruchichoch ut xban li que li naxtakla naxpeca rib li ha. 18 Ut yal riquin li ratin nahao cuichic li ha li ac xpeca rib. Naxtakla li ik ut na-oc cuichic chi bec rok li ha. 19 Li Kacua quixque li ratin re laj Jacob. Quixque lix chakrab reheb laj Israel ut quixye reheb caru texbanu. 20 Li Kacua inca quixque li ratin reheb li jalaneb xtenamit. Eb aan inca nequexnau caru naxye lix chakrab. Chikalokoni taxak li Kacua!

1Lokoninbil taxak li nimajcual Dios xban nak kaxal us xbichanquil xlokal li

Jun li bich re xquebal xlokal li Dios

Salmo 148
taxak li Kacua! Chinimak taxak ru li nimajcual Dios aran sa choxa. Laex li cuanquex sa choxa chequehak taxak xlokal li Kacua. 2 Laex ngeles, chelokonihak taxak ru li Kacua. Chenima taxak ru chejunilex

1Lokoninbil

Chiquehek ta xlokal li Dios xbaneb chixjunil li caru quilajxyi b

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SALMOS148

1054

laex, li quila okob chi ngel li cuanquex rubel xtakl. 3 Li sake ut li po chexquehak ta xlokal li Dios. Chexquehak ta xlokal chixjunileb li chahim li nequelemtzun. 4 Chixjunil li cuan chiru choxa chexquehak ta xlokal li Kacua, jo ajcui li chok li cuan chiru choxa. 5 Chexquehak ta xlokal li Kacua xban nak yal riquin ratin, quixyi b chixjunil li caru cuan. 6 Ut quixxakabeb sa xnaajeb chi junaj cua. Aran tecuank chi junelic ke cutan xban nak jocan yebil xban li Dios. 7Chinimak taxak ru li nimajcual Dios sa ruchichoch. Chixjunileb li xul li cuanqueb sa xchamal li palau chexquehak ta xlokal li Kacua. 8 Chexquehak ta xlokal li Kacua li cak, li sakbach, li ratzam que ut li xchuque, jo ajcui li cak-sut-ik li na-abin chiru. 9 Chexquehak ta xlokal li Kacua eb li ni nki tzul ut li coc bol joqueb ajcui li che li nequeuchin ut li chacalte. 10 Chexquehak ta xlokal li Kacua chixjunileb li xul, li tulaneb jo ajcui li joskeb. Chexquehak ta xlokal li Kacua eb li xul li nequerupupic chiru choxa, jo ajcui li nequexjucuqui ribeb chiru choch. 11 Chexnima taxak ru li Kacua eb li rey ut chixjunileb li tenamit. Chexquehak taxak xlokal li Kacua eb li nequetaklan sa ruchichoch joqueb ajcui laj rakol atin. 12 Chexnima taxak ru li Dios chixjunileb li saj cui nk ut eb li saj ixk, joqueb ajcui li ti xil cristian ut eb li cocal. 13 Chexquehak taxak xlokal lix santil caba li nimajcual Dios xban nak caaj cui aan li kaxal nim xcuanquil. Ut aan li kaxal lok chiru chixjunil li cuan sa choxa jo ajcui sa ruchichoch. 14 Li Kacua quixnimobresi xcuanquileb laj Israel. Quixqueheb xlokal li ralal xcajol, li sicbil ru xban. Lokoninbil taxak li Kacua!

Chikalokonihak li Kacua Dios riquin li kacuajb. (Salmos 148.14)


La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1055

SALMOS149,150

Salmo 149
taxak li Kacua! Chebichak taxak junak li ac bich re xlokoninquil li Kacua. Chequehak taxak xlokal sa comonil nak chutchuquex laex li ralal xcajol. 2 Chisahok taxak sa xcholeb laj Israel, riquin li Kacua li quiyoobtesin reheb. Li cuanqueb Sin, chisahok sa xcholeb xban nak aan lix reyeb. 3 Chexquehak taxak xlokal li Kacua riquin lix arpa ut riquin lix pandero. Chexajok re xquebal xlokal lix caba. 4 Li Kacua sa sa xchol riquineb lix tenamit ut naxqueheb xlokal li tulaneb. 5 Chisahok taxak sa xcholeb li ralal xcajol xban nak li Kacua quixqueheb xlokal. Chexquehak taxak xlokal nak cuankeb sa xcuarib. 6 Chexjapak reheb chixquebal xlokal li Kacua. Chicuank taxak xchi cheb sa rukeb ca pacal xkesnal, 7 re nak texqueheb chixtojbaleb xmac li inca nequepaban re li Kacua ut re ajcui nak texqueheb chixtojbaleb xmac li jalaneb xtenamit. 8 Texbac riquin cadena eb li rey jo ajcui eb li nequetenkan reheb. 9 Eb li ralal xcajol li Dios terakok atin sa xbeneb jo quixye li Kacua. Aan li lokal li quixque li Dios reheb li ralal xcajol. Lokoninbil taxak li Kacua!

1Lokoninbil

Lokoninbil taxak li Kacua li tzakal Rey

Salmo 150
taxak li Kacua! Chequehak xlokal li Kacua sa lix templo. Ut chiquehek ta xlokal sa li choxa li quixyi b riquin lix cuanquil. 2 Chelokonihak taxak li Kacua xban chixjunil li quilajxbanu. Chequehak xlokal xban nak kaxal nim lix cuanquil. 3 Chequehak xlokal riquin xyabasinquil le trompeta. Chequehak xlokal riquin xchebal le arpa ut le salterio. 4 Tetoch le pandero ut texxajok re xquebal xlokal li Kacua. Cheque taxak xlokal li Kacua riquin le cuajb ut riquin le xolb. 5 Chelokoni taxak li Kacua ut tetoch le sursuquil chi ch chi sa sa echol re xquebal xlokal li Kacua. 6 Chixjunileb li cuanqueb xyuam chexquehak taxak xlokal li Kacua. Lokoninbil taxak li Kacua!

1Lokoninbil

Chikaquehak taxak xlokal li Kacua riquin li kacuajb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Proverbios

ain li atin li quixye laj Salomn, li ralal laj David li quicuan chok rey sa li tenamit Israel. 2 Cuan xyalal li atin li quixye re nak tixtenka jalan chic chixtaubal xnaleb ut chixtaubal li us. Ut re ajcui xtenkanquileb chixtaubal ru li atin junjunk li chaaj xtaubal ru. 3 Eb li atin ain textenkaheb li cristian chixnaubal bar cuan li us ut bar cuan li inca us. Tixtenkaheb chi cuanc sa ti quilal ut chi cuanc sa chabilal. 4 Ut tixtenkaheb ajcui chi cuanc xcauxeb li inca nequexnau coxlac. Ut naxque xnalebeb li toj sajeb re nak texcoxla chi us caru texbanu. 5 Li ani cuan xnaleb ut seb xchol chixquehak retal li atin ain re nak tixtau xtzakob lix naleb. 6 Ut re ajcui nak tixtau ru li atin li nequexye li cuanqueb xnaleb, li atin li chaaj xtaubal ru. 7Li ani taraj tacuank xnaleb, tento nak tixxucua ru li Kacua. Eb li macaeb xnaleb nequextzektana li chabil naleb ut nequextzektana ajcui lix kusbaleb. 8 Ex cualal incajol, chequehak sa echol le kusbal naxque le yucua. Ut metzektana le tijbal naxque le na. 9 Kaxal lok chok ere nak tex-abi nk chiru le na eyucua. Chanchan nak taquehek junak ekol checux ut junak corona sa ejolom. 10 Ex cualal incajol, cui eb laj mac teraj ebalakinquil, mecanab erib chiruheb. 11 Usta texye ere, Quimkex kiquin. Chex-oquenk sa kayank. Toxic ut takaram sa xbe li macaeb xmac ut takacamsiheb nak yokeb chi numec. 12 Chanchan nukbil takabanu nak takacamsiheb. Chanchan tenukek xban li jul nak takacamsiheb chi maca sa xcholeb. 13 Ut sa chic tocuank. Tacanak chok ke chixjunil li takelka chiruheb ut cuank chic kabiomal. 14 Ocankex sa kayank. Mare us toelk eban laex. Ut sa comonil takayal xsahil li takechani, mare chakeb ere. 15 Abanan laex, ex cualal incajol, mexxic sa xyankeb aan ut mebanu li inca us li nequexbanu eb aan. 16 Eb aan teraj ru xbanunquil li inca us ut teraj

1Aan

Aan ain lix yalal li atin yebil xbaneb li cuanqueb xnaleb

1056
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1057

PROVERBIOS1,2

ru camsi nc. 17Caru aj e nak texram sa xbeheb li cristian, cui li cristian nequexnau nak yokeb xrambal? 18 Eb li cui nk aan nequexyi b li raal re tatanek jalan. Abanan aaneb ajcui nequetane chi sa. Inca nequexque retal nak nequexque rib sa chaajquilal. 19 Jocain nak nequeoso eb li cui nk li nequexrahi ru li jalan aj e. Nequexsach lix yuameb xban li caru nequexrahi ru.

naleb ain yo chi abi c resilal yalak bar sa eb li be jo ajcui sa eb li cayil. 21 Yoqueb chi cuulac resil sa eb li naajej bar nequechutla cui nabal li cristian. Ut yo ajcui chi abi c sa eb li oquebal re li tenamit. 22 Laex, li maca enaleb, joke tecanab xbanunquil li tontil naleb li maca na-oc cui? Ut laex li nequeketketi erib, joke tecanab xtzektananquil li chabil naleb? 23 Quixye li Kacua: Chequehak retal le kusbal li ninque ut lain tinquehok enaleb ut texintenka chixtaubal ru li xyalal. 24 Lain xexinbok ut xinye ere nak texchalk cuiquin. Abanan laex inca queraj rabinquil li caru quinye ere. 25 Quetzektana ban le naleb li quinque. Inca queraj xculbal le kusbal. 26 Cuulac re xkehil nak lain texinsee xban li raylal tachalk sa eben. Texinsee nak camkak ere xban exiu. 27Nak tachalk sa eben li xiu ut li chaajquilal, inca chic tetau caru tebanu xban li raylal li yokex chixculbal. Chanchan nak nachal li ik li naxsuti rib nak tachalk li raylal sa eben ut tixsach eru. 28 Sa li cutan aan tineyaba raj chic. Abanan lain inca texinsume. Tinesic raj chic, abanan inca tinetau, 29 xban nak xetzektana le naleb xinque ere ut inca xeraj xquebal inlokal lain li Kacua. 30 Inca xeraj xculbal le naleb xinque ere. Xetzektana ban le kusbal li xinque. 31 Jocan nak anakcuan culumak chixjunil li raylal xchal sa eben xban li mausilal xebanu toj retal textitzk riquin li caak re ru inca us xebanu. 32 Eb li macaeb xnaleb nequecam xban nak inca nequeraj xculbal lix nalebeb. Jocaneb ajcui li jip xcholeb. Nequecam xban nak nequextzektana li naleb naquehe reheb. 33 Abanan li ani naxque xchol chirabinquil li ninye lain, aan tacuank sa tuktuquil usilal ut inca taxucuak xban li raylal.

20Li

Li Kacua yo chixyechiinquil li naleb reheb li macaeb xnaleb

cualal incajol, chequehak echol chixculbal li cuatin ut checulak sa le chol lin chakrab. 2 Quehomak echol chirabinquil li chabil naleb. Ut quehomak echol chixtaubal ru li

1Ex

Cuan xlokal li naleb li nayechii c ke

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS2,3

1058

sebal cholej. 3 Quehomak echol chixsicbal li chabil naleb ut sebak echol chixtaubal ru li xyalal. 4 Quehomak echol chixtaubal li chabil naleb. Chesicak toj retal tetau jo nak nasique li plata, malaj ut jo nak nasique li caru terto xtzak. 5 Cui tetau li naleb ain, tenau chic xxucuanquil ru li Kacua. Ut tenau chic chanru xnaleb li Dios. 6 Li Kacua naquehoc kanaleb ut li ratin naxcutanobresi li kacaux ut nocoxtenka chixtaubal ru li xyalal. 7 Li Kacua naxque chabil naleb reheb li ti queb xchol ut naxcoleb li nequecuan sa ti quilal chiru. 8 Aan na-iloc reheb li ralal xcajol li nequecuan sa ti quilal ut naxcoleb. 9 Cui tacuabi li cuatin laat, tanau chic bar cuan li us ut bar cuan li ti quilal. Ut cuank chic analeb chixtaubal ru chanru li cuanc sa chabilal. 10 Sebak chic achol xban nak cuank chic analeb ut sahak chic achol. 11 Xban nak seb chic achol tanau chic coxlac ut naru tacol acuib chiru li caak re ru tachalk sa aben. 12 Ut tanau chic xcolbal acuib chiruheb li inca useb xnaleb, li junes mausilal nequexcoxla. 13 Eb li cui nk aan nequexcanab xbanunquil li us xban nak nequecuulac chiru cuanc sa xkojyi nal ru li mac. 14 Nequesaho xchol chixbanunquil li inca us. Nequexkaxtesi rib chixbanunquil li mausilal. 15 Eb aan inca us lix nalebeb xban nak nequexkaxtesi rib chixbanunquil li inca us. 16 Cui laat cuan analeb, tanau xcolbal acuib chiruheb li ixk li inca useb xnaleb li nequekunbesin riquin chabil atin. 17 Li ixk aan naxcanab lix belom li sumsu cui sa xsajilal ut naxket li ratin li quixye nak quisumla chiru li Dios. 18 Li ani naxic sa li rochoch li ixk aan, ac cholcho nak yo chi xic sa xbehil li camc. 19 Li ani nacuulac riquin li ixk aan inca chic nequeraj xbanunquil li us ut inca chic nequextau li chabil yuam. 20 Jocan nak laex chebanuhak li us jo nequexbanu li cuanqueb sa ti quilal. 21 Eb li ti queb xchol tecuank sa li naajej quebil reheb xban li Dios. Aran tecuank chi junelic. 22 Abanan eb li nequexbanu li mausilal tesachek ruheb ut teisi k sa lix naajeb. 1 Ex cualal incajol, misach sa echol lin chakrab. Chi anchal ban le chol chepabak le taklanquil inban. 2 Cui tebanu li naxye lin chakrab, tanajtok ru le yuam sa ruchichoch. Ut tacuank li tuktuquilal eriquin. 3 Mecanab xpabanquil li yal. Junelic ban cuank sa echol. Mecanab li uxtananc u. Junelic ban cuankex sa ti quilal re nak tacutunk nak chabil le naleb. 4 Cui tebanu ain, sahak xchol li Dios eriquin ut chabilak eresilal chiruheb li cristian. 5 Cauhak echol riquin li Kacua. Mecojob echol ejunes erib yal xban nak cuan enaleb. 6 Junelic julticak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1059

PROVERBIOS3

ere li Dios riquin chixjunil li caru tebanu ut aan taberesi nk ere. 7 Mecoxla nak kaxal cuan enaleb ejunes erib. Chexucuak ban ru li Kacua ut canabomak xbanunquil li inca us. 8 Cui tecanab xbanunquil li mausilal, kaxal us chok ere. Chanchan nak yokex chixculbal le ban xban nak cuank chic emetzeu ut ecacuilal. 9 Chequehak xlokal li Kacua riquin li caru cuan ere. Temayeja li xben ru le racui mk chiru li Kacua. 10 Cui temayeja li xben ru le racui mk, kaxal cuichic nabal li ru le racui mk texoc ut kaxal cuichic nabalak le vino toj retal tahoyek. 11 Ex cualal incajol, metzektana le kusbal li naxque li Kacua. Chi moco chextitzk chirabinquil le tijbal li naxque. 12 Li Kacua naxkus li ani naxra. Chanchan jun li yucuabej naxkus li ralal xcajol xban nak naxraheb. 13 Us xak reheb li nequextau xnalebeb. Ut us xak re li ani seb xchol. 14 Kaxal us nak cuank kanaleb chiru nak cuank kabiomal. Kaxal cuichic lok nak cuank kanaleb chiru nak cuank katumin xban nak kaxal cuichic nacanjelac ke. 15 Li naleb kaxal cuichic terto xtzak chiru li tertoquil pec. Maca naru xjuntaketanquil cui. 16 Cui cuan enaleb najtak ru le yuam sa ruchichoch. Ut naru ajcui nacuan le biomal ut le lokal. 17 Cui cuan enaleb, sahak sa echol junelic. Ut naru ajcui nequexcuan sa tuktuquil usilal. 18 Cui cuan enaleb, naru nacuan eyuam chi junelic. Us xak re li ani naxnau xxocbal sa xchol li naleb ain. 19 Xban nak cuan xnaleb li Kacua Dios quixque li ruchichoch sa xnaaj, ut quixyi b ajcui li choxa sa xnaaj riquin lix sebal xchol. 20 Xban nak cuan xnaleb quixjach li ha riquin li choch. Ut quixyi b ajcui li chok re nak tixque li hab sa ruchichoch. 21 Ex cualal incajol, mecanab xbanunquil li chabil naleb. Junelic ban cuank sa echol li us. 22 Cui tebanu chi jocan, tacuank le yuam chi junelic ut sahak sa echol. 23 Ut cauhak le chol nak texxic yalak bar. Nequenau nak maca tecul. 24 Nak texyoclak, macaak le xiu ut sa texcuark. 25 Inca texxucuak xban li raylal tachalk sa eben chi maca sa echol. Chi moco texxucuak xban li raylal li nachal sa xbeneb li inca useb xnaleb. 26 Inca texxucuak xban nak li Kacua tixque xcacuilal le chol ut aan tacolok ere re nak inca textanek sa junak raal. 27 Meketketi erib chixbanunquil usilal reheb li tenkac teraj, cui cuan cheru li caru tetenka cui. 28 Cui naru teque re li caru tetenka cui, quehomak re sa li honal aan. Mecanab chok re cuulaj. 29 Ut mecoxla xbanunquil raylal reheb le rechcabal, xban nak mare cojco xchol eriquin. 30 Inca texpletik chi maca rajbal riquineb li inca yoqueb xbanunquil raylal ere. 31 Mecakaliheb li nequexbanu mausilal, chi moco chetzol ere li caru nequexbanu. 32 Li Kacua xic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS3,4

1060

narileb li nequexbanu li inca us, ut cuan chi sum atin riquineb li cuanqueb sa ti quilal. 33 Li Kacua naxque raylal sa xbeneb lix jun cablal li nequexbanu mausilal. Ut narosobtesiheb lix jun cablal li ti queb xchol. 34 Li Kacua naxseeheb li nequexnimobresi rib. Abanan naruxtana ruheb li nequexcubsi ribeb. 35 Chabil tayehek chirixeb li cuanqueb xnaleb. Abanan xutanal texcul li inca nequextau xnaleb. 1 Ex cualal incajol, cherabihak le tijbal li yoquin chixyebal ere. Chequehak retal chi us re nak tetau enaleb. 2 Lain yoquin chixcutbal li chabil naleb cheru. Inca taxak tecanab xbanunquil. 3 Lain ajcui alalbej lain. Ut quincul ajcui chak inkusbal sa incachinal nak toj cuanquin chiru lin yucua. Raroquin xbaneb lin na inyucua. 4 Ut lin yucua nak quixque chak innaleb quixye cue chi jocain: Chicanak taxak sa achol la kusbal li yoquin xquebal acue. Ut chabanuhak taxak li caru yoquin xyebal acue re nak us tatcuank sa ruchichoch. 5 Chatauhak taxak analeb ut chatauhak taxak xyalal. Ut inca taxak tasachk sa achol li caru yoquin chixyebal acue. 6 Chaque taxak achol chixtaubal li chabil naleb. Inca tacanab xbanunquil, ut aan tacolok acue. 7 Tento nak tatau analeb ut tatau li xyalal xban nak aan li kaxal lok chiru chixjunil li caru cuan acue. 8 Cui taque xcuanquil li chabil naleb, taquehek ajcui acuanquil laat. Ut cui chabil analeb, taquehek alokal. 9 Cui chabil analeb, taquehek alokal laat. Chanchan nak taquehek akol yi banbil riquin utzuuj, ut chanchan taquehek acorona sa ajolom nak taquehek alokal. 10 Ex cualal incajol, chequehak taxak sa echol le tijbal li yoquin chixyebal ere re nak tanajtok ru le yuam sa ruchichoch. 11 Lain yoquin chixyebal ere li chabil naleb. Ut yoquin chixcutbal li chabil be cheru. 12 Nak texbek sa li chabil be inca tetich le rok. Cui cuankex sa xyalal, maca tachichii nk ere. 13 Chequehak sa echol le naleb li yoquin chixquebal. Ut mecanab xbanunquil li us, xban nak riquin aan nacuan le yuam chi junelic. 14 Mebanu ere jo nequexbanu li inca useb xnaleb. Metzol ere li caru nequexbanu. 15 Mexxic bar cuanqueb cui li inca useb xnaleb. Ut mebanu li caru nequexbanu eb aan. Banuhomak ban li us. 16 Eb aan inca saheb xchol cui inca nequexbanu li mausilal. Ut inca nequecuar chixcoxlanquil li inca us. 17 Li mausilal li nequexbanu chanchan chic lix cua rucaheb. 18 Lix yuameb li ti queb xchol, aan cutan saken. Chanchan nak nasakeu li cutan ekela. Rajlal cutan yoqueb chixtaubal xyalal toj retal tatzaklok re ru lix yuameb. 19 Abanan eb li inca useb xnaleb cuanqueb sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1061

PROVERBIOS4,5

xkojyi nal ru li mac xban li mausilal nequexbanu. Moco texnau ta caru tachalk sa xbeneb. 20 Ex cualal incajol, chequehak retal chi us li yoquin chixyebal ere ut quehomak echol chixbanunquil. 21 Mecanab xbanunquil li caru ninye. Checanab ban sa echol. 22 Xban nak li ani naxbanu li caru ninye, aan tacuank xyuam ut tacuank xcacuilal. 23 Chequehak retal chi us li caru tebanu xban nak riquin xbanunquil li us tacuank eyuam. 24 Moco yalak chak ta re ru tex-atinak. Ut inca texyoobank ticti. 25 Junelic chebanuhak li ti quilal ut chequehak retal caru li us. 26 Chequehak retal chi us chanru nak texcuank ut chebanuhak li ti quilal. 27 Mecanab xbanunquil li us. Junelic ban texcuank sa ti quilal. 1 Ex cualal incajol, chequehak retal li naleb li yoquin chixyebal ere. Ut chicanak taxak sa echol li xyalal li yoquin chixcutbal cheru xban nak ninnau chanru li cuanc sa ruchichoch. 2 Cui teque sa echol li caru ninye ere, texcuank sa xyalal. Ut riquin li caru teye, tacutunk nak cuan le naleb. 3 Li ixk li inca us xnaleb naxnau kunbesi nc riquin chinausil atin. Sa rabinquil. Chanchan xquial li yaal cab. Li ratin naxkunobresi xchol li junjunk, jo li aceite li nakuntesin. 4 Li ani tatanek sa ruk li ixk aan tareca xcahil li raylal li tixcul mokon. Chanchan xcahil li bakche. Ut chanchan xkesnal li chi ch li ca pacal xkesnal. 5 Li caru naxbanu li ixk aan, caaj cui li camc naxque. Ut aan nacamoc re sa xbalba. 6 Li ixk aan inca nacoxlac chirix lix yuam. Chi moco naxque retal ma us naxbanu malaj ut inca. 7 Anakcuan ut, ex cualal incajol, cherabihak li xyalal li yoquin chixcholobanquil cheru. Junelic chebanuhak li caru ninye ere. 8 Mecam erib riquineb li ixk li inca useb xnaleb, chi moco texxic sa li rochocheb. 9 Mexxic riquineb re nak inca temux erib riquineb, chi moco tesach le yuam chi cuanc riquineb. 10 Inca us nak jalan chic teyalok xsahil li caru ere li ac xecanjela. 11 Mare mokon texyabak xban li raylal ut li xutanal tecul nak yokex chi osoc xban li yajel xetau. 12 Ut teye: Caut nak inca xinque sa inchol li kusbal li quiquehe cue? Caut nak xintzektana? 13 Caut nak inca quinque xcuanquil lin chabil naleb li quexque li quetzoloc cue? Inca quicuaj rabinquil lin tijbal li quexque. 14 Cachin chic ma quinsach cuib chi junaj cua sa li mac. Xutanal xincul chiruheb chixjunileb li tenamit, mare chakat. 15 At cualal, chatcuank sa ti quilal riquin la cuixakil ut caaj cui riquin aan tecuank la cualal acajol. 16 Caru aj e nak tecuank

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS5,6

1062

acualal acajol sa be? Caru aj e nak tacanabeb chi tzektzo yalak bar? 17 Eb la cualal acajol tzakal acueheb. Caut nak tacanabeb re nak jalan chic textenka? 18 Kaxal lok nak cuankeb la cualal acajol. Chisahok taxak sa achol riquin la cuixakil li xatsumlak cui sa asajilal. 19 La cuixakil, aan chabil ut chinaus. Chanchan xchinausal li quej. Chisahok taxak achol riquin xban nak junelic tatxra ut tixcojob achol. 20 Caut nak taxic achol chirix junak ixk inca us xnaleb? Ut, caut nak takalu cui macua tzakal acuixakil? 21 Li Kacua yo chirilbal chanru lix naleb li junju nk. Ut junelic yo chixquebal retal caru nequexbanu. 22 Li inca useb xnaleb, a ajcui li mausilal li nequexbanu nasachoc reheb. Chanchan bacboqueb xban li mac nequexbanu. 23 Xban nak maca xnaleb naxque lix yuam chi sachc. Ut xban nak inca naxcuy rib, xjunes naxsach rib. 1 Ex cualal incajol, cui laex xeculuban sa eben xtojbal lix cas le ras eri tzin cui aan inca tixtoj, malaj ut tesume xtojbal lix cas junak inca nequenau ru, 2 yoquex chixbokbal raylal sa eben. Ejunes yoquex chixquebal erib sa chaajquilal. 3 Ex cualal incajol, cui laex xeque erib sa chaajquilal, chenauhak xcolbal erib chiruheb le ras eri tzin li xesume oquenc chirix. Checubsihak erib, ut yehomak re nak inca tixque sa eben xtojbal lix cas. 4 Mecanab erib. Yi bomak ru le chaajquilal. Mexcuar. Yi bomak ban ru chi junpat. 5 Chenauhak xcolbal erib chiruheb li cristian ain jo nak naxcol rib li quej chiruheb laj yo. Chenauhak xcolbal erib jo nak li xul li naxican naxcol rib chiru li raal. 6 Ilomakeb li sanc, laex li inca nacuulac cheru canjelac. Quehomak retal li caru nequexbanu ut tzolomak erib riquineb. 7 Eb li sanc ma ani nataklan reheb chi moco cuan ta junak ani nayehoc reheb caru texbanu. 8 Abanan chiru li sakehil nequexsic lix tzacaemk nak yo li koloc ut nequexchutub re texxoc. 9 Ut laex li inca nequeraj canjelac, joke tecanab li cuarc? Ma inca texcuacli k? Ma junelic yocyokex? 10 Laex nequeye: Chocuark cuan chic junpatak, chanquex. Ut kalko eruk sa erochoch ut yoquex chi hilanc chi maca ecaux. 11 Maca sa echol nak tachalk li nebail sa eben. Tachalk jo nak nachal laj elk cuan xchi ch sa ruk. 12 Eb li inca useb xnaleb maca nequeoc cui. Junes tictiic nequexbanu. 13 Nequexmutz lix nakeb ru re xyebal caru nequeraj. Ut nequerecasi li rokeb ut li rukeb re xcutbal li caru nequeraj. 14 Junes mausilal cuan sa xcholeb. Junelic yoqueb xcoxlanquil li mausilal. Junes ticoc plet nequexbanu. 15 Jocan nak tachalk raylal sa xbeneb chi maca sa xcholeb. Ut sa junpat tesachek

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1063

PROVERBIOS6,7

ruheb. Inca chic tecolek. 16 Cuan cuukub li naleb li inca nacuulac chiru li Dios. Aan eb ain: 17 li ani naxnimobresi rib ut li ani natictiic, ut li ani naxcamsi ras ri tzin chi maca xmac, 18 li ani naxcoxla chanru nak tixbanu li mausilal, ut li ani nacuulac chiru xbanunquil li inca us, 19 li ani nakaban ut li ani nayooban pletic sa xyankeb li ras ri tzin. 20 Ex cualal incajol, chequehak sa echol le kusbal li nequexque le na eyucua. Metzektana li naleb nequexque. 21 Junelic cuank sa echol le chakrabinquil ut mecanab xbanunquil. 22 Aan taberesi nk ere nak yokex chi bec. Ut aan tacolok ere nak yokex chi cuarc. Ut nak texcuacli k, aan tixcut cheru caru tebanu. 23 Relic chi yal nak li kachakrabinquil ut li katijbal aan naxcutanobresi li kacaux. Li kakusbal naxque kanaleb re nak takanau chanru nak tocuank. 24 Cui nequeque sa echol le kusbal, tenau xcolbal erib chiruheb li ixk li inca useb xnaleb, li nequekunbesin riquin chabil atin. 25 Mera ruheb li ixk aan yal xban lix chinausaleb. Ut meque erib chixbalakiheb yal xban li rilobaleb. 26 Li cui nk li naxic chixsicbaleb li ixk li nequexcayi rib, naxsach chixjunil lix tumin xban. Ut li cui nk li naxchic rib riquin junak li sumsuquil ixk naxsach lix yuam. 27 Ma taruk ta bi tixque xam chire xchol li cui nk chi inca tacatk li rak? 28 Ma taruk ta bi tabek sa xben li ru xam chi inca tixcat li rok? 29 Jocan ajcui li cui nk li tixchic rib riquin rixakil li ras ri tzin. Ac cholcho nak tixtoj xmac. 30 Li ani na-elkac xban xtzocajic inca natzektanac. 31 Abanan cui tataek chi elkac tento nak tixkaxtesi rekaj. Cuukub sut chic xquial li rekaj tixque, usta tento nak tixkaxtesi chixjunil li caru cuan re. 32 Li ani naxchic rib riquin junak sumsu, aan maca xnaleb. Li jun aan naxsach rib xjunes. 33 Kaxal ra tixcul. Ma ani tarahok re ut xutanal tixcul chi junelic. 34 Li cui nk li yo xjoskil xban xcakal xchol, ma joke taril xtokobal ru li tamacobk chiru. 35 Inca tacojlak xchol usta li cui nk li cuan xmac taraj tixyi b ru li chaajquilal. Chi moco tacojlak xchol cui tasihi k nabalak caru re. 1 Ex cualal incajol, checula taxak sa le chol li cuatin ut chebanu li naxye lin chakrab. 2 Checula sa le chol le chakrabinquil li nequexintakla cui re nak us texcuank sa le yuam. Cherahak lin chakrab jo nak nequera li xnak eru. 3 Chebac chiru le ruk re nak junelic yokex chirilbal. Ut junelic cuank sa le chol. 4 Cheque xlokal li chabil naleb jo nak nequeque xlokal le ranab. Que sa achol li sebal cholej jo nak nacaque sa achol la cuechalal. 5 Cui cuan enaleb tenau xcolbal erib chiruheb li ixk li nequemuxuc caxar. Cui seb echol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS7,8

1064

tenau xcolbal erib chiruheb li ixk li nequekunbesin. 6 Sa jun li cutan yoquin chi iloc sa li ventana re li cuochoch. 7 Ut quecuil jun chutaleb li saj al inca nequexnau coxlac. Ut quinque retal sa xyankeb jun li saj al toj maji naxtau xnaleb. 8 Nak quicuulac sa xala li be, co sa li be li naxic cuan cui li rochoch jun li ixk inca us xnaleb. 9 Ain quiculman ecuu. Ac oc re li kojyi n. 10 Ut li ixk qui-el chak chixculbal li al. Li xtikibanquil jo nak nequextikib ribeb li ixk li nequexcayi ribeb. Ut seb xchol chi kunbesi nc. 11 Li ixk inca us xnaleb seb xchol chixbanunquil li caru naraj. Ut inca nacuan sa li rochoch. 12 Nacuulac chiru cuanc sa eb li be ut sa eb li cayil. Ut naxxakab rib sa xxala be chi ramoc. 13 Nak quiril ru li al li ixk ain, quixkalu ut quirutz ru. Chi maca xxutan quixye re: 14 Lain quinyechii nak tinque inmayej re xcambal cuib sa usilal riquin li Dios. Ut anakcuan xinque lin mayej xinyechii. 15 Jocan nak xin-el chak chaculbal. Kaxal tincuaj rilbal acuu ut anakcuan xatintau. 16 Xinyi b lin cuarib chi chabil. Xinque jun li chabil ticr lino sa lin cuarib. Chinaus xbonol ut chalenak chak Egipto. 17 Ut xinque ajcui li sununquil ban chiru yi banbil riquin mirra, loes, ut canela. 18 Quim. Kayalak xsahil li cuanc sa cuibal. Kanumsihak li kojyi n sa cuibal ut takara kib. 19 Lin belom ma ani sa cab anakcuan. Xco chi najt sa xviaj. 20 Nabal li tumin xcam nak xco. Toj maji suki c chak re. Ac cholcho joke taculunk, chan li ixk re li al. 21 Li ixk aan quirechani li al riquin li atin quixkunbesi cui. Quixpuersi toj retal quixque chi tanec. 22 Ut sa junpat co li al sa rochoch li ixk. Chanchan li boyx yo chi camec re camsi c. Malaj ut chanchan li quej li oc re chi tanec sa li raal. 23 Inca naxnau nak yo chixsachbal lix yuam. Chanchan li xul narupupic. Naxic sa junpat chi tanec sa li raal ut moco naxnau ta nak tasachek ru xban li naxbanu. 24 Jocan ut, ex cualal incajol, cherabihak li caru tinye ere. Canabomak erib chirabinquil le naleb tinque. 25 Mejal ecaux ut mexxic riquin li ixk aan. Metzek erib yal xban li ixk aan. 26 Nabaleb li ac xexsach xyuam xban li ixk aan. Cauheb raj rib, abanan xqueheb chi camc. 27 Li rochoch li ixk aan, chanchan lix naajeb li camenak. Cui laex texxic aran, chanchan yoquex chi xic sa xbehil li camc. 1 Ma inca ta bi yo chi abi c resil li naleb ain yalak bar? Ut, ma inca ta bi yo chi abi c resil li sebal cholej? 2 Yalak bar yo chi abi c resil sa eb li be, sa eb li xala be, jo ajcui sa xben bol. 3 Ut yo ajcui chi abi c resil sa eb li oquebal re li tenamit. 4 Li Jun li cuan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1065

PROVERBIOS8

xnaleb naxye: Chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch, eriquin oc cue chi atinac. 5 Laex li inca nequetau enaleb, chetauhak enaleb. Ut laex li inca nequetau xyalal, chetzolak erib. 6 Abihomak li oc cue chixyebal xban nak oc cue chi atinac chirix li naleb kaxal lok ut ti c. 7 Lain junelic yal ninatinac. Inca nacuulac chicuu li mausilal. 8 Chixjunil li ninye ti c. Lain inca ninbalakic. 9 Chixjunileb li cuanqueb xnaleb nequextau ru li ninye, ut nequexnau nak yal ut cuan xyalal. 10 Mesic li chabil plata chi moco li oro. Chesic ban li chabil naleb ut le tijbal. 11 Kaxal us xsicbal li chabil naleb chiru li tertoquil pec li chinaus. Li chabil naleb ma joke naru xjuntaketanquil riquin li caru nakara ru arin sa ruchichoch. 12 Lain li cuan innaleb nintau xyalal ut ninnau quehoc chabil naleb. 13 Li ani naxxucua ru li Dios, xic naril li mausilal. Lain xic nacuil li ketketil ut li nimobresi nc ib ut li tictiic. 14 Lain ninnau coxlac chi us. Lain ninquehoc naleb ut lain ninxakaban reheb sa xcuanquil. Ut lain ajcui ninquehoc sebal cholej. 15 Riquin li naleb li ninque, eb li rey nequetaklan sa xyalal ut nequerakoc atin sa ti quilal. 16 Riquin li naleb li ninque, eb li rey cuanqueb sa xcuanquil sa ti quilal. Riquin lin naleb nintenkaneb chi rakoc atin. 17 Lain nequebinra li nequecuulac chiruheb xbanunquil li chabil naleb. Eb li nequexque xchol chixsicbal nequextau ajcui. 18 Riquin li naleb li ninque natauman li biomal ut li lokal. Li naleb li ninque natenkan reheb re nak us nequeel. 19 Li chabil naleb li ninque lain, aan kaxal us chiru li oro li numsinbil sa xam. Li chabil naleb li ninyechii lain, kaxal us chiru li tzakal plata. 20 Li chabil naleb li ninque, aan naxcut chanru nak texcuank sa xyalal ut sa ti quilal. 21 Eb li nequecuulac chiruheb xbanunquil li chabil naleb nequexcul xmataneb ut xbiomaleb. 22 Li chabil naleb ac cuan riquin li Dios nak toj maji naxyi b chak li ruchichoch. Ac cuan ajcui chak sa xticlajic li ruchichoch. 23 Li chabil naleb ac cuan ajcui chak nak toj maji naxyi b chak li ruchichoch li Dios. 24 Li chabil naleb ac cuan ajcui chak nak toj maji nayi bac chak li xni nkal ru palau. Ac cuan ajcui chak nak toj maji nequeyi bac chak li nima ut li yuam ha. 25 Nak toj maji nequeyi bac chak li tzul, ac cuan ajcui chak li chabil naleb. Nak toj maji quequehe sa xnaajeb li tzul ac cuan ajcui chak. 26 Toj maji nayoobtesi c chak li ruchichoch, li chabil naleb ac cuan ajcui chak. Nak toj macaakeb li calebal chi moco li choch ac cuan ajcui chak. 27 Li chabil naleb ac cuan ajcui chak nak toj maji queyi bac li choxa li cuan takek sa xben li ruchichoch ut li palau. 28 Ac cuan ajcui chak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS8,9

1066

nak quiyi bac li chok sa choxa. Ut ac cuan ajcui chak nak quiyi bac li chamal palau. 29 Ac cuan ajcui chak li chabil naleb nak li Dios quixye re li palau bar tanumek ut quixye re lix cau ok nak inca tanumek jun pacal. Ac cuan ajcui chak nak quixxakab sa xnaaj li ruchichoch. 30 Riquin lix chabil naleb li Kacua quixyi b li ruchichoch ut junelic sa sa xchol riquin. Li Kacua quisaho sa xchol riquin li chabil naleb. 31 Nasaho inchol chirilbal li ruchichoch li quixyi b. Ut nasaho ajcui sa inchol riquineb li cristian li quixyoobtesiheb. 32 Jocan ut, ex cualal incajol, cherabihak li caru ninye ere. Us xak ere cui tebanu li caru ninye. 33 Chequehak retal li caru ninye ut metzektana. Chicuank ban enaleb. 34 Us xak reheb li nequeabin re li chabil naleb. Us xak reheb li nequeoybenin riquin ut eb li nequesicoc re rajlal. 35 Li ani nasicoc re li chabil naleb naxtau li junelic yuam. Ut li ani nasicoc re naxtau li rusilal li Kacua. 36 Li ani natzektanan re li chabil naleb, raylal nachal sa xben. Ut chixjunileb li xic nequeiloc re, a li camc nequexbok sa xbeneb. 1 Li ixk li cuan xnaleb quixyi b li rochoch ut quixyi b ajcui cuukub li rokechal li nacutun re. 2 Quixcamsiheb li xul nak quixbanu lix ninke sa li rochoch. Quixyi b li chabil vino ut quixque xtzacaemk sa mex. 3 Ut quixtaklaheb lix mos ixk chixyebal resil reheb li tenamit. 4 Queoc chixyebal reheb li toj sajeb: Quimkex laex li maca enaleb. Laex li inca nequetau xyalal, chalkex. 5 Chalkex. Cuainkex cuiquin. Ucumak li vino li xinyi b. 6 Chetauhak le naleb ut chesicak li us. Canabomak li tontil naleb re nak cuank eyuam, chanquex. 7 Cui takus junak li ketket li inca us xnaleb, maca taraj re xban nak aan tatxsee ut tatxhob. 8 Maque xnaleb li ani naxhob ras ri tzin xban xketketil xban nak aan xic chic tatril. Abanan cui taque xnaleb li naxnau coxlac, aan tatxra. 9 Cui taque xnaleb junak li naxnau coxlac, aan kaxal cuichic tixtau xnaleb. Cholob xyalal chiru li ani chabil ut aan tixtzol rib chi us. 10 Riquin xxucuanquil ru li Dios natauman li chabil naleb. Li ani naxnau ru li Dios Santo naxtau xyalal. 11 Cui chabil la naleb tanajtok ru la yuam sa ruchichoch. 12 Cui laat cuan analeb, acue ajcui li us. Ut cui laat aj hobonel, laat ajcui tatculuk re li raylal. 13 Li ixk li maca xnaleb inca naraj kusec ut inca naxtau xyalal. 14 Nacuulac chiru xchunubanquil rib chiru li rochoch malaj ut sa junak naajej bar cuanqueb cui nabal li cristian. 15 Ut naxbokeb li yoqueb chi numec aran, li ti queb xchol.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1067
16 Naxbokeb

PROVERBIOS9,10

10

riquin li macaeb xnaleb ut li inca nequextau xyalal, ut naxye reheb: 17 Us xyalbal xsahil li jalan aj e. Us xyalbal xsahil xbanunquil li caak re ru chi mukmu, chan. 18 Ut eb aan inca nequexnau nak li yoqueb cui chi bokec aan xnaajeb li camenak. Inca nequexque retal nak yoqueb chi xic sa xbehil li camc. 1 Aaneb ain li proverbios li quixye laj Salomn: Li alalbej li cuan xnaleb naxque xsahil xchol lix na xyucua. Abanan li alalbej li inca naxtau xnaleb naxque xrahil xchol lix na xyucua. 2 Li ani naxtau xbiomal riquin balakic, maca na-oc cui lix biomal. Abanan li ani nacuan sa ti quilal naxcol rix lix yuam. 3 Li Kacua inca tixcanab li ti c xchol chixcuybal xtzocajic xban nebail. Abanan eb li inca useb xnaleb maca tixque reheb re risinquil lix tzocajiqueb. 4 Li ani cau nacanjelac cuan xbiomal. Ut li ani inca nacanjelac junelic neba. 5 Li ani cuan xnaleb nakoloc sa li sakehil. Ut li ani inca nacanjelac sa xkehil li koloc, aan xutanal naxcul. 6 Li ani ti c xchol na-osobtesi c xban li Dios. Ut eb li inca useb xnaleb mem tecanak xban li raylal li tachalk sa xbeneb. 7 Li chabileb xnaleb junelic tejulticak. Abanan li inca useb xnaleb, ma ani tajulticank reheb. 8 Li ani cuan xnaleb naxculuban lix tijbal. Ut li ani nacuulac chiru atinac chi maca rajbal taosok. 9 Li ani cuan sa ti quilal maca naxxucua. Ut li ani naxbanu li inca us, inca ajcui us na-el. 10 Li ani naxmutz li xnak ru re xmukbal li mausilal, nabal raylal tachalk sa xben. Ut li ani naatinac chi inca naxque retal li caru naxye, xjunes naxsach rib. 11 Li atin li naxye li ti c xchol, aan natenkan re li junjunk chixtaubal li chabil yuam. Abanan li inca useb xnaleb mem tecanak nak tachalk li raylal sa xbeneb. 12 Li ani xic na-iloc nayooban plet. Abanan li ani narahoc, aan nacuyuc mac. 13 Li ani cuan xnaleb naxnau atinac sa xyalal. Abanan li ani inca naxtau xnaleb, naquehe xlob. 14 Li ani cuan xnaleb naxque xlokal li chabil naleb. Ut nak nequeatinac li inca nequextau xyalal, nachal nabal li raylal. 15 Li biom naru naxcol rib riquin lix biomal. Abanan li neba maca naru naxcol cui rib xban nak maca cuan re. 16 Li ti c xchol naxmatani lix yuam. Abanan li naxbanu mausilal naxmatani li tojba mac. 17 Li ani naxque sa xchol lix tijbal tixtau li chabil yuam. Ut li ani inca naxque sa xchol lix tijbal tasachk. 18 Li ani xic na-iloc chi mukmu, aan aj ticti. Ut li ani nacuulac chiru moloc ticti, aan maca xnaleb. 19 Li ani nacuulac chiru atinac chi nabal naru namacob riquin li caru naxye.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS10,11

1068

11

Abanan li ani cuan xnaleb inca naatinac chi maca rajbal. 20 Li caru nequexye li ti queb xchol cuan xlokal. Chanchan li chabil plata. Abanan lix cauxeb li inca useb xnaleb maca na-oc cui. 21 Li chabil atin nequexye li ti queb xchol naxtenka nabal. Abanan eb li macaeb xnaleb nequecam xban nak inca nequextau xyalal. 22 Li ani na-osobtesi c xban li Dios, aan cuan xbiomal, ut inca naxque rahil cholej. 23 Eb li inca nequexnau coxlac nequexcoxla nak li mausilal nequexbanu, aan re rajsinquil ruheb. Abanan li ani cuan xnaleb nasaho xchol xban nak cuan xnaleb. 24 Li caru nequexxucua li inca useb xnaleb, aan ajcui li nachal sa xbeneb. Abanan eb li ti queb xchol nequexcul li caru nequeraj. 25 Eb li inca useb xnaleb nequeoso jo nak nanume li cak-sut-ik. Abanan eb li ti queb xchol cuankeb chi junelic. 26 Junak mos inca naraj trabajic, ra tixcul lix patrn riquin. Chanchan nak naraho li ruch re xban li vinagre malaj ut chanchan xrahil li sib na-oc sa xnak ru. 27 Li ani naxxucua ru li Dios tanajtok ru lix yuam sa ruchichoch. Abanan li nequexbanu mausilal inca najt tecuank sa ruchichoch. 28 Eb li ti queb xchol sahil cholej nequeroybeni. Abanan eb li nequexbanu mausilal, maca nequeroybeni. 29 Li Kacua Dios naxcoleb li nequexbanu li us ut naxsach ruheb li nequexbanu li inca us. 30 Li ti queb xchol junelic us nequeel riquin li caru nequexbanu. Abanan eb li inca useb xnaleb inca najt tecuank sa ruchichoch. 31 Li ti c xchol naquehoc naleb riquin li chabil atin naxye. Abanan li inca nequeatinac chabil atin, inca chic teatinak. 32 Eb li ti queb xchol nequexnau atinac riquin chabil atin. Abanan eb li nequexbanu li mausilal junes yibru atin nequeatinac. 1 Li Kacua sa xchol riquin li ani nabisoc chi tzakal. Abanan xic narileb li ani inca nequebisoc chi tzakal. 2 Li ani naxnimobresi rib tacutek xxutan. Abanan li ani naxcubsi rib, aan cuan xnaleb. 3 Li ani chabil xnaleb, naxbanu li us xban xti quilal xchol. Abanan eb li nequexbanu li inca us, aan ajcui lix maqueb nasachoc reheb. 4 Li biomal inca naru nacoloc sa xkehil li rakba atin. Abanan li ti quilal nacoloc chiru li camc. 5 Li ani chabil nacole xban xti quilal xchol. Abanan li nequexbanu mausilal a ajcui li mausilal nequexbanu naquehoc reheb chi sachc. 6 Li ti quilal nacoloc re li ani ti c xchol. Abanan eb laj mac nachal raylal sa xbeneb xban li mac nequexbanu. 7 Nak nequecam li nequexbanu mausilal, na-oso ajcui li caru nequexcoxla xbanunquil. Ut li caru xcoxla raj xbanunquil inca chic tixbanu. 8 Li ti c xchol nacole

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1069

PROVERBIOS11

chiru li chaajquilal. A eb chic li inca useb xnaleb nequeculuc re li chaajquilal. 9 Eb laj ca pacal u nequexbanu raylal reheb li ras ri tzin riquin li atin nequexye. Abanan li ti c xchol naxcoleb li ras ri tzin xban nak cuan xnaleb. 10 Nak eb li ti queb xchol us nequeel, eb li tenamit nequesaho sa xcholeb. Ut nak nequecam li inca useb xnaleb, li tenamit kaxal cuichic nequesaho sa xcholeb. 11 Nak eb li ti queb xchol nequeosobtesi c, na-osobtesi c ajcui li tenamit. Abanan eb li inca useb xnaleb naru nequexpo li tenamit riquin li caru nequexye. 12 Li ani maca xnaleb naxhob li ras ri tzin. Ut li ani cuan xnaleb inca naxhob li ras ri tzin. 13 Li ani nacuulac chiru moloc atin naxseraki chixjunil li caru mukmu. Abanan li ani cuan xnaleb inca naatinac chirix li caru narabi. 14 Cui ma ani naquehoc xnaleb li cuanqueb sa xcuanquil, li tenamit inca us na-el. Li tenamit naru na-el chi us cui li cuanqueb sa xcuanquil cuan nabal li nequequehoc xnalebeb. 15 Li ani naxsume xtojbal xcas junak inca naxnau ru, inca us na-el. Aut li inca naxsume tojoc cas, aan naru nacuan chi maca xcaux. 16 Junak ixk chabil xnaleb naquehe xlokal. Ut junak cui nk seb xchol nabiomo. 17 Li ani naxbanu usilal re li ras ri tzin, chok re ajcui aan naxbanu li us. Ut li ani inca naxbanu usilal, chok re ajcui aan naxsic li inca us. 18 Li matan li nequexcul li inca useb xnaleb nalaj na-oso. Abanan li matan li nequexcul li cuanqueb sa ti quilal, aan maca rosojic. 19 Li ani cuan sa ti quilal cuan xyuam chi junelic. Aut eb li nequexbanu li mausilal yoqueb chixbokbal li camc sa xbeneb. 20 Li Kacua Dios xic narileb li inca useb xnaleb. Aut li nequexbanu li us sa xchol riquineb. 21 Relic chi yal nak eb li inca useb xnaleb tento nak texcul lix tojbal xmac. Abanan eb li ti queb xchol tecolek chiru li tojba mac. 22 Lix chinausal li ixk li maca xnaleb, aan chanchan jun li argolla oro li quebil chi ruuj junak li ak. 23 Li ti queb xchol junes li us nequeraj xbanunquil. Abanan li caru nequeroybeni li inca useb xnaleb, aan lix joskil li Dios. 24 Cuanqueb cristian nequesihin ut kaxal cuichic nabal li nequexcul. Ut cuanqueb ajcui li cristian cachin ajcui nequesihin ut nequecana sa nebail xban nak cachin ajcui nequexsi. 25 Li ani nacuulac chiru sihi nc, nabal chic taquehek re. Li ani naxtenka li ras ri tzin, tatenkak ajcui aan. 26 Li ani naxxoc nabal li trigo chok re namajecuac xbaneb li tenamit. Abanan eb li tenamit nequextzama rusilal li Dios sa xbeneb li nequexcayi li trigo. 27 Li ani naxsic li us, us ajcui naxcul. Ut li ani naxsic li inca us, aan ajcui tixcul. 28 Li ani naxcojob xchol sa xben lix biomal taosok jo nak na-oso li chaki ken. Abanan li ti queb xchol chabil cuankeb. Chanchanakeb jun

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS11,12

1070

12

ton li che rax rax ru. 29 Li ani inca naril lix jun cablal maca chic cuan re nacana. Ut li maca xnaleb nacana chok xmos li cuan xnaleb. 30 Li ti quilal naquehoc yuam. Li ani cuan xnaleb naxcholob xyalal re nak jalaneb chic textau li junelic yuam. 31 Relic chi yal nak li ti queb xchol nequexcul lix kajcamunquil arin sa ruchichoch. Ma toja ta chic eb laj mac ut eb li inca useb xnaleb inca texcul xtojbal lix maqueb? 1 Li ani naxque sa xchol li xtijbal, aan cuan xnaleb. Ut li ani naxtzektana lix kusbal, aan maca xnaleb. 2 Li ani chabil xnaleb na-uxtanac ru xban li Dios. Ut li ani seb xchol chixbanunquil li inca us taquehek chixtojbal xmac xban li Dios. 3 Ma ani naru naxcojob xchol sa xben li mausilal. Abanan li ti queb xchol cojcoqueb xchol sa xben li ti quilal. 4 Junak li belomej naquehe xlokal xban nak chabil xnaleb li rixakil. Abanan li ixakilbej li inca us xnaleb naxsach xcuanquil lix belom. 5 Eb li ti queb xchol junes li us nequexcoxla. Abanan li inca useb xnaleb junes balakic nequexcoxla. 6 Li atin li nequexye li inca useb xnaleb, aan chanchan jun li raal re camsi nc. Abanan li atin li nequexye li ti queb xchol, aan nacoloc. 7 Eb li inca useb xnaleb tesachek ruheb ut teosok chi junaj cua. Abanan eb li ti queb xchol cuankeb chi junelic, jo eb ajcui li ralal xcajol. 8 Li ani cuan xnaleb naquehe xlokal. Abanan li inca useb xnaleb nequetzektanac. 9 Kaxal us nak tocanjelak re nak cuank caru ke usta totzektanak, chiru nak takanimobresi kib ut macaak katzacaemk. 10 Li ani ti c xchol naxnau xrabaleb lix xul. Abanan eb li inca useb xnaleb maca nequeril xtokobal ru. 11 Li ani naxque xchol chi auc tacuank nabal lix tzacaemk. Abanan li ani nequexic xchol chirix li maca na-oc cui macaeb xnaleb. 12 Li ti queb xchol cojcoqueb xchol sa xben li ti quilal. Abanan li inca useb xnaleb junes li inca us nequexrahi ru xbanunquil. 13 Eb li inca useb xnaleb nequexbok raylal sa xbeneb riquin li tictiic nequexbanu. Abanan eb li ti queb xchol nequexnau xcolbal ribeb chiru li raylal. 14 Li junjunk tixcul xkajcamunquil a yal chanru lix yehom xbanuhom. Ut tixcul lix tojbal a yal chanru lix naleb. 15 Li ani maca xnaleb naxcoxla nak us yo chixbanunquil. Abanan li cuan xnaleb naxque sa xchol li naleb naquehe re. 16 Li ani maca xnaleb sa junpat najosko. Abanan li ani cuan xnaleb maca naraj re usta nahobe. 17 Li ani ti c xchol naxye li yal nak naxic chi atinac chirix li ras ri tzin. Abanan eb li inca ti queb xchol inca nequexye li yal nak nequexic chi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1071

PROVERBIOS12,13

13

atinac chirixeb li ras ri tzin. 18 Cuanqueb li nequeatinac chi inca nequexcoxla li caru nequexye. Ut li atin li nequexye ra nanak cui. Abanan li atin li nequexye li cuanqueb xnaleb, aan naxcojob xchol li ani ra sa xchol. 19 Li ani naxye li yal tacuank chi junelic. Abanan li ani natictiic inca najt tacuank. 20 Eb li inca useb xnaleb, junes balakic nequexcoxla. Abanan li chabileb xnaleb junelic saheb sa xchol chixtenkanquil li ras ri tzin chi cuanc sa usilal. 21 Ma jun chaajquilal texcul li ti queb xchol. Abanan li inca useb xnaleb tachalk chixjunil li chaajquilal sa xbeneb. 22 Li Kacua xic narileb li nequetictiic. Abanan nasaho riquineb li nequexye li yal. 23 Li ani cuan xnaleb inca naxnimobresi rib xban nak cuan xnaleb: Abanan li macaeb xnaleb nequexcutbesi nak maca xnaleb. 24 Li ani nacuulac chiru trabajic, aan chic tataklank. Abanan li ani inca nacuulac chiru trabajic, aan tacanak rubel xcuanquil li ani nataklan. 25 Li rahil cholej natacuasin, abanan li chabil atin naxque sahil cholej. 26 Li ani ti c xchol naxtenka li ras ri tzin chixtaubal li us. Abanan eb li inca useb xnaleb nequexque li ras ri tzin chi tanec. 27 Li ani nacuulac chiru canjelac tacuank caru re. Ut li ani inca nacuulac chiru canjelac inca tacuank caru re. 28 Li ani nacuan sa ti quilal tacuank xyuam. Ut li ani inca us xnaleb, aan tacamk. 1 Li alalbej li cuan xnaleb naxque sa xchol lix kusbal naquehe xban lix yucua. Abanan li alalbej li inca naraj kusec inca naxque sa xchol lix kusbal. 2 Eb li chabileb xnaleb usilal texcul xban li us nequexye. Abanan eb li inca useb xnaleb teraj ru xbanunquil li mausilal. 3 Li ani naxbanu cuent riquin li atinac yo chixcolbal rix lix yuam. Ut li ani nacuulac chiru atinac xjunes naxsach rib. 4 Li inca nacuulac chiru trabajic yal naxrahi ru li caak re ru ut inca naxtau. Abanan li ani natrabajic nacuan caru re. 5 Li ani ti c xchol xic naril li ticti. Ut eb li inca useb xnaleb xic chic nequeile ut xutanal nequeel. 6 Li chabileb xnaleb nequecole xban nak ti queb xchol. Abanan eb li inca useb xnaleb, a ajcui li mac li nequexbanu, aan tasachok reheb. 7 Cuanqueb li cristian nacutun nak biomeb, usta maca cuan reheb. Ut cuanqueb ajcui li cristian nacutun nak nebaeb usta biomeb. 8 Cuanqueb li cristian naru nequexcol rix lix yuameb riquin lix biomal. Abanan eb li neba maca nachichiin reheb. 9 Li ti queb xchol cuanqueb xyuam chi junelic. Chanchan li saken. Abanan eb li inca useb xnaleb inca tecuank xyuam. Tesachek ban. Chanchan nak nachup lix xameb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS13,14
10Eb

1072

14

li nequexnimobresi rib junes chaajquilal nachal sa xbeneb. Abanan eb li cuanqueb xnaleb nequerabi li naleb li naquehe reheb. 11 Li ani cuan xbiomal chi inca xcanjelac sa junpat taosok chiru. Abanan li ani cau nacanjelac naxchutub chi cachinkil lix tumin toj retal nabiomo. 12 Li ani inca naxcul li caru naroybeni naraho xchol. Abanan eb li nequexcul li caru nequeroybeni nasaho sa xcholeb. 13 Li ani naxtzektana li chakrab tasachk. Abanan li ani naxque xcuanquil li chakrab, aan tixcul xkajcamunquil. 14 Li ani cuan xnaleb naxque chabil naleb ut li atin li naxye naxque xyuam li ani naquehe xnaleb. Ut li ani naquehe xnaleb nacole chiru lix cuanquil li camc. 15 Li ani naxnau coxlac taquehek xlokal. Ut eb li nequexbanu li mausilal inca us nequeel. 16 Li ani cuan xnaleb toj naxcoxla chi us li caru naxbanu. Abanan li maca xnaleb naxbanu li caru naraj xjunes ut naxcut nak inca naxnau coxlac. 17 Junak aj yehol esil inca us xnaleb naxque chaajquilal. Abanan junak aj yehol esil chabil xnaleb naxque usilal. 18 Li ani inca naxque sa xchol lix kusbal tixcut xxutan ut tacanak sa nebail. Abanan li ani tixque sa xchol lix kusbal, taquehek xlokal. 19 Eb li us nequeel riquin li caru nequexcoxla xbanunquil nasaho sa xcholeb. Abanan eb li macaeb xnaleb inca nequexcuy cuanc chi inca texbanu li mausilal. 20 Li ani naxcam rib riquineb li cuanqueb xnaleb tacuank xnaleb. Ut li ani tixcam rib riquineb li macaeb xnaleb tasachk. 21 Eb laj mac tachalk raylal sa xbeneb. Abanan eb li ti queb xchol tekajcamuk riquin usilal. 22 Li ani chabil xnaleb naxcanab li caru re chok reheb li ralal xcajol. Abanan laj mac, aaneb chic li ti queb xchol teechani nk re li caru re. 23 Junak li neba naru nacuan nabal caru re cui tixcanjela lix choch. Abanan naru tamakek chiru xbaneb li inca nequexbanu li ti quilal. 24 Li ani inca naxtij li ralal xcajol inca naxraheb. Aut li ani naxra li ralal xcajol naxtijeb chalen sa xcachinal. 25 Eb li ti queb xchol nequecuaac toj nequecojla xcholeb. Abanan eb li inca useb xnaleb toj tetzocak ajcui nequecana. 1 Li ixk li cuan xnaleb naxnau rilbal lix jun cablal. Ut li ixk li maca xnaleb, aan ajcui nasachoc re lix jun cablal. 2 Li ani ti c xyuam naxxucua ru li Kacua. Ut eb li inca ti queb xchol nequextzektana li Kacua. 3 Li ani maca xnaleb naxbok raylal sa xben xban nak naxnimobresi rib riquin li caru naxye. Abanan li cuan xnaleb naxcol rix lix yuam xban nak naxcoxla chi us li caru naxye. 4 Cui macaeb li boy x re tecanjelak macaak ajcui li acui mk xban

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1073

PROVERBIOS14

nak riquin lix metzeuheb li boyx nacanjelaman li choch ut nabal li acui mk na-el. 5 Li ani chabil naxye li yal chirix li ras ri tzin. Abanan li inca chabil inca naxye li yal. Naxye ban li ticti. 6 Li ani inca naxtau xyalal naxsic lix naleb, abanan inca naxtau. Li ani seb xchol moco chaaj ta chok re xtaubal xnaleb. 7 Isihomak erib riquineb li macaeb xnaleb xban nak riquineb aan inca tetau li chabil naleb. 8 Li ani seb xchol cuan xnaleb chixquebal retal chanru lix yuam. Abanan li macaeb xnaleb inca nequexnau xquebal retal chanru lix yuameb. Xjuneseb nequexbalaki rib. 9 Li macaeb xnaleb maca nequeraj re nak nequexbanu li mausilal. Abanan eb li chabileb nasaho sa xcholeb chixbanunquil li us. 10 Li junjunk naxnau li rahil cholej li cuan sa xchol. Ut ma ani tatzakonk riquin xsahil xchol li ani sa sa xchol. 11 Eb li inca useb xnaleb tesachek ru lix jun cablaleb. Abanan lix jun cablaleb li chabileb, us taelk. 12 Cuanqueb li nequexcoxla nak us li nequexbanu xjuneseb, abanan li caru nequexbanu, aan ajcui li nacamoc chak re li camc sa xbeneb. 13 Cuanqueb li nequeseec usta raheb sa xcholeb. Ut cuan nak li sahil cholej nasuki chok rahil cholej chok reheb. 14 Li macaeb xnaleb cojcoqueb xchol riquin li inca us nequexbanu. Ut li chabileb saheb sa xchol riquin li us nequexbanu. 15 Li inca naxnau coxlac naxpab chixjunil li nayehe re. Abanan li naxnau coxlac naxque retal chi us li caru naxbanu. 16 Li ani cuan xnaleb naxucuac. Jocan nak inca naxbanu li mausilal. Abanan li maca xnaleb nabal li mausilal naxbanu ut inca naxucuac. 17 Li ani najosko sa junpat inca naxcoxla chi us li caru naxbanu. Ut li ani inca us xnaleb xic tailek. 18 Eb li macaeb xnaleb junelic macaakeb xnaleb. Ut li nequexnau coxlac texcul xtzakob lix nalebeb. 19 Eb li inca useb xnaleb texcubsi ribeb chiruheb li chabileb xnaleb ut textzama usilal chiruheb. 20 Eb li neba tzektananbileb xbaneb li rami g, usta rami gueb. Abanan eb li biom nabal li rami gueb. 21 Li ani naxtzektana li ras ri tzin namacob. Us xak re li ani naril xtokobal ru li neba. 22 Li ani junes li mausilal naxcoxla xbanunquil naxsach rib xjunes. Abanan eb li nequexbanu li us, terahek ut teuxtanak ruheb. 23 Li ani nacanjelac naru nacuan caru re. Abanan li ani junes atinac naxbanu cuan sa nebail. 24 Lix lokaleb li sebeb xchol, aan lix nalebeb. Ut eb li macaeb xnaleb, nanoqueb ru xban lix tontileb. 25 Li ani chabil naxye li yal chirixeb li ras ri tzin ut naxcol rix lix yuameb. Abanan li ani nabalakic inca naxye li yal. 26 Li ani naxxucua ru li Kacua Dios cau xchol ut eb li ralal xcajol cuan caru nequeroybeni. 27 Li ani naxxucua ru li Dios naxtau xyuam chi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS14,15

1074

15

junelic ut nacole chiru lix cuanquil li camc. 28 Junak li rey li nataklan sa xben nabal chi tenamit naquehe xlokal. Abanan cui inca qui li tenamit li nataklan cui moco nim ta xcuanquil. 29 Li ani cuan xnaleb inca najosko chi junpat. Ut li ani inca nacuyuc naxcutbesi nak maca xnaleb. 30 Li ani maca naxcoxla sa cuan lix yuam ut cuan xcacuilal. Abanan li ani nacakalin inca nacuan chi sa sa xchol. Ut naxque ajcui xyajel lix tibel. 31 Li ani naxbanu raylal re li neba, xic naril li Dios li quiyi ban re. Abanan li ani natokoban ru li neba, aan naxque xlokal li Dios. 32 Li ani inca useb xnaleb, a ajcui lix mausilaleb nasachoc reheb. Ut eb li ti c xcholeb inca nequexxucua ru li camc xban nak cuan li caru nequeroybeni. 33 Li ani nequexnau coxlac cuan xnalebeb. Ut eb li inca nequexnau coxlac maca li chabil naleb riquineb. 34 Junak li tenamit li cuan sa ti quilal cuan xlokal. Ut li tenamit li inca nacuan sa ti quilal xutanal na-el. 35 Junak li rey nasaho xchol riquin li mos li chabil xnaleb. Abanan najosko riquin li mos li yibru xnaleb. 1 Li ani nasumen riquin kunil atin naxcubsi xjoskil li ani yo chi atinac sa joskil. Aut li ani nasumen sa joskil, kaxal cuichic naxnimobresi ru li chaajquilal. 2 Li atin li naxye li cuan xnaleb naxque xnaleb li ani na-abin re. Abanan li atin li nequexye li macaeb xnaleb, aan yal tontil atin nequexye. 3 Li Kacua cuan yalak bar ut yo chixquebal retal li caru yoqueb li chabileb xnaleb jo ajcui li inca useb xnaleb. 4 Li ani naatinac sa tu lanil chanchan li che re junelic yuam xban nak naxtenka sa lix yuam li ani na-abin re. Abanan li inca us naatinac naxque chi rahoc xchol li na-abin re li caru naxye. 5 Li ani maca xnaleb naxtzektana lix kusbal naquehe xban lix yucua. Abanan li seb xchol naxque sa xchol lix kusbal. 6 Li ani ti c xchol cuan nabal caru re sa rochoch. Abanan eb li inca useb xnaleb inca nequexyal xsahil li caruheb re. 7 Eb li cuanqueb xnaleb nequexque xnalebeb nabal. Ut eb li macaeb xnaleb moco jocan ta nequexbanu. 8 Li Kacua xic naril lix mayejeb li inca useb xnaleb. Abanan lix tijeb li ti queb xchol li Kacua naxcul chi sa sa xchol. 9 Li Kacua xic naril li caru nequexbanu li inca useb xnaleb. Abanan naxraheb li nequexbanu li ti quilal. 10 Li nequexcanab xbanunquil li us tento xkusbaleb chi cau. Li ani xic naril lix kusbal tacamk. 11 Li Kacua naxnau chixjunil li caru cuan sa lix naajeb li camenak ut li xbalba. Ma toja ta chic inca tixnau li caru cuan sa xchol li junjunk? 12 Li inca naxtau xyalal inca naxra li ani naquehoc naleb, chi moco nacuulac chiru cuanc sa xyankeb li cuanqueb xnaleb. 13 Li sa sa xchol sese na-iloc. Li ani ra sa xchol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1075

PROVERBIOS15,16

16

sa xnak ru nacutun nak ra sa xchol. 14 Li ani naxtau xyalal naxsic li chabil naleb. Abanan li macaeb xnaleb junes li tontil naleb nequexsic. 15 Li rahobtesinbileb, chixjunil inca na-el chi us chiruheb. Abanan eb li saheb sa xchol chixjunil us na-el chiruheb. 16 Kaxal us xxucuanquil ru li Dios, usta nebao, chiru nak cuank kabiomal ut cuank karaylal. 17 Kaxal us nak takatzaca li tzacaemk li cubenak xtzak ut takara kib chiru nak takatzaca li chabil tzacaemk terto xtzak ut xic takil kib. 18 Li ani chinpo naxnimobresi ru li chaajquilal. Abanan li ani inca najosko sa junpat, aan naxyi b ru li chaajquilal sa usilal. 19 Chixjunil chaaj xbanunquil chiru li ani inca nacuulac chiru canjelac. Abanan chiru li ani nacuulac chiru canjelac, maca chaaj xbanunquil. 20 Li alalbej cuan xnaleb naxque xsahil xchol lix na xyucua. Abanan li alalbej inca naxtau xnaleb naxtzektana lix na xyucua. 21 Li ani maca xnalebeb saheb sa xchol nak macaeb xnaleb. Abanan li seb xcholeb nequexque retal chi us li caru nequexbanu. 22 Li ani inca naxpatz xnaleb inca us na-el riquin li caru naxbanu. Abanan na-el chi us cui taquehek xnaleb xbaneb nabal. 23 Li ani naxnau xsumenquil junak li patzoc nasaho sa xchol. Ut kaxal cuichic us nak texye junak atin nak taajek ru. 24 Li ani naxnau coxlac taxic sa choxa xban nak cuan sa ti quilal. Ut tixcol rib chiru lix naajeb li camenak. 25 Li Kacua naxsach ru lix jun cablaleb li nequexketketi ribeb. Ut naxcol rix li caru cuan reheb li xmalcaan. 26 Li Kacua xic naril li caru nequexcoxla li inca useb xnaleb. Abanan nacuulac chiru li caru nequexcoxla li ti queb xchol. 27 Li ani naxrahi ru chixjunil naxque sa raylal lix jun cablal. Abanan li ani inca naxculuban nak tatuminak ru, aan sa tacuank. 28 Li ani ti c xchol toj naxcoxla chi us caru tasumenk cui. Abanan li inca useb xnaleb yibru nequesumen cui xban nak inca nequexcoxla caru nequexye. 29 Li Kacua inca narabi lix tijeb li inca useb xnaleb. Abanan eb li ti queb xchol, li Kacua narabi lix tijeb. 30 Li ani sese na-iloc naxque sahil cholej. Ut li chabil esilal naquehoc cacuilal. 31 Li ani narabi lix kusbal chabil tacuank. Ut tacuank xnaaj sa xyankeb li cuanqueb xnaleb. 32 Li ani inca naxque sa xchol lix kusbal, aan xjunes naxtzektana rib. Abanan li ani naxque sa xchol lix kusbal naxtau xnaleb. 33 Li ani naxxucua ru li Kacua naxtau xnaleb. Ut li ani taraj taquehek xlokal tento tixcubsi rib. 1 Eb li cristian nequexcub ru caru nequexbanu, abanan li Kacua, aan yal re ma texbanu li caru nequexcub ru malaj ut inca. 2 Eb li cristian nequexcoxla nak us chixjunil li nequexbanu. Abanan, li Kacua naxnau ma us malaj ut inca us li cuan sa lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS16

1076

cauxeb. 3 Canab sa ruk li Dios chixjunil li caru nacacoxla xbanunquil. Ut aan tatenkank acue re nak us tat-elk riquin li caru tabanu. 4 Cuan xyalal nak quixyi b li caak re ru li Dios. Ut quixyi beb ajcui li inca useb xnaleb re nak teroybeni lix tojbal lix maqueb. 5 Li Kacua xic narileb li nequexketketi ribeb. Relic chi yal nak inca tecanak chi inca textoj rix lix maqueb. 6 Riquin xbanunquil li yal ut li chabilal naru nacuye li mac. Ut riquin xquebal xlokal li Kacua naru xcanabanquil li mausilal. 7 Nak li Kacua nacuulac chiru li caru nequexbanu li cristian, aan ajcui naquehoc reheb chixcambaleb rib sa usilal riquineb li xic nequeiloc reheb. 8 Kaxal us nak cuank caru acue sa ti quilal, usta cachin ajcui, chiru nak cuank nabal caru acue riquin balakic. 9 Eb li cristian nequexcoxla li caru nequexbanu. Abanan li Kacua yal re ma texbanu malaj ut inca. 10 Li rey moco xjunes ta naatinac. Li Dios ban nayehoc re caru naxbanu. Ut aan narakoc atin sa xyalal. 11 Li ani nabisoc chi tzakal re ru, aan naxbanu jo naraj li Kacua. Ut li Kacua naraj nak li cristian tebisok chi tzakal re ru. 12 Inca us chok reheb li rey xbanunquil li inca us xban nak riquin xbanunquil li ti quilal xakxoqueb lix cuanquileb. 13 Eb li rey nequexra li ani nequexye li yal ut nequesaho sa xcholeb riquineb li cuanqueb sa xyalal. 14 Li ani cuan xnaleb inca tixchik xjoskil li rey xban nak cui texchik xjoskil, li rey naru naxtakla xcamsinquileb. 15 Li rey naxbanu usilal reheb li nequexbanu li caru naraj aan. Chanchan li hab li naquehoc re li acui mk chi kanoc. 16 Kaxal us nak cuank analeb chiru nak cuank nabal la biomal. Kaxal us nak tatau xyalal chiru nak cuank nabal la tumin. 17 Li caru nequexbanu li ti queb xchol, aan xcanabanquil li mausilal. Ut nequexque retal chi us li caru nequexbanu re nak texcol rix lix yuameb. 18 Li ani naxketketi rib taosok. Ut li ani naxnimobresi rib tacubsi k xcuanquil. 19 Kaxal us nak takacubsi kib sa xyankeb li neba chiru nak takanimobresi kib sa xyankeb li cuanqueb xbiomal. 20 Li ani naxque sa xchol li naleb li naquehe re, us taelk riquin li caru naxbanu. Us xak re li ani naxcojob xchol riquin li Kacua. 21 Li ani naxnau coxlac, cuan xnaleb chanqueb re. Ut nequeabin chiru xban nak naxnau atinac chi chabil. 22 Li ani cuan xnaleb naxtau xyuam chi junelic. Ut xquebal xnalebeb li inca nequextau xyalal, aan maca aj e. 23 Li ani cuan xnaleb naxcoxla chi us li caru naxye. Ut li atin li naxye na-abi c. 24 Li chabil atin, aan chanchan li xyaal cab. Sa xtzacanquil ut naxque xcacuilal li katibel. 25 Cuanqueb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1077

PROVERBIOS16,17

17

cui nk nequexcoxla nak us li nequexbanu xjuneseb. Abanan li caru nequexbanu, aan ajcui li nacamoc chak re li camc sa xbeneb. 26 Li ani natrabajic, natrabajic xban nak tzacanc naraj. Xban nak cuaac naraj, cau nacanjelac. 27 Eb li inca useb xnaleb junes mausilal nequexcoxla xbanunquil. Ra nanak cui li ratineb. Chanchan li xam. 28 Li inca useb xnaleb nequeyooban plet. Ut li ani namoloc atin nequexqueheb sa chaajquilal li rami gueb rib. 29 Li ani najosko sa junpat naxbalakiheb li ras ri tzin, ut naxcameb chixbanunquil li inca us. 30 Eb li inca useb xnaleb nequexmutz li ru nak nequeoc chixcoxlanquil chanru nak texbanu li mausilal. Ut nequexcux li reheb nak nequexbanu li mausilal. 31 Li ani nati x chi us, kaxal lok chok re. Nati x chi us xban nak cuan sa ti quilal. 32 Kaxal us nak cuank acuyum chiru nak cauhak acuib. Ut kaxal us nak tanau xcuybal acuib chiru nak tacuechani junak tenamit. 33 Eb li cui nk nequexsic caru texbanu riquin bulic. Abanan li Dios, aan yal re sa xben chixjunil. 1 Kaxal us li tzacanc sa nebail chi sa sa kachol chiru nak yoko chi ninkei c rajlal ut yoko chi pletic. 2 Junak mos cuan xnaleb, aan tacuank xcuanquil sa xben li alalbej maca xnaleb ut aan tatzakonk riquin li caru cuan re lix patrn sa xyankeb li ralal xcajol lix patrn. 3 Li oro ut li plata isinbil lix tzajnil riquin xam. Abanan li Kacua narisi li mausilal sa xcholeb li cristian. 4 Eb li inca useb xnaleb nequexpab chixjunil li inca us nequerabi. Ut eb laj ticti nequexpab li moco yal ta li nayehe reheb. 5 Li ani nequehoboc reheb li neba, a li Dios li quiyi ban reheb nequexhob. Ut li ani nasaho sa xchol chirilbal li raylal nequexcul, aan inca tacanak chi inca textoj xmac. 6 Lix lokaleb li ac ti xeb, aaneb li ri. Ut lix lokaleb li alalbej cajolbej, aaneb lix na xyucuaeb. 7 Inca us chok reheb li maca xnaleb nak texnimobresi ribeb chi atinac. Jocan ajcui li cui nk li cuan xcuanquil, inca us cui natictiic. 8 Li tuminanc u kaxal terto xtzak chiruheb li caynakeb chi tuminac u xban nak riquin aan us nequeel riquin chixjunil li nequexbanu. 9 Li ani inca naatinac chirix lix paltil li rami g nacutun nak naxra li rami g. Ut li ani naatinac chirix lix paltil naxque chaajquilal sa xyankeb li rami g. 10 Li ani cuan xnaleb naxque retal lix kusbal. Aut li maca xnaleb usta taque jun cientak lix lob inca naxtau xyalal. 11 Li inca useb xnaleb junes sicoc plet nequexbanu. Kaxal ra li tojba mac tachalk sa xbeneb. 12 Kaxal us nak tacul jun li oso yo xjoskil li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS17,18

1078

18

qui-elkac li ral, chiru nak tachic acuib riquin jun li inca naxnau xyalal xban nak kaxal ra cuichic tacul. 13 Junelic cuank li mausilal sa lix jun cablal li ani naxbanu mausilal re li nabanun usilal re. 14 Li xtiquibanquil jun li plet chanchan xtebal jun rok li ha xban nak junpat naniman ru. Jocan nak kaxal us chok ere nak inca techic erib sa li plet. 15 Inca us xyebal nak macaeb xmac li nequexbanu li inca us. Ut inca ajcui us nak texye nak cuanqueb xmac li macaeb xmac. Li cuib chi naleb ain xic naril li Kacua. 16 Caru aj e nak cuank xtumin li maca xnaleb? Maca aj e xban nak moco naru ta tixlok xnaleb riquin lix tumin. 17 Li chabil amigo junelic narahoc, ut tixcojob achol nak yokat chi culuc raylal jo junak tzakal asbej. 18 Li ani maca xnaleb sa junpat naxcu luban sa xben xtojbal xcas li rami g chi inca naxcoxla chi us. 19 Li ani nacuulac chiru pletic naxra li mac. Li ani naxnimobresi rib yo chixbokbal raylal sa xben. 20 Li inca useb xnaleb ma joke textau li us. Ut li ani nacuulac chiru balakic riquin li caru naxye naxbok chaajquilal sa xben. 21 Junak cui nk cuan ralal maca xnaleb junelic ra sa xchol. Maca sahil cholej chok re junak li yucuabej cuan junak ralal inca naxtau xyalal. 22 Junak cristian sa sa xchol, aan naxque sahil cholej jo li chabil ban. Abanan junak cristian ra sa xchol, aan naxque xrahil xchol li ras ri tzin jo junak yajel. 23 Eb li inca useb xnaleb nequetuminac ru chi mukmu re xsachbal xcuanquil li ti quilal. 24 Li cuan xnaleb junelic yo chixcoxlanquil chanru nak tixtau xtzakob lix naleb. Abanan li inca naxtau xnaleb moco cholcho ta ru li caru naxbanu. 25 Li alalbej li inca naxtau xnaleb, aan naxque xjoskileb ut xrahil xcholeb lix na xyucua. 26 Relic chi yal nak inca us nak texye nak cuan xmac li maca xmac. Ut inca ajcui us nak texque sa raylal li nequetaklan sa xyalal. 27 Eb li cuan xnalebeb inca nequecuulac chiruheb atinac. Ut li ani naxnau coxlac inca najosko sa junpat. 28 Nequexye nak li inca naxtau xyalal cuan xnaleb cui inca naatinac. Nequexye nak naxnau coxlac cui maca naxye. 1 Li ani naxsic li us chok re xjunes rib, inca naxculuban li chabil naleb naquehe re. 2 Li maca xnaleb inca naraj xtzolbal rib. Li caru nacuulac chiru, aan xserakinquil li caru naxcoxla xjunes. 3 Li ani naxbanu mausilal naxcut xxutan. Ut li ani naxnimobresi rib narisi xlokal xjunes rib. 4 Li chabil atin li naxye li cui nk li cuan xnaleb, aan chanchan li yuam ha li nabec rok ut inca nachakic. 5 Inca us xyebal nak macaeb xmac li inca useb xnaleb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1079

PROVERBIOS18,19

19

Inca us xquebal li mac sa xbeneb li maca xmac. 6 Li maca xnaleb naxchic rib sa raylal riquin li caru naxye. Ut riquin li atin li naxye naxtzama xlob. 7 Li atin li naxye li maca xnaleb, aan li nasachoc re. Li atin li naxye, aan chanchan jun raal chok re. 8 Li ticti, aan chanchan li coc cab chiruheb li nequecuulac chiru tictiic chirix li ras ri tzin. Abanan ra nanak cui li caru nequexye. 9 Li inca naraj trabajic, aan juntaket riquin li nasachoc. 10 Kaxal lok xcaba li Kacua ut kaxal nim xcuanquil. Caaj cui riquin aan nequexic chixsicbal lix colbaleb li ti queb xchol. 11 Eb li biom nequexcoxla nak lix biomaleb naru nacoloc reheb. Nequexcoxla nak lix biomaleb, aan chanchan jun li tzac li najt xteram re texcol cui ribeb. 12 Li ani naxnimobresi rib xjunes naxsach rib. Ut li ani naxcubsi rib naquehe xlokal. 13 Xutanal na-el li maca xnaleb nak naxsume li atin chi toj maji narabi li caru tayehek re. 14 Li ani yaj tixcacuubresi xchol. Aan tatenkank re chi cacuuc. Abanan junak li yaj inca cau xchol, ani taruk tatenkank re chi cacuuc? 15 Li cuanqueb xnaleb ut li sebeb xchol nequexsic xtzakob lix naleb ut nequextau. 16 Riquin junak li matan li tasi, naru naquehe acue li caru tatzama. Ut naru nacat-oc chi atinac riquineb li cuanqueb sa xcuanquil. 17 Li ani nacuulac xben cua chixyebal nak maca xmac, nacutun nak maca xmac toj nak nacuulac li jun chic li yo chi jitoc re. Aan nayehoc re nak cuan xmac. 18 Riquin bulic naru texyi b ru lix chaajquilal li yoqueb chi pletic. Aan naru tixrak li plet usta cuanqueb xcuanquil li yoqueb chi pletic. 19 Junak asbej tahobek, aan li kaxal cuichic tajoskok. Tacacuuk xchol jo junak li tenamit cau rib. Ma ani taruk tatenkank re xban nak kaxal cau lix chol jo li chi ch li natzapoc re li puerta. 20 Li ani taatinak chabil, chabil ajcui tixcul. Li ani inca us taatinak, inca ajcui us li caru tixcul. 21 Li ani chabil naatinac, cuank xyuam. Ut li ani inca us taatinak tixbok li camc sa xben. Li ani nequecuulac chiru atinac chi nabal, texcul lix tojbal rix. 22 Li ani naxtau rixakil naxtau li us. Ut naxtau ajcui rusilal li Dios. 23 Li neba naatinac riquin kunil atin re nak tailek xtokobal ru. Abanan li biom sa ketketil nachakoc. 24 Cuan amigo inca chaaj nak nequexyob junak chaajquilal. Abanan cuan li tzakal amigo kaxal cuichic chabil chiru junak asbej. 1 Kaxal us li cuanc sa ti quilal usta nebaako chiru nak inca takatau kanaleb ut tacuulak chiku tictiic. 2 Junak cristian maca xnaleb inca naxcoxla chi us li caru naxbanu. Xban nak naxbanu sa junpat aan naquehoc re chi macobc. 3 Eb li cristian

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS19

1080

nequextzek rib xjuneseb rib xban li mausilal nequexbanu. Abanan eb aan nequexye nak a li Kacua cuan re nak jocan nequexcul. 4 Li ani cuan xbiomal cuan nabal li rami g. Abanan li neba inca nacuan rami g xban nak maca cuan re. 5 Li ani naxic chi yehoc ticti chiru laj rakol atin tixcul xtojbal xmac. Ut maca naru tixcol cui rib. 6 Nabaleb nequeraj nak teuxk usilal reheb xbaneb li cuanqueb xcuanquil xban nak nasihin. Nabaleb nequexcam rib sa amiguil riquin li ani nasihin. 7 Eb li neba nequetzektanac xbaneb li rechalal. Ma toja ta chic li rami g inca tetzektanank reheb? Usta nequextzama usilal chiruheb, abanan eb aan maca nequeraj re. 8 Li ani naxtau xnaleb naxbanu li us xban nak naxra rib. Li ani naxque xlokal li naleb li naxtzol, us na-el riquin li naxbanu. 9 Li ani naxic chi yehoc ticti chiru laj rakol atin tixcul xtojbal xmac. Li ani natictiic, a li camc naroybeni. 10 Eb li macaeb xnaleb moco xculubeb ta nak tacuank xbiomaleb. Jocan ajcui eb li mos. Moco xculubeb ta nak tetaklank sa xbeneb li cuanqueb xcuanquil. 11 Li ani naxnau coxlac, naxnau xcuybal rib ut inca najosko sa junpat. Ut lix lokal, aan nak inca naxque sa xchol nak nabanuc mausilal re. 12 Nak najosko li rey, chanchan nak najosko li cakcoj. Abanan nak naxbanu junak usil aan chanchan li hab li naxtakresi li acui mk. 13 Junak li alalbej inca naxtau xyalal, aan jun rahil cholej chok re lix yucua. Ut junak li ixakilbej junes chilanc naxbanu, aan chanchan li oques li na-oc sa cab rajlal. 14 Riquineb li nabej yucuabej naru nakacul kajun cablal ut kabiomal. Abanan junak li chabil ixakilbej, caaj cui li Dios naru naquehoc re. 15 Li ani inca nacuulac chiru trabajic, junes cuarc naraj. Ut li ani inca nacanjelac, naxcuy xtzocajic xban nak maca xcua. 16 Li ani naxbanu li naxye sa lix chakrab li Dios, aan naxcol rix lix yuam. Ut li ani naxtzektana lix chakrab li Dios, aan tacamk. 17 Li ani naxbanu usilal reheb li neba, chanchan ajcui re li Kacua yo chixbanunquil. Ut li Kacua taquehok rekaj re. 18 Nak toj naru xkusbaleb li cocal, us xkusbaleb xban nak cui inca nacakuseb naru nequexic sa xbehil li camc. 19 Li ani kaxal cuichic najosko, tento tixcul li raylal naxbok sa xben. Inca us xcolbal rix xban nak cui tacol rix, tacayk xbanunquil. 20 Kaxal us nak tecu luban le naleb li taquehek ere ut teque sa echol le kusbal. Chi jocan cuank enaleb toj sa eti xilal. 21 Eb li cristian nabal li caak re ru nequexcub ru. Abanan caaj cui li Dios yal re ma tauxmank chixjunil li nequexcub ru. 22 Cuan xsahil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1081

PROVERBIOS19,20

20

xcholeb li nequeuxtanan u. Jocan nak kaxal us li nebail chiru li balakic. 23 Li ani naxxucua ru li Kacua cuan xyuam. Junelic sa sa xchol ut inca nachal li chaajquilal sa xben. 24 Li inca nacuulac chiru canjelac naxchic li ruk sa li plato. Abanan chi moco li tzacaemk naraj xquebal sa re. 25 Riquin lix kusbal li inca us xnaleb, nequextzol ribeb li cubenakeb xcuanquil, usta macua aan li yo xkusbal. Jocan ajcui li cuan xnaleb. Naxque sa xchol lix kusbal. 26 Junak li alalbej narelka caru re lix yucua ut naralina lix na, aan kaxal yibru ut xutanal taelk. 27 Ex cualal incajol, canabomak rabinquil li naleb inca us, li na-isin ere riquin li chabil naleb. 28 Li naxic chi yehoc ticti chiru laj rakol atin, aan inca naxque xcuanquil li ti quilal. Ut li inca useb xnaleb junes mausilal nequecuulac chiru xbanunquil. 29 Ac cauresinbil chak li rakba atin chok reheb li nequehoboc. Ut ac cauresinbil ajcui li tzum chok reheb li inca nequeraj xtaubal xnaleb. 1 Li na-ucac vino nayibo ru lix naleb. Ut li na-ucac re li ha li nacaltesin nasach xnaleb. Li ani nabanun re chi jocan, aan maca xnaleb. 2 Nak najosko li rey, aan chanchan nak najosko li cakcoj. Li ani naxchik xjoskil li rey naxque xyuam sa xiu. 3 Li ani inca napletic, aan jun lokal chok re. Abanan li ani maca xnaleb, junes ticoc plet naxbanu. 4 Li ani inca nacuulac chiru canjelac inca na-au sa xkehil li auc. Abanan nak nacuulac xkehil li koloc naxic chi koloc. Maca naxtau xban nak inca nacanjelac. 5 Li chabil naleb li cuan riquin junak cui nk inca nacutun. Chanchan li ha cham cuan chaaj risinquil. Abanan li ani seb xchol tixnau xquebal retal li chabil naleb cuan riquin. 6 Nabaleb li cristian nequexye nak chabileb. Abanan junak li chabil cristian, chaaj xtaubal. 7 Us xak reheb li alal cajolbej li xecuan xna xyucua sa ti quilal ut sa chabilal. 8 Nak junak li rey nachunla sa li raklebal atin, yal riquin rilbal li junjunk naxque retal ani cuan xmac. 9 Ma ani naru nayehoc re nak tzakal re ru li ram. Inca naru naxye nak maca chic li mac riquin. 10 Li Dios xic naril li ani nabisoc chi inca tzakal re ru. 11 Usta toj saj junak, abanan nacutun chanru lix naleb riquin lix yehom xbanuhom. 12 Li Kacua quixque li kaxic re nak to-abi nk ut quixque ajcui li xnak ku re nak to-ilok. 13 Menumsi li cutan chi cuarc xban nak naru texcanak sa nebail. Aj-ajak ban eru chi canjelac re nak cuank nabal le tzacaemk. 14 Laj lokonel naxye: Inca us la cay. Abanan nak ac x-el riquin laj cay naxye nak us li xlok. 15 Li ani naxnau xquebal chabil naleb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS20,21

1082

21

kaxal cuichic lok chiru li oro ut li tertoquil pec. 16 Li ani tixsume xtojbal xcas junak inca naxnau ru, isihomak li rak ut teque chok prenda. 17 Li ani natzacan riquin balakic, sa nak naxtzaca. Abanan mokon raylal tachalk sa xben. Chanchan yo chi tzacanc choch. 18 Li caru naxcub ru junak, us na-el xban nak naxque sa xchol li chabil naleb quebil re. Jocan nak tecoxla chi us nak tetiquib junak plet. 19 Li ani nacuulac chiru moloc atin naxye resil li caru cuan chi mukmu. Jocan nak mejunaji erib riquineb li nequecuulac chiru jaloc atin. 20 Li ani naxtzektana lix na xyucua kaxal ra tixcul nak tacamk. Chanchan nak nachup li xam sa kojyi n. 21 Li ani naxtau lix biomal sa junpat chi inca xraylal, mokon inca taosobtesi k. 22 Ma jun sut tecoxla xquebal rekaj li raylal na-ux ere. Canabomak ban sa ruk li Kacua ut aan tatenkank ere. 23 Li bisleb inca tzakal moco us ta. Li Kacua xic naril nak junak inca tzakal nabisoc. 24 Li Kacua, aan naberesin re li junjunk. Ut ma ani nanaoc re caru nachal sa xben. 25 Xiu xiu chok re junak cristian xyechiinquil li caak re ru re li Dios cui inca tixcoxla chi us xben cua. Mare mokon tixque retal nak inca taruk chixbanunquil. 26 Li rey li cuan xnaleb narakoc atin sa xbeneb li inca useb xnaleb ut naxqueheb chixtojbal lix maqueb. 27 Li musik li quiquehe reheb li cristian xban li Dios, aan nacutanobresin re lix caux li junjunk. Chanchan jun li lmpara. 28 Junak li rey xakxok sa xnaaj lix cuanquil cui narahoc ut cui nataklan sa xyalal. 29 Eb li toj sajeb cuanqueb xlokal xban nak cuan xmetzeuheb. Abanan li ac chequeb cuanqueb xlokal xban nak cuanqueb xnaleb. 30 Li mausilal naru xbanbal riquin xculbal li raylal. Ut riquin xculbal li tzum naru xjalbal li caux. 1 Jo nak li Kacua naxberesi li nima, jocan ajcui nak naxberesi lix cauxeb li rey. 2 Eb li cristian nequexcoxla nak us chixjunil li nequexbanu. Abanan li Kacua naxnau ma us malaj ut inca us li cuan sa lix cauxeb. 3 Chexcuank sa chabilal ut sa ti quilal xban nak aan li kaxal lok chiru li Dios chiru li catbil mayej. 4 Li ketketil ut li nimobresi nc ib, aan mac. Jocan ajcui lix cauxeb li inca useb xnaleb. 5 Li ani nequexcoxla chi us li caru nequexbanu, us nequeel riquin li caru nequexbanu. Abanan li ani inca nequexcoxla chi us li caru nequexbanu, eb aan inca us nequeel riquin li caru nequexbanu. 6 Maca na-oc cui li biomal sicbil riquin balakic. Yal nanume. Xban li balakic nequexbanu yoqueb chixbokbal li camc sa xbeneb. 7Li mausilal nequexbanu li inca useb xnaleb, aan ajcui tasachok reheb xban nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1083

PROVERBIOS21

inca nequeraj cuanc sa ti quilal. 8 Li inca useb xnaleb junes mausilal nequexbanu. Abanan li chabileb xnaleb nequexbanu li ti quilal. 9 Kaxal us li cuanc sa junak cab neba chiru li cuanc sa junak xnimal ru cab riquin junak ixakilbej junes pletic naxbanu. 10 Li inca useb xnaleb junes mausilal nequexcoxla xbanunquil. Ut inca nequeril xtokobal ruheb li ras ri tzin. 11 Riquin lix kusbal li inca useb xnaleb nequextzol ribeb li cubenak xcuanquil, usta macua aan li yo xkusbal. Jocan ajcui li cuan xnaleb. Naxque sa xchol lix kusbal. 12 Li Dios, aan ti c xchol ut naxnau caru yo chi culmanc sa rochocheb li inca useb xnaleb. Jocan nak naxcanabeb chi osoc. 13 Li ani inca narabi nak yo chixtzamanquil xtenkanquil li neba, jocan ajcui tixcul aan. Inca tasumek nak tixtzama xtenkanquil. 14 Li ani nasihin chi mukmu, aan narisi xjoskil li yo xjoskil. 15 Li ti quilal naxque xsahil xchol li ti c xchol. Abanan eb li nequexbanu mausilal, nachal li sachec sa xbeneb. 16 Li ani naxcanab xbanunquil li chabil naleb, tachalk li camc sa xben. 17Li ani nequexcoxla chirix junes li naxque xsahil xcholeb tenebaok. Jocan ajcui eb li nequecuulac chiru rucbal li vino ut xquebal li sununquil ban inca tebiomok. 18 Li ti queb xchol inca tequehek chi culuc raylal. Eb li inca useb xnaleb tequehek chi culuc raylal. 19 Kaxal us li cuanc sa chaki choch bar maca cuan chiru li cuanc riquin junak ixakilbej junes pletic naxbanu. 20 Li ani cuan xnaleb cuan xbiomal sa li rochoch ut cuan ajcui li sununquil ban. Abanan, li maca xnaleb yal naxsach lix tumin chi maca rajbal. 21 Li ani naraj cuanc sa ti quilal ut sa chabilal naxtau lix yuam ut lix lokal. 22 Li ani cuan xnaleb narechani jun li tenamit cau rib ut naxpoi li tzac li sutsu cui, li cojcoqueb cui raj xcholeb li tenamit. 23 Li ani inca naatinac nabal, aan yo chixcolbal rib chiru li raylal. 24 Ketket ut aj hobonel nayehe reheb li ani nequexnimobresi rib, li inca nequeratina ras ri tzin sa xyalal. 25 Li ani inca nequecanjelac nequecam. Xban nak inca nequecanjelac, inca nequextzaca li caru nequexrahi ru. 26 Nequexnumsi li cutan chixrabal ru li caak re ru. Abanan li ti queb xchol nequesihin. Moco pixeb ta. 27Li Kacua xic naril lix mayejeb li inca useb xnaleb. Ma toja ta chic tixcul nak texque chi inca useb lix cauxeb? 28 Li ani natictiic chiru laj rakol atin tasachek ru. Abanan li ani naxye li yal, xakxo sa xnaaj li ratin. 29 Eb li inca useb xnaleb nequexye nak cauheb rib. Abanan li ti queb xchol nequexnau cuanc sa ti quilal. 30 Chiru li Kacua maca na-oc cui li naleb re li ruchichoch. 31 Eb li cui nk nequexcauresiheb lix cacuay re nak texic chi pletic. Abanan, a li Kacua, aan li naquehoc reheb chi numtac sa xbeneb li tenamit.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

22

PROVERBIOS22
1Kaxal

1084

us nak taabi k resil nak chabil xnaleb junak chiru nak cuank nabal lix biomal. Kaxal us nak taquehek xlokal chiru nak cuank nabal lix oro ut lix plata. 2 Li biom ut li neba juntaketeb xban nak li Dios quiyi ban reheb. 3 Eb li cuanqueb xnaleb nequexque retal li mausilal ut nequexcol ribeb chiru. Abanan eb li macaeb xnaleb nequexcul li raylal nachal sa xbeneb xban nak inca nequexnau xquebal retal. 4 Li ani naxcubsi rib ut naxxucua ru li Kacua, aan tixcul chok xkajcamunquil lix yuam, lix biomal ut lix lokal. 5 Junes raylal nequexcul li inca useb xnaleb. Abanan li nequexbanu cuent riquin lix yuameb inca nequexcul chi jocan. 6 Nak toj coqueb li cocal, us xcutbal chiruheb chanru li cuanc sa ti quilal ut nak ac xeni nkan inca texcanab xbanunquil. 7 Eb li biom nequenumta sa xbeneb li neba. Ut li ani natoonin riquin li cuan xtumin, chanchan chic xmos nacana cui. 8 Li ani naxbanu mausilal, mausilal ajcui tixcul. Ut tacuulak xkehil nak inca chic taruk tixcutbesi lix joskil. 9 Li ani natokoban u taosobtesi k xban nak tixqueheb xtzacaemk li maca cuan reheb. 10 Isihomakeb sa eyank li nequehoboc. Chi jocan macaak chic pletic ut hoboc sa eyank. 11 Li ani nacuan sa ti quilal ut chabil naatinac, li rey tixcam rib sa amiguil riquin. 12 Li Kacua junelic na-iloc reheb li cuanqueb xnaleb. Ut naxcut nak moco yal ta li nequexye li nequetictiic. 13 Li ani inca naraj trabajic naxsic xyalal chanru nak inca nacanjelac. Naxye nak inca naru naxic chi trabajic xban nak cuan jun li cakcoj sa be naru nacamsi c xban. 14 Li caru naxye li ixk inca us xnaleb, aan chanchan jun li jul cham ut aran nequetane li nequetzektanac xban li Kacua. 15 Eb li cocal nequexbanu li inca us xban nak macaeb xnaleb. Abanan cui tequehek chi tzum textau xnaleb. 16 Tacuulak xkehil nak tanebaok li ani nabiomo xban xrahobtesinquil li neba. Ut li ani naxque xtumin re li biom tacanak sa nebail. 17 Chequehak retal li nequexye li cuanqueb xnaleb. Ut chequehak retal chi us li caru nincut cheru. 18 Kaxal us nak tacanak sa le chol li caru tetzol. Chi jocan naru teye re jalan li caru xetzol. 19 Nacuaj xquebal enaleb anakcuan re nak tenau ut re ajcui nak tecacuubresi echol riquin li Kacua. 20 Lain xintzi ba lajeb xcacal chi naleb re nak tetzol erib ut tetau enaleb. 21 Ain yoquin chixyebal ere re nak tenau xyalal ut re ajcui nak tenau xsumenquil li caru tapatzek ere. 22 Li xben naleb, aan ain: Merelka li caru reheb li neba yal xban nak nebaeb. Chi moco terahobtesiheb nak yok chi rakec atin sa xbeneb yal xban nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1085

PROVERBIOS22,23

23

inca naru texcol ribeb. 23 Li Kacua, aan tacolok reheb li neba ut tixrahobtesiheb li nequerahobtesin reheb li neba. 24 Li xcab li naleb, aan ain: Inca tecam erib sa amiguil riquineb laj plet, chi moco tecam erib riquineb li chinpoeb. 25 Mare tetzol ere lix nalebeb aan ut inca chic usak le naleb. 26 Li rox li naleb, aan ain: Meculuban sa eben xtojbal xcas jalan cristian. 27 Cui laex inca naru tetoj li cas, naru nequexcam le cuarib re xtojbal li cas. 28 Li xca li naleb, aan ain: Mejal xnaaj li nubal li ac quebil xbaneb le xetonil yucua. 29 Li ro li naleb, aan ain: Li ani naxnau canjelac chi chabil, aan tacanjelak riquineb li rey. Moco riquin ta yalak ani tatrabajik. 1 Li xcuak li naleb, aan ain: Nak tatbokek chi cuaac riquin junak cui nk nim xcuanquil, tacoxla chi us ani aj iquin yocat chi cuaac. 2 Matcuaac chi nabal usta kaxal tattzocak. 3 Mara ru li chabil tzacaemk cuan sa lix mex, xban nak mare re abalakinquil nak xque. 4 Li xcuuk li naleb, aan ain: Metacuasi erib chixsicbal le biomal chi moco chi xic echol chirix li caru cuan ere. 5 Laex teque retal nak li biomal maca na-oc cui. Sa junpat na-oso. Chanchan nak narupupic li cuch. 6 Li xcuakxak li naleb, aan ain: Inca texxic chi cuaac riquineb li pixeb, chi moco tera ru lix chabil tzacaemk. 7Eb aan nequexbok chi cuaac ut nequexye ere Ocankex, cuainkex. Abanan moco yal ta li nequexye. Inca nequenau caru cuan sa xcholeb. 8 Texacua li caru xetzaca ut maca aj e nak xeye chabil atin reheb. 9 Li xbele li naleb, aan ain: Inca teque xnaleb li inca nequextau xyalal, xban nak texsee li chabil naleb li taquehek reheb. 10 Li xlaje li naleb, aan ain: Inca tejal xnaaj li nubal li ac quebil najter, chi moco techap xchocheb li macaeb xna xyucua, 11 xban nak eb aan cuan Jun cau rib nacoloc reheb. Ut Aan tarakok atin sa eben. 12 Li xjunlaju li naleb, aan ain: Quehomak echol chixquebal retal le tijbal ut terabi li naleb li taquehek ere. 13 Li xcablaju li naleb, aan ain: Junelic tekus li saj al. Cui teque cuib oxibak lix tzum, aan inca tacamk xban. 14 Teque chi tzum. Chi jocan yokex chixcolbal chiru li sachc. 15 Ex cualal incajol, nak tetau le naleb, kaxal cuichic tasahok inchol lain. 16 Cajo nak tasahok sa inchol nak tincuabi nak yokex chi atinac sa ti quilal. 17 Mera ru li mausilal li nequexbanu eb laj mac. Junelic ban chexucua ru li Dios. 18 Cui tebanu aan, us tex-elk riquin li caru tebanu ut tecul li caru yoquex chiroybeninquil. 19 Abihomak, ex cualal incajol. Chicuank enaleb ut quehomak echol chi cuanc sa ti quilal. 20 Inca tecam erib riquineb li nequecala. Ut mebanu ere jo nequexbanu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS23,24

1086

24

li nequenum-ucac ut nequenumcuaac. 21 Eb li nequecala ut eb li nequenum-ucac nequenumcuaac tecanak chi maca cuanqueb re. Ut eb li inca nequeraj canjelac, tecanak chi maca rakeb. 22 Chexabi nk chiru le yucua xban nak cui ta maca aan, macaex ajcui raj laex. Metzektana le na nak ac xcheco. Cheque ban xlokal. 23 Li naleb ut li xyalal ut li kusec kaxal terto xtzak. Mecanab chi numec yal chi jocan. 24 Cajo nak tasahok sa xchol junak yucuabej nak cuank junak ralal chabil ut cuank xnaleb. Cuan caut nak sahak sa xchol riquin. 25 Chequehak bi chi sahoc sa xcholeb le na eyucua. Junelic chesahok sa xcholeb eriquin. 26 Ex cualal incajol, chequehak echol chirabinquil li caru tinye ere. Ut chebanuhak li us jo ninbanu lain. 27 Meque erib chixbalaki li ixk li inca us xnaleb. Ut meque erib chixbalaki li ixk li naxcayi rib xban nak eb li ixk aan chanchaneb li chamal jul li naru textanek cui. 28 Eb li ixk aan chanchaneb laj elk yoqueb chixquebal retal joke naru texque chi tanec li cui nk. Ut nabaleb li cui nk nequexque chi sachc. 29 Aniheb li teculuk re li raylal? Aniheb li teculuk re li chaajquilal? Aniheb li nequepletic? Ut, aniheb li nequeyabac? Aniheb li nequetoche chi maca rajbal? Ut, aniheb li cak cak nequeiloc? 30 Aan eb li junelic yoqueb chi calac, li inca nequexcanab ucac vino. Junelic yoqueb chixsicbal jalan chic ha re tecalak. 31 Abanan laex, ex cualal incajol, meque erib chi alec xban li vino, usta cak cak ru nak na-oc sa li sec. Usta sa rucbal, mera ru. 32 Cui teruc li vino, aan naquehoc raylal. Chanchan natioc li canti. 33 Nak ac xeruc li vino, texque chi rilbal caak re ru inca us ut tex-oc chi atinac yibru aj atin xban nak inca chic jultic ere. 34 Tereca nak chanchan nak yocyoquex sa junak jucub sa xben li palau. Malaj ut tereca nak chanchan nak cuanquex chak sa ruuj junak li che najt xteram. 35 Ut teye: Xinexsac ut inca xcueca. Xinexsac ut inca xinque retal joke xinexsac. Nak taaj cuu, tinxic cuichic chi ucac, chakex. 1 Mera ru li mausilal li nequexbanu li inca useb xnaleb. Ut merahi ru cuanc sa xyankeb. 2 Xban nak eb aan junes elkac nequexcoxla. Ut junes yibru aj atin nequeatinac. 3 Li ani cuan xnaleb naxcoxla chi us chanru nak tixyi b li rochoch. Xban nak seb xchol naxxakab lix cimiento sa xnaaj. 4 Xban nak cuan xnaleb naxque nabal li caak re ru chinauseb ut li terto xtzak sa li rochoch. 5 Kaxal us nak cuank xnaleb chiru nak cuank xcuanquil. 6 Li ani naxic chi pletic toj naxcub ru chanru tixbanu. Cui cuan li caru tarechani, aan xban nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1087

PROVERBIOS24

quixculuban li naleb li quiquehe re xbaneb nabal laj quehol naleb. 7 Li inca naxtau xyalal inca naxnau caru tixsume cui nak cuan chiru laj rakol atin xban nak maca xnaleb. 8 Li ani junes li inca us naxcoxla xbanunquil, aan inca us xnaleb tayehek re. 9 Lix caux li maca xnaleb, aan mac. Xic na-ile xbaneb li cristian li nahoboc. 10 Cui nachinan achol nak cuancat sa chaajquilal, aan naraj naxye nak maca xcacuilal achol. 11 Chetenkaheb li macaeb xmac re nak naru texcol rib li ac tenebanbil camc sa xbeneb. Checoleb rix li ac oc re xcamsinquileb. 12 Usta taye nak maca nacanau, abanan li Dios naxnau caru cuan sa achol. Li Dios na-iloc acue ut naxnau caru yocat. Aan takajcamunk acue a yal chanru la yehom abanuhom. 13 Ex cualal incajol, chetzaca li xyaal cab xban nak chabil ut sa xtzacanquil. 14 Jo xquial li xyaal cab, jocan ajcui li chabil naleb nak tecul. Cui tetau enaleb us tex-elk riquin li nequecoxla xbanunquil ut tecul li caru yoquex chiroybeninquil. 15 Mecub junak naleb inca us xbanunquil re tebanu raylal reheb li chabileb. Chi moco tex-oc sa li rochocheb chixpobal ru li caruheb re. 16 Usta tabanu cuukub sut raylal reheb li ti queb xchol, abanan eb aan texcuy ut inca tachinank xcholeb. Abanan eb li inca useb xnaleb ra texcul nak teosok. 17Inca chisahok echol nak yoqueb chi culuc raylal li xic nequeiloc ere, 18 xban nak li Kacua inca nacuulac chiru nak tebanu chi jocan. Mare anchal tixjal lix caux li Dios ut tarisi li raylal sa xbeneb. 19 Mexjosko xbaneb li inca useb xnaleb ut merahi ru li mausilal li nequexbanu. 20 Li inca useb xnaleb moco us ta nak teosok. Eb li inca useb xnaleb teosok jo nak nachup li xam. 21 Ex cualal incajol, chexucua ru li Kacua ut chexucua ajcui ru li rey. Mecam erib riquineb li xic nequeiloc reheb. 22 Eb aan teosok sa junpat. Ma ani nanaoc re chanru li raylal li taquehek sa xbeneb xban li Kacua ut xban li rey. 23 Jocan ajcui eb li atin ain yebil xbaneb li cuanqueb xnaleb. Inca us nak laj rakol atin tixsic ru ani tixcol rix sa li rakleb atin. 24 Li ani tixye re li cuan xmac, Laat ti c achol, aan tatzektanak xbaneb li tenamit ut inca chic taajek ru. 25 Abanan osobtesinbilakeb chi nabal li nequerakoc atin sa ti quilal sa xbeneb li cuanqueb xmac. 26 Kaxal lok li ani naxye chi tzakal li yal. 27Xben cua tecanjela ru le choch li cuan sa calebal. Chirix aan teyi b le rochoch. 28 Meye nak cuan xmac le ras eri tzin cui maca xmac, chi moco teyoob atin chirix. 29 Mecoxla xquebal rekaj li raylal xbanu ere. Mebanu reheb le ras eri tzin jo xexbanu ere laex. 30 Xinnume chak cuan cui xnaaj li racui mk li cui nk li inca naraj trabajic. Ut xinnume ajcui sa li naajej li aubil cui lix uvas li maca xnaleb. 31 Ut li naajej li quicuil chak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS24,25

1088

25

nujenak chi pim ut chi quix. Ut li tzac li sutsu cui ac pobileb. 32 Li caru quicuil chak sa li naajej aan quicana sa inchol ut riquin aan quintau innaleb. 33 Li ani junes cuarc naraj ut nacana sa rochoch chi kalko li ruk chire xchol, 34 aan tachalk nebail sa xben. Chanchan nak nachal chi elkac laj elk, li cuan xpub sa ruk. 1 Jocan ajcui li atin ain. Yebil xban li rey Salomn. Quetzi bac retalil xbaneb li cui nk li quecanjelac chiru laj Ezequas lix reyeb laj Jud. 2 Naquehe xlokal li Dios nak cuan li caak re ru tixcanab chi mukmu. Ut naquehe ajcui xlokal li rey nak tixtau ru li caru mukmu. 3 Ma ani nataoc ru jo najtil cuan li choxa ut chanru lix chamal li choch. Jocan ajcui lix cauxeb li rey. Ma ani nataoc ru. 4 Cui na-isi c lix tzajnil li plata, laj tenol chi ch naru naxyi b li chabil kol chiru. 5 Jocan ajcui nak terisiheb chi canjelac chiru li rey li inca useb xnaleb re nak lix cuanquilal li rey tacanak chi xakxo sa xnaaj xban li ti quilal naxbanu. 6 Menimobresi erib chiru li rey ut inca teque erib sa xnaajeb li ni nkeb xcuanquil. 7 Kaxal us nak toj texye acue, Numen chak arin chi ubej, chiru nak texcut axutan chiruheb li xni nkaleb ru. 8 Li caru tacuil riquin xnak acuu inca tatxic sa junpat chixyebal chiruheb laj rakol atin xban nak mare cuan junak chic taxic chixyebal nak inca yal li yocat chixyebal ut mare inca chic tatau caru tatsumenk cui. 9 Us nak tanau xcolbal acuib chiruheb li ani tejitok acue. Abanan maseraki chiru jalan li caru cuan chi mukmu. 10 Mare ani taabi nk acue ut li caru xabanu tanaek ut maca chic caru tabanu re xyi banquil ru. 11 Junak chabil atin sa xkehil, aan chanchan jun li chabil manzana yi banbil riquin oro ut quebil lix sahob ru riquin plata. 12 Kaxal lok li ani narabi lix kusbal. Chanchan li matkab ut li kol yi banbil riquin chabil oro. 13 Kaxal lok li chabil takl chok re li ani nataklan re. Naxque xsahil xchol lix patrn. Chanchan xquehal li sakbach chiru li cutan tik ru. 14 Li ani naxnimobresi rib chixyebal nak nabal naxque ut maca naxque, li jun aan chanchan li ik ut li chok li maca hab chi sa. 15 Li ani nim xcuyum naxcubsi xjoskil li cuan xcuanquil. Li kunil atin naxtenka xjalbal xcaux junak li kaxal cau xchol. 16 Cui tatau li xyaal cab matzaca nabal. Caaj cui tzakal tatzaca. Cui tatzaca chi nabal, mare tatxque chi xacuac. 17 Jocan ut nak tacuulaani junak la cuami g, mabanu chi coc aj xsa xban nak cui yocat chi xic rajlal riquin naru natitz chacuilbal ut xic chic tatril. 18 Li ani naxyoob ticti chirix li rami g, aan naxbanu raylal re. Chanchan junak li martillo, malaj junak li chi ch capacal xkesnal, malaj ut chanchan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1089

PROVERBIOS25

Li rey Salomn yo chixquebal lix chabil nalebeb li cuib chi cui nk. (Proverbios 25.14)

li tzimaj kes ruuj. 19 Chanchan nak ra li ruch ke, malaj ut chanchan tokol junak li kok cui takacojob kachol sa xben junak inca us xnaleb sa xkehil li rahil cholej. 20 Li ani naxic chi bichanc riquin junak ra sa xchol, aan naxque xtzakob xrahil xchol. Chanchan nak naxque vinagre sa lix yocolal malaj ut narisi li rak nak yo li que. 21 Cui li xic na-iloc acue tatzocak, que chi cuaac. Ut cui tachakik re, que chi ucac. 22 Cui tabanu re chi jocan kaxal cuichic xutanal taelk. Chanchan nak yocat chixquebal li ru xam sa xjolom. Ut li Dios tixque akajcamunquil. 23 Li ik li nachal sa li norte naxcam chak li hab. Jocan ajcui nak li ani naatinac sa joskil naxchik xjoskil li yo chi abi nc re. 24 Kaxal us li cuanc sa junak cab neba chiru li cuanc sa junak xnimal ru cab riquin junak ixakilbej junes pletic naxbanu. 25 Li chabil esilal li nachal chak sa najtil naajej naxque xsahil cholej jo li chabil ha li naruc li tachakik re. 26 Li ti c xchol li naxque rib sa rukeb li inca useb xnaleb, aan chanchan jun li ha li naxrepuelti rib ru ut naxcuaclesi li tzaj li cuan chi rubel. 27 Inca us xtzacanquil li xyaal cab chi nabal. Jocan ajcui xsicbal li lokal inca us. 28 Li ani inca naxnau xcuybal rib, aan chanchan jun li tenamit xiu xiu cuan xban nak inca sutsu sa tzac.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

26

PROVERBIOS26
1Jo

1090

nak li ratzam que inca natane sa sakehil, chi moco li hab naxque sa xkehil li koloc, jocan ajcui nak li maca xnaleb moco xculub ta nak taquehek xlokal. 2 Eb li tzunun inca nequecuan sa jun chi naajej. Ut eb li cuilix yal numec nequexbanu. Jocan ajcui nak li majecuac inca nachal sa xben junak yal chi jocan chi maca xmac. 3 Li cacuay naqueman xtzum re nak tixtau xyalal. Ut li bur naqueman li chi ch sa re, re xberesinquil. Jocan ajcui li inca naxtau xyalal. Tento xquebal xtzum re nak tixtau xnaleb. 4 Masume ru li caru tixye li inca naxtau xyalal, re nak inca tajuntaketa acuib riquin. 5 Tento nak tanau xsumenquil li maca xnaleb re nak inca yok xcoxlanquil nak cuan xnaleb. 6 Li ani tixtakla junak maca xnaleb chixbanunquil lix taklanquil, aan yo chixquebal rib sa chaajquilal. 7 Li yek rok maca aj e nak cuan li rok xban nak inca nacanjelac chiru. Jocan ajcui li inca naxtau xnaleb. Maca aj e nak tixye li chabil naleb. 8 Maca aj e xquebal xlokal li maca xnaleb. Chanchan xbacbal junak pec sa li rantin. 9 Junak li calajenak inca nareca xrahil li quix nak na-oc chi ruk. Jocan ajcui li maca xnaleb. Maca aj e xyebal li chabil naleb re. 10 Li ani naxbok yalak ani chi trabajic chi inca naxnau ma us xnaleb malaj ut inca, li jun aan chanchan li ani yok chixti canquil yalak ani riquin lix tzimaj. 11 Eb li macaeb xnaleb junelic yoqueb chixbanunquil li inca us. Chanchaneb li tzi li nequexlou xca sut lix xaau. 12 Toj naru xquebal xnalebeb li inca nequextau xyalal chiruheb li nequexye nak cuanqueb xnaleb. Ma inca ta bi nequeque retal aan? 13 Li ani inca naraj trabajic naxsic xyalal chanru nak inca nacanjelac. Naxye nak inca naru naxic chi trabajic xban nak cuan jun li cakcoj sa be naru nacamsi c xban. 14 Junak puerta na-ecan sa lix bisagras, abanan inca naxjal xnaaj. Jocan ajcui naxbanu li inca naraj trabajic. Naxque vuelt sa lix cuarib, abanan inca nacuacli. 15 Li inca nacuulac chiru canjelac naxchic li ruk sa li plato. Abanan chi moco li tzacaemk naraj xquebal sa re. 16 Li inca naraj trabajic naxye nak aan cuan xnaleb chi us chiru cuukub chi cristian li nequexnau quehoc xnaleb. 17 Li ani naxchic rib chi pletic sa xyankeb li yoqueb chi pletic, aan chanchan yo chixchapbal lix xic junak tzi. 18 Junak loc na-oc chi cutuc riquin li tzimaj cuan xxamlel re camsi nc. 19 Jocan ajcui li naxbanu raylal re li rami g ut naxye nak yal batzu nc re nak xbanu chi jocan. 20 Chi maca xsiil li xam nachup. Ut nak macaeb aj molol atin, maca chic plet. 21 Maca ru xam cui maca li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1091

PROVERBIOS26,27

27

xam. Ut maca li xam cui maca li si. Jocan ajcui nak maca li plet cui ma ani nayooban re li plet. 22 Li ticti, aan chanchan li coc cab chiruheb li nequecuulac chiru tictiic chirix li ras ri tzin. Abanan ra nanak cui li caru li nequexye. 23 Maca na-oc cui xquebal li plata chirix junak choch ucal. Chanchan aan li kunil atin li nequexye li inca useb xnaleb. Maca na-oc cui. 24 Li ani xic na-iloc inca nacutun chiru lix joskil nak yo chi atinac. Abanan sa lix caux yo chixcoxlanquil chanru tixbanu li inca us. 25 Nak tatratina riquin kunil atin mapab re, xban nak lix caux nujenak chi mausilal. 26 Usta tixmuk chacuu lix joskil, abanan tacuulak xkehil nak chixjunileb texnau li mausilal naxbanu. 27 Li ani naxbec junak li jul re xtanbal li ras ri tzin, chi sa ajcui tatanek. Ut li ani naxtolcosi junak pec re xtanbal ras ri tzin, sa xben ajcui tatanek. 28 Li ani natictiic xic naril li naculuc raylal xban lix ticti. Ut li atinac riquin chabil atin chi yal xcab rix xchol, aan maca na-oc cui. Caaj cui nasachoc. 1 Menimobresi erib chixyebal caru tebanu cuulaj xban nak inca nequenau caru taculmank cuulaj. 2 Meque elokal ejunes erib. Kaxal us nak jalan tequehok elokal. 3 Li pec ut li samaib kaxal chaaj xcuybal li ralal. Abanan kaxal cuichic chaaj xcuybal lix joskil li maca xnaleb. 4 Li joskil naquehoc chaajquilal. Li joskil nasachoc. Abanan li cakali nc, aan li kaxal cuichic ra naxbanu. 5 Kaxal us nak tatkusuk chi tzakal re ru chiru nak tatrahok chi yal xcab rix achol. 6 Kaxal us la cuami g li nakusuc acue chi tzakal re ru, usta ra tacueca nak tatxkus, chiru li jun li xic na-iloc acue, usta aan naxye nak tzakal acuami g. 7 Li ani nujenak xsa inca chic sa nareca li xyaal cab. Abanan li tatzocak, usta inca sa, tixtzaca xban nak tatzocak. 8 Li ani naxcanab li rochoch, aan chanchan li xul li naxcanab xsoc. 9 Li sununquil ban naxque sahil cholej. Ut naxque ajcui xsahil xchol li chabil naleb li nequexque li amigos. 10 Matzektanaheb la cuami g chi moco tatzektanaheb li rami g la yucua. Chi moco tatxic sa rochoch la cuas chixyebal li chaajquilal li cuancat cui. Kaxal us nak tatxtenka la cuechcabal li nach cuan chiru nak tatxtenka la cuas li najt cuan. 11 Ex cualal incajol, chicuank enaleb re nak sahak inchol eriquin. Chi jocan tinnau xsumenquil li nequehoboc cue. 12 Li ani cuanqueb xnaleb nequexque retal li raylal ut nequexcol ribeb chiru. Abanan eb li macaeb xnaleb nequexcul li raylal nachal sa xbeneb xban nak inca nequexnau xquebal retal. 13 Li ani tixsume xtojbal xcas junak inca naxnau ru, isihomak li rak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS27,28

1092

28

ut teque chok prenda. 14 Li ani taxic toj ekela chixquebal xsahil xchol li rami g chi japjok re, aan chanchan nak japjok re chixhobbal. 15 Junak li ixakilbej junes chilanc naxbanu, aan chanchan li oques li na-oc sa cab rajlal nak yo li hab. 16 Li ik inca naru xrambal, chi moco li aceite taruk tacanak sa acuuk. Tahoyek ban. Jocan ajcui li ixk li nacuulac chiru chilanc. Inca naru xrambal chiru. 17 Li chi ch riquin chi ch ajcui nakesnac. Jocan ajcui li cui nk. Cui nk ajcui taquehok xnaleb. 18 Li ani naxcholani lix tonal lix higo tixtzaca li ru. Ut li ani naril chi us li caru re lix patrn, aan taquehek xlokal. 19 Jo nak nakil li xnak ku sa li ha, jocan ajcui nak nakaque retal kacaux riquin jalan. 20 Li xbalba ut li muklebal ma joke nequenujac riquin li jo quial nequexcul. Jocaneb ajcui li cristian. Inca nequecojla xchol riquin li jo quial cuan reheb. Toj nequexrahi ru xtzakob. 21 Li oro ut li plata isinbil lix tzajnil riquin xam. Abanan eb li cristian nacutun chanru lix nalebeb nak nequequehe xlokal. 22 Usta tatenle junak li maca xnaleb, abanan ma joke tixtau xyalal. Junelic ban macaak xnaleb. 23 Chanauhak rilbaleb la carner. Ut chaquehak achol chirilbaleb la quetomk, 24 xban nak li biomal ut li cuanquilal moco nacuan ta chi junelic. Na-oso ban. 25 Taelk chi us li ichaj. Nak acak xayoc chak li ichaj, jalan chic rekaj taelk. 26 Eb la coc carner texque li lana re nak naru tayi b la cuak. Ut naru ajcui nacacayi eb la coc chibat re nak tacuank atumin re xlokbal la choch. 27 Ut eb la chibat nabal li leche texque re tacholani acuib laat, jo ajcui la cualal acajol, joqueb ajcui chixjunileb li nequetrabajic sa la cuochoch. 1 Eb li inca useb xnaleb nequeelelic usta ma ani yo chi alinanc reheb. Abanan eb li ti queb xchol inca nequexucuac. Cojcoqueb ban xchol. Chanchaneb li cakcoj. 2 Nak li tenamit inca sa sa xchol coc aj xsa nequexjal li acuabej. Abanan nak cuan junak acuabej chabil xnaleb, li tenamit cau rib ut xakxo sa xnaaj. 3 Nak nachal li cacuil hab sa xben li acui mk, nasach ruheb li acui mk. Jocan ajcui li inca useb xnaleb nak nequexrahobtesiheb li neba. 4 Li nequextzektana li chakrab nequexque xlokal li inca useb xnaleb. Ut eb li nequexbanu li naxye li chakrab, xic nequeril li caru nequexbanu eb aan. 5 Eb li inca useb xnaleb inca nequextau ru caru li ti quilal. Abanan eb li nequexpab li Kacua nequextau ru caru li ti quilal. 6 Kaxal us li cuanc sa ti quilal, usta nebao, chiru nak cuank kabiomal ut inca usak kanaleb. 7 Li alalbej li naxbanu li naxye

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1093

PROVERBIOS28

lix chakrab li Dios, aan naxnau coxlac. Abanan li ani nacuulac chiru cuanc sa xyankeb li nequenumcuaac nequenum-ucac, aan naxcut xxutan lix yucua. 8 Li ani yo chixtubanquil lix biomal riquin xpatzbal nabal ral li tumin, li biomal li naxchutub aan tacanak chok reheb li nequeiloc xtokobal ruheb li neba. 9 Li ani inca naraj rabinquil lix chakrab li Dios, li Dios naxtzektana ajcui lix tij aan nak tatijok. 10 Li ani nequequehoc reheb li ti queb xchol chi tanec, aaneb ajcui tetanek sa lix raaleb. Abanan eb li ti queb xchol, eb aan texcul lix kajcamunquileb. 11 Eb li biom nequexcoxla nak cuanqueb xnaleb. Abanan junak li neba naxnau coxlac naxque retal chanru lix nalebeb. 12 Nak eb li ti queb xchol nequexakabac sa xcuanquil, chixjunileb nequesaho sa xcholeb. Abanan nak nequexakabac sa xcuanquil li inca useb xnaleb, li tenamit nequexmuk ribeb xbaneb xxiu. 13 Li ani naxmuk lix mac, inca us taelk. Abanan li ani tixpatz xcuybal xmac ut tixcanab xbanunquil li mausilal, tauxtanak ru. 14 Us xak reheb li ani nequexxucua ru li Kacua. Abanan eb li cauheb xchol ut li inca nequextau xyalal, ra texcul. 15 Nak junak li acuabej inca us xnaleb taoc chi taklanc sa xbeneb li tenamit neba, aan chanchan li cakcoj xban nak josk. Malaj ut chanchan li oso li tatzocak. 16 Junak li acuabej maca xnaleb naxrahobtesi li tenamit. Abanan li acuabej li inca naxra ru biomal, aan najtak rok lix yuam. 17 Li ani tamacobk riquin xcamsinquil li ras ri tzin, aan tixtoj rix lix mac chalen toj sa lix camic. Ut ma ani naru natenkan re. 18 Li ani nacuan sa ti quilal tacolek. Ut li ani inca nacuan sa ti quilal tasachek ru. 19 Li ani naxtrabaji chi us lix choch tacuank xtzacaemk chi nabal. Abanan li ani nacuulac chiru cuanc sa xyankeb li inca nequetrabajic, aan maca tacuank re. 20 Li ani nacuan sa ti quilal taosobtesi k xban li Dios. Abanan li ani taraj ru xtaubal xbiomal inca tacanak chi inca tixtoj rix lix mac. 21 Inca us nak takasic ru ani takara. Abanan cuanqueb ajcui li nequexsic ru ani nequexra yal xban xculbal xtumineb. 22 Li ani naxra li biomal naraj ru xtaubal lix biomal. Ut inca naxque retal nak nebail yo chi chalc sa xben. 23 Li ani naxkus ras ri tzin sa xyalal taquehek xlokal. Abanan li ani inca naxye li yal inca taquehek xlokal, usta chanchan chabil li atin naxye. 24 Li ani narelka li caru cuan re lix na xyucua ut naxye nak moco mac ta li naxbanu, aan xcomoneb li nequesachoc. 25 Li ani naxrahi ru li caak re ru yal re aan xjunes, aan nayooban plet. Abanan li ani naxcojob xchol riquin li Dios us taelk riquin li caru naxbanu. 26 Li ani naxcojob xchol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS28,29

1094

29

sa xben li caru naxbanu xjunes, aan maca xnaleb. Abanan li ani cuan xnaleb tacolek. 27 Maca tapaltok reheb li ani nequextenka eb li neba. Abanan li ani inca nequextokoba ruheb li neba, tzektananbilakeb xbaneb chixjunileb. 28 Nak eb li inca useb xnaleb nequeoc sa xcuanquil, eb li cristian nequexmuk ribeb xbaneb xxiu. Abanan nak nequesache ruheb li inca useb xnaleb, us nequeel riquin li caru nequexbanu li ti queb xchol. 1 Li ani inca naxque sa xchol lix kusbal tasachek ru chi junpat ut ma ani naru nacoloc re chiru li sachc. 2 Nak li ti queb xchol nequequehe sa xcuanquil, eb li tenamit nequesaho sa xcholeb. Abanan kaxal naraho sa xcholeb nak eb li inca useb xnaleb nequequehe sa xcuanquil. 3 Li ani naraj xtaubal xnaleb naxque xsahil xchol lix yucua. Ut li ani nacuan riquineb li ixk li nequexcayi ribeb naxsach lix biomal. 4 Li rey li nataklan sa ti quilal naxtenka lix tenamit. Abanan li rey li junes tumin naxcoxla, naxpo ru lix tenamit. 5 Li ani naxye chabil atin re li ras ri tzin chi inca yal li naxye, aan chanchan yo chixquebal jun li raal re xtanbal. 6 Li mac li nequexbanu li inca useb xnaleb, aan ajcui li nasachoc reheb. Abanan li ti queb xchol junelic nequebichan xban xsahileb xchol. 7 Li ti queb xchol nequexque xchol chixtenkanquileb li neba. Abanan li inca useb xnaleb maca nequeraj re li caru nequexcul li neba. 8 Eb li nequecuulac chiru hoboc nequextiquib chaajquilal sa junak tenamit. Abanan eb li cuanqueb xnaleb nequexnau xyi banquil ru li chaajquilal. 9 Cui li ani cuan xnaleb naxcam sa rakleb atin junak li maca xnaleb, li ani maca xnaleb junes hoboc naxbanu. Maca naru xyi banquil ru riquin. 10 Eb laj camsinel ras ri tzin xic nequeril li ti queb xchol. Abanan eb li ti queb xchol nequexsic xyalal chanru nak tecuank sa xyalal riquineb. 11 Li ani maca xnaleb sa junpat najosko. Abanan li ani cuan xnaleb naxnau xcuybal xjoskil. 12 Cui junak acuabej naxque xcuanquil li ticti, li jun aan naxpo xnalebeb li ani nequetenkan re. 13 Eb li nequerahobtesi c, ut eb li nequerahobtesin juntaket nequexcul. Li Kacua naxcutanobresi li xyalal chiruheb chi xcabichaleb. 14 Li rey li nataklan sa ti quilal sa xbeneb li neba, xakxok sa xnaaj lix cuanquil junelic. 15 Li alalbej li natije ut naquehe xtzum, aan naxtau xnaleb. Abanan li alalbej li nakunbesi c, aan naxcut xxutan lix na. 16 Nak nequetam li inca useb xnaleb, natam ajcui li mausilal. Abanan li ti queb xchol teril nak tasachek ruheb li inca useb xnaleb. 17 Chekuseb le ralal ecajol sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1095

PROVERBIOS29,30

30

xyalal re nak naru tecojob echol sa xbeneb. Junelic texque xsahil echol. 18 Cui inca nayehe re li tenamit caru naraj li Dios, inca nequecuan sa tuktuquilal. Us xak reheb li tenamit li nequexbanu li caru naxye sa lix chakrab li Dios. 19 Inca naru xkusbal junak mos yal riquin kunil atin. Usta naxtau ru li caru nacaye re, abanan inca tixbanu. 20 Toj naru xquebal xnaleb li inca nequextau xyalal chiruheb li nequeatinac chi inca nequexcoxla li caru nequexye. 21 Li ani naxkunbesi lix mos chalen sa xcachinal, mokon lix mos chic taechani nk re lix jun cablal. 22 Li ani chinpo naxyoob ra xi c. Ut li ani najosko, nabal sut namacob. 23 Li ani naxnimobresi rib nacubsi c xcuanquil xban xketketil. Abanan li naxcubsi rib naquehe xlokal. 24 Li ani na-oquen chirix junak aj elk, aan xic naril rib xjunes rib. Usta nayehe re nak tento tixye li yal, abanan inca naxye xban xxiu. 25 Li xxucuanquil ru li cui nk, aan chanchan jun li raal. Abanan li ani cojco xchol riquin li Dios, aan tacolek. 26 Nabaleb li teraj tauxk usilal reheb xban li acuabej. Abanan caaj cui li Kacua narakoc atin sa ti quilal. 27 Eb li ti queb xchol xic nequeril li inca us. Abanan li inca useb xnaleb xic nequeril li ti quil cholej. 1 Li atin ain quixye laj Agur li ralal laj Jaqu. Laj Agur quiatinac riquineb laj Itiel ut laj Ucal ut quixye chi jocain: 2 Relic chi yal lain maca innaleb. Inca ninnau coxlac jo nequecoxlac eb li cui nk. 3 Inca xintau li xni nkal naleb chi moco ninnau li xyalal chirix li Dios Santo. 4 Ani li quitake toj sa choxa ut quicube cuichic sa ruchichoch? Ani li quichapoc re li ik sa ruk? Ani li quilanoc re li ha sa lix ticr? Ani li quixakaban re li ruchichoch sa xnaaj? Cui nacanau ani aan, ye cue. Ani xcaba ut ani xcaba li ralal? 5 Li Kacua nacoloc reheb li nequexcojob xchol riquin. Chixjunil li naxye li Kacua yal ut tzakal re ru. 6 Maque xtzakob li ratin li Dios xban nak cui tabanu aan, li Dios tatxkus ut tatcanak jo aj ticti. 7At Kacua, cuib ajcui li naleb li nintzama chacuu. Chaque taxak cue nak toj maji nincam. 8 Chinatenka re nak inca tintictiik. Inca taque nabal inbiomal, chi moco tinacanab sa nebail. Caaj cui intzacaemk re rajlal cutan taque cue. 9 Cui nabal taque cue, mare tatintzektana ut mare tinye nak inca ninnau acuu. Ut cui inca tzakal li caru cuan cue, mare tin-elkak ut tincut axutan, at inDios, chan. 10 Inca tajit junak li mos chiru lix patrn. Cui tabanu aan, mare tixtzama mausilal sa aben. Mare laat chic tatquehek chixtojbal rix la mac. 11 Cuanqueb cristian nequextzektana xyucuaeb ut inca nequexque xlokal lix naeb. 12 Cuanqueb li nequexcoxla nak tzakal re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS30

1096

ru lix yuameb, abanan toj maji cuybil sachbil lix maqueb. 13 Cuanqueb li nequexnimobresi ribeb ut nequexketketi ribeb chiruheb li ras ri tzin. 14 Cuanqueb li nequerahobtesin reheb li neba sa ruchichoch toj retal nequexmak chiruheb li caru cuan reheb. 15 Cuanqueb cristian caaj cui xtzamanquil caru reheb nequecuulac chiruheb. Chanchaneb li xul li natzubuc quic. Cuanqueb oxib li inca natzakloc re li jo quial nequexcul. Ut cuan jun chic ma jaruj naxcojob xchol riquin li jo quial naxcul. 16 Li oxibeb, aaneb ain: li muklebal, ut li ixk li inca nequequiresin, ut li chaki choch li taraj takresi c. Ut li xca li inca naxcojob xchol riquin li jo quial naxcul, aan li xam. 17Li ani tixhob lix yucua ut li ani tixtzektana lix naleb li taquehek xban lix na, a ta eb li sosol cheisi nk lix nak ruheb ut textiu lix tibeleb. 18 Cuan cahib chi naleb nasach inchol xcoxlanquil ut inca nintau ru. 19 Inca nintau ru chanru nak narupupic li cuch chiru choxa, chi moco nintau ru chanru nak naxquelo rib li canti chiru li pec, chi moco nintau ru chanru nak nequebec li ni nki jucub chiru li palau. Ut inca nintau ru caut nak naxic xchol junak cui nk chirix junak ixk. 20 Li ixk li naxmux ru xsumlajic nacuaac ut naxchaj sa li re ut naxye nak moco mac ta li naxbanu. 21 Cuan cahib pay ru li cristian li inca useb xnaleb li nequequehoc chaajquil sa li tenamit. Aaneb ain: 22 Li xben, aan jun li lokbil mos li na-oc chok rey; li xcab, aan li maca xnaleb li nanumcuaac; 23 li rox, aan li ixk li xic na-ile, li naxtau xbelom; ut li xca, aan jun li mos ixk li nacana chok rekaj li ixakilbej. 24 Cuanqueb cahib pay ru li xul sa ruchichoch kaxal coqueb. Abanan kaxal cuan xnalebeb chiruheb li jun chol chic. 25 Eb li sanc macaeb xmetzeu. Abanan nequexcula lix tzacaemkeb sa sakehil re nak tacuank xtzacaemkeb sa habalke. 26 Jocan eb ajcui li imul macaeb xmetzeu. Abanan nequexnau xcolbal ribeb. Jocan nak nequexyi b xsoc sa xyank li pec. 27Eb laj sac ma ani nacamoc be chiruheb. Abanan ac chi chutal cuanqueb nak nequebec. 28 Eb li x-am naru nacachap riquin acuuk. Ut naru ajcui nequecuan sa rochoch eb li rey. 29 Cuan oxib pay ruheb li xul li chinaus rilbal nak nequebec. Ut li xca nabec chi chabil. 30 Lix ben, aan li cakcoj li kaxal cau rib sa xyankeb li xul. Ut ma ani naxxucua ru. 31 Li xcab, aan li tzo xul li kaxal ketket, ut li rox, aan li chibat. Ut li xca, aan li rey li naxcameb xbeheb lix soldados chi pletic. 32 Xban nak maca analeb, xanimobresi acuib ut xat-oc chixcubanquil ru li inca us. Coxla chi us caru tabanu. 33 Relic chi yal, cui tajuyle xsa li leche, tasuki k mantequilla. Ut cui tatoch sa acuuuj chi cau, taelk xquiquel. Jocan ajcui cui ani tachik xjoskil, plet texrakek cui.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

31

1097
1Li

PROVERBIOS31

rey Lemuel quixye resil li naleb li quicute chiru xban lix na nak quiyehe re chi jocain: 2 At inyum, lain tzakal la na. Laat quebilat chak cue xban li Dios xban nak xatintzama chiru. 3 Mamux acuib riquineb li ixk ut masach la yuam riquin xbanunquil li jo majoil naleb xban nak eb aan narisi xcuanquileb li rey. 4 At Lemuel, moco xculubeb ta eb li rey nak teucak vino, chi moco xculubeb li cuanqueb xcuanquil chi taklanc nak teruc li ha li nacaltesin. 5 Cui yokeb chi calac mare anchal tasachk sa xcholeb li naxye sa li chakrab ut inca chic terakok atin sa xyalal sa xbeneb li rahobtesinbileb. 6 Canabomak li ha li nacaltesin chok reheb li camqueb re ut chok reheb li cuanqueb sa raylal. 7 Cherucak re nak tasachk sa xcholeb li raylal ut li rahobtesi c li yoqueb chixculbal. 8 Chat-oquenk ban chirixeb li inca naru texcol rib xjuneseb ut chacolakeb rix. 9 Chat-atinak chirixeb ut chatrakok atin sa xyalal sa xbeneb. Chatenkaheb li neba jo eb ajcui li tenkac teraj.

ixakilbej chabil xnaleb kaxal chaaj xtaubal. Kaxal lok ut kaxal terto xtzak chiru li chabil pec perla. 11 Lix belom cojco xchol sa xben aan ut maca napalto reheb xban nak naxnau xjolominquil lix jun cablal. 12 Junelic us naxbanu re lix belom ut ma jun sut naxbanu li inca us re jo najtil tecuank sa ruchichoch. 13 Naxque xchol chixyi banquil li ticr riquin lana ut lino. Ut nasaho sa xchol chixbanunquil lix canjel. 14 Li ixk aan chanchan jun li jucub naxic chi najt chixcambal li tzacaemk. 15 Toj maji nasakeu nak nacuacli. Naxqueheb chi cuaac li ralal xcajol ut naxqueheb ajcui chi tzacanc lix mos ixk. 16 Naxsic jun si rak li choch, naxlok ut narau li uvas chi sa riquin li tumin li naxsic. 17 Cau xchol ut cau rib chi canjelac. 18 Naril chi us lix canjel re nak us taelk chiru ut inca nahilan chi canjelac chi kek. 19 Naxyi b li nok ut naxquem. 20 Rajlal naxtenkaheb li teraj tenkac ut naxtenkaheb ajcui li maca cuan reheb. 21 Inca nacoxlac chirixeb li ralal xcajol nak natane li ratzam que xban nak ac cuan tzakal li rakeb re textzap cui ribeb. 22 Riquin ruk naxyi b li ris ut naxyi b ajcui li rak aan riquin li chabil ticr lino. 23 Ut lix belom nano ru xbaneb chixjunileb li cuanqueb sa li tenamit xban nak aan jun reheb li nequecamoc be sa xyankeb li tenamit. 24 Li ixk aan naxquem li ticr lino ut naxquem li camal sa ut naxcayi reheb laj cay. 25 Li ixk aan cau rib ut cuan xlokal. Inca nacoxlac chirix

10Junak

Li ixk li chabil xnaleb taquehek xlokal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

PROVERBIOS31

1098

li caru tachalk chiru mokon. 26 Riquin li caru naxye nacutun nak cuan xnaleb. Ut riquin chabilal naquehoc naleb. 27 Inca naxnumsi li cutan yal chi jocan. Junelic ban naxque xchol xcholaninquil lix jun cablal. 28 Li belomej naxque xlokal li rixakil. Jocan eb ajcui li ralal xcajol nequexque ajcui xlokal. 29 Lix belom naxye re: Nabaleb li ixk nequexbanu li us, abanan laat li kaxal chabil chiruheb chixjunileb, chan. 30 Eb li ixk li nequeatinac sa kunil atin naru nequebalaki nc ut lix chinausaleb na-oso. Abanan li ixk li naxxucua ru li Dios xculub nak taquehek xlokal. 31 Chequehak xlokal chiruheb li tenamit, ut chequehak ajcui xlokal chixjunil li caru naxbanu.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Eclesiasts

ain ratin jun li cui nk naxnau atinac chi us. Li cui nk aan, aan li ralal laj David, li quicuan chok rey aran Jerusaln. 2 Ain li quixye chirix li caru cuan sa ruchichoch: Chixjunil li caak re ru cuan sa ruchichoch, maca na-oc cui. Chixjunil li caru nakacoxla xbanunquil, maca rajbal. 3 Caru tixra li cui nk nak tixcamsi rib chi trabajic rajlal cutan? 4 Cuan li toj yoqueb chi yolac ut cuan yoqueb chi camc. Abanan li ruchichoch inca najala. 5 Rajlal ekela na-el li sake ut rajlal ecuu na-oc cuichic re nak naru taelk cuichic cuulaj. Junelic jocan naxbanu. 6 Jocan ajcui li ik. Nanume sa li sur ut nanume ajcui sa li norte. Li bar ac xnume cui, nanume cuichic. Ut jocan rajlal naxbanu. 7 Ut eb li nima nequebec rok ut nequexic sa li palau. Abanan li palau inca nanujac xbaneb. Li bar nequenume cui rajlal, aran cuichic nequenume li ha. 8 Nocolub riquin chixjunil li caak re ru ain, ut ma ani nequeru xyebal chanru nak nequetitz xban. Usta nabal nequerabi ut usta nabal nequeril, abanan inca nequecojla xcholeb. 9 Ma cuan ta bi caak re ru toj ac sa ruchichoch anakcuan? Maca. Chixjunil li caru cuan anakcuan, ac cuan ajcui chak junxil. Maca caru toj xyi baman anakcuan xban nak ac yi banbil chak junxil. 10 Ma cuan ta bi junak naru tixye, Ain toj ac? Inca naru naxye chi jocan xban nak chixjunil li caru cuan anakcuan, ac cuan ajcui chak junxil chiku lao. 11 Chixjunil li caak re ru ac xnume, ac xsach sa xcholeb. Jocan ajcui chixjunil li caru talajchalk mokon, tasachk ajcui sa xcholeb.

1Aan

Chixjunil li caru cuan sa ruchichoch maca na-oc cui

1099
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ECLESIASTS1,2

1100

li ninnau atinac chi chabil. Lain quincuan chok xreyeb laj Israel aran Jerusaln. 13 Xban nak cuan innaleb lain, quinque inchol chixtzolbal ut chixsiquinquil xyalal chixjunil li caru naculman sa ruchichoch. Kaxal cau li i k quixque li Dios sa xbeneb li cui nk re texbanu. 14 Riquin ain quinque retal nak chixjunil li na-uxman sa ruchichoch, maca na-oc cui. Junes rahil cholej naxque. 15 Chanchan junak li caru yocos rix inca naru xti cobresinquil rix. Malaj ut jo junak li caak re ru inca tzakal re ru inca naru xquebal sa ajl. 16 Lain quinye sa inchol nak kaxal nim incuanquil ut kaxal cuan innaleb chiruheb li quecuan chok rey aran Jerusaln xben cua chicuu lain. Ut quinque inchol chixtaubal nabal chic innaleb. 17 Quinkaxtesi cuib chixtaubal nabal chic li naleb li chabil. Ut quinque ajcui inchol chixtaubal li naleb li inca us li maca na-oc cui. Abanan quinque retal nak chixjunil aan maca na-oc cui. Junes rahil cholej naxque. 18 Li ani naxsic nabal lix naleb nacuan nabal lix chaajquilal, xban nak li ani cuan nabal xnaleb, nabal ajcui li raylal naxcul.

12 Lain

Maca na-oc cui xsicbal nabal li naleb

quinye cuichic sa inchol: Tinyal xbanunquil li caak re ru re tasahok sa inchol ut tincuank chi maca tincoxla, chanquin. Abanan xinque ajcui retal nak aan maca na-oc cui. 2 Jocan nak quinque retal nak li seec, aan yal tontil naleb. Ut li sahil cholej sa ruchichoch maca na-oc cui. 3 Xban nak junes xsicbal innaleb yoquin, quincoxla nak tintau xsahil inchol riquin li calac. Jocan nak quin-oc chi ucac re rilbal ma aan li us tixbanu li cui nk jo najtil tacuank sa ruchichoch. 4 Nabal li canjel quinbanu. Nabaleb li cab quinyi b chok cue. Ut quicuau ajcui li uvas. 5 Ut quinyi b ajcui xnaajeb li cuacui mk ut quicuau nabal pay ru li che li nauchin. Ut quinyi b ajcui xnaaj li cuutzuuj ut quicuau li utzuuj aran. 6 Ut quinyi b ajcui nabal xnaajeb li ha re xtakresinquil li acui mk li quicuau. 7Nabaleb inlokbil mos jo cui nk jo ixk, ut cuanqueb ajcui inmos queyola sa li cuochoch. Quecuan nabal incuacax ut nabaleb lin carner. Lain li nabal caru cue chiruheb li rey li quecuan Jerusaln xben cua chicuu lain. 8 Quinchutub li plata ut li oro li quexque cue li rey ut li jalan xtenamiteb. Nabaleb laj bichanel li nequequehoc xsahil inchol, jo

1Ut

Maca na-oc cui xsicbal nabal sahil cholej sa ruchichoch

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1101

ECLESIASTS2

cui nk jo ixk. Ut nabal pay ru li cuajb li nequexche re xquebal xsahil inchol. Ut nabaleb ajcui li ixk quecuan cuiquin re xquebal xsahil inchol. 9 Lain li rey li kaxal nim incuanquil chiruheb chixjunileb li rey li quecuan Jerusaln. Usta kaxal nim incuanquil, abanan inca quintzektana lin naleb. 10 Chixjunil li sahil cholej li quicuaj, quinbanu. Ma jun sut inca ta quinbanu li caru quinrahi ru. Ut quisaho sa inchol riquin lin canjel li quinbanu. Li sahil cholej quincul, aan rekaj li canjel quinbanu. 11 Nak quin-oc chi coxlac chirix li canjel li quinbanu, quinque retal nak maca na-oc cui li canjel li quinbanu. Caaj cui raylal naxque. Riquin ain nacutun nak maca xinra chirix li canjel li xinbanu sa ruchichoch. 12 Chirix ain quin-oc chi coxlac chirix li naleb li chabil ut chirix li naleb li inca us, li maca na-oc cui. Caru tixbanu li rey li taoc nak ma anihakin chic lain? Maca. Tixbanu jo xinbanu lain. 13 Lain xinque retal nak kaxal us li chabil naleb chiru li naleb maca na-oc cui, jo li cutan kaxal us chiru li kojyi n. 14 Li ani cuan xnaleb naxnau caru tachalk sa xben. Ut li maca xnaleb inca naxnau caru tachalk sa xben. Abanan juntaket tixcul li cuan xnaleb riquin li maca xnaleb. 15 Ut quinye sa inchol: Cui lain li cuan innaleb tincul jo tixcul li maca xnaleb, ca ta cui ru aj e nak cuan innaleb? Jocan nak quinye nak chixjunil li caru nakabanu maca na-oc cui. 16 Nak telajenumek li cutan ma ani chic tacoxlank re li cuan xnaleb jo ajcui li maca xnaleb. Tasachk ban sa xcholeb chi junaj cua. Tacamk li cuan xnaleb ut tacamk ajcui li maca xnaleb.

nak xic chic nacuil lin yuam arin sa ruchichoch xban nak chixjunil li na-uxman arin sa ruchichoch junes chaajquilal naxque sa inben. Chixjunil li na-uxman, maca na-oc cui. Junes raylal naxque. 18 Ut xic ajcui quicuil li canjel li quinbanu sa ruchichoch xban nak quinnau nak tacanak chok re li taoc chok cuekaj. 19 Ma ani nanaoc re ma cuan xnaleb malaj ut maca li taoc chok cuekaj. Inca ninnau ma cuan xnaleb li taechani nk re li caru cue li xinque inchol xcanjelanquil riquin lin naleb. Jocan nak chixjunil li caru xinbanu, maca na-oc cui. 20 Ra raj chic quicueca nak quinque retal nak cau quincanjelac sa ruchichoch chi maca rajbal. 21 Jocain li canjelac sa ruchichoch. Li cui nk nacanjelac chi cau ut cuan xnaleb chixcoxlanquil chanru tixbanu. Abanan, nak nacam naxcanab chixjunil li quixbanu chok re jalan li moco xculub ta xculbal xban nak inca xcanjela rix. Jocan

17Jocan

Maca na-oc cui cui li junjunk naxcamsi rib chi canjelac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ECLESIASTS2,3

1102

nak li canjel li naxbanu nacana chi maca rajbal. 22 Riquin ain nacutun nak li cui nk maca naxra nak naxcamsi rib chi canjelac sa ruchichoch. 23 Nak li cui nk cuan sa ruchichoch junes raylal naxcul ut junes chaajquilal. Inca nahilan chiru kojyi n xban li coxlac. Chixjunil ain maca na-oc cui. 24 Li caru us tixbanu li cui nk, aan cuaac ut ucac ut xyalbal xsahil li caru tixcanjela. Ut lain xinque retal nak chixjunil li caru cuan ke li Dios naquehoc re. 25 Ani ta bi taru k tacuaak ut tasahok sa xchol cui ta li Dios inca tixque li caru re? 26 Li Dios naxque xnaleb li ani nacuan sa ti quilal ut naxque xsahil xchol ut naxtenka re nak tixtau ru li xyalal. Abanan laj mac naxcanab chi canjelac chi cau re nak tixxoc nabal li caru re, ut taquehek re jalan li cuan sa ti quilal chiru li Dios. Jocan ajcui ain, maca na-oc cui. Junes raylal naxque.

li honal nak naculman chixjunil li caak re ru sa li ruchichoch ain. 2 Cuan li honal re li yolac ut cuan li honal re li camc. Cuan xkehil li auc, ut cuan ajcui xcutanquil lix michbal li aubil. 3 Cuan li honal re camsi nc ut cuan li honal re banoc. Cuan xcutanquil li sachoc, ut cuan ajcui xcutanquil xcuaclesinquil cuichic li ac tanenak. 4 Cuan li honal re yabac, ut cuan li honal re seec. Cuan li honal re rahil cholej, ut cuan xcutanquil li ninkei c. 5 Cuan xcutanquil li paji nc pec, ut cuan xcutanquil re xchutubanquil li pec. Cuan li honal nak naru tixkalu rib li junjunk, ut cuan ajcui li honal nak inca naru naxkalu rib li junjunk. 6 Cuan xcutanquil li sicoc, ut cuan li honal re sachoc. Cuan li honal re xococ, ut cuan li honal re tzekoc. 7 Cuan li honal re pejoc ticr, ut cuan li honal re xiti nc. Cuan li honal re atinac, ut cuan li honal nak inca naru atinac. 8 Cuan li honal re rahoc, ut cuan li honal re tzektananc. Cuan xcutanquil li pletic riquin junak tenamit, ut cuan xcutanquil li cuanc sa usilal riquin junak tenamit. 9 Ma cuan ta bi caru naxra li cui nk nak naxcamsi rib chi canjelac? 10 Lain xinque retal nak kaxal cau li canjel li quixque li Dios sa xbeneb li cui nk re texbanu. 11 Li Dios naxyi b chixjunil chi chabil sa xkehil jo naraj aan. Xque sa li kachol xrabal ru xnaubal li caru taculmank. Abanan inca nakatau ru chixjunil li caru quixbanu chak li Dios sa xticlajic toj chalen sa rosojic. 12 Lain ninnau nak li caru us tixbanu li cui nk, aan nak tasahok sa xchol ut tixbanu li us nak toj cuank sa ruchichoch. 13 Ut ninnau ajcui nak yal

1Cuan

Cuan li honal nak naculman chixjunil sa ruchichoch

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1103

ECLESIASTS3,4

kamatan xban li Dios nak nococuaac ut noco-ucac ut nakayal xsahil li caru nakacanjela. 14 Ut ninque ajcui retal nak chixjunil li naxbanu li Dios tacuank chi junelic. Chixjunil li caru quixbanu inca naru xquebal xtzakob chi moco naru xjepbal. Li Dios quixbanu chi jocain re nak chixjunileb texxucua ru. 15 Maca taculmank chi inca ta ac xculman junxil. Maca caru cuan chi inca ta ac cuan ajcui chak junxil. Li Dios nabanun re, nak naculman chi jocain.

ninque retal nak sa ruchichoch junes raylal ut mausilal nequexbanu sa eb li naajej li nequerakoc cui atin. Aran raj nequerakoc atin sa ti quilal. 17 Jocan nak quinye sa inchol: Li ani ti c xchol tarakek atin sa xben xban li Dios, ut tarakek ajcui atin sa xben li naxbanu mausilal xban nak ac xakabanbil li honal aan xban li Dios nak tarakek atin sa kaben riquin li caru nakabanu ut riquin li caru nakacul. 18 Quinye ajcui sa inchol: Li Dios yo chixbanunquil reheb chi jocan yal re xyalbal rixeb ut re ajcui xcutbal chiruheb nak chanchaneb li xul. 19 Relic chi yal nak eb li cui nk ut eb li xul juntaket nequexcul. Li xul nacam. Jocaneb ajcui eb li cristian nequecam. Junaj ajcui li ik naxmusika li xul riquineb li cristian. Moco kaxal ta us li cui nk chiru li xul xban nak chixjunil li cuan sa ruchichoch maca na-oc cui. 20 Nak nequecam li xul nequesuki choch. Jocan ajcui li cristian. Nak nequecam nequesuki choch. Choch oquenakeb ut nak tecamk, nequesuki cuichic choch. 21 Ma cuan ta bi junak nanaoc re chi tzakal nak lix musikeb li cristian nequexic sa choxa ut lix musik li xul nequeoso rubel choch? 22 Riquin ain ninque retal nak li us tixbanu li cui nk, aan nak tasahok sa xchol riquin lix canjel xban nak aan li tento tixbanu. Ut ma ani taruk tacamok chak re chi rilbal li caru taculmank mokon xban nak ac camenak chic. 1 Ut quinque ajcui retal chixjunil li ra xi c li nequexbanu sa ruchichoch. Eb li rahobtesinbileb yoqueb chi yabac xban li raylal nequexcul. Ut ma ani nacojoban xcholeb. Eb li nequerahobtesin reheb cuanqueb xcuanquil sa xbeneb. Ut ma ani natenkan reheb li yoqueb chi culuc raylal. 2 Jocan nak quinye: Us xak reheb li ac camenakeb. Eb aan saheb sa xcholeb chiruheb li toj yoyoqueb sa ruchichoch. 3 Abanan kaxal cuichic us chok reheb li toj maji nequeyola, xban nak toj maji nequeril li mausilal li na-uxman sa ruchichoch. 4 Ut quinque ajcui retal nak li ani nacanjelac chi chabil ut chi

16 Lain

Sa ruchichoch ma ani naxbanu sa ti quilal li caak re ru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ECLESIASTS4,5

1104

cau, aan nacakali c. Ut chixjunil ain maca na-oc cui. Junes raylal naxque. 5 Li cui nk li maca xnaleb naxkalu li ruk sa rochoch. Maca cuan re xban nak inca nacanjelac. 6 Us nak naxbanu chi jocan. Us nak kalko ruk sa rochoch chiru nak tixcamsi rib chi canjelac chi maca rajbal xban nak aan junes raylal naxque. 7Ut quinque ajcui retal nak cuan cuichic caak re ru na-uxman sa ruchichoch li maca na-oc cui. 8 Junak cui nk ma ani cuan re, maca rami g, chi moco ralal xcajol, chi moco cuan ras ut ri tzin. Li cui nk aan inca nahilan chi canjelac chi moco nahilan chixcoxlanquil lix biomal. Inca naxcoxla caut nak naxcamsi rib chi canjelac chi moco naxcoxla caut nak inca naxyal xsahil li caru naxcanjela. Jocan nak maca rajbal nak tixcamsi rib junak chi canjelac. 9 Kaxal us nak tecanjelak cuib, chiru nak tacanjelak junak xjunes xban nak cui tecanjelak sa cuibal us taelk lix canjeleb chiruheb. 10 Cui li jun tatanek, li jun chic tixtenka chi cuacli c. Ra chok re li nacuan xjunes xban nak cui tatanek, ma ani tatenkank re chi cuacli c. 11 Jocan ajcui cui cuanqueb cuib teoc chi cuarc chi laklo, texkixna rib sa cuibal. Aban cui jun ajcui taoc chi cuarc xjunes, chan ta cui ru nak tixkixna rib xjunes? 12 Cui jun ajcui tapletik, naru tenumtak sa xben. Abanan cui cuibeb, naru texcuy xsumenquil. Jocan ajcui li cam li oxib ru naxcuy. Inca natupe sa junpat. 13 Kaxal us junak al toj saj cuan xnaleb, usta neba, chiru junak rey ac chec, maca xnaleb ut inca naraj naquehe xnaleb. 14 Junak saj al naru taoc chok rey, usta sa tzalam taelk chak malaj ut sa nebail. 15 Chixjunileb li tenamit teoquenk chirix li saj al li taoc chok rekaj li rey. 16 Kaxal cuichic nabaleb li tenamit li queoquen chirix nak qui-oc chok rey. Abanan li tenamit li tecuank mokon inca chic sahakeb xchol riquin. Jocan ajcui ain maca na-oc cui. Junes raylal naxque.

texxic sa lix templo li Dios chequehak retal chi us chanru le naleb. Inca teque echol xquebal li catbil mayej jo nequexbanu li macaeb xnaleb. Eb aan inca nequexque retal nak inca us yoqueb xban nak inca nequextau ru li xyalal li yoqueb chixbanunquil. Chequehak ban echol chixtzolbal li xyalal. 2 Moco yalak caru ta teye chi inca tecoxla chi us. Inca tex-oc xyechiinquil re li Dios li caru inca naru teque xban nak li Dios sa choxa cuan ut laex sa ruchichoch cuanquex. Chebanuhak cuent re nak inca tex-atinak nabal. 3 Inca us nak yokex chi coxlac chirix li caak re ru, xban nak cui yokex chi coxlac, yalak caru tixcut rib cheru sa le matc. Ut cui junes atinac nequebanu, yoquex chixbanunquil jo nequexbanu li macaeb xnaleb. 4 Cui caru

1Nak

Maca na-oc cui li atinac chi maca rajbal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1105

ECLESIASTS5

teraj xyechiinquil re li Dios, chebanuhak chi junpat xban nak li Dios inca nacuulac chiru nak inca nequebanu li caru nequeyechii re. 5 Kaxal us nak maca teyechii cui nequecoxla nak inca naru tebanu. 6 Chequehak retal li caru tebanu re nak inca texmacobk xban li caru teyechii. Mare mokon teye re laj canjel chiru li Dios nak xmacail enaleb xebanu cui. Li Dios naru nasach ru li ac xebanu. Caut nak techik xjoskil li Dios riquin li caru nequeye? 7Jocan nak cui laex junes matquec nequebanu ut junes atinac nequebanu, aan maca na-oc cui. Li caru tento xbanunquil, aan xxucuanquil ru li Kacua Dios.

echol chirilbal nak sa junak tenamit yok xbanunquil raylal reheb li neba. Nabal raylal nequexbanu ut inca nequerakoc atin sa ti quilal xban nak li cuan sa xcuanquil taklanbil xban li nim xcuanquil chiru aan. Ut li jun, li nim xcuanquil, taklanbil ajcui xban jun chic kaxal nim xcuanquil. 9 Ma inca ta bi nacanjelac re chixjunileb chixjunil li acui mk li na-el sa li choch? Li acui mk li na-el sa li choch nacanjelac ajcui re li rey. 10 Li ani cuan xtumin, toj naraj nabal xtzakob. Ut li ani cuan nabal lix biomal, inca natzakloc re. Toj taraj cuichic xtzakob. Chixjunil ain maca na-oc cui. 11 Li ani cuan nabal caru re, nabal ajcui naxsach. Caru naxra nak cuan nabal caru re? Maca, xban nak yal naril nak na-oso chiru. 12 Li ani nacanjelac, sa nacuar, usta natzacan chi us usta inca. Abanan li biom inca nacuar chixcoxlanquil li caru cuan re. 13 Cuan jun chic li chaajquilal ninque retal arin sa ruchichoch kaxal ra rilbal. Aan li xxocbal nabal li biomal yal re nak tixcul chaajquilal mokon. 14 Cui inca texnau rilbal lix biomal, mare tixsach chixjunil chi maca rajbal ut maca chic tacanak reheb li ralal xcajol. 15 Nak nayola li cristian, tustu. Maca cuan re. Jocan ajcui nak tacamk. Maca naru tixcam chirix. Inca naru naxcam li caru re li ac xcanjela. 16 Ain chaaj xcoxlanquil nak nayola li cristian maca cuan re. Jocan ajcui nak nacam. Maca naxcam chirix. Riquin ain nakaque retal nak maca aj e nak naxcamsi rib chi canjelac. 17Li ani naxnumsi lix yuam chi maca rajbal chanchan sa kojyi n cuan. Nabal li raylal xcul ut nabal li chaajquilal ut yajel. 18 Riquin chixjunil ain lain xinque retal nak li caru us tixbanu li cui nk, aan cuaac ut ucac ut xyalbal xsahil li quixcanjela ru nak cuan arin sa ruchichoch. Lix yuam quiquehe re xban li Dios. Tento tacanjelak xban nak ac tenebanbil sa xben. 19 Cui li Dios naxque xbiomal li

8 Misach

Maca aj e nak cuank nabal kabiomal sa ruchichoch

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ECLESIASTS5,6

1106

junjunk, naxque re nak taruk tacuaak ut taucak ut tixyal xsahil lix canjel ut tasahok sa xchol nak yo chi canjelac. Ain aan jun matan naxque li Dios. 20 Li Dios naxque li sahil cholej re. Jocan nak inca nacoxlac chirix li caru naxcul sa lix yuam sa ruchichoch. 1 Ut cuan cuichic jun li chaajquilal ninque retal naculman rajlal sa ruchichoch. 2 Cuanqueb li nequequehe xbiomal ut xlokal xban li Dios. Chixjunil cuan reheb. Maca napalto chiruheb. Abanan li Dios inca naxqueheb chixyalbal xsahil lix biomaleb. Jalan ban chic aj e nacana cui. Ain maca na-oc cui. Aan jun raylal ut chaajquilal chok reheb li cristian. 3 Junak cui nk naru nacuan jun cientak li ralal xcajol. Ut naru ajcui nacuan nabalak chihab sa ruchichoch. Usta kaxal najt rok lix yuam sa ruchichoch, maca na-oc cui cui inca naxyal xsahil li caru cuan re chi moco namuke sa xyalal. Lain nincoxla nak kaxal us junak li culaal yal nanume chiru li cui nk aan. 4 Usta li culaal ain li yal quinume inca quiyola sa xyalal, quicana yal chi jocan. Chanchan quicana sa kojyi n chi maca xcaba. 5 Li culaal aan inca qui-iloc cutan chi moco quixnau ru li cuanc sa ruchichoch. Abanan kaxal us quixcul li culaal aan chiru li quixcul li cui nk xban nak co chi hilanc. 6 Li cui nk ain xru raj xcuan cuibak mil chihab sa ruchichoch. Abanan cui inca xyal xsahil li caru cuan re, maca na-oc cui. Ma inca ta bi tacamk li cui nk jo nak quicam li culaal? 7 Li cui nk naxcamsi rib chi canjelac yal re tixtzaca. Abanan inca nacojla xchol riquin chixjunil li naxsic. 8 Ma kaxal us ta bi cuanqueb li cristian li cuanqueb xnaleb chiruheb li macaeb xnaleb? Ut, ma kaxal us ta bi cuanqueb li neba xban nak xexnau cuanc sa xyankeb li cuanqueb sa ruchichoch? 9 Kaxal us nak tixcojob xchol riquin li jo quial cuan re chiru nak yok chi coxlac chirix nabal xtzakob li caru re xban nak aan maca na-oc cui. Junes raylal naxque. 10 Li caru naculman anakcuan ac cholcho nak jocan taculmank. Jocan nak inca naru xcuechinquil rix li caru naxbanu li Dios. 11 Li ani nacuulac chiru cuechi nc, maca na-oc cui li naxbanu. Usta nabal li atin naxye, maca naxra nak naatinac nabal. 12 Ma cuan ta bi junak nanaoc re caru li us chok re li cui nk nak cuan arin sa ruchichoch? Lix yuam nanume sa junpat chi maca rajbal. Ut, ma cuan ta bi junak tayehok re caru taculmank nak acak xcam?

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1107

ECLESIASTS7

us nak chabil tayehek chirix li junjunk xban nak chabil lix naleb. Aan kaxal us chiru li sununquil ban. Ut kaxal us li camc chiru li yolac. 2 Kaxal us nak toxic chi yolec camenak chiru nak toxic chi ninkei c. Li ani toj yoyo, tento nak cuank sa xchol lix camic xban nak aan li rosojic li junjunk. 3 Kaxal us li yabac chiru li seec xban nak li raylal naxtenka junak chixtaubal xnaleb. 4 Li ani cuan xnaleb nacoxlac chirix li camc. Ut li ani maca xnaleb caaj cui li ninkei c naxcoxla. 5 Kaxal us nak tokusek xbaneb li cuanqueb xnaleb chiru nak taquehek kalokal xbaneb li macaeb xnaleb. 6 Lix sahil xcholeb li macaeb xnaleb yal nanume. Maca na-oc cui. Chanchan li chaj li yal naxhum rib. 7 Cui cuan junak cuan xnaleb tixrahobtesi li ras ri tzin, li jun aan yo chixbanunquil jo naxbanu li maca xnaleb. Ut cui cuan junak naxque rib chi tuminac ru, li jun aan naxpo lix naleb. 8 Kaxal us nak tachoy li canjel li ac xatiquib xbanunquil chiru nak tatiquib xbanunquil jun chic canjel ut inca tachoy xbanunquil. Ut kaxal us li cuyuc ib chiru li nimobresi nc ib. 9 Ut inca tatjoskok sa junpat jo nequexbanu li macaeb xnaleb. Eb aan nequejosko sa junpat. 10 Inca taye: Caut nak eb li cutan li ac xenume kaxal useb chiruheb li cutan anakcuan? Inca taye chi jocan xban nak caaj cui li macaeb xnaleb nequexye chi jocan. 11 Li chabil naleb kaxal us chok reheb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Aan jo jun li matan quebil reheb. 12 Li naleb naxtenka li junjunk. Jocan ajcui li tumin naxtenka li junjunk. Abanan li ani cuan xnaleb naxnau xcolbal rix lix yuam. 13 Chequehak retal li caru naxbanu li Dios. Ma cuan ta bi junak naru tixti cobresi rix junak li caak re ru li ac xyi b li Dios chi yocos rix? 14 Chisahok sa echol nak nequex-el chi us riquin li caru nequebanu. Ut cui nachal li raylal sa eben, chequehak retal nak li Dios naquehoc sahil cholej ut naxque ajcui li rahil cholej. Ma ani naxnau caru tachalk chiru mokon. 15 Usta maca na-oc cui lin yuam, abanan xinque retal li cuib chi naleb ain: Cuan nak eb li ti queb xchol nequecam nak toj sajeb. Ut cuan nak eb li inca useb xnaleb najt nequecuan sa ruchichoch. 16 Chabilakex, abanan inca chinumtak le chabilal. Chicuank enaleb, abanan inca chinumtak le naleb. Caru aj e nak tesach erib ejunes? 17 Chequehak retal caru tebanu re nak inca tanumtak le mausilal sa eben. Ut mebanu tontil naleb. Caru aj e nak texcamk chi toj maji

1Kaxal

Kaxal us nak cuank analeb chiru nak macaak analeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ECLESIASTS7,8

1108

nacuulac xkehil? 18 Us nak tebanu li caru nequecoxla xbanunquil, abanan inca chinumtak li caru tebanu xban nak li ani naxxucua ru li Dios, us na-el riquin li caru li naxbanu. 19 Li ani cuan xnaleb naquehe xcacuilal xban lix naleb ut cau rib chiru lajeb chi cui nk li cuanqueb xcuanquil. 20 Relic chi yal ma jun cuan sa ruchichoch li kaxal ta ti c xchol chi inca ta tamacobk. 21 Mapab chixjunil li caru nequexye li cristian re nak inca tacuabi nak yok chi atinac chacuix la mos. 22 Xban nak laat nacanau nak nabal sut ajcui xat-atinac chirixeb jalan. 23 Quin-oc xtzilbal rix li caak re ru ain xban nak cuan innaleb. Abanan quicueca nak inca tzakal lin naleb chixbanunquil. 24 Inca quinru xtzilbal rix li caak re ru ain xban nak kaxal chaaj xtaubal ru. Ma ani naru xtaubal ru li caak re ru ain. 25 Jocan nak quin-oc xsicbal xyalal chanru nak tintau xtzakob lin naleb re nak tintau ru chixjunil li caak re ru ain. Quicuaj xtaubal ru caut nak na-uxman li mausilal ut li tontil naleb sa ruchichoch. 26 Nak yoquin chixtzilbal rix chixjunil li caak re ru ain, quintau jun li chaajquilal kaxal ra chiru li camc. Aan li ixk li inca us xnaleb. Naxkunbesi li cui nk toj retal natane sa ruk. Caaj cui li cui nk li naxque xlokal li Dios naru naxcol rib chiru li ixk aan. Abanan, laj mac tzakal natane sa ruk aan. 27 Nak yoquin xtzilbal rix li caak re ru ain, quintau li naleb ain, lain li ninnau atinac chi chabil. 28 Nak toj maji nintau li yoquin chixsicbal, quintau jun li cui nk chabil xnaleb sa xyankeb li jun mil chic. Abanan ma jun li ixk quintau chabil ta xnaleb sa xyankeb chixjunileb li ixk. 29 Nak yoquin xtzilinquil rix li caak re ru ain, quinque retal nak li Dios quixyi b li cui nk chi chabil ut chi tzakal re ru. Abanan, eb aan a chic li mausilal queraj xbanunquil. 1 Ma ani taruk tixjuntaketa rib riquin li cuan xnaleb. Li ani cuan xnaleb naxnau caut nak naculman li caak re ru sa ruchichoch. Lix naleb naxque chi sahoc lix chol ut najala li rilobal xban nak sa chic sa xchol. 2 Chebanuhak li caru tixye ere li rey jo queye nak quebanu li juramento chiru li Dios. 3 Nak tex-elk chiru li rey, banuhomak sa xyalal. Inca tex-elk sa junpat. Ut mex-oquen sa xyankeb li nequexbanu li inca us xban nak aan naru naxbanu ere li caru naraj. 4 Li ratin li rey, aan cuan xcuanquil. Ut ma ani naru tayehok re nak inca us naxbanu. 5 Li ani naxbanu li nataklac cui xban li rey, maca tixcul. Ut li ani cuan xnaleb naxnau joke ut chanru nak tixbanu li nataklac cui. 6 Cuan jun li honal re xbanunquil chixjunil li caak re ru ut cuan ajcui li naleb re xcoxlanquil chanru xbanunquil. Abanan cuan jun li chaajquilal sa xben li junjunk,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1109
7xban

ECLESIASTS8,9

nak ma ani naxnau caru tixcul, chi moco cuan ta junak naru tixye caru taculmank mokon. 8 Ma ani junak nacuan xcuanquil sa xben lix musik li junjunk. Moco taruk ta tixye nak toj tacuank lix yuam xban nak macua aan yal re sa xben lix yuam. Chi moco cuan junak cuan xcuanquil sa xben li camc xban nak ma ani naru nacole chiru li camc. Li inca us xnaleb inca tacolek xban li mausilal naxbanu. 9 Chixjunil ain quinque retal nak quin-oc chixtzilbal rix li caru naculman sa ruchichoch. Quinque retal nak cuanqueb li cui nk cuanqueb xcuanquil sa xbeneb li ras ri tzin ut nequexbanu raylal reheb. 10 Ut ninque ajcui retal nak eb li inca useb xnaleb nequequehe xlokal nak nequemuke. Abanan li nequexic rajlal sa li templo, ma ani nacoxlan re li ti quilal li quexbanu sa li tenamit. Chixjunil ain maca na-oc cui. 11 Ut xban nak inca nequexcul chi ticto xtojbal rix li mausilal li nequexbanu, jocan nak kaxal cuichic nequeraj xbanunquil li mausilal li jun chol chic. 12 Usta nanumta li mausilal li nequexbanu laj mac ut usta najt rok lix yuameb arin sa ruchichoch, lain ninnau nak eb li nequexucuan ru li Dios us texcul chiruheb aan. 13 Ac cholcho nak eb li nequexbanu li mausilal inca us texcul xban nak yal nequexnumsi lix yuameb chi maca rajbal. Inca nequexque xlokal li Dios ut inca nequexxucua ru. 14 Cuan jun chic li naleb na-uxman sa ruchichoch inca nintau ru. Aan nak eb li chabileb xnaleb nequexcul raylal. Ut li raylal nequexcul eb aan, reheb raj li inca useb xnaleb. Ut eb li inca useb xnaleb, usilal nequexcul. Ut li usilal li nequexcul, aan reheb raj li chabileb xnaleb. Lain ninye nak ain maca na-oc cui. 15 Jocan nak lain ninye nak li cui nk tixsic li sahil cholej arin sa ruchichoch. Tacuaak taucak ut tasahok sa xchol xban nak caaj cui aan naru tixbanu re nak tixyal xsahil li canjel li naxbanu nak toj cuan lix yuam sa ruchichoch li naquehe re xban li Dios. 16 Nak quinkaxtesi cuib chixtzolbal ut chixtzilbal rix li caak re ru naculman sa ruchichoch, chi kek chi cutan inca nachal incuara. 17Ut quinque retal nak ma ani nataoc ru li caru naxbanu li Dios. Li cui nk ma joke tixtau ru li caru naxbanu li Dios sa ruchichoch, usta tixtacuasi rib chixsicbal. Li cuan xnaleb naru naxye nak naxnau, abanan ma joke tixtau ru.

chi yal lain quinque inchol chixtzolbal rix chixjunil li caak re ru ain. Ut quinque retal nak li ti queb xchol ut li cuanqueb xnaleb cuanqueb sa ruk li Dios, jo ajcui li caru nequexbanu. Ma ani
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Relic

Chikajunilo tocamk

ECLESIASTS9

1110

naxnau ma nequerahe malaj ut xic nequeile. Ut inca nequexnau caru texcul mokon. 2 Chixjunileb juntaket texcul. Juntaket texcul li ti queb xchol riquineb li inca ti queb xchol. Juntaket texcul li chabileb xnaleb riquineb li inca useb xnaleb. Juntaket texcul li nequexbanu li us riquineb li nequexbanu mausilal. Juntaket texcul li nequexque lix catbil mayej riquineb li inca nequexque lix catbil mayej. Juntaket texcul li macaeb xmac riquineb li cuanqueb xmac. Juntaket texcul li nequeyechiin caak re ru riquin juramento riquineb li inca nequexbanu li juramento. 3 Li caru inca us ninque retal, aan nak juntaket nequexcul chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Junes mausilal ut tontil naleb nequexcoxla xbanunquil jo najtil nequecuan sa ruchichoch. Ut chirix aan nequecam. 4 Li ani toj yoyo cuan caru naroybeni. Abanan li camenak chic maca caru naroybeni. Jun li tzi yoyo nacanjelac, abanan li cakcoj camenak chic, aan maca na-oc cui. Naraj naxye nak kaxal us chok re li yoyo chiru li ac camenak chic. 5 Li toj yoyoqueb nequexnau nak tecamk. Ut eb li ac camenakeb chic maca nequexnau, chi moco cuan ta caru teroybeni. Ut ma ani chic tajulticank reheb. 6 Li ac camenakeb chic inca chic nequerahoc, chi moco xic chic nequeiloc ut inca chic nequecakalin, chi moco teoquenk chic riquin li caru nauxman sa ruchichoch. 7 Jocan nak anakcuan chatcuaak chi sa sa achol ut chacuucak li vino riquin sahil cholej xban nak li Dios maca naxye riquin li caru nacabanu. 8 Taque saki ak chabil chacuix ut taque rajlal li sununquil ban sa ajolom. 9 Chanumsi la yuam chi sa sa achol riquin li ixk li nacara. Chanumsihak chi us la yuam li maca na-oc cui li quiquehe acue sa ruchichoch, xban nak caaj cui aan li naru tabanu re xyalbal xsahil la canjel. 10 Chixjunil li naru tabanu sa ruchichoch, chabanuhak, a yal jo quial tacuy xbanunquil. Nak tatcamk, maca chic taruk tabanu. Nak ac cuankat chic sa li jul, inca chic tatcanjelak. Macaak chic acaux ut macaak chic analeb. 11 Cuan jun chic xinque retal sa ruchichoch nak macuaeb li kaxal sebeb li nequeechanin re li matan sa li alinac, chi moco eb li cauheb rib li nequenumta sa li plet. Ut eb li cuanqueb xnaleb inca nequextau xtzacaemkeb yal xban nak cuanqueb xnaleb. Ut eb li sebeb xchol inca nequebiomo yal xban nak sebeb xchol. Ut eb li tzolbileb moco rajlal ta nequecule sa usilal. Chixjunil ain moco nequexnau ta joke texcul li chaajquilal. 12 Li cui nk inca naxnau joke tixcul junak chaajquilal. Chanchaneb li car li nequechape riquin yoy. Ut chanchaneb li xul li nequechape riquin raal. Jocan ajcui nequexcul li cui nk. Eb aan nequexcul li chaajquilal chi macaeb sa xchol nak nacuulac xkehil.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1111

ECLESIASTS9,10

10

quinque ajcui retal jun li naleb li na-uxman sa ruchichoch, li na-oc incaux xban. 14 Cuan jun li tenamit cachin. Inca quiheb li cristian cuanqueb aran. Ut nachal jun li rey kaxal cau rib chi pletic riquineb. Naxsut rix li tenamit ut na-oc chi pletic. 15 Ut sa li tenamit aan, cuan jun li cui nk cuan xnaleb usta neba. Li cui nk aan xru raj xcolbal li tenamit xban nak cuan xnaleb. Abanan ma ani quixcoxla nak aan cuan xnaleb xban nak neba. 16 Nak ninque retal ain lain ninye nak kaxal us nak cuank kanaleb chiru nak cauhak kib. Abanan eb aan quextzektana lix naleb li cui nk aan yal xban nak neba ut inca querabi li caru quixye. 17 Kaxal us rabinquil li xyalal li naxye li cuan xnaleb, usta timil naxye, chiru rabinquil li caru naxye li nacamoc be sa xyankeb li macaeb xnaleb usta tixjap re chixyebal. 18 Kaxal us nak cuank kanaleb chiru nak cuank kacanjelebal re pletic. Li ani inca us xnaleb naxpo ru li us. 1 Li camenak raxyat naxpo li sununquil ban ut nachuho. Jocan ajcui li tontil naleb naru tixpo ru li naleb li kaxal 2 Li ani cuan xnaleb junelic nacuulac chiru xbanunquil li lok. us. Abanan li ani maca xnaleb caaj cui li inca us nacuulac chiru xbanunquil. 3 Li ani maca xnaleb riquin li caru naxbanu nacutun nak maca xnaleb usta yok chixyebal nak eb li jun chol chic macaeb xnaleb. 4 Cui li cuan xcuanquil tajoskok chacuu, inca tasume ru, xban nak naru nequeyi b ru li chaajquilal sa xyalal. 5 Cuan jun li chaajquilal ninque retal sa ruchichoch li nequexbanu li cuanqueb sa xcuanquil. 6 Li macaeb xnaleb nequequehe xcanjel chabil ut li cuanqueb xnaleb inca chabil li canjel nequequehe reheb. 7 Ut quinque ajcui retal nak a chic li lokbil mos nequebec chirix cacuay ut eb li cuanqueb xcuanquil nequebec chi rok. Chanchaneb chic li lokbil mos. 8 Li ani naxbec junak jul re tatanek jalan, aan ajcui li tatanek chi sa. Li ani tixjor li tzac li sutsu cui li tenamit tatiek xban canti. 9 Li ani najoroc pec naru naxtoch rib riquin li pec. Ut li ani najoroc si naru naxyoc rib. 10 Cui li mal na-el li xkesnal re, ut cui inca taque xkesnal, tento nak tatyocok chi cau. Jocan nak kaxal us nak cuank analeb chixcoxlanquil chanru tabanu re nak tabanu chi us li caak re ru. 11 Ca ta cui ru aj e nak junak tixnau xtu lanobresinquil li canti cui tatiek xban, nak toj maji naxtulanobresi?

13 Ut

Nabal li naleb inca us naculman sa ruchichoch

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ECLESIASTS10,11

1112

11

naxye li maca xnaleb, aan ajcui nasachoc re. 13 Li cui nk li maca xnaleb naxtiquib atinac riquin tontil naleb. Ut nak narake chi atinac, kaxal cuichic yibru li naxye. 14 Li maca xnaleb cajo nacuulac chiru atinac. Abanan ma taruk ta bi tixye caru taculmank? Inca, xban nak ma ani nanaoc re caru taculmank mokon nak ma anihak chic aan. 15 Li ani maca xnaleb naxcamsi rib chi canjelac chi maca aj e ut inca naxnau bar taxic mokon. 16 Tokob ru li tenamit li cuan xrey toj saj, xban nak toj maca xnaleb. Ut li nequetenkan re li rey junes ninkei c nequexcoxla. 17Abanan us xak re li tenamit li cuan jun xrey cuan xnaleb ut chabil. Ut eb li nequetenkan re nequecuaac sa x-oril re xquebal rekaj lix metzeuheb. Ut macua calac nequexcoxla. 18 Li ani inca nacuulac chiru canjelac, natane li rochoch sa xben. Ut xban nak inca naraj canjelac, na-oquesin li rochoch. 19 Li ninke naquehoc sahil cholej. Ut li vino naxque ajcui xsahil xcholeb li cuanqueb sa ruchichoch. Abanan li tumin, aan li naxbanu chixjunil ain. 20 Macuech rix li rey chi moco riquin la caux. Ut inca tat-atinak chirix li biom usta ajunes cuankat sa la cuochoch, xban nak cuanqueb coc xul nequerupupic. Mare texye chak re li caru taye. 1 Mara li caru acue. Chatsihi nk ban. Ut sa jun cutan tacul rekaj. 2 Tajec li caru cuan acue reheb li maca cuan reheb, xban nak inca nacanau joke tachalk raylal sa aben laat nak cuancat sa ruchichoch. 3 Lao inca nakanau caru taculmank. Cui nachal li chok rochben li hab sa ruchichoch, naru nachal. Cui li che tatanek sa li norte, naru natane aran. Ut cui natane sa li sur, tanek aran. Li naajej li tatanek cui, aran tacanak. 4 Li ani yok xcaux chirix li ik inca taauk. Ut li ani yok xcaux chirix li chok inca takolok. 5 Laat inca nacanau bar naxic li ik. Ut inca ajcui nacanau chanru nak naqui li culaal li toj maji nayola. Jocan ajcui nak inca nacanau caru naxbanu li Dios li quiyi ban re chixjunil li caak re ru. 6 Nak tat-auk, tacuau la cuiyaj ekela ut tacuau cuichic ecuu xban nak inca nacanau bar cuan li taelk chi us, ma li tacuau xben cua, malaj ut li tacuau mokon, malaj ut juntaket taelk. 7 Relic chi yal nak kaxal us nak yoyoko sa ruchichoch ut yoko chirilbal li cutan. 8 Abanan, usta nabal chihab tocuank sa ruchichoch ut yoko xyalbal xsahil li caru ke, tento nak takaque retal nak tacuulak xkehil nak tocamk chi junaj cua ut inca chic tocuank sa ruchichoch. Chixjunil li tachalk chiku mokon, maca na-oc cui.

12 Li atin li naxye li cuan xnaleb nasuki usilal chok re. Abanan li caru

Kaxal lok nak cuank xnaleb li junjunk chiru nak macaak xnaleb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1113

ECLESIASTS11,12

12

li toj sajex, cheyalak xsahil le sajilal. Chebanuhak li caru tera ru ut li caru nacuulac cheru. Abanan, tento nak teque retal nak sa jun cutan tarakok atin li Dios sa eben. 10 Checanabak xcoxlanquil li caak re ru nachichiin ere jo ajcui li chaajquilal. Chenauhak nak inca najt texcuank sa le sajilal. Jocan nak maca na-oc cui li caru tebanu. 1 Nak toj cuancat sa la sajilal, chijulticok acue li Dios li quiyoobtesin acue. Chijulticok acue li Dios nak toj maji nacuulac li cutan nak cuan nabal li chaajquilal ut nak maji nacuulac li chihab nak taye: Maca chic nasaho cui inchol. 2 Chabanuhak anakcuan nak toj nacutun li sake chi cutan, li po ut li chahim chiru kojyi n, ut nak toj maji namoy ru li cutan xban li chok. 3 Tacuulak xkehil nak chixjunileb sicsotkeb xbaneb xti xil, ut eb li cui nk li cauheb rib, cutzcu keb aj chic rixeb. Ut macaak chic ruch reheb xban nak ac ti xeb chic. Ut eb li nequeiloc sa ventana inca chic teru k teilok xban nak ac xmoy li xnak ruheb. 4 Nak ac ti xakat chic, inca chic tat-abi nk ut inca chic tatru k chi cuaac xban nak macaak chic ruch acue. Ut inca chic sa tatcuark. Toj ekela tatcuacli k nak tayabak laj tzo xul. Ut inca chic tatru k chi bichanc. 5 Tatxucuak chi cubec sa junak naajej najt xteram. Yok axiu nak tatbek ut sakak chic la cuismal, chanchanak xsakal li ratzum li almendro. Inca chic tacuy xban nak ti xakat chic chi us. Inca chic tatcuaak ut maca chic tara ru. Chi seb tatcamk ut tatxic chi hilanc sa la naaj chi junaj cua. Ut nak eb laj mukunel yokeb chi xic chamukbal, yokeb chi yabac xban nak ac xatcam. 6 Nak toj yoyocat sa ruchichoch, chijulticok acue li Dios li quiyoobtesin acue xban nak tacuulak xkehil nak tatcamk jo nak natupe junak cadena plata. Nak tatcamk chanchan nak najore li ucal oro. Ut chanchan nak najore li cuc chire li yuam ha ut chanchan nak natoke li sursuquil che li naquelon chak re li ha chi sa li becbil jul. 7 Nak tatcamk, tatsuki k cuichic choch xban nak choch oquenakat. Ut la musik taxic cuichic riquin li Dios xban nak aan quiquehoc la musik. 8 Lain, li ninnau atinac chi chabil, ninye nak lix naleb li ruchichoch maca na-oc cui. Chixjunil maca na-oc cui.

9Laex,

Li naleb ain us chok reheb li toj sajeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ECLESIASTS12

1114 Li cui nk li naxnau atinac chi chabil quixrak li ratin riquineb li atin ain
9Lain

ninnau atinac chi chabil ut cuan innaleb. Quintzol cuib chi us ut quintzil rix li naleb. Ut quinqueheb ajcui xnaleb li tenamit ut quinye sa xxiqueb re nak textau xyalal. Ut nabal li proverbios quintzi ba. 10 Quinque inchol chixsicbal ruheb li atin re nak tintzi ba li naleb ain chi tzakal re ru riquin chabil atin. 11 Li naleb Laj Solomn cojco sa lix nimla cojaribal li nequexye li cuanqueb ut yo chi coxlac. (Eclesiasts 12.14) xnaleb nacanjelac chiku jo nak nacanjelac li kes ruuj che re xberesinquil li boyx. Li chabil naleb quebil ke xban li tzakal Pastor li na-iloc ke. Nacana sa kachol. Chanchan li claux li natoje sa li che. 12 Quehomak retal. Nabal li naleb cuan sa ruchichoch. Moco narake ta xtzi banquil. Abanan maca rajbal xtzolbal chixjunil li caak re ru aan. Li tzoloc chi nabal, aan nalubtesin. 13 Riquin li atin ain tinrak li atinac sa li hu ain: nak chexucuak ru li Dios ut chebanuhak li caru naxye sa lix chakrab xban nak ain li kaxal tento xbanunquil. 14 Li Dios tarakok atin sa kaben riquin chixjunil li caru nakabanu, usta chi mukmu nakabanu. Tarakok atin sa kaben riquin chixjunil li nakabanu, usta us, usta inca us.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Cantar de los Cantares

1Aan

ain li loklaj bich li quixtzi ba li rey Salomn.


Li Xben Bich

Li ixk:

taxak cuu xban nak la rahom, aan kaxal lok chicuu chiru li vino. 3 Kaxal sa rutzbal li sununquil ban nacacuocsi. Ut la caba chanchan li sununquil ban. Jocan nak eb li tuk ix nacatexra. 4 Chinacam chacuix chi junpat. Laatak lin rey. Chinacam sa la cuochoch. Chisahok taxak kachol sa cuibal. Nacuaj nak tinara. Aan li kaxal lok chiru li vino. Xban nak kaxal nim la rahom, jocan nak catexra li tuk ix. 5 Ex ixk aj Jerusaln, lain kek cachin intibel, abanan chinausin. Lin kekal chanchan xkekal li muhebal aran Cedar. Ut lin chinausal chanchan xchinausal li ticr li cuan sa rochoch laj Salomn. 6 Meque retal lin kekal. Li sake quicatoc cue. Jocan nak kek nincutun. Quejosko cuiquin li cuas ut quinexque chi trabajic sa xnaaj lix uvas. Jocan nak inca xcuil cuib chi us. 7 At cui nk, lain nacatinra. Ye cue bar nacacam la quetomk re tecuaak. Bar nacaqueheb chi hilanc cualeb? Caut nak tento nak tinbeni cuib chasicbal sa lix naajeb lix quetomkeb laj ilol xul?

2 Tacuutz

li kaxal chinausat sa xyankeb chixjunileb li ixk. Cui inca nacanau li naajej li nincameb cui lin quetomk, taque retal bar xenume cui li quetomk ut taqueheb la chibat nach riquineb
1115
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li cui nk:
8 Laat

CANTARES1,2

1116

lix muhebaleb laj ilol quetomk. 9 At ixk, cajo nak nacatinra. Nacatinjuntaketa riquineb li chabil ixki cacuay li nequequelon re lix carruajeb laj Faran. 10 Cajo xchinausal lix co acue. Chinaus li caxic nacacuocsi. Ut cajo xchinausal la cux nacutun riquin la kol. 11 Takayi b la caxic riquin tzakal oro ut takaque xsahob ru riquin plata.

rey chunchu chire li mex. Ut li naajej xnujac riquin xboc lin sununquil ban nardo. 13 Li cui nk li ninra, aan chanchan li xsununquil li mirra li ninque sa xyank lin tu. 14 Li cui nk li ninra, aan chanchan xchinausal li utzuuj alhea, li cuan sa lix naaj li uvas aran En-gadi.

12 Lin

Li ixk:

ixk, nacatinra. Cajo xchakal acuu. Kaxal chinaus li xnak acuu. Chanchan xchinausal cuib li mucuy. cui nk, kaxal nacatinra. Cajo xchakal acuu. Nasaho inchol acuiquin. Li kanaaj bar tohilank cui utzuujinbil ru. 17 Li chabil che chacalte, aan chanchan lix tzambahil li kochoch. Ut li ciprs, aan chanchan li xben li kochoch. 1 Lain chanchanin li rosa re Sarn. Ut chanchanin li azucena li cuan sa li ru taka.

15 At

Li cui nk:

16 At

Li ixk:

ixk li ninra, aan li kaxal chinaus chiruheb chixjunileb li tuk ix. Chanchan jun li utzuuj sa xyankeb li quix. cui nk li ninra, aan li kaxal lok chiruheb chixjunileb li chajom. Chanchan lix cheel li manzana sa xyankeb li quila pay ru chi che. Nacuulac chicuu hilanc sa xmu li ruk. Ut cajo xsahil nak ninlou li ru. 4 Li cui nk quinixcam sa lix ninke. Ut quixque lix bandera sa inben re xcutbal nak niquinixra. 5 Quehomak chak inchaki uvas. Quehomak chak inmansana re nak taculunk inchol. Nacueca nak

Li cui nk:
2 Li

Li ixk:
3 Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1117

CANTARES2

camc cue xban nak kaxal nacuaj ru li cui nk ain. 6 Tixque taxak lix tze uk rubel lin jolom ut riquin lix nim uk tinixkalu. tuk ix aj Jerusaln, sa xcabaeb li quej ut li yuc li nequecuan sa quiche, nintzama cheru nak inca terajsi ru li ixk li ninra. Checanab ban chi cuarc jo najtil taraj.
Li Xcab Bich Li ixk: Li cui nk:
7Ex

xyab xcux li cui nk li ninra. Yo chak chi chalc. Yo chak chi alinac sa eb li tzul ut sa xben bol re nak tachalk cuiquin sa junpat. 9 Li cui nk li ninra, aan chanchan jun li quej. Chanchan jun li yuc. Xakxo chiru li tzac ut yo chak chi iloc sa li ventana. Yo chak chi chuqui nc. 10 Li cui nk li ninra quiatinac cuiquin ut quixye cue: Cuaclin. Quim cuiquin. Kaxal nacatinra. Cajo achinausal. 11 Ac xnume li habalke. Inca chic tixque li hab. 12 Li utzuuj xeoc chi puquec sa quiche. Ac xcuulac xkehil li bichanc. Yoqueb chi bichanc li mucuy xban xsahil xcholeb. 13 Ac xeoc chi uchi nc li che higo. Ut cajo xsununquil li ratzum li uvas. Cuaclin, at ixk. Kaxal nacatinra ut cajo la chinausal. Quim cuiquin. 14 Laat chanchanat jun li mucuy li naxmuk rib sa eb li sakonac ut sa eb li naajej chaaj xtaubal. Chinacanab chirilbal la cuu. Chinacanab chirabinquil lix yab la cux. Cajo xchinausal la cuu. Ut cajo nak nacuulac chicuu rabinquil xyab la cux.

8 Nacuabi

xlesens li nequeajoc xpobal ru li karahom. Eb aan chanchaneb li coc yac li nequexpo li acui mk uvas li yoqueb chi uchi nc. cui nk li ninra, aan cue lain ut lain rehin aan. Aan naxberesiheb lix quetomk sa xyankeb li utzuuj. 17 Nak yo chi numec li kojyi n ut nak yo chi sakeuc, tatchalk cuiquin, laat li rarocat inban. Chanchanakat li quej ut li yuc li nequecuan sa li tzul Beter.

15 Mequeheb

Chi cabichaleb:

16 Li

Li ixk:

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

cuanquin sa lin cuarib chi kek, quinsic li narahoc cue. Quinsic ut inca quintau. 2 Ut quinye: Tincuacli k ut tinxic chixsicbal sa li tenamit. Tinsiqui chak sa eb li be. Tinsiqui yalak bar, chanquin. Ut xinsiqui li narahoc cue, abanan ma bar xintau. 3 Eb li nequecacalen re li tenamit quineril ut quinye reheb: Ma inca xeril ru li narahoc cue? chanquin reheb. 4 Toje ajcui tinelk riquineb nak quintau li narahoc cue. Quinchap chi ruk ut inca chic quicuachab toj retal quincam sa rochoch lin na.

CANTARES3,4
1Nak

1118

tuk ix aj Jerusaln, sa xcabaeb li quej ut li yuc li nequecuan sa li quiche, nintzama cheru nak inca terajsi ru li ixk li ninra. Checanab ban chi cuarc jo najtil taraj.
Li Rox Bich Li ixk:

Li cui nk:
5 Ex

li yo chak chi chalc sa li chaki choch? Nak nachal cuiquin chanchan nak yo chi takec li sib. Chanchan xsibel li mirra ut li incienso ut li quila pay ru li sununquil ban. 7 Aan laj Salomn, chunchu chak sa lix cojaribal. Oxcal li soldados li cauheb rib yoqueb chi pakonc re. Aaneb li kaxal chabileb sa xyankeb chixjunileb li soldado aj Israel. 8 Chixjunileb nequexnau pletic chi us. Ut chixjunileb cuanqueb xchi ch sa xcamaleb xsaeb re xcolbal li rey xban nak xiu xiu bec chiru kojyi n. 9 Li rey Salomn quixque chi yi bac jun lix cojaribal riquin li chabil che re Lbano. 10 Li rok li cojaribal letzbil plata chirix. Ut li nahilan cui li rix yi banbil riquin oro. Li naajej li nachunla cui yi banbil riquin li chabil ticr prpura. Lix sahob ru yi banbil xbaneb li tuk ix aj Jerusaln xban nak nequexra. 11 Ex tuk ix li cuanquex Sin, quimkex chirilbal li rey Salomn. Cuan sa xjolom li corona li quiquehe re xban lix na sa li cutan nak quisumla. Quiquehe re sa li cutan nak kaxal sa sa xchol.

6 Ani

Li cui nk:

usta mukmu riquin la ticr. Chanchaneb li paloma xban xchinausal. Li rismal ajolom nalemtzun. Chanchan jun chutal chi chibat li yoqueb chi cubec sa li tzul Galaad. 2 Cajo xchinausal li ruch acue ut tzakal re ru. Ma jun

1At ixk, laat li kaxal nacatinra. Cajo xchakal acuu. Li xnak acuu chinaus,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1119

CANTARES4,5

isinbil. Chanchan xsakal li carner li nequetususnac chak chi elc sa li naajej li nequechaje cui. Ac cauresinbileb re tebesek li rix. 3 Cak cak lix tzumal acue. Chanchan li caki nok. Ut cajo xchinausal nacat-atinac. Lix co acue nalemtzun. Chanchan li granada, usta tzaptzo riquin la ticr. 4 Cajo xchinausal la cux. Chanchan li cab li najt xteram li quixyi b laj David re tixcol cui rib. La kol nalemtzun. Chanchan jun mil chi chi ch li nequexram cui re xcholeb li soldado li cauheb rib. 5 Ut eb la tu chanchaneb li cuib chi quej lakloqueb chi cuaac sa xyankeb li utzuuj. 6 Nak toj na-icnac li cutan, lain tinxic sa eb li tzul li cuan cui li mirra ut li incienso. 7At ixk, kaxal nacatinra. Cajo la chinausal ut kaxal chabilat. Maca apaltil. 8 Quim cuiquin, at cuixakil, ut toxic. Elko sa li naajej Lbano li cuanqueb cui eb li tzul Amana, Senir ut Hermn, lix naajeb li cakcoj ut li hix. 9 Xco inchol chacuix, at cuixakil, at xsum li cuam. Jun sut ajcui xinacuil ut xco inchol chacuix. Cajo xchinausal la kol cuan chacux. 10 At cuixakil, cajo nak nasaho sa inchol nak niquinakalu. At xsum li cuam, la rahom kaxal lok chicuu chiru li chabil vino. Li sununquil ban li nacacuocsi kaxal sununc chiruheb li chabil sununquil ban. 11 At cuixakil, cajo nak nacuulac chicuu nak nacacuutz cuu. Chanchan xyaal cab na-el sa xtzumal acue. Ut chanchan leche cuan rubel ruuj acuak. Sununc ru la cuak chanchan xsununquil li naajej Lbano. 12 At cuixakil, at xsum li cuam, laat tzakal cue injunes. Chanchanat jun lix chabil naaj li acui mk li tzaptzo sa tzac. Chanchanat li yuam ha tzaptzo. 13 Sa li naajej aan, cuan lix cheel li granada ut chabil nauchin. Ut cuan ajcui li utzuuj alhea ut nardo. 14 Ut na-el ajcui li azafrn ut li sununquil claux ut li canela. Na-el nabal pay ru li che li naxque li incienso ut li mirra ut li loes. Chixjunil li sununquil ban na-el sa li naajej aan. 15 Li yuam ha li cuan sa li naajej aan naxtakresi li acui mk. Na-el chak chi nabal sa eb li tzul re Lbano.

ta li ik sa li norte. Chichalk ta li ik sa li sur. Ut chinumek ta sa lix naaj li acui mk re nak taelk xboc li sununquil ban sa li naajej. Chichalk ta sa li naajej ain li cui nk li ninra. Chixtzaca ta li chabil ru li che li kaxal qui ut sa xloubal. 1 At xsum cuam, lain nacatinra. Lain xin-oc sa lix naaj li cuacui mk. Yoquin chixsicbal li mirra ut li sununquil ban. Yoquin chixloubal li xyaal cab ut yoquin chirucbal li vino ut li leche.

16 Chichalk

Li ixk:

Cuainkex, ex kas ki tzin, ut ucankex, laex li nequexkara. Tzacahomak li jo quial teraj.


La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Coro:

CANTARES5

1120 Li Xca Bich

Li ixk:

yoquin chi cuarc, abanan quicuabi nak li cui nk li ninra yo chixtochbal li puerta. Quixye cue: At, inraroquil ixakil, te li puerta. At xsum cuam, laat chanchanat jun li mucuy xban nak maca apaltil. Xtaka li cuismal xban li xchuque ut yo chi tuluc xyaal. 3 Ut lain quinye re: Ac xcuisi li cuak chicuix. Caut nak tincuocsi cuichic? Ac xinchaj li cuok. Inca naru tintzajni cuichic. 4 Li cui nk li ninra quixchic chak li ruk sa xhopolal li puerta re nak tixte. Ut cajo nak quiyote inchol. 5 Lain quincuacli re nak tincuocsi li cui nk li ninra. Nak quicuisi lix tzapbal li puerta, li mirra quitzukuc chiru li cuuk. 6 Xinte li puerta re nak tincuocsi li cui nk li ninra. Abanan ma ani chic. Ac xco. Xyote raj chic inchol chirix nak xinratina. Lain quin-oc chixsicbal. Quinbok, abanan inca quichakoc. 7 Eb li cui nk li yoqueb chi cacalenc re li tenamit quinextau. Quinexsac ut quinextacuasi. Eb li cui nk li yoqueb chi cacalenc re li oquebal re li tenamit quexmak chicuu lin ticr li nintzap cui li cuu. 8 Ex tuk ix aj Jerusaln, nintzama jun usilal cheru. Cui teril ru li cui nk li ninra, yehomak re nak tincuaj ru ratinanquil.

2 Usta

li chinausat sa xyankeb chixjunileb li ixk. Ma kaxal chabil li cui nk li nacara chiruheb li jun chol chic? Ma kaxal chabil ta bi li cui nk li nacara laat nak nacaye ke nak takabanu ain? cui nk li ninra, aan sak xtibel ut cajo xchakal ru. Caaj cui aan li mas chabil sa xyankeb lajeb mil chi cui nk. 11 Lix jolom chanchan li chabil oro. Li rismal coloch ut nalemtzun ut lix kekal chanchan xkekal rix li tzok. 12 Cajo xchinausal sa li xnak ru. Sa xnaaj tzakal cuanqueb. Chanchan li paloma chire li nima ut chanchan chajbil sa leche. 13 Cajo xchinausal lix co re. Chanchan xnaaj li sununquil ban ut li utzuuj. Lix tzumal re chanchaneb li utzuuj azucena nak taktak riquin li sununquil mirra. 14 Cajo xchinausal li ruk. Chanchan li matkab oro yi banbil riquin li chabil pec topacio. Ut li ru xsa chanchan

Coro:

9Laat

10Li

Li ixk:

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1121

CANTARES5,6

li chabil marfil quebil xsahob ru riquin li chabil pec zafiro. 15 Li ra chanchan li okech yi banbil riquin mrmol xakabanbil sa chabil oro. Li cui nk li ninra, chinaus rilbal. Chanchan xchinausal li naajej Lbano. Sicbil ru jo li che chacalte. 16 Kaxal kun naatinac. Cajo xchabilal li cui nk aan. Aan lin belom, li ninra, ex tuk ix aj Jerusaln.

ixk, li kaxal chinausat sa xyankeb chixjunileb li ixk, bar xco li cui nk li nacara? Bar xcam nak xco re nak naru toxic chacuix chixsicbal?
Li ixk:
2 Li

Coro:

1At

cui nk li ninra xco sa xnaaj li racui mk. Xco sa li naajej li cajo xsununcal. Co chirilbaleb lix quetomk ut chixsicbaleb li utzuuj. 3 Li cui nk li ninra, aan cue lain ut lain rehin aan. Yo chixquebal xcuaheb lix quetomk sa xnaajeb li utzuuj.

Li Ro Bich Li cui nk:

ixk, nacatinra. Cajo la chinausal jo xchinausal li tenamit Tirsa ut li tenamit Jerusaln. Xacuechani li cuam. Chanchan nak eb li soldado nequerechani junak li tenamit. 5 Canab cuilbal xban nak inca chic nincuy rilbal lix chinausal li xnak acuu. Li rismal ajolom nalemtzun. Chanchan jun chutal chi chibat li yoqueb chi cubec sa li tzul Galaad. 6 Cajo lix chinausal li ruch acue ut tzakal re ru. Ma jun isinbil. Chanchan xsakal li carner li nequetususnac chak chi elc sa li naajej li nequechaje cui. 7Lix co acue nalemtzun. Chanchan li granada, usta tzaptzo riquin la ticr. 8 Cuanqueb oxcal li ixk sumsuquin cui. Ut cuanqueb cacal li ixk li macuaeb tzakal cuixakil. Ut nabaleb li tuk ix cuanqueb sa li cuochoch. 9 Abanan jun ajcui li kaxal ninra. Aan xsum li cuam. Aan maca xpaltil. Chanchan jun li mucuy. Aan jun ajcui chiru lix na ut kaxal narahe xban. Ut eb li ixk li cuanqueb sa li cuochoch nequexye us xak re chanqueb, ut nequexque xlokal.

4At

li ixk aan li kaxal chinaus? Aan chanchan xchinausal li sake nak nasakeu. Ut chanchan xchinausal li po. Aan xrechani
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

10 Ani

Coro:

CANTARES6,7

1122

li ram li rey. Chanchan nak eb li soldados nequerechani junak li tenamit. coin chirilbal li che nogal ut li ru li che li cuan sa li ru taka. Quicuaj rilbal li ratzum li acui mk uvas ut li granados. 12 Nak cuanquin chak sa xyankeb li utzuuj quin-oc chixcoxlanquil lix sum cuam. Ut quicuaj cuanc rochben sa lix carruaje.

11Lain

Li ixk:

chak, sukin chak, at sulamita. Sukin chak. Lao takaj rilbal acuu. Caut nak teraj rilbal cuu?
Coro: Li ixk:

13 Sukin

Coro:

Nakaj rilbal nak tatxajok jo nequexbanu sa xyankeb li soldados.


1At

cuixakil, cajo xchinausal la cuok sa la xab. Ut la cua chinauseb. Chanchaneb li tertoquil pec yi banbil chi chabil xbaneb li tzolbileb chixcanjelanquil li chabil pec. 2 La chup sursu chanchan jun li sec junelic cuan vino chi sa. Ut li ru la sa chanchan jun tub li trigo sutsu xban utzuuj. 3 Ut eb la tu chanchaneb li cuib chi quej lakloqueb. 4 La cux chanchan jun li cab najt xteram yi banbil riquin marfil. Ut lix nak acuu chanchaneb li xnaaj li ha li cuan aran sa li tenamit Hesbn chire li oquebal Bat-rabim xcaba. Ut la cuuuj chanchan li cab najt xteram li cuan aran Lbano sa xjayal li tenamit Damasco. 5 La jolom cajo xchinausal. Chanchan li tzul Carmelo. Ut li rismal ajolom chanchan li ticr prpura li cuan sa rochoch li rey. Naxic inchol chacuix xban xchinausal la cuismal. 6 Cajo xchakal acuu. Ut cajo la kunil, at xsum li cuam. Nacojla inchol aban. 7Nacatxakli chi ti c. Chanchanat li che palmera. Ut la tu chanchan li ru. 8 Lain nacuaj takec sa ruuj li che palmera re tinsic chak chok cue li ru. La tu chanchan li junk cut chi uvas. Ut sununc sa la cue. Chanchan xsununquil li mansanas. 9 Sa la cue chanchan li vino li kaxal chabil. Chanchan rucbal li vino li sa rucbal. Nequereca xsahil nak yoqueb chirucbal.

Li cui nk:

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1123 Li ixk:

CANTARES7,8

11Quim

rehin li cui nk li ninra, ut cuiquin naxtau xsahil xchol. cuiquin, at xsum cuam. Toxic sa li calebal. Takanumsi li kojyi n sa xnaaj li utzuuj alhea. 12 Ekela tocuacli k ut takil li acui mk uvas. Takil ma yoqueb chi ni nkanc. Takil ma xpuque li ratzum li granados. Ut aran takara kib. 13 Tacuutz xsununquil li acui mk mandrgoras. Sa li kochoch cuan nabal pay ru li quiil ken. At xsum li cuam, lain xinxoc chok acue chixjunil li tasahok cui achol. Cuan li ac xchakic ut cuan ajcui li toj xinsic. 1 Us raj nak laat ta cuas. Us raj nak riquin ta lin na xattuuc. Cui ta laat li cuas, naru raj tincuutz acuu nak tatincul sa be ut ma ani raj tahobok cue. 2 Tatincam raj sa rochoch lin na ut laatak chic aj tzolol cue. Ut tinque raj chacuuc li chabil vino yi banbil riquin li xyaal li granadas. 3 Taque la tze uk rubel lin jolom ut riquin la nim uk yokat chinkalunquil.

10 Lain

tuk ix aj Jerusaln, nintzama cheru nak inca terajsi ru li ixk li ninra. Checanab chi cuarc jo najtil taraj.
Li Xcuak Bich Li Coro:

4 Ex

Li cui nk:

li yo chak chi chalc sa li chaki choch kalko xban li cui nk li narahoc re? Rubel xmu li che mansana xincuajsi acuu. Sa li naajej aan quiticla xraylal la na. Sa li naajej aan catyola. taxak cuankin sa achol. Chanchan taxak tzi banbilak lin caba chiru la tel. La rahom xnumta sa inben. Inca naru nincol cuib chiru. Chanchan li camc. Li rahoc chanchan jun li nimla xam. 7 Chixjunil li ha cuan sa li palau inca naru tixchup li rahoc. Chi moco naru tixchup cui tahoy sa xben chixjunil li ha cuan sa nima. Cui junak tixyal xlokbal li rahoc riquin chixjunil lix biomal, xic chic tailek xban nak inca naru xlokbal.

5 Ani

Li cui nk:

Li ixk:

6 Junelic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

CANTARES8 Coro:

1124

jun li ki tzin ixk. Toj maca xtu. Caru takabanu riquin cui junak cui nk tixtzama? 9 Cui ta aan tzac takayi b raj riquin plata junak li cab najt xteram sa xben. Cui ta aan oquebal, takatzap raj riquin li chabil che cedro.

8 Cuan

Li cui nk li ninra xtau li sahil cholej cuiquin. 11 Laj Salomn cuan jun si r li racui mk uvas sa li naajej Baal-hamn. Quixsiqueb aj ilol re ut nak nequexcayi li ru li acui mk, nequexkaxtesi re laj Salomn jun mil chi tumin plata chi xjunkaleb. 12 Us nak laj Salomn tixcul li jun mil chi tumin plata. Ut us ajcui chok reheb li nequeiloc re li racui mk nak texcul li cuib ciento chi tumin. Abanan lain cuan ajcui li cuacui mk uvas. Ut aan, lain nin-iloc re.

10Lain chanchanin li tzac. Ut eb lin tu chanchaneb li cab li najt xteram.

Li ixk:

xsum li cuam, laat li cuancat sa xyankeb li utzuuj. Chinacuatina. Eb li cuanqueb cuochben teraj rabinquil li xyab la cux. acuib, at cui nk li nacatinra. Quim cuiquin. A linan jo nak nequealinac li quej li nequechal chak sa eb li tzul sa li naajej cajo xsununcal.
14 Seba

13 At

Li cui nk:

Li ixk:

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Isaas

ain li quicutbesi c chiru laj Isaas li ralal laj Amoz xban li Dios. Li caru quicutbesi c chiru sa visin, aan chirixeb laj Jud ut laj Jerusaln. Ain quicutbesi c chiru nak quecuan chok xreyeb laj Jud laj Uzas, laj Jotam, laj Acaz ut laj Ezequas. 2 Cherabihak laex li cuanquex sa choxa jo ajcui laex li cuanquex sa ruchichoch xban nak li Kacua oc re chixyebal chi jocain: Quebinquiresi li cualal incajol toj retal queni nkan. Abanan eb aan xexketketi ribeb chicuu. 3 Li boyx naxnau ru laj echal re ut li bur naxnau bar quebil xnaaj xban laj echal re. Abanan lin tenamit Israel inca nequexnau cuu chi moco nequextau ru li xyalal. 4 Ex tenamit, laex aj mac. Numtajenak le mausilal. Laex ralal xcajolex li inca useb xnaleb. Kaxal numtajenak le jo majoil naleb. Xecanab inpabanquil. Xechik injoskil lain li Dios Santo, le Dios laex aj Israel ut xinetzektana. 5 Ma toj teraj nak texinque chixtojbal rix le mac? Caut nak toj yoquex chixbanunquil le mausilal? Tochol le jolom ut tacuajenakex xban li raylal yoquex chixculbal. 6 Maca chic rusil le tibel. Naticla chak le raylal sa le rok ut toj sa le jolom. Chixjunil le tibel cuan xtocholal ut cuan xyocolal. Tetoqueb chic ru le tocholal. Ut ma ani nabanoc re chi moco naru nequexlan ru. Ut ma ani naquehoc li aceite chiru le ra re risinquil lix rahil. 7 Quesache ruheb le tenamit ut quecate. Yoquex chi iloc laex nak eb li jalan xtenamit nequextzaca li caru xerau. Eb li jalan xtenamit quexchap chixjunil li caru ere ut le choch xcana chi maca chic cuan chi sa. 8 Caaj chic li tenamit Sin xcana sutsu xbaneb li xic nequeiloc re. Nacutun

1Aan

Eb li tenamit Jud quemacob

1125
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS1

1126

chanchan li china cab li cuan sa xnaaj li acui mk uvas. Chanchan li china cab sa xnaaj li acui mk meln. 9 Cui ta inca quixcanab coxibakeb kacomon nak quixsach ru li katenamit li nimajcual Dios, co-oso raj jo nak queoso li tenamit Sodoma ut Gomorra. 10 Laex li nequexcamoc be sa li tenamit Jerusaln chanchanex laj Sodoma. Ut chanchanex laj Gomorra. Abihomak li yo chixyebal ere li Kacua li kaDios. Quehomak retal li xyalal li yo chixcholobanquil cheru. 11 Li Dios quixye: Maca na-oc cui cue li quila mayej nequemayeja chicuu. Xintitz xban le catbil mayej. Xintitz riquin li catbil carner ut lix xebul li saj cuacax ni nkeb xtibel. Inca chic nacuulac chicuu lix quiquel li toro, li carner, ut li chibat. 12 Ani xtaklan chak ere nak nequexchal chi mayejac sa li cuochoch? Caut nak nequexchal chixmuxbal ru li cuochoch? 13 Mecam chak chic le mayej li maca na-oc cui. Inca chic nacuaj rutzbal li pom. Xintitz xban. Laex nequeninkei li xyolajic li po ut li hilobal cutan. Abanan inca chic nacuaj rilbal le ninke xban nak junes mausilal nequebanu. 14 Xic chic nacuil le ninke li nequebanu sa xyolajic li po ut xic nacuil nak nequechutub erib chi ninkei c. Chaaj chok cue xcuybal rilbal li jo quial nequebanu. 15 Inca chic nacuaj rilbal nak tetaksi le ruk chi tijoc. Usta quila sut nequextijoc, abanan lain inca chic tincuabi xban nak laex aj camsinel. 16 Yi bomak le yuam. Ti cobresihomak le chol. Canabomak li macobc. Ut mebanu chic li mausilal. 17 Chetzol xbanunquil li us. Chesic li ti quilal. Chekuseb li nequexrahobtesi ras ri tzin. Chebanuhak usilal reheb li neba. Ut chetokoba ruheb li xmalcaan. 18 Jocain quixye li Kacua: Quimkex. Abihomak ut chetauhak xyalal li caru tinye ere. Cui tzaj ru le ram xban li mac, lain tinsakobresi nak tincuy le mac. Sak chic tacanak jo xsakal li ratzam que. Cui le mac jo li caki bon ma joke na-el, aban lain tinsakobresi le ram ut jo xsakal li nok tacanak. 19 Cui tixcul echol xbanunquil li caru ninye ere, tetzaca li ru li acui mk li na-el sa li choch. 20 Abanan cui nequeket li cuatin li yoquin chixyebal ere, camsinbil nak tex-osok. Maca chic xjalenquil. Lain li Kacua li xinyehoc ere ain, chan li Dios. 21 Chanru nak xejal enaleb, ex tenamit? Junxil xinelokoni ut xexcuan sa ti quilal. Abanan anakcuan xinetzektana. Chanchanex chic li ixk li naxcayi rib. Anakcuan laex chic aj camsinel. 22 Junxil chanchanex li chabil plata nak xexcuan. Abanan xban nak inca us le naleb, chanchanex chic lix tzajnil li plata. Chanchanex li chabil vino nak xexcuan, abanan anakcuan chanchanex chic li vino li junajinbil ha chi sa. 23 Eb li nequecamoc be cheru aj ketoleb atin ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1127

ISAAS1,2

nequexjunaji rib riquineb laj elk. Nequexra ru li tumin ut nequexque rib chi tuminac. Inca nequexbanu usilal reheb li macaeb xna xyucua chi moco nequextenkaheb li xmalcaan. 24 Jocan nak li Kacua li nimajcual Dios, li cau rib sa xbeneb laj Israel, naxye chi jocain: Lain tincuisi injoskil sa eben laex li xic nequex-iloc cue. Tinque rekaj ere li caru nequebanu cue. 25 Lain tinrakok atin sa eben. Ut tincuisi le mausilal jo nak na-isi c xtzajnil li plata sa li xam. 26 Tinxakabeb cuichic laj rakol atin jo li quecuan junxil ut tinxakabeb ajcui laj quehol naleb jo li quecuan sa xticlajic. Chi jocan texye cuichic ere, Aan li tenamit li ti c xchol. Aan li tenamit li chabil, chaakeb. 27 Xban inti quilal lain tincoleb cuichic li tenamit Sin. Lain tincolok reheb li teraj cuichic suki c cuiquin. 28 Abanan eb laj ketol atin ut eb laj mac tesachek ruheb. Teosok chixjunileb li nequetzektanan cue. 29 Laex texxutanak xban nak xelokoni li ni nki che ji. Cajo nak texxutanak nak teril lix naaj li utzuuj li quesic ru re telokoni. 30 Chanchanakex chic li ni nki ji li yo chi tanec lix xak. Chanchanakex lix naaj li utzuuj li inca takresinbil. 31 Li cui nk li kaxal cau xmetzeu chanchanak chic li quim. Lix canjel li quixbanu chanchanak li rak xam. Chi xcabichaleb teosok sa xam ut ma ani tachupuk lix xamlel.

ain li quiril sa visin laj Isaas li ralal laj Amoz chirixeb laj Jud ut laj Jerusaln. 2 Sa rosojiqueb li cutan tacuulak xkehil nak taculmank chi jocain: Li tzakal rochoch li Kacua li cuan sa li tzul aanak li kaxal nim xcuanquil sa xben chixjunileb ut aan li tajolomi nk reheb. Ut nabaleb li cuankeb sa ruchichoch tecuulak aran. 3 Ut eb li tenamit texye: Quimkex ut takeko sa xben li tzul cuan cui li rochoch li Dios. Toxic sa li rochoch lix Dios laj Jacob. Ut aan tixcut chiku li caru naraj takabanu. Ut lao takabanu li bar cuan tixye ke, xban nak sa li tzul Sin taelk chak li chakrab ut sa li tenamit Jerusaln tachalk li ratin li Kacua. 4 Li Kacua tarakok atin sa xbeneb li xni nkal tenamit li yoqueb chi pletic ut aan takusuk reheb nabal chi tenamit. Ut eb aan texque lix chi cheb chok xchi chul arado. Ut texque lix lanseb chok re sabesi nc. Ma ani chic tixrahobtesi jalan tenamit riquin chi ch, chi moco texcauresi chic rib re texic chi pletic. 5 Abihomak ex ralal xcajol laj Jacob. Chocuank sa xcutan xsaken li Kacua li nimajcual Dios.

1Aan

Li Kacua tixque sa tuktuquil usilal eb li tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS2

1128

Kacua, laat xacanabeb la tenamit, li ralal xcajol laj Jacob xban nak eb aan yoqueb chixquebal xcuanquil eb laj ke li cuanqueb sa li este. Nequetulac jo nequexbanu eb laj filisteo ut nequexcam rib sa usilal riquineb li inca nacatexpab. 7 Cajo li plata ut li oro cuan sa lix tenamiteb. Nabal li caak re ru terto xtzak cuan riquineb. Nabaleb lix cacuay ut kaxal cuichic nabal lix carruajeb. 8 Lix tenamit laj Israel numtajenak chi yi banbil dios. Li cuanqueb aran nequexlokoni li jalanil dios, li yal yi banbil riquin ukej. Nequexcuikib ribeb chiruheb li dios li nequexyi b riquin rukeb. 9 Eb li cristian quexcuikib ribeb chixlokoninquileb li jalanil dios. Jocan nak tacubsiheb xcuanquil ut inca tacuyeb xmaqueb at Kacua. 10 Mukumak chak erib sa li ochoch pec. Mukumak chak erib sa li ni nki jul xban nak xiu xiu rilbal lix lokal ut lix cuanquilal li Kacua. 11 Tacubsi k xcuanquileb li nequexnimobresi ribeb. Ut tecubsi k xcuanquileb li ketketeb. Sa eb li cutan aan caaj cui li nimajcual Dios nimak xcuanquil. 12 Sa eb li cutan aan li Kacua li kaxal nim xcuanquil tarakok atin sa xbeneb li nequereca nak ni nkeb xcuanquil. Tarisi xcuanquileb li nequexnimobresi ribeb ut eb li nequexketketi ribeb. 13 Tarisi xcuanquileb li nequereca rib nak ni nkeb xcuanquil jo li ni nki che chacalte li cuan Lbano ut li ji li cuan Basn. 14 Tarisi xcuanquileb li nequereca rib nak ni nkeb xcuanquil jo eb li ni nki tzul. 15 Tarisi xcuanquileb li nequereca nak cauheb rib jo eb li cab li najt xteram ut eb li tzac li sutsu cui eb li tenamit. 16 Tarisiheb xcuanquil li nequereca nak cauheb rib jo eb li ni nki jucub re Tarsis ut tarisiheb ajcui xcuanquil li nequereca nak kaxal lokeb jo li caak re ru terto xtzak. 17 Eb li nequexnimobresi ribeb ut eb li nequexketketi ribeb tacubsi k xcuanquileb. Sa eb li cutan aan caaj cui li Kacua Dios tanimak xcuanquil. 18 Ut tarisiheb chixjunileb li yi banbil dios. Ma jun chic tacanak. 19 Nak tachalk chi rakoc atin li Kacua Dios sa ruchichoch, eb li cristian texmuk ribeb sa eb li ochoch pec ut sa eb li jul xban nak inca texcuy rilbal lix joskil, lix lokal ut lix cuanquilal li Dios. 20 Nak taculmank ain, eb li cristian texcut chi najt lix dioseb yi banbil riquin plata ut oro. Texcut chiruheb li cho ut li tzum xic lix dioseb li quexyi b eb aan re texlokoni. 21 Nak tachalk chi rakoc atin li Kacua Dios sa ruchichoch, eb li cristian texmuk ribeb sa eb li ochoch pec ut

6 At

Li Kacua tarakok atin sa xbeneb li nequexnimobresi rib

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1129

ISAAS2,3

sa eb li jul xban nak inca texcuy rilbal lix joskil, lix lokal, ut lix cuanquilal li Dios. 22 Mecojob echol sa xbeneb li cristian xban nak eb aan maca nequeoc cui. Moco najt ta nequecuan. Caru aj e nak tequeheb xlokal?

retal. Li Kacua li kaxal nim xcuanquil tarisi Jerusaln ut Jud li caak re ru li nequecojob cui echol. Ut tarisi le cua ut le ha. 2 Tarisiheb li cui nk li cauheb rib jo ajcui eb li soldado ut eb laj rakol atin. Tarisiheb li profeta ut eb laj ke ut eb li chequeb. 3 Tarisiheb li nequetaklan sa xbeneb li mero ciento chi soldado. Tarisiheb li cui nk li ni nkeb xcuanquil jo eb ajcui laj quehol naleb. Tarisiheb li nequexnau xyi banquil xsahob ru riquin chi ch ut tarisiheb ajcui li nequexnau chi us balakic. 4 Ut tixqueheb li toj sajeb chi taklanc sa eben. Ut aaneb chic tetaklank ere. 5 Ut le tenamit textiquib pletic chi ribileb rib. Cuan li tepletik riquineb rech cabal. Ut eb li toj sajeb tepletik riquineb li ac chequeb. Ut li inca useb xnaleb tepletik riquineb li ti queb xchol. 6 Junak li al tixye re li ras sa rochoch lix yucua: Laat cuan la cuak re taque chacuix. Naru nacattaklan sa kaben. Ocan chi taklanc sa xben li tenamit ain li ac pobil. 7Abanan sa li cutan aan li asbej tachakok ut tixye: Lain inca nacuaj oc chi taklanc sa xben li tenamit xban nak sa cuochoch maca tzacaemk chi moco cuan akej. Inca naru tinexakab chi taklanc sa xben li tenamit ain. 8 Relic chi yal nak li tenamit Jerusaln xsache ru ut li tenamit Jud jucbil chic xban nak inca us lix yehom xbanuhomeb ut xban nak xexketketi ribeb chiru li Kacua. Ut riquin aan xexchik xjoskil li Dios. 9 Sa xnakeb ru nacutun li caru nequexbanu. Ut aan ajcui nayehoc re nak cuanqueb xmac. Inca nequexmuk lix maqueb. Nequerisi ban resil yalak bar jo quexbanu laj Sodoma. Ra tachalk sa xbeneb xban nak xjuneseb yoqueb chixbokbal li raylal sa xbeneb. 10 Us xak re li ti c xchol xban nak us taelk. Tixtzaca ru li racui mk. 11 Abanan eb li inca useb xnaleb ra texcul xban nak eb aan texcul lix kajcamunquil a yal chanru lix yehom xbanuhomeb. 12 Eb li nequerahobtesin reheb lin tenamit toj sajeb ut eb li ixk nequenumta sa xbeneb. Ex intenamit, eb li nequecamoc be cheru yoqueb chebalakinquil ut chixcambal ebe chixbanunquil li inca us. 13 Abanan li Kacua ac xcauresi rib re tarakok atin sa xbeneb li tenamit. 14 Tarakok atin sa xbeneb li nequecamoc be ut sa xbeneb li nequetaklan sa xbeneb li tenamit. Ut tixye reheb: Laex xexsachoc re lin tenamit ut yoquex chixcambal li caru reheb li neba sa le rochoch. 15 Caut nak nequerahobtesiheb lin tenamit? Caut

1Quehomak

Li Dios tarakok atin sa xbeneb laj Jud

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS3,4

1130

nak nequetacuasiheb li neba? chan li Kacua li kaxal nim xcuanquil. 16 Li Kacua quixye ajcui reheb: Eb li ixk li cuanqueb Sin nequexnimobresi ribeb ut nequextaksi li rilobal nak nequebec. Ketket nequeiloc. Chanchan yoqueb chi xajoc nak nequebec. Ut nequerecasi lix sahob ru li nequexque sa xcux rokeb. 17Re xquebal chixtojbaleb xmac lain tinqueheb chi tanec li rismal. Turu chic lix jolomeb tacanak re xcutbal xxutaneb, chan li Kacua. 18 Sa eb li cutan aan li Kacua tarisiheb lix sahob ru li nequexque sa xcux rokeb. Tarisiheb lix sahob ru li nequexque sa xjolomeb ut li nequexque sa xpequemeb. 19 Tarisiheb ajcui li kol li nequexque chi xcux jo eb ajcui li caxic jo ajcui lix sahob ru li nequexque sa xcux rukeb. 20 Tarisiheb ajcui li ticr li nequerocsi sa xjolomeb, ut li kol li nequerocsi sa xcux rokeb. Tarisiheb ajcui li nequexchap cui li rismaleb jo ajcui li sununquil ban li nequerocsi ut li kol li nequexque re xcolbaleb rib chiru li caak re ru. 21 Ut tarisiheb ajcui lix matkabeb jo ajcui lix sahob ru li nequexque sa ruujeb. 22 Ut tarisiheb ajcui li chabil akej ut eb li ticr li nequexlan cui ribeb jo ajcui li ticr li nequexque sa xjolom ut eb li bols. 23 Tarisiheb ajcui li lem, li chabil ticr lino, li jayil ticr jo eb ajcui lix sahob ru li nequexque sa xjolomeb. 24 Chok rekaj li sununquil ban tacuank xchuhil li camenak. Chok rekaj lix camal xsa tacuank li cam. Chok rekaj li rismal jolom yi banbil chi chabil, turuak sa lix jolomeb. Chok rekaj li chabil akej texque li kes ru ticr. Chok rekaj lix chinausaleb, catalak lix tibeleb. 25 Eb li cui nk tecamsi k xban nak macaak chic xmetzeuheb sa eb li plet. 26 Eb li cuanqueb sa li tenamit teyabak ut texque li kes ru ticr chirixeb. Li tenamit Jerusaln tzektananbil tacanak. 1 Sa eb li cutan aan texpleti rib cuukub chi ixk chirix jun chi cui nk. Teraj nak tecamek xban li jun chi cui nk ut texye re nak eb aan texcholani ribeb xjuneseb ut textikib rib xjuneseb. Teraj nak tasumlak riquineb re nak taelk lix xutaneb.

xkehil nak li Dios tixque chi yolac jun li china al chanchan xtux jun li che. Cajoak xchakal ru ut cajoak xlokal. Ut kaxal nabal li acui mk taelk sa lix chocheb laj Israel li inca tesachek ru re xquebal xlokaleb ut xcuanquilaleb. 3 Tacuulak xkehil nak li jo quialeb li tzi banbileb xcaba sa li tenamit Jerusaln, li inca quesache ruheb, teyehek Santil Tenamit reheb. Sin nayeman ajcui re li tenamit Jerusaln. 4 Li Kacua sa ti quilal tarakok atin ut tarisiheb lix mausilal li cuanqueb

2 Tacuulak

Li Dios tixque cuichic xsahil xcholeb laj Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1131

ISAAS4,5

Sin. Tixcuy xmaqueb li quecamsin aran Jerusaln. 5 Li Kacua tixque li chok ut li sib chi cutan sa xben li tzul Sin ut sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb aran Jerusaln ut tixque li xam chiru kojyi n. Riquin ain tixcutbesi lix lokal sa xbeneb laj Israel. 6 Ain tacanjelak reheb chok xmuheb re texcol ribeb chiru xtikcual li sake ut re ajcui xcolbaleb rib chiru li hab ut li cak-sut-ik.

jun li bich sa xcaba li kaxal raro inban. Tinbichank chirix li racui mk. Aan ain li bich: Li kaxal raro inban cuan jun lix choch kaxal chabil sa jun li china tzul. 2 Quixyi b lix corral. Quixbec ru li choch ut quilajrisi li pec chi sa. Quixsic li chabil uvas ut quirau sa li choch. Ut sa xyi li acui mk quixyi b jun li china cab najt xteram re xcacalenquil. Ut quixyi b jun li yatzleb ut quiroybeni tauchi nk li acui mk. Aban nak quiuchin, macua chic li chabil uva quiruchin. A ban chic li rare qui-el. 3 Ut li raro inban quixye: Laex aj Jerusaln ut laex aj Jud, tzilomak rix anakcuan ani cuan xmac. Ma lain malaj ut li cuacui mk? 4 Ca chic ru inca xinbanu re li cuacui mk nak nequeye laex? Nak quicuoybeni nak tixque li chabil uvas, a chic li macua chabil li qui-el. 5 Anakcuan chinerabi. Tinye ere caru tinbanu riquin li cuacui mk. Tincuisi li corral li xinyi b re nak taosok. Tintan li tzac re nak tayeki k ut tasachek. 6 Tintzektana li choch aan. Tincanab chi pimoc ut tincanab chi tamc li quix sa xyank. Inca chic tinsabesi ru, chi moco kunobresinbilak chic ru. Ut inca chic tintakla li chok re tixque li hab sa xben, chan li raro inban. 7 Li xyalal li bich, aan ain: Li racui mk li Kacua li nimajcual Dios, aan li tenamit Israel. Li racui mk, aan li ralal xcajol laj Jud. Aaneb li sicbileb ru xban li Kacua. Aan quiroybeni nak tecuank sa ti quilal. Abanan, a chic li xcamsinquileb ribeb quexbanu. Ut quiroybeni nak chabilakeb. A ban chic lix yab xcuxeb li nequexrahobtesi quirabi. 8 Raylal chalel sa eben laex li junes xsicbal xtzakob le rochoch nequebanu. Raylal chalel sa eben xban nak junes xsicbal xtzakob le choch nequebanu toj retal nequechap chixjunil chok ere. Ma caaj cui ta bi laex texcuank sa ruchichoch? 9 Li Kacua li nimajcual Dios quixye cue nak relic chi yal eb li xni nkal ru cab li xeyi b tecanak chi maca chic cuan chi sa. 10 Terau lajeb cam le uvas, ut jun china barril ajcui lix yaal taelk. Ut terau lajeb coxtal li iyaj trigo, abanan jun coxtal ajcui li ru tixque. 11 Raylal chalel sa eben laex li nequexcuacli toj ekela ut nequexxic chi calac toj retal nequex-oc

1Tinbicha

Li jaljoquil atin chirix li uvas

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS5

1132

kojyi n chi calac. 12 Ut sa li ninke li nequebanu yo le son. Nak nequeque le son nequeche li arpa, li salterio, li tambor, ut li xolb. Ut nequeruc li vino. Abanan inca nequecoxla li Dios chi moco nequeque retal li caru naxbanu. 13 Jocan nak eb li tenamit techapek ut tecamek sa jalan tenamit xban nak inca nequextau xyalal. Eb li cuanqueb xcuanquil tecamk xban xtzocajiqueb ut eb li jun chol chic tecamk xban chaki el. 14 Lix naajeb li camenak ac cauresinbil ut yo chiroybeninquil li ani tacamk. Chanchan teto li re nak yo chiroybeninquil chixjunileb li tecamk. Ut eb li cuanqueb xcuanquil jo eb ajcui li macaeb xcuanquil telajexic sa li naajej aan. 15 Eb li cristian tecubsi k xcuanquileb. Ut tecubsi k ajcui xcuanquileb li nequexketketi ribeb. 16 Caaj chic li nimajcual Dios taquehek xlokal xban nak narakoc atin sa ti quilal. Li Kacua Dios tixctbesi lix santilal xban lix ti quilal xchol. 17 Eb li carner tecuaak sa li tenamit jucbil. Ut eb li jalaneb xtenamit tecuank sa lix naajeb li biom li ac juquinbil. 18 Raylal tachalk sa eben laex li nequexcamoc chak mausilal riquin ticti. Chanchan li bacbo cherix; jo ajcui laex li nequexcamoc chak re li mac li chanchan li yoquex chixquelonquil cherix. 19 Laex li nequexyehoc re: Chibanuhak chi junpat li caru naraj li Dios re takil. Kilak nak lix Santil Dioseb laj Israel tixbanu chi junpat li caru naxye nak tixbanu. 20 Raylal tachalk sa eben laex li nequexyehoc us re li inca us, ut li us, inca us nequeye re. Li cutan nequeque chok kojyi n, ut li kojyi n nequeque chok cutan. Li qui nequeye ca re, ut li ca, aan qui nequeye re. 21 Raylal tachalk sa eben laex li nequeye nak cuan enaleb ejunes erib ut laex li seb echol nak nequecoxla erib. 22 Raylal tachalk sa eben laex li nequexnumta chi calac ut laex li cuan enaleb re xyi banquil li ha li nacaltesin. 23 Nequecol rix li cuanqueb xmac xban nak nequextumina eru, ut a chic li ti queb xchol nequeye nak cuanqueb xmac. 24 Xban le mausilal, laex tex-osok jo na-oso li quim ut li chaki pim nak nacat xban xam. Jo nak naka lix xe li acui mk ut li rutzuujil nachakic ut nasuki poks, jocan ajcui nak tex-osok laex xban nak nequetzektana lix chakrab li nimajcual Dios. Nequetzektana li ratin li Dios santo, lix Dioseb laj Israel. 25 Jocan nak li Kacua Dios xjosko sa eben laex lix tenamit ut xqueheb chixtojbal lix maqueb. Eb li tzul xeecan sa xnaajeb ut eb li camenak nequetanaxin sa eb li be. Abanan li Kacua toj maji na-el xjoskil. Toj yo xjoskil sa xbeneb. 26 Li Kacua Dios chanchan nak tixtaksi lix bandera re xbokbaleb li jalan tenamit li cuanqueb chi najt. Chanchan nak xuxbanbil tixbanu reheb nak tixbokeb li tenamit li kaxal najt cuanqueb chak. Ut eb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1133

ISAAS5,6

tenamit aan sa junpat techalk. 27 Ma jun reheb lix soldado li tenamit aan lublukeb. Ut ma jun reheb textich rokeb, chi moco techalk xcuara. Ut ma jun reheb tahitek lix camal xsaeb, chi moco tatupek xcamal lix xabeb. 28 Lix tzimajeb kesak ruuj ut cauresinbilakeb. Ut li rixiijeb lix cacuay cauhakeb jo li pec. Ut lix ruedil lix carruajes nak nequesuri rib chanchan li ik li naxsuti rib. 29 Nak texjap reheb li soldado chanchan nak nequexjap re li cakcoj malaj ut li ral li cakcoj nak oc re chixchapbal lix tib ut ma ani tamakok chiru. 30 Japjok reheb li soldado nak teoc chi pletic. Chanchan nak na-ecan ru li palau. Li ani tailok re li tenamit aan tixque retal nak junes raylal ut rahil cholej cuan aran. Chanchan nak takojyi nok ru li cutan xban li chok.

li chihab nak quicam li rey Uzas, chanchan matquenbil quinbanu nak quixcutbesi rib li Kacua chicuu. Quicuil nak cojco sa xben jun cojaribal sa jun naajej najt xteram ut ma cajo xchakal ru. Ut quinujac li rochoch li Dios riquin li rak. 2 Ut sa xben cuanqueb li serafines, chanchaneb li ngel. Cuakitk xxiqueb li junjunk; cuib lix xiqueb nequextzap cui li ruheb, cuib nequextzap cui li rokeb ut cuib nequexican cui. 3 Ut quexjap re chi ribileb rib chixyebal: Santo, santo, santo li Kacua li nimajcual Dios. Chixjunil li ruchichoch nujenak riquin lix nimal xlokal, chanqueb. 4 Ut xban xyab xcuxeb, queecan sa xnaajeb li rokechal xpuertil li templo ut quinujac li sib sa li templo. 5 Tojonak quinye lain: Tokob xak cuu. Lain jun cui nk aj mac ut inca us li na-el sa xtzumal cue. Ut sa xyankeb li tenamit aj mac cuanquin. Anakcuan tincamk xban nak riquin xnak cuu xcuil ru li Rey, li Kacua li nimajcual Dios. 6 Ut quicuil nak quixican chak jun reheb li serafines. Coxchap chak li ru xam lochlo xxamlel sa li artal riquin jun li chapleb chi ch ut quixcam chak cuanquin cui. 7Ut quixnumsi li ru xam chi xtzumal cue ut quixye: Anakcuan xinnumsi chi xtzumal acue li ru xam ain, ut riquin ain isinbil chic la mausilal ut cuybil sachbil chic la mac, chan cue. 8 Ut quicuabi lix yab xcux li Kacua yo chak chixyebal: Ani tintakla? Ut ani taxic chok kuchil? chan li Kacua. Ut lain quinchakoc ut quinye, Cuequin lain. Taklahin lain, chanquin re. 9 Tojonak quixye cue: Ayu ut toxaye reheb li tenamit chi jocain: Yokex chirabinquil, abanan moco tetau ta ru li xyalal ut yokex chirilbal, abanan inca teque retal caru xyalal, chaakat reheb. 10 Ut quixye cuichic cue li

1Sa

Nak quiboke laj Isaas xban li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS6,7

1134

Kacua: A lobresi lix choleb li tenamit ain re nak inca textau xyalal. Inca saken cheabi nk ut inca saken cheilok re nak inca cheilok riquin li ruheb ut inca saken cheabi nk riquin lix xiqueb, chi moco lix choleb chixtau xyalal, chi moco tesuki k cuiquin re tebinquirtesi, chan. 11 Ut lain quinpatz re, Jo najtil texcul chi jocain, at Kacua? Li Dios quixye cue: Toj retal tesachek chixjunileb li tenamit. Ma jun chic tacanak sa rochocheb ut lix chocheb tacanak chi maca chic cuan. 12 Toj tintaklaheb chi najt chixjunileb li cristian toj retal tacanak li tenamit chi maca chic cuan. 13 Cui toj tecanak coxibak tebinsach ajcui ruheb aan. Chanchan nak nayoque li che ji ut caaj chic lix tonal nacana, chan li Kacua. Abanan lix ton li che aan tatuxmek cuichic. Aan retalil li tenamit li sicbil ru xban li Dios.

Acaz, lix reyeb laj Jud, aan li ralal laj Jotam. Laj Jotam, aan li ralal laj Uzas. Sa eb li cutan nak cuan laj Acaz chok xreyeb laj Jud, laj Rezn lix reyeb laj Siria ut laj Peka li ralal laj Remalas lix reyeb laj Israel quecoeb chi pletic riquineb laj Jerusaln. Abanan inca quiru queoc sa li tenamit. 2 Li esilal ain quicuulac riquineb li ralal xcajol laj David. Ut quexye re li rey Acaz: Eb laj Siria quexjunaji ribeb riquineb li ralal xcajol laj Efran ut xechal chi pletic riquin la tenamit, chanqueb re. Ut eb aan cajo nak quexucuac. Nequesicsot xban xxiuheb. Chanchan nak nequeecasi c li che li cuan sa quiche xban li ik. 3 Abanan li Kacua Dios quixye re laj Isaas: Tatxic acuochben laj Sear-jasub la cualal cuan cui lix naaj li ha li cuan takec. Tetau laj Acaz sa li be nanume cui li rok ha li cuan cui lix naajeb laj puchunel. 4 Ut taye re, Michinan achol. Cacuubresi ban achol. Matxucuac chiruheb laj Rezn lix reyeb laj Siria ut li ralal laj Remalas, li yo xjoskileb sa eben xban nak eb aan chanchaneb li ruuj si li yo xsibel, chaakat. 5 Lix reyeb laj Siria ut laj Efran jo ajcui li ralal laj Remalas quexcub ru chanru nak techalk chi pletic acuiquin ut quexye: 6 Toxic chi pletic riquineb laj Jud. Takachap lix naajeb ut takajequi chi kibil kib. Ut takaxakab li ralal laj Tabeel chok xreyeb, chanqueb. 7 Abanan li nimajcual Dios quixye: Ma joke taculmank chi jocan. Inca tauxmank li caru nequexye. 8 Eb laj Siria cauheb xchol riquin li tenamit Damasco xban nak aan lix nimal ru tenamit li cuan aran Siria. Ut laj Rezn, aan lix reyeb laj Damasco. Chiru ob xcacal (65) chihab eb laj Efran yokeb chi sachc xcuanquileb

1Laj

Laj Isaas quixcholob xyalal chiru laj Acaz

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1135

ISAAS7

toj retal nak tecanak chi maca chic tenamit. 9 Li tenamit Samaria, aan lix nimal ru tenamit sa xnaajeb li ralal xcajol laj Efran. Ut laj Peka li ralal laj Remalas, aan lix reyeb. Cui inca cau echol sa le pabal jocan ajcui tecul jo li texcul li ralal xcajol laj Efran. 10 Ut li Dios quiatinac cuichic riquin laj Acaz ut quixye: 11 Tzama chiru li Kacua la Dios nak tixcutbesi junak retalil chacuu. Naru tixtakla chak sa xchamal li ruchichoch malaj ut takec toj sa choxa, chan. 12 Abanan laj Acaz quichakoc ut quixye: Inca tintzama chacuu nak tacutbesi junak retalil chicuu. Lain inca tinyal acuix laat, at Kacua, chan. 13 Tojonak laj Isaas quixye: Abihomak laex li ralal xcajol laj David. Ma inca ta bi tzakal nak yoquex chixchichiinquileb li profeta? Ma toj teraj xchichiinquil li Kacua lin Dios? 14 Jocan ut nak li Kacua taquehok ere junak retalil. Aan ain li retalil li taquehek ere: Jun xkaal toj maji cuanjenak riquin cui nk tacuank xculaal china telom. Ut Emanuel taquehek chok xcaba. 15 Nak yok chi qui c, li china al tixtzaca li xyaal cab ut li mantequilla toj retal tixnau xsicbal li us ut li inca us. 16 Nak toj maji naxnau xsicbal ru li us ut xtzektananquil li inca us li china al, lix naajeb li cuib chi rey li nequexucua ru tacanak chi maca chic cristian chiru. 17 Raylal tixque sa eben li Kacua ut sa xbeneb le ralal ecajol. Cajo li raylal texcul chixjunileb li ralal xcajoleb li rey. Ma jun sut quiculman chi jocan chalen nak eb laj Efran quexjach ribeb riquineb laj Jud. Li Kacua tixtakla chak lix reyeb laj Asiria cherahobtesinquil. 18 Sa eb li cutan aan li Kacua tixbokeb laj Egipto ut eb laj Asiria. Eb laj Egipto chanchanakeb li raxyat xban xquialeb nak techalk chi najt bar cuanqueb cui li nima. Ut eb laj Asiria chanchanakeb li sak cau nak techalk. 19 Chanchanakeb li raxyat ut li sak cau nak texic yalak bar sa eb li ul ut sa eb li ochoch pec. Ut telajexic sa eb li quix ut sa eb li pachaya. 20 Ut sa eb li cutan aan li Kacua tixtakla lix reyeb laj Asiria, li cuan jun pacal li nima Eufrates. Li cui nk aan chanchan jun aj besonel xban nak tixtakla xbesbal le jolom jo ajcui le mach ut le tzelec. 21 Sa eb li cutan aan, usta yal jun ajcui li cuacax ut cuib ajcui li chibat li tixquiresi junak li cui nk, 22 abanan tzakalak ajcui li leche li taxocmank re nak tixtzaca li mantequilla. Relic chi yal nak li jo quial chic li tecolek textzaca li mantequilla ut li xyaal cab. 23 Ut taculmank ajcui sa eb li cutan aan nak li naajej li na-el cui nabal li uvas tacanak chok xnaaj li quix ut li pim. Ut aan raj li naajej li naquehoc jun mil chi tumin plata. 24 Ut eb li texic aran texcam lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS7,8

1136

tzimaj re yooc xban nak junes pim ut quix tacuank sa eb li naajej aan. 25 Inca chic tixtrabaji li choch riquin asaron jo quexbanu junxil xban nak cajo li quix ut li pim li tacuank aran. Aran taquemank li cuacax ut li carner, chan.

Kacua quixye cue: Chap jun perelak li tzalam che nim ru ut chiru aan tatzi ba chi tzakal re ru li atin ain: Mahersalal-hasbaz. 2 Bok acuiquin chok chabil testigo laj Uras laj tij ut laj Zacaras li ralal laj Jeberequas nak tatzi ba aan, chan. 3 Mokon chic xincuan riquin li cuixakil li profetisa ut aan xcana chi yaj aj ixk. Nak quiyola li cualal, li Kacua quixye cue Maher-salal-hasbaz taque chok xcaba. 4 Toj maji ajcui naxnau xyebal at inna at inyucua li china al ain nak lix biomaleb li tenamit Damasco ut Samaria tachapek ut tacamek xban lix reyeb laj Asiria, chan. 5 Ut quiatinac cuichic cuiquin li Kacua ut quixye cue: 6 Eb li tenamit ain quextzektana li nima Silo, li tuktu ru ut quexcojob xcholeb riquin laj Rezn ut riquin laj Peka li ralal laj Remalas. 7 Jocan nak lain li Kacua tintakla lix reyeb laj Asiria rochbeneb lix soldado chi numtac sa xbeneb laj Jerusaln. Nak techalk riquin lix cuanquileb laj Asiria chi pletic, chanchan nak nabutun li nima Eufrates ut naxic yalak bar. 8 Tenumtak sa xbeneb chixjunileb laj Jud. Chanchanakeb li but li nacuulac toj sa xcuxeb lix chamal ut naxtzap chixjunil la tenamit, at Emanuel, chan li Kacua. 9 Laex tenamit, usta techutub erib, yok ajcui exiu. Abihomak laex li cuanquex chi najt. Usta tecauresi erib, abanan tachinank echol ut tasachek eru. 10 Usta tecub ru chi us li caru tebanu, abanan inca us tex-elk. Usta tex-atinak chi nabal, abanan macaak aj e li caru teye xban nak lao cuan li Kacua kiquin. 11 Riquin xnimal xcuanquil li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue nak inca tinbanu li caru yoqueb chixbanunquil eb li tenamit. Quixye cue: 12 Majunaji acuib riquin li caru nequexcub ru eb li tenamit, chi moco taxucua li caru nequexxucua eb aan. 13 Chaque retal nak santin lain li nimajcual Dios. Taxucua cuu lain. 14 Xban nak santin, lain tincolok reheb li nequexque inlokal. Chiruheb laj Jud ut eb laj Israel chanchanakin jun li pec li textich cui li rokeb. Chanchanakin jun li pec li natanoc. Chiruheb li cuanqueb Jerusaln, chanchanakin jun li cam malaj ut jun li raal re chapoc. 15 Nabalakeb li textich li rokeb. Tetanek ut teosok. Ut nabalakeb li techapek sa li raal. 16 Abanan,

1Li

A li Dios li takaxucua ru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1137

ISAAS8,9

ex intzolom, chexoc sa echol li atin ain ut chebanuhak li chakrab ain li quixque cue li Kacua. 17 Usta quixmuk rib li Kacua chiruheb li ralal xcajol laj Jacob, abanan lain cau inchol ut cojco inchol riquin. 18 Lain cuanquin arin cuochbeneb li cualal li quixque cue li Kacua. Cotaklac chak xban li nimajcual Dios li nacuan sa li tzul Sin jo jun retalil chok reheb laj Israel. 19 Cui eb li tenamit texye ere nak tepatz enaleb riquineb laj ke ut eb laj tul li nequehasbac ut nequeatinac yal chi jocan, laex texchakok ut teye: Ma inca ta bi taruk tixpatz xnaleb junak tenamit riquin lix Dios? Ma taruk ta bi texpatz xnaleb li yoyoqueb riquineb li camenak? 20 Tzolomak li caru naxye sa lix chakrab li Dios. Cui inca nequexye ere chi tzakal li caru cuan sa li chakrab, aan xban nak toj maji nequextau li xyalal. 21 Eb li tenamit texbeni ribeb yalak bar chi ra sa xcholeb ut tetzocak. Xban nak tetzocak tachalk xjoskileb ut texmajecua lix reyeb ut texmajecua ajcui lix Dioseb. Teilok takec sa choxa, 22 malaj ut taka sa li choch. Abanan junes raylal chic teril ut kojyi n. Ma ani tacolok reheb chiru li rahil cholej. Aran teosok sa li kojyi n.

Dios moco chi junaj cua ta quixcubsi xcuanquil lix tenamiteb laj Zabuln ut lix tenamiteb laj Neftal. Tacuulak ban xkehil nak taquehek cuichic xlokal li tenamit ain li cuan chire li nima Jordn li naxic cuan cui li palau. Taquehek cuichic xlokal sa li naajej Galilea cuanqueb cui li tenamit li macuaeb aj judo. 2 Li tenamit chanchan sa kojyi n cuanqueb xban li mac ut xban nak inca nequextau xyalal. Abanan quicutanobresi c lix nalebeb. Ac tenebanbil raj li camc sa xbeneb, abanan quiculun laj Colol reheb. 3 At Kacua, xaqueheb cuichic chi tamc la tenamit ut xaque cuichic xsahil xcholeb. Ut kaxal cuichic tesahok xcholeb acuiquin. Chanchan nak nasaho xcholeb li yoqueb chi koloc ut chanchan nak nasaho xcholeb li soldados nak nequexjequi chirixeb li caru nequerechani chak sa li plet. 4 Xban li raylal yoqueb chixculbal laj Israel, chanchan cuan jun li yugo sa xbeneb ut yoqueb chi saquec riquin che. Abanan xacuisiheb sa raylal. Chanchan xacuisi li yugo ut xatok li che. Xasach xcuanquileb li nequenumta sa xbeneb laj Israel. Xasacheb li nequerahobtesin reheb, jo cabanu reheb laj Madin junxil. 5 Tacatek lix xabeb li soldados ut tacatek ajcui li rakeb li osojenak sa quic. 6 Jun li culaal xyola chok ke. Li Cajolbej xquehe ke xban li Dios. Ut sa ruk aan cuank

1Li

Resil chanru nak tachalk li Mesas

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS9

1138

li cuanquilal. Ut aan ain li tixcabain: aj banuhom sachba cholej, aj quehol naleb, li nimajcual Dios, li Acuabej Dios chi junelic ke cutan ut aj quehol tuktuquil usilal. 7Tanimak lix nimajcual cuanquilal ut li tuktuquil usilal macaak rosojic. Tacojlak sa xcojaribal laj David ut tixxakab lix cuanquil sa xyalal ut sa ti quilal chalen anakcuan ut chi junelic. Li nimajcual Dios tixbanu chi jocain xban nak jocan quiraj.

Kacua Dios quixtakla xyebal resil li raylal li tachalk sa xbeneb laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob. 9 Chixjunileb laj Israel texnau nak li Kacua, aan li quibanun re aan. Texnau chixjunileb li ralal xcajol laj Efran ut li tenamit Samaria, li nequexketketi ribeb ut nequexnimobresi ribeb chixyebal: 10 Yal nak xtane li cab yi banbil riquin xan. Abanan takayi b cuichic riquin pec. Quexyoc li tzamba li yi banbil riquin li che sicmoro, abanan takayi b cuichic riquin li chabil che chacalte, chanqueb. 11 Li Kacua quixchik xjoskileb li xic nequeiloc reheb. Quexchutub ribeb re texic chi pletic riquineb laj Israel. 12 Eb laj Siria quechal sa li este ut eb laj filisteo quechal sa li oeste chixsachbaleb laj Israel. Abanan inca quinume xjoskil li Kacua. Toj tixque chixtojbal xmaqueb li tenamit. 13 Abanan li tenamit inca quexsic li Kacua li nimajcual Dios li yo chi quehoc reheb sa raylal chi moco quesuki riquin. 14 Li Kacua tixqueheb chixtojbal xmaqueb laj Israel, eb laj camol be jo eb ajcui li tenamit. Chanchan nak tarisi xjolom ut xye junak li xul malaj ut chanchan nak tixsach li palmera jo nak tixsach li pim. Chixjunil ain tixbanu chiru jun cutan. 15 Eb li nequecamoc be ut eb li cuanqueb xcuanquil, aaneb li quejuntaketac riquin lix jolom li xul. Ut eb li quejuntaketac riquin lix ye li xul, aaneb lix profeta li nequetictiic. 16 Eb li nequecamoc be, aaneb li nequebalakin reheb li tenamit. Ut eb li tenamit nequexpab li caru nequexye. Jocan nak nequesach. 17 Jocan nak inca quixtokoba ruheb li saj cui nk li Kacua, chi moco quiril xtokobal ruheb li neba ut eb li xmalcaan. Chixjunileb li tenamit inca useb xnalebeb. Inca nequexque xcuanquil li Kacua. Junes mausilal nequexye. Jocan nak li Dios toj maji nanume xjoskil sa xbeneb. Toj tixque chixtojbal xmaqueb li tenamit. 18 Lix mausilaleb li tenamit chanchan jun li xam li nasachoc nak naxcat li quix ut li pim. Chanchan jun li xam li naxcat li quiche ut li sib nabukuknac chi xic toj takec. 19 Xban nak yo xjoskil, li nimajcual Dios yo chixquebaleb li tenamit chixtojbal

8 Li

Li Kacua tarakok atin sa xbeneb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1139

ISAAS9,10

10

lix maqueb. Eb li tenamit yoqueb chi sachc. Chanchan nak nacat li pim. Ut ma ani taril xtokobal ru li ras ut li ri tzin. 20 Yalak bar texsic xtzacaemkeb li tenamit. Tecuaak ut inca tacojlak xcholeb. Junelic ban tetzocak toj retal textiu xtibeleb lix cocaleb. 21 Eb li ralal xcajol laj Manass ut eb li ralal xcajol laj Efran texpleti ribeb chi ribileb rib. Ut texjunaji ribeb chi pletic riquineb li ralal xcajol laj Jud. Usta texcul chixjunil li raylal ain, abanan toj maji nanume xjoskil li Kacua sa xbeneb. Toj tixque chixtojbal xmaqueb li tenamit. 1 Raylal tachalk sa eben laex li nequeque li chakrab li moco ti c ta re xrahobtesinquileb li tenamit. 2 Xban li chakrab li xeque inca nequexrakoc atin sa xyalal sa xbeneb li neba ut eb li rahobtesinbileb. Ut nequemak li caru reheb chiruheb li xmalcaan jo eb ajcui li maca xna xyucuaeb. 3 Ut laex, caru tebanu nak tachalk li rakba atin sa eben? Caru tebanu nak junak tenamit tachalk chak chi najt chixsachbal eru? Ani aj iquin tepatz etenkanquil? Ut, bar tecanab le biomal? 4 Cui inca tecubsi erib laex texcamsi k sa li plet, malaj ut texchapek ut texcamek chi prexil sa jalan tenamit. Abanan chi moco riquin aan tanumek xjoskil li Dios. Toj texque chixtojbal emac.

Kacua quixye: Eb laj Asiria nequecanjelac chicuu jo jun li tzum re xquebaleb chixtojbal xmaqueb li tenamit li yo injoskil sa xben. 6 Lain nintaklaheb laj Asiria chi pletic riquineb laj Israel xban nak inca useb xnaleb. Nintaklaheb chi pletic riquineb li nequequehoc injoskil re nak teelkak li caru reheb. Nintaklaheb chi numtac sa xbeneb lin tenamit. Texyeki sa rokeb. Chanchan nak nayeki c li sulul sa be. 7 Abanan macua aan li naxcoxla lix reyeb laj Asiria. Li cuan sa xcaux li rey, aan xsachbal nabaleb li tenamit. 8 Lix reyeb laj Asiria naxye: Chixjunileb li cuanqueb chok rey cuanqueb rubel incuanquil. 9 Ma inca ta bi juntaketeb li tenamit Calno ut Carquemis? Ma inca ta bi juntaketeb li tenamit Hamat ut Arfad? Ut, ma inca ta bi juntaketeb Samaria ut Damasco? 10 Lain xinnumta sa xbeneb li tenamit li nabal xdioseb. Nequexkax xquial lix dioseb li tenamit Jerusaln ut Samaria. 11 Ma inca ta bi taruk tinbanu re li tenamit Jerusaln ut lix dioseb jo xinbanu re Samaria ut lix dioseb? chan lix reyeb laj Asiria. 12 Abanan nak li Kacua

5Li

Li Dios quixsic ruheb laj Asiria re xquebaleb chi xtojbaleb lix mac li tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS10

1140

acak xrake chi rakoc atin sa xbeneb li cuanqueb aran Jerusaln ut sa li tzul Sin, tojonak tixque chixtojbal xmac lix reyeb laj Asiria xban nak naxketketi rib ut naxnimobresi rib. 13 Lix reyeb laj Asiria naxye: Chixjunil li xinbanu, xinbanu xban nak cuan innaleb ut incuanquil. Xban nak ninnau coxlac, us xin-el riquin li xinbanu. Xinnumta sa xbeneb nabal li tenamit ut xincam chok cue lix biomaleb. Ut xinmak lix cuanquileb lix reyeb. 14 Lain xinchap lix biomaleb li tenamit ut ma ani xcheoc cue. Chanchan nak xinxoqueb li mol li ma ani naatinac chirix ut laj xicanel xul inca quirecasi xxic chinsebesinquil, chi moco quixjap re chixcolbal, chan lix reyeb laj Asiria. 15 Ma naru ta bi tixnimobresi rib li mal chiru li ani nacheoc re? Ma naru ta bi tixketketi rib li seruch chiru li ani nacheoc re? Ma naru ta bi tacuaclesi k junak cui nk xban li xuk? Ut, ma naru ta bi nak li che tixtakla junak li cui nk? 16 Jocan nak li nimajcual Dios tarisi lix lokal eb li cauheb rib. Tixtakla jun li yajel sa xbeneb. Chanchan nak yokeb chi catc xban xam. 17 Li Kacua Dios li nacutanobresin re lix cauxeb laj Israel tixsacheb ru. Li Dios Santo tixsacheb ru li tenamit aan chiru jun cutan jo nak li xam naxcat li quix ut li pim. 18 Tixsach ruheb li chabil choch ut li quiche. Li naajej tacanak chi maca cuan chi sa. Chanchan junak li yaj li maca chic xmetzeu. 19 Inca chic qui li che li tecanak. Junak china al taru k taajlank reheb xban nak inca chic qui. 20 Sa eb li cutan aan eb laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob, li inca quesach ruheb, inca chic texcojob xchol riquineb li cui nk li quesachoc ruheb. Teyooni nk ban riquin li Kacua, li Dios Santo, lix Dioseb laj Israel. 21 Eb laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob, li inca tesachek ruheb, tesuki k riquin li nimajcual Dios. 22 Usta kaxal nabaleb laj Israel, jo xquial li samaib li cuan chire li palau, abanan tacuulak xkehil nak inca chic quihakeb. Aaneb li tesuki k riquin li Kacua. Ac yebil nak tarakek atin sa xbeneb laj Israel ut tasachek ruheb lix quialeb. 23 Relic chi yal li Kacua li nimajcual Dios tixsach ru lix tenamiteb jo quixye nak tixbanu. 24 Li Kacua li nimajcual Dios naxye reheb lix tenamit li cuanqueb Sin: Ex intenamit, mexxucuac chiruheb laj Asiria usta texbanu raylal ere jo quexbanu eb laj Egipto. 25 Chi seb tanumek lin joskil sa eben. Tojonak tincuisi injoskil sa xbeneb laj Asiria ut tinsach ruheb, chan. 26 Ut li nimajcual Dios tixqueheb chixtojbal xmaqueb jo quixbanu reheb laj Madin nak quixcamsiheb sa li sakonac li cuan aran Oreb. Tixcut lix cuanquil chiruheb laj Asiria jo nak quixcut chiruheb laj Egipto nak queoc chi numec sa li Caki Palau. 27 Sa eb li cutan aan tex-isi k rubel xcuanquil eb laj Asiria. Inca chic texrahobtesi k

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1141

ISAAS10,11

xbaneb. Chanchan nak taisi k li alal i k li cuan sa eben. Malaj ut chanchan nak taisi k junak yugo sa eben. Chanchan nak tatokek li yugo. 28 Eb li xic nequeiloc ere quepletic riquin li tenamit Ajat. Quenume aran Migrn. Quexcanab li i k aran Micmas. 29 Quenume sa li tzul ut quexyi b lix muhebaleb aran Geba. Cajo nak texucuak li cuanqueb Ram. Ut li cuanqueb aran Gabaa sa lix tenamit laj Sal queelelic. 30 Japomak ere, laex li cuanquex Galim; japomak ere chi cau re nak taabi k toj Lais. Tokob ruheb li cuanqueb Anatot. 31 Eb li cuanqueb aran Madmena queelelic ut eb li cuanqueb Geba quexmuk ribeb. 32 Sa li cutan aan eb li xic nequeiloc ere texyi b lix muhebaleb aran Nob. Ut texic chi pletic sa li tzul Sin li cuan Jerusaln. 33 Abanan li Kacua Dios li kaxal nim xcuanquil tixsach ruheb riquin xnimal xcuanquil. Chanchan nak nequextan li ni nki che. Li cuanqueb xcuanquil tecutek xxutan ut teisi k xcuanquileb. 34 Tecubsi k xcuanquileb jo nak nequeyoque riquin mal li ni nki che sa quiche. Chanchan nak nequetane li chabil che aran Lbano.

11

xyankeb li ralal xcajol laj Isa tayolak jun li tataklank. Aan chanchan lix tux jun li che. 2 Ut lix musik li Kacua tacuank riquin chi junelic. Aan taquehok xnaleb ut xsebal xchol. Ut aan tatenkank re chi quehoc naleb ut chi taklanc. Aan tatenkank re chixnaubal ru lix yalal ut chixxucuanquil ru li Kacua. 3 Ut tasahok xchol chixbanunquil li caru naraj li Kacua. Junelic tarakok atin sa ti quilal. Inca tarakok atin yal riquin li caru tacutunk chiruheb li cui nk, chi moco yal riquin li caru tarabi. 4 Tarakok ban atin riquin ti quilal sa xbeneb li neba ut taoquenk chirix li tenkac teraj. Riquin li atin na-el chi xtzumal re tixqueheb chixtojbal xmaqueb li nequerahobtesin ut tixteneb camc sa xbeneb li nequebanun mausilal. 5 Ut aan tataklank sa xbeneb lix tenamit riquin ti quilal ut chabilal. 6 Ut laj xoj rochben li carner texcam rib sa usilal ut li josk aj hix tabuchlak rochben li ral li chibat. Ut li ral li cuacax ut li ral li hix cuotz tecuaak ut junak li china al taberesi nk reheb. 7Li cuacax ut li osa cuotz teichajibk. Ut cuotz ajcui tehilank li raleb. Ut li cakcoj tecuaak pim jo li boyx. 8 Ut junak culaal toj natuuc taruk tabatzunk chire xjul li xna canti ut maca tixcul. Li toje xcanab tuuc taruk tixque li ruk sa xsoc li cambolay ut maca tixcul. 9 Sa lin santil tzul ma ani chic tixche rib ut inca chic texrahobtesi ribeb chi ribileb rib xban nak chixjunil li ruchichoch

1Sa

Li Mesas tataklank sa ti quilal sa xbeneb lix tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS11,12
10Tacuulak

1142

nujenak riquin lix naleb li Kacua jo nak nanujac li palau riquin ha. xkehil nak sa xyankeb li ralal xcajol laj Isa taculunk jun li tataklank. Ut aanak jun etalil chiruheb li tenamit. Chixjunileb tesicok re. Ut li tenamit li tacuank cui kaxal lokak. 11 Sa eb li cutan aan li Kacua riquin xcuanquil tixcol cuichic eb laj Israel li jo quialeb li inca quesache ruheb. Tixcameb cuichic Israel eb li cuanqueb Asiria, ut eb li cuanqueb Egipto, Patros, Etiopa, Elam, Sinar, ut Hamat, jo eb ajcui li cuanqueb sa eb li tenamit li cuanqueb chire li palau. 12 Tixcuaclesi jun etalil chiruheb li jalan tenamit re xcutbal chiruheb nak tixchutubeb cuichic lix tenamit. Tixchutubeb chixjunileb li ralal xcajol laj Jud ut eb li ralal xcajol laj Israel li cuanqueb yalak bar sa ruchichoch ut tixcameb cuichic sa xtenamiteb. 13 Eb li ralal xcajol laj Efran inca chic texcakali li ralal xcajol laj Jud. Ut eb laj Jud inca chic xic terileb laj Efran. 14 Texjunaji ribeb ut texic chi pletic riquineb laj filisteo li cuanqueb sa li oeste ut tenumtak sa xbeneb li cuanqueb sa li este. Tenumtak sa xbeneb li cuanqueb Edom ut Moab. Ut eb li cuanqueb aran Amn teabi nk chiruheb. 15 Li Kacua Dios riquin lix nimal xcuanquil tixchakihobresi li palau li cuan Egipto. Ut tixtakla li tikcual ik sa xben li nima Eufrates. Tixjach ru li nima ut tecanak cuukub chi coc nima re nak eb li tenamit tenumek jun pacal chi inca terisi lix xabeb. 16 Nak eb li jo quial chic li tecolek teelk Asiria tenumek sa jun li nimla be jo quexbanu eb laj Israel nak queel chak Egipto junxil.

12

eb li cutan aan eb laj Israel texye: Tinbicha alokal, at Kacua, xban nak usta xatjosko kiquin, abanan xnume la joskil ut xacojob li kachol. 2 Li Kacua, aan li nacoloc cue. Cau inchol riquin. Jocan nak inca tinxucuak. Li Kacua, li nimajcual Dios, aan naquehoc xcacuil inchol ut aan li ninbicha ru, chaakeb. 3 Cajo nak tasahok xcholeb riquin li colba-ib. Chanchan nak nacojla xchol li tachakik re nak naruc li ha. 4 Tacuulak xkehil nak eb li tenamit texye: Bichahomak xlokal li Kacua. Chequehak xlokal lix caba. Yehomak resilal reheb li tenamit li nalajxbanu li Kacua. Yehomak resilal nak kaxal nim lix cuanquil. 5 Bichahomak xlokal li Kacua xban li sachba cholej li nalajxbanu. Chi-abi k resil li caru nalajxbanu sa chixjunil li ruchichoch. 6 Chisahok taxak sa echol ut chexbichank laex li cuanquex Sin xban nak kaxal nim xcuanquil li Dios Santo, lix Dioseb laj Israel, li cuan eriquin.

1Sa

Jun li bich re bantioxi nc

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1143

ISAAS13

13

ain li quicutbesi c chiru laj Isaas li ralal laj Amoz xban li Dios chirix li raylal li tixcul li tenamit Babilonia. 2 Taksihomak le bandera sa xben junak li tzu l maca che chiru. Japomak ere chixyebal reheb li soldado nak teoc sa li oquebal li cuanqueb cui li nequetaklan sa xbeneb li tenamit. 3 Li Kacua quixsic ruheb li chabil soldado li cauheb rib re nak texic chi pletic re xquebal chixtojbal xmaqueb li tenamit li yo xjoskil sa xbeneb. Quixsic ruheb li tesahok xchol chixquebal xlokal. 4 Abihomak li choki nc sa xben li tzul. Aaneb li quila soldado. Aaneb li quila tenamit li quexjunaji ribeb. Li Kacua li nimajcual Dios yo chixcauresinquileb lix soldado re tepletik. 5 Najt xechal chak li soldados. Li Kacua yo chi chalc rochbeneb re tixsacheb ru li cuanqueb Babilonia xban nak yo xjoskil sa xbeneb. 6 Japomak ere chi yabac xban li raylal li tecul xban nak cuulac re xkehil nak li Kacua Dios tixsach eru. 7 Tachinank xcholeb chixjunileb li cristian ut macaak chic xmetzeuheb. 8 Nabal li raylal tachalk sa xbeneb ut yokeb xxiu. Cajo li raylal li texcul. Chanchanak li raylal li naxcul li ixk li oc re chi quirac. Texcaya ribeb ut tesach xcholeb chi rilbal li caru texcul li jun chol chic ut texutanak. 9 Cuulac re xkehil nak li Kacua tarakok atin sa xbeneb li tenamit. Cajo li raylal texcul sa li cutan aan nak li Dios tixcutbesi lix joskil chiruheb. Tixsach chixjunil li cuan Babilonia ut tixsach ajcui ruheb chixjunileb laj mac. 10 Li chahim ut lix sahob ru li choxa inca chic telemtzunk. Takojyi nok ru li sake usta toje elc yo chak. Ut li po inca chic tixcutanobresi li ruchichoch. 11 Li Kacua quixye: Lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb li inca useb xnaleb. Tinqueheb chixtojbal lix maqueb xban li mausilal nequexbanu. Tincubsi xcuanquileb li nequexnimobresi ribeb ut tinqueheb chixtojbal lix maqueb li nequerahobtesin. 12 Moco quiheb ta chic li cui nk li tecanak chi yoyoqueb. Chanchanakeb li chabil oro li cuan aran Ofir xban nak moco nabalakeb ta chic. 13 Lain tincuecasi li choxa ut tincuecasi ajcui li ruchichoch sa xnaaj sa li cutan nak lain li nimajcual Dios tincuisi lin joskil sa xbeneb li cuanqueb Babilonia. 14 Eb li jalaneb xtenamit teelelik re texic sa lix tenamiteb. Chanchanakeb li quej li nequeelelic chiruheb laj yo. Chanchanakeb li carner li nequexchachai ribeb yalak bar xban nak maca aj ilol reheb.

1Aan

Resil li caru tixcul li tenamit Babilonia

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS13,14
15 Chixjunileb

1144

14

li techapek tecamsi k chi chi ch. 16 Eb li cocal sacbileb chiru pec nak tecamsi k chiruheb li nabej yucuabej. Telajecamek chixjunil li caru cuan reheb sa rochocheb. Ut eb li rixakileb telajechapek xbaneb li cui nk. 17 Tinque sa xcholeb laj Medo re nak texic chi pletic riquineb. Eb laj medo inca nequexra ru li oro chi moco li plata. 18 Riquin lix tzimaj telajexcamsiheb li cui nk li toj sajeb. Inca teril xtokobal ruheb li cocal chi moco teril xtokobal ruheb li culaal. 19 Li naajej Babilonia kaxal chinaus sa xyankeb chixjunileb li tenamit. Chiruheb laj caldeo kaxal lok ut nim xcuanquil. Abanan lain li Kacua tinsach li tenamit aan jo nak xinsacheb li tenamit Sodoma ut Gomorra. 20 Ma ani chic tecuank aran. Chalen anakcuan inca chic tacuank tenamit sa li naajej aan. Eb laj rabe inca chic texyi b lix muhebaleb aran, chi moco eb laj ilol xul texque lix quetomkeb aran. 21 Aran tecuank li xul li nequecuan sa li chaki choch. Eb li cuarom tecuank sa eb li ochoch ut tecuank ajcui aran li ni nki xul avestruz xcaba. Ut eb li chibat re quiche tepiscok aran. 22 Eb li cho hix ut laj xoj texjap reheb sa eb li palacio ut sa eb li cab li najt xteram li nequexcol cui ribeb li tenamit. Cuulac re xkehil nak tasachek ru li tenamit Babilonia. 1 Li Kacua taril xtokobal ruheb laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob. Tixsic cuichic ruheb ut tixcameb cuichic sa lix naajeb. Ut eb li jalaneb xtenamiteb techalk chi cuanc aran rochbeneb. 2 Eb li jalaneb xtenamiteb textenkaheb laj Israel chi suki c sa lix naajeb. Nak cuanqueb chic aran, eb li jalaneb xtenamiteb tecanjelak chiruheb laj Israel jo mos sa li naajej li quiquehe reheb xban li Kacua. Eb li quenumta sa xbeneb laj Israel junxil, aan eb chic li techapek ut tecanjelak chiruheb laj Israel. Eb laj Israel chic tetaklank sa xbeneb li querahobtesin reheb junxil. 3 Ex aj Israel, li Kacua texque chi hilanc chiru li cacuil canjel ut li xiu ut li raylal li yoquex chixculbal. 4 Sa eb li cutan aan laex tesee lix reyeb laj Babilonia ut teye: Quehomak retal chanru nak qui-isi c xcuanquil li quirahobtesin ke. Quehomak retal chanru nak quisache xlokal li tenamit li cajo xchinausal nak quicuan. 5 Li Kacua quixsach xcuanquileb li nequetaklan sa mausilal. Ut quirisi xcuanquileb li nequenumta sa xbeneb li tenamit. 6 Li Dios quixsach xcuanquileb li quetacuasin reheb li tenamit sa joskil. Quixsach xcuanquileb li inca quexcanab xrahobtesinquileb li tenamit. Rajlal quexsic xyalal chanru nak texchichii. 7Anakcuan eb li tenamit cuanqueb sa tuktuquil usilal ut nequebichan xban xsahil xcholeb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1145
8 Li

ISAAS14

che ciprs ut li chacalte li cuan Lbano nequesaho sa xcholeb ut nequexye, Chalen nak quisache ru lix reyeb laj Babilonia ma ani chic nequetanoc ke, chanqueb. 9 Chanchan nak quesach xcholeb li camenak nak queril nak yo chi cuulac lix reyeb laj Babilonia sa xnaajeb li camenak. Chanchan nak quilajecuacli sa li cojaribal li quecuan chok xreyeb li quila tenamit chixculbal lix reyeb laj Babilonia. 10 Teatinak ut texye: At xreyeb laj Babilonia, xsache la cuanquil jo nak xsach kacuanquil lao. Juntaketo anakcuan, chaakeb. 11 Junxil quiquehe alokal riquin arpa, abanan maca chic la lokal. Xnujac la tibel chi motzo. Chanchan nak yocyocat sa xbeneb li motzo. 12 Chanchanat laj Lucero li qui-isi c sa choxa. Laat chanchanat raj li cak chahim li nalemtzun ekela xban nak cajo la lokal junxil. Catnumta sa xbeneb li tenamit ut cacuechaniheb. Abanan qui-isi c la cuanquil jo laj Lucero nak quicute chak sa ruchichoch. 13 Laat cacoxla nak kaxal nim acuanquil. Caye sa achol: Tintakek toj sa choxa ut tinque lin cojaribal sa xbeneb li chahim li quixyi b li Dios. Tincojlak sa li tzul li nacana sa li norte bar nequexchutub cui ribeb chixlokoninquil lix dioseb. 14 Tinxic toj takec toj jun pacal li chok. Chanchanakin li nimajcual Dios, chancat. 15 Abanan quicubsi c la cuanquil ut catcute toj taka sa li chamal jul cuanqueb cui li camenak. 16 Eb li tenamit yokeb chacayanquil. Tesach xcholeb chirilbal caru xacul. Texye: Ma macua ta bi ain li cui nk li quiquehoc re li ruchichoch chi ecanc? Ma macua ta bi xban li cui nk ain nak nequesicsot xban xxiuheb li tenamit? 17Ma macua ta bi ain li cui nk li quisachoc ruheb li xni nkal ru tenamit ut quixsukisi li quiche chok chaki choch? Ma macua ta bi ain li cui nk li inca quirachabeb li cristian li quecame chi prexil? chanqueb. 18 Chixjunileb lix reyeb li tenamit quemuke sa xyalal ut aran yoqueb chi hilanc chi xjunkaleb sa lix muklebaleb. 19 Abanan laat inca catmuke sa xyalal. Xattzeke jo nak natzekman li ruk che. Tzektzocat sa xyankeb li quecamsi c chi chi ch. Tatcutek sa chamal jul rochbeneb jo eb li camenak li yekinbileb. 20 Laat inca tatmukek jo nak xemuke li jun chol chic rey xban nak xasach ru la tenamit ut xacamsiheb li cristian. Ut ma ani chic tajulticank reheb la cualal acajol xban li mausilal xabanu. 21 Ex tenamit, cauresihomak erib ut tecamsiheb li ralal xcajol li rey ain xban li mausilal li quexbanu lix yucuaeb. Eb aan inca terechani li naajej chi moco texyi b li xni nkal ru tenamit sa ruchichoch. 22 Li Kacua li nimajcual Dios quixye: Lain tinsacheb ru. Tinsach li nimla tenamit Babilonia. Ma ani chic tacanak chi yoyo, chi moco li ralal xcajol. Lain

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS14,15

1146

li Kacua li nimajcual Dios ninyehoc re ain. 23 Lain tinsukisi li tenamit Babilonia chok xnaajeb li cuarom. Tinsukisi chok xsab ha. Chanchan mesunbil tacanak li naajej nak tinsach ru, chan li nimajcual Dios. xye riquin juramento li nimajcual Dios li atin ain: Relic chi yal nak taculmank jo xincub ru lain. Taculmank jo xinye lain. 25 Lain tinsach ruheb laj Asiria li cuanqueb sa xnaajeb laj Israel lin tenamit. Tinyekiheb sa cuok aran sa eb lin tzul. Tojonak tincuisi li alal i k li xexque sa xbeneb laj Israel lin tenamit. 26 Aan ain li xincub ru xbanunquil sa li ruchichoch. Aan ain xinteneb sa xbeneb li xni nkal ru tenamit, chan li Kacua. 27 Li Kacua li nimajcual Dios xteneban chak re ain. Ani ta bi taruk tapook re li quixye? Cui li Kacua quixye nak tixbanu chi jocan, ani ta bi taru k tajalok re lix caux?

24 Ac

Resil li caru texcul eb laj Asiria

li chihab nak quicam li rey Acaz, laj Isaas quixye li esilal aj filisteo, misaho sa echol nak xtoke li che li ain: xexsaque cui. Nak nacam jun li canti, nachal chok rekaj jun chic li canti kaxal yibru chiru li quicuan junxil. Nak tamok lix mol li canti, tayolak jun li canti li napiscoc. Li canti aan kaxal xiu xiu. 30 Eb li neba textau lix tzacaemkeb usta kaxal nebaeb. Eb li maca cuan reheb tehilank chi tuktu xcholeb. Aban li Kacua tixtakla jun li cueej sa eben laex aj filisteo ut telajexcamk chejunilex. 31 Japomak ere chi yabac chejunilex laex aj filisteo. Nabaleb li soldado xechal sa li norte chi pletic eriquin. Chanchan li sib. Ut ma jun reheb taelk sa xyankeb lix comon. 32 Caru tayehek reheb laj filisteo li nequechal kiquin? Takaye reheb nak li Kacua quixxakab sa xnaaj li tenamit Sin ut eb lix tenamit, li rahobtesinbileb, tecolek aran.
29Laex

28 Sa

Resil li caru texcul eb laj filisteo

15

ain li esilal li quiquehe chirix li naajej Moab. Relic chi yal li tenamit Ar li cuan aran Moab tasachek ru chiru jun kojyi n. Ut li tenamit Kir li cuan aran Moab tasachek ru chiru jun kojyi n. Maca chic taecank sa li naajej Moab. 2 Eb li cuanqueb sa li tenamit Dibn texic chi yabac sa li artal li cuan sa xben bol. Eb li cuanqueb Moab rahak sa xcholeb ut teyabak

1Aan

Resil li caru texcul eb laj Moab

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1147

ISAAS15,16

16

chirixeb li tenamit Nebo ut Medeba. Texbes lix jolomeb ut texjo lix macheb xban xrahil xcholeb. 3 Texque li kes ru ticr chirixeb nak texic sa be. Yokeb chi yabac sa eb li cayil ut sa xbeneb li cab. Chixjunileb huyhutkeb chi yabac. 4 Eb li cuanqueb Hesbn ut Eleale texjap reheb. Ut taabi k lix yabeb toj sa li tenamit Jahaza. Jocan nak texucuak li soldado li cuanqueb Moab ut techinank xcholeb. 5 Lain tincuil xtokobal ruheb laj Moab. Eb li cristian teelelik toj sa eb li tenamit Zoar, ut Eglat-selisiya. Yokeb chi yabac nak tetakek sa li tzul Luhit ut japjokeb re xban xrahil xcholeb nak teelelik toj Horonaim. 6 Tachakik li ha li cuan sa li tenamit Nimrim. Tachakik ajcui li pachaya ut chixjunil li acui mk. Chakihak chic chixjunil li pim. Macaak chic rax ru. 7 Lix biomaleb li quextau li xocxo xbaneb texcam chirixeb nak texic jun pacal li nima Sauces. 8 Yalak bar sa li naajej Moab taabi k li yabac. Taabi k sa li tenamit Eglaim. Toj sa li tenamit Beer-elim taabi k lix yabeb. 9 Ut li nima li cuan Dibn tacakok xban li quic. Abanan kaxal cuichic ra texcul eb li cuanqueb Dibn xban nak lain kaxal cuichic nim li raylal li tinque sa xbeneb. Chanchan tecamsi k xban li cakcoj eb li tenamit li cuanqueb Moab ut eb li tecanak aran sa li naajej aan. 1 Laex aj Moab, li cuanquex sa li chaki choch Sela, taklahomakeb li carner re li rey li cuan sa li tzul Sin. 2 Eb laj Moab xeisi c sa lix naajeb chire li nima Arnn. Chanchaneb laj xicanel xul li queisi c sa eb lix soc. 3 Nequexye reheb laj Jud: Yehomak ke caru us takabanu. Quehomak kanaleb. Choecol jo jun li che naxque li mu nak yo xtikcual li sake. Lao yoco chi elelic. Moecanab sa rukeb li xic nequeiloc ke. 4 Choecanab chi cuanc eriquin. Choecol chiruheb li nequeraj kasachbal, chanqueb. Eb aan tesachek ruheb ut ma anihakeb chic li nequerahobtesin ke. 5 Sa eb li cutan aan jun reheb li ralal xcajol laj David taoc chok rey. Aan tataklank sa xbeneb li tenamit sa ti quilal ut tixraheb. Tarakok atin sa xyalal ut tixtenkaheb li tenamit chi cuanc sa ti quilal. 6 Eb laj Jud nequexye: Lao nakabi resil nak kaxal ketketeb laj Moab. Nequexnimobresi ribeb ut nequexketketi ribeb. Abanan maca rajbal nak nequexnimobresi ribeb, chanqueb. 7 Eb laj Moab teyabak xban li raylal li texcul. Chixjunileb teyabak nak tajulticok reheb lix tzacaemkeb yi banbil riquin chaki uvas li xexcua aran Kirhareset. 8 Quichakic lix naajeb li acui mk uvas li cuanqueb Hesbn ut Sibma. Queyeki c xbaneb li jalan xtenamiteb. Junxil li acui mk uvas

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS16,17

1148

quecuulac toj sa li tenamit Jazer. Quecuulac toj sa li chaki choch ut toj sa li palau. 9 Jocan nak ninyabac jo nequeyabac eb laj Jazer xban nak quesache li racui mk uvas. Ninyabac chi kaxal ra sa inchol chirixeb laj Hesbn ut eb laj Eleale. Inca chic texjap reheb xban xsahil xcholeb nak texsic ru li racui mkeb. A chic li japoc e taabi k nak yok li plet. 10 Inca chic tesahok sa xcholeb nak yokeb chixsicbal ru li racui mkeb. Ma ani chic tabichank sa xnaajeb li uvas. Ma ani chic tayatzok uvas sa li yatzleb. Ma ani chic na-ecan xban nak lain xcuisi lix sahil xcholeb. 11 Naraho inchol xban li raylal li quexcul laj Moab. Nayote inchol xban li raylal li quexcul laj Kir-hareset. 12 Nequextacuasi ribeb laj Moab nak nequexic sa li naajej li najt xteram chixlokoninquileb li jalanil dios. Maca rajbal nak nequexic chi tijoc chiru lix artaleb. 13 Jocan quixye li Kacua chirixeb laj Moab junxil. 14 Abanan anakcuan li Kacua xye: Eb laj Moab oxib chihab aj chic tecuank. Bisbil aj chic lix cutaneb jo nak nabise rix lix cutan junak li mos. Taisi k xcuanquileb laj Moab. Usta kaxal nabaleb, abanan moco nabaleb ta chic li tecolek ut moco cauhak ta chic ribeb.

17

ain li quixye li profeta chirixeb laj Damasco: Damasco inca chic tacanak jo tenamit. Tapoek ut juquinbil tacanak. 2 Eb li tenamit li cuanqueb Aroer tecanak chi maca chic cristian. Eb li carner tecuaak aran ut ma ani tasebesi nk reheb sa li naajej aan. 3 Macaak chic lix tenamit li ralal xcajol laj Efran li quexcauresi ribeb. Ut macaak chic xcuanquil Damasco. Eb laj Siria li inca quesache ruheb xutanal tecanak jo eb laj Israel, chan li nimajcual Dios. 4 Sa eb li cutan aan tasachek lix cuanquilaleb li ralal xcajol laj Jacob. Ut tasachek ajcui lix biomaleb. 5 Li naajej Israel nayamnac tacanak jo jun lix naaj li acui mk nak ac xsique li ru. Chanchanak li ru taka re Refaim nak ac sicbil chixjunil li ru li acui mk li na-el sa li naajej aan. 6 Inca chic qui li cristian li tecolek Israel. Chanchan li che olivo nak nachike. Natane chixjunil li ru. Cuib oxib aj chic nacana sa li ruuj malaj ut sa eb li ruk. Lain li Kacua, lix Dioseb laj Israel, ninyehoc re ain. 7Sa eb li cutan aan eb li cristian textzama xtenkanquil riquin li Kacua li quiyoobtesin reheb. Tesuki k cuichic riquin li Dios santo, lix Dioseb laj Israel. 8 Inca chic texcojob xcholeb riquineb li artal li quexyi b riquin rukeb. Inca chic texlokoni lix jalam uch lix Asera li quexyi b, chi moco texlokoni li sake. 9 Sa eb li cutan aan,

1Aan

Li Dios tarakok atin sa xbeneb laj Siria ut eb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1149

ISAAS17,18

eb li tenamit li cauresinbileb chi us re xcolbaleb rib tetzektanak jo eb li tenamit li quesache nak xeelelic chiruheb laj Israel. Chanchanakeb chic li ru li che li xcanabac toj sa ruuj. Eb li tenamit tecanabak chi maca chic cuan chi sa. 10 Laex aj Israel, xetzektana li Kacua laj colol ere. Inca xepatz etenkanquil re li Dios li chanchan li sakonac li xecol cui raj erib. Xerau ban li acui mk chinaus re xquebal xlokal li jalanil dios. 11 Nak nequexau, nequeril chi us re nak nayola ut jo cuulaj nequeroybeni nak tixque li ratzum. Abanan nak tachalk li raylal sa eben chixjunil li caru xerau tasachk. 12 Raylal tachalk sa xbeneb li xni nkal ru tenamit li nequechokin nak nequechal chi pletic. Chanchan li choki nc li naxbanu li palau, malaj ut jo nak na-ecan lix cau ok li ha. 13 Nak techalk li tenamit chi pletic chanchanakeb lix cau ok li ha. Abanan nak li Dios tixkuseb, teelelik ut texic chi najt yalak bar. Chanchanakeb lix mokoj ixim li nacame xban ik sa eb li tzul. Chanchanakeb li poks li nacame xban ik li naxsuti rib. 14 Sa li ecuu techalk chikasachbal. Abanan nak tasakeuk, ac ma anihakeb chic. Jocain nak nequeoso chixjunileb li nequeraj xchapbal chok reheb li caru ke lao.

18

tachalk sa xbeneb li cuanqueb sa li tenamit bar na-abiman cui xyabeb li coc xul. Raylal tachalk sa xben li tenamit Etiopa li cuan jun pacal eb li nima. 2 Eb li takl nequechal chak sa li tenamit aan. Nequechal sa eb li jucub li yi banbileb riquin bayal. Ex takl, ayukex cuichic sa le tenamit riquineb li najt rokeb ut li chinauseb. Sukinkex cuichic sa le tenamit li cau rib li nequexucuac ruheb yalak bar, li tenamit li sutsu xbaneb li nima. 3 Quehomak retal chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch! Nak tataksi k jun li retalil sa xben li tzul, ilomak! Ut nak tayabasi k li trompeta, abihomak! 4 Li Kacua quixye cue: Inca tin-ecank nak tin-ilok chak sa choxa li nincuan cui. Tincuil caru yoqueb li tenamit. Chanchanakin li sake nak tik tik ru nak ac xque jun casal li hab. Chanchanakin li chok li naxtakresi li pim sa sakehil, chan li Kacua. 5 Nak toje xtane li ratzum li uvas ut toj yoqueb chi kanoc li ru nak toj maji nequexsic li ru, tachalk junak ut tixyoqui li ruk li uvas. Jocan ajcui tauxk ere laex aj Etiopa. Eb li xic nequeiloc ere techalk ut texsach eru. 6 Ut eb le tibel tecanabak chi tantoqueb sa eb li tzul. Ut tetiek xbaneb li sosol ut eb li josk aj xul, jo sa sakehil jo ajcui sa li habalke. 7 Tacuulak xkehil nak

1Raylal

Li Kacua tixsach ruheb laj Etiopa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS18,19

1150

li nimajcual Dios taquehek xmatan xbaneb li tenamit li ni nkeb rok ut chinauseb li cuanqueb sa li naajej li sutsu xbaneb li nima. Eb li tenamit li cauheb rib, li nequexucuac ruheb yalak bar texcam xmatan sa li tzul Sin bar nalokoni c cui li Kacua li nimajcual Dios.

19

ain li resil li caru tixcul li tenamit Egipto. Li Kacua tachalk Egipto sa junpat sa jun li chok. Li Dios tixqueheb chi ecanc sa xnaajeb lix dioseb laj Egipto. Cajo nak taoc xxiuheb laj Egipto. 2 Li Kacua quixye: Lain tinchik xjoskileb laj Egipto re nak tepletik chi ribileb rib. Texpleti ribeb li ri tzineb rib. Ut texpleti ribeb li rechcabal. Jocan ajcui eb li tenamit texpleti ribeb. Ut eb li cuanqueb xcuanquil texpleti ribeb. 3 Lain tinsach xnalebeb laj Egipto ut tinpo ru li caru texcub ru. Eb aan texpatz xnalebeb riquineb lix dioseb ut riquineb li camenak, jo ajcui riquineb laj ke ut eb laj tul. 4 Ut tinkaxtesiheb sa ruk jun li cui nk kaxal josk. Cajo li raylal texcul nak li rey aan tataklank sa xbeneb, chan li Kacua li nimajcual Dios. 5 Tachakik li nima Nilo. Macaak chic li ha. 6 Li ha sa eb li rok ha techakik ut techuhok. Techakik li caxlan aj ut li bayal. 7 Tachakik ajcui li pim li cuan chire li nima. Techakik li acui mk ut tecamek xban ik. Macaak chic li acui mk tacanak. 8 Eb laj car terahok xcholeb ut teyabak. Chixjunileb terahok sa xcholeb xban nak inca chic texque lix yoy chi moco lix chapleb car sa li nima xban nak ac xchakic. 9 Teyotek ajcui xcholeb chixjunileb li nequeyi ban chabil ticr lino. Terahok ajcui sa xcholeb eb laj quemonel. 10 Ut techinank xcholeb li nequeyi ban ticr jo eb ajcui laj canjel. 11 Relic chi yal nak eb li nequecamoc be sa li tenamit Zon macaeb xnaleb. Eb li nequequehoc xnaleb laj Faran moco chabil ta li naleb li texque. Chan ta cui ru nak texye re laj Faran nak aaneb li ralal xcajol li tzolbileb chi us malaj ut texye nak aaneb li ralal xcajol li rey li quecuan junxil? 12 At Faran, bar cuanqueb li cuanqueb xnaleb li nequequehoc analeb? Chalkeb ut xyehakeb acue caru li raylal xtenebac sa xben li tenamit Egipto xban li nimajcual Dios. 13 Kaxal tonteb li nequetaklan aran Zon ut eb li nequecamoc be sa li tenamit Menfis. Xexque rib chi balaki c ut xexque ajcui chi balaki c eb laj Egipto. Ut aaneb raj li tzakal nequecamoc be sa li tenamit. 14 Li Kacua quixsach xnalebeb re nak inca us li naleb li texque. Jocan nak inca na-el chi us li tenamit Egipto riquin li caru

1Aan

Li Dios tixqueheb laj Egipto chixtojbal lix mac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1151
15 Maca

ISAAS19,20

naxbanu. Chanchaneb li calajenak li nequetacloc sa lix xaauheb. naru texbanu eb laj Egipto, chi moco li biom, chi moco li neba, chi moco li cuanqueb xcuanquil, chi moco li macaeb xcuanquil. 16 Tacuulak xkehil nak chixjunileb laj Egipto chanchanakeb li ixk. Sicsotkeb xban xxiuheb nak texque retal nak li nimajcual Dios tarakok atin sa xbeneb. 17 Cajo nak texucuak eb laj Egipto xbaneb laj Jud. Caaj cui riquin rabinquil lix cabaeb laj Jud texucuak laj Egipto xban li caru quixcub ru li nimajcual Dios sa xbeneb. 18 Sa eb li cutan aan cuankeb ob li tenamit aran Egipto li teatinak sa li ratinobaleb laj Jud. Eb li cuanqueb aran texbanu li juramento nak texlokoni li Kacua. Jun reheb li tenamit aan taquehek Herez chok xcaba. 19 Sa eb li cutan aan tacuank jun li artal re xlokoninquil li Kacua aran Egipto. Ut tacuank ajcui jun li pec najt xteram sa li nubal re xquebal xlokal li Kacua. 20 Aaneb li retalil nak li Kacua cuan aran Egipto. Nak li tenamit texyaba xcaba li Kacua xban li raylal li yokeb chixculbal, li Kacua tixtakla junak li tacolok reheb ut tixtenkaheb. 21 Li Kacua tixcutbesi rib chiruheb laj Egipto re nak texque retal nak aan li Kacua ut texlokoni. Texque chok xmayej li ru li trigo ut temayejak chiru li Kacua. Texye re li Kacua caru li texbanu ut texbanu li caru texyechii. 22 Li Kacua tixqueheb laj Egipto chixtojbal rix lix maqueb. Abanan li Kacua tixcuyeb xmac ut tixtenkaheb cuichic ut tarosobtesiheb. Eb laj Egipto texsic li Kacua ut li Kacua taril xtokobaleb ru ut tarosobtesiheb. 23 Sa eb li cutan aan tacuank jun li nim be taxic Egipto toj Asiria. Eb laj Asiria texic Egipto ut eb laj Egipto texic Asiria. Eb laj Egipto ut eb laj Asiria junajeb xchol nak texlokoni li Kacua. 24 Sa eb li cutan aan junajak chic ruheb li oxib chi tenamit Israel, Egipto ut Asiria. Sa xcabaeb aan osobtesinbilak li ruchichoch. 25 Ut osobtesinbilakeb xban li nimajcual Dios. Li Dios tixye reheb: Osobtesinbilex inban, laex aj Egipto, lin tenamit. Ut laex aj Asiria, li yoobtesinbilex inban, osobtesinbilex ajcui inban. Ut osobtesinbilex laex aj Israel, li sicbil eru inban, chaak li Dios.

20

Sargn lix reyeb laj Asiria quixtakla laj Tartn aran Asdod chi pletic. Ut laj Tartn quinumta sa xbeneb. 2 Sa eb li cutan aan li Kacua quiatinac riquin laj Isaas li ralal laj Amoz ut quixye re: Isi li kes ru ticr li cuan chacuix ut li xab li cuan chacuok, chan. Ut jocan quixbanu laj Isaas. Quibec chi maca xab ut chi maca

Resil li raylal li texcul eb laj Egipto ut eb laj Etiopa


1Laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS20,21

1152

li kes ru ticr chirix. 3 Ut li Kacua quixye ajcui: Laj Isaas laj canjel chicuu quibec chi maca xab ut chi maca li kes ru rak chirix chiru oxib chihab. Aan retalil li raylal tenebanbil sa xbeneb laj Egipto ut eb laj Etiopa. 4 Lix reyeb laj Asiria tanumtak sa xbeneb laj Egipto ut eb laj Etiopa. Tixchapeb li tenamit ut tixcameb chi prexil. Jo ni nk jo coc texic chi maca xab chi rok ut chi macaeb rak. Cajo nak texutanak eb laj Egipto nak texic chi tustuqueb. 5 Cajo nak tesachk xcholeb ut texutanak eb li quexcojob xcholeb sa xbeneb laj Etiopa. Jocan ajcui texcul eb li quexque xlokal laj Egipto. 6 Sa eb li cutan aan eb laj Filistea li cuanqueb chire li palau texye, Quehomak retal caru quexcul eb li tenamit li xkacojob kachol sa xbeneb. Sa kachol lao nak eb aan toexcol chiru lix reyeb laj Asiria. Ani taruk tacolok ke anakcuan? chaakeb.

21

ain resil li raylal li tachalk sa xbeneb laj Babilonia, li cuanqueb sa li chaki choch li cuan chire li palau. Eb li xic nequeiloc reheb chanchanakeb li cak-sut-ik nak techalk sa li chaki choch, li naajej li kaxal yibru. 2 Jun li visin kaxal ra rilbal quicutbesi c chicuu. Li quicuil sa li visin aan nak yoqueb chi balaki nc ut yoqueb chi sachoc. Ayukex laex aj Elam. Ayukex chi pletic riquineb laj Babilonia. Jocan ajcui laex aj Medo. Ayukex chi pletic re nak tarakek li raylal li quexbanu eb laj Babilonia. 3 Cajo lin xiu ut ra cuanquin xban li caru quicuil sa li visin. Chanchan li raylal li naxcul li ixk li oc re chi quirac. Nayote inchol xban li caru quicuabi ut sachso innaleb xban li caru quicuil. 4 Ninsicsot xban inxiu ut nachinan inchol. Nak sa sa inchol ninsaho nak na-oc li kojyi n. Abanan anakcuan nak yo inxiu inca nacuaj nak taoc li kojyi n. 5 Sa li visin quicuil nak ac xexyi b li mex. Ac xexhel li ticr re tecuaak cui. Nequecuaac ut nequeucac. Sa junpat na-abi c li xyab xcux li nataklan nak naxye: Cuaclinkex laex li nequextaklan sa xbeneb li soldado. Cauresihomak le chi ch re xcolbal erib. 6 Li Kacua Dios quixye cue: Ayu ut xakab junak aj quehol etal ut ye re nak tixye resil li caru taril. 7Laj quehol etal tarileb li cui nk li yoqueb chi chalc sa li carruaje quelonbil xban jun sumal chi cacuay, ut tarileb li cui nk li yoqueb chi chalc chirix li bur ut li camello. Tixque retal chi us li caru texbanu, chan. 8 Ut laj quehol etal quixjap re jo nak naxjap re li cakcoj ut quixye: At Kacua, chi kek chi cutan yoquin chi cacalenc arin, chan. 9 Sa junpat quechal li cui nk sa xcarruaje. Ut laj

1Aan

Resil li raylal li texcul eb laj Babilonia

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1153

ISAAS21,22

quehol etal quixye: X-oso li tenamit Babilonia! Xsache ru li tenamit Babilonia! Chixjunileb lix dioseb jucbileb ut tantoqueb sa choch, chan. 10 Ex intenamit Israel, kaxal ra xecul jo li ru li trigo li nayekman re risinquil li rix. Yoquin chixyebal ere li caru quixye cue li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, chan laj Isaas.

ain resil li caru texcul eb laj Edom: Eb aan quineratina chak toj Seir ut quexye: Laat li yocat chi cacalenc, joke cuanco? Joke tanumek li kojyi n? chanqueb. 12 Ut li yo chi cacalenc quixye: Cutanoc re, abanan a que cuichic na-oc li kojyi n. Cui tacuaj patzoc, tatsuki k cuichic, chan. 13 Aan ain li resil li caru texcul eb laj Arabia: Laex aj Dedn li yoquex chi numec, tenumsi li kojyi n sa li quiche re Arabia. 14 Laex li cuanquex Tema, quehomak xcua rucaheb li yoqueb chi elelic. 15 Yoqueb chi elelic re nak inca tecamsi k chi chi ch chi moco riquin tzimaj. Yoqueb chi elelic re nak inca tecamsi k sa li plet. 16 Aan ain li quixye cue li Kacua: Jocain sa jun chihab taosok chixjunil lix lokaleb laj Cedar, jo nak nabise xcutan jun li mos. 17 Usta kaxal cauheb xchol chi pletic eb li cui nk aj Cedar, li nequecutuc tzimaj, abanan moco qui ta chic li tecolek. Lain li Kacua, lix Dioseb laj Israel, ninyehoc re ain.

11Aan

Resil li raylal li texcul eb laj Edom ut eb laj Arabia

22

ain resil li caru taculmank sa li ru taka li quicutbesi c cui li visin chicuu xban li Dios. Caru xecul anakcuan? Caut nak chejunilex yoquex chi takec sa xben le rochoch xban le xiu? 2 Ma macuaex ta bi jun tenamit li junes choki nc nequebanu? Ma macua ta bi laex jun tenamit li junelic sa sa echol? Caut nak eb le comon moco xecamsi c ta chi chi ch? Caut nak inca xecamsi c sa li plet? 3 Chixjunileb li nequetaklan sa eyank xeelelic chiruheb li tzimaj. Abanan xechape xbaneb li xic nequeiloc reheb. Quechape usta najt quecoeb nak queelelic. 4 Jocan nak lain ninye: Canabomakin injunes. Oc cue chi yabac xban xrahil inchol. Ut ma ani tixbay rib chixcojobanquil inchol xban nak lin tenamit tesachek ru. 5 Li Kacua li nimajcual Dios ac quixye nak tacuulak xkehil nak chejunilex texxucuak ut kaxal ra tecul. Telajexsach enaleb sa li ru taka li nacute cui li visin. Telajetanek li tzac li sutsu cui li tenamit ut le yab taabi k toj sa eb li tzul. 6 Eb li soldados

1Aan

Resil li raylal li texcul eb laj Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS22

1154

techalk toj Elam chirix cacuay. Cuank chak sa rukeb lix tzimaj. Ut eb li soldados li techalk toj Kir cuank chak sa rukeb lix chi ch re xcolbal re xcholeb. 7Cajo li carruaje tecuank sa eb li ru taka, li kaxal chinaus nak xcuan. Ut eb li soldado li nequexic chirix cacuay xakxokeb chiru li oquebal re Jerusaln. 8 Quilajepoe chixjunil li caak re ru li quecol cui raj erib laex aj Jud. Nak queril nak maca chic ecolbal, querisi chak le chi ch re pletic, li quexoc sa li cab li cuan sa quiche. 9 Queque retal nak jucbil li tzac li sutsu cui lix tenamit laj David. Quexoc li ha sa lix naaj li cuan taka. 10 Queque retalileb li cab li cuanqueb Jerusaln ut cuan li quejuc re xyi banquil lix cacuub li tzac li sutsu cui le tenamit. 11 Queyi b sa xyi li cuib chi tzac li naajej re xxocbal li ha li na-el chak sa xnaaj li ha li yi banbil junxil. Abanan inca quepatz le naleb riquin li Dios li quiyi ban re. Inca quesic le naleb riquin li Dios li quicuban ru chixjunil li caru taculmank. 12 Sa li cutan aan li Kacua li nimajcual Dios quixye ere nak texyabak ut teyot echol. Teque li kes ru ticr cherix ut tebes le jolom. 13 Abanan laex sa sa echol nak yoquex chi ninkei c. Xecamsiheb li carner ut li cuacax re tetiu. Xexcuaac ut xex-ucac vino. Xeye: Cuaako, ucako xban nak mare cuulaj cabej nococam, chanquex. 14 Ut li Kacua li nimajcual Dios quiatinac cuiquin ut quixye cue: Li mac ain li xebanu laex aj Jerusaln inca tincuy toj retal nak texcamk. Lain li nimajcual Dios xinyehoc re ain, chan. 15 Aan ain li quixye cue li Kacua, li nimajcual Dios: Tatxic riquin laj Sebna, li nataklan sa xbeneb li nequecanjelac sa li palacio ut taye re, 16 Caru acuanquil laat? Ani quiquehoc alesens chixyi banquil li muklebal arin? Ani xyehoc acue nak tayi b la hilobal sa li sakonac ain li najt xteram? 17Li Kacua tarisi la cuanquil. Tatxque chi chapec ut tatcamek chi najt. 18 Tatxque sa jalan tenamit kaxal nim. Chanchan nak tixcut jun li pelota. Aran tatcamk ut eb la carruaje li cajo xchinausaleb tecanak aran. Riquin aan tacutek xxutan li ani nataklan sa aben. 19 Li Kacua tatrisi sa la cuanquil. Chanchan tiquisinbil tixbanu acue nak tatrisi, chaakat. 20 Li Kacua Dios quixye re laj Sebna: Sa eb li cutan aan lain tinbok cuiquin laj Eliaquim laj canjel chicuu, li ralal laj Hilcas. 21 Tinque chirix laj Eliaquim la cuak rochben lix camal asa. Tinkaxtesi li cuanquil re li quinque acue junxil. Ut aanak chic li tacamok be chiruheb li cuanqueb Jerusaln jo eb ajcui li ralal xcajol laj Jud. 22 Tinque li i k sa xben re nak aan chic tailok re li rochocheb li ralal xcajol li rey David. Li oquebal li tixte aan, ma ani naru tatzapok re. Ut li oquebal li tixtzap aan, ma ani naru tatehok re. 23 Chanchan jun li claux tojbil sa junak che xban nak li Kacua tixxakab sa xnaaj lix cuanquil. Sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1155

ISAAS22,23

xcaba li cui nk aan, chixjunileb li rechalal tequehek xlokal. 24 Abanan kaxal al li i k tacanak sa xben. Chixjunileb li rechalal texsic xtenkanquil riquin. Chanchanakeb chic li ucal ut li sec li nequetuyubac sa eb li claux. 25 Texsic xtenkanquileb riquin toj tacuulak xkehil nak inca chic tixcuy. Chanchan nak tatokek li claux. Ut chixjunil li caak re ru li tuytu chiru talejetanek. Li Kacua li nimajcual Dios quiyehoc re ain.

ain resil li caru texcul li tenamit Tiro. Chexyabak laex li cuanquex sa eb li jucub re Tarsis xban nak quisache ru li tenamit Tiro li texxic cui. Quilajetane chixjunileb li ochoch. Toj Quitim qui-abi c resil. 2 Mex-ecan laex li cuanquex chire li palau, laex li cuanquex sa li tenamit Sidn. Xexbiomo xbaneb laj cay li nequechal sa eb li jucub. 3 Xetaklaheb li cui nk chixlokbal li ru li acui mk li na-el Egipto xban li nima Nilo. Xexcayin ut xexlokoc riquineb chixjunileb li tenamit. 4 Xutanal xex-el laex aj Sidn, li nimla tenamit li cuan chire li palau. Tacuulak xkehil nak teye: Chanchan ma jun sut xcueca li raylal li nequexcul li ixk li oqueb re chi quirac. Chanchan nak ma jun li cualal incajol xinquiresi, chi moco telom chi moco xkaal. 5 Cajo nak tarahok xcholeb laj Egipto nak terabi resil nak xsache ru li tenamit Tiro. 6 Laex aj Tiro, texxic aran Tarsis. Chexyabak laex li cuanquex chire li palau. 7 Ma macua ta bi ain li tenamit li junelic sa sa xcholeb chalen chak najter? Ma macua ta bi ain li tenamit li xecoeb chi cuanc chi najt sa jalan tenamit? 8 Ani xcuban chak re xbanunquil li raylal ain re li tenamit Tiro, li tenamit li kaxal nim xcuanquil? Ma macua ta bi aan li tenamit li cuanqueb cui laj yaconel li ni nkeb xcuanquil ut nequequehe xlokal? Eb li cui nk aan nanoqueb ru yalak bar. 9 Li Kacua li nimajcual Dios, aan li quicuban ru xbanunquil li raylal re li tenamit Tiro re nak tacubsi k xcuanquileb li ketketeb. Taisi k xlokaleb li nequequehe xlokal yalak bar sa ruchichoch. 10 Laex aj Tarsis, texxic yalak bar jo nak nanume li nima yalak bar xban nak inca chic tacuank ecuanquil. 11 Li Kacua quixye li ruk sa xben li palau ut eb li cuanqueb xcuanquil nequesicsot xban xxiuheb. Quixye nak tasachek xcuanquileb li tenamit li nequexcol cui ribeb laj Canan. 12 Li Dios quixye reheb li cuanqueb sa li tenamit Tiro, li quiyi bac xbaneb laj Sidn: Inca chic tasahok sa echol. Junxil

23

1Aan

Resil li raylal li tixcul li tenamit Tiro li quiyi bac xbaneb laj Sidn

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS23,24

1156

chanchanex jun li tuk ix. Abanan anakcuan rahobtesinbilex chic. Usta nequex-elelic toj Quitim, abanan chi moco aran naru tasahok sa echol. 13 Quehomak retal li caru quexbanu eb laj Babilonia. Quilajexpoi li tenamit Tiro. Eb laj Asiria quexyi b li naajej chok reheb li nequecuan sa li chaki choch. Quexyi beb li cab re xcolbaleb rib ut quexyi b li palacio. Abanan anakcuan maca na-oc cui li tenamit xban nak xpoe chixjunil. 14 Yabankex laex aj Tarsis li nequexcanjelac sa eb li jucub, xban nak xsache ru li nimla tenamit li cojco cui echol. 15 Tacuulak xkehil nak li tenamit Tiro tasachk sa xcholeb li tenamit. Inca chic tajulticok reheb chiru lajeb xcacal chihab, jo xnajtil rok xyuam junak li rey. Nak acak xnume lajeb xcacal (70) chihab, eb li cuanqueb Tiro tebichank cuichic jo nak nequebichan li ixk li nequexcayi rib. 16 Laex aj Tiro, li inca chic nequexjulticac, li chanchanex li ixk li nequexcayi ribeb, tebeni xsa li tenamit ut cheomak chi chabil le cuajb ut bichahomak nabalak li bich. Mare chi jocan texjulticak cuichic. 17 Nak acak xnume li lajeb xcacal (70) chihab li Kacua tixcanabeb cuichic li tenamit Tiro chi cayi nc ut chi lokoc riquineb chixjunileb li tenamit yalak bar sa ruchichoch. Chanchanakeb li ixk li nequexcayi rib. 18 Abanan li tumin li texcul takaxtesi k re li Kacua. Inca chic texxoc chok reheb laj Tiro. Tacanjelak ban chiruheb li nequelokonin re li Kacua re nak tacuank xcua rucaheb ut tacuank ajcui li rakeb.

24

Kacua tixpo ru li ruchichoch. Tacanak chi maca cuan chiru. Ut tixchachaiheb li tenamit yalak bar. 2 Juntaket li raylal texcul chixjunileb. Juntaket li raylal texcul laj tij riquin li texcul li tenamit. Juntaket li raylal texcul li mos riquin li texcul lix patrn. Juntaket li raylal li texcul li nequecayin riquin li texcul li nequelokoc. Ut juntaket li raylal li texcul li nequequehoc to tumin riquineb li nequeculuc tumin chi to. Ut juntaket li raylal li texcul li neba riquin li texcul li biom. 3 Tasachek ru chixjunil li cuan sa ruchichoch. Maca chic cuan chiru tacanak. Li Kacua li nimajcual Dios, aan li quiyehoc re ain. 4 Tachakik li ruchichoch ut taosok. Chixjunil li cuan sa ruchichoch tasachk. Ut tasachek ajcui ruheb li xni nkal tenamit. 5 Eb li cristian quexmux ru li ruchichoch xban nak quexket lix chakrab li Dios. Quexket li contrato li xakxo xcuanquil chi junelic. 6 Xban li mausilal li quexbanu quisache ru li ruchichoch. Ut eb li

Li rakba atin li tachalk sa xbeneb li cuanqueb sa ruchichoch


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1157

ISAAS24

cristian yoqueb chixtojbal rix li mac quexbanu. Moco quiheb ta chic li tecanak. 7 Lix tonal li uvas xchakic. Maca chic li vino. Kaxal ra sa xcholeb li cristian li sa sa xcholeb nak quecuan. 8 Inca chic na-abi c xyab li cuajb ut li tambor. Ut inca chic na-abi c li choki nc li nequexbanu li tenamit nak sa sa xcholeb. 9 Inca chic nequebichan ut inca chic nequeucac vino. Inca chic sa nequereca li vino. Ca ban chic. 10 Pobil chic chixjunil li tenamit. Ut tzaptzo li rochocheb. Ma ani chic naru nequeoc riquineb. 11 Japjoqueb re sa eb li be xban nak maca chic li vino. Li sahil cholejil quixsukisi rib chok rahil cholejil. Ma bar chic natauman li sahil cholej. 12 Jucbil chic chixjunil li cuan sa li tenamit ut jucbil li puerta li cuan sa li oquebal. 13 Jocan taculmank sa chixjunileb li tenamit li cuanqueb yalak bar sa ruchichoch. Chanchan nak nachikchiki c li che olivo re tatanek li ru. Chanchan nak ac xerake chixsicbal chixjunil li ru li uvas. 14 Eb li inca tesachek tebichank xban xsahil xcholeb ut eb li cuanqueb chire li palau texye nak kaxal nim xcuanquil li Kacua. 15 Chexquehak taxak xlokal li Dios li cuanqueb sa li ru taka. Chexnimak ru lix Dioseb laj Israel li cuanqueb chire li palau. 16 Yalak bar sa ruchichoch takabi nak yokeb chixbichanquil xlokal li Kacua ut texye: Lokoninbil taxak li Kacua li ti c xchol. Abanan lain maca naru ninye xban nak li tenamit toj yokeb ajcui chi balaki nc ut numtajenak li mausil nequexbanu. 17 Raylal tachalk sa eben laex li cuanquex sa ruchichoch. Chanchanakex li xul li yoqueb chi alinac xbaneb laj yo. Chanchan nak oc ere chi tanec sa jun li jul malaj ut sa jun li raal. 18 Nabal li raylal tachalk sa eben. Chanchan nak nachal li cacuil hab ut li ruchichoch taecank sa xnaaj. Li ani naelelic chiru li raal tachapek xban jun chic li raal. Li ani tixcol rib chiru li raylal tatanek sa jun chic li raylal. 19 Taosok li ruchichoch. Taecasi k chi cau sa xnaaj ut tajachek ru. 20 Taecank li ruchichoch. Chanchanak jun li calajenak. Malaj ut chanchanak jun li cab li na-ecasi c xban ik. Li mac li quibanuc xnumta sa xben. Inca chic taruk tacuacli k. 21 Tacuulak xkehil nak li Kacua tixqueheb chixtojbal xmaqueb li cuanqueb xcuanquil sa choxa joqueb ajcui li cuanqueb xcuanquil sa ruchichoch. 22 Tixchutub ru jo nak nequechutubac li prex ut tetzapek sa jun naajej jo nak nequetzape li prex li ni nkeb xmac. Ut najt tecuank aran toj tacuulak xkehil nak tequehek chixtojbal xmaqueb. 23 Takojyi nok ru li sake jo ajcui li po nak li nimajcual Dios cuank chok tzakal rey. Ut aan tataklank sa xbeneb li cuanqueb Jerusaln sa li tzul Sin. Ut li nequetaklan sa xbeneb li tenamit teril lix lokal li Kacua.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS25,26

1158 Eb li bich re xlokoninquil li Dios

25

26

Kacua, laat lin Dios. Tinque alokal ut tinnima la caba. Xban nak ti c achol, xabanu li sachba cholej li xacub chak ru xbanunquil najter. 2 Xasacheb ru li xni nkal tenamit ut xajuqueb li tzac li sutsu cui li nequexcol cui rib li cuanqueb aran. Xapo chi junaj cua eb li palacio li quexyi b li xic nequeiloc ke. Ut ma joke chic taru k xyi banquileb. 3 Jocan nak eb li tenamit li cauheb rib texque alokal. Ut eb li tenamit li kaxal joskeb texxucua acuu. 4 Laat xatenkaheb li neba. Xatenkaheb li tenkac nequeraj. Xacoleb chiruheb li josk aj cristian li nequerahobtesin reheb. Chanchan nak xacoleb chiru li cak-sut-ik ut chiru xtikcual li sake. 5 Tacubsi xcuanquileb li jalan xtenamit jo nak narisi xtikcual li sake li chok sa junak li naajej chaki ru. Tacubsi xcuanquileb li nequexnimobresi ribeb. 6 Sa li tzul Sin li Kacua li nimajcual Dios tixbanu jun li ni nke re chixjunileb li xni nkal ru tenamit. Textzaca li chabil tzacaemk ut teruc li chabil vino. 7 Nak cuankeb sa li tzul Sin li Kacua tarisi lix rahileb xchol ut li raylal li cuanqueb cui. Ut inca chic terahok sa xcholeb. 8 Li nimajcual Dios tarisi xcuanquil li camc. Tixmes li xyaal ruheb. Tarisi lix xutaneb lix tenamit sa chixjunil li ruchichoch. Li Kacua, aan li quiyehoc re ain. 9 Sa li cutan aan eb li tenamit texye: Relic chi yal li Kacua, aan li kaDios. Xkacojob kachol riquin ut aan xcoloc ke. Aan li Kacua li kaDios. Xkapab li Dios ut anakcuan aan xcoloc ke. Jocan nak sa sa kachol, chaakeb. 10 Li cuanqueb sa li tzul Sin li Kacua tacolok reheb. Abanan eb li tenamit Moab tesachek ruheb jo nak nayeki c li quim sa li mul. 11 Texye li rukeb re xbanunquil li caru nequeraj jo nequexbanu li nequenumxic. Abanan inca teruk xban nak li Dios tixcubsi xcuanquileb. 12 Li Dios tixsach li ni nki cab li nequexcol cui ribeb jo ajcui li tzac li najt xteram li sutsuqueb cui li tenamit. Tixjuqueb ut tanto tecanak sa choch. 1 Sa eb li cutan aan eb li cristian texbicha li bich ain sa li naajej Jud: Kaxal cau rib li katenamit. Li Kacua, aan li quixakaban re li tzac li sutsu cui li tenamit re kacolbal. 2 Tehomak li oquebal re li tenamit re teoc li tenamit li ti queb xchol. Teoc li tenamit li nequexbanu li us. 3 At Kacua, laat nacatquehoc reheb chi cuanc sa usilal li nequecoxlan acue. Maca nachichiin reheb xban nak cauheb xchol acuiquin. 4 Checojobak echol riquin li Kacua xban nak aan laj Colol ere chi junelic. Aan

1At

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1159

ISAAS26

chanchan jun li sakonac li inca najala. 5 Li Kacua quixcubsi xcuanquileb li nequexketketi ribeb. Quixsach ru li tenamit li quecuan cui. Quilajxtan li tzac li najt xteram li sutsu cui li tenamit. 6 Eb li querahobtesi c junxil ut eb li neba, aan eb chic li nequeoc sa li tenamit ut nequexyeki sa rok. 7Ti c ru li be li nequenume cui li ti queb xchol. At Kacua, laat nacatti cobresin re li be chiruheb. 8 At Kacua, yoco chixbanunquil jo nacacuaj laat re xquebal xlokal la caba. Li caru nakaj, aan oybeni nc acuiquin ut li kacaux cuank acuiquin. 9 Chiru li kojyi n cajo nak nacuaj rilbal acuu. Chi anchal inchol tatinsic toj ekela jo najtil tacuank inyuam. Nak tatrakok atin, li cuanqueb sa ruchichoch texque retal caru li ti quilal. 10 Usta laat tacuil xtokobal ruheb li inca useb xnaleb, eb aan ma joke textau ru. Inca teraj cuanc sa ti quilal. Usta cuanqueb sa junak naajej bar nacatlokoni c cui, eb aan junelic texbanu li mausilal xban nak inca nequexque retal la cuanquilal. 11 At Kacua, nequexnau nak taqueheb chixtojbal xmaqueb. Abanan inca nequeraj xquebal retal. Chicutek taxak xxutaneb nak texque retal nak nacaraheb la tenamit. Chanchan catbil nak teosok li xic nequeiloc acue. 12 At Kacua, laat nacatquehoc ke chi cuanc sa tuktuquil usilal. Chixjunil li nakabanu, naru nakabanu xban nak laat nacattenkan ke chixbanunquil. 13 At Kacua, at kaDios, yal nak cuanqueb li xetaklan chi cau sa kaben. Abanan junes laat nakaque alokal. 14 Eb aan camenakeb chic anakcuan. Inca chic tecuacli k chi yoyoqueb. Inca chic taruk tetaklank sa kaben xban nak laat xatquehoc reheb chixtojbal lix maqueb. Laat xatsachoc ruheb ut inca chic tajulticak lix cabaeb. 15 At Kacua, laat xatquehoc re chi nimanc li katenamit ut aculub nak taquehek alokal. Ut xanimobresi lix nubal li kanaaj. 16 At Kacua, laat coaque chixtojbal li kamac ut cotijoc chacuu. Nak yoco chixculbal li raylal, xkatzama katenkanquil acue. 17Chanchano li yaj aj ixk li oc re chi quirac. Japjo re xban li raylal. Jocan yoco chixculbal lao, at Kacua. 18 Lao xkacul li raylal jo li ixk. Abanan maca rajbal li raylal li xkacul. Lao maca xkabanu re xcolbal li katenamit. 19 Abanan eb la tenamit li quecam tecuacli k cuichic chi yoyo. Chixjunileb li cuanqueb sa li muklebal tecuacli k cuichic chi yoyo ut texjap reheb xban xsahil xcholeb. Li Kacua tixcuaclesiheb cuichic chi yoyo li camenak jo nak li xchuque naxqueheb chi yolac li acui mk. 20 Ex intenamit, ocankex sa le rochoch ut tzapomak li oquebal. Mukumak cachinak erib toj tanumek xjoskil li Dios. 21 Li Kacua tachalk chak sa choxa chi rakoc atin sa xbeneb li tenamit. Tacutbesi k li camsi c li qui-uxman chi mukmu sa ruchichoch. Inca chic tauxmank li camsi nc chi mukmu.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS27

1160 Tecolek cuichic laj Israel

27

eb li cutan aan li Kacua tixqueheb chixtoj xmaqueb laj Leviatn li nimla xul li seb xchol chixbanunquil li inca us, ut li nimla canti li naxkotkoti rib, jo ajcui li dragn li cuan sa li palau. Riquin lix nimla chi ch cau tixcamsiheb. 2 Sa li cutan aan li Kacua Dios tixye: Bichankex chirix lix naaj li chabil uvas. 3 Eb laj Israel, aaneb lix naaj lin uvas. Lain li Kacua nin-iloc reheb. Chanchan nintakresi nak nacuileb. Nequecuil chi kek chi cutan re nak maca texcul. 4 Inca chic yo injoskil sa xbeneb lin tenamit. Cui ta cuan li teraj xchichiinquileb lain sa junpat tebinsach ruheb jo nak nequecat li quix ut li pim. 5 Cui eb li xic nequeiloc re lin tenamit teraj nak tincoleb, techalk raj cuiquin. Texcam raj ribeb sa usilal cuiquin, chan li Dios. 6 Sa eb li cutan techalk eb laj Israel li ralal xcajol laj Jacob tenabalok sa ruchichoch ut tecuank yalak bar. Us teelk riquin li caru texbanu. Chanchanakeb li che li naxchap xxe chi us ut nabal li ru naxque. 7 Li Dios inca quixrahobtesiheb laj Israel jo quixbanu reheb li xic nequeiloc reheb laj Israel. Inca quixqueheb chi camsi c laj Israel jo quixqueheb chi camsi c li jalaneb xtenamit. 8 Li Kacua quixqueheb laj Israel chixtojbal lix maqueb nak quixcanabeb sa rukeb li jalaneb xtenamit. Quechape ut quecame chi prexil sa jalan tenamit. Chanchan nak quecame xban li cacuil ik li nachal sa releb sake. 9 Li Dios tixcuy xmaqueb laj Israel nak telajexjuqui chixjunil li artal li nequelokoni c cui li jalanil dios. Tixcuy xmaqueb nak macaak chic li yi banbil dios xAsera, chi moco li naajej li nacatman cui li pom. 10 Li tenamit li kaxal cau rib nak quicuan quitzektanac. Maca chic cuan chi sa. Chanchan li chaki choch. Aran nequecuaac li cuacax sa li pachaya ut aran ajcui nequehilan. 11 Eb li ruk li che quechakic ut quetoke. Ut eb li ixk nequexsic chok xsieb. Eb li tenamit inca nequextau xyalal. Jocan nak li Kacua, li quiyoobtesin reheb inca quiril xtokobal ruheb. Inca quiruxtanaheb ru. 12 Sa li cutan aan li Kacua tixchutubeb lix tenamit. Naticla chak cuan cui li nima Eufrates. Nacuulac toj sa lix nubaleb laj Egipto. Li junjunk chi aj Israel techutubak jo nak naxocman ru li trigo. 13 Sa eb li cutan aan tayabasi k chi cau li trompeta. Eb laj Israel li quechape ut quecame sa eb li tenamit Asiria ut Egipto texchutub ribeb ut texic Jerusaln ut texlokoni li Kacua sa lix santil tzul.

1Sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1161

ISAAS28

28

tachalk sa eben laex li ralal xcajol laj Efran. Xenimobresi erib riquin li nimla tenamit Samaria li cuan sa li ru taka li cuan cui li chabil choch. Ut cajo le ketketil. Yo chi sachc lix lokal li tenamit Samaria xban nak junes calac chic nequexbanu. Chanchan li utzuuj li yo chi chakic. 2 Quehomak retal. Li Kacua ac xcauresi jun li cui nk cuan xmetzeu li tixcut sa choch li tenamit. Chanchan li cacuil hab sakbach xsa. Chanchan li cak-sut-ik li naxsach chixjunil. Malaj ut chanchan li but li naxtzap chixjunil li choch. 3 Li tenamit li nequexnimobresi ribeb ut nequecala tasachek ruheb ut tayeki k sa choch. 4 Tasachek ru lix lokal li tenamit Samaria li cuan sa li ru taka cuan cui li chabil choch. Tasachek ru jo nak nachakic li utzuuj. Chanchan nak nasache li xben ru li che higo nak nasique nak maji nacuulac xkehil li sicoc. 5 Sa eb li cutan aan li Kacua li nimajcual Dios aanak lix lokaleb lix tenamit li inca tesachek ru. Chanchanak jun li corona cajo xchinausal yi banbil riquin utzuuj. 6 Li Kacua tixque xnalebeb laj rakol atin re nak terakok atin sa ti quilal. Ut tixque xcacuilal xcholeb li nequepletic re xcolbal li oquebal re li tenamit.

1Raylal

Quitzektanac li tenamit Samaria xban li Dios

li profeta ut eb laj tij yoqueb chi calac ut nequetacloc. Cajo li vino ut li ha li nacaltesin queruc toj retal quexsach xnaleb. Eb li profeta inca chic nequextau ru li visin li naxcut chiruheb li Kacua. Ut eb laj tij inca chic nequeru xquebal xnalebeb li tenamit. 8 Chixjunileb li mex tzajeb ru xban lix xaauheb. Ma jun chic li naajej sak ru. 9 Nequexcuechi cuix ut nequexye: Ani li cui nk aan nak nachal chixquebal kanaleb? Ma cuan ta bi xcuanquil nak tachalk chikatijbal? Ma cocalo ta bi lao? Ma toje ta bi xkacanab tuuc? 10 Junes li chakrab naxye ke. Junes kataklanquil naxbanu. Naxcut chiku li junjunk chi atin jo nequexbanu reheb li cocal, chanqueb. 11 Cui inca nacuulac cheru jo ninbanu lain, li Kacua tixtaklaheb li jalaneb xtenamit chixcutbal li xyalal cheru sa jalan atinobal li chaaj xtaubal ru. 12 Li Dios quixye reheb: Aan ain li naajej li texhilank cui. Arin tasahok echol, chan. Abanan, eb aan inca queabin chiru. 13 Jocan nak li ratin li Kacua tacutek

7Eb

Raylal tachalk sa xben li tenamit Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS28

1162

chiruheb jo nak nacute chiruheb li cocal. Jocan nak junes taklac texcul ut nabal li chakrab taquehek sa xbeneb xbanunquil. Kaxal ra texcul nak techapek ut tecamek sa jalan tenamit. 14 Abihomak li caru naxye li Kacua ere laex li nequextaklan sa li tenamit Jerusaln, laex li nequeketketi erib. 15 Laex nequeye: Lao xkabanu jun li contrato riquin li camc ut riquin lix naajeb li camenak. Lao inca takacul li raylal sa eb li cutan nak nachal. Xkacojob kachol riquin li balaki nc ut li tictiic, chanquex. 16 Jocan nak li Kacua Dios quixye chi jocain: Quehomak retal. Lain xinsic ru jun li pec kaxal lok ut xinque aran Sin chok xxuc li cab re nak cau tacanak. Ut li ani tixcojob xchol riquin inca tachinank xchol. 17 Li ti quilal tacanjelak cue jo li bisleb nak tinrakok atin sa eben. Ut li chabilal tacanjelak jo li plomo. Chanchan li sakbach nak tixsach ru chixjunil li ticti li nequecojob cui echol ut chanchan li but nak tixsach ru li nequecol cui erib. 18 Tasachek xcuanquil li contrato li quebanu riquin li camc jo ajcui li contrato li quebanu riquin lix naajeb li camenak. Kaxal ra tecul nak tachalk li raylal sa eben. 19 Quila sut tecul li raylal. Cuulaj cuulaj tachalk sa eben chi kek chi cutan. Cajo nak texxucuak nak tetau ru li caru yoquin chixyebal. 20 Inca chic sa texcuank. Chanchanakex jun li cui nk li naxyal cuarc sa jun li chat cachin rok ut cachin li ris. 21 Li Kacua tixbanu jo quixbanu sa li tzul Perazim ut sa li ru taka Gaban. Tixbanu li inca quixbanu junxil. Tixbanu chi tzakal re ru. 22 Jocan ut nak canabomak li hoboc re nak inca tanimank li raylal li tecul. Lain ac xcuabi nak li nimajcual Dios tixsach ru chixjunil le tenamit. Ac tenebanbil sa eben nak tasachek ruheb. 23 Abihomak li yoquin chixyebal ut quehomak retal. 24 Cui junak aj acuinel naxcauresi lix choch re taauk, ma junelic ta bi yok rakinquil? Ma junelic ta bi yok chixbecbal? 25 Nak ac xcauresi li choch narau li riyajil li eneldo ut li comino. Narau li riyajil li trigo chi tzol jo ajcui li cebada ut narau ajcui li avena sa xnaaj. 26 Naxnau chi us li auc xban nak li Kacua lix Dios naxcut chiru chanru tixbanu. 27 Inca naru xtenbal li eneldo riquin nimla che, chi moco li comino jo nak natenman li trigo. Naxten ban riquin jun li che cachin. 28 Nequexten li ru li trigo, abanan moco cau ta nequexten re nak inca tapuquek. Nequexnumsi ban li carret sa xben chi timil re risinquil li rix. 29 Chixjunil li naleb ain quebil re xban li nimajcual Dios. Kaxal chabil li naleb li naxque li Dios ut chixjunil na-el chi us.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1163

ISAAS29

tachalk sa xben li tenamit Jerusaln, li nequexye ajcui Ariel re, li tenamit li quicuan cui laj David. Xbanuhakeb cuan cuib oxibak chihab lix ninkeheb. 2 Chirix aan li Dios tixque li raylal sa xben li tenamit Jerusaln. Teyotek xcholeb ut teyabak ut chixjunil li tenamit chanchanak jun li artal li junelic cuan quic sa xben. 3 Li Kacua tixcanabeb li xic nequeiloc reheb chixsutbal li tenamit. Texyi b lix muhebaleb chi xjun sutam ut tepletik riquineb li cuanqueb sa li tenamit. 4 Li tenamit Jerusaln tacubsi k xcuanquil ut tantokeb sa choch. Sa has teatinak sa li choch. Chanchanak jun li musikej. 5 Abanan li Kacua sa junpat tixque chixtojbal lix maqueb li xic nequeiloc reheb laj Jerusaln. Chanchanakeb li poks malaj ut lix mokoj ixim li nacame chi junpat xban li ik. 6 Chi maca sa xcholeb aan, li Kacua li nimajcual Dios tixsacheb ru li xic nequeiloc reheb laj Israel. Tacuank li choki nc ut li cak ut li hi c. Ut tacuank ajcui li cak-sut-ik ut li xam re sachoc. 7 Ut chixjunileb li tenamit li yoqueb chi pletic riquineb laj Jerusaln jo eb li nequerahobtesin reheb telajeosok. Chanchanakeb li matc malaj ut jun li visin chiru kojyi n li yal nanume. 8 Chanchanakeb li tatzocak ut naxmatque nak yo chi cuaac. Abanan nak na-aj ru tatzocak. Malaj ut chanchanakeb li tachakik re. Naxmatque nak yo chi ucac. Abanan nak na-aj ru, taraj ucac. Jocan texcul li quila tenamit li nequepletic sa li tzul Sin. 9 Laex aj Jerusaln, canakex sa le tontil naleb. Chanchanakex li mutz ut chanchanakex li calajenak usta inca tex-ucak vino. Taclokex usta inca yokex chi calac. 10 Li Kacua xsach le naleb. Chanchan yoquex chi cuarc. Eb li profeta, aaneb raj li nequequehoc xnalebeb li tenamit. Abanan li Dios quixsach lix nalebeb. Chanchan nak quixtzap li ruheb riquin ticr. 11 Cheru laex, li visin chanchan li atin tzi banbil sa junak hu tzaptzo chi us. Cui teque li hu re junak naxnau iloc ru hu ut teye re nak taril xsa cheru, li jun aan tixye ere: Inca naru xban nak tzaptzo li hu. 12 Ut cui ta teye re junak inca naxnau iloc ru hu: Il xsa li hu ain, aan tixye ere: Lain inca ninnau iloc ru hu, chaak. 13 Li Kacua quixye: Li tenamit ain niquinexlokoni yal riquin xtzumal reheb. Moco nequexbanu ta chi anchal xcholeb. Maca rajbal nak niquinexlokoni xban nak li caru nequexbanu re inlokoninquil, aan yal jun chakrab quebil xbaneb li cui nk. 14 Jocan nak lain tinbanu jun li sachba cholej xiu xiu

29

1Raylal

Raylal tachalk sa xbeneb laj Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS29,30

1164

rilbal riquineb li tenamit ain. Eb li cuanqueb xnaleb macaak chic xnalebeb ut eb li sebeb xchol inca chic sebak xcholeb, chan li Dios. 15 Raylal tachalk sa xbeneb li nequexcoxla xbanunquil chi mukmu chiru li Kacua li caru nequexcub ru xbanunquil. Nequexcoxla nak ma ani na-iloc reheb. Sa xcholeb aan nak ma ani nanaoc re li caru nequexbanu. 16 Kaxal cuichic nanumta le mausilal. Laex inca nequetau xyalal. Ma naxkax ta bi xlokal laj paconel li cuc? Junak li cuc inca taruk tixye re laj pacol re, Macua laat xatyi ban cue. Chi moco taruk tixye, Inca nacanau caru yocat chixbanunquil. 17 Chi seb nacuulac xkehil nak li quiche re Lbano tasukisi k chok xnaaj li acui mk. Ut li xnaaj li acui mk tasukisi k chok quiche. 18 Sa eb li cutan aan eb li chanchaneb tzap xic terabi nak tailek xsa li hu sa xxiqueb. Ut eb li chanchaneb mutz textau chic ru li xyalal. Inca chic tecuank chi sachso xnalebeb. 19 Ut eb li tulaneb tesahok cuichic xchol riquin li Kacua. Eb li neba tesahok xchol riquin li Kacua lix Dios Santo laj Israel. 20 Eb li nequerahobtesin tesachek ruheb. Ut eb li nequehoboc teosok. Chixjunileb li nequexbanu mausilal telajeosok. 21 Li Dios tixsach ruheb li nequekaban ut tixsach ajcui ruheb li nequebalakin re laj rakol atin. Ut tixsach ajcui ruheb li nequexsic xyalal re nak inca tarakek atin sa ti quilal sa xbeneb li macaeb xmac. 22 Jocan nak li Kacua li quicoloc re laj Abraham, naxye chi jocain: Ex ralal xcajol laj Jacob, inca chic tacutek le xutan, chi moco texsakquirinok xban le xiu. 23 Nak teril le ralal ecajol li caru xinbanu lain, texque retal nak lain santin ut tinexlokoni lain lix Dioseb laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob. Ut texxucua cuu. 24 Ut eb li inca nequextau xyalal textau chic ru ut eb li junes cuechi nc nequexbanu texcul lix kusbaleb.

30

nimajcual Dios quixye: Raylal tachalk sa xbeneb li nequetaklan sa xbeneb laj Jud xban nak xjuneseb nequexcub ru caru texbanu ut inca nequexpatz xnalebeb cue lain. Jocan nak yo chi numtac lix maqueb. 2 Nequexic Egipto chixsicbal xtenkanquileb chi inca nequexpatz cue ma us malaj ut inca us li nequexbanu. Nequeraj nak li tenamit Egipto tacolok reheb. Eb aan cauheb xchol riquin laj Faran. 3 Abanan laj Faran macaak xcuanquil chixtenkanquileb. Tacutek xxutaneb nak tacubsi k xcuanquileb xban nak quexpatz lix tenkanquileb riquineb laj Egipto. 4 Usta ac xextakla laj camol be aran

Maca aj e nak texcojob xcholeb laj Israel riquineb laj Egipto


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1165

ISAAS30

Zon, ut usta ac xextaklaheb lix takl aran Hanes, 5 abanan xutanal teelk xban nak inca tetenkak xbaneb. Tebalaki k xban li tenamit li maca nequeoc cui. Maca aj e nak xecoeb riquineb usta xexcojob xcholeb sa xbeneb laj Egipto. 6 Aan ain li esilal chirixeb li xul li cuanqueb Neguev. Li Neguev, aan jun li naajej xiu xiu numec cui xban nak aran cuanqueb li cakcoj ut li canti li kaxal seb chi alinac ut li canti li napiscoc chi junpat. Eb laj Israel yoqueb chi numec aran re texic Egipto chixpatzbal lix tenkanquil. Yoqueb chixcambal chirix bur ut camello lix biomaleb re texque reheb laj Egipto. Abanan eb laj Egipto moco textenkaheb ta. 7 Relic chi yal nak maca na-oc cui li texbanu eb laj Egipto. Moco naru ta textenkaheb laj Israel. Jocan nak ninye: Eb laj Egipto nequexnimobresi ribeb, abanan maca naru nequexbanu. 8 Li Kacua quixye cue nak tintzi ba retalil sa jun li hu chanru lix nalebeb laj Israel. Li hu aan cuank junelic ut aanak retalil chanru lix nalebeb. 9 Li tenamit ain ketketeb ut nequebalakin. Inca nequeraj rabinquil lix chakrab li Dios. 10 Nequexye reheb li profeta: Micute chic li visin cheru. Meye chic ke caru us takabanu. Ye ban ke li chinaus rabinquil, usta moco yal ta. 11 Elenkex chiku. Canabomak xbanunquil li us li yoquex chixbanunquil. Inca chic nakaj rabinquil li caru nequeye chirix li kaDios santo, lao aj Israel, chanqueb. 12 Jocan nak li nimajcual Dios, li Dios santo li nakalokoni lao aj Israel, naxye chi jocain: Laex xetzektana li cuatin. Xecojob echol riquin li pletic ut li mausilal. 13 Laex cuan le mac. Chanchanex jun li tzac najt xteram, jorol. Chi maca sa echol tatanek. 14 Laex tex-osok jo nak najore li cuc nak natane ut lix caj inca chic nacanjelac, chi moco re risinquil li ru xam chi moco re xlecbal li ha sa li jul. 15 Ut quixye ajcui li Kacua li Dios Santo li nequexlokoni eb laj Israel: Sukinkex cuiquin. Cojobomak le chol cuiquin ut texcolek. Cui laex tex-oybeni nk cuiquin, tetau le cacuilal, chan li Dios. Abanan laex inca queraj. 16 Laex xeye: Lao toelelik chirixeb li cacuay, chanquex. Jocan nak tex-elelik. Xeye: Lao toxic chirix cacuay li kaxal cau nequealinac, chanquex. Abanan eb li yokeb cheralinanquil kaxal cuichic cau tealinak cheru laex. 17 Jun mil ere laex tex-elelik chiru jun li cui nk li xic na-iloc ere. Ut chejunilex texelelik chiruheb ob chi cui nk li xic nequeiloc ere. Moco nabalex ta chic texcanak. Chanchanakex jun li bandera xakxo sa xben bol. 18 Abanan li Kacua yo chiroybeninquil re taruxtana eru. Naraj xcutbesinquil cheru nak aan naxtokoba eru. Li Kacua li nimajcual Dios aan ti c xchol. Us xak reheb li nequexcojob xchol riquin li Kacua. 19 Relic chi yal laex

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS30

1166

texcuank cuichic aran Sin sa li tenamit Jerusaln. Inca chic texyabak. Kaxal nim li ruxtan li Kacua. Nak teyaba lix caba, li Kacua tarabi le tij. 20 Li Kacua tixque li raylal sa eben ut texrahobtesi. Abanan aan ajcui tacuank eriquin chetenkanquil. Laj tzolol ere inca tixmuk rib cheru. Teril ban riquin xnak eru laj tzolol ere. 21 Cui laex teraj xbanunquil li inca us, terabi nak li Kacua taatinak chak cherix ut tixye ere: Mebanu li inca us. Banuhomak ban li ti quilal, chaak ere. 22 Laex inca chic teraj le yi banbil dios li quebil plata ut oro chirixeb. Tetzektanaheb jo li mul. Ut teye: Inca chic nakaj rilbaleb, chaakex. 23 Nak laex texauk, li Kacua tixtakla li hab re xtakresinquil le racui mk. Ut nabal ru le racui mk tixque ere. Ut tzakalak ajcui li pachaya reheb le quetomk. 24 Ut kaxal chabilak ajcui lix tzacaemkeb le boy x ut le bu r li tebecok re li choch. 25 Nak tacuulak xkehil nak tecamsi k eb li xic nequeiloc ere, tacuank cuichic li ha sa eb li nima li cuanqueb sa eb li xben bol ut sa eb li xben tzul. 26 Li po talemtzunk jo li sake. Ut li sake kaxal cuichic talemtzunk. Cuukub sut xtikcual chiru li naxque rajlal cutan. Chixjunil ain taculmank sa eb li cutan nak li Kacua tixcameb cuichic sa usilal lix tenamit ut tixqueheb cuichic chi cuanc sa lix naajeb. 27 Lix cuanquil ut lix lokal li Kacua nacutun chi najt. Lix joskil nacutun riquin li xam ut riquin li sib. Lix tzumal re nacutuc re lix joskil ut li ruuj rak chanchan li xam li nasachoc. 28 Nak namusikac li Kacua, aan chanchan jun li nima li yo chi buti nc ut lix chamal nacuulac toj sa xcuxeb li cristian ut naxsach chixjunil. Li Kacua tixtzil rix li nequexbanu li xni nkal ru tenamit ut tixram xbeheb li yoqueb chixbanunquil li mausilal. Chanchan nak naquehe li chi ch sa re li cacuay. 29 Abanan laex, lix tenamit li Dios, texbichank xban xsahil echol jo nequebanu sa li kojyi n nak yoquex chixninkeinquil li pascua. Tasahok sa echol jo nak eb li tenamit yoqueb chixchebal lix xolb nak nequexic sa lix tzul li Kacua laj Colol reheb laj Israel. 30 Li Kacua li nimajcual Dios tixque chi abi c lix yab lix cux ut tixcutbesi lix joskil chiruheb chixjunileb riquin xam ut riquin li cacuil hab ut sakbach ut riquin cak-sut-ik. 31 Eb laj Asiria cajo nak quexrahobtesiheb laj Israel. Abanan li Kacua tixsacheb ru yal riquin li ratin. 32 Nak li Kacua tixque li junjunk chi raylal sa xbeneb laj Asiria, eb laj Israel yokeb chixchebaleb lix pandero ut lix arpa. Li Kacua, aan li tapletik riquineb laj Asiria. 33 Ac junxil cauresinbil chak li naajej Tofet li tacatek cui lix reyeb laj Asiria. Li naajej aan nim ru ut cajo xchamal. Nabal li si ac tusbil sa li naajej aan. Li Kacua nak tamusikak tixloch xxamlel ut tixcat riquin azufre.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

31

1167
1Raylal

ISAAS31,32

tachalk sa xbeneb li nequexic Egipto chixsicbal xtenkanquileb ut nequexcojob lix choleb sa xbeneb li cacuay. Nequexcacuubresi lix choleb xban nak nabaleb lix carruaje ut kaxal cauheb rib li nequexic chirix cacuay. Abanan inca nequexsic li Dios Santo, lix Dioseb laj Israel, chi moco nequextzama xtenkanquil riquin. 2 Li Kacua, aan li cuan xnaleb ut aan li nasachoc. Inca naxjal lix caux. Tixque chixtojbal lix maqueb li nequexbanu li mausilal jo ajcui eb li nequetenkan reheb. 3 Eb laj Egipto yal cui nkeb. Moco dioseb ta. Ut lix cacuayeb yal xuleb. Moco musikejeb ta. Nak li Kacua tixye li ruk chixquebaleb chixtojbal lix mac, jun xxiquic nak teosok. Taosok laj tenkanel ut taosok ajcui li natenkac. 4 Li Kacua quixye cue chi jocain: Lain tinpletik re xcolbal rix lin tenamit sa li tzul Sin. Ma ani taruk taramok chicuu jo jun li cakcoj naxcol rix lix tib li ac xchap. Usta japjoqueb re laj ilol re li xul chixcolbal lix carner, li cakcoj inca taxucuak. 5 Jo nak li xul nequerupupic sa xben lix soc chixcolbaleb li coc ral, jocan nak lain li nimajcual Dios tincuileb ut tincoleb laj Jerusaln ut tintenkaheb. 6 Laex aj Israel, xexmacob chicuu ut xeket li cuatin. Abanan sukinkex cuiquin. 7 Tacuulak xkehil nak laex tetzektana le dios oro ut plata li xeyi b riquin le ruk xban le mausilal. 8 Li tenamit Asiria tasachek ru sa li plet, abanan macua riquin xcuanquil cui nk chi moco riquin xchi ch cui nk tasachek ruheb. Teelelik sa li plet ut eb lix soldado li toj sajeb techapek ut tecanak rubel xcuanquileb lin tenamit. 9 Lix reyeb laj Asiria taelelik xban xxiu jo eb ajcui li nequetaklan sa xbeneb li soldados, chan li nimajcual Dios, li cuan xxam ac cauresinbil Jerusaln re xquebal chixtojbaleb xmaqueb li xic nequeiloc reheb laj Israel.

32

xkehil nak tacuank jun li rey li tataklank sa ti quilal. Ut eb li nequetenkan re li rey tetaklank ajcui sa ti quilal. 2 Li rey aan tixtenkaheb li tenamit. Chanchanak jun li naajej bar naru texcol cui ribeb li tenamit chiru li hab ut li ik. Chanchanak li rok ha li nanume sa li chaki choch. Chanchanak jun li sakonac li tixque xmu sa li tikcual choch. 3 Eb li profeta textau chic ru li xyalal ut eb li tenamit texque chic xcholeb chirabinquil lix tijbaleb. 4 Eb li macaeb xnaleb textau chic xyalal ut eb li tat reheb teatinak chi tzakal re ru. 5 Inca chic tayehek

1Tacuulak

Tacuank jun li Rey tataklank sa ti quilal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS32,33

1168

33

chabil reheb li inca useb xnaleb, chi moco taquehek chic xlokaleb li nequebalakic. 6 Li inca us xnaleb junes tontil naleb naxye ut junes mausilal naxcoxla xbanunquil. Naxbanu li inca us ut naxhob li Kacua li nimajcual Dios. Inca naxque xtzacaemkeb li tetzocak chi moco naxque rucaheb li techakik reheb. 7 Li ani inca us xnaleb naxbanu li mausilal. Naxcub ru chanru nak tixbanu raylal reheb li neba riquin balak ut naxsic xyalal chanru nak inca tarakek atin sa xyalal sa xbeneb li tenkac nequeraj. 8 Abanan li ani chabil xnaleb junes xbanunquil li chabilal naxcoxla. Ut riquin xbanunquil li chabilal taquehek xlokal. 9 Laex ixk aj Jerusaln, li maca ecaux, chequehak retal li oc cue chixyebal. Laex li cojco echol anakcuan cherabihak li cuatin. 10 Anakcuan maca ecaux. Abanan sa li chihab jun chic cajo nak texxucuak xban nak macaak ru le racui mk. Ut inca chic tesic ru li uvas. 11 Chi-oc cachinak exiu, ex ixk, li maca nequecoxla. Ut sicsotkex. Isihomak li chabil ticr cherix ut quehomak li kes ru ticr cherix retalil nak ra echol. 12 Chetenak re le chol xban xrahil echol xban nak macaak chic li chabil choch xnaaj le racui mk. Ut quilajesache xnaaj le uvas. 13 Junes aj chic li pim ut li quix taelk sa xnaajeb le racui mk laex lin tenamit. Texyabak chirixeb le rochoch ut eb le tenamit li quisaho cui le chol junxil. 14 Li palacio tacanabak chi maca chic cuan chi sa. Ut macaak chic cristian tacanak sa li tenamit, usta nabaleb junxil. Chixjunileb li cab li najt xteram jo eb ajcui li cab li nequexcol cui ribeb tesachek. Junes chic eb li bur re quiche ut eb li quetomk tecuank aran. 15 Abanan li Kacua Dios tixque lix musik ke ut torosobtesi cuichic. Tixsukisi li chaki choch chok chabil choch. Ut li chabil choch kaxal cuichic nabal li acui mk tixque. 16 Ut sa chixjunileb li tenamit texbanu li ti quilal ut tecuank sa xyalal. 17 Chixjunileb texbanu li us ut tecuank sa tuktuquil usilal. Cojcokeb chic xcholeb chi junelic. 18 Eb lin tenamit tecuank sa rochocheb sa tuktuquil usilal. Cojcoqueb chic xcholeb. Tehilank sa xyalal. Maca tachichii nk reheb. 19 Usta natane li sakbach sa li quiche ut usta tasachek ru li tenamit, 20 abanan laex sahak le chol. Tex-auk sa li naajej cuan cui nabal li ha. Ut eb le boyx ut le bur texic yalak bar chi ichajibc. 1 Raylal tachalk sa eben laex li xic nequex-iloc ke. Laex li nequex-elkan ut nequexbalakin ke. Laex ma ani xeelkan re li caru ere chi moco xexbalaki c. Abanan tacuulak xkehil nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1169

ISAAS33

laex chic taelkak caru ere ut texbalaki k. 2 At Kacua, chacuuxtana taxak ku. Laat li kayoon. Chaque taxak xcacuil li kok kuk chi cuulaj cuulaj. Ut choacol nak yoko chixculbal li raylal. 3 Nak nacat-atinac chi cau xyab la cux eb li xni nkal ru tenamit nequeelelic. Nak nacatoquen chikix, nequexchachai ribeb li xic nequeiloc ke. 4 Taxoquek ut tacamek chixjunil li caru reheb. Chanchanakeb laj sac li maca chic nequexcanab. 5 Li Kacua cuan sa choxa ut kaxal nim lix cuanquil sa xben chixjunil li caru cuan. Ut tixqueheb chi cuanc sa ti quilal ut sa chabilal li cuanqueb Sin. 6 Junelic naxcoleb lix tenamit ut naxqueheb xnaleb. Naxtenkaheb chixtaubal ru li xyalal. Li xxucuanquil ru li Kacua, aan li kaxal lok chiruheb. 7 Eb li cui nk li cauheb rib japjoqueb re sa eb li be. Eb li takl li queraj nak li tenamit tecuank sa tuktuquil usilal yoqueb chi yabac chi kaxal ra sa xcholeb. 8 Eb li be poinbileb. Ma ani chic nequebec sa eb li be. Inca chic nequexbanu li caru xexye sa eb li contrato. Nequexket ban li ratineb. Ma ani chic naoxloki li ras ri tzin. 9 Maca chic li acui mk sa lix chocheb. Kaxal ra sa xchol li naajej. Quicute xxutan li tenamit Lbano. Ut li ru taka Sarn quisukisi c chaki choch. Maca chic xxak li che li cuan Basn, chi moco cuan xxak li che li cuan sa li tzul Carmelo. 10 Li Kacua quixye reheb li xni nkal ru tenamit: Anakcuan lain tincut lin cuanquil cheru ut taquehek inlokal. 11 Laex nequecub ru li caru nequebanu. Abanan maca rajbal li nequecub ru xbanunquil. Yal riquin lin musik tinsach ruheb jo nak li quim ut li mul nacate xban xam. 12 Eb li tenamit tesachek ru. Chanchanakeb li chun li nacate. Chanchanakeb li quix nak tecatek. Junes cha chic tacanak. 13 Laex li cuanquex chi najt, cherabihak resil li caru xinbanu. Laex li cuanquex chi nach chequehak retal lin cuanquil, chan li Dios. 14 Eb li nequexbanu li mausilal li cuanqueb Sin cajo nak nequexucuac. Nequesicsot xbaneb xiu ut nequexye: Ani ta bi taruk tacolek chiru li xam li lochlo chi junelic? Ani ta bi taruk tacolek chiru li Kacua nak tarakok atin sa kaben? chanqueb. 15 Naru texcolek cui nequex-atinac sa xyalal ut nequebanu li ti quilal. Merelka li caru reheb li neba ut meque erib chi tuminac. Mejunaji erib riquineb li nequexcub ru xbanunquil li mausilal ut li camsi nc. 16 Li ani naxbanu li us, aan tacolek. Maca tixcul. Chanchan nak cuan sa jun naajej najt xteram li nequexcol cui ribeb li tenamit. Ut junelic tacuank xcua ruca. 17 Sa jun cutan taoc cuichic sa xcuanquil le rey ut teril lix lokal. Ut nimak chic le tenamit. Najt tacuulak lix nubal. 18 Tajulticok ere chanru nak xiu xiu quexcuan rubeleb xcuanquil li jalan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS33,34

1170

tenamit. Ut teye: Bar cuan laj tzi b? Bar cuan laj titzol toj? Ut, bar cuan li quitaklan sa eb li cab li nequexcol cui rib? Caru quexcul? 19 Inca chic texcuank sa xyankeb li tenamit li kaxal ketketeb. Inca chic teril ruheb li nequeatinac sa jalan atinobal li inca nequetau ru. 20 Ilomak li tenamit Sin li noconinkei c cui. Teril li tenamit Jerusaln. Tuktuk chic ru chixjunil. Chanchanak jun li nimla muhebal ticr li inca chic tajalmank xnaaj. Inca chic taisi k li che li nachapoc re sa choch, chi moco tatupek li cam li nachapoc re. 21 Ut li Kacua li kaxal nim xcuanquil cuank kiquin ut toxcol. Chanchanak jun li nima nim ru ut tuktu ru. Ut ma jun li xic na-iloc ke taruk taxic sa li nima aan sa lix jucub chikachichiinquil. 22 Li Kacua Dios, aan li tarakok atin sa kaben. Aan taquehok ke li chakrab. Li Kacua, aan li karey ut aan ajcui li tacolok ke. 23 Lix jucubeb li xic nequeiloc ke maca nequeoc cui. Xplojo lix camal li che li nachapoc re li nimla ticr ut inca chic naru xhelbal. Lao takechani li caru reheb. Chikajunilo totzakonk. Usta yek rok junak tixcul li caru re. 24 Ma ani chic tixye yajin. Ut li Kacua tixcuy tixsach lix maqueb li cuanqueb Jerusaln. Ma ani chic tayajerk xban nak cuybil chic lix maqueb li cuanqueb Jerusaln.

34

laex li cuanquex sa eb li xni nkal ru tenamit, ut chutubomak erib chirabinquil li oc cue chixyebal. Ex tenamit checanabak erib chixquebal retal li tinye ere. Cherabihak chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch ut chequehak retal. 2 Xban nak li Kacua Dios yo xjoskil sa xbeneb li tenamit ut sa xbeneb ajcui lix soldado, tixkaxtesiheb re nak tecamsi k ut re nak tesachek ruheb chi junaj cua. 3 Eb li camenak telajecanak chi tanto ut cajoak xchuhaleb. Ut taosok li tzul sa lix quiqueleb. 4 Chixjunil li caru cuan chiru li choxa telajeosok ut tasachek li choxa. Chanchanak chic li hu naxboti rib. Telajetanek chixjunileb li chahim jo nak natane lix xak lix cheel li uvas malaj ut lix xak lix cheel li higo. 5 Li Kacua yo chak xjoskil sa choxa sa xbeneb laj Edom. Chanchan nak chalc re chixcamsinquileb chi chi ch nak tixkaxtesiheb chi camsi c. Ac tenebanbil camc sa xben li tenamit aan. 6 Nak tecamsi k chanchan nak lix chi ch li Kacua taosok sa lix quiqueleb ut sa lix xeb. Chanchan nak nequecamsi c li coc carner ut eb li chibat nak nequexque lix mayej. Chanchan nak li Kacua oc re

1Quimkex

Li Dios yo xjoskil sa xbeneb li xni nkal ru tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1171

ISAAS34,35

xquebal li catbil mayej aran Bosra. Ma cachin li camsi nc tacuank aran Edom. 7 Eb li tenamit aan tecamsi k jo nak nequecamsi c li cuacax ut li toro. Lix quiqueleb tixtakresi li choch ut lix xebuleb taosok sa li poks, 8 xban nak aan li cutan nak li Kacua tixque rekaj reheb laj Edom li raylal quexbanu reheb laj Israel. Aan li chihab nak texcul rekaj li mausilal quexbanu. 9 Eb li nima li cuanqueb sa li naajej Edom tasuki k xkol che. Ut li poks tasuki k azufre. Chixjunil li tenamit talochk xxamlel. 10 Ut inca chic tachupk lix xamlel. Yok xxamlel chi kek chi cutan. Junelic yok xsibel. Tacanak chi maca chic na-oc cui. Ut ma ani chic tanumek aran. 11 Ut aran texyi b lix naajeb li sosol, laj quix uch, li tzok jo eb ajcui li cuarom. Li naajej Edom tasuki k chaki choch ut ma ani chic tacuank aran. 12 Inca chic tacuank rey chi taklanc sa li naajej aan. Ut chixjunileb li cuanqueb xcuanquil macaakeb chic. 13 Junes quix chic tacuank sa eb lix palacio ut sa eb li cab li najt xteram li nequexcol cui ribeb. Li naajej aan tacanak chok xnaajeb laj xoj ut chok xnaajeb li ni nki xul avestruces xcaba. 14 Eb li josk aj xul li nequecuan sa li chaki choch tecuank rochbeneb laj xoj. Ut eb li chibat re li quiche texjap reheb chixbokbaleb lix comon. Ut tecuank ajcui li cuarom sa li naajej aan. Aran tecuank chi hilanc. 15 Ut aran ajcui texyi b xsoqueb li cuarom ut temolbek ut texquiresi li raleb. Ut texchutubeb re nak maca texcul. Ut aran ajcui tecuank li cuch, junjunk tux ut junjunk tzo. 16 Sicomak sa li hu li tzi banbil cui li caru quixye li Dios ut teril xsa re nak teque retal ma cuan junak quipalto. Eb li xul ain quecuan sa li naajej aan jo quixye li Dios. Junjunk tux ut junjunk tzo xban nak lix musik, aan li quichutuban reheb. 17 A li Kacua, aan li quiquehoc reheb sa xnaajeb li junjunk. Aan quisicoc re lix naajeb. Ut aran tecuank junelic ke cutan.

35

cuichic sa xchol li chaki choch. Teatzumak cuichic li utzuuj sa li choch li maca na-el chiru. 2 Li chaki choch tabichank xban xsahil xchol. Cajoak xchinausal. Chanchanak li tzul li cuanqueb Lbano ut kaxal chabilak chic li choch. Chanchanak li choch li cuan Carmelo ut chanchanak li choch li cuan Sarn. Ut chixjunileb teril li quilajxbanu li Dios ut texque retal lix lokal ut lix cuanquilal. 3 Cacuubresihomak li ruk li macaeb xmetzeu. Jo ajcui li rok li nequesicsot xban xlubic.

Tesuki k cuichic laj Israel chi sa sa xcholeb aran Sin


1Tasahok

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS35,36

1172

Quehomak xcacuilal xcholeb li kuneb xchol. Ut quehomak xcacuil xchol li nequechinan xchol. 4 Quehomak xcacuil xcholeb li yoqueb chi luctac. Yehomak reheb: Cacuubresihomak echol. Mexxucuac. Li Kacua tacolok ere ut tixqueheb chixtojbal lix maqueb li xic nequeiloc ere. 5 Sa eb li cutan aan eb li mutz teilok chic ut li tzap xic teabi nk chic. 6 Ut eb li yek rok chanchanakeb chic li quej nak tepiscok xban xsahileb xchol. Li mem teatinak chic ut texjap re xban xsahileb xchol. Ut sa li chaki choch tacuank li yuam ha chi numtajenak. 7 Li naajej li chaki ru tasukisi k chok xnaaj ha. Taelk li yuam ha yalak bar. Ut sa li naajej li quecuan cui laj xoj tacuank chic li pachaya ut li caxlan aj ut tacuank ajcui li bayal. 8 Tacuank aran jun li nim be. Xbehil li Santilal xcaba. Eb li inca useb xnaleb inca teoc sa li be aan, chi moco teoc aran li macaeb xnaleb. 9 Aran macaak li josk aj xul ut macaak li cakcoj. Eb li colbileb tenumek sa li be aan chi maca xcauxeb. 10 Eb li colbileb xban li Kacua sahak sa xcholeb nak tesuki k Sin. Junelic sahak sa xcholeb ut yokeb chi bichanc. Inca chic terahok sa xcholeb chi moco teyabak chic xban raylal.

36

chihab roquic laj Ezequas chok xreyeb laj Jud nak laj Senaquerib lix reyeb laj Asiria co chi pletic riquineb laj Jud sa eb li tenamit li ac cauresinbileb chi pletic ut quirechaniheb. 2 Tojonak lix reyeb laj Asiria quixtakla laj Rabsaces, li nim xcuanquil, chi atinac riquin li rey Ezequas. Qui-el sa li tenamit Laquis ut co Jerusaln rochbeneb lix quila soldados. Quexyi b lix muhebaleb cuan cui li rok ha li nanume cui li ha li na-el sa li nimla pila li naxic sa li tenamit. Li pila aan cuan chire li be li nequepuchuc cui. 3 Oxib reheb laj Jerusaln li nequecanjelac sa li palacio quecoeb chi atinac riquineb. Aaneb ain: laj Eliaquim li mertom li ralal laj Hilcas; laj Sebna laj tzi b; laj Joa laj ilol re li hu. Aan ralal laj Asaf. 4 Laj Rabsaces quixye reheb li oxib chi cui nk: Teye resil ain re laj Ezequas le rey, Lix reyeb laj Asiria li nim xcuanquil xye chi jocain. Ani aj iquin cau achol nak inca nacatxucuac chicuu? 5 Mare nacacoxla nak riquin atinac naru tacol acuib chicuu. Ma aan taquehok xcacuil achol? Ani tatenkank acue chi pletic cuiquin nak nacacoxla? 6 Laat nacacoxla nak eb laj Egipto tetenkank acue. Cui laat tacojob achol sa xbeneb laj Egipto chanchan nak taque jun li caxlan aj chok axuk. Li caxlan aj tatokek ut tixhop

1Calaju

Eb laj Asiria quepletic riquineb laj Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1173

ISAAS36

la cuuk. Jocan nak inca naru tacojob achol sa xbeneb aan. 7 Ut cui laex teye cue nak cojco echol riquin li Kacua le Dios, ma inca ta bi isinbil sa eyank chixjunileb li artal xban li rey Ezequas? Ma macua ta bi aan quiyehoc reheb laj Jud ut laj Jerusaln nak jun ajcui li artal texlokoni nk cui aran Jerusaln? 8 Jocan ut anakcuan lain ninye ere nak takacub ru junak li naleb. Lain tinque ere cuib mil li cacuay ut laex teril ma tetau cuib mil li cui nk li texic chirixeb li cacuay. 9 Laex inca tecuy pletic riquin li nataklan sa xbeneb lix soldado lin rey usta aan inca cau rib. Ma tixque ta bi le carruaje laj Faran? Ma tixqueheb ta bi li soldado li texic chirix cacuay nak nequecoxla? 10 Ma macua ta bi li Kacua xtaklan chak cue sa li naajej ain chi pletic? Ma xinchal ta bi chixsachbal ru yal injunes? chan. 11 Quechakoc laj Eliaquim, laj Sebna ut laj Joa ut quexye re laj Rabsaces: Nakatzama chacuu nak toacuatina sa li atinobal arameo xban nak lao nakatau ru li atin aan. Moacuatina sa li ratinobaleb laj Jud xban nak chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa xben li tzac yoqueb chirabinquil li yocat chixyebal, chanqueb. 12 Abanan laj Rabsaces quixye reheb: Lain inca xintaklac chi atinac caaj cui eriquin laex ut riquin le rey. Xintaklac ban chi atinac riquineb li cuanqueb sa li tzac xban nak tacuulak xkehil nak eb aan jo ajcui laex telou ecot ut teruc le chu, chan. 13 Ut chirix aan quixakli ut quixjap re chixyebal sa li ratinobaleb laj Jud: Abiomak chejunilex li caru naxye ere lix reyeb laj Asiria li nim xcuanquil. 14 Jocain naxye ere lix reyeb laj Asiria, Meque erib chixbalaki laj Ezequas xban nak aan inca taruk texcol sa cuuk lain. 15 Mare laj Ezequas tixye ere, Cojobomak echol riquin li Kacua. Relic chi yal aan tacolok ke. Li Kacua inca toxkaxtesi sa ruk lix reyeb laj Asiria, chaak ere. 16 Mepab li caru tixye ere laj Ezequas. Aan ain li naxye ere lix reyeb laj Asiria: Cui tecam erib sa usilal cuiquin, chejunkal tetzaca li ru le uvas ut tetzaca li ru le higo ut naru ajcui teruc li ha li na-el sa le jul ha, 17 toj retal nak texincam chi cuanc sa jalan chic naajej kaxal chabil jo le naaj. Aran na-el nabal li uvas ut na-el nabal li trigo. Cuank evino ut cuank ecaxlan cua. 18 Mepab li caru naxye laj Ezequas xban nak yo chebalakinquil nak naxye ere nak li Kacua tacolok ere. Ma cuan ta bi junak dios quixcol ta lix tenamit sa ruk lix reyeb laj Asiria? 19 Bar cuan lix dioseb li tenamit Hamat ut Arfad? Bar cuan lix dioseb li tenamit Sefarvaim? Ma quexcol ta bi li tenamit Samaria sa cuuk lain? 20 Ma cuan ta bi junak Dios sa eb li naajej aan li quixcuy xcolbal lix tenamit sa cuuk lain? Chanru nak li Kacua Dios tixcol li tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS36,37

1174

37

Jerusaln sa cuuk? chan li rey. 21 Eb laj Jud ma jun atin quexye xban nak li rey Ezequas quixye reheb nak inca texsume. 22 Ut laj Eliaquim li ralal laj Hilcas, li na-iloc re li palacio, ut laj Sebna laj tzi b, jo ajcui laj Joa li ralal laj Asaf li najolomin reheb li nequexococ re li hu, quexpej li rakeb ut quecoeb riquin laj Ezequas ut quexye re chixjunil li quixye laj Rabsaces. 1 Nak quirabi li caru quixye lix reyeb laj Asiria, li rey Ezequas quixpej li rak ut quixque li kes ru ticr chirix retalil lix rahil xchol ut co sa lix templo li Kacua. 2 Ut quixtaklaheb riquin li profeta Isaas li ralal laj Amoz laj Eliaquim li na-iloc re li palacio rochben laj Sebna laj tzi b, jo eb ajcui li nequecamoc be sa xyankeb laj tij. Cuan li kes ru ticr chirixeb nak quecoeb. 3 Quexye re laj Isaas: Aan ain li naxye laj Ezequas. Chiru li cutan ain yoco chi culuc raylal xban li mac xkabanu. Yoqueb chikamajecuanquil li xic nequeiloc ke ut yoqueb chikahobbal. Yoco chi culuc raylal. Chanchano jun li ixk oc re chi quirac ut maca chic xmetzeu. 4 Lix reyeb laj Asiria quixtakla laj Rabsaces chixhobbal li yoyoquil Dios. Mare xrabi ajcui li Kacua la Dios ut tixque taxak chixtojbal xmac li ani xhoboc re. Chattijok chirixeb li katenamit li jo quial chic xecana. 5 Eb li nequecanjelac chiru laj Ezequas quecuulac riquin laj Isaas. 6 Ut laj Isaas quixye reheb: Jocain teye re laj Ezequas. Li Kacua naxye acue nak inca tatxucuak xban li caru nequexye ere. Matxucuac xban li caru xexye re inmajecuanquil eb li nequecanjelac chiru lix reyeb laj Asiria. 7 Lain tintakla jun esilal. Nak lix reyeb laj Asiria tarabi, taxucuak ut taxic cuichic sa xtenamit. Nak ac cuank chic sa xtenamit, tacamsi k chi chi ch, chan li Kacua. 8 Nak quisuki Laquis, laj Rabsaces quirabi resil nak li rey ma ani. Co ut quixtau li rey nak yo chi pletic riquineb laj Libna. 9 Li rey Senaquerib quirabi resil nak laj Tirhaca lix reyeb laj Etiopa quichal chi pletic riquineb. Jocan nak quixtakla cuichic lix takl riquin laj Ezequas. 10 Quixye reheb lix takl: Jocain teye re laj Ezequas lix reyeb laj Jud. Maque acuib chixbalaki li Dios li cojco cui achol nak tixye acue nak Jerusaln inca takaxtesi k sa cuuk lain lix reyeb laj Asiria. 11 Laat nacanau caru nequexbanu lix reyeb laj Asiria. Nequexsach ruheb chi junaj cua chixjunileb li tenamit li nequepletic riquin. Ma texcolek ta bi laex sa cuuk lain? 12 Eb lin xetonil yucua quexsach ruheb li tenamit Gozn, Harn, Resef, jo eb ajcui li ralal xcajol laj Edn li quecuan Telasar. Ma quecole ta bi li tenamit aan xban lix dioseb? 13 Ma cuan ta bi xcuanquil lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1175

ISAAS37

reyeb laj Hamat, lix reyeb laj Arfad, lix reyeb laj Sefarvaim, Hena ut Iva? chan laj Senaquerib. 14 Laj Ezequas quixcul li hu riquineb lix takl laj Asiria ut quiril caru naxye. Chirix aan co sa rochoch li Kacua Dios ut quixque li hu chi teto chiru li Kacua Dios. 15 Quitijoc chiru li Kacua ut quixye chi jocain: 16 At nimajcual Dios, laat lix Dioseb laj Israel. Cuancat sa xyiheb li querubines. Caaj cui laat li tzakal Dios. Laat cuan acuanquil sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb xcuanquil sa ruchichoch. Laat catyi ban re li choxa ut li ruchichoch. 17 At Kacua, chinacuabi. Chacuil li caru yoco chixculbal. At Kacua, chacuabi li ratin xtakla chak cue laj Senaquerib. Yo chamajecuanquil laat, li yoyoquil Dios. 18 At Kacua Dios, relic chi yal nak lix reyeb laj Asiria quexsach chixjunileb li tenamit ut quexcanab chi nayamnac ru li naajej. 19 Quexcat chixjunileb lix dioseb xban nak moco tzakal dioseb ta. Yal pec ut yal che yi banbileb xbaneb li cui nk. Jocan nak quesache. 20 Anakcuan ut at Kacua, at kaDios, nakatzama chacuu nak choacol chiruheb laj Asiria re nak chixjunileb li cuanqueb xcuanquil sa ruchichoch texnau nak laat li Kacua Dios ut ma ani chic junak dios cuan. Caaj cui laat, chan laj Ezequas. 21 Ut li profeta Isaas quixtakla xyebal re li rey Ezequas li caru quixye li Kacua. Quixye re: At rey, aan ain li naxye acue li Kacua lix Dioseb laj Israel. Lain xcuabi li caru xatzama chicuu chirix laj Senaquerib lix reyeb laj Asiria. 22 Li cuanqueb sa li tenamit Jerusaln chanchan jun li tuk ix yo chaseenquil ut yo chahobbal, at Senaquerib. Li cuanqueb sa tenamit Jerusaln nequerecasi lix jolomeb chahobbal nak yocat chi elelic. 23 Ani li xahob ut ani li xamajecua? Ani li xataksi acuatin sa xben ut xaketketi acuib chiru? Aan lain li Kacua lix Santil Dioseb laj Israel. 24 Xataklaheb la takl chinhobbal, lain li Dios, ut xaye: Riquin lin quila carruaje re pletic xintake sa eb li ni nki tzul. Toj sa xbeneb li tzul re Lbano li najt xteram xintake. Xinyoc li ni nki che chacalte. Ut xintaneb ajcui li ciprs li raro xbaneb. Xincuulac toj sa li quiche li cajo xchinausal. 25 Xinbec xjulel li ha sa jalan tenamit ut xcuuc li ha x-el aran. Riquin li cuok xinqueheb chi chakic li nima li cuanqueb Egipto, chancat. 26 Ma inca ta bi nacanau nak lain li Kacua? Lain quincoxlan re chixjunil li taculmank. Najter ke cutan lain quicub chak ru chanru tauxmank. Ut anakcuan lain xatincanab chixsachbal ruheb li tenamit li cauheb rib chi pletic. Tubtu aj chic xacanabeb nak xapoeb. 27 Eb li tenamit li cuanqueb aran macaeb xmetzeu. Nequexucuac ut sachsoqueb xnaleb. Chanchaneb li raxi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS37,38

1176

pim. Chanchaneb li pim li namok sa xbeneb cab, li nachakic nak toj maji nacheco. 28 Lain ninnau chanru nak cuancat. Ninnau chixjunil li caru nacabanu. Ut ninnau ajcui nak cajo la joskil cuiquin. 29 Xban nak ninnau nak yo ajoskil ut xaketketi acuib chicuu, jocan nak lain tinram le be. Chanchan nak tinque jun li chi ch sa la cuuuj ut jun li chi ch sa acue. Ut tatinque cuichic chi suki c sa li xatchal cui chak, chan li Kacua. 30 Ut laj Isaas quixye re laj Ezequas: Aan ain li retalil li caru taculmank. Sa li chihab ain ut sa li chihab tachalk laex tetzaca li ru li trigo li namok yal xjunes. Abanan sa li rox chihab laex tex-auk ut texkolok re nak textzacank. Terau le uvas ut tetzaca li ru li naxque. 31 Eb li ralal xcajol laj Jud li inca tecamk tetamk cuichic. Chanchanakeb li acui mk li naxchap xxe ut naxque li ru chi nabal. 32 Cuanqueb li ralal xcajol laj Jud li tecanak aran Jerusaln. Sa li tzul Sin tecanak. Jocan taculmank xban nak jocan naraj li Kacua xban xnimal xrahom. 33 Li Kacua Dios naxye chi jocain chirix lix reyeb laj Asiria, Li cui nk aan inca taoc sa li tenamit Jerusaln chi pletic chi moco riquin tzimaj, chi moco riquin chi ch, chi moco tixyi b lix taklebal re taoc sa li tenamit. 34 Sa li be li xchal cui, aran cuichic tasuki k. Inca taoc sa li tenamit Jerusaln. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 35 Lain tin-ilok re li tenamit ut lain ajcui tincolok re. Tinbanu ain sa incaba lain ut sa xcaba laj David li quicanjelac chicuu chan li Kacua. 36 Sa ajcui li kojyi n aan jun x-ngel li Dios quicuulac sa xmuhebaleb laj Asiria ut quixcamsiheb jun ciento riquin ob roxcal mil (185,000) chi soldado aj Asiria. Jo cuulajak chic nak quisakeu, ac camenakeb chic chixjunileb. 37 Ut laj Senaquerib lix reyeb laj Asiria quisuki sa lix tenamit Nnive ut aran quicana. 38 Sa jun li cutan laj Senaquerib yo chi lokoni nc sa lix templo laj Nisroc lix dios. Quecuulac laj Adramelec ut laj Sarezer, li cuib chi ralal. Quexcamsi chi chi ch ut queelelic. Quecoeb sa li naajej Ararat. Ut a chic laj Esar-hadn li ralal qui-oc chok rey chok rekaj laj Senaquerib.

eb li cutan aan quiyajer li rey Ezequas. Nak nim xyajel quicuulac li profeta Isaas li ralal laj Amoz riquin ut quixye re: Jocain xye acue li Kacua. Yi b ru chixjunil li caru tento tayi b ru sa la cuochoch xban nak camc acue. Inca chic tatquirak, chan. 2 Laj Ezequas quixsukisi rib sa lix chat ut qui-iloc chiru li tzac. Quitijoc chiru li Dios ut quixye: 3 At Kacua, at inDios, lain nintzama chacuu, chijulticok taxak

38

1Sa

Nak quiyajer laj Ezequas

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1177

ISAAS38

acue nak lain xincanjelac chacuu chi anchal inchol ut sa ti quilal. Xinbanu li us jo nacuulac chacuu, chan. Ut quiyabac chi kaxal ra sa xchol. 4 Li Kacua quiatinac cuichic riquin laj Isaas ut quixye re: 5 Ayu riquin laj Ezequas ut taye re, Jocain xye acue li Kacua lix Dios laj David, la xetonil yucua. Lain xcuabi la tij ut xinque retal nak yocat chi yabac. Anakcuan tatinquirtesi ut tinque olaju chihab chic la yuam. 6 Lain tincolok acue laat ut lain ajcui tincolok reheb lin tenamit sa ruk lix reyeb laj Asiria. Lain tintenkank reheb li tenamit ain, chan li Kacua. 7 Laj Isaas quixye: Aan ain li retalil li tixque li Kacua re nak tanau nak tixbanu li caru naxye. 8 Li Dios tixsukisi li sake ob or chirix ut tacutunk sa lix reloj laj Acaz, li naxbis cui li or riquin li sake, chan. Ut jocan quiculman. Li sake quisuki chirix ob or ut quicutun sa lix reloj laj Acaz nak li sake quisuki chirix. 9 Nak acak xquira laj Ezequas lix reyeb laj Jud quixtzi ba li atin ain re xlokoninquil li Dios: 10 Lain quinye sa inchol nak li Dios tarisi lin yuam nak toj sajin. Sa inchol lain nak tinxic sa xyankeb li camenak ut inca tinti xk sa ruchichoch. 11 Lain quincoxla nak inca chic tincuil lix lokal li Kacua arin sa ruchichoch, chi moco tecuil chic ru li cristian li toj yoyoqueb. 12 Sa inchol lain nak li Dios xrisi lin yuam. Chanchan jun li muhebal li na-isi c sa xnaaj. Malaj ut chanchan jun li ticr li na-isi c sa li quemleb. Quincoxla nak li Dios ac xrak lin yuam. 13 Quinnumsi li kojyi n chi yabac xban li raylal yoquin chixculbal. Inca quinru chi cuarc. Chanchan jun li cakcoj yo chixtokbal lin bakel. Sa inchol lain nak ac xinoso. 14 Maca chic inmetzeu ut moco cau ta chic lix yab lin cux. Ninyabac chanchan nak nequeyabac li cuilix malaj ut chanchan nak nequeyabac li mucuy. Nin-iloc sa choxa. At Kacua, cajo li raylal yoquin chixculbal. Chinatenka. 15 Ca ta cui ru taruk tinye lain? Li Kacua, aan li xquehoc re li raylal ain sa inben. Lain tincuank sa tulanil chixjunil lin yuam xban li raylal li xincul. 16 At Kacua, riquin li usilal li nacabanu eb li cristian tecuank xyuam. Ut riquin ajcui chixjunil li usilal nacaque cuank inyuam lain. Laat tinaquirtesi ut taque inyuam. 17 Lix rahil inchol xasukisi chok sahil cholej chok cue. Xban nak xcuulac chacuu, jocan nak xinacol chiru li camc. Ut xacuy xasach lin mac. 18 Eb li cuanqueb sa xnaajeb li camenak inca naru tatexlokoni. Eb li camenak inca naru texque alokal. Eb aan inca naru texcojob xchol acuiquin. 19 Caaj cui li yoyoqueb tequehok alokal. Jo lain yoyoquin ut yoquin chixquebal alokal anakcuan. Eb li yucuabej nequexseraki reheb li ralal xcajol nak kaxal chabilat. 20 At Kacua, laat tatcolok cue. Takache li ka-arpa ut takabicha la lokal. Takabicha la lokal sa la templo jo najtil yoyoko, chan laj Ezequas. 21 Laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS3840

1178

Isaas quixye: Teyi b cachinak li higo ut teque chiru lix ra ut laj Ezequas taquirak, chan. 22 Laj Ezequas quixpatz: Caru li retalil tixcutbesi chicuu nak lain tinxic cuichic sa lix templo li Kacua? chan.

39

eb li cutan aan lix reyeb laj Babilonia, aan laj Merodacbaladn li ralal laj Baladn. Laj Merodac-baladn quirabi resil nak quiyajer laj Ezequas ut quiquira. Jocan nak quixtakla xhu ut quixtakla ajcui xmatan. 2 Laj Ezequas quixculeb chi sa sa xchol lix takl laj Merodac-baladn ut quixcut chiruheb chixjunil lix biomal. Quixcut chiruheb lix plata, lix oro, ut li quila pay ru lix sununquil ban. Ut quixcut ajcui chiruheb lix chi ch re pletic. Chixjunil li caru cuan re sa lix naaj quixcut chiruheb. Maca caru re li rey Ezequas inca ta quixcut chiruheb lix takl laj Merodac-baladn. 3 Ut laj Isaas quicuulac riquin li rey Ezequas ut quixye re: At rey, bar xechal chak li cui nk ain? Caru xexye acue? chan. Ut li rey Ezequas quixye re: Toj Babilonia xechal chak sa najtil tenamit, chan. 4 Quixye cuichic laj Isaas: Caru xeril sa li palacio? Ut laj Ezequas quixye re: Xeril chixjunil li caru cuan cue. Xincut chiruheb li caru cuan sa li cuochoch ut xincut ajcui chiruheb li cuan sa eb li naajej li naxocman cui li caak re ru. Maca ca re ru cue inca ta xincut chiruheb, chan. 5 Ut laj Isaas quixye re: Abi li caru naxye li Kacua li nimajcual Dios. 6 Tacuulak xkehil nak chixjunil li cuan sa la cuochoch tacamek aran Babilonia. Chixjunil li caak re ru li quexxoc eb la xetonil yucua toj chalen anakcuan tacamek. Maca chic tacanak. 7 Ut cuanqueb ajcui la cualal acajol li tecamek. Eb aan tecuank chok eunucos sa li rochoch lix reyeb laj Babilonia, chan. 8 Laj Ezequas quixye re laj Isaas: Sa rabinquil li ratin li Dios li xaye cue, chan. Quixye chi jocan xban nak quixcoxla nak jo najtil yoyok cojcok xchol ut tacuank sa tuktuquil usilal.

Laj Ezequas quixculeb lix takl lix reyeb laj Babilonia


1Sa

Kacua le Dios quixye: Checojobakeb xchol lin tenamit. Ut chequehak xcacuileb xchol. 2 Chex-atinak riquineb lin tenamit Jerusaln sa kunil. Cheye reheb nak tzakal li raylal li ac xexcul. Cuybil sachbil chic lix maqueb. Nabal lix tojbal rix lix maqueb xinque, chan li Dios. 3 Quicuabi jun xyab cux quixye cue chi jocain: Yi bomak ru li be sa li chaki choch chiru li Kacua. Ti cobresihomak li

40

1Li

Li Kacua quixcojob xcholeb lix tenamit Sin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1179

ISAAS40

be chiru li kaDios. 4 Tetan li tzul ut li coc bol ut tehel li choch re tebut ru li taka. Teti cobresi ru li be re nak ti c ru tacanak. 5 Ut tixcutbesi lix lokal li Kacua. Ut chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch teril lix lokal. Li Kacua, aan li quiyehoc re ain. 6 Quicuabi jun xyab cux. Jocain quixye cue: Jap acue xyebal li atin ain, chan cue. Ut lain quinchakoc ut quinye, Caru tinye nak tinjap cue? Caru tinye nak tinjap cue? chanquin. Ut aan quixye cue: Ye resil nak eb li cristian, aan yal tibelejeb. Chanchaneb li ichaj. Ut lix chinausaleb chanchan xchinausal li utzuuj li nacuan sa calebal. 7 Li ichaj nachakic ut li utzuuj nasach xchinausal nak na-ecasi c xban li ik li naxque li Kacua. Relic chi yal chanchaneb aan li cristian nak teosok. 8 Li ichaj nequechakic ut li utzuuj nequeoso. Abanan li ratin li kaDios inca na-oso. Cuan ban chi junelic. 9 At aj yehol esil, taken sa li nimla tzul re nak chi cau xyab acux taye li chabil esil reheb li tenamit Sin. Taye reheb laj Jerusaln chi maca axiu. Chayehak resil reheb chixjunileb li tenamit li cuanqueb xcuent Jud ut taye, chalc re li Kacua le Dios. 10 Li Kacua Dios tachalk riquin xnimal xcuanquil ut aan chic tataklank sa xben chixjunil. Ut tixcam chak lix kajcamunquileb li ac xcoleb. 11 Li Kacua tarileb li ralal xcajol chi chabil jo nak li pastor narileb lix carner. Tixchutubeb lix coc carner ut tixcam sa xben xtel. Ut sa tulanil tixberesiheb lix naeb li coc carner. 12 Ma cuan ta bi junak quiru xbisbal li palau riquin li ruk? Ut, ma cuan ta bi junak quiru xbisbal lix nimal ru li choxa riquin li ruk? Ani ta bi quiru xbisbal chixjunil li ruchichoch? Ma cuan ta bi junak quiru xbisbaleb li tzul riquin lix bisleb? 13 Ma cuan ta bi junak tayehok re li Dios caru tixbanu? Ut, ma cuan ta bi junak taquehok xnaleb? 14 Ma quixpatz ta bi re anihak chanru tixbanu li Dios? Ma cuan ta bi junak quicutuc chiru chanru tarakok atin? Ut, ma quixpatz ta bi xnaleb re anihak? Ma quicute ta bi li xyalal chiru? 15 Chiru li Kacua eb li xni nkal ru tenamit maca nequeoc cui. Chanchaneb jun tzukul chi ha malaj ut chanchan li poks li na-oso. Maca na-oc cui. Ut eb li choch li sutsu sa ha naxque chi sachc. 16 Chixjunileb li xul li cuanqueb sa li quiche aran Lbano inca tetzaklok chok xmayej li Kacua. Chi moco tatzaklok li che chok si re xcatbal li mayej. 17 Chiru li Kacua maca nequeoc cui li xni nkal ru tenamit. Chi ti c maca nequeoc cui. 18 Ani tejuntaketa cui li Dios? Ma taruk ta bi tejuntaketa riquin junak li jalam uch? 19 Laj yi bom chi ch naxyi b li jalam uch ut eb laj yi bom plata nequexletz li oro chirix ut nequexque lix sahob ru riquin cadena yi banbil riquin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS40,41

1180

41

plata. 20 Li neba naxsic li che li inca nakumeto ut naxsic laj pech li naxnau xcanjelanquil li che re nak tixyi b lix jalam uch li inca na-ecan sa xnaaj. 21 Ma inca ta bi nequenau? Ma inca ta bi querabi chak resil junxil? Ma inca ta bi quiyehe chak resil sa xticlajic? Ma inca ta bi quicute chak cheru li xyalal chalen sa xticlajic li ruchichoch? 22 Li Dios cuan chak toj sa choxa. Ut eb li cristian sa ruchichoch chanchaneb laj sac chiru li Dios. Li Dios naxhel ru li choxa. Chanchan jun li muhebal nequecuan cui li cristian. 23 Naxcubsi xcuanquileb li ni nkeb xcuanquil ut naxcanabeb chi maca nequeoc cui li nequetaklan sa ruchichoch. 24 Eb aan teosok. Chanchan li ma jun sut quecuan sa ruchichoch. Chanchaneb li acui mk li toje xmok ut toj maji xchap xxe chi us. Nak li Kacua naxtakla li ik, nequechakic ut nequecame xban li ik jo li quim. 25 Caru aj iquin tinejuntaketa? Ani aj iquin tinejuntaketa? chan li Dios santo. 26 Taksihomak le rilobal sa choxa ut teque retal. Ani li quiyoobtesin re li choxa ut lix sahob ru? Aan li Kacua li kaxal nim xcuanquil. Aan naxque li junjunk sa xnaaj ut naxque xcaba li junjunk. Ma jun tapaltok. 27 Ex aj Israel, ralal xcajolex laj Jacob, caut nak nequecuechi rix li Kacua? Caut nak nequeye nak li Kacua inca naxque retal li raylal li yoquex chixculbal? Caut nak nequeye nak li Dios inca naxque xchol chetenkanquil? 28 Ma inca ta bi nequenau nak li Kacua ac aan ajcui chalen chak najter ke cutan? Ut, Ma inca ta bi erabiom nak li Kacua, aan li quiyoobtesin re li caru cuan sa chixjunil li ruchichoch? Aan inca nalub chi moco nalaj lix metzeu. Lix caux ma ani nataoc re. 29 Aan naxque xcacuilal li tacuajenak, ut naxque xmetzeu li maca xmetzeu. 30 Usta toj sajeb, nequelub. Ut li cauheb rib nalaj lix metzeuheb ut nequetane. 31 Aut eb li nequeyoonin riquin li Kacua tequehek lix metzeu. Cuankeb xmetzeu jo xmetzeu li tiu li naxican chi najt ut inca nalub. Tealinak ut inca telubk; tebek ut inca tetacuak. Inca techinank xchol xban nak li Kacua cuank riquineb. 1 Li Dios naxye: Ex tenamit li cuanquex chire li palau, cherabihak li oc cue chixyebal. Cauresihomak erib ut xaklinkex chicuu. A tinankex re xcolbal erib ut kacubak ru sa comonil sa li rakleb atin. 2 Ani xquehoc re sa xchol li jun li cuan sa li este nak tacanjelak sa ti quilal? Ut, ani xkaxtesin sa ruk li xni nkal ru tenamit? Ani xquehoc re chi numtac sa xbeneb li rey? Naxsach ruheb riquin xchi ch. Chanchaneb li poks chiru. Naxjequiheb riquin lix tzimaj. Chanchaneb li quim li nacame xban ik. 3 Naralinaheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1181

ISAAS41

toj retal naxchapeb ut maca naxcul usta naxic sa jun li naajej ma jun sut quinume cui. 4 Ani li quibanun re chixjunil ain? Ani li yal re sa xben li ruchichoch chalen sa xticlajic? Lain li Kacua. Ac cuanquin chak sa xticlajic ut cuankin ajcui toj sa rosojic. Lain li Dios quinbanun re chixjunil. 5 Eb li najtil tenamit queril li caru yo chi culmanc ut quexucuac. Li cuanqueb sa chixjunil li ruchichoch queoc xxiuheb. Jocan nak quexchutub ribeb chi chalc. 6 Chixjunju nkaleb quextenkaheb li rech cabal ut quexye reheb li ras ri tzin, Cacuubresihomak echol. 7 Laj pech quixque xcacuil xchol laj tenol plata. Ut li nati cobresin re li che naxye re laj yi bom chi ch, Us xebanu. Anakcuan teletz ut techap riquin li claux re nak li yi banbil dios inca tatanek. 8 Abanan laex aj Israel, laex li texcanjelak chicuu. Laex li ralalex xcajol laj Jacob li sicbil ru inban. Laex ralalex cajol laj Abraham li ninra. 9 Lain xin-isin chak ere sa li najtil tenamit. Xexinbok nak cuanquex chak sa xmaril li ruchichoch. Ut xinye ere: Laex texcanjelak chicuu. Lain xinsicoc eru ut inca xexintzektana. 10 Jocan nak mexxucuac xban nak lain cuankin eriquin. Mexcoxlac. Lain le Dios. Lain ninquehoc emetzeu ut lain nintenkan ere. Lain tin-ilok ere chi junelic riquin xnimal incuanquil ut riquin inti quilal. 11 Chixjunileb li nequejosko eriquin tecutek xxutan. Ut eb li nequexyal etanbal tesachek xcuanquil ut tesachek ruheb. Chanchan nak inca quecuan sa ruchichoch. 12 Usta nequesiqueb li xic nequeiloc ere, abanan inca tetauheb xban nak macaakeb chic li nequepletic eriquin. 13 Lain li Kacua le Dios. Lain nequexinchap riquin le nim uk. Lain ninyehoc ere: Mexxucuac. Lain tintenkank ere. 14 Mexxucuac, laex li ralal xcajolex laj Jacob. Mexxucuac laex aj Israel usta maca ecuanquil ut usta inca quihex. Lain tintenkank ere, chan li Kacua. Lain aj Colol ere. Lain le santil Dios laex aj Israel. 15 Lain tinque ecuanquil chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc ere. Chanchanakex chic li canjelebal re risinquil li rix li trigo, li kes ut toj ac. Texnumtak sa xbeneb li xic nequeiloc ere. Chanchan nak tepuqui li tzul re nak tecamek xban li ik. 16 Teralinaheb chi najt. Chanchan nak tecuteb sa li ik ut tecamek ut telajejequi k yalak bar. Ut laex tasahok sa echol riquin li Kacua. Tasahok sa echol riquin li Dios santo li nequelokoni laex aj Israel. 17 Eb li neba li maca cuan reheb nequexsic li ha. Abanan ma bar nequextau. Chaki sa li reheb xban chaki el. Lain li Kacua. Tincuabi lix tijeb. Inca tincanabeb xjunes xban nak lain lix Dioseb laj Israel. 18 Lain tinqueheb chi bec rok li nima sa eb li tzul. Ut tinqueheb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS41,42

1182

yuam ha sa li ru taka. Li chaki choch tinsukisi chok xnaaj ha. Sa li chaki choch taelk li yuam ha. 19 Lain tinqueheb chi yolac sa li chaki choch eb li che chacalte, acacia, li arrayanes ut li olivo. Ut lain tinqueheb chi yolac eb li che chaj, ciprs, ut bojes sa li choch li maca na-el chiru. 20 Tinbanu chixjunil ain re nak eb li tenamit texque retal nak lain li Kacua xinbanun re aan. Texnau nak li Kacua lix Dioseb laj Israel quibanun re chixjunil. 21 Quimkex laex li yi banbil dios. A tinankex re xcolbal erib. Chalkex, ut cutumak chicuu li caru xebanu, chan li Kacua lix Dioseb laj Israel. 22 Quimkex ut yehomak ke li caru tachalk chiku mokon. Yehomak ke caru quiculman sa xticlajic ut lao takaque kachol chixtaubal ru. Yehomak ke li caru taculmank mokon re nak ac takanau. 23 Yehomak ke caru taculmank re nak takanau nak laex diosex. Banuhomak junak caak re ru re nak takanau nak diosex. Usta chabil, malaj ut inca us, banuhomak junak naleb re nak tasachk kachol eban ut toxucuak. 24 Laex yi banbil dios maca nequex-oc cui. Maca naru nequebanu. Ut chixjunileb li nequelokonin ere tzektananbilakeb. 25 Lain xinsic ru jun sa li este. Aan tachalk sa li norte chi pletic. Aan tixyaba lin caba ut tanumtak sa xbeneb li cuanqueb xcuanquil. Chanchanakeb li sulul chiru malaj ut joakeb li seb chiru laj paconel. 26 Ani quiyehoc chak ke resil ain chalen sa xticlajic re takanau li xyalal? Ani quiyehoc ke li naleb ain re nak takaye, Yal li caru naxye? Ma ani quiyehoc re. Ma ani quiyehoc ke caru taculmank. Ma ani qui-abin re. 27 Lain li Kacua. Lain li xben quincutuc chiruheb laj Israel caru taculmank. Lain quintaklan re li takl chixyebal resilal li sahil cholej li tachalk. 28 Lain xinsic jun cuan xnaleb sa xyankeb li profeta li nequecanjelac chiruheb li yi banbil dios. Xinye re nak tixsume li caru xinpatz re. Ma jun xintau re texsume. Ti c maca xexye. 29 Quehomak retal. Maca naru nequexbanu eb aan. Maca nequeoc cui. Ut eb li jalam uch li nequexyi b maca nequeoc cui. Chanchaneb li ik li naxic yalak bar, chan.

42

li Kacua: Aan ain laj canjel chicuu, li sicbil ru inban. Lain nintenkan re ut sa sa inchol riquin. Tinque lin musik re ut aan tarakok atin sa ti quilal sa xbeneb li xni nkal ru tenamit. 2 Inca tacuechi nk chi moco tixjap re ut inca taabi k lix yab xcux sa be. 3 Inca tixrahobtesi li tacuajenakeb. Inca tixchoy xtokbal

1Quixye

Li Dios quixsic ru li ani tacanjelak chiru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1183

ISAAS42

li caxlan aj li ac tokec re, chi moco tixchoy xchupbal li ru xam li toj yo chi elc xsibel. Tixxakab lix cuanquil ut tarakok atin sa ti quilal. 4 Aan inca talubk chi moco tachinank xchol toj retal tixxakab li ti quilal sa ruchichoch. Ut chixjunileb li tenamit riquin aan teyooni nk. 5 Li Kacua li quiyi ban re li choxa ut quixhel ru, li quiyi ban re li ruchichoch ut chixjunil li cuan chiru, li quiyoobtesin reheb li tenamit ut quixque xyuameb naxye chi jocain re laj canjel chiru: 6 Lain li Kacua li nimajcual Dios. Lain xinsicoc acuu. Lain xinquehoc re la cuanquilal re nak taxakab li ti quilal sa ruchichoch. Sa acaba laat lain tinbanu li contrato riquineb li tenamit. Ut laat tatcutanobresi nk re lix cauxeb li tenamit li macuaeb aj judo. 7Laat tatquehok reheb li mutz chi iloc li chanchan cuanqueb sa kojyi n. Ut laat tatcutanobresi nk re lix cauxeb laj mac li chanchan tzaptzoqueb sa tzalam. 8 Lain li Kacua. Nimajcual Dios incaba. Lain inca nacuaj teque lin lokal re jalan chic, chi moco naru telokoni li yi banbil dios xban nak caaj cui lain li tzakal Dios. 9 Li caru quinye chak junxil qui-uxman. Anakcuan tinye ere caru tauxmank. Tinye ere nak toj maji naculman, chan li Kacua. 10 Bichahomak junak ac bich re xlokoninquil li Kacua. Chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch bichankex re xquebal xlokal. Chejunilex laex li nequexxic chiru li palau sa le jucub chelokoni taxak li Kacua. Chixjunil li cuan sa li palau chexlokoni taxak. Chexbichank re xquebal xlokal li Kacua laex li cuanquex sa najtil tenamit. 11 Chebichank chixjunileb li cuanqueb sa li chaki choch jo eb ajcui li cuanqueb sa eb li tenamit. Chesahok taxak sa xcholeb li cuanqueb Cedar. Chebichank xban xsahil xchol li cuanqueb Sela. Chexjapak reheb xban xsahil xcholeb sa xbeneb li tzul. 12 Chexquehak taxak xlokal li Kacua ut chexyehak taxak reheb li cuanqueb sa najtil tenamit nak kaxal nim xcuanquil li Kacua. 13 Li Kacua riquin xnimal xcuanquil tapletik riquineb li xic nequeiloc re. Chanchanak jun li soldado ac cauresinbil chi pletic. Tixjap re re xtiquibanquil li pletic ut tanumtak sa xbeneb li xic nequeiloc re. 14 Li Kacua quixye: Lain maca xinye. Najt xincuy cuib ut maca xinbanu. Abanan anakcuan tinjap cue jo nak naxjap re jun li ixk li oc re chi quirac. Jun xxiquic nak tinsacheb ru li xic nequeiloc cue. 15 Lain tinsacheb ru li tzul ut eb li coc bol. Tinque chi chakic li racui mkeb. Tin-sukisi li nima chok chaki choch ut tinchakihobresiheb li xnaaj li ha. 16 Abanan lain tinberesiheb li mutz sa eb li be li ma jun sut xenume cui. Sa eb li be li inca xexnau lain tinberesiheb. Tinsukisi li kojyi n chok cutan chiruheb ut tinti cobresi li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS42,43
17Abanan

1184

be chiruheb. Chixjunil li caak re ru ain tinbanu. Inca tintzektanaheb. lain tincut xxutaneb li nequexcojob xcholeb riquineb li yi banbil dios ut nequexye reheb, Laat lin dios. 18 Laex li chanchan tzaptzo exic cherabihak. Ut laex li chanchan mutz eru, ilomak. 19 Aniheb li chanchaneb mutz? Aaneb lin tenamit. Ut, aniheb li chanchaneb tzap xic? Aaneb li sicbileb ru inban li quebintakla chixcholobanquil li xyalal. 20 Laex aj Israel, nabal li caru xeril, abanan inca xetau ru li caru xeril. Nequex-abin, abanan inca nequeque retal li caru nequerabi, chan li Dios. 21 Li Kacua nacuulac chiru xbanunquil chixjunil sa ti quilal. Jocan nak quixque xcuanquil li chakrab ut quixque ajcui xlokal. 22 Lix tenamit li Dios quechape ut querahobtesi c. Quequehe sa tzalam ut quetzape sa eb li ochoch pec. Quimake li caru reheb ut ma ani quicoloc reheb. 23 Ma cuan junak sa eyank laex taraj rabinquil li caru xculman? Ut, ma cuan junak taraj tixjultica mokon? 24 Ani li quiquehoc re chi elkac li caru reheb li ralal xcajol laj Jacob? Ut, Ani li quikaxtesin reheb laj Israel chi rahobtesi c? Ma macua ta bi aan li Kacua li xemacob chiru? Eb aan inca xexbanu li caru quiraj li Kacua chi moco quexbanu li caru naxye sa lix chakrab. 25 Jocan nak li Dios quirisi xjoskil sa xbeneb ut xerahobtesi c riquin li pletic li xexbanu li xic nequeiloc reheb. Chanchan nak xecate sa xam. Abanan inca quexque retal li yo chixcutbal chiruheb li Kacua. Querahobtesi c xban, abanan inca queraj xquebal retal li xyalal.

ut jocain naxye ere li nimajcual Dios, li quiyoobtesin ere laex aj Israel, li ralal xcajolex laj Jacob: Mexxucuac xban nak Lain xincoloc ere ut lain xinquehoc ecaba. Laex cuehex chic. 2 Nak texnumek sa li palau, lain cuankin eriquin re ecolbal. Nak texnumek sa li nima, inca texcam li rok li ha. Cui texnumek sa li xam inca texcatk, chi moco li rak xam tacatok ere. 3 Lain li Kacua le Dios. Lain le santil Dios laex aj Israel. Lain laj Colol ere. Lain xinkaxtesiheb laj Egipto chok eruchil laex ut xinqueheb laj Etiopa ut laj Seba chok erekaj. 4 Laex raroquex inban ut kaxal lokex chicuu. Laex sicbil eru inban. Jocan nak lain tinqueheb li jalaneb xtenamit chok eruchil. 5 Mexxucuac. Lain cuankin eriquin. Lain tinqueheb chi suki c sa lix naajeb le ralal ecajol li cuanqueb chak sa li este ut li cuanqueb chak sa li oeste. 6 Lain tinye reheb li cuanqueb sa li norte nak texcanabeb chi xic li cualal incajol. Ut tinye reheb li cuanqueb sa li sur nak texcanabeb

43

1Anakcuan

Caaj cui li Dios naru nacoloc

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1185

ISAAS43

chi suki c sa xnaajeb li cualal incajol li cuanqueb chak sa chixjunil li ruchichoch. 7Aaneb lin tenamit. Lain quinyoobtesin reheb ut quinque incaba reheb re nak texque inlokal, chan li Kacua. 8 Li Kacua Dios quixye: Camomakeb li tenamit li cuanqueb xnak ru abanan chanchaneb li mutz, ut eb li tenamit li cuanqueb xic, abanan chanchaneb li tzap xic xban nak inca nequextau li xyalal. 9 Chutubomak li xni nkal ru tenamit. Chutubomak chixjunileb li tenamit. Ma cuan junak sa xyankeb li quiyehoc re li caru ac xculman? Ma cuan junak sa xyankeb li nanaoc re li caru toj taculmank? Cui cuan, chixcamak li ani taatinak chirix re xcutbal nak yal li caru tixye. 10 Lain li Kacua ninyehoc re chi jocain: Laex aj Israel, laexak li texcholobank li yal nak lain li tzakal Dios. Laex laj canjel chicuu. Lain xinsicoc ere re nak tenau cuu ut tinepab. Tetau ru nak lain li Kacua. Moco cuanjenak ta chak junak Dios junxil chicuu lain, chi moco tacuank mokon. 11 Caaj cui lain li nimajcual Dios. Caaj cui lain nincoloc. 12 Lain xinyehoc re li caru taculmank ut lain quincoloc ere. Macua junak jalanil dios xbanun re. Laex techolob xyalal nak lain li Kacua li nimajcual Dios. 13 Chalen najter ke cutan ac lain ajcui chak li Kacua. Ma ani taruk tixcol rib sa cuuk. Li caru ninbanu lain, ma ani taruk tajalok re. 14 Li Kacua lix santil Dioseb laj Israel li nacoloc ere naxye chi jocain: Lain tintaklaheb li xic nequeiloc reheb laj Babilonia chi pletic riquineb re ecolbal laex. Lain tinqueheb chi numtac sa xbeneb. Ut eb li tenamit techapek ut tecamek sa lix jucubeb li quexketketi cui ribeb junxil. 15 Lain li Kacua. Lain le Dios santo. Laex aj Israel, lain li quinyoobtesin ere ut lain le rey. 16 Najter ke cutan lain quexinque chi numec sa li palau. Lain quinramoc re li ha re nak inca chic tabek. 17Lain quinquehoc reheb li soldado chi osoc sa li ha. Ut quinqueheb ajcui chi osoc sa li ha li carruaje ut eb li cacuay. Quilajetane ut inca chic quecuacli. Queoso jo nak nachup li xam. 18 Abanan mecoxla chic li ac xnume ut mecoxla chic li caru quiculman junxil. 19 Jalan chic li caru tinbanu anakcuan. Chi seb nequeril li caru tinbanu. Tinyi b jun li be sa li chaki choch ut tinqueheb ajcui li nima. 20 Eb li josk aj xul texque inlokal jo eb laj xoj ut eb li ni nki xul avestruces xban nak lain tinque li ha sa li chaki choch. Tinque li rok ha sa li choch li maca na-el chiru. Tacuank rucaheb li tenamit li sicbil ruheb inban. 21 Li tenamit ain quinsic ruheb re texque inlokal. 22 Abanan laex aj Israel, li ralal xcajolex laj Jacob, inca xinelokoni. Xextitz ban chinsicbal. 23 Laex inca xeque le carner chok ecatbil mayej re inlokoninquil. Ut inca xexmayejac chicuu re xquebal inlokal. Lain

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS43,44

1186

inca xexinchichii riquin xyebal nak texmayejak chicuu, chi moco xinye ere nak tecat li incienso re inlokoninquil. 24 Ut laex inca xelok li incienso re tecat chicuu, chi moco xecat lix xebul le xul. Xexmacob ban chicuu toj retal xintitz xban le mausilal. 25 Abanan lain li Kacua Dios. Lain nincuyuc re le mac. Ninbanu aan xban nak lain li Dios. Lain tincuy le mac ut inca chic tajulticok cue. 26 Cui lain xinpalto cheru toxic sa li rakleb atin ut takatzil rix re rilbal ani na cuan xmac. 27Eb le xetonil yucua xemacob chicuu. Ut eb li nequecamoc be cheru xemacob chicuu. 28 Eb li nequetaklan sa eben xexmux ru lin templo. Jocan nak lain xincanabeb chi sachc laj Israel. Xincanabeb lin tenamit chi hobec, chan li Dios.

44

laex aj Israel ralal xcajolex laj Jacob laj canjel chicuu. Laex li sicbil eru inban. 2 Lain li Kacua Dios. Lain quinyoobtesin ere. Chalen sa le yolajic lain xintenkan ere. Mexxucuac, laex aj canjel chicuu. Laex sicbil eru ut raroquex inban. 3 Lain tinque li ha sa li chaki choch ut tinqueheb li nima. Tinque lin musik reheb le ralal ecajol ut tincuosobtesiheb. 4 Tetamk le ralal ecajol jo nak natam li pim sa li calebal. Chanchanakeb li che li naqui chire li nima. 5 Cuanqueb li texye, Lain rehin li Kacua. Ut cuanqueb cuichic li texye, Lain rehin laj Jacob. Ut cuanqueb li textzi ba chiruheb xtel Lain rehin li Kacua ut texye nak aan xcomoneb laj Israel. 6 Li Kacua li nimajcual Dios, lix Reyeb laj Israel ut laj Colol reheb naxye chi jocain: Lain ac cuanquin ajcui chak nak toj maji nayi bac li ruchichoch. Ut cuankin ajcui sa rosojic. Maca junak chic dios chicuu lain. Caaj cui lain. 7 Ma cuan ta bi junak li quixye caru taculmank chalen sa xticlajic ut li tachalk mokon? Ma cuan ta bi junak li quiru xbanunquil li quinbanu lain nak quinxakabeb lin tenamit sa xnaajeb junxil? Cui cuan junak, xyehak chak caru taculmank mokon. 8 Ex intenamit, mexxucuac. Laex nequenau nak chalen chak junxil lain quincholob xyalal caru taculmank. Ma cuan ta bi junak chic Dios chicuu lain? Laex nequenau nak maca chic junak dios chicuu lain. Caaj cui lain. 9 Eb li nequeyi ban re li yi banbil dios maca nequeoc cui. Ut lix dioseb li nequexyi b maca nequeoc cui. Eb aan nequexnau nak li caru nequexbanu, aan ajcui nabalakin reheb xban nak lix dioseb inca nequeiloc ut maca nequexnau. 10 Li ani naxyi b junak xdios riquin

1Cherabihak

Jun ajcui li Dios cuan, caaj cui li nimajcual Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1187

ISAAS44

che malaj ut riquin chi ch maca na-oc cui. 11 Eb li nequeyi ban re li yi banbil dios ain xutanal teelk jo ajcui li nequelokonin re xban nak yal cui nkeb li queyi ban re. Nak texchutub ribeb sa rakleb atin, sachsokeb xchol ut xutanal teelk. 12 Junak laj tenol chi ch naxque lix chi ch sa xam re tixyi b li caru naraj. Riquin xmetzeu naxten chi martillo. Abanan cui inca tatzacank, talajk lix metzeu. Cui inca taucak, inca chic tixcuy canjelac. 13 Ut junak laj pech naxbis riquin bisleb li caru naraj xyi banquil ut naxtzi ba retalil. Naxji ru lix che riquin chi ch. Naxque retalil li jalam uch ut naxyi b jo rilobal li cui nk re nak chinaus taelk re tixque sa rochoch. 14 Naxtan li che chacalte malaj ut li ciprs ut li ji li naqui sa quiche sa xyankeb li ni nki che. Malaj ut narau li chaj ut li hab naquiresin re. 15 Li cui nk naxyoc li che chok xsi ut riquin aan naxkixna rib. Naxtzab lix xam re tixyi b lix caxlan cua. Ut riquin ajcui li che aan naxyi b lix dios re tixlokoni. Naxyi b lix jalam uch ut naxcuikib rib chiru. 16 Jun jachal li che naxcat chok xsi ut aran naxcub lix tzacaemk. Naxpom lix tib ut naxtiu toj nacojla xchol. Nakixin chiru li xam ut naxye: Cajo xsahil li xam. Xinxkixna, chan. 17 Riquin li jun jachal chic naxyi b jun li jalam uch chok xdios. Naxcuikib rib chiru ut naxlokoni. Natijoc ut natzaman chiru ut naxye re li jalam uch aan: Laat lin dios. Chinacol, chan. 18 Eb li nequeyi ban re li dios aan inca nequextau xyalal xban nak chanchaneb li mutz. Inca nequeraj xtaubal xyalal xban nak macaeb xnaleb. 19 Li cui nk li quiyi ban re maca xnaleb. Inca nacoxlac chi moco naru tixye, Jun jachal li che xincat. Xinyi b lin tzacaemk ut xinpom lin tib ut xincuaac. Ma tinyi b ta bi li dios che li maca na-oc cui riquin li jun jachal chic? Ma naru ta bi tincuikib cuib chiru jun tokolak li che? 20 Chanchan nak naxcua li cha. Naxque rib chi balaki c. Inca naru tixcol rib chiru li ticti. Inca naru tixye, moco dios ta li cuan sa lin nim uk. 21 Li Kacua quixye: Laex aj Israel, laex ralal xcajol laj Jacob. Chijulticok taxak ere li naleb ain. Laex aj canjel chicuu. Lain quinyoobtesin ere. Laex aj Israel, inca taxak tinsachk sa echol. 22 Lain xinsachoc re le mac jo nak nasach li chok. Sukinkex cuiquin xban nak lain xincoloc ere. 23 Chanchan nak tixjap re chi bichanc li choxa re xquebal xlokal li Kacua. Chanchan nak tixjap re li chamal li ruchichoch, jo ajcui li tzul ut chixjunil li che li cuan sa quiche. Tesahok sa xcholeb xban nak li Kacua quixcutbesi lix cuanquilal nak quixcoleb laj Israel li ralal xcajol laj Jacob. 24 Aan ain li quixye li Kacua: Lain li Kacua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS44,45

1188

laj Colol ere. Lain quinyoobtesin ere nak toj maji nequexyola. Lain li Kacua. Lain quinyi ban re chixjunil li caru cuan. Lain quinyi b li choxa ut quinhel ru. Ma ani quitenkan cue nak quinyi b li ruchichoch. 25 Lain nincutbesi nak maca na-oc cui li caru nequexye laj ke. Lain ninbanun re nak inca na-uxman li caru nequexye li nequebalakin. Ut lain ajcui nincutbesin re nak maca xyalal li caru nequexye li nequexcoxla nak cuanqueb xnaleb xjuneseb. 26 Abanan, lain ninbanun re nak tauxmank li caru nequexye laj canjel chicuu. Us taelk lix canjeleb li tintaklaheb. Lain ninye nak tecuank cuichic cristian sa li tenamit Jerusaln. Ut teyi bak cuichic li tenamit li cuanqueb Jud, li quesache junxil. 27 Cui lain tinye nak tachakik li palau, tachakik. Ut cui tinye nak techakik li nima, techakik ajcui. 28 Nak lain tinye re laj Ciro nak aan tacanjelak chicuu, laj Ciro tixbanu li caru nacuaj toj retal nak tixye nak li tenamit Jerusaln tayi bak cuichic. Ut tixye ajcui nak li templo tayi bak cuichic, chan li Kacua.

45

Kacua quixsic ru li rey Ciro chi numtac sa xbeneb li xni nkal ru tenamit ut chixcubsinquil xcuanquileb li rey. Li Kacua tixtenka ut tixte li oquebal chiru. Ma ani taramok chiru. Aan ain li quixye li Kacua re li rey Ciro: 2 Lain tincamok be chacuu. Ut tinti cobresi li be. Tinjuqueb li oquebal yi banbil riquin bronce ut hierro. 3 Tinque acue li terto xtzak li xocxo chi mukmu. Tinkaxtesi acue re nak tanau nak lain li Kacua. Lain lix Dioseb laj Israel. Lain li xinsicoc acuu re tatenkaheb lin tenamit. 4 Sa xcaba laj Jacob laj canjel chicuu, ut sa xcabaeb lin tenamit Israel, xinsic acuu re tatenkaheb lin tenamit. Xinque alokal usta laat inca nacanau cuu. 5 Lain li Kacua. Ma jun chic dios cuan. Caaj cui lain. Lain tatincauresi re tatxic chixbanunquil li canjel xinteneb sa aben usta inca nacanau cuu. 6 Tatintenka re nak chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch texque retal nak lain li Kacua. Sa chixjunil li ruchichoch texnau nak maca chic junak dios chicuu lain. Caaj cui lain li tzakal Dios. 7Lain quinyi ban re li cutan ut lain ajcui quinyi ban re li kojyi n. Lain ninquehoc tuktuquil usilal ut ninquehoc ajcui chaajquilal. Lain li Kacua ninbanun re chixjunil ain. 8 Tacuank li ti quilal yalak bar. Chanchan nak nachal li hab sa choxa. Ut tacuank li colba-ib. Chanchan nak na-el li acui mk sa choch. Tacuank li ti quilal xban nak lain li Kacua quinyehoc re. 9 Raylal tachalk sa xben li ani naxcuech rix li ani quiyi ban re. Junak

1Li

Li Dios quixxakab li rey Ciro re tixbanu jun li canjel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1189

ISAAS45

cuc inca naru naxye re laj paconel, Caut nak xinayi b chi jocain? Chi moco naru tixye li seb re laj paconel, Caru yocat? Laat inca nacanau trabajic. 10 Raylal tachalk sa xben junak cui tixye re lix na xyucua, Caut nak xinecam chak sa li ruchichoch ain? 11 Li Kacua lix santil Dioseb laj Israel li quiyoobtesin re chixjunil quixye: Ma taruk ta bi tecuech rixeb li cualal incajol? Ma taruk ta bi tecuech rix li caru ninbanu lain? 12 Lain quinyi ban re li ruchichoch ut lain quinyoobtesin reheb li cristian li cuanqueb sa ruchichoch. Riquin lin cuanquil quinyi b li choxa. Lain yal cue sa xben li sake, li po ut eb li chahim. 13 Lain xban xti quilal inchol, quinque sa xchol laj Ciro nak tarechani li xni nkal ru tenamit. Lain tinti cobresiheb li be chiru. Aan tayi bank cuichic reheb lin tenamit ut tixcoleb li cualal incajol sa rukeb li xic nequeiloc reheb. Abanan ma ani quituminan ru chi moco quextoj re xbanunquil, chan li Dios. 14 Aan ain li quixye li Kacua reheb laj Israel: Li caru nequexyi b eb laj Egipto ut li caru nequexcayi eb laj Etiopa, laex terechani. Ut eb li cuanqueb Sab, li najt rokeb tecanak rubel le cuanquil. Bacbokeb riquin cadena nak texic cherix. Texcuikib ribeb cheru ut textzama usilal cheru. Texye, Relic chi yal li Dios cuan eriquin. Ma jun chic Dios cuan. Caaj cui aan. 15 Li Kacua, le Dios laex aj Israel, aan laj Colol ere. Aan inca na-ilman ru. 16 Abanan chixjunileb li nequeyi ban re li jalanil dios sachsok xnaleb tecanak ut texutanak. Teseek ut tehobek nak tacutek xxutaneb. 17Abanan eb laj Israel tecolek xban li Kacua. Junelic tecolek ut inca tacutek xxutaneb, chaakeb. 18 Li Kacua li quiyi ban re li choxa, aan li Kacua li tzakal Dios. Aan li quixakaban re li ruchichoch sa xnaaj. Aan inca quixyi b li ruchichoch re nak tacuank chi maca cuank chi sa. Quixyi b ban re nak cuank xnaajeb li cristian. Aan li quiyehoc re: Lain li Kacua Dios. Maca chic junak dios chicuu lain. 19 Lain inca ninatinac chi mukmu chi moco quinmuk chiruheb li cristian li caru nacuaj. Chi moco quinye reheb li ralal xcajol laj Jacob nak tinexsic bar inca taruk tinextau. Lain li Kacua. Sa ti quilal ninatinac ut junelic ninye li yal, chan. 20 Li Kacua quixye: Chutubomak erib ex tenamit. Quimkex chejunilex li jo quialex inca xsache eru. Laex nequepako li yi banbil dios sa be. Maca enaleb. Nequextijoc chiru li dios che li inca naru nequexcol. 21 A tinankex re xcolbal rixeb le yi banbil dios. Chepatzak sa comonil. Ani li quiyehoc chak re najter ke cutan li caru talajculmank? Ma macua ta bi lain li Kacua, li nimajcual Dios? Lain li nincoloc reheb lin tenamit. Ma jun chic Dios cuan chicuu lain. Caaj cui lain li tzakal Dios. 22 Chalkex cuiquin re nak texcolek chejunilex li cuanquex sa ruchichoch xban nak lain

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS45,46

1190

li tzakal Dios ut maca chic junak dios. Caaj cui lain. 23 Lain xinye li cuatin. Sa incaba lain xinatinac. Ma ani tajalok re li caru xinye lain sa ti quilal. Relic chi yal chixjunileb texcuikib ribeb chicuu ut texye nak lain li Kacua Dios. 24 Texye nak relic chi yal caaj cui cuiquin cuan li ti quilal ut li cuanquilal. Chixjunileb techalk cuiquin ut eb li xic nequeiloc cue tecutek xxutan. 25 Abanan li Kacua tixye nak maca xmaqueb li ralal xcajol laj Israel ut tequehek xlokaleb. 1 Nequetane li dios Bel ut li dios Nebo li nequexlokoniheb laj Egipto. Eb li dios aan i kanbileb xbaneb li bur. Kaxal al chok reheb li bur ri kanquileb xban nak ac tacuajenakeb chi i kanc. 2 Quecubsi c xcuanquileb ut quesache ruheb li yi banbil dios ut quecame sa jalan tenamit rochbeneb li bur. Inca queru xcolbaleb rib. 3 Li Dios quixye: Laex li ralal xcajol laj Jacob, chinerabihak. Chejunilex laex laj Israel, li inca xsache eru, cherabi li caru tinye ere. Nak toj maji nequexyola chak, lain quin-iloc ere. Lain quinberesin chak ere. 4 Lain junelic tin-ilok ere toj sa eti xilal. Texcuil nak sak chic le jolom. Lain quinyoobtesin ere ut lain tin-ilok ere. Lain tintenkank ere ut tincolok ere. 5 Ani aj iquin tinejuntaketa? Ma naru ta bi tinejuntaketa riquin junak chic? Ma ani aj iquin naru niquinejuntaketa. 6 Cuanqueb li nequerisi lix oro sa lix bols ut nequexbis li plata sa li bisleb. Nequexque li oro ut li plata re laj tenol chi ch re nak tixyi b jun lix dios. Chirix aan nequexcuikib ribeb chiru ut nequexlokoni. 7Nequexpako sa xben xtel ut nequexxakab sa xnaaj. Inca naru taelk sa li naajej aan. Usta li cristian texjap reheb chixtzamanquil xtenkanquil, abanan lix dios inca tixsume. Lix dioseb inca naru tixcoleb chiru li raylal li cuanqueb cui. 8 Quehomak retal ain, laex aj mac, ut chexxutanak. Mebalaki erib. Checoxla chi us li xinye. 9 Chijulticok ere li caru quiculman najter ke cutan. Lain li Dios. Ma jun chic dios cuan. Caaj cui lain ut ma ani juntaket cuiquin. 10 Lain quinyehoc chak re caru quiculman chalen sa xticlajic toj sa rosojic. Chalen najter ke cutan lain quinyehoc re caru taculmank usta toj maji naculman. Li caru ninye, aan li taculmank. Lain ninbanu chixjunil li caru nacuaj. 11 Lain xinsic ru jun li cui nk sa li oriente. Sa najtil tenamit tachalk. Chanchan jun li sosol nak tixsach ruheb li xic nequeiloc ere. Li caru xinye, aan li taculmank. Li caru xincub ru, aan li tinbanu. 12 Cherabihak li yoquin chixyebal laex li cau echol, laex li nequecoxla nak inca texcolek. 13 Lain chi seb texincol. Cuulac re xkehil nak texcolek. Chi seb tinnumtak sa xbeneb li xic nequeiloc cue. Lain tincolok re Sin ut lain tinque xlokaleb laj Israel.

46

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1191

ISAAS47

47

Kacua quixye: Ex aj Babilonia, cubsihomak erib. Chunlankex sa choch chi maca chic ecuanquil. Junxil chanchanex jun li tuk ix xban nak laex ma jun sut xexchape xban jalan tenamit. Abanan anakcuan moco jocanex ta chic. Laex li raroquex nak xexcuan texcanak chok rahobtesinbil mos. 2 Chapomak eca ut ocanquex chixquebal le caj. Isihomak le ticr li nequetzap cui le ru. Ut taksihomak le rak re nak texnumek sa li ha chi maca le xab. 3 Anakcuan tacutunk chiruheb chixjunileb li caak re ru xutanal xlajebanu. Chicutunk nak muxbil chic eru. Lain tinque rekaj ere li rahobtesi nc xebanu ut ma ani taruk tacolek chicuu, chan li Dios. 4 Laj Colol ke, aan li nimajcual Dios, lix santil Dios eb laj Israel. Naxye: 5 Laex aj Babilonia, cojlankex ut mex-ecan chic. Canakex sa kojyi n xban nak maca chic ecuanquil sa xbeneb li xni nkal tenamit. 6 Nak yo injoskil sa xben lin tenamit quinkaxtesiheb sa eruk laex. Quinque lin tenamit chi cutec xxutan. Ut laex inca xeril xtokobal ruheb. Usta ac ti xeb, xequeheb chi canjelac chi cau. 7 Laex queye, Junelic tacuank kacuanquil. Abanan inca quecoxla li caru quebanu, chi moco quecoxla li caru yoquex chixculbal anakcuan. 8 Jocan nak cherabihak li yoquin chixyebal ere, laex li nequexcuan chi sa sa echol. Laex cojco echol ut nequecoxla nak maca tecul ut nequeye sa echol: Lao cuan kacuanquil. Ma ani chic cuan xcuanquil jo li kacuanquil lao, chanquex. Sa echol laex nak ma jaruj tecul li raylal jo nequexcul li ixk li nequecam xbelomeb malaj ut jo eb li nequecam li ralal xcajol. 9 Abanan kaxal ra tecul. Sa junpat tachalk li raylal sa eben. Chiru jun cutan tasachek le cuanquil. Chanchanakex chic junak li ixk li xcam xbelom malaj ut jo junak li xcam ralal xcajol. Usta laex aj ke ut usta nequenau tulac, abanan inca taruk tecol erib. 10 Xecojob echol riquin li mausilal xebanu ut xeye, Ma ani na-iloc ke, chanquex. Xebalaki erib xban nak xecoxla nak cuan enaleb ut xeye, Lao kaxal cuan kacuanquil. Ma jun chic cuan xcuanquil jo lao, chanquex. 11 Tachalk li raylal sa eben ut inca taruk tecol erib chiru usta laex aj ke. Chi maca sa echol tecul li raylal ut maca taruk tebanu re xcolbal erib. Chi inca nequenau kaxal ra tecul. 12 Kehinkex ut tulankex, jo yoquex chak chixbanunquil chalen sa esajilal. Teril cui cuan rajbal. Teril ma cauhak chic erib chi numtac sa xbeneb li tenamit

1Li

Tarakek A tin sa xbeneb laj Babilonia

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS47,48

1192

xban li tulac ut li kehi nc nequebanu. 13 Tacuajenakex chirabinquil li quila naleb li nequexque aj quehol naleb. Chalkeb li nequekehin riquin li chahim, li nequeyehoc re caru taculmank sa li po junjunk. Chexyal xke checolbal chiru li caru taculmank. 14 Eb aan tesachek ruheb. Inca naru texcol rixeb. Chanchanakeb li quim nak tecatek riquin xam. Li xam aan macua re texkixna ribeb. Re ban xsachbal ruheb. 15 Eb aan inca textenka usta xesic etenkanquil riquineb chalen sa esajilal. Eb aan texic chixbanunquil li caru nequeraj ut texcanab ejunes. Ma jun reheb aan tacolok ere, chan li Kacua.

48

laex li ralal xcajol laj Jacob, li nequecabain Israel. Laex xcomonex li ralal xcajol laj Jud. Laex li nequebanu li juramento sa xcaba li Kacua ut nequextijoc sa xcaba li Dios. Nequeyaba xcaba li Kacua lix Dioseb laj Israel. Abanan inca nequebanu sa xyalal, chi moco sa ti quilal. 2 Abanan nequenimobresi erib ut nequeye nak li Santil Tenamit, aan le tenamit laex. Ut nequeye nak cau echol riquin lix Dioseb laj Israel, li Kacua li nimajcual Dios xcaba. 3 Li Kacua Dios quixye reheb laj Israel: Li caru xculman, ac inyehom chak resilal junxil. Lain quinyehoc chak re ut li caru quinye quiculman sa junpat. 4 Lain xinbanu chi jocan xban nak ninnau nak laex inca nequetau xyalal. Cau echol. Chanchan xcacuil li chi ch hierro ut bronce. 5 Lain quinye chak resil ere junxil li caru taculmank. Nak toj maji naculman quinye chak resil ere re nak inca teye nak aaneb le yi banbil dios xbanun re li caak re ru ain. Inca teye nak le dios che ut le dios chi ch xebanun re. 6 Ac xerabi chixjunil li ac xculman. Coxlankex chi us. Tento nak teye nak yal li caru xinye ere. Chalen anakcuan jalan chic li tinye ere. Tinye ere li ma jun sut erabiom junxil. 7 Anakcuan tinbanu. Macua li quinbanu najter. Inca xerabi resil toj anakcuan. Jocan nak inca naru teye nak ac erabiom junxil li caru tinbanu anakcuan. 8 Inca xerabi chi moco xetau ru. Chalen najter inca nequetau xyalal. Lain ninnau chanru le naleb. Lain ninnau nak ketketex chalen sa le yolajic. 9 Abanan xban xti quilal inchol, lain inca xincut injoskil. Xban lin lokal xincuy cuib. Jocan nak inca xinsach eru. 10 Lain xinyal erix riquin li raylal

1Cherabihak

Li Kacua Dios Quixkuseb laj Israel xban nak inca useb lix nalebeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1193

ISAAS48,49

li xinque sa eben. Inca xexinnumsi sa xam jo nak nacatman li plata re risinquil lix tzajnil. 11 Sa incaba lain ut xban lin rahom nincuy cuib. Inca ninsach eru. Inca tinque cuib chi hobec ut inca tinque lin lokal re jalan chic. 12 Laex laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob, cherahihak li oc cue chixyebal. Lain li Kacua. Lain cuanquin sa xticlajic ut cuankin ajcui toj sa rosojic. 13 Lain quinyi ban re li ruchichoch ut lain ajcui quinyi ban re li choxa. Yal riquin li cuatin quecana sa xnaajeb chixjunileb. 14 Chutubomak erib ut abihomak li caru tinye. Ani junak ere tayehok re caru taculmank mokon? Lain xinsic ru jun li cui nk. Aan tabanunk re li caru xincoxla xbanunquil reheb laj Babilonia ut reheb laj Caldeo. 15 Lain xinyehoc re ut lain xinxakaban re ut lain tintaklank re. Ut li caru tixbanu, us taelk chiru. 16 Chalkex cuiquin ut cherabihak li tinye ere. Chalen sa xticlajic inca xinatinac eriquin riquin atin chaaj xtaubal ru. Cuanquin eriquin nak yo chi culmanc chixjunil ain. Li nimajcual Dios ut li Santil Musikej quetaklan chak cue. 17 Li Dios Santo, le Dios laex aj Israel, laj Colol ere, quixye chi jocain: Lain li Kacua le Dios. Lain nincutuc cheru li caru tebanu re nak us tex-elk. Lain ninberesin ere re nak tebanu li us. 18 Xebanu raj li xinye ere. Cui ta xebanu, cuanquex raj sa tuktuquil usilal. Li tuktuquil usilal chanchan raj jun nima inca nachakic. Ut le ti quilal chanchan raj lix cau ok li palau li maca rosojic. 19 Kaxal nabaleb raj le ralal ecajol. Lix quialeb chanchaneb raj li samaib chire li palau. Inca naru rajlanquileb. Ut inca raj xexintzektana chi moco xcaba le tenamit raj xinsach. 20 Elenkex sa li naajej Babilonia. Chex-elelik chiruheb laj caldeo. Japomak ere xban xsahil echol. Yehomak resil reheb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch nak suki c ere sa le naaj. Yehomak resil chi jocain, A li Kacua xcoloc ke lao li ralal xcajol laj Jacob, aj canjel chiru li Kacua, chaakex. 21 Inca quexcuy xchaki el nak li Kacua quixqueheb chi numec sa li chaki choch. Li Kacua quixque chi elc li ha sa li pec. Quixjor li pec ut aran qui-el chi nabal li ha re xeruc. 22 Abanan maca li tuktuquil usilal chok reheb li nequexbanu mausilal, chan li Kacua.

49

laex li cuanquex sa najtil tenamit. Quehomak retal li oc cue chixyebal. Nak toj maji ninyola li Kacua quixsic chak cuu chi canjelac chiru. Nak toj maji ninyola ac naxnau ani incaba. 2 Quixque

1Abihomak

Li Dios quixsic ru li Jun li tacanjelak chiru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS49

1194

innaleb re tinnau atinac chi chabil. Chanchanin jun li chi ch kes ruuj. Aan qui-iloc cue re nak maca tincul. Quinixcauresi chi us. Chanchanin li tzimaj li kes ruuj cuan sa rochochil. 3 Li Dios quixye cue: At Israel, laat tatcanjelak chicuu. Laat tatcutbesi nk re inlokal, chan. 4 Abanan lain quincoxla nak yoquin chi canjelac chi maca rajbal. Sa inchol lain nak yoquin chixchoybal inmetzeu chi maca aj e. Abanan, li Dios naxnau ma us ma inca yoquin chixbanunquil. Aan taquehok re lin kajcamunquil. 5 Li Kacua quiquehoc cue chi yolac riquin lin na re nak tinsukisiheb cuichic riquin laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob. Chiru li Kacua lin Dios lain cuan inlokal ut li Kacua lin Dios naquehoc inmetzeu. 6 Li Kacua quixye cue: Macua caaj cui ain li canjel tabanu. Tinque ban chic jun li canjel acue kaxal lok. Macua caaj cui xtenkanquileb li ralal xcajol laj Jacob tabanu re nak tesuki k cuichic cuiquin. Tatinque aj ban cui chok xcutan xsakeneb li macuaeb aj Israel ut laat tatyehok resil li colba-ib reheb li cuanqueb sa chixjunil li ruchichoch. 7Li Dios santo, laj Colol reheb laj Israel quixye re li jun li xic qui-ile xbaneb li xni nkal ru tenamit ut quitzektanac xbaneb usta quicanjelac chiruheb: Eb li rey tateril ut texque alokal. Eb li cuanqueb sa xcuanquil texcuikib ribeb chacuu. Texque alokal xban nak lain xinsicoc acuu. Lain ti c inchol ut ninbanu li caru ninye. Lain lix santil Dioseb laj Israel. 8 Jocain naxye li Kacua li nimajcual Dios: Sa xkehil lain tinsume la tij. Sa xkehil li colba-ib lain tintenkank acue. Lain tin-ilok acue ut tatinque chixxakabanquil lin contrato riquineb lin tenamit. Tatinque cuichic chi cuanc sa la naaj ut tacameb cuichic lin tenamit sa xnaajeb. 9 Tacuachabeb li chapchoqueb ut tacutanobresi lix beheb li cuanqueb sa kojyi n. Laat tat-ilok reheb jo nak li pastor narileb lix carner nak naxqueheb chi ichajibc chire li be ut sa li pachaya sa eb li coc bol. 10 Inca chic tetzocak chi moco tachakik reheb, ut lix tikcual li sake inca tachichii nk reheb xban nak li Jun li na-uxtanan ruheb tixberesiheb ut tixcameb cuan cui li yuam ha. 11 Lain tinti cobresiheb li be sa eb li tzul ut tinyi beb li ni nki be re tenumek cui lin tenamit, chan li Dios. 12 Cuan li techalk chak sa najtil tenamit. Techalk sa li norte ut sa li oeste ut techalk ajcui sa li naajej Sinim. 13 At choxa, jap acue xban xsahil achol. At ruchichoch, chisahok achol. Ut laex tzul chisahok sa echol xban nak li Kacua tixcojob cuichic xcholeb lix tenamit ut taril cuichic xtokobal ruheb nak yoqueb chi culuc raylal. 14 Eb li cuanqueb Sin yoqueb chixyebal: Li Kacua xoxcanab kajunes. Li kaDios xosach sa xchol, chanqueb. 15 Li Dios quixye: Ma nasach ta bi sa xchol lix culaal junak nabej? Ma tixcanab ta bi xrabal? Usta li nabej nasach

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1195

ISAAS49,50

sa xchol lix culaal, lain inca texsachk sa inchol. 16 Junelic ban cuankex sa inchol. Chanchan nak tzi banbil le caba sa li cuuk. Junelic cuan sa inchol li tzac li sutsu cui le tenamit. 17Eb li tecuaclesi nk cuichic re le tenamit sa junpat teculunk. Ut li quesachoc eru ut quepooc re le tenamit teelelik. 18 Ilon chajun sutam. Que retal nak eb li tenamit yoqueb chi suki c cuichic sa xtenamiteb. Relic chi yal lain li yoyoquil Dios ninye acue nak tasahok sa achol chirilbal eb li tenamit nak texchutub cuichic ribeb sa lix tenamiteb. Aan jun lokal chok acue. Chanchan nak taquehek xsahob ru li tuk ix li oc re chi sumlac. 19 Usta xsache ru la tenamit ut xtzektanac la choch, abanan tenabalok cuichic li tenamit ut inca chic tatzaklok li naajej chok reheb. Ut eb li xesachoc acuu tecuank chi najt. 20 Ut eb li cocal li xeyola nak yocat chixculbal li raylal texye acue, Inca tzakal li naajej ain chok ke. Que junak kanaaj nim re tocuank cui, chaakeb. 21 Ut laat taye sa achol, Bar xechal chak li tenamit ain? Lain ra sa inchol xban nak lin tenamit xcana chi maca chic cristian chi sa. Xintzektanac ut quincame sa jalan naajej. Quincanabac injunes. Ut bar xechal chak eb li tenamit ain? 22 Aan ain li naxye li nimajcual Dios: Lain tinye reheb li xni nkal ru tenamit nak texqueheb chi suki c cuichic le tenamit. Tinye reheb nak textaklaheb le ralal ecajol. Chanchan pakonbil texbanu reheb nak textakla cuichic sa lix tenamiteb. 23 Eb li rey ut eb li reina chanchanakeb lix na xyucuaeb la tenamit. Eb li jalan tenamit texcubsi ribeb chacuu. Texcuikib ribeb chacuu re xquebal alokal. Ut laat tanau nak lain li Kacua ut eb li cauheb xchol cuiquin inca techinank xcholeb. 24 Ma taru k ta bi tamakek chiru junak cui nk cau rib li caru tarechani sa li plet? Ma taruk ta bi tacolek li prex chiru laj ilol re li kaxal josk? 25 Li Kacua naxye: Aan ain li taculmank. Eb li cuanqueb chi prexil temakek chiruheb li soldado. Ut li caru quirechani li kaxal josk tamakek chiru. Lain tinpletik riquineb li nequepletic acuiquin ut lain tincolok reheb la tenamit. 26 Lain tinqueheb chixcamsinquil ribeb chi ribileb rib li querahobtesin acue. Chanchan nak tecalak xban li camsi nc xexbanu. Ut chixjunileb li tenamit texnau nak lain li Kacua, li nacoloc acue. Texnau nak lain lix Dios laj Jacob ut cau cuib.

50

ain li naxye li Kacua: Mare laex xecoxla nak lain xintzektana lin tenamit Israel jo nak naxtzektana rixakil junak li cui nk li naxjach rib. Cui jocan xinbanu, bar cuan li hu re jachoc ib? Malaj ut xecoxla nak lain xexincayi xban xtojbal incas. Ma
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Aan

Li Dios naxtenkaheb li nequexcojob xchol riquin

ISAAS50,51

1196

inca ta bi nequenau nak xban le mac nak xexcame chi najt? Ma macua ta bi xban nak xeketketi erib nak xexcame chi najt? 2 Caut nak ma ani xintau nak xinculun? Caut nak inca xinesume nak xexinbok? Ma xecoxla nak lain inca xru xexintenka? Ma xecoxla nak lain maca incuanquil re ecolbal? Ma inca nequenau nak yal riquin li cuatin ninchakihobresi li palau ut ninsukisi li nima chok chaki choch? Ut eb li car nequecam ut nequeka xban nak maca chic li ha. 3 Lain ninque chi kojyi noc ru li choxa. Ut nacutun nak ra sa xchol. Chanchan jun li naxque keki ticr chirix xban xrahil xchol. 4 Li Kacua Dios naquehoc innaleb ut naxque cuatin re nak tinnau xcojobanquil xcholeb li tacuajenakeb. Rajlal cutan nak nasakeu ninxque chirabinquil li ratin li naxcut chicuu. 5 Li Kacua Dios quiquehoc innaleb ut lain inca quincacuubresi inchol, chi moco quinketketi cuib chiru. 6 Quinkaxtesi ban lix yi cuix chi saquec. Ut quincanab cuib re texmich lin mach. Ut inca quinmuk li xnak cuu chiruheb nak quinexhob ut nak quinexchuba. 7Li Kacua Dios aan li natenkan cue. Jocan nak inca ra nacueca nak niquinexhob. Lain xakxoquin chi cau jo jun li sakonac. Lain ninnau nak inca xutanal tinelk mokon. 8 Laj Colol cue cuan cuiquin. Ani taruk tayehok re nak cuan inmac? Toxic riquin laj rakol atin. Ani taruk tajitok cue? Chichalk ut chixyehak cue. 9 Li Kacua Dios, aan li natenkan cue. Ma cuan ta bi junak tayehok re nak cuan inmac? Chixjunileb li xic nequeiloc cue telajeosok jo nak na-oso li ticr li namaxen. 10 Abihomak laex li nequexucua ru li Dios ut nequebanu li caru naxye laj canjel chiru. Cui cuanquex sa kojyi n ut maca esaken, checacuubresihak echol riquin li Kacua ut chex-oybeni nk riquin le Dios. 11 Abanan chejunilex laex li nequecub chanru nak tecamsiheb le ras eri tzin texsachek xban li caru nequecub ru xbanunquil. Li Kacua tabanunk re nak texsachek ut xban li raylal tecul tex-osok.

Dios quixye: Chinerabi laex li nequeque echol chixbanunquil li ti quilal ut nequesic li Kacua. Coxlahomak aniheb le xetonil yucua. Eb aan chanchaneb li pec li isinbil chak sa junak li sakonac. 2 Chijulticok ere le xetonil yucua laj Abraham ut lix Sara. Sa xcaba aan nak cuanquex laex. Nak lain xinsic ru laj Abraham, aan jun ajcui. Abanan lain quicuosobtesi ut quenabalo li ralal xcajol. 3 Li Kacua tixcojob xcholeb li tenamit Sin ut taril xtokobal ruheb xban nak pobil chixjunil li tenamit. Tixsukisi li chaki

51

1Li

Li Dios tixcojob xcholeb lix tenamit Sin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1197

ISAAS51

choch chok chabil naajej chanchan li Edn. Li choch li maca naoc cui tixsukisi chok xnaaj li acui mk. Sa li naajej aan tacuank li sahil cholejil ut li bichanc ut li bantioxi nc. 4 Chinerabi, ex intenamit. Chequehak retal li oc cue chixyebal. Lain tinque lin chakrab reheb li xni nkal ru tenamit. Ut lin ti quilal tacutanobresi nk reheb li tenamit. 5 Chi seb tinbanu li caru xinye. Chi seb tincoleb lin tenamit. Lain tinrakok atin sa xbeneb li tenamit. Eb li xni nkal ru tenamit yoqueb chicuoybeninquil. Texque retal lin cuanquil ut cuiquin teyooni nk. 6 Ilonkex sa choxa ut ilonkex sa ruchichoch. Li choxa tasachk jo nak nasach li sib. Li ruchichoch taosok jo nak na-oso junak li ticr. Ut eb li cristian telajecamk. Abanan li colba-ib li ninque inca taosok. Tacuank ban chi junelic ut lin ti quilal inca tapaltok. 7 Cherabihak li caru ninye, laex li nequenau li us, laex li nequecula lin chakrab sa le chol. Mexxucuac nak eb li tenamit nequexsee ut michinan echol nak nequexhobe. 8 Mexcoxlac xban nak eb aan teosok lix tibeleb jo nak li xul nequexcux li ticr. Ut li motzo tixtiu lix tibeleb jo nak li coc xul nequexcux li lana. Abanan lin ti quilal inca taosok. Tacuank ban chi junelic. Ut tacuank ajcui chi junelic li colba-ib li ninque, chan li Dios. 9 Choacuabi, at Kacua, ut choatenka. Riquin lix nimal acuanquil choacol jo nak cacoleb la tenamit najter. Ma macua ta bi laat catcamsin re li nimla xul Rahab xcaba li cuan sa li palau ut pedasinbil cacanab? 10 Ut, ma macua ta bi laat catquehoc re chi chakic li palau re nak la tenamit tebek sa chaki choch nak quenume jun pacal? Ma macua ta bi laat catcoloc reheb chiruheb li xic nequeiloc reheb? 11 Eb li colbileb aban tesuki k cuichic Sin chi sa sa xcholeb. Yokeb chi bichanc ut yokeb chixjapbal reheb xban xsahileb xchol. Sahak sa xcholeb chi junelic. Inca chic tarahok sa xcholeb. Chi moco teyabak chic. 12 Li Kacua quixye: Lain li Kacua ninquehoc xcacuilal achol. Caut nak nacaxucua ruheb li cui nk li nequecam? Eb aan teosok jo li pim. 13 Caut nak ninsach sa achol lain li Kacua li quinyoobtesin acue? Lain li quinyi ban re li choxa ut chixjunil li cuan chiru ut lain ajcui li quinyi ban re li ruchichoch ut quinque sa xnaaj. Caut nak junelic yo axiu xbaneb li nequerahobtesin acue? Caut nak nacaxucuaheb li nequeraj asachbal? Eb aan maca naru texbanu acue. 14 Eb li cuanqueb chi prexil chi seb teachabak. Inca tecamk sa li naajej li cuanqueb cui chi prexil. Ut junelic tacuank xcua rucaheb. 15 Lain li Kacua la Dios. Lain ninque chi ecanc li palau re nak taecank ru. Nimajcual Dios incaba. 16 Lain xinque acue li cuatin, ut xatincol

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS51,52

1198

riquin lin cuanquil. Lain quinyi ban re li choxa jo ajcui li ruchichoch ut quinque sa xnaaj. Ut quinye reheb li cuanqueb Sin Laex intenamit, chan li Dios. 17 Chi-ajk eru laex aj Jerusaln ut chequehak retal. Laex xecul li raylal xban li mac xebanu nak xeque xjoskil li Dios. Chanchan nak xeruc xsa li sec toj retal xechoy ut chanchan nak xexcaltesi c xban. 18 Ma jun cuan sa xyankeb le ralal ecajol li taberesi nk ere. Ma jun sa xyankeb li xequiresi naru tacamok be cheru. 19 Cuib li raylal xecul. Xsache ru le tenamit. Maca chic xecana. Cuan li xecamsi c ut cuan li tetzocak. Ma cuan ta bi junak li ra tareca li caru xecul? Ut, ma cuan ta bi junak tacojobank echol? 20 Xesach xnaleb le ralal ecajol. Yalak bar tantoqueb sa be. Chanchaneb li quej li quechape sa jun li raal. Li Dios quirisi xjoskil sa xbeneb nak quixkuseb. 21 Abihomak laex li rahobtesinbilex. Quehomak retal laex li chanchan texcalak, abanan moco xban ta li vino. 22 Aan ain li naxye li Kacua le Dios, li Kacua li nacoloc reheb lix tenamit: Lain xexcuisi sa li raylal li cuanquex cui. Xnume lin joskil. Inca chic tecul li raylal. 23 Tintakla ban li raylal ain sa xbeneb li nequerahobtesin ere, eb li xexye ere, Yoclankex re nak tonumek sa eben. Ut laex xeyocob erib re tenumek sa eben. Chanchanex chic li choch. 1 Chi-ajk er u laex li cuanquex Sin. Cacuubresihomak echol. Quehomak le chabil ak cherix xban nak eb li inca useb xnaleb li maji nequexcul li circuncisin, inca chic teoc sa li santil tenamit Jerusaln. 2 Cuaclinkex ut chikomak li poks cherix. Cojlankex sa le cojaribal laex aj Jerusaln. Isihomakeb li cadena li chapchoquex cui, laex li cuanquex Sin. 3 Aan ain li naxye li Kacua: Moco quitoje ta erix nak quexcame chi prexil. Jocan ajcui lain. Moco riquin ta tumin texincol. 4 Naxye ajcui chi jocain li Kacua li nimajcual Dios: Xben cua eb lin tenamit quecoeb chi cuanc Egipto. Mokon chic eb laj Asiria quexcameb chi prexil chi macaeb xmac. 5 Ut, anakcuan caru tinbanu? chan li Kacua. Eb lin tenamit quecame Babilonia chi macaeb xmac. Ut eb li nequetaklan sa xbeneb nequexrahobtesiheb. Ut rajlal nequexmajecua incaba. 6 Jocan nak tacuulak xkehil nak eb lin tenamit texque retal ut texnau nak lain li Kacua li yoquin chi atinac riquineb. 7 Cajo xlokal li rokeb li tenamit nak yokeb chi xic sa eb li tzul chixyebal resil li chabil esilal. Nequexye resil li tuktuquil usilal ut li chabilal. Ut nequexye ajcui resil li colbaib. Nequexye reheb li cuanqueb Sin, Li Kacua le Dios, aan li

52

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1199

ISAAS52,53

Rey. 8 Abihomak! Eb li nequecacalen re li tenamit yoqueb chi bichanc xban xsahil xcholeb. Chixjunileb teril riquin xnak ruheb nak li Kacua tixcameb cuichic sa lix tenamiteb Sin. 9 Jap acue xban xsahil achol ut bichan re xlokoninquil li Kacua, laat tenamit Jerusaln, li juquinbil acuu. Sahak sa achol xban nak li Kacua tixcoleb lix tenamit ut tixcojob xcholeb. Tixcoleb lix tenamit Jerusaln. 10 Li Kacua tixcutbesi lix cuanquil chiruheb li xni nkal tenamit. Ut chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch texque retal nak li Kacua, aan xcoloc ke. 11 Jocan nak elenkex chejunilex laex. Tex-elk Babilonia. Ut meche li caak re ru li cuan aran xban nak inca us. Ut memux erib laex li texcamok re li caru nacanjelac sa lix templo li Kacua. 12 Abanan moco sa anil ta tex-elk, chi moco tex-elelik nak tex-elk. Li Kacua aan li tacamok be cheru ut aan ajcui li tailok ere.

Kacua Dios quixye chi jocain: Abihomak li oc cue chixyebal ere anakcuan. Laj canjel chicuu us taelk riquin li caru tixbanu. Nimak xcuanquil ut taquehek xnimal xlokal. 14 Nabaleb li cristian quexucuac nak queril. Inca quexnau ru xban nak macua chic ru cristian li ru xban nak numtajenak li raylal li qui-ux re. 15 Abanan nabaleb li tenamit tesach xcholeb xban ut li nequetaklan sa ruchichoch mem tecanak nak teril li ma jun sut rilomeb ut nak textau ru li xyalal li ma jun sut rabiomeb, chan li Dios. 1 Ani ta bi xpaban re li xkaye resil? Ut, ani ta bi chi aj u quixcutbesi lix cuanquil li Dios? 2 Li Kacua quiraj nak laj canjel chiru taqui k jo jun xtux che li cuan xxe sa li chaki choch. Moco chinaus ta na-iloc chi moco xchakal ta ru. Takil ru abanan maca takaj re. 3 Xic qui-ile ut quitzektanac xbaneb li cuanqueb sa ruchichoch. Junes rahil cholejil quixcul ut quixcuy li rahobtesi c. Ma ani quiraj iloc re. Quikatzektana ut maca na-oc cui chiku nak quikil. 4 Relic chi yal nak quixcuy li raylal li xkacul raj lao. Quixcul li rahobtesi c li xkacul raj lao. Sa kachol lao nak li Dios quitaklan chak re li raylal ut li rahobtesi c quixcul re xtojbal rix li mac. 5 Abanan maca xmac aan. Yal xban li kamac ban lao nak quixcul li raylal. Quisaque xban li kamausilal. Riquin li rahobtesi c li quixcul, quixque ke li tuktuquil usilal ut riquin lix yocolal, coxquirtesi. 6 Lao xkasach kib kajunes sa li mac. Chanchano li carner li nequexchachai ribeb. Ac kabe kabe xkachap

13 Li

Li raylal li tixcul laj canjel chiru li Dios

53

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS53,54

1200

chikajunkal. Abanan li xtojbal rix li kamausilal li Kacua Dios quixque sa xben aan. 7Kaxal ra quexbanu re, abanan quixcubsi rib chiruheb ut quixcuy chixjunil. Ma jun atin quixye reheb. Chanchan li china carner oc re chi camsi c. Chanchan li carner oqueb re chirisinquil li rix. Ma jun atin quixye. 8 Quichape ut quirake atin sa xben ut quicame chi camsi c, usta maca xmac. Ut ma ani qui-iloc xtokobal ru. Quicamsi c yal xban li kamac lao. 9 Quimuke jo nak nequemuke eb laj mac. Ut li bar quimuke cui, aan xmuklebaleb li biom. Quixcul chixjunil li raylal ain usta ma jun sut quimacob ut ma jun sut quitictiic. 10 Li Dios ac cuan sa xchol nak tarahobtesi k ut quixque chi culuc raylal. Quicam re xcuybal xsachbal li kamac. Tanajtok rok lix yuam ut tarileb ru li ralal xcajol. Ut sa xcaba aan tatzaklok ru li caru quiraj li Dios. 11 Nabal li raylal quixcul nak toj yoyo sa ruchichoch. Abanan taquehek cuichic lix sahil xchol ut tixnau nak cuan rajbal nak quixcul li raylal. Laj canjel chiru li Dios ti c xchol ut aan tixtoj rix lix maqueb nabal ut sa xcaba aan li Dios tixcuy tixsacheb lix maqueb. 12 Jocan ut nak sa xyankeb li xni nkaleb ru li Dios tixque lix naaj ut tixque lix lokal xban nak aan inca quixra lix yuam. Quixtoj rix lix maqueb laj mac nak quixque rib chi camc sa xcaba laj mac. Ut quicam jo nak nequecam laj mac. Ut quitijoc ut quixtzama chiru li Dios nak tixcuyeb xmac.

54

Kacua quixye: Bichankex laex aj Jerusaln. Junxil chanchanex li ixk li inca naquiresin. Abanan anakcuan naru tejap ere chi bichanc xban xsahil echol. Anakcuan kaxal cuichic nabaleb le ralal ecajol chiruheb li quecuan junxil. Chanchanex chic jun li ixk nabaleb xcocal. 2 Chenimobresiheb le muhebal li nequexcuan cui. Nimak rok le cam li nachapoc re li muhebal ut quehomakeb xcacuub li che li nequechapoc re li cam sa choch. 3 Laex tenimobresi le nubal sa le nim uk ut sa le tze. Eb le ralal ecajol terechani cuichic li naajej li cuanqueb cui li jalan tenamit anakcuan. Eb le ralal ecajol tecuank sa eb li tenamit li maca cui cristian. 4 Mexxucuac xban nak inca texxutanak. Inca tacutek exutan. Tasachk sa echol li xutan li xecul sa esajilal. Inca chic tajulticok ere li raylal li xecul nak xexcanabac xban li Dios. Chanchan nak laex chic xmalcaan. 5 Lain li Kacua li quinyoobtesin ere. Chanchanakin le belom. Nimajcual Dios incaba. Lain li Kacua lix santil Dios laj Israel. Lain tincolok ere. Lain li kaxal

1Li

Kaxal nim lix rahom li Dios sa xbeneb lix tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1201

ISAAS54,55

nim incuanquil sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. 6 Laex aj Israel, chanchanex jun li ixk li xsumla nak toj saj ut ra sa xchol xban nak quicanabac xban lix belom. Lain li Kacua texinbok cuichic cuiquin jo li belomej li naxcam cuichic sa usilal li rixakil. 7 Junpat ajcui xexincanab ejunes. Anakcuan tincuuxtana er u ut texincam cuichic cuiquin. 8 Nak yo injoskil xinmuk cuib cheru junpat. Abanan xban nak junelic nin-uxtanan u, lain tincuil cuichic xtokobal eru, chan li Kacua laj Colol ere. 9 Sa eb li cutan nak toj yoyo laj No lain xinye riquin juramento nak inca chic tinsach li ruchichoch riquin buti ha. Jocan ajcui anakcuan. Riquin juramento xinye ere nak inca chic tinjoskok eriquin. Inca chic texinque chi rahobtesi c. 10 Usta na-ecasi c li tzul sa xnaajeb ut usta nequetane li tzul, abanan lin rahom sa eben ma joke tajalak. Junelic ban texinra. Tinbanu li xinye sa li contrato li xinbanu eriquin re nak junelic cuanko sa usilal, chan li Kacua li na-uxtanan eru. 11 Li Kacua quixye: Laex aj Jerusaln, tokob eru. Kaxal ra xecul ut ma ani xcojoban echol. Lain tinyi b cuichic le tenamit riquin li chabil pec carbunclo ut tinque li cimiento riquin li chabil pec zafiro. 12 Eb li ventanas tinyi beb riquin li chabil pec terto xtzak ut eb li puerta tinyi beb riquin li chabil pec carbunclo. Chixjunileb li tzac tinyi b riquin li chabil pec terto xtzak. 13 Lain tincutuk re li xyalal chiruheb chixjunileb le ralal ecajol. Tintenkaheb re nak tecuank sa tuktuquil usilal. 14 Xban nak ti c echol xakxok ecuanquil sa xnaaj. Inca texrahobtesi k chi moco texxucuak xbaneb li xic nequeiloc ere. 15 Cui ani tapletik eriquin macua xban nak lain xinque xlesens. Eb aan inca tenumtak sa eben. Laex ban texnumtak sa xbeneb. 16 Lain quinyi ban re laj tenol chi ch ut aan naxloch lix xam ut naxyi b li chi ch re pletic. Ut lain ajcui quinyi ban reheb li cui nk li nequecamsin. 17 Ma jun li chi ch li quiyi bac re epletinquil tixcuy. Laex tecut nak aj tictieb li nequekaban ere. Aan ain li matan li tinque ere laex li nequexcanjelac chicuu nak texinque chi numtac sa xbeneb li xic nequeiloc ere, chan li Kacua.

55

Kacua quixye: Chejunilex laex li tachakik ere, chalkex chi ucac chire li ha. Laex li maca etumin, chalkex. Lokonkex ut cuainkex. Chalkex lokonkex chi maca etumin. Lokomak le vino ut le leche chi maca xtzak. 2 Caut nak tesach

Li Kacua yo chixyechiinquil li rusilal reheb li tenamit


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS55,56

1202

etumin riquin li moco cua ta? Caut nak tesach le tojbal riquin li caru moco nacojla ta echol xban? Terabi ut tebanu taxak li caru ninye ere ut tetzaca li chabil tzacaemk. Tacojlak echol. 3 Chalkex cuiquin. Cherabihak li caru ninye. Chebanuhak li caru ninye ut tacuank eyuam chi junelic. Lain tinbanu jun li contrato eriquin. Texcuosobtesi chi junelic jo xinyechii re laj David junxil. 4 Lain xinxakaban re aan chi camoc be chiruheb ut chi taklanc sa xbeneb li tenamit ut chixcutbal li cuatin chiruheb. 5 Chaquehak retal. Tabokeb li tenamit li inca xanauheb chak ru. Ut eb li tenamit, li inca xexnau acuu texic acuiquin sa anil sa incaba lain, li Dios Santo, lix Dioseb laj Israel li ninquehoc alokal. 6 Sicomak li Kacua nak toj naru xtaubal. Cheyaba lix caba nak toj naru texrabi. 7 Ut eb li inca useb xnaleb chexcanabak xbanunquil li mausilal. Chexjal lix cauxeb ut chechalk riquin li Kacua ut tauxtanak ruheb xban. Chechalk riquin li kaDios li kaxal nim xcuyum chixcuybal li mac. 8 Li Kacua quixye: Lin caux lain moco juntaket ta riquin le caux laex; chi moco le naleb laex juntaket riquin lin naleb lain. 9 Kaxal cuichic nabal lin naleb lain ut kaxal chabil chiru le naleb laex. Lin caux lain naxkax ru le caux laex. Chanchan xnajtil li choxa sa xben li ruchichoch. 10 Li hab ut li ratzam que nachal chak sa choxa ut naxtakresi li choch. Inca nacana yal chi jocan. Naxque ban chi qui c li acui mk toj retal nauchin ut nacuan iyaj re auc ut nacuan ajcui re tzacaemk. 11 Jocan ajcui li cuatin. Inca nacana yal chi jocan. Naxbanu ban xcanjel jo nacuaj lain. Naxbanu chi tzakal li caru nintakla cui, chan li Kacua. 12 Cajoak xsahil sa le chol nak texelk sa li naajej cuanquex cui. Sa tuktuquil usilal texsuki k cuichic sa le tenamit. Ut teoc cuichic chi uchi nc li che chi sa sa xcholeb. Ut taelk cuichic chi chabil li acui mk sa eb li tzul. 13 Chok rekaj li quix tayolak li ciprs. Ut chok rekaj li cuara quix tayolak li cuaut. Riquin aan tacutunk nak kaxal nim xcuanquil li Kacua. Ut li retalil ain ma joke tasachmank. Tacuank ban chi junelic.

56

ain li naxye li Kacua: Junelic chexcuank sa ti quilal ut tebanu li us xban nak cuulac re xkehil nak texincol ut cuulac ajcui re xkehil nak tincutbesi lin ti quilal. 2 Us xak reheb li nequexbanu li caru ninye. Tincuosobtesiheb li nequex-oxloki li hilobal cutan ut inca nequexmux ru. Ut tincuosobtesiheb li inca nequexbanu li

Texcul xmatan li nequexbanu li caru naraj li Dios


1Aan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1203

ISAAS56,57

mausilal, chan li Kacua. 3 Cui cuan junak li jalan xtenamit tixpab li Kacua inca naru tixye nak li Kacua inca tixcul sa xyankeb li ralal xcajol. Chi moco junak li eunuco naru tixye, maca nin-oc cui xban nak inca naru nacuan cualal incajol. 4 Aan ain li naxye li Kacua: Cui eb li eunuco tex-oxloki li hilobal cutan, ut cui texbanu li caru nacuaj ut inca texket lin contrato, 5 lain tinque reheb li caru lok chiruheb li cocal. Tzi banbilak retalil lix cabaeb chiru li tzac sa lin templo. Lix cabaeb tajulticamank chi junelic ke cutan. Inca tasachk. 6 Ut eb li jalan xtenamiteb li tinexpab ut tecanjelak chicuu ut terahok cue, cui nequex-oxloki li hilobal cutan ut inca nequexmux ru ut inca nequexket lin contrato, 7lain tincameb sa lin santil tzul ut tinque xsahileb xchol sa lin templo li nequetijoc cui. Lain tincul lix mayej ut li xul li nequexcat chiru lin artal. Lin templo, aan li naajej re tijoc re chixjunileb li tenamit, chan li Kacua. 8 Li Kacua Dios li nachutuban reheb laj Israel li cuanqueb chak yalak bar sa eb li tenamit ut naxcameb cuichic sa xtenamiteb naxye chi jocain: Toj cuanqueb ajcui li tincameb chi cuanc sa xyankeb laj Israel.

li jalan etenamit, chalkex ut chapomak li tenamit ain jo nak li josk aj xul naxchap lix tib toj retal naxchoy. 10 Eb laj tzolol reheb laj Israel chanchaneb li mutz. Inca nequexcut li xyalal chiruheb lin tenamit. Macaeb xnaleb. Chanchaneb li tzi li inca naru nequecuobac. Nequexnumsi li cutan chi matquec. Cajo nak nacuulac chiruheb li cuarc. 11 Chanchaneb li tzi li junes cuaac nequeraj ut inca nacojla xcholeb. Chanchaneb laj ilol xul li inca nequextau xyalal. Chixjunileb nequexbanu li caru nequeraj ut junes li caru us chok reheb nequexcoxla. 12 Nequexye: Quimkex. Yokeb chi ucac. Tocalak chi us. Ut jocan ajcui cuulaj. Malaj ut kaxal cuichic tasahok kachol chiru anakcuan, chanqueb. 1 Nak nequecam li ti queb xchol, ma ani naxcoxla caut nak nequecam. Nak nequecam li chabileb xnaleb, ma ani naquehoc retal nak yal xeisi c sa li raylal li chalc re. 2 Eb li nequexbanu li ti quilal nequexic chi hilanc sa tuktuquil usilal nak nequecam. 3 Quimkex laex li nequebanu li mausilal, laex li chanchanex li ralal xcajol laj tul. Chanchanex li ralal xcajol li nequexmux xsumlajic malaj ut eb li ixk li nequexcayi ribeb. 4 Ani li nequehob nak nequecoxla? Ut, ani li nequesee? Ani chi aj u nequebitz le re? Ma macua ta

9Laex

Li Dios naxkuseb li inca useb xnaleb

57

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS57

1204

bi laex li ralal xcajol li nequexketketi ribeb ut nequetictiic? 5 Ma macua ta bi laex li nequebanu li moco uxc ta naraj rubeleb li ni nki che re xlokoninquil le yi banbil dios? Ma inca ta bi nequemayeja le cocal sa eb li ochoch pec ut sa eb li ru taka? 6 Nequexoc li pec li ti c ru ut nequelokoniheb. Nequemayeja li vino chiruheb ut nequemayeja le trigo chiru. Ma inca ta bi texinque chixtojbal le mac riquin ain? 7 Nequexxic sa eb li tzul li najt xteram chixbanunquil li mausilal. Ut aran ajcui nequexxic chi mayejac. 8 Nequeque retalil le yi banbil dios chixcatk li oquebal re le rochoch re nak julticak ere. Caut nak eb aan chic nequelokoniheb ut inca niquinelokoni lain? Laex nequekaxtesi erib riquineb. Ut quebanu li contrato riquineb. Eb aan li kaxal nequeraheb chicuu lain. 9 Quexcoex chi najt riquin li rey ut quecam le sununquil ban nak quexcoex. Quetaklaheb le takl yalak bar. Chanchan nak quexcoex sa xnaajeb li camenak chixsicbal le naleb. 10 Nequetacuasi erib riquin li caru nequebanu. Abanan inca nequeque retal nak maca rajbal li nequebanu. Laex nequecoxla nak quetau etenkanquil. Jocan nak cau chic erib. 11 Li Kacua quixye ere: Caut nak nequexxucuac xbaneb li yi banbil dios ut nequelokoniheb? Caut nak xecanab inlokoninquil xbaneb ut ninsach sa echol? Usta inca xinelokoni, aban chalen chak junxil yoquin chixcuybal. Jocan nak inca niquinexucua. 12 Laex nequecoxla nak us li nequebanu. Lain tincutbesi chanru le naleb. Riquin aan tacutunk nak maca na-oc cui li caru yoquex chixbanunquil. 13 Nak tejap ere chixtzamanquil etenkanquil, eb le yi banbil dios inca textenka. Texcamek xban ik usta moco cau ta taecank. Abanan eb li nequexcojob xchol cuiquin terechani li naajej ut terechani ajcui lin santil tzul. 14 Ut taabimank nak li Kacua tixye: Chisuki k cuiquin lin tenamit. Yi bomak li be ut ti cobresihomak ru. Ut isihomak chixjunil li caru naramoc re lix beheb lin tenamit. 15 Quixye ajcui li santil Dios li nim xcuanquil ut yoyo chi junelic: Lain nincuan sa jun li santil naajej li cuan takec. Ut nincuan ajcui riquineb li tulaneb ut eb li nequexcubsi ribeb. Lain ninque xcacuilal xcholeb li nequexcubsi ribeb ut ninque ajcui xcacuilal xcholeb li nequeyote xchol. 16 Moco junelic ta yokin chixcutbal chiruheb lin tenamit lix maqueb, ut moco junelic ta yokin chi joskoc riquineb. Cui junelic yokin chixyebal reheb, tachinank xcholeb li cristian li quinyoobtesiheb ut inca raj texcuy rabinquil. 17 Xban li mausilal li nequexbanu ut xban nak chixjunil nequexrahi ru, lain xinjosko riquineb. Lain xinqueheb chixtojbal lix maqueb ut xincanabeb xjuneseb. Abanan xexcacuubresi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1205

ISAAS57,58

xcholeb ut junelic xexbanu li inca us. 18 Usta ac ninnau chanru lix nalebeb, abanan lain tinquirtesiheb. Lain tinberesiheb ut tincojob xcholeb. 19 Eb laj Israel li queyabac xban li raylal tinexlokoni cuichic. Tuktuquil usilal tacuank riquineb chixjunileb, jo li nach cuanqueb, ut jo li najt cuanqueb. Lain tinquirtesi nk reheb, chan li Kacua. 20 Abanan eb li inca useb xnaleb inca tecuank chi tuktu xcholeb. Chanchanakeb li palau li yo chi ecanc ru. Nasaso ru ut inca natukla ru. 21 Eb li inca useb xnaleb ma joke tecuank sa tuktuquil usilal, chan lin Dios.

58

Kacua quixye re laj Isaas: Jap acue chi cau. Matxucuac. A tinan chi cau jo junak li trompeta. Taye reheb lin tenamit nak xexket lin chakrab. Taye reheb li ralal xcajol laj Jacob nak cuanqueb xmac. 2 Cuulaj cuulaj yoqueb chinsicbal. Nequeraj xnaubal caru tincuaj texbanu. Chanchaneb jun li tenamit li nequexbanu li us. Chanchan nak inca xexket lin chakrab. Nequextzama chicuu li chakrab li ti c. Nequexye nak nacuulac chiruheb inlokoninquil, chan li Dios. 3 Abanan eb li cristian nequexye: Caru rajbal nak xkabanu li ka-ayuno? Laat inca xaque retal. Caut nak xkacubsi kib? Laat inca xaque retal li xkabanu, chanqueb. Abanan li Dios quixye reheb: Sa eb li cutan nak nequebanu le ayun, nequebanu li caru nequeraj ut nequerahobtesiheb li nequecanjelac cheru. 4 Nak yoquex chi ayunic yoquex ajcui chi pletic ut nequesac erib chi ribil erib. Inca naru tebanu le ayun chi jocan cui teraj nak lain tincuabi le tij toj sa choxa. 5 Ma ain ta bi li ayunic li nacuulac chicuu lain? Ma jun cutan ajcui naru tecubsi erib? Ma riquin xxulubanquil le jolom jo na-ecan li caxlan aj tebanu li us? Ma nequecoxla laex nak riquin xquebal li kes ru ticr cherix ut riquin xyocobanquil erib sa li cha tebanu li us? Ma aan xyalal li ayunic cheru laex? Ma nacuulac chicuu li ayunic chi jocan nak nequecoxla laex? 6 Li ayunic li nacuulac chicuu lain, aan ain: tecanab xbanunquil li mausilal reheb li nequecanjelac cheru. Chanchan nak tetup li cadena li bacboqueb cui nak tecanabeb chi xic. Chanchan nak terisi li i k cuan sa xbeneb nak tecanab xrahobtesinquileb. 7 Quehomakeb chi cuaac li tetzocak ut culumakeb sa le rochoch li maca rochocheb. Quehomak rakeb li maca rakeb ut tenkahomakeb le rechalal. 8 Cui tebanu chixjunil ain, lain tin-osobtesi nk ere ut taquehek elokal jo nak nasakeu li

1Li

Li ayunic li naraj li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS58,59

1206

cutan. Lain texinquirtesi sa junpat. Sa ti quilal tincamok be cheru ut lin lokal junelic cuank eriquin. 9 Cui tetzama etenkanquil cue, lain texintenka. Nak teyaba lin caba, lain tinye ere, Cuequin re texintenka. Abanan tento nak tecanab xbanunquil raylal reheb le ras eri tzin ut tecanab xkabanquileb. Ut inca tex-atinak chi maca rajbal. 10 Cui laex teque xcua rucaheb li neba ut tetenkaheb li tenkac teraj, li raylal tasuki k chok usilal chok ere. Chanchan nak li kojyi n tasukisi k chok cutan. 11 Lain tinberesi nk ere ut tintenkank ere. Chanchan nak naxque li hab sa li tikcual choch. Tinque ecacuilal. Chanchanakex li acui mk sa li chabil choch li inca napalto cui li ha. Chanchanakex li yuam ha li inca nachakic. 12 Eb le ralal ecajol texyi b cuichic li tenamit ut texcuaclesi cuichic li cimiento li juquinbil junxil. Ut nanok chic eru xban nak xeyi b cuichic li tzac ut li tenamit li quetane junxil. 13 Quehomak xlokal li hilobal cutan ut inca tebanu li caru nequeraj ejunes sa lin santil cutan. Ainak jun cutan re sahil cholejil ut kaxal lok. Chequehak xlokal ut memux ru. Mebanu li caru nequeraj laex ut mex-atinac chi maca rajbal. 14 Cui teque xlokal lin hilobal cutan, lain tinque xsahil echol. Taquehek elokal yalak bar sa ruchichoch sa incaba lain. Ut tasahok sa echol sa li naajej li quinque re laj Jacob le xetonil yucua. Lain li Kacua xinyehoc re ain, chan li Dios.

tecoxla nak li Kacua maca chic xcuanquil re texcol. Chi moco tecoxla nak inca tarabi nak tetzama etenkanquil. 2 Li Dios inca chic narabi le tij xban le mausilal. Xban le mac inca chic nequexcuan chi sum atin riquin li Dios nak nequeraj tijoc. 3 Xetzajni le ruk riquin xcamsinquil le ras eri tzin ut xemux erib xban li mausilal xebanu. Junes tictiic nequebanu ut junes yibru aj atin nequeye. 4 Ma ani na-ajoc rakoc atin sa ti quilal. Inca nequeye li yal sa li rakleb atin. Nequecojob echol riquin li ticti. Junes raylal ut mausilal nequebanu. 5 Li mausilal li nequecub ru xbanunquil, aan chanchan xmol li canti li nacamsin. Li ani naxtiu li mol aan nacam. Ut nak tepuc li mol, na-el jun li canti li nacamsin. Le mausilal chanchan lix quem aj am. 6 Lix quem aj am maca na-oc cui. Moco naru ta nayi baman li ticr riquin, chi moco naru ta nacanjelac cheru re tetzap erib riquin. Jocan ajcui laex. Maca nequex-oc cui. Junes mausilal ut rahobtesi nc nequebanu. 7 Laex nequex-alinac chixbanunquil li mausilal. Sa junpat

59

1Inca

Li mac li quexbanu laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1207

ISAAS59

nequecamsiheb li macaeb xmac. Junes mausilal nequecoxla ut junes sachoc nequebanu. 8 Inca nequenau chanru li cuanc sa tuktuquil usilal chi moco nequebanu li ti quilal. Junelic nequebanu li inca us ut eb li nequetaken ere inca tecuank sa tuktuquil usilal. 9 Xban li mausilal li nequebanu laex, lao inca chic naru nococuan sa ti quilal, chi moco naru nococuan sa xyalal. Nakaj raj chic cuanc sa xyalal, abanan junes raylal chic nakacul. Chanchan li yoco chi bec sa kojyi n. 10 Nakachap kib chiru li tzac nak nocobec. Chanchano li mutz. Yal nakache aj chic li kabe. Chanchan nak inca noco-iloc. Usta cualeb nakatich li kok jo nakacul chiru kojyi n. Chanchano aj chic camenak. 11 Nakajap ke. Chanchano li josk aj xul oso. Ut nocoyabac jo li mucuy. Nakaj raj cuanc sa ti quilal, abanan inca naru. Nakaj raj nak li Dios toxcol, abanan aan inca nocoxtenka. 12 Inca nocoxtenka xban nak kaxal xnumta li kamausilal chiru li Kacua. Li mausilal xkabanu naxcut nak cuan kamac. Inca us xkabanu. Nakanau nak cuan kamac. 13 Lao xkatzektana li Kacua. Xkatictii ut inca nakabanu li caru naraj. Junes mausilal ut rahobtesi nc nakabanu. Ut nakacub ru chanru nak tobalaki nk. 14 Inca chic narake atin sa xyalal. Nakatzektana li ti quilal. Chi moco sa eb li naajej li nequerakoc cui atin naru nequexbanu sa ti quilal. Maca chic nequexbanu sa xyalal. 15 Maca chic ti quilal. Li ani naraj cuanc sa ti quilal, nequexbanu raylal re. Li Kacua inca quicuulac chiru li caru quexbanu xban nak inca chic nequecuan sa ti quilal. 16 Li Kacua quisach xchol chirilbal nak ma ani natenkan reheb li rahobtesinbileb. Ma ani na-oquen chirixeb. Jocan nak riquin xcuanquil quixcoleb ut quixxakab xcuanquil li ti quilal. 17 Li ti quilal quicanjelac chiru jo jun li chi ch re xcolbal re xchol. Ut li colba-ib quicanjelac chiru jo lix punit chi ch. Ut li tojba mac quicanjelac chiru jo li rak. Ut lix joskil quicanjelac chiru jo li ticr re xlanbal rib. 18 Tixque rekaj reheb li quexbanu li mausilal a yal chanru lix yehom xbanuhomeb. Tixqueheb chixtojbal xmaqueb li xic nequeiloc re usta kaxal najt cuanqueb sa jalan tenamit. 19 Chixjunileb texxucua ru li Kacua xban lix lokal. Eb li cuanqueb sa li oeste texucuak jo eb ajcui li cuanqueb sa li este. Eb li xic nequeiloc re li Kacua kaxal nabaleb nak techalk jo jun li nima nak yo chi buti nc. Abanan lix musik li Kacua tixram xbeheb. Chanchan nak tixxakab jun li bandera chiruheb. 20 Laj Colonel tachalk chak aran Sin ut tixcoleb li ralal xcajol laj Jacob li texcanab xbanunquil li mausilal. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 21 Li Kacua quixye: Lain tinbanu jun li contrato

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS59,60

1208

eriquin. Lain ninye nak lin musik tacuank eriquin. Ut li cuatin quinque ere tacuank sa echol chi junelic. Junelic techolob li xyalal chiruheb le ralal ecajol ut eb le ralal ecajol texcholob xyalal chiruheb li ralal xcajoleb li tecuank mokon, chan li Dios. li cuanquex Jerusaln, cuaclinkex. Chicutanobresi k le naleb jo nak nacutanobresin li sake. Li Kacua xquehoc re le lokal. 2 Eb li jalan tenamit inca tecutanobresi k lix cauxeb. Chanchan nak cuanqueb sa kojyi n. Abanan laex xcutanobresi c le caux xban li Kacua ut eriquin laex tacutunk lix lokal. 3 Eb li jalan tenamit ut eb li rey techalk eriquin chixsicbal li cutan saken. Ut teril le lokal. 4 Quehomak retal li caru yo chi culmanc. Eb le tenamit yoqueb chixchutubanquileb rib re nak texic cuichic sa xtenamiteb. Eb le ralal ecajol yoqueb chi chalc sa najtil tenamit. 5 Cajoak xsahil sa echol nak teril nak yokeb chi chalc nabal chi tenamit li cuanqueb chak jun pacal li palau. Ut texcam chak lix biomaleb li xni nkal ru tenamit nak techalk eriquin. 6 Nabaleb li camello li tecuank sa le naaj. Toj Madin ut Efa techalk chak. Ut techalk ajcui li cuanqueb Sab. Texcam chak li oro ut li incienso ut texque xlokal li Kacua. 7 Texchutub chixjunileb li quetomk aran Cedar re texcam eriquin. Texsi ere li carner re Nebaiot. Ut aan tacanjelak re texmayeja sa li artal li nequexlokoni cui. Ut li Kacua tixque xlokal sa lix templo. 8 Aniheb li yoqueb chi xic sa junpat Jerusaln li chanchan chok? Chanchaneb li mucuy li yoqueb chi xic sa eb lix soc. 9 Eb li ni nki jucub yoqueb chi chalc chiru li palau. Li jucub re Tarsis, aan eb li yoqueb chak chi camoc be. Yoqueb chixcambaleb chak chi najt le ralal ecajol. Yoqueb chixcambal chak li oro ut li plata re xquebal xlokal li Kacua le Dios Santo laex aj Israel, li naquehoc le lokal. 10 Li Kacua quixye reheb li cuanqueb Jerusaln: Eb li jalaneb xtenamit texyi b cuichic li tzac li sutsu cui le tenamit. Eb lix reyeb tecanjelak cheru. Nak yo injoskil lain quexinque chixtojbal emac. Abanan anakcuan xban nak xcuil xtokobal ere, xcuuxtana cuichic eru. 11 Inca chic tatzapmank li oquebal re le tenamit. Junelic tetok chi kek chi cutan, re nak eb li tenamit texcam chak chok ere lix biomaleb. Eb lix reyeb li jalan xtenamiteb tecamek chak eriquin. 12 Tesachek ruheb li tenamit ut eb lix rey li inca tecanjelak cheru. Tesachek chi junaj cua. 13 Li

60

1Laex

Taquehek xlokal li tenamit Sin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1209

ISAAS60,61

ni nki che li cuanqueb Lbano, li cajo xchakal ruheb, erehak chic. Li chaj, li ciprs, ut li chacalte tacanjelak cheru re xquebal xsahob ru lin templo. Ut lain tinque xlokal li templo li nincuan cui. 14 Eb li ralal xcajoleb li querahobtesin ere techalk ut texcuikib ribeb cheru. Chixjunileb li xic queiloc ere techalk ut texcuikib ribeb ut texye nak laex lix tenamit li Dios, laex li cuanquex Sin sa lix tzul li Kacua, lix santil Dioseb laj Israel. 15 Usta tzektananbilex nak quexcuan ut usta xic quex-ile ut ma ani quinume sa le tenamit, abanan lain tinque elokal ut chixjunileb tesahok sa xcholeb eriquin chi junelic. 16 Eb lix ni nkal tenamit texque le chabil tzacaemk ut eb li rey texcam chak lix biomaleb ut texque ere. Riquin ain teque retal nak lain li Kacua xincoloc ere. Lain lix Dios laj Jacob. Nim incuanquil. Lain xintenkan ere. 17 Lain tinque ere li oro chok ruchil li bronce ut li plata chok ruchil li hierro, ut li bronce chok ruchil li che. Tinque ere li chi ch hierro chok ruchil li pec. Inca chic texrahobtesi k. Sa tuktuquil usilal ban chic tetaklank sa eben ut texcuank sa ti quilal. 18 Inca chic tacuank li raylal sa le naaj, chi moco texpo le tenamit chi moco texsach ru. Ut li tzac li sutsu cui le tenamit tacolok ere. Ut sa li oquebal tacuank lokoni nc. 19 Inca chic tento nak li sake tacutanobresi nk ere chi cutan chi moco li po chi kek xban nak lain li Kacua tincutanobresi nk ere junelic ut lain li Dios tinque elokal. 20 Li sake inca chic taoc chi moco li po chi kek, xban nak lain li Kacua, lainak le cutan saken chi junelic. Ut macaak chic rahil cholej. 21 Chixjunileb li tenamit ti cakeb chic xcholeb. Eb aan terechani chi junelic lix naajeb li quinque reheb. Chanchanakeb jun li che aubil aran. Aaneb li cualal incajol li quebinyi b chak re nak texcutbesi lin lokal. 22 Usta inca quihex, abanan texnabalok toj retal texcuulak jun nimla tenamit ut tacuank ecuanquil. Lain li Kacua. Lain tinbanu chixjunil ain sa junpat nak tacuulak xkehil, chan li Dios.

musik li nimajcual Dios cuan cuiquin. Li Dios quixsic cuu ut quinixtakla chixyebal li chabil esil reheb li rahobtesinbileb. Quinixtakla chixtenkanquileb li cuanqueb sa raylal. Quinixtakla chixcolbaleb li cuanqueb chi prexil joqueb ajcui li cuanqueb sa tzalam. 2 Quinixtakla chixyebal resil nak ac xcuulac xkehil nak li Kacua tixcoleb lix tenamit

61

1Lix

Resilal lix colbaleb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS61,62

1210

ut tixsach xcuanquileb li xic nequeiloc re. Quinixtakla ajcui chixcojobanquil xcholeb li raheb sa xchol. 3 Quinixtakla chixquebal li sahil cholejil reheb li teyabak aran Sin re nak inca chic rahak sa xcholeb. Tinqueheb xlokal chok rekaj li cha. Tinque li sahil cholejil chok rekaj li rahil cholejil. Tebinque chi bichanc chok rekaj li yabac. Chanchanakeb li che li kaxal cau xban nak cholaninbileb xban li Kacua ut texbanu li ti quilal. Ut li Kacua taquehek xlokal riquin li texbanu. 4 Texyi b cuichic li tenamit li ac jucbil junxil. Texcuaclesiheb li cab li quepoi najter. Ut texcuaclesi cuichic li tenamit li quilajetane najter. 5 Eb li jalan xtenamit tecanjelak cheru. Aaneb teilok reheb le quetomk. Textrabaji le choch ut texcacale le racui mk. 6 Eb li tenamit texye nak laex aj tij ut aj canjel chiru li Kacua. Laex textzakonk riquin lix biomaleb li jalan tenamit ut ere chic lix lokaleb. 7 Xban nak kaxal cuichic nabal li raylal ut li xutan xecul, jocan nak kaxal nabal ajcui le matan tecul. Ca sut xquial le lokal tecul nak cuankex cuichic sa le naaj. Ut tacuank chi junelic xsahilal echol. 8 Lain li Kacua Dios. Nacuulac chicuu li ti quilal ut xic nacuil li elkac ut li mac. Xban xti quilal inchol lain tinque xrabaleb lin tenamit. Tinbanu jun contrato riquineb ut xakabanbilak xcuanquil chi junelic. 9 Ut eb li ralal xcajol lin tenamit nanokeb chic ruheb xbaneb li jalan tenamit. Chixjunileb li teilok ruheb texnau nak aaneb li cualal incajol ut osobtesinbileb inban, chan li Kacua. 10 Cajo xsahil sa xcholeb laj Jerusaln xban li caru quixbanu li Kacua. Xcoleb ut xqueheb xti quilal xcholeb. Chanchan jun li cui nk xtikib rib chi us re tasumlak ut chanchan li ixk li naxtikib rib chi chabil nak taxic chi sumlac. 11 Jo nak li Kacua naxque chi mokc ut chi qui c li iyaj, jocan ajcui nak tixxakab xcuanquil li ti quilal ut li lokoni c sa chixjunil li ruchichoch. 1 Xban nak ninra li tenamit Sin, jocan nak lain tincholob li xyalal. Xban nak ninra li tenamit Jerusaln inca tincanab xcholobanquil li xyalal chiruheb toj retal tacutunk lix ti quilaleb. Ut tacutunk nak colbileb chic. Chanchanak jun li xam lochlok. 2 Eb li xni nkal ru tenamit texque retal lix ti quilal xcholeb ut eb li rey texque retal lix lokaleb. Ut li Kacua tixque jun ac cabaej chok xcabaeb. 3 Cajoak xlokaleb jo jun li corona sa ruk li Kacua. 4 Inca chic tayehek tzektananbil reheb, chi moco tayehek reheb nak sachbil ru lix naajeb. Tayehek ban reheb Hefzi-b ut tayehek Beula re lix chocheb xban

62

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1211

ISAAS62,63

nak li Kacua quisaho sa xchol riquineb ut aan chanchanak jun li belomej li naxra lix choch. 5 Eb le ralal ecajol tesahok xchol riquin lix naajeb, jo nak li belomej nasaho xchol riquin li rixakil. Jocan ajcui nak tasahok xchol li Dios riquin lix tenamit. 6 Lain xinxakaban aj cacalenel sa xben li tzac li sutsu cui li tenamit Jerusaln. Chi kek chi cutan inca texcanab xtzamanquil xtenkanquileb chiru li Dios. 7 Mehilan chixtzamanquil chiru li Dios toj retal nak tixyi b cuichic li tenamit Jerusaln re nak chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch texque xlokal. 8 Li Kacua riquin lix cuanquil quixye riquin juramento nak inca chic tixque lix trigo lix tenamit chixtzacaheb li xic nequeiloc reheb. Chi moco eb li jalan tenamit tixqueheb xlesens chirucbal li xyaal li uvas li nequexcanjela. 9 Eb aan ban tesicok re ut textzaca ut texlokoni li Kacua. Eb li tesicok ru li uvas, aaneb ajcui li teucak re li xyaal sa li nebal re lix templo li Kacua. 10 Numenkex sa li oquebal re li tenamit. Yi bomak li be. Ti cobresihomak ru le be chiruheb lin tenamit. Isihomak li pec sa li be. Ut taksihomak li bandera re nak eb li tenamit teril. 11 Li Kacua quixye reheb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch: Yehomak reheb li cuanqueb Sin nak li Kacua tachalk chixcolbaleb. Ut tixcam chak lix kajcamunquileb li ac xcoleb. 12 Santil Tenamit tayehek reheb laj Israel ut tayehek ajcui reheb Colbileb xban li Kacua. Ut li tenamit Jerusaln tixcabai Li tenamit li raro, li inca chic tzektananbil.

li cak rak li yo chak chi chalc Bosra li cuan aran Edom? Ani li cajo xchinausal li rak li yo chak chi chalc riquin xcuanquil ut xlokal? Lain li Kacua li ninatinac sa ti quilal ut nim incuanquil chi coloc. 2 Caut nak cak la cuak? Chanchan li ac xatyatzoc chak uvas riquin la cuok. 3 Chanchan yatzoc uvas yoquin xban nak xinyekiheb sa cuok li xic nequeiloc cue ut ma ani xtenkan cue. Cajo lin joskil. Jocan nak xinyekiheb sa cuok li xic nequeiloc cue toj retal xinsach ruheb. Ut lix quiqueleb xnak chiru li cuak. X-oso li cuak sa lix quiqueleb. 4 Xcuulac xcutanquil nak tinque rekaj li rahobtesi nc li quexbanu reheb lin tenamit. Xcuulac xkehil nak tincoleb lin tenamit sa rukeb li xic nequeiloc reheb. 5 Quicuil nak ma ani natenkan cue. Quisach inchol nak ma jun xtenkan cue. Xban nak yo injoskil, xincacuubresi inchol ut yal injunes xinnumta sa xbeneb. 6 Xban nak yo injoskil, xinsacheb ru li tenamit, li xic nequeiloc cue. Xhoye lix quiqueleb sa choch nak xeoso, chan li Dios.

63

Li Dios quixqueheb chixtojbal xmaqueb li xic nequeiloc re


1Ani

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS63

1212 Lix rahom li Dios sa xbeneb laj Israel

tinye resil li rusilal li Dios li nacuan chi junelic. Tinbicha lix lokal xban li caru naxbanu. Quirosobtesiheb laj Israel xban nak junelic na-uxtanan u ut junelic narahoc. 8 Li Kacua quixye: Aaneb li cualal incajol. Inca tinexbalaki, chan. Jocan nak quixcoleb. 9 Quiyote xchol li Kacua xban li raylal li yoqueb chixculbal eb laj Israel. Ut lix takl, aan li quicoloc reheb. Xban nak li Dios naxraheb ut naruxtana ruheb, jocan nak quixcoleb. Ut aan qui-iloc chak reheb chalen chak najter. 10 Usta quirosobtesiheb, abanan eb laj Israel quextzektana toj retal nak quiraho xchol lix Santil Musik. Jocan nak li Kacua quijosko ut xic chic queile xban. Ut quixqueheb chi rahobtesi c. 11 Ut eb li tenamit quejultico re chanru nak quecuan junxil nak laj Moiss laj canjel chiru li Dios quicamoc be chiruheb. Ut quexye: Ma macua ta bi li Dios li quitenkan reheb li tenamit chi numec jun pacal li palau rochbeneb li nacamoc be chiruheb? Ma macua ta bi li Dios quicamoc be chiruheb riquin lix Santil Musik? 12 Ma macua ta bi li Dios quitenkan re laj Moiss chixbanunquil li sachba cholej riquin xnimal xcuanquil? Ma macua ta bi li Dios li quijachoc ru li palau chiruheb li ralal xcajol re nak taquehek xlokal chi junelic? 13 Ma macua ta bi li Dios li quiberesin reheb sa xchamal li palau? Quenume jun pacal ut inca quextich li rokeb. Chanchaneb li cacuay nak nanume sa li ru taka. 14 Ut lix musik li Dios qui-iloc reheb. Chanchaneb li quetomk li yoqueb chi ichajibc sa li ru taka. Quixberesiheb lix tenamit chi jocan re nak taquehek xlokal lix santil caba. 15 At Kacua, li cuancat sa li santil choxa, que chak retal li caru yoco chixculbal toj sa li loklaj naajej li cuancat cui. Ma inca naraho achol chikilbal? Caut nak inca nacaque achol chikatenkanquil riquin la cuanquil? Ma inca taruk tacuuxtana ku? 16 At Kacua, laat li kayucua usta laj Abraham ut laj Israel (Jacob) inca quexnau ku. Laat li kayucua. Ut laat laj Colol ke chalen chak najter. 17 At Kacua, caut nak nocoacanab chixbanunquil li inca us? Caut nak xacacuubresi kachol re nak inca chic takaque alokal? Tatsuki k ta cuichic kiquin, at Kacua, xban nak nacaraheb li nequecanjelac chacuu. Tatsuki k taxak kiquin sa xcabaeb lix tepaleb laj Israel. 18 Moco najt ta xecuan la santil tenamit sa lix naajeb. Anakcuan eb li xic nequeiloc ke xexyeki sa rokeb la santil templo. 19 Chanchano jun li tenamit li ma jun sut xataklan sa xben. Chanchan li ma jun sut xkacabai la caba.

7Lain

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

raj cui tate li choxa ut tatcubek chak cuanco cui. Us raj cui eb li tzul teecank sa xnaajeb chacuu. 2 Cuben chak ut cut la cuanquil chiruheb li xic nequeiloc acue. Ut eb li xni nkal ru tenamit sicsotkeb tecanak chacuu. Chanchan nak naloch li xam ut nacuokxin li ha xban xtikcual. 3 Nak maca sa kachol laat cabanu li sachba cholej. Catcube chak sa choxa ut eb li tzul queecan sa xnaajeb chacuu. 4 Ma jun sut qui-abi c chi moco qui-ile junak chic Dios li natenkan reheb li nequexcojob xchol riquin. Caaj cui laat li tzakal Dios. 5 Laat nacattenkan reheb li nequexbanu li us chi anchaleb xchol ut junelic cuan sa xcholeb li caru nacacuaj laat. Abanan xban nak junelic yoco chi macobc chacuu, jocan nak xatjosko kiquin. Ma naru ta bi nak tocolek xban li mac xkabanu? 6 Chikajunilo xomacob chacuu. Li kati quilal, aan chanchan jun li ticr tzaj ru. To-osok jo nak nachakic li xak ken. A ajcui li mausilal li nakabanu tasachok ke jo nak nacame li chaki xak ken xban ik. 7 Ma ani chic nayaban la caba ut ma ani chic naxsic xtenkanquil acuiquin. Jocan nak xoacanab kajunes. Xoacanab chi sachec xban li kamac. 8 Anakcuan ut, at Kacua, laat li kayucua. Laat aj echal ke. Lao chanchano li seb ut laat laj paconel. Laat catyi ban ke riquin la cuuk. Laat catyi ban chak ke chikajunilo. 9 At Kacua, inca taxak chinumtak la joskil sa kaben. Inca taxak chi cuank sa achol junelic li kamac. Chacuil taxak xtokobal ku xban nak lao la tenamit. 10 La santil tenamit xsache ru. Sin maca chic cuan chi sa. Li tenamit Jerusaln chanchan chic chaki choch. 11 Quicate li loklaj templo li cajo xchinausal li catexlokoni cui li kaxetonil yucua. Chixjunil li lok chiku quexpoi li xic nequeiloc ke. 12 At Kacua, ma maca tabanu re katenkanquil? Ma inca tacuil xtokobal ku? Ma toj yokat chikaquebal chi culuc raylal?

64

1213
1Us

ISAAS64,65

Kacua quixye: Eb li tenamit li inca nequexcoxla insicbal xinextau. Eb li tenamit li inca quetzaman chicuu xinextau. Ut lain quinye cuequin reheb li tenamit li ma jun sut quexyaba lin caba. 2 Lain junelic xinque inchol re xtenkanquileb lin tenamit. Abanan eb aan xexketketi ribeb chicuu. Ut nequexbanu li inca us li nequeraj eb aan. 3 Junelic nequexchik injoskil. Nequemayejac sa eb li naajej li nequexlokoni cui li jalanil dios ut nequexcat li pom sa xbeneb li artal

65

Li Dios quixque chixtojbal xmaqueb li nequexketketi ribeb


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS65

1214

yi banbil riquin xan. 4 Nequexnumsi li kojyi n sa xnaajeb li camenak ut sa eb li naajej li cuanqueb chi mukmu. Nequextiu xtibel li ak ut nequeruc li xyaal li tib li inca raj textzaca. 5 Nequexye reheb li ras ri tzin, Canakat aran. Matjiloc chak cuiquin. Minamux xban nak santin lain, chanqueb. Cajo nak nequextaksi lin joskil. Chanchaneb li xam li naxnumsi li cutan chi lochlo. Chanchaneb li sib li nachichiin cue. 6 Abanan chixjunil tzi banbil retalil inban. Inca tincanab yal chi jocan li caru nequexbanu. Tinqueheb ban lix kajcamunquileb. 7Lain tinqueheb chixtojbal rix li mausilal li quexbanu eb aan jo ajcui li mac li quexbanu lix xetonil yucuaeb nak quexcat li pom sa eb li tzul chiru lix artaleb ut quinextzektana. Lain tinqueheb lix kajcamunquil, chan li Dios. 8 Jocain naxye li Kacua Dios: Lain inca tinsach ruheb chixjunileb lin tenamit. Toj cuan ban li tebincol, jo nak nasique ru li uvas. Inca natzekman chixjunil xban nak cuan li toj chabil sa xyankeb. 9 Lain tinqueheb chi tamc li ralal xcajol laj Jacob ut laj Jud. Eb aan tecuank sa eb lin tzul li quinque reheb. Li sicbil ruheb inban tecuank sa li naajej li terechani. Aran tecuank li nequecanjelac chicuu. 10 Lix quetomkeb li cualal incajol li nequesicoc cue tecuank sa li ru taka Sarn. Ut eb lix cuacax teichajibk sa li ru taka Acor. 11 Abanan laex li nequextzektanan cue, ra tecul jo ajcui li nequetzektanan re lin santil tzul. Ra tecul laex li nequemayeja li tzacaemk ut li vino chiruheb li yi banbil dios Gad ut Men, lix diosil li biomal. 12 Jocan nak lain xinteneb camc sa eben. Texinque chi camsi c chi chi ch xban nak quexinbok ut inca quinechakbe. Nak quexcuatina inca quinerabi. Quebanu ban li inca us chicuu. Quebanu li inca nacuulac chicuu. 13 Li Kacua li nimajcual Dios quixye: Eb li nequecanjelac chicuu cuank xcuaheb, abanan laex li nequexketoc li cuatin tecuy esa. Eb li nequecanjelac chicuu cuank rucaheb, abanan laex tecuy echaki el. Eb li nequecanjelac chicuu tesahok sa xcholeb, abanan laex li nequebanu li inca us, tacutek exutan. 14 Eb li nequecanjelac chicuu tebichank xban xsahileb xchol. Abanan laex, li nequebanu li inca us, texyabak xban li raylal li tecul. Tayotek echol ut japjok ere xban li raylal. 15 Eb li nequecanjelac chicuu texpatz le caba nak temajecuank. Lain li nimajcual Dios texinque chi camsi c. Ut tinque jun li ac cabaej reheb li nequexbanu li caru nacuaj lain. 16 Li ani naraj nak taosobtesi k tixtzama li rosobtesinquil cuiquin lain, li tzakal Dios. Ut li ani tixbanu li juramento tixbanu sa incaba lain, li tzakal Dios. Ut tasachk sa inchol chi junaj cua li caru quiculman. Chanchan tzaptzo xben tacanak, chan li Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1215

ISAAS65,66

retal. Lain tinyi b jun ac choxa ut tinyi b ajcui jun li ac ruchichoch. Inca chic tajulticamank li caak re ru quilajnume ut ma ani chic tacoxlak chirix. 18 Chisahok taxak sa le chol chi junelic xban li caru tinyi b. Lain tinyi b jun ac Jerusaln nujenak chi sahil cholejil. Ut numtajenak xsahileb xchol li tecuank aran. 19 Jocan ajcui lain tasahok sa inchol riquin li Jerusaln ut tasahok sa inchol xbaneb li cualal incajol. Macaak chic li yabac chi moco texjap chic reheb xban raylal. 20 Inca chic tecamk li culaal. Eb li chequel cristian toj tatzaklok lix chihabeb. Li ani tecamk nak ac xexbanu ocal chihab, chanchan nak toj sajeb nak tecamk. Cui ani nacam nak toj maji naxbanu ocal chihab, aan retalil nak tzektananbilak xban lix mac. 21 Texyi b li rochocheb ut aran tecuank. Teauk ut textzaca li ru li racui mkeb. 22 Inca texyi b li rochocheb re nak jalan tecuank aran, chi moco teauk re nak jalan chic tetzacank re. Li sicbil ruheb inban texyal xsahil li caru reheb li xexcanjela ru xban nak najtak rok lix yuameb jo eb li ni nki che. 23 Inca tecanjelak chi maca rajbal, chi moco eb li ralal xcajol tecamk chi toj maji nacuulac xkehil. Li tenamit aan osobtesinbilakeb xban li Kacua jo ajcui li ralal xcajoleb. 24 Nak toj maji nequetzaman chicuu, lain tinque reheb li caru teraj. Toj yokeb ajcui chi atinac nak lain tinsume lix tijeb. 25 Eb laj xoj ut eb li carner cuotz tecuaak. Ut li cakcoj tecuaak pim jo li boyx. Ut li canti texlou li poks ut inca chic tetiok. Sa li tzul Sin li sicbil ru inban, inca chic tetiok li xul ut inca chic texbanu raylal, chan li Dios.

17Quehomak

Li Dios quixyechii li ac choxa ut li ac ruchichoch

ain li naxye li Kacua li nimajcual Dios: Li choxa, aan lin cojaribal ut li ruchichoch, aan xnaaj li cuok. Ma naru ta bi teyi b jun li ochoch re tincuank cui? Ma naru ta bi teyi b innaaj re tinhilank cui? 2 Ma macua ta bi lain quinyi ban re chixjunil li caru cuan? Ma macua ta bi lain quinyoobtesin reheb? Lain nacuil xtokobal ruheb li neba ut li tulaneb, li nequexque xlokal li cuatin. 3 Eb aan quexsic ru li caru queraj xbanunquil ut a chic li mausilal quexra. Inca tincul lix mayejeb. Cui texcamsi li toro re texmayeja chicuu, chanchan nak texcamsi li ras ri tzin. Ut cui texcamsi li carner, chanchan nak textok

66

1Aan

Li Kacua tarakok atin sa xbeneb li tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ISAAS66

1216

xcux li tzi. Ut nak texmayeja li ru li trigo, chanchan nak texmayeja xquiquel li ak chicuu. Nak texcat lix pom chicuu, chanchan nak yoqueb chixlokoninquil li jalanil dios. 4 Jocan nak lain tinsic ru li raylal li tinque sa xbeneb. Tinque li raylal sa xbeneb li cajo nequexxucua, xban nak xebinbok ut inca xinexchakbe. Nak xecuatina, inca xinerabi. Quexbanu ban li inca us chicuu. Quexbanu li inca nacuulac chicuu, chan li Dios. 5 Abihomak li caru naxye li Kacua ere laex li nequexxucuac nak nequerabi li ratin li Dios. Nequextzektana le ras eri tzin, li xic nequeiloc ere, inban lain ut nequexhob nak nequexye, Lokoninbilak taxak li Kacua. Chisahok taxak echol riquin. Xutanal teelk eb li nequeyehoc re chi jocain. 6 Abihomak li choki nc sa li tenamit ut sa li templo. Aan li xyab xcux li Kacua nak yo chixquebal rekaj li mausilal xexbanu li xic nequeiloc re. 7 Lin santil tenamit Sin chanchan jun li ixk xyola jun lix culaal telom nak toj maji naticla lix raylal. 8 Ma cuan ta bi junak ani qui-abin re nak quiculman ta jun sutak chi jocan? Ma cuan ta bi junak qui-iloc re nak junak nimla tenamit quetam chi junpat? Ma cuan ta bi junak tenamit quiniman chiru jun cutan? Abanan eb li tenamit Sin sa junpat tetamk. Chanchan jun li ixk xyola xculaal sa junpat. 9 Ma ninque ta bi junak chi quirac ut inca ninque chi yolac lix culaal? Lain quinye nak tequi k li tenamit Sin. Ma naru ta bi tinram chiruheb nak tequi k? 10 Chisahok taxak le chol riquin li tenamit Jerusaln. Chisahok taxak le chol chejunilex laex li nequexrahoc re. Chinujak taxak le chol riquin li sahil cholej laex li quexyabac sa xcaba li tenamit Jerusaln. 11 Tasahok sa echol riquin li tenamit Jerusaln nak taquehek xlokal. Sa le tenamit taelk chi us li caak ru tetzaca. Textzacank toj retal tacojlak echol. Chanchan nak li nabej naxcholani lix culaal toj retal nacojla xchol. 12 Jocain naxye li Kacua: Lain tinque li tuktuquil usilal ere laex aj Jerusaln. Chanchanak jun li nima inca nachakic. Lix biomaleb li xni nkal ru tenamit tecamek chak Jerusaln chi nabal. Chanchan li nima nak yo chi butunc. Sa textzacank. Chanchanakex li culaal li nequetuuc ut nequekaluc ut nequekunbesi c xban lix naeb. 13 Lain tincojob echol jo nak li nabej naxcojob xcholeb li ralal xcajol. Ut aran Jerusaln tetau xcojobanquil le chol. 14 Nak teril Jerusaln laex tasahok sa echol. Tacuank ecacuilal. Chanchanakex li chabil pachaya. Ut laex tenau nak li Kacua naxtenkaheb li nequecanjelac chiru. Ut najosko sa xbeneb li xic nequeiloc re. 15 Quehomak retal. Li Kacua tachalk riquin xam. Ut lix carruaje chanchanakeb li ik li naxsuti rib. Sa junpat tarisi xjoskil riquin xam sa xbeneb li inca useb xnaleb. 16 Li Kacua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1217

ISAAS66

tarakok atin sa xbeneb riquin xam ut riquin chi ch tixcamsiheb. Kaxal nabalakeb li tecamsi k xban li Kacua. 17 Li Kacua quixye: Tesachek ruheb li tenamit li nequexsantobresi ribeb ut nequexkaxtesi ribeb chixlokoninquil li yi banbil dios. Nequexic chi tzoltzo sa xnaajeb li utzuuj chi lokoni nc rochbeneb li nequextiu lix tibel ak ut li cho ut li caak re ru chi xulil li moco tiec ta naraj. Jun xiquic nak tesachek ruheb. 18 Lain ninnau caru nequexcoxla. Lain ninque retal caru nequexbanu. Tacuulak xkehil nak lain tinchutubeb chixjunileb li xni nkal ru tenamit li jalan jalank ratinobaleb. Nak tecuulak Jerusaln, teril lin lokal. 19 Lain tebinque retalil. Cuanqueb li tebincanab chi elelic. Ut tebintakla sa eb li xni nkal ru tenamit li inca querabi resil lin lokal ut lin cuanquil. Tintaklaheb sa eb li tenamit Tarsis, Fut ut Lud cuanqueb cui li nequexnau xchebal li tzimaj. Ut tintaklaheb Tubal ut Javn ut sa eb li najtil tenamit li cuanqueb chire li palau sa eb li naajej li ma jun sut querabi resil lin cuanquil ut lin lokal. Ut texcholob xyalal inlokal ut incuanquil chiruheb li jalan xtenamiteb. 20 Ut texcam chak chixjunileb li ras ri tzin li cuanqueb sa eb li najtil tenamit chok inmayej. Texcameb sa lin santil tzul aran Jerusaln. Techalk chirix cacuay, chirix bur ut chirix camello. Ut techalk ajcui sa carruaje ut sa carret. Texcameb chak jo nak eb laj Israel nequexcam sa lin templo lix mayej sa eb li sec li kaxtesinbil chi canjelac chicuu. 21 Ut cuanqueb sa xyankeb li tinsic ruheb re tecanjelak chok aj tij ut chok aj levita. 22 Jo nak tacuank chi junelic li ac choxa ut li ac ruchichoch li tinyi b, jocan ajcui nak tacuank chi junelic le ralal ecajol. Ut inca tasachk le caba. Cuank ban chi junelic. 23 Rajlal po techalk chixjunileb li tenamit ut texcuikib ribeb chicuu. Rajlal xaman sa li hilobal cutan tinexlokoni. 24 Teelk ut teril lix tibeleb li cristian li xetzektanan cue. Ac camenakeb chic. Eb li motzo li nequecuxuc re lix tibel inca tecamk, chi moco tachupk li xam li nacatoc reheb. Cajoak xyibaleb ru tacutunk chiruheb li tenamit, chan li Kacua Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Jeremas

ain resil lix yehom xbanuhom laj Jeremas li ralal laj Hilcas. Laj Hilcas, aan xcomoneb laj tij li quecuan sa li naajej Anatot sa xcuent lix naajeb laj Benjamn. 2 Yo oxlaju chihab roquic chi canjelac laj Josas ralal laj Amn chok xreyeb laj Jud nak li Kacua Dios quiatinac riquin laj Jeremas. 3 Quiatinac cuichic li Kacua riquin laj Jeremas nak laj Joacim ralal laj Josas quicuan chok xreyeb laj Jud. Ut quiatinac ajcui riquin nabal sut chalen toj sa li junlaju chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Sedequas ralal laj Josas. Sa ro li po sa ajcui li chihab aan, eb laj Jerusaln quechape xbaneb laj Babilonia ut quecame chi prexil. 4 Laj Jeremas quixye: Nak quiatinac li Kacua cuiquin xben sut jocain quixye cue: 5 Nak toj maji nacana chi yaj aj ixk la na, lain ac ninnau nak tatyolak. Ut toj maji nacatyola nak xatinsantobresi re tatcanjelak chok inprofeta sa xyankeb chixjunileb li tenamit, chan li Dios. 6 Ut lain quinchakoc ut quinye: At inDios, caru tinbanu? Lain inca ninnau atinac xban nak toj sajin, chanquin. 7 Ut li Kacua Dios quixye cue: Maye nak toj sajat. Bar tatintakla laat tatxic ut taye chixjunil li caru tinye acue. 8 Matxucuac chiruheb li tenamit. Lain cuankin acuiquin chacolbal, chan li Kacua Dios. 9 Ut li Kacua Dios quixque li ruk sa xtzumal cue ut quixye cue: Anakcuan ac xinque li cuatin sa xtzumal acue. 10 Abi li tinye acue. Anakcuan xinque acuanquil sa xbeneb li xni nkal ru tenamit ut sa xbeneb li cuanqueb xcuanquil. Cuank acuanquil chixpobaleb li tenamit ut

1Aan

Laj Jeremas quisique ru chok profeta

1218
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1219

JEREMAS1,2

chixsachbaleb, chirisinquileb ut chi numtac sa xbeneb. Ut cuank ajcui acuanquil re xcuaclesinquileb cuichic ut re xquebal xcacuilal xcholeb, chan li Dios cue. li Kacua quiatinac cuichic cuiquin ut quixye cue: At Jeremas, caru li yocat chirilbal? Lain quinchakoc ut quinye re: Yoquin chirilbal jun ruk che almendro. 12 Ut li Kacua quixye cue: Yal nak aan li xacuil. Ut yal ajcui nak tauxmank li caru xinye. 13 Ut quixye cuichic cue li Kacua: Ut anakcuan, caru li yocat chirilbal? Ut lain quinye re: Yoquin chirilbal jun li ucal sa li norte yo chi cuokxi nc ut yo chi salkuc chak arin. 14 Ut li Kacua quixye cue: Sa li norte tachalk chak li raylal sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa li naajej ain. 15 Lain tinbokeb chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa li norte. Eb lix reyeb texxakab lix muhebaleb sa li oquebal re li tenamit Jerusaln ut texsut rix li tenamit. Ut texsut ajcui rixeb li jun chol chic tenamit li cuanqueb Jud. 16 Aan ain li tojba mac li tinque sa xbeneb lin tenamit xban li mausilal quexbanu. Quinextzektana ut quexcat lix pomeb re xlokoninquileb li jalanil dios ut quexlokoniheb li jalam uch li quexyi b riquin rukeb. 17 Jocan ut nak cauresi acuib, at Jeremas, ut ayu chixyebal reheb li caru xinye acue. Matxucuac chiruheb. Cui tatxucuak anakcuan, naru ninque axiu nak cuankat chiruheb. 18 Anakcuan tinque acacuilal jo jun li tenamit cauresinbil chi pletic. Chanchanakat xcacuil li okech chi ch malaj ut li tzac chi ch. Ut laat taye reheb chixjunileb li cuanqueb Jud nak inca us yoqueb. Taye ajcui reheb li rey ut eb laj tij. 19 Tepletik acuiquin, abanan inca tenumtak sa aben xban nak lain cuankin acuiquin chacolbal, chan li Dios.

11Ut

Quicute chiru laj Jeremas cuib li visin

cuiquin li nimajcual Dios ut quixye cue: 2 Ayu ut ye reheb laj Jerusaln chi cau xyab acux nak lain li Kacua ninye chi jocain: Jultic cue chanru nak xinera sa esajilal. Xinera jo jun li ixakilbej naxra lix belom. Xinetake sa li chaki choch li inca na-el cui li acui mk. 3 Laex aj Israel santil tenamit nak quexcuan chicuu. Chanchanex li xben ru li acui mk li kaxal chabil nak cuanquex chicuu. Chixjunileb li nequexbanu raylal ere lain quinque raylal sa xbeneb xban nak cuanqueb

1Quiatinac

Eb laj Israel quextzektana li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS2

1220

xmac, chan li Kacua. 4 Laex aj Israel, li ralal xcajol laj Jacob, cherabihak li caru yo chixyebal ere li Kacua. 5 Li Kacua naxye chi jocain: Ma cuan ta bi caak re ru inca us xinbanu nak xinextzektana le xetonil yucua? Eb aan quexlokoniheb li yi banbil dios li maca nequeoc cui. Jocan nak maca ajcui nequeoc cui le xetonil yucua. 6 Inca chic quexcoxla insicbal, usta lain quin-isin chak reheb sa li naajej Egipto ut usta lain quincamoc be chiruheb nak quenume sa li naajej bar maca cuan ut bar xiu xiu cui li cuanc. Lain quincamoc be chiruheb nak quenume sa li naajej bar maca ha, chi moco cuanqueb cristian, chi moco quenume cristian aran. 7 Lain quincamoc reheb sa li naajej li na-el cui nabal li acui mk re nak textzaca li ru li che ut li ru li chabil acui mk li na-el aran. Abanan eb aan inca us quexbanu. Quexmux ban ru li naajej li quinque reheb. 8 Eb laj tij inca quexcoxla insicbal. Eb li nequexcut li chakrab chiruheb li tenamit inca quexque inlokal. Eb li nequetaklan sa xbeneb laj Israel quexket li cuatin. Ut eb li profetas queatinac sa xcaba li yi banbil dios Baal, ut quexlokoniheb li jalanil dios li maca nequeoc cui. 9 Jocan nak lain tinrakok atin sa eben laex jo ajcui sa xbeneb le ralal ecajol. 10 Ayukex aran Quitim li cuan chire li nimla palau ut taklahomakeb li texic aran Cedar. Quehomak chak retal chi us. Ma xexbanu jo yoquex laex? 11 Ma xexjal ta bi lix dioseb li tenamit aan? Ma xexcanab ta bi xlokoninquil lix dioseb usta macuaeb tzakal dios? Abanan, lain xinetzektana laex lin tenamit, usta lain li xinquehoc elokal. A chic li yi banbil dios li maca nequeoc cui nequelokoni. 12 Laat at choxa, chatxucuak chirilbal li caru yo chi culmanc. Chat-ecank sa la naaj xban axiu, chan li Kacua. 13 Cuib li mac quexbanu lin tenamit. Quinextzektana lain li Dios, li chanchanin li yuam ha li inca na-oso xban nak ninque xyuameb. Chanchan nak quexbec xjulel li ha, li inca natil ha chi sa, nak quexlokoni li jalanil dios. 14 Ma cuanqueb ta bi chok lokbil mos eb laj Israel? Ma re ta bi nak tecuank chok rahobtesinbil mos nak queyola? Caut nak rahobtesinbileb anakcuan? 15 Chanchan nak nequexjap re li cakcoj xban xjoskileb nak quechal li jalan tenamit chixrahobtesinquileb laj Israel. Quexsach ru li racui mkeb ut quexcat lix tenamiteb. Quicana chi maca cuan chi sa. 16 Eb laj Menfis ut eb laj Tafnes quenumta sa eben ut querisi le cuanquil. 17 Lain li Kacua le Dios li quincamoc chak be cheru. Ma macua ta bi xban nak quinetzektana nak yoquex chixculbal li raylal ain? 18 Caut nak teraj xic chixpatzbal etenkanquil aran Egipto? Ma textenka ta bi li nima Nilo? Ut, caut nak teraj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1221

JEREMAS2

xic xpatzbal etenkanquil aran Asiria? Ma naru ta bi texcol li nima Eufrates? 19 Xebok raylal sa eben xban li mausilal quebanu. Li inca us li quebanu texque chixtojbal le mac. Anakcuan teque retal li raylal quebok sa eben nak quinetzektana, ut quecanab xxucuanquil cuu, lain li Kacua le Dios, chan li Kacua li nimajcual Dios. 20 Li nimajcual Dios quixye: Laex aj Israel, ac junxil xerisi erib rubel incuanquil ut queye nak inca chic texcanjelak chicuu. Sa xbeneb li tzul ut rubeleb li che li ni nk xmu xelokoni li jalanil dios. Chanchanex li ixk li nequexcayi ribeb. 21 Lain xinsic eru ut xexinque chi cuanc sa le naaj. Chanchan nak nasique ru li chabil iyaj ut na-aue. Chanru nak xejal enaleb? Chanchanex chic li acui mk li maca na-oc cui. 22 Usta techaj erib riquin leja, malaj ut riquin nabal li xabon, abanan le mac junelic cuank chicuu. Inca chic taelk. 23 Caut nak nequeye nak inca xemux erib? Caut nak nequeye nak inca xelokoniheb li jalanil dios? Quehomak retal caru xebanu sa li ru taka. Coxlahomak li mausilal xebanu. Chanchanex li camello li yoqueb chi alinac yalak bar chixsicbal lix sum. 24 Chanchanex li bur re quiche li narutz sa ik li caru naraj ru. Ma ani naru taramok xbe nak taraj batzunc. Inca tento nak tixtacuasi rib li tacuank riquin, xban nak li ixki bur taxic chi sicoc re. 25 Laex aj Israel, lain xinye ere, metacuasi erib chixsicbal li jalanil dios toj retal nak tachakik ere. Abanan laex xeye, Maca xjalenquil. Lao nakara li jalanil dios ut aan li takalokoni, chanquex. 26 Laex aj Israel, xecut exutan jo nak nacute xxutan laj elk nak natali chi elkac. Jun xiquic nak xecut exutan laex ut eb le rey, jo eb li cuanqueb sa xcuanquil ut eb laj tij ut eb li profetas. 27 Nequeye At inyucua re li yal che. Ut nequeye ajcui re li pec Laat nacatquehoc re inyuam. Niquinetzektana, abanan nak cuanquex sa raylal nequetzama chicuu nak texintenka. 28 Laex aj Jud, ma inca ta bi xeyi b le dios re textenka? Ma inca ta bi taruk tetzama etenkanquil riquin aan? Cui cuanqueb xcuanquil, chextenka nak cuankex sa raylal. Kaxal nabaleb le jalanil dios. Chanchan xquialeb le tenamit. 29 Ut quixye ajcui li Kacua: Caut nak yoquex chixcuechbal cuix? Caru inmac cheru? Ma macua ta bi laex xeketketi erib chicuu? 30 Maca rajbal nak quebinkus chi cau le ralal ecajol xban nak inca quexque sa xchol lix tijbaleb. Laex xecamsiheb li profeta jo nak li cakcoj naxcamsi lix tib. 31 Laex aj Israel, caut nak inca nequerabi li caru ninye ere? Ma lain ta bi jo jun li naajej chaki cheru? Ma lain jo jun li kojyi n nak nequecoxla? Ma maca nin-oc cui cheru? Caut nak nequeye nak tebanu li caru nequeraj? Caut nak nequeye nak inca chic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS2,3

1222

texsuki k cuiquin? 32 Ma naxtzektana ta bi lix kol junak li saj ixk? Ma naxtzektana ta bi lix sahob ru junak li tuk ix li oc re chi sumlac? Abanan, laex lin tenamit junxil nequex-oc chintzektananquil. 33 Laex kaxal cuan enaleb chixsicbal li caru nequera ru ut kaxal cuichic nabal li mausilal naru nequextzol eriquin li inca useb xnaleb. 34 Chanchan nak osojenak le rak sa xquiqueleb li neba ut eb li macaeb xmac. Usta inca xetauheb chirelkanquil li caru ere, abanan xecamsiheb. 35 Usta ac xebanu chixjunil ain, aban laex nequeye nak maca emac. Moco yo ta xjoskil li Dios sa kaben, chanquex. Xban nak nequeye chi jocan, lain tinrakok atin sa eben. 36 Caut nak xejal enaleb nak xepatz etenkanquil riquineb li jalaneb xtenamit? Tacutek exutan xbaneb laj Egipto jo nak xcute exutan xbaneb laj Asiria. 37 Cajoak le xutan nak tex-elk chak riquineb laj Egipto xban nak inca textenka. Lain li Kacua xintzektanaheb laj Egipto li nequecojob cui echol. Inca us tex-elk riquineb aan. 1 Li Kacua quixye: Cui junak cui nk naxjach rib riquin li rixakil ut li ixk nasumla riquin jalan chic cui nk, ma tasuki k cuichic li xben cui nk riquin li ixk? Aan nimla mac chiruheb li tenamit. Abanan laex aj Israel, chanchanex li ixk li nequexcayi ribeb xban nak xelokoniheb li jalanil dios. Ut anakcuan teraj cuichic suki c cuiquin, chan. 2 Ilomakeb li tzul. Ma cuan ta bi junak naajej li inca xelokoniheb cui li jalanil dios? Xecojob erib chire li be roybeninquileb li telokoniheb. Chanchanex laj rabe li naroybeni ani tixchap sa li chaki choch. Laex xemux ru li naajej xban nak xelokoniheb li jalanil dios. 3 Jocan nak inca chic naxque li hab. Inca xtane li hab sa xkehil li auc. Xban nak laex yoquex chixlokoninquil li jalanil dios, chanchanex li ixk li naxcayi rib. Inca nequexxutanac. 4 Laex yoquex chixbanunquil li mausilal ut nequeye cue, Laat li kayucua. Xoara chalen sa kasajilal. 5 Ma junelic ta bi yok ajoskil sa kaben? Ma chi ti c inca tanumek ajoskil? chanquex. Laex aj Israel, jocan yoquex chixyebal. Abanan toj yoquex chixbanunquil chixjunil li mausilal, chan li Dios. 6 Quixye laj Jeremas: Nak toj cuan chok rey laj Josas, li Kacua quixye cue chi jocain: Ma yocat chixquebal retal caru yoqueb laj Israel? Eb aan yoqueb chintzektananquil. Chanchaneb chic li ixk li nequexcayi rib xban nak nequetake sa eb li tzul. Ut rubeleb li che li ni nk xmu nequexlokoni li jalanil dios. 7Lain quincoxla nak mare tesuki k cuichic cuiquin, usta ac xexbanu li mac aan. Abanan inca quesuki cuiquin. Eb laj Jud li rech tenamitil queril li yoqueb chixbanunquil ut queoc ajcui chixbanunquil jo yoqueb aan. 8 Laj Jud

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1223

JEREMAS3

quexque retal nak lain quintzektanaheb laj Israel. Chanchan nak naxjach rib riquin li rixakil junak cui nk xban nak xtau xmac chiru. Abanan inca queoc xxiuheb laj Jud, usta queril li caru quexcul laj Israel. Quexkaxtesi ban ribeb chixlokoninquil li jalanil dios. 9 Xban nak eb laj Israel quexlokoni li jalanil dios, jocan nak eb laj Jud inca quexcoxla nak mac li yoqueb chixbanunquil. Quexmux ru lix chocheb riquin li quexbanu. Ut quinextzektana nak quexlokoni li dios yi banbil riquin pec ut che. 10 Usta ac xexbanu li mausilal ain eb laj Jud, inca ajcui quesuki cuiquin chi anchal xcholeb. Yal xcab rix xcholeb nak niquinexlokoni, chan li Kacua. 11 Li Kacua quixye cue: Usta kaxal yibru quexbanu eb laj Israel nak quinextzektana, abanan kaxal cuichic numtajenak li mac quexbanu laj Jud. 12 Ayu ut taye reheb li tenamit li cuanqueb sa li norte: Jocain xye ere li Kacua Dios. Sukinkex cuiquin, laex aj Israel, usta xinetzektana. Inca chic tincut lin joskil cheru. Texincul ban sa usilal xban nak lain nin-uxtanan u ut nim lin cuyum. 13 Caaj cui teque retal nak xexmacob chicuu lain li Kacua le Dios ut tepatz ecuybal. Xeket li cuatin. Xelokoniheb li jalanil dios rubeleb li ni nki che. Ut inca xebanu li caru xinye ere, chan li Dios. 14 Jalomak ecaux, ex cualal incajol, li xeketketi erib chicuu xban nak lain le Dios. Ut lain tinsic ru junak sa li junjunk chi tenamit ut tinsic ajcui ruheb cuibak sa li junjunk xtepaleb laj Israel re tincameb aran Sin. 15 Lain tinxakabeb li ani teilok ere. Eb aan cuankeb xnaleb chi camoc be cheru jo li nacuaj lain, chan li Dios. 16 Sa eb li cutan aan nak acak xextam ut nak acak xetam le ralal ecajol inca chic tex-atinak chirix lin Loklaj Cax, chi moco tecoxla, chi moco tacanjelak cheru, chi moco teyi b jalan chic. 17Sa eb li cutan aan li tenamit Jerusaln Xcojaribal li Kacua chic tixcabain. Ut chixjunileb li xni nkal ru tenamit texchutub ribeb aran chixquebal inlokal lain li Kacua. Ut inca chic texcacuubresi xcholeb chixbanunquil li mausilal li quexrahi ru xbanunquil junxil. 18 Sa eb li cutan aan, eb laj Jud texjunaji ribeb riquineb laj Israel sa li naajej li cuan sa li norte. Ut cuotz texic sa li naajej li quinque reheb le xetonil yucua. 19 Laex aj Israel, lain xcuaj nak xexincul chok cualal incajol. Xinque ere jun li chabil naajej. Aan li kaxal chabil chiru chixjunil li naajej li cuan sa ruchichoch. Lain xcuaj nak teye At inyucua cue. Inca xcuaj nak tinetzektana. 20 Abanan laex xinetzektana. Chanchanex li ixk li xtzektana xbelom. Lain li Kacua yoquin chi yehoc re ain. 21 Qui-abi c xyab cux sa eb li tzul. Aan xyab xcuxeb laj Israel nak yoqueb chi yabac ut yoqueb chixtzamanquil xtenkanquileb chicuu. Xexbanu li mausilal ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS3,4

1224

xinextzektana lain li Kacua lix Dioseb. 22 Laex cualal incajol li xeketketi erib, jalomak ecaux. Lain texinquirtesi, chan li Kacua. Ut eb laj Israel quexye: Lao tosuki k acuiquin xban nak laat li Kacua. Laat li kaDios. 23 Relic chi yal nak maca na-oc cui li caru xkabanu chak sa eb li tzul. Junes choki nc xkabanu. Relic chi yal nak caaj cui laat li Kacua li kaDios naru nacatcoloc ke lao aj Israel. 24 Chalen sa kasajilal xkacut kaxutan xban xlokoninquil li yi banbil dios. Ut xban aan xsach chiku li caru quexcanab ke li kaxetonil yucua. Xkasach li kaquetomk ut xkasach li kalal kacajol. 25 Xban kaxutan sachso kachol xocana. Takacubsi kib xban nak xutanal xo-el. Lao jo eb ajcui li kaxetonil yucua, xomacob chacuu, at Kacua at kaDios. Chalen sa kasajilal toj anakcuan xkatzektana li chakrab li xaque ke ut inca xkabanu li caru caye ke, chanqueb. 1 Li Kacua quixye reheb: Laex aj Israel, cui teraj suki c cuiquin tento tecanab xlokoninquil li yi banbil dios li cajo xyi bal ru. Ut inca chic tecoxla incanabanquil. 2 Cui tetzektanaheb li yi banbil dios naru tebanu li juramento sa incaba lain li yoyoquil Dios. Tebanu sa xyalal ut sa ti quilal. Ut sa incaba lain chixjunileb li tenamit teosobtesi k ut tinexlokoni, chan li Dios. 3 Li Kacua quixye reheb laj Jud ut eb laj Jerusaln: Checanabak chi oc li cuatin sa le caux ut mecacuubresi le chol. Chanchan nak nayamtesi c li choch re nak li iyaj inca taauhek sa xyank li quix. 4 Laex aj Jud ut laex aj Jerusaln, isihomak li yibru naleb li cuan sa le chol ut kaxtesihomak erib chi tzakal sa cuuk lain li Kacua le Dios. Chanchan nak na-uxman li circuncisin. Cui inca tebanu li caru ninye, lain tinjoskok eriquin xban li mausilal li nequebanu. Ut inca tanumek lin joskil sa eben. Chanchanak li xam li inca nachup, chan li Kacua. 5 Laj Jeremas quixye: Yabasihomak li trompeta yalak bar sa li naajej ain. Japomak ere chi cau ut teye reheb li tenamit Jud ut Jerusaln nak texic sa eb li tenamit li ac cauresinbileb re texcol cui ribeb. 6 Cutumakeb li be li naxic Sin. Tex-elelik chi junpat re tecol erib xban nak sa li norte tachalk chak li raylal li tixque li Kacua sa eben. Tasachek ru chixjunil. 7 Yo chi chalc li tasachok re le tenamit. Chanchan jun li cakcoj ac x-el sa xnaaj. Laj sachonel tachalk chixsachbal li naajej Jud. Eb li tenamit tesachek ruheb ut maca chic cristian tacanak chi sa. 8 Quehomak kes ru ticr cherix ut texyabak chi cau xban nak yo xjoskil li Dios sa xbeneb laj Jud. 9 Li Kacua quixye: Sa eb li cutan aan eb li rey ut eb li nequetenkan re chi taklanc sicsotkeb xbaneb xxiu. Eb laj tij ut eb li profeta tasachk xcholeb, chan. 10 Laj Jeremas quixye: At

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1225

JEREMAS4

Kacua, at nimajcual Dios, relic chi yal laat xabalakiheb li tenamit. Xaye nak tacuank li tuktuquil usilal, abanan camc yo chi chalc sa kaben. 11 Tacuulak xkehil nak tayehek reheb li tenamit ain ut reheb laj Jerusaln chi jocain: Chanchan jun li tikcual ik li tachalk sa li chaki choch. Macua li kunil ik li narisi rix li trigo. 12 Chanchanak jun li cacuil ik li nasachoc. Jocan tixbanu li Kacua nak tarakok atin sa xbeneb li tenamit. 13 Quehomak retal. Eb li xic nequeiloc re li tenamit chanchanakeb li chok nak techalk. Eb li carruaje techalk jo li cak-sutik. Eb li cacuay kaxal cau tealinak chiru li tiu li narupupic chi junpat. Tokob xak ku xban nak osoc ke. 14 Laex aj Jerusaln, canabomak xbanunquil li mausilal re nak naru texcolek. Jo najtil chic toj yokex xcoxlanquil xbanunquil li mausilal? 15 Yo chi cuulac resil li raylal li taculmank toj sa lix naajeb li ralal xcajol laj Dan ut toj sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran, li naajej li tzul ru. 16 Yehomak resil reheb li xni nkal ru tenamit ut reheb laj Jerusaln nak yoqueb chak chi chalc sa najtil tenamit eb li xic nequeiloc reheb. Texjap reheb nak teoc chi pletic sa eb li tenamit li cuanqueb Jud. 17 Ut texsut rix li tenamit Jerusaln. Chanchanakeb li cui nk li nequecacalen re lix naajeb li racui mk. Jerusaln tasutek xban nak quexketketi ribeb chiru li Kacua. 18 Laex aj Jud, yoquex chixculbal li raylal ain xban li mausilal xebanu. Xban le mac nak yoquex chixculbal li raylal ain ut nayote echol xban. 19 Kaxal ra cuanquin. Inca chic nincuy. Cau na-ecan li cuam. Chanchan elc re sa xnaaj. Inca naru tincanak chi inca tinatinak xban nak yoquin chirabinquil xyab li trompetas retalil nak ticlac re li plet. 20 Toje ajcui xkacul jun li raylal ut xchal jun chic sa kaben. Xsache ru chixjunil li kanaaj. Sa junpat xesache ruheb li kamuhebal. Ut eb li ticr xepeje. 21 Jo najtil chic tento nak tincuileb nak yokeb chi pletic? Jo najtil chic tincuabi li xyabeb li trompeta? 22 Li Kacua quixye: Macaeb xnaleb lin tenamit. Inca nequexnau cuu. Chanchaneb li cocal li macaeb xnaleb. Chanchaneb li cocal li inca nequextau xyalal. Cuanqueb xnaleb chixbanunquil li mausilal, abanan inca nequeraj xbanunquil li us, chan.

Jeremas quixye: Nak quicuil li ruchichoch, maca chic cuan chiru. Quicuil li choxa ut maca chic lix cutan saken. 24 Quin-iloc sa eb li tzu l ut quinque retal nak yoqueb chi ecanc

23 Laj

Laj Jeremas quiril sa li visin nak quisache ruheb lix tenamiteb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS4,5

1226

sa xnaajeb. Eb li coc bol yoqueb chi tanec. 25 Ut quicuil ajcui nak maca chic cristian sa ruchichoch ut chixjunileb li xul li nequerupupic ac xelajecoeb. 26 Ut li chabil choch quisuki chaki choch. Pobileb chic li tenamit xban xjoskil li Kacua. 27 Li Kacua quixye nak tixsach ru lix chocheb. Abanan inca tixsach ruheb chi junaj cua. 28 Tarahok xchol li ruchichoch ut takojyi nok ru li choxa. Li Kacua quixye nak taculmank chi jocan ut aan inca tixjal xcaux. 29 Chixjunileb li cuanqueb sa eb li tenamit teelelik nak terabi xyab rokeb li cacuay ut eb li soldado li nequecutuc riquin tzimaj. Cuanqueb li texic sa quiche ut cuanqueb li tetakek sa xyankeb li pec. Macaak chic cristian sa eb li tenamit. Ma ani tecanak aran. 30 Laex aj Jerusaln, raylal tachalk sa eben. Caut nak nequetikib erib riquin li caki ak? Caut nak nequerocsi li oro chok xsahob eru? Caut nak nequebon li xnak eru? Maca rajbal nak nequeyi b erib chi chinaus. Eb li querahoc ere xextzektana ut teraj ecamsinquil. 31 Lain xcuabi nak yoqueb chi yabac laj Jerusaln. Chanchan nak naxjap re li ixk nak oc re chi quirac riquin li xben xculaal. Inca chic nequexcuy musikac. Nequexye li rukeb nak yoqueb chixtzamanquil xtenkanquileb. Tokob ku. Inca nakacuy sa rukeb li nequeraj kacamsinquil, chanqueb. 1 Li Kacua quixye: Laex aj Jerusaln, sicomak sa eb li be ut sa eb li cayil. Quehomak retal chanru lix nalebeb li tenamit. Cui cuan junak li taraj cuanc sa xyalal ut sa ti quilal, lain tincuy xmaqueb li tenamit ain. 2 Cuanqueb li nequexbanu li juramento sa incaba lain li yoyoquil Dios. Abanan moco yal ta li nequexye xban nak moco nequexbanu ta chi anchaleb xchol, chan li Dios. 3 At Kacua, laat nacara li ti quilal. Laat xaque li raylal sa xbeneb, abanan inca xyote xcholeb. Xaqueheb chixtojbal xmaqueb, abanan inca xeraj xculbal lix kusbaleb. Xexcacuubresi ban xcholeb jo li pec ut inca xeraj xpatzbal xcuybal xmaqueb. 4 Lain quinye nak aaneb li neba li inca quextzol ribeb. Inca nequextau ru li caru naraj li Dios, chi moco nequexnau nak tento texbanu li caru quixye. 5 Jocan nak lain tinxic riquineb li cuanqueb xcuanquil ut tinatinak riquineb. Eb aan nequexnau caru naraj li Dios. Eb aan nequexnau caru quixye li Dios nak tento texbanu, chanquin. Abanan chixjunileb aan quextzektana li Kacua ut inca quexbanu li caru quixye. 6 Jocan nak eb laj Jerusaln texcul li raylal xbaneb li xic nequeiloc reheb. Li cakcoj li cuanqueb sa quiche techalk chixcamsinquileb. Laj xoj li cuanqueb sa li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1227

JEREMAS5

chaki choch texpedasiheb. Li hix tixbeni rib sa lix tenamiteb. Cui nequeel sa be techapek ut teperasi k xbaneb li hix. Jocan texcul xban nak xnumta lix maqueb. Quila sut xextzektana li Kacua. 7Li Kacua quixye: Chanru nak tincuy tinsach le mac? Eb le ralal ecajol xinextzektana ut xexbanu li juramento sa xcabaeb li jalanil dios li moco dioseb ta. Lain quinquehoc re li caru queraj. Abanan eb aan xexlokoniheb li jalanil dios. Chanchan nak quexmux ru lix sumlajiqueb ut quecoeb riquineb li ixk li nequexcayi ribeb. 8 Chanchaneb li cacuay li yoqueb ru ut yoqueb chixjapbal reheb. Teraj ru xic chixchapbal rixakileb li ras ri tzin. 9 Ma inca ta bi tinqueheb chixtojbal lix maqueb li tenamit ain xban li mausilal li nequexbanu? 10 Chalkeb li xic nequeiloc re lin tenamit ut chexsachak ru lin tenamit li chanchan li acui mk uvas. Abanan inca texsach ru chi junaj cua. Caaj cui li inca useb xnaleb terisiheb sa xyankeb xban nak eb aan macua cueheb. 11 Eb laj Israel ut eb laj Jud xinextzektana, chan li Kacua. 12 Eb aan quexye: Moco yal ta nak li Dios quixye aan. Li Kacua maca tixbanu ke. Lao maca takacul, chi moco li camc chi moco li cueej. 13 Eb li profeta junes atinac nequexbanu. Chanchan nak na-ecan li ik. Maca ratin li Dios riquineb. Chexculak ta eb aan li caru xexye, chanqueb. 14 Jocan nak li Kacua quixye chi jocain: Xban nak quexye chi jocan, jocan nak lain tinbanu re nak li taye chanchanak li xam ut eb li tenamit ain chanchanakeb li si li tacatek xban li xam. 15 Li Kacua quixye ajcui reheb: Lain tintaklaheb li najtil tenamit chi pletic eriquin laex li ralal xcajol laj Israel. Aaneb kaxal cauheb rib chalen najter. Laex inca nequenau li ratinobaleb chi moco tetau ru li caru texye. 16 Chixjunileb li soldado aan kaxal cauheb rib ut nequexcamsiheb li nequexcut riquineb lix tzimaj. 17 Aaneb chic teyalok xsahil ru le racui mk. Ut aaneb chic li tetzacank re le tzacaemk. Texcamsiheb le ralal ecajol. Ut texcamsi le carner re textiu jo ajcui le cuacax. Ut textzaca li ru le uvas jo ajcui li ru le higo. Tesachek ruheb li tenamit li cauresinbil chi us re tecol cui erib, li cojco cui echol. 18 Abanan sa eb li cutan aan lain inca tinsach eru chi junaj cua. 19 At Jeremas, nak eb li tenamit texpatz caut nak lain li Kacua xinbanu chi jocain, laat taye reheb chi jocain, Jo nak laex xetzektana li Kacua ut xelokoniheb li jalanil dios sa le naaj, jocan ajcui nak li Kacua texque chi canjelac chiruheb li jalaneb xtenamit sa jun li naajej li moco ere ta. 20 Li Kacua quixye ajcui cue: Ye ain reheb li ralal xcajol laj Jud. Ye resil reheb li ralal xcajol laj Jacob nak jocain ninye reheb: 21 Abihomak laex li maca enaleb, laex li cau echol. Laex li cuan xnak eru ut inca nequexiloc, laex li cuan exic ut inca nequex-abin. 22 Ma inca texucua cuu?

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS5,6

1228

Ut, ma inca sicsotkex xban exiu chicuu? Lain xinquehoc re li samaib re xrambal li palau chi junelic. Usta nasaque xban li rok ha, abanan li ha inca tanumek jun pacal li samaib li quinque sa xnaaj. 23 Abanan eb li tenamit ain cauheb xchol ut ketketeb. Xinextzektana ut nequexbanu li caru nequeraj. 24 Inca nequexye, Chikaxucua ru li Kacua li kaDios li naquehoc re li hab sa habalke jo ajcui sa sakehil ut naquehoc re ru li kacui mk sa xkehil li koloc. 25 Xban le mausilal nak inca chic xque li hab ut maca chic le kolom. Xban li mac xebanu nak inca chic xecul li us. 26 Sa xyankeb lin tenamit cuanqueb li inca useb xnaleb. Yoqueb chixsicbal chanru nak texbanu mausilal reheb li ras ri tzin. Chanchaneb laj yo li nequexque li raal re xchapbaleb li coc xul. 27Nequexnujobresi li rochocheb riquin li caru quexmak chiruheb li ras ri tzin. Chanchaneb li cui nk li nequexchap li coc xul li nequerupupic ut nequextzap sa junak naajej. Jocan nak xebiomo ut cuanqueb xcuanquil. 28 Ni nkeb xtibel xban nak sa nequetzacan. Kaxal cuichic numtajenak li mausilal nequexbanu. Inca nequerakoc atin sa ti quilal sa xbeneb li maca xna xyucuaeb, chi moco nequeoquen chirixeb li neba. 29 Ma tincanab ta bi yal chi jocan li mausilal nequexbanu? Ma inca ta bi tinqueheb chixtojbal xmaqueb? 30 Kaxal xiu xiu ut kaxal yibru li yo chi culmanc sa li tenamit ain. 31 Eb li profeta ticti nequexye. Ut eb laj tij nequexbanu jo nequeraj eb li profeta. Ut eb lin tenamit jocan quecuulac chiru. Abanan caru texbanu nak tacuulak xkehil li rakba atin? chan li Kacua. 1 Laex, li ralal xcajol laj Benjamn, elenkex sa li tenamit Jerusaln re xcolbal erib. Yabasihomak le trompeta aran Tecoa. Cubumak junak li xam sa li naajej Bet-haquerem chok retalil li nimla raylal ut li sachec li yo chak chi chalc sa li norte. 2 Lain tinsach ru li tenamit Sin li cajo xchakal ru. 3 Eb li rey texyi b lix muhebaleb aran rochbeneb lix soldado chixjun sutam li tenamit Sin ut teoc yalak bar teraj. 4 Texye chi ribileb rib, Cauresihomak erib chi pletic riquineb laj Jerusaln. Sebahomak erib xban nak cualeb raj xo-oc chi pletic sa li tenamit. Abanan anakcuan ac yo chi ecuuc. Oc re kojyi n. 5 Jocan nak toxic chi pletic chiru kojyi n ut takasach ruheb lix palacios, chakeb. 6 Aan ain li naxye li Kacua li nimajcual Dios reheb li techalk chi pletic: Yocomak li che ut yi bomak jun li taklebal re tex-oc chi pletic sa li tenamit Jerusaln. Tento nak li cuanqueb Jerusaln tequehek chixtojbal lix maqueb xban nak li tenamit aan junes raylal nequexbanu. 7 Inca nequexcanab xbanunquil li mausilal. Chanchaneb jun li jul ha li inca nachakic. Caaj cui li rahobtesi nc ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1229

JEREMAS6

li elkac na-abi c resil. Junes raylal ut yajel nacuan sa li tenamit aan. 8 Quehomak echol chi cuanc sa ti quilal laex aj Jerusaln re nak lain inca texincanab ejunes, ut re ajcui nak inca tinsukisi le naaj chok chaki choch ut inca chic tecuank cristian aran. 9 Ut quixye cuichic li Kacua: Tasachek ruheb chixjunileb laj Israel. Tesiquek chi us toj retal ma jun chic tacanak jo nak laj echal re li uvas naxsic li ru xca sut. Maca chic naxcanab. 10 Lain quinye re li Kacua: Aniheb li tincuatinaheb? Aniheb li tinqueheb xnaleb? Ma teraj ta bi rabinquil li caru tinye reheb? Eb aan chanchan tzaptzoqueb xxic. Inca nequeraj rabinquil la cuatin. Xutanal chok reheb nak nequerabi. 11 Cajo lin joskil sa xbeneb jo la joskil laat, at Kacua. Inca chic nincuy, chanquin re. Ut li Kacua quixye cue: Isi la joskil sa xbeneb li cocal li cuanqueb sa be ut sa xbeneb li saj al li nequexchutub ribeb. Eb li belomej tecamek chi prexil rochbeneb li rixakil jo eb ajcui li ti xeb. 12 Eb li rochoch tacanak chok reheb jalan chic, jo ajcui lix chocheb ut eb li rixakil. Jocain texcul xban nak lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb li cuanqueb sa li naajej ain. 13 Chixjunileb nequexrahi ru li biomal, jo eb li toj sajeb, jo ajcui li ac chequeb. Eb li profeta ut eb laj tij aj balakeb. 14 Chiruheb aan moco nim ta li raylal li yo chixculbal lin tenamit. Eb aan nequexye nak maca raylal. Nequexye nak cuan li tuktuquil usilal. Abanan maca tuktuquil usilal. 15 Ma nequexutanac ta bi xban li mausilal li nequexbanu? Inca. Inca nequexnau xutanac. Jocan nak lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb jo nak quinqueheb chixtojbal xmaqueb li jun chol chic, chan li Kacua. 16 Li Kacua quixye reheb lix tenamit: Xaklinkex sa xala be ut quehomak retal. Patzomak bar cuan li be re najter ut bar cuan li chabil be. Texxic sa li chabil be ut tetau li tuktuquil usilal, chan li Dios. Abanan eb aan quexye: Inca nakaj xsicbal li be aan, chanqueb. 17 Jocan nak lain quinxakabeb laj ilol ere ut quinye ere: Quehomak retal nak tayabasi k li trompeta! Abanan laex queye: Inca nakaj rabinquil, chanquex. 18 Jocan nak li Kacua quixye: Abihomak laex li xni nkal tenamit, ut quehomak retal li caru texcul lin tenamit. 19 Abihomak laex li cuanquex sa ruchichoch. Lain tinque li raylal sa xbeneb lin tenamit xban li mausilal quexbanu. Inca queabin chicuu, ut quexket li chakrab quinque reheb. 20 Caru aj e nak texcam chak li pom toj sa li tenamit Sab? Caru rajbal nak texic chi najt chixsicbal li sununquil ban? Lain inca nacuulac chicuu lix mayej chi moco tinculeb ta lix catbil mayej. 21 Jocan nak lain tintakla li raylal sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS6,7

1230

xbeneb. Tebinque chi tanec eb li nabej yucuabej joqueb ajcui li ralal xcajol, joqueb ajcui li rech cabal ut eb li rami g. Junxiquic nak teosok chixjunileb, chan li Dios. 22 Li Kacua quixye: Cuan jun li nimla tenamit cau rib sa li norte ut yo chak chi cauresinquil rib re tachalk chi pletic. 23 Ac cuan chak lix chi cheb sa rukeb ut lix tzimaj. Kaxal joskeb. Ma ani nequeril xtokobal ruheb. Yoqueb chi chalc chirix cacuay chi pletic riquineb laj Jerusaln. Nak nequexjap re chanchan nak na-ecan ru li palau. 24 Eb li cuanqueb Jerusaln nequexye: Xkabi resil nak kaxal ra nequexbanu li yoqueb chi chalc. Yo kaxiu ut maca chic kametzeu. Kaxal ra cuanco jo jun li ixk oc re chi quirac. 25 Mexxic sa be chi moco texxic sa xnaaj le racui mk xban nak xiu xiu yalak bar. Eb li xic nequeiloc ke cuanqueb xchi ch sa rukeb, chanqueb. 26 Li Kacua quixye reheb: Ex intenamit, quehomak li kes ru ticr cherix ut quehomak li cha cherix. Texyabak chi cau jo nak nayabac junak li xcam ralal li jun ajcui chiru. Texyabak xban nak ac chalqueb re li ani tesachok ere. 27 At Jeremas, xatinxakab chirilbaleb lin tenamit re nak taque retal chanru cuanqueb ut chanru lix nalebeb. 28 Kaxal cauheb xchol. Chanchan xcauhil li chi ch bronce ut hierro. Ketketeb ut junes tictiic nequexbanu. Chixjunileb inca useb xnaleb. 29 Usta kaxal ra xexcul, abanan inca nequeraj xcanabanquil li mausilal. Chanchaneb li chi ch. Usta kaxal tik li xam re risinquil lix tzajnil li chi ch, abanan maca rajbal li xam cui lix tzajnil li chi ch inca na-el. 30 Lin tenamit chanchaneb li plata li tzektananbil xban nak ac xintzektanaheb, chan li Kacua.

Kacua Dios quiatinac riquin laj Jeremas ut quixye re: 2 Xaklin chire lix puertil lin templo ut taye li atin ain reheb li cristian: Abihomak li caru xye li Dios ere chejunilex laex aj Jud. Abihomak chejunilex laex li nequex-oc chixlokoninquil li Kacua Dios. 3 Jocain xye ere li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel: Jalomak le caux ut jalomak le naleb re nak naru texincanab chi cuanc sa li naajej ain. 4 Mepab li nequexye laj balak. Eb aan nequexye, Maca takacul xban nak arin cuan lix templo li Dios, chanqueb. 5 Jalomak le caux ut canabomak xbanunquil li inca us, ut cuankex sa ti quilal riquineb le ras eri tzin. 6 Inca terahobtesi li jalan xtenamiteb, chi moco li maca xna xyucuaeb ut li xmalcaan, chi moco teque chi camsi c li maca xmaqueb ut inca tebok raylal sa eben riquin nak nequelokoni li yi banbil dios. 7Cui tecanab xbanunquil li

1Li

Laj Jeremas quixcholob xyalal sa li templo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1231

JEREMAS7

mausilal, texincanab chi cuanc sa li naajej ain li quinque chi junaj cua reheb le xetonil yucua. 8 Cheque retal li yoquex chixbanunquil. Laex nequecojob echol sa xben li ticti, li maca na-oc cui. 9 Laex nequexelkac, nequexcamsin, nequemux ru le sumlajic, nequepatz xcaba li Dios chi maca rajbal, nequecat li pom chiru li yi banbil dios Baal ut nequelokoniheb li yi banbil dios li inca quenau chak ru junxil. 10 Ut chirix aan nequexculun sa li templo bar ninlokoni c cui ut nequeye chi jocain, Cueco, colbilo, chanquex, ut toj yoquex ajcui chixbanunquil li mausilal. 11 Ma xsuki ta bi lin templo li ninlokoni c cui chok xnaajeb aj elk nak nequecoxla laex? Ma inca ta bi ninnau caru yoquex chixbanunquil? chan li Kacua. 12 Ayukex anakcuan Silo sa li naajej li quinsic chak ru junxil re tinlokoni k cui. Quehomak retal caru quinbanu re xban li mac li quexbanu lin tenamit Israel. 13 Anakcuan ut cajo li mausilal xebanu. Lain quila sut xinye ere nak tejal ecaux, abanan laex inca nequeraj rabinquil li cuatin. Lain xexinbok re nak texsuki k cuiquin, abanan inca xeraj. 14 Jocan nak tinbanu re lin templo jo quinbanu re li naajej Silo. Tinbanu aan re lin templo li cau cui echol, li quinque re le xetonil yucua ut ere ajcui laex. 15 Texintzektana jo nak quintzektanaheb chixjunileb le rechalal, li ralal xcajol laj Efran. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 16 Li Kacua quixye re laj Jeremas: Mattijoc chirixeb li tenamit ain chi moco tat-oquenk chirixeb chicuu. Matzama chicuu nak tintenkaheb xban nak lain inca tincuabi la tij. 17Ma inca nacacuil caru yoqueb sa eb li tenamit li cuanqueb Jud? Ma inca nacacuil caru yoqueb sa eb li be aran Jerusaln? 18 Eb li cocal nequexcam chak li si. Ut eb li cui nk nequexloch li xam. Ut eb li ixk nequexyi b li caxlan cua re xlokoninquil li jalanil dios li nequexye re Reina re li choxa. Nequexmayeja li vino chiruheb li jalanil dios re xquebal injoskil. 19 Abanan, ma cue ta bi lain yoqueb chixbanunquil li raylal? Ma macua ta bi aaneb li texsach ribeb riquin li caru nequexbanu? 20 Jocan nak lain li Kacua Dios tincuisi lin joskil sa xben li naajej ain. Tincuisi lin joskil sa xbeneb li cristian ut eb li xul jo ajcui sa xbeneb li che ut li acui mk. Lin joskil chanchanak jun li xam li inca naru xchupbal. 21 Ut quixye ajcui li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel: Laex lin tenamit, laex yoquex chixquebal nabal le catbil mayej jo ajcui le mayej jun chol chic. Abanan maca na-oc cui le mayej. Kaxal us raj nak tetzaca laex. 22 Nak lain quincuisiheb le xetonil yucua aran Egipto, inca quinye reheb nak tento texque lix catbil mayej ut li mayej li jun chol chic. 23 Li caru quinchakrabiheb cui chak junxil, aan ain: tebanu li caru ninye ut lainak le Dios ut laexak lin tenamit. Chexcuank jo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS7,8

1232

ninye ere re nak us tex-elk, chanquin reheb. 24 Abanan eb aan inca queraj xbanunquil li caru quinye. Quexcacuubresi ban lix choleb. Quexbanu li mausilal li queraj xbanunquil xjuneseb. Inca queabin chicuu. Kaxal cuichic nabal li mausilal quexbanu. 25 Chalen sa li cutan nak le xetonil yucua queel chak Egipto toj chalen anakcuan, rajlal quintaklaheb lin profeta riquineb chixcholobanquil li xyalal chiruheb. 26 Abanan eb aan inca queraj rabinquil li caru quinye reheb. Quexcacuubresi ban xcholeb chixbanunquil li mausilal. Kaxal nabal li mausilal quexbanu chiru li quexbanu lix xetonil yucuaeb. 27At Jeremas, laat taye chixjunil ain reheb lin tenamit, usta inca teabi nk chacuu. Jap acue chixyebal reheb, usta inca tatexchakbe. 28 Laat taye reheb: Laex aj Israel, laex jun li tenamit li inca xebanu li caru xye ere li Kacua. Inca xeculuban le kusbal xque ere li Kacua le Dios. Inca nequexcuan sa xyalal, chi moco nequeye li yal. 29 Laex aj Jerusaln, besomak li rismal le jolom ut cutumak chi najt. Ut ocankex chi yabac sa xbeneb li tzul. Li Kacua xextzektana xban nak yo xjoskil sa eben laex lix tenamit. 30 Eb li ralal xcajol laj Jud quexbanu li mausilal. Quexmux ru lin templo li niquinexlokoni cui nak quexque aran li jalanil dios li xic nacuileb. 31 Sa li ru taka li cuan Ben-hinom quexyi b li artal li najt xteram sa li naajej Tofet ut quexcat chok xmayejeb li ralal xcajoleb. Lain inca quinye reheb nak texbanu chi jocan chi moco quincoxla nak jocan texbanu. 32 Tacuulak xkehil nak inca chic texye Tofet re li naajej aan, chi moco texye li ru taka re Ben-hinom. Texye ban re li ru taka re camsi nc xban nak aran texmukeb li camenak toj retal nak macaak chic lix naajeb aran Tofet. 33 Ut lix tibeleb li tecamk tetiek xbaneb li sosol ut eb li josk aj xul ut ma ani tasebesi nk reheb. 34 Lain tincuisi li sahil cholej sa eb li tenamit li cuanqueb Jud jo ajcui sa li tenamit Jerusaln. Inca chic taabi k xbicheb li tenamit nak saheb sa xcholeb. Macaak chic li ninke sa eb li tenamit chi moco tacuank chic sumlac. Eb li tenamit tecanak chi maca chic cuan chi sa jo li chaki choch. 1 Li Kacua quixye: Sa eb li cutan aan lix bakeleb li rey ut eb li quetenkan reheb teisi k sa lix muklebaleb xbaneb li xic nequeiloc reheb. Teisi k ajcui lix bakeleb li profetas ut eb laj tij jo ajcui lix bakeleb li tenamit li quecuan Jerusaln. 2 Nequetanaxin tecanak sa choch chiru li sake ut li po jo ajcui chiru li chahim li quexra ut quexlokoniheb. Tecanabak lix bakeleb chiruheb li quexsic cui xnalebeb. Ut ma ani taxocok reheb, chi moco temukek. Chanchanakeb chic li cot tzektzo sa choch. 3 Ut li jo quial chic li tecanak chi yoyo reheb lin tenamit li inca useb xnaleb tinjequiheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1233

JEREMAS8

ru yalak bar. Chok reheb aan kaxal us li camc chiru li cuanc sa jalanil tenamit. 4 At Jeremas, laat taye resil ain reheb li tenamit. Nak junak natane, ma inca ta bi nacuacli cuichic? Cui junak naxjal xbe, ma inca ta bi tasuki k nak tixque retal nak macua aan li be li yo cui chi xic? 5 Caut nak eb laj Jerusaln quexjal xcaux? Caut nak inca nequesuki cuiquin? Caut nak nequexketketi ribeb ut inca nequeraj chalc cuiquin? 6 Xinque retal chi tzakal li caru nequexye. Inca nequeatinac sa xyalal. Ma ani nayote xchol xban li mausilal naxbanu. Ma ani naxye, Caru li inca us xinbanu? Nequexbanu ban li caru nequeraj. Chanchaneb li cacuay li nequexcutbe rib nak nequexic sa li plet. 7 Eb li jotz nequexnau joke tesuki k sa xnaajeb, jo eb ajcui li cuilix ut li mucuy ut li cocob. Abanan eb lin tenamit inca nequeraj xquebal retal lin chakrab. 8 Chanru nak teye, Lao cuan kanaleb. Lao cuan lix chakrab li Kacua kiquin? Ma inca ta bi quexjal ru lin chakrab eb laj tzi b? 9 Tecutek xxutaneb li cuanqueb xnaleb. Tesachk xnalebeb ut inca chic texnau caru texbanu. Quextzektana li cuatin. Ma cuan ta bi chic xnalebeb anakcuan eb aan? 10 Jocan nak lain tinqueheb li rixakil reheb jalan cui nk. Ut lix naajeb li racui mk tinque reheb li techapok re lix tenamiteb xban nak junes lix biomal nequexcoxla li cuanqueb xcuanquil jo eb ajcui li macaeb xcuanquil. Eb li profeta ut eb laj tij nequebalakic. 11 Chiruheb aan moco nim ta li raylal li yo chixculbal lin tenamit. Eb aan nequexye nak maca raylal. Nequexye nak cuan li tuktuquil usilal. Abanan maca tuktuquil usilal. 12 Ma nequexutanac ta bi xban li mausilal nequexbanu? Inca. Inca nequexnau xutanac. Jocan nak lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb jo nak quinqueheb chixtojbal xmaqueb li jun chol chic. 13 Lain tinsach ruheb lin tenamit chi junaj cua. Chanchanakeb chic li xtonal li uvas ut li higos li inca nauchin, li chaki lix xak. Ut li caru quinque reheb taisi k chiruheb. 14 Eb lix tenamit li Dios quexye: Caut nak tocanak arin? Takachutub kib ut toxic sa eb li tenamit li cauresinbil chi us re takacol cui kib. Aran tocamk xban nak li Kacua li kaDios quixye nak to-osok. Chanchan nak xque li ha li banbil xsa chikuc re tocamk xban nak xomacob chiru. 15 Xkoybeni nak tacuank li tuktuquil usilal, abanan inca xkacul. Xkoybeni raj nak to-usak, abanan inca xo-usa. Xiu xiu ban chic cuanco. 16 Yoqueb chak chi chalc li xic nequeiloc ke. Toj sa li naajej Dan na-abi c xyab sa ruujeb lix cacuayeb. Chixjunileb li tenamit nequesicsot xban xxiuheb nak nequerabi nak nequexjap re li cacuay.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS8,9

1234

Chalqueb re chixsachbal li kanaaj ut chixjunil li cuan chi sa. Xechal chixsachbal li tenamit jo ajcui chixjunileb li cristian, chanqueb. 17 Li Kacua quixye: Jocan nak lain tintaklaheb li xic nequeiloc ere chi pletic eriquin. Chanchanakeb li canti li cuanqueb xmay ut inca naru xtulanobresinquileb ut laex texrahobtesi k xbaneb. 18 Laj Jeremas quixye: At Kacua, cajo xrahil inchol. Inca chic nincuy. 19 Chacuabi taxak lix yabeb lin tenamit li cuanqueb chi najt nak nequexye, Ma maca ta bi li Kacua aran Sin? Ma ma ani chic lix reyeb aran? chanqueb. Li Kacua quixye re: Caut nak quexque injoskil riquin xlokoninquileb li jalanil dios? Caut nak nequexque xlokal li yi banbil dios li maca nequeoc cui? chan. 20 Laj Jeremas quixye: Xnume xkehil li koloc ut xnume li sakehil. Abanan toj maji nococole. 21 Xyote inchol xban nak xyote xcholeb lin tenamit. Kaxal ra sa inchol. Yo chi sachc innaleb xban li raylal. 22 Ma maca li ban aran Galaad? Ma maca junak aj banonel naru toxquirtesi? Caut nak inca xo-usa? chan laj Jeremas. 1 Us raj cui lin jolom jo jun li yuam ha ut li xnak cuu jo li ha li nabec rok. Tinyabak raj chi kek chi cutan chirixeb li cuech tenamitil li quecamsi c. 2 Cui cuan ta inmuhebal sa li chaki choch bar taruk tincuank cui, tinelk raj sa xyankeb lin tenamit xban nak moco chabileb ta. Chixjunileb nequebalakic ut nequexlokoni li jalanil dios, chan laj Jeremas. 3 Li Kacua quixye: Junelic sebeb xchol chi tictiic lin tenamit. Chanchaneb li nequecutuc riquin tzimaj. Nequexque xcuanquil li ticti ut inca nequexque xcuanquil li yal. Numtajenak li mausilal nequexbanu ut inca nequeraj xquebal inlokal, lain li Kacua. 4 Inca naru tecojob echol riquineb le ras eri tzin, usta nequexye nak eb aan tzakal erami g. Chi moco taruk tecojob echol riquin le ras ut le ri tzin xban nak li asbej ut li i tzinbej nequebalakin. Eb li amigo nequeyooban ticti. 5 Eb li rami gueb rib nequexbalaki ribeb chi ribileb rib. Ut ma ani naxye li yal. Quecay chi tictiic ut inca nequexcanab xbanunquil li mausilal. 6 Cajo li rahobtesi c nequexbanu. Xban nak xnumta li balakic nequexbanu, jocan nak inca chic nequeraj xpabanquil nak lain li Dios. 7 Jocan nak li Kacua naxye chi jocain: Chanchan nak numsinbil sa xam nak tinque li raylal sa xbeneb re nak textau xnalebeb. Cui inca tinbanu chi jocan, ca chic ru taruk tinbanu reheb re teusak? 8 Lix tzumal reheb chanchan li tzimaj li nacamsin xban li balakic nequexbanu. Riquin xtzumal reheb nequeatinac chi chabil riquineb li ras ri tzin. Abanan sa xcholeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1235

JEREMAS9

nequexcub ru chanru texbalakiheb. 9 Ma inca ta bi tinqueheb chixtojbal lix maqueb li tenamit ain? Ma inca ta bi tinque rekaj reheb li mausilal nequexbanu? Lain li Kacua ninyehoc re ain. 10 Laj Jeremas quixye: Lain tinyabak chirix li caru quixcul li tzul ut li pachaya. Xecana chi maca chic cuan chiru ut ma ani chic nanume aran. Inca chic nequeabi c chi yabac li cuacax. Queelelic li xul li nequerupupic chiru choxa. Ut queelelic ajcui chixjunileb li josk aj xul, chan. 11 Li Kacua quixye: Lain tinsach ru li tenamit Jerusaln. Jucbil chic tacanak chixjunil. Tacanak chok xnaajeb laj xoj. Chanchan chaki choch tecanak eb li tenamit li cuanqueb Jud. Ma ani chic taruk tacuank sa li naajej aan, chan li Kacua. 12 Ani ta bi taruk tixtau ru caru xyalal li yo chi culmanc? Ma cuan ta bi junak quiquehe xnaleb xban li Kacua re taruk tixcholob xyalal? Caut nak quisach ru li naajej ain? Chanchan chic li chaki choch quicana. Ut ma ani chic nanume aran, chan laj Jeremas. 13 Ut li Kacua quixye: Xinbanu chi jocan xban nak quextzektana li chakrab li quinque reheb. Inca quexbanu li caru quinye reheb chi moco quexbanu li caru nacuaj. 14 Quexbanu ban li caru nequeraj eb aan xban xcacuilal xcholeb. Ut quexlokoniheb li yi banbil dios Baal jo quicute chiruheb xban lix xetonil yucuaeb. 15 Jocan nak lain li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, tinque li raylal sa xbeneb. Chanchan nak tinque chixtzacaheb li cahil tzacaemk. Ut chanchan tinque li ha li banbil xsa chiruqueb. 16 Tinjequiheb ru sa eb li jalan tenamit li ma jun sut xnauhomeb, chi moco lix na xyucuaeb. Ut lain tinqueheb chi alinac riquin chi ch toj retal ma jun chic tecanak sa li tenamit. 17 Ut li Kacua li nimajcual Dios quixye ajcui: Abihomak. Taklahomak xcambaleb chak li ixk li nequexnau yabac, eb li ixk li ac aan ajcui xcanjeleb. 18 Eb li tenamit quexye: Chalkeb chi junpat chi yabac chirix li caru yoco chixculbal. Ut ocako chi yabac. Choyabak toj retal tatuluk li xyaal ku. 19 Toj aran Sin na-abi c li yabac xban nak xo-oso. Numtajenak li kaxutan xban nak tento nak takacanab li kanaaj. Ut eb li kochoch juquinbil chic, chanqueb. 20 Laj Jeremas quixye: Lain quinye reheb, Laex ixk, abihomak li caru naxye li Kacua. Quehomak retal li naxye. Cutumak chiruheb le co chanru teyabak. Ut cutumak ajcui li bich re rahil cholej chiruheb le rami g. 21 Li camc xchal sa kaben. Chanchan nak x-oc sa li kaventana. Chanchan nak x-oc sa eb li cab li cauresinbil chi us re takacol cui kib. Quecamsi c li cocal sa be ut quecamsi c li cui nk li toj sajeb sa eb li cayibal. 22 Eb li camenak tantoqueb yalak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS9,10

1236

10

bar. Chanchaneb li cot sa li calebal. Chanchan li ru trigo li natane chirixeb li yoqueb chi sicoc re ut ma ani taxocok re, chan. 23 Li Kacua quixye: Li ani cuan xnaleb mixnimobresi rib xban nak cuan xnaleb, chi moco li cau rib tixnimobresi rib xban nak cau rib. Ut li biom inca tixnimobresi rib xban nak cuan xbiomal. 24 Li ani tixnimobresi rib, chixnimobresihak rib riquin nak naxnau nak lain li Kacua ut naxtau ru chanru lin naleb. Nin-uxtanan u ut ninrakoc atin sa ti quilal sa ruchichoch. Aan li nacuulac chicuu, chan li Kacua. 25 Li Kacua quixye: Tacuulak xkehil nak lain tinqueheb chixtojbal xmaqueb li tenamit li moco ti queb ta xchol usta quexcul li circuncisin, usta inca. 26 Tinqueheb chixtojbal xmaqueb laj Egipto, eb laj Jud, eb laj Edom, ut eb laj Amn jo eb ajcui laj Moab. Tinqueheb chixtojbal xmaqueb li cuanqueb sa najtil tenamit ut sa li chaki choch. Inca quexcul li circuncisin chixjunileb aan. Jocan eb ajcui laj Israel. Inca ti queb xchol xban nak inca quexjal xcauxeb. 1 Laex aj Israel, abihomak li oc re xyebal ere li Kacua. 2 Ain li naxye li Kacua: Mebanu jo nequexbanu li inca nequexpab li Dios. Mi-oc exiu xban li caru nequeril chiru li choxa, usta eb li jalan xtenamiteb nequexucuac xban li caru nequeril sa choxa. 3 Maca na-oc cui li caynakeb chixbanunquil. Nequextan jun li che sa quiche. Ut laj pech naxtrabaji riquin lix chi ch. 4 Nequexletz oro ut plata chok xsahob ruheb lix dios li nequexyi b. Ut nequextoj riquin claux ut martillo re nak inca taecank sa xnaaj. 5 Xakxoqueb sa xnaaj. Chanchaneb li che palmera. Inca naru nequeatinac. Tento xpakonquileb xban nak inca naru nequebec. Mexxucuac chiruheb xban nak inca nequexbanu li us, chi moco li inca us, xban nak macaeb xcuanquil. 6 At Kacua, kaxal nim la cuanquil. Ma ani juntaket acuiquin. Nim xcuanquil la caba ut kaxal lok. 7 Ma cuan ta bi junak inca taxucuank acuu? Laat lix reyeb chixjunileb li tenamit. A culub nak taxucuak acuu. Ma jun taruk xjuntaketanquil acuiquin chi moco sa xyankeb li cuanqueb xnaleb sa ruchichoch, chi moco sa xyankeb li cuanqueb xcuanquil. 8 Eb li nequelokonin re li dios che tonteb ut maca nequeoc cui xban nak nequexpatz xnaleb riquineb li yi banbil dios. 9 Nequexcam chak li plata toj Tarsis ut nequexcam chak lix oro aran Ufaz. Ut eb li cui nk nequexletz chiru lix dioseb li quexyi b. Ut nequexque rakeb azul ut prpura yi banbil xbaneb li nequexnau canjelac chi us. 10 Abanan li Kacua, aan li tzakal Dios. Aan li yoyoquil Dios ut li tzakal Rey chi junelic ke cutan. Nak yo xjoskil li Kacua, li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1237

JEREMAS10

ruchichoch na-ecan sa xnaaj. Ut eb li xni nkal ru tenamit inca texcuy rilbal lix joskil. 11 Laex aj Israel, cheyehak reheb li xni nkal ru tenamit nak eb lix yi banbil dios teisi k sa ruchichoch. Macuaeb li yi banbil dios li queyi ban re li choxa ut li ruchichoch. 12 Li Kacua Dios, aan li quiyi ban re li ruchichoch riquin xnimal xcuanquil. Riquin lix naleb quixyi b li ruchichoch sa xnaaj ut quixyi b ajcui li choxa. 13 Riquin li ratin naxque chi chalc chi cau li hab. Ut naxchutub li ha sa xmaril li ruchichoch ut naxque chi takec li chok sa choxa. Naxtakla li hab ut li rak cak ut narisi li ik sa li naajej li xocxo cui ut naxtakla sa ruchichoch. 14 Tonteb chixjunileb li cui nk ut macaeb xnaleb. Chixjunileb laj tenol chi ch nacute xxutaneb xban li dios li quexyi b. Maca na-oc cui li jalanil dios li nequexyi b xban nak moco yoyoqueb ta. 15 Maca nequeoc cui li yi banbil dios. Xculubeb nak tetzekek. Tacuulak xkehil nak tesachek ruheb nak li Kacua tachalk chi rakoc atin. 16 Abanan li Kacua lix Dios laj Jacob macua jocan tixcul. Li Kacua, aan li quiyi ban re chixjunil li caru cuan. Ut aan quisicoc ruheb laj Israel chok xtenamit. Li Kacua Nimajcual Dios xcaba. 17 Laex li cuanquex rubel xtak li jalan tenamit, xocomak li caru ere. 18 Li Kacua taisi nk ere sa li naajej ain. Tixtakla li raylal sa eben nak textakla sa jalan tenamit. Texrahobtesi re nak tereca li raylal. 19 Laj Jeremas quixye ajcui: Tokob xak ku. Kaxal ra yoco chixculbal. Maca xbanol li karaylal. Lao xkaye nak tento takacuy xculbal li raylal. 20 Xepoi c li katenamit. Chanchan nak xpoe li kamuhebal. Ut quetupe li laso li chapchoqueb cui. Eb li kalal kacajol xoexcanab kajunes. Xesache ruheb. Ma ani chic taruk taxakabank re li kamuhebal. Ma ani taruk tayi bank re li katenamit. 21 Macaeb xnaleb li nequecamoc be chiku. Inca nequexsic xnaleb riquin li Dios. Jocan nak quepalto. Xban aan nak cojequi c yalak bar. 22 Abihomak. Quehomak retal li esilal li yo chak chi chalc. Cajo li choki nc sa li nimla tenamit li cuan sa li norte. Texsach ru chixjunileb li tenamit li cuanqueb Jud. Tacanak chi maca chic cuan chi sa. Tacanak chok xnaaj laj xoj, chan laj Jeremas. 23 Laj Jeremas quitijoc ut quixye: At Kacua, lain ninnau nak li cui nk inca tixtakla rib xjunes. Moco aan ta yal re sa xben li tixbanu. 24 At Kacua, choakus taxak sa ti quilal. Moakus sa joskil mare anchal inca takacuy. 25 Isi la joskil sa xbeneb li xni nkal ru tenamit li inca nacatexlokoni. Isi la joskil sa xbeneb li inca nequexyaba la caba xban nak quexsach ruheb li ralal xcajol laj Jacob. Quexsach ruheb chixjunileb ut quexsach ajcui lix naajeb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

11

JEREMAS11
1Li

1238

Kacua quixye re laj Jeremas: 2 Chacuabi chi us li caru naxye sa li contrato ut taye resil reheb li cuanqueb Jud ut reheb ajcui li cuanqueb Jerusaln. 3 Taye reheb: Jocain xye li Kacua lix Dioseb laj Israel. Tzektananbil li ani inca naxbanu li caru naxye sa li contrato ain. 4 Aan li contrato li quinbanu riquineb le xetonil yucua nak quicuisiheb aran Egipto sa li naajej li chanchan horno li lochlo xamlel. Lain quinye reheb, Chex-abi nk chicuu ut tebanu chixjunil li caru ninye ere. Cui tebanu aan, laexak lin tenamit ut lainak le Dios. 5 Cui laex tebanu li caru tinye ere, lain tinbanu li quinye reheb le xetonil yucua riquin juramento. Quinye nak tinque reheb jun li chabil naajej li na-el cui chi us li racui mkeb. Aan li naajej li cuanquex cui anakcuan, chan li Dios. Ut lain quinye re li Dios: Jocan taxak, at Kacua. 6 Ut li Kacua quixye cue: Taye li atin ain sa eb li tenamit li cuanqueb Jud ut sa li tenamit Jerusaln. Taye reheb chi jocain: Abihomak li caru naxye li contrato ain ut tebanu li caru naxye. 7 Chalen nak quecuisi chak le xetonil yucua Egipto ut toj chalen anakcuan lain nabal sut quebinkus. Chalen junxil yoquin chak chixyebal reheb: Cherabihak li caru ninye. 8 Abanan eb aan inca querabi li caru quinye. Quexbanu ban li mausilal li queraj xbanunquil eb aan. Jocan nak tinque sa xbeneb li raylal li quinye chak sa li contrato. 9 Li Kacua quixye: Eb li cuanqueb Jud ut eb li cuanqueb Jerusaln yoqueb chixcubanquil chanru nak tinextzektana. 10 Quexbanu li mausilal jo quexbanu lix xetonil yucuaeb. Eb lix xetonil yucuaeb inca queraj abi nc chicuu. Quexlokoniheb li jalanil dios. Jocan ajcui yoqueb chixbanunquil eb laj Jud ut eb laj Israel. Nequexlokoniheb li jalanil dios ut yoqueb chi canjelac chiruheb. Quexket li contrato li quinbanu riquineb lix xetonil yucua. 11 Jocan nak lain tinque li raylal sa xbeneb ut inca chic taruk texcol ribeb chiru. Usta nequeyabac chixtzamanquil xtenkanquileb, abanan lain inca tincuabi lix tijeb. 12 Eb li tenamit li cuanqueb Jud ut eb li cuanqueb Jerusaln texic riquineb li yi banbil dios li nequexcat pom chiru. Textzama xtenkanquil chiruheb, abanan inca tetenkak xbaneb lix dioseb nak cuanqueb sa raylal. 13 Laex aj Jud, kaxal nabaleb le jalanil dios jo xquialeb le tenamit. Ut laex aj Jerusaln, kaxal nabal li artal xeyi b jo xquial li be sa le tenamit. Xeyi beb li artal re xcatbal li pom chiru li dios Baal, li kaxal yibru. 14 Mattijoc chirixeb li tenamit ain chi moco tatzama usilal sa xbeneb. Lain inca tincuabi nak texyaba incaba nak cuanqueb sa raylal. 15 Li Kacua quixye ajcui: Eb li tenamit li ninra yoqueb chixbanunquil li mausilal! Ma xculubeb ta

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1239

JEREMAS11,12

bi aan nak techalk sa lin templo? Ma taruk ta bi texcol ribeb chiru li tojba mac xban li tib li nequexmayeja? Ma naru ta bi texcojob xcholeb riquin aan? 16 Junxil lain xebinjuntaketa riquin jun li che olivo li nauchin chi nabal. Abanan xban nak inca useb xnaleb lain tinsach ruheb. Chanchan nak natoke ruk li che xban li cak-sut-ik ut nacate. 17 Lain li nimajcual Dios. Lain quinsicoc ruheb ut lain ajcui xinyehoc reheb nak texcul li raylal ain xban nak eb laj Jud ut eb laj Israel xexchik injoskil riquin xcatbal li pom chiru li yi banbil dios Baal, chan li Dios. 18 Laj Jeremas quixye: Li Kacua quixcut chicuu nak eb li xic nequeiloc cue yoqueb chixcubanquil chanru nak texbanu raylal cue.

chanchanin jun li carner li yo chi camec chi camsi c. Maca sa inchol nak yoqueb chixcubanquil chanru nak tinexcamsi. Yoqueb chixyebal, Kacamsihak li cui nk ain jo nak nayoque li che li cuan ru. Kisihak chi jun aj cua sa ruchichoch re nak ma ani chic tajulticank re, chanqueb. 20 Abanan laat, at Kacua at nimajcual Dios, laat nacatrakoc atin sa ti quilal. Laat nacanau chanru xnaleb li junju nk ut caru cuan sa xcauxeb. Nacuaj nacuil nak taque rekaj reheb li mausilal nequexbanu. Lain nincanab cuib sa acuuk laat. 21 Aut eb li cuank li cuanqueb Anatot li queraj incamsinquil, quexye cue nak inca chic tinatinak sa xcaba li Kacua re nak inca tinexcamsi, chan laj Jeremas. 22 Jocan nak li Dios quixye: Lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb. Eb li saj cui nk tecamsi k chi chi ch sa li plet ut eb li ralal xcajoleb li toj sajeb tecamk xban xtzocajiqueb. 23 Lain xinxakab li cutan nak tachalk li raylal sa xbeneb laj Anatot. Nak tacuulak xkehil ma jun chic tacolek, chan li Kacua.

19Lain

Li xic nequeiloc re laj Jeremas quexcub ribeb re texcamsi

12

Jeremas quixye: At Kacua, laat junelic ti c achol ut inca raj nacuaj xcuechbal rix li caru nacabanu. Abanan nacuaj xpatzbal acue caut nak naculman chi jocain. Caut nak us nequeel li nequexbanu li mausilal? Caut nak junelic sa cuanqueb li inca useb xnaleb? 2 Laat xatsicoc ruheb ut xacuosobtesiheb. Sa cuanqueb. Chanchaneb li che quiaue ut quixchap xxe. Quiniman ut quixque ru. Abanan eb li tenamit ain nequexque alokal yal riquin xtzumal reheb. Moco anchaleb ta xchol nak

1Laj

Laj Jeremas quixcuech rix li yo chi culmanc ut li Dios quixsume

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS12

1240

nequexbanu. 3 At Kacua, laat nacanau cuu. Nacanau chanru lin naleb ut chanru lin caux chacuu. Chacameb li tenamit aan jo nak nequecame li carner chi camsi c. Teneb camc sa xbeneb. 4 Jo najtil chic tacuank li kachoch chi maca cuan chi sa? Jo najtil chic tacanak li pachaya chi chaki? Ma macua ta bi xban lix mausilaleb li tenamit nak quesache ru li xul li nequerupupic jo eb ajcui li quetomk? Eb aan yoqueb chixyebal: Li Dios inca taril chanru nak to-osok, chanqueb. 5 Ut li Kacua quixye: At Jeremas, cui xatlub chixyalbal ake chi alinac riquineb li cui nk, chanru nak tacuy alinac riquineb li cacuay? Cui xatich acouk sa li ti c ru, chanru nak tatbek sa li quiche li cuan chire li nima Jordn? Cui xattitz xban li raylal li yocat chixculbal, chanru nak tacuy li nimla raylal li tachalk sa aben? 6 Eb la cuas ut eb la cui tzin yoqueb chabalakinquil. La cuechalal xexjunaji ribeb riquineb li yoqueb chixcubanquil ru chanru nak texbanu raylal acue. Macojob achol riquineb, usta chabil nequeatinac acuiquin. 7 Lain xintzektanaheb laj Israel. Xincanabeb xjunes li quinsic ruheb junxil. Xinkaxtesiheb li tenamit li ninra sa rukeb li xic nequeiloc reheb. 8 Eb li sicbileb ru inban nequexcuechi cuix. Chanchaneb li cakcoj nak yo chixjapbal re sa quiche. Jocan nak xic chic nacuileb. 9 Li tenamit li sicbil ru inban chanchaneb li xul li chinaus sa rix, li nequerupupic, li quisute xbaneb li cuch li teajok xcamsinquil. Bokomakeb chixjunileb li josk aj xul li cuanqueb sa quiche re techalk chixtiubal lix tibeb. 10 Nabaleb li jalan tenamit li cuanqueb xcuanquil xexsach ru lix naaj li cuacui mk. Xexyeki sa rokeb li cuacui mk. Ut xexsukisi lin chabil naaj jo chaki choch xban nak maca chic cuan aran. 11 Maca chic na-oc cui quexcanab li naajej. Maca chic cuan chi sa. Chanchan li chaki choch quicana ut ma ani na-oc xcaux chirilbal. 12 Sa eb li tzul quilajechal li quesachoc ru lin naaj. Lain quintaklaheb li xic nequeiloc reheb chi pletic riquineb ut chixsachbal ru chixjunil li naajej. Ma ani chic tacuank chi tuktu xchol. 13 Eb lin tenamit terau li trigo, abanan sa lix choch taelk li quix. Textacuasi ribeb chi canjelac, abanan macaak rajbal lix canjeleb. Inca tinque chi elc li racui mkeb xban nak lain yo injoskil sa xbeneb, chan li Kacua. 14 Aan ain li naxye li Kacua chirixeb li jalaneb xtenamit li inca useb xnaleb li cuanqueb chi nach riquineb laj Israel. Aaneb li quepooc ru lix tenamiteb laj Israel. Eb li tenamit aan tecuisi sa lix naajeb ut tincuisiheb ajcui li ralal xcajol laj Jud sa xyankeb. 15 Abanan nak ac xcuisiheb sa lin naaj, lain tincuil cuichic xtokobal ruheb. Tintaklaheb cuichic chi cuanc chi xjunjunkaleb sa lix tenamiteb. 16 Yal nak eb aan quecamoc be chiruheb lin tenamit chixlokoninquil li yi banbil dios Baal. Abanan naru tecuank sa xyankeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1241

JEREMAS12,13

lin tenamit cui texque inlokal jo nequexbanu lin tenamit ut cui texbanu li juramento sa incaba lain li yoyoquil Dios. 17Abanan cui inca teabi nk chicuu lain tincuisiheb chi junaj cua sa lix naajeb ut tinsach ruheb, chan li Kacua.

13

quixye cue li Kacua: Ayu, lok chak junak xcamal asa xcomon li lino ut tabac chasa nak toj maji nacatza sa ha, chan. 2 Quinlok li camal sa jo quixye cue li Kacua ut quinbac chinsa. 3 Ut li Kacua quiatinac cuichic cuiquin xca sut ut quixye: 4 Cam li camal sa li xalok li bacbo chasa ut tatxic cuan cui li nima Eufrates. Aran tamuk li camal sa sa xjachalal li sakonac, chan li Kacua. 5 Cohin ut quinbanu jo quixye cue. Quinmuk li camal sa sa xjachalal li sakonac chire li nima Eufrates. 6 Ac xnume chic nabal cutan nak quixye cuichic cue li Kacua: Ayu cuan cui li nima Eufrates ut tacam chak li camal sa li catintakla xmukbal, chan. 7 Quicohin cuan cui li nima Eufrates ut quinxoc chak li camal sa li bar quinmuk cui chak. Abanan nak quintau, ac kaynak chic ut maca chic na-oc cui. 8 Tojonak li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 9 Jo xcul li camal sa ain nak xka, jocan ajcui texcul eb laj Jud ut eb laj Jerusaln nak tincuisi lix ketketileb. 10 Eb li tenamit ain numtajenak lix mausilaleb ut kaxal cauheb xchol. Quexket li cuatin ut quexcuikib ribeb chiruheb li jalanil dios re texlokoni ut quecanjelac chiruheb. Jocan nak tinsacheb. Chanchanakeb chic li camal sa ain li maca chic na-oc cui. 11 Jo nak li cui nk naxbac lix camal xsa chi xsa, jocan ajcui raj nak xcuaj nak cauhakeb xchol lin tenamit cuiquin. Aaneb raj lin tenamit. Aaneb raj li tequehok inlokal ut texnima raj cuu. Abanan eb aan inca queraj. Quexket ban li cuatin. 12 Li Kacua quixye cue: At Jeremas, taye reheb laj Israel nak chixjunileb li cuc tenujtesi k riquin vino. Ut eb aan texye: Ma inca ta bi nakanau nak eb li cuc naru tenujtesi k riquin vino? chaakeb acue. 13 Ut laat taye reheb, Jocain xye li Kacua. Nak tinque li raylal sa xbeneb, chanchan nak tinqueheb chiruc li vino ut chanchan nak tecalak chixjunileb li cuanqueb sa li naajej ain, jo eb ajcui li rey li ralal xcajoleb laj David, eb laj tij ut eb li profetas, jo eb ajcui laj Jerusaln. 14 Ut chirix aan lain tinqueheb chi camsi c, jo li yucuabej jo eb ajcui li alalbej. Inca tincuil xtokobal ruheb chi moco tincuuxtana ruheb. Jun xiqueb nak teosok, chan li Kacua.

1Ut

Li raylal li tachalk sa xbeneb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS13,14
15 Laj

1242

14

Jeremas quixye reheb li tenamit: Laex aj Israel, li Kacua yo chikatinanquil. Abihomak li caru yo chixyebal ut quehomak retal. Meketketi erib chiru. 16 Quehomak xlokal li Kacua le Dios nak toj maji naxtakla li kojyi n mare anchal tetich le rok sa eb li tzul xban nak kojyi n chic. Quehomak xlokal li Kacua nak toj maji naxtakla li raylal li chalc re sa eben. 17 Abanan cui inca nequex-abin chiru, lain tinyabak chi mukmu xban le ketketil. Cau tinyabak toj retal nak tatuluk li xyaal cuu xban nak lix tenamit li Dios techapek ut tecamek xbaneb li jalan tenamit. 18 Yehomak resil re li rey ut re li reina, Cubsihomak erib ut chunlankex sa choch xban nak xcuulac xkehil nak taisi k le corona. 19 Eb li tenamit li cuanqueb Neguev tzaptzo chic lix puertileb. Ut ma ani chic taruk tatehok re. Chixjunileb li cuanqueb Jud techapek ut tecamek sa jalan tenamit. 20 Ilomak ut quehomak retal li yoqueb chi chalc sa li norte. Bar cuanqueb li chinausil tenamit li quekaxtesi c sa eruk re terileb? 21 Li Kacua quixye: Laex aj Jerusaln, caru teye nak texcanak rubel xcuanquileb li tenamit li xecojob echol sa xbeneb xban nak xecoxla nak erami gueb? Kaxal ra tecul jo naxcul li ixk li oc re chi quirac. 22 Mare teye sa echol, Caut nak yoco chixculbal li raylal ain? Laex yoquex chi rahobtesi c xban nak numtajenak le mac. E mac ajcui laex nak yo chi cutec exutan. 23 Junak cui nk li kek xtibel inca naru tasakok xtibel, chi moco naru tajalak rix li chohix. Jocan ajcui laex. Inca naru tebanu li us xban nak ac caynakex chixbanunquil li mausilal. 24 Lain li Kacua tinjequi nk ere yalak bar jo nak nacame rix li trigo xban li ik li nachal sa li chaki choch. 25 Jocain tecul laex aj Israel xban nak aan li tenebanbil sa eben inban lain xban nak xinetzektana ut xecojob echol sa xbeneb li yi banbil dios. 26 Lain tincut exutan ut tacutunk chiruheb chixjunileb li inca us li xebanu. 27 Lain xinque retal li mausilal nequebanu. Lain xcuil nak nequelokoniheb li jalanil dios sa eb li tzul ut sa eb li ru taka. Chanchanex li nequexmux ru xsumlajiqueb. Tachalk li raylal sa eben laex li cuanquex Jerusaln. Laex inca nequecanab xbanunquil li mausilal. Jo najtil chic texcuank sa li mausilal? chan li Dios. 1 Li Dios quiatinac riquin laj Jeremas chirix nak inca chic naxque li hab. 2 Quixye: Eb laj Jud yoqueb chi yabac xban li raylal li yoqueb chixculbal. Kaxal ra yoqueb chixculbal lix tenamiteb. Chunchuqueb li cristian sa choch xban xrahil xcholeb. Ut eb laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1243

JEREMAS14

Jerusaln yoqueb chi yabac xban li raylal li yoqueb chixculbal. 3 Eb li cuanqueb xcuanquil nequextakla lix moseb chixsicbal li ha. Nequexic cuan cui lix julel li ha abanan inca nequextau li ha xban nak chaki. Maca xsa lix cuqueb nak nequesuki li mos. Yoqueb chi coxlac ut nequextzap li ru xban xxutaneb. 4 Xelajeitze li choch xban nak inca chic naxque li hab. Ut eb laj acuinel sachsoqueb xchol ut nequexmuk li ru riquin li rukeb. 5 Ut li quej naxcanab xjunes li china ral xban nak maca chic li pachaya. 6 Eb li bur li cuanqueb sa quiche nequexakli sa xben li bol chixculbal li ik jo nequexbanu laj xoj. Moymoy chic sa ruheb xban nak maca chic richajeb. 7 Eb li tenamit nequexye: Usta yal nak cuan kamac ut aan li najitoc ke, abanan choatenka, at Kacua, sa xcaba la rahom. Nabal sut xatkatzektana ut xomacob chacuu. 8 At Kacua, laat li kayoon lao aj Israel. Laat li nacatcoloc ke chiru li raylal. Caut nak chanchanat jun li jalan xtenamit? Caut nak chanchanat jun li yal numec yo? 9 Caut nak chanchanat jun li cui nk li sachso xchol? Caut nak chanchanat jun li soldado li maca naxbanu re toxcol? At Kacua, laat cuancat kiquin ut lao nakacabain la caba. Moacanab kajunes, at Kacua, chanqueb. 10 Aan ain li naxye li Kacua chirixeb li tenamit Israel: Eb li tenamit ain inca tuktu xcholeb cuiquin. Coc aj xsa nequexjal xcauxeb. Inca nacuulac chicuu li caru nequexbanu. Cuan sa inchol li mausilal li nequexbanu. Jocan nak lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb, chan li Dios. 11 Li Kacua quixye cue: At Jeremas, matzama chicuu nak tinbanu usilal reheb li tenamit ain. 12 Usta nequexbanu lix ayun, lain inca tinsumeheb nak texyaba lin caba. Usta nequexmayeja li ru li racui mkeb ut nequexcat li xul chok xmayejeb chicuu, lain inca tincul. Tinqueheb ban chi camsi c sa li plet, malaj ut tecamk xban cueej ut xban caki yajel, chan li Dios. 13 Ut laj Jeremas quixye: At nimajcual Dios, laat nacanau nak eb li profetas yoqueb chixyebal reheb li tenamit nak inca tacuank li plet chi moco tacuank li cueej. Yoqueb chixyebal nak taque reheb li tuktuquil usilal, chan. 14 Ut li Kacua quixye: Li caru yoqueb chixyebal li profetas ticti. Nequexye nak yoqueb chi atinac sa incaba. Lain inca xebintakla, ut inca xinxakabeb chi moco xinatinac riquineb. Lain inca xincut visin chiruheb. Tictiic ut balakic nequexbanu. Yoqueb chixyebal li caru nequereca xjuneseb. 15 Lain li Kacua ninyehoc re ain chirixeb li profetas li yoqueb chi atinac sa incaba lain. Lain inca xintaklaheb, abanan yoqueb chixyebal nak inca tacuank li plet chi moco tacuank li cueej. Lain ninye nak eb li profeta ain tecamk sa li plet ut xban cueej. 16 Ut eb li tenamit li yoqueb chi abi nc re li caru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS14,15

1244

15

nequexye li profeta ain, tecutek sa eb li be re Jerusaln xban li plet ut xban cueej. Ut ma ani taruk tamukuk reheb. Inca temukek li rixakileb chi moco li ralal xcajoleb. Lain tintakla li raylal sa xbeneb jo xculubeb xculbal. 17 At Jeremas, taye reheb li tenamit chi jocain, Chi kek chi cutan tinyabak chirixeb lin tenamit xban nak kaxal ra cuanqueb. Inca tincanab yabac xban nak rahobtesinbileb. 18 Nak ninxic sa calebal nequecuil li quecamsi c sa li plet. Ut sa eb li tenamit, nequecuil li yoqueb chi camc xban cueej. Eb li profeta ut eb laj tij xecame sa jun tenamit li inca xexnau ru, chaakat. 19 Laj Jeremas quixye: At Kacua, ma xatzektanaheb li ralal xcajol laj Jud chi junaj cua? Ma xic nacacuileb li cuanqueb Sin? Caut nak xatakla li raylal ain sa kaben li maca xbanol? Lao xkoybeni li tuktuquil usilal, abanan inca xkacul. Xkoybeni nak toquirak, abanan xiu xiu chic cuanco. 20 At Kacua, lao xomacob chacuu. Nakanau nak inca us xkabanu. Ut quemacob ajcui chacuu eb li kaxetonil yucua. 21 Sa xcaba la rahom, at Kacua, moatzektana. Ut macut xxutan la tenamit li cuan cui la loklaj cojaribal. Macuisi xcuanquil li contrato li cabanu kiquin. Inca taxak chi sachk sa achol. 22 Ma cuan ta bi junak li yi banbil dios sa li xni nkal ru tenamit taruk tixtakla chak li hab? Ma naru ta bi tachalk li hab sa choxa yal xjunes? Ma macua ta bi laat, at Kacua, nacatquehoc re? Jocan nak caaj cui acuiquin noco-oybenin xban nak laat nacatquehoc re chixjunil li caak re ru ain, chan laj Jeremas. 1 Tojonak li Kacua quixye cue: Usta laj Moiss ut laj Samuel techalk chi atinac cuiquin chirix li tenamit ain, abanan lain inca tincuil xtokobal ruheb. Xicakeb. Isiheb chicuu. 2 Cui texpatz acue bar texic, taye reheb chi jocain: Li ac tenebanbil camc sa xben xban yajel, tecamk; li ac tenebanbil sa xben nak tecamk sa li plet, aran tecamk. Ut li ac tenebanbil camc sa xben xban cueej, xban cueej ajcui tecamk; ut eb li ac tenebanbil sa xben camec chi prexil, tecamek ajcui chi prexil sa jalan tenamit. 3 Cahib pay ru li tojba mac tinque sa xbeneb. Lain tincanabeb chi camsi c sa li plet. Eb li tzi textupi eb li camenak ut eb li sosol, jo eb ajcui li josk aj xul li cuanqueb sa quiche textiu lix tibeleb. 4 Chixjunileb li tenamit sa ruchichoch tasachk xcholeb xban li caru quixbanu aran Jerusaln laj Manass li ralal laj Ezequas nak quicuan chok xreyeb laj Jud. 5 Li Kacua quixye: Ani ta bi tailok xtokobal eru laex aj Jerusaln? Ani ta bi tarahok xchol xban li raylal li yoquex chixculbal? Ani ta bi tapatzok ere ma sa sa echol? 6 Laex xinecanab, chan li Kacua. Ut junelic nequebanu li inca us. Jocan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1245

JEREMAS15

nak lain texinque chixtojbal emac. Inca chic tincuil xtokobal eru. 7 Lain tinjequi ruheb laj Jud sa chixjunil li tenamit jo nak nacame li quim xban ik, ut tebincanab chi maca chic ralal xcajoleb, ut tinpo lix tenamit, abanan inca ajcui texcanab xbanunquil li mausilal. 8 Nabaleb li xmalcaan xecanac sa li tenamit. Xexkax xquial li samaib chire li palau. Xinqueheb chi camsi c eb li saj cui nk ut kaxal ra sa xcholeb li nabej. Chi maca sa xcholeb xchal li raylal ain sa xben lix tenamiteb. 9 Taluctak xchol li nabej li quicuan cuukub xcocal. Inca chic taruk tamusikak. Ut toj saj nak tacamk. Sachso xchol ut taxutanak tacanak xban nak maca chic xcocal. Ut cui cuanqueb li tecolek, eb li xic nequeiloc reheb texcamsiheb chi chi ch. Lain li Kacua ninyehoc re aan.

Jeremas quixye: Tokob xak cuu, at inna. Inca ta cuan quinyola xban nak junes pletic nequeraj cuiquin ut chixjunileb xic nequeiloc cue. Maca incas riquineb chi moco eb aan cuanqueb xcas cuiquin. Abanan chixjunileb niquinexmajecua. 11 At Kacua, chinculak li caru nequexye sa inben, cui inca xin-oquen chirixeb li xic nequeiloc cue nak cuanqueb sa ra xi c ut cui inca xintzama usilal chacuu sa xbeneb nak cuanqueb sa raylal. 12 Ma cuan ta bi junak tanumtak chiruheb li tenamit li cuan sa li norte, li chanchan li chi ch hierro ut bronce? 13 Ut li Kacua quixye: Xban li mausilal xelajebanu sa eb li naajej ain, lain tinkaxtesi reheb li xic nequeiloc ere chixjunil le biomal chi inca tatojek ere. 14 Lain texinque chi canjelac chiruheb li xic nequeiloc ere sa jalan tenamit li inca quenau. Lain yo injoskil sa eben. Chanchan jun li xam li inca tachupk, chan li Dios. 15 Laj Jeremas quixye: At Kacua, laat nacanau chixjunil. Chinjulticok acue ut chinatenka. Macuy xmaqueb li nequexbanu raylal cue. Chaqueheb ban chixtojbal xmaqueb re nak inca tinexcamsi. Chaquehak retal nak xban arabal laat nak yoquin chixcuybal li rahobtesi c. 16 Nak xaque la cuatin cue, lain xincul jo nak naxcul lix tzacaemk li natzoca. La cuatin naxcojob inchol ut naxque xsahil inchol. Lain chic la cualal, at nimajcual Dios. 17 Lain inca nacuochbeniheb li nequehoboc, chi moco nasaho inchol riquineb. Chalen nak casic cuu chok aprofeta, lain junelic injunes nincuan ut ninjosko chirilbal li inca us. 18 Caut nak junelic ra cuanquin? Caut nak inca narake li raylal li yoquin chixculbal? Ma chi

10 Laj

Li Dios quixye re laj Jeremas caru tixbanu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS15,16

1246

16

ti c maca xbanol? Ma inca taru k tinatenka? Lain ninnau nak laat macuaat jo jun li ha li na-oso. 19 Ut li Kacua quixye cue: Cui tayotek achol ut tajal acaux, lain tatincul cuichic ut laat tatcanjelak chicuu. Mat-atinac yal chi maca rajbal. Cui laat tatatinak sa incaba, laatak lin profeta. Ut eb li tenamit ain tesuki k acuiquin. Inca tento nak laat tabanu li caru teraj eb aan. 20 Chiruheb li tenamit chanchanakat jun li tzac cau rib yi banbil riquin bronce. Eb aan tepletik acuiquin, abanan inca tenumtak sa aben xban nak lain cuankin acuiquin. Lain tincolok acue ut lain tin-ilok acue. 21 Lain tincolok acue sa rukeb li inca useb xnaleb ut lain tincolok acue sa rukeb li nequerahobtesin, chan li Dios. 1 Li Kacua quixye cue: 2 Matsumla chi moco checuank acualal acajol sa li naajej ain. 3 Lain li Kacua tinye acue caru texcul eb li teyolak sa li tenamit ain, jo eb ajcui li nabej ut li yucuabej. 4 Jun li yajel kaxal ra tacamsi nk reheb. Ma ani tayabak chirixeb chi moco temukek. Nequetanaxin sa choch tecanak. Chanchanakeb li cot. Tecamsi k sa li plet, malaj ut xban li cueej. Ut eb li xul li nequerupupic ut eb li josk aj xul textiu lix tibeleb. 5 Mat-oc sa li cab li yokeb cui chi yolenc camenak, chi moco chi rahoc achol chirixeb, chi moco chacojobeb xchol xban nak lain li Kacua xcuisi li tuktuquil usilal sa xyankeb li tenamit ain. Inca chic tincuuxtana ruheb chi moco tincuil xtokobal ruheb. 6 Chixjunileb li cuanqueb sa li naajej ain tecamk, jo li cuanqueb xcuanquil, jo li macaeb xcuanquil. Ma ani tamukuk reheb, ut ma ani tarahok xchol chirixeb. Inca texjo li rismal xjolomeb, chi moco texset xtibeleb xban xrahil xcholeb. 7 Ma ani tixtakla lix tzacaemk ut li rucaheb re xcojobanquil xcholeb li yokeb chixyolenquil lix camenakeb, usta nabej yucuabej li xecam. 8 Mat-oc sa junak cab yo cui junak ninke. Matcojla chi cuaac chi ucac rochbeneb. 9 Li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel quixye: Lain tincuisi li sahil cholejil sa li tenamit ain. Inca chic taabi k xbicheb li tenamit nak saheb sa xchol. Macaak chic li ninke sa eb li tenamit chi moco tacuank sumlac. Eb li cuanqueb anakcuan teril nak tinbanu ain. 10 Nak taye reheb li tenamit li caru xinye, eb aan texye acue, Caut nak li Kacua tixque chak li nimla raylal ain sa kaben? Caru li inca us xkabanu lao? Ma cuan ta bi kamac chiru li Kacua li kaDios? chaakeb. 11 Ut laat taye reheb, Li Kacua tixbanu ere chi jocan xban nak eb le xetonil yucua quexcanab xlokoninquil li Kacua ut quexlokoniheb li jalanil dios ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1247

JEREMAS16,17

quecanjelac chiruheb. Quextzektana li Kacua ut inca quexbanu li caru naxye sa lix chakrab. 12 Ut laex kaxal cuichic yibru nequebanu chiru li quexbanu le xetonil yucua. Nequebanu li mausilal li nequeraj xbanunquil yal ejunes ut inca us le naleb. Inca nequebanu li caru naxye li Kacua. 13 Jocan nak li Dios texrisi sa li naajej ain. Texque chi camec sa jalan chic naajej li inca xenau chi moco le xetonil yucua quexnau. Nak cuankex aran, laex texcanjelak chiruheb li jalanil dios chi kek chi cutan ut li Dios inca taril xtokobal eru. 14 Li Kacua quixye: Tacuulak xkehil nak eb laj Israel texbanu li juramento sa incaba lain li yoyoquil Dios, abanan inca chic texpatz li naajej Egipto li queisi c cui. 15 Texpatz ban li naajej li cuan sa li norte ut eb li naajej li quejequi c cui ruheb nak texbanu li juramento sa incaba lain. Relic chi yal lain tinqueheb cuichic chi suki c sa li naajej li quinque reheb lix xetonil yucua. 16 Li Kacua quixye: Lain tintaklaheb li jalan tenamit chixchapbaleb laj Israel. Chanchanakeb laj chapol car ut chanchanakeb laj yo nak yokeb chixsicbaleb li xul sa eb li tzul ut sa eb li ochoch pec ut sa eb li sakonac. 17 Lain nacuil chixjunil li caru nequexbanu. Maca mukmu chicuu. Inca naru texmuk lix mausilaleb. 18 Nak toj maji nequesuki sa lix naajeb, lain tinqueheb chixtojbal lix mausilaleb. Ca sut xquial li raylal li tinque sa xbeneb re xtojbal rix li mac quexbanu nak quexmux ru lin naaj riquin xlokoninquil li yi banbil dios. Sa chixjunil li naajej li quinque reheb quexque li yi banbil dios li xic nacuil, chan li Dios. 19 Laj Jeremas quixye: At Kacua laat nacatquehoc incacuilal ut laat nacatquehoc inmetzeu. A cuiquin nincol cuib nak cuanquin sa raylal. Eb li najtil tenamit techalk acuiquin ut texye, Relic chi yal nak li yi banbil dios li xexlokoni chak li kaxetonil yucua moco yal ta. Maca nequeoc cui. 20 Ma naru ta bi texyi b lix dioseb li cristian? Naru nequexyi b, abanan moco tzakal dioseb ta. 21 Li Dios quixye: Jocan nak lain tincutbesi lin cuanquil chiruheb ut texque retal nak nim incuanquil. Ut texque ajcui retal nak Kacua Dios incaba.

17

Kacua quixye: Laex aj Jud, tzi banbil retalil le mac. Chanchan nak juchbil riquin chi ch. Chanchan nak tzi banbil retalil chiru le ram riquin jun li tertoquil pec diamante. Ut chanchan nak tzi banbil ajcui retalil chiru li xucub li cuan sa xxuc li artal. 2 Jultic reheb le ralal ecajol eb li artal ut li yi banbil dios xAsera li
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Li

Li Dios tixqueheb chixtojbal xmaqueb laj Jud

JEREMAS17

1248

quelokoni rubeleb li che li ni nk xmuheb ut sa eb li naajej li ni nkeb xteram. 3 Ut quelokoniheb li yi banbil dios sa eb li tzul ut sa eb li calebal. Lain tincanab chi elkac le biomal xbaneb li xic nequeiloc ere. Terelka li caru ere xban li mausilal xebanu sa eb li naajej li najt xteram li cuan sa chixjunil le naaj. 4 Tesach le naaj li quinque ere xban li mac li xebanu. Texinque chi canjelac chiruheb li xic nequeiloc ere sa li naajej li inca nequenau xban nak xechik injoskil. Anakcuan junelic yok injoskil sa eben, chan li Dios. 5 Li Kacua quixye: Tzektananbil li ani naxcanab inlokoninquil ut naxcojob xchol sa xben junak yal cui nk ut naxsic xtenkanquil riquin. 6 Li jun aan maca na-oc cui. Chanchanak li tun quix li cuan sa li chaki choch. Tacuank sa li naajej li chaki ru bar maca cui cristian. 7 Abanan osobtesinbil li ani naxcojob xchol riquin li Dios ut naxsic xcacuilal xchol riquin. 8 Ut chanchanak jun li che aubil chire li ha. Lix xe naxtau li ha ut inca nachakic sa sakehil. Junelic rax ru lix xak. Li che aan inca nachakic nak inca naxque li hab. Junelic nauchin sa xkehil. 9 Numtajenak li balak sa xcholeb li cristian ut numtajenak li mausilal. Ma cuan ta bi junak naru tanaok re lix cauxeb? 10 Caaj cui lain li Kacua li ninnaoc re caru cuan sa lix cauxeb. Ut lain ninque xkajcamunquil li junjunk a yal chanru lix yehom xbanuhomeb. 11 Li ani naxtau xbiomal riquin balakic, aan chanchan li xul li naxhupub rib sa xben li mol li macua re. Nak toj maji ti x, tixsach lix biomal ut tacutunk nak maca xnaleb. 12 Li katemplo kaxal lok. Chalen sa xticlajic quebil xlokal. Chanchan jun li cojaribal najt xteram. 13 At Kacua, laat li kayoon lao aj Israel. Eb li nequetzektanan acue xutanal teelk. Jo nak nasach li cabaej tzi banbil sa li poks, jocan ajcui nak tesachek ruheb li nequetzektanan acue. At Kacua, laat li nacatquehoc junelic yuam. Chanchanat li yuam ha li inca nachakic. 14 At Kacua, chinaquirtesi re nak tincacuuk. Ut chinacol re nak tincolek xban nak caaj cui laat nacatinlokoni. 15 Que retal li caru nequexye cue li tenamit, Ma toj takacul ta bi li caru quixye acue li Kacua? Cui toj takacul, chiculmank anakcuan, chanqueb. 16 At Kacua, lain inca xintzama chacuu nak tatakla li raylal sa xbeneb, chi moco nacuaj nak texcul li raylal. Laat nacanau. Laat nacacuabi chixjunil li ninye. 17 At Kacua, minacanab injunes re nak inca tinxucuak. Caaj cui laat nacattenkan cue nak cuanquin sa chaajquilal. 18 Tacuteb taxak xxutaneb li yoqueb chinsicbal re texbanu raylal cue. Ut inca taxak tacut inxutan lain. Yok ta xxiuheb tecanak. Abanan lain inca taque chi sachc

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1249

JEREMAS17,18

inchol. Nabal taxak li raylal tatakla sa xbeneb toj retal teosok. 19 Li Kacua quixye cue: Ayu ut taxakab acuib sa li oquebal re li tenamit Jerusaln, li nequenume cui li cristian jo eb ajcui lix reyeb laj Jud. Chirix aan tatxic ut tatxakli k chire li jun chol chic li oquebal. 20 Taye reheb chi jocain, Cherabihak li caru oc re chixyebal li Kacua, chejunilex laex aj Jud ut eb le rey, jo ajcui laex li cuanquex Jerusaln, li nequexnume sa eb li oquebal ain. 21 Aan ain li naxye li Kacua: Cui nequera le yuam, mex-i kan sa li hilobal cutan chi moco terocsi li caak re ru sa eb li oquebal re li tenamit Jerusaln. 22 Chi moco terisi li i k sa le rochoch sa li hilobal cutan. Ut inca texcanjelak. Chequehak xlokal li hilobal cutan jo quinye reheb le xetonil yucua. 23 Abanan eb aan inca queraj rabinquil li caru quinye reheb. Quexcacuubresi ban xcholeb ut inca quexcul lix kusbaleb li quinque. 24 Lain li Kacua ninye: Chebanuhak chi anchal echol li caru ninye ere. Inca tenumsi li caak re ru sa eb li oquebal re li tenamit chiru li hilobal cutan ut inca texcanjelak. Chequehak xlokal li hilobal cutan. 25 Cui tebanu li caru ninye, eb li rey li ralal xcajol laj David, ut eb li cuanqueb xcuanquil tenumek sa eb li oquebal re Jerusaln sa eb lix carruaje ut chirix cacuay rochbeneb laj Jud ut rochbeneb laj Jerusaln. Ut junelic cuank cristian sa li tenamit Jerusaln. 26 Eb li cristian telajechalk sa eb li tenamit li cuanqueb Jud ut sa eb li coc calebal li cuanqueb chi xjun sutam Jerusaln. Telajechalk sa lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn ut aran Sefela li tzul ru. Ut telajechalk sa li naajej Neguev. Texcam chak lix mayej sa lin templo ut texcat lix xuleb. Ut texmayeja chicuu li ru li racui mkeb, ut texcat li incienso, ut temayejak re bantioxi nc sa lin templo. 27 Abanan cui laex inca tebanu li caru ninye ut cui inca nequeque xlokal li hilobal cutan, ut cui nequerocsi le ri k sa li hilobal cutan sa eb li oquebal re Jerusaln, lain tinsach ruheb li oquebal ut eb li palacio li cuanqueb Jerusaln. Tincateb ut ma ani taruk tachupuk re li xam li tinsach cui, chan li Dios.

18

Kacua quiatinac riquin laj Jeremas ut quixye re: tatxic sa rochoch laj paconel ut aran tacuabi li tinye acue, chan li Dios. 3 Jocan nak coin sa rochoch laj paconel ut aan yo chi pacoc sa xben lix paclebal. 4 Ut li cuc yo chixyi banquil qui-uke sa ruk. Ut laj paconel quixyoki cuichic li seb ut quixyi b jun chic li cuc jo quiraj aan. 5 Ut li Kacua quixye cue: 6 Ma inca ta bi
2 Anakcuan

1Li

Li Dios quixjuntaketa rib riquin laj paconel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS18

1250

taruk tinbanu ere laex ralal xcajol laj Israel jo naxbanu laj paconel ain? Laex cuanquex sa cuuk jo nak li seb cuan sa ruk laj paconel. 7 Lain naru ninsach ru junak li tenamit sa junpat jo ajcui li cuanqueb xcuanquil. Naru tincuisiheb sa xnaajeb, tinjuc ut tinsacheb. 8 Abanan cui eb li tenamit ain texjal xcaux ut texcanab xbanunquil li mausilal, lain tincuil xtokobal ruheb ut inca chic tinrahobtesiheb jo xincoxla xbanunquil reheb. 9 Lain naru tincuaclesi sa junpat junak li tenamit ut tinque xcuanquil. 10 Abanan, cui eb li tenamit aan nequexket li cuatin ut nequexbanu li mausilal, inca chic tinbanu usilal reheb li xincoxla xbanunquil, chan li Kacua Dios. 11 Jocan nak taye reheb li cuanqueb Jud ut reheb li cuanqueb Jerusaln nak jocain naxye li Kacua: Lain oc cue chixquebal li raylal sa eben. Yoquin chixcubanquil ru caru tinbanu re esachbal. Jocan nak canabomak le mausilal. Jalomak ecaux ut yi bomak le yuam. 12 Abanan eb aan texye, Maca na-oc cui li caru yocat chixyebal. Takabanu caru nakaj lao. Takabanu li mausilal li nakacoxla xbanunquil, chaakeb. 13 Jocan nak li Kacua naxye: Patzomak sa eb li xni nkal ru tenamit ma quiculman na jun sutak chi jocain. Abanan eb laj Israel quexbanu chi jocan. Kaxal yibru quexbanu. 14 Ma naru ta bi napalto li nieve sa eb li tzul li cuanqueb Lbano? Ma naru ta bi nachakic li nima li nachal chak chi najt? 15 Li Kacua quixye: Abanan eb lin tenamit xinextzektana. Inca chic niquinexlokoni. A chic li jalanil dios nequexlokoni ut nequexcat li pom chiru. Quexcanab xbanunquil li ti quilal li quexbanu junxil. Junes chic li inca us nequexbanu. 16 Jocan nak lix naajeb tacanak jo chaki choch. Junelic tahobek. Chixjunileb li tenamit li tenumek aran texsach xcholeb chirilbal ut terecasi lix jolomeb. 17Chanchan nak nachal li tikcual ik nak tinjequiheb laj Israel nak teelelik chiruheb li xic nequeiloc reheb. Tintzektanaheb ut inca tintenkaheb nak tachalk li raylal sa xbeneb. 18 Ut eb li tenamit quexye: Takacub ru caru takabanu riquin laj Jeremas. Moco palta tixbanu chiku. Eb laj tij junelic texcut chiku li caru naxye li chakrab. Eb li cuanqueb xnaleb junelic texque kanaleb ut eb li profeta junelic texye ke li ratin li Dios. Takajit laj Jeremas ut inca takabi li caru tixye, chanqueb. 19 Laj Jeremas quixye: At Kacua, chacuabi lin tij. Chaque taxak retal li caru yoqueb chixyebal chicuix eb li xic nequeiloc cue. 20 Ma naru ta bi takajcamuk li us riquin li mausilal? Eb aan chanchan nak ac xexbec injulel. Jultic acue nak xincol rixeb chacuu. Us xinatinac chirixeb re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1251

JEREMAS18,19

19

nak inca taqueheb chixtojbal xmaqueb xban ajoskil. 21 Anakcuan tatakla taxak li cueej sa xbeneb li ralal xcajoleb. Checamsi k ta riquin chi ch. Eb li ixakilbej checanak chi macaak chic lix cocaleb ut chi macaak chic lix belomeb. Eb li belomej checamk ut eb li toj sajeb checamsi k sa li plet. 22 Chataklaheb li xic nequeiloc reheb chi pletic riquineb chi maca sa xcholeb xban nak eb aan xexbec li jul re intanbal ut xexque li raal re inchapbal. Japjok ta reheb xban xxiuheb. 23 At Kacua, laat nacanau nak xexcub ru incamsinquil. Macuy xmaqueb ut misach taxak sa achol li mausilal xexbanu. Tesachek taxak ruheb. Chaqueheb ta chixtojbal lix maqueb nak yo ajoskil sa xbeneb, chan laj Jeremas. 1 Jocain xye cue li Kacua: Tatxic ut talok jun li cuc riquineb laj paconel. Cam chacuix cuib oxibak laj camol be sa xyankeb li tenamit ut tacameb ajcui cuib oxibak laj tij. 2 Ut tatxic sa li ru taka Ben-hinom. Tatxakli k sa li oquebal li cuanqueb cui laj paconel ut aran taye reheb li tenamit li atin li tinye acue. 3 Taye reheb, Laex lix reyeb laj Jud ut laex li cuanquex Jerusaln, cherabi li caru naxye li Kacua. Li Kacua li nimajcual Dios li nequexlokoni eb laj Israel naxye chi jocain: Quehomak retal. Lain tinque jun li raylal sa li naajej ain. Ut tarahok sa xxiqueb chirabinquil li caru tinbanu. 4 Tinbanu chi jocan xban nak eb aan xinextzektana ut xexsukisi li naajej ain chok xnaajeb li jalanil dios. Xexcat li incienso re xlokoninquileb li jalanil dios li ma jun sut quexnau ru eb aan chi moco quexnau ru eb lix xetonil yucua, chi moco eb lix reyeb laj Jud. Ut quexcamsiheb nabal li macaeb xmac. Chanchan nak quinujac li naajej riquin lix quiqueleb. 5 Quexyi beb li naajej li najt xteram re texlokoni cui li yi banbil dios Baal ut aran quexcateb li ralal chok xmayejeb. Lain inca quintaklaheb chixbanunquil aan, chi moco quebinye reheb nak texbanu. Ma joke quincoxla nak jocan texbanu. 6 Tacuulak xkehil nak inca chic texye Tofet re li naajej ain, chi moco texye Li Ru Taka re Ben-hinom. Texye ban re: Ru Taka re Camsi nc. 7 Sa li naajej ain lain tinpo ru li nequexcub ru xbanunquil eb laj Jud ut eb laj Jerusaln. Tincanabeb chi camsi c xbaneb li xic nequeiloc reheb li yoqueb chi sicoc reheb. Ut lain tinque lix tibeleb chixtiuheb li xul li nequerupupic ut eb li josk aj xul li cuanqueb sa quiche. 8 Lain tinsach ru li naajej ain. Xiu xiu rilbal tincanab. Li ani tenumek aran texsach xchol ut texhob xban nak poinbil tacanak. 9 Eb li xic nequeiloc reheb texsut rix li tenamit.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS19,20

1252

Xban li chaajquilal li yokeb chixculbal tacuank nimla cueej. Xban xtzocajiqueb laj Israel textiu xtibeleb li ralal xcajol ut textiu ribeb chi ribileb rib, chaakat. 10 Chirix aan tajor li cuc chiruheb li cui nk li xacameb chacuix. 11 Ut taye reheb, Jocain xye cue li nimajcual Dios. Nak najore li cuc, inca chic naru xyi banquil. Jo nak xjore li cuc ain, jocan ajcui tinbanu nak tinsach ru li tenamit Jerusaln ut li cristian li cuanqueb chi sa. Ut eb li camenak temukek aran Tofet xban nak ma bar chic cuank xnaajeb re xmukbaleb. 12 Jocain tinbanu riquin li tenamit ain joqueb ajcui li cristian li cuanqueb arin. Chanchan li naajej Tofet tacanak, chan li Kacua Dios. 13 Jocan ajcui li rochocheb laj Jerusaln ut eb li rochoch lix reyeb laj Jud muxbil chic ruheb. Chanchaneb li naajej Tofet xban nak quexcat lix pomeb ut quexmayeja li vino chiruheb li chahim ut chiruheb ajcui li yi banbil dios, chan li Dios re laj Jeremas. 14 Chirix chic aan laj Jeremas qui-el Tofet ut co cuichic Jerusaln, li quitaklac cui xban li Kacua chixyebal reheb li tenamit caru taculmank. Laj Jeremas quixakli sa li nebal re li templo ut quixye reheb li tenamit chi jocain: 15 Jocain xye li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, Lain tinque chak li raylal sa xben li tenamit Jerusaln, jo ajcui sa xbeneb li tenamit li cuanqueb chi xjun sutam. Li raylal ain ac tenebanbil sa xbeneb inban lain xban nak xexcacuubresi lix choleb ut inca queraj rabinquil li cuatin, chan li Kacua.

20

Pasur, li ralal laj Imer, aan laj tij li nataklan sa lix templo li Kacua. Nak quirabi li caru yo chixyebal li profeta Jeremas, 2 quixtakla xsacbal ut quixtakla xnatbal li rok sa che cuan cui li oquebal re laj Benjamn li cuan chixcatk li templo. 3 Cuulajak chic laj Pasur quirisi laj Jeremas sa li che li natno cui li rok. Ut laj Jeremas quixye re: Anakcuan li Kacua xjal la caba. Macua chic aj Pasur acaba. Aj Magor-misabib chic xque chok acaba. 4 Li Kacua quixye, Xinbanu chi jocan xban nak lain tinbanu nak laat ajcui tatxucuak chirilbal li caru tabanu ut texucuak ajcui eb la cuami g. Eb aan tecamsi k chi chi ch xbaneb li xic nequeiloc reheb. Chixjunileb laj Jud tebinkaxtesi sa rukeb lix reyeb laj Babilonia ut tecamek chi prexil Babilonia malaj ut tecamsi k chi chi ch. 5 Ut tinkaxtesi sa ruk li rey aan chixjunil lix biomal le tenamit Jerusaln, jo ajcui le racui mk ut

1Laj

Laj Jeremas quixye caru tixcul laj Pasur

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1253

JEREMAS20

Quexnat li rok laj Jeremas sa che. (Jeremas 20.2)

chixjunil li caak re ru terto xtzak, jo ajcui li caru re li rey li terto xtzak. Tinkaxtesi sa rukeb li xic nequeiloc ere. Ut eb aan texcam chixjunil aran Babilonia. 6 At Pasur, laat ut chixjunileb li cuanqueb sa la cuochoch texchapek ut texcamek Babilonia. Texcamk ut texmukek aran, laat ut chixjunileb li nequerahoc acue, li xabalakiheb riquin li ticti li xaye reheb.

Jeremas quixye: At Kacua, laat xinabalaki ut lain xincanab cuib re tinabalaki. Laat kaxal cau acuib chicuu lain. Jocan nak xatnumta sa inben. Rajlal cutan niquinexhob li
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

7Laj

Laj Jeremas yo chixcuechinquil li Dios

JEREMAS20,21

1254

21

tenamit ut chixjunileb niquinexsee. 8 Rajlal nak nincholob xyalal ninjap cue chixyebal reheb nak tachalk raylal sa xbeneb ut ninye resil nak tesachek ruheb. Xban xyebal la cuatin, niquinexhob ut niquinexsee rajlal cutan. 9 Abanan nak ninye nak inca chic tatincoxla, at inDios, ut inca chic tinatinak sa acaba, junelic cuan sa cuam la cuatin. Chanchan jun li xam nacatoc chak toj sa inbakel. Nacuaj raj inca tinye, abanan inca nincuy. 10 Nacuabi nak nequeatinac chicuix sa has. Kaxal xiu xiu cuanquin nak ninxic yalak bar. Eb li cuami g nak quecuan chak, yoqueb chiroybeninquil nak tinbanu caak re ru inca us chacuu. Nequexye, Mare tixbanu li inca us re nak naru takajit ut takaque rekaj li yo chixyebal ke, chanqueb. 11 Abanan, laat at inDios, laat cuancat cuiquin. Laat tatcolok cue riquin la cuanquil. Li teraj xbanunquil raylal cue, inca taxak us teelk. Xutanal teelk nak teril nak maca naru texbanu cue. Tacubsi taxak xcuanquileb chi junaj cua. 12 At Kacua, at nimajcual Dios, laat nacayal rixeb li ti queb xchol. Laat nacanau chanru li rameb ut lix cauxeb li junjunk. Jocan nak tincuil taxak nak taqueheb chixtojbal lix maqueb li nequexbanu raylal cue xban nak lain xincanab sa acuuk li caru yoquin chixculbal. 13 Bichahomak xlokal li Kacua ut chelokoni xban nak aan li natenkan reheb li tenkac nequeraj ut aan li nacoloc reheb sa rukeb li inca useb xnaleb. 14 Tzektananbil taxak li cutan nak quinyola. Tzektananbil taxak li cutan nak quinyola riquin lin na. 15 Tzektananbil taxak li cui nk li quixye resilal lin yolajic re lin yucua. Tzektananbil taxak li cui nk li quixque xsahil xchol nak quixye nak xyola jun li china ralal. 16 Li cui nk aan chanchanak ta li tenamit li quesache ru xban li Kacua chi inca quiril xtokobal ruheb. Junelic taxak li plet ut li yabac tarabi chi kek chi cutan. 17 Caut nak inca quinixque chi camc li Kacua chi toj maji ninyola? Cui ta xincam nak toj maji ninyola, xincana raj chi mukbil riquin lin na. 18 Caut nak quinyola? Ma caaj cui re trabajic ut culuc raylal? Ma caaj cui re culuc xutan nak quinyola? chan laj Jeremas. 1 Laj Sedequas lix reyeb laj Jud quixtakla laj Pasur li ralal laj Malquas riquin laj Jeremas. Ut quixtakla ajcui laj Sofonas laj tij ralal laj Maasas re texye re laj Jeremas chi jocain: 2 Banu usilal, tattijok chiru li Kacua ut tapatz re caru us takabanu xban nak laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia yo chi pletic kiquin. Mare li Kacua tixbanu junak milagro re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1255

JEREMAS21

nak laj Nabucodonosor tixcanab pletic kiquin, chanqueb. 3 Ut laj Jeremas quixye reheb li takl: Jocain taye re laj Sedequas: 4 Li Kacua lix Dioseb laj Israel xye chi jocain, Lain tinqueheb chi oc sa le tenamit laj Babilonia li yoqueb chixsutbal le tenamit. Li chi ch li cuan sa eruk re texpletik cui riquineb laj Babilonia maca taoc cui cheru. Laex inca texru k chixsumenquileb. 5 Lain tinpletik eriquin riquin lin cuanquil ut riquin lin metzeu xban nak xeque injoskil. Cau tinpletik eriquin xban nak xnumta lin joskil sa eben. 6 Lain tinsach eru chejunilex li cuanquex sa li tenamit ain, jo cristian jo xul. Tintakla jun nimla yajel sa eben ut telajexcamk. 7 Abanan laat, at rey, ut eb li nequetenkan acue, texinkaxtesi sa ruk laj Nabucodonosor. Jo quial chic li tenamit li inca tecamk xban li plet malaj xban li caki yajel malaj xban li cueej, tebinkaxtesi ajcui sa rukeb li xic nequeiloc ere li teraj ecamsinquil. Eb aan inca teril xtokobal eru, chi moco texcuy emac. Texcamsi k ban chi chi ch. 8 Ut taye ajcui reheb li tenamit nak lain li Kacua ninye chi jocain: Lain texincanab re tesic li caru teraj xbanunquil. Ma teraj camc malaj ut toj teraj cuanc chi yoyo? 9 Li ani taraj canac sa li tenamit ain, aan tacamsi k chi chi ch malaj ut xban cueej malaj ut xban li caki yajel. Abanan li ani tixkaxtesi rib rubel xcuanquileb laj Babilonia li yoqueb chi sutuc re le tenamit, aan inca tacamsi k. Tacanak chi yoyo. 10 Lain inca chic tinbanu usilal re li tenamit ain. Raylal ban tinque sa xben. Ac xinye nak jocan tinbanu reheb. Tinkaxtesiheb sa ruk lix reyeb laj Babilonia ut eb aan texcat li tenamit, chan li Kacua. 11 Li Kacua quixye cue nak tinye reheb li ralal xcajol laj David chi jocain: 12 Laex li nequex-oc chok xreyeb laj Jud, abihomak li oc re chixyebal li Kacua. Rajlal cutan textaklank sa ti quilal. Checolak li ani yoqueb chi rahobtesi c xbaneb li inca useb xnaleb. Cui inca tebanu li us tachalk injoskil sa eben. Chanchanak li xam li inca naru xchupbal xban li mausilal xebanu. 13 Lain yo injoskil sa eben laex li cuanquex sa li helho ru sa xben li tzul. Laex nequecoxla nak cau erib jo jun sakonac. Lain tinsach eru laex li nequeye, Ani ta bi tasachok ku? Ani ta bi taruk taoc sa katenamit li ac cauresinbil re takacol cui kib? 14 Lain texinque chixtojbal emac a yal chanru le yehom ebanuhom. Lain tinsach eru. Chanchan nak tinloch xxamlel li quiche ut tixsach chixjunil, chan li Kacua Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

22

JEREMAS22
1Li

1256

Dios quixye re laj Jeremas: Tatxic sa rochoch lix reyeb laj Jud ut taye li atin ain re, 2 At rey, laat lix reyeb laj Jud. Laat chunchucat sa xcojaribal laj David. Chacuabihak li atin ain laat, jo eb ajcui li nequecanjelac chacuu ut chixjunileb la tenamit li nequenume sa eb li oquebal ain. 3 Lain li Kacua yoquin chi atinac acuiquin. Chebanuhak li us ut texcuank sa ti quilal. Checoleb li rahobtesinbileb chiruheb li nequerahobtesin reheb. Mebalakiheb ut merelka caru reheb li jalaneb xtenamit. Ut mebanu raylal reheb li macaeb xna xyucua, chi moco reheb li xmalcaan. Mecamsiheb sa li naajej ain li macaeb xmac. 4 Cui tebanu chi tzakal li us li yoquin xyebal ere, junes laex li ralal xcajol laj David tex-oc chok rey. Ut tex-oc sa li oquebal re li palacio ain erochben li tecanjelak cheru joqueb ajcui li tenamit. Cuan texic chirix cacuay ut cuan texic sa carruaje. 5 Abanan cui inca tebanu jo ninye ere, tasachek ru li palacio ain. Juquinbil chic tacanak. Sa incaba ajcui lain xinbanu li juramento nak taculmank li caru xinye. 6 Chicuu lain, lix palacio lix reyeb laj Jud kaxal chinaus. Chanchan li naajej Galaad ut chanchan li tzul li cuan Lbano. Abanan lain tinsach lix chinausal ut tincanab chi maca chic cuan chi sa, chi moco cristian. 7 Lain tintakla eb laj sachonel cuankeb xchi ch sa rukeb. Telajexyoqui li tzamba yi banbil riquin li che chacalte ut texcut sa xam. 8 Ut nabal li cristian li techalk chak sa jalan tenamit tenumek sa li naajej ain ut texye chi ribileb rib, Caut nak li Kacua xsach ru li nimla tenamit ain? chaakeb. 9 Ut techakok li tenamit ut texye, Quixsach ru xban nak quexket li contrato li quixbanu li Dios riquineb, ut quexlokoni li yi banbil dios ut quecanjelac chiruheb, chaakeb. 10 Mexyabac xban nak quicam li rey Josas. Chexyabak ban chirix li ralal li tachapek ut tacamek sa jalan tenamit xban nak inca chic tasuki k chak sa lix tenamit li quiyola cui. 11 Jocain quixye li Kacua chirix laj Salum li qui-oc chok xreyeb laj Jud chok rekaj laj Josas lix yucua. Laj Salum li nequexye ajcui Joacaz re, taisi k sa li naajej ain ut inca chic tasuki k. 12 Tacamk sa li naajej li tacamek cui chi prexil. Inca chic tasuki k sa li naajej ain, chan li Kacua. 13 At rey, raylal tachalk sa aben xban nak nacayi b la palacio ut inca nacabanu sa ti quilal. Nacanimobresi ban acuib riquin balaki c ut nacaqueheb la cuas acui tzin chi trabajic ut inca nacatojeb. 14 Laat xaye, Lain tinyi b junak cuochoch kaxal chabil. Ut sa li xca tasalil nabal tasal xsa tinque ut ni nk xsa. Tinyi b li nimla cab ut tinque xventanil. Tinyi b riquin li che chacalte ut tinbon riquin caki bon, chancat. 15 At rey, ma nacacoxla nak laat

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1257

JEREMAS22

chabil rey yal xban nak cuank la chabil palacio yi banbil riquin li che chacalte? La yucua quixbanu li us ut quicuan sa ti quilal. Jocan nak us qui-el riquin li quixbanu. Inca quipalto caru re. 16 Sa xyalal quirakoc atin sa xbeneb li neba ut sa xbeneb li rahobtesinbileb. Ut us qui-el riquin chixjunil li quixbanu. Jocan tzakal inpabanquil, chan li Dios. 17 Abanan li caru nacacoxla laat, caaj cui xrabal ru li caak re ru ut li caru nacacul riquin balakic. Nacarahobtesiheb li macaeb xmac ut nacacamsiheb, chan li Kacua. 18 Jocain naxye li Kacua chirix laj Joacim li ralal laj Josas lix reyeb laj Jud. Ma ani tayabak chirix lix camic, chi moco texye tokob xak ru li karey. Xcanab lix cuanquil. 19 Texmuk jo nak namuke li bur. Quelonbil texbanu nak texcam toj chirix li tenamit Jerusaln. Tacutek toj jun pacal li oquebal. 20 Laex aj Jerusaln, ayukex Lbano ut japomak ere. Japomak ere sa eb li tzul li cuanqueb Basn. Ut chi-abi k xyab le cux yalak bar xban nak xexsach xcuanquileb chixjunileb li quexjunaji ribeb eriquin. 21 Lain quinyal inke chixquebal enaleb nak toj sa cuanquex. Abanan laex inca queraj rabinquil li caru quinye. Jocan le naleb chalen sa esajilal. Inca quexabin chicuu. 22 Tecamek cheru chixjunileb li nequecamoc be cheru. Chanchan nak tecamek xban ik. Tecamek sa jalan naajej chixjunileb li xexjunaji ribeb eriquin. Tacubsi k ecuanquil ut xutanal texcanak xban le mausilal. 23 Laex li cuanquex sa le rochoch li xeyi b riquin li chacalte li xchal Lbano, cajo nak texyabak xban li raylal tecul. Li raylal li tecul chanchan li raylal li naxcul li ixk li oc re chi quirac. 24 Li Kacua quixye re laj Jeconas li ralal laj Joacim lix reyeb laj Jud: Sa incaba lain li yoyoquil Dios, lain ninye acue nak usta laat kaxal lok chicuu jo jun li matkab li cuan sa ruuj cuuk sa lin nim, tatcuisi sa cuuk ut tatintzektana. 25 Tatinkaxtesi sa rukeb laj Babilonia li xic nequeiloc acue, li nacaxucuaheb ru. Tatincanab sa ruk laj Nabucodonosor lix reyeb. 26 Tatincanab chi camec acuochben la na sa jalan tenamit li inca catyola cui ut aran tatcamk. 27 Inca chic tatsuki k sa la tenamit, usta kaxal tacuaj raj suki c, chan li Dios. 28 Laj Jeremas quixye: Laj Jeconas chanchan jun li cuc jorol, li maca na-oc cui ut ma ani na-ajoc re. Jocan nak quecame aan rochbeneb li ralal xcajol sa jalan naajej li inca quexnau. 29 Laex aj Jerusaln, laex aj Jud, laex li cuanquex sa li choch ain, abihomak li ratin li Kacua. 30 Aan ain li naxye, Tetzi ba retalil jo jun li cui nk li maca ralal xcajol. Li cui nk ain inca us taelk riquin li caru tixbanu. Ma jun reheb li ralal xcajol taoc chok rey sa lix naaj laj David. Inca teoc chok xreyeb laj Jud.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

tachalk sa xbeneb li nequecamoc be sa xyankeb lin tenamit xban nak xexcanab chi jequi c ruheb lin tenamit ut xexcanab chi sachec ruheb. 2 Aan ain li naxye li Kacua lix Dioseb laj Israel reheb laj camol be li sicbileb ru chirilbal lix tenamit: Laex inca xerileb chi us lin tenamit. Xejequi ban ruheb ut xecanabeb chi elelic. Jocan nak lain texinque chixtojbal emac xban li mausilal xebanu. 3 Ut lain tinchutubeb cuichic ruheb lin tenamit li jo quial xecole sa eb li naajej li xinjequi cui ruheb. Tebincam cuichic sa lix naajeb ut tacuank ralal xcajoleb ut tequiank cuichic. 4 Ut lain tinxakabeb cuichic laj ilol reheb. Ut inca chic texucuak chi moco tesachek ruheb, chan. 5 Quixye li Kacua: Tacuulak xkehil nak lain tinque chi yolac jun li Rey ti c xchol. Aan tayolak sa xyankeb li ralal xcajol laj David. Aan tacuank xnaleb chi taklanc. Ut tarakok atin sa ti quilal sa ruchichoch. 6 Nak cuank sa xcuanquil, eb laj Jud tecuank chi maca chaajquilal. Eb laj Israel tecuank chi cojco xcholeb. Ut li rey aan tixcabain Li Kacua aj quehol ti quilal. 7 Li Kacua quixye: Tacuulak xkehil nak eb laj Israel texbanu li juramento sa incaba lain li yoyoquil Dios, abanan inca chic texpatz li naajej Egipto, li queisi c cui. 8 Texpatz ban li naajej li cuan sa li norte ut eb li naajej li quejequi c cui ruheb nak texbanu li juramento sa incaba lain. Ut eb laj Israel tecuank cuichic sa lix naajeb, chan li Dios. 9 Laj Jeremas quixye: Xban li caru nequexbanu li profetas, lain nayote inchol chiru li Kacua. Ut xban lix santil atin, ninsicsot. Chanchan tincalak. Chanchan nak xcuuc nabal li vino. 10 Sa li naajej ain nabaleb li nequexmux ru xsumlajiqueb. Eb li tenamit yalyoqueb xke chixbanunquil li mausilal. Xban nak li cuanqueb sa xcuanquil nequexbanu li caru nequeraj xjuneseb, jocan nak li Kacua quixtzektana li choch. Chaki chic li choch ut chaki chic li pachaya. 11 Eb li profeta ut eb laj tij inca us xnalebeb. Eb aan maca nequeraj re. Usta sa lin templo nequexbanu li mausilal, chan li Kacua. 12 Tacuulak xkehil nak lain tinque li raylal sa xbeneb. Tinqueheb chixtojbal lix maqueb. Chanchan nak tincanabeb sa kojyi n sa jun be yolyo ru. Chanchan nak tiquisinbilakeb nak tebinsach ruheb. 13 Lain ninnau caru li mac nequexbanu lix profeteb laj Samaria. Queatinac sa xcaba li yi banbil dios Baal. Ut aaneb li quequehoc reheb lin tenamit chi macobc. 14 Jocaneb ajcui li profetas li cuanqueb Jerusaln. Kaxal cuichic yibru nequexbanu. Nequexmux ru lix sumlajiqueb ut nequetictiic. Eb aan nequeoquen chirixeb li inca useb xnaleb. Ut

23

JEREMAS23
1Raylal

1258

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1259

JEREMAS23

inca nequexcanab xbanunquil li mausilal. Chicuu lain eb aan juntaketeb riquineb laj Sodoma ut eb laj Gomorra. 15 Aan ain li quixye li Kacua li nimajcual Dios chirixeb li profeta: Xban li mac quexbanu li profetas aj Jerusaln, xnumta li mac sa chixjunil li naajej ain. Xban li mac quexbanu, lain tinque raylal sa xbeneb. Chanchan nak tinque li tzacaemk ca chixtzacaheb ut chanchan nak tinque li ha li banbil xsa chiruqueb, chan. 16 Li Kacua li nimajcual Dios quixye reheb li cuanqueb Jerusaln: Merabi li caru nequexye eb li profeta ain. Junes ticti nequexye. Yal coxlanbil xbaneb aan. Macua lain quinyehoc re. 17 Rajlal nequexye reheb li xic nequeiloc cue, Li Kacua xye nak texcuank sa tuktuquil usilal. Ut nequexye ajcui reheb li nequexque xchol chixbanunquil li caru nequeraj xjuneseb, Banuhomak li caru nequeraj. Maca tecul, chanqueb. 18 Abanan, Ma cuan ta bi junak naxnau caru cuan sa xchol li Kacua? Ma cuan ta bi junak quiril ut quirabi nak yo chi atinac? Ma queraj ta bi rabinquil li ratin li Kacua? Ma quexbanu ta bi li caru quixye? 19 Lix joskil li Kacua chanchan li cak-sut-ik. Nak li Kacua tarisi xjoskil sa xbeneb li nequexbanu li mausilal, chanchanak li cak-sut-ik nak tachalk sa xbeneb. 20 Lix joskil li Kacua inca tanumek toj tixbanu li caru quixcoxla xbanunquil. Sa eb li cutan tachalk tetau ru lix yalal chi tzakal. 21 Li Kacua quixye: Usta macua lain quinxakaban reheb, abanan eb aan quexque rib chok profeta. Lain inca quecuatina, abanan eb aan quexque rib chi atinac sa incaba. 22 Cui ta quexnau li caru cuan sa inchol lain, quexye raj li cuatin reheb lin tenamit. Ut eb aan quesuki raj cuiquin ut quexcanab raj xbanunquil li mausilal. 23 Lain li Kacua Dios. Cuanquin yalak bar chi nach ut chi najt. 24 Ma naru ta bi nequexmuk rib li cristian chicuu? Ma cuan ta bi junak naajej li inca nacuil lain? Lain cuanquin yalak bar, jo sa choxa jo sa ruchichoch. 25 Lain nacuabi li caru nequexye li profetas aj balak. Nequetictiic sa incaba ut nequexye: Jocain xinmatque, chanqueb. 26 Jo najtil chic texye li ticti sa incaba, li ticti li yal nequexcoxla xjuneseb? 27 Ma nequexcoxla ta bi li profeta aan nak tinextzektana lin tenamit riquin li caru nequexye chi ribileb rib jo quexbanu lix xetonil yucua nak quexlokoni li yi banbil dios Baal? 28 Li ani namatquec chixyehak caru lix matc. Ut li ani naxnau li cuatin, chixyehak resil chi anchal xchol. Ma kaxal us ta bi li quim chiru li trigo? 29 Ma macua ta bi chanchan li xam li cuatin? Li cuatin chanchan li martillo li naxjori li pec li naxten. 30 Yo injoskil sa xbeneb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS23,24

1260

li profetas li nequeatinac chi ribileb rib ut nequexye nak lain xinyehoc re li caru nequexye. 31 Yo injoskil sa xbeneb li nequeatinac chi nabal ut nequexye nak lain xinyehoc re li caru nequexye. 32 Yo injoskil sa xbeneb li nequeatinac jo profeta ut nequexye lix matqueb li maca nequeoc cui. Nequexque lin tenamit chi macobc riquin li ticti nequexye. Macua lain xinatinac riquineb chi moco xinxakabeb chok profeta. Inca nequextenkaheb lin tenamit, chan li Kacua. 33 At Jeremas, cui eb lin tenamit tepatzok acue, malaj ut junak profeta malaj ut aj tij, ut texye acue, Caru xye li Kacua anakcuan? taye reheb, Li caru xye li Kacua, aan nak laex tzektananbilex chic. 34 Cui junak profeta malaj ut junak laj tij malaj ut eb li tenamit texye, Jocain xye li Kacua chaakeb, lain tinqueheb chixtojbal xmaqueb, jo eb ajcui li ralal xcajol. 35 Li junjunk tixpatz reheb li ras ut ri tzin ut tixpatz reheb li rami g caru quixye li Kacua. Caru catxsume cui li Kacua? chaakeb. 36 Inca chic tajulticok reheb xyebal, Ain ratin li Kacua xban nak cui texbanu aan, lain tinsukisi li cuatin chok raylal chok reheb. Eb li tenamit quexjal ru li cuatin lain lix Dioseb laj Israel. Nim incuanquil ut yoyoquin. 37 At Jeremas, laat tapatz reheb li profeta caru quinye reheb ut chanru quinsumeheb. 38 Cui nequexket li cuatin ut nequexye nak aan li ratin li Dios li yoqueb chixyebal, cui texye cuichic Ain ratin li Kacua ut lain ac xinye reheb nak inca texye chi jocan, 39 laat taye reheb nak lain tintzektanaheb ut tintzektana ajcui li tenamit li xinque reheb aan ut reheb ajcui lix xetonil yucua. 40 Tincubsi xcuanquileb chi junaj cua ut tincut xxutaneb chi junelic. Ut ma joke tasachk sa xcholeb, chan li Dios. 1 Li Kacua quixcut chicuu cuib li chacach nujenak chi higo cuan chiru li templo. Ain quiculman nak ac xcame aran Babilonia laj Jeconas ralal laj Joacim lix reyeb laj Jud. Quichape Jerusaln xban laj Nabucodonosor, lix reyeb laj Babilonia ut quecame ajcui chixjunileb laj camol be sa xyankeb laj Jud, jo eb ajcui laj tenol chi ch ut eb laj pech. 2 Jun chacach li higo quixcut chicuu li Kacua kaxal chabil. Chanchan li xben ru li acui mk. Ut li jun chacach chic aan inca chabil ut inca naru xtzacanquil xban nak inca us. 3 Ut li Kacua quixye cue: At Jeremas, caru li yocat chirilbal? chan. Ut lain quinye re: Yoquin rilbal li higos. Li higos chabil, aan kaxal chabil ut li inca us, inca naru xtzacanquil xban nak inca us, chanquin. 4 Ut li Kacua quixye cuichic cue: 5 Lain li Kacua, lix Dioseb laj Israel. Eb laj Jud li xeisi c arin ut quecame Babilonia,

24

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1261

JEREMAS24,25

tinjuntaketa riquin li chabil higo. Ut lain tinbanu usilal reheb. 6 Lain tin-ilok reheb ut tincameb cuichic chak arin sa lix naajeb. Tintenkaheb ut inca tinsacheb. Tebinque cuichic sa lix naajeb ut inca chic tincuisiheb. 7 Tintenkaheb re nak texnau nak lain li Kacua. Aanakeb lin tenamit ut lainak lix Dioseb xban nak tesuki k cuichic cuiquin ut tinexpab chi anchaleb xchol. 8 Eb laj Jud li quecana sa li naajej ain rochben li rey Sedequas joqueb ajcui laj camol be sa xyankeb, jo eb ajcui li cuanqueb Egipto, tinjuntaketa riquin li higos li kaxal yibru li inca naru xtzacanquil. 9 Chixjunileb aan nimla raylal tintakla sa xbeneb. Cajo xutanalil texcul chiruheb chixjunileb li tenamit sa ruchichoch. Tehobek ut teseek xbaneb chixjunileb li tenamit ut temajecuak sa eb li naajej li tebinjequi cui ruheb. 10 Tebinkaxtesi sa rukeb li xic nequeiloc reheb sa li plet. Tintakla cueej ut yajel sa xbeneb toj retal teosok sa li naajej li xinque reheb aan ut reheb ajcui lix xetonil yucua, chan li Kacua.

25

ac yo xca chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Joacim li ralal laj Josas, li Kacua quiatinac riquin laj Jeremas chirixeb chixjunileb laj Jud. Ain quiculman sa li xben chihab nak laj Nabucodonosor cuan chok xreyeb laj Babilonia. 2 Ut laj Jeremas quiatinac riquineb li cuanqueb Jud ut riquineb li cuanqueb Jerusaln. 3 Ut quixye reheb: Chalen nak yo oxlaju chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Josas li ralal laj Amn ut toj anakcuan li Kacua yo chi atinac cuiquin. Ut chiru oxib xcacal (23) chihab lain rajlal yoquin chixyebal ere li caru quixye li Kacua. Abanan laex inca xex-abin. 4 Li Kacua xtakla eriquin nabal sut eb li profetas li nequecanjelac chiru, abanan laex inca queque retal li caru quexye chi moco xex-abin chiruheb. 5 Eb li profetas quexye ere, Canabomak xbanunquil li mausilal. Mebanu chic li inca us re nak naru texcuank sa li naajej li quiquehe ere laex ut reheb ajcui le xetonil yucua chi junelic xban li Kacua. 6 Melokoniheb li jalanil dios chi moco texcanjelak chiruheb, chi moco tetakeheb. Mechik injoskil riquin xlokoninquil li caru xeyi b riquin le ruk re nak lain inca tinque raylal sa eben, chanqueb. 7 Abanan laex inca xerabi li caru xinye ere. Xechik ban injoskil riquin xyi banquil le jalanil dios. Jocan nak xebok raylal sa eben. 8 Jocan nak li Kacua li nimajcual Dios xye chi jocain, Laex inca xerabi li caru xinye ere. 9 Jocan nak lain tinbokeb chixjunileb

1Nak

Eb laj Jud tequehek rubel xcuanquileb li xic nequeiloc reheb chiru lajeb xcacal chihab

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS25

1262

li xni nkal ru tenamit li cuanqueb sa li norte. Tachalk ajcui rochbeneb laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia, li tacanjelak chicuu. Lain tintaklaheb chi numtac sa xbeneb li cuanqueb sa li naajej ain, jo eb ajcui li tenamit li cuanqueb chi xjun sutam re nak tinsach ruheb chi junelic. Xiu xiu rilbal tecanak ut teseek. 10 Inca chic taabimank li bich re sahil cholej. Inca chic taabimank li bich re sumlac, chi moco taabi k chic xyab li queec, ut inca chic lochlokeb li candil. 11 Chixjunil li naajej ain taosok ut tacanak chi maca chic cuan chi sa. Xucuajel rilbal li caru tixcul. Ut eb li tenamit tecanjelak chiru lix reyeb laj Babilonia chiru lajeb xcacal (70) chihab. 12 Abanan nak acak xnume li lajeb xcacal chihab, lain tinque lix reyeb laj Babilonia chixtojbal lix mac, jo eb ajcui li tenamit. Lain tincanab lix naajeb chi maca cuan chi sa chi junelic, chan li Dios. 13 Lain tinqueheb chixculbal chixjunil li raylal li xinye. Texcul chixjunil li raylal li tzi banbil sa li hu ain jo quixye li profeta Jeremas chirixeb chixjunileb li tenamit. 14 Nabaleb li xni nkal ru tenamit ut eb li rey tenumtak sa xbeneb ut tecanak rubel xcuanquileb. Lain tinqueheb chixtojbal xmaqueb a yal chanru lix yehom xbanuhomeb, chan li Kacua. 15 Jocain quixye cue li Kacua lix Dioseb laj Israel: Chap li sec li tinque acue li nujenak riquin vino retalil lin joskil ut taque chiruqueb chixjunileb li xni nkal ru tenamit li tatintakla cui. 16 Nak teruc li vino, sicsotkeb xbaneb xxiu ut telocok ru xban li plet li tintakla sa xbeneb, chan li Dios. 17 Jocan nak lain quinchap li sec li quixque cue li Kacua retalil lix joskil. Ut quinque reheb li xni nkal ru tenamit li quintaklac cui xban li Kacua. 18 Aaneb ain li tenamit li teculuk raylal: eb li cuanqueb Jerusaln ut eb li cuanqueb sa eb li tenamit li cuanqueb Jud; jo eb ajcui lix reyeb ut eb li cuanqueb xcuanquil. Xinbanu chi jocan re nak xucuajel rilbal tecanak ut re nak tesachek ruheb ut re ajcui nak teseek ut tehobek jo yoqueb xculbal toj chalen anakcuan. 19 Ut teculuk ajcui raylal laj Faran lix reyeb laj Egipto ut chixjunileb li nequetenkan re, eb li cuanqueb xcuanquil jo eb ajcui chixjunileb li tenamit. 20 Teculuk ajcui raylal eb li jalaneb xtenamit li cuanqueb aran; chixjunileb lix reyeb laj Uz; chixjunileb lix reyeb laj Filistea li cuanqueb sa eb li tenamit Ascaln, Gaza, Ecrn ut li jo quial chic quecana chi yoyo aran Asdod; 21 ut teculuk ajcui raylal eb laj Edom; eb laj Moab; ut eb li ralal xcajol laj Amn; 22 ut chixjunileb li rey li cuanqueb Tiro; ut chixjunileb li rey li cuanqueb Sidn; ut chixjunileb li rey li cuanqueb chire li palau. 23 Teculuk ajcui raylal chixjunileb li cuanqueb sa eb li tenamit Dedn, Tema ut Buz; jo eb ajcui li cuanqueb sa najtil tenamit; 24 ut eb li rey li cuanqueb Arabia; jo eb ajcui lix reyeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1263

JEREMAS25

li cuanqueb sa li chaki choch, li jalan jalank xtenamiteb. 25 Ut teculuk ajcui raylal chixjunileb li rey li cuanqueb Zimri ut eb li cuanqueb Elam ut eb li cuanqueb Media, 26 jo eb ajcui chixjunileb li rey li cuanqueb sa li norte, ut eb li cuanqueb chi nach jo ajcui li cuanqueb chi najt. Teculuk raylal chixjunileb li naajej li cuanqueb sa ruchichoch. Ut mokon chic lix reyeb laj Babilonia tixcul li raylal. 27 Ut li Kacua quixye cue: Laat taye reheb: Jocain quixye li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel. Culumak li raylal. Chanchan nak tex-ucak toj texcalak ut texxacuak ut textanek. Ut inca chic texcuacli k xban li plet li tintakla sa eben. 28 Cui eb aan inca teraj xculbal li raylal taye reheb, Li Kacua li nimajcual Dios xye nak tento tecul. 29 Lain oc cue chixtaklanquil li raylal sa eben laex li cuanquex Jerusaln, li nequexcabain incaba. Ma texcolek ta bi laex chiru li raylal li tintakla sa eben? Ma inca ta bi tetoj rix le mac? Lain tintakla li raylal sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch, chan li Kacua li nimajcual Dios. 30 At Jeremas, taye reheb chixjunil li tinye acue. Taye reheb chi jocain: Li Kacua taatinak chak sa choxa chi cau xyab xcux. Toj sa lix santil naaj taatinak ut tixye resil li raylal chalc re sa xben lix tenamit. Tixjap re jo nak nequexjap reheb li nequeyatzoc re li uvas. Chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch terabi nak taatinak li 31 Terabi chixjunileb toj sa xmaril li ruchichoch nak li Kacua li Kacua. nimajcual Dios tarakok atin sa xbeneb li tenamit. Li Kacua tixqueheb chixjunileb chixtojbal lix maqueb ut tixqueheb chi camsi c riquin chi ch li nequebanun re li mausilal, chan li Kacua. 32 Ut li Kacua quixye ajcui nak tachalk raylal sa xbeneb li junjunk chi xni nkal ru tenamit. Cajo li raylal li texcul chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Chanchanak li cak-sut-ik li nasachoc. 33 Ut eb li xequehe chi camsi c xban li Kacua tanaxi nkeb yalak bar sa choch jo li cot. Ma ani tayabak chirixeb, chi moco temukek. 34 Laex li nequecamoc be chiruheb lin tenamit chexyabak. Chexyabak ut chetolcosi erib sa li poks retalil li xrahil echol xban nak cuulac re xkehil nak texcamsi k. Chanchanakex chic li chabil sec li quijore. 35 Inca naru teelelik li nequecamoc be. Ma bar taruk texcol ribeb li nequeiloc reheb lin tenamit. 36 Taabi k xyab xcuxeb nak teyabak xban xrahil xcholeb ut texjap reheb xban li raylal li texcul nak li Kacua tixsach ru lix naajeb. 37 Li naajej li cajo xchinausal tasachek ru xban nak yo xjoskil li Kacua sa xbeneb. 38 Li Kacua tixcutbesi lix joskil jo jun li cakcoj li na-el chak chixsicbal lix tib. Lix naajeb li tenamit tasachek ru xbaneb li xic nequeiloc reheb, xban nak yo xjoskil li Kacua sa xbeneb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS26

1264 Queraj xcamsinquil laj Jeremas

26

li xben chihab nak cuan chok xreyeb laj Jud laj Joacim li ralal laj Josas, li Kacua quiatinac riquin laj Jeremas. 2 Quixye re: Xaklin sa li nebal chiru li oquebal re lin templo ut atinan riquineb chixjunileb li nequechal chi lokoni nc. Ye reheb chixjunil li atin li xinye acue. Ma jun li atin li xinye inca ta taye reheb. 3 Mare teabi nk chacuu ut texcanab xbanunquil li mausilal. Cui texcanab xbanunquil, lain inca tinque li raylal sa xbeneb li yoquin chixcoxlanquil. 4 Taye reheb: Aan ain li naxye li Kacua. Cui inca tex-abi nk chicuu ut cui inca tebanu li caru naxye lin chakrab li quinque ere, lain texinque chixtojbal le mac. 5 Cui inca terabi li caru nequexye li profetas li nequecanjelac chicuu, li quintakla eriquin rajlal ut inca nequex-abin chiruheb, 6 lain tinbanu re li templo ain jo quinbanu re li tenamit Silo. Ut chixjunileb li xni nkal ru tenamit li cuanqueb sa ruchichoch texmajecua li tenamit ain, chan. 7Eb laj tij, eb li profeta ut chixjunileb li tenamit querabi nak laj Jeremas quixye li atin ain sa lix templo li Kacua. 8 Nak laj Jeremas quirake chixyebal li caru quiyehe re xban li Kacua, eb laj tij ut eb li profeta rochbeneb chixjunileb li tenamit quexchap laj Jeremas ut quexye re: Tento tatcamk. 9 Caut nak nacaye sa xcaba li Kacua nak li cab ain tacanak jo Silo? Ut, caut nak nacaye nak li tenamit ain tacanak chi maca chic cuan chi sa? chanqueb. Ut chixjunileb li tenamit quejosko sa xben laj Jeremas sa lix templo li Kacua. 10 Nak eb li cuanqueb xcuanquil sa xyankeb laj Jud querabi li caru quiculman, queel sa li palacio ut quecoeb sa junpat sa li templo ut quechunla sa xnaajeb chiru li ac oquebal re lix templo li Kacua. 11 Ut eb laj tij ut eb li profetas queatinac riquineb li tenamit jo eb ajcui li cuanqueb xcuanquil ut quexye reheb: Xculub camc li cui nk ain xban nak xye nak li katenamit tixcul raylal. Laex xerabi riquin exic li caru quixye, chanqueb. 12 Quiatinac laj Jeremas riquineb chixjunileb li cuanqueb xcuanquil ut riquineb ajcui li tenamit ut quixye: A li Kacua xtaklan chak cue chixyebal resil li raylal li tachalk sa xben li templo ain jo ajcui sa xbeneb li tenamit ain. Laex xerabi li caru xinye. 13 Mebanu chic li mausilal. Ti cobresihomak ban le yuam. Banuhomak li caru naxye li Dios re nak inca tixtakla sa eben li raylal li quixye chak resil. 14 Aut lain cuanquin sa eruk anakcuan. Banuhomak cuiquin li caru nequecoxla nak us xbanunquil cue. 15 Aban chenauhak chi tzakal cui tinecamsi tebok chak nabal li raylal sa eben ut sa xben li tenamit ain ut sa xbeneb li cuanqueb arin xban nak lain maca inmac. Relic chi yal nak li atin li xinye ere li Kacua quitaklan chak cue chixyebal, chan laj Jeremas. 16 Tojonak eb li cuanqueb

1Sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1265

JEREMAS26,27

xcuanquil ut eb li tenamit quexye reheb laj tij ut reheb li profeta: Inca naru takateneb camc sa xben li cui nk ain. Sa xcaba li Kacua li kaDios x-atinac kiquin, chanqueb. 17Cuanqueb sa xyankeb li tenamit laj camol be li queatinac riquineb li chutchuqueb aran. 18 Quexye reheb: Nak laj Ezequas cuan chok xreyeb laj Jud, laj Miqueas re Moreset quiatinac riquineb laj Jud ut quixye reheb chi jocain: Li Kacua li nimajcual Dios quixye nak li tenamit Sin tasachek ru. Li tenamit Jerusaln tacanak jo jun li choch becbil riquin li chi ch arado. Ut li tzul li cuan cui li templo tasukisi k chok quiche, chan laj Miqueas. 19 Ma quicamsi c ta bi laj Miqueas xban li rey? Ma quicamsi c ta bi xbaneb laj Jud? Quixxucua ban ru li Kacua laj Ezequas ut quixtzama chiru li Dios nak taruxtana ruheb li tenamit. Ut li Kacua quixjal xcaux ut inca quixtakla li raylal sa xbeneb. Ma takabok ta bi raylal sa kaben lao riquin xcamsinquil li cui nk ain? chanqueb. 20 Quicuan chic jun profeta li quiatinac sa xcaba li Kacua. Aan laj Uras li ralal laj Samaas. Quiriat-jearim xtenamit. Laj Uras quixye ajcui resil li raylal li tixcul li tenamit ain ut li naajej ain. Quixye li atin li quixye laj Jeremas. 21 Li rey Joacim quirabi li caru quixye laj Uras. Querabi ajcui eb li nequetenkan re ut eb li cuanqueb xcuanquil. Ut li rey quixcub ru nak tixcamsi laj Uras. Abanan laj Uras quixucuac ut quielelic. Co toj Egipto. 22 Li rey Joacim quixtakla Egipto laj Elnatn li ralal laj Acbor. Cuanqueb chic cuib oxib li cui nk li quetaklac rochben laj Elnatn. 23 Eb aan quexchap laj Uras ut quexcam cuichic Jud ut quexkaxtesi re li rey Joacim. Li rey Joacim quixtakla xcamsinquil riquin chi ch ut quexcut lix tzejcual sa li muklebal li nequecute cui li macaeb xcuanquil. 24 Laj Ahicam li ralal laj Safn quioquen chirix laj Jeremas. Jocan nak inca quikaxtesi c sa rukeb li tenamit re texcamsi.

27

toj qui-oc chok xreyeb laj Jud laj Sedequas li ralal laj Josas, li Kacua quiatinac riquin laj Jeremas ut quixye re: 2 Tayi b jun li yugo riquin che ut tayi b ajcui li cam ut tabac chirix acux. 3 Tatakla resil chirixeb li takl li quechal Jerusaln chi atinac riquin laj Sedequas lix reyeb laj Jud. Takla resil riquineb lix reyeb laj Edom, lix reyeb laj Moab, lix reyeb li ralal xcajol laj Amn, jo ajcui lix reyeb laj Tiro ut lix reyeb laj Sidn. 4 Ut taye reheb nak texye reheb li nequetaklan sa xbeneb nak lain li Kacua, lix Dioseb laj Israel, ninye chi jocain: 5 Riquin lix nimal lin cuanquil ut lin metzeu lain

1Nak

Laj Jeremas quixbac jun li che chirix xcux retalil li raylal li texcul li tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS27

1266

Laj Jeremas quixbac jun li che chirix xcux. (Jeremas 27.2)

quinyi b li ruchichoch ut eb li cristian jo eb ajcui li xul li cuanqueb sa ruchichoch. Ut lain yal cue caru tinbanu riquin. Lain ninque li caak re ru re li ani nacuaj xquebal cui. 6 Lain xinquehoc re chixjunil li naajej ain rubel xcuanquil laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia, li tacanjelak chicuu. Ut tinqueheb ajcui li xul li cuanqueb sa quiche rubel xcuanquil. 7 Chixjunileb li tenamit sa ruchichoch tecanjelak chiru aan. Ut tecanjelak chiru li ralal jo ajcui chiru li ri toj tacuulak xkehil nak tachapek lix tenamiteb aan xbaneb li xni nkal ru tenamit ut eb lix rey. Ut eb aan chic tecanak rubel xcuanquil eb li ni nkeb xcuanquil. 8 Cui cuan junak tenamit malaj ut junak rey inca texcubsi ribeb chi moco tecanjelak chiru li rey Nabucodonosor, lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb nak tintakla li plet, li cueej ut li caki yajel sa xbeneb toj retal texque ribeb rubel xcuanquil laj Nabucodonosor. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 9 Jocan nak mepab li caru nequexye li profetas, chi moco laj ke, chi moco li naxye xyalal li matc, chi moco terabi li caru nequexye li nequeatinac chirix li caru taculmank. Inca tex-abi nk chiruheb li nequeyehoc ere nak inca tecubsi erib

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1267

JEREMAS27

rubel xcuanquil laj Nabucodonosor, lix reyeb laj Babilonia. 10 Eb aan ticti li nequexye ere. Moco yal ta. Cui tepab li caru nequexye eb aan, tex-isi k sa le naaj. Lain tin-isi nk ere ut tasachek eru. 11 Abanan lain tincanabeb chi cuanc sa xnaajeb li tenamit li nequexcubsi ribeb ut nequecanjelac chiru lix reyeb laj Babilonia. Tincanabeb chi cuanc sa xnaajeb re nak textrabaji lix chocheb. Lain li Kacua ninyehoc re ain, chan li Dios. 12 Lain laj Jeremas quinye chixjunil ain re laj Sedequas lix reyeb laj Jud. Quinye re: Que acuib rubel xcuanquil lix reyeb laj Babilonia ut tatcanjelak chiruheb re nak tacuank le yuam. 13 Caru aj e nak taque acuib chi camsi c ut taqueheb ajcui la tenamit chi camc sa li plet malaj ut xban cueej malaj ut xban caki yajel? Li Kacua quixye nak jocan tecul cui inca texcanjelak chiru lix reyeb laj Babilonia. 14 Mex-abin chiruheb li profetas li nequexye ere nak inca texcanjelak chiru lix reyeb laj Babilonia xban nak eb aan yoqueb chi tictiic. 15 Li Kacua quixye nak inca quixtaklaheb. Yoqueb chi tictiic nak nequeatinac sa xcaba li Dios. Jocan nak li Kacua taisi nk ere sa le naaj rochbeneb le profeta ut tasachek eru, chanquin re. 16 Ut lain quinye reheb laj tij ut reheb li tenamit: Aan ain li naxye li Kacua: Mepab li caru nequexye li profetas nak nequexye ere nak chi seb tecamek cuichic chak li caru cuan aran Babilonia li nacanjelac sa lix templo li Dios. Eb aan yoqueb chi tictiic cheru. 17 Mepab li caru nequexye. Texcanjelak chiru lix reyeb laj Babilonia re nak tacuank eyuam. Caru aj e nak tasachek ru li tenamit ain? 18 Cui relic chi yal nak profeteb aan, ut cui yal nak li Kacua quiatinac riquineb, xextzama raj chiru li nimajcual Dios nak inca taisi k sa li templo li caak re ru, chi moco taisi k sa li rochoch li rey. Tacanak ban sa xnaajeb li caak re ru li nacanjelac. 19 Aan ain li quixye li Kacua li nimajcual Dios chirixeb li okech, li nimla pila ut eb li cochlebal ut li caak chic re ru li cuan sa li tenamit ain. 20 Laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia inca quixcam li caak re ru aan nak quixcam aran Babilonia laj Jeconas li ralal laj Joacim lix reyeb laj Jud rochbeneb chixjunileb li nequetaklan aran Jerusaln ut Jud. 21 Jocain quixye li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, chirixeb li chi ch li quecanabac sa lix templo li Kacua ut sa li rochoch lix reyeb laj Jud aran Jerusaln. 22 Chixjunil ain tacamek Babilonia ut aran tacanak toj sa li cutan nak lain tinqueheb cuichic chi camec sa xnaajeb. Sa li cutan aan lain tinqueheb cuichic chi cuanc sa li naajej ain. Lain li Kacua ninyehoc re ain.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS28

1268 Laj Hananas li profeta aj Balak

28

jun li profeta aj Hananas xcaba. Aan ralal laj Azur. Gaban xtenamit. Sa li ro po re li xca chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Sedequas, laj Hananas quiatinac riquin laj Jeremas sa li templo chiruheb laj tij ut chiruheb li tenamit. 2 Quixye re: Jocain xye li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, Lain tincuisi lix reyeb laj Babilonia. 3 Jocain sa cuib chihab lain tinqueheb chi suki c chixjunil li sec ut li chi ch li quicanjelac sa li templo ain li quicame Babilonia xban li rey Nabucodonosor. 4 Lain tinque chi suki c arin laj Jeconas li ralal laj Joacim, lix reyeb laj Jud. Tinqueheb ajcui chi suki c chixjunileb laj Jud li quechape, ut quecame Babilonia xban nak lain tincuisi xcuanquil lix reyeb laj Babilonia, chan li Kacua. 5 Ut laj Jeremas quiatinac riquin laj Hananas chiruheb laj tij ut chiruheb ajcui chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa li templo. 6 Quixye re: Tixbanu taxak chi jocan li Kacua. Chi-uxmank taxak jo xaye. Chixqueheb ta chi suki c sa xnaajeb chixjunil li sec ut li chi ch li nacanjelac sa li templo ut chixqueheb ta ajcui chi suki c sa li naajej ain chixjunileb li cristian li quecame Babilonia. 7 Abanan, chacuabi li yoquin chixyebal acue chiruheb chixjunileb li tenamit. 8 Chalen najter nak toj maji ninyola lain ut laat, eb li profeta quexye resil nak sa nabal xni nkal ru tenamit tacuank li plet ut li raylal ut li caki yajel. 9 Abanan cui junak li profeta naxye nak tacuank tuktuquil usilal, cui naculman li caru naxye, tacutunk nak relic chi yal taklanbil xban li Dios, chan. 10 Tojonak laj Hananas quirisi li yugo li cuan chirix xcux li profeta Jeremas ut quixtok. 11 Ut chiruheb chixjunileb li tenamit laj Hananas quixye: Jocain quixye li Kacua. Jo nak xtoke li yugo ain li xcuan chirix xcux laj Jeremas, jocan ajcui nak lain tincuisi xcuanquil laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia. Sa cuib chihab lain tincuisi xcuanquil. Chanchan nak tincuisi li yugo chirix xcuxeb chixjunileb li tenamit ut tintok, chan. Nak quirake chi atinac laj Hananas, li profeta Jeremas co. 12 Nak laj Hananas ac xtok li yugo li cuan chirix xcux laj Jeremas, li Kacua quiatinac riquin laj Jeremas. 13 Ut quixye re: Ayu ut taye re laj Hananas nak li Kacua quixye chi jocain: Laat xatok li yugo che, abanan lain tinque jun li yugo chi ch chok rekaj. 14 Lain li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, ninye chi jocain: Lain tinqueheb chixjunileb li tenamit chi canjelac chok xmos laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia.

1Quicuan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1269

JEREMAS28,29

Chanchan nak xinque jun yugo chi ch chirix xcuxeb. Chixjunileb li cristian jo eb ajcui li xul xinque rubel xcuanquil laj Nabucodonosor, chan li Kacua. 15 Ut li profeta Jeremas quixye re laj Hananas: Abi li yoquin chixyebal acue, at Hananas. Macua li Kacua xyehoc acue li caru xaye, abanan laat xabalakiheb li tenamit riquin li ticti li xaye. 16 Jocan nak li Kacua xye nak tatrisi sa ruchichoch. Chiru ajcui li chihab ain tatcamk xban nak xacam xbeheb li tenamit chixketketinquil ribeb chiru li Kacua, chan. 17 Ut sa li xcuuk po re li chihab aan quicam laj Hananas.

Jeremas quixtzi ba jun li hu nak cuan Jerusaln ut quixtakla Babilonia riquineb laj tij ut eb laj camol be, jo eb ajcui li profeta ut chixjunileb li tenamit li quecame chi prexil xban laj Nabucodonosor. 2 Quixtzi ba li hu aan nak ac quechape ut quecame Babilonia li rey Jeconas ut lix na, ut eb li nequecanjelac sa li palacio, jo eb ajcui li cuanqueb xcuanquil aran Jerusaln ut Jud, rochbeneb laj pech ut laj tenol chi ch li nequexnau trabajic chi us. 3 Laj Sedequas, lix reyeb laj Jud, quixtaklaheb laj Elasa li ralal laj Safn ut laj Gemaras li ralal laj Hilcas chi atinac riquin laj Nabucodonosor, lix reyeb laj Babilonia. Laj Jeremas quixtakla jun li hu chirixeb nak quecoeb Babilonia. Li hu li quixtakla naxye chi jocain: 4 Jocain naxye li Kacua lix Dioseb laj Israel ere laex chejunilex li quexchape Jerusaln ut quexcame Babilonia: 5 Teyi b le rochoch re texcuank cui ut tex-auk re tetzaca ru le racui mk. 6 Chexsumlak re tecuank eralal ecajol. Sicomak li rixakileb le ralal ut quehomakeb le rabin chi sumlac re nak tecuank ajcui li ralal xcajoleb. Chexnabalok ut chexquiank. 7 Chexcuank sa xyalal re nak us teelk li tenamit li xechapoc ere. Chetzama li rusilal li Dios sa xben li naajej ain xban nak cui us na-el li naajej, us ajcui tex-elk laex. 8 Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel: Meque erib chixbalaki eb li profeta ut eb laj ke li cuanqueb sa eyank, chi moco terabi li caru nequexye li nequematquec. 9 Eb aan nequexye ticti sa incaba. Moco yal ta nak lain xintaklan reheb. 10 Li Kacua quixye ajcui: Nak ac xnume li lajeb xcacal chihab (70) nak xexinque chi cuanc rubel xcuanquileb laj Babilonia, lain tincuil xtokobal eru ut texinque chi suki c cuichic sa le naaj jo xinye ere. 11 Caaj cui lain ninnau caru xincub ru xbanunquil chok ere. Xincub ru etenkanquil. Macua raylal tinbanu

29

1Laj

Li hu li quixtakla laj Jeremas riquineb li cuanqueb chi prexil Babilonia

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS29

1270

ere. Usilal ban tinbanu ere, jo yoquex chiroybeninquil. 12 Sa eb li cutan aan laex textijok ut textzamank chicuu, ut lain tincuabi le tij. 13 Nak tinesic, tinetau xban nak tinesic chi anchal echol. 14 Nak tinesic tinetau. Lain texinque chi suki c sa le naaj. Lain texinchutub sa chixjunileb li naajej li xinjequi cui eru. Texcuisi chak sa li naajej li xexcame cui, chan li Kacua. 15 Laex nequeye nak li Kacua xque li profetas chi canjelac sa eyank aran Babilonia. 16 Chequehak retal li caru naxye li Kacua chirix li rey li quicojla sa xnaaj li rey David ut chirixeb li cuanqueb sa li tenamit ain, le rech tenamitil li inca quecame chi prexil erochben. 17 Li Kacua li nimajcual Dios naxye chi jocain: Lain tintakla li plet, li cueej, ut li caki yajel sa xbeneb. Tincanabeb chi maca chic xcuanquileb. Chanchanakeb li higo li kaynak, li inca chic naru xloubal xban xkaynakil. 18 Junelic tintakla li plet, li cueej ut li caki yajel sa xbeneb. Chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch tesachk xchol chirlbaleb. Tehobek ut teseek. Yalak bar tebintakla, teetzuk ut temajecuak. 19 Texcul chi jocan xban nak inca quexpab li cuatin li quiyehe reheb junelic xbaneb lin profetas li quecanjelac chicuu. Jocan ajcui laex. Chi moco laex li quexcame chi najt xerabi li cuatin, chan li Kacua. 20 Jocan ut cherabihak li caru naxye li Kacua laex li quexchape aran Jerusaln ut quexcame Babilonia. 21 Li Kacua lix Dioseb laj Israel naxye chi jocain chirix laj Acab li ralal laj Colaas ut chirix ajcui laj Sedequas li ralal laj Maasas li quexye ticti sa xcaba li Dios, Lain tinkaxtesiheb sa ruk laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia. Laj Nabucodonosor tixtakla xcamsinquileb cheru laex, chan li Dios. 22 Xmaqueb aan nak chixjunileb laj Jud li cuanqueb Babilonia texye chi jocain nak temajecuank, Li Kacua tixbanu acue jo quixbanu reheb laj Sedequas ut laj Acab li quecate xban li rey Nabucodonosor. 23 Cajo li mausilal quexbanu aran Israel. Quexmux ru lix sumlajiqueb nak quexchic ribeb riquineb li rixakileb li ras ri tzin. Xexye ticti sa incaba. Macua lain xintaklan reheb. Lain ninnau nak inca us yoqueb. Inca us lix nalebeb, chan li Kacua. 24 Li Kacua quixye re laj Jeremas nak tixye chi jocain re laj Semaas, Nehelam xtenamit: 25 Li Kacua lix Dioseb laj Israel naxye chi jocain: Laat xataklaheb li hu sa acaba laat reheb li cuanqueb Jerusaln ut re laj Sofonas laj tij li ralal laj Maasas ut reheb ajcui chixjunileb laj tij. Ut xaye re laj Sofonas chi jocain: 26 Li Kacua xxakaban acue chok aj tij chok rekaj laj Joiada. Ut laat chic tattaklank sa li templo. Ut chixjunileb li cui nk li telocok ru ut texye nak aaneb profeta, taqueheb sa tzalam ut tabaqueb riquin cadena. 27 Caut nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1271

JEREMAS29,30

inca xakus laj Jeremas li xchal Anatot? Aan yo chixquebal rib chok profeta. 28 Laj Jeremas quixtakla chak xyebal ke arin Babilonia nak najt tocuank arin. Takayi b li kochoch re tocuank cui ut toauk re takatzaca ru li kacui mk, chan sa lix hu. 29 Ut laj Sofonas laj tij quiril xsa li hu chiru li profeta Jeremas. 30 Ut li Dios quiatinac riquin laj Jeremas ut quixye re: 31 Takla li esilal ain reheb chixjunileb li quecame Babilonia ut taye reheb: Jocain xye li Kacua chirix laj Semaas, Nehelam xtenamit. Laj Semaas xexbalaki nak xye ere nak sa incaba x-atinac. Ut aan moco yal ta xban nak macua lain xintaklan re. 32 Jocan nak lain li Kacua tinque laj Semaas chixtojbal xmac. Inca tecuank li ralal xcajol sa eyank, chi moco taril laj Semaas li usilal li tinbanu reheb lin tenamit xban nak laj Semaas quixcam xbeheb li tenamit chixketketinquil ribeb chicuu, chan li Kacua.

30

Kacua quiatinac cuichic riquin laj Jeremas ut quixye re: ain li atin li quixye li Kacua, lix Dioseb laj Israel. Tzi ba sa jun li hu chixjunil li xinye acue. 3 Tacuulak xkehil nak lain tinqueheb cuichic chi suki c sa lix naajeb lin tenamit li cuanqueb chi prexil. Tinqueheb chi suki c sa li naajej li quinque reheb lix xetonil yucuaeb re nak tecuank aran, chan li Dios. 4 Abanan, aaneb ain li atin li quixye li Kacua chirixeb laj Israel ut eb laj Jud. 5 Li japoc e, retal li xucuac, yo chi abi c. Macua resil li tuktuquil usilal li yo chi abi c. 6 Coxlahomak junpatak. Ma naru ta bi nayola junak xculaal li cui nk? Caut nak yoqueb chi xucuac li cui nk ut yoqueb chi yabac? Sakquirin aj chic nequeiloc xbaneb xxiu. Chanchaneb chic li ixk li oqueb re chi quirac. 7 Tacuulak xkehil nak texcul junak li nimla raylal. Maca naru najuntaketaman cui li raylal aan. Kaxal ra texcul li ralal xcajol laj Jacob. Abanan eb aan tecolek chiru li raylal. 8 Sa li cutan aan, chan li Kacua, lain tincuisi li raylal li cuanqueb cui. Chanchan nak tintok li yugo ut tincuisi li cadena li bacboqueb cui. Inca chic tequehek sa cacuil canjel xbaneb li jalaneb xtenamit. 9 Tecanjelak ban chic chicuu lain lix Dioseb ut chiru li ralal laj David li tinxakab chok xreyeb. 10 Li Kacua quixye: Mexxucuac laex li ralal xcajol laj Jacob laj canjel chicuu. Mexxucuac laex aj Israel. Lain tincolok ere sa li najtil tenamit. Lain tincolok reheb le ralal ecajol sa li naajej li quecame cui. Eb li ralal xcajol laj Jacob tecuank cuichic sa tuktuquil usilal ut inca chic texucuak. 11 Lain cuankin eriquin ut lain tincolok ere. Usta tinsacheb ru chi junaj cua li tenamit li xexinjequi
2 Aan

Li Dios tixqueheb cuichic chi suki c laj Israel sa lix tenamiteb


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS30,31

1272

31

cui, abanan lain inca tinsach eru chi junaj cua. Lain tinkusuk ere, abanan tinbanu sa ti quilal. Inca texincanab chi inca tetoj rix le mac. 12 Li Kacua quixye reheb lix tenamit: Li raylal li yoquex chixculbal chanchan jun li yocol li maca xbanol. 13 Ma ani na-oquen cherix. Ma ani nabanoc ere. Ut maca junak ban tabanok re le raylal. 14 Xextzektanac xbaneb li tenamit li xeoquen cherix. Inca chic nequexcoxlaheb. Xban le mausilal ut xban ajcui nak numtajenak li mac xebanu, lain xexinque sa raylal jo nequexbanu li xic nequeiloc ere. 15 Caut nak nequejap ere xban li raylal li yoquex chixculbal? Maca xbanol le raylal. Xexinque chixculbal li raylal ain xban nak numtajenak li mac xebanu. Kaxal numtajenak le mausilal. 16 Abanan tacuulak xkehil nak kaxal ra texcul eb li nequexbanu raylal ere. Techapek ut tecamek chi prexil eb li xic nequeiloc ere. Tamakek chiruheb li caru reheb li nequemakoc li caru ere laex. Ut taelkak ajcui chiruheb li caru reheb aan li xeelkan re li caru ere laex. 17 Lain texinquirtesi ut tinban le yocolal, usta eb li xic nequeiloc ere nequexye nak li tenamit Sin tzektananbil ut ma ani nacoxlan re. 18 Ut quixye cuichic li Kacua: Lain tincameb cuichic lin tenamit sa li naajej li quinque re laj Jacob. Tincuil xtokobal ru lix tenamiteb. Tayi bak cuichic li tenamit sa xben li quipoe najter. Ut li palacio taxakabak cuichic sa lix naaj jo nak quicuan junxil. 19 Ut eb li tenamit tebichank re bantioxi nc ut tebichank xban xsahileb xchol. Tebinque cuichic chi quianc toj retal tenabalok. Tinque cuichic xlokaleb ut inca chic tetzektanak. 20 Eb li ralal xcajol tecuank jo nak quecuan najter. Ut tinxakab sa xnaaj lix tenamiteb. Chixjunileb li terahobtesi nk reheb tinqueheb chixtojbal xmac. 21 Sa xyankeb ajcui aan taelk chak li tacamok be chiruheb. Li ani tataklank sa xbeneb lain tinsic ru sa xyankeb. Aan taatinak cuiquin ut lain tincuabi. Ma cuan ta bi junak taruk taatinak cuiquin cui lain inca tinbok? 22 Aanakeb lin tenamit ut lainak lix Dioseb, chan li Dios. 23 Li Dios naxcutbesi lix joskil chiruheb li inca useb xnaleb. Chanchan li cak-sut-ik. 24 Lix joskil li Dios inca tanumek toj retal tixbanu chixjunil li naraj xbanunquil. Sa eb li cutan techalk tetau ru li naleb ain. 1 Li Kacua quixye: Sa eb li cutan aan lainak lix Dioseb chixjunileb lix tepaleb laj Israel ut aanakeb lin tenamit. 2 Quixye ajcui li Kacua: Eb li inca tecamsi k sa li plet tincuil xtokobal ruheb nak cuankeb sa li chaki choch. Lain tinqueheb laj Israel chi hilanc chiru li raylal li yoqueb chixculbal. 3 Li Kacua quixcutbesi rib chiruheb laj Israel junxil ut quixye reheb: Lain junelic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1273

JEREMAS31

ninrahoc ere. Jocan nak junelic nacuuxtana eru. 4 Lain tinyi b cuichic le tenamit, laex aj Israel. Ut texinque cuichic chi cuanc sa le tenamit. Techap cuichic le cuajb ut texxic chi xajoc xban xsahil echol. 5 Terau cuichic le uvas sa eb li tzul li cuanqueb Samaria. Eb laj acuinel teauk ut texyal xsahil li ru li racui mkeb. 6 Tacuulak xkehil nak eb li yoqueb chi cacalenc sa eb li tzul li cuanqueb aran Efran texjap re chixyebal, Quimkex! Toxic Sin chixlokoninquil li Kacua li kaDios, chaakeb. 7 Li Kacua quixye: Bichankex xban xsahil echol sa xcabaeb li ralal xcajol laj Jacob, li nim xcuanquil sa xyankeb chixjunileb li tenamit! Chi-abi k xyab le cux nak telokoni li Kacua ut teye, Li Kacua xcoloc reheb lix tenamit. Aan xcoloc ke lao aj Israel li jo quial chic xocana. 8 Lain tincameb chak lin tenamit sa eb li naajej li cuanqueb cui sa li norte. Tinchutub ruheb chixjunileb yalak bar cuankeb sa ruchichoch. Eb li mutz ruheb ut eb li yek rok techalk rochbeneb, jo eb ajcui li yaj aj ixk ut li ac xequira. Kaxal nabaleb li quila tenamit li techalk. 9 Yokeb chi tijoc ut yokeb chi yabac nak yokeb chi suki c. Tincameb chireheb li rok ha sa li be ti c ru. Ut inca textich li rokeb. Tinbanu chi jocan xban nak lain lix yucuaeb laj Israel ut laj Efran, aan li xben cualal. 10 Ex tenamit, abihomak ratin li Dios ut yehomak resil reheb li tenamit li cuanqueb chire li palau. Li jun li quijequin reheb laj Israel tixchutub cuichic ruheb ut aan tailok reheb jo nak laj ilol xul naril lix carner. 11 Li Kacua tacolok reheb li ralal xcajol laj Jacob. Aan tacolok reheb sa rukeb li kaxal cauheb rib chiruheb aan. 12 Japjokeb re xban xsahil xcholeb nak yokeb chi chalc sa li tzul Sin. Tesahok sa xcholeb xban li usilal tinbanu reheb. Lain li Kacua. Tinqueheb lix trigo, li ac vino ut li aceite, jo eb ajcui lix carner, ut eb lix quetomk. Kaxal us cuankeb. Chanchanakeb li acui mk li natakresi c chi us. Macaak chic rahil cholej. 13 Eb li tuk ix texajok xban xsahil xcholeb. Sahakeb sa xchol li chajom ut eb li chequel cristian. Lain tincojob xcholeb ut tinsukisi lix rahil xcholeb chok sahil cholejil. 14 Tinqueheb li chabil tzacaemk chixtzacaheb laj tij. Ut eb lin tenamit sa tecuank xban nak lain tinque reheb li caru teraj. Lain li Kacua yoquin chi yehoc re ain. 15 Aan ain li quixye li Kacua: Qui-abi c li yabac sa li tenamit Ram xban li nimla rahil cholej, ut li yotba cholej li quexcul. Aaneb li ralal xcajol lix Raquel li yoqueb chi yabac chirixeb lix cocal. Ut inca chic nacojla xcholeb xban nak ac camenakeb chic li ralal xcajoleb. 16 Jocain quixye li Kacua: Ex ixk, canabomak yabac xban nak li raylal li yoquex chixculbal tacuank xkajcamunquil. Eb le ralal ecajol teelk sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS31
17Cuan

1274

xtenamiteb li xic nequeiloc reheb ut tesuki k cuichic sa lix naajeb. caru nequeroybeni. Eb le ralal ecajol tesuki k cuichic sa lix tenamiteb. Lain li Kacua yoquin chi yehoc re ain. 18 Lain quicuabi nak eb li ralal xcajol laj Efran yoqueb chi yabac xban li raylal yoqueb chixculbal. Ut quexye, Xoatij jo nak natije junak boyx toj saj li maji tijbil. Ut xkacul li kakusbal. At Kacua, choacul ta cuichic xban nak nakaj cuichic suki c acuiquin. Laat li kaDios. 19 Nak ac xatkatzektana xkacoxla nak inca us xkabanu ut xkajal kacaux. Nak ac xoaque chixtojbal kamac, xkatacuasi kib xban xrahil kachol. Xutanal xkacul xban li mausilal xkabanu sa kasajilal. 20 Li Dios quixye: Ma macuaeb ta bi cualal incajol li ralal xcajol laj Efran? Aaneb li kaxal raroqueb inban. Aaneb li nequequehoc xsahil inchol. Usta ninkuseb, abanan junelic cuanqueb sa inchol. Nayote inchol xbaneb. Jocan nak nacuuxtana ruheb, chan li Dios. 21 Quehomak retalil li be li quexnume cui nak quexcoex. Quehomak retal chi us. Sukinkex cuichic sa le naaj, ex tuk ix aj Israel. 22 Jo najtil chic tebeni erib yalak bar, laex li inca nequex-abin chicuu? Lain li Kacua tinque jun li ac naleb sa ruchichoch. Aan nak li ixk li tailok re li cui nk. 23 Li Kacua lix Dioseb laj Israel quixye: Lain tebincam cuichic laj Israel sa lix naajeb aran Jud. Nak cuankeb sa lix tenamiteb, texye, Li Kacua taxak chiosobtesi nk re lix santil tzul li cuan Jerusaln, li santil naajej li nacuan cui. 24 Eb li cristian cuotz tecuank sa li naajej Jud ut sa eb li tenamit. Tecuank laj acuinel ut tecuank ajcui laj ilol xul. 25 Lain tinqueheb xcacuilal li lubluqueb. Ut tincojob ajcui xcholeb li raheb sa xchol, chan li Dios. 26 Ut laj Jeremas quixye: Nak qui-aj cuu quicuulac chicuu li caru quinmatque, chan. 27 Abihomak li tinye ere, chan li Kacua. Tacuulak xkehil nak lain tebinque cuichic chi tamc li cristian jo ajcui li quetomk sa li naajej Israel ut sa li naajej Jud. 28 Chanru nak xebinque sa raylal ut xecuisi sa lix naajeb, ut xinrahobtesiheb ut xebinsach, jocan ajcui nak tebincuaclesi cuichic ut tintenkaheb chixyi banquil lix tenamiteb re nak tecuank aran. 29 Sa eb li cutan nak tebincuaclesi cuichic li tenamit, inca chic texye chi jocain: Li nabej yucuabej nequexlou li uvas rare ut a chic lix cocal nequeecan re lix cahil. 30 Xban nak li ani naxlou li uvas rare, aan ajcui taecank re lix cahil. Naraj naxye nak li ani naxbanu li mausilal, aan ajcui li tacamk xban lix mausilal, chan li Dios. 31 Ut quixye ajcui li Dios: Tacuulak xkehil nak lain tinbanu jun li ac contrato riquineb li ralal xcajol laj Israel, ut riquineb li ralal xcajol laj Jud. 32 Macua jo li contrato li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1275

JEREMAS31,32

quinbanu riquineb lix xetonil yucua nak quebinchilo chak chi rukeb nak quicuisiheb chak sa li tenamit Egipto. Usta lain chanchanin jun li belomej chok reheb, abanan eb aan quexsach xcuanquil li contrato quinbanu riquineb junxil. 33 Li ac contrato tinbanu riquineb laj Israel nak tacuulak xkehil, aan ain: Tinque chi cuanc lin chakrab sa li rameb ut tinque chi cuanc sa lix choleb. Lainak lix Dioseb ut aanakeb lin tenamit. 34 Moco tento ta nak toj texye re li ras ri tzin Ma nacanau ani li tzakal Dios? xban nak chixjunileb, jo coc jo ni nk, texnau nak lain li Kacua Dios. Ut lain tincuyeb tinsacheb lix maqueb ut inca chic tanak sa inchol lix mausilaleb, chan li Kacua. 35 Li Kacua quixye: Lain li Kacua ninquehoc re li sake chixcutanobresinquil li cutan. Ut ninqueheb li chahim ut li po chi lemtzunc chiru kojyi n. Lain ninquehoc chi ecanc ru li palau jo ajcui lix cau ok. Lain li Nimajcual Dios incaba. 36 Cui li sake ut eb li chahim ut li po macaakeb chic, macaakeb ajcui chic lin tenamit Israel. 37 Cui nacuulac xkehil nak taruk texbis ru li choxa ut textzol rix li ruchichoch toj sa xchamal, sa li cutan aan lain tintzektanaheb laj Israel xban chixjunil li caru quexbanu, chan li Dios. 38 Tacuulak xkehil nak li tenamit ain tayi bak chok cue. Naticla chak cuan cui li cab li najt xteram re laj Hananeel ut nacuulac cuan cui li puerta li cuan sa xuc. 39 Li nubal tacuulak sa li tzul Gareb ut tixque chak vuelt toj Goa. 40 Jo ajcui chixjunil li ru taka li nequemuke cui li camenak ut nequecute cui lix chahil, jo eb ajcui li calebal li cuan cui li nima Cedrn, ut nacuulac ajcui toj sa li xuc li cuan cui li oquebal li nequenume cui li cacuay. Chixjunil li naajej aan santobresinbilak chicuu lain li Kacua. Ut li tenamit inca chic tasachek ru chi moco tajuquek, chan li Dios.

32

yo xlaje chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Sedequas, li Kacua quiatinac cuichic riquin laj Jeremas. Ain quiculman nak yo cuakxaklaju chihab roquic chok rey laj Nabucodonosor aran Babilonia. 2 Lix soldado laj Nabucodonosor yoqueb chi pletic riquineb laj Jerusaln. Ut laj Jeremas cuan chi prexil sa li nebal re li cab li nequecuan cui eb li nequecacalen re lix palacio lix reyeb laj Jud. 3 Laj Sedequas lix reyeb laj Jud quixque chi prexil laj Jeremas xban li caru quixye. Laj Sedequas quixye re: Caut nak yocat chixyebal nak li Kacua tixkaxtesi li tenamit ain sa ruk lix reyeb laj Babilonia ut tarechani? 4 Laat yocat chixyebal nak lain lix reyeb laj Jud inca

1Nak

Laj Jeremas quixlok jun lix choch

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS32

1276

tincolek sa rukeb laj Babilonia. Tinkaxtesi k ban sa ruk lix reyeb laj Babilonia ut toatinak chi kibil kib ut takacaya kib. 5 Tinixcam toj Babilonia ut aran tincanak toj nak li Kacua tixbanu li caru taraj riquineb. Cui topletik riquineb laj Babilonia, inca tonumtak sa xbeneb, chancat. 6 Quixye laj Jeremas: Li Kacua quixye cue: 7 Laj Hanameel li ralal laj Salum la cuican tachalk acuiquin chixyebal acue nak talok chok acue lix choch li cuan Anatot xban nak laat li rechalal ut naru talok, chan cue. 8 Ut jocan quiculman. Laj Hanameel, li ralal li cuican quichal cuiquin nak cuanquin chi prexil sa li nebal re li cab li nequecuan cui eb li nequecacalen ut quixye cue: Lok chok acue li choch li cuan Anatot li cuan sa xcuent lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn. Naru talok xban nak laat cuechalal, chan. Ut lain xinque retal nak li Dios taraj nak tinlok. 9 Jocan nak lain quinlok riquin laj Hanameel li choch li cuan Anatot. Cachin ma mero libra li plata li quintoj cui. 10 Xinbis li plata sa li bisleb. Xintzi ba li hu ut xinque sello chiru ut xincut chiruheb li testigo. 11 Chirix aan xincam li cuib chi hu, li cuan sello chiru, jo ajcui li maca sello chiru. 12 Ut xinque li hu ain re laj Baruc, li ralal laj Neras, li ri laj Maasas, chiru laj Hanameel li ralal li cuican, ut chiruheb li testigo li quextzi ba xcabaeb sa lix huhul li choch ut chiruheb ajcui chixjunileb laj judo li cuanqueb sa li nebal re li cab li cuanquin cui chi prexil. 13 Xinque li hu re laj Baruc ut xinchakrabi ut xinye re: 14 Jocain quixye li Kacua lix Dioseb laj Israel. Cam li hu ain, lix huhul li choch li xinlok, li cuan sello chiru, jo ajcui li maca sello chiru, ut taxoc sa junak li choch cuc re nak maca texcul. 15 Banu chi jocan xban nak li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel naxye chi jocain: Tacuulak xkehil nak talokmank cuichic li ochoch, li calebal ut lix naaj li acui mk uvas sa li naajej ain, chan. 16 Nak ac quinque li hu re laj Baruc li ralal laj Neras, quintijoc chiru li Dios ut quinye re: 17 At Kacua, at nimajcual Dios, kaxal nim la cuanquil. Laat catyi ban re li choxa ut li ruchichoch riquin xnimal acuanquil. Maca chaaj chacuu laat. 18 Laat nacacuuxtanaheb ru li quila okob chi cristian, abanan nacatakla li raylal sa xben li tenamit re nak textoj rix xmaqueb lix na xyucuaeb. At Kacua, Nimajcual Dios acaba ut kaxal nim la cuanquil. 19 Kaxal lok li nacacub ru ut sachba cholej li nacabanu riquin xnimal la cuanquil. Laat nacacuil chixjunil li nequexbanu li cristian. Ut nacaque xkajcamunquil li junjunk a yal chanru lix yehom xbanuhom. 20 Cabanu li sachba cholej ut li milagros aran Egipto. Ut chalen toj anakcuan yocat chixbanunquil li sachba

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1277

JEREMAS32

cholej arin Israel ut sa chixjunil li ruchichoch. Jocan nak naquehe alokal toj chalen anakcuan. 21 Riquin sachba cholej ut milagro cacuisiheb chak la tenamit Israel aran Egipto. Riquin la cuanquil cacut la joskil chiruheb li xic nequeiloc acue ut caque xxiuheb. 22 Caque li naajej ain reheb jo caye reheb lix xetonil yucua nak tabanu. Caque li naajej reheb li na-el cui chi us li sahil echej. 23 Querechani li naajej ut quexyal xsahil. Abanan inca quexbanu li caru caye reheb, chi moco quexbanu li naxye sa la chakrab. Inca quexbanu li caru cataklaheb cui. Jocan nak laat caque chixjunil li raylal ain sa xbeneb. 24 Que retal chanru nak yi banbil li taklebal re texchap cui li tenamit. Xban li plet ut xban li cueej ut li caki yajel li tixcul li tenamit ain takaxtesi k sa rukeb laj Babilonia. Li caru caye yo chi culmanc anakcuan jo yocat chirilbal. 25 Usta li tenamit takaxtesi k sa rukeb laj Babilonia, abanan laat, at Kacua, xaye cue: Lok li choch ut tabokeb li testigos re nak teril nak tatoj, chancat. 26 Li Kacua quiatinac cuichic riquin laj Jeremas ut quixye re: 27 Abi li caru tinye acue. Lain li Kacua lix Dioseb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Ut chicuu lain maca chaaj xbanunquil. 28 Jocan nak li Kacua xye chi jocain: Lain tinkaxtesi li tenamit ain sa rukeb laj Babilonia ut sa ruk lix reyeb toj retal terechani. 29 Eb laj Babilonia techalk chi pletic sa li tenamit ain ut terechani. Texcat li tenamit ut texcat ajcui eb li cab li quexlokoni cui lix dios Baal nak quexcat lix pomeb chiru. Ut quexhoy li vino chiruheb li jalanil dios. Jocan nak quexchik injoskil. 30 Eb laj Israel ut eb laj Jud junes mausilal nequexbanu chicuu chalen chak sa xsajilaleb. Ut nequexchik injoskil riquin li jalanil dios li nequexyi b. 31 Chalen nak quiticla chak xyi banquil li tenamit ain ut toj chalen anakcuan junes xquebal injoskil nequexbanu. Xban aan tinsach ru li tenamit ain. 32 Xban chixjunil li mausilal li xexbanu eb laj Israel ut eb laj Jud, xexchik injoskil. Xexchik ajcui injoskil lix reyeb ut eb li nequetenkan reheb, jo eb ajcui laj tij ut eb li profetas ut eb li cuanqueb Jud ut eb li cuanqueb Jerusaln. 33 Xinextzektana xban nak inca queraj rabinquil lix kusbaleb. Lain rajlal xincut lix yalal chiruheb, abanan inca queabin chicuu. 34 Quexmux ban ru lin templo li ninlokoni c cui nak quexque lix yi banbil dios li kaxal yibru chi sa. 35 Quexyi b li naajej li najt xteram re texlokoni cui li yi banbil dios Baal sa li ru taka re Ben-hinom ut re ajcui nak texcat chok xmayejeb eb li ralal xcajol chiru lix dios Moloc. Lain inca quinye reheb nak texbanu aan, chi moco quincoxla nak texbanu li mausilal aan li kaxal yibru

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS32,33

1278

33

nak quexcam xbeheb laj Jud chi macobc. 36 At Jeremas, laat yocat chixyebal nak li tenamit ain takaxtesi k sa rukeb laj Babilonia xban li plet, li cueej ut li caki yajel. Abanan, aan ain li ninye lain li Kacua lix Dioseb laj Israel. 37 Relic chi yal lain tinchutubeb lin tenamit sa chixjunil li naajej li xinjequiheb cui nak yo injoskil sa xbeneb. Quinjequiheb xban nak kaxal quinumta lin joskil sa xbeneb. Lain tincameb cuichic sa li naajej ain ut tinqueheb chi cuanc sa tuktuquil usilal. 38 Aanakeb lin tenamit ut lainak lix Dioseb. 39 Lain tinque sa xcholeb nak caaj cui lain tinexlokoni chi junaj xcholeb. Ut junelic texxucua cuu re nak us teelk jo eb ajcui li ralal xcajol li tecuank mokon. 40 Lain tinbanu jun li contrato riquineb ut xakxok xcuanquil chi junelic. Inca tincanab xbanunquil li usilal reheb ut tinque sa xcholeb nak texxucua cuu re nak inca chic tinextzektana. 41 Tasahok sa inchol chixbanunquil usilal reheb. Ut tinqueheb chi cuanc sa li naajej ain. Relic chi yal tinbanu ain chi anchal inchol ut chi anchal inmetzeu. 42 Aan ain li naxye li Kacua: Jo nak quinque li nimla raylal ain sa xbeneb li tenamit, jocan ajcui nak lain tinbanu chixjunil li usilal ain reheb jo xinyechii reheb. 43 Texlok cuichic xchocheb sa li naajej ain, li xaye nak maca cuan chiru. Maca cuan chi sa, chi moco li cristian, chi moco li xul xban nak li choch quikaxtesi c reheb laj Babilonia. 44 Eb li choch telokmank riquin tumin ut tayi bak xhuhileb. Ut texque li sello chiru li hu. Ut cuankeb li testigos. Ain taculmank sa lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn li cuanqueb chi xjun sutam Jerusaln, jo ajcui sa eb li tenamit Jud ut sa eb li tenamit li cuanqueb sa eb li naajej li tzul ru ut sa eb li tenamit li cuanqueb Sefela ut sa eb li tenamit li cuanqueb Neguev. Tauxmank chi jocan xban nak lain tinsukisiheb cuichic sa xnaajeb li quecame chi prexil, chan li Kacua. 1 Nak toj cuan chi prexil laj Jeremas sa li nebal re li cab li nequecuan cui li nequecacalen, li Kacua quiatinac riquin xca sut. 2 Li Kacua li quiyi ban re li ruchichoch ut quixxakab sa xnaaj, li nimajcual Dios xcaba, quixye re laj Jeremas: 3 Chatzama atenkanquil cue ut lain tatinsume. Ut tincutbesi chacuu li xni nkal ru naleb li inca nacanau ut tincholob xyalal chacuu li caru chaaj xtaubal ru. 4 Aan ain li ninye lain li Kacua, lix Dioseb laj Israel chirixeb li ochoch li cuanqueb Jerusaln ut chirixeb li palacio li cuanqueb Jud li tejuquek ut tesachek ru nak eb laj Babilonia techalk chi pletic riquineb. 5 Eb li ochoch tenujak riquineb li camenak li tincanabeb chi camsi c xban nak yo injoskil sa xbeneb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1279

JEREMAS33

Lain tincanabeb xjunes li tenamit ain xban li mausilal nequexbanu. 6 Abanan lain tinquirtesiheb lin tenamit Jerusaln ut tinque xcacuilal xcholeb. Ut tebinque cuichic chi cuanc sa tuktuquil usilal. Ut maca chic tachichii nk reheb. 7 Tebinsukisi cuichic sa lix tenamiteb laj Jud li quecame chi prexil jo eb ajcui laj Israel. Tebinque cuichic chi cuanc sa lix tenamiteb jo nak quecuan junxil. 8 Lain tincuisi lix mausilaleb. Tincuy li mac li quexbanu chicuu ut tincuy ajcui xmaqueb nak quexketketi ribeb chicuu. 9 Cajo nak tasahok sa inchol chirilbal li tenamit Jerusaln. Ut eb li jalan tenamit li cuanqueb sa ruchichoch texque inlokal ut texnima cuu. Nak terabi resil li us li yoquin chixbanunquil reheb, texucuak. Ut tesach xcholeb chirabinquil chanru nak xinqueheb cuichic chi cuanc sa tuktuquil usilal lin tenamit. 10 Li Kacua quixye: Laex nequeye nak li naajej ain maca cuan chi sa, chi moco li cristian, chi moco li xul. Abanan sa eb li tenamit li cuanqueb Jud ut sa eb li be li cuanqueb Jerusaln, usta macaeb cristian ut macaeb xul, taabimank cuichic li japoc e. 11 Taabimank cuichic xyab xcuxeb li yoqueb chixjapbal reheb xban xsahil xcholeb. Taabimank nak yokeb chi sahok sa xcholeb li yoqueb chi ninkei c sa li sumlac. Taabi k ajcui xyab xcuxeb nak yokeb chixlokoninquil li Dios ut nequexye: Lokoninbil taxak li Kacua li nimajcual Dios xban nak aan chabil ut kaxal nim li ruxtan sa kaben junelic. Taabi k ajcui xyab xcuxeb nak yokeb chixcambal lix mayejeb re bantioxi nc sa lix templo li Kacua. Tebinque cuichic chi suki c sa lix naajeb eb li quecame chi prexil ut tecuank cuichic jo nak quecuan junxil. 12 Li nimajcual Dios quixye: Sa chixjunil li naajej ain li maca nayola chi sa anakcuan, chi moco cristian chi moco xul, tacuank cuichic li pachaya li texque cui chi cuaac lix quetomkeb laj ilol xul. 13 Eb laj ilol xul terajla cuichic lix quetomkeb sa eb li tenamit li tzul ru, ut sa eb li tenamit li cuanqueb Sefela, ut sa eb li tenamit li cuanqueb Neguev, jo ajcui sa lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn ut sa lix naajeb li cuanqueb chi xjun sutam Jerusaln, ut sa eb li tenamit li cuanqueb Jud. 14 Cuulac re xkehil nak tinbanu li caru quinyechii reheb laj Israel joqueb ajcui laj Jud, chan li Kacua. 15 Sa eb li cutan aan, lain tinxakab jun li Rey. Li Rey aan tayolak sa xyankeb li ralal xcajol laj David. Aan tacamok xbe li tenamit sa ti quilal ut cuank xcuanquil. 16 Sa eb li cutan aan, eb laj Jud colbilakeb ut eb laj Jerusaln cacuakeb xchol riquin li Kacua ut ain li texque chok xcaba: Li Kacua, Aan aj quehol ti quilal,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS33,34

1280

chaakeb. 17 Lain li Kacua ninyehoc re nak junelic cuank jun reheb li ralal xcajol laj David taoc chok xreyeb laj Israel. 18 Ut tecuank ajcui eb li ralal xcajol laj Lev li tecanjelak chicuu chok aj tij. Rajlal temayejak chicuu ut texque lix catbil mayej jo ajcui li mayej caj. 19 Li Kacua quixye ajcui re laj Jeremas: 20 Inca naru risinquil xcuanquil li contrato quinbanu nak quinxakab sa xnaaj li cutan ut li kojyi n. Ac cholcho joke tacutanok ut joke takojyi nok. 21 Jocan ajcui moco naru ta risinquil xcuanquil li contrato quinbanu riquin laj David laj canjel chicuu. Lain quinye nak junelic cuank jun reheb li ralal xcajol taoc chok xreyeb laj Israel. Ut quinbanu ajcui li contrato riquineb li ralal xcajol laj Lev ut quinye nak junelic tecanjelak chicuu chok aj tij. 22 Lain tinque chi quianc li ralal xcajol laj David ut tinqueheb chi quianc li ralal xcajol laj Lev. Chanchanakeb xquial li chahim ut chanchanakeb xquial li samaib li cuan chire li palau. Inca taruk rajlanquileb, chan li Dios. 23 Li Kacua quixye cuichic re laj Jeremas: 24 Ma inca nacaque retal nak eb li tenamit ain yoqueb chixyebal nak lain quintzektanaheb li ralal xcajol laj Jud ut eb li ralal xcajol laj Israel, li cuib xtepaleb li tenamit li quinsic ruheb? Jocan nak xic chic nequerileb lin tenamit ut inca chic nequexque xcuanquileb chok nimla tenamit. 25 Cui ta inca xakxo xcuanquil li contrato li quinbanu nak quinxakab li cutan ut li kojyi n sa xnaaj, ut cui ta inca quinxakab sa xnaaj li choxa ut li ruchichoch, 26 lain xintzektana ajcui raj li ralal xcajol laj Jacob ut eb li ralal xcajol laj David laj canjel chicuu. Ut inca raj quebinxakab chi taklanc eb li ralal xcajol laj Abraham ut laj Isaac ut laj Jacob. Abanan lain inca tintzektanaheb. Tincuuxtana ban ruheb ut tebinque cuichic chi suki c sa lix naajeb li quecame cui chi prexil, chan li Kacua.

34

Nabucodonosor, lix reyeb laj Babilonia, ut eb lix quila soldados, jo eb ajcui lix soldadeb li xni nkal ru tenamit li cuanqueb rubel xcuanquil laj Nabucodonosor quepletic riquineb laj Jerusaln jo eb ajcui li cuanqueb chi xjun sutam. Nak yoqueb chi pletic, li Kacua quiatinac riquin laj Jeremas ut quixye re: 2 Lain li Kacua lix Dioseb laj Israel ninye acue nak tatxic chixyebal re laj Sedequas lix reyeb laj Jud chi jocain: Lain li Kacua tinkaxtesi li tenamit ain sa ruk lix reyeb laj Babilonia ut aan tixcat li tenamit. 3 At rey, laat inca tatru k chi elelic chiru lix reyeb laj Babilonia.

1Laj

Laj Jeremas quixye caru tixcul laj Sedequas

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1281

JEREMAS34

Tatchapek ut tatquehek sa ruk. Tacuil ru li rey Nabucodonosor ut tex-atinak chi ribil erib. Ut tatcamek toj Babilonia. 4 At Sedequas, chaquehak retal li yoquin chixyebal acue. Laat inca tatcamsi k sa li plet. 5 Laat tatcamk ut tatmukek sa xyalal. Jo nak eb li tenamit quexcat li sununquil ban re xquebal xlokal la xetonil yucua li quecuan chok rey xben cua, jocan ajcui nak texcat li sununquil ban sa aben nak tatcamk re xquebal alokal. Teyabak xban xrahil xcholeb ut texye: Xcam li karey chaakeb. Lain li Kacua ninyehoc re ain, chan. 6 Ut li profeta Jeremas quixye chixjunil re laj Sedequas lix reyeb laj Jud aran Jerusaln. 7 Aan quiculman nak lix soldados lix reyeb laj Babilonia yoqueb chi pletic riquineb li cuanqueb Jerusaln, ut riquineb ajcui li cuib chi tenamit Laquis ut Azteca. Aaneb li cuib chi tenamit li cauheb rib chi pletic li toj maji queechani c. 8 Li Kacua quiatinac riquin laj Jeremas nak ac xbanu jun li contrato laj Sedequas riquineb chixjunileb li cuanqueb Jerusaln re nak teachabak chixjunileb li lokbil mos. 9 Queachabac chixjunileb li lokbil mos aj hebreo, jo ixk jo cui nk. Ma jun chic quicana chok lokbil mos chiruheb li rech tenamitil. 10 Jocan nak chixjunileb li cuanqueb xcuanquil, jo eb ajcui li macaeb xcuanquil, quexsume rachabanquileb lix mos, jo ixk jo cui nk. Ut quexbanu jo quexye. 11 Abanan mokon chic quexjal xcaux nak quexbanu chi jocan. Quexchap cuichic lix moseb ut quexque cuichic chi canjelac chok lokbil mos. 12 Ut li Kacua quiatinac cuichic riquin laj Jeremas ut quixye: 13 Lain li Kacua lix Dioseb laj Israel. Lain quinbanu jun li contrato riquineb le xetonil yucua nak quicuisiheb sa li naajej Egipto li quecuan cui chak chok rahobtesinbil mos. Quinye reheb: 14 Sa xcuuk li chihab tento nak terachab le lokbil mos aj hebreo. Cuakib chihab ajcui tecanjelak cheru. Ut sa li xcuuk chihab libre chic tecanak. Abanan le xetonil yucua inca queabin chicuu ut inca quexbanu jo quinye reheb. 15 Aut laex xejal le caux ut xebanu li caru nacuulac chicuu nak xerachab le lokbil mos aj hebreo le rech tenamitil. Xebanu li contrato cuiquin sa lin templo li ninlokoni c cui. 16 Abanan anakcuan xejal cuichic le naleb ut xeket li contrato li xebanu cuiquin. Xechap cuichic le lokbil mos, jo ixk, jo cui nk, usta ac xerachab junxil. Ut xepuersiheb cuichic chi canjelac chok lokbil mos. 17 Jocan nak lain li Kacua ninye ere chi jocain: Laex inca xex-abin chicuu. Inca xerachab le mos, le rech tenamitil. Jocan nak lain texincanab ejunes re nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS34,35

1282

35

texcamsi k sa li plet malaj ut texcamk xban cueej malaj ut xban caki yajel. Xic chic tex-ilek xbaneb chixjunileb li xni nkal ru tenamit li cuanqueb sa ruchichoch. 18 Eb li cui nk ain quexket li contrato li quinbanu riquineb. Inca quexbanu jo naxye sa li contrato. Jocan nak lain tinbanu reheb jo quexbanu re li china bac li quexjach sa xyi nak quexbanu li contrato ut mokon quenume sa xyi. 19 Eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Jud ut sa xyankeb laj Jerusaln, jo eb ajcui li cuanqueb xcuanquil ut eb laj tij ut chixjunileb li tenamit li quenume sa xyank li mayejanbil tib, tinkaxtesiheb sa rukeb li xic nequeiloc reheb. 20 Lain tinkaxtesiheb sa rukeb li teajok xcamsinquileb. Ut eb li sosol ut eb li josk aj xul sa quiche textiu lix tibeleb. 21 Lain tinkaxtesi laj Sedequas lix reyeb laj Jud sa rukeb lix soldado lix reyeb laj Babilonia li quexcanab pletic eriquin. Tinkaxtesiheb ajcui li nequetenkan re laj Sedequas. 22 Lain tintaklaheb cuichic laj Babilonia sa li tenamit ain chi pletic eriquin. Tenumtak sa eben ut texcat li tenamit. Lain tinsach ruheb li tenamit li cuanqueb Jud re nak ma ani chic taruk tacuank aran, chan li Dios. 1 Junxil nak toj cuan chok xreyeb laj Jud laj Joacim li ralal laj Josas, li Kacua quiatinac riquin laj Jeremas ut quixye re: 2 Tatxic riquineb li ralal xcajol laj Recab ut tabokeb sa lin templo. Tacuocsiheb sa junak li naajej li cuan sa lin templo ut taque li vino re teruc, chan. 3 Ut lain coin chixcambal chak laj Jaazanas li ralal laj Jeremas jun chic ut ri laj Habasinas, jo eb ajcui li ralal ut eb li ras. Ut quincameb chixjunileb li ralal xcajol laj Recab. 4 Xincameb sa jun li naajej li cuan chire li templo sa lix naajeb li ralal laj Hann, li ralal li profeta Igdalas. Li naajej aan cuan chixcatk lix naajeb li cuanqueb xcuanquil sa li templo ut cuan sa xben lix naaj laj Maasas, li ralal laj Salum, li nacacalen sa li oquebal. 5 Ut xinqueheb li sec li nujenak riquin vino reheb li ralal laj Recab ut xinye reheb: Ucumak li vino ain, chanquin reheb. 6 Ut eb aan quexye cue: Lao inca noco-ucac vino xban nak laj Jonadab li ralal laj Recab li kaxetonil yucua quixye ke nak ma jun cua takuc li vino lao, chi moco li kalal kacajol. 7Ut quixye ajcui ke: Inca texcablak, chi moco tex-auk, chi moco terau le uvas, chi moco texoc li ca re ru ain. Junelic texcuank sa eb li muhebal yi banbil riquin ticr. Cui tebanu chi jocan, najt texcuank sa ruchichoch sa li naajej li cuanquex cui, chan ke. 8 Yoco xbanunquil chixjunil li quixye ke laj Jonadab li ralal laj Recab, li kaxetonil yucua. Lao inca noco-ucac vino,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1283

JEREMAS35,36

chi moco eb li kixakil chi moco eb li kalal kacajol. 9 Lao inca xocablac, chi moco xo-au uvas, chi moco cuan kachoch xnaaj kacui mk. 10 Junelic nococuan sa eb li muhebal yi banbil riquin ticr ut nakabanu chixjunil li quixye ke laj Jonadab li kaxetonil yucua. 11 Ut nak laj Nabucodonosor, lix reyeb laj Babilonia, quichal chi pletic sa li katenamit, xkaye chi kibil kib, Toxic Jerusaln re nak toelelik chiruheb li soldados aj Babilonia ut aj Siria. Ut chalen toj anakcuan cuanco arin Jerusaln, chanqueb. 12 Ut li Kacua quixye re laj Jeremas: 13 Ayu ut taye reheb laj Jud ut reheb ajcui laj Jerusaln chi jocain: ma inca tetzol erib chixbanunquil li caru ninye? chan li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel. 14 Laj Jonadab li ralal laj Recab quixye reheb li ralal xcajol nak inca teruc li vino ut quexbanu jo quixye. Toj chalen anakcuan inca nequeruc li vino xban nak nequexbanu li caru quixye lix xetonil yucuaeb. Abanan lain nabal sut yoquin chixyebal ere caru tebanu ut inca nequex-abin chicuu. 15 Nabal sut quintakla lin profetas eriquin. Quexye ere nak chejunilex tejal le caux ut tecanab xbanunquil li mausilal. Quexye ere nak inca telokoniheb li jalanil dios, chi moco texcanjelak chiruheb. Cui tebanu chi jocan texcuank sa li naajej li quinque reheb le xetonil yucua ut ere ajcui laex, chanqueb. Abanan, laex inca xex-abin chicuu. 16 Relic chi yal nak eb li ralal xcajol laj Recab quexbanu jo queyehe reheb xbaneb lix xetonil yucua. Abanan eb li tenamit ain inca nequeabin chicuu. 17Jocan nak lain li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, ninye chi jocain: Lain tintakla li raylal sa xbeneb laj Jud ut chixjunileb li cuanqueb Jerusaln jo quinye reheb. Nabal li raylal tintakla sa xbeneb. Xinatinac riquineb, abanan inca xeabin chicuu. Xinbokeb chi chalc cuiquin ut inca queraj chalc cuiquin, chan. 18 Ut li profeta Jeremas quixye reheb li ralal xcajol laj Recab: Li Kacua lix Dioseb laj Israel naxye ere chi jocain: Laex xebanu li caru quixye ere laj Jonadab le xetonil yucua. Xebanu le chakrabinquil li quixque ut xebanu chixjunil li quixye ere. 19 Jocan nak lain li Kacua, lix Dioseb laj Israel, ninye ere nak junelic tacuank junak li cui nk sa xyankeb li ralal xcajol laj Jonadab, li ralal laj Recab, li tacanjelak chicuu, chan.

36

xca chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Joacim li ralal laj Josas nak li Kacua Dios quiatinac cuichic riquin laj Jeremas ut quixye re chi jocain: 2 Sic jun botolak li hu ut tatzi ba chiru chixjunil li xinye acue chirixeb laj Israel ut chirixeb laj Jud ut tzi ba ajcui li xinye

Li rey Joacim quixcat li hu li tzi banbil cui li ratin li Dios


1Yo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS36

1284

chirixeb ajcui chixjunileb li tenamit jun chol chic. Toj cuank chok rey laj Josas nak quintiquib atinac acuiquin ut toj chalen anakcuan. 3 Mare texcanab xbanunquil li mausilal eb laj Jud nak terabi nak tachalk raylal sa xbeneb, li nincoxla xtaklanquil. Cui texjal xcauxeb ut texcanab xbanunquil li mausilal, lain tincuy tinsach lix maqueb ut lix mausilal, chan li Kacua. 4 Ut laj Jeremas quixbok laj Baruc, li ralal laj Neras ut quixye re chixjunil li quiyehe re xban li Kacua Dios. Ut laj Baruc quixtzi ba chixjunil sa li hu jo quiyehe re xban laj Jeremas. 5 Ut laj Jeremas quixye ajcui re laj Baruc: Inca chic niquinerocsi sa li templo. 6 Ayu laat sa li templo sa li cutan nak tex-ayunik ut tacuil xsa li hu ain re nak chixjunileb li tenamit terabi li caru quixye li Kacua. Ut tacuil ajcui xsa chiruheb chixjunileb li cristian li nequechal chak sa eb li tenamit li cuanqueb Jud. 7Mare tetijok chiru li Dios ut textzama xcuybal xmac chiru ut texcanab xbanunquil li mausilal xban nak li Kacua cajo lix joskil sa xbeneb ut xye nak kaxal ra tixbanu reheb li tenamit, chan laj Jeremas. 8 Laj Baruc, li ralal laj Neras, quixbanu chixjunil li quiyehe re xban li profeta Jeremas. Co sa li templo re taril xsa li botbil hu chiruheb li tenamit. 9 Yo xbele po re li ro chihab roquic chok rey laj Joacim li ralal laj Josas lix reyeb laj Jud, nak quexcub ru nak texbanu x-ayun chiru li Kacua chixjunileb li cuanqueb Jerusaln, jo ajcui li nequechal chak sa eb li naajej li cuanqueb Jud. 10 Laj Baruc co sa xmu li templo cuan cui li puerta toj ac. Qui-oc sa lix naaj laj Gemaras li ralal laj Safn laj tzi b. Ut aran quiril chiruheb li tenamit li quixye laj Jeremas li tzi banbil sa li botbil hu. 11 Ut laj Micaas li ralal laj Gemaras quirabi chixjunil li ratin li Kacua li quiril sa li botbil hu laj Baruc. Laj Micaas, aan ri laj Safn. 12 Nak quirabi li caru quixye laj Baruc, laj Micaas co sa rochoch li rey sa li naajej li nequecuan cui laj tzi b. Nabaleb li cuanqueb xcuanquil chutchuqueb aran. Cuanqueb laj Elisama laj tzi b, laj Delaa li ralal laj Semaas, laj Elnatn li ralal laj Acbor, laj Gemaras li ralal laj Safn, laj Sedequas li ralal laj Ananas, ut cuanqueb chic nabaleb li cuanqueb xcuanquil. 13 Laj Micaas quixye reheb chixjunil li quirabi nak laj Baruc quiril xsa li botbil hu chiruheb li tenamit. 14 Eb li cuanqueb xcuanquil quexbok laj Jehud li ralal laj Netanas. Laj Netanas, aan li ralal laj Selemas ut laj Selemas, aan li ralal laj Cusi. Ut quextakla laj Jehud chixyebal re laj Baruc nak tixcam li botbil hu riquineb, li quiril xsa chiruheb li tenamit. Ut laj Baruc quixcam li hu riquineb. 15 Nak quicuulac laj Baruc, quexye re: Cojlan ut tacuil xsa li hu chiku, chanqueb. Ut laj Baruc quiril xsa li hu chiruheb. 16 Nak querabi li caru naxye sa li hu, cajo nak quexucuac. Quexcaya ribeb ut quexye re laj Baruc: Tento takaye re li rey chixjunil ain, chanqueb. 17Ut quexye ajcui re laj Baruc: Caut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1285

JEREMAS36

nak xatzi baheb li atin ain li xye laj Jeremas? chanqueb. 18 Laj Baruc quixye reheb: Laj Jeremas quiyehoc cue chixjunil li atin ain ut lain xintzi ba sa li hu riquin tinta, chan. 19 Ut eb aan quexye re laj Baruc: Ayukex acuochben laj Jeremas ut mukumak chak erib re nak ma ani tanaok re bar cuanquex, chanqueb re. 20 Eb li cuanqueb xcuanquil quexcanab li hu sa lix naaj laj Elisama laj tzi b. Coeb sa li naajej cuan cui li rey ut quexye re chixjunil. 21 Ut li rey quixtakla laj Jehud chixcambal li botbil hu. Laj Jehud quixxoc chak li botbil hu sa xnaaj laj Elisama laj tzi b. Quiril xsa li hu laj Jehud chiru li rey ut chiruheb ajcui chixjunileb li cuanqueb xcuanquil, li chutchuqueb rochben li rey. 22 Ain quiculman sa xbele li po nak li rey chunchu chire xam sa li rochoch li naxnumsi cui li habalke. 23 Nak yo chirilbal xsa li hu laj Jehud, li rey quixchap li ac xril ut quixset chi chi ch ut quixcut sa xam. Quixbanu chi jocan toj retal quixchoy xcatbal chixjunil li hu nak ac xerabi li caru naxye. 24 Eb li cuanqueb xcuanquil, ut li rey inca queoc xxiu chi moco queraho xchol riquin li atin querabi. 25 Laj Elnatn, laj Delaa ut laj Gemaras quextzama chiru li rey nak inca tixcat li hu. Abanan li rey inca quirabi li caru quexye. 26 Li rey quixtaklaheb laj Jerameel li ralal laj Hamelec, ut laj Seraas li ralal laj Azriel, ut laj Selemas li ralal laj Abdeel chixchapbaleb laj Baruc laj tzi b ut li profeta Jeremas re nak texque chi prexil. Abanan li Kacua quixtenkaheb re texmuk rib chiruheb. 27Li Dios quiatinac cuichic riquin laj Jeremas, nak ac xcat li hu li rey, li tzi banbil cui li atin li quixye laj Jeremas li quitzi bac xban laj Baruc. 28 Ut quixye re: Tachap jun chic li botbil hu ut tatzi ba cuichic li atin chi sa, li tzi banbil sa li botbil hu li quetzi ba xben cua, li quixcat laj Joacim lix reyeb laj Jud. 29 Ut taye re laj Joacim lix reyeb laj Jud: Jocain xye acue li Kacua Dios. Laat xacat li hu ut xaye: caut nak quixtzi ba nak relic chi yal lix reyeb laj Babilonia tachalk ut tixsach li tenamit ain ut tixcamsiheb li cristian joqueb ajcui li xul? 30 Anakcuan tinye acue, at rey Joacim, ma jun reheb la cualal acajol tecanjelak chok xreyeb li ralal xcajol laj David. Ut nak tatcamk, la tzejcual tanto tacanak. Tixcul li sake chi cutan ut li xchuque chiru kojyi n. 31 Texinque chixtojbal le mac chejunilex, laat ut eb la cualal acajol, joqueb ajcui li nequecanjelac chacuu. Tetzakonk ajcui laj Jerusaln ut eb laj Jud riquin li raylal li xinye nak tecul xban nak inca xepab li caru xinye ere, chan li Dios re laj Joacim. 32 Ut laj Jeremas quixchap jun chic li botbil hu ut quixque re laj Baruc laj tzi b, li ralal laj Neras. Laj Baruc quixtzi ba sa li hu chixjunil li atin li quiyehe re xban laj Jeremas. Quixtzi ba chixjunil li quicuan sa li hu li quixcat laj Joacim lix reyeb laj Jud. Ut toj cuan chic nabal xcomon li atin li quixtzi ba sa li hu.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS37

1286 Li profeta Jeremas quiquehe chi prexil

37

Nabucodonosor, lix reyeb laj Babilonia, quixxakab laj Sedequas li ralal laj Josas chok xreyeb laj Jud chok rekaj laj Jeconas li ralal laj Joacim. 2 Abanan chi moco laj Sedequas, chi moco eb li nequetenkan re, chi moco eb li tenamit queraj xbanunquil li caru quixye li Kacua, li quiyehe reheb xban li profeta Jeremas. 3 Li rey Sedequas quixtakla laj Jucal li ralal laj Selemas riquin li profeta Jeremas rochben laj Sofonas laj tij li ralal laj Maasas. Ut quexye re laj Jeremas: Chattijok chikix chiru li Kacua li kaDios, chanqueb. 4 Sa li cutan aan toj maji nequexque sa tzalam laj Jeremas. Toj naru naxic sa xyankeb li tenamit. 5 Eb lix soldado lix reyeb laj Babilonia ac quexsut li tenamit Jerusaln. Abanan queelelic nak querabi resil nak eb lix soldado laj Faran queel aran Egipto ut yoqueb chi xic Jerusaln chi pletic riquineb. 6 Ut li Kacua quiatinac riquin laj Jeremas ut quixye re: 7 Aan ain li naxye li Kacua lix Dioseb laj Israel. Ye re laj Sedequas lix reyeb laj Jud li xtaklan chak ere chi atinac cuiquin, nak eb lix soldado laj Egipto yoqueb chi chalc chixtenkanquil, aban tesuki k cuichic Egipto sa xtenamiteb. 8 Mecojob echol xban nak eb laj Babilonia chalqueb cuichic re sa li tenamit ain chi pletic ut terechani li tenamit ut texcat. 9 Lain li Kacua ninye ere nak inca tebalaki erib riquin xcoxlanquil nak eb laj Babilonia inca chic tesuki k chi pletic eriquin. Eb aan chalqueb re. Inca texcanab. 10 Usta laex texnumtak sa xbeneb ut junes li tocholeb sa li plet tecanak sa lix muhebal, abanan eb aan techalk ut texque xxamlel li tenamit, chan li Dios. 11 Eb li soldado aj Babilonia queel Jerusaln xban nak yoqueb chak chi chalc eb lix soldados laj Faran. 12 Nak ac xecoeb laj Babilonia, laj Jeremas qui-el raj Jerusaln. Co raj sa lix naajeb li ralal xcajol laj Benjamn, re nak tarisi rib sa xyankeb li tenamit. 13 Abanan nak quicuulac sa li oquebal re laj Benjamn, li nataklan sa xbeneb li soldados quixchap ut quixye re: Laat xic acue chixkaxtesinquil acuib sa xyankeb laj Babilonia, chan. Li cui nk aan, aan laj Iras li ralal laj Selemas ut ri laj Hananas. 14 Laj Jeremas quichakoc ut quixye re: Moco yal ta li nacaye. Lain inca tinkaxtesi cuib sa xyankeb laj Babilonia, chan. Abanan laj Iras inca quixpab li quixye laj Jeremas. Quixchap ban ut quixcam riquineb li nequetaklan. 15 Cajo nak quejosko sa xben laj Jeremas. Quextakla xsacbal ut quexque chi prexil sa li rochoch laj Jonatn

1Laj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1287

JEREMAS37

laj tzi b li quexyi b chok tzalam. 16 Laj Jeremas quiquehe sa jun li jul sa tzalam ut najt quicuan aran. 17 Mokon chic li rey Sedequas quixtakla xcambal. Nak quicame sa li palacio, li rey Sedequas quiatinac riquin xjunes. Quixpatz re: Ma cuan junak esilal xtakla chak chok cue li Kacua? chan. Ut laj Jeremas quixye re: Li Kacua xye nak laat tatkaxtesi k sa ruk lix reyeb laj Babilonia, chan. 18 Ut laj Jeremas quixye ajcui re laj Sedequas: Caru inmac chacuu laat, malaj ut chiruheb li nequetenkan acue, malaj ut chiruheb li

Laj Jeremas quiquehe sa jun li jul sa tzalam xban xyebal rat in li Dios. (Jeremas 37.17)
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS37,38

1288

tenamit? Caut nak xineque sa tzalam? 19 Bar cuanqueb li profeta li queyehoc acue nak lix reyeb laj Babilonia inca tapletik acuiquin chi moco riquineb la tenamit? 20 Anakcuan ut chinacuabi, at rey. Chabanu taxak li tintzama chacuu. Minatakla chic sa li rochoch laj Jonatn laj tzi b. Mare anchal tincamk aran, chan laj Jeremas. 21 Ut li rey Sedequas quixtakla xquebal chi prexil laj Jeremas sa li nebal re li cab, li nequecuan cui li nequecacalen. Ut aran quicana. Rajlal cutan quexque junjunk xcaxlan cua li quexyi b laj yi bom caxlan cua toj retal qui-oso sa li tenamit. 1 Cuanqueb cui nk li querabi caru yo chixyebal reheb li tenamit laj Jeremas. Aaneb ain: laj Sefatas li ralal laj Matn, laj Gedalas li ralal laj Pasur, laj Jucal li ralal laj Selemas ut laj Pasur li ralal laj Malquas. 2 Querabi nak laj Jeremas quixye reheb li tenamit: Chixjunileb li tecanak sa li tenamit tecamk xban cueej malaj ut sa li plet, malaj ut xban li caki yajel. Abanan eb li teelk ut texkaxtesi ribeb rubel xcuanquil laj Babilonia inca tecamsi k. Tecanak ban chi yoyo. 3 Li Kacua quixye nak lix reyeb laj Babilonia tarechani li tenamit ain xban nak li Kacua tixkaxtesi sa ruk. 4 Ut eb li cuanqueb xcuanquil quexye re li rey: Tento tacamk li cui nk ain xban li ratin naxye. Yo chi chinanc xcholeb li soldado li jo quial toj cuanqueb sa li tenamit. Ut yo ajcui chi chinanc xcholeb li tenamit xban. Li cui nk ain inca naxsic li us chok re li tenamit. Naxsic ban li inca us chok reheb. 5 Laj Sedequas quixye reheb: Banuhomak re laj Jeremas li caru teraj xbanunquil. Lain maca naru ninye, chan. 6 Jocan nak quexchap laj Jeremas ut riquin cam quexcubsi sa xjulel lix ha laj Malquas li ralal laj Hamelec. Li jul aan cuan sa li nebal re li tzalam. Maca ha chi sa. Junes sulul xsa. Ut laj Jeremas quisubun sa li sulul. 7 Quicuan jun li cui nk aj Etiopa, aj Ebed-melec xcaba. Aan li eunuco li nacanjelac sa rochoch li rey. Quirabi resil nak laj Jeremas quiquehe sa jul. Nak li rey chunchu chire li oquebal re laj Benjamn, 8 laj Ebed-melec qui-el sa li palacio ut co chi atinac riquin ut quixye re: 9 At rey, yibru xexbanu eb li cui nk ain nak xexcut li profeta Jeremas sa jul. Aran naru nacam xban xtzocajic xban nak maca chic cua sa li tenamit, chan. 10 Ut li rey quixye re laj Ebed-melec laj Etiopa: Cameb chacuix lajeb xcacal (30) chi cui nk ut isi sa li jul li profeta Jeremas nak toj maji nacam, chan. 11 Quixcameb li cui nk laj Ebed-melec ut qui-oc sa rochoch li rey. Quinume rubel li naajej li naxocman cui li caru terto xtzak. Ut quixxoc chak li kel ticr ut quixbac riquin cam ut quixcubsi sa li jul

38

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1289

JEREMAS38

re laj Jeremas. 12 Ut laj Ebed-melec laj Etiopa quixye re laj Jeremas: Que chak li kel ticr aan sa la tel re nak inca tatxtacuasi li cam nak tatkisi sa li jul, chan. Ut laj Jeremas quixbanu jo quiyehe re. 13 Ut riquin li cam quexquelo laj Jeremas ut querisi sa li jul. Ut quexcanab laj Jeremas sa li nebal re li tzalam. 14 Chirix chic aan li rey Sedequas quixtakla xcambal li profeta Jeremas ut quirocsi sa li rox oquebal re li templo. Ut quixye li rey re laj Jeremas: Cuan caru tinpatz acue. Ut nintzama chacuu nak taye xyalal cue, chan. 15 Ut laj Jeremas quixye re laj Sedequas: Cui tinye li xyalal acue, laat tatakla incamsinquil. Ut cui tinque analeb, moco tacuabi ta li caru tinye, chan. 16 Ut li rey Sedequas quixbanu li juramento sa mukmu riquin laj Jeremas, ut quixye re: Sa xcaba li yoyoquil Dios, li naquehoc kayuam, lain inca tatincamsi, chi moco tatinkaxtesi sa rukeb li cui nk li teajok acamsinquil, chan. 17 Ut laj Jeremas quixye re laj Sedequas: Jocain quixye li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel. Cui takaxtesi acuib sa rukeb li nequetenkan re lix reyeb laj Babilonia, laat inca tatcamsi k, ut li tenamit ain inca tacatek. Laat jo eb ajcui la cualal acajol inca texcamsi k. 18 Abanan cui inca nacakaxtesi acuib sa rukeb laj Babilonia, li tenamit ain takaxtesi k sa rukeb ut texcat li tenamit ut laat moco tatcolek ta sa rukeb, chan. 19 Li rey Sedequas quixye re laj Jeremas: Lain yo inxiu xbaneb laj judo li xexkaxtesi ribeb sa xyankeb laj Babilonia. Mare anchal eb laj Babilonia tinexkaxtesi sa rukeb laj judo ut eb aan tinexrahobtesi, chan. 20 Laj Jeremas quixye re laj Sedequas: Inca tatexkaxtesi sa rukeb laj judo. Banu li caru xye li Kacua. Cui tabanu li caru yoquin chixyebal acue, us tat-elk. Ut inca tatcamsi k. 21 Abanan cui inca takaxtesi acuib sa rukeb, aan ain li tacul jo quicute chicuu xban li Kacua: 22 Chixjunileb li ixk li cuanqueb sa la cuochoch teisi k sa li cab ut tekaxtesi k sa rukeb li nequetenkan re lix reyeb laj Babilonia. Ut eb li ixk texye acue, Xatexbalaki ut xenumta sa aben li cacojob achol sa xbeneb. Anakcuan xachic acuib sa chaajquil. Chanchan nak xachic la cuok sa sulul. Xatexcanab ajunes la cuami g. 23 Chixjunileb la cuixakil ut eb la cocal tekaxtesi k sa rukeb laj Babilonia. Ut laat inca tatruk chi elelic chiruheb. Tatchapek ban xban lix reyeb laj Babilonia ut li tenamit ain tacatek, chan laj Jeremas. 24 Laj Sedequas quixye re laj Jeremas: Ma ani aj e taye li caru xaye cue re nak inca tatcamsi k. 25 Cui eb li nequetenkan cue texnau nak xinatinac acuiquin, mare techalk acuiquin ut texye acue, Ye ke caru xaye re li rey ut caru xye acue. Mamuk li xyalal chiku. Lao

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS38,39

1290

inca tatkacamsi, mare chaakeb acue. 26 Cui texye acue chi jocan, laat taye reheb nak yocat chixtzamanquil chicuu nak inca chic tatintakla sa rochoch laj Jonatn re nak inca tatcamsi k aran, chaakat. 27 Ut jocan quiculman. Eb li nequetenkan re li rey Sedequas quecuulac riquin laj Jeremas ut quexpatz re. Ut laj Jeremas quixsumeheb jo quiyehe re xban li rey. Ut quexcanab atinac riquin xban nak ma ani qui-abin re li caru quixye laj Sedequas re laj Jeremas. 28 Ut laj Jeremas quicana chi prexil sa li nebal re li tzalam toj quicuulac xkehil nak li tenamit Jerusaln quichape xbaneb laj Babilonia.

39

xlaje po re li xbele chihab roquic chok xreyeb laj Jud laj Sedequas nak quichal laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia rochbeneb lix soldados chi pletic riquineb laj Jerusaln ut quexsut rix li tenamit. 2 Sa li beleb xbe li xca po nak yo junlaju chihab roquic chok rey laj Sedequas, nak eb laj Babilonia quextan li tzac li sutsu cui Jerusaln. 3 Chixjunileb li nequetenkan re lix reyeb laj Babilonia quechal ut quexyi b lix muhebaleb sa li oquebal re li tenamit li cuan sa xyi. Sa xyankeb aan cuanqueb laj Nergal-sarezer, ut laj Samgar-nebo, laj Sarsequim li nim xcuanquil sa li rakleb atin ut laj Nergal-sarezer jun chic, li nim xcuanquil. Ut cuanqueb ajcui chixjunileb li nequetenkan re lix reyeb laj Babilonia. 4 Nak laj Sedequas lix reyeb laj Jud ut eb lix soldados querileb lix soldados li xic nequeiloc reheb, queelelic chiruheb. Chiru kojyi n queel sa xnaaj li racui mk li rey sa li oquebal li cuan sa xyi li cuib chi tzac ut quecoeb sa li be li naxic Arab. 5 Abanan eb lix soldado laj Babilonia quextakeheb toj retal coxextauheb sa li ru taka li cuan nach riquin li tenamit Jeric. Quexchap laj Sedequas ut quexcam riquin laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia sa li tenamit Ribla sa li naajej Hamat. Ut aran quexrak atin sa xben. 6 Ut lix reyeb laj Babilonia quixcamsi li ralal laj Sedequas. Laj Sedequas yo chi rilbal nak quecamsi c. Ut quecamsi c ajcui eb li cuanqueb xcuanquil aran Jud. 7 Chirix aan querisi li xnak ru laj Sedequas ut quexbac riquin cadena re texcam Babilonia. 8 Ut eb laj Babilonia quexcat li rochoch li rey jo eb ajcui li rochocheb li tenamit. Ut quexjuc chixjunil li tzac li sutsu cui Jerusaln. 9 Tojonak laj Nabuzaradn li nataklan sa xbeneb chixjunileb li soldado, quixchapeb ut quixcameb

1Yo

Laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia quinumta sa xbeneb laj Jerusaln.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1291

JEREMAS39,40

chi prexil aran Babilonia chixjunileb li cristian li quecana sa li tenamit. Ut quixcameb ajcui li quexkaxtesi ribeb rubeleb xcuanquil. 10 Abanan, laj Nabuzaradn, li nataklan, quixcanab sa li naajej Jud eb li neba, li maca cuan reheb. Ut quixque reheb lix chocheb ut li racui mkeb uvas. 11 Li rey Nabucodonosor quixye re laj Nabuzaradn caru tixbanu riquin laj Jeremas. Quixye re: 12 Cam li profeta Jeremas ut tacuil chi us. Mabanu raylal re. Banu ban li caru naxye acue, chan. 13 Jocan nak laj Nabuzaradn quixcam chirix laj Nabusazbn ut laj Nergal-sarezer, li ni nkeb xcuanquil sa li rakleb atin. Ut quixcameb ajcui chixjunileb li nequetenkan re lix reyeb laj Babilonia. 14 Quextakla risinquil laj Jeremas sa li nebal re li tzalam ut quexkaxtesi sa ruk laj Gedalas li ralal laj Ahicam ut ri laj Safn, re tixcam sa rochoch. Jocan nak laj Jeremas quicana sa lix tenamit. 15 Nak laj Jeremas toj cuan chi prexil sa li nebal re li tzalam li Kacua quiatinac riquin ut quixye re: 16 Tatxic riquin laj Ebed-melec laj Etiopa ut taye re nak li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, naxye chi jocain: Lain tinbanu re li tenamit ain li caru quinye. Raylal tinque sa xben. Macua usilal. Ut laat tacuil nak taculmank ain. 17 Abanan lain tincolok acue sa li cutan aan, chan li Kacua. Laat inca tatkaxtesi k sa rukeb li tenamit li nacaxucua ruheb. 18 Lain tincolok acue re nak inca tatcamsi k sa li plet. Laat tatcanak chi yoyo xban nak cacojob achol cuiquin, chan li Kacua. 1 Li Kacua quiatinac cuichic riquin laj Jeremas nak ac x-achabac aran Ram xban laj Nabuzaradn li nataklan sa xbeneb li soldado. Bacbo riquin cadena nak quextau sa xyankeb chixjunileb laj Jerusaln ut eb laj Jud li yoqueb chi camec chi prexil aran Babilonia. 2 Laj Nabuzaradn li nataklan sa xbeneb li soldado quixye re laj Jeremas: Li Kacua la Dios quixye nak li naajej ain tento nak tixcul li raylal. 3 Ut anakcuan xculman jo quixye li Kacua. Chixjunil li raylal ain xculman xban nak laex xexmacob chiru li Kacua ut inca xebanu li caru quixye ere. 4 Anakcuan lain xcuisi li cadena li bacbo cui la cuuk. Cui tixcul achol, tatxic chicuix Babilonia ut lain tin-ilok acue. Cui ut inca tixcul achol, inca tatxic chicuix. Tatxic yalak bar, li bar cui tacuulak chacuu xic. 5 Cui tacuaj canac sa li naajej ain, sukin riquin laj Gedalas li ralal laj Ahicam. Laj Ahicam, aan li ralal laj Safn. Lix reyeb laj Babilonia quixxakab laj Gedalas chi taklanc sa xbeneb li tenamit li cuanqueb Jud. Chatcuank sa rochoch aan sa xyankeb la cuech tenamitil malaj ut tatxic bar tacuaj, chan. Ut quixque xmatan ut xtzacaemk ut quixchakrabi.

40

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS40
6 Jocan

1292

nak laj Jeremas co Mizpa chi cuanc sa rochoch laj Gedalas li ralal laj Ahicam. Quicuan aran sa xyankeb li rech tenamitil li jo quial chic quecana sa li naajej aan. 7Cuanqueb li nequetaklan sa xbeneb li soldados aj Jud li inca quexkaxtesi ribeb rubel xcuanquileb laj Babilonia. Querabi resil nak lix reyeb laj Babilonia quixxakab laj Gedalas chi taklanc sa li naajej aan ut quixcanabeb sa ruk chixjunileb li inca quecame Babilonia jo cui nk, jo ixk, jo cocal ut li nebaeb sa li tenamit aan. 8 Jocan nak quecoeb Mizpa chirilbal laj Gedalas. Aaneb ain li quecoeb: laj Ismael li ralal laj Netanas; laj Johann ut Jonatn, li cuib chi ralal laj Carea; laj Seraas li ralal laj Tanhumet; eb li ralal laj Efai li netofatita; ut Jezanas li ralal jun laj Maacateo. Ut eb lix soldados cuanqueb rochbeneb. 9 Ut laj Gedalas li ralal laj Ahicam li ralal laj Safn quixbanu li juramento riquineb li soldados ut riquineb li nequetaklan sa xbeneb. Ut quixye reheb: Mexxucuac chi canjelac chiruheb laj Babilonia. Canakex sa li naajej ain ut canjelankex chiru lix reyeb laj Babilonia re nak us tex-elk riquin li caru tebanu. 10 Lain tincanak Mizpa ut tin-oquenk cherix nak eb laj Babilonia techalk chi atinac kiquin. Laex naru texcanak arin chixsicbal ru li uvas ut li ru li che li na-el sa sakehil ut li aceite. Texoc sa eb li cab li naxoque cui li caak re ru. Canakex sa eb li tenamit li xesic ru, chan. 11 Ut chixjunileb laj judo li cuanqueb Moab, Amn, Edom ut sa eb li jalaneb tenamit, querabi nak lix reyeb laj Babilonia quixque xlesenseb nak eb laj judo tecanak sa lix tenamiteb ut querabi nak laj Gedalas quixakabac chi taklanc sa xbeneb. 12 Jocan nak quesuki chak Jud nabaleb laj judo li quejequi c yalak bar. Quecuulac riquin laj Gedalas aran Mizpa chixpatzbal lix naajeb. Ut quexxoc nabal li xyaal li uva ut li ru li racui mkeb. 13 Ut laj Johann li ralal laj Carea rochbeneb chixjunileb li nequetaklan sa xbeneb li soldado li quecana sa calebal, quecoeb Mizpa chi atinac riquin laj Gedalas. 14 Ut quexye re: Ma inca nacanau nak laj Baalis, lix reyeb li ralal xcajol laj Amn, xtakla chak laj Ismael li ralal laj Netanas chacamsinquil? chanqueb. Abanan laj Gedalas inca quixpab li caru quexye. 15 Ut laj Johann quiatinac riquin laj Gedalas nak xjunes. Ut quixye re: Chinacanab chixcamsinquil laj Ismael. Ma ani tanaok re ani xcamsin re. Caut nak takacanab laj Ismael re nak tatxcamsi laat? Cui tatxcamsi, texjequi cuichic ribeb chixjunileb laj judo li xachutubeb chajun sutam ut teosok chixjunileb laj Jud li jo quial chic xecana, chan. 16 Abanan laj Gedalas li ralal laj Ahicam quixye re laj Johann li ralal laj Carea: Mabanu aan xban nak moco yal ta li caru yocat chixyebal chirix laj Ismael, chan.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

41

1293
1Laj

JEREMAS41

Ismael, aan li ralal laj Netanas. Ut laj Netanas, aan li ralal laj Elisama. Laj Ismael, aan xcomoneb li ralal xcajol li rey ut xcomoneb ajcui li nequetenkan re li rey. Sa li xcuuk po re li chihab aan, laj Ismael co Mizpa chi atinac riquin laj Gedalas. Lajeb li cui nk quixcameb chirix. Yoqueb chi cuaac sa comonil aran Mizpa. 2 Nak yoqueb chi cuaac, laj Ismael ut li lajeb chi cui nk li cuanqueb rochben, quecuacli ut quexcamsi chi chi ch laj Gedalas li ralal laj Ahicam, li ralal laj Safn. Laj Gedalas, aan li quixakabac xban lix reyeb laj Babilonia chi taklanc sa li naajej Jud. 3 Laj Ismael quixcamsiheb ajcui chixjunileb laj judo li cuanqueb riquin laj Gedalas aran Mizpa. Ut quixcamsiheb ajcui chixjunileb li soldado aj Babilonia li cuanqueb aran. 4 Jo cuulajak chic nak toj maji naabi c resil lix camic laj Gedalas, 5 quecuulac Mizpa cacal chi cui nk li quechal chak Siquem, Silo, ut Samaria. Jobil lix macheb ut pejel li rakeb ut setinbil lix tibeleb retalil lix rahil xcholeb. Quexcam li ru li trigo ut li pom re temayejak sa li templo. 6 Laj Ismael li ralal laj Netanas qui-el Mizpa ut co chixculbaleb. Yo chi yabac nak co. Nak quixculeb quixye reheb: Quimkex chirilbal laj Gedalas li ralal laj Ahicam, chan. 7 Nak queoc sa li tenamit, laj Ismael li ralal laj Netanas ut eb li cui nk li cuanqueb rochben quexcamsiheb li cui nk ut quexcuteb sa lix julel ha cuan aran. 8 Abanan lajeb li cui nk xcomoneb li cacal chi cui nk, quexye re laj Ismael: Moacamsi lao. Cuan li trigo, li cebada, li aceite ut li xyaal cab mukmu kaban sa calebal, chanqueb. Ut xban aan nak laj Ismael inca quixcamsiheb. 9 Lix julel ha li quixcuteb cui li camenak laj Ismael, aan li ha li quixtakla xbecbal li rey Asa nak yo chixcolbal rib chiru laj Baasa lix reyeb laj Israel. Usta nimla jul, abanan quinujac riquineb li cui nk li quixcamsiheb laj Ismael. 10 Ut laj Ismael quixtakla xchapbal chixjunileb li cristian li cuanqueb Mizpa, jo eb ajcui lix rabin li rey, li quecanabac sa ruk laj Gedalas re tarileb. Laj Ismael quixchapeb ut quixqueheb chi prexil ut qui-oc xcambaleb sa xtenamiteb laj Amn. 11 Laj Johann li ralal laj Carea ut chixjunileb li cuanqueb xcuanquil sa xbeneb li soldado quexnau li inca us li quixbanu laj Ismael li ralal laj Netanas. 12 Quexcam chirixeb chixjunileb li cui nk ut quecoeb chi pletic riquin laj Ismael li ralal laj Netanas. Coxextau nach riquin li ha li cuan Gaban. 13 Cajo nak quesaho sa xcholeb li cuanqueb rochben laj Ismael nak queril nak yo chak chi chalc laj Johann li ralal laj Carea ut chixjunileb li cuanqueb rochben. 14 Chixjunileb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS41,42

1294

42

quixchapeb laj Ismael aran Mizpa quexkaxtesi ribeb rubel xcuanquil laj Johann li ralal laj Carea. 15 Abanan laj Ismael li ralal laj Netanas quielelic chiru laj Johann rochbeneb cuakxakib li cui nk ut quecoeb riquineb laj Amn. 16 Chirix aan laj Johann, li ralal laj Carea, ut eb li nequetaklan sa xbeneb li soldado quexcameb chak chixjunil li quixcameb chi prexil laj Ismael li ralal laj Netanas nak acak xcamsi laj Gedalas li ralal laj Ahicam. Cuanqueb soldados, cuanqueb ixk, ut cuanqueb cocal, jo eb ajcui li eunucos li quixtauheb chak Gaban. 17 Quecoeb toj retal quecuulac Gerut-quimam li cuan nach riquin Beln re nak texic toj Egipto. 18 Quecoeb chi najt xban nak queraj elelic chiruheb laj Babilonia. Quexucuac chiruheb xban nak laj Ismael li ralal laj Netanas quixcamsi laj Gedalas li quixakabac xban lix reyeb laj Babilonia chi taklanc sa li naajej Jud. 1 Chixjunileb li nequetaklan sa xbeneb li soldado quecuulac chi atinac riquin laj Jeremas. Sa xyankeb aan cuanqueb laj Johann li ralal laj Carea, ut laj Jezanas li ralal laj Osaas jo eb ajcui chixjunileb li tenamit, jo li cuanqueb xcuanquil jo eb ajcui li macaeb xcuanquil. 2 Quexye re laj Jeremas: Banu usilal, chacuabi li caru nakatzama chacuu. Chattijok chikix chiru li Kacua la Dios. Tattijok chikix li jo quial chic inca xsache ku. Junxil nabalo, abanan anakcuan coxib aj chic xocana, jo yocat chirilbal. 3 Chatzama chiru li Dios nak aan tixcut chiku caru takabanu ut tixcut ajcui chiku bar toxic, chanqueb. 4 Ut laj Jeremas quixye reheb: Lain xcuabi li caru xeye. Tintijok chiru li Kacua li kaDios jo xetzama chicuu. Ut lain tinye ere li caru tinixsume cui. Tinye ere chixjunil ut maca tinmuk cheru, chan. 5 Ut quexye re laj Jeremas:A taxak li Kacua li kaDios tarakok atin sa kaben riquin xti quilal cui inca takabanu li caru tixye acue li Kacua li kaDios. 6 Lao takabanu li caru tixye acue li Kacua, usta us chiku, usta inca. Lao yoco chixtzamanquil chacuu nak tattijok chiru li Kacua li kaDios. To-abi nk chiru re nak us toelk, chanqueb. 7 Ac xnume chic lajeb cutan nak li Kacua quiatinac riquin laj Jeremas. 8 Ut laj Jeremas quixbok laj Johann li ralal laj Carea riquin. Ut quixbokeb ajcui li nequetaklan sa xbeneb li soldado ut eb li tenamit li cuanqueb rochben, jo li cuanqueb xcuanquil, jo eb ajcui li macaeb xcuanquil. 9 Ut quixye reheb: Laex xinetakla chixtzamanquil chiru li Kacua li kaDios lao aj Israel. Li Kacua xsume li caru xintzama ut quixye chi jocain: 10 Cui texcanak sa li naajej ain ut texcuank

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1295

JEREMAS42,43

43

sa xyalal, lain texintenka ut inca tinbanu raylal ere. Texincanab chi cuanc sa li naajej ain ut inca texinque chi isi c. Naraho inchol xban li raylal li xinbanu ere. 11 Mexxucuac chiru lix reyeb laj Babilonia. Anakcuan nequexxucuac xban, abanan mexxucuac chic xban nak lain tincuank eriquin. Lain tintenkan ere ut tincolok ere sa ruk li rey aan. 12 Lain tincuuxtana eru. Jocan ajcui lix reyeb laj Babilonia taruxtana eru ut texcanab cuichic chi cuanc sa le naaj. 13 Cui laex teye nak inca nequeraj cuanc sa li naajej ain, yokex chixketbal li caru xye ere li Kacua le Dios. 14 Cui teye nak texxic chi cuanc Egipto bar nequecoxla nak inca tacuank li pletic chi moco terabi xyab li trompeta, chi moco tecul cueej, 15 cui ut teye chi jocan, cherabi li ratin li Kacua, laex aj Jud li inca quisache eru. Li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel naxye chi jocain: Laex teraj xic chi canac aran Egipto. 16 Usta laex texxic toj aran, abanan li plet ut li cueej li kaxal nequexucua ru toxextau aran ut texcamk. 17 Relic chi yal chixjunileb li texic chi cuanc Egipto tecamsi k sa li plet, malaj ut xban cueej malaj ut xban li caki yajel. Ma jun tacolek chiru li raylal li tintakla sa xbeneb, chan li Dios. 18 Ut li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, quixye ajcui: Jo nak xincutbesi lin joskil chiruheb li cuanqueb Jerusaln nak xinqueheb chixtojbal xmac, jocan ajcui nak texinque chixtojbal emac laex cui texxic Egipto. Xucuajelak erilbal. Texhobek ut tapatzek le caba nak eb li tenamit temajecuank. Ut inca chic texsuki k sa li naajej ain, chan li Kacua. 19 Laex aj Jud, li inca quisache eru, li Kacua xye nak inca texxic Egipto. Lain ninye xyalal ere anakcuan. Checoxlak chi us caru tebanu. 20 Inca us xebanu nak xetzama chicuu nak tintijok cherix chiru li Kacua li kaDios. Xeye cue, Chattijok chiru li Kacua li kaDios chikix lao ut taye ke chixjunil li tixye acue. Lao takabanu li caru tixye, chanquex. 21 Lain xinye ere anakcuan, abanan laex inca nequeraj xbanunquil li caru xye li Kacua li kaDios. 22 Jocan nak anakcuan chenauhak nak relic chi yal laex texcamk sa li plet malaj ut xban cueej, malaj ut xban caki yajel. Texcamk sa li naajej li xic cui ere chi cuanc, chan laj Jeremas. 1 Laj Jeremas quixye reheb laj Jud chixjunil li quiyehe re xban li Kacua lix Dioseb. 2 Nak ac xrake chi atinac laj Jeremas, laj Azaras li ralal laj Osaas ut laj Johann li ralal laj Carea, rochbeneb li cui nk li ketketeb, quexye re laj Jeremas: Ticti li nacaye. Li Kacua li kaDios inca quixye aan. Inca xatxtakla

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS43,44

1296

44

chixyebal ke nak inca toxic chi cuanc Egipto. 3 Laj Baruc li ralal laj Neras yo chi tacchii nc acue re nak toakaxtesi sa rukeb laj Babilonia re nak toexcamsi malaj ut toexcam chi prexil aran Babilonia, chanqueb. 4 Jocan nak laj Johann li ralal laj Carea, ut chixjunileb li nequetaklan sa xbeneb li soldado, jo eb ajcui chixjunileb li tenamit quexket li ratin li Kacua ut inca quecana sa li naajej Jud. 5 Laj Johann li ralal laj Carea ut eb li nequetaklan sa xbeneb li soldado, quexcam chirixeb laj Jud li inca quisache ruheb. Aaneb li quejequi c yalak bar junxil ut quesuki chi cuanc Jud. 6 Quexcameb chixjunileb li cui nk, eb li ixk ut eb li cocal, jo eb ajcui lix rabin li rey. Aaneb li quequehe rubel xcuanquil laj Gedalas li ralal laj Ahicam xban laj Nabuzaradn li nataklan sa xbeneb li soldado. Ut quexcam ajcui li profeta Jeremas ut laj Baruc li ralal laj Neras. 7 Jocain nak quexket ratin li Dios nak quecoeb Egipto ut quecuulac toj Tafnes. 8 Nak cuanqueb Tafnes li Kacua quiatinac riquin laj Jeremas ut quixye re: 9 Chap coxibak li ni nki pec ut chiruheb laj judo tamukeb sa choch, li seb ru, li cuan chiru li oquebal re li rochoch laj Faran aran Tafnes. 10 Ut taye reheb: Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel. Lain tincam chak laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia, li nacanjelac chicuu. Lain tinxakab lix naaj arin sa xben li pec ain ut aran tixque lix muhebal. 11 Laj Nabucodonosor tachalk chi pletic riquineb laj Egipto. Ut li ac tenebanbil camc sa xbeneb tecamk. Li ac tenebanbil sa xbeneb camec chi prexil, tecamek. Li ac tenebanbil camc sa xbeneb sa li plet, sa li plet ajcui tecamk. 12 Tixloch xxamlel li rochocheb lix dioseb laj Egipto. Tixcateb li dioseb malaj ut tixcameb. Tixsabesi li tenamit Egipto jo nak naxsabesi li rak junak aj ilol xul. Ut chirix aan taelk sa li tenamit aan chi maca tixcul. 13 Ut lix reyeb laj Babilonia tixjuqueb lix jalam uch lix dioseb Bet-semes li cuanqueb aran Egipto. Ut tixcateb li cab li nequexlokoni cui lix dioseb, chan. 1 Li Kacua quiatinac riquin laj Jeremas chirixeb chixjunileb laj judo li cuanqueb Egipto sa eb li tenamit Migdol, Tafnes, Menfis ut sa li naajej Patros. 2 Li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel quixye chi jocain: Laex xeque retal li raylal li xinque sa xben li tenamit Jerusaln ut sa xbeneb li tenamit li cuanqueb Jud. Anakcuan jucbileb chic ut maca cuan sa eb li tenamit aan. 3 Xinbanu chi jocan reheb xban li mausilal quexbanu. Quexque injoskil nak quexcat xpomeb ut quexlokoni li jalanil dios li inca xexnau ru eb aan, chi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1297

JEREMAS44

moco laex, chi moco le na eyucua. 4 Nabal sut quintaklaheb li profeta, laj canjel chicuu, riquineb. Eb li profeta quexye reheb nak inca texbanu li yibru naleb ain, li inca nacuulac chicuu. 5 Abanan inca querabi chi moco quexque retal li caru quexye li profetas. Inca quexcanab xbanunquil li mausilal, chi moco quexcanab xcatbal lix pomeb chiruheb li jalanil dios. 6 Jocan nak quinumta lin joskil sa xbeneb ut quicuisi injoskil sa xbeneb li tenamit li cuanqueb Jud ut sa eb li be li cuanqueb Jerusaln. Lain quinsach ruheb ut maca cuan sa eb li tenamit toj chalen anakcuan. 7 Aan ain li naxye li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel: Caut nak nequebanu li mausilal ain? Ejunes nequesach erib. Caut nak nequequeheb chi camc eb li cui nk ut eb li ixk jo eb ajcui li saj cui nk ut eb le cocal toj retal nak ma jun chic xcomoneb laj Jud nequecana? 8 Caut nak nequechik injoskil riquin xlokoninquileb li dios li xeyi b ut riquin xcatbal le pom chiruheb li dios li cuanqueb arin Egipto li bar xexchal cui chi cuanc? Laex tesach erib ejunes ut texhobek ut xic chic tex-ilek xbaneb chixjunileb li xni nkal ru tenamit li cuanqueb sa ruchichoch. 9 Ma xsach sa echol li mausilal li quexbanu le xetonil yucua ut eb li rey ut eb li rixakileb sa li naajej Jud? Ma xsach sa echol li mausilal li xebanu laex ut eb le rixakil aran Jud ut aran Jerusaln? 10 Toj chalen anakcuan laex inca quecubsi erib chi moco niquinelokoni. Ut inca nequebanu li caru naxye sa lin chakrab li quinque ere laex ut reheb ajcui le xetonil yucua. 11 Jocan nak lain li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, tinque li raylal ain sa eben laex re xsachbal eru laex aj Jud. 12 Lain tinsacheb chixjunileb laj Jud li inca quesache ruheb junxil. Tinsacheb chixjunileb li texque xchol chi xic chi cuanc Egipto. Jun xxiquic, jo li cuanqueb xcuanquil, jo eb li macaeb xcuanquil, telajecamk aran Egipto. Cuan li tecamk sa li plet ut cuan li tecamk xban cueej. Xucuajel rilbal li texcul. Tehobek ut temajecuak xbaneb li tenamit ut teseek. 13 Lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb li xecoeb chi cuanc Egipto. Tintakla li plet, li cueej ut li caki yajel sa xbeneb jo quinbanu reheb laj Jerusaln. 14 Ma jun reheb laj Jud li quecoeb chi cuanc Egipto tecolek. Ma jun reheb tasuki k cuichic Jud usta teraj ru suki c. Caaj chic li teruhank chi elelic tesuki k, chan li Dios. 15 Chixjunileb li cuanqueb aran queatinac riquin laj Jeremas. Sa xyankeb aan cuanqueb li cui nk li quexnau nak eb li rixakil quemayejac chiruheb li jalanil dios. Cuanqueb nabaleb li ixk chutchuqueb aran, jo eb ajcui chixjunileb laj judo li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS44

1298

cuanqueb Patros, xcuent Egipto. Quexye re laj Jeremas: 16 Lao inca takabanu li caru xaye ke sa xcaba li Dios. 17 Lao takabanu chixjunil li caru xkaye. Takacat kapom chiru li kana po, li nequexye Reina del Cielo re. Takamayeja li kavino chiru jo quexbanu li kayucua ut eb li karey jo eb ajcui li xetaklan sa kaben sa eb li tenamit li cuanqueb Jud ut aran Jerusaln. Sa eb li cutan aan sa sa kachol ut cuan nabal katzacaemk. Ma jun cua xkacul raylal. 18 Chalen nak xkacanab xcatbal kapom chiru li kana po ut chalen nak xkacanab xmayejanquil li kavino chiru, maca chic katzacaemk ut yoqueb chi camc eb li kacomon sa li plet ut xban cueej, chanqueb. 19 Ut eb li ixk quexye: Ma inca ta bi quexnau li kabelom nak xkacat kapom chiru li kana po? ut, ma inca ta bi quexnau nak xkamayeja li vino chiru ut xkayi b li caxlan cua jo retalil li po? chanqueb. 20 Laj Jeremas quiatinac riquineb chixjunileb li tenamit, jo cui nk jo ixk li yoqueb chi atinac riquin. 21 Quixye reheb: Ma inca ta bi quixnau li Dios nak xecat li pom sa eb li tenamit li cuanqueb Jud ut aran Jerusaln? Ma inca ta bi quixque retal nak xecat li pom laex, ut eb le yucua jo eb ajcui le rey ut eb li nequetaklan sa eben? 22 Li Dios inca chic quixcuy rilbal li mac ut li mausilal xebanu. Inca chic quixcuy rilbal lix yibal ru le naleb. Jocan nak quixsach ru le naaj. Maca chic cuan chi sa anakcuan ut majecuanbil chic. 23 Li raylal ain xtane sa eben xban nak quexmacob chiru li Kacua. Quecat le pom chiruheb li jalanil dios ut inca quebanu li caru quixye li Kacua. Queket li chakrab ut inca quebanu li caru quextakla cui. 24 Ut laj Jeremas quixye ajcui reheb li tenamit, jo eb ajcui li ixk: Abihomak li caru naxye li Kacua, laex aj Jud, li cuanquex arin Egipto. 25 Li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, naxye: Laex cui nk ut laex ixk, laex nequeye, Lao takabanu li caru xkaye. Takacat li pom ut takamayeja li kavino chiru li kana po, chanquex. Ut yoquex chixbanunquil li caru xeye. Jocan nak anakcuan, banuhomak li caru xeye. 26 Abanan laex aj judo li cuanquex arin Egipto, cherabi li caru naxye li Kacua. Li Kacua naxye: Lain li yoyoquil Dios riquin juramento ninye nak ma jun aj judo li cuan Egipto tixpatz incaba nak tatijok, chi moco tixbanu chic li juramento sa incaba. 27 Lain tinbanu nk re nak inca us tex-elk. Tasachek eru. Eb laj judo li cuanqueb Egipto tecamk. Tecamsi k riquin chi ch sa li plet malaj ut xban cueej. 28 Moco nabaleb ta li teelk Egipto li texic cuichic chi cuanc Jud. Moco quiheb ta li inca tecamsi k. Ut chixjunileb laj Jud

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1299

JEREMAS4446

45

li inca quesache ru, li quechal chak Egipto, texque retal li caru taculmank, ma li xinye lain, malaj ut li caru xexye eb aan. 29 Laex tenau nak xakxo xcuanquil li cuatin nak xinye nak tinque raylal sa eben. Lain li Kacua tinque junak li retalil cheru nak lain texinque chixtojbal emac sa li naajej ain. 30 Aan ain li retalil li tinque. Lain tinkaxtesi laj Faran Hofra xcaba, lix reyeb laj Egipto, sa rukeb li xic nequeiloc re, li teajok xcamsinquil. Tinbanu riquin laj Hofra jo quinbanu riquin laj Sedequas lix reyeb laj Jud nak quinkaxtesi sa ruk laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia nak yo chixsicbal re tixcamsi, chan li Kacua. 1 Sa li xca chihab nak laj Joacim li ralal laj Josas cuan chok xreyeb laj Jud, laj Baruc li ralal laj Neras quixtzi ba sa li botbil hu li caru quiyehe re xban li profeta Jeremas. Laj Jeremas quiatinac cuichic riquin laj Baruc ut quixye re: 2 At Baruc, jocain yo chixyebal acue li Kacua lix Dioseb laj Israel: 3 Laat xaye, Tokob xak cuu. Li Kacua xque xtzakob li raylal li cuanquin cui. Tacuajenakin ut inca naru ninhilan riquin li raylal cuanquin cui, chancat. 4 Li Kacua quixye: Ye re chi jocain: Lain tinjuc li caru quinxakab ut tincuisiheb li cristian li quinqueheb chi cuanc sa chixjunil li naajej ain. 5 Maca aj e nak tasic acuanquil. Mabanu aan xban nak lain tintakla li raylal sa xbeneb chixjunileb li cristian. Ut laat, yalak bar tatxic lain tatincol. Inca tatcamsi k, chan li Dios.

46

ain li quixye li Kacua re laj Jeremas chirix li caru texcul eb li xni nkal tenamit. 2 Jocain quixye li Kacua chirix li tenamit Egipto ut chirixeb lix soldado laj Faran Necao lix reyeb laj Egipto. Laj Nabucodonosor, lix reyeb laj Babilonia, quinumta sa xben aran Carquemis chire li nima Eufrates sa li xca chihab nak laj Joacim li ralal laj Josas cuan chok xreyeb laj Jud. 3 Cauresihomak li chi ch re xcolbal re le chol, ut texxic chi pletic. 4 Cauresihomak le cacuay ut takenkex chirixeb. Chapomak le naaj ut cuank le punit chi ch sa ejolom. Cauresihomak le lans ut quehomak cherix le rak chi ch re pletic. 5 Caru yoqueb chixculbal? Eb lix soldados laj Egipto yoqueb chi xucuac ut yoqueb chi suki c chirixeb. Eb lix soldados laj Babilonia yoqueb chi numtac sa xbeneb. Yoqueb chi elelic sa junpat chi inca nequeiloc chirixeb. Ut yalak bar xucuajel rilbal li yoqueb chixculbal, chan li Kacua.

1Aan

Li caru texcul eb laj Egipto

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS46
6 Eb

1300

li nequealinac chi cau inca naru teelelik, chi moco li cauheb rib. Sa li norte chire li nima Eufrates xextich li rokeb ut xetane. 7Aniheb aan li nequexye nak ni nkeb xcuanquil jo nak naniman li nima Nilo nak nabutin? 8 Aaneb laj Egipto li yoqueb chi nimanc xcuanquil jo li nima Nilo nak nabutin. Eb aan nequexye: Tanimank kacuanquil. Tonumtak sa xbeneb li tenamit li cuanqueb sa ruchichoch ut takasach xcuanquileb. 9 Taklahomakeb li cacuay chi xic. Laex li nequecheoc re li carruajes, texxic chi junpat. Ayukex, ex soldados laex aj etiopia ut laex li cuanquex sa li tenamit Put, li nequecam le chi ch re xcolbal re le chol, ut laex li cuanquex sa li tenamit Lud li nequenau chi us cutuc riquin li tzimaj. 10 Abanan li cutan aan, aan li cutan nak li Kacua li nimajcual Dios tixqueheb chixtojbal xmaqueb li xic nequeiloc re. Tecamsi k riquin chi ch toj retal tacojlak xchol. Chanchan nak li chi ch tareca xsahil lix quiqueleb. Sa li cutan aan li camsi nc li tacuank sa li norte chire li nima Eufrates, aan jo jun li mayej chiru li Kacua. 11 Laex aj Egipto, usta texxic toj Galaad chixsicbal le ban, li ban maca chic taoc cui. Laex inca chic tex-usak. 12 Eb li xni nkal ru tenamit xerabi resil nak xcute exutan. Chixjunileb xerabi nak yoquex chi yabac xban li raylal li cuanquex cui. Eb li soldado li cauheb rib textich li rokeb chi ribileb rib ut tetanek, chan li Kacua. 13 Aan ain li quixye li Kacua re li profeta Jeremas chirix laj Nabucodonosor nak co Egipto chixsachbal ru li tenamit. 14 Yehomak resil sa eb li tenamit Egipto. Yehomak resil aran Migdol, Menfis, ut Tafnes. Yehomak reheb: Xaklinkex chi cau sa le naaj ut cauresihomak erib chi pletic xban nak yoqueb chi osoc sa li plet li cuanqueb chejun sutam. 15 Caut nak xtane le dios li cau cui echol? Xtane xban nak li Kacua quixtan. 16 Talajextich li rokeb li soldado ut tetanek. Ut texye: Xakli ko. Toxic cuichic riquineb li kech tenamitil. Toxic cuichic sa li naajej macaeb cui li nequecamsin ke riquin chi ch. 17Nak cuankeb chic aran texye: Laj Faran, lix reyeb laj Egipto, junes atinac naxbanu. Ac xnume xkehil nak tanumtak sa xbeneb li xic nequeiloc re. 18 Lain li Kacua li nimajcual Dios. Lain li tzakal rey. Lain li yoyoquil Dios. Li jun li tachalk chi pletic eriquin chanchan li tzul Tabor li najt xteram sa xyankeb li tzul. Chanchan li tzul Carmel li cuan chire li palau. 19 Laex aj Egipto, cauresihomak erib chi camec chi prexil. Li tenamit Menfis tasachek ru. Tacanak chi maca cuan chi sa. 20 Li naajej Egipto chanchan jun li chabil tuk ix cuacax. Abanan tasachek ru xbaneb li techalk sa li norte. 21 Ut eb li soldado, li tojbileb, chanchaneb li coc cuacax li ni nkeb xtibel. Inca texcuy pletic.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1301

JEREMAS46,47

Texsukisi ban ribeb ut teelelik xban nak xcuulac xkehil nak tesachek ruheb. 22 Eb laj Egipto, teelelik jo nak naelelic li canti nak yokeb chi nachoc li xic nequeiloc reheb. Techalk riquin mal. Chanchanakeb li cui nk li nequetanoc che. 23 Chanchanakeb li cui nk li nequetanoc re li quiche. Inca naru rajlanquileb xban xquialeb. Kaxal nabaleb chiruheb laj sac. 24 Eb laj Egipto tecutek xxutan. Techapek xbaneb li techalk sa li norte, chan li Dios. 25 Li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, naxye: Lain tinque chixtojbal xmac laj Amn lix dioseb laj Tebas. Ut tinqueheb chixtojbal xmaqueb laj Faran ut eb laj Egipto rochbeneb lix dioseb ut eb lix rey. Ut tinqueheb ajcui chixtojbal xmaqueb li nequexcojob xchol riquin laj Faran. 26 Lain tinkaxtesiheb sa rukeb li nequeraj xcamsinquileb. Tinkaxtesiheb sa ruk laj Nabucodonosor ut eb li nequetenkan re. Abanan mokon tecuank cuichic sa lix tenamiteb aran Egipto jo nak quecuan junxil, chan li Kacua. 27Laex aj Israel, li ralal xcajol laj Jacob, mexxucuac. Michinan echol. Lain tincolok ere usta sa najtil tenamit cuanquex chak. Ut tinqueheb cuichic chi suki c eb la cualal acajol li cuanqueb chi prexil. Texcuank cuichic sa tuktuquil usilal. Ut inca chic texxucuak. 28 Mexxucuac laex li ralal xcajol laj Jacob laj canjel chicuu. Lain tincuank eriquin. Lain tinsach ruheb chixjunileb li xni nkal ru tenamit li texinjequi cui, abanan lain inca texinsach chi junaj cua. Tento nak texinque chixtojbal emac, abanan sa ti quilal tinbanu, chan li Kacua.

47

quixye li Kacua re li profeta Jeremas chirixeb laj filisteo nak toj maji quisache ru li tenamit Gaza xban laj Faran. 2 Li Kacua quixye: Quehomak retal. Yokeb chak chi chalc sa li norte eb laj Babilonia chixsachbal ruheb laj filisteo. Chanchan nak nabutin li nima nak yokeb chi chalc. Chanchan nak li but tanumek sa eb li naajej ut tixsach chixjunileb li tenamit jo eb ajcui li cuanqueb chi sa. Eb li cristian japjokeb re chi yabac xban li raylal tachalk sa xbeneb. 3 Taabi k xyab li rokeb li cacuay. Taabi k xyab eb li carruajes nak yokeb chi chalc li xic nequeiloc reheb. Eb li yucuabej inca chic terileb lix cocal xban nak macaak chic xmetzeuheb. 4 Xcuulac xkehil nak tasachek ruheb laj filisteos. Tesachek ruheb li teraj xtenkanquileb laj Tiro ut laj Sidn. Li Kacua oc re chixsachbal ruheb laj filisteo, li jo quial inca quesache ru aran Caftor chire li palau. 5 Eb li

1Jocain

Li caru texcul eb laj Filisteo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS47,48

1302

cuanqueb Gaza texbes li rismal xjolomeb xban xrahil xcholeb. Eb laj Ascaln inca chic teecank. Joke tecanab xsetbal le tibel retalil xrahil echol? 6 Laex tejap ere chixyebal: At Kacua, ma inca tacanab kacamsinquil? Ma inca taru k taxoc la chi ch sa rochoch? Ma inca tathilank cachinak? 7 Abanan, chanru nak li Kacua tixcanab pletic eriquin? Aan ac xtaklaheb li soldado chi pletic eriquin laex li cuanquex Ascaln ut eriquin laex li cuanqueb chire li palau.

48

naxye li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, chirixeb laj Moab: Raylal tachalk sa xbeneb laj Nebo xban nak tasachek ruheb. Quiriataim tachapek ut tacutek xxutan. Tachapek ut tasachek ru li tenamit Misgab. 2 Eb laj Moab inca chic tequehek xlokal. Eb li xic nequeiloc re li cuanqueb Hesbn nequexcub ru chanru nak terisi xcuanquil jo nimla tenamit. Eb li cuanqueb Madmena tesachek ruheb. Junelic tesiquek re xcamsinquileb. 3 Eb li cuanqueb Horonaim japjokeb re xban nak junes raylal ut sachec yokeb chixculbal. 4 Eb laj Moab yokeb chi culuc raylal ut eb li cocal yokeb chi yabac xban li raylal. 5 Eb li yokeb chi taksi nc sa li tzul Luhit yokeb chi yabac xban li raylal li yokeb chixculbal. Ut eb li yokeb chi cubsi nc Horonaim, aaneb li xic nequeiloc reheb ut terabi nak yokeb chi yabac. 6 Elenkex! Colomak erib, laex aj Moab! Chanchanakex li quix li cuan sa li chaki choch. 7Laex texchapek ajcui xban nak nequecojob echol sa xben le biomal. Ut laj Quemos le dios tachapek ut tacamek chi prexil rochbeneb laj tij jo eb ajcui li cuanqueb xcuanquil. 8 Eb li tesachok eru techalk sa li junjunk chi tenamit. Ut ma jun ere teruk chi elelic. Tapoek ru li ru taka ut tasachek ru li choch li ti c ru xban nak jocan quixye li Kacua. 9 Us raj cuan ta xxiqueb laj Moab re nak taruk teelelik xban nak tasachek ru lix tenamiteb. Ma ani chic tacanak aran. 10 (Tzektananbilakeb li inca nequexque xchol chixbanunquil lix canjel li Dios. Tzektananbilakeb li inca teoquenk chi camsi nc nak taklanbileb xban li Kacua.) 11 Li Kacua quixye: Junelic cojco xcholeb laj Moab. Inca quechape ut inca quecame sa najtil tenamit. Chanchaneb li vino li tuktu ru li inca quijale xnaaj. Inca qui-el xsahil chi moco lix boc. 12 Abanan cuulac re xkehil nak eb laj Moab tecamek chi prexil sa jalan naajej jo nak najale xnaaj li vino ut najore lix naaj. 13 Sa eb li cutan aan eb laj Moab texutanak xban nak quexcojob xcholeb riquin laj Quemos lix dioseb jo nak eb laj Israel quexutanac xban lix dioseb li cuan Bet-el, li quexcojob cui

1Jocain

Li caru texcul eb laj Moab

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1303

JEREMAS48

xcholeb. 14 Laex aj Moab, caut nak nequeye nak laex chabil soldados ut cau erib chi pletic? 15 Eb li tenamit Moab ut eb li cristian tesachek ruheb. Eb li saj cui nk li sicbileb ru camsinbilakeb chi chi ch nak teosok, chan li tzakal Rey, li Nimajcual Dios xcaba. 16 Yo chak chi nachoc li raylal li yo chi chalc sa xbeneb laj Moab. Chi seb tasachek ru li tenamit. 17Ilomak xtokobal ruheb laj Moab, laex li cuanquex chixjun sutam, laex li xenau chanru lix lokal junxil. Yehomak, Qui-isi c xcuanquilal. Xtoke lix xuk retalil lix cuanquil. 18 Laex li cuanquex sa li tenamit Dibn, cubsihomak erib ut chunlankex sa li poks xban nak chalc re laj sachonel, li yo chak chi pletic riquineb laj Moab ut yo chixjuquinquil li cab li nequexcol cui ribeb. 19 Ut laex li cuanquex Aroer, xaklinkex chire li be chi oybeni nc. Patzomak reheb li yoqueb chi elelic caru xculman. 20 Techakok ut texye, Li naajej Moab xsache ru. Texyabak xban nak xutanal xcul. Yehomak resil chire li nima Arnn nak xsache ru lix naajeb laj Moab. 21 Xcuulac xkehil nak tarakek atin sa xbeneb li cuanqueb sa li ru taka. Tarakek atin sa xbeneb li cuanqueb Holn, Jahaza, ut Mefaat. 22 Tarakek atin sa xbeneb li cuanqueb Dibn, Nebo ut Bet-diblataim, 23 jo ajcui sa xbeneb li cuanqueb Quiriataim ut Bet-gamul ut ut Bet-men. 24 Tarakek ajcui atin sa xbeneb li cuanqueb Queriot, ut Bosra ut sa xbeneb ajcui chixjunileb li tenamit li cuanqueb sa li naajej Moab, chi najt jo chi nach. 25 X-isi c xcuanquileb laj Moab. Maca chic xcuanquileb, chan li Kacua. 26 Quehomakeb laj Moab chi calac xban nak xexnimobresi ribeb chiru li Kacua. Quehomakeb laj Moab chixtolcosinquil ribeb sa lix xaauheb. Quehomakeb laj Moab chi hobec. 27Laex aj Moab, ma inca ta bi xehobeb laj Israel? Ma quetae ta bi laj Israel chi elkac? Ma xban ta bi aan nak nequehobeb? 28 Canabomak le tenamit ut texxic chi cuanc sa xyankeb li pec, laex li cuanquex Moab. Chanchanakex chic li mucuy li naxyi b xsoc sa li oquebal re li ochoch pec. 29 Lao xkabi resil nak nequexnimobresi ribeb laj Moab. Ketketeb ut joskeb. Nequexketketi ribeb ut aj ketoleb atin. 30 Lain ninnau lix choleb. Moco us ta teelk nak nequexnimobresi ribeb. Maca na-oc cui li nequexbanu. 31 Jocan nak lain tinyabak chirixeb laj Moab. Chirixeb chixjunileb tinyabak. Nayote inchol chirixeb li cuanqueb sa li tenamit Kir-hares. 32 Tinyabak cherix laex li cuanquex Sibma jo nak quinyabac chirixeb li cuanqueb Jazer. Kaxal nim raj le cuanquil nak xexcuan. Xcuulac toj cuan cui li palau li cuan nach riquin li tenamit Jazer. Abanan xculun laj sachonel ut xrisi le cuanquil. Chanchanex li uvas li naxhel rib chi us ut xsache li ru. 33 Macaak chic li sahil cholej sa li xnaaj li acui mk ut sa li calebal li cuanqueb Moab. Inca chic tayatzmank ru li uvas. Ma ani chic tixyatz li uvas chi sa sa xcholeb. Nequexjap reheb,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS48,49

1304

abanan macua xban xsahil xcholeb. Nequexjap ban reheb xban xrahileb xchol. 34 Eb li cuanqueb Hesbn yoqueb chi yabac ut lix yabeb nacuulac toj Eleale ut Jahaza. Lix yabeb na-abi c toj Zoar ut Horonaim ut Eglat-selisiya xban nak quechakic li yuam ha li cuanqueb Nimrim. 35 Lain tinsach ruheb li nequemayejac sa eb li naajej li najt xteram li cuanqueb Moab ut nequexcat li pom chiruheb lix dioseb, chan li Kacua. 36 Nayote inchol chirixeb li cuanqueb Moab ut chirixeb li cuanqueb Kir-hares. Lix rahil inchol, aan chanchan nak nacheman jun li bich sa li xolb re rahil cholejil xban nak maca chic xbiomaleb laj Moab. 37Chixjunileb quexbes li rismal xjolomeb ut querisi lix macheb. Chixjunileb quexset li rukeb ut querocsi li ticr li kes ru retalil li rahil cholej li cuanqueb cui. 38 Yalak bar yoqueb chi yabac xban nak lain xinsach ru li naajej Moab. Yoqueb chi yabac sa xbeneb li cab ut sa eb li cayil. Li tenamit chanchan jun li cuc li xjore ut ma ani na-ajoc re, chan li Dios. 39 Chexyabak chirixeb laj Moab. Xucuajel chic rilbaleb. Nequexjal li rilobaleb xban xxutaneb. Nequehobe ut nequeseec xbaneb chixjunileb li cuanqueb chi xjun sutam. 40 Jocain naxye li Kacua: Quehomak retal. Eb li xic nequeiloc reheb laj Moab yoqueb chi chalc chixsachbal ruheb. Chanchaneb li tiu nak naxic chixchapbal lix tib. 41 Eb li tenamit techapek jo eb ajcui li cab li nequexcol cui ribeb. Sa eb li cutan aan eb li soldado aj Moab sicsotkeb. Chanchanakeb jun li ixk li yo chi culuc raylal. 42 Li nimla tenamit Moab tasachek ru xban nak quexketketi ribeb chiru li Kacua. 43 Laex aj Moab, xiu xiu chic cuanquex. Junes raylal cuan sa eben. Chanchanakex li xul li yo chi chapec xban laj yo xban nak ac cauresinbil eb li raal ain chok ere. 44 Li ani taelelik xban xxiu tatanek sa jul. Ut li ani taelk sa li jul tachapek sa li raal, xban nak lain tintakla li raylal sa xbeneb laj Moab re nak textoj rix lix maqueb, chan li Kacua. 45 Cuanqueb li texic chixcolbal ribeb aran Hesbn. Abanan maca naru texbanu. Quicate li tenamit Hesbn, lix tenamit li rey Sehn. Quicate li tzul ut eb lix nubal li tenamit ain li inca nequecuan sa xyalal. 46 Raylal tachalk sa xbeneb laj Moab. Quesache ruheb li tenamit li quexlokoni li dios Quemos. Quechape ut quecame chi prexil eb li ralal xcajol. 47Abanan tacuulak xkehil nak lain tinqueheb cuichic chi suki c sa lix naajeb li ralal xcajol laj Moab ut sa chic tecuank, chan li Kacua. Aan ain li resilal li caru tixcul li tenamit Moab.

49

quixye li Kacua li nimajcual Dios chirixeb laj Amn: Ma maca ta bi ralal xcajoleb laj Israel? Ma macaeb ta bi ralal xcajoleb teechani nk re lix naajeb? Caut nak eb laj Amn li
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Jocain

Li caru texcul li jalaneb xtenamit

1305

JEREMAS49

nequelokonin li yi banbil dios Milcom quexchap li naajej Gat? Caut nak xecana chi cuanc sa eb li tenamit aan? 2 Tacuulak xkehil nak eb laj Amn li cuanqueb sa li tenamit Rab terabi nak eb li tenamit texjap reheb chi pletic. Ut li tenamit juquinbil chic tacanak. Eb li tenamit li cuanqueb chi xjun sutam tecatek. Ut eb laj Israel terechani cuichic li naajej li quimake chiruheb xbaneb laj Amn, chan li Kacua. 3 Chexyabak laex li cuanquex Hesbn xban nak quisache ruheb li tenamit Hai. Japomak ere laex li cuanquex Rab. Quehomak li kes ru ticr cherix ut chexyabak. Texxic yalak bar chi sa li tzac li sutsu cui li tenamit xban nak li yi banbil dios Milcom tacamek chi prexil rochbeneb laj tij ut eb li cuanqueb xcuanquil. 4 Caut nak nequenimobresi erib xban li ru taka li na-el cui chi us li acui mk? Laex li inca us enaleb, ma inca nequeque retal nak tasachek ru li ru taka? Caut nak nequecojob echol sa xben le biomal? Ut nequeye Ani ta cui taruk chi chalc chi pletic kiquin? chanquex. 5 Lain texinque chi xucuac xbaneb chixjunileb li cuanqueb chejun sutam. Chejunilex tex-isi k sa li naajej li cuanquex cui. Ut ma ani tachutubank reheb li teelelik. 6 Abanan, mokon chic lain tinqueheb cuichic chi suki c sa lix naajeb li ralal xcajol laj Amn ut sa chic tecuank, chan li Kacua li nimajcual Dios. 7 Jocain quixye li Kacua li nimajcual Dios chirixeb laj Edom: Ma maca chic xnalebeb li cuanqueb Temn? Ma inca chic naru texque xnalebeb li tenamit laj quehol naleb? Ma xsach lix nalebeb? 8 Elenkex chi junpat ut mukumak chak erib sa eb li ochoch pec laex li cuanquex Dedn xban nak lain tinque li raylal sa xbeneb li ralal xcajol laj Esa nak tinqueheb chixtojbal rix lix maqueb. 9 Nak tesicok uvas, ma inca ta bi texcanab cachinak li ru? Ut nak nequechal laj elk chiru kojyi n, ma inca ta bi texcam caaj cui li jo quial nequeraj chok reheb? 10 Abanan lain tinmak chiruheb li ralal xcajol laj Esa chixjunil li caru cuan reheb. Tincanab chi cutanquil li naajej li nequexmuk cui ribeb. Tesachek ruheb li ralal xcajol, eb li rechalal ut eb li rech cabal. Tesachek ruheb chi junaj cua. 11 Canabomakeb li maca xna xyucuaeb. Lain tin-ilok reheb. Ut eb li xmalcaan naru texcojob xcholeb cuiquin. 12 Li Kacua quixye chi jocain: Cui eb li macaeb xmac quequehe chixculbal li raylal, ma toja ta chic laex inca texquehek chixtojbal rix le mac? Tento nak laex tetoj rix le mac. 13 Sa incaba lain xinbanu jun li juramento ut xinye nak li tenamit Bosra tasachek ru ut xucuajel chic rilbal tacanak. Tzektananbilak ut majecuanbilak. Chixjunileb li tenamit li cuanqueb chi xjun sutam tesachek ruheb chi junaj cua, chan li Dios. 14 Laj Jeremas

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS49

1306

quixye: Li Kacua quiatinac cuiquin. Quixtaklaheb lix takl chixyebal reheb li xni nkal ru tenamit nak texchutubeb lix soldado ut texcauresi ribeb chi pletic riquineb laj Edom. 15 Li Dios quixye: Anakcuan lain tincuisi lix cuanquileb sa xyankeb li xni nkal ru tenamit ut tzektananbilakeb chic. 16 Xexbalaki ribeb nak xexque xxiuheb li tenamit. Xexbalaki ribeb nak xexnimobresi ribeb. Eb aan xexyi b lix naajeb sa xyankeb li sakonac sa eb li ni nki tzul jo naxbanu li tiu. Abanan usta najt xteram texyi b chak lix naajeb, lain tebincubsi chak toj aran. 17 Xucuajel chic rilbaleb laj Edom tecanak. Chixjunileb li tenumek aran tesach xcholeb ut texhob xban li caru texcul. 18 Jo nak quesache ru li tenamit Sodoma ut Gomorra rochbeneb li coc tenamit li cuanqueb chi xjun sutam, jocan ajcui texcul eb laj Edom nak tesachek ruheb. Ma ani chic tecuank sa li tenamit aan, chan li Dios. 19 Lain tincuisiheb laj Edom sa lix naajeb chi junpat. Chanchanakin jun li cakcoj li na-el sa li quiche chire li nima Jordn chixsicbal xtzacaemk. Lain tinsic ru junak ut aan tinque chi canjelac sa li naajej aan. Ma macua ta bi lain yal cue? Ma cuan ta bi junak tanumtak chicuu lain? Ma cuan ta bi junak taruk tixxakab rib chicuu? chan li Dios. 20 Abihomak li caru quixcub ru xbanunquil reheb laj Edom li Kacua. Abihomak li caru tixbanu reheb li cuanqueb Temn. Quelonbil nak teisi k li macaeb chic xmetzeu sa li tenamit aan ut tasachek ru lix naajeb. 21 Nak tasachek ru li tenamit aan, chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch sicsotkeb xbaneb xxiu nak terabi li choki nc. Taabi k lix yabeb chi najt toj sa li Caki Palau. 22 Quehomak retal. Eb li xic nequeiloc reheb laj Bosra yoqueb chi chalc chixsachbal ruheb. Chanchaneb li tiu nak naxic chixchapbal lix tib. Sa eb li cutan aan eb li soldado aj Edom sicsotkeb. Chanchanakeb jun li ixk li yo chi culuc raylal. 23 Jocain quixye li Kacua chirixeb laj Damasco: Quesach xcholeb li cuanqueb aran Hamat ut eb li cuanqueb Arfad xban nak querabi resil li raylal li tachalk. Inca chic cojco xcholeb. Chanchaneb li palau li yo chi ecanc ru. 24 Inca chic cauheb xchol laj Damasco. Yoqueb chi elelic xban xxiuheb. Cajo li raylal yoqueb chixculbal. Chanchaneb jun li ixk oc re chi quirac. 25 Caut nak xcul li tenamit ain chi jocain? Ain li tenamit li quebil xlokal junxil. Ain li tenamit li quisaho cui inchol. 26 Relic chi yal nak eb li saj cui nk tecanak chi tanto sa eb li be. Ut eb li soldado tecamsi k sa li plet sa eb li cutan aan, chan li Kacua. 27 Lain tincateb li tzac li sutsu cui li tenamit Damasco ut tacatek lix palacio li rey Ben-adad, chan li Kacua. 28 Aan ain li quixye li Kacua chirixeb li ralal xcajol laj Cedar ut chirixeb li xni nkal ru tenamit li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1307

JEREMAS49,50

cuanqueb Hazor li teechani k xban laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia. Li Kacua quixye: Ayukex chi pletic riquineb li cuanqueb Cedar ut sachomakeb ru li cristian li cuanqueb sa li este. 29 Techapek ut tecamek lix quetomkeb ut eb lix muhebaleb yi banbil riquin ticr. Tacamek lix muhebaleb ut chixjunil li caru cuan reheb, jo eb ajcui lix camello. Ut eb li cristian texjap re chixyebal: Kaxal ra yo chi culmanc yalak bar. 30 Elenkex chi junpat. Mukumak erib sa eb li ni nki ochoch pec laex li cuanquex Hazor, xban nak li rey Nabucodonosor xcub ru chanru nak tixsach eru, chan li Kacua. 31 Ayukex chi pletic riquin li nimla tenamit li cojco xcholeb xban nak cuan chixjunil li caru reheb. Li tenamit aan moco sutsu ta sa tzac chi moco tzaptzo ta li oquebal. Xjunes cuan li tenamit. 32 Techapek ut tecamek eb lix camello ut eb lix quetomk. Lain tinjequiheb ru ut tintaklaheb sa najtil tenamit. Chanchan nak tecamek xban ik. Raylal tachalk sa xbeneb yalak bar, chan li Kacua. 33 Li tenamit Hazor tacanak chok xnaajeb laj xoj. Maca chic cuank aran. Macaak chic cristian sa li tenamit aan, chi moco tenumek aran. 34 Aan ain li quixye li Kacua re laj Jeremas chirix li naajej Elam nak toje qui-oc laj Sedequas chok xreyeb laj Jud. 35 Jocain quixye li Kacua li nimajcual Dios: Lain tinqueheb chi camsi c chixjunileb li cui nk li quexnau cutuc riquin tzimaj li nequexcacuubresi cui xcholeb li tenamit Elam. 36 Tebinque chi chalc sa xca pacalil li ruchichoch eb li techalk chi pletic riquineb laj Elam ut tejequi k ruheb sa chixjunil li ruchichoch. Ut ma jun li xni nkal tenamit inca ta tecuulak eb laj Elam chixcolbal cui ribeb. 37 Tincanabeb laj Elam chi sachec ruheb xbaneb li xic nequeiloc reheb, li teajok xcamsinquileb. Xban nak xnumta lin joskil sa xbeneb, lain tintakla xcamsinquileb chi chi ch toj retal nak teosok chixjunileb, chan li Kacua. 38 Lain tinxakab lin cuanquil aran Elam ut lain tinsacheb ru lix reyeb laj Elam ut eb li nequetenkan re. 39 Abanan tacuulak xkehil nak lain tinqueheb cuichic chi suki c sa lix naajeb li ralal xcajol laj Elam ut sa chic tecuank, chan li Kacua.

ain li quixye li Kacua re li profeta Jeremas chirix li naajej Babilonia jo eb ajcui li cuanqueb aran. 2 Quixye re: Yehomak resil nak eb laj Babilonia techapek. Taksihomak li bandera ut yehomak resilal sa chixjunileb li xni nkal ru tenamit. Maca temuk chiruheb. Teye: Li naajej Babilonia tachapek. Li yi banbil dios Bel tacutek xxutan ut li yi banbil dios Merodac tajorek. Chixjunileb li jalam

50

1Aan

Li caru texcul eb laj Babilonia

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS50

1308

uch li cuanqueb Babilonia telajesachek. 3 Jun li nimla tenamit tachalk chak sa li norte chi pletic riquineb laj Babilonia ut tixsach ruheb. Maca chic tacuank aran, chi moco cristian, chi moco xul. 4 Tacuulak xkehil nak eb li ralal xcajol laj Israel, ut eb li ralal xcajol laj Jud techalk chinsicbal lain lix Dioseb. Yokeb chi yabac nak techalk chinsicbal. 5 Texpatz bar cuan li be li naxic Sin ut aran texic. Ut texye, Chalkex ut takacam cuichic kib sa usilal riquin li Kacua. Takabanu jun li contrato riquin li Kacua chi junelic re nak inca tasachk sa kachol, chaakeb. 6 Eb lin tenamit chanchaneb li carner li quebalaki c xbaneb laj ilol reheb ut quexchachai ribeb yalak bar sa xyankeb li coc bol ut eb li tzul. Quisach chiruheb lix naajeb li tehilank raj cui. 7 Chixjunileb li tetaok reheb texsach ruheb. Ut eb li xic nequeiloc reheb texye, Lao maca kamac. Eb aan ban quemacob chiru li Kacua li narakoc atin sa ti quilal. Quemacob chiru li Kacua Dios li xyooneb lix xetonil yucuaeb. 8 Elenkex Babilonia. Canabomak lix naajeb. Chanchanakex li chibat li nequecamoc be chiruheb li jun chol chic chibat. 9 Lain tinque sa xcholeb li xni nkal ru tenamit li cuanqueb sa li norte nak texjunaji ribeb ut techalk chi pletic riquineb laj Babilonia. Sa li norte techalk li tenumtak sa xbeneb. Texnau chi us cutuc riquin tzimaj ut ti cak rukeb. 10 Jocan nak taelkak li caru reheb laj Babilonia. Chixjunileb li xic nequeiloc reheb texcam nabal li caru teraj toj tacojlak xcholeb, chan li Kacua. 11 Li Kacua quixye: Laex aj Babilonia, laex xereca xsahil nak xenumta sa xbeneb lin tenamit ut xemak chiruheb li caru reheb ut sa sa echol. Chanchanex li cuacax li napiscoc sa pachaya, malaj ut chanchanex li cacuay li naxjap re xban xsahil xchol. 12 Abanan le tenamit laex taisi k xlokal. Li tenamit li xexyola cui tacutek xxutan usta kaxal lok nak quicuan. Aanak li kaxal cachin xcuanquil sa xyankeb chixjunileb li tenamit. Tasukisi k chok chaki choch ut macaak cuan chi sa. 13 Xban nak yo injoskil sa xbeneb ma ani tacanak Babilonia. Tacanabak chi juquinbil chixjunil ut chixjunileb li tenumek aran tesach xcholeb chirilbal ut texhob xban li raylal xcul. 14 Laex li nequenau cutuc riquin tzimaj xaklinkex sa le naaj. Tesut rix li naajej Babilonia ut cutumak le tzimaj. Ma jun tecol xban nak eb aan xemacob chiru li Kacua. 15 Japomak ere chi xjun sutam li tenamit xban nak eb laj Babilonia texkaxtesi ribeb sa eruk. Yoqueb chi tanec li cab li najt xteram ut tetanek li tzac li sutsu cui li tenamit. Xcuulac li honal nak li Kacua tixque rekaj li raylal li quexbanu eb aan. 16 Mecanabeb chi auc eb laj Babilonia chi moco tecanabeb chi koloc sa xkehil li koloc. Xban

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1309

JEREMAS50

li plet eb li jalaneb xtenamit teelelik ut texic sa lix tenamiteb. 17 Eb laj Israel chanchaneb li quetomk li quexjequi ribeb nak li cakcoj quichal chiralinanquileb. Li xben li quichal chi sachoc reheb, aan lix reyeb laj Asiria. Ut li xcab li quichal chi sachoc reheb, aan laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia. 18 Jocain naxye li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel: Lain tinque chixtojbal xmac lix reyeb laj Babilonia ut lix naajeb jo nak xinque chixtojbal xmac lix reyeb laj Asiria. 19 Lain tinqueheb cuichic laj Israel sa lix naajeb. Chanchanakeb li carner li nequeichajib aran Carmelo ut Basn. Ut textzaca ajcui li ru li acui mk li na-el sa lix naajeb li ralal xcajol laj Efran ut Galaad toj retal tacojlak xcholeb. 20 Sa eb li cutan aan eb laj Israel ut eb laj Jud macaak xmaqueb xban nak lain tincuy tinsach lix maqueb li jo quial chic xecana, chan li Kacua. 21 Li Kacua quixye: Ayukex chi pletic riquineb li cuanqueb Merataim ut Pecod, ut camsihomakeb. Banuhomak li caru xexintakla cui, chan li Kacua. 22 Yo chi abi c li choki nc nak yoqueb chi pletic. Yo chi abi c resil li nimla raylal li yoqueb chixculbal. 23 Ilomak chanru nak xeoso eb laj Babilonia. Ilomak chanru nak xsache lix cuanquil. Aan li cau nataklan sa xbeneb li tenamit junxil. Chanchan li martillo. Abanan anakcuan xesache ru sa xyankeb li xni nkal tenamit. 24 Chanchan nak lain xinque jun li raal re echapbal, laex aj Babilonia. Ut chi maca sa echol xextane sa li raal. Xextae ut xexchape xban nak xeketketi erib chicuu lain li Kacua. 25 Chanchan nak li Kacua quixte li ochoch li xocxo cui lix chi ch re pletic. Quirisi chak lix canjelebal xban nak yo xjoskil. Quixbanu chi jocan xban nak cuan li caru tixbanu aran Babilonia li Kacua li nimajcual Dios. 26 Laex aj najtil tenamit, quimkex chi pletic riquineb laj Babilonia. Tehomak li naajej li xocxo cui li ru li trigo. Tesach ruheb chi junaj cua ut tecanabeb chi tubtu. Ma ani tacanabak chi yoyo sa xyankeb. 27 Camsihomakeb chixjunil li cui nk li toj sajeb. Chanchanakeb li cuacax li yoqueb chi xic chi camsi c. Raylal tachalk sa xbeneb laj Babilonia xban nak xcuulac xkehil nak tequehek chi xtojbal rix lix maqueb. 28 Cuanqueb li queelelic Babilonia ut quecoeb Jerusaln ut yoqueb chixserakinquil chanru nak li Kacua li kaDios quixque rekaj li inca us li quexbanu eb laj Babilonia re lix templo li Kacua. 29 Bokomakeb li nequexnau cutuc riquin tzimaj re tepletik riquineb laj Babilonia. Ut texyi b lix muhebaleb chi xjun sutam li tenamit ut ma ani texcanab chi elelic. Quehomak rekaj li mausilal li quexbanu xban nak quexketketi ribeb chiru li Kacua, lix santil Dioseb laj Israel. 30 Jocan nak eb li cui nk li toj

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS50

1310

sajeb tecamsi k sa eb li be ut eb lix soldados tesachek ru sa li plet sa li cutan aan, chan li Kacua. 31 Lain li nimajcual Dios tinsach eru laex aj Babilonia, xban nak xeketketi erib chicuu. Xcuulac xkehil nak lain texinque chixtojbal rix li mac xebanu. 32 Eb laj Babilonia li ketketeb textich li rokeb ut tetanek ut ma ani tixtenkaheb chi cuaclic. Lain tinque xxamlel li tenamit ut tacatek chixjunil li cuan chi xjun sutam, chan. 33 Jocain naxye li Kacua li nimajcual Dios: Eb li ralal xcajol laj Israel ut eb li ralal xcajol laj Jud rahobtesinbileb xbaneb li tenamit li quecamoc reheb chi prexil ut inca nequexcanabeb chi xic. 34 Abanan li ani tacolok reheb, aan cau rib. Nimajcual Dios xcaba. Relic chi yal aan taoquenk chirixeb re nak naru tecuank sa tuktuquil usilal sa lix naajeb. Abanan eb laj Babilonia tachalk raylal sa xbeneb. 35 Li Kacua naxye: Eb laj Babilonia tecamsi k sa li plet. Tecamsi k chixjunileb li tenamit li cuanqueb Babilonia jo eb ajcui li nequetaklan ut eb li cuanqueb xnaleb. 36 Tachalk li plet sa xbeneb laj ke ut tesachk xnalebeb. Tachalk li plet sa xbeneb li cauheb rib ut texucuak. 37 Tecamsi k sa li plet eb li cacuay ut tesachek ru li carruajes. Ut tecamsi k li jalaneb xtenamiteb li cuanqueb sa xyankeb. Chanchanakeb chic ixk. Tesachek ru li raro xbaneb ut tacamek lix biomaleb. 38 Telajechakik chixjunil li ha li cuan aran xban nak li tenamit aan xnaajeb li jalanil dios. Xban lix dioseb xetonto xjolomeb laj Babilonia. 39 Jocan nak li nimla tenamit Babilonia tasuki k chok chaki choch. Eb laj xoj ut eb li avestruz, ut eb li josk aj xul re li chaki choch tecuank aran. Ma jaruj chic tecuank cristian aran chalen anakcuan. 40 Jo quinbanu reheb li tenamit Sodoma ut Gomorra ut eb li tenamit li cuanqueb chi xjun sutam, jocan ajcui tinbanu re li tenamit Babilonia ut eb li cuanqueb chi xjun sutam. Ma ani chic tacuank sa li naajej aan, chan li Kacua. 41 Quehomak retal. Yoqueb chak chi chalc eb li soldado sa li nimla tenamit li cuan sa li norte. Rochbeneb aan cuanqueb nabaleb li rey li techalk sa chixjunil li ruchichoch. 42 Cuanqueb xtzimaj ut cuanqueb xlans. Kaxal joskeb. Ma ani nequeril xtokobal ru. Nak nequexjap re chanchaneb li palau li cau na-ecan. Yoqueb chi chalc chirix cacuay. Ac cauresinbileb re techalk chi pletic eriquin laex aj Babilonia. 43 Lix reyeb laj Babilonia quirabi resil li plet li xchal sa xbeneb. Maca chic xmetzeu quicana xban xcaux. Cajo xrahil sa xchol. Chanchan li raylal li naxcul li ixk nak oc re chi quirac. 44 Lain tincuisiheb laj Babilonia sa lix naajeb chi junpat. Chanchanakin jun li cakcoj li na-el sa li quiche chire li nima Jordn chixsicbal xtzacaemk.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1311

JEREMAS50,51

Lain tinsic ru junak ut aan tinque chi canjelac sa li naajej aan. Ma macua ta bi lain yal cue? Ma cuan ta bi junak tanumtak chicuu lain? Ma cuan ta bi junak taruk tixxakab rib chicuu? chan li Dios. 45 Abihomak li caru quixcub ru xbanunquil reheb laj Babilonia li Kacua. Abihomak li caru tixbanu reheb li cuanqueb Babilonia. Quelonbil nak teisi k li cocal sa li tenamit aan ut tasachek ru lix naajeb. 46 Nak terabi nak quichape li tenamit Babilonia, chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch sicsotkeb xbaneb xxiu. Ut lix yabeb taabi k sa lix ni nkal tenamit. 1 Jocain naxye li Kacua: Lain tintakla junak li tenamit chi pletic riquineb laj Babilonia ut riquineb ajcui li cuanqueb aran li nequexketketi ribeb chicuu. Eb li tintakla chanchanakeb li ik li nasachoc nak texic chi pletic. 2 Lain tintaklaheb li jalan xtenamiteb chirisinquileb laj Babilonia sa lix naajeb. Teisi k jo nak na-isi c rix li trigo xban ik. Ut texcanab chi maca chic cuan chi sa lix tenamiteb xban nak yalak bar techalk chak li tasachok reheb. 3 Cauresihomak le tzimaj, laex li nequenau cutuc riquin tzimaj. Laex li nequenimobresi erib riquin le rak chi ch, meril xtokobaleb ru. Camsihomakeb li sajeb aran Babilonia. Ut sachomakeb ru chixjunileb lix soldado. 4 Chixjunileb laj Babilonia tecamsi k. Telajecamsi k sa eb li be. 5 Eb li ralal xcajol laj Israel ut eb li ralal xcajol laj Jud inca quetzektanac chi junaj cua xban li Kacua, li nimajcual Dios, usta numtajenak lix maqueb chiru li Kacua lix santil Dioseb. 6 Elenkex Babilonia. Colomak erib. Meque erib chi sachec xban lix maqueb laj Babilonia. Xcuulac xkehil nak li Kacua tixque rekaj reheb jo xculubeb xculbal. 7 Li tenamit Babilonia chanchan jun li sec oro sa ruk li Kacua nak quicuan ut chixjunil li tenamit quixcaltesiheb. Queruc li vino li quixque reheb ut quesach xnalebeb li xni nkal ru tenamit. 8 Abanan chiru junpat quisache ru li tenamit Babilonia. Chexyabak chirixeb. Yalomak xbanbal lix tocholal. Mare taquirak. 9 Eb li cuanqueb aran quexye: Xkayal xbanbaleb laj Babilonia abanan inca xequira. Kacanabakeb ut yokeb sa li katenamit. Li Kacua quixqueheb laj Babilonia chixtojbal lix maqueb xban nak xnumta li mac xexbanu. 10 Li Kacua xcutbesi nak lao cuanco sa ti quilal. Yokeb chixyebal reheb li cuanqueb Sin li caru quixbanu li Kacua li kaDios. 11 Li Kacua xque sa xcholeb lix reyeb laj Media nak texsach ruheb laj Babilonia. Li Kacua tixque rekaj li quexbanu re lix templo li Kacua. Laex aj Media, cauresihomak le tzimaj ut cauresihomak le chi ch li nequecol cui re le chol. 12 Taksihomak li bandera retalil nak tetiquib pletic riquineb li cuanqueb sa xbeneb li tzac li sutsu

51

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS51

1312

cui li tenamit. Quehomak xtzakobeb li soldado ut quehomakeb sa xnaaj li nequequehoc etal. Taklahomakeb chi pletic. Li Kacua tixbanu li caru naraj xbanunquil jo quixye nak tixbanu reheb laj Babilonia. 13 Laex aj Babilonia, li sutsu le tenamit xbaneb li nima, tasachek eru. Nabal le biomal, abanan xcuulac xkehil nak tex-osok. 14 Li Kacua li nimajcual Dios quixbanu li juramento sa xcaba aan ut quixye nak tixtakla li quila soldado chi pletic eriquin laex aj Babilonia. Chanchanakeb laj sac nak techalk xban xquialeb. Ut japjok reheb nak tenumtak sa eben. 15 Li Kacua quixyi b li ruchichoch riquin lix cuanquil. Quixxakab sa xnaaj riquin lix naleb ut quixyi b li choxa. 16 Yal riquin ratin li Kacua naxtakla chak li hab. Ut naxque li chok sa chixjunil li ruchichoch. Yal riquin ratin naxque li cak chi ecanc nak yo li hab. Ut narisi chak li ik sa li naajej li xocxo cui xban. 17 Abanan eb li cui nk maca nequeoc cui ut maca xnalebeb. Chixjunileb li nequeyi ban re li yi banbil dios xutanal nequeel. Maca nequeoc cui li jalanil dios li nequexyi b. Moco yoyoqueb ta. 18 Maca nequeoc cui ut xculubeb nak tehobek. Tesachek ruheb nak li Kacua tachalk chi rakoc atin. 19 Moco jocan ta li Kacua lix Dios laj Jacob. Li Kacua, aan li quiyi ban re chixjunil li caru cuan. Ut aan li quisicoc ruheb laj Israel chok xtenamit. Li Kacua li Nimajcual Dios xcaba. 20 Li Kacua quixye: Laex aj Babilonia, chanchanex lin martillo re sachoc. Laex texcanjelak chicuu re xsachbaleb li xni nkal ru tenamit ut re xsachbal lix cuanquileb. 21 Laex texcanjelak chicuu re xsachbaleb li cacuay ut eb li soldado li nequexic chirixeb. Laex texsachok reheb li carruajes ut laj cheol reheb. 22 Laex texcanjelak chicuu re xsachbaleb li ixk ut eb li cui nk, li ti xeb ut li toj sajeb, jo eb ajcui li chajom ut eb li xkaal. 23 Laex texcanjelak chicuu re xsachbaleb li quetomk ut eb laj ilol reheb. Laex texsachok reheb laj acuinel jo eb ajcui li boyx. Ut laex ajcui texsachok reheb li nequecamoc be ut eb li nequetaklan. 24 Li Kacua quixye: Lain tinqueheb laj Babilonia ut chixjunileb li cuanqueb aran chixtojbal xmaqueb xban li mausilal li quexbanu aran Sin cheru laex aj judo. 25 Laex aj Babilonia, chanchanex jun li tzul najt xteram. Laex li xexsachoc sa chixjunil li ruchichoch. Abanan lain li Kacua. Yo injoskil sa eben. Lain tinsach ru le tenamit. Catbil nak taosok. 26 Lix pecul le tenamit laex aj Babilonia inca chic tacanjelak chok xxuc junak cab, chi moco tacanjelak re xquebal chok cimiento. Le tenamit junelic chanchanak chic li chaki choch maca chic cuan chi sa, chan li Kacua. 27 Taksihomak le bandera ut yabasihomak le trompeta re xyebal reheb lix ni nkal ru tenamit nak texcauresi ribeb chi xic chi pletic riquineb laj Babilonia. Yehomak resil nak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1313

JEREMAS51

textiquib pletic eb li tenamit Ararat, Mini ut Askenaz. Xakabomak li ani tataklank sa xbeneb li soldado. Ut camomakeb nabal li cacuay. Chanchanakeb li jun tub laj sac li yoqueb xjoskil. 28 Yehomak reheb lix reyeb laj Media nak texcauresi ribeb chi pletic, jo ajcui eb li nequetaklan sa xbeneb li soldados, ut eb li nequetenkan re li rey. Yehomak resil reheb chixjunileb li tenamit li cuanqueb rubel xcuanquileb laj Media. 29 Lix tenamit laj Babilonia taecank sa xnaaj ut tarahok sa xchol xban nak li Kacua oc re chixbanunquil li caru quixye nak tixbanu reheb laj Babilonia. Tixsukisi chaki choch ut macaak chic cuank aran. 30 Eb li soldado aj Babilonia xexcanab pletic. Xextzap ribeb sa li cab li nequexcol cui ribeb. Macaeb chic xmetzeu. Chanchaneb ixk. Catbil nak taosok lix tenamiteb ut poinbileb chic li oquebal. 31 Nabaleb li takl xecoeb chixyebal resil re li rey nak ac xexchap chixjunil li tenamit li xic nequeiloc reheb. 32 Eb li xic nequeiloc reheb xexchap li naajej li nequenume cui jun pacal li nima ut yoqueb chixcatbaleb li naajej li nequexcol cui ribeb laj Babilonia. Ut chixjunileb li soldado aj Babilonia quesach xcholeb xban xxiuheb. 33 Li Kacua li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel, quixye: Eb laj Babilonia tesachek ru chixjunileb. Chanchanakeb li trigo li nayekiman re risinquil li rix. 34 Eb li cuanqueb Jerusaln quexye: Laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia quixsach ku. Maca chic cuan chi sa li katenamit xcanab. Chanchan jun li sec maca chic cuan chi sa. Laj Nabucodonosor chanchan jun li dragn naxnuk li jo quial naraj ut naxtzek li inca naraj. 35 Chisuki k taxak sa xbeneb laj Babilonia chixjunil li raylal li quexbanu ke. Chextoj taxak rix li mac quexbanu nak quexcamsiheb li kacomon, chanqueb li cuanqueb Sin. 36 Jocan nak li Kacua quixye: Lain tinoquenk cherix ut lain tinque rekaj li inca us xexbanu ere. Lain tinque chi chakic li nima ut eb li yuam ha li cuanqueb Babilonia. 37 Juquinbilak lix tenamiteb ut tubtuk aj chic. Tacanak chok xnaaj laj xoj. Inca tacuank cristian aran. Hobilak ut xucuajelak rilbal. 38 Eb laj Babilonia japjok reheb. Chanchanakeb li cakcoj ut li ral li cakcoj nak texjap reheb. 39 Nak yokeb chixjapbal reheb ut tachakik reheb, lain tinque li rucaheb ut tecalak. Japjok reheb chi seec ut chirix aan tecuark chi junaj cua ut inca chic teajk ruheb, chan li Kacua. 40 Lain tinqueheb chi camsi c. Chanchanakeb li carner ut eb li ral ut eb li chibat nak nequecame chi camsi c. 41 Coxlahomak chanru nak quichape li naajej Babilonia. Quichape li nimla tenamit li quiquehe xlokal xbaneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Anakcuan xucuajel rilbal sa xyankeb li xni nkal ru tenamit. 42 Chanchan xbutun li tenamit Babilonia nak techalk li xic nequeiloc re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS51

1314

chixsachbal. 43 Maca chic tacanak sa eb li tenamit li cuanqueb Babilonia. Ma ani chic tecuank aran ut ma ani chic tenumek sa li naajej aan. 44 Lain tinque chixtojbal lix mac laj Bel lix dioseb laj Babilonia. Lain tinmak chiru li caru quilajexcanab sa lix templo. Eb li xni nkal ru tenamit inca chic texic riquin. Ut li tzac li sutsu cui li tenamit tatanek. 45 Laex aj Israel, lin tenamit, elenkex sa li tenamit Babilonia. Tex-elelik ut colomak le yuam xban nak lain yo injoskil sa xbeneb laj Babilonia, chan li Dios. 46 Michinan le chol chi moco texxucuak nak terabi li caru yokeb chixyebal. Rajlal chihab jalan esilal taabimank. Taabi k resil li raylal ut li rahobtesi nc. Ut taabi k resil nak eb li rey yokeb chixpletinquil ribeb. 47 Relic chi yal tacuulak xkehil nak lain tinqueheb chixtojbal xmaqueb ut tinsach ruheb li jalanil dios. Xutanal teelk chixjunileb li cuanqueb sa li naajej aan. Ut eb li camenak tanaxi nkeb sa eb li naajej. 48 Ut chixjunileb li cuanqueb sa choxa ut eb li cuanqueb sa ruchichoch texjap reheb xban xsahil xcholeb xban li caru texcul eb laj Babilonia. Eb li tesachok reheb techalk chak sa li norte, chan li Kacua. 49 Eb laj Babilonia quexcamsiheb li cristian yalak bar sa ruchichoch. Quexcamsiheb laj Israel. Jocan nak tento nak tesachek ruheb aan. 50 Laex li jo quialex xexcole sa li plet, mexakab erib. Usta najt cuanquex, checoxla li Dios ut checoxla ajcui li tenamit Jerusaln. 51 Laex nequeye, Xutanal xo-el ut xohobe ut nocoxutanac xban nak eb li jalaneb xtenamit queoc sa eb li santil naajej sa lix templo li Kacua. 52 Abanan cuulac re xkehil nak lain tinsach ruheb chixjunileb lix dioseb laj Babilonia. Ut yalak bar sa li naajej eb li tenamit ayaynakeb xban lix tocholaleb. 53 Usta texyi b lix naajeb chi najt xteram ut tacuulak toj sa choxa, abanan lain tintaklaheb laj sachonel chixsachbal, chan li Kacua. 54 Abihomak nak yokeb chi yabac laj Babilonia xban nak quisache lix tenamiteb. 55 Li Kacua tixsach ruheb laj Babilonia ut inca chic techoki nk. Eb li xic nequeiloc re choki nkeb nak yokeb chi chalc. Chanchan nak na-ecan li palau. 56 Techalk chixsachbal li tenamit Babilonia. Eb lix soldado laj Babilonia techapek ut tetokek lix tzimaj. Lain li Kacua tinqueheb laj Babilonia chixtojbal xmaqueb jo xculubeb xculbal. 57 Ain li naxye li Kacua: Lain tinqueheb chi calac li nequetenkan re li rey ut eb li cuanqueb xnaleb jo eb ajcui li nequetaklan sa xbeneb li soldados ut eb li cuanqueb sa xcuanquil, jo eb ajcui li soldados. Tecuark chi junaj cua ut inca chic teajk ruheb, chan li Rey li nimajcual Dios xcaba. 58 Aan ain li naxye li Kacua li nimajcual Dios: Tajuqui k li tzac chi junaj cua li sutsu cui li tenamit usta kaxal nim ru. Ut tecatek li oquebal li kaxal najt xteram. Maca aj e nak quextacuasi ribeb li tenamit chi canjelac xban nak yal quicate li caru quexyi b, chan.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1315
59Sa

JEREMAS51,52

li xca chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Sedequas, nak li profeta Jeremas quiatinac riquin laj Seraas, li ralal laj Neras, ut li ri laj Maasas. Laj Seraas quirochbeni li rey Sedequas nak co Babilonia. Aan li na-iloc re li rey. 60 Li profeta Jeremas quixtzi ba sa jun li botbil hu li raylal li tixcul eb laj Babilonia, jo ajcui lix tenamiteb. 61 Quixye re laj Seraas: Nak tatcuulak Babilonia, tacuil xsa li hu ain chi cau xyab acux. 62 Ut taye, At Kacua, laat caye nak tasach ru li naajej ain. Maca chic cristian tacanak sa li naajej ain, chi moco eb li xul. Tacanak chok chaki choch chi junaj cua. 63 Nak tatrakek chirilbal xsa li hu ain, tabac chiru jun li pec ut tacut sa li nima Eufrates. 64 Ut taye, Jo nak xsubun li hu sa li ha, jocan ajcui nak taosok li tenamit Babilonia ut inca chic tausak xban li raylal li quixque li Kacua sa xben, chaakat. Jocain nak quirake chi atinac li profeta Jeremas.

xcacal chihab cuan re laj Sedequas nak qui-oc chok xreyeb laj Jud. Junlaju chihab quicuan sa xcuanquil aran Jerusaln. Lix na xHamutal xcaba. Aan lix rabin laj Jeremas. Libna xtenamit. 2 Laj Sedequas quixbanu li mausilal chiru li Kacua jo quixbanu laj Joacim. 3 Xban nak quijosko li Kacua sa xbeneb laj Jud ut eb laj Jerusaln, jocan nak quexcul chixjunil li raylal ain toj retal nak li Kacua quirisiheb sa lix naajeb. Ut li rey Sedequas inca chic quixque rib chixtakla laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia. 4 Yo xbele chihab roquic chok xreyeb laj Israel laj Sedequas, sa li lajeb xbe li po re lix laje po re li chihab aan, nak quichal laj Nabucodonosor rochbeneb chixjunileb lix soldado chi pletic riquineb li cuanqueb Jerusaln. Ut chi xjun sutam li tenamit quexyi b li naajej najt xteram re xcacalenquil li tenamit. 5 Sutsu li tenamit Jerusaln xbaneb nak ac yo chic junlaju chihab roquic chok rey laj Sedequas. 6 Sa li beleb xbe li xca po re li chihab aan, quinumta li cueej sa li tenamit Jerusaln ut maca chic xtzacaemkeb. 7 Quexhop li tzac li sutsu cui li tenamit ut queelelic chi kek chixjunileb li soldado aj Israel. Queel sa li oquebal li cuan sa xyi li cuib chi tzac chixcatk lix naaj li rutzuuj li rey, usta cuanqueb lix soldado laj Babilonia chi xjun sutam li tenamit. Quecoeb sa li be li naxic Arab. 8 Abanan eb li soldado aj Babilonia quextake li rey Sedequas ut coxexchap sa li ru taka re Jeric. Ut chixjunileb lix soldado laj Sedequas queelelic yalak bar. 9 Nak ac xexchap li rey Sedequas, quexcam aran Ribla li cuan sa xcuent Hamat ut quexcam riquin lix reyeb laj Babilonia. Ut aran quirake

52

1Jun

Quisache ru li tenamit Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JEREMAS52

1316

atin sa xben. 10 Ut aran Ribla chiru laj Sedequas lix reyeb laj Babilonia quexcamsi li ralal laj Sedequas. Ut quixcamsiheb ajcui chixjunileb li cuanqueb xcuanquil aran Jud. 11 Querisi lix nak ru xcabichal laj Sedequas. Quexbac riquin cadena ut quexcam toj Babilonia ut quexque sa tzalam. Ut aran quicuan toj retal quicam. 12 Yo chic belelaju chihab roquic laj Nabucodonosor chok xreyeb laj Babilonia. Lajeb cutan chic xticlajic li ro po re li chihab aan nak laj Nabuzaradn quicuulac Jerusaln. Aan li nataklan sa xbeneb li soldado li nequecacalen re li rey aran Babilonia. 13 Laj Nabuzaradn quixcat lix templo li Kacua ut quixcat ajcui li rochoch li rey. Ut quixcat chixjunileb li cab li cuanqueb Jerusaln. Chixjunileb li ni nki cab quixcateb. 14 Eb li soldado aj Babilonia li quecoeb chirix laj Nabuzaradn quexjuqui chixjunil li tzac li sutsu cui li tenamit Jerusaln. 15 Laj Nabuzaradn li nataklan sa xbeneb li soldado li nequecacalen re li rey, quixchapeb li neba ut eb li cristian li quecana sa li tenamit. Quixchapeb ajcui li queoquen chirix lix reyeb laj Babilonia. Quixchap chixjunileb li tenamit ut quixcameb chi prexil aran Babilonia. 16 Caaj cui li kaxal nebaeb quixcanabeb re nak texcanjela li choch ut texraki li uvas. 17 Eb laj Babilonia quexjor li okech yi banbil riquin bronce li cuan sa lix templo li Dios. Quexjor ajcui li nimla pila li yi banbil riquin bronce jo ajcui lix cochlebal. Ut quexcam chixjunil li bronce aran Babilonia. 18 Ut quexcam ajcui li ni nki ucal jo ajcui li ni nki sec. Ut quexcam li pala li quecanjelac sa li artal joqueb ajcui li xnaajeb li cha ut eb li cucharas. Quexcam chixjunil li caak re ru yi banbil riquin bronce li quicanjelac sa li templo. 19 Laj Nabuzaradn li nataklan sa xbeneb li soldados li nequecacalen re li rey quixcam chixjunileb li ucal, li chi ch li nequexchap cui li ru xam, ut li ni nki sec. Quixcam li ucal, li xnaajeb li candil, li cuchara ut eb li sec li nequexque cui li vino li nequexmayeja. Chixjunil li yi banbil riquin oro ut plata quilajexcam. 20 Inca quiru xbisbal li bronce li quicanjelac re xyi banquil li cuib chi okech, li nimla pila ut li cablaju chi cuacax li quihilan cui li pila, jo eb ajcui li cochlebal, xban nak kaxal nabal. Chixjunil ain quixtakla xyi banquil li rey Salomn re tacanjelak sa lix templo li Kacua. 21 Cuakxakib metro xni nkal rok li cuib chi okech ut ob metro riquin media xni nkal xsa. Li junjunk cahib min xpimal ut hopho xsa. 22 Li cuib chi chi ch bronce re texchic sa xjolom li cuib chi okech cuib metro riquin ob xcacal centmetro xnajtil rok. Chok xsahob ru quexque cuib tzol li granados yi banbil riquin bronce. Chanru quexbanu re li jun, jocan cuichic quexbanu re li okech jun chic. 23 Cuaklaju rocal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1317

JEREMAS52

(96) li granados li quexyi b riquin bronce li quexque chire. Ut ocal (100) li granados li quexque sa xben. 24 Laj Nabuzaradn li nataklan sa xbeneb li soldados li nequecacalen re li rey quixchap laj Seraas li xbenil aj tij. Ut quixchap ajcui laj Sofonas li xcab aj tij jo eb ajcui li oxib chi cui nk li quecacalen re li oquebal re li templo. 25 Sa xyankeb li toj cuanqueb sa li tenamit, laj Nabuzaradn quixcam li nataklan sa xbeneb lix soldado laj Israel. Ut quixcameb ajcui li cuukub chi cui nk li nequequehoc xnaleb li rey. Ut quixcam li cui nk li natzi ban re lix cabaeb li tenamit. Ut quixcameb oxcal (60) chic li cui nk li toj cuanqueb sa li tenamit. 26 Laj Nabuzaradn quixcameb chixjunileb toj Ribla ut quixkaxtesiheb sa ruk lix reyeb laj Babilonia. 27 Laj Nabucodonosor, lix reyeb laj Babilonia, quixtakla xcamsinquileb aran Ribla, li cuan sa xcuent Hamat. Jocain nak eb laj Jud queisi c sa lix tenamiteb ut quecame chi prexil. 28 Aan ain lix quialeb li tenamit li quixcameb chi prexil laj Nabucodonosor. Nak yo cuukub chihab roquic chok rey quixcam oxib mil riquin oxib xcacal (3,023) eb laj Jud. 29 Nak yo cuakxaklaju chihab roquic chok rey, quixcam chi prexil cuakxakib ciento riquin cablaju xcacal (832) laj Jerusaln. 30 Nak yo oxib xcacal chihab roquic chok rey laj Nabucodonosor, laj Nabuzaradn quixcameb chi prexil cuukub ciento riquin ob roxcal (745). Cahib mil riquin cuakib ciento (4,600) chixjunileb li quechape ut quecame chi prexil. 31 Nak yo cuuklaju xcacal (37) chihab roquic chi prexil aran Babilonia laj Joaqun lix reyeb laj Jud, laj Evil-merodac qui-oc chok xreyeb laj Babilonia. Sa li ob xcacal xbe lix cablaju po re li chihab aan laj Evil-merodac quirisi laj Joaqun sa tzalam. 32 Quixbanu usilal re ut aan li kaxal quixra chiruheb li jun chol chic li rey li cuanqueb rochben aran Babilonia. 33 Laj Joaqun quirisi li rak prex li cuan chirix. Ut quicuaac sa lix mex li rey jo najtil chic quicuan chi yoyo. 34 Rajlal cutan quiquehe caru re laj Joaqun xban li rey. Quicholani c toj chalen nak quicam.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu Lamentaciones

xak ru li tenamit Jerusaln. Maca chic cuan chi sa. Nimla tenamit nak quicuan, abanan anakcuan chanchan aj chic jun xmalcaan xcana. Junxil li tenamit Jerusaln kaxal nim sa xyankeb chixjunileb li tenamit ut aan nataklan sa xbeneb. Abanan anakcuan aan chic li nataklac. 2 Cajo nak nequeyabac chiru kojyi n li cuanqueb Jerusaln. Li xyaal ruheb natululnac sa xnak ruheb. Sa xyankeb chixjunileb li nequerahoc reheb, ma ani naru nacojoban re xcholeb. Xetzektanac xbaneb li rami gueb nak quecuan ut xic chic nequeile. 3 Eb li ralal xcajol laj Jud xechape ut xecame sa jalan tenamit xbaneb li xic nequeiloc reheb ut yoqueb chi rahobtesi c. Ma bar chic naru nequehilan. Eb li xic nequeiloc reheb xenumta sa xbeneb ut inca chic naru nequeelelic chiruheb. 4 Kaxal ra sa xcholeb li be li nequexic aran Sin xban nak ma ani nanume aran re texic sa eb li ninke. Ma ani nacuan chiruheb li oquebal re li tenamit ut eb laj tij yoqueb chixjikbal xcholeb xban li raylal yoqueb chixculbal. Kaxal ra sa xcholeb li tuk ix joqueb ajcui chixjunileb li tenamit. 5 Eb li xic nequeiloc reheb, aaneb chic li nequetaklan sa xbeneb. Eb li xic nequeiloc reheb us nequeel riquin li caru nequexbanu. Li Kacua quixqueheb li ralal xcajol laj Jud chixtojbal rix lix maqueb. Eb li ralal xcajol quechape ut quecame chi najt xbaneb li xic nequeiloc reheb. 6 Anakcuan xsach lix lokal li tenamit Jerusaln. Eb li nequecamoc be chiruheb chanchaneb chic li quej li inca nequextau xcuaheb. Maca chic xmetzeuheb nak yoqueb chi elelic chiruheb li yoqueb chi chapoc reheb. 7 Nak cuanqueb sa raylal ut xjuneseb, nequejultico reheb laj Jerusaln chanru nak

1Tokob

Lix rahil xcholeb laj Jerusaln

1318
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1319

LAMENTACIONES1

quicuan nabal xbiomaleb junxil. Najultico reheb chanru nak xetane sa rukeb li xic nequeiloc reheb ut ma ani quitenkan reheb. Eb li xic nequeiloc reheb quesaho sa xcholeb ut yoqueb chixhobbal laj Jerusaln nak yoqueb chixculbal li raylal. 8 Kaxal cuichic numtajenak li mac quexbanu eb laj Jerusaln. Xban li mausilal quexbanu inca chic nequequehe xlokal. Eb li quequehoc xlokaleb laj Jerusaln junxil, anakcuan nequextzektana xban nak xexque retal li mausilal quexbanu. Jocan nak yoqueb chi yabac ut nequexutanac eb laj Jerusaln. 9 Quicutun chi tzakal li mausilal li quexbanu, abanan inca quiyote xcholeb. Inca quexque retal caru texcul mokon. Cajo li raylal quexcul nak qui-isi c xcuanquileb. Ma ani nacojoban xcholeb. Nequetijoc ut nequexye re li Dios: At Kacua, chaque taxak retal li raylal li yoco chixculbal. Chaque taxak retal chanru nak eb li xic nequeiloc ke yoqueb chi numtac sa kaben, chanqueb. 10 Eb li xic nequeiloc reheb laj Jerusaln quexcam chok reheb chixjunil lix biomal li tenamit Jerusaln. Eb laj Jerusaln queril nak queoc sa li loklaj templo bar caye nak inca naru teoc li macuaeb aj judo. 11 Chixjunileb laj Israel yoqueb chi yabac xban li raylal yoqueb chixculbal ut yoqueb chixsicbal xtzacaemkeb. Nequexcayi li kaxal lok chiruheb re xlokbal xtzacaemkeb re nak inca tecamk xban xtzocajiqueb. Nequetijoc ut nequexye: At Kacua, tacuil taxak xtokobal ku xban nak kaxal ra cuanco, chanqueb. 12 Nequexye reheb li nequenume aran: Ma inca nayote echol chirilbal li raylal li yoco chixculbal? Ma cuanqueb ta bi queculuc li raylal li yoco chixculbal lao? Li Kacua xoxque chixculbal li raylal ain xban nak yo xjoskil sa kaben. 13 Chanchan nak li Kacua quixtakla chak jun li xam toj sa choxa. Nacuulac xtikcual toj sa kabakel. Chanchan nak quixque jun li raal sa kabe re totanek cui. Ut chirix aan coxcanab kajunes chixculbal li raylal. 14 Li Kacua yo chak chixquebal retal li mac li xkabanu. Chanchan nak quixchutubeb li kamac ut quixbac chiru li kacux. Chanchan li yugo li kaxal al xcambal. Yo chi osoc li kametzeu. Li Kacua coxkaxtesi sa rukeb li xic nequeiloc ke ut lao inca chic nakacuy xcolbal kib chiruheb. 15 Li Kacua quirisi xmetzeuheb li kasoldad li cauheb raj rib chikacolbal. Ut quixtaklaheb jun chutal lix soldado li xic nequeiloc ke chixsachbal ruheb li saj cui nk sa kayank. Xban nak kaxal yo xjoskil, jocan nak quixtakla raylal sa kaben. Chanchan nak nayatze li ru li uvas re risinquil li xyaal. 16 Xban li raylal li yoco chixculbal, nocoyabac. Natuluc xyaal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LAMENTACIONES1,2

1320

ku. Ma ani nacojoban kachol ut ma ani naru naquehoc xcacuil kachol. Ut eb li kalal kacajol xecana chi maca chic cuan reheb xban nak eb li xic nequeiloc ke xenumta sa kaben. 17 Eb li cuanqueb Sin yoqueb chixtzamanquil xtenkanquil. Abanan ma ani natenkan reheb. Li Kacua quixye nak eb li cuanqueb chi nach xic chic terileb li ralal xcajol laj Jacob. Eb li cuanqueb Jerusaln tzektananbileb xbaneb li xic nequeiloc reheb. 18 Li Kacua quirakoc atin sa kaben sa ti quilal. Lao xkaket li ratin. Chejunilex laex, quehomak retal li raylal li yoco chixculbal. Chixjunileb li toj sajeb quechape ut quecame chi najt, jo cui nk, jo ixk. 19 Kajap ke chixbokbaleb li nequerahoc ke, abanan xoexbalaki. Eb laj tij ut eb li nequecamoc be chiku yoqueb chi camc sa li tenamit. Yoqueb raj chixsicbal lix tzacaemkeb re nak inca tecamk. 20 At Kacua, at kaDios, chaque taxak retal li raylal li yoco chixculbal. Taque taxak retal lix rahil li kachol. Cajo nak nayote li kachol xban li mac xkabanu. Sa eb li be yoqueb chi camsi c li kalal kacajol ut yoqueb ajcui chi camc sa li kochoch. 21 Eb li tenamit querabi nak yoco chi yabac xban li raylal, abanan ma ani nacojoban kachol. Nequesaho sa xcholeb li xic nequeiloc ke nak nequerabi resil li raylal li xaque sa kaben. Chicuulak taxak xkehil li rakba atin re nak texcul ajcui eb aan jo yoco chixculbal lao. 22 Chaque taxak retal li inca us nequexbanu li xic nequeiloc ke. Chabanu taxak riquineb aan jo xabanu kiquin lao xban li mausilal xkabanu. Cajo nak nayote kachol ut tacuajenako xban li raylal yoco chixculbal. 1 Chanchan nak xoxque sa kojyi n li Kacua nak xque li raylal sa xben li tenamit Jerusaln. Cajo nak quijosko li Kacua sa kaben nak quirisi lix lokal li katenamit. Chanchan nak quixtzek sa choch. Chi moco quiril xtokobal ru li loklaj templo, lix naaj li rok. 2 Li Kacua cajo lix joskil. Ma jun chic li rochocheb li ralal xcajol laj Jacob quixcanab chi xakxo. Quilajxsach ajcui ruheb chixjunil li cab li nequexcol cui ribeb laj Jud. Quixcut xxutan li rey jo eb ajcui chixjunileb li nequetenkan re. 3 Xban xjoskil li Kacua quixsach xcuanquileb laj Israel. Inca chic quixtenkaheb laj Israel nak quechal li xic nequeiloc reheb chi pletic riquineb. Quixcanab chixjunil chi sachec. Chanchan quecate xban xam nak quesache ruheb. 4 Chanchan nak li Kacua yo chixti canquileb riquin lix tzimaj. Quixcanab chi sachec chixjunil li chinaus rilbal. Cajo li raylal xexcul arin Jerusaln. Chanchan nak yoqueb chi catc xban xam. 5 Chanchan nak xic chic narileb li tenamit Israel li Kacua xban nak quixsach ru li tenamit Jerusaln. Quixcanabeb re nak tajuqui k chixjunil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1321

LAMENTACIONES2

li cab li bar nequexcol cui ribeb. Ut quexjuqui ajcui li rochocheb li rey. Cajo li raylal quixque sa xbeneb li ralal xcajol laj Jud. 6 Moco ra ta chiru nak quixque chi poi c li templo. Ut quixsach ru li naajej li nequelokonin cui li tenamit. Inca chic nequelokonin sa li hilobal cutan, chi moco nequexbanu li ninke jo quexbanu junxil. Xban xjoskil li Kacua, quixtzektanaheb chixjunileb, jo li rey, jo eb ajcui laj tij. 7 Quixtzektana lix artal li Kacua ut quixtzektana ajcui li templo. Quixcanabeb sa rukeb li xic nequeiloc re, re nak texjuqui li rochoch li rey. Ut japjoqueb re sa li templo. Chanchan nak yoqueb chi ninkei c. 8 Li Kacua quixye nak tasachek ru li tzac li sutsu cui Jerusaln ut inca quixjal xcaux. Quixque ban chi sachec chixjunil. Li tzac jo ajcui li cab najt xteram li nequexcol cui ribeb ac juquinbil chic. 9 Eb li oquebal re li tenamit tanenakeb chic sa choch. Jorbil chic li ni nki che li quetzapoc re li oquebal. Li rey joqueb ajcui li quetenkan re quechape ut quecame chi najt sa jalan tenamit. Maca chic xchakrab li Dios. Ut li Kacua inca chic naxcutbesi li visin chiruheb li profeta. 10 Eb li nequecamoc be chiruheb li cuanqueb Sin, chunchuqueb chic sa choch. Inca nequeatinac. Quexque li poks sa xjolomeb ut quexque li kes ru ticr chirixeb retalil lix rahil xcholeb. Ut eb li tuk ix nequexxulub lix jolomeb xban xrahil xcholeb. 11 Inca chic sa nin-iloc xban li yabac ninbanu. Nayote li cuam xban xrahil inchol xban nak quesache ruheb lin tenamit. Ut li cocal nequecam sa be xban xtzocajiqueb. 12 Nequexye reheb lix na: Maca chic kacua kuca, chanqueb. Ut nequetane sa eb li be xban xtzocajiqueb. Ut nequecam sa rukeb lix na xban nak maca chic xtzacaemkeb. 13 Ca ta cui ru tinye cherix laex li cuanquex Jerusaln? Caru texinjuntaketa cui? Chan ta cui ru nak tincojob echol, laex li cuanquex Sin? Kaxal nim li raylal cuanquex cui. Chanchan xnimal li palau. Ani taruk tacolok ere? 14 Aaneb ajcui le profeta li quebalakin ere. Laex yoquex chi macobc, abanan inca quexye ere nak inca us yoquex. Inca quexye ere nak teyot echol ut tejal ecaux re nak inca texchapek. Ticti ban li quexye ere. 15 Chixjunileb li nequenume, nequexpokpoki li rukeb nak nequexril. Nequeseec ut nequexhob laex li cuanquex Jerusaln. Ut nequexye: Ma ain ta bi li tenamit li kaxal chinaus nayehe re? Ma ain ta bi li tenamit li taquehek xlokal xbaneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch? chanqueb. 16 Chixjunileb li xic nequeiloc ere yoqueb chehobbal. Nequerecasi lix jolomeb ut nequeseec. Ut nequexye: Chanchan xkanukeb nak xkasach ruheb. Aan ain li cutan yoco chiroybeninquil nak tesachek ruheb laj Jerusaln. Toj xkil ajcui nak xesache ruheb, chanqueb. 17 Li Kacua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LAMENTACIONES2,3

1322

xbanu ere li caru quixye chak junxil. Inca xril xtokobal eru. Xsach ban eru. Inca chic xcuy emac. Xqueheb xcuanquil li xic nequeiloc ere re tenumtak sa eben, ut xexque chi seec. 18 Laex li cuanquex Jerusaln, cheyaba xcaba li Kacua. Chi kek chi cutan texyabak. Tululnak xyaal eru. Chanchanak li nima. Mecanab yabac. Meque chi hilanc li xnak eru. 19 Chexcuacli k chiru kojyi n nabal sut ut teyaba xcaba li Kacua chi anchal echol. Chetzama chiru li Dios re nak taril xtokobaleb ru le cocal li yoqueb chi camc sa be yalak bar xban nak maca xtzacaemkeb. 20 At Kacua, que retal. Ma cuan ta bi anihak xabanu re jo yocat chixbanunquil ke lao? Ma tento ta bi nak eb li nabej textiu xtibeleb lix cocal li nequexra? Ma tento ta bi nak tecamsi k sa li templo eb laj tij ut eb li profeta? 21 Eb li camenak nequetanaxin sa eb li be, jo cocal, jo ti xeb. Eb li saj cui nk ut eb li tuk ix xelajecamsi c. Xban ajoskil, at Kacua, cacanabeb chi camsi c ut inca cacuil xtokobal ruheb. 22 Xiu xiu cuanco. Yalak bar yoqueb chi chalc li nequebanun raylal ke. Chanchan li bokbileb sa junak ninke. At Kacua, ma ani naru naxcol rib chacuu nak yo ajoskil. Eb li xinquiresiheb quilajecamsi c; ut li xincholaniheb quesache ruheb xbaneb li xic nequeiloc ke. 1 Lain jun cui nk quincul nabal li raylal xban nak yo xjoskil li Dios sa inben. 2 Cajo li raylal xque sa inben. Inca chic us nin-el. Chanchan nak yoquin chi bec sa kojyi n ut inca naxcutanobresi lin be. 3 Rajlal cutan junes raylal nincul. 4 Xban li raylal li yoquin chixculbal, chanchan nak tixin chic chi us. Ut chanchan tokoleb lin bakel. 5 Junes raylal ut chaajquilal nincul. Sutsuquin xban li raylal. 6 Xban li raylal li nincul, chanchan nak cuanquin sa kojyi n, jo eb li camenak li ac xecam najter. 7 Chanchan nak sutsuquin sa tzac re nak inca tinelelik. Chanchan nak bacboquin riquin cadena kaxal al xban li raylal li yoquin chixculbal. 8 Usta xinjap cue chixtzamanquil intenkanquil chiru, abanan li Kacua inca xrabi lin tij. 9 Chanchan nak eb li tzac yi banbil riquin pec nequeramoc re lin be. Ut inca chic nintau caru tinbanu. 10 Li Kacua chanchan jun li oso malaj ut jun li cakcoj mukmu roybeninquil ani tixchap. 11 Chanchan nak quinixchap ut quinix-rahobtesi ut quinixcanab injunes chi ma ani natenkan cue. 12 Chanchan nak yo chinti canquil riquin lix tzimaj. 13 Chanchan nak quinixcut riquin lix tzimaj ut kaxal cham qui-oc. 14 Chixjunileb li cuech tenamitil niquinexhob. Rajlal cutan yoqueb chinseenquil. 15 Junes raylal nincul. Chanchan nak junes ca chic li nintzaca. 16 Chanchan nak quinixcut chiru choch ut xetoke li ruch cue. Ut chanchan nak quinixtolcosi sa poks. 17 Maca chic tuktuquil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1323

LAMENTACIONES3

usilal cuiquin. Ut maca chic li sahil cholejil. 18 Maca chic inmetzeu. Ut nincoxla nak maca chic nacuoybeni riquin li Kacua. 19 Lain nincoxlac chirix chixjunil li raylal ut li rahil cholejil li nincul. Nacueca tzakal xmay li raylal li nincul. 20 Inca na-el sa inchol. Ut yo chi chinanc inchol. 21 Abanan cuan jun li nacojla cui inchol. Ut aan li nacuoybeni. 22 Xban nak junelic naruxtana ku li Kacua, jocan nak inca xo-oso. Junelic naril xtokobal ku. 23 Cuulaj cuulaj nocorosobtesi. Ac chic li kosobtesinquil xban nak kaxal nim li rusilal sa kaben. 24 Li Kacua, aan li natenkan cue. Ut aan li ninyooni. 25 Li Kacua junelic chabil riquineb li nequeyoonin riquin. Ut naruxtana ruheb li nequexsic xtenkanquil riquin. 26 Kaxal us nak junak taroybeni nak tatenkak xban li Kacua. Ut inca yok chixcuechinquil li caru naxbanu. 27 Kaxal us nak junak tixcanab rib chi taklac xban li Kacua chalen sa xsajilal. 28 Kaxal us nak junak tixcojob xchol ut inca tacuechi nk xban nak li Kacua, aan li quiquehoc re chixculbal li raylal. 29 Chixcubsihak ban rib rubel xcuanquil li Kacua, xban nak toj cuan caru naroybeni. 30 Chixquehak chi saquec sa xnak ru xbaneb li xic nequeiloc re usta tacutek xxutan. 31 Li Kacua inca nocoxtzektana chi junaj cua. 32 Usta naxque xrahil kachol, abanan naruxtana ku xban nak kaxal nim li ruxtan sa kaben. 33 Moco yal naraj ta xchol li Kacua nak naxque li raylal sa kaben. 34 Li Kacua inca nacuulac chiru nak terahobtesi k li cuanqueb rubel xcuanquil jalan tenamit. 35 Chi moco nacuulac chiru li Kacua nak tamakek chiruheb li caru reheb. 36 Li Kacua inca nacuulac chiru nak inca narake atin sa ti quilal. 37 Ani ta bi taruk tixye caru tixcul junak cui moco jocan ta naraj li Dios? 38 Nakacul li us jo ajcui li inca us xban nak jocan naraj li Kacua. 39 Caut nak tarahok xchol li cui nk xban li raylal li naxcul, cui aan ajcui li yo chi macobc? 40 Chikaquehak retal chi us caru takabanu. Chikajal li kacaux ut chosuki k riquin li Kacua. 41 Chikayaba xcaba li Kacua cuan sa choxa ut takaye: 42 Lao xkaket la cuatin ut xomacob chacuu. Ut laat inca xacuy kamac. 43 Cajo la joskil. Jocan nak xaque li raylal sa kaben. Xoacanab chi camsi c ut inca xacuil xtokobal ku. 44 Chanchan nak xamuk acuib sa chok re nak inca tacuabi li katij. 45 Xban li raylal xaque sa kaben, chanchano aj chic mul ut maca chic noco-oc cui chiruheb chixjunileb li tenamit. 46 Chixjunileb li xic nequeiloc ke nocoexhob. 47 Kaxal ra xkacul. Xsache ru li katenamit. Ut yo kaxiu. 48 Li xyaal cuu natululnac sa xnak cuu xban nak quesache ruheb lin tenamit. 49 Inca tincanab yabac xban nak maca nacojoban inchol, 50 toj retal nak li Kacua taril chak xtokobal ku

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

LAMENTACIONES3,4

1324

sa choxa. 51 Cajo nak nayote inchol xban li raylal li xexcul eb li ixk li cuanqueb Jerusaln. 52 Eb li xic nequeiloc cue xinexchap chi maca inmac. Chanchanin li xul li quitane sa jun li raal ut inca naru taelelik. 53 Xinexcut chi yoyo sa jun li chamal jul ut quextzap li re riquin jun nimla pec. 54 Sa inchol lain nak oc cue chi subunc sa ha. Ut quinye: Anakcuan xin-oso. 55 At Kacua, lain quinyaba la caba nak cuanquin chak sa xchamal li jul. 56 Cacuabi li caru quinye nak quintzama chacuu nak tinacol. Inca xacanab yal chi jocan li caru quintzama chacuu. 57 Sa li cutan nak quintzama intenkanquil acue, laat caye cue: Matxucuac. 58 At Kacua, laat cat-oquen chicuix ut quinacol. 59 At Kacua, laat caque retal li raylal yoquin chixculbal chi maca inmac. Chacol rix lin yuam. 60 Laat nacanau nak xic niquineril. Nacaque retal nak yoqueb chixcubanquil chanru nak tinexcamsi li xic nequeiloc cue. 61 Laat xacuabi nak yoqueb chinhobbal. Nacanau chixjunil li caru nequexcub chicuix. 62 Nacanau caru nequexye li xic nequeiloc cue. Rajlal chicuix nequeatinac. 63 Chaque retal li caru nequexbanu. Chalen ekela ut toj ecuu, junelic yoqueb chinhobbal. 64 Chaqueheb chixtojbal rix lix maqueb, at Kacua. Chabanu reheb jo xculubeb xculbal. 65 Chacacuubresi lix choleb re nak inca textau xyalal ut chamajecuaheb. 66 Chacut la joskil chiruheb ut chasach ruheb. Chacuisiheb sa li ruchichoch, at Kacua. 1 Li ka-oro xekeko ru. Li chabil oro inca chic nequelemtzun. Ut li tertoquil pec li xcuan sa li templo nequetanaxin yalak bar sa eb li be. 2 Eb li cuanqueb Sin quequehe xlokaleb junxil. Kaxal lokeb chiru li oro. Abanan anakcuan chanchaneb aj chic li choch ucal yi banbil yal xban cui nk. 3 Li ixki xoj naxqueheb xtu li coc ral. Abanan eb lin tenamit moco jocaneb ta. Kaxal joskeb ban. Chanchaneb li nimla josk aj xul avestruz xcaba, li nacuan sa li chaki choch. 4 Li ruuj rak eb li culaal li toj nequetuuc naxletz rib sa reheb xban li chaki el. Eb li cocal nequextzama xcua rucaheb, abanan ma ani naquehoc reheb. 5 Eb li quetzacan chak chi chabil junxil, anakcuan yoqueb chi camc xban xtzocajiqueb sa eb li be. Queyola sa biomal. Abanan anakcuan nequexyocob ribeb sa li mul. 6 Kaxal cuichic xnumta lix mausilal lin tenamit chiru li mausilal li quexbanu eb laj Sodoma, li quesache ruheb sa junpat chi ma ani quipletic riquineb. 7 Eb li quecamoc be chiku kaxal ti queb xchol junxil. Chanchaneb xsakal li nieve ut li leche xban nak kaxal ti queb xchol. Kaxal cauheb rib ut cajo xchakal ruheb. Chanchaneb li tertoquil pec coral ut zafiro. 8 Abanan, anakcuan chanchaneb chic li ru xam xban xkekaleb. Ma ani

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1325

LAMENTACIONES4

chic nanaoc ruheb sa eb li be xban nak xebako. Lix tzumal xletz rib chiru lix bakeleb. Chanchaneb chic li chaki si. 9 Kaxal us chok reheb li xecamsi c sa li plet chiruheb li nequecam xban xtzocajiqueb. Eb aan timil timil nequecam xban nak maca chic xtzacaemkeb. 10 Usta quexra lix cocaleb, cuanqueb li nabej quexchik lix cocal re textzaca sa eb li cutan nak quesache ruheb li cuanqueb Jerusaln. 11 Quirisi xjoskil li Kacua sa xbeneb li cuanqueb Jerusaln. Quixtakla xam sa li tenamit ut quilajesache chixjunil. Jo ajcui lix cimiento li cab, queoso xban xam. 12 Eb lix reyeb li jalan xtenamiteb ma joke quexcoxla nak naru teoc sa li tenamit Jerusaln li xic nequeiloc reheb. Chi moco eb li jalan tenamit quexpab nak naru teoc sa li oquebal re li tenamit Jerusaln. 13 Ain quiculman xban lix maqueb li profetas ut eb laj tij. Eb aan quemacob nak quexqueheb chi camsi c aran Jerusaln li cristian li macaeb xmac. 14 Eb li profeta ut eb laj tij chanchaneb li mutz nak nequexbeni ribeb sa eb li be. Ut xban nak quexmux ribeb riquin xquiquel li ras ri tzin, xic nequeile. Jocan nak ma ani na-ajoc re xchebal li rakeb. 15 Nequexye reheb: Elenkex chiku. Muxbil eru. Ayukex. Inca tojilok eriquin, chanqueb li tenamit reheb. Queelelic ut quecoeb yalak bar sa jalan tenamit. Ut eb li tenamit aan quexye: Ma joke naru tecuank sa kayank. 16 Xban xjoskil li Kacua quixchachai ruheb ut inca chic quixcoxlaheb. Inca quequehe xlokal eb laj tij chi moco queile xtokobal ruheb li nequecamoc be. 17 Xkasic katenkanquil toj retal nak inca chic xkacuy. Yoco chiroybeninquil nak techalk chikatenkanquil. Abanan li tenamit li yoco chiroybeninquil inca xru chikatenkanquil. 18 Eb li xic nequeiloc ke yoqueb chixquebal ketal. Inca naru noco-el sa be. Xcuulac xkehil li kacamic. Osoc ke. 19 Eb li xic nequeiloc ke kaxal cau nequealinac chiru li cuch li narupupic chiru choxa. Coeralina toj sa eb li tzul ut coexram sa eb li chaki choch. 20 Quexchap li karey, li sicbil ru xban li Kacua, li cojco cui kachol. Sa kachol lao nak cuank li rey aan, eb li jalan tenamit inca toexchichii. 21 Chexseek ut chisahok sa le chol laex li cuanquex Edom ut laex li cuanquex aran Uz. Chisahok sa echol anakcuan nak toj naru xbanunquil xban nak tacuulak xkehil nak tereca xcahil li raylal tecul laex. Chanchan texcalak ut chanchan tustu texcanak nak tacutek le xutan. 22 Anakcuan laex li cuanquex Sin, oc ere chi hilanc riquin li raylal yoquex chixculbal. Li Kacua inca chic texcanab chi camec sa jalan tenamit. Abanan, laex aj Edom, texquehek chixtojbal rix le mac. Ut tacutunk chiruheb chixjunileb le mausilal.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Kacua, chijulticok taxak acue li caru xkacul. Chacuil taxak xtokobal ku xban nak xutanal xo-el. 2 Eb li jalaneb xtenamit quexmak chiku li kanaaj li xkechani junxil. Ut quexmak ajcui li kochoch. 3 Xocana chi ma ani chic na-iloc ke. Chanchan nak maca chic kayucua. Ut eb li kana chanchaneb chic li xmalcaan. 4 Li ha nakuc toj nakalok. Ut jocan ajcui li kasi lokbil. 5 Rahobtesinbilo xbaneb li xic nequeiloc ke ut tacuajenako. Abanan, inca naru nocohilan. 6 Re nak tacuank li katzacaemk, xkaque kib rubel xcuanquileb li tenamit Egipto ut li tenamit Asiria. 7 Quemacob li kaxetonil yucua ut anakcuan camenakeb chic. Abanan lao yoco chixculbal li raylal xban li mac quexbanu eb aan. 8 Eb li quecuan chok lokbil mos junxil, aaneb chic li nequetaklan sa kaben anakcuan. Ut ma ani nacoloc ke chiruheb. 9 Eb laj camsinel cuanqueb yalak bar. Xiu xiu nak nocoxic chixsicbal katzacaemk xban nak inca nakanau ma tosuki k chak malaj ut inca. 10 Li katibel xkeko. Chanchan li horno. Ut yo katik xban katzocajic. 11 Quexmux ruheb li kixakil nak quexchic rib riquineb aran Sin. Ut quexmux ajcui ruheb li tuk ix aran Jud. 12 Eb li quecamoc be chiku quebaque li rukeb ut riquin aan quetuyubac. Ut eb li ac ti xeb inca chic quequehe xlokal. 13 Eb li saj cui nk quequehe chixquebal li ru li trigo. Ra sa nak nequeru xquebal vuelt re li nimla pec li nequexque cui li trigo. Ut jocaneb ajcui li cocal. Inca nequexcuy ri kanquil li si xban nak kaxal al. 14 Inca chic nequecojla chire li oquebal re li tenamit eb li ac chequeb. Ut eb li toj saj inca chic nequebichan. 15 Inca chic nocoxajoc xban xsahil kachol. Lix sahil kachol xsuki chok rahil cholej. 16 Maca chic kalokal. Tokob ku xban nak xomacob. 17 Xban li raylal nakacul, xraho kachol. Ut inca chic saken noco-iloc. 18 Chixjunil li cuan sa li tzul Sin ac juquinbil. Juneseb aj chic li yac nequebec aran. 19 Abanan, laat at Kacua, laat li tzakal rey chi junelic ke cutan. Ut la cuanquil cuan chi junelic. 20 Caut nak nocosach sa achol chi junaj cua, at Kacua? Ut, caut nak kaxal najt xoacanab kajunes? 21 At Kacua, choacul cuichic acuiquin ut lao chosuki k ta cuichic acuiquin. Ut taque taxak kalokal jo nak cocuan chak junxil. 22 Malaj ut toatzektana chi junaj cua? Ma junelic yok ajoskil sa kaben?

LAMENTACIONES5
1At

1326

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Ezequiel

laj Ezequiel laj tij. Lain jun sa xyankeb laj Israel li quechape ut quecame sa li naajej Babilonia. Cocame chire li nima Quebar. O b cutan chic xticlajic xca li po re li lajeb xcacal chihab nak li Dios quixcutbesiheb li visin chicuu. Quiteli li choxa chicuu nak quicuil. 2 Ac ob chihab xcambal li rey Joaqun aran Babilonia. 3 Sa li chihab aan, sa li ro xbe li xca po nak cuanquin sa xchocheb laj Babilonia chire li nima Quebar quicuabi nak li Kacua quiatinac cuiquin lain li ralal laj Buzi. Chanchan nak quixque li ruk sa inben nak quicueca lix cuanquil. 4 Quicuil nak yo chak chi chalc sa li norte jun cacuil ik. Li ik aan yo chak chixcambal jun li chok sutsu riquin xam ut nalemtzun. Chanchan yo chi repoc jo nak narepoc li cak. Ut sa li chok nacutun jun li xam ut sa li xam cuan jun li nalemtzun jo li kan chi ch bronce. 5 Ut sa li xam quecutun cahib li chanchaneb ngel yoyoqueb. Chanchan nequeiloc cui nk. 6 Chixju nkaleb cuanqueb cahib li rilobal ut cahib lix xiqueb. 7 Ut lix tzelequeb ti queb ut li rokeb chanchan rokeb li cuacax ut nalemtzun jo li kan chi ch bronce. 8 Rubeleb lix xic cahib cuan li rukeb chanchan rukeb cui nk. Chixjunkaleb ca ca li rilobaleb ut ca ca lix xiqueb sa xca pacalileb. 9 Nequexcul ribeb lix xiqueb chi ribileb rib. Ut nak nequebec inca nequexic chirix. Ti c ban chiru nequexic. 10 Jocain nequeiloc li cahib chi rilobal li junjunk chi ngel: Li cuan chiruheb, aan chanchan na-iloc cui nk. Li cuan sa lix nimeb, aan chanchan na-iloc cakcoj. Ut li cuan sa lix tzeheb, aan chanchan na-iloc boyx.

1Lain

Laj Ezequiel quiril lix lokal li Dios sa visin

1327
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL1

1328

Ut li cuan chirixeb, aan chanchan na-iloc tiu. 11 Ut helho ruheb lix xiqueb sa xbeneb chi xjunkaleb. Cuib lix xiqueb nequexcul ribeb ut riquin li cuib chic nequextzap rib. 12 Nak nequebec chi xjunkaleb ti c chiruheb nequexic. Nequexic bar nequecame cui xban lix musik. Inca tento nak toj texsukisi ribeb nak nequebec. 13 Eb li cahib li yoyoqueb li chanchaneb ngel aan quecutun sa li visin jo li ru xam li yo xxamlel. Cuan li xam chanchan yo chi bec sa xyankeb ut nalemtzun ut sa li xam narepoc li cak. 14 Ut li cahib li chanchaneb ngel nequechal nequexic sa junpat jo nak narepoc li cak. 15 Nak yoquin chirilbaleb li cahib li chanchaneb ngel quicuil ajcui cahib li rueda sa ruchichoch. Junjunk li rueda cuan chixcatkeb li junjunk li chanchaneb ngel. 16 Li cahib chi rueda juntaketeb xyi banquileb. Eb li rueda aan nequelemtzun chanchan li chabil pec crislito. Ut eb li ruedas aan quicuil chanchan nak cuan chic jun li rueda chi sa li jun chic. 17 Sa xca pacalil nequexic li ruedas aan. Nak nequexic inca nequexsukisi ribeb. 18 Ut li chi ch li sursu li cuan chiru li rueda cuan nabal xnakeb ru sa li cahib chi rueda. Xiu xiu rilbal. 19 Nak nequebec li cahibeb li chanchaneb ngel, nequebec ajcui li ruedas rochbeneb. Ut nak eb li chanchaneb ngel nequecuacli, eb li ruedas nequecuacli ajcui. 20 Eb li chanchaneb ngel beresinbileb xban lix musik ut nequexic bar nequecame cui. Ut eb li ruedas nequexic bar nequexic cui li chanchaneb ngel. 21 Nak nequebec li chanchaneb ngel, nequebec ajcui li ruedas. Ut nak nequexakli, nequexakli ajcui li ruedas. Nak nequecuacli, nequecuacli li ruedas xban nak lix musikeb li chanchaneb ngel na-ecasin reheb li ruedas. 22 Ut sa xbeneb li cahib li chanchaneb ngel cuan li chanchan choxa nalemtzun jo li lem. 23 Ut rubel li chanchan choxa helhoqueb lix xic chi ti c ut nequexcul ribeb. Ut riquin li cuib chic li xiqueb nequextzap ribeb. 24 Ut quicuabi lix yab lix xiqueb nak yoqueb chi bec chanchan nak na-ecan xyab rok li ha, malaj ut chanchan xyab xcux li nimajcual Dios, malaj ut chanchan xyabeb li quila tenamit, malaj ut chanchan xyab li jun tub chi soldados. Ut nak nequexakli, nequexcubsi lix xiqueb. 25 Nak nequexakli nequexcubsi lix xiqueb, na-abiman jun xyab cux na-el chak sa xben li chanchan choxa, li cuan sa xben lix jolomeb li chanchaneb ngel. 26 Ut sa xben li chanchan choxa li cuan sa xbeneb li chanchaneb ngel, quicutun jun li cojaribal yi banbil riquin li chabil raxi pec safiro. Ut sa li cojaribal aan chunchu jun li chanchan cui nk. 27 Ut quicuil ajcui li cui nk li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1329

EZEQUIEL13

chunchu sa li cojaribal chanchan li kan chi ch bronce li jun tokol naticla sa lix camal xsa toj takec. Chanchan yo xxamlel. Ut li jun tokol chic li naticla sa lix camal xsa toj taka chanchan xam. Cajo nak nalemtzun chi xjun sutam. 28 Nalemtzun lix lokal li Dios nak quicuil. Chanchan li xoquikab li naxque rib sa li chok nak yo li hab. Nak quicuil lix lokal li Dios, quincut cuib sa choch ut quicuabi xyab xcux nak qui-oc chi atinac.

Kacua quixye cue: At ralal cui nk, cuaclin. Lain tinatinak acuiquin, chan. 2 Ut nak quinratina li Kacua, quichal cuiquin lix musik ut quinixxakab ut lain quicuabi nak quinratina. 3 Ut li Kacua quixye cue: At ralal cui nk, yoquin chataklanquil riquineb li ralal xcajol laj Israel. Eb li tenamit aan kaxal ketketeb ut quexket li cuatin. Eb aan jo eb ajcui lix xetonil yucuaeb yoqueb chi macobc chicuu toj chalen anakcuan. 4 Kaxal joskeb ut kaxal cauheb xchol. Lain yoquin chataklanquil riquineb re nak taye reheb: Jocain xye li Kacua Dios. 5 Mare chan nak terabi. Cui ut inca, maca xjalenquil, xban nak aaneb jun tenamit kaxal ketketeb. Abanan texnau nak quicuan jun profeta sa xyankeb re xcholobanquil li xyalal chiruheb. 6 Ut laat, ralal cui nk, matxucuac chiruheb chi moco tatxucuak xban li caru texye acue. Kaxal ra tanak cui li caru texye acue. Chanchan li quix ut chanchan nak cuancat sa xyankeb laj xoc nak cuankat sa xyankeb. Abanan matxucuac xban li caru texye acue chi moco tatxucuak chiruheb xban nak li tenamit aan kaxal ketketeb. 7 Taye li cuatin reheb, usta terabi usta inca, xban nak li tenamit aan aj ketoleb atin. 8 Abanan laat, at ralal cui nk, abi li caru yoquin chixyebal acue. Maketketi acuib jo yoqueb li tenamit aan. Te la cue ut tzaca li caru tinque acue, chan. 9 Ut quicuil jun li ukej yo chixquebal cue jun li botbil hu. 10 Quixte li hu chicuu ut tzi banbil ru li hu xca pacalil. Sa li hu aan tzi banbil retalil chixjunil li yabac ut li raylal li tachalk sa xbeneb laj Israel. 1 Quixye cue li Dios: At ralal cui nk, tzaca li hu ain li yoquin chixquebal acue. Ayu ut taye li cuatin reheb li ralal xcajol laj Israel, chan. 2 Quinte li cue ut quixque chintzaca li hu. 3 Quixye cue: At ralal cui nk, tzaca li hu ain li yoquin chixquebal acue. Tatzaca re nak naru tatnujak, chan. Lain quintzaca li hu ut qui sa li cue quicana

Laj Ezequiel quisique ru xban li Dios chi canjelac chok profeta


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL3

1330

jo li xyaal cab. 4 Ut quixye ajcui cue: At ralal cui nk, ayu riquineb laj Israel ut taye li cuatin reheb. 5 Lain inca yoquin chataklanquil sa junak tenamit chaaj xtaubal ru li ratinobaleb, chi moco sa junak tenamit inca tanau ratinanquileb. Yoquin ban chataklanquil riquineb laj Israel. 6 Inca yoquin chataklanquil sa eb li tenamit li chaaj xtaubal ru li ratinobaleb. Ut cui ta tatintakla sa eb li tenamit aan, eb aan terabi raj li caru taye. 7 Eb li ralal xcajol laj Israel inca teraj rabinquil li caru taye xban nak inca nequeraj rabinquil li caru ninye lain. Chixjunileb laj Israel, aan cauheb xchol ut cauheb li ram. 8 Jocan nak lain tinque xcacuilal achol. Tixkax xcacuil xcholeb aan. Numtajenak la cacuilal tinque lain chiru xcacuilal eb aan. 9 Nabal la cacuilal tinque. Chanchan xcacuilal li pec. Chanchan xcacuilal li tertoquil pec diamante xcaba. Inca tatxucuak chiruheb xban nak li tenamit aan aj ketoleb atin. 10 Ut li Dios quixye ajcui cue: At ralal cui nk, chacuabi chi us chixjunil li tinye acue ut chicanak sa achol li cuatin. 11 Ayu riquineb laj Israel la cuech tenamitil li cuanqueb chi prexil. Taye reheb: Jocain xye li Kacua Dios. Usta terabi usta inca, abanan laat taye reheb, chan. 12 Ut lix musik li Dios quinixcuaclesi ut chicuix quicuabi jun xyab cux chanchan nak na-ecan li cak ut quixye: Chinimak ta lix lokal li Kacua toj sa lix naaj, chan. 13 Ut quicuabi ajcui nak qui-ecan nak quexcul rib lix xiqueb li chanchaneb ngel. Ut queecan ajcui li rueda li cuanqueb chiruheb. Kaxal cau queecan. Chanchan nak na-ecan li cak. 14 Quinixcam lix musik li Dios. Ut lain quincoin chi ra sa inchol ut chi yo injoskil. Abanan li Kacua yo chixquebal xcacuil inchol. 15 Ut quincuulac riquineb laj Israel li cuanqueb chi prexil aran Tel-abib, li cuan chire li nima Quebar. Ut quincuan cuukub cutan sa xyankeb chi sachso inchol. 16 Ut sa xcuuk li cutan li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 17 At ralal cui nk, lain xatinxakab chi canjelac jo aj ilol reheb li tenamit Israel. Laat tacuabi li caru tinye acue ut tacholob li xyalal chiruheb. 18 Nak lain tinteneb camc sa xben li yo chixbanunquil mausilal, laat tento nak taye re nak inca us yo re nak tixcanab li mausilal ut inca tacamk. Ut cui laat inca taye re ut cui li jun aan tacamk xban li mausilal, amac laat nak tacamk sa li mac. 19 Abanan cui laat tacholob li xyalal chiru li inca us xnaleb ut cui aan inca tixcanab xbanunquil li mausilal ut inca tixjal xcaux, aan tacamk xban lix mausilal. Macua chic laat cuan amac. 20 Cui cuan junak ti c xchol taoc chixbanunquil li mausilal ut lain tincanab chi tanec, aan tacamk cui laat inca tacholob xyalal chiru. Tacamk xban lix mausilal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1331

EZEQUIEL3,4

ut inca tajulticok cue li us li quixbanu. Ut sa aben laat tacanak lix camic. 21 Abanan cui laat taque xnaleb li ti c xchol ut taye re nak inca tamacobk, aan inca tamacobk ut tacuank xyuam xban nak quebil xnaleb. Laat maca mac sa aben, chan li Dios. 22 Ut li Kacua quixque xcacuilal inchol ut quixye cue: Anakcuan tatxic sa li calebal ut aran tinatinak acuiquin, chan. 23 Ut lain quincoin sa li calebal. Ut nak quincuulac aran, quicuil cuichic lix lokal li Dios jo nak quixcut chicuu chire li nima Quebar. Ut lain quinhupub cuib sa choch. 24 Ut quichal cuiquin lix musik li Dios ut quinixxakab. Ut quiatinac cuiquin ut quixye cue: Tatxic sa la cuochoch ut tatzap acuib aran. 25 Ut laat, at ralal cui nk, tatexbac riquin cam. Aan retalil nak inca taruk tat-elk sa xyankeb li tenamit. 26 Lain tinbanunk re nak tixletz rib li ruuj acuak sa acue ut inca chic tat-atinak. Inca chic tatruk chixkusbaleb, xban nak ketket aj tenamiteb. 27 Abanan lain tatinque cuichic chi atinac nak tinye acue caru taye. Laat taye reheb: Jocain xye li Kacua Dios. Cui laex nequeraj abi nc, chex-abi nk. Ut cui inca nequeraj abi nc, mex-abin, xban nak laex jun tenamit ketketex.

Dios quixye: At ralal cui nk, chap jun li xan ut taque chacuu. Ut tayi b chiru li xan jun retalil li tenamit Jerusaln. 2 Chirix aan, tayi b jun retalil li tzac li sutsu cui li tenamit ut tayi b jun retalil li pletic. Tayi b retalil li rok ha ut retalil lix naajeb li soldados ut tayi b ajcui retalil li ni nki che li textan cui li oquebal re li tenamit. 3 Ut taxakab jun li perpoquil chi ch chacuu, jo jun li tzac yo chi ramoc re chacuu li xan li tzi banbil cui retalil li tenamit. Tabanu acuib nak oc acue chi pletic riquin li tenamit. Ain tabanu chok retalil li caru texcul eb li ralal xcajol laj Israel. 4 Ut laat tatyoclak sa xben la tze. Jarub cutan yocyokat, aan retalil li raylal li texcul eb laj Israel. 5 Rajlal cutan tatyoclak sa la tze chiru oxib ciento cutan riquin lajeb rocal (390) cutan. Li jun cutan, aan retalil li jun chihab. Li raylal li tacul, aan retalil li raylal li texcul eb laj Israel chiru oxib ciento chihab riquin lajeb rocal chihab xban lix mausilaleb. 6 Nak ac xrake li cutan nak yocyocat sa xben la tze, tatyoclak cuichic sa xben la nim chiru cacal cutan. Li raylal li tacul, aan retalil li raylal li texcul eb laj Jud chiru cacal chihab xban xmausilaleb. Li jun cutan, aan retalil li jun chihab. 7 Ilon cuan cui li tenamit Jerusaln retalil nak tachapek li tenamit. Ut chi tustu

Laj Ezequiel quixye resil li raylal li texcul eb laj Jerusaln


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL4,5

1332

la tel taye resil li raylal texcul. 8 Nak yocyocat sa la tze ut sa la nim, lain tatinbac sa la naaj re nak inca tasukisi acuib. Jocan tabanu toj retal tachoy li jarub cutan li xinye acue nak tacul li raylal chok retal nak tachapek li tenamit Jerusaln. 9 Tacam li trigo, li cebada, li habas, li lentejas ut li millo ut li mox, ut taque sa junak ucal. Tayi b la caxlan cua riquin aan. Aan tatzaca chiru li oxib ciento cutan riquin lajeb rocal cutan. 10 Bisbilak li jo quial tatzaca chiru li jun cutan. Cuakxakib onza tatzaca rajlal cutan. 11 Jocan ajcui li ha li tacuuc bisbilak. Cuib sec ajcui li ha tacuuc rajlal cutan. 12 Li caxlan cua li tatzaca, aan yi banbil riquin cebada pombil sa xam. Chiruheb li tenamit tapom sa xxamlel lix cot cristian, chan. 13 Ut li Kacua quixye ajcui: Jocain tetzacank eb laj Israel nak cuankeb sa xyankeb li jalan tenamit li xebintakla cui chi prexil. Muxbilak lix tzacaemkeb. 14 Ut lain quinye: At Kacua, at inDios, lain ma jun sut quinmux cuib. Chalen sa incachinal ut toj chalen anakcuan ma jun cua xintzaca lix tibel li xul li yal quicam xjunes, chi moco li camsinbil xban josk aj xul. Ma jun cua xintzaca li tzacaemk muxbil, chanquin. 15 Ut li Kacua quixye cue: Tinque alesens chirocsinquil lix cot cuacax chok rekaj lix cot cristian re nak tapom la caxlan cua, chan. 16 Ut li Dios quixye cuichic cue: At ralal cui nk, lain inca chic tinque chi nabal lix tzacaemkeb li cuanqueb Jerusaln. Bisbilak chic lix cua rucaheb tinque. Ut eb li tenamit terahok xcholeb ut teoc chi coxlac caru texbanu. Ut texucuak xban nak yok chi osoc lix tzacaemkeb ut lix haeb. 17 Macaak chic xcua rucaheb. Ut yokeb chixcayanquil ribeb ut yokeb chi xucuac. Xjuneseb yokeb chi osoc xban li mausilal li nequexbanu, chan. 1 Ut quixye cuichic cue li Kacua: At ralal cui nk, sic junak achi ch kes re, re tajo li rismal ajolom ut la mach. Ut tasic ajcui junak la bisleb re tacuisi chi oxib jachal la cuismal. 2 Jun jachal la cuismal tacat sa xyi li tenamit nak ac xrake li plet. Ut li jun jachal chic taseti chi chi ch chixjun sutam li tenamit. Ut li jun jachal chic tacut sa ik ut tacamek yalak bar. Ut lain tincualinaheb li tenamit riquin chi ch. 3 Ut tachap ajcui cachinak la cuismal ut tabac chire la cuak. 4 Tachap cachinak la cuismal li xabac chire la cuak ut tacut sa xyi li xam. Li xam aan, aan li tacatok reheb li ralal xcajol laj Israel. 5 Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios: Lain xinxakaban re li nimla tenamit Jerusaln sa xyi li xni nkal tenamit li cuanqueb chixjun sutam. 6 Abanan eb li cuanqueb Jerusaln quexket

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1333

EZEQUIEL5,6

lin chakrab ut inca quexbanu li caru quebintakla cui. Aaneb chic li kaxal xeketoc re lin chakrab chiruheb li tenamit li cuanqueb chixjun sutam. 7 Jocan nak li Kacua quixye reheb: Laex li kaxal xexketoc re lin chakrab chiruheb li xni nkal tenamit li cuanqueb chejun sutam. Ut inca xebanu li caru xexintakla cui. Chi moco xebanu li caru naxye lix chakrabeb li tenamit li cuanqueb chejun sutam. 8 Jocan nak lain li Kacua ninye ere: Lain yo injoskil sa eben laex aj Jerusaln. Texinque chixtojbal emac chiruheb li xni nkal tenamit. 9 Tinque junak nimla raylal sa eben xban li mausilal xebanu. Ma jun sut quinbanu chi jocan junxil chi moco tinbanu mokon. 10 Eb li yucuabej textiu li ralal xcajoleb. Ut eb li alal cajolbej textiu lix yucuaeb. Lain tinrakok atin sa eben. Tinjequi ruheb sa jalan tenamit li jo quial tecanak. Chanchan cutbileb sa ik tinbanu reheb. 11 Lain li yoyoquil Dios ninye riquin juramento nak lain tinsach eru xban nak xemux ru lin templo xban chixjunil li mausilal xebanu. Lain inca tincuy emac chi moco tincuil xtokobal eru. 12 Jun jachal le tenamit tecamk xban caki yajel ut cueej. Ut li jun jachal chic tecamsi k chi chi ch chirix le tenamit. Ut li jun jachal chic tebinjequi ru sa jalan tenamit. Chanchan cutbileb sa ik tinbanu reheb nak tincualinaheb chi chi ch. 13 Nak acak xinbanu li caru xinye, taelk lin joskil ut tacojlak inchol. Nak xcuisi lin joskil sa eben, teque retal nak lain li Kacua quinyehoc re ain nak yo injoskil. 14 Tinsach ru le tenamit. Tincanab chi juquinbil. Tincut exutan chiruheb li jun chol chic tenamit li cuanqueb chi nach. Ut chixjunileb li tenumek aran teril li caru tecul. 15 Texseek ut texhobek ut eb li xni nkal tenamit li cuanqueb chejun sutam texucuak chirilbal li caru tecul nak tinrakok atin sa eben riquin lin joskil. Texinkus chi cau nak yok injoskil sa eben. Lain li Kacua yoquin chi yehoc re ain. 16 Lain tintakla li cueej sa eben. Chanchan nak yoquin checutbal riquin lin tzimaj. Riquin li cueej li tintakla sa eben, lain tinsach eru. Kaxal cuichic li cueej tintakla sa eben. Tincuisi chi junaj cua le tzacaemk. 17 Tintakla cueej sa eben ut tintakla ajcui li josk aj xul re tesach eru. Ut tintakla li caki yajel ut li camsi nc sa eben ut tintakla ajcui li plet. Lain li Kacua yoquin chi yehoc re ain. 1 Ut li Kacua quiatinac cuichic cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, ilon cuan cui li tzu l li cuanqueb Israel ut taye reheb li raylal li texcul. 3 Jocain taye reheb li tzul li cuanqueb Israel: Cherabihak li ratin li Kacua. Jocain xye li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL6

1334

Kacua reheb li tzul ut eb li bol jo ajcui eb li nima ut eb li ru taka. Lain tintakla chak sa eben li raylal. Tinsach ruheb sa li plet li naajej li najteb xteram li nequexlokoni cui li jalanil dios. 4 Tasachek ruheb li artal ut tapuqui k lix jalam uch li sake li nequexque chok xdioseb. Ut eb li tenamit tecamsi k chiruheb lix yi banbil dios. 5 Tinqueheb li camenak chiruheb lix yi banbil dios. Ut lix bakeleb tincuteb chixjun sutam lix artaleb. 6 Sa chixjunil li naajej li texcuank cui tasachek ruheb. Tasachek ruheb chi junaj cua le artal li nequexlokonin cui ut eb le yi banbil dios tapuqui k. Li artal li nequecat cui li incienso tepoi k. Chixjunil li quilajeyi b tapoi k chi junaj cua. 7 Cuanqueb li tecamsi k sa eyank. Riquin ain teque retal nak lain li Kacua. 8 Abanan inca tinsacheb ru chi junaj cua li tenamit Israel. Sa xyankeb li jequinbil ruheb sa jalan tenamit, cuan li inca tecamsi k sa li plet. 9 Ut li jo quial chic li inca tecamsi k tinjulticok reheb nak cuankeb chi prexil sa jalan tenamit. Tajulticok reheb nak quiraho inchol chirixeb. Tajulticok reheb chanru nak xinqueheb chi culuc raylal xban nak inca xecuan sa ti quilal chicuu ut xban ajcui nak xinextzektana xban xlokoninquil li jalanil dios. Aaneb ajcui teecank re nak inca us xexbanu ut texutanak xban lix mausilaleb. 10 Lain xinque li raylal ain sa xbeneb re nak texque retal nak lain li Kacua. Moco inca ta ninbanu li caru ninye. 11 Ut li Kacua quixye cue: Yaban ut tenle la cuuk ut tenle la cuok sa choch xban li mausilal li quilajexbanu eb laj Israel. Ut jap acue xban xrahil achol xban nak cuan laj Israel tecamk sa li plet, cuan li tecamk xban cueej ut cuan ajcui li tecamk xban yajel. 12 Ut cuanqueb chak chi najt tecamk xban caki yajel ut eb li cuanqueb chi nach tecamk sa li plet. Ut li jo quial chic tecanak tecamk xban cueej. Jocain nak tincuisi lin joskil sa xbeneb. 13 Ut texque retal nak lain li Kacua nak teril lix camenakeb sa eb li naajej li cuanqueb cui li yi banbil dios ut chixjun sutam eb li artal, jo ajcui sa eb li naajej najt xteram ut sa eb li tzul, jo ajcui rubeleb li ni nki che ji li quexcat cui lix sununquil ban re xlokoninquil lix dioseb. 14 Lain tinsach ru lix naajeb li tecuank cui. Maca chic cuank chi sa. Li naajej chanchanak chic li chaki choch naticla chak sa li sur ut nacuulac cuan cui li naajej Diblat re nak eb laj Israel texque retal nak lain li Kacua.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1335
1Ut

EZEQUIEL7

li Kacua quixye cuichic cue: 2 At ralal cui nk, lain li Kacua Dios. Aan ain li yoquin chixyebal reheb laj Israel. Cuulac re xkehil rosojic chixjunil le tenamit. Cuulac re xkehil nak taosok le naaj. 3 Anakcuan laex tex-osok xban nak lain yo injoskil sa eben. Tinrakok atin sa eben a yal chanru le yehom ebanuhom. Texinque chixtojbal rix le mausilal. 4 Ut inca tincuy emac chi moco tincuil xtokobal eru. Texinque chixtojbal rix li inca us nequebanu. Sa eben ajcui laex tasuki k li mausilal nequebanu, re nak teque retal nak lain li Kacua Dios. 5 Jocain xye li Kacua: Tachalk jun nimla raylal sa eben toj retal tex-osok. Kaxal ra tecul. 6 Anakcuan xex-oso. Xchal le rosojic. Ac xcuulac xkehil nak tex-osok. 7 Xchal le rosojic laex li cuanquex sa li naajej ain. Xcuulac xkehil nak inca chic texninkei k sa eb li tzul. Inca chic sahak sa echol. Junes sa rahil cholejil chic cuankex. 8 Chi seb tincut lin joskil cheru. Laex tenau nak kaxal yo injoskil sa eben. Ut lain tinrakok atin sa eben a yal chanru le yehom ebanuhom. Texinque chixtojbal rix le mausilal. 9 Inca tincuy emac chi moco tincuil xtokobal er u. Texinque ban chixtojbal rix le mac. Ut li mausilal nequebanu sa eben ajcui laex tasuki k. Ut laex tenau nak lain li Kacua ut tenau ajcui nak lain li tinquehok ere chixtojbal rix le mac. 10 Xcuulac xkehil nak tex-osok. Xcuulac xkehil nak tetoj rix li mausilal xebanu xban nak le mausilal xnumta yalak bar ut xnumta le ketketil. 11 Xnumta li mausilal ut xban nak cuan nabal li mausilal xnumta li rahobtesi nc. Ma jun ere tecolek, usta cuanqueb xbiomal ut usta ni nkeb xcuanquil. Telajeosok ban chixjunileb ut ma ani chic tayabak xban nak chixjunileb teosok. 12 Xcuulac xkehil ut xcuulac xcutanquil nak li ani talokok inca tasahok xchol riquin li tixlok. Ut li ani tacayi nk inca tarahok xchol riquin li tixcayi xban nak lin joskil cuan sa xben chixjunileb li tenamit. 13 Li ani tixcayi lix choch inca chic tixcul li caru quixcayi usta toj yoyok xban nak tenebanbil li raylal ain sa xbeneb xban li mausilal xexbanu. Chixjunileb teosok. 14 Texyabasi li trompeta re texcauresi ribeb chi xic chi pletic. Abanan ma jun reheb taelk chi pletic xban nak lin joskil cuan sa xben chixjunileb. 15 Chirix le tenamit cuank li plet ut sa li tenamit cuank li caki yajel ut cueej. Eb li cuankeb chak sa calebal tecamsi k sa li plet ut li cuankeb sa li tenamit tecamk xban li caki yajel ut li cueej. 16 Cuanqueb li teelelik sa eb li tzul re xcolbal ribeb jo li mucuy li nequecuan sa li ru taka. Chixjunileb yokeb chi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL7,8

1336

yabac xban li mausilal quexbanu. 17 Chixjunileb sicsotkeb xbaneb xxiu. Ut macaakeb xmetzeu li rok ruk. 18 Texque kes ru ticr chirixeb ut yokeb xxiu. Jobilak rismaleb ut yokeb xxutan. 19 Texcut lix oro ut lix plata sa be xban nak maca chic taoc cui reheb. Chi moco li oro chi moco li plata taruk tacolok reheb sa xkehil nak li Kacua tixcut lix joskil. Inca chic tasahok xcholeb riquin lix oro ut lix plata chi moco tacojlak xcholeb xban nak macaak chic lix tzacaemkeb. Lix oro ut lix plata, aan li quiquehoc reheb chi macobc. 20 Kaxal quexque xlokal li caru reheb li kaxal terto xtzak. Riquin aan quexnimobresi ribeb nak quexyi b li yi banbil dios li kaxal yibru. Jocan nak lain xinbanun re nak xic chic teril li caru terto xtzak. 21 Jocan nak lain tinkaxtesi lix biomaleb sa rukeb li jalan tenamit. Eb li inca useb xnaleb terelka ut texmux ru. 22 Techalk laj elk ut teoc sa lin templo ut texmux ru. Ut lain maca tinbanu re xcolbal lin loklaj naaj. 23 Tacauresi junak li cadena retalil nak texchapek xban nak li naajej ain numtajenak chi mausilal ut camsi nc. Li tenamit junes rahobtesi nc nequexcoxla. 24 Tintaklaheb chak li tenamit li kaxal yibru xnalebeb re nak aaneb chic teechani nk re li rochocheb. Riquin ain tincuisi lix ketketileb li ni nkeb xcuanquil. Ut li artal li nequexlokoni cui lix dioseb tinque chi muxec. 25 Xucuajel li raylal li tachalk sa eben. Tesic raj chic bar tacojlak echol, abanan ma bar tetau. 26 Tanumtak li raylal sa eben. Rajlal yokex chirabinquil resil li raylal li tachalk sa eben. Tetzama chiruheb li profeta nak texye ere li caru taculmank, abanan inca texbanu. Eb laj tij maca chic caru texcut cheru, chi moco eb laj quehol naleb taruk texcholob xyalal cheru. 27 Li rey tarahok xchol, ut li ralal tachinank xchol ut eb li tenamit sicsotkeb xban xxiu. Lain texinque chixtojbal rix le mac. Lain tinrakok atin sa eben jo nak xexrakoc atin sa xbeneb le ras eri tzin. Ut tenau nak lain li Kacua.

cutan chic xticlajic li xcuak li po re li xcuak chihab kacambal Babilonia nak lain chunchuquin sa cuochoch cuochbeneb li nequecamoc be sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud. Ut lain quicueca nak quixque cue lix cuanquil li Kacua li nimajcual Dios. 2 Ut quicuil jun li chanchan cui nk. Quicutun chicuu nak naticla sa xcamal xsa toj taka sa li rok chanchan xam. Ut naticla sa xcamal xsa toj sa lix jolom chanchan

1O b

Li xcab visin li quicutbesi c chiru laj Ezequiel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1337

EZEQUIEL8

li chi ch nalemtzun. 3 Li chanchan cui nk quixye li ruk ut quinixchap chi rismal injolom. Ut lix musik li Kacua quinixtaksi sa ik sa choxa. Ut sa visin li Kacua quinixcam toj Jerusaln sa li oquebal re li tenamit li cuan sa li norte, li cuan cui li yi banbil dios li naquehoc xjoskil li tzakal Dios. 4 Ut aran quicuil cuichic lix lokal li Kacua lix Dioseb laj Israel, jo li quicuil sa li visin li quixcut chicuu nak cuanquin sa li ru taka. 5 Ut li yoquin chirilbal quixye cue: At ralal cui nk, ilon sa li norte, chan cue. Ut lain quin-iloc, ut sa li oquebal li cuan sa li norte li cuan cui li artal quicuil li yi banbil dios li xic na-ile xban li Kacua. 6 Ut li chanchan cui nk quixye cuichic cue: At ralal cui nk, ma nacaque retal li caru yoqueb chixbanunquil eb li ralal xcajol laj Israel? Xban li mausilal li nequexbanu yoqueb chicuisinquil sa lin templo. Ut toj cuan cuichic li caak re ru numtajenak xyibal ru li toj tacuil, chan. 7 Ut quinixcam sa li oquebal re li nebal re li templo ut quicuil jun li hopol cuan chiru li tzac. 8 Ut li chanchan cui nk quixye cue: At ralal cui nk, nimobresi lix hopolal li tzac aan, chan. Ut lain quinnimobresi lix hopolal li tzac ut quicuil jun li oquebal aran. 9 Ut quixye cue: Ocan ut tacuil li mausilal ut li yibru naleb yoqueb chixbanunquil sa li naajej aan, chan cue. 10 Ut lain quin-oc sa li naajej aan ut quicuil. Yi banbil chiru li tzac retalil li canti ut li xul li nequexquelo ribeb chiru choch ut li xul li kaxal yibeb ru. Ut quicuil ajcui li yi banbil dios li nequexlokoni eb laj Israel. 11 Ut aran xakxoqueb li lajeb xcacal (70) chi cui nk li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel. Sa xyankeb aan cuan laj Jaazanas li ralal laj Safn. Sa ruk li junjunk cuan lix sansar ut yo chi takec lix sibel li pom. 12 Li chanchan cui nk quixye cue: At ralal cui nk, ma xaque retal li caru yoqueb chixbanunquil eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel? Chixjunileb yoqueb chixlokoninquileb li yi banbil dios chi mukmu. Ut nequexye nak lain inca nacuil li caru nequexbanu. Nequexye nak lain xintzektana lix naajeb. 13 Abanan kaxal cuichic yibru li caru tacuil mokon, chan cue. 14 Chirix aan quinixcam sa li oquebal re li templo, li cuan sa li norte. Ut quecuil li ixk chunchuqueb aran. Yoqueb chi yabac chirix lix dios Tamuz xcaba. 15 Ut li chanchan cui nk quixye cue: At ralal cui nk, ma nacaque retal chixjunil li caak re ru ain? Toj cuan cuichic kaxal yibru li tacuileb chiruheb ain, chan cue. 16 Ut quinixcam toj sa li oquebal re li templo. Sa xyi lix mu cab ut li artal cuanqueb ob xcacal li cui nk. Li rixeb nacana bar cuan cui lix templo li Dios. Yoqueb chi iloc sa releb sake ut yoqueb chixlokoninquil li sake. 17 Ut li chanchan cui nk quixye cue: At ralal cui nk, ma xacuil chixjunil ain? Ma inca

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL8,9

1338

nacojla xcholeb laj Jud nak nequexbanu li mausilal ain? Ma inca tzakal nak nequerahobtesin yalak bar? Ut nequechal arin sa lin templo chixbanunquil li mausilal re nak texque injoskil. Niquinexmajecua nak nequexque li ruk che sa ruujeb. 18 Xban nak cajo lin joskil sa xbeneb, lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb. Lain inca tintokoba ruheb chi moco tincuuxtanaheb ru. Usta nequexjap reheb chixyabanquil lin caba, abanan lain inca chic tincuabi lix tijeb.

matquenbil quinbanu nak quicuabi li Kacua nak quixye chi cau xyab xcux: Xechal li tequehok re li tenamit chixtojbal rix lix maqueb. Xechal chi cuan chak lix chi cheb re camsi nc sa rukeb, chan. 2 Ut quicuil nak quechal cuakibeb li cui nk cuan chak lix chi cheb re camsi nc sa rukeb. Eb aan queoc sa li oquebal li cuan sa li norte. Sa xyankeb li cuakib chi cui nk quichal jun chic li cui nk lino li rak. Sa xcamal xsa quixcam chak li caru tacanjelak re tzi bac. Ut nak ac xeoc, coxexakli k chiru li artal yi banbil riquin bronce. 3 Ut lix lokal lix Dioseb laj Israel qui-el sa xbeneb li querubines ut co sa li oquebal re li templo. Ut li Kacua quiatinac riquin li cui nk li lino rak, li cuan li tzi blebal sa xcamal xsa. 4 Ut li Kacua quixye re: Ayu sa li tenamit Jerusaln. Tasuti xsa li tenamit ut taque retalileb sa xpequemeb li teyotek xban xrahileb xchol xban li mausilal li yoqueb chixbanunquil li tenamit, chan. 5 Ut quicuabi nak li Dios quixye reheb li cuakib chi cui nk: Ayukex chirix li cui nk ain nak tanumek sa li tenamit ut camsihomakeb li cristian. Inca tecuyeb xmac chi moco teril xtokobaleb ru. 6 Jun xiquic nak tecamsiheb li ti xil cui nk jo eb li chajom, li xkaal, li nabej jo eb ajcui li cocal. Abanan inca techeeb li cuan retalileb sa xpequemeb, chan. Ut eb aan quextiquib xcamsinquileb li nequecamoc be, li cuanqueb chiru li templo. 7 Li Kacua quixye reheb: Ayukex sa lin templo ut muxumak ru. Ut tetub li camenak sa li nebal, chan. Ut quecoeb ut queoc chixcamsinquileb li cuanqueb sa li tenamit. 8 Lain quincana injunes nak yoqueb chi camsi nc. Quinhupub cuib sa choch ut quinjap cue chixyebal: At Kacua, at nimajcual Dios, ma tachoy xsachbal ruheb laj Israel li jo quial chic xecana xban nak yo ajoskil sa xbeneb laj Jerusaln? chanquin. 9 Li Kacua

1Chanchan

Li visin li quiril laj Ezequiel chirix li raylal li tachalk sa xbeneb li cuanqueb Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1339

EZEQUIEL9,10

quixye cue: Kaxal numtajenak lix maqueb li ralal xcajol laj Israel ut laj Jud. Sa chixjunil li naajej quexcamsi ras ri tzin ut quexbanu li mausilal. Nequexye nak lain xintzektana lix naajeb ut inca nacuil li mausilal li nequexbanu. 10 Jocan nak lain inca tincuil xtokobal ruheb. Anakcuan tinqueheb chixtojbal chixjunil li mausilal li quexbanu. 11 Ut li cui nk, li lino rak, li cuan li tzi blebal sa xcamal xsa quisuki ut quixye re li Kacua: Lain xinbanu chixjunil li caru xinatakla cui, chan.

10

quicuil nak sa xben li chanchan choxa li cuan sa xbeneb li querubines quicutun jun li cojaribal yi banbil riquin li chabil pec zafiro. 2 Ut li Kacua quixye re li cui nk li lino rak: Tatoc sa xyankeb li ruedas li cuanqueb rubeleb li querubines. Riquin la cuuk tachap li ru xam li yo xxamlel. Ut tapaji li ru xam sa xben li tenamit, chan. Ut lain yoquin chirilbal nak qui-oc li cui nk sa xyankeb li ruedas. 3 Eb li querubines cuanqueb chiru li templo sa li sur nak li cui nk co chi sa. Ut li nebal li cuan chak toj chi sa quinujac riquin li chok. 4 Lix lokal li Kacua qui-el sa xbeneb li querubines ut co sa li oquebal re li templo. Ut li templo quinujac riquin li chok. Ut li nebal cajo nak quilemtzun xban xlokal li Kacua. 5 Lix yab lix xiqueb li querubines qui-abi c toj sa li nebal li cuan chak toj chirix li templo. Chanchan nak yo chi atinac li nimajcual Dios. 6 Li Kacua quixye re li cui nk li lino rak nak tixxoc li ru xam li cuan sa xyankeb li ruedas li cuanqueb cui li querubines. Ut li cui nk co ut quixakli sa xyankeb li rueda. 7 Ut jun li querubn quixchap li ru xam li cuan sa xyiheb ut quixque sa ruk li cui nk li lino rak. Li cui nk quixcul ut qui-el. 8 Ut quicuil jun li ukej chanchan ruk cui nk rubel lix xiqueb li querubines. 9 Ut quicuil ajcui cahib li ruedas. Jun cuan chixcatk li junju nk chi querubn. Li ruedas cajo nak nequelemtzun chanchan li chabil pec crislito. 10 Li cahib chi rueda juntaket xyi banquileb. Eb li rueda aan li quicuil chanchan nak cuan chic jun li rueda chi sa li jun chic. 11 Sa xca pacalil nequexic li rueda aan. Nak nequexic inca nequexsukisi ribeb. Eb li querubines nequexic sa xjayal li yo chi iloc cui ut inca nequesuki nak nequexic. 12 Nabal li xnak ruheb li querubines. Cuan chiruheb ut cuan chirixeb. Cuan ajcui sa li rukeb ut sa lix xiqueb. Ut jocan ajcui li cahib chi rueda. Nabal li xnakeb ru cuan sa li junjunk. 13 Lain quicuabi nak quexjap re chixyebal reheb li rueda:

1Ut

Lix lokal li Kacua qui-el sa li templo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL10,11

1340

11

Quehomak vuelt! 14 Chixjunkaleb li querubines ca ca li rilobaleb. Li xben, aan chanchan na-iloc boyx. Li xcab, aan chanchan na-iloc cui nk. Li rox, aan chanchan na-iloc cakcoj, ut li xca, aan chanchan na-iloc tiu. 15 Aaneb li querubines li quicuil chire li nima Quebar. Ut eb li querubines quecoeb takec. 16 Nak nequexic li querubines, nequexic ajcui li ruedas. Nak eb li querubines nequexhel lix xiqueb re nak tecuacli k, eb li ruedas nequecuacli ajcui. 17 Nak nequexakli li querubines, nequexakli ajcui li ruedas. Ut nak nequecuacli li querubines, eb li ruedas nequecuacli ajcui xban nak lix musikeb li querubines na-ecasin reheb li ruedas. 18 Ut lix lokal li Dios quiel sa li oquebal re li templo ut co cuichic sa xbeneb li querubines. 19 Ut quicuil nak eb li querubines quexhel lix xiqueb ut quetake ut quecoeb. Ut eb li ruedas quetake rochbeneb. Nak yoqueb chi xic quexakli sa xben li oquebal re li templo li cuan sa releb sake. Ut lix lokal lix Dioseb laj Israel cuan sa xbeneb. 20 Ut lain quinque retal nak aaneb li chanchaneb ngel li quecuil rubel lix cojaribal lix Dioseb laj Israel chire li nima Quebar. Ut quinque retal nak aaneb li querubines. 21 Chixju nkaleb cuanqueb cahib li rilobaleb ut cahib lix xiqueb. Ut rubeleb lix xic cuan rukeb chanchan ruk cui nk. 22 Li rilobaleb aan, chanchaneb ajcui li rilobaleb li quecuil chire li nima Quebar. Ut li junjunk yo chi xic chi ti c chiruheb. 1 Ut lix musik li Dios quinixcuaclesi ut quinixcam sa li oquebal re li templo li cuan sa li este. Sa li oquebal aan cuanqueb ob xcacal (25) li cui nk. Sa xyankeb aan cuan laj Jaazanas li ralal laj Azur ut laj Pelatas li ralal laj Benaa. Eb aan nequecamoc be sa xyankeb li tenamit. 2 Li Kacua quixye cue: At ralal cui nk, aaneb ain li cui nk li yoqueb chixcubanquil ru li mausilal ut yoqueb chixtacchiinquileb li tenamit ain. 3 Nequexye, Maca coxlac. Tzakal tocablak. Sa li tenamit ain takacol kib. Chanchanak jun li ucal ut lao chanchanako li tib li cuan chi sa li ucal, chanqueb. 4 Jocan nak laat, at ralal cui nk, ye resil reheb li raylal li tachalk sa xbeneb, chan. 5 Ut lix musik li Kacua quichal cuiquin ut quixye cue nak tinye chi jocain: Aan ain li naxye li Kacua. Laex li ralal xcajol laj Israel, nequeye li caak re ru ain, abanan lain ninnau caru cuan sa le chol. 6 Laex xecamsi nabaleb li cristian sa li tenamit. Ut xecanabeb chi tubtu li camenak sa eb li be. 7Jocan nak li Kacua Dios naxye chi jocain: Lain texcuisi sa li tenamit. A chic li cristian li xecamsiheb tecanak sa li tenamit. Chanchanakeb li tib sa li ucal. 8 Laex inca nequeraj pletic xban nak nequexxucuac. Abanan lain

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1341

EZEQUIEL11

tinque li plet sa eben. 9 Texcuisi sa le tenamit ut texinkaxtesi sa rukeb li jalaneb xtenamit. Texinque chixtojbal le mac. 10 Texcamsi k chi chi ch. Lain tinrakok atin sa eben naticla chak sa li nubal re li naajej Israel re nak teque retal nak lain li Kacua. 11 Li tenamit aan moco chanchanak ta li ucal chok ere, chi moco laexak ta li tib li cuan chi sa. Lain tinrakok atin sa eben naticla chak sa li nubal re li tenamit Israel. 12 Laex teque retal nak lain li Kacua. Laex inca xebanu li naxye sa lin chakrab chi moco xebanu li caru xinye ere. Xebanu ban jo nequexbanu li jalaneb xtenamit li cuanqueb chejun sutam, chan li Kacua. 13 Ut nak lain yoquin chixyebal resil li raylal li tachalk sa xbeneb, laj Pelatas li ralal laj Benaa quicam. Ut lain quinhupub cuib sa choch ut quinjap cue ut quinye: At nimajcual Dios, ma tasacheb ru chi junaj cua eb li ralal xcajol laj Israel li jo quial chic quecole? 14 Li Dios quiatinac cuiquin ut quixye cue: 15 At ralal cui nk, eb li cristian li cuanqueb Jerusaln yoqueb chi atinac chirixeb laj Israel la cuech tenamitil li quechape ut quecame chi najt. Yoqueb chixyebal, Najt cuanqueb riquin li Kacua. Inca naru telokoni nk. Jocan nak xcana chok ke lao li naajej ain, chanqueb. 16 Jocan nak taye reheb laj Israel la cuech tenamitil li quecame chi najt li caru yoquin chixyebal. Lain quintaklan reheb chi najt ut quinjequiheb sa xyankeb li jalanil tenamit. Abanan lain tincuank riquineb nak cuankeb aran. 17Ye ajcui reheb laj Israel nak lain tinchutub cuichic ruheb li jequinbileb ru sa li jalanil tenamit ut tincameb cuichic sa lix tenamiteb. Ut tinque cuichic reheb li naajej Israel. 18 Nak ac cuankeb chic sa lix naajeb, terisi li yi banbil dios sa xyankeb ut inca chic texbanu li yibru naleb re xlokoninquil li jalanil dios. 19 Lain tinacobresi li rameb ut tinjal lix cauxeb. Tinkunobresi li rameb ut tincuisi li cacuil cholej li cuan riquineb. 20 Eb aan texbanu li caru ninye ut texpab lin chakrab. Ut lainak lix Dioseb ut aanakeb li cualal incajol. 21 Abanan eb li nequexic xchol chixbanunquil li yibru naleb re xlokoninquil li jalanil dios, lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 22 Ut li querubines quexhel lix xiqueb ut quecoeb ut eb li ruedas co rochbeneb. Ut lix lokal lix Dioseb laj Israel cuan sa xbeneb. 23 Ut lix lokal li Dios qui-el sa li tenamit ut coxakli k sa xben li tzul li cuan sa xjayal li na-el cui li sake. 24 Ut lix musik li Dios quinixcuaclesi ut quinixcam cuichic Babilonia cuanqueb cui li quecame chi prexil. Aan li quicuil sa li visin li quicutbesi c chicuu xban li Kacua. Ut inca chic quicuil li visin aan. 25 Ut lain quinye reheb laj Israel li cuanqueb chi prexil Babilonia chixjunil li quicutbesi c chicuu sa li visin xban li Kacua.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL12

1342

12

Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, laat cuancat sa xyankeb li tenamit kaxal ketketeb. Cuanqueb xnak ru, abanan inca nequeiloc. Cuanqueb xxic, abanan inca nequeabin xban nak aaneb aj ketol atin. 3 Jocan ut, at ralal cui nk, cauresi li caru acue re tatxic. Chi cutan ut chiruheb chixjunileb tat-elk sa la naaj li cuancat cui ut tatxic sa jalan naajej. Mare chi jocan textau xyalal, usta kaxal ketketeb. 4 Chiru li cutan nak yokeb chacuilbal, isi li caru acue ac cauresinbil re tatxic sa jalan naajej. Ut nak ac x-ecuu, nak yokeb chacuilbal, tatelk jo nak nequeel li nequecame chi prexil sa jalan tenamit. 5 Nak yokeb chacuilbal tahop jun li jul sa li tzac. Ut sa li hopol aan tat-elk sa li tenamit. 6 Yokeb chacuilbal nak tapako li caru acue sa xben atel nak tatxic. Tat-elk nak oc re li kojyi n. Tatzap la cuu re nak inca tacuil li naajej xban nak lain xatinxakab chok retalil chiruheb laj Israel. 7 Ut quinbanu jo quixye cue li Kacua. Sa li cutan aan quinyi b li caru cue re tincam jo naxbanu junak nak yo chi elelic. Ut nak oc re li kojyi n, lain quinhop riquin cuuk li tzac ut quin-el sa li tenamit. Ut chiruheb chixjunileb quinque li cui k sa xben intel ut coin. 8 Sa li cutan jun chic li Kacua quiatinac cuichic cuiquin. 9 Quixye cue: At ralal cui nk, ma inca quexpatz acue caru yocat eb laj Israel li kaxal ketketeb? 10 Taye reheb: Aan ain li quixye li nimajcual Dios. Li atin ain re li nataklan aran Jerusaln ut reheb ajcui chixjunileb laj Israel li cuanqueb aran. 11 Taye reheb nak laat jun li retalil chok reheb. Jo cabanu laat, jocan texcul eb aan. Techapek ut tecamek chi prexil sa jalan naajej. 12 Li nataklan sa xbeneb tixpako li caru re. Nak oc re li kojyi n, taelk sa lix hopolal li tzac li texhop. Tixtzap li ru re nak inca taril li naajej nak taelk. 13 Lain li Kacua tinque lin raal re nak tachapek. Lain tincam toj Babilonia sa lix naajeb laj Caldeo, abanan aan inca taril li naajej. Aran tacamk. 14 Lain tinjequiheb yalak bar chixjunileb li nequeoquen chirix, jo eb ajcui li nequetenkan re ut eb lix soldado. Lain tincualinaheb chi chi ch. 15 Nak acak xebinjequi ruheb sa jalan tenamit, toj aran texque retal nak lain li Kacua. 16 Abanan, inca tinqueheb chi camsi c chixjunileb. Tebincol ban chiru li camsi nc ut chiru li cueej ut chiru li caki yajel re nak naru texseraki sa eb li tenamit chixjunil li mausilal li quexbanu. Ut riquin aan texque

Laj Ezequiel quixye resil nak teisi k laj Israel sa lix naajeb
1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1343

EZEQUIEL12,13

retal nak lain li Kacua, chan li Dios. 17 Li Kacua quiatinac cuiquin ut 18 quixye cue: At ralal cui nk, yok axiu nak tatcuaak ut yok acaux nak tat-ucak. 19 Taye reheb li tenamit li cuanqueb sa li naajej ain: Aan ain li naxye li nimajcual Dios chirixeb li cuanqueb Jerusaln ut chirix li naajej Israel. Tetzacank chi yokeb xxiu. Ut chi yokeb xcaux teucak xban nak taisi k sa li naajej chixjunil li cuan aran. Maca chic tacanak xban lix mausilaleb li cuanqueb sa li tenamit aan. 20 Eb li tenamit li cuanqueb cui li cristian tacanak chi maca cristian chi sa. Li calebal tacanak jo chaki choch. Riquin aan teque retal nak lain li Kacua, chan. 21 Ut li Kacua quixye cuichic cue: 22 At ralal cui nk, caut nak eb laj Israel nequexye nak eb li cutan nequenume ut inca naculman li caru nequexye li profetas li quicute chiruheb sa visin? chanqueb. 23 Taye reheb nak lain li nimajcual Dios ninye chi jocain: Lain tinsach xcuanquil li atin li nequexye ut inca chic texye chi jocan arin Israel. Taye reheb nak cuulac re xkehil nak tatzaklok ru chixjunil li quexye li profetas. 24 Inca chic tacutbesi k chiruheb li visin li moco yal ta, chi moco tetictiik chic riquin kehic sa xyankeb laj Israel. 25 Lain li Kacua tinye li caru nacuaj xyebal ut taculmank chi junpat li caru ninye. Ut laex li nequeketketi erib teril nak tinbanu li caru ninye. Toj cuankex ajcui laex nak tinbanu li caru ninye. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 26 Ut li Kacua quixye ajcui cue: 27 At ralal cui nk, eb laj Israel yoqueb chixyebal nak toj maji taculmank li caru xcutbesi c chacuu sa visin. Toj mokon taculmank, chanqueb. 28 Jocan nak taye reheb nak lain li nimajcual Dios ninye chi jocain: Inca tinbayk chixbanunquil li caru xinye. Li caru xinye taculmank chi junpat, chan li Dios.

13

li Kacua quiatinac cuichic cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, takuseb lix profeteb laj Israel li yoqueb chi balakic riquin li caru nequexye yal xjuneseb rib. Taye reheb nak cherabihak li oc cue chixyebal. 3 Jocain xye li nimajcual Dios: Ra tachalk sa xbeneb li profeta li yal xjuneseb rib nequexcoxla li caru nequexye ut maca quicutbesi c chiruheb. 4 Ex aj Israel, eb le profeta chanchaneb li yac li nequecuan sa li chaki choch. Maca nequeoc cui. 5 Moco quexyi b ta li tzac li quejuque chi moco quexyi b li tzac sutsu cui li tenamit Israel re tecol cui erib sa li plet. Eb aan inca quexcholob xyalal cheru re nak taruk tecol erib

1Ut

Raylal tachalk sa xbeneb li profeta aj balak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL13

1344

sa li cutan nak tachalk li Kacua chi rakoc atin sa eben. 6 Eb li visin li nequeril moco yal ta. Nak nequekehin ticti li nequexye. Nequexye nak lain xinyehoc re, abanan moco lain ta quintaklan reheb. Sa xcholeb aan nak lain tinbanu li caru nequexye. 7 Ma macua ta bi ticti li visin ut li kehic li inca cutbil inban lain? Usta nequexye nak lain xincutuc chiruheb, abanan moco yal ta li nequexye. 8 Li nimajcual Dios quixye: Xban li tictiic li nequexbanu ut xban li visin li moco yal ta, lain yo injoskil sa xbeneb. 9 Lain tinsach ruheb li nequeril li visin li moco yal ta ut tinsach ruheb li nequetictiic nak nequekehin. Inca chic teoquenk sa xyankeb li nequecuban re li caru tauxmank sa lin tenamit chi moco tzi banbilak lix cabaeb sa li hu li tzi banbil cui xcabaeb laj Israel. Ut inca chic tesuki k sa lix naajeb laj Israel. Riquin ain texque retal nak lain li Kacua li nimajcual Dios. 10 Eb li profeta quexbalakiheb lin tenamit nak quexye nak tacuank tuktuquil usilal, abanan moco yal ta. Chanchan nak quexyi b jun li tzac moco cau ta ut quexbon li rix. 11 Jocan nak taye reheb li xebonoc re li tzac li inca cau nak chalc re li cacuil hab sa xben ut chalc re li cacuil ik. Ut tintakla li sakbach sa xben. Ut li tzac tatanek. 12 Nak tatanek li tzac eb li tenamit texpatz caru aj e nak xebon li tzac chi chabil, chakeb. 13 Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios: Xban nak cajo lin joskil sa xbeneb, lain tintakla li cacuil ik ut li cacuil hab, jo ajcui li sakbach. Ut tasachek li tzac li xexyi b. 14 Lain tinsach li tzac li xexbon rix. Tin-cuisi lix xe li tzac ut tintan chi junaj cua. Ut nak tatanek telajecamsi k xban. Ut riquin aan texque retal nak lain li Kacua. 15 Li tzac ut eb li quebonoc rix tereca lin joskil. Ut lain tinye ere: Xsache li tzac jo eb ajcui li quebonoc rix. 16 Tesachek ruheb lix profeteb laj Israel li queyehoc ticti reheb laj Jerusaln nak quexye nak tacuank tuktuquil usilal, abanan moco yal ta, chan li Dios. 17 Jocan ut anakcuan, at ralal cui nk, taye resil li raylal li tachalk sa xbeneb li ixk li nequebalakin, li cuanqueb sa la tenamit. Taye resil li raylal texcul xban nak nequexye li caru nequexcoxla xjuneseb. 18 Ye reheb nak jocain ninye lain li nimajcual Dios: Raylal tachalk sa eben laex ixk li nequeboj li ticr re kehic ut re tulac li nequexque sa xcux rukeb ut sa xjolomeb. Nequebanu chi jocan xban nak teraj nak tacuank ecuanquil sa xbeneb le rech tenamitil re teye ani tacamk ut ani inca. Ma taruk tebanu aan yal re xcolbal rix le yuam? 19 Xinemux nak xebanu li inca us ut riquin aan xecul li cebada ut li caxlan cua. Xecamsiheb li moco xculubeb ta camc ut xecol rix li moco xculubeb ta cuanc chi yoyo. Xebanu aan riquin li ticti xeye. 20 Jocan nak lain li nimajcual Dios xic nacuil li ticr li nequeque

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1345

EZEQUIEL13,14

sa xcux li rukeb re xbalakinquileb li tenamit. Tinsach le ticr ut tincoleb li tenamit sa eruk. Libre chic tecanak jo nak nequeachabac li coc xul. 21 Lain tinpej li ticr li nequeque sa lix jolomeb. Tincoleb lin tenamit sa eruk. Inca chic texincanab chixbalakinquileb. Riquin aan teque retal nak lain li Kacua. 22 Laex xeque xrahil xcholeb li ti queb xchol riquin li ticti xeye. Lain inca nacuaj nak texcul li raylal. Laex xequeheb chi cacuuc xcholeb li inca useb xnaleb. Ut inca xexcanab xbanunquil li mausilal emac laex. 23 Jocan nak laex inca chic teril li visin li moco yal ta, chi moco texkehik chic. Lain tincoleb lin tenamit sa eruk laex. Ut riquin aan laex teque retal nak lain li Kacua, chan li Dios.

14

cuiquin cuib oxibeb laj camol be sa xyankeb laj Israel re nak lain tinpatz re li Dios caru texbanu. 2 Ut li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye: 3 At ralal cui nk, eb li cui nk ain nequexque xchol chixlokoninquil li yi banbil dios li naquehoc reheb chi macobc. Ma taruk ta bi techalk chixpatzbal cue caru texbanu? 4 Tat-atinak riquineb ut taye reheb jocain naxye li nimajcual Dios: Cui junak aj Israel naxque xchol chixlokoninquil li yi banbil dios ut naxbanu li mausilal, ut chirix aan naxic chixsicbal xnaleb riquin junak profeta, lain tinsume li jun aan jo xculub xculbal xban nak naxlokoniheb li jalanil dios. 5 Tinbanu chi jocan re nak tesuki k cuiquin eb laj Israel xban nak eb aan xinextzektana nak yoqueb chixlokoninquil li jalanil dios. 6 Taye reheb laj Israel li Kacua xye chi jocain: Chiyotek echol ut jalomak ecaux. Canabomak xlokoninquil li yi banbil dios ut canabomak xbanunquil li mausilal. 7 Cui junak aj Israel malaj ut junak li jalan xtenamit li cuan sa xyankeb laj Israel tinixtzektana ut tixlokoniheb li jalanil dios, ut inca naxcanab xbanunquil li mac aan, ut chirix aan taxic riquin junak li profeta chixpatzbal caru tixbanu, lain li Kacua tinsumenk re. 8 Lain tinrakok atin sa xben ut tincut xxutan chiruheb chixjunileb re nak texque retal nak inca us xbanu li jun aan. Ut lain tincuisi sa xyankeb lin tenamit. Ut riquin aan teque retal nak lain li Kacua. 9 Junak profeta li tabalaki k tixye li moco yal ta. Aan xban nak lain xincanab chi balaki c. Ut lain tincuisi sa xyankeb laj Israel. 10 Li ani tixpatz xnaleb riquin li profeta aj balak, juntaket lix tojbaleb xmac li texcul, jo li tixpatz xnaleb jo ajcui li profeta aj balak. 11 Tinbanu chi jocan re nak eb laj Israel inca chic tinextzektana, chi moco texmux chic ribeb riquin

Raylal tachalk sa xbeneb li nequexlokoni li jalanil dios.


1Quecuulac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL14,15

1346

xbanunquil li mac. Aanakeb lin tenamit ut lainak lix Dioseb, chan li Kacua li nimajcual Dios. 12 Ut li Dios quiatinac cuichic cuiquin ut quixye: 13 At ralal cui nk, cui li tenamit nequexketketi ribeb chicuu ut inca niquinexlokoni, lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb. Tincuisi chiruheb lix tzacaemkeb ut tintakla li cueej sa xbeneb. Tecamk li cristian ut tecamk ajcui li xul. 14 Cui ta cuanqueb sa li tenamit aan laj No, laj Daniel, ut laj Job, caaj cui raj li oxib chi cui nk aan tecolek xban nak ti queb xchol. Lain li Kacua xinyehoc re ain. 15 Malaj ut tintakla li josk aj xul sa li tenamit chixcamsinquileb li cristian, macaak chic cristian tecanak aran. Ut ma ani chic taruk tanumek aran xbaneb li josk aj xul. 16 Relic chi yal lain li yoyoquil Dios ninye nak usta cuanqueb raj li oxib chi cui nk aan sa li tenamit, eb aan inca raj teruk chixcolbal li ralal xcajoleb. Caaj cui raj li oxib chi cui nk tecolek ut li naajej tacanak chi maca cuan chi sa. 17 Malaj ut tintakla li plet sa li tenamit aan ut tinye nak tecamsi k li cristian ut eb li xul. 18 Relic chi yal lain li yoyoquil Dios ninye nak usta cuanqueb raj li oxibeb chi cui nk sa li tenamit aan, eb aan inca raj teruk chixcolbal li ralal xcajoleb. Caaj cui raj li oxib chi cui nk tecolek. 19 Malaj ut tintakla li caki yajel sa li tenamit aan ut xban nak yo injoskil sa xbeneb lain tincamsiheb li cristian ut eb li xul. 20 Relic chi yal lain li yoyoquil Dios ninye nak usta cuanqueb raj li oxib chi cui nk, laj No, laj Daniel ut laj Job, eb aan inca raj teruk chixcolbaleb li ralal xcajoleb. Caaj cui raj li oxib chi cui nk tecolek xban nak ti queb xchol. 21 Aan ain li naxye li nimajcual Dios: Kaxal ra cuichic chok reheb laj Jerusaln nak lain tinrakok atin sa xbeneb riquin li cahib chi raylal. Lain tintakla li plet, li cueej, li josk aj xul, ut li caki yajel re nak tecamsi k li cristian ut eb li xul. 22 Abanan cuanqueb le ralal ecajol li inca tecamsi k. Tecuulak eriquin ut laex teque retal lix mausilaleb nak teril li caru texbanu. Ut riquin aan teque retal nak moco yal xcuaj ta nak xinque li raylal sa xbeneb laj Jerusaln. 23 Nak teril lix yibal ru lix yehom xbanuhomeb tacojlak echol xban nak teque retal nak xculubeb xculbal li tojba mac li xinque sa xbeneb, chan li Kacua li nimajcual Dios.

15

Kacua quiatinac cuichic cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, ma juntaket ta bi lix tonal li uvas riquin li che li cuan sa quiche? Ma juntaket ta bi li ruk li uvas riquin li ruk li che li cuan sa quiche? 3 Ma taru k ta bi xyi banquil

1Li

Lix cheel li uvas, aan retalileb laj Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1347

EZEQUIEL15,16

junak caak re ru riquin lix cheel li uvas? Ma naru ta bi taque chok junak kesnal che re xtuyubanquil li caak re ru? 4 Yal re si ban nacanjelac cui. Cui xecat li ruujeb ut catal sa xyi, ca chic ru tacanjelak cui? 5 Cui maca xcanjel nak toj tzakal re ru, ma toja ta chic tacanjelak nak ac cataleb chic? 6 Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios: Chanru nak xinque chicatk lix cheel li uvas li cuan sa quiche, jocan ajcui tinbanu nak tinsach ruheb lin tenamit li cuanqueb Jerusaln. 7 Lain tinqueheb chixtojbal rix lix maqueb. Xecole jun sut chiru li xam. Abanan riquin xam ajcui teosok. Nak lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb, laex teque retal nak lain li Kacua. 8 Xban nak quinextzektana, jocan nak lain tincanab li naajej chi maca cuan chi sa, chan li Kacua Dios.

16

Kacua quiatinac cuichic cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, taye reheb li cuanqueb Jerusaln nak kaxal yibru li nequexbanu. 3 Taye reheb nak li nimajcual Dios naxye chi jocain chirixeb laj Jerusaln. Laat catyola aran Canan. La yucua, aan aj amorreo ut la na, aan aj hetea. 4 Sa li cutan nak catyola, inca quexset la chup, chi moco cateratesi, chi moco catexchaj riquin atzam, chi moco catexlan sa ticr. 5 Ma ani qui-iloc xtokobal acuu. Ma jun quibanun usilal acue. Ma ani quitenkan acue. Catextzek ban sa li calebal xban nak chalen nak catyola, xic cat-ile. 6 Lain quinnume aran ut quicuil nak yocat chi ecanc sa la quiquel. Ut lain quinye nak inca tatcamk. 7 Lain catinque chi qui c jo nak naqui li acui mk. Catqui toj retal cat-ixkilo. Ut cajo xchakal acuu. Queni nkan la tu ut quichamo la cuismal. Abanan tustucat. 8 Mokon chic lain quinnume cuancat cui ut quinque retal nak xat-ixkilo ut ac xcuulac xkehil nak tacuank abelom. Jocan nak catintzap riquin lin ticr xban nak tustucat. Quinbanu li contrato nak quinsumla acuiquin ut laat chic cue. 9 Lain quinchaj la quiquel ut quinyul li aceite chacuix. 10 Lain quinque la cuak li quebil xsahob ru ut quinque la xab chabil. Ut quinque jun xcamal asa yi banbil riquin li ticr lino. Catintikib riquin li chabil akej terto xtzak. 11 Quinque chok xsahob acuu li chabil pec terto xtzak. Quinque li matkab sa xcux la cuuk ut quinque li chabil kol sa la cux. 12 Ut quinque li chabil matkab sa la cuuuj ut quinque ajcui la caxic. Cajo xchinausal li corona li quinque sa ajolom. 13 Jocain nak quinque xsahob acuu riquin oro ut plata. Ut la cuak yi banbil riquin li chabil ticr

1Li

Li Dios quixjuntaketaheb laj Jerusaln riquin jun li ixk quixmux ru xsumlajic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL16

1348

lino xcomon li ticr terto xtzak li cuan xsahob ru. Catzaca li caxlan cua yi banbil riquin chabil caj, li xyaal cab ut li aceite olivo. Cajo xchakal acuu. Quiniman acuanquil toj retal cat-oc chok reina. 14 Nano acuu xbaneb li xni nkal ru tenamit xban la chinausal. Xban nak lain quinquehoc la chinausal, tzakal acue acuu, chan li Kacua li nimajcual Dios. 15 Abanan cacojob achol sa xben la chinausal ut catsuki jo jun ixk naxcayi rib xban nak nano acuu. Cakaxtesi acuib reheb li jo quial quenume cuancat cui. 16 Caque la chabil ak sa li naajej li najt xteram ut aran camux ru la sumlajic. Ma jun sut qui-uxman li caru cabanu chi moco tauxmank mokon. 17 Cachap ajcui li chabil oro ut plata li quinque chok xsahob acuu. Ut cayi beb la dios cui nk ut calokoniheb. Riquineb aan camux ru la sumlajic. 18 Ut riquin la chabil ak li quinque acue catikibeb la yi banbil dios. Ut camayeja ajcui lin aceite ut lin incienso chiruheb. 19 Ut li chabil tzacaemk li quinque acue jo li chabil caj, li aceite olivo ut li xyaal cab camayeja chiruheb jo jun sununquil ban. Chixjunil li mausilal ain cabanu, chan li Kacua. 20 Ut camayejaheb chiruheb li yi banbil dios la cualal acajol li quinque acue. Ma cachin ta bi li mausilal li cabanu nak quinatzektana? 21 Ma inca ta bi cacamsiheb li cualal incajol nak caqueheb chok acatbil mayej chiruheb li yi banbil dios? 22 Nak yocat chixlokoninquil li yi banbil dios ut chixbanunquil li mausilal, inca quinak sa achol chanru nak catcuan chak sa acachinal. Inca quinak sa achol nak tustucat ut yocat chi ecanc sa la quiquel. 23 Li nimajcual Dios quixye: Nabal li raylal tachalk sa aben xban nak xabanu chixjunil li mausilal ain. 24 Yalak bar sa chixjunil li tenamit cayi beb li naajej li najt xteram re lokoni nc ut cayi beb la artal. 25 Cayi beb li naajej li najt xteram sa eb li xala be. Xban xbanunquil li kaxal yibru laat catzek la chinausal. Cayechii acuib reheb li jo quial li quenume cuancat cui. 26 Cabanu li mausilal riquineb laj Egipto li junes cuanc riquin ixk nequexcoxla. Kaxal xnumta li mausilal li xabanu riquineb ut riquin aan cachik injoskil. 27 Anakcuan xintaksi li cuuk re nak tatinque chixtojbal la mac. Xcuisi chacuu li caru acue. Xatinkaxtesi sa rukeb laj filisteo li xic nequeiloc acue. Eb aan nequesach xcholeb xban li mausilal li yocat chixbanunquil. 28 Inca quicojla achol riquin li mausilal li ac xabanu toj retal coat Asiria chixmuxbal la sumlajic riquineb. Chi moco riquin aan quicojla achol. 29 Kaxal cuichic xnumta li mausilal xabanu Canan ut riquineb laj Babilonia. Abanan inca ajcui quicojla achol. 30 Lain li nimajcual Dios ninye: Laat moco tuktu ta achol. Xabanu chixjunil li mausilal ain jo jun li ixk naxcayi rib, ut inca nacanau xutanac. 31 Sa chixjunileb li be cayi b li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1349

EZEQUIEL16

naajej li najt xteram re talokoni cui li jalanil dios. Cayi beb li artal sa eb li naajej li cuanqueb cui nabal li cristian re tabanu li mausilal. Abanan inca cacul la tojbal jo nequexbanu li ixk li nequexcayi ribeb. 32 Laat jun ixk inca nacara la belom. Nacamux ban ru la sumlajic riquin jalan cui nk. 33 Junak li ixk li naxcayi rib naxcul xtojbal. Abanan laat inca cabanu chi jocan. Laat ban chic nacatquehoc xmataneb li cui nk li nequechal yalak bar chi macobc acuiquin. 34 Lix jalanil li nacabanu laat, aan nak macuaeb li cui nk nequesicoc acue. Laat ban nacatsicoc reheb ut nacatojeb. Ut laat maca nacacul. 35 Jocan ut laat ixakilbej li nacamux ru la sumlajic, chacuabi li caru naxye acue li Kacua. 36 Aan ain li naxye li Kacua: Kaxal yibru la naleb. Catusub acuib chiruheb li cui nk li quecuan acuiquin. Ut calokoniheb li jalanil dios ut cacamsiheb la cocal ut camayejaheb chiruheb li jalanil dios. 37 Jocan nak lain tinchutubeb chixjunileb li cui nk li quecuan acuiquin, li nacacojob cui achol, jo eb ajcui li xic nacacuileb. Tinchutubeb chajun sutam ut chiruheb aan tincuisi la cuak re nak tustu tatcanak chiruheb. 38 Tatinque chixtojbal amac jo nequexcul li nequexmux ru lix sumlajiqueb ut jo li nequecamsin. Ut xban nak xic nacuil li caru cabanu yo injoskil sa aben. Tatincanab chi camsi c re xtojbal rix la mac. 39 Tatincanab sa rukeb li cui nk li quecuan acuiquin ut eb aan texjuquiheb li naajej li najt xteram li nacalokoni cui li jalanil dios. Ut texjuquiheb ajcui li artal. Eb aan texmak chacuu la chabil ak ut eb li pec li terto xtzak. Ut laat tatcanak chi tustu chi maca chic cuan acue. 40 Eb aan texcameb chak nabal li tenamit ut tatexcuti chi pec ut tatexcuj chi chi ch. 41 Texcateb la cuochoch ut nabaleb li ixk yokeb chi iloc acue nak tacul xtojbal amac. Riquin ain tacanab macobc riquineb li cui nk ut inca chic taque xmataneb. 42 Ut chirix aan macaak chic injoskil sa aben. Ut moco xic ta chic tatcuil. 43 Laat xsach sa achol caru quinbanu acue sa acachinal. Ut cachik injoskil riquin chixjunil li cabanu. Xban aan nak tatinque chixtojbal rix la mausilal. Ut inca xcojla achol riquin li cabanu toj retal camux ru la sumlajic ut cabanu li moco uxc ta naraj. 44 Cuan jun li atin li nequexye li tenamit ut aan li texye chacuix laat. Aan ain: chanru xnaleb li nabej, jocan ajcui xnaleb li cobej. 45 Laat juntaket la naleb riquin la na. La na quixtzektana lix belom ut quixtzektanaheb ajcui lix cocal. Ut juntaket ajcui la naleb riquin xnalebeb la cuas. Eb aan quextzektana lix belomeb ut quextzektana ajcui li ralal xcajoleb. La na, aan aj hetea ut la yucua, aan aj amorreo. 46 La cuas ut eb lix co, aaneb li tenamit Samaria li cuan sa li norte. Ut la cui tzin ut eb lix co, aaneb li tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL16

1350

Sodoma li cuan sa li sur. 47 Laat catzol acuib riquineb ut cabanu li inca us li quexbanu eb aan. Abanan la mausilal laat quinumta chiru li mausilal li quexbanu eb aan. 48 Lain li yoyoquil Dios ninye acue nak relic chi yal la mausilal laat ut eb la co kaxal cuichic numtajenak chiru lix mausilaleb laj Sodoma rochbeneb lix co. 49 Aan ain lix maqueb laj Sodoma ut eb lix co. Ketketeb ut cuan nabal caruheb re ut inca nequeraj canjelac. Ut inca nequeraj xtenkanquileb li neba ut eb li rahobtesinbileb. 50 Nequexnimobresi ribeb ut lain xinque retal li mausilal li nequexbanu chicuu. Jocan nak quebinsach ruheb. 51 Moco qui ta li mac quexbanu eb laj Samaria chiru li mac li cabanu laat. Kaxal nabal la mausilal chiru lix mausilaleb aan. Riquin aan chanchan nak ti queb xcholeb chacuu laat xban nak kaxal yibru li cabanu laat. 52 Anakcuan tento nak xutanal tacul. Kaxal yibru li mausilal xabanu laat chiru li mausilal li quexbanu eb aan. Eb aan chanchan maca xmaqueb chacuu laat xban nak numtajenak la mausilal. Jocan nak xutanal tat-elk. 53 Li Kacua quixye ajcui reheb laj Jerusaln: Lain tinque cuichic lix biomaleb laj Sodoma ut eb laj Samaria jo eb ajcui lix co. Ut chirix aan tinque cuichic la biomal laat. 54 Tento nak xutanal tacul. Ut eb aan tecojlak xcholeb nak texque retal nak laat yocat chixtojbal la mac. 55 Eb laj Sodoma ut eb laj Samaria rochbeneb lix co tecuank cuichic jo nak quecuan junxil. Jocan ajcui laat ut eb la co texcuank jo nak quexcuan junxil. 56 Ma macua ta bi acui tzin li tenamit Sodoma nak caketketi acuib chiru junxil nak sa cuancat? 57 Nak toj maji quicutun li mausilal xabanu laat, cahobeb. Anakcuan juntaketex. Ut eb laj filisteo, eb laj Siria ut chixjunileb li xic nequeiloc acue li cuanqueb chajun sutam yoqueb chahobbal. 58 Anakcuan tento nak tacul lix tojbal amac xban li mausilal li kaxal yibru li xabanu, ut xban nak xaketketi acuib xban li caru cuan acue. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 59 Li nimajcual Dios quixye: Lain tatinque chixtojbal amac jo aculub xculbal xban nak cacuisi xcuanquil li contrato ut inca cabanu li caru caye. 60 Abanan toj cuan sa inchol caru quinye sa li contrato li quinbanu acuiquin sa asajilal. Lain tinxakab xcuanquil li contrato chi junelic. 61 Tajulticok acue li mausilal xabanu ut tatxutanak nak lain tinkaxtesi chok aco li tenamit Samaria la cuas ut nak tinkaxtesi chok aco li tenamit Sodoma la cui tzin. Tinbanu chi jocan usta inca tento tinbanu xban nak inca quinye acue sa li contrato nak tinkaxtesiheb acue. 62 Lain tinxakab xcuanquil lin contrato ut laat tanau nak lain li Kacua. 63 Lain tincuy amac. Abanan cuank sa achol li mausilal xabanu ut tatxutanak xban. Inca chic tenimobresi erib xban nak texxutanak. Lain li nimajcual Dios quinyehoc re ain.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1351

EZEQUIEL17

17

Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, taseraki jun li jaljoquil ru atin reheb li ralal xcajol laj Israel. 3 Taye reheb chi jocain: aan ain li naxye li nimajcual Dios. Quicuulac Lbano jun li nimla xul tiu xcaba. Najt rok lix xic ut nabal pay ru lix color. Kaxal cau narupupic. Quixchap lix kunal sa li ruuj jun li nimla chacalte. 4 Quixtok li ruuj li che ut quixcam toj sa lix chocheb laj yaconel ut aran quirau sa lix tenamiteb laj Babilonia. 5 Co cuichic Israel ut quixcam ajcui li riyajil li cam li cuan sa li tenamit Israel ut quirau sa li chabil choch chire li nima re nak taqui k. 6 Quimok li iyaj. Inca najt xteram quicuulac, abanan nabal li ruk qui-el. Eb li ruk quexhel rib sa xjayal li tenamit li cuan cui li tiu. Ut lix xe co sa li choch. Nabal li ruk ut nabal ajcui lix xak. 7 Ut cuan jun chic li xul tiu li xchal sa jun chic tenamit li cuan sa li sur. Co Israel. Nabal lix xic ut cau narupupic. Lix xe li acui mk jo ajcui li ruk quexhel rib sa xjayal li cuan cui li tiu jun chic re nak li tiu aan tixtakresi. 8 Li jun ton chi acui mk aan ac aubil sa chabil choch chire li nima re nak chinaus taqui k ut tixhel rib li ruk ut tixque li ru. 9 Li Kacua quixye cue: Taye reheb nak jocain xye li Kacua: Ma tixchap ta bi chic xxe? Ma inca ta bi tamichek lix xe xban li tiu li xchal sa li este ut tasachek li ru ut tachakik? Chixjunil lix xak li toj rax ru techakik. Ut eb li temichok re moco nabalakeb ta, chi moco cauhakeb ta xmetzeuheb. 10 Ma us ta bi taelk li acui mk ain? Ma inca ta bi tachakik chi junaj cua xban li tikcual ik li tachalk sa li este? Usta rax raxak ru tachakik sa xnaaj. 11 Ut li Kacua quiatinac cuichic cuiquin ut quixye cue: 12 Patz reheb laj Israel li kaxal ketketeb ma xextau ru li jaljoquil ru atin li xaye reheb. Ye reheb nak aan ain lix yalal. Lix reyeb laj Babilonia quicuulac Jerusaln ut quixcam toj Babilonia li rey rochbeneb li nequetenkan re. 13 Ut quixcam ajcui jun reheb li ralal li rey li cuan xcuanquil ut quixbanu li contrato riquin. Quixpuersi ru chixbanunquil li juramento nak tixbanu li caru quixye sa li contrato. Ut quixcameb ajcui chirix li cui nk li cauheb rib li cuanqueb Jerusaln. 14 Quexbanu chi jocan re xcubsinquil xcuanquileb li ralal xcajol laj Jud re nak inca chic tecuank jo jun tenamit. Caaj cui riquin xbanunquil li caru quexyechii sa li contrato naru nequecuan. 15 Abanan lix reyeb laj

1Li

Li jaljoquil ru atin chirix li acui mk ut li xul tiu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL17,18

1352

18

Jud quixketketi rib chiru lix reyeb laj Babilonia. Ut quixtaklaheb lix takl Egipto chixsicbaleb li cacuay ut nabaleb li soldados. Ma taruk ta bi tixbanu li caru naxcoxla xbanunquil lix reyeb laj Jud? Ma taruk ta bi tixcol rib nak ac xket li caru quixye sa li contrato? 16 Lain li yoyoquil Dios ninye nak relic chi yal lix reyeb laj Jud tacamk aran Babilonia xban nak inca quixbanu li quixye sa li contrato. Quixtzektana li juramento li quixbanu riquin lix reyeb laj Babilonia li quiquehoc re sa lix cuanquil. 17 Lix reyeb laj Egipto maca tixbanu re xtenkanquileb usta tixtakla nabal li soldado chi pletic. Inca texcuy nak eb laj Babilonia texyi b lix taklebal chixjun sutam li tenamit re teoc Jerusaln chixcamsinquileb nabaleb laj Jud. 18 Lix reyeb laj Jud quixtzektana li juramento li quixbanu ut quixket li contrato nak quixbanu chixjunil li caak re ru ain. Jocan nak moco naru ta tixcol rib. 19 Lain li yoyoquil Dios ninye nak relic chi yal lain tinque chixtojbal lix mac xban nak quixtzektana li contrato li quixbanu cuiquin riquin juramento. 20 Lain tinque chixtojbal lix mac xban nak quinixtzektana. Chanchan nak tinchap aan sa lin raal nak tincanab chi camec Babilonia. 21 Chixjunileb li yokeb chi elelic rochbeneb lix soldado tecamsi k. Eb li inca tecamsi k tejequi k ruheb yalak bar. Ut riquin aan teque retal nak lain li Kacua quinyehoc re ain. 22 Aan ain li naxye li nimajcual Dios: Lain tinchap li ruuj jun li chacalte najt xteram. Tinchot lix kunal sa ruuj ut tincuau sa xben jun li tzul najt xteram. 23 Tincuau aran Israel sa li tzul li kaxal najt xteram. Chabilak li chacalte aan ut nabalak li ruk ut tauchi nk ajcui. Quila pay ru li xul li nequerupupic texyi b lix soqueb sa li ruk li che ut texcol ribeb sa lix mu. 24 Chixjunileb li che li cuanqueb sa li quiche texnau nak lain nintaneb li che li najt xteram ut ninque chi qui c li coc rokeb. Lain ninchakihobresiheb li che li rax ru ut ninqueheb chi raxoc li chaki. Lain li Kacua quinyehoc re ain ut lain ninbanu li caru ninye. 1 Li Kacua quiatinac cuichic cuiquin ut quixye cue: 2 Caru nequecoxla chirix li jaljoquil ru atin ain li yoqueb chixyebal chirixeb laj Israel? Li nabej yucuabej nequexlou li uvas rare ut a chic lix cocaleb nequeecan lix rahil re. 3 Lain li yoyoquil Dios ninye ere nak chi yal ma jun cua chic tayemank li jaljoquil ru atin ain sa li naajej Israel. 4 Chixjunileb li cristian cueheb lain jo li nabej yucuabej jo eb ajcui li alal cajolbej. Ut li ani namacob, aan tacamk.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1353
5 Cui

EZEQUIEL18

junak li cui nk ti c xchol, aan nacuan sa ti quilal ut naxbanu li us. 6 Inca naxlokoniheb li yi banbil dios li cuanqueb Israel, chi moco naxcua li tzacaemk mayejanbil sa li tzul. Inca naxchic rib riquin rixakil li ras ri tzin, chi moco nacuan riquin li rixakil nak yo xyajel re li po. 7 Ma ani naxrahobtesi chi moco na-elkac. Naxkaxtesi li nequexcanab riquin chok xprenda li ani natoonin. Naxque xtzacaemk li tatzocak ut naxque rak li maca rak. 8 Inca naxpatz ral lix tumin li naxque chi to. Inca naxsic xbiomal riquin xtooninquil tumin. Inca naxculuban xchol xbanunquil li mausilal ut narakoc atin sa xyalal nak cuan junak chaajquilal. 9 Li jun aan naxpab lin chakrab ut naxque xchol chixbanunquil li ninye. Aan ti c xchol ut tacuank xyuam, chan li Kacua Dios. 10 Mare li cui nk li ti c xchol cuan junak li ralal aj elk nacamsin ut naxbanu li inca us li ma jun sut quixbanu li yucuabej. 11 Ut mare naxtzaca li tzacaemk mayejanbil sa eb li tzul chiruheb li jalanil dios, ut naxchic rib riquin li rixakil li ras ri tzin. 12 Mare naxrahobtesiheb li neba ut li tenkac teraj ut na-elkac. Inca naxkaxtesi li caru quiquehe re chok prenda. Naxlokoniheb li jalanil dios ut naxbanu li mausilal. 13 Naxpatz nabal li ral li tumin li naxque chi to. Ma tacanak ta bi chi yoyo li alalbej aan? Inca. Aan tacamsi k xban li mausilal li quixbanu ut xculub nak tacamsi k. 14 Mare li cui nk li inca us xnaleb cuan junak li ralal naxque retal nak inca us naxbanu lix yucua. Ut li alalbej inca tixbanu jo naxbanu lix yucua. 15 Inca naxcua li tzacaemk mayejanbil sa eb li tzu l chiruheb li jalanil dios, chi moco tixlokoniheb li jalanil dios li cuanqueb Israel. Ut inca tixchic rib riquin rixakil li ras ri tzin. 16 Inca naxrahobtesiheb li ras ri tzin ut naxkaxtesi li caru naquehe re chok prenda. Inca na-elkac. Naxque xcuaheb li nequetzoca ut naxqueheb rak li maca rakeb. 17 Inca naxcu luban xchol xbanunquil li mausilal ut inca naxpatz ral li tumin li naxque chi to. Naxbanu li caru naxye sa lin chakrab ut naxbanu li caru ninye. Li alalbej aan inca tacamk xban li mac quixbanu lix yucua. Tacuank ban xyuam. 18 Li yucuabej tacamk xban li mac li quixbanu nak quixmak chiru li ras ri tzin li caru cuan reheb ut qui-elkac. Quixbanu li mausilal reheb li ras ri tzin. 19 Mare laex teye, Caut nak li alalbej inca tatzakonk riquin li raylal li tixcul li yucuabej? Li alalbej inca tacamk xban nak quixbanu li us ut quicuan sa ti quilal ut quixbanu li caru naxye sa lin chakrab. Jocan nak tacuank lix yuam. 20 Li ani tamacobk, aan tacamk. Li alalbej inca tixcul li raylal sa xcaba li mac li quixbanu lix yucua. Chi moco

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL18,19

1354

li yucuabej tixcul li raylal sa xcaba li mac li quixbanu li ralal. Li ani nacuan sa ti quilal tixcul lix kajcamunquil ut li ani naxbanu li mac tixcul lix tojbal mac. 21 Cui li cui nk li inca us xnaleb tixcanab li macobc ut tixpab lin chakrab ut tixbanu li ti quilal ut li us, aan inca tacamk. Tacuank ban xyuam. 22 Chixjunil li mac li quixbanu chak junxil inca tajulticok re li Dios ut inca tacamsi k xban nak quixjal xnaleb ut quixbanu li us. 23 Li nimajcual Dios quixye: Ma nasaho ta bi inchol nak junak tacamk xban li mausilal li quixbanu? Inca. Nasaho ban sa inchol nak naxjal xcaux ut naxcanab xbanunquil li mausilal ut tacuank xyuam. 24 Abanan cui junak ti c xchol tixjal xnaleb ut tixbanu li mausilal li nequexbanu li inca useb xnaleb, li jun aan tacamk. Ut inca tixcul xkajcamunquil li us li quixbanu junxil. Tacamk xban li mac li quixbanu ut xban nak quixketketi rib. 25 Ut cui laex teye nak moco ti c ta li caru yoquin chixbanunquil, lain li Kacua tinye ere: Abihomak laex aj Israel. Ma yal nak moco ti c ta li caru yoquin chixbanunquil? Ma macua ta bi laex li inca nequexcuan sa ti quilal? 26 Cui li ti c xchol tixcanab cuanc sa ti quilal ut tixbanu li mausilal, aan tacamk sa xcaba li mausilal li quixbanu. Xmac li mausilal li yok chixbanunquil tacamk. 27 Cui junak yo chixbanunquil li mausilal tixjal xcaux ut tixbanu li us ut tacuank sa ti quilal, li jun aan tixcol rix lix yuam. 28 Xban nak quixque retal nak moco us ta nak yo chi ketoc atin, jocan nak quixcanab xbanunquil li mausilal. Relic chi yal li jun aan tacuank xyuam. Inca tacamk. 29 Ut cui laex aj Israel teye nak moco ti c ta li caru yoquin chixbanunquil, lain li Kacua tinye: Ma yal nak moco ti c ta li caru yoquin chixbanunquil? Ma macua ta bi laex li inca nequexcuan sa ti quilal? 30 Ex aj Israel, lain tinrakok atin sa eben chejunjunkalex, a yal chanru le yehom ebanuhom. Jalomak ecaux ut canabomak xbanunquil li mausilal li yoquex chixbanunquil. Meque erib chi sachc xban le mac. 31 Canabomak chixjunil le ketba atin li xexmacob cui. Jalomak ecaux ut acak chic le yuam. Caut nak teque erib chi camc xban le mac, ex aj Israel? 32 Lain ma jun ere nacuaj tacamk. Jalomak ban le caux ut tacuank le yuam, chan li nimajcual Dios.

19

Dios quixye cue nak tinbicha li bich ain re rahil cholejil chirixeb li nequetaklan aran Israel: 2 La na chanchan jun li cakcoj li cuan sa xyankeb li cakcoj. Quixquiresi

Jun li bich re rahil cholejil chirixeb lix reyeb laj Israel


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1355

EZEQUIEL19,20

li coc ral sa xyankeb aan. 3 Quixquiresi jun li ral ut kaxal cau rib nak quiniman. Quixtzol xchapbal lix tib ut quixcamsiheb li cui nk. 4 Eb li xni nkal ru tenamit querabi resil ut quexchap sa jun li raal. Riquin cadena quexcam toj Egipto. 5 Li nabej quiril nak inca us qui-el riquin li xben ral. Jocan nak quixquiresi jun chic li ral toj quiniman chi us. 6 Nak ac nim chic, li ral quicuan sa xyankeb li jun chol chic li cakcoj. Quixtzol xchapbal lix tib ut quixcamsiheb li cui nk. 7 Quirelka li caru cuan sa li palacio ut quixpoi li tenamit ut li naajej quicana chi maca chic cuan. Cajo nak quexucuac li cuanqueb sa li tenamit nak querabi nak quixjap re. 8 Ut eb li xni nkal ru tenamit quechal chixchapbal. Quechal li cuanqueb chixjun sutam. Quexyi beb lix raal re texchap toj retal nak li cakcoj quitane chi sa li raal. 9 Quexbac riquin cadena ut quextzap sa jun nimla caxon re texcam riquin lix reyeb laj Babilonia. Ut aran quexque sa tzalam. Jocan nak inca chic querabi nak quixjap re sa eb li tzul li cuanqueb Israel. 10 Ut quixye reheb li nequetaklan aran Israel: Le na chanchan jun xtonal li uvas li querau chire li nima. Xban nak nach cuan li ha riquin, chinaus nak quiqui. Cajo li ruk ut nabal li ru naxque. 11 Cau li ruk ut us chok xxukeb li rey. Quiniman chi us li xtonal li uvas ut kaxal najt rok quicuulac. Chixjunileb li tenamit quexque retal lix najtil rok ut lix chabil uk. 12 Abanan cuan li quejosko riquin ut quexmich lix xe ut quexcut sa choch. Ut li ru quichakic xban li tikcual ik li xchal sa li este. Quitoke li ruk ut quechakic ut quecate. 13 Ut querau li xtonal li uva sa li chaki choch bar maca cui ha. 14 Quiloch xxamlel li xtonal ut quixcat li ruk jo ajcui li ru. Inca chic tacuank li ruk chabil chok xxukeb li rey. Aan ain jun li bich re rahil cholej ut quila sut tabichamank re rahil cholej.

20

li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel quecuulac cuiquin nak yo li lajeb xbe li ro po re li xcuuk li chihab kacambal Babilonia. Quecuulac chixpatzbal caru naraj li Dios nak texbanu ut quecojla chicuu. 2 Ut li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 3 At ralal cui nk, tat-atinak riquineb li cui nk ain li nequecamoc be sa xyankeb laj Israel ut taye reheb: Aan ain li naxye li nimajcual Dios. Ma xexchal chixpatzbal enaleb cuiquin? Lain li yoyoquil Dios ninye ere nak lain

1Cuanqueb

Li Dios ti c xchol abanan eb laj Israel aj ketoleb atin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL20

1356

inca tinsume li caru xexchal chixpatzbal cue. 4 At ralal cui nk, ma tatrakok atin sa xbeneb? Cui tatrakok atin sa xbeneb taye reheb li mausilal li quexbanu lix xetonil yucuaeb. 5 Taye reheb nak lain li Kacua quintaksi li cuuk ut quinbanu li juramento sa li cutan nak quinsic ruheb chok intenamit laj Israel li ralal xcajol laj Jacob. Ut quincutbesi cuib chiruheb nak cuanqueb Egipto. Quintaksi li cuuk ut quinye reheb: Lainak li Kacua le Dios. 6 Sa li cutan aan lain quinye reheb riquin juramento nak lain tecuisi sa li naajej Egipto ut tincameb sa jun chabil naajej li quinsic ru chok reheb li na-el cui chi us li sahil echej. Aan li kaxal chinaus chiru chixjunil li naajej. 7 Lain li Kacua quinye reheb: Chejunkalex tesach ruheb li yi banbil dios li nequelokoni. Kaxal yibeb ru. Memux erib riquineb lix jalanil dioseb laj Egipto. Lain li Kacua le Dios, chanquin reheb. 8 Abanan quexketketi ribeb ut inca queabin chicuu. Inca querisi sa xyankeb li jalanil dios li quecuulac chiruheb xlokoninquil, chi moco quextzektana lix jalanil dioseb laj Egipto. Jocan nak quinye nak tinqueheb chixtojbal lix maqueb aran Egipto toj retal nak tincuisi lin joskil sa xbeneb. 9 Abanan inca quinbanu xban nak chiruheb laj Egipto lain quinye reheb laj Israel nak tincuisiheb Egipto. Inca quicuaj nak taisi k lin lokal. 10 Jocan nak lain quincuisiheb chak Egipto ut quincameb sa li chaki choch. 11 Lain quinque lin chakrab reheb ut quincut chiruheb chanru texbanu xban nak li ani naxbanu li caru ninye, cuank xyuam. 12 Lain quinye reheb nak tex-oxloki li hilobal cutan chok retalil li contrato li xkabanu chi kibil kib nak lain li Kacua ninsantobresin reheb. 13 Abanan eb laj Israel quexketketi ribeb chicuu sa li chaki choch. Inca quexbanu li caru quinye reheb. Quextzektana lin chakrab usta quexnau nak riquin xbanunquil li caru ninye cuank xyuameb. Ut quexmux ru li hilobal cutan. Jocan nak lain quinye nak tincuisi lin joskil sa xbeneb ut tinsach ruheb sa li chaki choch. 14 Abanan inca quinsach ruheb xban nak inca quicuaj nak taisi k lin lokal xbaneb li xni nkal ru tenamit li queiloc re nak quicuisiheb laj Israel aran Egipto. 15 Jocan nak lain quinbanu li juramento sa li chaki choch ut quinye nak inca tebincanab chi oc sa li naajej li quinyechii reheb, li naajej li kaxal chabil li na-el cui chi us li sahil echej. Aan li kaxal chinaus chiru chixjunil li naajej. 16 Quinbanu li juramento aan xban nak quextzektana lin chakrab. Inca quexbanu li caru quinye. Quexmux ban ru li hilobal cutan. Ut quexque xcholeb chixlokoninquil li jalanil dios. 17 Usta ac xexbanu chixjunil aan, abanan lain quincuyeb xmac. Quicuil xtokobal ruheb ut inca quinsach ruheb sa li chaki choch. 18 Nak cuanqueb sa li chaki choch lain quinye

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1357

EZEQUIEL20

reheb li ralal xcajoleb: Mebanu li caru nequexye le na eyucua. Mebanu jo nequextakla cui. Ut memux erib riquin xlokoninquileb lix jalanil dios. 19 Lain li Kacua le Dios. Chequehak sa echol li naxye sa lin chakrab. Chebanuhak chi tzakal li caru ninye ere. 20 Chequehak xlokal lin hilobal cutan li quinsantobresi chok retalil chok cue ut chok ere ajcui laex nak lain le Dios. 21 Abanan eb li ralal xcajoleb quexketketi ajcui ribeb chicuu. Quexket lin chakrab ut inca quexbanu li caru quinye, usta cuank xyuam li ani naxbanu lin chakrab. Quexmux ru li hilobal cutan. Jocan nak lain quinye nak tincuisi lin joskil sa xbeneb nak cuanqueb sa li chaki choch. 22 Abanan inca quinsach ruheb nak inca quicuaj nak taisi k xlokal lin caba chiruheb li xni nkal ru tenamit li queiloc re nak quicuisiheb chak laj Israel Egipto. 23 Jocan nak lain quinbanu li juramento nak cuanqueb sa li chaki choch ut quinye nak tinjequiheb yalak bar sa eb li xni nkal ru tenamit. 24 Quinye chi jocan xban nak inca quexbanu li caru quinye reheb. Quexket lin chakrab ut quexmux ru li hilobal cutan. Ut quexlokoniheb li jalanil dios li quexlokoni lix yucuaeb. 25 Jocan nak lain quincanabeb chixbanunquil li chakrab li moco us ta, li inca naquehoc yuam. 26 Quincanabeb chixmuxbal ribeb riquin li mayej quexque reheb li jalanil dios. Quexque li xben ralaleb chok xcatbil mayej. Quincanabeb chixbanunquil chi jocan re nak texucuak ut texque retal nak lain li Kacua. 27 At ralal cui nk, taye reheb laj Israel nak lain li Kacua Dios ninye chi jocain: Jocan ajcui le xetonil yucua quinextzektana nak quexketketi ribeb chicuu. 28 Lain quincameb sa li chabil naajej li quinyechii reheb. Nak queril li tzul li najt xteram ut eb li che li ni nk xmu, quexque xmayejeb aran. Quexchik injoskil nak quexque lix catbil mayej ut quexque li vino chok xmayej ut quexque ajcui li sununquil pom. 29 Ut lain quinye reheb: Ca na-oc cui li naajej li najt xteram li nequexxic cui? Ut chalen anakcuan Bama nequexye re li naajej aan. 30 Jocan nak taye reheb laj Israel nak lain li Kacua Dios ninye: Ma toj temux erib jo quexbanu le na eyucua? Ma telokoniheb li jalanil dios jo quexbanu eb aan? 31 Chalen anakcuan nequemux erib riquin xlokoninquileb li jalanil dios ut nequeque le cocal chok catbil mayej. Ut chirix aan nequexchal chixsicbal enaleb cuiquin. Lain li yoyoquil Dios ninye ere nak lain inca tinsume li caru nequepatz. 32 Laex nequeye nak teraj cuanc jo eb li xni nkal ru tenamit li nequexlokoni li che ut li pec. Abanan inca taculmank jo nequecoxla laex. 33 Lain li yoyoquil Dios ninye ere nak relic chi yal lain tintaklank chi cau sa eben laex ut sa joskil. 34 Riquin xnimal incuanquil ut riquin lin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL20

1358

joskil lain texcuisi sa eb li tenamit li quexinjequi cui ut tinchutub cuichic eru. 35 Lain texincam sa li chaki choch li cuan nach riquineb li jalan tenamit. Ut aran tinrakok atin sa eben. 36 Lain tinrakok atin sa eben jo nak quinrakoc atin sa xbeneb le xetonil yucua sa li chaki choch li cuan sa xcuent Egipto. Lain li nimajcual Dios ninyehoc re ain. 37 Lain texinque chi cuanc rubel incuanquil ut texinpuersi chixbanunquil li caru xkaye nak xkabanu li contrato. 38 Lain tincuisiheb sa eyank li inca nequeraj abi nc chicuu, li nequexketketi ribeb ut nequexbanu li mausilal. Tincuisiheb sa eb li naajej li cuanqueb cui anakcuan. Abanan inca tincanabeb chi oc sa le naaj laex aj Israel. Riquin aan teque retal nak lain li Kacua. 39 Li Kacua li nimajcual Dios naxye chi jocain ere laex aj Israel: Ayukex chejunilex ut canjelankex chiruheb le jalanil dios. Abanan tacuulak xkehil nak laex tebanu li caru tinye ere ut inca chic temux ru lin santil caba riquin le mayej li nequeque chiruheb li jalanil dios. 40 Abanan mokon chejunilex laex aj Israel tinelokoni sa lin santil naajej sa li tzul Sin li cuan aran Israel. Tasahok inchol eriquin xban nak chejunilex texcanjelak chicuu. Lain tinye ere nak tecam le mayej chicuu ut lain tincul. Tecam chak cue li xben ru le racui mk ut li caru lok cheru. 41 Texincul jo li sununquil ban nak texcuisi sa eb li jalan tenamit li quexinjequi cui. Ut lain tincutbesi lin santilal sa eyank chiruheb li xni nkal ru tenamit. 42 Laex teque retal nak lain li Kacua nak texincam sa le naaj laex aj Israel. Aan li naajej li quinyechii reheb le xetonil yucua nak quintaksi li cuuk ut quinbanu li juramento. 43 Ut tanak sa echol li mausilal li quilajebanu nak quemux erib. Laex ajcui xic teril erib riquin li mausilal li nequebanu. 44 Laex aj Israel teque retal nak lain li Kacua ninbanu usilal ere. Macua xban nak chabilex nak ninbanu usilal ere. Xebanu ban li mausilal. Ninbanu usilal ere re nak taquehek xlokal lin caba, chan li nimajcual Dios. 45 Li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 46 At ralal cui nk, ilon sa li sur. Ut sa incaba lain taye resil li raylal li tachalk sa xbeneb li quiche li cuan aran. 47 Taye chi jocain re li quiche li cuan sa li sur: Abihomak li ratin li Dios. Li nimajcual Dios xye: Lain oc cue chixlochbal li xam li tacatok re chixjunileb li che, li rax rax ru jo ajcui li chaki. Inca taruk xchupbal li xam. Taticlak sa li sur ut tacuulak toj sa li norte. Ut chixjunileb tereca lix tikcual. 48 Ut chixjunileb li cristian texque retal nak lain li Kacua quinlochoc re ut ma ani taruk tachupuk re, chan. 49 Ut lain ra quicueca ut quinye re: At nimajcual Dios, chixjunileb nequexye nak li caru ninye, aan jaljoquil ru atin ut inca nequextau ru, chanquin.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1359 Li Kacua tixqueheb laj Babilonia chi numtac sa xbeneb laj Israel

EZEQUIEL21

21

li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, ilon cuan cui li tenamit Jerusaln ut taye resil reheb li raylal li tachalk sa xben lin templo ut sa xbeneb ajcui laj Israel. 3 Taye reheb chi jocain: Aan ain li naxye li Kacua: Lain xic chic nequexcuil. Lain tincuisi lin chi ch sa li rochoch ut tinsach ruheb li ti c xcholeb jo eb ajcui li yibru xnalebeb. 4 Jocan nak lain tinsach ruheb chixjunileb li ti queb xchol jo eb ajcui li yibru xnalebeb. Taticlak chak sa li sur ut tacuulak toj sa li norte. 5 Ut chixjunileb texque retal nak lain li Kacua xincuisi lin chi ch sa li rochoch ut inca chic tinxoc sa xnaaj. 6 Jocan nak tatyabak, at ralal cui nk, xban xrahil achol chiruheb. Yaban chi kaxal ra sa achol. 7 Nak texpatz acue caut nak yocat chi yabac, laat taye reheb, Yoquin chi yabac xban resil li raylal li chalc re. Nak terabi resil laex, cajo nak texxucuak. Macaak chic xmetzeu le rok eruk. Sicsotkex aj chic xban exiu ut chixjunilex tachinank echol. Cuulac re xkehil. Relic chi yal taculmank, chan li nimajcual Dios. 8 Li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 9 At ralal cui nk, taye resil li caru taculmank. Taye: Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios. Li chi ch ac kesnanbil. Ac cauresinbil chi us. 10 Li chi ch ain ac cauresinbil re camsi nc. Kesnanbil ut nalemtzun. Eb li cualal incajol quextzektana lix kusbaleb. Ma tasahok ta bi xcholeb riquin li xinye? 11 Li chi ch kesnanbil re ut cauresinbil re takaxtesi k sa ruk li ani tacamsi nk reheb. 12 At ralal cui nk, chatyabak chi cau xban nak eb lin tenamit, aaneb li tesachek ruheb xban li chi ch aan. Chixjunileb li tenamit, jo eb ajcui li cuanqueb xcuanquil tesachek ruheb. Jocan nak ten re la chol xban li raylal li chalc re. 13 Lain tinyal rixeb laj Jud. Ma taruk ta bi texcuy li raylal? Relic chi yal tasachek ru lix cuanquilaleb, chan li nimajcual Dios. 14 At ralal cui nk, taye resil li caru taculmank. Tapokpoki la cuuk re nak laj camsinel tixtiquib camsi nc. Chexculak cuibak oxibak sut li raylal ain. Aan ain li chi ch li tacamsi nk reheb chixjunileb yalak bar cuankeb. Ma jun reheb tecolek. 15 Cajo nak texucuak xban li chi ch. Nabaleb li tecamsi k xban. Sa chixjunileb li oquebal teril li chi ch. Cajo nak nalemtzun. Cauresinbil re tacamsi nk. 16 Li chi ch aan li tacamsi nk reheb li cuanqueb sa li nim ut aan ajcui tacamsi nk reheb li cuanqueb sa li tze. Aan tacamsi nk reheb yalak bar cuanqueb. 17Lain tinpokpoki li cuuk ut tacubek lin joskil. Lain li nimajcual Dios ninyehoc re ain. 18 Li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 19 At ralal cui nk, taque retalil cuib li

1Ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL21

1360

be li tenumek cui lix reyeb laj Babilonia riquin lix chi ch. Li cuib chi be teticlak sa jun chi naajej. Taque retalil sa li xala be caru tenamitil naxic cui li junjunk chi be. 20 Jun li be taxic sa li tenamit Rab lix naajeb li ralal xcajol laj Amn. Ut li jun chic taxic sa li tenamit Jerusaln li cauresinbil re pletic. Aan lix tenamiteb li ralal xcajol laj Jud. 21 Lix reyeb laj Babilonia tixxakab rib sa xala be ut inca tixnau bar cuan li be taxic cui. Tixkehi riquin lix tzimaj ut tapatzok riquineb lix dios. Ut takehi nk riquin lix saseb li xul li quixmayeja re tixnau bar cuan li be taxic cui. 22 Nak tixkehi tacutek chiru nak taxic Jerusaln li cuan sa lix nim uk. Aran tixyi b lix naajeb re texsut rix li tenamit. Ut texyi b ajcui lix canjelebal ut lix taklebal re teoc cui sa li tenamit ut texchap. Li rey tixjap re re nak eb li soldados teoc chi pletic ut textiquib xcamsinquileb li tenamit. 23 Eb li cuanqueb Jerusaln inca texpab nak oqueb re chi pletic eb laj Babilonia xban nak quexbanu li contrato riquineb. Abanan li xyalal ain, aan re nak tajulticok reheb li mac li quexbanu ut re ajcui xcutbal chiruheb nak techapek. 24 Jocan nak lain li nimajcual Dios ninye: Cheru nacutun nak cuan le mac. Riquin chixjunil li nequebanu nacutun le mac. Xban nak xeketketi erib, jocan nak texchapek. 25 Laat lix reyeb laj Israel, inca us la naleb. Xamux acuib xban li mausilal xabanu. Xcuulac xkehil nak tatoj rix la mac xban nak xnumta la mausilal. 26 Lain li nimajcual Dios ninye acue: Isi la corona li cuan sa ajolom, jo ajcui li ticr li nacatzap cui ajolom. Anakcuan tajalak chixjunil. Li maca xcuanquil taquehek xcuanquil, ut li cuan xcuanquil taisi k xcuanquil. 27Taosok chixjunil. Lain tinpo ru chixjunil. Ut inca chic tayi bak toj sa li cutan nak tachalk li jun li quinque xcuanquil chi rakoc atin. Sa li cutan aan lain tinkaxtesi sa ruk li canjel aan. 28 Laat, at ralal cui nk, taye resil li caru tauxmank. Taye: Jocain xye li nimajcual Dios cherix laex li ralal xcajol laj Amn. Laex li nequexhoboc reheb laj Israel. Li chi ch ac isinbil chak sa li rochoch. Kesnanbil re ut nalemtzun. Ac cauresinbil re tacamsi nk. 29 Eb li visin li nequeril moco yal ta ut li caru nequekehi ticti. Numtajenak le mausilal ut inca us le naleb. Abanan cuulac re xkehil nak tetoj rix le mausilal nak texcamsi k chi chi ch. 30 Xocomak le chi ch sa li rochoch, laex aj Amn. Lain tinrakok atin sa eben sa li naajej li quexyola cui, sa li naajej li cuanquex cui. 31 Laex teque retal nak lain tincuisi lin joskil sa eben. Chanchan jun li xam li yo checatbal. Texinkaxtesi sa rukeb li cui nk li kaxal joskeb, li nequerahobtesin, ut texsach eru. 32 Laex tex-osok sa li xam ut le quiquel tahoyek sa le naaj. Ut ma ani chic tajulticank ere xban nak lain li Kacua Dios ninyehoc re ain.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1361

EZEQUIEL22

22

Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, laat tateneb li raylal ain sa xbeneb li tenamit ain li junes camsi nc nequexbanu. Taye resil reheb li raylal li tachalk sa xbeneb xban li mausilal nequexbanu. 3 Taye reheb: Jocain naxye li nimajcual Dios. Cuulac re xkehil nak tecul li raylal xban nak xecamsiheb le rech tenamitil ut xemux erib nak xeyi b li jalanil dios. 4 Xban nak laex xecamsiheb le ras eri tzin, jocan nak tasebank chi chalc li raylal sa eben. Ut muxbil chic eru xban nak xeyi b le jalanil dios. Xmac aan tex-osok. Texhobek ut texseek xbaneb chixjunileb li xni nkal ru tenamit. 5 Texhobek xban le mausilal xbaneb li tenamit li cuanqueb chi najt jo eb ajcui li cuanqueb chi nach. Laex li tenamit nano eru xban li mausilal nequebanu nak nequelokoniheb li jalanil dios. 6 Eb li nequetaklan sa eyank laex aj Israel nequexbanu li caru nequeraj xjuneseb xban nak cuanqueb sa xcuanquil. Jocan nak nequexcamsi ras ri tzineb. 7 Eb aan inca nequexra xna xyucuaeb. Nequexrahobtesiheb li jalan xtenamiteb. Ut nequexbanu raylal reheb li maca xna xyucuaeb jo eb ajcui li xmalcaan. 8 Xetzektanaheb li naajej li niquinelokoni cui ut nequemux ru li hilobal cutan. 9 Sa eyank cuanqueb li nequeyoban ticti chirixeb li ras ri tzin re nak tecamsi k. Cuanqueb li nequexcua li tzacaemk li quimayejac chiruheb li jalanil dios sa eb li tzul. Ut nequexbanu li mausilal. 10 Cuanqueb li nequexchic rib riquin li rixakil lix yucuaeb, ut cuanqueb cui nk nequexchic rib riquineb li ixk nak yoqueb chixculbal lix yajel re li po. 11 Cuanqueb li cui nk nequexmak rixakil li ras ri tzin. Ut cuanqueb li cui nk nequexchic rib riquineb li ralib. Ut cuanqueb ajcui li nequexchic rib riquin lix rabin li xcab xyucua. 12 Cuanqueb cui nk nequetuminac ru re texcamsi ras ri tzin. Cuanqueb li nequexpatz nabal li ral li tumin li nequexque chi to. Cuanqueb li nequexsic lix biomaleb riquin xmakbal xtumineb li ras ri tzin. Inca chic niquinexcoxla lain. Lain li Kacua Dios ninyehoc re ain. 13 Relic chi yal nak laex xechik injoskil xban nak xesic le biomal riquin xbanunquil li mausilal ut xecamsiheb le ras eri tzin. 14 Ma toj cauhak ta bi echol ut ma toj cauhak ta bi erib sa li cutan nak lain texinque chixtojbal rix le mac? Lain li Kacua Dios xinyehoc re nak texinque chixtojbal rix le mac ut lain tinbanu li caru xinye. 15 Lain texinjequi yalak bar sa ruchichoch sa xyankeb li jalan tenamit. Ut inca chic taruk tebanu li mausilal. 16 Xic chic tex-ilek ut textzektanak xbaneb li xni nkal ru tenamit. Riquin ain teque retal nak lain li Kacua Dios. 17 Li Kacua

1Li

Lix maqueb laj Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL22

1362

quiatinac cuiquin ut quixye cue: 18 At ralal cui nk, eb laj Israel maca nequeoc cui chicuu lain. Chanchaneb li chi ch cobre. Ut chanchaneb li cacuil chi ch hierro ut plomo li na-elaan nak ac xcate sa xam li chabil plata re risinquil lix tzajnil. 19 Jocan nak lain li nimajcual Dios ninye: Xban nak maca chic nequex-oc cui, jocan nak lain texinchutub aran Jerusaln. 20 Xban nak yo injoskil sa eben, jocan nak lain texinchutub ut tinrakok atin sa eben. Chanchan nak nequexchutub li plata, li cobre, li hierro ut li plomo jo ajcui li kan chi ch ut nequexque sa li tikcual xam re nak tahaok. 21 Xban nak yo injoskil sa eben, lain texinchutub ut tinrakok atin sa eben. Chanchan nak texcuapu riquin tikcual xam re nak tex-osok. 22 Laex li cuanquex Jerusaln, tarakek atin sa eben re nak taelk li inca us sa eyank, jo nak nahao li plata sa li xam. Riquin ain teque retal nak lain li nimajcual Dios xinquehoc ere chixtojbal rix emac xban nak yo injoskil sa eben. 23 Li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 24 At ralal cui nk, ye reheb laj Israel nak yo injoskil sa xbeneb ut tebinque chixtojbal rix lix maqueb. Chanchaneb li choch li inca akinbil. Chanchaneb li choch li inca naxque hab sa xben. 25 Eb li nequecamoc be chanchaneb li cakcoj li yoqueb chixjapbal re sa xben lix tib. Nequexcamsiheb li rech tenamitil ut nequexmak chiruheb li caru reheb. Nabaleb li xmalcaan xban nak quecamsi c lix li belomeb. 26 Eb laj tij quexket lin chakrab ut quexmux ru lin santil naaj. Inca nequexque retal bar cuan li santobresinbil ut bar cuan li muxbil ru, chi moco nequexcut chiru li tenamit li caru santobresinbil ut li caru muxbil ru, chi moco nequexque xlokal li hilobal cutan. Ut lain tzektananbilin xbaneb. 27 Eb li nequetaklan sa li tenamit chanchaneb chic laj xoj li yoqueb chixtupbal lix tibeb. Nequexcamsiheb li ras ri tzin xban xsicbal xbiomaleb. 28 Ut eb li profetas nequexmuk lix maqueb. Chanchaneb li cui nk li nequexbon li tzac re xmukbal li tzaj cuan chiru. Aaneb aj balak ut nequebalakic riquin xyebal nak li caru nequexye, aan cutbil chiruheb inban lain. Abanan lain inca xinatinac riquineb. 29 Eb li tenamit junes rahobtesi nc nequexcoxla xbanunquil. Ut aj elkeb. Nequexbanu raylal reheb li neba ut reheb li tenkac teraj. Nequexrahobtesiheb ajcui li jalan xtenamiteb li inca xculubeb rahobtesi c. 30 Lain xinsic jun sa xyankeb re nak tixcoleb chicuu. Xinsic jun naru tixcholob li xyalal chiruheb re nak inca tinsacheb lin tenamit. Abanan ma jun chabil xintau. 31 Jocan nak lain tincuisi lin joskil sa xbeneb. Chanchanakin li xam nak tinsach ruheb. Aaneb ajcui tetojok re li mausilal xexbanu. Lain li nimajcual Dios ninyehoc re ain.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1363

EZEQUIEL23

23

Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, cuanqueb cuib li ixk ri tzineb rib. Junaj lix naeb. 3 Chalen sa xcachinaleb aaneb xcomoneb li ixk li nequexcayi ribeb. Sa xsajilal quexque rib chi batzunec aran Egipto ut riquin aan quexmux ribeb li cuib chi tuk ix. 4 Li asbej, aan xAhola xcaba, ut li i tzinbej, aan xAholiba xcaba. Lain xinsumla riquineb ut quecuan cualal incajol riquineb. Lix Ahola, aan retalil li tenamit Samaria, ut lix Aholiba, aan retalil li tenamit Jerusaln. 5 Nak sumsu cuiquin, lix Ahola quixmux ru xsumlajic ut quicuan riquineb li soldado aj Asiria, li cuanqueb nach riquin li tenamit. 6 Li rakeb, aan prpura. Aaneb li nequetaklan ut nequecamoc be. Cajo xchakal ruheb. Ut chixjunileb nequexic chirix cacuay. 7 Lix Ahola quixcayi rib reheb chixjunileb laj Asiria li cuanqueb xcuanquil. Ut quixmux rib nak quixlokoniheb lix dioseb li cui nk aan. 8 Inca quixcanab xbanunquil li mausilal li quixtiquib xbanunquil aran Egipto sa xsajilal nak quixque rib chi batzunec xbaneb nabal chi cui nk. 9 Jocan nak lain xinkaxtesi sa rukeb li cui nk laj Asiria li cuanqueb riquin xban nak quiraj cuanc riquineb. 10 Eb aan quexmux ru lix Ahola ut quexmak chiru li ralal xcajol, ut lix Ahola quexcamsi riquin chi ch. Ut eb li ixk yalak bar querabi resil li caru quixcul. Riquin aan quicute xxutan. 11 Usta lix Aholiba li ri tzin quiril chixjunil li quixcul lix Ahola, abanan kaxal cuichic yibru quixbanu chiru li quixbanu lix Ahola. Kaxal cuichic numtajenak li mausilal li quixbanu. 12 Lix Aholiba quixcayi rib reheb laj Asiria. Quixra ruheb li nequetaklan ut eb li cuanqueb xcuanquil. Aaneb li soldado li sajeb ut cajo xchakal ruheb. Chabil li rakeb ut chabil lix chi cheb. Ut nequexic chirix cacuay. 13 Lain quinque retal nak lix Aholiba quixmux ru li xsumlajic jo quixbanu lix Ahola. Juntaket xnalebeb. 14 Abanan kaxal cuichic numtajenak li mausilal li quixbanu lix Aholiba nak quixmux rib. Quiril nak tzi banbil chiru tzac retalileb laj Babilonia. Bonbil riquin caki bon. 15 Cuanqueb xcamal xsaeb ut lix jolomeb batbil riquin ticr quila pay ru xcolor. Eb aan li nequetaklan. Chixjunileb chanchaneb laj Babilonia, li naajej li queyola cui. 16 Nak quiril li retalileb, lix Aholiba quixra ruheb ut quixtaklaheb lix takl toj Babilonia chixbokbaleb. 17 Ut eb laj Babilonia quechal riquin. Ut lix Aholiba quicuan riquineb. Nak ac xmuxe ru lix Aholiba inca chic quiraj ruheb. 18 Chiruheb chixjunileb lix Aholiba quixmux rib ut quixtusub rib. Jocan

1Li

Li tenamit Samaria ut Jerusaln quejuntaketac riquineb li ixk li nequexcayi ribeb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL23

1364

nak lain quinjosko riquin jo nak quinjosko riquin lix Ahola li ras ut quintzektana. 19 Abanan kaxal cuichic yibru quixbanu lix Aholiba nak quinak sa xchol nak quixcayi chak rib sa xsajilal aran Egipto. 20 Quixrahi ru cuanc riquineb li cui nk li kaxal yibru xnalebeb. Chanchaneb li cacuay ut chanchaneb li bur xban nak junes cuanc riquin ixk quexcoxla. 21 Ut lix Aholiba quiraj cuanc jo nak quicuan aran Egipto sa xsajilal nak quixque rib chi batzunec xbaneb li cui nk. 22 Jocan ut at Aholiba, jocain xye li nimajcual Dios acue: Usta xacanabeb li cui nk aan, ut usta inca chic nacacuaj ruheb, abanan lain tintaklaheb acuiquin. Tatexsut ut xic chic tateril. 23 Tintaklaheb laj Babilonia, eb laj Caldeo, eb laj Pecod, ut eb laj Soa ut eb laj Coa. Techalk ajcui rochbeneb chixjunileb laj Asiria. Chixjunileb li techalk aaneb li cuanqueb xcuanquil ut eb li nequetaklan. Aaneb li sajeb ut nanoqueb ruheb. Chixjunileb nequexic chirix cacuay. 24 Techalk chi pletic eriquin ut techalk nabaleb li soldado rochbeneb. Cuank xcarruajeb ut cuankeb xcanjelebal re pletic. Cuankeb xchi ch re xcolbal re xcholeb ut cuankeb xpunit chi ch. Texsut le tenamit. Xban nak yo injoskil sa eben, lain texinkaxtesi sa rukeb ut eb aan terakok atin sa eben jo naxye sa lix chakrabeb. 25 Xban nak yo injoskil sa eben, lain tincanabeb chixbanunquil li caru teraj eb aan. Xban xjoskileb, terisi le ruuj ut eb le xic. Ut cuan ere tecamsi k riquin chi ch. Tecamek chi najt eb le ralal ecajol. Ut li jo quial chic tecolek tesachek riquin xam. 26 Texmak cheru le chabil ak ut texmak ajcui cheru li pec li terto xtzak li nequeque chok xsahob eru. 27 Lain tinbanunk re nak inca chic tebanu li mausilal ut inca chic teraj tecayi erib chi moco tanak chic sa echol li caru quebanu chak Egipto. 28 Aan ain li naxye li Kacua li nimajcual Dios: Lain oc cue chekaxtesinquil sa rukeb li xic nequerileb. Texincanab sa rukeb li inca chic nequerajeb. 29 Xban nak xic nequex-ile xbaneb texbanu raylal ere. Texmak cheru chixjunil li caru ere, usta cau xecanjela rix. Maca chic cuank ere. Chanchan nak tustu texcanak. Chanchanakex chic li ixk li nequexcayi ribeb xban nak xinetzektana ut xelokoniheb li jalanil dios. Xutanal tecul. 30 Anakcuan tecul chi jocan xban nak xejunaji erib riquineb li jalan xtenamit ut xemux erib nak xelokoniheb lix jalanil dios. 31 Laex xebanu jo xexbanu eb laj Samaria. Jocan nak lain texinque chixtojbal emac jo xinbanu reheb aan. 32 Li nimajcual Dios quixye reheb laj Jud: Laex tecul ajcui li raylal li xinque sa xbeneb aan. Kaxal nim li raylal tachalk sa eben. Chixjunileb li tenamit texhob ut texsee xban li raylal li tecul. 33 Chanchan texcalak xban li raylal li tecul. Cajo nak tarahok le chol xban nak maca chic

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1365

EZEQUIEL23

cuank sa le tenamit. Tasachek eru laex ut tex-osok jo nak queoso eb laj Samaria. 34 Laex tecul chixjunil li raylal li quebil sa eben. Kaxal ra tecul. Tetenle re le chol cheruk. Lain li nimajcual Dios xinyehoc re ain. 35 Jocain naxye li nimajcual Dios: Xban nak quinetzektana ut inca chic niquinecoxla, jocan nak texinque chixtojbal le mac ut li mausilal li xebanu. 36 Ut li Kacua quixye cue: At ralal cui nk, tatrakok atin sa xben lix Ahola ut lix Aholiba. Taye reheb chixjunil li mausilal li quexbanu. 37 Quexmux lix sumlajiqueb xban nak xinextzektana ut xexlokoniheb li jalanil dios. Osojenakeb li rukeb sa quic. Quexmayejaheb lix cocaleb nak quexcateb chiruheb li yi banbil dios, usta aaneb li cualal incajol lain. 38 Ut macua caaj cui aan quexbanu. Quexmux ru lin templo ut quexmux ajcui ru li hilobal cutan. 39 Sa eb li cutan nak quexmayejaheb lix cocaleb chiruheb lix yi banbil dios queoc sa lin templo ut quexmux ru. 40 Quextakla xtakleb sa najtil tenamit chixbokbaleb li cui nk. Ut eb li cuib chi ixk, li ri tzineb rib, queatin ut quexbon li xnakeb ru. Quextikib rib chi chabil ut quexque lix sahob ru. 41 Quecojla chire li mex sa li naajej li yi banbil chi chabil. Cajo li sahil echej sa li mex. Ut aran xexque li incienso ut li aceite li xexque raj chok cue. 42 Qui-abi c xyabeb li quila tenamit li yoqueb chi ninkei nc. Cuanqueb li cui nk li quecame sa li chaki choch, li macaeb xcuanquil. Quexque lix sahob ru lix teleb li ixk ut quexque li corona sa xjolomeb. 43 Ut lain quinye nak eb li ixk ain li tacuajenakeb chi cuanc riquineb cui nk tebincanab sa rukeb li cui nk xban nak eb aan xcomoneb li ixk li nequexcayi rib. 44 Eb li cui nk ain quechal riquineb lix Ahola ut lix Aholiba. Jo nak nequexic riquineb li ixk li nequexcayi ribeb, jocan quexbanu riquineb li cuib chi ixk ain li inca useb xnaleb. 45 Abanan, eb li cui nk li ti queb xchol terakok atin sa xbeneb jo nequexbanu riquineb li ixk li nequexmux ru xsumlajic ut eb li nequecamsin. Texbanu chi jocan xban nak lix Ahola ut lix Aholiba quexmux ru xsumlajiqueb ut quecamsin. 46 Aan ain li naxye li nimajcual Dios: Lain tinchutubeb li tenamit ut tintaklaheb chixquebal xxiuheb ut chirelkanquil li caru cuan reheb. 47 Tecuti k chi pec xbaneb li tenamit ut tenumsi k chi chi ch sa xsaeb. Tecamsi k li ralal xcajoleb ut tecatek li rochocheb. 48 Lain tinbanunk re nak inca chic tauxmank li mausilal ain. Ut eb li ixk inca textzol ribeb riquineb lix Ahola ut lix Aholiba xban nak texque retal caru xexcul. 49 Eb li cuib chi ixk aan texcul chi jocan xban li mausilal xexbanu. Textoj rix li mac xexbanu nak xexlokoniheb li jalanil dios. Ut riquin ain chejunilex teque retal nak lain li nimajcual Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL24

1366

24

Kacua quiatinac cuiquin sa li lajeb xbe li xlaje po re li xbele chihab kacambal Babilonia ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, tzi ba retalil li cutan ain xban nak sa li cutan ain lix reyeb laj Babilonia quixtakla xsutbal li tenamit Jerusaln re teoc chi pletic riquineb. 3 Tat-atinak riquineb laj Israel laj ketoleb atin. Taye reheb li jaljoquil ru atin ain. Jocain xye li nimajcual Dios: Quehomak li ucal sa xam ut quehomak ha chi sa. 4 Tesic li chabil tib jo xtzejcual li ra ut li tzej ut teque sa li ucal. Ut teque ajcui li chabil bak. 5 Tesic ru lix tibel li carner, li kaxal chabil. Tetus li si rubel li ucal. Ut tecanab chi cuokxi nc li ha. Techik li tib ut li bak sa li ucal. 6 Aan ain li naxye li nimajcual Dios: Raylal chalc re sa xben lix tenamiteb laj camsinel. Li tenamit chanchaneb jun li ucal mo xsa. Taisi k li tib li cuan chi sa chixjunjunkaleb. Ut inca texbulik chirix nak terisi. 7 Nabal li camsi nc qui-uxman sa li tenamit ut lix quiqueleb li quecamsi c quihoye sa xben li pec. Inca quihoye sa choch re nak inca tasachk sa li poks. 8 Lain xincanab lix quiqueleb chiru li pec bar tacutunk cui. Aran yok chi kokonc ut yok chixtzamanquil nak tequehek chixtojbal xmaqueb li quecamsin reheb. 9 Jocan nak lain li nimajcual Dios ninye: Raylal chalc re sa xben li tenamit ain xban nak aj camsineleb. Jocan nak lain tintzab jun li xam. 10 Tinque nabal li si ut tinloch xxamlel. Tinchik chi us li tib ut tinque xbanol. Tinchik li bak chi us toj retal tecatk. 11 Chirix aan tinchunub li ucal li maca chic xsa sa xben li ru xam toj retal tacakok xban xtikcual re nak lix tzajnil tacatek ut taelk lix moil. 12 Abanan maca aj e nak xintacuasi cuib xban nak inca ajcui qui-el li mo usta xinque sa xam re taelk lix tzajnil. 13 Laex aj Jerusaln chanchanex li ucal xban nak xemux erib. Lain xinyal risinquil le mausilal, abanan inca x-el xban nak muxbil eru. Le mausilal taelk nak lain tincuisi lin joskil sa eben nak texinque chixtojbal emac. 14 Lain li Kacua xinyehoc re ain. Xcuulac xkehil nak texinque chixtojbal emac. Inca tincuy emac ut inca tincuil xtokobal eru. Lain inca tinjal incaux. Tarakek atin sa eben a yal chanru le yehom ebanuhom, chan li nimajcual Dios. 15 Ut li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 16 At ralal cui nk, chi maca sa achol tincuisi chacuu li kaxal raro aban. Abanan miraho achol. Inca tayotek achol chi moco tatyabak xban, chan. 17 Inca tacut

1Li

Li jaljoquil ru atin chirix li ucal tacuokxi nk

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1367

EZEQUIEL24,25

nak ra sa achol. Inca tacuisi li ticr li nacabac sa ajolom, chi moco tacuisi la xab retalil xrahil achol. Inca tatzap ajolom chi moco tatzaca li tzacaemk li nequextzaca li raheb sa xchol, chan. 18 Chiru li ekela quinatinac riquineb li tenamit. Ut sa ajcui li ecuu aan quicam li cuixakil. Ut jo cuulajak chic quinbanu jo quixye cue li Kacua. 19 Ut eb li tenamit quexpatz cue: Caru xyalal li yocat chixbanunquil? Cholob xyalal chiku, chanqueb. 20 Ut lain xinye reheb: Li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue chi jocain: 21 Jocain naxye li Kacua li nimajcual Dios ere laex aj Israel: Lain li Kacua tincanab chi muxec ru lin templo li kaxal nequera, li cojco cui echol ut nacuulac cheru rilbal. Ut eb le ralal ecajol li toj cuanqueb Jerusaln tecamsi k sa li plet, chan li Kacua ere. 22 Nak tecul aan, laex tebanu jo xinbanu lain. Inca tetzap erib jo nequexbanu li raheb sa xchol, chi moco tetzaca li tzacaemk li nequextzaca li raheb sa xcholeb. 23 Inca terisi li ticr li nequebac cui le jolom, chi moco terisi le xab, chi moco texyabak xban xrahil echol. Tereca ban xrahil li mausilal li xebanu ut tejik echol chi ribil erib. 24 Li Kacua Dios quixye: Li caru quixcul laj Ezequiel, aan retalil li caru tecul laex. Nak acak xecul li caak re ru ain, laex teque retal nak lain li Kacua li nimajcual Dios. 25 Ut li Kacua quixye cue: At ralal cui nk, lain tinmak chiruheb lin templo li cojcoqueb cui xcholeb ut nacuulac chiruheb rilbal. Tinmak chiruheb li templo li nequexcacuubresi cui xcholeb ut nasaho cui xcholeb. Kaxal raro xbaneb. Ut tinmak chiruheb li ralal xcajoleb. 26 Sa li cutan nak tinbanu aan tacuank junak li taelelik. Li jun aan tacuulak acuiquin ut tixseraki acue li caru quiculman. 27 Sa li cutan aan tat-oc chi atinac. Moco laatak ta chic mem. Tat-atinak riquin li cui nk. Chi jocan laatak jun retalil chiruheb li tenamit. Ut texque retal nak lain li nimajcual Dios.

25

Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, ilon cuanqueb cui li ralal xcajol laj Amn ut taye resil li raylal li tachalk sa xbeneb. 3 Taye reheb cherabihak li caru ninye lain li nimajcual Dios: Laex quisaho sa echol chirilbal nak quexmux ru lin templo. Quisaho sa echol nak lix naajeb laj Israel quicana chi maca cuan chi sa ut eb laj Jud quecame chi prexil sa jalan tenamit. 4 Xban nak quisaho sa echol, jocan nak lain tincanabeb chi numtac sa eben

1Li

Raylal tachalk sa xbeneb li jalanil tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL25,26

1368

26

eb li tenamit li cuanqueb sa li este. Texyi b lix muhebaleb sa le naaj ut aran tecuank. Aaneb chic tetzacank re li ru le racui mk ut eb aan chic teucak re le leche. 5 Lain tinsukisi le naaj Rab chok xnaajeb li ni nki xul camello. Ut tinsukisi lix naajeb laj Amn chok xnaajeb li carner. Ut riquin aan laex teque retal nak lain li Kacua Dios. 6 Jocain naxye li nimajcual Dios: Laex xepokpoki le ruk ut xexpiscoc xban xsahil echol xban li raylal li quexcul laj Israel. 7Jocan nak lain tintakla li raylal sa eben ut texincanab sa rukeb li xic nequeiloc ere. Eb aan texmak cheru li caru ere. Lain tinsach ecuanquil re nak inca chic taruk texcuank jo tenamit. Ut riquin aan laex teque retal nak lain li Kacua Dios. 8 Aan ain li naxye li nimajcual Dios: Eb laj Moab ut eb laj Seir quexye nak eb li tenamit Jud juntaket riquineb li jun chol chic tenamit. 9 Jocan nak lain tincanabeb li tenamit li cuanqueb sa li nubal re li tenamit Moab sa rukeb li xic nequeiloc reheb. Tepletik riquineb li tenamit li nequexque xlokal eb laj Moab. Aaneb li tenamit Bet-jesimot, Baal-men ut Quiriataim. 10 Lain tincanabeb li tenamit li cuanqueb sa li este chi numtac sa xbeneb laj Moab jo eb ajcui laj Amn ut inca chic tecuank xcuanquil jo tenamit. 11 Lain tinqueheb laj Moab chixtojbal rix lix maqueb ut riquin aan texque retal nak lain li Kacua Dios. 12 Li nimajcual Dios naxye: Eb laj Edom quexque rekaj reheb laj Jud nak quenumta sa xbeneb junxil. Xban li raylal quexbanu reheb laj Jud numtajenak lix maqueb. 13 Anakcuan lain ninye nak tinqueheb laj Edom chixtojbaleb lix maqueb. Lain tin-camsiheb chixjunileb li cristian jo eb ajcui li xul. Maca chic tacuank aran naticla cuan cui li tenamit Temn ut tacuulak toj sa li tenamit Dedn. Li naajej tacanak chi maca chic cuan chi sa. 14 Sa incaba lain eb lin tenamit Israel texque rekaj li mausilal li quexbanu laj Edom. Eb laj Edom tereca xrahil lin joskil ut texnau nak lain xinquehoc rekaj li mausilal quexbanu, chan li Kacua Dios. 15 Li Kacua li nimajcual Dios naxye: Eb laj filisteo quexbanu raylal reheb laj Jud, li xic queril chalen najter. Xban nak xic queril, quexsach ruheb. 16 Jocan nak lain ninye nak tinpletik riquineb laj filisteo ut tinsach ruheb. Tinsach ruheb laj cereteos jo eb ajcui li jo quial quecana chire li palau. 17Lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb ut tinque rekaj reheb aan li mausilal quexbanu. Eb aan tereca xrahil lin joskil. Ut riquin aan texque retal nak lain li Kacua. 1 Sa li xben cutan re li po nak yo junlaju chihab kacambal Babilonia li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, eb laj Tiro quesaho xchol ut quexjap re chixyebal, Us

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1369

EZEQUIEL26

ajcui nak xsache ru li tenamit Jerusaln. Maca chic xcuanquil jo tenamit. Lao chic tacuank nabal caru ke xban nak eb aan xesache ruheb. 3 Jocan nak lain li nimajcual Dios ninye reheb: Lain xic nequexcuil laex li cuanquex Tiro. Lain tintaklaheb nabal li xni nkal ru tenamit chi pletic eriquin. Chanchan nak nachal lix cau ok li palau nak techalk chi pletic eriquin. 4 Textan li tzac li sutsu cui le tenamit ut texjuqui li cab li najt xteram li nequecol cui erib. Lain tincuisi chixjunil li caak re ru cuan aran. Chanchan mesunbil tinbanu re. Junes pec aj chic tacanak chi maca cuan sa xben. 5 Sa xben li pec li quicuan cui li tenamit texhel chi chakic lix yoyeb laj car. Eb li xni nkal ru tenamit terelka li caru cuan sa li tenamit Tiro. Lain li nimajcual Dios ninyehoc re ain. 6 Eb li cuanqueb sa li coc calebal tecamsi k chi chi ch. Riquin aan texque retal nak lain li Kacua Dios. 7 Li nimajcual Dios naxye: Lain tintakla chi pletic sa le tenamit laj Nabucodonosor, lix reyeb laj Babilonia, li kaxal nim xcuanquil. Tachalk sa li norte chi pletic eriquin rochbeneb lix quila soldados, ut eb lix cacuay ut eb lix carruaje. 8 Texcamsiheb chi chi ch li cuanqueb sa li coc calebal. Texyi b lix naajeb re texcol cui ribeb. Texyi b lix taklebal re teoc sa le tenamit ut cuank xchi cheb re xcolbal re xcholeb. 9 Texjor li tzac li sutsu cui le tenamit riquin li jorleb pec. Textan ajcui li cab li najt xteram li nequecol cui erib. 10 Nak eb laj Babilonia teoc sa le tenamit, texcuaclesi nabal li poks ut inca chic texcutunk. Ut li tzac li sutsu cui le tenamit taecank sa xnaaj xban xyab rokeb lix cacuay ut eb lix carruaje nak teoc sa le tenamit jo nak nequeoc sa jun tenamit ac pobil. 11 Eb li cacuay tenumek sa chixjunileb li be sa le tenamit. Eb li soldados texcamsiheb li tenamit riquin chi ch ut texjuqueb li okech li kaxal cau. 12 Texmak cheru le biomal ut terelka li caru ere. Texjuqui li tzac ut telajextan le chabil ochoch. Telajexcuti sa li palau li pec, li che ut chixjunil li mul. 13 Lain tinbanu nak inca chic taabi k xyab le bich chi moco taabi k xyab le arpa. 14 Le tenamit chanchanak chic jun li pec maca cuan sa xben. Ut eb laj car texhel lix yoy aran re techakik. Inca chic tayi bak le tenamit, chan li Dios. 15 Li nimajcual Dios naxye ajcui reheb laj Tiro: Nak yokeb chixsachbal le tenamit li xic nequeiloc ere, cajo nak texucuak li tenamit li cuanqueb chire li palau nak terabi xyabeb li yokeb chi camsi c. 16 Ut chixjunileb li cuanqueb xcuanquil sa eb li tenamit li cuanqueb chire li palau teelk sa lix cojaribaleb xbaneb xxiu ut terisi chirixeb li rakeb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL26,27

1370

27

cuan xsahob ru. Sicsotkeb xbaneb xxiu nak techunlak sa choch ut sachsokeb xchol nak teril li caru tecul laex. 17 Ut texbicha li bich ain re rahil cholejil cherix laex: Quisache ru li tenamit li kaxal nano ru nak quicuan. Aran quecuan li nequexic sa eb li jucub. Junxil eb li cuanqueb sa li tenamit ain quetaklan sa xbeneb li nequexic sa li palau ut quexque xxiuheb li cuanqueb chire li palau. 18 Anakcuan xsache ru li tenamit Tiro. Eb li cuanqueb sa eb li coc tenamit li sutsuqueb xban li palau nequesicsot xban xxiuheb xban nak xsache ruheb laj Tiro. 19 Aan ain li naxye li nimajcual Dios. Lain tincanabank re li tenamit chi macaak chic cuank chi sa jo eb li tenamit li quesache ruheb ut ma ani chic cuan aran. Lain tinbanunk re nak tabutunk li palau sa li tenamit. 20 Lain texintakla chi cuanc sa xchamal li ruchichoch bar cuanqueb cui li quecam najter. Texincanab chi cuanc sa xyankeb li quesache ruheb najter. Inca chic tecuank cristian sa le tenamit, chi moco tayi bak chic. 21 Xucuajel rilbal li caru tinbanu ere. Inca chic tex-usak. Texsiquek aban inca textaek, chan li Dios. 1 Li Kacua quixye cue: 2 At ralal cui nk, bicha li bich re rahil cholej chirixeb laj Tiro. 3 Li tenamit Tiro cuan chire li palau. Eb li cuanqueb Tiro nequeyacoc riquin nabal chi tenamit li cuanqueb chire li palau. Taye reheb laj Tiro nak lain li nimajcual Dios ninye chi jocain: Laex aj Tiro nequeye nak cajo le chinausal ut nequeye ajcui nak tzakal ere eru. 4 Kaxal nim ecuanquil sa xbeneb li nequecanjelac sa li palau. Chanchanex jun li nimla jucub yi banbil chi chinaus. 5 Chixjunil li che li quicanjelac nak quiyi bac li jucub, aan chaj li quicame chak sa li tzul Senir. Li che li nachapoc re lix ticrul, aan chacalte li quicame chak Lbano. 6 Ut eb li che re xberesinquil li jucub queyi bac riquin li ji li quicame chak Basn. Ut li che li yi banbil cui li tem, aan chaj li quicame chak Quitim. Quebil lix sahob ru li tem riquin marfil. 7 Li nimla ticr li naberesin re yi banbil riquin li chabil ticr lino li cuan xsahob ru. Quicame chak Egipto. Li bandera yi banbil riquin li chabil ticr azul ut prpura li quicame chak sa li tenamit Elisa li cuan chire li palau. 8 Eb li nequecheoc re li che li naberesin re li jucub quechal chak sa eb li tenamit Sidn ut Arvad. Eb li cui nk aj Tiro li cuanqueb xnaleb, aaneb li nequejaloc re lix be. 9 Cuanqueb sa li jucub li cui nk li quechal chak Gebal re nak texyi b li jucub nak tapoek. Ut eb li nequechal sa jalan jucub quecuulac eriquin chi yacoc. 10 Eb li cui nk re Persia, Lud ut Fut quecanjelac sa xyankeb le

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1371

EZEQUIEL27

soldado. Quextuyub chiru li tzac lix puniteb ut lix chi cheb re xcolbal re xcholeb. Ut xbaneb aan quiquehe elokal. 11 Eb li cui nk re Arvad quecacalen sa xben li tzac li sutsu cui li tenamit. Ut eb li cui nk re Gamad quecacalen sa eb li cab li najt xteram. Ut quextuyub chiru li tzac lix chi cheb re xcolbal re xcholeb. Ut xbaneb aan quicutun le chinausal. 12 Eb laj Tarsis queyacoc eriquin xban nak cuan nabal caru ere. Quexjal li caru ere riquin li plata, ut li cacuil chi ch hierro jo ajcui li kunil chi ch ut li plomo. 13 Eb laj Javn, eb laj Tubal ut eb laj Mesec queyacoc eriquin. Quexjal li caru ere riquineb li lokbil mos ut li sec yi banbil riquin bronce. 14 Jocaneb ajcui laj Togarma queyacoc eriquin. Ut quexjal li caru ere riquineb li cacuay re trabajic ut re pletic jo eb ajcui li mul. 15 Eb laj Dedn ut eb li cuanqueb chire li palau queyacoc eriquin. Quexjal li caru ere riquin li marfil ut li che bano. 16 Eb laj Edom queyacoc ajcui eriquin xban nak cuan nabal caru ere. Quexjal li caru ere riquin li ticr prpura, li chabil ticr lino, li akej cuan xsahob ru, ut li chabil pec perla, ut coral jo ajcui li rubes. 17 Eb laj Jud ut eb laj Israel queyacoc eriquin. Quexjal li caru ere riquin li trigo li nachal sa eb li tenamit Minit ut Panag. Quexjal ajcui riquin li xyaal cab, li aceite olivo ut li sununquil ban. 18 Eb laj Damasco queyacoc eriquin xban nak cuan nabal caru ere ut biomex. Quexjal li caru ere riquin li vino li nachal chak Helbn ut li saki lana li nachal chak Sahar. 19 Eb laj Dan ut eb laj Javn queyacoc eriquin. Quexjal li caru ere riquin li caru yi banbil riquin hierro, ut riquin li sununquil ban, ut li chabil mirra. 20 Eb laj Dedn quexjal li caru ere riquin li chabil ticr li nequexque sa li carruaje. 21 Eb laj Arabia ut eb li cuanqueb xcuanquil aran Cedar queyacoc eriquin. Quexjal li caru ere riquin li coc carner ut li telom carner ut li telom chibat. 22 Eb laj Sab ut eb laj Raama queyacoc ajcui eriquin. Quexjal li caru ere riquin li sununquil ban, li chabil pec terto xtzak, ut li oro. 23 Eb laj Harn, eb laj Cane, eb laj Edn, eb laj Sab, eb laj Asiria ut eb laj Quilmad queyacoc ajcui eriquin. 24 Quexjal li caru ere riquin li ticr azul cajo xchinausal, li ticr li quebil xsahob ru, li chabil nok quila pay xbonol li tzulbil ut li caxon xnaaj li ticr yi banbil riquin li che chacalte. 25 Nequechal nequexic li ni nki jucub re Tarsis chixcambal li caru ere. Cajo nak quexbiomo. Chanchanex jun li nimla jucub kaxal nabal li ri k. 26 Tasachek eru. Chanchan nak tacamek li jucub sa xyi li palau xbaneb laj cheol re. Ut li cacuil ik li nachal sa li este tixjori li jucub sa xchamal li palau. 27 Sa li cutan nak tex-osok talajeosok

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL27,28

1372

28

chixjunil li caru cuan ere. Tasachek sa li ha le biomal ut le cay. Tesachek ruheb chixjunileb le jucub ut eb laj cheol reheb jo eb ajcui li nequejaloc xbe li jucub ut eb li nequeyi ban re. Ut teosok ajcui eb li soldado jo eb ajcui laj yaconel. 28 Eb li tenamit li cuanqueb chire li palau sicsotkeb xbaneb xxiu nak terabi lix yab xcuxeb chixjunileb li nequecanjelac sa li jucub nak yokeb chi osoc sa li palau. 29 Eb li yokeb chi canjelac sa eb li jalan jucub teelk sa li palau ut texic chi chochel. 30 Texjap reheb chi yabac cherix chi kaxal ra sa xcholeb. Texque li poks sa xjolomeb ut textolcosi ribeb sa cha. 31 Texjo li rismal xjolomeb xban xrahil xcholeb ut texque li kes ru ticr chirixeb. Teyabak chi kaxal ra sa xcholeb xban nak xsache eru. 32 Nak yokeb chi yabac cherix, texbicha li bich ain re rahil cholejil ut texye: Ani taruk xjuntaketanquil eriquin laex aj Tiro, li xex-oso sa li palau? 33 Nequesaho xchol nabaleb li xni nkal ru tenamit chixculbal le cay nak nequetakla yalak bar. Xban le biomal, nequebiomo ajcui eb li rey li cuanqueb sa ruchichoch. 34 Sa xkehil nak tasachek eru sa li palau taosok chixjunil le cay sa li ha. Ut tasachek ruheb chixjunileb li nequecanjelac cheru. 35 Chixjunileb li cuanqueb chire li palau tesachk xnalebeb nak teril li caru tecul. Eb li rey teoc xxiu ut sicsotkeb tecanak. Chiruheb tacutunk nak yok xxiuheb. 36 Eb laj yaconel li cuankeb sa li xni nkal ru tenamit tesachk xchol ut texucuak chirilbal li caru xexcul. Tasachek eru ut inca chic texcuank. 1 Li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, taye re lix reyeb laj Tiro nak lain li nimajcual Dios ninye chi jocain: Xban nak kaxal nacanimobresi acuib, nacaye sa achol Lain diosin. Nacaye nak laat cojcocat sa xcojaribal li Dios xban nak la tenamit sutsu xban li palau. Abanan laat moco diosat ta. Yal cui nkat usta nacacoxla nak cuan analeb jo Dios. 3 Ma laat ta bi kaxal cuan analeb chiru laj Daniel? Ma maca caak re ru mukmu chacuu? 4 Xban nak cuan analeb ut nacatau ru li xyalal xaxoc nabal la biomal. Cuan nabal la oro ut la plata sa xnaaj li caru acue. 5 Xban nak cuan analeb nacanau lokoc ut nacanau cayi nc. Jocan nak kaxal nabal la biomal. Ut xban la biomal xaketketi acuib. 6 Jocan nak lain li nimajcual Dios ninye ain: Laat nacajuntaketa acuib cuiquin ut nacacoxla nak cuan analeb ajunes. 7 Jocan nak lain tintaklaheb li xni nkal ru tenamit li kaxal joskeb chi pletic acuiquin. Techalk riquin xchi cheb chixsachbal la biomal ut la chinausal ut terisi ajcui la lokal. 8 Laat tatcamk sa li palau. Kaxal ra tacul nak tat-osok sa li palau. 9 Nak techalk

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1373

EZEQUIEL28

chacamsinquil, ma toj taye ta bi nak laat dios? Laat moco diosat ta. Yal cui nkat sa rukeb li tecamsi nk acue. 10 Laat tatcamk sa rukeb li jalaneb xtenamit jo nak nequecam li inca nequepaban cue lain li tzakal Dios. Lain li nimajcual Dios ninyehoc re ain. 11 Li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 12 At ralal cui nk, bicha li bich ain re rahil cholej chirix lix reyeb laj Tiro ut taye: Li nimajcual Dios xye chi jocain: Junxil laat tzakal acue acuu. Cajo la naleb ut cajo la chinausal. 13 Chanchan cuancat sa li naajej Edn sa xnaaj li racui mk li Dios. Re xquebal achinausal cuan li tertoquil pec jo li cornerina, li topacio, li jaspe, li crislito, li berilo, li nice jo ajcui li safiro ut li carbunclo, li esmeralda, jo ajcui li oro. Ac cauresinbileb li pandero ut li xolb re li cutan nak cat-oc sa la cuanquil. 14 Lain catinxakab chirilbaleb li tenamit jo jun li ngel. Chanchan nak cuancat sa lin santil tzul. Ut catbec sa xyankeb li pec li nalemtzun. 15 Tzakal re ru cabanu nak cat-oc sa la cuanquil. Abanan catiquib xbanunquil li mausilal. 16 Kaxal latz acuu chi cayi nc ut chi lokoc ut riquin aan catiquib xbanunquil li mausilal ut catmacob chicuu. Jocan nak lain catcuisi sa lin santil tzul sa xyankeb li pec li nequelemtzun. 17 Caketketi acuib xban la chinausal ut capo la naleb xban la lokal. Jocan nak lain catincut sa choch re nak chixjunileb li rey teril li xutanal li xacul. 18 Xban nak kaxal quinumta li mausilal cabanu ut xban nak inca catyacoc sa xyalal, camux ruheb li naajej li nequelokonin cui. Jocan nak lain quinloch xxamlel la tenamit re nak tasachek ru chiruheb chixjunileb li tenamit. Junes cha chic quicana. 19 Quesach xcholeb chixjunileb li tenamit li quexnau chanru nak catcuan junxil. Kaxal ra cacul. Quisache acuu. Inca chic tatcuank. 20 Li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 21 At ralal cui nk, ilon cuan cui li tenamit Sidn ut taye resil li raylal li tachalk sa xbeneb laj Sidn. 22 Taye reheb: Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios. Lain yo injoskil sa eben laex aj Sidn. Riquin li tinbanu taquehek inlokal. Lain tinrakok atin sa eben laex aj Sidn ut riquin aan teque retal nak lain li Kacua li nimajcual Dios ut tacutunk lin santilal. 23 Lain tintakla caki yajel sa eben. Yalak bar sa eb li be telajexcamsi k. Techalk chejun sutam eb li tecamsi nk ere. Ut texque retal nak lain li Kacua Dios. 24 Inca chic teculuk raylal eb laj Israel xbaneb li cuanqueb chixjun sutam. Inca chic texcul raylal xbaneb li tenamit aan, li chanchaneb quix. Chi moco tetzektanak chic xbaneb. Ut eb aan texque retal nak lain li Kacua li nimajcual Dios. 25 Li Kacua Dios quixye: Lain tinchutub cuichic ruheb laj Israel li quinjequi ruheb. Ut tincut lin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL28,29

1374

santilal chiruheb chixjunileb li xni nkal ru tenamit. Eb laj Israel tecuank cuichic sa lix naajeb li quinque re laj Jacob laj canjel chicuu. 26 Ut aran tecuank laj Israel chi macaak xcauxeb. Tecablak cuichic ut terau lix uvas. Ut ma ani chic tachichii nk reheb xban nak lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb chixjunileb li tenamit li cuanqueb chixjun sutam li querahobtesin reheb lin tenamit. Ut eb aan texque retal nak lain li Kacua lix Dioseb.

yo lajeb chihab kacambal Babilonia, sa li cablaju xbe lix laje po, li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, ilon cuan cui li tenamit Egipto ut taye reheb resil li raylal li tachalk sa xben lix reyeb laj Egipto ut sa xbeneb chixjunileb li tenamit. 3 Taye reheb: jocain xye li Kacua li nimajcual Dios. Yo injoskil sa aben laat, at Faran, lix reyeb laj Egipto. Laat chanchanat jun li nimla xul dragn xcaba li nacuan sa nima. Nacaye, Li nima Nilo cue lain. Lain quinyi ban re, chancat. 4 Abanan lain tinque li chi ch sa la cue. Ut tinqueheb li car li cuan sa eb li nima chi letzec chacuix. Tatcuisi sa li nima nak toj cuankeb li car chi letzloqueb chacuix. 5 Lain tatincanab sa li chaki choch acuochbeneb chixjunileb li car li cuanqueb sa eb li nima. Tatcanak chi tanto sa choch ut inca tatmukek. Ut eb li josk aj xul ut eb li sosol textiu le tibel. 6 Ut chixjunileb li cuanqueb Egipto texque retal nak lain li nimajcual Dios. At Faran, laat chanchanat jun xuk caxlan aj chok reheb laj Israel lin tenamit. 7Nak catexchap sa rukeb, cattoke ut cahop li xbeneb xtel. Eb aan quexcojob xcholeb sa aben, abanan laat inca catru xtenkanquileb. Cacanabeb chi sachec. 8 Jocan nak lain li Kacua ninye nak tintaklaheb li xic nequeiloc ere. Texcamsiheb chi chi ch laex jo eb ajcui le xul. 9 Lain tinsukisi li naajej Egipto chok chaki choch. Maca chic cuank chi sa. Ut eb li tenamit texque retal nak lain li Kacua li nimajcual Dios. Laat caye, Li nima Nilo cue lain. Lain quinyi ban re, chancat. 10 Jocan nak lain yo injoskil sa eben ut sa xbeneb li nima. Lain tinsach ru le tenamit. Tacanak chi maca cuan chi sa taticlak chak aran Migdol ut tacuulak toj Sevene ut toj sa li nubal re li naajej Etiopa. 11 Ma jun li cristian chi moco li xul tenumek aran. Chiru cacal (40) chihab maca tacuank aran. 12 Lain tincanab li tenamit Egipto chi macaak chic cuank chi sa. Tinsach ru chixjunil li tenamit. Aanak li kaxal pobilak chiruheb chixjunileb li tenamit li quejuque. Chiru cacal chihab maca cuank

29

1Nak

Resil li raylal li tachalk sa xbeneb laj Egipto

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1375

EZEQUIEL29,30

30

sa eb li tenamit aan. Eb laj Egipto tebinjequi ru yalak bar sa eb li jalan tenamit, chan. 13 Li nimajcual Dios quixye: Nak ac xnume li cacal chihab, lain tinchutub cuichic ruheb laj Egipto sa eb li tenamit li quinjequiheb cui. 14 Ut tincameb cuichic Egipto sa li naajej Patros li quecuan cui lix xetonil yucuaeb. Aran tecanak chi macaak chic xcuanquileb. 15 Aanak jun tenamit kaxal cubenak xcuanquil. Inca chic tacuank xcuanquil sa xbeneb li jun chol chic tenamit. Lain tincuisi lix cuanquil re nak inca chic tataklank sa xbeneb li xni nkal ru tenamit. 16 Inca chic texcojob xcholeb laj Israel riquin li tenamit Egipto. Nak eb laj Israel teril li tenamit Egipto, tanak sa xcholeb chanru nak quemacob nak quexcojob xcholeb sa xbeneb. Ut riquin aan texque retal nak lain li nimajcual Dios. 17Nak yo cuukub xcacal (27) chihab kacambal Babilonia, sa li xben cutan re li xben po li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 18 At ralal cui nk, laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia quicamoc be chiruheb lix soldado nak quepletic riquineb laj Tiro. Xban li cacuil trabaj li quexbanu quitane li rismaleb xjolom ut quemiche li xbeneb xtel. Abanan chi moco li rey, chi moco eb lix soldado quexcul xkajcamunquil li pletic quexbanu riquineb laj Tiro. 19 Jocan nak lain li nimajcual Dios ninye nak tinkaxtesi li tenamit Egipto sa ruk laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia. Laj Nabucodonosor tixmak chiruheb lix biomaleb ut tixcam chok re aan ut reheb ajcui lix soldado chok xtojbaleb. 20 Lain tinkaxtesi li tenamit Egipto sa ruk laj Nabucodonosor chok xkajcamunquil xban nak aan quicanjelac chicuu nak quipletic riquineb laj Tiro. 21 Sa eb li cutan aan lain tinque cuichic xcuanquileb laj Israel. Ut laat, at Ezequiel, tatinxakab re nak tacholob xyalal chiruheb. Ut riquin aan texque retal nak lain li Kacua Dios. 1 Li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, taye resil li caru taculmank. Taye: Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios. Chexyabak ut teye, Cuulac re xcutanquil nak tachalk li raylal sa kaben. 3 Cuulac re xcutanquil nak li Kacua tarakok atin. Cuulac re xkehil li rahil cholejil nak li Kacua tarakok atin sa xbeneb li xni nkal ru tenamit. 4 Tacuank pletic sa li tenamit Egipto. Ut eb li cuanqueb Etiopa, cajo nak texucuak xban nak nabaleb laj Egipto tecamsi k. Taelkak lix biomaleb ut tajuqui k lix tenamiteb. 5 Chixjunileb li tenamit li teoquenk chi pletic chirixeb laj Egipto tecamsi k. Tecamsi k chixjunileb laj Etiopa, eb laj Fut, eb laj Lud, ut eb laj Arabia jo eb ajcui laj Libia. 6 Ut quixye ajcui li Kacua: Teosok

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL30

1376

chixjunileb li nequetenkan reheb laj Egipto. Taisi k xcuanquileb laj Egipto li nequexnimobresi cui ribeb. Tecamsi k sa li plet naticlac chak sa li tenamit Migdol ut tacuulak toj Sevene, chan li nimajcual Dios. 7 Li naajej Egipto tasachek ru jo quexcul li jun chol chic tenamit. Tacanak chi maca chic cuan chi sa. Li tenamit pobil chic tacanak jo quexcul li jun chol chic. 8 Lain tinque xxamlel li tenamit Egipto. Ut tinsach ruheb chixjunileb li teraj oquenc chirix. Riquin aan texque retal nak lain li Kacua. 9 Nak tacuulak xkehil nak tinsach ruheb laj Egipto, lain tintaklaheb lin takl sa eb li jucub re xquebal xxiuheb laj Etiopa li cojcoqueb xchol. Chalc re li cutan nak xiu xiu cuankeb. 10 Li nimajcual Dios xye: Lain tinque laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia chi numtac sa xbeneb laj Egipto. Chi jocain tinsach ru lix biomaleb. 11 Lix reyeb laj Babilonia rochbeneb lix soldados texic chi pletic riquin chi ch riquineb laj Egipto. Laj Babilonia, aaneb li tenamit li kaxal joskeb sa xyankeb li xni nkal ru tenamit. Lain tinqueheb chi numtac sa xbeneb laj Egipto ut texcamsi nabaleb sa li plet. 12 Lain tinqueheb chi chakic li nima li cuanqueb Egipto. Tinkaxtesi lix chocheb sa rukeb li inca useb xnaleb. Tinque chi sachec ru li naajej ut chixjunil li cuan chi sa xbaneb li jalaneb xtenamit. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 13 Li nimajcual Dios xye: Lain tinpoi li yi banbil dios ut tinsach ru li jalam uch li cuanqueb Menfis. Inca chic tacuank xreyeb laj Egipto. Lain tinque xxiuheb chixjunileb li tenamit. 14 Tinsach ru li naajej Patros ut tincat li tenamit Zon. Ut tinqueheb chixtojbal xmaqueb li cuanqueb Tebas. 15 Lain tincuisi lin joskil sa xbeneb li cuanqueb Zin li cau cui xcholeb laj Egipto xban nak li tenamit aan cauresinbil chi pletic. Ut tinsach ruheb chixjunileb li cuanqueb Tebas. 16 Tincat li nimla tenamit Egipto. Cajo li raylal li texcul aran Zin. Tasachek ruheb li cuanqueb Tebas ut junelic cuankeb sa raylal li cuanqueb Menfis. 17 Eb li saj cui nk li cuanqueb Avn ut eb li cuanqueb Pibeset tecamsi k chi chi ch ut eb li ixk tecamek chi prexil. 18 Chanchan nak takojyi nok ru li cutan aran Tafnes nak lain tinsach lix cuanquileb laj Egipto. Tincuisi lix ketketil nak tincubsi lix cuanquileb. Chanchan nak tatzapek li tenamit xban li chok. Ut eb li cuanqueb sa li coc tenamit tecamek chi prexil. 19 Jocain nak tinrakok atin sa xbeneb laj Egipto. Ut eb aan texque retal nak lain li nimajcual Dios. 20 Nak yo junlaju chihab kacambal Babilonia li Kacua quiatinac cuiquin sa li xcuuk cutan re li xben po ut quixye cue: 21 At ralal cui nk, lain xcuisi xcuanquil laj faran lix reyeb laj Egipto.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1377

EZEQUIEL30,31

31

Chanchan nak xintok li ruk ut ma ani xlanoc re, chi moco xexbac re tacacuuk re nak tixchap cuichic lix chi ch. 22 Lain li nimajcual Dios ninye: Yo injoskil sa xben laj Faran lix reyeb laj Egipto. Lain tincuisi chi junaj cua lix cuanquil. Chanchan nak tintok li ruk xcabichal ut inca chic taruk tixchap lix chi ch. 23 Lain tinjequiheb laj Egipto sa xyankeb li xni nkal ru tenamit. Yalak bar sa ruchichoch tebinjequi ruheb. 24 Lain tinque xcuanquil lix reyeb laj Babilonia. Chanchan nak tinque lix chi ch sa ruk. Ut lain tinsach xcuanquil lix reyeb laj Egipto. Tayotek xchol chiruheb li xic nequeiloc re toj retal tacamk lix reyeb laj Egipto. 25 Lain tinque xcuanquil lix reyeb laj Babilonia, ut lix reyeb laj Egipto tacanak chi maca chic xcuanquil. Eb aan texque retal nak lain li Kacua nak tinque xmetzeu lix reyeb laj Babilonia chi pletic riquineb laj Egipto. Chanchan nak tinque lin chi ch sa ruk lix reyeb laj Babilonia. 26 Lain tinjequiheb laj Egipto sa xyankeb li xni nkal ru tenamit. Yalak bar sa ruchichoch tebinjequi ruheb. Riquin aan texque retal nak lain li Kacua Dios. 1 Nak yo junlaju chihab kacambal Babilonia, li Kacua quiatinac cuiquin sa li xben cutan re li rox po ut quixye 2 At ralal cui nk, jocain taye reheb laj Egipto ut re laj faran cue: lix reyeb: Caru aj iquin tinjuntaketa cui le cuanquil? 3 Coxla li tenamit Asiria. Chanchan jun li chacalte aran Lbano, li cajo xchinausal li ruk. Nim xmu nak nequexhel rib sa xben li quiche. Kaxal najt xteram. Chanchan nak li ruuj nacuulac toj takek sa chok. 4 Quitakresi c xbaneb li yuam ha ut najt rok quicuulac. Eb li nima nequenume cuan cui li che aan ut nequetakresi c eb li che li cuanqueb sa quiche xban li ha aan. 5 Xban nak quitakresi c chi us, kaxal najt rok quicuulac chiruheb chixjunileb li che li cuanqueb sa li quiche. Nabal li ruk ut najt rokeb. 6 Quila pay ru laj xicanel xul quexyi b lix soc sa eb li ruk. Sa li xmu li che aan queyola ral eb li josk aj xul. Ut nabaleb li xni nkal ru tenamit quehilan sa lix mu. 7 Cajo xchinausal li che najt xteram xban nak xhel rib li ruk. Cham cuan lix xe ut nach riquin li nima. 8 Ma jun li che li cuan sa xnaaj li cuacui mk naru xjuntaketanquil riquin xban xchinausal, chi moco li chacalte, chi moco li ciprs, chi moco li jun chol chic li che li cuan aran. Ma jun li che cuan ruk jo li ruk li che aan. 9 Lain li Kacua quinyi b chi cajo xchinausal ut quinque chi qui c nabal li ruk. Ut chixjunileb li che li cuanqueb sa li Edn sa xnaaj li cuacui mk quexcakali, chan li Dios. 10 Jocain xye li nimajcual

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL31,32

1378

32

Dios: Xban nak kaxal najt xteram xcuulac li che ain ut xban nak kaxal nim lix mu, jocan nak quixketketi rib. 11 Jocan nak lain tinkaxtesi sa ruk li nataklan sa xbeneb li xni nkal ru tenamit. Ut aan taquehok re chixtojbal xmac jo xculub xculbal xban nak inca us xbanu. Lain ac xintzektana li che aan. 12 Ut li kaxal josk sa xyankeb li jalaneb xtenamit textan li che. Eb li ruk tetanek sa eb li tzul ut sa eb li ru taka. Tetokek ut tetanek sa eb li rok ha. Ut chixjunileb li tenamit li cuanqueb rubel lix mu teelelik ut texcanab xjunes. 13 Eb li xul li nequerupupic tehilank sa eb li ruk li che li tanto sa choch. Ut eb li josk aj xul tecuank sa xyankeb li ruk. 14 Chalen anakcuan ma jun chic li che tacuulak xteram jo li che aan, usta takresinbil chi us. Chixjunileb tecamk jo nak nequecam li cui nk ut texic sa xnaajeb li camenak. 15 Jocain xye li nimajcual Dios: Sa li cutan nak tintakla li che ain sa xnaajeb li camenak, lain tinque li palau chi chakic xban xrahil xchol. Tinxakab li nima ut eb li rok ha re nak inca chic tebek rok. Xban nak qui-oso li che aan, lain tinque xrahil xcholeb chixjunileb li cuanqueb Lbano ut eb li che li cuanqueb sa quiche telajesachk xcholeb. 16 Nak tatanek li nimla che ain, eb li xni nkal ru tenamit sicsotkeb xbaneb xxiu. Chixjunileb li che li cuanqueb Edn li sicbileb ru tesahok sa xcholeb nak taxic li che ain sa xnaajeb li camenak. Tecojlak xcholeb li chabil che li quecuan Lbano, li quetakresi c chi us, li ac quecoeb sa xnaajeb li camenak. 17 Ut texic ajcui rochbeneb aan sa xnaajeb li camenak li xecamsi c sa li plet, eb li xni nkal ru tenamit li quetenkan re ut eb li quehilan rubel lix mu. 18 Ani aj iquin taruk tajuntaketak la lokal ut la cuanquilal, at Faran? Chanchanat li che li cuan sa li naajej Edn. Abanan tasachek acuu jo nak quetane eb li che li quecuan Edn ut tatxic rubel choch. Tatcuank acuochbeneb li inca nequexpab li Dios sa xyankeb li quecamsi c sa li plet. Jocan tacul laat, at Faran lix reyeb laj Egipto, acuochbeneb chixjunileb li tenamit, chan li Kacua li nimajcual Dios. 1 Nak yo cablaju chihab kacambal Babilonia, li Kacua quiatinac cuiquin sa li xben cutan re lix cablaju po ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, tabicha jun li bich re rahil cholej chirix laj faran lix reyeb laj Egipto. Taye: Chanchanat jun li cakcoj sa xyankeb li xni nkal ru tenamit. Chanchanat jun li josk aj xul dragn xcaba nacuan sa li palau. Nak narecasi rib sa li ha natzajno li ha ut nak nabec nasululo ru. 3 Li nimajcual Dios xye: Chanchan nak tatinchap riquin lin yoy

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1379

EZEQUIEL32

nak tintakla nabaleb li tenamit chi numtac sa aben. Chanchan nak eb aan tatexquelo sa choch. 4 Ut tatincut sa choch ut aran tatincanab chi camenak re nak eb li sosol ut eb li josk aj xul textiu la tibel re nak tenujak xsaeb. 5 Lain tincut la tibel sa eb li tzul ut sa eb li ru taka. 6 Tintakresi li choch riquin la quiquel. Chixjunil li naajej tanujak riquin la tibel, jo sa eb li ul ut sa eb li tzul. 7 Nak lain tinsach acuu, lain tinbanunk re nak inca chic telemtzunk li chahim. Inca chic tailok li sake chi moco li po. 8 Takojyi nok ru li choxa. Inca chic telemtzunk li chahim. Ut takojyi nok ajcui sa chixjunil la naaj. Lain li nimajcual Dios ninyehoc re ain. 9 Nabaleb li tenamit terahok sa xcholeb nak terabi resil nak texcamek chi prexil sa eb li xni nkal ru tenamit li inca nequenau ruheb. 10 Nabal chi tenamit tesachk xcholeb nak terabi resil li caru tacul. Eb li rey sicsotkeb xbaneb xxiu nak lain tincut lin chi ch chiruheb sa li cutan aan nak tatcamsi k. Xiu xiu cuankeb ut texcoxla nak mare tecamsi k ajcui eb aan. 11 Li nimajcual Dios quixye re laj Faran: Lix reyeb laj Babilonia tachalk chi pletic acuiquin. 12 Li tenamit aan, aan li kaxal joskeb sa xyankeb li xni nkal ru tenamit. Eb li soldado tepletik acuiquin ut texcamsiheb chixjunileb la tenamit li nacaketketi cui acuib. Tesachek ruheb usta kaxal nabaleb. 13 Lain tincamsiheb li quetomk li nequecuan chire li nima li cuan sa le tenamit. Inca chic tatzajnok li ha xban nak inca chic tebek sa li nima li tenamit, chi moco li xul. 14 Tasakok cuichic ru li ha ut tuktuk chic ru li nima nak tebek rok. Lain li nimajcual Dios ninyehoc re ain. 15 Lain tinsach ru li caru cuan Egipto. Maca chic cuank chi sa tacanak. Nak tincamsiheb chixjunileb texque retal nak lain li Kacua li nimajcual Dios. 16 Aan ain li bich re rahil cholej li texbicha li ixk li cuanqueb sa eb li xni nkal ru tenamit. Texbicha li bich ain xban xrahil xcholeb chirix li tenamit Egipto ut chirixeb li quecuan aran, chan li nimajcual Dios. 17 Nak yo cablaju chihab kacambal Egipto li Kacua quiatinac cuiquin sa li olaju xbe li po ut quixye cue: 18 At ralal cui nk, chirahok achol xban xquialeb laj Egipto. Taklaheb sa xnaajeb li camenak rochbeneb li ixk li cuanqueb sa eb li xni nkal ru tenamit. 19 Taye reheb: Ma xban ta bi nak chinausex nak inca texxic sa xnaajeb li camenak? Lain texintakla sa xnaajeb li camenak ut texcanak aran rochbeneb li inca quexpab li Dios. 20 Eb laj Egipto tecamsi k sa li plet. Ac cauresinbileb li chi ch re xcamsinquileb. Texic sa xnaaj li camenak li quila tenamit li tecamsi k. 21 Eb li cauheb rib li ac cuanqueb sa xnaajeb li camenak teatinak chirixeb laj Egipto ut eb li quetenkan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL32

1380

reheb ut texye, Eb aan xechal arin chi canac rochbeneb li quecamsi c sa li plet, li inca quexpab li Dios. 22 Lix reyeb laj Asiria cuan arin rochbeneb lix quila soldado. Sutsu xbaneb lix muklebaleb li quecamsi c sa li plet. 23 Eb li soldados quemuke chixjun sutam lix muklebal eb li rey li quilajecamsi c sa li plet. Chixjunileb li tenamit quexucuac xbaneb nak toj yoyoqueb. 24 Lix reyeb laj Elam cuan aran rochbeneb lix quila soldados. Li soldado cuanqueb chixjun sutam. Chixjunileb quecamsi c sa li plet. Aaneb li quequehoc xxiuheb chixjunileb nak toj yoyoqueb, abanan anakcuan xutanal quexcul xban nak quecoeb sa xnaajeb li camenak cuanqueb cui li inca quexpab li Dios. 25 Sa xyankeb li camenak quiquehe lix naaj lix reyeb laj Elam rochbeneb li quila soldado. Ut chixjun sutam cuanqueb lix muklebaleb. Chixjunileb aan inca quexpab li Dios ut quecamsi c sa li plet. Quexque xxiuheb li tenamit nak toj yoyoqueb. Abanan xutanal quexcul nak quecoeb sa xnaajeb li camenak. 26 Lix reyeb laj Mesec ut lix reyeb laj Tubal cuanqueb arin rochbeneb lix quila soldados. Chixjunileb aan inca quexpab li Dios ut quecamsi c sa li plet xban nak quexque xxiuheb li tenamit nak toj yoyoqueb. 27 Inca quemuke jo nak quemuke li cauheb rib li quecam junxil, li inca quexpab li Dios. Eb aan quecoeb sa xnaajeb li camenak chi cuanqueb xchi ch re pletic rubel xjolom ut lix chi ch re xcolbal re xchol quiqueheb sa xbeneb. Lix maqueb junelic cuank sa xbeneb xban nak aaneb quequehoc xxiuheb li ni nkeb xcuanquil nak toj yoyoqueb. 28 Jocan ajcui laex aj Egipto. Tasachek eru ut texxic sa xnaajeb li camenak sa xyankeb li inca quexpab li Dios. Aran texcanak sa xyankeb li quecamsi c sa li plet. 29 Eb li rey li quecuan Edom cuanqueb aran rochbeneb li quetaklan sa xbeneb li tenamit. Usta quecuan xcuanquil, abanan quetaklac sa xyankeb li quecamsi c sa li plet. Aran tecuank sa xnaajeb li camenak li cuanqueb cui li inca quexpab li Dios. 30 Cuanqueb aran chixjunileb li quetaklan sa li norte. Ut cuanqueb ajcui chixjunileb laj Sidn. Eb aan quexque xxiuheb li tenamit nak toj yoyoqueb. Usta cuanqueb xcuanquil xutanal quexcul nak quecoeb sa xnaajeb li camenak li inca quexpab li Dios, ut cuanqueb rochbeneb li quecamsi c sa li plet. 31 Nak laj Faran lix reyeb laj Egipto tarileb li cuanqueb sa xnaajeb li camenak, tacojlak xchol chirixeb lix soldado li tecamsi k sa li plet. 32 Usta lain quinque laj Faran chixquebal xxiuheb li tenamit nak toj yoyo, abanan laj faran ut eb lix tenamit tecuank sa xnaajeb li camenak li cuanqueb cui li inca quexpab li Dios li quecamsi c sa li plet, chan li nimajcual Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1381

EZEQUIEL33

Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, atinan riquineb la cuech tenamitil ut taye reheb: Jocain xye li Kacua. Nak lain tinque jun tenamit chi pletic riquin jun chic tenamit, li tenamit aan tixsic junak sa xyankeb aan chok aj ilol re li tenamit. 3 Nak laj ilol re li tenamit taril nak yoqueb chi chalc li xic nequeiloc reheb, tixyabasi li trompeta re xyebal resil re li tenamit nak xechal chi pletic. 4 Cui ani tarabi xyab li trompeta ut maca tixbanu ut tacamsi k xbaneb li xic nequeiloc re, aan cuan re cui tacamsi k. 5 Lix camic tacanak sa xben aan xban nak xrabi xyab li trompeta, ut maca quixbanu. Aban li taabi nk tixcol lix yuam. 6 Cui laj ilol re li tenamit taril nak yokeb chi chalc li xic nequeiloc reheb ut inca tixyabasi lix trompeta, eb li tenamit tecamsi k xbaneb, ut laj ilol re li tenamit, aan cuan xmac xban nak maca xbanu re xcolbaleb. 7 Li Kacua quixye cue: Anakcuan, at ralal cui nk, yoquin chaxakabanquil chok aj ilol reheb li ralal xcajol laj Israel. Chaque retal chixjunil li caru tinye acue, ut taye aan reheb. 8 Cui tinye acue nak tacamk junak li inca us xnaleb, tento nak laat taye re li jun aan nak inca us yo, re nak tayotek xchol ut tixjal xcaux. Cui inca tacholob xyalal chiru, aan tacamk xban lix mac. Abanan sa aben laat tacanak lix camic. 9 Abanan cui taye re nak inca us yo, ut aan inca na-abin chacuu, li jun aan tacamk. Abanan lix camic inca tacanak sa aben. 10 At ralal cui nk, jocain taye reheb li ralal xcajol laj Israel. Laex nequeye, Kaxal ra cuanco xban li mac ut li mausilal nakabanu. Yoco chi osoc xban. Chanru nak taruk tacuank kayuam? chanquex. 11 Taye reheb nak li Kacua xye chi jocain: Yoyoquin lain li nimajcual Dios. Lain inca nacuaj nak texcamk sa le mac. Nacuaj ban nak tejal enaleb ut tecanab xbanunquil li mausilal ut tacuank eyuam. Ex aj Israel, canabomak xbanunquil li mausilal. Caut nak teque erib chi camc xban le mac? 12 At ralal cui nk, taye reheb la cuech tenamitil nak lix ti quilal li ti c xchol inca tixcol aan nak tamacobk, chi moco tasachek ru xban li mausilal li quixbanu cui tixjal xcaux ut tixcanab xbanunquil li mausilal. Cui junak ti c xchol taoc chi macobc, aan inca tacolek xban li ti quilal li quixbanu junxil. 13 Lain naru ninye re junak li ti c xchol nak cuank xyuam. Abanan cui naxcojob xchol riquin li ti quilal li quixbanu ut riquin aan taoc chi macobc, lain inca tinjultica li us li quixbanu. Aan tacamk xban li mac li quixbanu. 14 Cui lain tinye re junak li

33

Li Kacua quixxakab laj Ezequiel chok aj ilol re lix tenamit


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL33

1382

naxbanu li mausilal nak tacamk, ut cui aan tixcanab xbanunquil li inca us ut tixbanu li us, aan inca tacamk. 15 Tacuank xyuam cui tixkaxtesi li prenda li quixcul nak quixque chi to li tumin, ut cui tixkaxtesi li caru quirelka ut cui tixbanu li caru naxye sa li chakrab li naquehoc yuam. Cui tixcanab xbanunquil li mausilal, relic chi yal tacuank xyuam. Inca tacamk. 16 Inca taquehek sa xben li mac li quixbanu junxil. Quixbanu li us ut li ti quilal. Relic chi yal tacuank xyuam. 17 Mare la cuech tenamitil texye nak moco ti c ta li ninbanu lain li Kacua. Abanan li nequexbanu eb aan, aan li moco ti c ta. 18 Nak junak li ti c xchol tixjal xcaux ut tixcanab xbanunquil li ti quilal ut tixbanu li inca us, aan tacamk xban li mac li tixbanu. 19 Ut cui junak li inca us xnaleb tixcanab xbanunquil li mausilal ut tixbanu li ti quilal ut li chabilal, aan tacuank xyuam xban li us li tixbanu. 20 Abanan laex li ralal xcajol laj Israel nequeye nak moco ti c ta li caru ninbanu lain. Lain li nimajcual Dios tinrakok atin sa eben chejunkalex a yal chanru le yehom ebanuhom, chan li Dios. 21 Nak yo cablaju chihab kacambal chi prexil aran Babilonia, sa li ob xbe li xlaje po, quicuulac cuiquin jun li cui nk quielelic Jerusaln. Li cui nk aan quixye cue nak li tenamit Jerusaln ac x-echani c xbaneb li xic nequeiloc re. 22 Sa li ecuu nak toj maji nacuulac cuiquin li cui nk li quielelic chak Jerusaln, lain quicueca xcuanquil li Kacua. Ac xtehon lix tzumal cue ut quiru quinatinac cuichic sa li ekela nak quicuulac cuiquin li cui nk. 23 Li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 24 At ralal cui nk, eb laj Israel li cuanqueb sa lix tenamiteb, li jucbil, yoqueb chixyebal chi jocain: Laj Abraham jun ajcui chi cui nk, abanan chixjunil li naajej quiquehe re. Lao kaxal nabalo. Jocan nak li naajej ain xquehe chok ke. 25 Taye reheb nak lain li nimajcual Dios ninye: Laex nequetiu li tib rochben lix quiquel. Ut nequelokoni li jalanil dios ut nequexcamsin. Ma naru ta bi terechani li naajej ain cui toj yoquex chixbanunquil li mausilal? 26 Cau echol sa xben le chi ch ut nequebanu li mausilal. Nequemux ru li rixakil le ras eri tzin. Cui toj yoquex chixbanunquil li mausilal, chanru nak terechani li naajej ain? 27 Taye reheb nak lain li yoyoquil Dios ninye nak relic chi yal telajecamsi k li cuanqueb sa eb li tenamit li pobileb. Ut eb li cuanqueb sa li calebal telajecamsi k xbaneb li josk aj xul. Ut eb li cuanqueb sa eb li ochoch pec ut sa eb li cab li nequexcol cui ribeb telajecamk xban caki yajel. 28 Lain tinsach ru li naajej ut maca chic tacuank chi sa. Tinsach lix cuanquileb li quexketketi cui ribeb. Maca chic tincanab sa eb li tzul li cuanqueb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1383

EZEQUIEL33,34

Israel toj retal nak ma ani tanumek aran. 29 Lain tinsukisi lix naajeb chok chaki choch. Maca chic cuan chi sa tacanak xban li mausilal quilajexbanu. Riquin ain texque retal nak lain li Kacua Dios. 30 At ralal cui nk, eb la cuech tenamitil nequexxakab ribeb chiru li tzac ut sa eb li oquebal reheb li rochocheb ut nequeatinac chacuix. Nequexye chi ribileb rib, Yokeb kabihak caru li esilal li tixye ke li Kacua, chanqueb. 31 Lin tenamit tecuulak acuiquin chirabinquil li caru taye jo caynakeb xbanunquil. Terabi li caru taye, abanan inca texbanu. Yal chi xtzumal reheb texye nak us la cuatin, abanan sa xcholeb caaj cui li reheb aan texcoxla. 32 Chok reheb aan chanchanat jun aj bichanel jo jun li nabichan bich re rahoc chi chinaus. Terabi li caru taye abanan inca texbanu. 33 Abanan taculmank li caru xinye. Ut nak ac xculman, aran texque retal nak laat tzakal profeta li xatcuan sa xyankeb.

34

Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, ye reheb li nequeiloc re li tenamit Israel nak tachalk raylal sa xbeneb. Ut taye reheb: Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios. Raylal tachalk sa eben laex li nequex-iloc reheb laj Israel xban nak inca nequeril chi tzakal li tenamit. Junes chok ere nequeraj li us. Ma inca ta bi tento nak laj ilol xul taril chi us lix carner? 3 Nequeruc li leche ut nequerocsi li akej yi banbil riquin rix li carner. Nequecamsi ut nequetiu xtibel li chabil carner. Abanan inca nequerileb chi us le carner. 4 Inca quetenkaheb li inca cauheb rib, chi moco quebaneb li yaj, chi moco quelan ru lix tocholaleb. Ut inca quesukisiheb li queel sa lix naajeb chi moco quesic li quesache. Cau quextaklan sa xbeneb ut sa joskil. 5 Jocan nak quexchachai ribeb yalak bar xban nak maca aj ilol reheb, ut quilajetie xbaneb li josk aj xul. 6 Eb lin carner yoqueb chixbeninquil ribeb yalak bar sa eb li tzu l ut sa eb li xben bol. Ut sa chixjunil li ruchichoch quejequi c ruheb. Ut ma ani quisicoc reheb ut ma ani quipatzoc reheb. 7 Jocan nak laex aj ilol xul, cherabihak li caru ninye lain li Kacua Dios. 8 Lain li yoyoquil Dios. Relic chi yal tinye ere nak maca eb aj ilol reheb lin carner. Xecanab chi elkac lin carner ut xecanab chi camsi c xbaneb li josk aj xul li cuanqueb sa quiche. Laex inca nequesic lin quetomk chi moco nequecholaniheb. Junes laex nequecholani erib. 9 Jocan ut laex aj ilol xul, cherabihak li caru naxye li Kacua. 10 Jocain naxye li

Resil li raylal li tachalk sa xbeneb laj ilol reheb laj Israel


1Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL34

1384

nimajcual Dios: Lain yo injoskil sa eben laex aj ilol xul ut tinque sa eben li caru nequexcul lin carner. Tincoleb cheru. Macua chic laex tex-ilok reheb. Lain tincuisiheb cheru re nak inca chic yokex chixtiubaleb. Inca chic techolani erib ejunes. 11 Jocain quixye li nimajcual Dios: Abiomak li tinye ere. Lain tebinsic lin carner toj retal tebintau ut lain chic tin-ilok reheb xban nak lain ninnauheb ru. 12 Jo nak laj ilol xul naxnau ru lix carner li jequinbileb ru, jocan ajcui nak tebinnau ru lin carner lain ut tebincol sa eb li naajej li cuanqueb cui chak li quejequi c cui ruheb sa li cutan li kojyi n ru xban li raylal. 13 Lain tincuisiheb chak lin carner sa eb li xni nkal ru tenamit ut tinchutubeb ru ut tincameb sa lix naajeb. Lain tinqueheb chi cuanc sa eb li tzul ut sa eb li ru taka ut sa eb li chabil naajej aran Israel. 14 Lain tebinque chi ichajibc sa li chabil pachaya ut sa eb li tzul li cuanqueb Israel tebinque chi hilanc. Aran tecuark sa li chabil naajej. Ut tebinque chi cuaac sa li kunil pim sa eb li tzul li cuanqueb Israel. 15 Ut lain tincacalenk reheb lin carner. Lain tinsicok re lix naajeb re tehilank. 16 Lain tinsiqueb chak li sachenakeb li quecoeb sa jalan be ut tinqueheb chi suki c sa xyankeb li quetomk. Lain tinban lix yocolal ut tinlan. Tinque xcacuilaleb li yajeb. Ut lain tinsach ruheb li ni nkeb xtibel ut li cauheb rib. Lain tin-ilok reheb lin carner sa ti quilal. 17 Lain li nimajcual Dios ninye ain ere: Laex lin quetomk. Lain tinrakok atin sa eben. Tincuisi lin carner sa xyankeb li chibat. 18 Ma inca ta bi tzakal riquin nak nequetzaca li chabil tzacaemk? Ma toj tento ta bi nak teyeki sa erok li inca nequetzaca? Laex nequeruc li ha li sak ru ut nequetzajni ru riquin le rok li jo quial chic nacana. 19 Eb lin carner nequextzaca li tzacaemk li quiyeki c sa erok ut nequeruc li ha li nequetzajni ru laex. 20 Jocan nak lain ninye ere nak tinrakok atin sa xbeneb li carner. Tincuisiheb li ni nkeb xtibel sa xyankeb li bakeb. 21 Laex nequetiquisiheb li macaeb xmetzeu riquin le tel ut nequexekeb toj retal nequeralinaheb ut nequejequi ruheb. 22 Lain tincoleb lin carner re nak inca chic terahobtesi k. Lain tinrakok atin sa xbeneb lin carner. 23 Lain tinque aj ilol reheb. Lain tinque laj David laj canjel chicuu chi iloc reheb ut aan tixcholaniheb. 24 Lain li Kacua. Lainak lix Dioseb ut laj David laj canjel chicuu tataklank sa xbeneb. Lain li Kacua xinyehoc re ain. 25 Lain tinbanu jun li contrato riquineb re nak texcam ribeb sa usilal cuiquin. Tincuisi chixjunileb li josk aj xul sa lix naajeb re nak naru tecuank yalak bar sa eb li calebal ut naru tecuark sa eb li quiche

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1385

EZEQUIEL34,35

chi maca nachichiin reheb. 26 Lain tincuosobtesiheb ut tebincanab chi cuanc chixjun sutam lin tzul. Tincuosobtesiheb ut tintakla li hab sa xkehil. 27 Eb li che teuchi nk ut li acui mk sa li calebal tauchi nk. Ut chixjunileb tecuank sa xnaajeb chi maca tachichii nk reheb. Lain tincoleb sa rukeb li quenumta sa xbeneb ut querahobtesin reheb. Ut riquin aan texque retal nak lain li Kacua. 28 Li xni nkal ru tenamit li inca nequexpab li Dios inca chic texmak chiruheb li caru reheb, chi moco li josk aj xul texcamsiheb chok xtibeb. Tecuank ban chi saheb sa xchol ut maca tasebesi nk reheb. 29 Lain tinque li chabil choch reheb re nak taelk li racui mkeb chi chabil. Ut inca chic tacuank li cueej sa lix tenamiteb. Ut inca chic tacutek xxutaneb xbaneb li jalan xtenamiteb. 30 Chixjunileb texque retal nak lain li Kacua lix Dioseb ut cuankin riquineb. Eb laj Israel, aaneb lin tenamit. 31 Laex aj Israel, laex lin carner. Lain nincholanin ere. Laex lin tenamit ut lain le Dios, chan li nimajcual Dios.

35

Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, ilon cuan cui li tzul Seir ut taye resil li raylal li tachalk sa xbeneb laj Edom xban li mausilal quexbanu. 3 Ye reheb: Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios. Lain yo injoskil sa eben. Lain tinrakok atin sa eben ut tinsukisi chaki choch le naaj. Maca chic cuank chi sa. 4 Macaak chic tacuank sa le tenamit nak tinsach ruheb. Ut maca chic taelk sa le choch. Ut riquin aan teque retal nak lain li Kacua. 5 Laex li junelic xic xex-iloc reheb lin tenamit Israel ut xecanabeb chi camsi c nak yoqueb chi culuc raylal xban li mac quexbanu. 6 Jocan nak lain li yoyoquil Dios ninye ere nak relic chi yal nak texcamk. Inca naru tecol erib. Laex xexcamsin. Jocan nak texcamsi k ajcui laex. 7 Lain tinsukisi li tzul Seir chok chaki choch. Maca chic taelk aran. Lain tinsach ruheb li nequeoc ut nequeel aran. 8 Sa eb li tzul telajecanak chi tanto li tecamsi k sa li plet, jo ajcui sa xbeneb li bol. Ut tecanak ajcui chi tanto sa eb li ru taka ut sa eb li nima. Nujenak chi camenak telajecanak. 9 Lain tincanab chi junaj cua li naajej chi maca chic cuan chi sa. Ma ani chic tecuank sa eb le tenamit, ut inca chic texyi b. Ut riquin aan teque retal nak lain li Kacua. 10 Laex queye nak li cuib chi tenamit Jud ut Israel terechani jo ajcui chixjunil li naajej. Tacanak chok ere li naajej chanquex, usta lain lix Dioseb. 11 Jocan nak lain li yoyoquil Dios ninye ere nak relic chi yal lain tinbanunk ere

1Li

Resil li raylal li tachalk sa xbeneb laj Edom

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL35,36

1386

a yal chanru eculub xban nak xecakaliheb lin tenamit ut xic querileb ut xecut ejoskil chiruheb. Riquin aan texque retal nak lain yoquin chequebal chixtojbal emac. 12 Ut laex tenau nak lain xcuabi li caru xeye nak xetzektanaheb li tzul li cuanqueb Israel. Laex xeye nak xesach ruheb ut laex chic tex-echani nk reheb. 13 Xeketketi erib chicuu nak xeye li inca us chicuix. Nabal xex-atinac. Ut lain xcuabi li caru xeye nak xinehob. 14 Lain li nimajcual Dios ninye nak lain tincanab le naaj chi maca chic cuan chi sa. Ut chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch tesahok sa xchol nak teril li caru tecul. 15 Laex quisaho sa echol nak li naajej Israel xcana chi maca chic cuan chi sa. Jocan nak tincanab li tzul Seir chi maca chic cuan chi sa, jo ajcui chixjunil li naajej Edom. Ut riquin aan texque retal nak lain li Kacua.

36

Kacua quixye cue: At ralal cui nk, tat-atinak riquineb li cuanqueb Israel sa li naajej tzul ru, ut taye reheb nak cherabihak li ratin li Kacua. 2 Aan ain li ninye lain li nimajcual Dios. Eb li xic nequeiloc ere quesaho sa xcholeb ut quexye, Anakcuan eb li tzul li queyi bac najter ke cutan ke lao, chanqueb. 3 Taye resil li caru taculmank ut taye chi jocain: Aan ain li naxye li nimajcual Dios. Eb li xni nkal ru tenamit li cuanqueb chejun sutam quenumta sa eben ut quexsach eru ut xerelka li caru ere. Jocan nak quexhobe ut quexseec xbaneb li jalan xtenamiteb. 4 Jocan nak terabi li caru tinye lain li nimajcual Dios chirixeb li tzul ut eb li nima ut eb li ru taka li maca chic cuan chi sa. Terabi li caru tinye chirixeb li tenamit li poinbileb ru, li qui-elkac caru reheb ut chirixeb li quequehe chi hobec ut chi seec xbaneb li xni nkal ru tenamit li cuanqueb chixjun sutam. 5 Nak yo injoskil lain li nimajcual Dios quinatinac chirix li tenamit Edom jo eb ajcui li jun chol chic tenamit li cuanqueb chejun sutam. Kaxal sa sa xcholeb nak querelka li caru ere laex lin tenamit ut quexcam chok reheb. 6 Lain quinatinac chi yo injoskil chirixeb laj Edom li xic nequeiloc ere xban nak eb aan quexcut exutan nak quexchap chok reheb le naaj. Quexmak cheru li tzul, li nima, li ru taka, ut eb li xben bol. 7 Lain li nimajcual Dios ninye riquin juramento nak relic chi yal tecutek xxutaneb li xni nkal ru tenamit li cuanqueb chejun sutam. 8 Ut tetuxmek cuichic li che li cuanqueb sa li tzul Israel ut teuchi nk. Ut eb laj Israel textzaca li ru xban nak chi seb tesuki k cuichic sa lix tenamiteb. 9 Lain tincol rix lix naajeb. Lain tintenkank

1Li

Eb laj Israel tecuank cuichic sa xtenamiteb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1387

EZEQUIEL36

reheb chixcanjelanquil li choch ut chiraubal xsa. 10 Lain tebinque cuichic chi tamc laj Israel. Tatenamitok cuichic li naajej. Ut texyi b cuichic li tenamit li quejuqui c junxil. 11 Lain tinque chi nabaloc li cristian jo eb ajcui li xul. Kaxal cuichic nabal tequiank ut tetamk. Tebinque chi cuanc sa lix naajeb jo nak quecuan junxil. Ut kaxal cuichic tintenkaheb re nak tacuank nabal caru reheb. Ut riquin ain texque retal nak lain li Kacua. 12 Lain tincameb cuichic laj Israel sa lix naajeb. Aaneb li teechani nk re li choch. Ut eb li ralal xcajol junelic textzaca ru li acui mk li taelk sa li choch ain. Ut inca chic tecamk xban cueej. 13 Li nimajcual Dios naxye chi jocain: Anakcuan li jalaneb xtenamit nequexhob laj Israel ut nequexye nak li choch naxtiuheb li ralal xcajol ut naxcanab li naajej chi maca cristian chi sa. 14 Abanan anakcuan inca chic texye chi jocan xban nak tenabalok cuichic li cristian. 15 Inca chic tebinque chi hobec xbaneb li xni nkal ru tenamit, chi moco tenumtak chic sa xbeneb, chi moco tecamk chic li ralal xcajoleb laj Israel, chan li Kacua. 16 Ut li Kacua quiatinac cuiquin ut quixye: 17 At ralal cui nk, nak eb laj Israel cuanqueb sa lix chocheb quexmux ru li naajej xban li mausilal quexbanu. Chanchaneb jun li ixk nak yo chixculbal lix yajel re li po. 18 Xban nak yo injoskil sa xbeneb, lain quinqueheb chixtojbal xmaqueb xban li camsi nc li quexbanu sa li naajej ut xban nak quexmux ru li naajej nak quexlokoniheb li jalanil dios. 19 Lain quinjequiheb ru sa eb li xni nkal ru tenamit. Quinrakoc atin sa xbeneb a yal chanru lix yehom xbanuhomeb. 20 Nak quecuulac sa eb li tenamit yalak bar, chixjunileb li tenamit quexye nak aaneb lin tenamit lain li Dios, ut queisi c sa li naajej li quiquehe reheb, chanqueb. Xmac eb aan nak quimuxe ru lin santil caba. 21 Ra quicueca nak quexhob lin santil caba. Eb laj Israel quexcut inxutan nak quecoeb yalak bar sa jalan tenamit. 22 Jocan ut ye reheb li tenamit Israel: Jocain ninye lain li nimajcual Dios. Macua xban nak eculub laex aj Israel nak tinbanu li us ere; re ban xquebal xcuanquil lin santil caba xban nak xemux ru lin caba chiruheb li tenamit bar xexcuan cui chak. 23 Lain tinsantobresi lin caba li kaxal nim xcuanquil li xemux ru chiruheb li xni nkal ru tenamit xban nak xerisi xcuanquil lin caba nak cuanquex sa xyankeb. Ut riquin li caru tinbanu, texque retal nak lain li Kacua Dios. 24 Lain texcuisi sa li xni nkal tenamit li cuanquex cui. Texcuisi sa chixjunileb li tenamit ut texincam cuichic sa le naaj. 25 Chanchan nak texinchajobresi riquin sak ru ha nak tincuisi li mausilal xebanu nak xemux erib riquin xlokoninquil li jalanil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL36,37

1388

dios. 26 Lain tinacobresi le ram ut tinjal le caux. Tinkunobresi le ram ut tincuisi li cacuil cholej li cuan eriquin, li chanchan pec. 27 Ut lain tinque ere lin musik. Texinque chixpabanquil lin chakrab ut tebanu li caru ninye. Tebanu li caru texintakla cui. 28 Texcuank cuichic sa li naajej li quinque reheb le xetonil yucua. Laexak chic lin tenamit ut lainak chic le Dios. 29 Lain tintenkank ere re nak inca chic tebanu li mausilal. Ut tinque chi cuanc nabal li trigo re nak inca tacuank cueej. 30 Ut tebinque chi uchi nc chi nabal eb li che ut tebinque ajcui chi uchi nc chi nabal li acui mk sa li calebal. Inca chic tinque li cueej sa eben re nak inca xutanal tecul chiruheb li xni nkal ru tenamit. 31 Nak tajulticok ere li inca us xebanu, texxutanak xban le mausilal ut xban le mac. 32 Laex aj Israel, chenauhak nak moco xban ta nak eculub nak yoquin chixbanunquil li usilal ain. Chexxutanak ban ut chisachk echol xban li inca us xebanu. Lain li Kacua ninyehoc re ain, chan li Dios. 33 Li nimajcual Dios quixye: Nak ac xcuisi chixjunil le mac, texinque cuichic chi cuanc sa eb le tenamit ut teyi b cuichic li tenamit li quejuqui c. 34 Nak quenume li cristian junxil quexque retal nak maca cuan chi sa li naajej. Abanan tacanjelak cuichic li naajej. 35 Ut texye, Li naajej ain pobil nak quecuan ut maca cuan chi sa. Abanan anakcuan chabil chic. Chanchan li naajej Edn. Eb li tenamit pobil nak quecuan ut maca cristian. Abanan cauresinbil chic li tenamit ut nabal li cristian cuanqueb. 36 Ut chixjunileb li xni nkal ru tenamit li cuanqueb chixjun sutam texque retal nak lain li Kacua quinyi ban reheb li tenamit li juquinbil. Quinque cuichic chixjunil li cuan chi sa. Lain li Kacua ninyehoc re ain ut lain ninbanu li caru ninye. 37 Ut tincuabi li caru textzama chicuu eb li ralal xcajol laj Israel. Tinqueheb cuichic chi quianc jo xquial li quetomk. 38 Xban xquialeb chanchanakeb li carner li nequemayejac Jerusaln sa xkehil eb li ninke. Kaxal nabalakeb chic li cristian sa eb li tenamit li chanchan chaki choch nak quicuan. Ut riquin ain texnau nak lain li Kacua, chan li Dios.

37

lix cuanquilal li Dios cuiquin nak quicuil jun li visin. Ut lix musik li nimajcual Dios quicamoc cue sa jun li ru taka nujenak chi bak. 2 Quinixque chixsutinquil li ru taka ut quinque retal nak kaxal nabal li bak cuan aran ut chakiheb chi us. 3 Ut li Kacua quixye cue: At ralal cui nk, ma nacapab nak teyolak cuichic eb a bak ain? chan. Ut lain quinchakoc ut quinye

1Quicueca

Li visin chirixeb li chaki bak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1389

EZEQUIEL37

re: At Kacua Dios, caaj cui laat nacatnaoc re. 4 Tojonak li Kacua quixye cue: A tinan riquineb a bak ain sa incaba lain. Taye reheb: Ex chaki bak, abihomak li ratin li Kacua li oc cue chixyebal ere. 5 Jocain xye li Kacua: Lain tinque cuichic le musik ere re nak texcuacli k cuichic chi yoyo. 6 Lain tinque cuichic le rich mul ut tinque cuichic le tibel ut le tzumal. Ut tinque cuichic le musik re nak texcuacli k cuichic chi yoyo. Ut riquin aan teque retal nak lain li Kacua, chan. 7 Ut lain quinatinac jo quixye cue li Kacua Dios. Nak yoquin chi atinac, quicuabi jun choki nc. Quixque jun li hi c ut eb li bak queoc chixchutubanquil ribeb ut quextauhi ribeb. 8 Ut nak quicuil, cuanqueb chic li rich muleb ut lix tibeleb ut ac cuan chic lix tzumaleb nak quicuil. Abanan toj maca lix musikeb. 9 Ut li Kacua quixye cue: At ralal cui nk, ye li caru xinye acue. A tina li musikej. Taye re: At musikej, chalkat bar nachal cui li ik sa xca pacalil li ruchichoch. Tolacuapuheb li camenak ain li quecamsi c re nak tecuacli k cuichic chi yoyo, chan. 10 Ut quinbanu jo quixye cue li Kacua. Ut li musikej quioc riquineb li camenak ut quecuacli cuichic chi yoyo. Xban nak kaxal nabaleb, chanchan jun tub chi soldado nak quexakli. 11 Ut quixye cuichic cue li Kacua: At ralal cui nk, eb li bak ain, aan retalileb chixjunileb li ralal xcajol laj Israel. Eb aan nequexye, Xchakic li kabakel. Maca chic caru nakayooni. Ac xo-oso, chanqueb. 12 Jocan ut nak taye reheb: Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios. Ex intenamit, lain tinte li naajej li mukmuquex cui ut texcuisi aran. Texincam cuichic toj sa le naaj Israel. 13 Ex intenamit, laex teque retal nak lain li Kacua nak tinte li muklebal li mukmuquex cui ut texincuaclesi. 14 Ut lain tinque lin musik ere re nak yoyokex. Texinque chi hilanc sa le naaj. Ut riquin aan tenau nak lain li Kacua. Xinye nak tinbanu aan ut tinbanu li caru xinye, chan li Kacua. 15 Ut li Kacua Dios quixye ajcui cue: 16 At ralal cui nk, tachap jun li che ut tatzi ba chiru li atin ain: Re laj Jud ut reheb li ralal xcajol. Ut tachap jun chic li che ut tatzi ba chiru aan: Re laj Jos ut reheb li ralal xcajol laj Efran. Li cuib chi che, aan retalileb chixjunileb li ralal xcajol laj Israel. 17 Chirix aan, taletz li jun riquin li jun chic ut jun aj chic chi che tacanak sa acuuk. 18 Texpatz acue la cuech tenamitil ut texye, Cholob xyalal chiku li yocat chixbanunquil. 19 Ut Laat taye reheb: Jocain xye li nimajcual Dios: Lain tinchap lix che laj Jos li cuan riquin laj Efran. Li che

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL37,38

1390

aan retalileb li ralal xcajol laj Israel. Tinchap ajcui li che retalileb li ralal xcajol laj Jud. Tinletz chi ribil rib li che. Ut junak aj chic chi che tacanak sa cuuk. 20 Ut li cuib chi che li xattzi bac cui cuankeb sa acuuk chiruheb chixjunileb li cristian. 21 Ut taye reheb nak lain li nimajcual Dios tincuisiheb chak chixjunileb laj Israel sa eb li jalan tenamit li cuanqueb cui chak. Tinchutubeb ut tincameb cuichic sa lix tenamiteb. 22 Lain tinchutubeb ru lin tenamit sa eb li tzul li cuanqueb Israel. Jun ajcui li rey li tataklank sa xbeneb. Moco cuibakeb ta chic chi tenamit. Jun aj ban chic. 23 Inca chic texmux ribeb xlokoninquileb li jalanil dios, chi moco texketketi ribeb chicuu, chi moco texbanu chic li mausilal. Lain tincoleb chiru li mausilal aan ut tincuisi lix maqueb. Aanakeb lin tenamit ut lainak lix Dioseb. 24 Laj David laj canjel chicuu tacuank chok xreyeb. Jun ajcui li tailok reheb. Ut tecuank sa xyalal. Texbanu li caru naxye sa lin chakrab. 25 Tecuank sa li choch li quinque re laj Jacob laj canjel chicuu, li quecuan cui lix xetonil yucuaeb. Eb aan ut chixjunileb li ralal xcajol li tecuank mokon tecuank sa li naajej aan chi junelic. Ut li rey David tataklank sa xbeneb chi junelic. 26 Lain tinbanu jun li contrato riquineb chi junelic re nak tecuank sa tuktuquil usilal. Tinxakabeb sa xnaajeb ut tebinque chi quianc. Ut tinque lin templo chi cuanc sa lix naajeb chi junelic. 27 Ut lain cuankin riquineb. Lainak lix Dioseb ut aanakeb lin tenamit. 28 Ut eb li xni nkal ru tenamit texque retal nak lain li Kacua quinsantobresiheb laj Israel nak quinque chi cuanc lin templo chi junelic sa xyankeb, chan li Kacua.

38

Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 2 At ralal cui nk, ilon cuan cui li tenamit Magog. Ut taye resil li raylal li tachalk sa xben laj Gog, li kaxal nim xcuanquil chi taklanc sa li naajej Magog, li cuanqueb cui li tenamit Mesec ut Tubal. 3 Taye re: Jocain xye li nimajcual Dios. Lain yo injoskil sa aben, at Gog. Laat li nim acuanquil chi taklanc sa eb li tenamit Mesec ut Tubal. 4 Lain tatinque chi suki c chacuix. Chanchan nak tinque chi ch sa acue. Chanchan quelonbilat nak tatsuki k acuochbeneb la quila soldado, eb li nequexic chi rokeb jo eb ajcui li nequexic chirix cacuay. Ac cauresinbileb riquin xchi ch re xcolbal re xcholeb ut cuan xchi ch re pletic sa rukeb. 5 Eb li soldado aj Persia ut eb li soldado aj Cus, ut eb li soldado aj Fut

1Li

Resil li caru tixcul li rey Gog

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1391

EZEQUIEL38

cuankeb acuochben. Ut cuankeb ajcui xchi ch re xcolbal re xcholeb ut cuankeb xpunit chi ch. 6 Ut cuankeb ajcui acuochbeneb lix soldado laj Gomer ut eb laj Togarma li cuanqueb sa li norte. Techalk rochbeneb lix quila soldado. 7 Jocan ut, at Gog, cauresi acuib ut cauresiheb la soldado li jo quial teoquenk chacuix. Ut laat tattaklank sa xbeneb. 8 Nak acak xnume nabal chihab laat tattaklak chi pletic sa jun li tenamit colbil chiru li plet. Li tenamit isinbileb chak sa eb li xni nkal ru tenamit li quejequi c cui ru junxil. Li tenamit aan juquinbil nak quicuan junxil. Abanan quechutubac cuichic ruheb aran Israel ut ac quexyi b cuichic lix tenamiteb. Ut cuanqueb sa lix tenamiteb chi macaeb xcaux. 9 Chanchan nak nachal li cak-sut-ik ut chanchan nak tamukunk li tenamit sa li chok nak tatxic chi pletic riquineb li tenamit acuochben la quila soldado. 10 Jocain xye li nimajcual Dios acue, at Gog: nak tacuulak xkehil nak tatxic chi pletic, tacoxla ut tacub ru caru li inca us tabanu. 11 Ut taye, Lain tinxic chi pletic riquin jun li tenamit inca cau rib. Li tenamit aan cuanqueb chi maca xcauxeb ut cojco xcholeb. Moco sutsuqueb ta sa tzac lix tenamit ut maca xpuertil. 12 Laat tatxic ut tacam chok acue li caru reheb li tenamit li queisi c chak sa xyankeb li xni nkal ru tenamit. Nabaleb lix quetomk ut nabal li caru reheb. Lix naajeb cuan sa xyiheb li xni nkal ru tenamit. 13 Eb laj Sab ut eb laj Dedn ut eb laj yaconel li cuanqueb Tarsis ut chixjunileb li cuanqueb xcuanquil texye acue, Ma xatchal chi elkac ut chixchapbal chok acue li caru cuan reheb? Ma xachutubeb la quila soldado chixmakbal chiruheb li plata, li oro ut eb li quetomk ut chixjunil li caak re ru cuan reheb? chakeb acue. 14 Jocan ut, at ralal cui nk, tat-atinak riquin laj Gog ut taye re: Jocain xye li nimajcual Dios. Sa eb li cutan nak eb lin tenamit Israel cuankeb sa tuktuquil usilal, laex teque retal. 15 Tatchalk sa la naaj li cuan sa li norte. Laat yokat chi camoc be chiruheb li quila soldado li techalk chacuix. Chixjunileb aan techalk chirix cacuay ut cauhakeb rib. 16 Chanchan nak li chok tixmuk li tenamit nak texxic chi pletic riquineb lin tenamit Israel. Sa eb li cutan techalk tatintakla sa lin tenamit chi pletic re nak chixjunileb li xni nkal ru tenamit texque retal nak lain li Kacua nak tincut lin santilal chiruheb nak tinque laj Gog chi numtac sa xbeneb laj Israel. 17 Jocain xye li nimajcual Dios re laj Gog: Ma macua ta bi laat quinatinac chak chacuix junxilaj nak quinatinac riquineb li profeta aj Israel li quecanjelac chicuu? Chiru nabal chihab eb aan quexye resil nak lain tatintakla chi pletic riquineb laj Israel. 18 Sa eb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL38,39

1392

39

cutan nak laj Gog taoc chi pletic sa li tenamit Israel, cajo nak texchik injoskil, chan li Kacua Dios. 19 Sa li cutan aan kaxal tanumtak lin joskil. Relic chi yal tacuank jun li cacuil hi c sa li tenamit Israel. 20 Nak tixque li hi c, eb li car, ut eb li xul li nequerupupic ut chixjunileb li josk aj xul ut eb li nequexquelo rib sa choch, jo eb ajcui li cristian sicsotkeb xbaneb xxiu chicuu. Telajetanek li tzul ut li ul ut eb li tzac tejorek ut tetanek sa choch. 21 Ut lain tinque chi camsi c laj Gog rochbeneb lix soldado sa eb li tzul li cuanqueb sa lin tenamit Israel. Ut eb lix soldado texcamsi ribeb chi ribileb rib. 22 Tebinque chi camsi c ut tinque li caki yajel sa xben laj Gog ut sa xbeneb lix quila soldado ut sa xbeneb chixjunileb li yokeb chi oquenc chirix. Kaxal cau li hab tachalk sa xbeneb. Tatanek li sakbach sa xbeneb rochben xam ut azufre. 23 Jocain nak tincut chiruheb li xni nkal ru tenamit nak kaxal nim incuanquil ut santin. Riquin ain texque retal nak lain li nimajcual Dios. 1 At ralal cui nk, taye resil li raylal li tachalk sa xben laj Gog. Ye re nak lain li nimajcual Dios ninye chi jocain. Lain yo injoskil sa aben, at Gog. Laat li kaxal nim acuanquil sa xbeneb laj Mesec ut sa xbeneb laj Tubal. 2 Lain tatcuisi chak sa la naaj li cuan sa li norte ut tatintakla chi pletic riquineb li cuanqueb sa eb li tzul li cuanqueb Israel. 3 Tincuisi la tzimaj li cuan sa la tze uk ut tincuisi ajcui sa la nim uk li che li kes ruuj li nacute riquin tzimaj. 4 Sa eb li tzul li cuanqueb Israel tatcamsi k acuochbeneb la soldado, jo eb ajcui li jun chol chic tenamit li yokeb chi tenkanc acue. Ut tincanabeb le tibel chixtiuheb li sosol ut eb li josk aj xul li cuanqueb sa quiche. 5 Laat tatcamsi k sa li calebal. Lain li nimajcual Dios ninyehoc re ain. 6 Lain tintakla li xam sa xbeneb li cuanqueb Magog ut sa xbeneb ajcui li cuanqueb chi cojco xcholeb chire li palau. Ut eb aan texque retal nak lain li Dios. 7 Riquin li caru tinbanu tincutbesi chiruheb lin tenamit Israel nak lin caba, aan Santo. Inca chic tinque chi muxec lin santil caba. Ut chixjunileb li xni nkal ru tenamit texque retal nak lain li Kacua lix santil Dioseb laj Israel. 8 Relic chi yal cuulac re xkehil nak taculmank li caru yoquin chixyebal ere, chan li Kacua li nimajcual Dios. 9 Eb li tenamit li cuanqueb Israel teelk chi bec sa calebal. Texxoc re texcat chok xsi li che re pletic ut eb li tzimaj ut li caak chic re ru quicanjelac re pletic. Chiru cuukub chihab yokeb chixcatbal. 10 Inca texic aj si sa calebal, chi moco texyoc xsieb sa quiche xban nak texcat chok xsieb li caru quicanjelac re pletic. Ut texmak chiruheb li xic nequeiloc reheb li caru quimake

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1393

EZEQUIEL39

chiruheb laj Israel junxil, chan li Kacua. 11 Li Kacua quixye: Sa eb li cutan nak taculmank ain, lain tinque xnaaj laj Gog re tamukek cui aran Israel sa li ru taka li nequenume cui li nequexic sa li este jun pacal li palau Mar Muerto. Aran tamukek laj Gog rochbeneb li quila soldado. Xban aan inca chic taruk tenumek li tenamit. Hamn-gog taquehek chok xcaba li naajej aan. 12 Eb laj Israel yokeb chixmukbal li camenak chiru cuukub po re texsabesi li naajej. 13 Chixjunileb li tenamit Israel texmukeb li camenak. Ut li cutan aan texninkei nak taquehek inlokal lain, chan li Kacua. 14 Nak acak xnume li cuukub po, texsic ruheb li cui nk li texic chixbeninquil li naajej chi rilbal ma toj cuanqueb li camenak li toj maji mukbileb re texsabesi chi us li naajej. 15 Telajenumek yalak bar sa li naajej ut texque retalil lix bakeleb li camenak li textau re nak eb laj mukunel texmuk sa li ru taka Hamngog. 16 Chi jocain texsabesi chi us li naajej. Ut aran tacuank jun li tenamit Hamona xcaba. 17 Li nimajcual Dios quixye cue; At ralal cui nk, bokeb li josk aj xul ut eb li quila pay ru li xul li nequerupupic re techalk sa li mayejac li yoquin chixcauresinquil. Aan jun nimla mayejac sa eb li tzul li cuanqueb Israel. Tacuank li tib re textiu ut tacuank li quic re teruc. 18 Textiu xtibeleb li ni nkeb xcuanquil, ut teruc xquiqueleb li quetaklan sa ruchichoch. Chanchanakeb li carner ut li toro ut li chibat, li quequiresi c Basn, li ni nkeb xtibel. 19 Sa li mayejac li yoquin chixcauresinquil textzaca li xebul toj retal tenujak. Teruc li quic toj retal tenujak. Chanchan tecalak xban. 20 Tecuaak toj retal tecojlak xcholeb. Cuank nabal li tzacaemk chok reheb. Cuank xtibeleb li cacuay, ut lix tibeleb li ni nkeb xcuanquil li nequexic chirixeb li cacuay, jo ajcui lix tibeleb li soldados, chan li nimajcual Dios. 21 Lain tincutbesi lin lokal chiruheb chixjunileb li xni nkal ru tenamit. Ut chixjunileb teril lin cuanquil nak lain tinrakok atin sa xbeneb sa ti quilal ut tinqueheb chixtojbal lix maqueb. 22 Chalen sa li cutan aan eb laj Israel texque retal nak lain li Kacua lix Dioseb. 23 Ut eb li xni nkal ru tenamit texnau nak eb laj Israel quecame chi prexil sa jalan tenamit xban li mausilal quexbanu nak quexketketi ribeb chicuu. Jocan nak lain xincanabeb xjuneseb. Xinkaxtesiheb sa rukeb li xic nequeiloc reheb ut eb laj Israel quecamsi c sa li plet. 24 Quinqueheb chixculbal li raylal a yal chanru xculubeb xban lix yibal ru xnalebeb ut xban lix mausilaleb. Xban aan nak quincanabeb xjuneseb. 25 Li nimajcual Dios quixye: Abanan anakcuan lain tincuuxtana cuichic ruheb laj Israel li ralal xcajol laj Jacob, li jo quial inca quecamsi c. Lain tecuisi chi prexil re nak taquehek

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL39,40

1394

xlokal lin santil caba. 26 Nak cuankeb chic sa lix tenamiteb ut ma ani chic yok chi chichii nc reheb tajulticok reheb li mausilal quexbanu. Ut texutanak xban nak quinextzektana nak quexketketi ribeb chicuu. 27 Lain tincuisiheb lin tenamit sa lix naajeb li xic nequeiloc reheb. Tincuisiheb sa eb li naajej li cuanqueb cui anakcuan. Lain tinbanu ain re nak lix ni nkal ru tenamit texque retal nak lain jun Dios Santo. 28 Ut eb lin tenamit texque retal nak lain li Kacua lix Dioseb. Texque retal xban nak lain quincanaban reheb chi camec chi prexil sa jalan tenamit. Abanan anakcuan tebinchutub cuichic ruheb ut tebinque cuichic chi cuanc sa lix tenamiteb. Ma jun reheb tacanak sa li naajej li cuanqueb cui chi prexil. 29 Ut ma jaruj chic tincanabeb xjuneseb xban nak tinque lin musik reheb li ralal xcajol laj Israel, chan li nimajcual Dios.

yo ob xcacal chihab kacambal chi prexil Babilonia sa li lajeb xbe li po re lix ticlajic li chihab lain quicueca xcuanquil li Kacua. Quincame sa visin sa jun li naajej. Aan quiculman nak ac yo calaju chihab xchapbal li tenamit Jerusaln. 2 Sa li visin li quixcutbesi chicuu li Dios quinixcam toj sa li naajej Israel. Ut quinixxakab sa jun li tzul kaxal najt xteram. Nabal li cab cuan sa li sur. Chanchan jun nimla tenamit. 3 Li Kacua quinixcam chi nach ut quicuil jun li cui nk nalemtzun jo li kan chi ch bronce. Xakxo chire li oquebal. Cuan sa ruk jun li che re bisoc ut jun li cam lino re bisoc. 4 Li cui nk quixye cue: At ralal cui nk, il chi us li caru tincut chacuu, ut abi chi us li caru tinye acue. Taque retal li caru tincut chacuu. Aan aj e nak xatcame chak arin xban li Dios. Taye reheb li ralal xcajol laj Israel chixjunil li caru tacuil, chan cue. 5 Li quicutbesi c chicuu aan li tzac li sutsu cui li templo. Li cui nk quixchap lix bisleb che oxib metro li rok ut riquin aan quixbis li tzac. Li tzac, aan oxib metro li xteram ut oxib metro li ru.

40

1Nak

Li visin chirix li templo li tayi bak mokon

aan, co sa li oquebal li na-iloc sa li este. Quitake sa li gradas ut quixbis li oquebal. Aan oxib metro ru. 7Cuan oxib li coc naajej sa xca pacalil. Oxib metro rok ut oxib metro ru li junjunk. Cuib metro riquin media lix yankeb li junjunk chi naajej. Oxib metro xyank li cuib chi okech li cuanqueb sa li oquebal. 8 Quixbis ajcui li

6 Chirix

Li oquebal li cuan sa li este

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1395

EZEQUIEL40

oquebal li cuan chi sa ut aan oxib metro ajcui. 9 Ut quixbis li oquebal li cuan sa xmu cab. Cahib metro ru. Ut cuanqueb cuib li okech junk metro xni nkal xsa. Ut li oquebal, aan na-iloc cuan cui li templo. 10 Sa xca pacalil li oquebal cuan oxib li coc naajej. Juntaket xni nkaleb ut juntaket xni nkaleb li okech li cuan sa li cuib pacal. 11 Li cui nk quixbis li puerta re li oquebal. O b metro ru. Ut lix nimal ru li oquebal, aan cuakib metro riquin media. 12 Chiru li junjunk chi naajej cuan jun li china tzac. Ut lix nimal ru, aan media metro. Juntaket sa li cuib pacal. Ut li junjunk chi naajej oxib metro ru ut oxib metro rok. 13 Ut quixbis xyank li cuib chi oquebal. Quixtiquib cuan cui lix puertil jun li naajej ut quicuulac cuan cui lix puertil li jun chic naajej. Lix najtil xyank, aan cablaju metro riquin media. 14 Quixbis ajcui li okech re li oquebal li cuan sa xmu cab. Aan lajeb metro xni nkal rok li junjunk chi okech. 15 Quixtiquib chak xbisbal cuan cui li oquebal li cuan chiru. Quicuulac cuan cui li oquebal li cuan toj chi sa. Ut aan cuan ob xcacal metro xnimal rok. 16 Cuanqueb ventana coc ru sa eb li junjunk chi naajej. Cuanqueb ajcui sa li xmu cab. Ut cuanqueb ajcui ventana sa li naajej li nequenume cui nak nequexic sa li nebal. Ut lix sahob ru juchbileb chiruheb li okech, aan retalileb li che palmera.

aan li cui nk quinixcam sa li nebal li cuan chirix. Aran chiru li tzac yi banbil lajeb xcacal li coc naajej chixjun sutam li nebal. Ut tusbil li xan sa li nebal. 18 Li xan li tusbil chiruheb li oquebal li cuan chirix, aan cubenak cachin xteram chiru li xan li cuanqueb cui li coc naajej. 19 Li cui nk quixtiquib xbisbal xyank li oquebal li cuan chiru sa li este, quicuulac toj sa li oquebal re li nebal li cuan chi sa. Ut lix najtil rok, aan lajeb roxcal metro.

17Chirix

Li nebal li cuan chirix

cui nk quixbis li oquebal re li nebal li cuan sa li norte li cuan chirix. Quixbis li rok ut li ru. 21 Sa li oquebal ain cuanqueb ox ox li naajej sa xca pacalil. Juntaket xbisbaleb li okech ut li xmu cab riquineb li cuanqueb sa li naajej li cuanqueb sa li oquebal li cuan sa li este. O b xcacal metro xnajtil rok li naajej aan ut cablaju metro riquin media xnimal ru. 22 Eb li ventana re li naajej ain juntaket riquineb li ventana li cuanqueb sa li oquebal li cuan sa li este. Lix sahob ru li okech ut lix bisbal juntaket ajcui. Sa li oquebal ain cuan

20Li

Li oquebal li cuan sa li norte

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL40

1396

cuukub li gradas li nequetake cui. Ut chiru aan cuan li xmu cab. 23 Ut quixbis li xyank li oquebal li cuan sa li norte sa xjayal li oquebal re li nebal li cuan toj chi sa. Ut cuan lajeb roxcal metro xnajtil rok.

chic aan li cui nk quinixcam sa li oquebal re li nebal li cuan sa li sur. Quixbis li oquebal ut li okech ut li xmu cab ut juntaket xbisbal riquineb li jun chol chic. 25 Cuanqueb xventanil jo eb li ventana li cuanqueb sa li jun chol chic li oquebal. Lix nimal li naajej li cuan cui li oquebal, aan ob xcacal metro xnajtil rok ut cablaju metro riquin media xnimal ru. 26 Sa li oquebal aan cuanqueb cuukub li gradas li naxic sa li oquebal. Ut lix sahob ru juchbil chiruheb li okech sa xca pacalil, aan retalileb li che palmera. 27 Li cui nk quixbis xyank li oquebal li cuan sa li sur sa xjayal li xmu cab li cuan toj chi sa. Ut cuan lajeb roxcal metro xnajtil li rok.

24 Chirix

Li oquebal li cuan sa li sur

aan li cui nk quinixcam sa li oquebal li naxic sa li nebal li cuan toj chi sa, sa li pacal li cuan sa li sur. Quixbis li oquebal. Juntaket xbisbal riquineb li oquebal jun chol chic. 29 Li coc naajej, ut eb li okech ut eb li ventana juntaket xbisbaleb riquineb li jun chol chic. Lix bisbal chixjunil, aan ob xcacal metro rok ut cablaju metro riquin media ru. 30 Li naajej li cuan cui li oquebal, aan ob xcacal metro rok ut cablaju metro riquin media ru. 31 Li naajej aan qui-iloc cuan cui li nebal li cuan chirix. Sa li oquebal aan cuanqueb cuakxakib li grada li naxic sa li oquebal. Ut lix sahob ru juchbil chiruheb li okech, aan retalileb li che palmera. 32 Chirix aan li cui nk quinixcam sa li oquebal li naxic sa li nebal li cuan toj chi sa, li cuan sa li este. Quixbis li oquebal. Juntaket xbisbal riquineb li jun chol chic. 33 Li coc naajej, ut eb li okech ut eb li ventana juntaket xbisbaleb riquineb li jun chol chic. Li oquebal ut li xmu cab cuanqueb xventanil. Lix bisbaleb li naajej li cuan cui li oquebal, aan ob xcacal metro li rok ut cablaju metro riquin media li ru. 34 Li naajej aan qui-iloc cuan cui li nebal li cuan chirix. Sa li oquebal aan cuanqueb cuakxakib li grada li naxic sa li oquebal. Ut lix sahob ru li juchbil chiruheb li okech li cuanqueb sa xca pacalil li oquebal, aan retalileb li che palmera. 35 Chirix aan li cui nk quinixcam sa li

28 Chirix

Li nebal li cuan chi sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1397

EZEQUIEL40

oquebal li cuan sa li norte ut quixbis. Juntaket xbisbal jo li jun chol chic. 36 Cuanqueb li coc naajej ut eb li okech ut eb li ventana. Li oquebal ut li xmu cab cuanqueb xventanil. Lix bisbal li naajej li cuan cui li oquebal, aan ob xcacal metro li rok ut cablaju metro riquin media li ru. 37 Li naajej aan qui-iloc cuan cui li nebal li cuan chirix. Sa li oquebal aan cuanqueb cuakxakib li grada li naxic sa li oquebal. Ut lix sahob ru juchbil chiruheb li okech li cuanqueb sa xca pacalil li oquebal, aan retalil li che palmera. 38 Ut cuan ajcui jun li naajej nach riquin li oquebal li cuan sa li norte, li naxic sa li nebal li cuan toj chi sa. Sa li naajej aan quexchaj xtibeleb li xul li nequexque chok catbil mayej. 39 Sa xca pacalil li naajej aan cuanqueb cacab li mex. Sa xbeneb li mex aan quexcamsiheb li xul li tecatek ut eb li temayejak re xpatzbal xcuybal xmaqueb. 40 Chirix li naajej aan cuanqueb cahib chic li mex juntaketeb riquineb li cuanqueb chi sa. Cacab cuanqueb sa xca pacalil li oquebal li cuan sa li norte nach cuanqueb cui li gradas. 41 Cuakxakibeb chixjunileb li mex li quecamsi c cui eb li xul li temayejak. Cahib cuanqueb chi sa li naajej li cuan nach riquin li oquebal li cuan sa li norte ut cahib cuanqueb sa li nebal. 42 Li cahib chi mex li cuanqueb sa li naajej li quexcauresi cui li mayej li tecatek yi banbileb riquin li pec li ti cobresinbileb ru. Lix bisbal li mex, aan olaju xcacal centmetro ru ut olaju xcacal centmetro rok. Ut lajeb roxcal centmetro li xteram. Sa eb li mex aan quixoque chixjunil li chi ch li quicanjelac re xcamsinquileb li xul li temayejak. 43 Chiru li tzac chixjun sutam li naajej cuanqueb li chapleb chi ch jun cutub xni nkal rok. Ut sa xbeneb li mex quiquehe li tib re tamayejak.

chic aan li cui nk quinrocsi sa li nebal li cuan toj chi sa. Cuan cuib li naajej li nequeiloc sa li nebal. Jun cuan chixcatk li oquebal li cuan sa li norte ut li jun chic cuan chixcatk li oquebal li cuan sa li sur. Li naajej jun cuan sa xcayabal li naajej jun chic. Aaneb lix naajeb laj tij li nequecanjelac chiru li Dios. 45 Li cui nk quixye cue nak li naajej li na-iloc sa li sur, aan lix naajeb laj tij li nequecacalen re li templo. 46 Ut li naajej li na-iloc sa li norte, aan lix naajeb laj tij li nequecanjelac sa li artal. Aaneb li ralal xcajol laj Sadoc. Sa xyankeb li ralal xcajol laj Lev caajeb cui aan naru tecanjelak chiru li Kacua sa lix artal.

44 Chirix

Lix naajeb laj tij

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL40,41

1398 Li templo

41

aan li cui nk quixbis li nebal li cuan chi sa. Ca xucut li naajej. Lajeb roxcal metro rok ut lajeb roxcal metro ru. Li artal cuan chiru li templo. 48 Ut li cui nk quinixcam sa li naajej li cuan cui li oquebal re li templo. Quixbiseb li okech li cuan sa li oquebal. Cuib metro riquin media xni nkal xsa li junjunk chi okech. Li oquebal aan cuukub metro ru. Ut li rokechal li puerta re li templo, aan jun metro riquin media ru. 49 Li naajej li cuan cui li oquebal, aan lajeb metro ru ut cuakib metro rok. Ut lajeb li gradas li nequetake cui. Cuan junju nk li okech sa xca pacalil li oquebal. 1 Chirix aan li cui nk quinixcam sa li templo ut quixbis xyankeb li rokechal li Santil Naajej. Lix bisbal, aan oxib metro rok ut oxib metro ru. 2 Li puerta, aan ob metro xnimal ru. Ut lix naaj li puerta, aan cuib metro riquin media li junjunk pacal. Ut quixbis ajcui li Santil Naajej. Aan junmay metro rok ut lajeb metro. 3 Chirix aan co sa li Loklaj Santil Naajej li cuan toj chi sa ut quixbis li okech li cuan sa li oquebal. Junk metro xni nkal xsa. Oxib metro ru li oquebal. Ut oxib metro riquin media xnajtil xyank li rokechal li cuanqueb sa li cuib pacal. 4 Chirix aan quixbis li Loklaj Santil Naajej ut aan lajeb metro rok ut lajeb metro ru. Ut li cui nk quixye cue: Li naajej ain, aan li Loklaj Santil Naajej, chan.

47Chirix

aan li cui nk quixbis li tzac li cuan chirix li templo. Aan oxib metro xpimal. Ut chiru li tzac aan yi banbileb li coc naajej cuib metro xni nkal xsa li junjunk. 6 Oxib tasal eb li naajej aan. Lajeb xcacal chi naajej cuan sa li junjunk tasal. Lix nimal li xca tasal naxkax xnimal li xben tasal. Ut lix nimal li rox tasal naxkax xnimal li xca tasal. Jocan nak li tzamba li cuan sa li xca tasal nahilan sa xben li xben tasal. Ut li tzamba li cuan sa li rox tasal nahilan sa xben li xca tasal. Moco chapchoqueb ta. 7 Li cuib chi naajej li cuan sa xben ni nkeb chiru li xben tasal. Quiyi bac li taklebal chiru li tzac li cuan chirix re tetakek cui sa li xca ut sa li rox tasal. Li taklebal ain naxkoti rib. 8 Quinque retal nak sa xca pacalil li naajej li cuan cui li templo cuan li cimiento. Sa xben li cimiento aan queyi bac li coc naajej. Li cimiento, aan oxib

5 Chirix

Eb li coc naajej li cuanqueb chiru li tzac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1399

EZEQUIEL41

metro xteram. 9 Li tzac li cuan chirixeb li coc naajej, aan cuib metro riquin media ru. Cuan xyank li coc naajej aan riquineb lix naajeb laj tij. 10 Li xyank, aan lajeb metro ru chixjun sutam li templo. 11 Li oquebal re li coc naajej, aan cuanqueb chiru li naajej li yamyo. Aan cuib metro riquin media ru. Eb li coc naajej cuan cuib lix puertil. Jun cuan sa li norte ut jun cuan sa li sur. 12 Sa li nebal li cuan chirix sa li oeste cuan jun chic li cab. Li cab, aan olaju xcacal metro xnimal ru ut ob roxcal metro xnimal rok. Ut li tzac, aan cuib metro riquin media xpimal. 13 Li cui nk quixbis li templo. Aan lajeb roxcal metro xnimal rok. Li ru li nebal li cuan xben, rochben li cab ut li tzac, aan lajeb roxcal metro. 14 Li ru li nebal li cuan sa li este rochben li ru li templo, aan lajeb roxcal metro xnimal ru. 15 Chirix aan quixbis lix nimal rok li cab li cuan chirix li templo. Aan li cuan chirix li Santil Naajej li cuan sa li nebal li maca xben. Rochben li tzac sa xca pacalil lix bisbal, aan lajeb roxcal metro rok. 16 Tzaptzo riquin tzalam che li ru li tzac li cuan sa li Santil Naajej ut li ru li tzac li cuan sa li Loklaj Santil Naajej, jo ajcui li xmu cab li cuan chiru li nebal. Ut tzaptzo ajcui riquin tzalam che li ru li oquebal, li ventanas ut li cuan sa xben li puerta. Tzaptzo riquin tzalam che sa li oxib tasal naticla sa choch ut nacuulac toj cuanqueb cui li ventanas. 17 Quixbis chixjunil li cab. Quixbis sa xben li puerta, chi sa ut chirix. Quixbis chixjunil li tzac li cuan chixjun sutam, chi sa ut chirix. 18 Lix sahob ru li tzac li cuan sa li templo, aan retalileb li che palmera ut retalileb li querubines. Nak quexyi b, quexque junjunk querubn ut junjunk palmera. Cacab rilobaleb li junjunk chi querubn. 19 Jun li rilobal chanchan na-iloc cui nk yo chi iloc cuan cui li retalil li che palmera sa li jun pacal. Ut li rilobal jun chic, aan chanchan na-iloc cakcoj. Yo chi iloc cuan cui li retalil li che palmera li cuan sa li pacal jun chic. Jocain quixbanu chixjun sutam li templo. 20 Juchbil retalileb li che palmera ut retalileb li querubines sa chixjunil li tzac re li templo. Naticla chak sa choch ut nacuulac toj sa xben li puerta. 21 Li rokechal li templo ca xucuteb. Chiru li oquebal re li Loklaj Santil Naajej cuan jun li chanchan artal. 22 Li artal aan yi banbil riquin tzalam che. Jun metro riquin media xteram. Li ru ut li rok, aan jun metro. Lix xuc, li rok ut li ru yi banbil riquin che. Ut li cui nk quixye cue: Li artal ain, aan li mex li cuan chiru li Kacua, chan. 23 Cuan cuib li puerta re li templo. Li jun cuan sa li Santil Naajej ut li jun chic cuan sa li Loklaj Santil Naajej. 24 Li cuib chi puerta cacab perel ruheb. Li puerta nequerecasi rib sa li chi ch li nachapoc re. 25 Chiruheb li puerta quebil lix sahob ru. Aaneb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL41,42

1400

li retalileb li che palmera ut li retalileb li querubines jo li yi banbil chi sa chiruheb li tzac. Ut li xmu cab tzaptzo riquin tzalam che. 26 Sa xca pacalil li xmu cab cuanqueb li coc ventanas. Juchbil xsahob ru riquin li retalil li che palmera. Quebil ajcui lix sahob ru li coc naajej li cuanqueb aran.

42

aan li cui nk quinixcam chirix li templo cuan cui li nebal li maca xben, li cuanqueb cui li coc naajej sa li norte. 2 Lix nimal li cab, li cuan cui li puerta li na-iloc sa li norte, aan lajeb roxcal metro xnimal rok ut ob xcacal metro xnimal ru. 3 Li jun pacal li coc naajej na-iloc cuan cui li nebal li cuan chi sa, aan lajeb metro xnimal ru, ut li jun pacal chic na-iloc cuan cui li nebal li cuan chirix, li tusbil xan chiru. Li coc naajej ain oxib tasaleb. 4 Chiruheb li coc naajej cuan jun li xmu cab. Li xmu cab aan ob metro ru ut lajeb roxcal metro li rok. Eb li oquebal, aan cuanqueb sa li norte. 5 Eb li coc naajej li cuanqueb sa li xcab ut li rox tasal coc chiruheb li cuanqueb sa li xben tasal xban nak sa li xcab ut li rox tasal cuan li belebal. 6 Eb li naajej li cuanqueb sa li xcab ut sa li rox tasal coc chiruheb li cuanqueb sa li xben tasal xban nak maca rokechaleb jo li cuan taka. 7 Li tzac li cuan chiruheb li coc naajej ain, li nacuulac toj sa li nebal li cuan chirix, aan ob xcacal metro rok. 8 Li tzac li cuan chiruheb li coc naajej, aan ob xcacal metro xnimal rok ut li tzac li cuan nach riquin li Santil Naajej, aan lajeb roxcal metro xnimal rok. 9 Li oquebal reheb li coc naajej li cuanqueb sa li xben tasal, aan cuan sa li este, li nequeoc cui sa li nebal li cuan chirix. 10 Cuanqueb ajcui li coc naajej sa li pacal li cuan sa li sur chiru li tzac re li nebal li cuan chirix. 11 Chiruheb li coc naajej cuan li xmu cab. Chanchaneb li coc naajej li cuanqueb sa li norte. Juntaket xbisbaleb, jo li rok, jo li ru. Ut juntaket ajcui li oquebaleb reheb li naajej aan. 12 Eb li oquebal juntaket riquineb li oquebal li cuanqueb sa li norte. Cuan jun li oquebal sa li tzac li cuan sa li este, li nequeoc cui sa li nebal li cuan chirix. 13 Li cui nk quixye cue: Eb li coc naajej li cuanqueb sa li norte jo ajcui li cuanqueb sa li sur chiru li nebal, aaneb lix naajeb laj tij. Aran texcua li tib li texmayeja chiru li Kacua. Aran texque li mayej li kaxal lok jo li mayej re li xben ru li acui mk, li mayej re xpatzbal xcuybal xmaqueb ut li mayej re

1Chirix

Lix naajeb laj tij

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1401
14 Nak

EZEQUIEL42,43

xtojbal rix lix maqueb. Texque aran xban nak li naajej aan santo. eb laj tij teoc sa li templo, inca naru texic sa li nebal li cuan chirix cui inca terisi li rak li cuan chirixeb nak tecanjelak chiru li Dios sa li Santil Naajej. Texcanab li rak sa li naajej aan xban nak li rak aan santobresinbil. Texque jalan rakeb chirix nak texic sa li nebal li cuanqueb cui li cristian, chan li cui nk. 15 Nak quirake chixbisbal chi sa lix naaj li templo, li cui nk quinrisi sa li oquebal li cuan sa li este. Ut li cui nk quixbis li choch li cuan cui li templo. 16 Quixbis chirix riquin lix bisleb che li nubal li cuan sa li este. Aan cuib ciento metro riquin lajeb roxcal metro. 17 Quixbis ajcui li nubal li cuan sa li norte. Aan cuib ciento metro riquin lajeb roxcal metro. 18 Quixbis li nubal li cuan sa li sur. Aan cuib ciento metro riquin lajeb roxcal metro. 19 Ut quixbis ajcui li nubal li cuan sa li oeste. Aan cuib ciento metro riquin lajeb roxcal metro. 20 Quixbis li nubal sa xca pacalil. Cuib ciento metro riquin lajeb roxcal metro xnajtil rok. Ut cuib ciento metro riquin lajeb roxcal metro xnajtil ru. Li santil templo sutsu sa tzac re xrambal li santobresinbil riquin li inca santobresinbil.

li cui nk li quibisoc re li templo quinixcam sa li oquebal li cuan sa li este. 2 Ut quicuil lix lokal li Kacua lix Dioseb laj Israel li yo chak chi chalc sa li este. Quicuabi jun li choki nc chanchan nak na-ecan li nima. Ut li ruchichoch quisakeno xban lix lokal li Dios. 3 Li visin ain chanchan li visin li quicuil nak quichal li Dios chixsachbal ru li tenamit Jerusaln. Ut chanchan li visin li quicuil nak cuanquin chire li nima Quebar. Lain quinhupub cuib sa choch. 4 Ut lix lokal li Dios qui-oc sa li templo sa li oquebal li cuan sa li este. 5 Lix musik li Kacua quinixcuaclesi ut quinixcam sa li nebal li cuan chi sa. Aran quicuil nak nujenak li templo riquin lix lokal li Dios. 6 Ut jun li cui nk xakxo chincatk ut quicuabi nak li Kacua quiatinac chak sa li templo. 7 Quixye cue: At ralal cui nk, aan ain lix naaj lin cojaribal. Aan ain xnaaj li cuok. Lain tincuank arin chi junelic sa xyankeb li ralal xcajol laj Israel. Lain tintaklank sa xbeneb chi junelic ke cutan. Inca chic texmux ru lin caba riquin xlokoninquil li jalanil dios. Chi moco laj Israel chi moco lix reyeb texbanu li mausilal aan. Chi moco texyi b sa li naajej li najt xteram lix jalam uch lix reyeb li quecam.

43

1Ut

Lix lokal li Kacua quichal cuichic sa li templo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL43
8 Eb

1402

li rey quexyi b li rochocheb chixcatk lin templo. Ut lix puertil cuan sa xcayabal lix puertil lin templo. Jun tasal ajcui li tzac naramoc re lin templo riquin li rochocheb aan. Ut quexmux ru lin santil caba nak quexbanu li mausilal li xic nacuil. Riquin aan quexchik lin joskil. Jocan nak quinsach ruheb. 9 Anakcuan texjuc chi jun aj cua lix jalam uch lix reyeb. Inca chic texlokoni. Ut lain tincuank riquineb chi junelic ke cutan. 10 At ralal cui nk, tacut chiruheb laj Israel retalil lin templo re nak texque retal ut texutanak xban li mausilal li quexbanu. 11 Cui texutanak xban li mausilal li quexbanu, laat tacholob chiruheb li retalil li templo li xinque acue. Tacholob chiruheb chanru xyi banquil, li puertas li teoc ut teelk cui, ut tacut chiruheb chanru lix nimal. Ut tacholob ajcui chiruheb chanru xtusbal li caak re ru. Tacholob chiruheb li chakrab. Tatzi ba retalil chiruheb re teril chi us re nak texbanu chi tzakal re ru chixjunil li xinye. 12 Aan ain li chakrab chirix lin templo: chixjunil li naajej li cuan sa xben li tzul ut li cuan chixjun sutam, aan santil naajej ut kaxal lok, chan li Dios.

bisleb li quixbis cui li templo, aan ajcui li quixbis cui li artal. Aan ain lix bisbal li artal. Chixjun sutam li artal cuan jun li rok ha media metro xchamal ut media metro ru. Ut chire li rok ha cuan lix rambal ob xcacal centmetros xteram. 14 Oxib tasal li artal. Lix cochlebal naticla cuan cui li rok ha ut jun metro xteram. Li cochlebal media metro nim ru chiru lix ca tasal li cuib metro xteram. Ut lix ca tasal media metro nim ru chiru li rox tasal. 15 Li rox tasal, aan cuib metro xteram. Ut sa eb lix xuc li artal xakxoqueb li xucub. 16 Ca xucut li artal. Cuakib metro rok ut cuakib metro ru li rox tasal. 17 Ut lix bisbal li cochlebal, aan cuukub metro rok ut cuukub metro ru. Li rok ha li cuan chixjun sutam li artal, aan media metro ru. Ut lix rambal li cuan chire, aan ob xcacal centmetro ru. Lix gradas li nequetake cui cuan sa li este. 18 Ut li cui nk quixye cue: At ralal cui nk, jocain xye li nimajcual Dios: Aan ain le chakrabinquil nak acak xeyi b li artal. Nak temayeja le catbil mayej, terachrachi lix quiquel li xul sa xben li artal. 19 Teque jun li toro toj saj reheb laj tij re xtzamanquil xcuybal li mac. Eb laj tij, aaneb aj levita xcomoneb li ralal xcajol laj Sadoc. Aaneb li tecanjelak chicuu chok aj tij. 20 Taque cachinak li quic

13 Li

Li artal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1403

EZEQUIEL43,44

44

chiruheb li cahib chi xucub li cuan sa eb lix xuc li artal. Taque ajcui sa li xuc li cochlebal sa xca pacalil li artal ut taque chiru lix rambal li sutsu cui li artal. Jocain nak tasantobresi li artal. 21 Chirix aan tacam li toro li quimayejac re xtzamanquil xcuybal li mac ut tacat chirix li templo sa li naajej li nequecatman cui li mayejanbil xul. 22 Cuulajak chic tatmayejak re xtzamanquil xcuybal li mac. Tamayeja jun telom chibat toj saj li maca rec. Ut eb laj tij texsantobresi li artal jo quexbanu riquin li toro. 23 Nak tatrakek xsantobresinquil li artal, tasic ru jun li toro toj saj ut jun li telom carner li maca requeb. 24 Tamayejaheb li toro ut li carner chicuu lain. Eb laj tij texque li atzam sa xben ut texcat chok catbil xmayej re inlokoninquil. 25 Rajlal cutan taque jun li chibat telom re xtzamanquil xcuybal li mac ut taque ajcui jun li toro ut jun li telom carner li maca requeb. Tabanu chi jocan chiru cuukub cutan. 26 Eb laj tij texmayeja li xul aan re xsantobresinquil li artal. Chi jocain takaxtesi k li artal chi jun aj cua chi canjelac re inlokoninquil. 27 Nak ac xenume li cutan ain, sa li xcuakxak li cutan eb laj tij textiquib xmayejanquil sa xben li artal li xul li teque chok catbil mayej. Ut temayeja li xul re xcambal erib sa usilal cuiquin. Ut lain tincul le mayej chi sa sa inchol, chan li Kacua. 1 Li cui nk quinixcam cuichic sa li oquebal li cuan chirix li templo sa li este. Li puerta aan tzaptzo. 2 Ut li Kacua quixye: Li puerta ain junelic tzaptzok. Inca tatehek. Ma ani taruk tanumek aran xban nak lain li Kacua lix Dioseb laj Israel quin-oc aran. 3 Caaj cui li rey naru taoc aran ut tacojlak chi cuaac chiru li Kacua. Taoc sa li oquebal li cuan sa li este ut aran ajcui taelk, chan. 4 Ut li cui nk quinrocsi sa li oquebal li cuan sa li norte ut quinixcam chiru li templo. Lain quicuil nak li templo quinujac riquin xlokal li Kacua. Ut lain quinhupub cuib sa choch. 5 Ut li Kacua quixye cue: At ralal cui nk, tacuil chi us li tincut chacuu ut tacuabi chi us li tinye. Lain tinye acue chanru nak tecanjelak sa li templo. Taque retal ani taruk teoc ut ani inca taruk teoc sa li templo. 6 Jocain xye li nimajcual Dios reheb laj Israel li nequexketketi ribeb: Tzakal li mausilal xebanu, laex li ralal xcajol laj Israel. Inca chic tincuy emac. 7 Quemux ru lin templo nak xecanabeb chi oc sa lin templo li jalaneb xtenamit, li inca niquinexpab ut inca quexcul li circuncisin. Ut xemayeja li caxlan cua ut lix quiquel li xul ut lix xebul. Xban li mausilal quebanu, querisi xcuanquil li contrato li quinbanu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL44

1404

eriquin. 8 Laex aj Israel inca quexcanjelac chicuu sa lin templo jo quexintakla cui. Quexakabeb ban li jalaneb xtenamit chixbanunquil. 9 Lain li nimajcual Dios ninye nak ma jun li jalaneb xtenamit teoc sa lin templo cui maji xexcul li circuncisin ut cui inca niquinixpab, usta cuanqueb sa eyank laex aj Israel. 10 Eb laj levita rochbeneb laj Israel li rech tenamitil li quetzektanan cue nak quexlokoniheb li jalanil dios textoj rix lix maqueb. 11 Eb aan naru tecanjelak sa lin templo jo mos. Texcacale li oquebal. Texcamsiheb li xul li naquehe chok xmayejeb li tenamit. Tecanjelak chiruheb li tenamit. 12 Xban nak quecanjelac chiruheb li jalanil dios ut quecamoc be chiruheb laj Israel chixbanunquil li mausilal, jocan nak lain li nimajcual Dios ninye riquin juramento nak relic chi yal nak textoj rix lix maqueb. 13 Inca naru tecanjelak chicuu chok aj tij, chi moco naru tenachok riquin li caak re ru santo, chi moco tenachok riquin li santil mayej. Junelic ban cuank sa xbeneb li xutan xban li mausilal quexbanu. 14 Lain tinxakabeb chixcacalenquil li templo ut texbanu ajcui li caak re ru chi canjelil li tento xbanunquil sa li templo. 15 Eb laj levita, li ralal xcajol laj Sadoc, aaneb li quecanjelac chicuu nak eb li jun chol chic laj Israel quinextzektana. Aaneb li tecanjelak chicuu chok aj tij. Texmayeja chicuu li xeb ut lix quiquel li xul, chan li nimajcual Dios. 16 Caaj cui eb aan naru teoc sa lin templo ut naru tenachok riquin lin mex chi canjelac chicuu. 17 Inca naru tecanjelak sa li templo, chi moco sa li nebal li cuan chi sa cui cuan chirixeb li rak yi banbil riquin rix li carner. Nak teoc sa li puerta li naxic sa li nebal li cuan chi sa, cuank li rakeb lino chirixeb. 18 Texbat lix jolomeb riquin li ticr lino. Ut lix ta li rakeb, aan yi banbilak riquin lino. Inca terocsi li akej li taruk tetikobak xban. 19 Terisi li rak li cuan chirixeb nak xecanjelac sa li templo nak toj maji nequexic sa li nebal li cuanqueb cui li tenamit. Texcanab li rak li terisi chi sa li templo sa eb li naajej santo. Texque jalan rakeb chirix re nak inca texsantobresi li tenamit riquin li rakeb. 20 Eb laj tij inca texjo li rismal xjolomeb, chi moco texcanab chi chamoc. Caaj cui tzakal texbes. 21 Eb laj tij inca teruc li vino nak teoc sa li nebal li cuan toj chi sa. 22 Eb laj tij inca naru tesumlak riquin junak xmalcaan, chi moco naru tesumlak riquin junak ixk xjachom rib riquin lix belom. Naru tesumlak riquin junak tuk ix aj Israel li maji cuanjenak riquin cui nk, malaj ut riquin junak xmalcaan aj tij. 23 Eb laj tij texcut chiruheb lin tenamit caru li santobresinbil ut caru li inca santobresinbil. Texcut chiruheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1405

EZEQUIEL44,45

45

caru li muxbil ut caru li inca muxbil. 24 Nak cuank plet, eb laj tij terakok atin sa xbeneb li yoqueb chixpletinquil ribeb. Terakok atin sa xbeneb a yal chanru naxye lin chakrab. Texbanu lin chakrab ut chixjunil li caru xebintakla cui. Ut tex-oxlokiheb li hilobal cutan. 25 Eb laj tij inca texmux rib riquin xchebal junak camenak. Abanan naru texche cui li camenak aan lix na malaj ut lix yucua, malaj li ralal malaj ut lix rabin, malaj li ras cui nk malaj ut li ri tzin malaj ut li ranab li maji sumsu. Naru tixmux rib riquin xchebal cui li camenak xcomon laj tij. 26 Nak ac xsantobresi rib, laj tij inca tacanjelak chiru cuukub cutan. 27 Nak acak xnume cuukub cutan, taoc sa li nebal re li templo li cuan chi sa. Ut tamayejak re xtzamanquil xcuybal lix mac. Chirix aan taruk tacanjelak cuichic sa li templo, chan li nimajcual Dios. 28 Eb laj tij inca tequehek xchocheb aran Israel. Caaj cui lain li tinerechani. Caaj cui lain tinquehok reheb li caru nequeraj. 29 Eb aan textzaca li ru li acui mk li tamayejak, ut textzaca li mayej re xtojbal rix lix maqueb li tenamit, jo ajcui li mayej re xtzamanquil xcuybal lix maqueb. Chixjunil li kaxtesinbilak cue lain, reheb laj tij. 30 Reheb laj tij li xben ru li acui mk ut reheb ajcui li kaxal chabil li tamayejak chicuu. Nak eb li tenamit texyi b li kem li yi banbil riquin li xben ru li trigo, texque reheb li xben li taelk. Ut lain tincuosobtesiheb li nequexque lix mayejeb. 31 Eb laj tij inca textiu xtibel li xul li narupupic malaj ut jalan xul, cui yal camsinbil xban xul malaj ut yal nacam xjunes, chan. 1 Nak tajequi li choch riquin bu lic re xquebal reheb laj Israel li jo quial tetzak, jun jachal takaxtesi k re li Kacua. Lix bisbal, aan cablaju kilmetro riquin media xnimal rok ut lajeb kilmetro xnimal ru. Chixjunil li naajej ain santobresinbilak. 2 Sa li naajej aan taxocmank jun li naajej ca xucut chok xnaaj li templo. Cuib ciento metro riquin lajeb roxcal metro xnimal ru, ut cuib ciento metro riquin lajeb roxcal metro xnimal rok. Chixjun sutam li naajej aan tacuank li pachaya ob xcacal metro xnimal ru. 3 Sa li naajej li kaxtesinbil re li Kacua tacanab jun li naajej cablaju kilmetro xnimal rok ut ob kilmetro xnimal ru. Aanak li naajej li kaxal lok xban nak aran tayi bak li templo. 4 Li choch ain kaxtesinbil re li Dios. Ut aran texyi b lix naajeb laj tij li nequecanjelac chiru li Kacua sa li templo. Ut tacanjelak ajcui li naajej ain chok xnaaj li templo. 5 Ut tacanab ajcui jun chic li naajej reheb laj levita li nequecanjelac sa li templo. Li naajej aan cablaju kilmetro riquin media xnimal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL45

1406

rok ut ob kilmetro xnimal ru. Aran texyi b lix coc tenamiteb re tecuank cui. 6 Chixcatk lix naaj li templo tacanabak jun chic li choch. Aan cablaju kilmetro riquin media lix nimal rok ut cuib kilmetro riquin media lix nimal ru. Aan tacanjelak chok xnaaj lix tenamiteb laj Israel. 7 Ut tacanabak ajcui jun li choch chok re li rey chixcatk lix naaj li templo. Li naajej aan tacuulak toj sa li nubal sa li oeste ut tacuulak toj sa li nubal sa li este. Li naajej aan cuank chixcatk li tenamit Jerusaln. Lix nimal juntaket riquin xnimal li texcul lix tepaleb laj Israel. 8 Li choch ain re li tataklank sa xbeneb laj Israel re nak inca chic tixrahobtesiheb lin tenamit riquin xmakbal lix naajeb. Tixcanab ban lix chocheb lix tepaleb laj Israel a yal chanru lix quialeb. 9 Li nimajcual Dios quixye: Laex li nequextaklan sa xbeneb lin tenamit Israel, tzakal li rahobtesi nc li xebanu. Canabomak xbanunquil li mausilal. Chebanu ban li us ut chexcuank sa ti quilal. Canabomak xmakbal lix chocheb lin tenamit, chan. 10 Nak texbisok, chexbisok chi tzakal a yal caru li tebis. 11 Li bisleb bato li nequebis cui li ha ut li bisleb efa li nequebis cui li chaki, juntaket nequebisoc. Eb aan jun sa xlajetkil li bisleb homer. Laex texbisok riquineb li bisleb ain. 12 Junmay geras, aan jun siclo. Jun siclo, aan junlaju gramos. Oxcal siclos, aan jun mina.

teque le mayej re li ru le trigo ut le cebada, oxcal jachal terisi. Jun jachal reheb aan teque chok emayej. 14 Jocan ajcui tebanu riquin le aceite. Juntaket terisi li jun ciento jachal. Jun jachal reheb aan teque chok emayej. 15 Li cacab ciento le carner teque junjunk chok emayej. Teque li ni nk xtibel li xequiresi c Israel. Tekaxtesiheb chok ecatbil mayej ut re xcambal erib sa usilal riquin li Dios ut re ajcui xtzamanquil xcuybal le mac, chan li nimajcual Dios. 16 Tento nak chixjunileb laj Israel texcam lix mayej ut texkaxtesi re li rey li nataklan sa xbeneb. 17 Tacanak sa xben li rey xkaxtesinquil li xul re li catbil mayej. Ut aan ajcui takaxtesi nk re li ru li acui mk ut li vino li nequexmayeja. Tixque li catbil mayej ut li mayej re xtzamanquil xcuybal lix maqueb ut re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Tixbanu aan nak nequexninkei lix yolajic li po ut nak nequexninkei li hilobal cutan ut nak nequexbanu li ninke jun chol chic. Li rey tamayejak sa xcabaeb chixjunileb laj Israel. 18 Li Kacua li nimajcual Dios quixye: Sa li xben cutan re li xben po temayeja

13 Nak

Li mayejac sa li templo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1407
19Laj

EZEQUIEL45,46

46

jun li toro li tzakalak re ru. Tebanu aan re xsantobresinquil li templo. tij tixcam lix quiquel li xul li quimayejac re xtzamanquil xcuybal lix maqueb. Tixque li quic sa li rokechal li templo. Tixque ajcui sa lix xuc li artal sa xca pacalil. Ut tixque ajcui sa li okech re li oquebal re li nebal li cuan chi sa. 20 Sa li xcuuk li cutan re li po taque cuichic li mayej re xtzamanquil xcuybal lix maqueb li temacobk chi inca xexque retal ut chi inca yal queraj xchol. Riquin ain santobresinbilak li templo. 21 Sa li calaju xbe li xben po tetiquib xninkeinquil li pascua. Chiru cuukub cutan tecua li caxlan cua li maca xchamal. 22 Sa li xben cutan re li ninke li rey tixque jun li toro li tamayejak re xtzamanquil xcuybal xmac aan ut re ajcui xtzamanquil xcuybal xmaqueb li tenamit. 23 Rajlal cutan chiru li cuukub cutan nak yok li ninke, li rey tixque chok catbil mayej chiru li Kacua cuukub li toro, ut cuukub li carner telom li maca requeb. Ut rajlal cutan tixmayeja junjunk li chibat telom re xpatzbal xcuybaleb xmac. Tzakalakeb re ru li xul li tixmayeja. 24 Ut tixmayeja ajcui ru li racui mk riquin li catbil mayej. Tixmayeja junmay litro li ru li acui mk trigo ut oxib litro riquin media litro li aceite rochbeneb li junjunk chi xul. 25 Ut tixque ajcui li mayej re li ninke nak nequexyi b li coc muhebal. Li ninke aan naticla sa li olaju xbe li xcuuk po. Chiru cuukub cutan nak yok li ninke li rey tixque li mayej jo naxbanu rajlal re xtzamanquil xcuybal xmaqueb, ut tixque ajcui li mayej li nacatman, jo ajcui li ru li acui mk ut li aceite. 1 Li Kacua li nimajcual Dios naxye chi jocain: Li oquebal re li nebal li cuan chi sa, sa li este tzaptzok chiru li cuakib cutan nak eb li tenamit yokeb chi canjelac. Abanan tatemank nak tacuulak li hilobal cutan ut sa xkehil nak nequexninkei li xyolajic li po. 2 Li rey taoc sa li nebal li cuan sa li este ut taxic sa li nimla naajej li cuan nach riquin li oquebal. Aran taxakli k chixcatk li okech re li oquebal nak eb laj tij yokeb chixmayejanquil li catbil mayej ut li mayej re xcambaleb rib sa usilal riquin li Dios. Tixlokoni li Kacua chixcatk li oquebal ut chirix aan taelk cuichic sa li naajej aan. Toj sa li ecuu textzap li oquebal. 3 Chixjunileb li tenamit texlokoni li Kacua chiru li oquebal li cuan sa li este rajlal hilobal cutan ut nak nequexninkei li xyolajic li po. 4 Sa li hilobal cutan li rey tixcam li xul li tecatek chok xmayej chiru li Kacua. Tixque cuakib li carner telom li toj sajeb ut jun li carner telom. Tzakalakeb re ru li xul. 5 Ut rochben li carner telom tixque junmay litro li caj. Ut rochbeneb li coc carner tixque li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL46

1408

jo quial taalak sa xchol. Ut tixque ajcui oxib litro riquin media litro li aceite rochben li junmay litro li caj. 6 Nak texninkei lix yolajic li po tixque jun li toro toj saj, cuakib li carner toj sajeb ut jun li carner telom. Tzakalakeb re ru li xul aan. 7 Nak tixque li toro tixque ajcui junmay litro li caj. Ut tixque junmay litro rochben li carner telom. Ut tixque li jo quial na-ala sa xchol rochbeneb li coc carner. Ut tixque ajcui oxib litro riquin media litro li aceite rochben li junkmay litro li caj. 8 Li rey taoc sa li nimla oquebal ut aran ajcui taelk. 9 Nak eb li tenamit teoc sa li oquebal li cuan sa li norte chixlokoninquil li Kacua, teelk sa li oquebal li cuan sa li sur nak terakek chi lokoni nc. Ut eb li teoc sa li oquebal li cuan sa li sur teelk sa li oquebal li cuan sa li norte. Ma ani teelk sa li oquebal li queoc cui. 10 Li rey taoc nak eb li tenamit teoc ut taelk nak teelk eb aan. 11 Sa eb li jalan jalank chi ninke texmayeja junmay litro li caj rochben li junjunk chi toro jo eb ajcui li carner. Ut texmayeja li jo quial na-ala sa xcholeb rochbeneb li coc telom carner. Ut tixque ajcui oxib litro riquin media litro li aceite rochben li junkmay litro li caj. 12 Nak li rey taalak sa xchol xquebal xcatbil mayej malaj ut li mayej re xcambal rib sa usilal riquin li Dios, tatehek li oquebal li cuan sa li este. Ut tixque lix catbil mayej ut lix mayej re xcambal rib sa usilal riquin li Dios jo naxbanu sa li hilolbal cutan. Ut li puerta tatzapek cuichic nak acak x-el. 13 Rajlal cutan chiru li ekela tamayeja jun li carner jun chihab cuan re ut tzakalak re ru. Tacatmank chok mayej chiru li Kacua. 14 Rajlal ekela cuukub litro li caj tixmayeja chiru li Kacua rochben jun litro li aceite li texque sa xben li caj. Ain jun chakrab quebil sa xbeneb nak junelic texque li mayej ain. 15 Nak texque li telom carner toj saj chok catbil mayej, texque ajcui li mayej caj ut aceite. Chi junelic texque li mayej ain rajlal ekela. 16 Lain li nimajcual Dios ninye: Cui li rey tixsi xchoch li ralal chok xmatan, li choch aan rehak chic li ralal ut reheb ajcui ralal xcajol eb aan. 17 Abanan cui li rey tixsi xchoch li nacanjelac chiru, li choch aan re chic li rey nak tacuulak li lajeb roxcal chihab nak texbanu li ninke Jubileo xcaba, li chihab re sahil cholej. Ut li choch aan tacanak chok xherencia li ralal xcajol li rey. 18 Nak li rey tixque xchoch li ralal xcajol, tento nak tixque li re aan re nak lin tenamit inca teisi k sa lix naajeb. Inca naru tixmak lix choch lin tenamit, chan li Dios. 19 Chirix aan, li cui nk quinrocsi sa li oquebal ut quinixcam sa li coc naajej li cuanqueb sa li norte. Aaneb li naajej li kaxtesinbileb chok reheb laj tij. Ut quixcut chicuu jun li naajej li cuan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1409

EZEQUIEL46,47

chi ixbej sa li oeste. 20 Ut quixye cue: Aan ain li naajej li texcub cui li caak re ru li texmayeja. Texchik li tib li texmayeja re xpatzbal xcuybal xmaqueb ut li mayej re xtojbal rix lix maqueb. Aran texpom li mayej re li ru li racui mk. Texbanu aran re nak inca texcam li caru santobresinbil sa li nebal li cuanqueb cui li tenamit, chan li cui nk. 21 Chirix aan quinrisi sa li nebal li cuan chirix ut quinixcam sa xca pacalil li nebal. Sa eb li cahib chi xuc cuan jun chic li nebal. 22 Li junju nk chi nebal juntaket xni nkaleb. Junmay metro lix nimal rok ut olaju metro lix nimal ru. 23 Li junjunk chi nebal sutsu sa tzac. Ut cuanqueb xnaajeb li xam chiru li tzac. 24 Ut li cui nk quixye cue: Aaneb ain li naajej li tecubank cui li nequecanjelac sa li templo. Arin texchik li mayej li nequexque eb li tenamit, chan.

47

cui nk quinixcam cuichic sa li oquebal re li templo. Ut quicuil nak rubel li oquebal yo chak chi elc li ha ut yo chi xic sa li este bar na-iloc cui li templo. Li ha yo chi elc rubel li templo sa li sur ut yo chi numec chixcatk li artal. 2 Li cui nk quinrisi chirix li templo. Co-el sa li oquebal li cuan sa li norte ut quinixcam sa li oquebal li cuan sa li este. Ut aran quicuil li rok ha yo chi elc sa li nim re li oquebal. 3 Ut qui-el li cui nk ut yo chi xic sa li este. Cuan jun li cam re bisoc sa ruk. Quixbis ob ciento metro ut quixye cue nak tinnumek sa li nima sa li naajej aan. Ut lain quintiquib numec ut li ha quicuulac sa xcux cuok. 4 Nak quixbis ob ciento metro chic, li ha quicuulac sa xben cuok. O b ciento metro chic quixbis ut li ha quicuulac sa xcamal insa. 5 Quixbis ob ciento metro chic, ut ac cham chic chi us li nima. Inca chic quiru quinnume xban nak kaxal cham chic. Ma ani naru nanume cui inca nanau numxic. 6 Ut li cui nk quixye cue: At ralal cui nk, que retal chi us chixjunil li caru xacuil, chan. Tojonak li cui nk quinixcam cuichic chire li nima. 7 Nak cuanquin aran, quicuil nak cuanqueb nabaleb li ni nki che chire li nima sa xca pacalil. 8 Quixye cue li cui nk: Li ha ain yo chi xic sa li este. Nanume sa li ru taka Arab ut tox-ocak sa li palau Mar Muerto. Nak li ha ain taoc sa li palau, tachabilok li ha. 9 Chixjunil li xul li tecuank sa li nima aan tacuank xyuameb. Nabaleb li car li tecuank sa li palau bar taoc cui li nima. Tacuank xyuameb chixjunil li xul li tecuank sa li ha aan. 10 Ut chire li palau aan cuankeb laj car naticla chak sa li naajej En-gadi nacuulac toj

1Li

Li nima li na-el chak rubel lix puertil li templo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL47

1410

En-eglaim. Ut yalak bar chire li palau yokeb chixchakobresinquil lix yoyeb laj car. Quila pay ru li car ut kaxal nabalakeb li tecuank sa li palau aan, jo li cuanqueb sa li nimla palau Mediterrneo xcaba. 11 Abanan li ha li yal tamto chire li palau ut lix sab ha inca tachabilok. Tacanak ban chok re atzam. 12 Ut chire li nima sa xca pacalil tecuank quila pay ru li che teuchi nk. Li che aan inca tetanek lix xak ut inca texcanab uchi nc. Rajlal teuchi nk sa xkehil xban nak cuanqueb chire li nima li na-el sa li templo. Li che aan teuchi nk ut li ru taloek ut lix xak tacanjelak chok ban.

nimajcual Dios quixye: Aaneb ain lix nubal li choch li tajequi k reheb li cablaju xtepaleb li ralal xcajol laj Israel. Cuib jachal li choch li texcul eb li ralal xcajol laj Jos. 14 Lain quinye reheb le xetonil yucua riquin juramento nak tinque reheb li naajej ain. Jocan nak tajequi reheb ut juntaket xni nkal li texcul li junjunk. Aan ain li choch li tinque chok eherencia. 15 Li nubal sa li norte taticlak cuan cui li palau Mediterrneo xcaba sa li be li naxic Hetln ut tacuulak sa eb li tenamit Zedad, 16 Hamat, Berota, ut Sibraim, li cuan sa li nubal re li tenamit Damasco ut Hamat. Ut nacuulac sa li tenamit Hazar-haticn li cuan sa li nubal re li naajej Haurn. 17 Ain li nubal li cuan sa li norte naticla chak cuan cui li palau ut nacuulac toj sa li tenamit Hazar-enn. Eb li naajej Damasco ut Hamat cuanqueb sa li norte. 18 Li nubal li cuan sa li este nacuulac sa xyankeb li naajej Haurn ut Damasco ut sa xyankeb li naajej Galaad ut Israel. Li nima Jordn, aan lix nubal. Nacuulac toj cuan cui li palau Mar Muerto. 19 Li nubal li cuan sa li sur naticla Tamar ut nacuulac toj cuan cui li ha li cuan Cades. Ut nacuulac toj sa li palau Mediterrneo. Aan li nubal li cuan sa li sur. 20 Li nubal li cuan sa li oeste, aan li palau Mediterrneo. Nacuulac sa li norte toj sa li oquebal re Hamat. Aan li nubal li cuan sa li oeste. 21 Tajequi li naajej reheb laj Israel a yal chanru lix tepaleb. 22 Nak tebuli rix li choch re tejequi sa eyank, teque ajcui reheb li jalaneb xtenamit li cuanqueb sa eyank. Texcul lix chocheb li cuanqueb ralal xcajol li queyola sa le tenamit. Tebulik erochben re nak tetzak choch sa eyank laex aj Israel. 23 Texcul xchocheb li jalaneb xtenamit sa lix tepaleb li yoqueb cui chi cuanc, chan li nimajcual Dios.

13 Li

Nak quexcul lix chocheb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

48

1411
1Aan

EZEQUIEL48

ain xcabaeb li junjunk xtepaleb laj Israel ut li choch li texcul. Laj Dan tixcul lix choch sa li norte. Naticla chak sa li naajej Hetln ut nacuulac toj sa li naajej Hamat, ut nacuulac Hazarenn xcuent Damasco li cuan sa li norte. Lix nubal lix naaj naticla sa li este ut nacuulac toj sa li oeste. 2 Ut sa li nubal re lix choch laj Dan tixcul lix naaj laj Aser. Naticla sa li este ut nacuulac toj chire li palau. 3 Ut sa li nubal re lix choch laj Aser, tixcul lix naaj laj Neftal. Naticla sa li este ut nacuulac toj chire li palau. 4 Ut sa li nubal re lix choch laj Neftal tixcul lix naaj laj Manass. Naticla sa li este ut nacuulac toj chire li palau. 5 Ut sa li nubal re lix choch laj Manass tixcul lix naaj laj Efran. Naticla sa li este ut nacuulac toj chire li palau. 6 Ut sa li nubal re lix choch laj Efran tixcul lix naaj laj Rubn. Naticla sa li este ut nacuulac toj chire li palau. 7 Ut sa li nubal re lix choch laj Rubn tixcul lix naaj laj Jud. Naticla sa li este ut nacuulac toj chire li palau. 8 Ut li naajej li cuan chixcatk lix choch laj Jud tacanak chok xnaaj li templo. Naticla sa li este ut nacuulac toj chire li palau. Cablaju kilmetro xnimal ru. Ut lix nimal rok, aan juntaket riquin li texcul lix tepaleb laj Israel. Ut li templo tacuank sa xyi li naajej aan. 9 Li naajej li texoc chok re li nimajcual Dios, aan cablaju kilmetro riquin medio kilmetro xnimal rok ut lajeb kilmetro xnimal ru. 10 Ut sa li naajej aan tacuank lix naajeb laj tij. Cablaju kilmetro riquin media kilmetro xnimal rok naticla sa li este ut nacuulac toj sa li oeste. O b kilmetro lix nimal ru li naticla sa li norte ut nacuulac toj sa li sur. Ut lix templo li Kacua tacuank sa xyi li naajej aan. 11 Li naajej aan reheb laj tij li ralal xcajol laj Sadoc li santobresinbileb chi canjelac chiru li Dios. Junelic quecuan sa ti quilal chiru. Inca quextzektana li Dios jo quexbanu li ralal xcajol laj Lev nak eb laj Israel quextzektana li Dios. 12 Eb laj tij tecuank sa li loklaj naajej li ac canabanbil chok reheb chixcatk lix naajeb laj levita. 13 Ut lix naajeb laj levita li cuan chixcatk li nubal re lix naajeb laj tij, aan cablaju kilmetro riquin media kilmetro xnimal rok ut ob kilmetro xnimal ru. Chixjunil li naajej reheb laj tij ut reheb laj levita, aan cablaju kilmetro riquin media xnimal rok ut lajeb kilmetro xnimal ru. 14 Li choch ain inca naru xcayinquil, chi moco naru xjalbal ru, chi moco naru xquebal re jalan xban nak li naajej ain ac kaxtesinbil re li nimajcual Dios. 15 Li naajej li nacana, aan moco kaxtesinbil ta re li Dios. Li choch aan tacanjelak reheb laj Israel re tecuank cui. Li naajej, aan cablaju kilmetro riquin media kilmetro xnimal rok ut cuib kilmetro riquin media xnimal ru.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EZEQUIEL48

1412

Sa xyi li naajej texyi b lix tenamit ut chixjun sutam tacuank lix naajeb lix quetomk. 16 Li naajej li tecuank cui li tenamit, aan ca xucut. Lix nimal rok aan cuib kilmetro riquin cuib ciento metro riquin lajeb roxcal metro. Ut lix nimal ru, aan cuib kilmetro riquin cuib ciento metro riquin lajeb roxcal metro. Juntaket xnimal rok ut juntaket xnimal ru. 17 Chixjun sutam li tenamit tacuank lix naajeb li quetomk. Li naajej aan jun ciento riquin ob xcacal metro xni nkal ru sa xca pacalil. 18 Chixjun sutam li tenamit tacuank li choch chixcatk lix naaj li Kacua. Li naajej aan ob kilmetro xnimal rok sa li este ut ob kilmetro xnimal rok sa li oeste. Textrabaji li choch ain ut teauk. Ut li ru li acui mk li taelk, aan xtzacaemkeb li tecanjelak sa li tenamit. 19 Li tecanjelak sa li tenamit, aaneb li cuanqueb sa lix tepaleb laj Israel. Ut aaneb li tecanjelank re li choch ain. 20 Ca xucut li naajej li tacanak sa xyi. Cablaju kilmetro riquin media kilmetro xnimal rok ut aan ajcui lix nimal ru. Chixjunil li naajej ain kaxtesinbil re li Kacua ut re li tenamit. 21 Li choch li cuan sa xca pacalil li naajej li kaxtesinbil re li Kacua ut re li tenamit, aan re li rey. Nacuulac sa li este toj sa li nubal ut nacuulac sa li oeste toj sa li palau. Lix nimal ru, aan cablaju kilmetro riquin media kilmetro. Sa xyi li naajej aan cuank lix naaj li templo. 22 Li choch li cuan sa xca pacalil lix naajeb laj levita ut li tenamit, aan xnaaj li rey. Li naajej ain naxcul rib riquin lix nubal lix naaj laj Jud ut naxcul ajcui rib riquin lix nubal lix naaj laj Benjamn. 23 Eb li jun chol chic laj Israel texcul xnaajeb sa li sur. Sa li nubal re lix naaj li rey ut li nubal re lix naaj li tenamit tixcul xnaaj laj Benjamn. Naticla sa li este ut nacuulac toj chire li palau sa li oeste. 24 Ut sa li nubal re lix choch laj Benjamn tixcul lix naaj laj Simen. Naticla sa li este ut nacuulac toj chire li palau. 25 Ut sa li nubal re lix choch laj Simen tixcul lix naaj laj Isacar. Naticla sa li este ut nacuulac toj chire li palau. 26 Ut sa li nubal re lix choch laj Isacar tixcul lix naaj laj Zabuln. Naticla sa li este ut nacuulac toj chire li palau. 27 Ut sa li nubal re lix choch laj Zabuln tixcul lix naaj laj Gad. Naticla sa li este ut nacuulac toj chire li palau. 28 Ut li nubal re lix choch laj Gad li cuan sa li sur naticla Tamar ut nanume toj cuan cui li ha li cuan Cades ut nanume chire li nima li cuan Egipto. Ut nacuulac toj sa li palau Mediterrneo. 29 Aan ain li naajej li tajequi reheb li cablaju xtepaleb laj Israel. Jo xinye acue, jocan tabanu, chan li nimajcual Dios. 30 Sutsuk sa tzac li tenamit li cuan sa li naajej li kaxtesinbil re li Dios. Li tzac li cuan sa li norte, aan cuib kilmetro

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1413

EZEQUIEL48

riquin cuib ciento metro riquin ob xcacal metro xnimal ru. 31 Ut taque xcabaeb li oquebal re li tenamit jo lix cabaeb li xtepaleb laj Israel. Lix cabaeb li oxib li oquebal li cuanqueb sa li norte, aaneb Rubn, Jud ut Lev. 32 Jocan ajcui sa li este lix nimal ru li tzac, aan cuib kilmetro riquin cuib ciento metro riquin ob xcacal metro. Cuanqueb oxib li oquebal. Lix cabaeb, aaneb Jos, Benjamn ut Dan. 33 Jocan ajcui sa li sur lix nimal ru li tzac, aan cuib kilmetro riquin cuib ciento metro riquin ob xcacal metro. Cuanqueb oxib li oquebal. Lix cabaeb, aaneb Simen, Isacar ut Zabuln. 34 Jocan ajcui sa li oeste lix nimal ru li tzac, aan cuib kilmetro riquin cuib ciento metro riquin ob xcacal metro. Cuanqueb oxib li oquebal. Lix cabaeb, aaneb Gad, Aser ut Neftal. 35 Chixjunil li tzac li sutsuk cui li tenamit, aan beleb kilmetro xnimal. Ut chalen sa li cutan aan, lix caba li tenamit aan Jehov-sama. Chi jalbil ru naraj naxye Li Kacua cuan arin.

Li Dios quixcut chiru laj Ezequiel jun li visin ut quiril cahib chi rueda ut lix ngel li Dios. (Ezequiel 48.35)

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Daniel

rox chihab roquic laj Joacim chok xreyeb laj Jud nak quicuulac Jerusaln laj Nabucodonosor lix reyeb laj Babilonia chi pletic riquineb. 2 Ut li Dios quixcanab laj Joacim lix reyeb laj Jud sa rukeb laj Babilonia. Ut cuan li sec li quicanjelac sa rochoch li Dios li quicame sa li naajej Sinar. Ut laj Nabucodonosor quixcam sa rochoch lix dios ut quixque sa li naajej bar naxocman cui li caak re ru terto xtzak re lix dioseb. 3 Laj Aspenaz aan li nataklan sa xbeneb li cui nk li eunuco, li nequetrabajic sa li palacio. Li rey quixye re laj Aspenaz nak tixsic ruheb cuib oxib xcomoneb li ralal xcajol li quecuan chok xreyeb laj Israel ut tixcameb sa li palacio. 4 Eb li chajom aan tento nak cajoak xchakaleb ru ut cuankeb xnaleb, tzolbilakeb ut sebak xcholeb, ut tzakalak re ruheb re nak taruk tecanjelak sa li palacio. Ut laj Aspenaz tixcut chiruheb li atinac ut li tzi bac sa li ratinobaleb laj Babilonia. 5 Li rey quixye nak rajlal cutan tequehek xtzacaemk jo naxtzaca aan. Tequehek xvino jo naruc aan. Techolani k oxib chihab ut chirix aan tecamek chiru li rey. 6 Sa xyankeb li sicbileb ru cuanqueb laj Daniel, laj Ananas, laj Misael ut laj Azaras. Aaneb ralal xcajol laj Jud. 7 Ut li nataklan sa xbeneb li eunucos quixque xcabaeb. Laj Daniel quiquehe chok aj Beltsasar. Laj Ananas quiquehe chok aj Sadrac. Laj Misael quiquehe chok aj Mesac ut laj Azaras quiquehe chok aj Abed-nego. 8 Ut laj Daniel quixye sa xchol nak inca tixmux ru lix pabal riquin xcuabal li tzacaemk li quiquehe re xban li rey chi moco riquin rucbal li vino xban nak eb laj Jud inca quexbanu li

1Yo

Laj Daniel cuan sa rochoch li rey

1414
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1415

DANIEL1,2

tzacaemk aan. Quixtzama ban chiru laj Aspenaz nak inca taminek ru xbanunquil. 9 Ut li Dios quixtenka laj Daniel. Lix naleb laj Daniel quicuulac chiru laj Aspenaz li nataklan sa xbeneb li eunuco. 10 Ut laj Aspenaz li nataklan reheb quixye re laj Daniel: Lain ninxucuac xban nak li rey quixye cue caru tetzaca. Cui sakquirin le rilobal ut cui bakex chiruheb li jun chol chic, li rey naru naxtakla incamsinquil lain, chan. 11 Tojonak laj Daniel quiatinac riquin laj Melsar, li quiquehe xban laj Aspenaz chi iloc reheb laj Daniel, laj Ananas, laj Misael ut laj Azaras. 12 Quixye re: Banu usilal, kayalak lajebak cutan li yoquin chixtzamanquil chacuu. Junes quiil ken taque chikatzaca ut junes ha taque chikuc. 13 Riquin ain tacuil bar cuan li kaxal cau, ma lao malaj li nequetzacan re li tzacaemk jo naxtzaca li rey. Ut chirix aan naru nacabanu li caru nacacuaj kiquin. Cui tacuil nak inca cauho, taque chikatzaca li caru tacuaj, chan. 14 Ut laj Melsar quixcul xchol li quixye laj Daniel. Ut lajeb cutan quexbanu chi jocan. 15 Ut nak ac xnume li lajeb cutan, laj Daniel ut eb li rochben kaxal cau nequeiloc ut cau ribeb chiruheb li jun chol chic li nequetzacan jo quixye li rey. 16 Ut chirix chic aan laj Melsar inca quixque reheb li tzacaemk ut li vino li quixye li rey. Quixque ban junes quiil ken chixtzacaheb ut junes ha quixque chiruqueb. 17 Ut li Dios quixque xnalebeb li cahib chi saj cui nk ain ut kaxal sebeb xchol chixtaubal ru chixjunil li caru quicute chiruheb. Ut kaxal cuichic li naleb li quiquehe re laj Daniel xban li Dios re xtaubal ru li naxye li matc ut li visin. 18 Nak ac xnume li oxib chihab li quixye li rey, laj Aspenaz li nataklan sa xbeneb li eunuco quixcameb riquin li rey Nabucodonosor. 19 Ut li rey quiatinac riquineb. Ut quisaho xchol riquineb laj Daniel, laj Ananas, laj Misael ut laj Azaras ut ma jun chic quixtau jo eb li cahib aan. Jocan nak quecana sa li palacio chi canjelac chiru. 20 Chixjunil li caru quepatze reheb xban li rey, li cahib chi cui nk ain kaxal chabil quexsume. Kaxal cuichic chabil quexsume chiruheb chixjunileb li cuanqueb rubel xcuanquil li rey jo laj ke ut eb li nequetzoloc chirix li chahim. 21 Ut laj Daniel quicana chi canjelac sa li palacio toj sa li xben chihab nak cuan chok rey laj Ciro.

xcab chihab roquic chok rey laj Nabucodonosor nak quimatquec ut cajo nak quixucuac xban lix matc. Inca chic quicuar xban xcaux. 2 Jocan nak quixbok chixjunileb laj ke ut eb laj quehol naleb, joqueb ajcui
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1Yo

Laj Nabucodonosor quixmatque li nimla jalam uch

DANIEL2

1416

li nequetzoloc chirix li chahim ut eb laj caldeo re nak texye re caru naxye lix matc. Ut quecuulac riquin li rey. 3 Ut li rey quixye reheb: Cajo incaux xban li xinmatque. Nacuaj teye cue caru xyalal lin matc, chan reheb. 4 Ut eb laj caldeo queatinac riquin li rey sa ratinobaleb laj arameo ut quexye: At rey, chicuank taxak la yuam chi junelic. Lao aj canjel chacuu. Ye ke caru la matc ut lao takaye acue caru naxye, chanqueb. 5 Quichakoc li rey ut quixye reheb laj caldeo: Xsach sa inchol lin matc. Cui laex inca teye cue caru lin matc ut caru naxye, texpedasi k ut tajucmank le rochoch. 6 Abanan cui teye cue caru naxye lin matc, tinque ere nabal le matan ut tinque elokal. Yehomak bi cue caru lin matc ut yehomak cue caru naxye, chan. 7 Ut quexye cuichic re: At rey, lao aj canjel chacuu. Ye ke caru la matc ut takaye acue caru naxye, chanqueb. 8 Li rey quixye reheb: Lain ninnau caru yoquex. Yoquex chiroybeninquil xban nak nequenau nak inca jultic cue lin matc. 9 Cui inca teye cue caru lin matc, juntaket li tecul chejunilex. Laex ac xecub erib chi ribil erib nak textictiik chicuu yal re roybeninquil nak tanumek li cutan. Yehomak bi cue caru xinmatque re nak tinnau nak naru teye cue li caru naxye, chan. 10 Eb laj Caldeo quechakoc ut quexye re: Ma ani junak sa ruchichoch naru tixye acue caru naxye la matc cui inca taye re xben cua caru xamatque. Ut ma jun rey, chi moco li kaxal ni nkeb xcuanquil, nequepatzoc chi jocan riquineb laj ke chi moco riquineb li nequetzoloc chirix li chahim, chi moco kiquin lao aj caldeo. 11 Li caru nacapatz, at rey, kaxal chaaj xsumenquil. Ma ani naru tayehok acue li caru nacacuaj xnaubal. Caaj eb cui li kadios nequenaoc re aan; abanan ma aniheb sa kayank xban nak eb aan inca nequecuan sa xyankeb yal cui nk, chanqueb. 12 Ut cajo nak quijosko li rey ut quixtakla xcamsinquil chixjunileb laj quehol naleb li cuanqueb Babilonia. 13 Nak ac xque li chakrab li rey nak tecamsi k laj quehol naleb, quesique ajcui laj Daniel ut eb li rochben re tecamsi k. 14 Laj Daniel aan cuan xnaleb ut quixcoxla chi us caru tixye re laj Arioc li capitn reheb li soldado, li quetaklac chixcamsinquileb laj quehol naleb li cuanqueb Babilonia. 15 Laj Daniel quixpatz re laj Arioc lix capitn li rey: Caru xyalal nak li rey quixque li chakrab ain kaxal ra? chan. Ut laj Arioc quixye re caru quiculman. 16 Ut laj Daniel co riquin li rey ut quixtzama chiru nak taroybeni cachinak re nak aan tixye re caru lix matc ut caru xyalal. 17 Chirix chic aan laj Daniel co sa li rochoch cuanqueb cui laj Ananas, laj Misael ut laj Azaras, li nequeochbenin re, ut quixseraki reheb caru quiculman sa li rochoch li rey. 18 Quixye reheb nak tetijok ut tetzamank chiru li Dios cuan sa choxa re nak li Dios taruxtana

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1417

DANIEL2

ruheb ut tixcut chiru laj Daniel caru xyalal lix matc li rey re nak inca tecamsi k rochbeneb laj quehol naleb re Babilonia. 19 Ut sa ajcui li kojyi n aan, li Dios quixcutbesi chiru laj Daniel caru lix matc li rey ut caru lix yalal. Ut laj Daniel quixlokoni li Dios cuan sa choxa. 20 Ut quixye: Lokoninbil taxak li Kacua Dios chi junelic ke cutan xban nak aan li kaxal nim xcuanquil ut aan naxnau chixjunil. 21 Li Dios aan yal re sa xbeneb li cutan. Aan nataklan chak re li hab ut aan nataklan re li sakehil. Aan naxakaban reheb li rey ut aan ajcui na-isin reheb. Aan li naquehoc re lix nalebeb li cuanqueb xnaleb ut naxqueheb ajcui chixtaubal ru li inca natauman ru. 22 Aan naxcutbesi chiku li inca nakatau ru ut li chaaj xtaubal ru. Aan naxnau chixjunil li caak re ru inca nakanau lao. Chixjunil cutan saken chiru aan. 23 At inDios, laat lix Dioseb lin xetonil yucua. Ninbantioxin chacuu ut nacatinlokoni xban nak xaque innaleb ut xaque incacuilal. Xacutbesi chicuu li xintzama chacuu. Anakcuan xacutbesi chicuu caru lix matc li rey ut caru lix yalal, chan laj Daniel re li Dios. 24 Tojonak laj Daniel co riquin laj Arioc li quitaklac xban li rey chixcamsinquileb laj quehol naleb re Babilonia. Ut quixye re: Macamsiheb cuan laj quehol naleb re Babilonia. Oybeni cachinak. Chinacam riquin li rey ut lain tinye re caru naxye lix matc, chan. 25 Ut laj Arioc sa junpat quixcam laj Daniel riquin li rey ut quixye re: Xintau chak jun li saj cui nk xcomoneb laj Jud li quechape ut quecame chak arin ut aan tixye acue caru naxye la matc, chan. 26 Li rey quichakoc ut quixye re laj Daniel li nayeman Beltsasar re: Ma taruk taye cue caru xinmatque ut caru naxye? chan. 27 Laj Daniel quichakoc ut quixye: Li caru nacacuaj xnaubal inca nanauman. Chi moco laj ke, chi moco li cuanqueb xnaleb, chi moco li nequetzoloc chirix li chahim, chi moco laj tul naru teyehok acue, at rey. 28 Abanan cuan jun Dios sa choxa. Aan li nacutbesin re li caru inca nanauman ut aan ajcui li tacutbesi nk re chacuu, at rey Nabucodonosor, caru taculmank sa eb li cutan chalel. Lain tinye acue caru la matc ut caru li cacuil nak cuancat sa la chat. 29 At rey, nak cuancat sa la chat yocat chi coxlac chirix li caru taculmank sa eb li cutan techalk. Ut li Dios, li nacutbesin re li caru inca nanauman, aan quixcutbesi chacuu li caru taculmank. 30 Ut quicutbesi c chicuu lain. Macua xban nak kaxal nabal innaleb chiruheb lix nalebeb li jun chol chic. Quicutbesi c ban chicuu re nak lain tinye acue, at rey, caru naxye la matc, ut re ajcui nak tatau ru li caru yo cui acaux. 31 At rey, sa la matc xacuil nak xakxo chacuu jun li jalam uch kaxal najt xteram. Nalembac na-iloc ut xiu xiu rilbal. 32 Lix jolom li jalam uch yi banbil riquin oro, li re xchol ut lix

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DANIEL2

1418

tel yi banbil riquin plata, li ru xsa ut li ra yi banbil riquin bronce. 33 Lix tzelec yi banbil riquin hierro, ut li rok yijach hierro ut yijach catbil saklun. 34 Nak yocat chirilbal li jalam uch, jun li pec qui-el sa li ul chi ma ani quicutuc re. Ut li pec toj chiru li rok li jalam uch coxnak ut quimuche li rok xban. 35 Ut quimuche ajcui li hierro, li catbil saklun, li bronce, li plata ut li oro. Ut poks quicana chanchan xpoksil li trigo li nacana nak nayekiman re risinquil sa rix. Ut lix poksil li chi ch ut li catbil saklun quicame chi junaj cua xban ik. Abanan li pec quicana ut quiniman toj retal quicuulac xnimal jo jun li tzul ut quixtzap chixjunil li ruchichoch. 36 Aan ain li xacuil sa la matc, at rey, ut anakcuan tinye acue caru lix yalal, chan laj Daniel. 37 At rey, laat li kaxal nim la cuanquil sa xyankeb chixjunileb li rey xban nak li Kacua Dios li cuan sa choxa, aan li quixakaban acue ut aan ajcui quiquehoc acuanquil, acacuilal ut alokal. 38 Ut quixque la cuanquil sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch, joqueb ajcui li xul sa ruchichoch ut li xul li nequerupupic chiru choxa. Quixkaxtesi chixjunil sa acuuk laat ut quixque acuanquil sa xben chixjunil. Lix jolom oro li jalam uch li xacuil, aan laat. 39 Li plata aan retalil jun chic xnimal ru tenamit cuank xcuanquil, abanan inca tixtau acuanquil laat. Ut li bronce, aan retalil li rox xnimal ru tenamit li tacuank xcuanquil sa xben chixjunil li ruchichoch. 40 Ut li hierro, aan retalil li xca xnimal ru tenamit li kaxal nim xcuanquil. Chanchan ajcui li hierro xban nak kaxal cauhak rib chiruheb ut aan taisi nk xcuanquileb chixjunileb li jun chol chic. 41 Ut xacuil ajcui nak yijach li rok li jalam uch hierro ut yijach saklun. Aan retalil nak li xca xnimal ru tenamit jachbilak ru lix cuanquilal jo xacuil nak li rok yi banbil riquin hierro ut saklun. 42 Xacuil nak li ruuj rok li jalam uch yijach saklun ut yijach hierro. Aan retalil li xca xnimal ru tenamit. Yijach cauhakeb rib ut yijach inca. 43 Xacuil nak li ruuj rok li jalam uch yijach saklun ut yijach hierro. Aan retalil nak texbanu li contrato re nak texcam rib sa usilal. Abanan texket li caru texye sa li contrato. 44 Ut sa eb li cutan aan li Dios cuan sa choxa tixxakab jun chic li kaxal nim xcuanquil ut ma ani taruk tanumtak sa xben. Aan tasachok re chixjunileb li cuanqueb xcuanquil ut macaak rosojic aan. 45 Laat xacuil chanru nak li pec qui-el sa li ul chi ma ani xcutuc re. Xacuil ajcui chanru nak quimuche li jalam uch yi banbil riquin hierro, bronce, saklun, plata ut oro. At rey, li nimajcual Dios yo chixyebal acue caru taculmank sa eb li cutan chalel. Lain xinye acue caru la matc ut xinye ajcui acue caru lix yalal, chan laj Daniel. 46 Nak quirabi li rey li caru quixye laj Daniel, quixcuikib rib chiru ut quixque xlokal ut quixtakla xquebal lix matan ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1419

DANIEL2,3

xcatbal li incienso chiru. 47 Ut quixye re laj Daniel: Relic chi yal nak la Dios, aan li tzakal Dios ut aan li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li yi banbil dios. Aan li Kacua ut aan li nim xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li rey. Aan li nacutbesin xyalal li inca natauman ru. Ninnau nak yal aan xban nak laat xaye cue caru xyalal lin matc, chan li rey. 48 Ut li rey quixque lix chabil matan laj Daniel ut quixque xlokal ut quixque ajcui xcuanquil re nak aan chic tataklank sa chixjunil li naajej Babilonia. Ut aan chic li najolomin reheb laj quehol naleb sa li tenamit. 49 Laj Daniel quixtzama chiru li rey nak tequehek chi canjelac sa li tenamit Babilonia laj Sadrac, laj Mesac, ut laj Abed-nego. Yal xban nak jocan quixtzama laj Daniel, jocan nak quequehe sa xcuanquileb. Ut laj Daniel aan li kaxal nim xcuanquil sa xyankeb li nequetaklan sa xben li tenamit.

rey Nabucodonosor quixtakla xyi banquil riquin oro jun li nimla jalam uch. Lajeb xcacal metro rok ut oxib metro ru. Li jalam uch aan quixakabac sa li ru taka re Dura xcuent Babilonia. 2 Ut li rey quixtakla xchutubanquil ruheb chixjunileb li nequecanjelac chiru. Quexchutub ribeb li ni nkeb xcuanquil, eb li gobernador, eb li capitn, eb li comisionado, ut eb laj xocol tumin, eb laj quehol naleb, ut eb laj rakol atin jo eb ajcui chixjunileb li cuanqueb xcuanquil sa eb li tenamit. Quexchutub ribeb re nak taxakabak xcuanquil li jalam uch li quixque chi yi bac laj Nabucodonosor. 3 Jocan nak quechutubac chixjunileb li nequecanjelac chiru li rey re nak cuankeb aran nak taxakabak xcuanquil li jalam uch li quixxakab li rey Nabucodonosor. Xakxoqueb aran chiru li jalam uch chixjunileb li ni nkeb xcuanquil, eb li gobernador, eb li capitn, eb li comisionado, eb laj xocol tumin, eb laj quehol naleb ut eb laj rakol atin jo eb ajcui chixjunileb li nequecanjelac chiru li rey. 4 Ut jun laj yehol esil quixjap re chixyebal: Laex li xexchal chak yalak bar, jalan jalank etenamit ut jalan jalank eratinobal, aan ain le chakrabinquil xque li rey: 5 Nak terabi nak teoc chi ecanc li trompeta, li xolb, li tambor, li arpa, li salterio, li zampoa, jo ajcui chixjunileb li cuajb, laex tecuikib erib ut telokoni li jalam uch oro li quixque chi yi bac li rey Nabucodonosor. 6 Ut li ani inca tixcuikib rib chixlokoninquil li jalam uch, li jun aan tachapek ut sa ajcui li honal aan tacutek sa li horno li kaxal tik xxamlel, chan. 7 Jocan nak chixjunileb quexcuikib ribeb nak

1Li

Quecute li oxib chi saj cui nk sa xam

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DANIEL3

1420

querabi xyab li cuajb ut quexlokoni li yi banbil dios oro li quixakabac xban li rey Nabucodonosor. Chixjunileb quexcuikib rib chiru, a yal bar xtenamiteb ut a yal chanru ratinobaleb. 8 Sa ajcui li cutan aan cuanqueb laj caldeo queoc chi jitoc chirixeb laj judo. 9 Quexye re li rey Nabucodonosor: At rey, chicuank taxak la yuam chi junelic. 10 Laat, at rey, xaque la chakrab nak chixjunileb texcuikib ribeb ut texlokoni li jalam uch yi banbil riquin oro nak teecank li trompeta, li xolb, li tambor, li arpa, li salterio, ut chixjunil li jun chol chic li cuajb. 11 Xaye nak li ani inca tixcuikib rib chixlokoninquil li jalam uch oro, li jun aan tacutek sa li horno li yo xxamlel. 12 Eb laj judo li xaxakabeb chi taklanc sa kaben lao aj Babilonia inca yoqueb chixquebal xcuanquil la cuatin. Aaneb laj Sadrac, laj Mesac, ut laj Abed-nego. Inca nequexque xlokal la dios chi moco xexlokoni li jalam uch oro li xayi b, chanqueb. 13 Nak quirabi aan cajo nak quijosko li rey Nabucodonosor ut quixtakla xcambaleb laj Sadrac, laj Mesac ut laj Abed-nego. Ut sa ajcui li honal aan quecame chiru li rey. 14 Ut laj Nabucodonosor quiatinac ut quixpatz reheb: At Sadrac, at Mesac, ut at Abed-nego, ma yal nak laex inca nequelokoni lin dios? Ma yal nak inca xecuikib erib chixlokoninquil li jalam uch oro li xinxakab? chan. 15 Aut anakcuan, ma tebanu li xinye? Ma tecuikib erib ut telokoni li jalam uch li xinyi b nak terabi li xyab li trompeta, li xolb, li tambor, li arpa, li salterio, li zampoa ut li caak chic re ru chi cuajbil? Cui ut inca nequelokoni, sa ajcui li honal aan texcutek sa li horno li yo xam chi sa, ut ca na ru chi diosil tacolok ere sa cuuk? chan li rey. 16 Laj Sadrac, laj Mesac ut laj Abed-nego quechakoc ut quexye re: At rey, maca aj e nak tatkasume riquin li naleb aan. 17 Li kaDios li nakalokoni naru toxcol chiru li xam li kaxal tik ut naru ajcui nocoxcol sa acuuk laat. 18 Ut cui inca toxcol, at rey, chanauhak nak inca ajcui takalokoniheb la dios chi moco takalokoni li jalam uch oro li xayi b, chanqueb. 19 Ut li rey cajo nak quipo riquineb. Quicako li ru xban xjoskil sa xbeneb laj Sadrac, laj Mesac ut laj Abed-nego. Ut quixtakla xtikcuasinquil li xam. Cuukub sut chic xtikcual li xam quexque chiru li ac caynakeb xbanunquil. 20 Ut quixtaklaheb li soldado li kaxal cauheb rib chixbacbaleb laj Sadrac, laj Mesac ut laj Abed-nego re tecutek sa li horno li yo xxamlel. 21 Tojonak li oxib chi cui nk ain quebaque ut quecute sa li horno li yo xxamlel rech xiquic li rakeb cuan chirixeb. 22 Xban nak tento xbanunquil li caru quixye li rey, jocan nak quextikcuasi li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1421

DANIEL3,4

xam chi kaxal cuichic tik. Ut xban nak kaxal tik li xam, quecat ut quecam li cui nk li quecutuc reheb laj Sadrac, laj Mesac ut laj Abednego sa li xam. 23 Ut bacboqueb chi us laj Sadrac, laj Mesac ut laj Abed-nego nak coxenak sa xyi li xam li cuan sa li horno. 24 Cajo nak quixucuac laj Nabucodonosor nak qui-iloc sa li horno. Quixakli sa junpat ut quixye reheb laj quehol naleb: Ma inca ta bi oxibeb li cui nk bacboqueb li xkacuteb sa li xam? chan. Ut eb aan quechakoc ut quexye: Yal nak oxib, chanqueb. 25 Ut li rey Nabucodonosor quixye: Caut nak yoquin chirilbal cahib chi cui nk yoqueb chi bec sa li xam? Moco bacboqueb ta. Ut maca xexcul sa li xam. Ut li xca cui nk chanchan ralal junak dios. 26 Tojonak laj Nabucodonosor quinachoc riquin lix puertil li horno li yo cui li xam ut quixye: At Sadrac, at Mesac ut at Abed-nego, laex nequexcanjelac chiru li nimajcual Dios. Elenkex sa li xam. Quimkex arin, chan. Tojonak laj Sadrac, laj Mesac ut laj Abed-nego queel chak sa li xam. 27 Ut chixjunileb li cuanqueb xcuanquil, li gobernador, ut chixjunileb li nequecanjelac chiru li rey, quexchutub ribeb chirilbal li oxib chi cui nk li inca quecat sa li xam. Inca quicat li rismaleb, chi moco quicat li rakeb, chi moco cuan xboc li sib chirixeb. 28 Tojonak li rey Nabucodonosor quixye: Lokoninbil taxak li Dios li nequexlokoni laj Sadrac, laj Mesac ut laj Abed-nego xban nak aan xtakla chak lix ngel chixcolbaleb li cui nk ain li nequexlokoni ut nequecanjelac chiru. Inca quexlokoni li jalam uch jo quintaklaheb. Xexkaxtesi ribeb chi camc chiru xcuikibanquil ribeb chixlokoninquil li jalanil dios. 29 Xban aan, lain ninye nak chixjunileb yalak bar xtenamiteb ut yalak chanru ratinobal, cui nequexmajecua li Dios li nequexlokoni laj Sadrac, laj Mesac ut laj Abed-nego, eb aan tecamsi k. Pedasinbil chi chi ch nak teosok, ut li rochocheb tajucmank ut tecanak chok mul xban nak maca chic junak dios naru nacoloc jo xbanu li nimajcual Dios, chan. 30 Ut li rey kaxal cuichic quixqueheb xcuanquil laj Sadrac, laj Mesac ut laj Abed-nego chi taklanc sa xbeneb li tenamit Babilonia.

ain li esil li quixtakla li rey Nabucodonosor reheb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch, a yal bar xtenamiteb ut a yal chanru li ratinobaleb. Quixye chi jocain: Chinumtak taxak li tuktuquil usilal sa eyank chejunilex. 2 Ut cherabihak li oc cue chixyebal. Nacuaj nak tenau li sachba cholej ut li milagro li quixcutbesi chicuu li Kacua li

1Aan

Laj Nabucodonosor quixmatque jun li nimla che

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DANIEL4

1422

nimajcual Dios. 3 Kaxal nim li sachba cholej li naxbanu ut kaxal lok li milagro. Li Kacua, aan li tzakal rey chi junelic ut aan li kaxal nim xcuanquil chi junelic ke cutan. 4 Lain laj Nabucodonosor, cuanquin sa li cuochoch chi sa sa inchol ut chixjunil yo chi elc chi us chicuu. 5 Sa jun li kojyi n quinmatquec. Nak qui-aj cuu, cajo nak quinxucuac ut inca chic quincuar xcoxlanquil li quicutbesi c chicuu sa lin matc. 6 Jocan nak xintakla xbokbaleb chixjunileb laj quehol naleb li cuanqueb Babilonia re nak texye cue caru naxye lin matc. 7 Ut quecame chak cuiquin chixjunileb laj ke, ut eb laj tul, joqueb ajcui laj quehol naleb ut eb li nequetzoloc chirix li chahim. Ut lain xinye reheb caru lin matc. Abanan inca queru xyebal cue caru naxye lin matc. 8 Tojonak quintakla xbokbal laj Daniel. Laj Beltsasar nayeman re jo xcaba lin dios. Lain ninnau nak aan quebil xnaleb xbaneb lix dios santo. Xinseraki lin matc re. 9 Ut quinye re: Laat laj camol be sa xyankeb laj ke. At Beltsasar, lain ninnau nak quebil analeb xbaneb la dios santo. Ninnau nak maca mukmu chacuu. Ye cue caru naxye lin matc. 10 Aan ain li quicuil sa lin matc. Nak yoquin chi cuarc quicuil jun li che kaxal najt rok sa xyi li ruchichoch. 11 Quiniman li che toj retal quicuulac sa choxa ut qui-ile yalak bar sa ruchichoch xbaneb li tenamit. 12 Cajo xchinausal lix xak ut kaxal nabal li ru. Tzakal re tetzacank chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Eb li xul sa quiche quehilan sa lix mu ut eb li coc xul li nequerupupic quexyi b lix soc sa eb li ruk. Ut chixjunileb quextzaca li ru. 13 Ut quicuil ajcui sa lin matc nak yo chak chi cubec sa choxa jun lix santil ngel li Kacua xcomoneb li ngel li nequecacalen. 14 Ut chi cau xyab xcux li ngel quixye, Yoc li che aan. Yoc ajcui li ruk ut isi lix xak ut tzek li ru. Yolesiheb li xul li cuanqueb rubel joqueb ajcui li cuanqueb sa eb li ruk. 15 Abanan tacanab lix tonal ut lix xe sa li choch ut tabac riquin cadena yi banbil riquin chich hierro ut bronce. Ut tacuank sa li pim rochbeneb li xul ut li xchuque tatakresi nk re. Ut pim tixtzaca rochbeneb li xul. 16 Li che aan retalil jun li cui nk. Chiru cuukub chihab li cui nk ain inca chic tacoxlak jo junak cui nk. Chanchanak chic xnaleb li xul lix naleb. 17 Aan ain li tenebanbil sa xben xbaneb li santil ngel li nequecacalen, re nak chixjunileb texque retal nak li nimajcual Dios nim xcuanquil sa xbeneb li nequetaklan sa ruchichoch. Aan naquehoc xcuanquileb li ani naraj aan, ut naxqueheb xcuanquil li macaeb xcuanquil. Jocan quixye cue li ngel. 18 Aan ain lin matc, chan li rey Nabucodonosor. Laat at Beltsasar taye cue caru naxye lin matc xban nak ma jun reheb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1423

DANIEL4

cuanqueb xnaleb sa xyankeb li cuanqueb rubel lin cuanquil xeru xyebal cue caru naxye. Abanan laat tatruk xban nak quebil analeb xbaneb la dios santo, chan. 19 Tojonak laj Daniel, li nayeman Beltsasar re, quisach xchol ut cachin chic ma jun or mem quicana ut yo chi coxlac. Li rey quixye re: At Beltsasar, matcoxlac chirix lin matc chi moco tatxucuak xban li naxye, chan. Laj Daniel quichakoc ut quixye: Kacua, li caru naxye la matc, us raj cui chirixeb ta li xic nequeiloc acue ut macua raj chacuix laat. 20 Li che li cacuil sa la matc quiniman ut cau rib ut quicuulac xteram toj sa choxa, ut quicutun yalak bar sa ruchichoch. 21 Cajo xchinausal lix xak. Ut nabal li ru. Tzakal re tetzacank chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Li xul sa quiche nequehilan rubel li che ut eb li xul li nequerupupic quexyi b lix soc sa eb li ruk. 22 At rey, li che li cacuil li kaxal najt xteram ut cau rib, aan laat. Quinumta la cuanquil. Chanchan nak xcuulac toj sa choxa. Ut cuan acuanquil sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. 23 Nak yocat chirilbal li che, at rey, jun lix ngel li Kacua xcomoneb li ngel li nequecacalen quicube chak sa choxa ut quixye, Yoc li che ut tasach. Abanan tacanab sa li choch lix tonal ut lix xe ut tabac riquin cadena yi banbil riquin hierro ut bronce ut tacanak sa pim. Ut tatakresi k xban li xchuque ut chiru cuukub chihab tixtzaca li pim rochbeneb li xul, chan li ngel. 24 At rey, aan ain li naxye la matc. At rey, ain li tenebanbil sa aben xban li nimajcual Dios. 25 Laat tatyolesi k sa la naaj. Tat-isi k sa xyankeb li tenamit. Sa pim tatcuank sa xyankeb li xul. Ut pim tacua jo li boyx ut tattakresi k xban li xchuque. Cuukub chihab tatcuank sa pim. Riquin ain taque retal nak li nimajcual Dios, aan li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb li cuanqueb xcuanquil sa ruchichoch ut aan yal re li ani naraj xquebal xcuanquil. 26 Li ngel xye nak lix tonal li che tacanak sa choch. Aan retalil nak la cuanquilal inca tasachk chi junaj cua. Tat-oc cuichic chok rey toj taque retal nak li Kacua, aan li kaxal nim xcuanquil sa xben chixjunil. 27 At rey Nabucodonosor, chacul taxak li cuatin. Chacanabak xbanunquil li mac ut chabanu li ti quilal. Mabanu chic li mausilal. Chacuuxtana taxak ruheb li neba. Cui tabanu aan, mare chan nak toj tatcanak sa la cuanquil, chan laj Daniel. 28 Ut chixjunil ain quixcul li rey Nabucodonosor. 29 Ac xnume chic jun chihab nak li rey yo chak chi bec sa lix nimal palacio aran Babilonia. 30 Quixye li rey: Ma macua ta bi ain lix nimal ru tenamit Babilonia li quinyi b? Ma macua ta bi sa incaba lain nak xniman li tenamit xban nak cuan incuanquil lain? Aan nacutuc re lin cuanquil ut lin lokal,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DANIEL4,5

1424

chan. 31 Toj yo ajcui chixyebal li atin ain nak quirabi jun xyab cux quichal sa choxa ut quixye: At rey Nabucodonosor, ac isinbil chic la cuanquil, chan. 32 Tat-isi k sa xyankeb li tenamit ut sa pim chic tatcuank sa xyankeb li xul. Cuukub chihab tacua li pim joqueb li boyx. Tatcuank sa pim toj taque retal nak li nimajcual Dios, aan li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb li cuanqueb xcuanquil sa ruchichoch. Ut aan naxque xcuanquil li ani naraj xquebal xcuanquil, chan li ngel. 33 Ut sa ajcui li honal aan quiculman jo quiyehe re laj Nabucodonosor. Quiloco ru ut qui-isi c sa xyankeb li tenamit. Quixcua li pim joqueb li boyx ut quitakresi c xban li xchuque. Quichamo li rismal chanchan rix li cuch ut quini nkan li rixiij, chanchan li rixiijeb li xul li nequerupupic. Chanchan chic xnaleb li xul lix naleb. 34 Nak ac xnume li cuukub chihab, chan li rey Nabucodonosor, lain quin-iloc sa choxa ut quiquehe cuichic cue lin naleb. Ut lain quinlokoni li nimajcual Dios. Quinque xlokal li Kacua li yoyo chi junelic. Aan li cuan xcuanquil chi junelic ke cutan. 35 Chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch macaeb xcuanquil chiru aan. Li Kacua kaxal nim xcuanquil sa xbeneb li cuanqueb sa choxa jo ajcui sa ruchichoch. Naxbanu li caru naraj aan ut ma ani naru naatinac chirix. 36 Ut nak quincul cuichic lin naleb, quincul ajcui lin lokal ut lin cuanquil. Eb laj canjel chicuu quinexsic ut quinexsic ajcui eb laj quehol naleb. Ut quinquehe cuichic chi taklanc sa xbeneb li tenamit ut kaxal nim cuichic lin cuanquil quiquehe cue chiru junxil. 37 Ut anakcuan lain li rey Nabucodonosor ninlokoni li tzakal Rey li cuan sa choxa. Ninnima ru ut ninque xlokal xban nak naxbanu chixjunil sa xyalal ut sa ti quilal. Ut naxcubsi xcuanquil li ani naxnimobresi rib xjunes, chan laj Nabucodonosor.

rey Belsasar quixcub jun li ninke re cuaac ut quixbokeb jun mil chi cui nk li nequecanjelac chiru. Ut qui-oc chi ucac vino li rey chiruheb li jun mil chi cui nk cuanqueb aran. 2 Ut xban xcalajic, li rey Belsasar quixtakla risinquil li sec oro ut plata, li quixcam chak laj Nabucodonosor lix yucua sa li templo aran Jerusaln. Quixtakla xcambal chak li sec oro ut li sec plata re teucak cui li rey, joqueb ajcui li nequecanjelac chiru, jo eb ajcui li rixakil ut eb lix concubina. 3 Jocan nak quicame chak li sec oro li quecuan sa lix templo li Dios li quicuan Jerusaln. Ut queoc chi ucac li rey jo eb ajcui li

1Li

Laj Belsasar quiril li ukej li yo chi tzi bac chiru li tzac nak yoqueb chi ninkei c

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1425
4 Queucac

DANIEL5

nequecanjelac chiru, joqueb ajcui li rixakil ut eb lix concubina. vino ut quexlokoniheb li dios yi banbil riquin oro, plata, bronce, chi ch, che ut pec. 5 Ut sa ajcui li honal aan quicutun aran li ruuj ruk jun li cui nk yo chi tzi bac chiru li tzac nach cuan cui li candil li cuan sa li cab. Ut li rey yo chirilbal li ukej nak yo chi tzi bac chiru tzac. 6 Ut quisakquirino li rilobal li rey xban xxiu ut qui-oc xcaux ut nasicsot xban xxiu toj retal nequextoch rib li xben rak. 7 Li rey quixjap re chi cau ut quixye nak tecamek chak riquin chixjunileb laj quehol naleb ut eb laj caldeo ut eb laj ke. Ut li rey quixye reheb: Li ani taruk xtaubal ru li atin ain ut tixye cue caru lix yalal, lain tinque li caki ak chirix retalil lix cuanquil. Tinque lix kol oro chi xcux ut aanak li rox chi taklanc sa xben li tenamit, chan. 8 Ut quechal chixjunileb laj quehol naleb sa rochoch li rey. Abanan ma jun quitaoc ru li tzi banbil chiru li tzac ut inca queru xyebal re li rey caru lix yalal. 9 Ut kaxal cuichic quisakquirino li rilobal li rey Belsasar ut quioc chi coxlac xban xxiu. Ut queoc ajcui chi coxlac li nequecanjelac chiru. 10 Ut li rixakil li rey quirabi nak yo chixjapbal re li rey jo eb ajcui li nequecanjelac chiru. Jocan nak qui-oc aran cuan cui li rey ut quixye re: At rey, chicuank taxak la yuam chi junelic. Matxucuac chi moco tatsakquirinok xban axiu. 11 Rubel la cuanquil cuan jun li cui nk quebil xnaleb xbaneb lix dios santo. Nak toj cuank la yucua chok rey quixque retal nak aan cuan xnaleb ut naxtau ru li inca natauman ru. Lix naleb aan chanchan lix nalebeb li dios. Ut la yucua quixque xcuanquil sa xbeneb chixjunileb laj quehol naleb ut eb laj ke ut eb laj caldeo joqueb ajcui li nequetzoloc chirix li chahim. 12 Li cui nk aan cuan xnaleb ut naxnau xyebal caru xyalal li matc ut naxnau xsicbal xyalal li jaljoquil ru atin ut naxtau ru li chaaj xtaubal ru. Aan laj Daniel. Beltsasar quiquehe chok xcaba xban li rey Nabucodonosor. Takla xbokbal laj Daniel re nak aan tayehok acue caru naxye li tzi banbil chiru li tzac, chan. 13 Jocan nak laj Daniel quicame riquin li rey, ut li rey quixye re: Ma laat laj Daniel li ralal xcajoleb laj Jud li quecame chak arin xban inyucua laj Nabucodonosor? chan. 14 Lain xcuabi resil nak quebil analeb xbaneb la dios. Xcuabi resil nak cutan saken chacuu li caak re ru ut cuan analeb chixtaubal ru li caru chaaj xtaubal ru. 15 Eb laj ke ut eb laj quehol naleb quecame chak cuiquin re nak teril li tzi banbil chiru li tzac ut re texye raj cue caru naxye. Abanan inca queru. 16 Cuabiom resil nak naru tacholob xyalal li caru chaaj xtaubal ru. Anakcuan cui taruk tacuil li tzi banbil chiru li tzac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DANIEL5

1426

ut taye cue caru naxye, tattikibak riquin caki akej ut taquemank junak kol oro chacux ut laatak li rox chi taklanc sa xben li tenamit ain, chan. 17 Laj Daniel quixye re li rey: Li matan tacuaj xsihinquil, canak chok acue. Ut lin kajcamunquil tacuaj xquebal, chaque re jalan chic. At rey, lain tincuil li caru tzi banbil chiru li tzac ut tinye acue li caru naraj naxye. 18 At rey, li nimajcual Dios quixque chi cuanc chok rey laj Nabucodonosor la yucua ut quixque xnimal xcuanquil ut xnimal xlokal ut qui-oxloki c xbaneb li tenamit. 19 Ut xban lix nimal xcuanquil li quiquehe re, chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch a yal bar xtenamiteb ut a yal caru ratinobaleb, nequesicsot xbaneb xxiu chiru. Quixcamsi li ani quiraj xcamsinquil ut quixcol li ani quiraj xcolbal. Quixque xcuanquil li ani quiraj xquebal xcuanquil ut quixcubsi xcuanquil li ani quiraj xcubsinquil xcuanquil. 20 Abanan qui-isi c sa xcuanquil xban nak quixketketi rib ut quixcacuubresi lix chol. Xban lix ketketil kaxal cuichic quixnimobresi rib. Jocan nak qui-isi c sa xcuanquil ut qui-isi c ajcui lix lokal. 21 Qui-isi c sa xyankeb li tenamit ut lix naleb chanchan chic xnaleb li xul. Quicuan sa pim sa xyankeb li bur re li quiche, ut quixcua li pim joqueb li boyx. Quitakresi c xban li xchuque toj quixque retal nak li nimajcual Dios aan li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb xcuanquil xban nak aan naxque xcuanquil li ani naraj. 22 Ut laat at Belsasar, laat li ralal. Ac nacanau chixjunil li quixcul la yucua abanan laat inca xacubsi acuib. 23 Xaketketi ban acuib chiru li Kacua cuan sa choxa. Xatakla xcambal li sec li quicanjelac sa lix templo li Dios ut xerocsi sa le ninke. Laat xat-ucac vino chi sa chiruheb li nequecanjelac chacuu, joqueb ajcui la cuixakil ut eb la concubina. Ut xalokoni ajcui li jalanil dios yi banbil riquin plata, oro, bronce, hierro, che ut pec. Xaqueheb xlokal li yi banbil dios li macaeb xnaleb, li inca nequeiloc chi moco nequeabin. Ut inca xaque xlokal li tzakal Dios. Aan li naquehoc la yuam ut aan li yal re sa aben. 24 Li Dios quitaklan chak re li ukej aan li xacuil li quitzi bac chiru li tzac. 25 Ut li tzi banbil chiru li tzac jocain naxye: Mene, mene, tekel, uparsin. 26 Li xyalal aan, jocain na-el: Mene: Li Dios xrajla jo najtil tatcuank chok rey ut anakcuan xrake la cuanquil. 27 Tekel: Xatxbis riquin lix bisleb ut nacutun nak inca us la naleb. 28 Peres malaj ut Uparsin: Li ni nki tenamit nacattaklan cui ac xjache sa xyi ut ac xqueman reheb laj Medo ut reheb laj Persia, chan laj Daniel. 29 Tojonak li rey Belsasar quixtakla xtikibanquil laj Daniel riquin li caki ak ut quixque ajcui xkol oro. Ut quixtakla resil nak laj Daniel,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1427

DANIEL5

Laj Belsasar quiril li at in li quitzi bac chiru li tzac nak yoqueb chi ninkei c. (Daniel 5.25)

aan chic li roxil chi taklanc. 30 Ut sa ajcui li kojyi n aan, quicamsi c laj Belsasar lix reyeb laj caldeo. 31 Ut laj Daro aj Medo, aan chic qui-oc sa xcuanquil. Cuib xcacal (62) chihab cuan re nak qui-oc chok rey.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DANIEL6

1428 Quicute laj Daniel sa xnaajeb li cakcoj

sa xchol li rey Daro xxakabanquil jun ciento riquin jun may chi cui nk re tixque xcuanquileb chi taklanc sa chixjunil li naajej. 2 Ut quixxakabeb oxibeb chic li cui nk re nak eb aan tetaklank sa xbeneb li jun ciento riquin junmay chi cui nk li ac quixxakabeb. Laj Daniel aan jun sa xyankeb li oxib li quexakabac re nak teril ma tzakal re ru lix canjeleb li jun ciento riquin junmay ut re ajcui nak teril chi us li caru cuan re li rey. 3 Laj Daniel kaxal cuichic us quixbanu chiruheb li cuib chic chi gobernador joqueb ajcui chixjunileb li nequetaklan xban nak kaxal cuichic chabil xnaleb chiruheb chixjunileb. Jocan nak li rey quixcoxla xquebal laj Daniel chi taklanc sa xbeneb chixjunileb li tenamit. 4 Ut eb li gobernador ut eb li nequetaklan sa li tenamit, queoc chixcakalinquil laj Daniel. Queoc chixsicbal chanru nak tapaltok re nak taruk tejitok chirix chiru li rey. Abanan inca quextau chanru nak tejitok chirix xban nak laj Daniel ti c xchol ut maca xmac, chi moco quixbalakiheb li tenamit. 5 Tojonak eb li cui nk aan quexye: Maca taruk tojitok cui chirix laj Daniel cui inca takabanu sa xcaba lix pabanquil xchakrab lix Dios, chanqueb. 6 Ut eb li gobernador joqueb ajcui li nequetaklan sa xbeneb li tenamit quexchutub ribeb chiru li rey ut quexye re: At rey Daro, chicuank taxak la yuam chi junelic. 7 Chikajunilo lao li gobernador ut eb li capitn, eb li comisionado ut eb li ni nk xcuanquileb, xkacub ru chi kibil kib nak laat taque jun li chakrab ut taxakab xcuanquil. Tachakrabiheb li tenamit nak chiru li lajeb xcacal cutan li tachalk ma ani naru tatzamank chiru lix Dios chi moco chiru junak cui nk. Caaj cui chacuu laat taruk tetzamank. Ut cui cuan junak naxket la chakrab, li jun aan tacutek sa xyankeb li cakcoj. 8 Taque li chakrab ain ut tatzi ba la caba chiru re nak taxakabak xcuanquil ut ma ani taruk tajalok ru. Aanak lix chakrabeb laj Medo ut eb laj Persia ut ma ani taruk tasachok re xcuanquil, chanqueb re li rey. 9 Jocan nak li rey Daro quixque li chakrab ut quixtzi ba lix caba chiru. 10 Nak quixnau nak li rey quixque li chakrab aan, laj Daniel co sa rochoch. Ut quixcanab chi teto lix ventanil lix cuaribal li cuan sa xjayal li tenamit Jerusaln. Jo caynak xbanunquil laj Daniel, quixcuikib rib aran ut oxib sut chiru li cutan quitijoc ut quibantioxin chiru li Kacua lix Dios jo naxbanu rajlal. 11 Ut eb li xic nequeiloc re laj Daniel quexchutub ribeb chiru lix ventana ut queril nak laj Daniel yo chi tijoc ut yo chi tzamanc chiru lix Dios. 12 Ut quecoeb sa junpat riquin

1Qui-ala

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1429

DANIEL6

li rey ut queatinac riquin chirix li chakrab li quixque ut quexye re: Ma inca ta bi xaque li chakrab nak chiru lajeb xcacal (30) cutan ma ani tatzamank chiru lix Dios, malaj ut chiru junak cui nk cui macua acuiquin laat, at rey? Ma inca ta bi caye nak li ani tatzamank chiru lix Dios, li jun aan tacutek sa xnaajeb li cakcoj? chanqueb. Quichakoc li rey ut quixye: Yal nak jocan. Aan lix chakrabeb laj Medo ut eb laj Persia ut ma ani naru tajalok re aan, chan. 13 Ut quexye re li rey: Laj Daniel li ralal xcajoleb laj judo li quechape ut quecame chak arin, aan inca naxque acuanquil, at rey, chi moco naxpab li chakrab li xaque. Oxib sut chiru li cutan natzaman chiru lix Dios, chanqueb. 14 Cajo nak quiraho xchol li rey nak quirabi caru quexye eb aan. Ut aan quixcoxla sa xchol nak tixcol laj Daniel. Ut quixyal xke xsicbal chanru nak tixcol toj chalen nak qui-ecuu. 15 Eb li cui nk quesuki cuichic riquin li rey ut quexchutub rib riquin ut quexye re: At rey, laat nacanau nak lix chakrab eb laj Medo ut eb laj Persia naxye nak ma ani naru najaloc ru li chakrab xakabanbil xcuanquil xban junak rey, chanqueb. 16 Jocan nak li rey quixtakla xcambal chak laj Daniel ut quixye re: A taxak li Kacua la Dios li nacacanjela ru junelic, aan taxak chicolok acue sa rukeb li cakcoj, chan re. Ut quexcut laj Daniel sa xyankeb li cakcoj. 17 Ut quexcam jun li nimla pec ut riquin aan quextzap li oquebal re lix naajeb li cakcoj. Ut li rey quixque li sello chiru li pec riquin lix matkab ut riquin ajcui lix matkab eb laj canjel chiru. Aan li retalil nak ma ani tatehok re. 18 Tojonak li rey co sa li palacio ut quixyocob rib sa xchat chi inca quicuaac, chi moco quichee li cuajb re xquebal xsahil xchol. Ut inca quicuar li rey xban xcaux. 19 Sakeuc re nak quicuacli li rey ut co sa junpat sa lix naajeb li cakcoj. 20 Nak yo chi nachoc aran, chi ra sa xchol, li rey quixbok laj Daniel ut quixye re: At Daniel, laat aj canjel chiru li yoyoquil Dios. Ma xatxcol la Dios li junelic nacacanjela ru? Ma xatxcol chiruheb li cakcoj? chan re. 21 Laj Daniel quichakoc ut quixye re: At rey, chicuank taxak la yuam chi junelic. 22 Lin Dios quixtakla chak lix ngel ut aan quitzapoc re lix tzumal reheb li cakcoj re nak inca tinexcamsi xban nak chiru li Dios maca inmac chi moco chacuu laat xinbanu li inca us, chan re li rey. 23 Cajo nak quisaho xchol li rey xban nak quicole laj Daniel ut quixtakla risinquil sa xnaajeb li cakcoj. Ut maca quixcul laj Daniel xban nak cojco xchol riquin lix Dios. 24 Ut li rey quixtakla lix takl re nak tecamek riquin chixjunileb li cui nk li quejitoc re laj Daniel. Ut quecute sa xyankeb li cakcoj rech xiquic li rixakileb joqueb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DANIEL6,7

1430

ajcui lix cocaleb. Ut toj maji ajcui nequenak sa lix naajeb li cakcoj nak quechape xbaneb ut quetoki c lix bakeleb. 25 Tojonak li rey Daro quitzi bac riquineb chixjunileb li tenamit cuanqueb sa chixjunil li ruchichoch ut riquineb li jalan jalank ratinobaleb ut quixye reheb: Chinumtak taxak li tuktuquil usilal eriquin. 26 Lain yoquin chixquebal ere li chakrab ain yalak bar sa eb li naajej li nintaklan cui. Chixjunileb texxucua ru ut texlokoni li Kacua Dios li naxlokoni laj Daniel, xban nak aan li yoyoquil Dios li cuan chi junelic ke cutan. Aan li nataklan chi junelic ut lix cuanquilal inca taosok. Tacuank ban chi junelic. 27 Li Kacua Dios, aan li na-achaban ut aan li nacoloc. Aan li nabanun re li milagro ut li sachba cholej jo sa choxa jo ajcui sa ruchichoch. Aan li quicoloc re laj Daniel. Inca quixcanab chi camsi c xbaneb li cakcoj, chan. 28 Ut kaxal cuichic quiquehe xcuanquil laj Daniel nak laj Daro cuan chok rey ut quiquehe ajcui xcuanquil nak laj Ciro aj Persia qui-oc chok rey.

li xben chihab nak laj Belsasar quicuan chok xreyeb laj Babilonia, laj Daniel yo chi cuarc sa lix chat nak quiril jun li visin li quicutbesi c chiru sa lix matc. Ut quixtzi ba li caru quiril. 2 Laj Daniel quixye: Sa li kojyi n aan nak quicuil jun li visin, quicuil nak li ik yo chak chi chalc sa xca pacalil li ruchichoch ut yo chirecasinquil ru li nimla palau. 3 Ut cahib li ni nki xul queel sa li palau ut jalan jalank li junjunk. 4 Li xben chanchan jun li cakcoj ut cuan xxic chanchan xxic li cuch. Ut yoquin chirilbal nak qui-isi c lix xic. Ut li xul quixakabac sa li choch. Chanchan jun li cui nk xakxo. Ut quiquehe xnaleb jo xnaleb cui nk. 5 Ut li xcab xul chanchan jun li oso, ac yo xcuaclesinquil jun li ruk. Ut caxco chak oxib li costilla sa re. Ut quicuabi jun li xyab cux nak quixye, Cuain ut tiu nabal li tib, chan. 6 Ut chirix aan quicuil jun chic li xul chanchan jun li hix, abanan chirix cuan cahib li xic. Chanchan laj xicanel xul. Ut cuan cahib lix jolom. Ut quiquehe lix cuanquilal re, nak quicuil. 7 Ut chirix aan, quicuil sa lin matc li xca xul. Kaxal yibru ut xiu xiu rilbal ut kaxal cau rib. Ut riquin li ruch re hierro, quixtupi li quixchap ut quixcux ut li jo quial inca quixchoy xtiubal quixyeki sa rok. Li xul ain jalan chiru li quicuil xben cua ut li jun ain cuan lajeb lix xucub. 8 Nak yoquin chirilbal lix xucub, aran quicuil jun chic li xucub china cachin. Yo chak chi elc sa xyankeb li lajeb chic.

1Sa

Li visin chirix li cahib chi josk aj xul

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1431

DANIEL7

Ut qui-isi c oxib li xucub li quicuil xben cua. Cuan xnak ru li china xucub nak quicuil. Chanchan xnak ru cui nk ut riquin lix tzumal re yo chixnimobresinquil rib. 9 Nak yoquin chirilbal ain, quexakabac li cojaribal ut li Ti xil Cui nk li cuan chi junelic quicojla. Li rak aan sak sak chanchan li nieve. Ut li rismal chanchan li saki nok. Lix cojaribal cuan sa xben li ruedas ut yo xxamlel. 10 Ut li xam chanchan jun li nima yo chi catc. Ut li quila okob chi tenamit yoqueb chi canjelac chiru ut cuan chic li quila okob chi tenamit xakxoqueb chiru. Ut laj rakol atin quicojla ut eb li hu queteli. 11 Toj yoquin ajcui chi coxlac chirix li quixye li china xucub re xnimobresinquil rib, nak quexcamsi li xca xul. Quipedasi c lix tibel, quicute sa li xam ut quicat. 12 Ut qui-isi c lix cuanquileb li oxib chic chi xul li quicuil xben cua. Abanan quecanabac chi yoyo usta yal ajlanbil cutan aj chic tecuank. 13 Ut sa ajcui li kojyi n aan quicuil sa lin matc nak yo chak chi chalc sa li chok li Cajolbej. Ut quijiloc riquin li Ti xil Cui nk li cuan chi junelic. 14 Quiquehe xcuanquilal ut xlokal ut quiquehe xcuanquil chi taklanc re nak chixjunileb li tenamit tecanjelak chiru a yal chanru li ratinobaleb. Ut lix lokal ut lix cuanquilal li jun aan inca taosok. Cuank ban chi junelic. 15 Laj Daniel quixye: Lain quisach inchol ut qui-oc incaux xban li caru quicuil. 16 Ut lain quinjiloc riquin li jun li xakxo chiru li cojaribal ut quinpatz re caru xyalal chixjunil li quicuil. Ut aan quichakoc ut quixye cue caru xyalal li yoquin chirilbal. 17 Quixye cue: Li cahib chi xul li xacuil, aaneb retalil li cahib chi rey li tecuank xcuanquil sa xben li ruchichoch. 18 Abanan tacuulak xkehil nak eb li ralal xcajol li nimajcual Dios tequehek xcuanquil ut aaneb chic tecuank xcuanquil chi junelic ke cutan, chan. 19 Ut lain toj quicuaj xnaubal caru xyalal li xca xul, li kaxal jalan chiruheb li oxib chic. Kaxal xiu xiu rilbal. Cuan ruch re hierro ut li rixiij bronce. Ut quixtupi li quixchap ut quixcux ut li jo quial inca quixchoy xtiubal quixyeki sa rok. 20 Ut quinpatz ajcui re caru xyalal li lajeb chi xucub li cuanqueb sa xjolom. Ut quinpatz re chirix li xucub li cachin li qui-el chak mokon ut quetane li oxib chiru. Li xucub aan cuan xnak ru ut cuan xtzumal re ut yo chixnimobresinquil rib riquin li naxye. Nacutun chiru nak aan nim xcuanquil chiruheb li jun chol chic. 21 Ut li xucub ain yo chixpletinquil li ralal xcajol li Dios nak quicuil ut yo chi numtac sa xbeneb. 22 Ut quicuil ajcui nak quichal li Ti xil Cui nk li cuan chi junelic ut Aan quirakoc atin sa xbeneb chixjunileb ut quixcoleb li ralal xcajol. Quicuulac xkehil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DANIEL7,8

1432

nak quequehe xcuanquileb xban li Dios. 23 Quixye cue: Li xca xul li xacuil, aan retalil li xca cuanquilal li tacuank sa ruchichoch. Aan jalan chiruheb chixjunileb li jun chol chic. Tanumtak sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Tixrahobtesiheb li tenamit ut tixyekiheb sa rok. 24 Li lajeb chi xucub aan retalil li lajeb chi cui nk tecuank chok rey. Ut chirixeb aan, tacuank jun chic li rey jalan chiruheb aan. Ut aan li tanumtak sa xbeneb oxib li rey ut tixsacheb. 25 Aan tixmajecua li nimajcual Dios ut tixrahobtesiheb ajcui li ralal xcajol li Dios. Tixcoxla xjalbal eb li chakrab ut tixcoxla xjalbal li caynakeb xbanunquil li tenamit. Ut oxib chihab riquin media tecuank li ralal xcajol li Dios rubel xcuanquil aan. 26 Abanan li Ti xil Cui nk li cuan chi junelic tarakok atin sa xben ut tarisi lix cuanquil ut tixsach chi junaj cua. 27 Ut chixjunil li cuanquilal taquehek reheb li ralal xcajol li Dios ut aanakeb chic cuankeb xcuanquil chi junelic sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb xcuanquil jun sut rubel choxa. Ut li cuanqueb xcuanquil sa ruchichoch tecanjelak ut tepabank chiruheb, chan cue. 28 Caaj cui aan li quicuil sa lin matc. Lain cajo nak quisach inchol ut qui-oc incaux. Sakquirin quincuulac xban inxiu abanan quincula sa inchol li quicuil sa lin matc ut ma ani aj e quinseraki li caru quicuil, chan laj Daniel.

Daniel quixye: Yo rox chihab roquic sa xcuanquil li rey Belsasar nak quicutbesi c jun chic li visin chicuu. 2 Nak quicutbesi c chicuu cuanquin aran Susa, lix nimal ru tenamit sa li naajej Elam. Xakxoquin chire li nima Ulai nak quicuil. 3 Ut nak yoquin chi iloc aran, quicuil jun telom carner chire li nima. Cuan cuib li xucub najt rok. Li xucub li qui-el mokon, aan kaxal cuichic najt rok chiru li jun chic. 4 Quicuil nak li telom carner yo chi xekoc riquin lix xucub sa li oeste li bar na-oc cui li sake ut sa li norte ut sa li sur. Ut ma jun li xul nacuyuc xmetzeu, chi moco naru teelelik chiru lix cuanquil. Li carner quixbanu li caru quiraj aan ut quixnimobresi xcuanquil. 5 Toj yoquin ajcui chi coxlac chirix li ac xcuil nak quicuil jun li telom chibat yo chak chi chalc sa li oeste li bar na-oc cui li sake. Yo chi chalc sa junpat ut li rok inca quixyek li choch. Ac xnume chak sa chixjunil li ruchichoch. Ut jun ajcui lix nimla xucub cuan sa xben li xnak ru. 6 Li chibat co riquin li carner li cuan cuib li xucub li quicuil chire li nima. Cajo lix joskil nak co sa anil riquin li carner. 7 Nak quicuulac

1Laj

Li visin chirix li carner ut li chibat

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1433

DANIEL8

riquin xban xjoskil qui-oc xxekbal ut quetoke chi xcabichaleb lix xucub li carner. Li carner inca quixcuy xmetzeu li chibat. Quixcut chi choch ut quixyeki. Ma ani quicoloc re li carner sa ruk li chibat xban nak kaxal cau rib. 8 Ut yo chi nimanc xcuanquil li chibat ut yo ajcui chixnimobresinquil rib. Nak ac xniman chi us lix cuanquilal, quitoke lix nimla xucub ut aran queel cahib chic lix xucub chok rekaj li jun li quitoke. Sa xca pacalil li ruchichoch nequeiloc li cahib chi xucub. Jun na-iloc sa li sur, jun na-iloc sa li norte, ut jun na-iloc sa li este li na-el cui li sake ut li jun chic na-iloc sa li oeste li na-oc cui li sake. 9 Ut sa jun reheb lix xucub qui-el jun chic li xucub cachin ut quiniman chi us. Aan na-iloc sa li sur ut sa li este (sudeste) sa xjayal li naajej yechiinbil reheb li ralal xcajol li Dios. 10 Ut kaxal cuichic quiniman xcuanquil toj retal quipletic riquineb li ralal xcajol li Dios ut quixsacheb laj camol be chiruheb. 11 Ut quixnimobresi rib chiru li jun li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb li ralal xcajol li Dios ut quixye reheb nak inca chic temayejak. Ut quixpo ajcui lix templo li Dios. 12 Eb li tenamit inca chic quemayejac sa li templo. A chic li mausilal quexbanu. Li china xucub quixtzektana li tzakal yal ut quixyeki sa choch ut chixjunil li quixbanu li china xucub qui-el chi us. 13 Ut quicuabi jun li santil ngel yo chi atinac. Ut li jun chic quixpatz re: Jo najtil taculmank ain li quicutbesi c sa li visin? Jarub cutan chic texbanu li mausilal chok rekaj lix mayejeb sa li templo? Jo najtil chic texyeki lix templo li Kacua joqueb ajcui li ralal xcajol? 14 Li ngel quichakoc ut quixye: Toj tanumek li oxib chihab riquin media, tojonak tasantobresi k cuichic li templo, chan. 15 Laj Daniel quixye: Lain yoquin chi coxlac chirix li quicuil re tintau ru caru li xyalal. Ut sa junpat xakamil chicuu jun li ngel chanchan cui nk nak quicuil. 16 Ut quicuabi jun xyab cux jun pacal li nima Ulai chanchan xyab xcux cui nk. Quixjap re chixyebal: At Gabriel, ye re aan caru xyalal li visin li xril, chan. 17 Laj Gabriel quijiloc ut quixakli chincatk. Cajo nak quinxucuac ut quincut cuib sa choch. Ut quixye cue: At ralal cui nk, chatauhak taxak ru xban nak li xacuil sa li visin, aan talajeculmank sa rosojiqueb li cutan, chan. 18 Nak yo chi atinac cuiquin, quisach innaleb ut quintane chi huphu sa choch. Li ngel quinixchap ut quinixcuaclesi cuichic. 19 Ut quixye cue: Anakcuan lain tinye acue li caru taculmank sa rosojiqueb li cutan xban xjoskil li Dios. Li visin li xacuil, aan retalil li talajeculmank sa eb li cutan chalel. 20 Li carner cuib xxucub li xacuil, aan retalileb li cuib chi cui nk

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DANIEL8,9

1434

li teoc chok xreyeb laj Medo ut eb laj Persia. 21 Ut li telom chibat, aan retalil lix reyeb laj Grecia ut li nimla xucub li cuan sa xben li xnak ru, aan retalil li xben rey. 22 Li cahib chi xucub li queel chok rekaj li nimla xucub li quitoke, aaneb li retalil li cahib chi rey li tecuank sa xcuanquilal sa li naajej aan, abanan ma jun tacuank xcuanquil jo li xben li quicuan. 23 Ut nak ac yok chak chi nachoc li rosojiqueb li cuanquilal aan, kaxal cuichic tanumtak li mausilal. Nak acak xnumta chi us li mausilal, taoc jun li rey kaxal cuichic josk ut cau xchol ut aan tabalaki nk reheb li tenamit. 24 Tanimank xcuanquil, abanan moco xcuanquil ta xjunes li rey; xcuanquil ban laj tza. Chixjunil li mausilal tixbanu, us taelk chiru ut tixsacheb nabaleb li cuanqueb xcuanquil ut tixsacheb ajcui li ralal xcajol li Dios. 25 Xban nak naxnau chi us balaki nc, tixnimobresi rib. Tixsacheb nabal chi macaak sa xcholeb ut tixyal ajcui numtac sa xben li tzakal Rey li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb li nequetaklan. Abanan inca taruk xban nak tasachek ru. Macua yal cui nk tasachok re. Li Kacua, aan li tasachok re. 26 Lix yalal li xcutbesi c chacuu chirix li caru taculmank chiru li oxib chihab riquin media, aan tzakal yal. Ut laat tacula sa achol ut ma ani aj e taseraki xban nak toj mokon taculmank, chan cue li ngel. 27 Ut lain laj Daniel sachso inchol quincana ut quinyajer cuib oxib cutan. Ut nak ac usin chic, quin-oc cuichic chi canjelac chiru li rey. Abanan toj yo ajcui incaux chirix li quicutbesi c chicuu xban nak inca quintau ru lix yalal.

li xben chihab nak laj Daro aj Medo li ralal laj Asuero cuan chok xreyeb laj Babilonia, 2 sa ajcui li chihab aan nak cuan chok rey laj Daro, lain aj Daniel quin-oc chirilbal sa li Santil Hu ut quicuil nak lajeb xcacal chihab tacuank chi jucbil ru li tenamit Jerusaln jo quiyehe re laj Jeremas xban li nimajcual Dios. 3 Ut chi anchal inchol quintijoc chiru li Kacua ut quintzaman chiru. Quinbanu lin ayun ut quicuocsi li kes ru ticr ut quinque li cha chicuix. 4 Ut quintijoc chiru li Kacua lin Dios ut quintzama xcuybal xmaqueb lin tenamit chiru. Quinye re: At Kacua, at nimajcual Dios, aculub nak taxucuak acuu. Laat nacabanu li caru nacaye sa li contrato ut nacacuuxtana ruheb li nequerahoc acue ut nequebanun re li chakrab li xaque. 5 Lao xomacob chacuu ut xkabanu li mausilal. Inca us li kayehom kabanuhom ut xkaketketi kib chacuu. Xkacanab xbanunquil li chakrab li quebil ke

1Sa

Laj Daniel quixtzama xcuybal xmaqueb li tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1435

DANIEL9

aban laat. 6 Inca xo-abin chiruheb li profeta li quecanjelac chacuu. Eb aan queatinac sa acaba chiruheb li karey ut chiruheb li quetaklan sa kaben, ut queatinac ajcui riquineb li kana kayucua ut chiruheb chixjunileb la tenamit. 7 At Kacua, laat junelic nacabanu li ti quilal, abanan lao xutanal noco-el riquin li mausilal nakabanu. Chikajunilo lao aj Israel xomacob toj chalen anakcuan, li cuanqueb Jud jo ajcui li cuanqueb Jerusaln ut chixjunileb li tenamit Israel; li cuanqueb chi nach jo ajcui li cuanqueb chi najt sa chixjunileb li naajej bar xajequiheb cui ruheb xban nak xexket li chakrab li quebil reheb aban. 8 At Kacua, kaxal xutanal nakacul lao joqueb ajcui li karey ut eb li nequetaklan sa kaben, joqueb ajcui li kana kayucua xban nak xomacob chacuu. 9 At Kacua, at kaDios, laat nacat-uxtanan ku ut laat nacatcuyuc re li kamac usta ac xkaket la cuatin. 10 Inca xkapab la cuatin, at Kacua at kaDios. Inca xkabanu li chakrab li xaque ke li quexcholob xyalal chiku eb li profeta laj canjeleb chacuu. 11 Chikajunilo lao aj Israel, xkaket li chakrab li caque ke ut inca xkabanu li caru caye. Jocan nak xtane sa kaben chixjunil li raylal li tzi banbil sa li chakrab li caque re laj Moiss, laj canjel chacuu. Xomacob chacuu, at Kacua. 12 Laat xabanu jo caye chak chikix ut chirixeb li nequetaklan sa kaben. Xoaque chixtojbal li kamac ut xaqueheb ajcui chixtojbal lix maqueb li nequetaklan sa kaben. Numtajenak li raylal xkacul. Ma jun sut quiculman sa ruchichoch jo xcul li tenamit Jerusaln. 13 Chixjunil li raylal ain xaque sa kaben jo tzi banbil sa li chakrab li caque re laj Moiss. Ut lao inca ajcui xkatzama kacuybal chacuu, at Kacua, at kaDios, chi moco xkacanab xbanunquil li mausilal chi moco xkaj xtaubal ru li xyalal. 14 At Kacua, laat xabanu jo xaye. Xatakla chak li raylal sa kaben, xban nak lao inca xkabanu li caru xaye ke. Laat, at Kacua, chixjunil nacabanu sa ti quilal. 15 At Kacua, at kaDios, nakanau nak laat cat-isin reheb la tenamit aran Egipto riquin xnimal la cuanquil. Riquin aan nanauman nak nim la cuanquil toj chalen anakcuan. Lao xomacob ut inca us li kayehom kabanuhom. 16 At Kacua, lao nakanau nak laat nacat-uxtanan u. Jocan nak nakatzama chacuu nak inca ta chic tatjoskok sa xben la tenamit Jerusaln xban nak aan la loklaj tenamit. Aan la loklaj tzul Sin. Xban li mausilal nakabanu ut xban li mac quexbanu li kana kayucua, xutanal na-el ut seenbil la tenamit Jerusaln xbaneb li jalan tenamit. 17 Anakcuan ut at Kacua, at kaDios, chacuabi taxak lin tij lain laj canjel chacuu ut chasume taxak li yoquin chixtzamanquil chacuu. Chaxakab ta cuichic la templo li jucbil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DANIEL9

1436

anakcuan. Chaxakab ta cuichic re taxak nak chixjunileb texnau nak laat li Kacua. 18 Chacuabi taxak lin tij, at Kacua Dios, ut chacuil taxak xtokobal ku, at inDios. Chacuil taxak li raylal li yoco chixculbal. Chacuil taxak la tenamit Jerusaln li sachbil ru. Nakayaba la caba sa xben li tenamit aan. Moco xban ta nak ti c li kachol nak nocotijoc chacuu. Nocotijoc ban chacuu xban nak nim la cuuxtan. 19 Choacuabi, at Kacua. Chacuy taxak li kamac, at kaDios. At Kacua, chasume taxak li katij. Matbay taxak chixsumenquil li caru xkatzama acue sa xcaba lix nimal la rahom. Lao nakayaba la caba sa xben li tenamit ain ut sa xbeneb la cualal acajol, chanquin re li Kacua.

yoquin ajcui chi tijoc chiru li Dios ut yoquin chixxotonquil lin mac chiru jo ajcui lix maqueb lin tenamit Israel. Chi anchal inchol yoquin chixtzamanquil chiru li Kacua nak tixxakab cuichic lix Santil Templo. 21 Toj yoquin ajcui chi tijoc nak quicuil li ngel Gabriel li quixcutbesi rib chicuu junxil sa li visin. Yo chak chi rupupic ut sa anil quicuulac cuiquin sa x-oril li mayejac li nabanuman ecuu. 22 Quixcholob li xyalal chicuu ut quixye cue: At Daniel, lain xinchal acuiquin re xquebal analeb re nak tatau ru li xyalal. 23 Chalen nak xatiquib tzamanc chiru li Dios, aan xrabi la tij ut tixbanu li caru xatzama. Jocan nak xinixtakla chak acuiquin chixyebal acue li xyalal. Laat rarocat xban li Dios. Chacuabi li tinye acue re nak tatau ru lix yalal li quicutbesi c chacuu xban li Kacua. 24 Lajeb xcacal xaman texcul li raylal li ac tenebanbil sa xben lix santil tenamit li Dios, jo eb ajcui li ralal xcajol re nak textoj rix lix maqueb ut texcanab xbanunquil li mausilal ut re nak texcanab xbanunquil li mac. Nak taxakabak xcuanquil li ti quilal, taculmank li caru quicutbesi c chacuu jo ajcui li quexye li profeta ut li Santil Templo taxakabak cuichic. 25 Abi li yoquin chixyebal acue ut que retal lix yalal. Chalen nak xquehe li chakrab xban li Dios nak tayi bak cuichic li tenamit Jerusaln, toj retal taculunk li Mesas, li tzakal rey, tanumek cuukub xaman ut cuib xcacal xaman. Tayi bak cuichic li tenamit Jerusaln joqueb ajcui li tzac usta kaxal nabal li raylal yok xculbal sa eb li cutan aan. 26 Ut nak acak xnume li cuib xcacal xaman, tacamsi k li Mesas chi maca xmac. Ut jun chic li rey tachalk ut aan tanumtak sa xben li tenamit Jerusaln ut tixjuqui li templo ut tixsach li tenamit. Chanchan but tasachok reheb nak

20 Toj

Li visin chirix li lajeb xcacal xaman

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1437

DANIEL9,10

teosok. Ut toj sa li rosojic tacuank li plet ut taculmank li ac yebil xban li Dios. 27 Li rey aan tixbanu jun li contrato riquin nabaleb li tenamit re jun xaman. Abanan chirix oxib cutan riquin jun cualeb, li rey inca chic tixbanu li quixye sa li contrato ut tixye reheb laj Israel nak inca chic naru temayejak chiru li Kacua. Ut li kaxal xiu xiu rilbal taquehek sa lix templo li Kacua. Ut aran tacanak toj tacuulak xkehil nak li Kacua tixsach li rey aan chi junaj cua.

10

rox chihab roquic laj Ciro chok xreyeb laj Persia nak quicutbesi c jun chic li visin chiru laj Daniel li nayeman Beltsasar re. Li caru quicutbesi c chiru, aan tzakal yal ut kaxal ra rabinquil. Abanan laj Daniel quiquehe xnaleb xban li Dios chixtaubal ru lix yalal li quicutbesi c chiru sa li visin. 2 Laj Daniel quixye: Nak quicutbesi c chicuu li visin ain, oxib xaman quiraho inchol xban. 3 Chiru li oxib xaman aan inca xintzaca li sahil echej chi moco xinyal li vino, chi moco li tib, ut inca quicuocsi li sununquil ban re xyi banquil cuib toj quinume li oxib xaman aan. 4 Ut sa li cahib xcacal (24) xbe li xben po cuanquin chire li nimla nima Hidekel xcaba. 5 Nak quin-iloc takec quicuil jun li cui nk. Li rak yi banbil riquin li chabil ticr lino ut lix camal xsa yi banbil riquin tzakal oro li nachal chak aran Ufaz. 6 Lix tibel nalemtzun jo jun li tertoquil pec ut li ru chanchan li rak cak ut li xnak ru chanchan li xam. Li rok ruk nalemtzun jo li kan chi ch bronce ut nak quiatinac, kaxal cau lix yab xcux chanchan quila tenamit nak quicuabi. 7 Ma ani chic qui-iloc re li visin ain. Caaj cui lain laj Daniel. Eb li cui nk li cuanqueb cuochben inca queril. Cajo nak qui-oc xxiuheb ut queelelic ut quexmuk ribeb. 8 Quincana injunes ut quicuil li sachba cholej ain li quicutbesi c chicuu. Qui-oso lin metzeu nak quicueca. Quinsakquirino ut maca chic inmetzeu quincana. 9 Quicuabi lix yab xcux nak qui-oc chi atinac ut quisach innaleb ut quintane chi huphu sa choch. Chanchan cuarc yoquin. 10 Ut jun li ukej quicheoc cue ut quincuacli raj abanan cachco quincana ut ninsicsot xban inxiu. 11 Ut quixye cue: At Daniel, laat rarocat xban li Dios. Que retal li oc cue chixyebal acue ut xaklin xban nak taklanbilin chi atinac acuiquin, chan cue. Ut lain ninsicsot xban inxiu nak quinxakli. 12 Ut li cui nk quixye cue: At Daniel, matxucuac xban nak chalen nak xaque achol chixtaubal ru li yo chi

1Yo

Li visin li quicutbesi c chire li nima Tigris

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DANIEL10,11

1438

culmanc ut xacubsi acuib chiru la Dios, aan quirabi la tij. Jocan nak xinchal acuiquin chixcholobanquil li xyalal chacuu. 13 Abanan chiru jun xcacal cutan li nataklan sa xbeneb laj Persia quixyal numtac sa inben. Ut li ngel Miguel, jun sa xyankeb li kaxal ni nkeb xcuanquil, quichal chintenkanquil xban nak injunes cuanquin aran riquineb lix reyeb laj Persia. 14 Lain xinchal chixyebal acue li caru texcul la tenamit sa eb li cutan li techalk. Li visin ain, aan taculmank sa eb li cutan li techalk, chan cue. 15 Nak quixye cue eb li atin ain, ti c quinxulub cuib ut mem quincana. 16 Ut xakamil chicuu jun chanchan li cui nk. Aan quixque li ruk chi xtzumal cue ut quinatinac cuichic. Ut lain quinye re: At Kacua, kaxal ra sa inchol xban li quicutbesi c chicuu ut maca chic inmetzeu. 17 At Kacua, chan ta ru nak taruk tinatinak acuiquin? Lain maca chic inmetzeu ut inca chic naru ninmusikac. 18 Ut li jun li chanchan cui nk quixque cuichic li ruk sa inben ut quicueca nak cuan chic inmetzeu. 19 Ut aan quixye cue: Li Dios nacatxra. Tuktuquil usilal chicuank acuiquin. Chacacuubresi la chol ut matxucuac, chan cue. Nak quixye cue aan, quicueca nak cuan chic inmetzeu. Usin chic. Ut lain quinye re: At Kacua, anakcuan atinan cuiquin. Us chic nacueca xban nak laat xaque cuichic inmetzeu, chanquin re. 20 Ut aan quixye cue: Ma nacanau caru aj e nak xinchal acuiquin? Lain xinchal chixcutbesinquil chacuu li caru taculmank. Anakcuan tento nak tinxic cuichic aran Persia chi pletic riquin li jun li nataklan sa xbeneb. Nak acak xinrake chi pletic riquin aan, tachalk li jun li nataklan sa xbeneb laj Grecia. 21 Ma ani natenkan cue, caaj cui li ngel Miguel li na-iloc reheb laj Israel. Lain tincutbesi chacuu li caru tzi banbil sa li hu re li yal.

11

xben li chihab nak laj Daro cuan chok xreyeb laj Medo, lain quintaklac chixtenkanquil aan. Lain quinquehoc re lix cacuilal ut lix cuanquil. 2 Ut anakcuan lain ajcui tinyehok acue li xyalal li taculmank. Tecuank oxib lix reyeb laj Persia ut lix ca reyeb, aan kaxal nabal xbiomal tacuank chiruheb li oxib li tecuank. Tixcacuubresi rib riquin lix biomal ut taoc chi pletic riquin li tenamit Grecia. 3 Ut aran Grecia tacuank jun li rey kaxal cau rib. Aan tataklank riquin xnimal lix cuanquil ut tixbanu li caru naraj. 4 Abanan nak ac xakxok chic chi tzakal lix cuanquilal, tasachek lix cuanquil ut lix tenamit cahib jachal taelk. Ut inca teoc chok rey li ralal

Texpleti ribeb li rey li cuan sa li norte ut li rey li cuan sa li sur


1Sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1439

DANIEL11

xcajol chi moco tecuank xcuanquil jo xcuanquil aan xban nak tasachek lix cuanquil ut jalaneb chic teechani nk re. 5 Ut li rey li cuan sa li sur (Egipto), aan kaxal nimak xcuanquil. Abanan jun reheb li nequecanjelac chiru tanimank xcuanquil ut aan chic li kaxal nimak xcuanquil chiru aan. 6 Nak acak xnume cuib oxib chihab texbanu jun li contrato. Lix rabin li rey li cuan sa li sur tasumlak riquin li rey li cuan sa li norte (Siria) yal re nak texcam rib sa usilal li cuib chi tenamit. Abanan inca najt tecuank sa usilal. Li rey li cuan sa li norte tixket li contrato ut inca tarabi ratin li rixakil xban nak li ixakilbej macaak xcuanquil chiru. Jocan nak tacamsi k li ixakilbej rochben lix yum ut rochbeneb ajcui li quixcameb chirix nak co aran sa li norte, ut tacamsi k ajcui lix belom. 7 Abanan jun reheb li rechalal li ixakilbej tacuank xcuanquil. Aan tixcameb chak lix soldado re tepletik riquin li rey li cuan sa li norte. Teoc sa li tenamit ut tenumtak sa xbeneb. 8 Ut texcam sa li sur chixjunil li cuan sa li norte. Tecamek lix dioseb li yi banbil riquin chi ch ut tecamek ajcui li caak chic re ru yi banbil riquin oro ut plata. Ut li cuanqueb sa li norte tecuank rubel xcuanquil laj Egipto chiru nabal chihab. 9 Nak acak xnume cuib oxib chihab, li cuanqueb sa li norte texic sa li sur ut texyal numtac sa xbeneb, abanan inca teruk. Tesuki k cuichic sa lix tenamiteb. 10 Abanan eb li ralal xcajol lix reyeb li cuanqueb sa li norte, kaxal cuichic tejoskok ut textiquib xcauresinquil ribeb re pletic. Texchutub nabaleb lix soldado ut texic cuichic chi pletic. Chanchanakeb jun li nima nak teoc ut tacuank cuichic jun nimla plet nak texyal numtac sa xbeneb li cuanqueb sa li sur. 11 Cajo nak tajoskok li rey li cuan sa li sur. Aan taelk chak sa lix naaj ut tapletik riquineb li cuanqueb sa li norte. Ut chixjunileb li quila okob chi soldado re li norte tetanek sa rukeb li cuanqueb sa li sur. 12 Ut kaxal cuichic tixnimobresi rib li rey li cuan sa li sur nak tanumtak sa xbeneb li cuanqueb sa li norte xban nak tarechaniheb. Ut tixqueheb nabal chi camsi c. Abanan inca chic najt tacuank sa lix cuanquil. 13 Mokon chic li rey li cuan sa li norte tixchutubeb ut tixcauresiheb lix soldado ut kaxal cuichic nabal chiru li quepletic junxil. Nak tacuulak xkehil taxic cuichic sa li sur riquin lix quila soldado ut cuank lix chabil canjelebal re pletic. 14 Ut nabaleb li tenamit texjunaji ribeb riquineb li cuanqueb sa li norte re nak tenumtak sa xbeneb li cuanqueb sa li sur. Ut cuankeb ajcui li cui nk li inca useb xnaleb sa xyankeb laj Israel. Eb aan texjunaji ribeb riquineb li cuanqueb sa li norte jo quicutbesi c chacuu sa li visin. Abanan eb aan inca ajcui texcuy sa rukeb li cuanqueb sa li sur. 15 Tojonak li rey li cuan sa li norte tixchap jun li tenamit cau rib chi pletic ut tixsut sa tzac re xrambaleb. Ut

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DANIEL11

1440

inca chic texcuy pletic li soldado re li sur, usta kaxal cauhak ribeb. 16 Ut li rey li cuan sa li norte tixbanu li caru naraj riquineb. Ut tacanak sa li chabil naajej yechiinbil reheb laj Israel ut chixjunil tacanak sa ruk aan ut ma ani taruk tacolok reheb. 17 Ut li rey li cuan sa li norte tixtiquib xcubanquil chanru nak tixchapeb li cuanqueb sa li sur. Jocan nak tixbanu jun li contrato riquineb re tanumtak sa xbeneb. Ut tixsumub jun lix rabin riquin li rey li cuan sa li sur, abanan inca us taelk chiru li tixcoxla xbanunquil xban nak lix rabin inca taoquenk chirix lix yucua. 18 Mokon chic li rey li cuan sa li norte tixyal xke chi numtac sa xbeneb li tenamit cuanqueb chire li nimla palau ut tarechani nabal. Abanan jun cui nk nim xcuanquil tixcuy pletic riquin ut tixcut xxutan li rey li cuan sa li norte nak tanumtak sa xbeneb. 19 Ut li rey li cuan sa li norte taelelik chiru ut yok raj chi suki c sa lix tenamit. Abanan tacuank xchaajquilal sa be ut inca tacuulak. 20 Ut li jun li taoc chok rekaj tixtaklaheb laj titzol toj sa lix tenamiteb laj Israel re nak tabiomok. Ut inca najt tacuank sa xcuanquil xban nak tacamsi k abanan moco sa plet ta tacamsi k. 21 Li jun chic li taoc chok rey, aan jun cui nk kaxal yibru xnaleb ut macua xcomoneb li nequeoc chok rey. Aan taoc chok rey xban nak tixbalakiheb li tenamit ut tixmuk chiruheb li caru cuan sa xcaux. 22 Li ani texyal numtac sa xben, tesachek. Chanchan tachalk but sa xbeneb nak tixsacheb. Li cui nk aan tixsach ru li jun li quibanun re li contrato riquin. 23 Nak acak xexbanu li contrato riquin, tixbalakiheb. Kaxal cuichic tanimank xcuanquil usta moco nim ta lix tenamit. 24 Chi maca sa xcholeb li tenamit li cuanqueb sa xyalal, li cui nk aan taoc sa eb li chabil naajej. Ut tixbanu li ma jun sut quexbanu lix xetonil yucua sa eb li tenamit aan. Tixchap lix biomal ut tixjequi sa xyankeb li nequetaken re. Us taelk nak tixchap li ni nki tenamit 25 Tareca nak cauhak chic rib ut abanan inca najt tacuank sa cuanquil. nimak chic xcuanquil li rey li cuan sa li norte. Taxic chi pletic riquineb li cuanqueb sa li sur. Usta kaxal nabaleb li soldado li cuanqueb sa li sur, abanan inca ajcui texcuy pletic xban nak cuanqueb sa li sur li texbalaki lix reyeb ut texcayi lix tenamiteb reheb li cuanqueb sa li norte. 26 Aaneb ajcui li nequecuaac sa mex rochben li rey li tecubank re chanru nak texsach ru lix cuanquil. Nabaleb lix soldado tecamsi k ut nabaleb teelelik. 27 Li cuib chi rey tecojlak chi cuaac sa jun li mex, abanan junes raylal texcoxla xbanunquil chi ribileb rib. Junes ticti texye chi ribileb rib. Ut ma jun reheb taruk tixbanu li caru tixcoxla xbanunquil xban nak toj maji nacuulac xkehil. 28 Ut li rey li cuan sa li norte tasuki k cuichic sa lix tenamit ut tixcam nabal li biomal riquin li tixmak chiruheb li cuanqueb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1441

DANIEL11

sa li sur. Ut xic taril li contrato li quixbanu li Dios riquineb laj Israel. Ut tixbanu li jo quial taraj aan nak yok chi suki c sa xtenamit. 29 Nak tacuulak xkehil li ac yebil, taxic cuichic sa li sur chi pletic. Abanan sa li plet aan inca us taelk. 30 Moco jo ta nak quepletic xben cua xban nak nabaleb li soldado techalk Quitim sa li ni nki jucub re pletic ut texram xbeheb chiruheb. Ut macajo nak texucuak ut tesuki k cuichic sa lix tenamiteb. Ut li rey kaxal cuichic xic tarileb laj Israel lix tenamit li Dios. Cuanqueb laj Israel textzektana li santil contrato ut tekaxonk sa xyankeb li cuanqueb sa li norte. Ut aanakeb chic tequehok xnaleb li rey re xbanunquil li inca us. 31 Ut eb li soldado texmux ru lix Templo li Dios jo ajcui li tzac li sutsu cui. Ut taquehek aran sa li templo li kaxal xiu xiu rilbal. Ut inca chic teruk temayejak sa li templo rajlal cutan lix tenamit li Dios. 32 Ut li rey li cuan sa li norte tixbalakiheb laj Israel li ac quextzektana li santil contrato ut eb aan teoquenk chirix. Abanan li tzakal xtenamit li Dios texcacuubresi ribeb chixcolbal ribeb chiru li rey. 33 Eb li cuanqueb xnaleb sa xyankeb laj Israel texcholob li xyalal chiruheb nabal. Abanan cuan tecamsi k riquin chi ch, cuan tecatek, cuan teelkak caru reheb, ut cuan techapek ut tecamek sa jalan naajej. Abanan inca najt terahobtesi k. 34 Nak yokeb chixculbal li raylal, cuan junjunk tetenkank reheb ut cuankeb ajcui nabal li texjunaji rib riquineb re xtenkanquileb chi pletic yal xban nak cuan caru teraj terechani. 35 Ut cuanqueb ajcui sa xyankeb li nequequehoc naleb sa li tenamit tecamsi k. Taculmank chi jocan yal re xtenkanquileb li jun chol chic ut re ajcui nak tacutunk li ani tzakal ti c xchol sa xyankeb re nak tzakalakeb re ru nak tacuulak xkehil nak tarakek li raylal li yoqueb chixculbal jo yebil chak xban li Dios. 36 Li rey li cuan sa li norte tixbanu li caru taraj. Tixnimobresi rib ut tixye nak aan kaxal nim xcuanquil chiru yalak caru chi diosil. Ut tixye ajcui nak aan kaxal nim xcuanquil chiru li tzakal Dios. Ut chixjunil us taelk chiru toj tacuulak xkehil nak li Dios tixque chixtojbal rix lix mac xban nak ac cholcho nak jocan taculmank. 37 Li rey li cuan sa li norte tixtzektanaheb lix dioseb lix xetonil yucua ut tixtzektana ajcui li dios li nequexlokoni li ixk. Ma jun li dios tixque xcuanquil xban nak tixcoxla nak caaj cui aan li kaxal nim xcuanquil sa xbeneb chixjunileb. 38 Aan tixlokoni jun li jalanil dios li ma jun cua quexlokoni lix xetonil yucua xban nak aan tixcoxla nak li dios aan taquehok xmetzeuheb sa li plet. Tixmayeja chiru li dios aan li oro, li plata, li tertoquil pec ut li caak chic re ru terto xtzak. 39 Ut eb li nequexlokoni li jalanil dios aan, aaneb li texakabak xban li rey re nak texcol rix lix naaj ut tixque xlokaleb li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

DANIEL11,12

1442

nequexcanab rib rubel xcuanquil. Tixqueheb xcuanquil ut tixjequi li choch reheb chok xkajcamunquileb. 40 Nak acak cuulac re rosojic lix cuanquil li rey li cuan sa li norte, li rey li cuan sa li sur taxic chi pletic riquin. Chanchan xmetzeu li cak-sut-ik nak eb li soldado li techalk sa li norte teoc chi pletic. Riquin xnimal xcuanquileb tepletik riquin lix cacuay ut lix carruaje ut lix jucub. Chanchan li but nak naxhel rib sa li choch nak tenumtak sa xbeneb nabal chi tenamit. 41 Nak yokeb chi xic sa li sur, li soldado li techalk sa li norte teoc sa nabal chi tenamit chi pletic. Ut teoc aran Israel sa li naajej yechiinbil reheb lix tenamit li Dios. Ut texcamsi nabaleb laj Israel. Abanan eb li tenamit Edom ut Moab ut lix quialeb li ralal xcajol laj Amn texcol ribeb chiruheb. 42 Nabaleb chic li tenamit teoc cui chi pletic ut inca texcuy xcolbaleb rib chiruheb li soldado li techalk sa li norte. Ut chi moco eb laj Egipto taruk texcol rib chiruheb. 43 Ut eb li soldado li techalk sa li norte texmak chixjunil lix biomaleb laj Egipto, jo lix oro ut lix plata ut li caak chic re ru terto xtzak. Ut tenumtak ajcui sa xbeneb li tenamit Libia ut Etiopa. 44 Ut chirix aan tacuulak esil riquin li rey li cuan sa li norte. Li esil aan tachalk chak sa li este ut sa li norte. Nak tarabi cajo nak taoc xcaux xban. Ut cajo nak tachalk xjoskil ut taxic chixcamsinquil nabal li tenamit ut chixsachbaleb ru. 45 Tixyi b lix muhebal sa xyankeb li cuib chi palau nach riquin li tzul bar cuan cui lix Templo li Kacua. Ut tacuulak xkehil nak taosok li rey. Ut aran tacamk ut ma ani chic tatenkank re.

12

quixye ajcui li ngel re laj Daniel: Sa eb li cutan aan tachalk li ngel Miguel li na-iloc reheb la tenamit Israel. Nabal li raylal taculmank sa eb li cutan aan. Ma jun cua quiculman chi jocan chalen chak sa xticlajic li ruchichoch toj chalen anakcuan. Abanan lix tenamit li Dios tecolek, li jo quialeb tzi banbil xcabaeb sa li hu. 2 Ut nabaleb li ac camenakeb tecuacli k cuichic. Cuan li texcul li yuam chi junelic ut cuan li xutanal texcul nak texic sa li tojba mac chi junelic. 3 Ut eb li cuanqueb xnaleb, li quecutuc re li ti quilal chiruheb li tenamit, tequehek xlokal chi junelic. Chanchanakeb li sake ut li chahim li nalemtzun chiru li choxa. 4 Abanan laat, Daniel, cula sa achol li caru xacuil sa li visin. Tabot ru li hu li yocat xtzi banquil ut taque li sello chiru re nak ma ani tailok re toj tacuulak xkehil li rosojiqueb li cutan. Ut nabaleb li tenamit techalk texic yalak bar re nak textau

1Ut

Li caru talajculmank sa rosojiqueb li cutan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1443

DANIEL12

xtzakob lix nalebeb, chan cue li ngel. 5 Ut lain laj Daniel quecuil cuib chic li chanchaneb cui nk xakxoqueb sa xca pacalil li nima. 6 Ut jun reheb li cuib li xakxoqueb chire li nima quiatinac riquin li jun lino li rak xakxo sa xben li ha ut quixpatz re joke tarakek xculbal chixjunil li sachba cholej ain. 7 Ut li jun li lino rak, li cuan sa xben li ha, quixtaksi li ruk xcabichal ut quicuabi nak quixpatz xcaba li Dios li cuan chi junelic ke cutan ut quixye nak li sachba cholej ain taculmank chiru oxib chihab riquin media. Nak acak xsache xcuanquileb lix tenamit li Dios, tarakek xculbal chixjunil ain, chan. 8 Quicuabi chixjunil li caru quixye abanan inca quintau ru. Jocan nak quinye re: Kacua, joke tarakek xculbal chixjunil ain? 9 Quichakoc ut quixye cue: Ayu, at Daniel, xban nak ac xinye acue nak anakcuan inca tataumank ru chixjunil li caak re ru ain. Toj sa rosojiqueb li cutan tataumank ru. 10 Nabaleb tesantobresi k xban lix ni nkal raylal texcul. Abanan li inca useb xnalebeb yokeb chixbanunquil li mausilal ut ma jun sa xyankeb textau ru li caru yok chi culmanc. Caaj cui eb li cuanqueb xnaleb textau ru chixjunil. 11 Nak acak xnume oxib chihab riquin cuakib po (1,290 cutan) xcanabanquil li mayejac sa li Templo, tojonak terocsi li kaxal xiu xiu rilbal sa lix Templo li Kacua. 12 Us xak reheb li ti queb xchol li texcuy xnumsinquil li oxib chihab riquin cuukub po ut olaju cutan (1,335 cutan) chi inca techinank xcholeb. 13 Ut laat, at Daniel, ti cak taxak la yuam toj sa rosojic. Tatcamk abanan tatcuacli k cuichic ut tacul la kajcamunquil sa rosojiqueb li cutan, chan cue li xakxo sa xben li ha.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Oseas

tzi banbil sa li hu ain, aan li quixye li Kacua re laj Oseas, li ralal laj Beeri, sa eb li cutan nak quecuan chok xreyeb laj Jud laj Uzas, laj Jotam, laj Acaz ut laj Ezequas, ut nak quicuan chok xreyeb laj Israel laj Jeroboam, li ralal laj Jos. 2 Nak li Kacua quixtiquib atinac riquin laj Oseas, quixye chi jocain: Sumlan riquin junak ixk aj yumbet. Ut le cocal li tecuank juntaketak xnalebeb riquin lix naeb. Tabanu aan re xcutbal chiruheb lin tenamit nak inca useb lix nalebeb. Chanchaneb li ixk ain li yo chi yumbetac xban nak xinextzektana, chan li Kacua. 3 Ut laj Oseas quixbanu jo quiyehe re xban li Dios. Quisumla riquin lix Gomer, xrabin laj Diblaim. Ut quicuan jun li ralal riquin lix Gomer. 4 Ut li Kacua quixye re laj Oseas: Que aj Jezreel chok xcaba li culaal ain xban nak chi seb tinque chixtojbal xmac li ralal xcajol laj Jeh xban li camsi nc quexbanu aran Jezreel. Tinsacheb xcuanquileb li ralal xcajol ut inca chic tetaklank sa xbeneb laj Israel. 5 Sa eb li cutan aan tinsacheb xcuanquil laj Israel sa li ru taka re Jezreel, chan li Dios. 6 Ut lix Gomer quicuan jun chic lix culaal, china xkaal. Ut li Kacua quixye re laj Oseas: Que Lo-ruhama chok xcaba. (Li cabaej aan naraj naxye: Inca narahe.) Que aan chok xcaba xban nak lain inca chic tecuil xtokobal ruheb laj Israel ut inca chic tebincoxla chi junaj cua. 7Abanan eb li ralal xcajol laj Jud tincuil xtokobal ruheb. Lain li Kacua lix Dioseb. Lain tincolok reheb. Inca tebincol riquin tzimaj, chi moco riquin chi ch, chi moco riquin pletic, chi moco riquineb cui nk li nequechal chirix

1Li

Li rixakil laj Oseas ut li ralal xcajol

1444
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1445

OSEAS1,2

cacuay chi pletic, chan li Kacua. 8 Ut nak ac xmak xtu lix culaal, lix Gomer quicuan jun chic xculaal telom. 9 Ut li Kacua quixye re laj Oseas: Que Lo-ammi chok xcaba. (Li cabaej aan naraj naxye nak macuaeb chic intenamit.) Que aan chok xcaba xban nak laex aj Israel macuaex chic lin tenamit chi moco lainak chic le Dios, chan. 10 Li ralal xcajol laj Israel kaxal cuichic tetamk. Lix quialeb chanchan li ru li samaib li cuan chire li palau. Inca naru rajlanquil xban xquialeb. Sa li naajej bar quiyehe cui reheb xban li Dios, Laex macuaex chic lin tenamit, aran ajcui tayehek reheb: Laex cualal incajol lain li yoyoquil Dios. 11 Sa eb li cutan aan texjunaji ribeb li ralal xcajol laj Jud riquineb li ralal xcajol laj Israel. Tejunajok ru ut texsic ru junak re tataklank sa xbeneb. Tacuank cuichic xcuanquil. Sa li ru taka Jezreel, li quisache cui xcuanquileb laj Israel, aran ajcui taquehek cuichic xcuanquileb. 1 Jocan nak teye reheb laj Israel le rech tenamitil Ammi ut teye ajcui reheb Ruhama. Chi jalbil ru naraj naxye: Laex ralal xcajol li Dios ut raroquex xban.

cualal incajol, chekusak le na. Yehomak re xcanabak xbanunquil li yibru naleb xban nak aan macua chic cuixakil ut lain macuain chic xbelom. Xcanabak xcayinquil rib ut xcanabak xmuxbal ru lix sumlajic. 3 Cui inca tixcanab, lain tinmak chiru chixjunil li caru cuan re. Chanchan tustu tincanab jo nak quiyola. Chanchanak chic jun li chaki choch maca na-el chiru ut tacamk xban chaki el. 4 Inca tincuil xtokobal ruheb li ralal xcajol, 5 xban nak eb aan ralal xcajol li ixk li inca naxutanac xbanunquil li mausilal. Li ixk aan quixye: Lain tinxic riquineb li cui nk li nequequehoc cue lin cua cuuca, li nequequehoc cue li chabil ticr lana ut lino jo ajcui li vino ut li aceite olivo, chan. 6 Jocan nak tinram lix be chiru. Tintzap lix be riquin quix ut riquin corral tzac. 7 Tixyal xke chixsicbal ani tarahok re. Abanan inca chic tixtau. Ut riquin aan tayotek xchol ut tixye: Tinsuki k cuichic riquin lin belom. Kaxal us nak xincuan riquin chiru nak cuanquin anakcuan, chaak. 8 Li ixk aan inca quixque retal nak lain xinquehoc re lix trigo, ut lix vino ut lix aceite olivo. Ut lain xinquehoc re chi nabal lix oro ut lix plata li quixmayeja chiru laj Baal. 9 Jocan nak sa xkehil li koloc, lain inca chic tinque re li trigo ut li vino. Tinmak chiru

2 Ex

Li rixakil laj Oseas, aan retalil li tenamit Israel xban nak inca us xnaleb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

OSEAS2

1446

li ticr lana ut lino li xinque re, re li rak. 10 Chiruheb chixjunileb li cui nk li naxra, lain tinmak chiru li caru cuan re. Chanchan tustu tincanab chiruheb ut ma ani taruk tacolok re sa cuuk. 11 Lain tincuisi li ninkei c chiru, li naquehoc xsahil xchol. Inca chic taninkei k rajlal chihab, rajlal po chi moco sa li hilobal cutan jo caynak xbanunquil. Inca chic tixninkei ruheb lix dios. 12 Lain tinsach li racui mk uvas ut li che higo li quixye nak aan lix tojbal li quiquehe re xbaneb li cui nk li nequerahoc re. Maca chic taelk sa xnaaj li acui mk uvas ut macaak chic li che li nauchin. Tesachek xbaneb li josk aj xul. 13 Lain tinque chixtojbal xmac a ixk ain li quinixtzektana ut quixcat li pom chiru laj Baal. Kaxal chinaus nak quixtikib rib nak quixque li xca xic oro ut quixque lix matkab ut lix kol ut co chirixeb li cui nk li nequerahoc re ut inca chic niquinixcoxla lain li Kacua. 14 Abanan lain tincam cuichic sa li chaki choch bar cui maca cuan. Ut aran tinkunbesi cuichic ut tinye re nak kaxal ninra. 15 Tinque cuichic re li acui mk uvas. Ut tinque ajcui li ru taka Akor chok xnaaj re nak cuan caru tixyooni. Ut tixbicha inlokal jo quixbanu sa xsajilal nak quicuisi chak sa li naajej Egipto. 16 Ut inca chic tixye: At Baal, laat laj echal cue. Tixye ban cue: at inbelom. 17 Lain tin-isi nk re sa xchol lix cabaeb laj Baal. Ut ma jun sut chic tixpatz xcabaeb. 18 Sa eb li cutan aan lain tinbanu jun li contrato riquineb li josk aj xul li cuanqueb sa quiche ut riquineb li xul li nequerupupic chiru choxa jo ajcui riquineb li xul li nequexjucuqui ribeb chiru choch. Tinbanu li contrato riquineb re nak inca chic texchichii li tenamit. Ut tincuisi sa ruchichoch li tzimaj ut li chi ch re pletic ut eb lin tenamit cuankeb chic sa tuktuquil usilal. 19 Jocain quixye li Kacua reheb lix tenamit: Laex aj Israel, chanchanex li cuixakil. Texincam chi jun aj cua cuiquin. Texincam sa ti quilal ut sa xyalal. Junelic texinra ut tincuuxtana eru. 20 Lain texincam cuichic cuiquin sa chabilal. Ut laex tenau nak lain li Kacua. 21 Sa eb li cutan aan lain tinsume chak li caru tepatz cue laex, li cualal incajol. Lain tintakla li hab re xtakresinquil li choch. 22 Ut sa li choch taelk li trigo ut li uvas ut li olivo. Ut laex teye: Jezreel. Chi jalbil ru naraj naxye Li Kacua, aan li na-acuoc. 23 Ut texinque chi cuanc sa li naajej aan ut lain tin-osobtesi nk ere ut tacuank cuichic li caru ere. Lain texinra laex, usta quinye nak inca chic nequexinra nak quinque ecaba chok Loruhama. Usta quinque ecaba chok Lo-ammi nak quinye nak macuaex intenamit, lain tinye ere nak laex chic li cualal incajol. Ut laex teye nak lain li Kacua le Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1447 Li Dios tixcuy xmaqueb lix tenamit jo nak laj Oseas quixcuy xmac li rixakil

OSEAS3,4

li Kacua quiatinac cuichic cuiquin ut quixye cue: Chara cuichic li ixk aan, usta yo chixmuxbal ru lix sumlajic. Ra aan jo nak ninraheb lin tenamit Israel lain, usta yoqueb chixlokoninquil li yi banbil dios ut nacuulac chiruheb xcuabal li caxlan cua yi banbil riquin chaki uvas, li mayejanbil chiruheb lix dioseb, chan li Kacua. 2 Jocan nak lain xintojoc chirix li cuixakil. Olaju chi tumin plata ut cuukub ni nki chacach li cebada xinque ut quincam cuichic li cuixakil. 3 Xinye re: Najt tatcuank sa cuochoch ut inca chic tamux ru la sumlajic, chi moco tasic jalan chic cui nk, chi moco lain tincuank acuiquin, chanquin re. 4 Jocain xinbanu riquin re xcutbal chiruheb laj Israel nak najt tecuank chi maca lix reyeb, chi moco tecuank aj camol be chiruheb. Inca chic temayejak chiruheb lix dioseb, chi moco tacuank lix dioseb pec, chi moco tacuank li caak re ru re acuasi nc, chi moco tecuank lix yi banbil dios re tacolok reheb. 5 Abanan tacuulak xkehil nak eb laj Israel tesuki k cuichic riquin li Kacua lix Dioseb ut texsic junak reheb li ralal xcajol laj David chok xreyeb. Ut sa rosojiqueb li cutan, texxucua ru li Kacua ut texculuban cuichic li usilal li tixbanu reheb.

1Ut

ratin li Kacua, ex ralal xcajol laj Israel, xban nak yo xjoskil sa eben laex li cuanquex sa li naajej ain. Jocain yo chixyebal li Kacua Dios: Ma ani ti c xchol ut ma ani na-uxtanan u ut ma ani naquehoc retal nak Lain li Kacua Dios. 2 Nequexbanu li juramento ut inca nequexbanu li caru nequexye. Nequetictiic ut nequecamsin. Nequeelkac ut nequemuxuc caxar. Yo chi numtac lix mausilaleb ut junes xcamsinquil ribeb nequexbanu rajlal. 3 Xban li mausilal li nequexbanu, li choch tachakik ut maca chic taelk chiru. Chixjunil li cuan chiru tacamk. Chixjunil li xul sa quiche joqueb ajcui li nequerupupic chiru choxa telajecamk ut telajecamk ajcui li car li nequecuan sa li palau. 4 Laex laj tij, ma jun ere nequexru xkusbaleb li tenamit xban nak laex juntaket le naleb riquineb aan. 5 Chi kek chi cutan nequebanu le mausilal ut jocan ajcui nequexbanu li profeta li inca useb xnaleb. Lain tinsach ru le tenamit, laex aj Israel. 6 Tesachek lin tenamit sa emac laex

1Abihomak

Li Dios quixye nak eb laj Israel cuanqueb xmac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

OSEAS4

1448

Laj Oseas quixcam cuichic li rixakil sa rochoch. (Oseas 3.5)

xban nak inca xecut li xyalal chiruheb. Xban nak laex xetzektana lin chakrab li xinque ere, jocan ajcui nak texintzektana lain ut texcuisi sa le canjel. Inca chic tecanjelak chok aj tij le ralal ecajol. 7 Jo le quial laex aj tij, jocan ajcui xquialeb le mac. Jocan nak tincuisi le lokal ut tincut exutan. 8 Nequetzaca li nequexmayeja lin tenamit re xtojbal rix lix maqueb. Jocan nak chok ere laex aj tij kaxal us nak yokeb chi macobc. 9 Chanru lix nalebeb li tenamit, jocan ajcui enaleb laex aj tij. Jocan nak texinque chixtojbal rix le mac a yal chanru le yehom ebanuhom. 10 Tetzaca li nequexmayeja li tenamit, abanan inca tacojlak echol. Telokoni li jalanil dios, ut tetzama ecocal chiru. Abanan inca chic tecuank le ralal ecajol. Inca chic textamk xban nak niquinetzektana lain. 11 Ut quixye ajcui

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1449

OSEAS4,5

li Kacua: Yo chi sachc xnalebeb lin tenamit xban li calac ut li ucac vino ut xban li cobetac yumbetac nequexbanu. 12 Lin tenamit yoqueb chixtzamanquil xnalebeb chiru li pechbil dios che. Ma taquehek ta bi xnalebeb xban li yal che? Lin tenamit chanchan li ixakilbej nayumbetac xban nak xinextzektana ut yoqueb xsicbal jalan chic xdioseb. 13 Nequexic sa li tzul chi mayejac ut aran nequexcat lix pomeb rubeleb li ni nki che ji, lamo ut olmo, xban nak naquenac cuanc rubel lix mu. Xban nak laex nequexcamoc be chiruheb le ralal ecajol chixlokoninquil li jalanil dios, jocan nak nequecanabeb le rabin chi yumbetac ut nequecanabeb le ralib chixmuxbal ru lix sumlajiqueb. 14 Lain inca tebinque chixtojbal rix xmaqueb le rabin nak nequeyumbetac ut inca ajcui tebinque chixtojbal rix xmaqueb le ralib nak nequexmux ru xsumlajiqueb. Inca tebinque chixtojbal rix xmaqueb xban nak laex ajcui nequexcamoc xbeheb nak nequexxic riquineb li ixk aj yumbet ut nequexmayejac chiruheb li yi banbil dios erochbeneb li ixk li nequexkaxtesi ribeb chi yumbetac. Jocan nak li tenamit li inca nequextau xyalal, teosok. 15 Usta niquinetzektana laex aj Israel, aban inca taxak tinextzektana eb laj Jud. Mexxic aran Gilgal chi lokoni nc, chi moco texxic Bet-avn, chi moco tebanu li juramento sa incaba lain li yoyoquil Dios. 16 Laex laj Israel, kaxal cau echol. Chanchanex li josk aj cuacax. Chan ta cui ru nak texinberesi sa chabilal jo nak naxberesi lix carner li chabil pastor? 17 Eb li ralal xcajol laj Efran xexkaxtesi ribeb chixlokoninquil li yi banbil dios. Checanabak chixbanunquil li caru nequeraj. 18 Nak nequeaj ru sa xcalajiqueb, neque-oc chi cobetac yumbetac. A li naleb li nacutuc xxutan, aan li nacuulac chiruheb xbanunquil ut li ti quilal nequextzektana. 19 Chanchan nak tecamek yalak bar xban li ik nak teosok. Tacuulak xkehil nak texutanobresi k xban lix mausilaleb.

laj tij, cherabihak li oc cue chixyebal. Laex laj Israel, chequehak retal li tinye. Ex ralal xcajol li rey, abihomak li tinye anakcuan. Xexrakoc raj atin sa xbeneb li tenamit sa ti quilal. Abanan inca xebanu. Jocan nak tarakek atin sa eben laex ut texinque chixtojbal rix le mac. Xeque erib jo jun raal reheb laj Mizpa jo ajcui reheb laj Tabor. 2 Chanchan nak xebec jun li jul

1Laex

Li Dios quixtzektanaheb laj Israel xban li mac quexbanu

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

OSEAS5

1450

kaxal cham chok re li raal xban lix quial li mausilal nequebanu. Jocan nak texinque chixtojbal rix le mausilal chejunilex laex. 3 Lain ninnau chanru le naleb laex ralal xcajol laj Efran. Inca naru temuk erib chicuu ex aj Israel. Li ralal xcajol laj Efran xinextzektana ut yoqueb chixlokoninquil li jalanil dios. Ut lix mausilaleb aan xbon rib sa eyank chejunilex laex aj Israel. 4 Xban le mausilal inca chic nequecoxla suki c cuiquin lain le Dios. Nequeque ban echol chixlokoninquil li yi banquil dios. Jocan nak inca naru tenau cuu nak lain li Kacua. 5 Xban lix ketketileb laj Israel nacutun nak cuanqueb xmac. Ut xban lix ketketileb, eb li ralal xcajol laj Israel ut eb li ralal xcajol laj Efran teosok sa li mac. Ut teosok ajcui sa lix maqueb li ralal xcajol laj Jud. 6 Eb laj Israel nequexcam li cuacax jo ajcui lix carner re nak texmayeja chicuu. Abanan maca rajbal nak nequemayejac chicuu xban nak lain xintzektanaheb. 7 Nequexbanu rib nak niquinexlokoni, abanan macua lain nequexlokoni cuu. A ban chic li jalanil dios nequexlokoni. Eb li ralal xcajol macuaeb chic intenamit. Jocan nak chi seb tebinsach ut tinsach ajcui lix naajeb. 8 Cheyabasihak li trompeta aran Gabaa. Cheyabasihak aran Ram. Cheyehak resil aran Bet-avn xban nak ticlac re li plet. Chequehak retal ut texxucuak laex li ralal xcajol laj Benjamn. 9 Eb li ralal xcajol laj Efran tecanak chi maca cuan reheb sa xkehil li rakba atin. Eb li ralal xcajol laj Israel texnau nak relic chi yal jocain taculmank. 10 Li Kacua quixye: Yo injoskil xban nak eb laj camol be sa xyankeb laj Jud quecuulac eriquin laex aj Israel ut quexmak cheru le naaj. Chanchan osoqueb re sa li cacuil hab nak tinqueheb chixtojbal xmaqueb. 11 Eb li ralal xcajol laj Efran nequerahobtesi c xban nak nequextzektana li ti quilal ut nequexque xchol chixlokoninquileb li yi banbil dios. 12 Jocan nak lain tebinque chi sachec li ralal xcajol laj Efran. Ut teosok ajcui eb li ralal xcajol laj Jud. Chanchanakeb chic li caak re ru li namaxen ut li nacuxe xban li cams tecanak. 13 Eb li ralal xcajol laj Efran texque retal nak kaxal ra cuanqueb cui. Eb li ralal xcajol laj Jud texque retal nak cuanqueb sa chaajquilal. Jocan nak texic riquin li rey Jareb aran Asiria chixtzamanquil xtenkanquileb. Abanan aan inca taruk tixtenkaheb. 14 Lain tincut lin joskil chiruheb li ralal xcajol laj Efran. Chanchanakin li cakcoj nak tinrahobtesiheb. Chanchanakin li ral li cakcoj nak tinrahobtesiheb li ralal xcajol laj Jud. Jo nak naxchap lix tib li cakcoj, jocan ajcui

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1451

OSEAS5,6

tinbanu lain riquineb. Lain tinqueheb sa raylal ut tincanabeb xjuneseb ut ma ani taruk tacolok reheb sa cuuk. 15 Tintzektanaheb ut tincanabeb xjuneseb toj texque retal lix maqueb ut teoc chinsicbal. Toj cuanqueb sa raylal, tojonak texque retal lix mausilaleb ut tesuki k cuiquin, chan li Kacua.

li tenamit texye: Kajalak kacaux ut suki ko cuichic riquin li Kacua. Quixtakla chak li raylal sa kaben, abanan anakcuan toxtenka. Coxrahobtesi, abanan anakcuan toxquirtesi. 2 Usta ac xsach ku, abanan tixque cuichic li kayuam chiru cuib oxib cutan ut tocuank riquin. 3 Chikanauhak bi ru li Kacua. Chikaquehak kachol chixnaubal ru chi tzakal. Cholcho nak taculu nk li Kacua. Taculu nk jo nak nachal li cutan rajlal. Taculu nk jo nak nachal li hab re xtakresinquil li choch sa xkehil li auc ut nachal ajcui mokon re xtakresinquil li acui mk. 4 Abanan li Kacua naxye: Caru tinbanu eriquin laex ralal xcajol laj Efran? Ut, caru tinbanu eriquin laex ralal xcajol laj Jud? Le chabilal chanchan li chok chiru li ekela, li nacame sa junpat xban li ik, ut chanchan li xchuque li nacuan ekela, li nasach sa junpat. 5 Jocan nak xintaklaheb lin profeta eriquin chixyebal resil li rakba atin chalel sa eben xban le mausilal. Ut riquin li atin x-el chi xtzu mal cue, tenebanbil li camc sa eben. Chanchan nak narepoc li cak nak tinrakok atin sa eben. 6 Maca aj e nak nequexmayejac chicuu cui inca nequex-uxtanan u. Ut maca aj e nak nequexcatoc xul cui inca niquinepab chi anchal echol. 7 Jo quixbanu laj Adn nak quixket li cuatin, jocan ajcui quexbanu lin tenamit nak quinextzektana. 8 Kaxal nabaleb li cui nk yibru xnalebeb sa li tenamit Galaad ut nabaleb ajcui li nequexcamsi ras ri tzin. 9 Eb laj tij chanchaneb laj elk li nequexmuk ribeb sa li be li naxic sa li tenamit Siquem re nak texcamsi li cristian nak tenumek aran. Nacuulac chiruheb laj tij xbanunquil li mausilal. 10 Kaxal yibru li quicuil sa xyankeb lin tenamit Israel. Eb li ralal xcajol laj Efran quexlokoni li yi banbil dios ut li mausilal aan quixbon rib riquineb chixjunileb laj Israel. 11 Ac xinxakab li cutan nak texinque chixtojbal rix le mac laex aj Jud. Abanan tacuulak xkehil nak texcuosobtesi cuichic.

Eb laj Israel inca teyotek xcholeb ut inca texjal xcauxeb


1Eb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

OSEAS7
1Nak

1452

xcuaj raj xcolbaleb laj Israel, xjultico cue lix maqueb li ralal xcajol laj Efran jo ajcui lix maqueb laj Samaria. Nequebalakin, nequeelkac sa rochocheb li ras ri tzin, ut nequeelkac ajcui sa eb li be. 2 Inca nequexcoxla nak lain yoquin chixquebal retal lix mausilaleb. Lain nacuil nak li mac yo chi numtac sa xbeneb. 3 Nasaho sa xchol li rey joqueb ajcui li nequecanjelac chiru riquin li mausilal ut li balaki nc nequexbanu li tenamit. 4 Ut chixjunileb nequeyumbetac nequecobetac. Chanchaneb jun li horno li quiquehe xxam chi sa, abanan inca quiquehe xxamlel chi us toj nak ac xyoki c ut ac xsipo lix kemal li caxlan cua. 5 Sa lix ninke, li rey quicaltesi c xbaneb li nequecanjelac chiru. Ut li rey qui-oc chixbanunquil li yibru naleb sa xyankeb li inca useb xnaleb. 6 Li rameb chanchan jun li horno li yo xxamlel. Laj yi bom caxlan cua quixque li xam chi sa ut quicuar chiru li kojyi n. Ut ekela chic quixque chi us lix xamlel li horno. Jocan ajcui li rameb xbaneb lix mausilaleb. Chanchan xxamlel li horno lix mausilaleb nak yoqueb chixcubanquil chanru texbanu. 7 Xban nak numtajenak lix mausilaleb, quilajexcamsiheb li nequetaklan sa xbeneb. Ut ma jun li rey quicuan sa xyalal xbaneb. Quilajeisi c sa xcuanquileb. Ut ma jun sa xyankeb quitzaman chicuu nak tintenkaheb, chan li Kacua. 8 Eb li ralal xcajol laj Efran quexjunaji ribeb riquineb li jalaneb xtenamit li inca useb xnaleb. Chanchaneb li cua li inca sukisinbil. Chak jun pacal ut kem ru jun pacal. 9 Yo xsachbal xcuanquileb xbaneb li jalaneb xtenamit ut eb aan inca nequexque retal. Chanchan li yo chi sakoc xjolomeb nak yoqueb chi osoc xbaneb li jalaneb xtenamit ut inca nequexque retal. 10 Eb laj Israel yoqueb chi culuc raylal abanan xban lix ketketileb inca nequeraj suki c cuiquin lain li Kacua lix Dioseb. Usta ra yoqueb chixculbal, abanan inca chic nequeraj insicbal. 11 Eb li ralal xcajol laj Efran chanchaneb li mucuy maca xnaleb. Inca naxnau coxlac. Xben cua nequexpatz xtenkanquil riquineb laj Egipto ut nequexpatz ajcui riquineb laj Asiria. 12 Nak yoqueb chi xic yalak bar, lain tebinchap jo nak nequechape li xul li nequexican chiru choxa. Lain tebinque chixtojbal rix lix maqueb jo yebil reheb. 13 Tokob xak ruheb xban nak xinextzektana lain. Raylal tachalk sa xbeneb xban nak xexketketi ribeb chicuu ut yal xcab rix xcholeb nak xinexlokoni. Lain xcuaj raj xcolbaleb, abanan eb aan inca xeraj. 14 Inca xetzaman chicuu chi anchaleb xchol nak japjoqueb re sa lix cuaribal. Nak xexchutub ribeb chixtzamanquil lix cua rucaheb, xexketketi ribeb chicuu. 15 Usta lain xincutuc li xyalal chiruheb ut xinque xcacuilal xcholeb, abanan eb aan a chic li inca us xexcoxla chicuix. 16 Niquinextzektana ut nequexic riquin li jalanil dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1453

OSEAS7,8

Chanchaneb li yocos aj tzimaj maca na-oc cui. Jocan nak tecamsi k riquin chi ch li nequecamoc be sa xyankeb yal xban nak nequexnimobresi ribeb riquin li caru nequexye. Ut xban aan teseek xbaneb laj Egipto.

li trompeta xban nak yoqueb chi chalc chi pletic li xic nequeiloc reheb lin tenamit. Chanchaneb li cuch nak yoqueb chi chalc. Xban nak lin tenamit xextzektana li contrato quinbanu riquineb, jocan nak texcul li raylal. Xextzektana li chakrab xinque reheb. 2 Nequexye: At Kacua, nakanau acuu, lao aj Israel, chanqueb cue. 3 Abanan eb laj Israel xextzektana li us. Jocan nak eb li xic nequeiloc reheb tenumtak sa xbeneb. 4 Quexxakab lix reyeb, abanan macua lain xinsicoc reheb. Quexxakab li nequetaklan sa xbeneb, abanan yal xjuneseb quexbanu xban nak inca quexpatz cue ani texxakab. Quexyi b lix dioseb riquin oro ut plata ut aan ajcui taquehok reheb chi sachec. 5 Lain xic nacuil li cuacax oro li nequexlokoniheb laj Samaria. Cajo lin joskil yo sa xbeneb. Ma ma joke texcanab xbanunquil li mausilal? 6 Aan moco dios ta. Yal yi banbil xban jun laj tenol chi ch re Israel. Li cuacax oro li nequexlokoni aran Samaria tapuqui k. 7 Li caru yoqueb chixbanunquil maca naoc cui. Ut li caru texcul, aan li osoc. Chanchan nak xerau li ik ut a chic li cak-sut-ik li xexkol. Li trigo terau inca taatzumak chi moco tixque ru. Ut cui ta tixque, jalan chic tetzacank re. 8 Eb laj Israel tesachek xcuanquil. Maca chic teoc cui chiruheb li jalan tenamit. Chanchanakeb aj chic jun li sec maca chic xcanjel. Yal re tzekec aj chic. 9 Li ralal xcajol laj Efran chanchaneb li bur xban nak nequexbanu xjuneseb li caru nequeraj. Xecoeb xpatzbal xtenkanquileb riquineb laj Asiria ut quextoj re nak tecolek. Ut inca xexcoxla nak lain raj xincoloc reheb. 10 Lin tenamit textumina ruheb laj Asiria. Ut lain tebinchutub ru ut tebinque chixculbal li raylal sa rukeb lix reyeb laj Asiria joqueb ajcui li nequecanjelac chiru. 11 Eb li ralal xcajol laj Efran quexyi b nabal li artal ut caaj cui re macobc quicanjelac cui reheb. 12 Quintzi ba chok reheb lix nimal xcuanquil lin chakrab, abanan maca qui-oc cui chiruheb. 13 Nequexmayeja li xul chicuu ut eb aan ajcui li nequetzacan re. Lain inca nacuulac chicuu lix mayejeb xban nak najultico cue li mausilal nequexbanu. Jocan nak re xtojbal rixeb lix mac, tachalk li raylal sa xbeneb. Chanchan li

1Yabasi

Quirake atin sa xbeneb laj Israel xban nak quexlokoni li jalanil dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

OSEAS8,9

1454

raylal li quexcul nak cuanqueb chak Egipto. 14 Xsach sa xcholeb laj Israel nak lain quiyoobtesin reheb. Yoqueb chixyi banquil lix ni nkal ru cab xnaajeb lix dioseb. Ut eb laj Jud quexyi b lix ni nkal ru tenamit ut quexcauresi re nak cauhakeb rib. Abanan lain tintakla chak xam sa xbeneb ut tacatek lix naaj lix dioseb ut tecatek ajcui lix ni nkal ru tenamit li xexyi b, chan li Dios.

laj Oseas: Anakcuan inca chic tasahok sa echol laex aj Israel jo nak nasaho sa xcholeb li tenamit li inca nequepaban. Xesic jalan le dios chiru li Kacua. Laex xecoxla nak le dios li xesic, aan xquehoc re chi uchi nc le racui mk. 2 Abanan tacuulak xkehil nak inca chic tauchi nk li trigo chi moco li uvas. Macaak chic ecua eruca. 3 Laex inca texcanak arin sa li naajej li quebil ere xban li Dios. Laex ralal xcajol laj Efran, texcanak rubel xtak laj Asiria. Chanchan nak quexcuan chak Egipto. Ut tetzaca li tzacaemk li yebil ere nak inca us tetzaca. 4 Nak cuankex sa li tenamit aan inca chic taruk texmayejak chiru li Dios. Chi moco li vino chi moco li xul temayeja chiru. Ut nak texcuaak chanchan nak yokex chixyolenquil junak li camenak ut muxbil chic ru le pabal tacanak. Inca chic taruk texmayejak chiru li Dios. Li tzacaemk aan caaj cui re tetzaca laex. 5 Ut caru tebanu nak tecuulak xkehil eb li ninke re xquebal xlokal li Kacua? 6 Tex-elk sa le tenamit xban li raylal yokex chixculbal. Laj Asiria tenumtak sa eben. Chanchan nak chapchoquex cuichic xbaneb laj Egipto. Ut nak tex-osok, chanchan nak texmukek aran Menfis. Tachamok li quix ut li pim sa le naaj quexcuan cui, ut taosok le biomal. 7 Cuulac re xkehil li rakba atin sa eben. Cuulac re xkehil nak tetoj rix le mac. Nak tacuulak li cutan aan, laex aj Israel teque retal. Cheru laex li profeta maca chic xnaleb. Laj yehol ratin li Dios xloco ru, chanquex. Xban xquial le mausilal xic chic niquineril. 8 Lain taklanbilin chak xban li Dios chok aj ilol ere laex li ralal xcajol laj Efran. Abanan yalak bar ninxic chixyebal resil li raylal chalel sa eben, xic niquineril. Cheru laex, chanchanin laj yo li naraj chapoc ere. Ut sa li rochoch li Dios li bar raj xinecul sa xyalal, xic chic xineril. 9 Kaxal xnumta le mausilal jo quexbanu aran Gabaa. Anakcuan tajulticok re li Dios le mausilal ut aan taquehok ere chixtojbal rix le mac, chan laj Oseas. 10 Jocain quixye li Kacua: Junxil kaxal xsaho inchol riquineb laj Israel. Quisaho inchol riquineb jo nak nasaho xchol junak chirilbal li chabil uvas sa tikcual

1Quixye

Taquehek raylal sa xbeneb laj Israel xban nak yoqueb chixbanunquil mausilal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1455

OSEAS9,10

10

choch. Chanchan rilbal li xben ru li chabil higos sa xkehil nak nauchin lix cheel. Abanan nak quecoeb Baal-peor, quexjal xnalebeb ut querisi ribeb cuiquin ut quextiquib xbanunquil li xutanalil naleb. Ut lix yibal ru lix nalebeb, chanchan lix yibal ru li jalanil dios li quexlokoni. 11 Jo nak naxican li xul chiru choxa, jocan nak tasachek lix lokaleb li ralal xcajol laj Efran. Inca chic tecuank ralal xcajol. Eb li rixakil inca chic tequiresi nk chi moco tecanak chic chi yaj aj ixk. 12 Ut cui ta teni nkank li ralal xcajol, lain tebinmak chiruheb. Tokobak ruheb nak tebincanab lain, chan li Kacua. 13 Laj Oseas quixye re li Kacua: Cajo raj xchinausal lix naajeb li ralal xcajol laj Efran. Chanchan li naajej Tiro. Abanan li ralal xcajol laj Efran tenebanbil camc sa xbeneb. 14 Banu reheb li caru xacoxla xbanunquil, at Kacua. Canabeb li ixk chi inca chic tequiresi nk. Ut cui ta tecuank xcocaleb, macaak ta xtueb re nak inca tequi k, chan laj Oseas. 15 Ut li Kacua quixye: Chixjunil lix mausilal quextiquib xbanunquil aran Gilgal. Aran ajcui quichal injoskil sa xbeneb. Xban li mausilal nequexbanu, tincuisiheb sa li cuochoch ut inca chic tinraheb. Chixjunileb laj camol be chiruheb xexketketi ribeb chicuu. 16 Eb li ralal xcajol laj Efran ra texcul. Chanchanakeb li che li yo chi chakic xxe. Inca chic tecuank xcocaleb. Ut cui ta tecuank, lain tinmakeb chiruheb, usta kaxal raro xbaneb, chan li Dios. 17 Laj Oseas quixye: Lin Dios tixtzektanaheb xban nak inca quexbanu li caru quixye aan. Jocan nak texbeni ribeb yalak bar sa ruchichoch. 1 Eb laj Israel cajo xchakal ruheb. Chanchan jun ton li uvas naxque nabal li ru ut chiruheb ajcui aan nacanjelac. Chanru nak yoqueb chi biomoc, jocan ajcui lix quialeb li artal li quexyi b. Xban nak chabil lix chocheb, kaxal nabal cuichic li acui mk naxque. Ut xban nak nabal li caru reheb, nabal ajcui lix dioseb nequexyi b. 2 Eb aan aj ca pacal uheb xban nak nequexcanjela ru li yi banbil dios ut nequeraj ajcui canjelac chiru li Kacua. Jocan nak anakcuan li Kacua tixqueheb chixtojbal rix lix maqueb. Tixpuqui lix artaleb ut tixsacheb ru lix dioseb. 3 Anakcuan maca karey, chanqueb li tenamit, xban nak inca xkaxucua ru li Kacua. Jun ton li uvas. (Oseas 10.1) Ut ca ta cui ru tixbanu li rey

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

OSEAS10

1456

kiquin? chanqueb. 4 Maca rajbal li caru nequexye nak nequexbanu li contrato xban nak inca nequexbanu li caru nequexye. Inca nequerakoc atin sa xyalal. Li mausilal li nequexbanu nak nequerakoc atin, chanchan li yibru pim nak naquian sa xyankeb li acui mk. 5 Eb laj Samaria texucuak ut teyabak xban xrahil xcholeb nak tasachek li cuacax oro li cuan Bet-avn. Teyabak ajcui laj tij li nequexque xchol chi canjelac chiru. Cau teyabak nak tasachek xlokal lix dioseb. 6 Li cuacax oro tacamek Asiria ut taquehek chok xmatan li rey Jareb. Eb li ralal xcajol laj Efran tecutek xxutan. Xutanal teelk chixjunileb laj Israel xban nak quexque ribeb chi balaki c. 7 Lix reyeb laj Samaria taosok jo nak na-oso li cuokx sa xben li ha. 8 Li rochoch lix dioseb li cuanqueb sa xbeneb li tzul bar quemacob cui laj Israel, telajesachek ru. Taqui k li pim ut li quix sa xbeneb lix artal. Ut eb li tenamit teoc chixyebal reheb li tzul: Xextane taxak sa kaben. Xoemuk taxak, chakeb. 9 Li Kacua quixye reheb laj Israel: Chalen nak quetiquib chak macobc aran Gabaa toj chalen anakcuan toj yoquex ajcui chi macobc chicuu. Ut nak quicuan li plet aran Gabaa riquineb li inca useb xnaleb, laex inca quex-oso. 10 Abanan nak tacuulak xkehil lain texinque chixtojbal rix le mac. Eb li jalaneb xtenamit texjunaji ribeb chi numtac sa eben. Ut kaxal ra tecul xban xquial le mausilal. 11 Eb laj Efran chanchaneb li ral li cuacax li cholaninbil chi us, li caynak chixyekinquil li trigo re risinquil li ru sa rix. Usta cajo xchakal ru li rix cux, abanan lain tinque li yugo chirix ut tinque chi canjelac chi cau. Tinqueheb li ralal xcajol laj Jud chixquelonquil li arado ut tinqueheb li ralal xcajol laj Jacob chixnumsinquil li rastrillo sa xben li choch. 12 Lain xinye ere: Li caru terau, aan ajcui li tekol. Sicomak li ti quilal ut texcuosobtesi xban nak niquinelokoni. Chanchan nak tetrabaji li choch ut tex-auk ut chabil li caru tekol. Anakcuan xcuulac xkehil nak texsuki k cuiquin, ut lain texincul cuichic ut tinque xti quilal echol. 13 Abanan laex inca xexcuan sa ti quilal. Xebanu li mausilal ut kaxal ra tecul xban li tictiic. Li caru xerau, aan ajcui li xekol. Inca cojco echol cuiquin. Cojco ban echol xban nak kaxal nabaleb le soldado. 14 Tachalk li plet sa eben ut chixjunileb li xni nkal ru cab li nequecol cui erib talajesachek. Tecul jo quiculman sa eb li cutan nak li rey Salmn quixsach li tenamit Bet-arbel nak quicuan li plet ut eb li nabej joqueb ajcui lix cocaleb quilajecamsi c. 15 Jocan ajcui tecul laex aj Israel li cuanquex Bet-el xban xquial le mausilal. Sa li ekela nak taticlak li plet, aan ajcui li honal nak tacamsi k le rey.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1457

OSEAS11,12

11

toj sajeb chak li ralal xcajol laj Israel, lain quinraheb. Ut nak cuanqueb chak Egipto, quinbokeb li cualal incajol. 2 Lain xcuaj raj nak xechal cuiquin, abanan nak xinbokeb, kaxal cuichic xinextzektana. Chiruheb chic laj Baal nequemayejac ut chiruheb li yi banbil dios nequexcat lix pomeb. 3 Lain xincutuc bec chiruheb li ralal xcajol laj Efran. Chanchan nak xinchiloheb nak xincut li xyalal chiruheb. Ut inca xexque retal nak lain nin-iloc reheb. 4 Sa kunil ut riquin rahoc xebincam cuiquin. Sa chabilal xebinberesi. Lain xcuisi li i k sa xbeneb ut xebinque chi cuaac sa xyalal. 5 Abanan inca nequeraj suki c cuiquin. Xban aan eb laj Asiria tenumtak sa xbeneb ut aanakeb chic lix reyeb. Chanchan nak quecuan chak Egipto. 6 Tacuank li plet sa lix tenamiteb. Talajeosok li tenamit xban li plet. Eb lin tenamit teosok xban nak quexbanu li caru queraj xjuneseb. 7Lin tenamit niquinextzektana. Junes ketketil chic cuan sa xcholeb. Usta nequexye nak lain li kaxal nim incuanquil, abanan ma jun reheb naquehoc incuanquil. 8 Chanru nak texincanab ejunes, laex ralal xcajol laj Efran? Chanru nak texinkaxtesi sa rukeb li xic nequeiloc ere, laex aj Israel? Ma taruk ta bi texinsach jo xinbanu riquineb laj Adma ut riquineb laj Zeboim? Lain cajo nak nequexinra. Jocan nak nayote inchol eban. 9 Lain inca tinbanu li caru quincoxla xbanunquil eriquin nak quechik xxamlel injoskil. Lain inca chic texinsach chi junaj cua, laex aj Efran, xban nak lain Diosin. Macuain yal cui nk. Lain li Dios Santo li cuanquin sa eyank. Inca tin-oc sa le tenamit chesachbal. 10 Chanchanakin li cakcoj nak tinjap cue chiruheb li xic nequeiloc reheb li cualal incajol. Sicsotkeb xbaneb xxiu li cualal incajol nak techalk cuiquin sa li oeste li na-oc cui li sake. 11 Chanchanakeb laj xicanel xul nak techalk cuiquin sa junpat jo nak queel chak Egipto. Ut chanchanakeb li mucuy nak teelk chak Asiria. Ut lain tebinque cuichic chi cuanc sa lix naajeb, chan li Kacua.

Li Dios naxra lix tenamit usta nequexketketi ribeb chiru


1Nak

12

li ralal xcajol laj Efran junes tictiic nequexbanu chicuu. Ut eb laj Israel junes balakic nequexbanu. Ut eb laj Jud quexketketi ribeb chicuu lain li tzakal Dios ut yoqueb chixquebal xlokal li yi banbil dios. 1 Chanchan yal ik nataklan reheb laj Efran xban nak maca naoc cui li nequexbanu. Chanchan li ik nachal sa releb sake bar cuanqueb cui laj Asiria. Nanumta li ticti ut li mausilal li nequexbanu.

12 Eb

Li mausilal li quexbanu eb laj Israel ut eb laj Jud

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

OSEAS12,13

1458

Nequexbanu li contrato riquineb laj Asiria ut nequextakla lix aceite aran Egipto. 2 Li Kacua yo xjoskil sa xbeneb li ralal xcajol laj Jud ut tixqueheb chixtojbal xmaqueb li ralal xcajol laj Jacob a yal chanru xyehom xbanuhomeb. Tixqueheb chixtojbal xmaqueb jo xculubeb. 3 Toj maji ajcui nequeyola laj Jacob li kaxetonil yucua ut laj Esa, ac yoqueb chixpletinquil ribeb. Chapcho lix cux rok laj Esa xban laj Jacob nak queyola. Ut mokon nak nim chic, laj Jacob quipletic riquin lix ngel li Kacua. 4 Sa li naajej Bet-el quipletic riquin li ngel ut quinumta sa xben. Laj Jacob quiyabac ut quixtzama li rosobtesinquil toj retal nak li Dios quiatinac riquin ut quirosobtesi ut co-osobtesi c ajcui lao. 5 Li Kacua lix Dioseb li quila okob chi ngel, aan li qui-osobtesin re laj Jacob. Kacua Dios xcaba. 6 Jocan nak laex ralal xcajol laj Jacob, chexsuki k riquin li Kacua. Chexcuank sa ti quilal ut chex-uxtanank u. Ut cauhak taxak echol riquin li Dios. 7Eb li ralal xcajol laj Efran chanchaneb laj cay inca tzakal nequebisoc. Junes balakic nacuulac chiruheb. 8 Eb li ralal xcajol laj Efran nequexye: Chi yal nak xobiomo. Xkatau kabiomal chok ke. Ma ani tayehok ke nak inca us xkabanu. Ma ani tayehok ke nak mac xkabanu riquin li kacanjel, chanqueb. 9 Ut li Dios quixye reheb: Lain li Kacua le Dios, li qui-isin chak ere sa li naajej Egipto. Lain toj texinque cuichic chi cuanc sa eb li muhebal li yi banbil riquin ticr jo nequebanu nak nequexninkei c. 10 Lain xebintakla li profeta eriquin ut quila sut xincut cheru li xyalal. Lain xinatinac riquineb li profeta riquin jaljoquil ru atin ut eb li profeta quexcut cheru li xyalal, chan li Kacua. 11 Ma inca ta bi numtajenak li mac aran Galaad? Relic chi yal nak numtajenak li mac. Aran Gilgal nequexmayeja li cuacax. Abanan tacuulak xkehil nak maca chic teoc cui lix artaleb. Chanchan li pec yal tubtu tecanak sa lix naajeb. 12 Laj Jacob le xetonil yucua quielelic ut co sa lix chocheb laj Aram. Aran quitrabajic re nak taquehek li rixakil. Xban nak rixakil quiraj, quicanjelac chok aj ilol xul. 13 Li Kacua riquin profeta quirisiheb chak laj Israel aran Egipto. Ut riquin profeta, quixberesiheb. 14 Cajo lix joskil li Kacua quexchik chak eb li ralal xcajol laj Efran. Li mausilal ut li camsi nc quexbanu tasuki k cuichic sa xbeneb. Li Kacua tixqueheb chixtojbal rix li mausilal li quexbanu.

13

nequeatinac li ralal xcajol laj Efran chixjunileb nequexucuac xbaneb. Quebil xcuanquileb sa xyankeb laj Israel. Abanan quemacob nak quexlokoni laj Baal. Jocan nak tecamk. 2 Ut

1Nak

Li Dios tixsach ruheb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1459

OSEAS13

chalen ajcui anakcuan kaxal cuichic yoqueb chi macobc. Nequexyi b lix dioseb riquin plata re texlokoni. Riquin rukeb nequexyi b xdioseb chi chinaus a yal chanru nequexnau xbanunquil. Ut nequexye chi ribileb rib: Chomayejak chiruheb li kadios. Takutz ru li kadios cuacax, chanqueb. 3 Ut xban lix mausilal teosok li tenamit ain. Chanchanakeb li chok li yal nanume ekela. Ut chanchanakeb li xchuque li yal natane ut na-oso sa junpat. Chanchanakeb lix mokoj li trigo li nacame xban cacuil ik ut aran na-oso. Ut chanchanakeb ajcui li sib li na-el sa relebal sib ut yal na-oso. 4 Li Kacua quixye: Lain li Kacua le Dios li quin-isin chak ere Egipto. Maca chic junak Dios chicuu lain chi moco cuan chic junak aj Colol ere. Caaj cui lain. 5 Lain xintenkan chak ere nak cuanquex chak sa li tikcual choch bar inca natane cui li hab. 6 Abanan nak xexcuulac sa li chabil choch, cuan chic caru ere ut xextzacan chi us. Xban nak tzakal chic li caru ere cuan, xenimobresi erib ut inca chic xinecoxla. 7 Lain chanchanakin li cakcoj nak texinsach. Chanchanakin li hix na-oybenin chire be re xchapbal li ani nanume. 8 Lain tinjoskok jo nak najosko li ixki oso li na-elkac ral chiru. Tinbanu jo naxbanu li oso nak naxchap ut naxtupi li namakoc re li ral chiru toj retal tixcamsi. Chanchanakin li cakcoj nak tinsacheb. Ut tinbanu jo naxbanu li josk aj xul sa quiche nak naxtupi lix tib. 9 Anakcuan xex-oso, laex aj Israel. Lain raj tintenkank ere, abanan laex xinetzektana. 10 Bar cuan le rey anakcuan re texcol laex ut le tenamit? Ut, bar cuanqueb laj rakol atin li xetzektana nak queye nak queraj junak le rey jo ajcui eb li tetenkank re chi taklanc sa eben? 11 Usta yo injoskil, abanan xinque le rey li xetzama. Ut anakcuan xban injoskil, tincuisi cuichic le rey cheru. 12 Chixjunil li mausilal quexbanu li ralal xcajol laj Efran cuan sa inchol. Ut ma joke taelk sa inchol lix maqueb li quexbanu. 13 Li raylal li texcul chanchan li raylal naxcul li ixk nak ac quirac re. Chanchaneb jun li culaal xcuulac xkehil xyolajic abanan inca nayola sa xyalal. Eb laj Efran tecolek raj, abanan xban xmacaileb xnaleb, inca nequeraj xcanabanquil li mausilal. 14 Ma tebincol ta bi chiru li camc sa echol? Ma taruk ta bi tebincol chiru xcuanquil li camc cui inca nequeraj eb aan? Lix cuanquil li camc tenebanbil sa xbeneb. Lain tinquehok li camc sa xbeneb. Inca chic tecuil xtokobal ruheb. 15 Usta kaxal nabal caru reheb li ralal xcajol laj Efran chiruheb laj Israel li rech tenamitil, aban lain tincuisi chiruheb chixjunil li caru cuan reheb. Nak nachal li ik sa releb sake cuan cui li chaki choch, nachakic li yuam ha xban li ik ut nachakic ajcui li acui mk. Jocan ajcui tinbanu lain riquineb. Tinsach

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

OSEAS13,14

1460

chixjunil li caru cuan reheb. 16 Lain tebinque chixtojbal rix lix maqueb laj Samaria xban nak xinextzektana. Tachalk li plet sa xbeneb ut telajecamsi k riquin chi ch. Tenbileb chiru pec li cocal nak tecamsi k. Ut eb li yaj aj ixk jachbileb chi chi ch nak tecamsi k.

14

aj Israel, sukinkex cuichic riquin li Kacua le Dios. Laex yoquex chixculbal li raylal xban li mac xebanu. 2 Chexsuki k cuichic riquin li Kacua ut jocain teye re: Chacuy chasach taxak li kamac. Chasume taxak li katij. Li kamayej li takaque acue, aan la lokoninquil. 3 Lao xkaque retal nak eb laj Asiria inca naru toexcol, chi moco naru toexcol li cacuay re pletic. Chi moco takaye chic at kadios reheb li yal nakayi b riquin kuk. At Kacua, caaj cui acuiquin cojcok kachol xban nak laat li nacat-uxtanan ruheb li neba, chakex re li Kacua.

Laj Oseas quixtzama chiruheb laj Israel nak texcanab li mausilal


1Laex

li Kacua texsume ut tixye ere: Lain tincuisi chixjunil le mausilal. Ut yal xban li cuusilal, texinra xban nak inca chic yo injoskil sa eben. 5 Jo nak li hab naxtakresi li chaki choch, jocan nak tinque cuichic xsahil xcholeb laj Israel. Techabilok cuichic. Chanchanakeb li utzuuj nak na-atzumac. Chanchanakeb li che chacalte aran Lbano li cham naxic lix xe. 6 Teoc cuichic chi tamc laj Israel. Chanchanakeb li che li naxhel rib li ruk. Tequehek cuichic xlokal. Chanchanakeb li che olivo. Chabilakeb chic. Chanchanakeb chic xsununquil li chacalte aran Lbano. 7 Tecuank cuichic sa lix naajeb ut lain tin-ilok reheb. Tebinque cuichic chi tamc. Chanchanakeb lix quial li ru li trigo ut chanchanakeb li ru li uvas. Ut yalak bar tacuulak resileb jo li chabil vino li na-el aran Lbano. 8 Eb li ralal xcajol laj Efran texye: Ca chic ru teoc cui ke li yi banbil dios? Ut lain tinsume ut tinye reheb: Lain yoquin cherabinquil ut yoquin cherilbal. Lain chanchanin li che rax rax ru. Lain tin-ilok ere ut lain tin-osobtesi nk ere re nak tacuank cuichic nabal caru ere, chaak li Dios reheb. 9 Cui cuan junak sa eyank cuan xnaleb chixtaubal ru li tzi banbil arin, chixquehak retal li xyalal. Li caru naxbanu li Kacua, aan ti c ut chabil. Ut eb li ti queb xchol nequexbanu li caru naraj li Dios. Aut li ketketeb teosok xban nak inca nequexbanu li caru naraj li Dios.

4 Ut

Li Kacua naxyechii li ac yuam reheb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Joel

ain li atin li quixye li Kacua re laj Joel, li ralal laj Petuel. laex li ac chequex. Ut cherabihak chejunilex laex li cuanquex arin Jud. Ma ac eculum ta bi jun sutak li raylal ain? Ut, ma ac xculumeb ta bi jun sutak le xetonil yucua chi jocain? 3 Cheseraki reheb le ralal ecajol li raylal li yoquex chixculbal. Ut eb aan texye reheb li ralal xcajoleb aan. Ut eb li ralal xcajoleb aan texye cuichic reheb li ralal xcajol li toj teyolak mokon. 4 Teye reheb chanru nak quicuae le racui mk xbaneb li coc xul. Quechal li torob ut quexcua le racui mk. Li inca quexchoy li torob, quexcua li chili. Ut li inca quexchoy li chili, quexcua li motzo. Ut li inca quexchoy li motzo, quexchoy laj sac. 5 Ajsihomak eru laex aj calajenak. Chiyotek echol ut chexyabak laex li nequex-ucac vino xban nak x-oso li uvas xbaneb li xul. Inca chic naru teyi b le vino. 6 Jo nak quechal laj sac chixsachbal li kacui mk, jocan nak quechal chi pletic kiquin lix soldados li xni nkal ru tenamit. Xban nak cajo xjoskileb chanchaneb li cakcoj li kaxal kes ruch reheb. Ut chanchaneb li ixki cakcoj li ni nk xtzi e. 7Xexsach ru chi junaj cua li kauva. Ut xexsach ajcui li kache higo. Quilajetane li ruk. Michbil chic rix quexcanab ut maca chic xxak. 8 Chexyabak jo li saj ixk li naxque rak chirix re rahil cholejil ut nayabac xban nak xcam lix belom. 9 Eb laj tij, li nequecanjelac chiru li Dios, yoqueb chi yabac, xban nak maca chic li ru li acui mk, chi moco li vino re texmayeja sa lix templo li Kacua. 10 Ra sa xchol li choch xban nak maca chic cuan chiru. Xechakic li trigo ut
2 Cherabihak

1Aan

Laj sac quexsach ru li racui mkeb laj Jud retalil nak tasachek ru lix tenamiteb

1461
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOEL1,2

1462

xechakic lix cheel li uvas, ut maca chic li aceite xban nak xechakic lix cheel li olivo. 11 Chiyotek echol laex li nequex-au uvas ut trigo. Chexyabak xban nak xsache le racui mk ut maca chic le trigo chi moco le cebada. 12 Xchakic lix cheel li uvas. Maca chic lix cheel li higo. Xchakic lix cheel li granado Laj sac quexcua li acui mk. (Joel 1.4) ut li cala joqueb ajcui lix cheel li manzana. Chixjunileb li che xelajechakic sa li calebal. Xban aan nak li tenamit junelic ra sa xchol. 13 Laex aj tij, li nequexcanjelac chiru lix artal li Kacua, chexyabak ut chequehak erak kes ru cherix re rahil cholej. Ut chenumsihak li kojyi n chi ra sa le chol xban nak maca chic li caru temayeja chiru li artal sa lix templo li Kacua. 14 Yehomak resil reheb li chequel cristian joqueb ajcui chixjunileb li tenamit nak texchutub ribeb sa lix templo li Kacua le Dios re nak tebanu e-ayun. Ut tetzama etenkanquil riquin li nimajcual Dios. 15 Tokob xak ku xban nak cuulac re xcutanquil nak li Kacua li nimajcual Dios tarakok atin sa kaben. Aan tachalk chixsachbal ru li tenamit. 16 Ma inca ta bi yoco rilbal nak xsache chiku li kacui mk? Ut, ma sahak ta bi chic kachol sa lix templo li kaDios? 17Li iyaj quika sa li choch ut inca quimok. Maca chic cuan sa eb li naajej bar nequexxoc cui ru li acui mk. Quexjuc li naajej li naxocman cui ru li acui mk xban nak inca chic quixque ru li trigo. 18 Eb li xul yoqueb chi yabac ut raheb sa xchol xban nak macaeb chic xcua. Yalak bar nequexic li cuacax chixsicbaleb xcua ut ma bar nequextau. Ut yoqueb ajcui chi camc li carner xban nak maca chic xcuaheb. 19 At Kacua, acuiquin yoquin chixtzamanquil katenkanquil. Laat nacanau nak li xam xcat chixjunil li pim ut xecat ajcui chixjunil li che sa eb li calebal. 20 Chixjunil li xul li cuanqueb sa quiche yoqueb ajcui chi yabac chacuu xban nak xchakic li nima ut li xam quixcat chixjunil li pim li nequexcua. 1 Yabasihomak chak li trompeta sa li tzul Sin. Yabasihomak chak sa li tzul cuan cui lix templo li Kacua re xyebal resil nak cuanco sa raylal. Chexxucuak chejunilex laex li cuanquex Jud xban nak cuulac re xkehil nak tarakok atin li Kacua sa kaben. 2 Nak techalk laj sac, takojyi nok ru li cutan xban xquialeb. Chanchanakeb li keki chok. Chanchanakeb li jun tub chi soldado nak yokeb chi chalc chi

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1463

JOEL2

pletic kiquin. Techalk jo nak nacutun chak li cutan sa xbeneb li tzul. Ma jun sut quiculman chi jocan ut ma jun sut chic taculmank mokon chi jocan. 3 Nak techalk laj sac, chanchan nak tanumek li xam sa xben li pim. Yal xban lix tikcual nachakic li pim usta toj maji nanume li xam sa xben. Jocan ajcui texbanu laj sac. Nak maji nequenume sa li naajej aan, chanchan xchinausal li naajej Edn. Ut nak ac xenume li xul, chanchan aj chic li chaki choch li maca na-el chiru texcanab. Ut maca chic tacolek chiruheb. 4 Chanchanakeb li cacuay ut chanchanakeb li nequealinac chirix cacuay. 5 Chanchanakeb lix yab li quila carruaje nak tetakek sa xben li tzul ut chanchanakeb lix yab li xam li yo chi catoc re li chaki xak che. Ut chanchanakeb ajcui jun tub chi soldado ac xexcauresi rib re texic chi pletic. 6 Cajo nak yokeb chi xucuac li tenamit xbaneb. Sakquirinakeb xbaneb xxiu. 7 Nak teoc laj sac chanchanakeb li soldado li ac cauresinbileb chi pletic. Tetakek chiru li tzac ut ti c texic ut inca texjal xbeheb. 8 Inca textiquisi ribeb. Ac xbe xbe li junjunk tixchap. Ut ma ani taruk taxakabank reheb. 9 Mululnakeb nak teoc sa li tenamit Jerusaln ut tealinak chiru li tzac. Tetakek sa xbeneb li cab ut chanchanakeb laj elk nak teoc sa eb li ventana. 10 Taecank li ruchichoch jo ajcui li choxa nak yokeb chi chalc. Takojyi nok ru li sake ut li po xban xquialeb laj sac ut inca chic tecutunk li chahim. 11 Jocan ajcui taculmank nak li Kacua taatinak chi cau xyab xcux riquineb lix soldado ut texbanu li caru tixye. Kaxal cuichic nabaleb ut cauheb rib. Ut kaxal xiu xiu nak tacuulak li cutan aan nak li Kacua tarakok atin. Ani ta bi taruk tixcol rib chiru?

e-ayun. Sukinkex cuichic cuiquin chi anchal echol, chan. 13 Cheyot echol chiru li Dios ut mepej chic le rak. Jalomak ban ecaux ut patzomak ecuybal chiru li Kacua le Dios xban nak aan na-uxtanan u ut nequexra. Aan inca najosko sa junpat. Kaxal nim ban xcuyum ut naraho sa xchol nak naxque li tojbal mac sa eben. 14 Ani ta bi tanaok re caru tixbanu li Dios? Cui teyot echol, mare tixjal xcaux ut inca chic tixque li raylal sa eben. Mare texrosobtesi ut tixque cuichic ere le trigo ut le uvas. Ut texmayejak cuichic chiru li Kacua le Dios. 15 Yabasihomak li trompeta sa li tzul Sin re techutub erib. Yehomak resil reheb li tenamit nak texbanu x-ayun. 16 Chutubomak lix tenamit li Dios re nak texxoto xmaqueb ut tesantobresi k. Chexchutub ribeb li chequel cristian ut eb li toj sajeb joqueb ajcui li toj nequetuuc. Ut teelk

12 Anakcuan yotomak echol, chan li Kacua. Chexyabak ut chebanu

Li Kacua taruxtana cuichic ruheb lix tenamit

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOEL2

1464

ajcui sa li rochocheb li toj xesumla re nak texchutub rib chixjunileb. 17Eb laj tij li nequecanjelac chiru li nimajcual Dios, chexakli k sa xyi li oquebal re li templo ut li artal ut cheyabak. Nak tetijok laj tij, texye chi jocain: Maque taxak li raylal sa xbeneb la tenamit, at Kacua. Chacuyeb taxak xmaqueb. Maqueheb taxak chi numtac sa xbeneb la tenamit li inca nequepaban. Inca taxak taqueheb chi seec la tenamit re nak inca teyehek re: Bar cuan lix Dioseb? 18 Ut li nimajcual Dios junelic cuan sa xchol lix tenamit. Tixcutbesi chiruheb lix nimal xrahom ut tixcuy lix maqueb. 19 Li Dios tixye reheb lix tenamit: Tinque cuichic li caru ere. Tinque le trigo ut tinque le uvas ut tinque le aceite. Ut tacuank cuichic chi nabal caru ere. Ut tasahok sa echol ut inca chic tinque raylal sa eben re nak inca chic texhobek xbaneb li inca nequepaban. 20 Lain tinyolesiheb laj sac li quechal sa li norte. Cuan li tebintakla sa li chaki choch. Cuan li tebintakla sa li palau Mar Muerto ut cuan li tebintakla sa li palau Mediterrneo. Ut telajecamk. Tekak ut techuhok. Sachba cholej tinbanu nak tincoleb lin tenamit, chan. 21 Laex aj Jud, mexxucuac. Chisahok ban sa echol, xban nak nabal li sachba cholej tixbanu li Kacua. 22 Eb li xul li cuanqueb sa quiche inca chic teyabak xban xtzocajiqueb xban nak tacuank cuichic xcuaheb. Ut eb li che teuchi nk cuichic. Ut tacuank cuichic chi nabal li higo ut li uva. 23 Chisahok taxak sa echol laex li cuanquex Sin. Chisahok taxak sa echol riquin li Kacua, xban nak aan taquehok ere li caru nequeraj. Aan tixque li hab sa xkehil. Tixque sa sakehil ut tixque ajcui sa habalke jo quixbanu junxil. 24 Nak tixque ru li acui mk, kaxal cuichic nabal tixque. Tenujak li naajej bar nequerisi cui li rix li trigo. Ut tenujak ajcui li naajej bar nequexyatz cui li uvas ut li olivo. 25 Li Kacua tixye: Lain tinque rekaj ere li quisach cheru sa eb li chihab nak quexcua le racui mk laj sac, li torob, li motzo ut li chili, li chanchaneb jun tub chi soldado nak quebintakla eriquin re xsachbal le racui mk. 26 Laex textzacank toj retal tacojlak echol. Ut teque xlokal lin caba, Lain li nimajcual Dios. Sachba cholej xinbanu re ecolbal ut inca chic texinque chi hobec. 27Ut tenau nak lain cuankin sa eyank, laex aj Israel. Ut tenau ajcui nak lain li Kacua le Dios ut maca chic junak Dios. Ut inca chic texincanab chi hobec laex Li ru li che higo. (Joel 2.22) intenamit.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1465

JOEL2,3

nak ac xnume chixjunil li caak re ru ain, lain tinque lin musik chi cuanc riquineb chixjunileb li tenamit. Ut eb le ralal ecajol teyehok ratin profeta. Ut tincut li xyalal chiruheb li ti xil cui nk sa xmatqueb ut tincuteb li visin chiruheb li saj cui nk. 29 Ut tinque ajcui lin musik chi cuanc riquineb li mos cui nk ut li mos ixk. 30 Ut sachba cholej tincutbesi cheru chiru choxa jo ajcui sa ruchichoch ut teril li quic, li xam ut li sib chanchan li chok. 31 Takojyi nok ru li sake ut li po tacakok ru chanchan li quic nak toj maji nacuulac xkehil li cutan, li kaxal xiu xiu, nak lain tinrakok atin, chan li Dios. 32 Abanan chixjunileb li nequeyaban re lix caba li Kacua tecolek. Sa li tzul Sin aran Jerusaln tacuank li colba-ib jo yechiinbil xban li Kacua. Ut li jo quialeb chic li ralal xcajol laj Israel li quecana tecolek. 1 Nak tacuulak xkehil, lain tinque cuichic li caru reheb laj Jud ut eb laj Jerusaln. 2 Tinchutubeb sa li ru taka re Josafat chixjunileb li tenamit li xebanun raylal reheb laj Israel. Ut aran tinrakok atin sa xbeneb xban li mausilal quexbanu reheb lin tenamit Israel nak quextaklaheb yalak bar sa ruchichoch, ut quexjequi chi ribileb rib li naajej li quinque reheb lin tenamit. 3 Quebulic chirixeb lin tenamit. Ut quexcayiheb li saj al chok xtojbaleb li ixk li nequexcayi ribeb. Ut quexcayiheb li tuk ix chok xtzak li vino li nequeruc. 4 Laex laj Tiro ut laex laj Sidn ut chejunilex laex laj Filisteo, caru teraj cuiquin? Ma cuan ta bi caru xinbanu ere lain ut teraj teque rekaj cue? Chi seb tinsukisi cuichic sa eben laex li nequecoxla xbanunquil. Eculub nak tinbanu ere chi jocan. 5 Laex querelka lin plata ut querelka lin oro. Li caru kaxal lok chicuu, laex quecam ut queque sa xnaajeb le dios. 6 Ut quecayiheb laj Jud joqueb ajcui laj Israel reheb laj Grecia chok rahobtesinbil mos re nak tecamek chi najt sa jalan chic tenamit. 7Abanan lain tincuisiheb sa li naajej quecayiheb cui ut tinsukisi sa eben laex li inca us xebanu reheb lin tenamit. 8 Lain tincayi le ralal ecajol reheb laj Jud ut aaneb chic tecayi nk reheb riquineb laj sabeo ut tecamek chi najt sa jalan tenamit. Lain li nimajcual Dios xinyehoc re ain, chan. 9 Yehomak resil chi jocain reheb chixjunileb li tenamit: Cauresihomak erib chi pletic. Tebokeb li cauheb rib. Chechalk chixjunileb li cui nk chi pletic. 10 Le asaron teyi b chok kesnal chi ch re pletic. Ut li concoquil chi ch re xyocbal le racui mk, teyi b chok chi ch re pletic. Ut li maca xmetzeu chixyehak: Lain cau cuib re pletic. 11 Quimkex,

28 Ut

Li Dios tarakok atin sa xbeneb li cuanqueb sa ruchichoch

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JOEL3

1466

chutubomak erib sa junpat laex tenamit li nach cuanquex riquin Israel. At Kacua, chataklaheb taxak la soldado chi pletic riquineb, chanquin re. 12 Ut li Kacua quixye ajcui: Cauresihomakeb li tenamit re texic sa li ru taka re Josafat, xban nak aran tacojlak li Kacua chi rakoc atin sa xbeneb chixjunil li tenamit li nach cuanqueb riquin Israel. 13 Chanchan li trigo li ac xcuulac xkehil xyocbal ut chanchan li uvas li ac xcuulac xkehil nak tayatzek; jocan nak ac xcuulac xkehil nak tinsach ruheb xban nak ac xnumta li mausilal li xexbanu. 14 Numtajenak xquialeb li tenamit li cuanqueb sa li ru taka. Aran tarakek atin sa xbeneb xban nak cuulac re xkehil nak lain li Kacua tinrakok atin. 15 Li sake ut li po tekojyi nok ru ut inca chic telemtzunk li chahim.

lain tinatinak chi cau xyab incux sa li tzul Sin aran Jerusaln, li choxa jo ajcui li ruchichoch teecank sa xnaaj. Abanan eb laj Israel lin tenamit cauhakeb xchol cuiquin. Ut cuiquin teyooni nk xban nak lain tincolok reheb. 17 Laex tenau

16 Nak

Li Dios tarosobtesiheb cuichic lix tenamit

Yoqueb chixyocbal li trigo. (Joel 3.21)


La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1467

JOEL3

nak lain li Kacua le Dios ut cuanquin sa lin santil naaj sa xben li tzul Sin. Li tenamit Jerusaln tasantobresi k ut inca chic techalk li jalaneb xtenamit chi numtac sa xben li tenamit Israel. 18 Sa eb li cutan aan chabilak chic li choch. Taelk chi nabal li ru li racui mkeb laj Jud. Lix quial lix vino ut lix leche chanchanak chic lix quial li ha li na-el sa eb li tzul. Ut nabal li ha tacuank sa eb li rok ha sa li naajej Jud. Sa lin santil templo taelk chak li yuam ha re tixtakresi chixjunil li ru taka Sitim. 19 Ut li nimla tenamit Egipto tasachek ru ut li naajej Edom tacanak chi maca chic cuan chiru xban li mausilal li quexbanu reheb laj Jud. Quexcamsiheb laj Jud chi macaeb xmac. 20 Tanimank cuichic li tenamit Jerusaln ut tacanak chok nimla tenamit chi junelic. Ut eb laj Jud tecuank cuichic sa lix naajeb ut ma ani chic taisi nk reheb. 21 Lain tinqueheb chixtojbal lix maqueb li quecamsin reheb lin tenamit ut inca tincuyeb xmac. Ut lain tincuank chi junelic aran Sin riquineb li cualal incajol, chan li Kacua.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Ams

jun li cui nk aj Ams xcaba sa li naajej Tecoa. Aan jun reheb laj ilol xul. Quiatinac xban li Dios sa eb li cutan nak cuank chok rey aran Jud laj Uzas ut cuank chok rey aran Israel laj Jeroboam ralal laj Jos. Cuib chihab chic ma nanume li hi c nak laj Ams quixtiquib xyebal resil li quicutbesi c chiru xban li Dios chirixeb laj Israel. 2 Quixye: Li nimajcual Dios taatinak chak chi cau xyab xcux toj Sin. Toj aran Jerusaln taatinak chak li Kacua. Ut nak taatinak chak, talajechakik li pim. Ut talajechakik ajcui li pachaya sa li tzul Carmelo. 3 Jocain quixye li Kacua: Nabal sut ac xincuy xmaqueb laj Damasco. Anakcuan inca chic tincuyeb xmac xban nak numtajenak cuichic li mausilal li yoqueb chixbanunquil. Quexrahobtesiheb laj Israel li cuanqueb Galaad. Chanchan tenbileb riquin chi ch jo nequexbanu riquin li trigo nak quexrahobtesiheb laj Israel. 4 Tinque xxamlel li rochoch laj Hazael ut tacatk ajcui lix palacio laj Ben-adad. 5 Tintaneb li oquebal re li tzac li sutsu cui li tenamit Damasco ut tinsacheb li cuanqueb sa li ru taka Avn ut tinsacheb ajcui li nequetaklan aran Bet-edn. Ut li tenamit cuanqueb Siria tecamek chi prexil toj sa li tenamit Kir, chan li Kacua. 6 Ut quixye ajcui li Kacua: Nabal sut ac xincuy xmaqueb laj Gaza. Anakcuan inca chic tincuyeb xmac xban nak numtajenak cuichic li mausilal yoqueb chixbanunquil. Quilaje-numta sa xbeneb li tenamit ut quexcayiheb chok rahobtesinbil mos reheb laj Edom. 7 Tinque xxamlel li tzac li sutsu cui li tenamit Gaza ut tincat ajcui li palacio.

1Quicuan

Tarakek atin sa xbeneb li xic nequeiloc reheb laj Israel

1468
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1469
8 Ut

AMS1,2

tinsacheb li cuanqueb sa li tenamit Asdod. Tinsacheb ajcui li nequetaklan sa li tenamit Ascaln, jo ajcui eb li cuanqueb sa li tenamit Ecrn. Chixjunileb laj filisteo teosok, chan li Kacua Dios. 9 Ut quixye ajcui li Kacua: Nabal sut ac xincuy xmaqueb laj Tiro. Anakcuan inca chic tincuyeb xmac xban nak numtajenak cuichic li mausilal yoqueb chixbanunquil. Quenumta sa xbeneb li tenamit ut quexkaxtesiheb sa rukeb laj Edom. Ut inca chic quijultico reheb li contrato quexbanu re xcambaleb rib sa usilal. 10 Tinque xxamlel li tzac li sutsu cui li tenamit Tiro ut tincat ajcui li palacio. 11 Ut quixye ajcui li Kacua: Nabal sut ac xincuy xmaqueb laj Edom. Anakcuan inca chic tincuyeb xmac xban nak numtajenak cuichic li mausilal yoqueb chixbanunquil. Eb laj Edom quepletic riquineb laj Israel ut inca queril xtokobal ruheb. Junelic ban yoqueb xjoskileb sa xbeneb ut junelic xic nequeril. 12 Tinque xxamlel li tenamit Temn ut tacatk ajcui li palacio aran Bosra. 13 Ut quixye ajcui li Kacua: Nabal sut ac xincuy xmaqueb laj Amn. Anakcuan inca chic tincuyeb xmac xban nak numtajenak cuichic li mausilal yoqueb chixbanunquil. Quepletic riquineb laj Galaad re xmakbal lix chocheb. Ut nak yoqueb chi pletic, jachbil quexbanu reheb li yaj aj ixk nak quexcamsiheb. 14 Jocan nak tinque xxamlel li tzac sutsu cui li tenamit Rab ut tacatk li palacio. Texjap re chi cau nak yokeb chi numtac sa xbeneb li tenamit Rab. Chanchan nak nachal li cak-sut-ik nak tintaklaheb li xic nequeiloc reheb chi pletic riquineb. 15 Li rey ut eb li nequecanjelac chiru techapek ut tecamek chi prexil, chan. 1 Ut quixye ajcui li Kacua: Nabal sut ac xincuy xmaqueb laj Moab. Anakcuan inca chic tincuyeb xmac xban nak numtajenak cuichic li mausilal yoqueb chixbanunquil. Quexcat lix bakel lix reyeb laj Edom toj retal quichair. 2 Tinque xxamlel li tenamit Moab, ut tincat ajcui eb lix palacio aran Queriot. Taecank li trompeta ut japjokeb re nak yok li plet ut talajecamsi k chixjunileb. 3 Tincuisi chiruheb li tenamit lix reyeb ut tincamsi rochbeneb li nequecanjelac chiru, chan li Kacua.

quixye cuichic li Kacua: Nabal sut ac xincuy xmaqueb laj Jud. Anakcuan inca chic tincuyeb xmac xban nak numtajenak cuichic li mausilal yoqueb chixbanunquil. Quextzektana lin chakrab ut inca nequexbanu li caru ninye reheb. Quexlokoni li yi banbil dios jo
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

4Ut

Tarakek ajcui atin sa xbeneb laj Jud ut eb laj Israel

AMS2,3

1470

quexbanu lix na xyucuaeb. 5 Tinque xxamlel li tenamit Jud ut tincateb ajcui lix palacio aran Jerusaln. 6 Ut quixye cuichic li Kacua: Nabal sut ac xincuy xmaqueb laj Israel. Anakcuan inca chic tincuyeb xmac xban nak numtajenak cuichic li mausilal yoqueb chixbanunquil. Eb li ti queb xchol nequequehe chok rahobtesinbil mos nak inca nequeru xtojbal lix caseb. Ut eb li neba, usta yal jun sumal chi xab nequexcas ut inca nequeru xtojbal, nequecanabac chok lokbil mos. 7Cajo nak nequexrahobtesi li tenamit. Chanchan nak nequexyeki sa choch li nebaeb ut chanchan nequexyocosi ru xbeheb li tulaneb nak nequexram chiruheb li ti quilal. Li yucuabej ut li alalbej nequemacob riquin li jun chi ixk. Ut riquin li mausilal nequexbanu, nequexsach xcuanquil lin santil caba. 8 Chixcatkeb li artal nequexhel chok xnaajeb li ticr li nacanabac riquineb chok prenda xbaneb laj to tumin. Nequexlok lix vino li nequeruc sa rochoch lix dioseb riquin li tumin li nequexmak chiruheb li macaeb xmac. 9 Abanan re ecolbal laex aj Israel xebinsach laj amorreo, usta kaxal ni nkeb rok, jo li caki che chacalte. Usta kaxal cau ribeb jo li ji, xebinsach chi junaj cua. 10 Lain xin-isin chak ere aran Egipto ut cacal (40) chihab xexinberesi sa li chaki choch. Ut lain xinquehoc ere lix naajeb laj amorreo. 11 Sa xyankeb le ralal ecajol laex aj Israel xinsiqueb ru li tecuank chok profeta ut xinsiqueb ru li toj sajeb li quexkaxtesi rib chi canjelac chicuu chok Nazareo. Ma inca ta bi yal nak jocan quinbanu? chan li Kacua. 12 Ut quixye ajcui: Abanan laex quemin ruheb laj nazareo chi ucac vino, ut quetacchiiheb li profeta nak inca texye li cuatin reheb li tenamit. 13 Jocan nak lain tintakla raylal sa eben. Ayaynakex chic xban li raylal li tinque sa eben. Chanchan xyab li carret nak yo chiri kanquil li kaxal al. 14 Ma ani taruk taelelik chicuu. Li kaxal cau naalinac inca taruk taelelik chicuu. Li kaxal cau rib tixsach lix cacuilal ut li cau xchol chi pletic inca taruk tixcol rib. 15 Li naxnau pletic riquin tzimaj inca taruk tixcol rib. Ut li naalinac chi cau inca taruk tixcol rib, chi moco taruk tixcol rib li taelelik chirix cacuay. 16 Sa eb li cutan aan li soldado li kaxal cau rib tixcanab lix chi ch re pletic re nak taruk taelelik, chan li Kacua. 1 Laex laj Israel, cherabihak li naxye li Kacua cherix chejunilex laex li quexrisi chak sa li tenamit Egipto nak quixye chi jocain: 2 Sa xyankeb chixjunileb li tenamit sa ruchichoch, caaj cui laex sicbil eru inban. Jocan nak tento texinque chixtojbal rix le mausilal, chan li Kacua. 3 Ma taruk ta bi tecuank chi sum atin cuibak cui inca junajak ru lix cauxeb? 4 Ma tixjap ta bi re li cakcoj sa quiche cui inca tixchap

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1471

AMS3,4

xtib? Ma hon ta bi nacut xjoskil li china cakcoj nak toj maji naxtau lix tib? 5 Ma naru ta bi tachapek li xul li narupupic, cui inca texque li raal re texchap? Ut, ma taecank ta bi li raal cui maca tixchap? 6 Cui taecank li trompeta sa tenamit, ma inca ta bi texucuak li tenamit chirabinquil? Ut, ma tachalk ta bi li raylal sa xben junak li tenamit cui li Dios inca tixcanabeb re texcul? 7Li Kacua inca tixque chak li raylal sa xbeneb li tenamit chi inca ta tixye xben cua reheb lix profeta re nak texye resil. 8 Ani ta bi inca taxucuak nak tixjap re li cakcoj? Cui nequexucuac xban li cakcoj nak naxjap re, ma toja ta chic inca texucuak chiru li Dios? Cui junak taatinak xban li Kacua, ma inca ta bi tixye resil li caru quicutbesi c chiru? 9 Jocain teye reheb li cuanqueb sa eb li palacio aran Asdod ut reheb ajcui li cuanqueb sa eb li palacio aran Egipto: Chutubomak erib sa eb li tzul aran Samaria. Ilomak li rahobtesi nc ut li mausilal li yoqueb chixbanunquil aran. 10 Jocain quixye li Kacua: Inca nequexnau xbanunquil li ti quilal. Nujenak lix palacio riquin li caak re ru nequerelka riquin pletic ut numtajenak li mausilal nequexbanu. 11 Jocan nak li Kacua quixye chi jocain: Eb li xic nequeiloc ere laex aj Israel techalk ut texsut le tenamit. Texjuc li cab xeyi b re xcolbal erib ut terelka li caru ere cuan sa le palacio, chan. 12 Ut quixye ajcui li Kacua: Nak junak laj ilol xul tixyal xmakbal lix carner sa re li cakcoj, mare caaj cui li rok cuib tixcol malaj ut jun pedasak xxic. Jocan ajcui tecul laex aj Israel. Moco quihex ta li texcolek sa li naajej Samaria. Anakcuan nequexhilan sa li chabil chat aran Damasco. Abanan tachalk raylal sa eben. 13 Jocain quixye li Kacua lix Dioseb li quila okob chi ngel: Quehomak retal ut yehomak resil li raylal tachalk sa xbeneb li ralal xcajol laj Jacob. 14 Nak tacuulak xkehil lain tebinque laj Israel chixtojbal rix lix maqueb. Ut tinsacheb ajcui lix artal aran Bet-el. Tinjor lix xucub li cuanqueb sa li artal ut tetanek chi choch. 15 Lain tinsach lix naajeb bar nequecuan cui sa li sakehil. Ut tinsach ajcui li nequecuan cui sa li habalke. Teosok li rochocheb yi banbil riquin marfil. Tinsacheb chixjunileb lix palacio, chan li Kacua. 1 Abihomak ex ixk aj Samaria. Chanchanex li cuacax aran Basn, li ni nkeb ut cholaninbil chi us. Laex nequerahobtesi li macaeb xcuanquil ut eb li neba. Ut nequetaklaheb le belom chixcambal evino re teruc. 2 Li Kacua Dios quixbanu li juramento sa xcaba lix ti quilal xchol ut quixye chi jocain: Relic chi yal tacuulak xkehil nak texchapek laex jo nak nequechape li car riquin li chapleb chi ch. Ut techapek ajcui le ralal ecajol. 3 Tex-isi k sa le palacio ut tzololnakex

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

AMS4,5

1472

nak tex-elk sa lix jachalal li tzac, chan li Kacua. 4 Ayukex aran Bet-el ut banuhomak li caru teraj xbanunquil. Ayukex Gilgal chixbanunquil le mausilal. Rajlal ekela texmayejak chiru le yi banbil dios, ut rajlal oxib cutan teque le mayej li junjunk sa xlajetkil. 5 Ayukex. Chemayeja le caxlan cua li cuan xchamal ut yehomak resil li jo quial xemayeja xban nak aan li nacuulac cheru xbanunquil, laex aj Israel, chan li Kacua Dios. 6 Xexinque chixcuybal le sa yalak bar sa eb li tenamit. Ut eb li cuanqueb sa calebal maca chic xtzacaemkeb. Abanan riquin chixjunil li raylal ain inca xeraj suki c cuiquin, chan li Kacua. 7 Lain inca chic xinque li hab nak oxib po chic ma nacuulac xkehil li koloc. Xinque li hab sa jun li tenamit ut sa li jun chic inca xinque. Sa jun li calebal xinque li hab ut sa li jun chic xchakic li acui mk xban nak inca xinque li hab. 8 Laex quexcoex chixsicbal le ha sa eb li tenamit quixque cui li hab, ut inca quitzakloc ere re tixnumsi le chaki el. Ut riquin chixjunil li raylal li xecul inca xeraj suki c cuiquin, chan li Kacua. 9 Ut quixye ajcui: Xintakla li tikcual ik ut quichakic le racui mk xban. Ut xintaklaheb li motzo chixsachbal ru le racui mk. Eb laj sac quexcux le racui mk ut quexcux ajcui xtonal le uvas ut quexcux lix xak le che higo ut olivo. Abanan ma jaruj xeraj suki c cuiquin, chan li Kacua. 10 Ut quixye ajcui: Xintakla li raylal sa eben jo quintakla sa xbeneb laj Egipto. Xebincanab chi camsi c sa li plet le ralal li toj sajeb. A chic li xic nequeiloc ere queechanin re le cacuay. Ut quechuho le camenak sa li naajej quepletic cui. Ut laex querutz lix chuhil. Abanan riquin chixjunil li raylal ain inca xeraj suki c cuiquin. 11 Lain xinsachoc ere jo nak quinsacheb laj Sodoma ut eb laj Gomorra. Ut li jo quialex quexcole, chanchan li che li qui-isi c sa xam. Ut riquin chixjunil li raylal ain, inca ajcui nequecoxla suki c cuiquin. 12 Jocan nak lain tinquehok ere chixtojbal rix le mausilal, laex laj Israel. Cauresihomak erib xban nak lain tinrakok atin sa eben, chan li Kacua. 13 Li Kacua, aan li quiyi ban re li tzul ut aan li quiyi ban re li ik. Aan nacutuc re chiruheb li cui nk caru naxcoxla xbanunquil. Aan nasukisin re li kojyi n chok cutan. Aan nacuan yalak bar sa chixjunil li ruchichoch. Lix caba li Kacua, aan lix Dioseb li quila okob chi ngel.

li atin ain li oc cue xyebal anakcuan. Tinbicha jun li bich re rahil cholej xban li raylal li chalc re sa eben, laex laj Israel. 2 Xetane laj Israel li ti queb xchol nak quecuan xban

Li Dios naraj nak texjal xcaux ut texyot xchol eb lix tenamit


1Abihomak

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1473

AMS5

nak quexlokoni li jalanil dios. Ut inca chic tecuacli k. Sa ajcui lix chocheb tecanak chi tanto. Ut ma ani chic tacuaclesi nk reheb. 3 Li Kacua Dios quixye reheb laj Israel chi jocain: Cui junak tenamit tixtakla jun mil chi cui nk chi pletic, jun ciento aj chic li tecolek. Ut cui jun ciento tetaklak, lajeb aj chic li tesuki k, chan. 4 Ut quixye ajcui li Kacua reheb laj Israel: Sicomakin lain ut tacuank eyuam chi tzakal. 5 Mexxic chic aran Bet-el chi lokoni nc chi moco texxic chic Gilgal. Ut mexnume chic aran Beerseba xban nak eb laj Gilgal techapek ut eb laj Bet-el teosok, chan li Kacua. 6 Sicomakin ban lain, chan li Kacua, ut tacuank le yuam chi tzakal, xban nak cui inca tinesic, tinrakok atin sa eben. Chanchan xam tintakla chak nak tinrakok atin sa eben laex laj Israel. Chixjunileb tecatek xban li xam ut ma ani junak sa xyankeb laj Bet-el taruk tachupuk re li xam, chan li Dios. 7 Raylal tachalk sa eben laex li nequesukisi li ti quilal chok mausilal ut nequesach xcuanquil li us. 8 Li Kacua, aan li quiyi ban re li quila chahim jo li chahim Plyades ut li chahim Orin. Aan naxsukisi li kojyi n chok cutan ut naxsukisi ajcui li cutan chok kojyi n. Aan naxchutub li ha li cuan sa eb li palau ut naxque li hab sa xben li ruchichoch. Aan Kacua lix caba. 9 Aan tixsach xcuanquil li ni nkeb xcuanquil. Ut tasachek ajcui li rochocheb li texcol cui raj ribeb laj Israel. 10 Laex aj Israel xic nequeril li ani naxcol rix li ti quilal. Ut xic nequeril li ani nayehoc re li yal nak cuanqueb chiru laj rakol atin. 11 Querahobtesiheb li neba ut querelka li ruheb lix trigo. Jocan nak inca texcuank sa le rochoch li xeyi b chi chabil riquin pec. Ut inca chic teruc li vino yi banbil riquin li ru li chabil uvas li xerau. 12 Lain ninnau nak nequeketketi erib. Ninnau nak numtajenak le mausilal. Nequerahobtesi li ti queb xchol. Nacuulac cheru nak natuminac eru ut inca nequexrakoc atin chi tzakal sa xbeneb li neba. 13 Jocan nak li ani cuan xnaleb, cui x-ux raylal re, inca taxic chi jitoc xban nak sa eb li cutan ain inca nequerakoc atin sa xyalal. 14 Jocan nak quehomak echol chixbanunquil li ti quilal ut mebanu chic li mausilal re nak tacuank eyuam chi tzakal. Laex nequeye nak li Kacua cuan eriquin. Cui tebanu li ti quilal relic chi yal li Kacua, li nimajcual Dios tacuank eriquin jo nequeye. 15 Chetzektana li mausilal ut chera li ti quilal. Ut quehomak echol chi rakoc atin sa xyalal. Mare chi jocan li Kacua, li nimajcual Dios taruxtana eru laex laj Israel, li jo quialex chic texcolek. 16 Jocain quixye

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

AMS5,6

1474

li Kacua, li nimajcual Dios: Sa eb li be japjok ere chi yabac xban li raylal li yokex chixculbal. Tebokeb li cuanqueb sa calebal chi yabac eriquin ut tebokeb ajcui li tojbileb chi yabac. 17 Ut sa chixjunil lix naajeb li acui mk uvas tacuank li yabac xban nak tinnumek lain sa eyank chi rakoc atin, chan li Kacua. 18 Tokob xak eru laex li yoquex chiroybeninquil li cutan nak tachalk chi rakoc atin li Kacua. Caut nak yoquex chiroybeninquil li cutan aan? Ma inca ta bi nequenau caru tecul? Macua sahil cholejil tecul. Rahil cholej ban tecul. 19 Chanchanakex li naelelic chiru li cakcoj ut nak yo chi elelic naxcul li josk aj xul oso xcaba. Chanchanakex li cui nk li nasuki sa rochoch ut nak naxque li ruk chiru li tzac natie xban canti. 20 Nak tarakok atin li Kacua, junes rahil cholej tacuank. Macaak sahil cholejil. Junes yabac tacuank sa eb li cutan aan ut macaak sahil cholej. 21 Li Kacua quixye: Xic nacuil le ninke ut nintzektana chixjunil li caru nequebanu nak nequexninkei c. Inca nacuulac chicuu nak nequechutub erib chinlokoninquil. 22 Usta nequemayeja li catbil xul re xquebal inlokal ut nequemayeja li ru le trigo, abanan inca nacuulac chicuu. Usta temayeja li ral li cuacax, li nim xtibel re xcambal cuichic erib sa usilal cuiquin, abanan lain inca tincul. 23 Canabomak bichanc. Xintitz rabinquil. Inca chic nacuaj rabinquil xyab le arpa nak yoquex xchebal. 24 Chebanuhak ban li ti quilal ut li chabilal chi macaak rosojic. Chanchanak li rok ha ut li yuam ha li inca nachakic. 25 Ex aj Israel, ma xexmayejac ta bi catbil xul nak cuanquex chak sa li chaki choch cacal chihab? Ma xeque ta bi le mayej re xquebal inlokal? 26 Ma macua ta bi le yi banbil dios Moloc ut Quin li xeque xlokal? 27 Xban le mausilal, lain texincanab chi chapec ut tepako le yi banbil dios nak texcamek toj jun pacal li tenamit Damasco, chan li Kacua, li nimajcual Dios.

tachalk sa xbeneb li sa cuanqueb aran Sin. Raylal tachalk sa xbeneb li cojcoqueb xchol chi cuanc sa li tzul Samaria. Aaneb li cuib chi tenamit li kaxal nim xcuanquil sa xyankeb chixjunileb. Ut junes riquineb aan cauheb xchol chixjunileb laj Israel. 2 Ayukex aran Calne ut ilomak chak li tenamit aan. Tex-elk aran ut texxic sa li nimla tenamit Hamat, tojonak texxic sa lix tenamiteb laj Filisteo, Gat xcaba. Ilomak chak li tenamit aan. Ma kaxal nim ta bi xcuanquileb li tenamit aan

1Raylal

Tasachek ruheb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1475

AMS6,7

chiru le cuanquil laex? Ma kaxal chabil ta bi lix tenamiteb aan chiru le re laex? 3 Inca nequecoxla nak tacuulak xkehil li rakba atin sa eben ut riquin li mausilal nequebanu kaxal cuichic nabal li raylal yoquex chixbokbal sa eben. 4 Nequexcuar sa le chabil chat yi banbil riquin marfil ut nequexhilan sa le chabil hilobal nak nequexcuaac. Nequetiu li ral li carner nequechap chak sa xyankeb li quetomk jo ajcui li ral cuacax li cuanqueb sa corral. 5 Nequexbichan nak nequerabi xyab li xolb. Nequeyi b le cuajb re teyabasi ut nequebanu erib jo li rey David. 6 Ni nki sec nequeruc cui le vino. Ut nequerocsi li sununquil ban li kaxal terto xtzak. Abanan inca nayote echol xban li raylal li yoqueb chixculbal le ras eri tzin laex laj Israel. 7Jocan nak anakcuan laex xben cua texcamek nak tenumtak sa eben li xic nequeiloc ere. Inca chic tacuank le ninke li naquehoc xsahil echol. 8 Li Kacua Dios quixbanu li juramento sa xcaba ajcui aan ut quixye: Lain li Kacua li nimajcual Dios. Xic nequecuil li ralal xcajol laj Jacob xban nak nequexnimobresi ribeb. Nintzektanaheb lix ni nkal ru cab. Jocan nak tincanabeb li xic nequeiloc reheb chi numtac sa xbeneb lix tenamiteb laj Israel jun xiquic chixjunil li caru cuan reheb. 9 Usta lajeb chi cui nk tecanak sa li jun chi cab, tecamk ajcui chixjunileb aan. 10 Ut nak taoc junak li rechalal chirisinquil li camenak sa li cab re tixcat, tixye: Ma toj cuan junak yoyo xcana? Ut li jun li cuan chak toj sa cab tachakok ut tixye: Maca. Caaj chic lain xincana. Ut mapatz xcaba li Kacua, chaak. 11 Quixye chi jocan xban nak li Kacua quixye nak teosok li ni nkeb xcuanquil joqueb ajcui li macaeb xcuanquil. Jun xiquic nak teosok chixjunileb. 12 Ma taruk ta bi tealinak li cacuay sa xben ni nki pec? Ma naru ta bi xbecbal li palau riquin chi ch jo nabecman li choch? Caut nak laex xesukisi li us chok re camsi nc? Ut, caut nak xesukisi li ti quilal chok mausilal? 13 Laex nasaho sa echol riquin li maca na-oc cui ut nequeye: Ma inca ta bi cau kib kajunes? chanquex. 14 Chequehak retal laex aj Israel. Li Kacua, li nimajcual Dios, naxye chi jocain: Lain tintakla jun li tenamit chi numtac sa eben. Eb aan terahobtesi nk ere laex li cuanquex toj sa li naajej Hamat li cuan sa li norte ut toj chire li ha li cuan sa li sur, chan li Kacua.

laj Ams: Chanchan matquenbil quinbanu nak li Kacua Dios quixcutbesi chicuu li visin ain: Quicuil nak li Kacua yo chixyoobtesinquil nabal laj sac re texsach chixjunil li acui mk li na-el mokon nak ac isinbil li re li rey. 2 Ut quicuil ajcui

1Quixye

Li oxib chi visin li quicutbesi c chiru laj Ams

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

AMS7

1476

nak eb laj sac quexchoy xcuabal li acui mk ut quinye: Kacua Dios, chacuy taxak kamac, lao aj Israel, ralal xcajolo laj Jacob. Chanru nak taru k takacol kib xban nak lao inca quiho ut maca kacuanquil? 3 Ut li Kacua quixjal xcaux. Inca texinsach, chan. 4 Mokon chic chanchan matquenbil quinbanu nak li Kacua quixcutbesi chicuu jun chic li visin: Quixtakla chak li xam sa xbeneb re nak textoj rix lix maqueb li tenamit. Ut xban xtikcual li xam quichakic li nimla palau ut yo chi catc li choch nak quicuil. 5 Ut lain quinye re: Banu usilal, at Kacua Dios, mabanu aan. Chanru nak taru k takacol kib xban nak inca quiho ut maca kacuanquil? 6 Ut quixjal cuichic xcaux li Kacua ut quixye chi jocain: Chi moco ain tinbanu. Inca tinsacheb, chan li Kacua Dios. 7 Ut quixcutbesi chicuu jun chic li visin li Kacua. Chanchan matquenbil quinbanu nak quicuil li Kacua xakxo chiru jun li tzac bisbil riquin plomo. Cuan sa ruk jun li plomo li nequerocsi laj tzac. 8 Ut li Kacua quixye cue: Caru li yocat chirilbal, at Ams? Ut lain quinye: Yoquin chirilbal jun li plomo cuan sa acuuk. Ut li Kacua quixye cue: Riquin li bisleb plomo, tacutu nk nak eb lin tenamit inca nequecuan sa ti quilal. Ut lain inca chic tebincuy xmac riquin li mausilal nequexbanu. 9 Eb li naajej li cuanqueb sa li tzu l bar nequelokonin cui li ralal xcajol laj Isaac tesachek ut eb li cab bar nequelokonin cui li ralal xcajol laj Israel telajejuquek. Ut tincanabeb chi sachec riquin chi ch li rey Jeroboam rochbeneb li ralal xcajol, chan li Kacua.

laj Amasas laj tij li nacuan aran Bet-el, quixtakla resil riquin laj Jeroboam lix reyeb laj Israel ut quixye re li rey Jeroboam chi jocain: Cajo yo chixyebal chacuix laj Ams reheb li tenamit Israel. Li tenamit inca chic nequexcuy rabinquil li naxye. 11 Jocain yo chixyebal laj Ams: Laj Jeroboam chi chi ch tacamsi k ut eb laj Israel techapek ut teisi k sa lix tenamiteb, chan. 12 Tojonak quixye laj Amasas re laj Ams: At profeta, elen arin. Ayu cuichic sa li tenamit Jud cui tacuaj taquehek acua riquin xyebal ratin profeta. 13 Ut matchal chic arin Bet-el chixyebal rat in profeta xban nak li naajej ain, aan li nalokonin cui li rey ut arin ajcui cuan

10 Ut

Laj Ams ut laj Amasas

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1477

AMS7,8

li rochoch, chan. 14 Ut quichakoc laj Ams ut quixye re laj Amasas: Lain moco ac lain ta chak profeta, chi moco ralalin ta chak profeta. Lain ban aj ilol quetomk ut aj sicol ru li che higo li moco aubil ta. 15 Abanan li Kacua qui-isin chak cue sa li canjel aan, ut quixye cue: Ayu, toxaye chak li caru tinye acue. Sa incaba lain toxaye chak li caru texcul lin tenamit Israel, chan. 16 Jocan nak chacuabi li ratin li Kacua. Laat inca nacacuaj tinye li raylal li xchal sa eben laex laj Israel, chi moco nacacuaj tinye li caru xchal sa eben laex li ralal xcajol laj Isaac. Jocan ut nak tinye acue li caru xye chacuix li Kacua. 17 La cuixakil tay umbetak sa li tenamit ut eb la cualal acajol tecamsi k sa li plet. La choch tajequi k reheb jalan. Ut laat toxatcamk sa jalan tenamit sa xyankeb li inca nequexcoxla li Dios. Ut laex aj Israel texchapek ut texcamek chi najt sa jalan tenamit, chan.

matquenbil quinbanu nak li Kacua quixcutbesi cuichic chicuu jun li visin. Quicuil jun li chacach nujenak riquin quiil ken ac xkano. 2 Li Kacua quixpatz cue: Caru yocat chirilbal, at Ams? Lain quinchakoc ut quinye re: Yoquin chirilbal jun chacach quiil ken kan. Ut li Kacua quixye cue: Xcuulac xkehil li rakba atin sa xbeneb lin tenamit Israel. Ac nequexnau xyalal. Jocan nak inca chic tincuyeb xmac. 3 Sa li cutan aan, li bichanc sa li palacio tasukisi k chok yabac. Nabaleb li tecamk yalak bar. Ut mem tecanak li tenamit chirilbal lix quialeb li camenak nak yoqueb chirisinquil, chan. 4 Abihomak li oc cue xyebal ere laex li nequexrahobtesin reheb li maca cuan reheb, laex li nequexsachoc reheb li neba li cuanqueb sa le tenamit. 5 Nequeye chiribil erib: Joke tanumek lix ninkeinquil li ac po re nak taru k tocayi nk trigo? Ut, joke tanumek li hilobal cutan re nak takate li rochochil li trigo li xocxo cui ut takatiquib cuichic cayi nc? Takaterkusi xtzak li trigo ut takajeb lix bisbal ut inca tzakal li bisleb takaque, chanquex. 6 Tecanak chok kalokbil mos li neba xban nak inca naru textoj lix caseb usta yal jun sumal chi xab li texcas kiquin. Ut takacayi ajcui lix yibal ru li trigo chi terto xtzak, chanquex. 7 Li Kacua li qui-osobtesin re laj Jacob

1Chanchan

Li quiil ken ac xkano, aan retalil li raylal chalc re

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

AMS8,9

1478

quixbanu li juramento sa xcaba ajcui aan ut quixye: Ma jaruj tasachk sa inchol chixjunil lix yehom xbanuhomeb li tenamit ain. 8 Ma inca ta bi taecank li ruchichoch riquin chixjunil ain? Ut ma inca ta bi teyabak chixjunileb li tenamit xban li raylal li texcul? Nak tesachek chanchan nak nasachoc li nima Nilo li cuan aran Egipto nak nabutin. 9 Sa li cutan aan, usta cualeb re li cutan, li sake taoc ut takojyi nok ru li cutan inban lain. Lain tinsukisi li cutan chok kojyi n, chan li Kacua. 10 Le ninke tinsukisi chok rahil cholej. Chanchan li ani xcam ere. Ut tinsukisi ajcui le bich chok yabac. Terocsi li ticr kes ru ut jobil le jolom tecanak nak tebes retalil li rahil cholejil. Nak texyabak chanchanakex li yoqueb chi yabac xban nak quicam li junaj chi ralal. Toj chalen nak tex-osok junes raylal tecul. 11 Ut quixye ajcui li Kacua Dios: Tacuulak xkehil nak lain tintakla li cueej sa le tenamit. Textzocak ut tachakik ere. Abanan macua le cua le ruca li textzocak cui. Li cuatin ban, aan li teraj ru rabinquil. 12 Nak eb li tenamit teraj rabinquil li cuatin, texbeni ribeb yalak bar chixsicbal. Texic chire li palau Mar Muerto ut texsic toj retal tecuulak chire li palau Mediterrneo. Texic sa li norte ut texic sa li este, abanan inca textau li cuatin. 13 Sa eb li cutan aan, eb li tuk ixk joqueb ajcui li chajom tesachk xnaleb ut tetanek xban chaki el. 14 Eb li nequexbanu xjuramento sa xcaba li yi banbil dios li cuan Samaria, eb aan teosok. Cuanqueb li texpatz xcaba lix yi banbil dios li cuanqueb sa li naajej Dan ut texpatz xcabaeb lix dioseb li cuanqueb aran Beerseba. Eb li tenamit aan tesachek chi junaj cua, chan li Dios.

Ams quixye: Chanchan matquenbil quinbanu nak quicuil li Kacua xakxo chiru li artal. Quixye cue: Tajuc li templo. Tacuecasi li rokechal toj retal tatanek sa xbeneb li tenamit. Ut eb li inca tecamk, lain tinquehok reheb chi camsi c riquin chi ch sa li plet re nak ma ani chic tacolek. 2 Usta texyal chak xmukbal ribeb toj sa xchamal li xbalba, toj aran toxebintau lain. Ut usta texic toj sa choxa chixmukbal ribeb, lain tebintau aran. 3 Ut cui ta texyal xmukbal ribeb sa xben li tzu l Carmelo toxebinsic aran ut tebinchap. Ut cui ta

1Laj

Ma ani tacolek chiru li raylal li tixque li Kacua

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1479

AMS9

texyal xmukbal ribeb sa xchamal li palau, tintakla li nimla xul li cuan sa li ha chixtiubaleb. 4 Ut cui ta techapek ut tecamek xbaneb li xic nequeiloc reheb, tintakla xcamsinquileb riquin chi ch. Lain tebinsach ut inca tincoleb, chan li Kacua. 5 Li Kacua, li nimajcual Dios, aan li na-ecasin re li ruchichoch ut nahao. Ut chixjunileb li tenamit teyabak xban xrahil xcholeb. Nak tesachek chanchan nak nasachoc li nima Nilo li cuan Egipto nak nabutin. 6 Li Kacua quixyi b lix naaj sa choxa ut quixyi b ajcui lix sahob ru li choxa. Aan li nachutuban ru li ha li cuan sa li palau ut riquin aan naxtakresi li ruchichoch. Kacua lix caba. 7 Jocain naxye li Kacua reheb laj Israel: Chicuu lain, laex juntaketex riquineb laj Etiopa. Ma macua ta bi lain quin-isin chak ere aran Egipto? Ut, ma macua ta bi lain quin-isin reheb laj filisteo sa li naajej Creta ut eb laj arameo sa li naajej Kir? chan li Kacua Dios. 8 Lain yoquin chirilbal li mausilal li yoqueb chixbanunquil lin tenamit. Lain tinsach ruheb sa li ruchichoch. Abanan inca tinsacheb chixjunileb li ralal xcajol laj Jacob. 9 Tincanabeb laj Israel chi chapec xbaneb li jalan xtenamit. Chanchan nak nachike li ru li trigo sa li naajej li natzilman cui ut ma jun li ru chabil natzeke sa choch. 10 Tecamsi k riquin chi ch chixjunileb laj mac sa xyankeb lin tenamit Israel. Tecamsi k li nequexye chi jocain: Maca takacul lao, chi moco toloxtau li raylal toj arin, chanqueb.

Kacua naxye: Tacuulak xkehil nak lain tincuaclesi k cuichic lix tenamit laj David, li tanenak anakcuan. Tinyi b cuichic li tzac li sutsu cui ut tinyi b cuichic li juquinbil. Tinyi b chi chinaus jo nak quicuan junxil. 12 Ut eb lin tenamit Israel tenumtak cuichic sa xbeneb laj Edom. Ut terechani cuichic li naajej li ac quebil reheb junxil inban lain, chan li Kacua. Ut li Kacua li quiyehoc re ain, aan li tabanu nk re. 13 Li Kacua naxye chi jocain: Tacuulak xkehil nak li acui mk tixque chi nabal li ru. Majiak ajcui nequerake chi koloc nak teoc cuichic chi auc. Ut toj majiak ajcui nequerake chixyatzbal li ru li uvas nak teoc cuichic chi auc. Ut li

11Li

Li Dios quixye nak tixcoleb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

AMS9

1480

uvas li cuanqueb yalak bar sa eb li tzu l teuchi nk chi us ut nabal li xyaal taelk. 14 Ut tincameb cuichic lin tenamit Israel sa lix naajeb. Ut texyi b cuichic lix tenamiteb li qui-oso ut aran tecuank. Teauk cuichic uvas ut teruc lix yaal. Terau cuichic li racui mk ut textzaca li ru li naxque. 15 Lai n tinqueheb cuichic chi cuanc sa li naajej li quinque reheb junxil ut ma ani chic taisi nk reheb sa lix naajeb, chan li Kacua Dios.

Laj Ams yo chi at inac riquineb li tenamit. (Ams 9.15)


La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Abdas


ain li quicutbesi c chiru laj Abdas sa li visin xban li Dios chirixeb laj Edom: Xkabi resil li quixye li Kacua. Jun li takl co sa eb li jalan tenamit chixyebal reheb: Cauresihomak erib ut yokeb chi pletic riquineb laj Edom. 2 Li Kacua Dios quixye reheb laj Edom li ralal xcajol laj Esa: Lain tincuisi le cuanquil chiruheb li jalan tenamit. Ut tzektananbilakex chic xbaneb. 3 Xebalaki erib ejunes xban le ketketil. Xeyi b le naaj toj sa xben li tzul sa xyankeb li ni nki pec ut nequeye sa echol, Ani ta bi taruk tataok ke arin? Arin ma ani tanumtak sa kaben, chanquex. 4 Usta nequeyi b le naaj toj takec jo nak naxyi b xsoc li cuch, abanan toj aran texintau chak. Ut usta teyi b le naaj toj sa xyankeb li chahim, abanan toj aran texincubsi chak, chan li Kacua. 5 Li Kacua quixye: Us raj chok ere nak aj elk ta techalk chiru kojyi n chi elkac eriquin. Texcam raj caaj cui li jo quial teraj. Ut cui texsic li ru li uvas, ma inca ta bi texcanab raj cachinak chic ere? Abanan, eb li xic nequeiloc ere, techalk ut texsach eru chi junaj cua. 6 Chixjunil tamakek cheru laex li ralal xcajol laj Esa. Usta mukmuk raj eban li kaxal lok cheru, abanan texsic toj retal texcam cheru chixjunil. 7 Eb li xni nkal ru tenamit li quetenkan ere junxil, xic chic texril ut aaneb ajcui teisi nk ere sa le tenamit. Le rami g li nequecuaac eriquin, xic chic texril. Cojco raj echol riquineb, abanan aaneb ajcui tequehok li raal re nak texchapek chi inca teque retal. 8 Li Kacua quixye: Nak tebinque chixtojbal rix lix maqueb laj Edom,

1Aan

Li Kacua tixqueheb laj Edom chixtojbal rix lix maqueb

1481
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ABDAS

1482

tinsach ruheb li cuanqueb xnaleb sa xyankeb aan. Lain tinsach ruheb laj quehol naleb li cuanqueb sa li tzul sa lix naajeb li ralal xcajol laj Esa. 9 Sicsotkeb xbaneb xxiu li cauheb rib chi pletic sa li tenamit Temn. Ut telajesachek ruheb chixjunileb li cuanqueb sa li tzul sa lix naajeb li ralal xcajol laj Esa. 10 Laex aj Edom, ralal xcajolex laj Esa, tacutek exutan ut texsachek chi junaj cua xban li mausilal li quebanu reheb li ralal xcajol laj Jacob, li ri tzin le xetonil yucua. 11 Li quechal sa jalan tenamit, li xic nequeiloc reheb, quextan li oquebal re li tenamit Jerusaln ut quenumta sa xbeneb. Laex cuanquex aran ut maca quebanu re xtenkanquileb laj Jud. Chanchan ajcui laex jun sa xyankeb li xic nequeiloc reheb xban nak inca quetenkaheb nak quemake chiruheb li caru cuan reheb. 12 Inca raj xsaho echol sa li cutan nak li ralal xcajol li ri tzin le xetonil yucua yoqueb chixculbal li raylal. Inca raj xsaho sa echol chirilbaleb laj Jud nak querahobtesi c. Ut inca raj xehobeb nak xenumta li xic nequeiloc reheb sa xbeneb. 13 Inca raj xex-oc Jerusaln sa xtenamiteb li cualal incajol sa eb li cutan nak yoqueb chixculbal li raylal. Inca raj xsaho sa echol nak quesache. Ut inca raj xerelka li caruheb re nak xexcul li raylal. 14 Inca raj xexakab erib sa xala be chixrambaleb li yoqueb chi elelic. Ut inca raj xecamsiheb. Inca raj xechapeb li quecana ut inca raj xekaxtesiheb cuichic sa rukeb li xic nequeiloc reheb sa li cutan nak yoqueb chixculbal li raylal. 15 Jo xebanu reheb laj Jud, jocan ajcui tecul laex. Laex tecul le kajcamunquil. Cuulac re xkehil nak lain li Kacua tinrakok atin sa xbeneb chixjunileb li jalanil tenamit. Ut tinrakok ajcui atin sa eben laex. 16 Jo nak xereca xcahil li rahobtesi c laex sa lin tzul Sin, jocan ajcui nak tereca xcahil li rahobtesi c chixjunileb li tenamit toj retal teosok.

eb li cuanqueb sa li tzul Sin tecolek. Ut tesantobresi k. Ut eb li ralal xcajol laj Jacob terechani cuichic lix naajeb. 18 Eb li ralal xcajol laj Jacob chanchanakeb li xam. Eb li ralal xcajol laj Jos chanchanakeb li rak xam. Ut eb li ralal xcajol laj Esa chanchan nak nacat li quim nak teosok. Tesachek ruheb chi junaj cua li ralal xcajol laj Esa. Ma jun sa xyankeb tecolek. Lain li Kacua xinyehoc re ain. 19 Eb laj Israel li cuanqueb aran

17Abanan

Li Kacua tixqueheb cuichic laj Israel chi cuanc sa lix tenamiteb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1483

ABDAS

Neguev, aaneb li teechani nk re li tzul sa lix naajeb laj Esa. Ut eb laj Israel li cuanqueb sa li ru taka Sefela, aaneb li teechani nk re lix chocheb laj filisteo. Ut aaneb ajcui li teechani nk re lix chocheb laj Efran ut lix chocheb laj Samaria. Ut eb li ralal xcajol laj Benjamn, aaneb li teechani nk re li naajej Galaad. 20 Eb laj Israel li quechape ut quecame chi najt, aaneb li teechani nk re lix chocheb laj cananeo. Tacuulak toj sa li tenamit Sarepta. Ut eb laj Jerusaln li quechape, li cuanqueb aran Sefarad, aaneb li teechani nk reheb li tenamit li cuanqueb Neguev. 21 Ut eb laj Israel li quenumta sa xbeneb laj Edom texic sa li tzul Sin chi taklanc sa xbeneb li cuanqueb sa xyankeb li tzul sa lix choch laj Esa. Ut li Kacua, aan tacuank xcuanquil sa xbeneb.

Li cuch naxyi b lix soc takec sa xyank li pec. (Abdas 1.21)

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Jons

quixye li Kacua re laj Jons li ralal laj Amitai: aran sa li nimla tenamit Nnive. Takuseb ut ye reheb nak yoquin chixquebal retal li mausilal li yoqueb chixbanunquil, chan li Kacua. 3 Abanan laj Jons inca qui-abin chiru li Kacua. Quielelic ban chiru. Co sa li tenamit Jope li cuan chire li palau. Aran quixtau jun li nimla jucub ac xic re Tarsis. Quixtoj re nak taxic chi najt sa li tenamit Tarsis ut qui-oc sa li jucub. Sa xchol aan nak yo chixmukbal rib chiru li Kacua. 4 Abanan li Kacua quixtakla jun li cak-sut-ik sa xben li palau. Numtajenak cuichic cau li cak-sut-ik. Quexcoxla nak oc re chi jachec li jucub. 5 Cajo nak quexucuac eb laj camol re li jucub ut chi xjunjunkaleb queoc xyabanquil xcaba lix dioseb. Querisi li i k ut quexcut sa li palau re nak tajebk li ralal li jucub. Abanan laj Jons toj chi sa li nimla jucub cuan ut aran sa yo chi cuarc. 6 Ut li nataklan sa li jucub co cuan cui laj Jons ut quixye re: Ut laat, caut nak yocat chi cuarc? Cuaclin ut yaba xcaba la Dios. Mare chan nak aan taril xtokobal ku ut toxtenka re nak inca to-osok, chan. 7 Ut quexye chi ribileb rib laj camol re li jucub: Kabulihak kix re takil ani cuan xmac nak yoco chixculbal li raylal ain, chanqueb. Ut quexbuli rixeb ut li mac quitane sa xben laj Jons. 8 Ut quexye re: Ye ke anakcuan caut nak yoco chixculbal li raylal ain. Caru la canjel? Bar atenamit? Ye ke anihat ut bar xatchal, chanqueb. 9 Quichakoc ut quixye reheb: Lain jun aj hebreo
2 Ayu

Laj Jons quisique ru xban li Dios, abanan quixyal elelic chiru


1Jocain

1484
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1485

JONS1

Laj Jons quixtoj re nak ta x ic chi najt sa li jucub xban nak quiraj elelic chiru li Kacua. (Jons 1.3)

ut ninxucua ru li Kacua Dios li cuan sa choxa, li quiyi ban re li palau ut li ruchichoch, chan. 10 Ut laj Jons quixye reheb nak yo chi elelic chiru li Kacua. Ut cajo nak quexucuac li cui nk ut quexye re: Caut nak xabanu chi jocan? chanqueb. 11 Ut nak kaxal cuichic yo chi cacuuc lix cau ok li ha, quexye re: Caru takabanu acuiquin re nak tachanak ru li palau? chanqueb. 12 Laj Jons quixye reheb: Cutumakin sa li palau ut li palau tachanak ru. Ninnau nak inmac lain nak yoquex chixculbal li raylal ain. Inmac lain nak xchal li cak-sut-ik ain, chan. 13 Abanan eb li cui nk li yoqueb chi camoc re li jucub inca quexbanu li quixye laj Jons. Quexyal ban xke xcambal li jucub chire li palau chi chochel. Abanan inca queru xban nak kaxal cuichic cau li caksut-ik ut yo chixcutbal rib lix cau ok li ha sa xbeneb. 14 Tojonak quetijoc ut quextzama xtenkanquil chiru li Kacua Dios ut quexye: At nimajcual Dios, moaque taxak chi camc xmac a

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JONS13

1486

cui nk ain. Ut maque taxak sa kaben lix camic xban nak laat, at Dios, xabanu li caru xacuaj, chanqueb. 15 Nak querake chi tijoc, quexchap laj Jons ut quexcut sa li palau ut chanamil ru li palau quicana. 16 Nak queril li caru quixbanu li Dios, quexxucua ru ut quemayejac chiru ut quexyechii ajcui re nak tecanjelak chiru. 17 Ut li Dios quixcauresi jun li nimla car re tanukuk re laj Jons. Ut laj Jons quinuke chi jun xban li car chi inca quicuxe. Ut quicuan oxib cutan ut oxib kojyi n sa xsa li nimla car aan.

sa xsa li nimla car quitijoc laj Jons chiru li Kacua lix Dios. 2 Ut quixye: Nak cuanquin sa raylal quinyaba la caba, at inDios, ut laat xinacuabi. Nak cuanquin chak sa xnaajeb li camenak, quintzama intenkanquil chacuu ut laat xinasume. 3 Xinacut toj sa lix chamal li palau. Quinmukun sa li palau ut lix cau ok li catakla quilajenume sa inben. 4 Lain xincoxla nak xinatzektana. Ut xinye: Usta xinatzektana, abanan junelic tajulticok cue la Santil Templo ut tintzama intenkanquil chacuu. 5 Cuanquin sa xchamal li palau ut yoquin chi subunc rubel li ha. Li pim li cuan sa li ha quexbaqui rib sa injolom. 6 Kaxal cham cuichic xincuulac. Chanchan xchamal cuan cui chak lix xe li tzul. Quincoxla nak aran tincanak chi junaj cua xban nak ma bar chic naru nin-el chak. Abanan laat, at Kacua, quinacol. Quinacol chiru li camc, at inDios. 7 Quicueca nak osoc cue. Catjultico cue at Kacua. Nak quintijoc chacuu, lin tij quicuulac toj sa la Santil Templo. 8 Li cauheb xchol riquin li jalanil dios, nequextzektana la cuuxtan laat, li tzakal Dios. 9 Abanan lain tinque alokal ut tinmayejak chacuu. Tinbanu li caru quinyechii acue. Li colba-ib junes acuiquin laat nachal chak, at Kacua, chan laj Jons. 10 Ut li Kacua Dios quixtakla li car re nak tixcanab chak laj Jons chi chochel. Jocan nak li car quixxacua chak laj Jons chi chochel.

1Toj

Laj Jons quiyote xchol ut quixjal xcaux ut quicole

li Kacua quiatinac cuichic riquin laj Jons ut quixye re: aran sa li nimla tenamit Nnive ut toxajultica chiruheb li tinye acue. 3 Ut laj Jons co sa li tenamit Nnive jo quiyehe re xban li Dios. Li tenamit Nnive kaxal nim. Oxib cutan naraj xbeninquil xsa li tenamit aan. 4 Nak qui-oc laj Jons sa li tenamit quixtiquib xyebal li caru quiyehe re xban li Dios. Quixnumsi li jun cutan xbeninquil li
2 Ayu

1Ut

Laj Jons quixcholob xyalal chiruheb laj Nnive

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1487

JONS3,4

tenamit ut yo chixyebal reheb: Jocain sa cacal cutan li tenamit Nnive tasachek ru xban li Dios, chan. 5 Ut eb li cuanqueb sa li tenamit Nnive quexpab li ratin li Dios li quixye laj Jons. Quexye nak texbanu x-ayun chixjunileb, jo ni nk jo coc. Ut quexque li kes ru ticr chirixeb retalil nak raheb sa xchol. 6 Nak quicuulac resil riquin li rey li taculmank sa li tenamit Nnive, li rey quicuacli sa lix cojaribal. Quirisi li chabil ak chirix ut quixque li ticr kes ru chirix ut quixchunub rib sa cha. 7Chirix aan li rey, rochbeneb li nequecanjelac chiru, quexque jun li chakrab. Li chakrab li quexque, aan nak li cristian inca tecuaak chi moco teucak. Chi moco li quetomk tequehek xcua ruca, chi moco li boyx, chi moco li carner. 8 Chexquehak ban li kes ru ticr chirixeb chixjunileb li cuanqueb Nnive, joqueb ajcui li xul. Ut cau chexyabak li Dios. Xjalakeb xcaux ut xcanabakeb xbanunquil li yibru naleb li yoqueb chixbanunquil. 9 Cui takabanu ain, mare anchal tixjal xcaux li Dios sa kaben. Mare tanumek xjoskil ut inca chic tixsach ku, chanqueb. 10 Li Dios quiril nak quexjal xcauxeb ut quexcanab xbanunquil li mausilal li quexbanu. Jocan nak li Dios quixjal xcaux ut inca quixque li raylal sa xbeneb li quixcoxla xbanunquil reheb.

quicuulac chiru laj Jons nak li Dios inca quixrahobtesiheb laj Nnive. Cajo nak quipo. 2 Jocan nak quitijoc chiru li Dios ut quixye re: At Kacua, ma macua ta bi ain quincoxla nak toj cuanquin chak sa lin tenamit? Jocan nak quinelelic raj chacuu ut coin raj Tarsis. Ninnau nak laat jun Dios nim acuyum. Nacat-uxtanan u ut nacattokoban u. Elajic nacatjosko ut inca nacabanu li raylal li nacacoxla xbanunquil. 3 Jocan nak nintzama chacuu, at Kacua, chinacuisi sa ruchichoch xban nak kaxal us chok cue li camc chiru nak yoyokin, chan laj Jons. 4 Ut li Dios quixye re: Ma nacacoxla nak us nacabanu nak nacatpo? 5 Ut qui-el chak laj Jons sa li tenamit Nnive ut quixyi b jun lix china muhebal sa relebal sake chire li tenamit. Tojonak quicojla sa lix muhebal, roybeninquil ca na ru tixcul li tenamit. 6 Ut li Dios quixque chi qui c jun ton li cum. Quichamo ut quixhel rib sa xben xmuhebal laj Jons re nak tahilank sa mu ut re nak tanumek lix chichiil. Ut laj Jons cajo nak quisaho sa xchol riquin li jun ton chi cum. 7 Jo cuulajak chic nak yo chi sakeuc quixtakla jun li motzo li Dios re tixcux lix tonal li cum. Ut

Li Dios quiruxtana ruheb laj Nnive ut laj Jons quijosko xban


1Inca

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

JONS4

1488

li cum quichakic. 8 Ut nak quitikcuo li sake, li Dios quixtakla chak jun li tikcual ik yo chi chalc sa releb sake. Ut laj Jons quicate xban li sake ut quichal xlubic. Qui-oc xtzamanquil xcamic ut quixye: Kaxal us raj chok cue li camc chiru nak yoyokin arin sa ruchichoch, chan. 9 Ut li Kacua Dios quixye re: Ma nacacoxla nak us nacabanu nak nacatpo xban nak xchakic li cum? chan li Dios re. Ut laj Jons quichakoc ut quixye: Yal. Us ninbanu nak ninjosko. Cuan xyalal nak ninpo toj retal nacuaj raj camc, chan. 10 Ut li Dios quixye re: Laat ra xacueca nak xchakic li jun ton chi cum li moco xatcanjelac ta re raubal, chi moco laat ta xatquehoc re chi mokc. Chiru jun kojyi n quichamo ut chiru jun kojyi n quichakic. 11 Cui ra xacueca nak xchakic li jun ton chi cum, ma toja ta chic lain inca tincuil xtokobal ruheb li tenamit Nnive? Sa li tenamit aan cuan numenak cuakcal mil (120,000) chi cristian ut eb aan inca nequexnau xquebal retal bar cuan li us ut bar cuan li inca us. Ut cuanqueb ajcui nabal li xul. Ma inca ta bi us xtokobanquil ru li tenamit aan? chan li Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Miqueas

Kacua quiatinac riquin laj Miqueas aj Moreset ut quixcutbesi chiru caru texcul eb li tenamit Samaria ut Jerusaln. Ain quiculman sa eb li cutan nak quecuan chok xreyeb laj Jud laj Jotam ut laj Acaz ut laj Ezequas. 2 Ut nak qui-oc chixyebal li caru quiyehe re xban li Dios laj Miqueas quixye chi jocain: Cherabihak chejunilex laex li cuanquex sa ruchichoch. Chequehak retal li naxye li Kacua. Li nimajcual Dios taatinak chak sa lix santil naaj ut aan tayehok re nak cuan emac. 3 Li Kacua taelk chak sa lix santil naaj ut tachalk chi rakoc atin sa eben ut tabek sa xbeneb li tzul. 4 Ut nak tabek sa xbeneb li tzul, telajehaok li tzul xban. Chanchan nak nahao li cera xban li xam. Nak tehaok li tzul, tehoyek. Chanchanak li ha li na-el chak sa tzul. 5 Chixjunil ain taculmank xban li mac li yoqueb chixbanunquil laj Israel, li ralal xcajol laj Jacob, ut xban nak quexketketi ribeb chiru li Dios. Ani cuan re nak quexketketi ribeb laj Israel? Ma macua ta bi li tenamit Samaria? Ut, ani cuan re nak quexlokoni li yi banbil dios aran Jud? Ma macua ta bi li tenamit Jerusaln? 6 Jocan nak quixye li Kacua: Lain tinsach ru chixjunil li caru cuan reheb laj Samaria ut tincanab li naajej aan chok xnaaj li acui mk uvas. Tinjuc li tzac li sutsu cui li tenamit joqueb ajcui li rochocheb ut li pec li taelk sa li cimiento tincuteb sa taka. 7 Ut chixjunil lix yi banbil dios tinpuquiheb. Ut tincat chixjunil li quebil reheb li ixk aj yumbet, li quecanjelac chiru lix dioseb. Tinsacheb ru chixjunileb lix yi banbil dios. Jalan xtenamiteb quicutuc chiruheb xlokoninquil li jalanil dios ut anakcuan jalan chic xtenamiteb

1Li

Tarakek atin sa xbeneb laj Israel ut eb laj Jud

1489
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

MIQUEAS1,2

1490

tamakok chiruheb lix dioseb jo ajcui lix biomaleb li ixk aj yumbet li quecanjelac chiru lix dioseb, chan li Dios. 8 Ut quixye cuichic laj Miqueas: Cajo naraho inchol xban li mausilal yoqueb chixbanunquil laj Israel. Tinjap cue xban xrahil inchol ut tinyabak. Re xcutbal chiruheb li tenamit nak kaxal ra sa inchol tincuisi lin xab ut tincuisi li cuak. Chanchan nak nacuuteec laj xoj ut chanchan nak nayabac li cuarom nak tinyabak chi cau. 9 Xban li mausilal li yoqueb chixbanunquil laj Samaria, chanchan nak cuan jun xtocholal yo chi kac. Maca xbanol. Ut xbon rib li mausilal riquineb li ralal xcajol laj Jud. Jocan nak teosok ut teosok ajcui lin tenamit li cuanqueb Jerusaln. Maca xjalenquil. Chalc re li rakba atin sa xbeneb chixjunileb. 10 Meye resil aran Gat li raylal yoco chixculbal ut mexyabac chic. Tolcosimak ban erib sa poks aran Bet-leafra. 11 Laex li cuanquex aran Safir, tacutek exutan nak texchapek ut texcamek chi tustuquex. Laex li cuanquex Zaann inca chic tex-elk sa le tenamit xban exiu. Ut laex li cuanquex Bet-esel, texyabak xban nak ma ani chic tatenkank ere. 12 Eb li cuanqueb aran Marot nequeraj raj nak tacotzk li raylal li yoqueb chixculbal. Abanan canabanbileb xban li Kacua chixculbal li raylal ut chalc ajcui re sa xbeneb li cuanqueb Jerusaln. 13 Laex li cuanquex Laquis, quehomak le cacuay li nequealinac chi cau chixquelonquil li carruaje. Teyal elelic re tecol erib chiru li raylal chalc re sa eben xban nak laex quexcamoc xbeheb laj Jerusaln chintzektananquil ut chixlokoninquil jalanil dios jo quexbanu laj Israel. 14 Jocan nak techakrabi li naajej Moreset-gat, laex li ralal xcajol laj Jud, xban nak tamakek cheru. Ut eb li cuanqueb sa li tenamit Aczib texbalakiheb lix reyeb laj Israel ut inca textenkaheb jo quexyechii reheb junxil. 15 Ut laex li cuanquex Maresa, li Kacua tacanabank ere chi chapec xbaneb li xic nequeiloc ere. Ut eb li nequecamoc be cheru teelelik ut texmuk ribeb sa li naajej Adulam. 16 Laex li cuanquex Jud nak tebes le rismal jobil tebanu. Turu tacanak jo xjolom li tiu. Tebanu aan chok retalil xrahil echol xban nak le cocal li raroqueb eban techapek ut tecamek sa jalan tenamit.

tachalk sa xbeneb li nequexcoxla sa lix cuaribal chanru texbanu li mausilal. Nequexcub ru li xi quilal ut nak nasakeu, nequexbanu li caru nequexcoxla xbanunquil xban nak cuanqueb xcuanquil. 2 Nequexrahi ru li choch jalan aj e toj retal nequexmak chiruheb. Ut nequexmak li rochocheb ut nequexcam chok reheb.

Raylal tachalk sa xbeneb li nequerahobtesin reheb li neba


1Raylal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1491

MIQUEAS2,3

Nequexrahobtesi laj echal re joqueb ajcui li ralal xcajol ut nequexcam chixjunil li caru cuan reheb. 3 Jocan nak quixye li Kacua: Lain tintakla li raylal sa eben. Ut inca taruk tecol erib chi moco tenimobresi chic erib xban nak tintakla li raylal sa eben. 4 Ut sa eb li cutan aan, eb li xic nequeiloc ere texhob ut texretzu ut texbicha li bich li nequebicha laex yal re ehobbal: Lao xo-oso. Xkasach chixjunil. Li Kacua quixmak chiku li kachoch ut quixjequi reheb li quechapoc ke, chakeb ere. 5 Laj Miqueas quiatinac cuichic riquineb laj Israel ut quixye reheb: Tacuulak xkehil nak li Dios tixjequi cuichic li choch, ut laex maca textzak xban li mausilal yoquex chixbanunquil. 6 Eb li tenamit nequexye cue: Mat-atinac chi jocan. Maye ke ratin profeta. Li Dios inca tixcut kaxutan. 7Ma nacacoxla nak li Dios toxtzektana lao aj Israel? Ma tixbanu ta bi chi jocan li Kacua? Aan junelic naxtenkaheb li ralal xcajol, chanqueb. 8 Li Kacua quixye reheb: Junxil laex intenamit, abanan anakcuan xic chic niquineril. Xemak li rakeb li yoqueb chi numec sa xyalal, li inca nequexcoxla pletic. 9 Eb li ixk li cuanqueb sa lin tenamit xeralinaheb nak xerisiheb sa li rochocheb li cuanqueb cui chi sa sa xcholeb. Ut xeram ajcui chiruheb lix cocaleb re nak inca chic tinexlokoni. 10 Cuaclinkex ut ayukex xban nak li naajej ain inca chic tausak. Xban li mausilal nequebanu, li naajej ain tasachek. 11 Eb li tenamit ain nequeraj junak profeta aj balak. Nequeraj junak li profeta tatictiik ut tixye reheb: Lain tinyehok ere nak tacuank nabal li vino ut li trau chok ere, chaak. Aan li teraj rabinquil. 12 Chi yal lain texinxoc cuichic laex aj Israel ut tinchutub cuichic eru li jo quialex chic li xexcole. Chanchanakex li carner li cuanqueb aran Bosra nak texinque cuichic sa li naajej li quinque ere junxil. Ut texquiank toj retal tanujak cuichic li naajej, chan li Kacua. 13 Li Kacua Dios tacolok reheb chiruheb li tenamit li quenumta sa xbeneb. Chanchan nak yo chixtebal li be chiruheb nak tarisiheb sa xyankeb li xic nequeiloc reheb. Ut li Kacua, aan tacamok be chiruheb ut aanak lix reyeb.

sa xyankeb li ralal xcajol laj Jacob. Abihomak laex li cuan ecuanquil sa xyankeb li ralal xcajol laj Israel. Ma inca ta bi tento ajcui sa eben laex xtaubal ru li ti quilal? 2 Laex nequera li inca us ut nequetzektana li us. Laex nequexrahobtesin reheb lin tenamit. Chanchan nak nequerisi lix

1Ut quixye laj Miqueas: Abihomak anakcuan laex li nequexcamoc be

Quiyehe reheb li nequecamoc be sa li tenamit nak inca us yoqueb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

MIQUEAS3,4

1492

tzumaleb chiru lix tibeleb ut nequerisi lix tibeleb chiru lix bakeleb nak nequerahobtesiheb. 3 Chanchan nak nequetiu ajcui lix tibeleb lin tenamit nak nequerahobtesiheb. Nequerisi lix tzumaleb, nequejori lix bakeleb ut nequeseti lix tibeleb jo nak nasete li tib re xquebal sa ucal. 4 Teyaba raj chic xcaba li Kacua, abanan aan inca chic texsume. Xmukbal ban chic rib tixbanu cheru sa eb li cutan aan, xban nak numtajenak li mausilal ac xebanu. 5 Jocain quixye li Kacua chirixeb li profeta li nequequehoc reheb lin tenamit chi macobc: Tuktuquil usilal nequextzama sa xbeneb li nequequehoc xcuaheb. Ut raylal nequextzama sa xbeneb li ani inca nequequehoc xcuaheb. 6 Jocan ut naxye li Kacua reheb li profeta: Tacuulak xkehil nak inca chic taruk teye ratin profeta chi moco taruk chic texkehi nk. Tacuulak xkehil nak inca chic tincutbesi cheru caru taculmank. Takojyi nok ru le naleb ut inca chic texyehok ratin profeta xban nak xebalaki lin tenamit, chan li Kacua. 7Quixye ajcui laj Miqueas: Xutanal texcul li teoc raj xyebal li caru taculmank. Ut talajesachk xnalebeb laj ke. Maca chic taruk texye xban nak inca chic tesumek xban li Kacua Dios. 8 Abanan lain cuan lix Musik li Kacua cuiquin. Ut aan naquehoc incuanquil. Aan nacutuc chicuu caru li ti quilal ut aan li naquehoc xcacuil inchol re nak tinye reheb laj Israel li ralal xcajol laj Jacob nak yoqueb chixtzektananquil li Dios. Ut naxque ajcui xcacuil inchol re nak tinye reheb nak cuan xmaqueb. 9 Abihomak li oc cue xyebal ere laex li nequexcamoc be chiruheb laj Israel li ralal xcajol laj Jacob. Abihomak laex li cuan ecuanquil sa xyankeb. Laex xic nequeril li ti quilal ut nequesukisi li us chok mausilal. 10 Laex nequeraj xtaksinquil xcuanquil li tenamit Sin riquin li camsi nc nequebanu. Nequeraj xnimobresinquil xcuanquil li tenamit Jerusaln riquin xbanunquil li caak re ru moco us ta. 11 Eb laj rakol atin nequetuminac ruheb nak nequerakoc atin. Ut eb laj tij tojbileb nak nequexcut li chakrab chiruheb li tenamit. Ut eb li profeta nequeyehoc ratin profeta re nak texcul lix tumineb. Ut chixjunileb nequexcojob xchol chixyebal: Li Kacua cuan kiquin. Lao maca raylal takacul, chanqueb. 12 Jocan utan xban li mausilal li yoquex chixbanunquil, li naajej Sin tabecmank chok xnaaj li acui mk. Emac laex nak tajuquek li ni nki cab li cuanqueb Jerusaln. Ut li tzul li cuan cui li templo tacanak jo li tzul quiche ru.

sa rosojiqueb li cutan li tzul cuan cui lix Templo li Kacua tanimak xlokal ut aanak chic li kaxal nim xcuanquil sa xyankeb chixjunileb li tzul ut aran talajexic nabal li tenamit. 2 Ut nabaleb li

1Ut

Eb laj Jud tecuank cuichic sa lix naajeb ut tecuank sa tuktuquil usilal

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1493

MIQUEAS4

tenamit techalk ut texye: Yokeb. Takeko chiru li tzul li cuan cui li templo. Toxic sa rochoch lix Dios laj Jacob ut aan tacutuk chiku caru taraj takabanu. Ut lao takabanu li caru naraj aan xban nak aran Sin nayeman chak lix chakrab li Kacua. Aran Jerusaln nayeman chak li ratin li Dios. 3 Li Kacua tarakok atin sa xbeneb nabal chi tenamit ut tixtijeb li xni nkal tenamit cuanqueb chak chi najt. Ut talajexten chi martillo lix chi cheb nequepletic cui ut texsukisi chok asaron. Ut eb lix lanseb talajexsukisi chok concoquil chi ch re xyocbal li acui mk. Ut eb li tenamit inca chic texpleti ribeb chi moco texcauresi ta chic ribeb re pletic. 4 Ut talajecojlak chi xjunkaleb rubel xtonal li uva ut rubel lix cheel li higo ut ma ani chic tasebesi nk reheb xban nak jocan quixye li Kacua li nimajcual Dios. 5 Usta chixjunileb li tenamit yokeb chixlokoninquil lix yi banbil dios, abanan lao takalokoni li Kacua li kaDios ut takabanu li caru naraj aan chi junelic ke cutan. 6 Quixye li Kacua chi jocain: Tacuulak xkehil nak lain tinchutubeb li cualal incajol li quebinque chixtojbal rix lix maqueb nak quechape ut quecame xbaneb li xic nequeiloc reheb. 7 Rahobtesinbileb anakcuan ut najt cuanqueb. Abanan tacuulak xkehil nak tinqueheb cuichic chi quianc ut tecuank cuichic xcuanquil li inca quesache. Ut lain li Kacua tintaklank sa xbeneb sa li tzul Sin chalen anakcuan ut chi junelic, chan li Kacua. 8 Ut li cuanqueb aran Jerusaln bar cuan cui li tzul Sin aanakeb chic li tenamit li kaxal nim xcuanquil chi taklanc sa xyankeb chixjunileb jo nak quecuan junxil. Aran tacuank li Kacua chixquebal xcacuil xcholeb li ralal xcajol jo nak laj ilol xul nacuan sa li cab najt xteram chirilbaleb lix quetomk. 9 Caut nak yoquex chixjapbal ere anakcuan, laex aj Israel? Ma xban nak xchape le rey malaj ut xban nak xcamsi c laj quehol enaleb? Le raylal chanchan xraylal li ixk li quirac re. 10 Chexyabak ut chirahok sa echol laex li cuanquex Sin jo jun li ixk li oc re chi quirac. Chiyotek echol xban nak anakcuan tento nak tex-elk sa le tenamit ut texxic chi cuanc sa calebal. Texcamek aran Babilonia, abanan texcolek xban nak li Kacua taisi nk ere sa rukeb li xic nequeiloc ere. 11 Anakcuan nabal chi tenamit xexchutub ribeb chi pletic eriquin. Nequexye: Takasach li tenamit Jerusaln. Takaj takil nak taosok chi junaj cua li tenamit Sin, chanqueb. 12 Abanan eb li tenamit ain inca nequextau ru lix caux li Dios chi moco nequextau ru li caru naraj. Ut inca nequexque retal nak li Kacua ac xchutubeb ru re tixqueheb chixtojbal rix lix maqueb, jo nak nequexchutub li trigo nak oqueb re chirisinquil li rix. 13 Li

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

MIQUEAS4,5

1494

Kacua tixye reheb lix tenamit: Laex aj Jerusaln, ayukex. Laex chic texnumtak sa xbeneb li xic nequeiloc ere. Lain tinquehok ecacuilal. Chanchanakex li josk aj cuacax. Chanchan cuank le xucub hierro. Ut le rok chanchanak bronce. Texnumtak sa xbeneb nabal chi tenamit. Ut li caru terechani tekaxtesi cue. Lix biomaleb temayeja chicuu. Lain li Kacua li kaxal nim incuanquil sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch, chan li Kacua. 1 Ex aj Jerusaln, cauresihomak erib xban nak xechal chi pletic kiquin. Ut riquin xuk texsac lix nak ru li narakoc atin sa kaben lao aj Israel. 2 Laex aj Beln Efrata, le tenamit kaxal cachin chiruheb chixjunil li tenamit aran Jud. Abanan sa le china tenamit tayolak li Acuabej li tataklank sa xben li tenamit Israel. Aan li Acuabej li ac cuan chak chalen sa xticlajic. 3 Jocan utan li Dios tixcanabeb xjuneseb lix tenamit toj tacuulak xkehil nak tayolak li Acuabej arin sa ruchichoch. Ut tacuulak xkehil nak tesuki k cuichic sa lix tenamiteb laj Israel li jo quial chic quecana. 4 Ut li Acuabej li tayolak, aan chic xakxok xcuanquil sa xben lix tenamit ut aan ajcui tailok reheb riquin lix nimajcual xcuanquilal li Dios. Aan tataklank sa xbeneb sa xcaba li nimajcual Dios. Ut li ralal xcajol cauhakeb xchol riquin xban nak kaxal nim xcuanquil sa xben chixjunil li ruchichoch. 5 Ut aan tacamok chak re li tuktuquil usilal sa kayank lao li ralal xcajol. Ut aan tacolok ke sa rukeb laj Asiria nak teraj oc sa li katenamit chixjucbal li kapalacio. Ut lao takaxakab cuukubak chi cui nk re teilok ke ut takaxakab ajcui cuakxakibak chi cui nk cuankeb xcuanquil re tecamok be chiku. 6 Ut eb aan tenumtak sa xbeneb laj Asiria nak tepletik riquin chi ch ut tenumtak ajcui sa xben lix tenamit laj Nimrod. Ut li Kacua, aan tacolok ke chiruheb laj Asiria nak texyal oc sa li katenamit chi pletic kiquin. 7 Ut eb laj Israel li inca teosok sa li plet textenka nabal chi tenamit. Chanchanakeb li xchuque li naxque chak li Kacua. Chanchanakeb li hab li natakresin re li acui mk. Inca teyooni nk chi moco cauhakeb xchol riquin cui nk. Riquin ban li Dios cojcokeb xchol. 8 Ut eb laj Israel, li jo quial chic li inca teosok, aanakeb li kaxal cauhakeb rib sa xyankeb chixjunileb li tenamit. Chanchanakeb li cakcoj li kaxal cau rib sa xyankeb chixjunileb li xul sa quiche. Ma ani taruk tixcol rib chiruheb laj Israel. Chanchanakeb li ral cakcoj nak na-oc sa xyankeb li carner ut naxchap jun ut naxpedasi ut ma ani naru nacoloc re chiru. 9 Laex aj Israel texnumtak sa xbeneb li xic nequeiloc ere

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1495

MIQUEAS5,6

Li Dios naxjuntaketaheb laj Israel riquin li cakcoj. (Miqueas 5.9)

ut tesacheb chixjunileb. 10 Ut sa eb li cutan aan, chan li Kacua, lain tintakla xcamsinquil chixjunil le cacuay ut tinsach ruheb le carruaje. 11 Ut tinjuc chixjunileb li tenamit sa le naaj ut tinjuc ajcui chixjunil li cab li nequecol cui erib. 12 Ut tinsacheb laj ke ut tinsacheb ajcui laj tul. 13 Tinjuqueb ajcui le yi banbil dios joqueb ajcui li jalam uch li xeyi b. Ut inca chic telokoni le dios li nequeyi b riquin le ruk. 14 Ut lain tinpuqui chixjunileb li yi banbil dios lix Asera xcaba li cuanqueb sa eyank ut tinsacheb ajcui li tenamit bar cuanqueb cui. 15 Ut xban injoskil lain tinqueheb chixtojbal rix lix maqueb chixjunileb li tenamit li nequeketoc re li cuatin, chan li Kacua.

anakcuan li caru oc re chixyebal li Kacua cherix laex aj Israel. Chi cau xyab xcux tixye nak cuan emac. Ut lix yab xcux tacuulak toj sa eb li tzul. 2 Abihomak laex aj Israel. Li Kacua oc re chi rakoc atin sa eben. Taabi k resil yalak bar sa xyankeb li tzul li xakxoqueb chi cau sa xnaajeb. Abihomak li yo chixyebal li Kacua. Li Kacua yo xjoskil sa xbeneb lix tenamit. Oc re chixyebal caru lix maqueb laj Israel. 3 Quixye li Kacua: Ex intenamit, caru xinbanu ere? Ut, caru xextitz cui inban? Ma yoquin ta bi chechichiinquil? Yehomak cue caru

1Abihomak

Li raylal li tachalk sa xbeneb laj Israel xban li mausilal li yoqueb chixbanunquil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

MIQUEAS6

1496

inmac cheru. 4 Lain quin-isin chak ere sa li naajej Egipto ut lain quincoloc ere nak cuanquex chak chok rahobtesinbil mos. Ut quintaklaheb chok aj camol be cheru laj Moiss, laj Aarn, ut lix Mara. 5 Ex intenamit, chijulticok ere li caru quiraj xbanunquil ere laj Balac lix reyeb laj Moab ut julticok ajcui ere chanru nak quixsume laj Balaam, ralal laj Beor. Ut chijulticok ajcui ere li caru quiculman aran Sitim toj Gilgal re nak teque retal nak junes usilal xinbanu ere, chan li Kacua. 6 Caru taruk takaque re li Kacua ut chanru nak takaque xlokal li nimajcual Dios? Ma taruk takamayeja li catbil mayej chiru malaj junak li cuacax toj jun chihab cuan re? 7Ma tasahok sa xchol li Kacua cui takamayeja nabalak li carner chiru? Ma tasahok xchol riquin cui takamayeja chiru nabalak li aceite? Ma takaque chok kamayej li xben kalal re tixcuy kamac nak xkaket li ratin? Ma takamayeja li xben kalal re xtojbal rix li kamac? 8 Li Kacua inca naraj aan. Ac cholcho chiku li caru us. Ac yebil ke caru naraj li Kacua. Li Kacua naraj nak tocuank sa ti quilal ut takaque kachol chi uxtananc u, ut chikacubsi kib re nak tocuank chi sum atin riquin li Dios. 9 Li Kacua yo chi atinac chi cau xyab xcux eriquin laex li cuanquex sa li tenamit Jerusaln. Ut cui cuan enaleb, texucua ru li Dios. Aan yo chixyebal ere chi jocain: Chequehak retal li tojba mac ut chequehak ajcui retal li ani quixakaban re. 10 Ma inca ta bi toj cuan ajcui sa rochocheb li inca useb xnaleb lix biomal li querechani riquin xbalakinquileb li tenamit? Ut, ma inca ta bi toj cuan ajcui lix bisleb li inca tzakal nequebisoc cui? Lain xic nacuil chixjunil li nequexbanu. 11 Ma taruk ta bi tinye nak maca xmac li ani inca tzakal lix bisleb? Ma yal tincuil ta bi nak yokeb chi balakic riquin lix bislebeb? 12 Eb li biom nequexrahobtesiheb li neba nak nequexmak chiruheb li caru cuan reheb. Ut li cuanqueb sa li tenamit aj balakeb ut aj tictieb. 13 Jocan nak lain xinque li raylal sa eben. Xban li mausilal nequebanu, lain tinsach ru li caru cuan ere. 14 Texcuaak abanan inca tanumek le tzocajic. Toj textzocak ajcui texcanak. Techutub li caru ere, abanan inca taruk texoc. Ut li caru texoc lain tinque chi makec cheru sa li plet. 15 Tex-auk, abanan inca texkolok. Teyatz li ru le che olivo, abanan inca teyul lix aceitil cherix. Teyatz le uva abanan inca teruc li xyaal. 16 Laex xebanu li caru quixye lix chakrab li rey Omri ut xebanu ajcui jo quixbanu li rey Acab. Xetzol erib chixbanunquil li inca us li queraj eb aan. Xban li mausilal nequebanu, lain texincanab chi sachec. Texhobek laex li cuanquex sa li tenamit Jerusaln ut tecul li raylal xban nak xinetzektana, chan li Kacua.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1497
1Tokob

MIQUEAS7

xak cuu. Chanchanin jun li cui nk li naxsic li ru li acui mk sa sakehil abanan maca chic ru. Ac sicbil. Xinsic li ru li uva abanan ac sicbil ajcui ut lain a raj lix xben ru xcuaj, abanan inca chic xintau. 2 Ma jun chic li cui nk ti c xchol sa ruchichoch ut ma ani chic junak chabil. Chixjunileb nequecamsin ut li junjunk nequexsic chanru nak taru k texbalaki li ras ri tzin. 3 Sebeb xchol chixbanunquil li inca us. Li nataklan sa xbeneb li tenamit naraj nak taquehek xtumin. Ut laj rakol atin natuminac ru nak narakoc atin. Li ani cuan xcuanquil naxye reheb caru naraj ut chixjunileb nequexcub ru chanru nak texbanu li inca us. 4 Lix chabilaleb li tenamit aan chanchan li quix. Ut lix ti quilal chanchan li corral yi banbil riquin quix. Cuulac re xkehil nak li Dios tixqueheb chixtojbal rix lix maqueb jo queyehe reheb xbaneb li profeta. Anakcuan sachsokeb xchol tecanak. 5 Ma ani aj iquin tecojob echol chi moco riquin le rami g, chi moco riquin li nataklan sa xbeneb li tenamit, chi moco riquin le rixakil. Chequehak retal li caru teye. 6 Eb li alalbej nequexketketi ribeb chiru li yucuabej. Ut eb li cobej nequextzektana li nabej ut eb li alibej inca nequexra lix na lix belomeb. Ut li xic nequeiloc re junak, aaneb ajcui li cuanqueb sa li rochoch. 7 Abanan lao, caaj cui riquin li Dios toyooni nk. Takacojob kachol riquin li Kacua laj Colol ke. Li kaDios tarabi nak takayaba xcaba.

li xic nequex-iloc ke, misaho echol chikilbal nak yoco chixculbal li raylal. Usta totanek, abanan lao tocuacli k cuichic. Usta chanchan nak cuanko sa kojyi n xban li mac, abanan li Dios tixcutanobresi cuichic li kabe. 9 Xban nak xomacob chiru li Kacua tento takacuy lix joskil toj tixtzil atin chikix ut toj tarakok atin sa xbeneb li xic nequeiloc ke. Torisi sa kojyi n ut toxque sa cutan ut riquin ain takaque retal nak li Dios ti c xchol. 10 Ut eb li xic nequeiloc ke teril nak li Dios cuan kiquin. Tecutek xxutan li ani queyehoc ke: Bar cuan li Kacua le Dios? Lao takil nak tesachek li xic nequeiloc ke. Takil nak teyeki k jo nayeki c li sulul sa be. 11 Tacuulak xkehil nak tayi bak cuichic li tzac li sutsu cui le tenamit ut tanimank le naaj laex li cuanquex Jerusaln. 12 Sa eb li cutan aan, nabaleb le rech tenamitil tesuki k cuichic sa le tenamit. Cuan techalk chak sa li naajej Asiria li cuan sa releb sake. Ut cuan

8 Laex,

Li Dios taruxtana cuichic ruheb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

MIQUEAS7

1498

techalk chak Egipto li cuan sa li sur. Ut cuan cuichic techalk chak sa li norte cuan cui li nima Eufrates, cuan techalk chak cuan cui li palau ut cuan ajcui techalk chak cuanqueb cui li tzul. 13 Ut xban li mausilal li yoquex chixbanunquil laex aj Israel, le choch inca chic us tacanak. Maca chic taelk chiru. 14 At Kacua, chacuil taxak la tenamit riquin la cuanquil, li ac sicbileb ru aban. Ut chaque taxak li caruheb re jo nak li chabil aj ilol xul narileb chi us lix carner ut naxqueheb chi cuanc sa li tzul cuan cui li chabil pachaya. Chaqueheb cuichic la cualal acajol chi cuanc sa li naajej Basn ut Galaad jo nak quecuan junxil. 15 Ut chacut ta ajcui chiku li sachba cholej jo cabanu chak junxil nak coacuisi chak sa li naajej Egipto. 16 Ut nak teril lix nimal acuanquilal sa xyankeb laj Israel, sachsokeb xchol tecanak li jalaneb xtenamit. Maca texye chi moco teraj rabinquil. 17 Chanchanakeb li canti li naxquelo rib sa li poks nak tacuisi lix cuanquileb. Sicsotkeb xbaneb xxiu tecanak chacuu, at Kacua at kaDios. 18 Ma jun chic li Dios cuan. Caaj cui laat. Laat nacatcuyuc mac ut nasach sa achol lix maqueb la tenamit Israel, li jo quial chic li inca quesache. Laat inca nacatjosko chi junaj cua. Nasaho ban sa achol chi uxtananc u. 19 Laat tacuuxtana cuichic ku ut inca chic tanak sa achol li kamac. Chanchan cutbil sa xchamal li palau tabanu nak tatzektana chi junaj cua li kamausilal. 20 Laat toacuosobtesi jo cayechii re laj Jacob, li kaxetonil yucua. Laat tacuuxtana cuichic ku jo cayechii re laj Abraham li kaxetonil yucua najter ke cutan.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Nahum

ain li hu quixtzi ba li profeta Nahum chirix li caru texcul sa li tenamit Nnive, jo quicutbesi c chiru xban li Dios. Laj Nahum, aan Elcos xtenamit. 2 Li Kacua naraj nak caaj cui aan talokoni k. Aan naquehoc rekaj reheb li xic nequeiloc re. Li Kacua Dios najosko sa xbeneb li xic nequeiloc re ut aan naxque rekaj reheb li caru nequexbanu. 3 Li Kacua kaxal nim xcuanquil ut kaxal nim xcuyum. Ut naxque chixtojbal xmac li ani cuan xmac. Li Kacua kaxal nim xcuanquil sa xben li cak-sut-ik ut li chok. Kaxal nim xcuanquil chixbanunquil li caru naraj aan. 4 Nak naxye aan nak tachakik li palau, nachakic ajcui. Ut naxqueheb ajcui chi chakic li nima. Quixsach ru li chabil pim li cuan aran Basn ut quixsach ru li acui mk li cuan sa li tzul Carmelo. Ut quixsach ajcui ru li chabil che li cuan aran Lbano. 5 Riquin lix nimal xcuanquil, nequeecan li tzul sa xnaaj ut nequehao xban lix cuanquil. Naecan li ruchichoch xban lix cuanquil ut chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch nequexucuac. 6 Ani ta bi taruk tacuyuk re lix joskil li Dios? Ut ani ta bi taruk tixcol rib chiru li Dios nak tajoskok? Aan chanchan li xam nak naxcut lix joskil. Ut nak najosko li Dios nalajejache li sakonac. 7 Li Kacua Dios, aan chabil. Naxque xcacuil xcholeb li cuanqueb sa raylal. Ut aan naxnau aniheb li cauheb xchol riquin. 8 Nak tarakok atin sa xbeneb li xic nequeiloc re, chanchan nak tanumek li buti ha sa xbeneb nak tixsacheb ru. Chanchan tixtaklaheb sa li kojyi n nak tixque li raylal sa xbeneb

1Aan

Tarakek atin sa xbeneb laj Nnive

1499
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NAHUM1

1500

ut aran teosok. 9 Laex aj Nnive, caut nak nequecoxla xbanunquil li inca us re li Kacua? Aan tixsach eru chi junaj cua. Jun sut ajcui tixsach eru. Moco ca sut ta. 10 Osojenakex chi calac. Chanchanex li quix li naxbaqui rib. Tex-osok jo nak nacat li chaki quim. 11 Sa eyank laex cuan li quicoxlan re xbanunquil li inca us re li Kacua. Aan jun aj tacchi yibru xnaleb. 12 Jocain quixye li Kacua reheb laj Israel: Usta kaxal nabaleb laj Asiria ut cauheb rib, lain tinsach ruheb chi junaj cua. Usta xexinque chi culuc nabal raylal sa rukeb aan, abanan anakcuan inca chic texincanab chi culuc raylal. 13 Nak cuanquex rubel xcuanquilal eb aan chanchan nak cuan li yugo sa eben. Abanan chanchan tintoki li yugo nak texcuisi rubel xcuanquileb aan. Chanchan bacboquex riquin cadena nak cuanquex xbaneb. Abanan lain tintupi li cadena li bacboquex cui, chan li Dios reheb laj Israel. 14 Jocain quixye li Kacua chacuix laat

Laj Nahum quixye nak li tenamit Nnive tasachek ru. (Nahum 1.12)
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1501

NAHUM1,2

lix reyeb li tenamit Nnive. Ma jun acualal acajol tecanak re teoc chok rey sa la naaj. Tinsach ruheb chixjunileb le yi banbil dios ut le pechbil dios li cuanqueb sa li naajej li bar nequelokoniheb cui. Ut aran ajcui tatmukek xban nak kaxal yibru analeb, chan li Dios. 15 Yo chak chi chalc sa xben li tzul li taklanbil chak li yo chak chi camoc re li chabil esilal chirix li tuktuquil usilal. Anakcuan banuhomak le ninke jo caynakex xbanunquil laex aj Jud ut banuhomak li caru xeyechii re li Dios xban nak inca chic tenumtak sa eben li xic nequeiloc ere. Xesache ruheb chi junaj cua.

sa eben li tesachok ere, laex aj Nnive. Cauresihomak erib. Quehomakeb laj ramonel sa eb li be. Quehomak lix camal esa ut cauresihomak erib chi pletic. 2 Li Kacua tixque cuichic xlokaleb li ralal xcajol laj Jacob. Tixque cuichic xlokaleb laj Israel. Tequehek cuichic xlokal ut xcuanquil li quimake chiruheb xbaneb li quenumta sa xbeneb. Tixque cuichic li racui mkeb laj Israel li quisache chiruheb. 3 Cak li chi ch li nequexcol cui rib li oqueb re chi pletic. Ut cak ajcui li rakeb li tiktoqueb cui. Ac cauresinbileb re tepletik. Lix carruajeb chanchan yo xxamlel, ut eb lix cacuayeb teraj ru xic chi pletic. 4 Eb li carruaje yokeb chi xic sa anil sa eb li be. Telajenumek sa eb li cayil. Yalak bar telajexic. Chanchanakeb li xam ut chanchanakeb li rak cak. 5 Lix reyeb laj Nnive tixtakla xbokbaleb li nequecamoc be chiruheb lix soldado. Texic raj sa anil sa xben li tzac re raj texcol li tenamit. Abanan textich li rokeb ut telajetanek. 6 Li puerta li nequeramoc re li nima teteli k ut tasachek li palacio. 7 Li rixakil li rey tachapek ut tacamek joqueb ajcui lix moseb. Chanchanakeb li paloma nak teyabak. Yokeb xtenbal reheb xchol ut yokeb chi yabac xban xrahil xcholeb. 8 Li tenamit Nnive najter chanchan jun li nima tzaptzo li rok. Ut nak napuque naxic sa junpat li ha. Chanchan nak yo chi elc li ha aan, nak yokeb chi elelic sa lix tenamiteb laj Nnive. Usta teyehek reheb, Xaklinkex, ut sukinkex chak, abanan ma jun chic reheb teraj suki c. 9 Kacamak li plata. Kacamak li oro. Kaxal cuichic nabal lix biomaleb ut cajo xchakal ru. 10 Maca chic cuan sa li tenamit. Xeoso. Xecana chi maca chic cuan reheb. Sachsoqueb xcholeb li cristian ut maca chic nequexyooni. Nequesicsot xban xxiuheb ut sakquirineb aj

1Xechal

Tasachek ruheb laj Nnive

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

NAHUM2,3

1502

chic. 11 Caru xcul li tenamit Nnive? Junxil chanchan xnaajeb li cakcoj. X-oso lix naajeb. Ma inca ta bi chanchaneb li cakcoj nak quecuan? Eb aan ma ani quexxucua ru ut ma ani naru nasebesin reheb. 12 Junxil cauheb rib laj Nnive. Quecamsin ut quexbanu li jo quial queraj. Chanchaneb li cakcoj li naxchap lix tib ut naxjequi re li ixki cakcoj ut reheb li coc ral. Quenujac lix naajeb riquin li caru quexchap. Jocan ajcui quexbanu eb laj Nnive. 13 Li nimajcual Dios quixye: Lain tinsach ruheb laj Nnive. Tincat lix carruajeb re pletic. Chanchan nak na-oso li sib sa ik, jocan nak teosok. Riquin chi ch teosok chixjunileb re nak inca chic teelkak. Ut inca chic taabi k li caru texye li ani textakla xban nak ma anihakeb chic. 1 Ra chalel sa xben li tenamit Nnive xban nak aj camsineleb. Numtajenak aj tictieb ut aj elkeb. Ut inca nequeraj xcanabanquil li mausilal nequexbanu. 2 Abihomak chanru nak yoqueb chi chalc li tenumtak sa eben laex aj Nnive. Yoqueb chixsacbal lix cacuayeb re nak techalk chi junpat. Cau nequeecan chak li rok nak yoqueb chi chalc. Ut eb lix carruajeb nequepojloc ut nequepiscoc chak chi chalc. 3 Nak yoqueb chi chalc chi camsi nc chirix lix cacuayeb, cajo nak nalemtzun lix lanseb ut lix chi cheb nak nequextaksi. Numtajenak cuichic nabal li tocholeb ut kaxal cuichic nabaleb li camenak. Nequextich li rokeb chiruheb li camenak li yoqueb chi pletic. 4 Li tenamit Nnive yo chixculbal li raylal ain xban nak xnumta li mausilal xexbanu. Chanchaneb jun li ixk aj yumbet. Xban xchinausal naxbalakiheb li tenamit. Aan tzakal aj tul. Naxkunbesiheb li tenamit toj retal narechaniheb. 5 Li nimajcual Dios quixye: Lain tinsach eru laex aj Nnive. Chanchan tustu texincanab nak tinmak cheru li caru ere. Tincut exutan chiruheb li xni nkal ru tenamit. 6 Chanchan tinque li tzaj sa eben nak texintzektana. Tincut exutan chiruheb li tenamit ut sachsok xnalebeb tecanak cherilbal. 7 Chixjunileb li jalan tenamit inca chic teraj erilbal. Texye: Eb laj Nnive quesache ruheb. Ani ta cui tatokobank ruheb? Ut, ani ta cui tacojobank xcholeb? chakeb. 8 Laex aj Nnive, ma nequecoxla nak kaxal cau erib chixcolbal le tenamit chiru lix tenamiteb laj Tebas xban nak sutsu riquin nima? Ma inca ta bi cuan chixcatk li nima Nilo li tenamit Tebas? Li tenamit aan sutsu riquin ha ut aan raj nacoloc reheb jo rekaj li tzac li nequexsut cui li tenamit. 9 Eb laj Etiopa ut eb laj Egipto quecoloc re li tenamit aan. Ut kaxal cauheb rib. Ut quetenkac

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1503

NAHUM3

ajcui xbaneb laj Fut ut eb laj Libia. 10 Abanan, usta kaxal cauheb rib, eb laj Tebas quechape ajcui ut quecame chi najt. Eb li cocal quilajesaque sa eb li xala be toj retal quecamsi c. Quebulic chirixeb laj camol be re teril ani aj iquin tecanak chi mosil li junjunk ut eb li cuanqueb xcuanquil quebaque riquin cadena. 11 Jocan ajcui tecul laex aj Nnive. Chanchan texcalak nak teyal xsicbal bar tecol erib. Teyal raj chic xmukbal erib chiruheb li xic nequeiloc ere. 12 Chixjunileb li cab li tecol cui erib, yal cachin tetochek ut junpat tetanek. Chanchanakeb jun ton chi higo nabal li ru. Yal cachin tatochek lix tonal ut li ru tatanek ut taloek. 13 Le soldado li cuanqueb sa le tenamit chanchanakeb chic li ixk xban nak inca chic cauhakeb rib. Chanchan nak li oquebal re le tenamit teto chiruheb li xic nequeiloc ere. Catbil nak teosok lix puertil li oquebal re le tenamit. 14 Xocomak nabal le ha re nak yoon cuankex nak techalk chi pletic eriquin. Yi bomak chi us li cab li nequecol cui erib. Camomak chak li seb ut yokimak. Cauresihomak le horno re nak teyi b nabal li xan. 15 Catbil nak tex-osok sa rukeb li xic nequeiloc ere ut riquin chi ch texcamsi k. Chanchan nak na-oso li acui mk xban laj sac nak texcamsi k xbaneb. Usta kaxal nabalex jo laj sac, abanan tex-osok sa rukeb. 16 Kaxal cuichic nabaleb li nequechal chi cayi nc sa eyank. Chanchan xquialeb li chahim chiru li choxa. Eb aan chanchanakeb laj sac li nequesachoc re li acui mk ut nequexic. 17 Eb laj camol be ut li cuanqueb xcuanquil sa le tenamit, maca nequexbanu. Chanchaneb laj sac. Nak que nequexletzexi rib chiruheb li tzac. Ut nak natikcuo li sake, ma ani nanaoc re bar nequexic. 18 Maca yoqueb laj ilol reheb la tenamit, at xreyeb laj Asiria. Chanchan junes cuarc yoqueb. Junes hilanc nequexbanu li cauheb rib sa la tenamit ut chixjunileb li tenamit quilajexchachai ribeb sa eb li tzul. Ma ani naru nachutuban reheb. 19 Laex aj Nnive, xex-oso. Maca chic xbanol li raylal li yoquex chixculbal. Chixjunileb li teabi nk resil li tecul, texpokpoki li rukeb xban xsahil xcholeb. Tesahok sa xcholeb nak tex-osok xban nak kaxal cuichic nabal li raylal xebanu reheb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Habacuc

ain li caru quicutbesi c chiru li profeta Habacuc xban li Kacua. 2 Jo najtil chic yokin chixjapbal cue chixpatzbal intenkanquil, at Kacua, ut laat inca tinacuabi? Ut, jarub sut tinyaba la caba xban li raylal li cuanco cui ut laat inca nocoacol? 3 Caut nak niquinaque chirilbal li raylal ut li mausilal ain? Caut nak cuan li rahobtesi nc ib sa kayank? Ut, caut nak cuan li joskil ut li sacoc ib ut li cuechi nc ib sa kayank? 4 Li chakrab nacana chi maca chic xcuanquil. Nak nequerakoc atin, inca nequexbanu sa xyalal. Li nequebanun mausilal, nequenumta sa xbeneb li ti queb xchol ut inca nequerakoc atin sa ti quilal, chan laj Habacuc. 5 Li Kacua quixye re: Ilomakeb lix ni nkal ru tenamit ut chisachk echol chirilbal li sachba cholej li tinbanu sa eb li cutan nak toj cuankex laex. Inca raj tepab cui yal ani ta junak taseraki nk ere. 6 Quehomak retal, lain oc cue chixtaklan-quileb laj caldeo, li josk aj tenamit, li inca nequeelajic. Eb aan texsuti li ruchichoch chixmakbal li naajej li jalan aj e. 7 Cauheb rib ut xucuajel rilbaleb li tenamit aan. Eb aan inca nequexque xcuanquil li chakrab. Caaj cui li nequeraj xbanunquil eb aan nequexque xcuanquil. 8 Kaxal sebakeb lix cacuayeb chiruheb li hix. Tzakalakeb aj camsinel chiru laj xoj li nequebec chiru kojyi n. Kaxal cuichic tetamk li nequexic chirix cacuay chi camsi nc. Chi najt techalk chak chirix cacuay li techalk chi pletic. Nak texic sa anil chi pletic, chanchanakeb li cuch nak naxic chi junpat chixchapbal lix tib. 9 Li caru textau sa lix beheb, texsach ru. Ac xiu xiu cuanqueb

1Aan

Laj Habacuc quixcuech rix li yo chixbanunquil li Kacua

1504
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1505

HABACUC1,2

li tenamit usta toj maji nequenume. Nak tenumtak sa xben li tenamit, numtajenak xquialeb li texchap. Chanchan xquial li coc ru li samaib li cuan chire li palau. 10 Texrahobtesiheb li acuabej ut textzektanaheb li nequecamoc be sa li tenamit. Nak nequeril li cab li nequexcol cui ribeb li tenamit, nequexsee. Nequextub li choch ut sa xben aan nequetake re nak taruk teoc sa li tenamit re terechani. 11 Chanchan nak nanume li cak-sut-ik nak texsach li tenamit. Texcoxla nak riquin xcuanquil lix dioseb texbanu aan, chan li Kacua. 12 Quixye laj Habacuc: At Kacua, at inDios Santo, Ma inca ta bi ac cuancat chak chalen sa xticlajic? At Kacua, laat laj Colol ke. Inca taxak toaque chi camc. Laat tatquehok reheb laj caldeo chi numtac sa kaben re takatoj rix li kamac. 13 Laat ti c la chol ut inca nacuulac chacuu li inca us. Caut nak yal nacacuil li rahobtesi nc li yoqueb chixbanunquil? Laat maca nacabanu nak li inca useb xnaleb nequexsach ruheb li ti queb xchol. 14 Caut nak nacacanabeb li tenamit xjuneseb xculbal li raylal? Ma ani nacamoc be sa xyankeb. Chanchaneb li car sa li nima ut chanchaneb li xul li nequexjucuqui rib sa choch. 15 Eb laj caldeo nequenumta sa xbeneb li tenamit ut nequerechaniheb. Chanchaneb laj car nak nequexchap li car riquin lix anzuelo ut chanchan nak nequexchap riquin lix yoy. Ut nequesaho sa xcholeb chirilbal li jo quial nequexchap. 16 Eb laj chapol car nequexque xlokal lix yoy ut lix anzuelo. Nequemayejac ut nequexcat li pom chiru xban nak riquin aan nequexsic li caru nequextzaca. 17 Ma junelic yokeb chixchapbal li tenamit riquin lix yoy eb laj caldeo? Ut, ma rajlal yokeb chixsachbal ru li tenamit chi inca teril xtokobal ruheb? 1 Yokin chi oybeni nc ut yokin chirilbal. Chanchanakin laj quehol etal li naxakabac sa li cab li nequexcol cui rib li tenamit. Ca na ru tixye li Kacua ut ca na ru tixsume cui li caru xinye re, chan laj Habacuc. 2 Li Kacua quichakoc ut quixye cue: Tzi ba chiru jun perelak tzalam che li caru tincutbesi chacuu. Tzi ba chi tzakal re ru re nak li ani tailok re taxic sa junpat xyebal resil li caru taril. 3 Li caru tinye acue sa li visin, taculmank. Abanan, toj maji nacuulac xkehil nak taosok la tenamit. Usta tabayk cachinak, abanan tacuoybeni xban nak relic chi yal nak taculmank li caru tincutbesi chacuu. 4 Aan ain li tatzi ba. Li inca useb xnaleb nequexnimobresi rib. Abanan li ti queb xchol tacuank xyuameb xban lix pabaleb.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

HABACUC2

1506 Tesachek ruheb li inca useb xnaleb

laj caldeo kaxal ketketeb ut xban li calac nequexbanu, nequexbalaki rib xjuneseb. Nequexnimobresi ribeb, abanan eb aan teosok. Inca cojcoqueb xchol riquin li jo quial nequexmak chiruheb li tenamit. Chanchaneb lix julel camenak ac yo chiroybeninquil li camenak ut chanchaneb li camc. Ac xerechani nabal li tenamit ut toj inca ajcui natzakloc reheb. Nabal cuichic teraj terechani. 6 Tacuulak xkehil nak teseek laj caldeo xbaneb li tenamit li ac xerechani. Tebichank ut texye: Ra chalc re sa xbeneb li xebiomo riquin li macua reheb. Joke texcanab biomoc riquin li prendas li nequexcul? chakeb. 7 Macaak sa echol laex aj caldeo nak tecuulak eriquin laj echal reheb li prendas li xecul. Sicsotkex xban exiu nak texmak cheru chixjunil li caru cuan ere. 8 Jo nak xemak laex li caru eb re li nabal chi tenamit, jocan ajcui nak texmak cheru li caru ere laex, xban nak nabaleb li cristian xecamsi ut xban nak nabal li naajej xerelka, jo eb li tenamit ut jo ajcui chixjunileb li cuanqueb aran. 9 Ra xchal sa eben laex li nequerahi ru ut nequemak li biomal jalan aj e. Ut chiru li tumin aan nequeyi b le rochoch chi us re nak maca tecul. 10 Riquin chixjunil li xebanu, xexutanobresi le jun cablal. Nabaleb li tenamit xesacheb ut riquin aan yoquex chixsachbal erib ejunes. 11 Cui ta nequeatinac li tzamba ut li pec li yi banbil cui li tzac, texye ajcui raj nak laex cuan emac. 12 Ra xchal sa eben laex li nequexcamsin ut nequebanu li mausilal. Ut riquin li caru nequemak chiruheb, nequeyi b chi chabil le tenamit. 13 Ma macua ta bi li nimajcual Dios xyehoc re ain? Li tenamit tecanjelak yal re tacatek. Usta telubk riquin li caru texbanu, abanan maca taoc cui. 14 Tacuulak xkehil nak tanaek lix nimal xlokal li Kacua jun sut rubel choxa jo nak nanujac li palau riquin li ha. 15 Ra xchal sa eben laex li xerahobtesiheb le ras eri tzin. Chanchan xecaltesiheb nak xemak chiruheb li caru reheb. Chanchan tustu xecanabeb nak xemak chiruheb chixjunil li caru cuan reheb. 16 Cuulac re xkehil nak taisi k le lokal ut tacutek exutan. Chanru xebanu laex, jocan ajcui tauxk ere xban li Kacua. Chanchan ajcui texcalak nak tamakek cheru chixjunil li caru ere. Ut chanchan tustu texcanak xban nak macaak chic caru ere. 17 Li mausilal li xebanu reheb li cuanqueb sa li naajej Lbano tasuki k sa eben laex, jo ajcui li raylal xebanu nak xesacheb li xul li cuanqueb

5 Eb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1507

HABACUC2,3

aran. Aan tatanek sa eben laex xban nak nabaleb li cristian xecamsi ut nabal li naajej xerelka. Xepoi li tenamit jo ajcui chixjunileb li cuanqueb aran. 18 Caru taoc cui ere li pechbil dios li nequeyi b laex riquin le ruk? Ma cuan ta bi xcuanquil li dios yi banbil riquin chi ch? Yal nequebalaki erib riquineb. Li yi banbil dios inca nequeatinac. Chan ta cui ru nak cauhak echol riquin li caru yal teyi b riquin eruk? 19 Ra xchal sa eben laex li nequeye re junak che, Cuaclin ut choatenka, malaj ut junak pec inca naatinac. Ma taruk ta bi tixque enaleb? Usta yi banbil riquin oro ut plata, aan maca xmusik re texsume. 20 Li tzakal Dios, aan cuan sa lix santil templo. Chixjunileb taxak li cuanqueb sa ruchichoch texxucua ru.

ain jun li tij quixbicha li profeta Habacuc: 2 At nimajcual Dios, nak quicuabi resil li jo quial xabanu, quinxucua acuu. At Kacua Dios, chacutbesi ta cuichic chiku anakcuan li cabanu chak junxil. Chacuuxtana taxak ku usta yo ajoskil sa kaben. 3 Aan ain li quicuil sa li visin, chan laj Habacuc. Quicuil nak li Dios yo chak chi chalc sa li naajej Temn. Li Dios santo xchal sa li tzul Parn. Lix lokal nacutun sa choxa, jo ajcui sa chixjunil li ruchichoch. 4 Xchal riquin xnimal xlokal. Nalemtzun lix saken. Chanchan nak narepoc li cak sa li ruk. Aan retalil lix nimal xcuanquilal. 5 Nak ac chalc re li Kacua quixtakla chak jun li yajel ut nabal quecam. Ut nak ac xnume li Kacua, quichal jun chic li yajel ut nabaleb quecam xban li tik. 6 Quixakli li Kacua ut quirakoc atin sa xbeneb li cuanqueb sa ruchichoch. Yal quirileb li tenamit ut nequesicsot quecana. Eb li tzul li cuanqueb chak chalen sa xticlajic li ruchichoch quilajeecan. Quilajetane li najter tzul. Aban li caru naxbanu li Kacua inca najala. Cuan ban chi junelic. 7 Quicuil nak quexcul li raylal li cuanqueb sa li naajej Cusn. Ut nequesicsot xbaneb xxiu li cuanqueb Madin. 8 At nimajcual Dios, ma yo ta bi ajoskil sa xben li nima nak xaxakab li ha? Ma yo ta bi ajoskil sa xben li palau nak xajach ru? Laat xabanu aan re xcolbaleb la tenamit nak quenume jun pacal li ha chirixeb lix cacuay ut sa eb lix carruaje. 9 Xacutbesi la cuanquilal chiruheb. Chanchan nak ac cauresinbil la tzimaj. Xaye riquin juramento nak tacoleb la tenamit ut jocan xabanu. Quilajejache li choch ut quilajeel li ha. 10 Ut quicuil ajcui nak xban la cuanquilal, li tzul quexucuac chacuu ut quilajeecan sa xnaajeb. Quicuan li but

1Aan

Li quixye laj Habacuc sa lix tij

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

HABACUC3

1508

sa ruchichoch ut cau yo chi ecanc xyab li ha nak yo xcutlenquil lix cau ok. 11 Quicuil nak cuan chak la tzimaj ut la lans sa la cuuk ut cajo nak nalemtzun. Li po ut li sake inca chic queecan sa lix naajeb nak quexque retal la cuanquilal. 12 Cajo la joskil nak casuti li ruchichoch ut cayekiheb sa acuok li tenamit xban ajoskil. 13 Laat catchal chixcolbaleb la tenamit ut chixcolbaleb li ac sicbil ruheb aban. Ut casach ru li nacamoc be sa xyankeb li inca useb xnaleb. Ut casacheb ru chixjunileb li nequetaken re. Chanchan nak najuque jun li cab nak casach chixjunil. 14 Riquin ajcui lix tzimaj aan, cacamsi laj camol be sa xyankeb li soldado nak quechal chi numtac sa kaben. Chanchan nak nachal li cak-sut-ik nak quechal chikasachbal. Ut cajo xsahilal sa xcholeb nak quechal chi numtac sa kaben lao li inca naru nakacol kib chiruheb. 15 Quicuil nak yocat chi numec sa xben li palau acuochbeneb la cacuay ut li ha cajo nak quitake chak lix cuokx. 16 Nak quicuil li caru talajculmank, cajo nak quiyote inchol. Inca chic quiru quinatinac. Nequesicsot li cuok xban inxiu ut maca chic inmetzeu quincana. Abanan tincuoybeni li cutan nak taculmank li raylal aan. Maca incaux xban nak ninnau nak li Kacua tixsach ruheb li xic nequeiloc ke. 17 Lain sahak sa inchol riquin li Kacua. Usta inca chic taatzumak lix tonal li higo ut inca chic tauchi nk li uvas, ut usta inca chic tauchi nk lix tonal li olivo, ut usta macaakeb chic li carner sa eb li corral ut macaakeb chic li cuacax sa eb lix naaj, tasahok sa inchol. 18 Usta chixjunil li caak re ru ain macaak chic, abanan lain tasahok sa inchol riquin li Kacua laj Colol cue. 19 Li Kacua, li nimajcual Dios, aan li taquehok xcacuilal inchol. Tixque chi seboc li cuok jo xsebal li rokeb li quej li kaxal cau nequealinac. Ut tinixque chi cuanc sa jun naajej bar maca tincul.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Sofonas

ain li atin li quixye li Kacua re laj Sofonas sa eb li cutan nak laj Josas li ralal laj Amn cuan chok rey aran Jud. Laj Sofonas aan ralal laj Cusi. Ut laj Cusi, aan ralal laj Gedalas. Ut laj Gedalas, aan ralal laj Amaras. Ut laj Amaras, aan ralal laj Ezequas. 2 Li Kacua quixye: Tinsacheb ru chi junaj cua li caak re ru cuan sa ruchichoch. 3 Tinsacheb ru chixjunileb li cristian ut tinsach ajcui ruheb chixjunileb li xul. Tinsach ruheb li xul li nequerupupic chiru choxa joqueb ajcui li car li cuanqueb sa li nima. Tinsach ruheb li inca useb xnaleb. Tinsacheb ru chixjunileb li cristian, chan li Kacua. 4 Ut quixye ajcui li Kacua: Tinrakok atin sa xbeneb laj Jud joqueb ajcui li cuanqueb aran Jerusaln. Tinsacheb ru chi junaj cua laj Baal lix dioseb, joqueb ajcui chixjunileb laj tij li nequecanjelac chiru ut chixjunileb li nequelokonin re. 5 Tinsacheb ru li nequetake sa xben li rochocheb ut nequexlokoni li sake, ut li po, joqueb ajcui li chahim. Nequexcuikib rib ut nequexpatz xcaba lix dioseb Milcom. Ut nequexpatz ajcui incaba lain. 6 Eb li quexcanab inlokoninquil tinsacheb ru joqueb ajcui li ma jun cua niquinexlokoni chi moco niquinexcoxla, chan li Dios. 7 Chexucua ru li Kacua Dios xban nak cuulac re xkehil nak tarakok atin sa eben. Chanchan mayejanbil tixbanu reheb lix tenamit nak tixkaxtesiheb sa rukeb li xic nequeiloc reheb. 8 Li Kacua quixye: Sa eb li cutan aan nak tinkaxtesiheb lin tenamit, tinqueheb chixtojbal xmac

1Aan

Tacuulak xkehil nak li Kacua tarakok atin

1509
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SOFONAS1

1510

li nequecamoc be sa xyankeb, jo eb ajcui li ralaleb li rey ut chixjunileb li nequexbanu jo nequexbanu li jalaneb xtenamit nak nequexlokoni li yi banbil dios. 9 Saeb li cutan aan tinqueheb ajcui chixtojbal xmaqueb li nequeoc chi pisconbil sa li rochocheb lix dioseb jo ajcui li nequextub sa rochocheb lix dioseb li nequerelka chak riquin balaki nc. 10 Quixye ajcui li Kacua: Sa eb li cutan aan japjokeb re chixtzamanquil xtenkanquileb laj Jud joqueb ajcui li cuanqueb Jerusaln. Ut taabimank lix yab lix cuxeb toj cuan cui li oquebal li nequecayin cui car. Taabi k ajcui lix yab xcuxeb toj sa lix cab oquebal. Ut terabi nak yokeb chak chi chalc sa li tzul li xic nequeiloc reheb. 11 Chexyabak laex li cuanquex nach riquin li cayil sa li naajej Mactes xban nak tecamsi k chixjunileb laj cay ut tecamk ajcui chixjunileb laj jalol ru tumin. 12 Chanchan tinloch inxam ut tinsiquiheb sa li kojyi n nak tinsiquiheb yalak bar sa li tenamit Jerusaln li inca useb xnaleb. Tinsiquiheb toj retal tinsacheb ru. Tinqueheb chixtojbal xmaqueb li cojcoqueb xchol, li chanchaneb li vino li tuktu ru. Eb aan nequexye sa xcholeb nak li Kacua maca naxbanu, chi moco li us, chi moco li inca us, chanqueb. 13 Tamakek chiruheb chixjunil li caru cuan reheb. Ut li rochocheb tesachek chiruheb. Texyi b li rochocheb abanan inca tecuank chi sa. Teauk uvas, abanan inca texyal li xyaal li ru. 14 Yo chi cuulac xkehil nak tarakok atin li Kacua. Ac yo chi nachoc chak li cutan aan. Kaxal ra texcul sa li cutan aan. Usta kaxal cauheb rib, abanan texjap ajcui re xbaneb xxiu chiru. 15 Sa li cutan aan li Dios tixcutbesi lix joskil chiruheb. Kaxal nabal li raylal ut li rahil cholejil texcul. Tesachek ruheb. Takojyi nok ru li choxa xban li chok ut tamoyk ru li cutan. 16 Sa li cutan aan texyabasi lix trompeta li techalk chi pletic ut japjokeb re, nak techalk chi pletic riquineb li cauheb rib chi pletic xban nak sutsu sa tzac lix tenamiteb ut cuanqueb lix torre najt xteram. 17 Quixye li Kacua: Tinqueheb sa raylal chixjunileb laj Jud ut eb laj Jerusaln. Chanchanakeb li mutz nak texyal raj xsicbal bar texic chixcolbaleb rib, abanan inca teruk xban nak xemacob chicuu. Lix quiqueleb tahoyek ut aran taosok sa li poks ut lix tibeleb takak ut aran taosok, chan li Kacua. 18 Chi moco lix plata chi moco lix oro taruk tacolok reheb chiru lix joskil li Dios sa li cutan aan. Lix joskil li Dios chanchan li xam nak tixsach chixjunil li ruchichoch. Chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch teosok chiru junpat.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1511
1Chutubomak

SOFONAS2

erib ut coxlahomak caru tebanu, laex li tenamit li maca exutan. 2 Checoxla rix li caru tebanu nak toj maji nequecul li raylal li tenebanbil sa eben xban nak sa junpat tanumek li cutan jo nak nacame lix mokoj li trigo xban li ik. Checoxla rix li caru tebanu nak toj maji nachal lix joskil li Dios sa eben. Checoxla rix caru tebanu nak toj maji nacuulac xkehil nak li Dios tixcutbesi lix joskil cheru. 3 Sicomak li Kacua chejunilex laex li tulanex sa ruchichoch. Sicomak li Kacua laex li nequebanu li caru naraj li Kacua. Ti cak le chol ut chebanu li chabilal. Mare chan nak texcolek chiru lix joskil li Dios sa eb li cutan aan.

tenamit Gaza tatzektanak ut li tenamit Ascaln tasachek ruheb. Ut li tenamit Asdod, chi cutan tamakek chiruheb chixjunil li caru cuan reheb. Ut li tenamit Ecrn chanchan michbil teuxk reheb nak tesachek ruheb. 5 Ra chalc re sa eben laex aj Creta li cuanquex chire li palau. Li Kacua xque ajcui jun li raylal sa eben laex aj filisteo nak quixye: Laex aj filisteo li cuanquex sa li naajej Canan, tinsach eru chi junaj cua. Ma jun chi cristian tacanak sa le tenamit. 6 Li tenamit li cuan chire li palau tapimok ut tasuki k chok xnaajeb xul. Aran texchutub ribeb laj ilol xul ut aran texque xnaajeb li carner, chan li Kacua. 7Ut li jo quial chic li tecolek sa li naajej Jud, aaneb chic teechani nk re lix naajeb laj Ascaln ut aran chic tecuank. Chiru li kojyi n tecuark sa li rochocheb laj Ascaln xban nak li Kacua lix Dioseb tixtenkaheb ut tarosobtesiheb cuichic. 8 Quixye li Kacua li kaxal nim xcuanquil: Lain nacuabi nak eb laj Moab ut eb laj Amn nequexhob lin tenamit. Querisi xlokal lin tenamit ut quenumta sa xbeneb. 9 Lain li yoyoquil Dios. Lain li nimajcual Dios, lix Dioseb laj Israel. Lain ninye ain: Relic chi yal nak teosok eb laj Moab ut eb laj Amn jo nak queoso laj Sodoma ut laj Gomorra. Nak qui-oso li naajej aan, junes quix chic quimok aran ut junes atzam chic quicuan aran. Ut li jo quial chic lin tenamit quecole, aaneb chic tecamok re li caru reheb laj Moab ut aaneb chic teechani nk re lix naajeb, chan li Kacua. 10 Chixjunil li raylal ain tachalk sa xbeneb laj Moab joqueb ajcui laj Amn xban nak xexnimobresi ribeb, ut quexhob lix tenamit li Dios li kaxal nim xcuanquil ut quenumta sa xbeneb. 11 Kaxal ra tixbanu li Kacua reheb. Tixsach ruheb chixjunileb li yi banbil dios li cuanqueb sa ruchichoch re nak aan chic texlokoni

4Li

Eb lix ni nkal ru tenamit li macuaeb aj judo tesachek ruheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SOFONAS2,3

1512

nak texcuikib rib chiru sa ruchichoch yalak bar cuankeb. 12 Li Kacua quixye: Jocan ajcui tecul laex aj Etiopa. Tinsach ajcui eru riquin lin chi ch, chan. 13 Li Kacua tixqueheb chixtojbal xmaqueb laj Asiria li cuanqueb sa li norte. Tasachek ru li nimla tenamit Nnive. Ma ani chic tacuank aran. Jo chaki choch tacanak. 14 Lix naajeb laj Asria tacanak chok xnaajeb li xul xban nak juquinbil chic chixjunil li naajej aan. Tantokeb aj chic chi cutanquil li chacalte, lix cheel li rochocheb. Tecuank cuacax aran joqueb ajcui li xul li cuanqueb sa quiche. Sa xben li oquebal tecuark li sosol ut eb li cuarom. Ut taabi k nak tixjap re sa li ventana. 15 Jocain xexcul li tenamit li kaxal sa sa xcholeb nak quecuan ut nequexcacuubresi ribeb xjuneseb rib. Quexye sa xcholeb: Lao nim kacuanquil. Ma ani chic cuan xcuanquil chiku lao, chanqueb. Ilomak chanru nak xeoso ut lix naajeb xcana chok xnaajeb li josk aj xul. Chixjunileb li tenumek aran, texsee ut terecasi lix jolomeb nak teril caru quexcul li tenamit aan.

tachalk sa xben li tenamit Jerusaln xban nak xexketketi rib. Quexbanu li inca us jo quexbanu li jalan tenamit ut quexrahobtesi li neba. 2 Inca querabi li caru quixye li Dios chi moco quexcul lix kusbaleb li quixque. Inca quexcojob xchol riquin li Dios chi moco quexsic. 3 Eb laj camol be sa li tenamit chanchaneb li josk aj cakcoj li tetzocak. Ut eb li nequerakoc atin sa xbeneb li tenamit, chanchaneb laj xoj li nequebec chi kek chixsicbal li caru textiu ut nak nequextau, nequexchoy chi junaj cua. Chi moco li bak nequexcanab bayak re cuulaj. 4 Lix profeteb aj tictieb ut ketketeb. Ut eb laj tij quexmux ru li templo ut quexjal ru lix chakrab li Dios ut inca quexbanu chi tzakal re ru. 5 Usta eb li tenamit inca useb xnaleb, abanan li Dios cuan sa xyankeb ut ti c xchol. Aan inca naxbanu caak re ru inca us. Rajlal cutan naxcutbesi lix ti quilal chiruheb ut junelic naxbanu. Abanan li inca useb xnaleb inca nequexnau xutanac. 6 Ut quixye li Kacua: Nabaleb li xni nkal ru tenamit xinsacheb. Maca chic cristian xecana sa li naajej. Xinsach ruheb chi junaj cua. Naquirnac sa eb li be. Ma ani chic nanume aran. Xinsacheb lix tenamit chi junaj cua. 7Li Kacua quixye: Sa inchol lain nak riquin ain tinexxucua laj Jerusaln ut texcul lix kusbaleb li xinque, re nak inca tinsach ru lix tenamiteb. Abanan kaxal cuichic quexbanu li mausilal. 8 Jocan nak chineroybeni cuan, chan li Kacua,

1Raylal

Tasachek ru li tenamit Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1513

SOFONAS3

toj tacuulak xkehil nak tincuisi injoskil sa eben. Lain ac xinye nak tinchutubeb ru lix ni nkal ru tenamit ut tinrakok atin sa xbeneb. Chanchan li xam nak tincut lin joskil cheru. Tinsacheb ru chixjunil le tenamit xban nak yo injoskil sa eben. xkehil nak tinjal cuichic lix nalebeb li tenamit re nak chixjunileb texque cuichic inlokal ut junajakeb chic lix chol chi
9Tacuulak

Tayi bak cuichic li tenamit Jerusaln

Tasachek ru li nimla tenamit Jerusaln. (Sofonas 3.20)


La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SOFONAS3

1514

canjelac chicuu. 10 Toj jun pacal li nima li cuan Etiopa techalk chak lin tenamit, li queisi c sa lix tenamiteb. Ut texque cuichic inlokal ut texque cuichic xmayej chicuu. 11 Sa eb li cutan aan inca chic texxutanobresi k xban li inca us xebanu nak xexmacob ut xeketketi erib chicuu. Lain tincuisiheb sa eyank li ketketeb ut li nequexnimobresi ribeb. Ut inca chic tacuank li ketketil sa lin santil naaj. 12 Li jo quialeb li chabil xnalebeb ut li tulaneb sa li tenamit, aaneb li tecanak. Ut cauhakeb xchol cuiquin. 13 Li jo quialeb chic li ralal xcajoleb laj Israel li tecanak, inca chic texbanu li mausilal chi moco tetictiik chi moco tebalaki nk. Texcholani ribeb sa xyalal. Cojcokeb xchol nak tecuark xban nak ma ani chic tachichii nk reheb ut macaakeb chic xxiuheb. 14 Bichankex laex li cuanquex Sin. Japomak ere xban xsahil echol, laex aj Israel. Ut chinumtak taxak xsahil echol, laex li cuanquex Jerusaln. 15 Li Kacua xrisi li raylal li xque sa eben ut xrisiheb li xic nequeiloc ere. Li Kacua aanak chic le rey, laex aj Israel. Jocan nak maca chic texucua xban nak macaak chic li raylal sa eben. 16 Sa eb li cutan aan tayehek reheb laj Jerusaln: Mexxucuac laex li cuanquex Sin. Mecuiba echol. 17 Li Kacua le Dios cuan eriquin. Aan nim xcuanquil ut aan tacolok ere. Li Kacua sahak xchol eriquin ut riquin xnimal xrahom tixque ere li ac yuam. Ut tabichank xban xsahil sa xchol. 18 Li Kacua Dios quixye: Texinchutub laex li najt quexrahobtesi c ut tincuisi le xutan. 19 Sa eb li cutan aan lain tinqueheb chixtojbaleb xmac li querahobtesin ere. Abanan laex texincol ut texincam cuichic sa le naaj, laex li quecul raylal ut quex-isi c sa le tenamit. Ut taquehek cuichic le lokal ut nanok chic eru yalak bar sa ruchichoch. 20 Sa eb li cutan aan, lain texinchutub ut texincam cuichic sa le naaj ut tinque cuichic le lokal ut nanok chic eru yalak bar sa ruchichoch. Ut tinque cuichic li caru ere ut sa chic texcuank, chan li Kacua.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Hageo

xcab chihab roquic chok rey aran Persia laj Daro sa li xben cutan re li xcuak po nak quiatinac li Kacua riquin li profeta Hageo. Li caru quiyehe re xban li Dios quixye re laj Zorobabel, li gobernador, li ralal laj Salatiel. Ut quixye ajcui re laj Josu li xbenil aj tij, li ralal laj Josadac. 2 Aan ain li quixye li nimajcual Dios re laj Hageo: Li tenamit ain nequexye nak toj maji nacuulac xkehil nak texyi b cuichic lin templo, chan. 3 Ut laj Hageo quixye reheb li tenamit li caru quiyehe re xban li Dios ut quixye: 4 Ma xkehil ta bi chok ere laex nak texcuank sa chabil cab ut lix templo li Kacua inca nequecoxla xyi banquil? 5 Li nimajcual Dios quixye reheb: Checoxla chi us li caru yoquex chixbanunquil. 6 Kaxal nabal nequerau, ut maca ajcui nequekol; nequexcuaac ut inca nequexnujac; nequex-ucac ut inca nanume le chaki el; nequeque le rak cherix ut inca nequextikcuo; li nacanjelac sa cutan, chanchan sa hopol aj bols naxque lix tojbal. 7 Li nimajcual Dios quixye reheb: Checoxla chi us li caru yoquex chixbanunquil. 8 Jocan nak ayukex sa li quiche ut sicomak chak li che ut yi bomak cuichic lin santil templo ut lain tasahok sa inchol ut aran tinlokoni k, chan li Kacua. 9 Nabal nequesic ut cachin ajcui nequetau. Lain chanchan apunbil tinbanu nak tinmak cheru li caru nequexoc sa le rochoch, xban nak moco ra ta chicuu nak tinbanu. Caut nak tinbanu ere chi jocan? chan li nimajcual Dios. Xban nak kaxal nequeque echol chixyi banquil

1Yo

Li Kacua quixye reheb nak tento texyi b cuichic lix templo

1515
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

HAGEO1,2

1516

Yoqueb chixcambal li che re xyi banquil li templo. (Hageo 1.6)

chi us le rochoch ut inca nequecoxla xyi banquil lin templo, chan. quexmacob. Jocan nak inca quintakla li hab sa xben le choch ut inca quimok le racui mk. 11 Lain xinbanun re nak inca quixque li hab. Lain xinchakihobresin re le racui mk. Quichakic li caru cuan sa li calebal ut sa eb li tzul. Quichakic le trigo joqueb ajcui le uvas. Ut quichakic xtonal le olivos. Quilajechakic chixjunil le racui mk ut tachakik ajcui ere laex joeb ajcui le quetomk. Quicana chi maca rajbal li trabaj li quebanu. 12 Li profeta Hageo quixye reheb chixjunil li quiyehe re xban li Dios. Nak querabi li caru quixye, laj Zorobabel li ralal laj Salatiel ut laj Josu li xbenil aj tij, li ralal laj Josadac, joqueb ajcui chixjunileb li tenamit, quexxucua ru li Kacua lix Dioseb. Ut quexbanu li quixye. 13 Ut laj Hageo, lix profeta li Dios, quiatinac riquineb li tenamit sa xcaba li Kacua Dios. Quixye reheb: Jocain xye ere li Dios: Lain cuankin eriquin, chan. 14 Ut li Kacua quixque xcacuil xchol laj Zorobabel, li ralal laj Salatiel, li gobernador re Jud, jo ajcui laj Josu lix benil aj tij, li ralal laj Josadac. Ut quixque ajcui xcacuileb xchol li tenamit, ut queoc chi canjelac re xyi banquil lix templo li nimajcual Dios. 15 Quextiquib canjelac sa li cahib xcacal xbe li xcuak po re li xcab chihab roquic chok rey laj Daro. 1 Jun xcacal xbe li xcuuk po re li chihab aan nak quiatinac cuichic li Dios riquin li profeta Hageo ut quixye re: 2 Tat-atinak riquineb laj Zorobabel li ralal laj Salatiel, ut laj Josu li ralal laj Josadac, joqueb ajcui li tenamit ut taye reheb chi jocain, 3 Ma toj cuan sa eyank qui-iloc re
10 Laex

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1517

HAGEO2

lin templo junxil? Ma jultic ere nak cajo xchinausal nak quicuan? Ma nacuulac ta bi cheru lin templo chanru nak cuan anakcuan? Ma inca ta bi nequeril nak maca chic xchinausal jo junxil? 4 Anakcuan, cacuubresi achol, at Zorobabel. Cacuubresi ajcui achol laat at Josu li xbenil aj tij. Cacuubresihomak echol chejunilex li cuanquex arin ut chexcanjelak ut lain cuankin eriquin, chan li nimajcual Dios. 5 Nak quex-el chak aran Egipto, lain quinye ere nak cuankin eriquin. Ut chalen anakcuan cuanquin eriquin. Jocan nak mexxucuac. 6 Cuulac re xkehil nak lain tincuecasi sa xnaaj li choxa ut li ruchichoch ut li palau. 7 Sicsotkeb xban xxiuheb chixjunileb li xni nkal ru tenamit ut texcam chak arin sa lin templo lix biomaleb ut tanujak lin templo riquin lin lokal, chan li Kacua Dios li kaxal nim xcuanquil. 8 Chixjunil li plata ut li oro li cuan sa ruchichoch cue lain, chan li nimajcual Dios. 9 Li templo li teyi b laex aanak li kaxal lok chiru li quicuan junxil. Ut tinqueheb chi cuanc sa tuktuquil usilal li cuanqueb sa li naajej ain, chan li nimajcual Dios. 10 Cahib xcacal xbe li xbele li po re li xcab chihab roquic chok rey laj Daro nak li Kacua quiatinac cuichic riquin li profeta Hageo. 11 Ut quixye re nak sa xcaba li nimajcual Dios tixpatz reheb laj tij chirix li chakrab. 12 Cui junak aj tij tixcam li mayejanbil tib sa lix ticr ut cui lix ticr tanak sa xben li caxlan cua, malaj ut sa li vino, malaj ut sa li aceite, malaj ut sa xben ca chic re ru chi tzacaemk, ma santobresinbilak chic tacanak li tzacaemk li quinak cui? chan. Ut eb laj tij quechakoc ut quexye nak inca. 13 Tojonak laj Hageo quixpatz cuichic reheb ut quixye: Cui cuan junak ac xmux rib riquin xchebal junak li camenak ut cui tixche li ca re ru chi tzacaemk, ma muxbil chic ru tacanak li tzacaemk? chan. Ut eb laj tij quechakoc ut quexye: Muxbil chic ru tacanak, chanqueb. 14 Quichakoc laj Hageo ut quixye reheb: Jocan eb ajcui li tenamit ain chicuu, chan li nimajcual Dios. Chixjunil li caru nequexbanu ut li caru nequexmayeja chicuu ac muxbil ru, chan. 15 Chalen anakcuan coxlahomak chi us li caru xecul nak toj maji nequetiquib xyi banquil lin templo. 16 Nak toj maji xetiquib xyi banquil li templo, sa echol laex nak junmay coxtal li ru le trigo texoc, abanan lajeb ajcui x-el. Ut nak oc ere xyatzbal ru le uvas,

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

HAGEO2

1518

xecoxla nak tecul mero ciento cuc li xyaal. Abanan junmay ajcui x-el. 17 Lain quinsach ru le racui mk nak quintakla li tikcual ik ut quintakla ajcui li hab chi nabal toj retal quika le racui mk ut quintakla ajcui li sakbach toj retal qui-oso le racui mk, ut quicana chi maca rajbal li trabaj quebanu. Abanan inca xejal ecaux ut inca ajcui xexsuki cuiquin, chan li Kacua. 18 Quehomak retal anakcuan. Cahib xcacal xbe li xbele po nak xechoy xquebal lix cimiento lin templo, chan li Kacua. 19 Quehomak retal chi us. Ma cuan ta bi ru le racui mk xocxo eban? Ma cuan ta bi ru li uvas? Ma cuan ta bi ru li xtonal li higo? Ut, ma cuan ta bi ru li granado? Ut ma x-atzumac ta bi li che olivo? Usta maca chixjunil aan, abanan chalen anakcuan texcuosobtesi, chan li Kacua. 20 Sa ajcui li cutan aan, sa li cahib xcacal xbe li xbele po, quiatinac cuichic li Dios riquin li profeta Hageo ut quixye re: 21 Tat-atinak cuichic riquin laj Zorobabel li gobernador re Jud, ut taye re nak lain tincuecasi sa xnaaj li choxa ut li ruchichoch. 22 Lain tincuisiheb sa lix naajeb li rey ut tincuisi

Li templo li quexyi b cuichic laj Israel, aan kaxal lok chiru li quicuan junxil. (Hageo 2.23)
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1519

HAGEO2

xcuanquileb li xni nkal ru tenamit ut tinsach ruheb. Tinsach ru lix carruajeb re pletic ut chixjunileb li nequexic chi sa. Ut tincamsiheb lix cacuay joqueb ajcui li nequexic chirixeb. Ut xjuneseb texcamsi ribeb chi ribileb rib. 23 Li Kacua li kaxal nim xcuanquil quixye re laj Zorobabel: Sa li cutan aan lain tin-ilok acue, at Zorobabel, ralalat laj Salatiel. Sicbil acuu inban, laat laj canjel chicuu. Rarocat inban jo lin matkab re xbanunquil sellar, chan li nimajcual Dios.

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Zacaras

profeta Zacaras, aan ralal laj Berequas. Laj Berequas, aan ralal laj Iddo. Cuakxakib po xcab chihab roquic laj Daro chok xreyeb laj Persia nak quiatinac li Dios riquin li profeta Zacaras ut quixye re: 2 Lain li nimajcual Dios. Cajo nak quinjosko riquineb le xetonil yucua. 3 Jocan nak taye reheb lin tenamit nak texjal xcaux ut tesuki k cuiquin. Ut lain chic tincuank riquineb. Lain li Kacua li nim incuanquil. Xinyehoc re ain. 4 Mebanu jo quexbanu le xetonil yucua. Eb li profeta li quecanjelac chak junxil queatinac chak riquineb ut quexye reheb, Jocain xye li Kacua Dios. Jalomak ecaux ut canabomak xbanunquil li mausilal, chanqueb. Abanan eb aan inca queraj rabinquil li caru quinye reheb, chan li Kacua. 5 Ut anakcuan, bar cuanqueb le xetonil yucua? Ut, bar cuanqueb le profeta? Ma yoyoqueb ta bi chi junelic? 6 Abanan li atin li quinye quiculman jo quinye. Quiculman jo quinye reheb lin profeta re texye reheb li tenamit. Quexcul li raylal le xetonil yucua jo quinye. Jocan nak queyote xchol ut quexjal xcauxeb. Quexye, Xkacul ajcui li caru quixye chak sa kaben li Kacua li nimajcual Dios jo kaculub xculbal xban li kayehom kabanuhom, chanqueb.

1Li

Eb laj Israel tecuank cuichic Jerusaln

profeta Zacaras, aan li ralal laj Berequas. Laj Berequas, aan li ralal laj Iddo. Yo junlaju po xcab chihab roquic chok rey laj Daro sa
1520
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

7Li

Eb li cacuay li quicutbesi c sa li visin

1521

ZACARAS1

li cahib xcacal xbe li po aan (Sebat xcaba) nak li Kacua quiatinac cuichic riquin laj Zacaras sa jun li visin. 8 Quixye laj Zacaras: Sa jun li kojyi n quicutbesi c jun li visin chicuu xban li Dios. Sa li visin aan quicuil jun li cui nk cuan chirix jun li cacuay cak rix sa jun li ru taka. Xakxo rubeleb li che mirto. Ut chirix aan cuanqueb chic nabaleb li cacuay. Cuanqueb cak rixeb. Cuanqueb repex rixeb ut cuanqueb ajcui sak rixeb. 9 Ut quinpatz re li ngel li yo chi atinac cuiquin: Kacua, caru xyalal ain li yoquin chirilbal? chanquin. Ut li ngel quichakoc ut quixye cue: Lain tinye acue li xyalal li yocat chirilbal, chan. 10 Ut li cui nk li cuan chirix li cacuay rubeleb li che mirto quiatinac chak ut quixye cue: Li caru yocat chirilbal, aaneb li quetaklac chak xban li Kacua re xsutinquil chixjunil li ruchichoch, chan. 11 Ut li cuanqueb chirixeb li cacuay quexye re lix ngel li Kacua li cuan rubeleb li che mirto: Xkasuti chak chixjunil li ruchichoch ut xkaque retal nak cuanqueb sa xyalal ut cuanqueb sa tuktuquil usilal, chanqueb. 12 Ut lix ngel li Kacua quixye: At nimajcual Dios, lajeb xcacal chihab yo ajoskil sa xbeneb li tenamit Jerusaln ut Jud. Jo najtil chic tacuank la joskil sa xbeneb? Ut, joke tacuuxtana ruheb? chan li ngel. 13 Ut li Kacua Dios quichakoc riquin chabil atin ut li ngel li yo chi atinac cuiquin quicojla xchol chirabinquil li caru quixye li Dios. 14 Ut li ngel quixye cue nak tinye resil li quixye li Dios. Jocain quixye li Dios li kaxal nim xcuanquil. Lain kaxal cuichic ninra Jerusaln, lin tenamit Sin. 15 Yo cachin injoskil sa xbeneb lin tenamit. Abanan kaxal cuichic yo injoskil sa xbeneb li tenamit li inca nequepaban ut cojcoqueb xchol xjuneseb xban nak kaxal cuichic ra xexbanu reheb lin tenamit, chan. 16 Jocan nak li nimajcual Dios quixye: Tincuuxtana cuichic ruheb laj Jerusaln. Tayi bak cuichic li templo ut tayi bak ajcui chixjunil li tenamit Jerusaln, chan li Dios. 17 Ut quixye ajcui cue li ngel: Taye ajcui resil ain: Jocain xye li nimajcual Dios. Tinque cuichic chi nabal li caru reheb lin tenamit Jerusaln ut tebincuosobtesi. Chanchan nak toj xinsiqueb ru chok cualal incajol, chan li Dios.

quicutbesi c cuichic chicuu jun chic li visin. Quicuil cahib li xucub. 19 Ut quinpatz re li ngel caru xyalal li cahib chi xucub li yoquin chirilbal. Li ngel quichakoc ut quixye cue: Li cahib chi

18 Ut

Li xucub ut eb laj tenol chi ch li quecutbesi c chiru laj Zacaras sa visin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ZACARAS1,2

1522

xucub ain, aan retalil li cahib chi xni nkal ru tenamit li quenumta sa xbeneb ut quexchachai ruheb lin tenamit Jud, Israel ut Jerusaln, chan. 20 Ut li Kacua quixcut chicuu cahib laj tenol chi ch. 21 Ut lain quinpatz re: Caru aj e nak xechal eb aan? Ut aan quixye cue: Li cahib chi xucub, aaneb retalil li cahib chi xni nkal ru tenamit li querahobtesin reheb lin tenamit toj retal nak inca chic quexcuy. Eb laj tenol chi ch quechal chixsachbal ruheb li cahib chi xni nkal ru tenamit. Sicsotkeb chic xban xxiuheb nak tesachek xban nak quexchachai ruheb lin tenamit Jud, chan li Kacua.

cuan jun li cam re bisoc sa ruk. 2 Ut quinpatz re: Bar xic acue? Ut aan quixye cue: Xic cue chixbisbal li tenamit Jerusaln. Tinbis jo nimal rok ut jo nimal ru, chan. 3 Qui-el li ngel li yo chi atinac cuiquin. Nak yo chi xic, quicuil jun chic li ngel co chixculbal. 4 Ut quixye re: Ayu sa junpat chixtaubal li cui nk li xic re chi bisoc ut taye re nak tetamk cuichic li cristian sa li tenamit Jerusaln. Xban xquial li tenamit ut xban xquialeb lix quetomk inca chic tacuank li tzac li sutsu cui li tenamit. 5 Chanchan sutsuk riquin xam li tenamit Jerusaln nak cuankin riquineb chixcolbaleb riquin lin cuanquil. Ut tincutbesi lin lokal sa xyankeb, chan li Kacua. 6 Li Kacua quixye reheb lix tenamit: Abihomak laex aj Israel. Lain xinjequin eru sa chixjunil li ruchichoch. Anakcuan tex-elk sa li naajej li cuan sa li norte. 7Laex aj Jerusaln, li cuanquex Babilonia, elenkex ut sukinkex cuichic sa le naaj, chan li Kacua. 8 Nak acak xque lin lokal li Kacua li nimajcual Dios quinixtakla xyebal ere caru texcul li xni nkal ru tenamit li querahobtesin ere ut quenumta sa eben. Li ani narahobtesin ere, chanchan ajcui nak lain quinexrahobtesi, chan. 9 Jocan nak tinqueheb sa raylal. Ut laex li cuanquex chok xmoseb, texinque chi numtac sa xbeneb aan re nak tenau nak li nimajcual Dios, aan li quitaklan chak cue. 10 Li Kacua quixye: Bichankex chi sa sa echol laex aj Jerusaln xban nak lain tincuank eriquin, chan. 11 Sa eb li cutan aan nabalakeb li tenamit tepabank re li Kacua. Ut aan tixye: Aanakeb ajcui lin tenamit. Ut lain tincuank riquineb, chaak li Kacua. Ut laex tenau nak li nimajcual Dios, aan li quitaklan chak cue. 12 Ut li Kacua tacuank cuichic aran Jud sa li Santil Naajej ut tesiquek cuichic ruheb laj Jerusaln xban li Kacua. 13 Chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch chexxucua ta ru li Kacua ut inca ta chic teecank xban nak aan tixcanab chak lix Santil Naaj ut tachalk sa kayank.

1Li Kacua quixcutbesi chicuu jun chic li visin. Quicuil jun li cui nk

Li cam re bisoc li quicutbesi c sa li visin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1523

ZACARAS3,4

quixcutbesi ajcui chicuu jun chic li visin ut quicuil nak laj Josu li xbenil laj tij xakxo chiru lix ngel li Kacua. Ut xakxo ajcui laj tza sa xnim uk li ngel re xjitbal laj Josu. 2 Ut lix ngel li Kacua quixye re laj tza: A taxak li Kacua Dios chikusuk acue. A taxak li Kacua li quisicoc ruheb laj Jerusaln chikusuk acue. Ma inca ta bi xecole eb aan jo nak xcole li ruuj si isinbil sa li xam? 3 Laj Josu tzaj ru li rak li cuan chirix nak xakxo chiru lix ngel li Kacua. 4 Ut li ngel quiatinac riquineb li yoqueb chi tenkanc re ut quixye reheb: Isihomak li rak li tzaj ru. Ut quixye re laj Josu: Anakcuan xcuisi la cuak li tzaj ru ut xinque li chabil ticr chacuix. Aan retalil nak cuybil sachbil chic la mac. 5 Ut quixye reheb: Bacomak junak ticr sak ru sa xjolom, chan. Ut quexque jun li ticr sak ru sa xjolom ut quexque li chabil ticr chirix. Ut lix ngel li Kacua xakxo aran. 6 Ut lix ngel li Kacua quixque xnaleb laj Josu ut quixye re: 7 Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios: Cui tatcuank jo nacuaj ut cui tabanu li caru ninye, laat tat-ilok re li cuochoch ut laat ajcui tat-ilok re chixjunil li nebal li cuan chire li cuochoch. Cui tabanu ain tinque anaaj sa xyankeb li cuanqueb arin. 8 At Josu, laat li xbenil laj tij. Chacuabihak laat ut cherabihak ajcui eb laj tij li nequetenkan acue. Laex retalil laj canjel chicuu li tintakla chak, li nequexye xtux che re. 9 Lain xinque jun li pec chiru laj Josu. Li pec aan cuan cuukub perel ru. Lain tintzi ba jun li retalil chiru. Ut chiru jun cutan tincuisi lix maqueb li cuanqueb sa ruchichoch. 10 Nak tacuulak xkehil aan, sa chic texcuank chi ribil erib. Ut naru textzacank sa comonil sa xmu li che olivos ut sa xmu li che higo, chan li Kacua li nimajcual Dios.

Laj Josu li xbenil aj tij quicutbesi c chiru laj Zacaras sa visin


1Ut

li ngel li quiatinac cuiquin quisuki cuichic chak ut quinrajsi. Chanchan nak na-ajsi c junak yo chi cuarc. 2 Ut quixye cue: Caru yocat chirilbal? Ut lain quinchakoc ut quinye re: Yoquin chirilbal jun li candelero yi banbil riquin oro. Ut sa xben cuan xnaaj li aceite ut cuan xnaaj cuukub candil ut cuan ajcui cuukub li nanume cui li aceite. 3 Ut chixcatk cuan cuib xtonal li olivo. Jun ton li olivo cuan chixcatk li xnaaj li aceite sa xnim ut

1Ut

Li candelero li quicutbesi c sa li visin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ZACARAS4,5

1524

li jun ton chic cuan sa xtze. 4 Quinpatz re li ngel li yo chi atinac cuiquin: Kacua, caru xyalal ain li yoquin chirilbal? 5 Ut li ngel quichakoc ut quixye cue: Ma inca nacanau caru xyalal li yocat chirilbal? Ut lain quinye re: Inca ninnau, Kacua.

ngel li Kacua quichakoc ut quixye cue: Aan ain li quixye li Kacua re laj Zorobabel: Moco riquin ta emetzeu chi moco riquin ta ecuanquil tebanu li canjel ain. Riquin ban lix cuanquil lin Santil Musik li tinque ere, chan li nimajcual Dios. 7 Usta jo xnimal jun li tzul li chaajquilal li tachalk, abanan laj Zorobabel tixcuy xnumsinquil chixjunil li tachalk sa xben toj tixchoy xyi banquil li templo. Ut nak taquemank li pec re xchoybal li canjel chixjunileb texjap re chixyebal: Cajo xlokal! Bantiox re li Kacua! 8 Ut lix ngel li Kacua quiatinac cuichic cuiquin ut quixye cue: Jocain xye li Kacua: 9 Laj Zorobabel quitiquiban re xyi banquil li templo ut aan ajcui tachoyok re xyi banquil. Ut riquin aan, laat tanau nak li Kacua, li nimajcual Dios xtaklan chak cue eriquin. 10 Li quetzektanan re li canjel sa xticlajic tasahok sa xcholeb chirilbal nak yok chi yaloc li canjel xban laj Zorobabel. Nak xrake xyebal aan, li ngel quixye ajcui: Li cuukub chi candil li xacuil, aan retalil nak li Kacua naril chixjunil li ruchichoch, chan li ngel. 11 Ut lain quinpatz re li ngel: Caru xyalal li cuib ton chi olivo li cuanqueb chi xca pacalil li candelero? 12 Ut quinpatz ajcui re: Caru xyalal li cuib chi ruk che olivo li na-el cui chak li aceite li nanume sa li cuib chi oro li naxic sa li candil? 13 Ut li ngel quichakoc ut quixye cue: Ma inca nacanau caru xyalal li yocat chirilbal? Ut lain quinye re: Inca ninnau, Kacua. 14 Ut li ngel quichakoc ut quixye cue: Li cuib chi ruk che olivo, aaneb retalil li cuib li sicbileb ru chi canjelac chiru li Kacua, laj echal re li ruchichoch, chan.

6 Lix

Li Dios quixye nak tixque xcuanquil laj Zorobabel re xbanunquil li canjel

cuichic chicuu jun li visin. Quicuil nak yo chi xic sa ik jun li botbil hu tzi banbil ru. 2 Ut li ngel quixye cue: Caru yocat chirilbal? Lain quinchakoc ut quinye re: Yoquin chirilbal jun li botbil hu yo chi xic sa ik. Lajeb metro rok ut ob metro ru. 3 Ut aan quixye cue: Li caru tzi banbil chiru li hu ain, aan retalil nak ac

1Quicutbesi c

Li botbil hu li quicutbesi c sa li visin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1525

ZACARAS5,6

xtenebac li tojba mac sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch. Jun pacal tzi banbil nak eb li nequeelkac texcul li tojba mac. Ut sa li jun pacal chic tzi banbil nak eb li nequexpatz xcaba li Dios chi maca rajbal texcul ajcui li tojba mac. Ma jun reheb tecanak chi inca texcul li tojba mac. 4 Li cuanqueb sa rochocheb li nequeelkac texcul li tojba mac joqueb ajcui li cuanqueb sa rochocheb li nequexpatz incaba chi maca rajbal. Aran tacuank li raylal toj retal teosok eb aan ut teosok ajcui li rochocheb jo ajcui chixjunil li caru cuan reheb, chan li Kacua.

quichal cuichic li ngel li ac x-atinac cuiquin ut quixye cue: Il ain li oc re chixcutbal chacuu li Kacua, chan. 6 Ut lain quinye: Caru aan, at Kacua? Ut aan quixye cue: Li yocat chirilbal, aan jun nimla chacach re bisoc trigo. Li chacach ain, aan retalil lix maqueb chixjunileb li cuanqueb sa ruchichoch, chan li ngel. 7Ut quicuaclesi c li chi ch plomo li tzaptzo cui li chacach. Ut chi sa li chacach chunchu jun li ixk. 8 Ut li ngel quixye cue: Li ixk ain, aan retalil li mausilal, chan. Ut li ngel quixtiquisi li ixk chi sa li chacach ut quixtzap cuichic li re riquin li chi ch. 9 Ut quicuil ajcui cuibeb li ixk cuanqueb xxic. Yoqueb chi rupupic. Chanchaneb li nimla xul li narupupic ciguea xcaba. Quicuil nak yoqueb chixtaksinquil li chacach sa ik. 10 Ut quinpatz cuichic re li ngel li yo chi atinac cuiquin: Bar yoqueb chixcambal li chacach aan? chanquin re. 11 Quichakoc li ngel ut quixye cue: Yoqueb chixcambal sa li naajej Sinar. Aran texyi b jun li templo. Nak acak xyalo li templo, aran texxakab sa xnaaj, chan.

5Ut

Li ixk li chunchu sa li nimla chacach li quicutbesi c chiru laj Zacaras sa visin

jun chic li visin chicuu. Quicuil cahib li carruaje re pletic yoqueb chak chi elc sa xyank cuib li tzul kan chi ch nak quicuil. 2 Li xben carruaje quelonbil xbaneb li cacuay cak rixeb; li xcab, aan quelonbil xbaneb li cacuay kek rixeb. 3 Ut li rox carruaje, aan quelonbil xbaneb li cacuay sak rixeb; ut li xca, quelonbil xbaneb li cacuay repex rixeb. 4 Ut lain quinpatz cuichic re li ngel: At Kacua, caru xyalal li cahib chi carruaje li yoquin chirilbal? chanquin. 5 Li ngel quichakoc ut quixye cue: Li cahib chi carruaje li yocat chirilbal, aaneb li retalil li cahib chi musikej li nequecanjelac chiru li Kacua,

1Quicutbesi c

Li cahib chi carruaje li quicutbesi c chiru laj Zacaras sa li visin

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ZACARAS6,7

1526

laj echal re li ruchichoch. 6 Li carruaje li quelonbil xbaneb li cacuay kek rixeb yoqueb chi xic sa li norte, ut li carruaje li quelonbil xbaneb li cacuay sak rixeb yoqueb chi xic sa li oeste li na-oc cui li sake ut li quelonbil xbaneb li repex rixeb yoqueb chi xic sa li sur. 7Ut eb li cacuay teraj ru xic chixsutinquil li ruchichoch. Ut li ngel quixye reheb: Ayukex ut tesuti chak li ruchichoch, chan. Ut eb aan quexsuti chak li ruchichoch jo quiyehe reheb. 8 Chirix aan li ngel quixjap re ut quixye: Il, li xecoeb sa li norte xexque li tenamit chixtojbal rix lix maqueb. Ut xrisi xjoskil li Kacua sa xbeneb, chan li ngel.

Kacua quiatinac cuiquin ut quixye cue: 10 Taxoc li oro ut li plata li xexcam chak laj Heldai, laj Tobas ut laj Jedaas li xesuki chak Babilonia. Sa ajcui li cutan aan tatxic sa li rochoch laj Josas li ralal laj Sofonas. 11 Tacam li oro ut li plata li ac xaxoc. Tayi b li corona ut taque sa xjolom laj Josu li xyucuail aj tij, li ralal laj Josadac. 12 Ut taye re: Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios: Li saj cui nk li nequexye Xtux Che re, aan chanchan jun xtux li che li na-el chak sa xyank li xe. Li cui nk aan tayi bank re lix templo li Kacua. 13 Aan tayi bank re lix templo li Kacua ut aan taquehek xlokal. Aan tacojlak sa lix cojaribal ut aan chic tataklank sa xben li ruchichoch. Aanak li tzakal Rey ut aanak ajcui li tzakal aj tij. Macaak chaajquilal sa li cuib chi canjel li tixbanu. Us taelk lix canjel chiru. 14 Li corona li tayi b tacanak sa lix templo li Kacua re xjulticanquileb laj Heldai Helem, laj Tobas, laj Jedaas ut laj Josas Hen li ralal laj Sofonas. 15 Li cuanqueb chak chi najt techalk chi tenkanc re xyi banquil lix templo li Kacua. Riquin ain teque retal nak li Kacua li nimajcual Dios, aan li quitaklan chak cue sa eyank. Ut chixjunil ain talajculmank nak laex terabi ut tebanu li caru naxye li Kacua li kaDios.

9Li

Li Dios quixye nak taquehek li corona sa xjolom laj Josu li xyucuail aj tij

xca chihab roquic laj Daro chok rey nak li Kacua quiatinac riquin laj Zacaras sa li cahib xbe li xbele li po Quisleu. 2 Eb li cuanqueb sa li tenamit Bet-el quextakla laj Sarezer ut laj Regem-melec rochbeneb nabaleb chic chixtzamanquil xtenkanquileb chiru li Kacua. 3 Ut quexye reheb li profeta ut reheb

1Yo

Li Dios quixye nak inca us yoqueb laj Israel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1527

ZACARAS7,8

ajcui laj tij li nequecanjelac sa lix templo li nimajcual Dios: Ma toj yoko chi yabac ut xbanunquil ka-ayun jo caynako xbanunquil sa ro li po rajlal chihab? chanqueb. 4 Ut quiatinac cuichic cuiquin li Kacua li kaxal nim xcuanquil ut quixye cue: 5 Ye reheb chixjunileb li tenamit ut reheb ajcui laj tij chi jocain: Yal nak laex xebanu le ayun ut xexyabac sa li ro po ut sa li xcuuk po. Xebanu aan rajlal chihab chiru lajeb xcacal (70) chihab. Ma re xquebal ta bi inlokal lain nak xebanu aan? 6 Ma macua ta bi chok ere ajcui laex nak xexcuaac ut xex-ucac? 7 Ma macua ta bi ain li ratin li Kacua yebil chak ere xbaneb li profeta li quecuan chak junxil nak toj nabaleb li cristian cuanqueb Jerusaln ut sa cuanqueb? Nabaleb ajcui li tenamit li cuanqueb chi nach riquin Jerusaln. Ut nabaleb li cuanqueb sa li naajej Neguev ut sa li ru taka, chan li Kacua. 8 Ut li Kacua quiatinac cuichic riquin laj Zacaras ut quixye re: 9 Aan ain li ninye ere lain: Ti cak echol ut chexcuank sa xyalal. Chabilakex chi ribil erib ut chex-uxtanank u. 10 Merahobtesiheb li xmalcaan chi moco li maca xna xyucua. Mebanu raylal re li jalaneb xtenamit chi moco reheb li neba. Chi moco tecoxla xbanunquil raylal reheb le ras eri tzin, chan li Dios. 11 Le xetonil yucua inca queraj xbanunquil li caru quinye reheb. Quexketketi ban ribeb. Inca queraj rabinquil li cuatin. 12 Quexcacuubresi lix choleb. Chanchan li cacuil pec diamante xcaba. Ut inca queraj rabinquil li atin li musikanbil xban li Kacua, li quiyehe reheb xbaneb li profeta junxil. Jocan nak cajo nak quichal xjoskil li nimajcual Dios sa xbeneb. 13 Quixye ajcui li Kacua: Nak lain quinatinac riquineb inca queraj rabinquil li caru quinye. Jocan nak lain inca ajcui xecuabi nak xextzama xtenkanquil chicuu. 14 Chanchan xecame xban li ik li naxsuti rib nak quinjequi ruheb yalak bar sa eb li jalan tenamit bar inca nequexnau. Ut lix naajeb li queel cui xcana chi maca chic cuan chi sa. Xcana jo jun chaki choch ut ma ani chic naru nacuan aran. Kaxal chabil raj li choch, abanan quicanabac jo jun chaki choch.

Kacua li nimajcual Dios quiatinac cuichic cuiquin. 2 Jocain quixye cue: Kaxal ninra lin tenamit Jerusaln (Sin). Jocan nak nachal injoskil sa xbeneb li xic nequeiloc re. 3 Lain tincameb cuichic

1Li

Li Kacua quixye nak tixcol lix tenamit ut tixqueheb cuichic chi cuanc Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ZACARAS8

1528

lin tenamit Jerusaln sa usilal ut tincuank riquineb. Tenamit Ti c Xchol tayehek reheb. Lix tzul li Dios li cuan cui li templo Santil Tzul tixcabain. 4 Jocain xye li Kacua li nimajcual Dios: Eb li ti xil cui nk ut eb li ti xil ixk telajecojlak cuichic sa eb li be. Cuankeb xxuk sa rukeb xban nak ac ti xeb chic chi us. 5 Nabalakeb li cocal tebatzunk sa eb li be. 6 Ut li Kacua quixye ajcui: Laex li jo quial chic texcanak, tecoxla nak inca taruk xbanunquil li sachba cholej ain. Abanan chicuu lain maca chaaj xbanunquil. 7Lain tincoleb lin tenamit chiruheb li tenamit li cuanqueb sa eb li naajej bar na-el cui chak li sake ut chiruheb li cuanqueb sa li naajej bar na-oc cui li sake. 8 Tebincam cuichic sa lix naajeb Jerusaln ut aran chic tecuank. Aanakeb lin tenamit ut lainak lix Dioseb. Lain tintaklank sa xbeneb sa ti quilal ut sa xyalal, chan. 9 Jocain xye li Kacua, li nimajcual Dios: Cacuubresihomak le chol chixyi banquil lin templo. Laex ac querabi li caru quexye li profeta chalen nak quextiquib chak xquebal li cimiento, chan. 10 Nak toj maji quextiquib xyi banquil lin templo, maca xtojbaleb li cui nk, chi moco cuan xtojbal rix li canjel nequexbanu li xul. Ut xiu xiu cuanqueb li tenamit xbaneb li xic nequeiloc reheb. Ut lain ajcui quinbanun re, re nak inca texcam ribeb sa usilal. 11 Jocan quinbanu junxil. Abanan anakcuan moco jocan ta chic tinbanu riquineb li tenamit Israel, li jo quial chic xecana, chan li Kacua li nimajcual Dios. 12 Lain tinqueheb chi cuanc sa tuktuquil usilal. Ut tauchi nk cuichic li racui mkeb sa li choch aan ut tauchi nk ajcui li uvas. Ut lix chuque tatakresi nk re li racui mkeb. Chixjunil ain tinque reheb li tenamit Israel, li jo quial chic tecanak. 13 Laex li ralal xcajol laj Jud ut li ralal xcajol laj Israel, junxil majecuanbilex ut tzektananbilex xbaneb li jalanil tenamit. Abanan, anakcuan texincol ut sa ecaba laex nak osobtesinbilakeb li jalanil tenamit. Mexxucuac. Cacuubresihomak ban echol chi canjelac. 14 Quixye ajcui li Kacua li nimajcual Dios: Lain quincoxla xquebaleb chixtojbal lix maqueb le xetonil yucua nak quexchik injoskil ut inca quinjal incaux riquin li quincoxla xbanunquil. 15 Abanan anakcuan sa eb li cutan ain, xincoxla nak texcuosobtesi cuichic laex aj Jerusaln, jo ajcui chejunilex laex aj Jud. Jocan nak mexxucuac. 16 Aan ain li tento tebanu laex. Yal chex-atinak riquineb le ras eri tzin. Ut chexrakok atin sa ti quilal ut sa xyalal re nak cuank li tuktuquil usilal sa eyank. 17Ma jun ta ere tixcoxla xbanunquil raylal re li ras ri tzin. Ut inca tepatz incaba yal riquin ticti, xban nak aan xic nacuil lain, chan li nimajcual Dios. 18 Li Kacua li nimajcual Dios quiatinac cuiquin ut quixye cue: 19 Li ayun li nequebanu rajlal chihab sa xca li po, sa ro li po, sa

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1529

ZACARAS8,9

xcuuk li po ut sa xlaje li po tasukisi k chok ninke re sahil cholejil chok ere laex li ralal xcajol laj Jud. Jocan nak quehomak echol chi cuanc sa xyalal ut sa tuktuquil usilal, chan li Kacua. 20 Aan ain li quixye li Kacua li nimajcual Dios: Tacuulak xkehil nak techalk nabaleb li cristian sa lix ni nkal ru tenamit chi cuanc arin, chan li nimajcual Dios. 21 Li cuanqueb sa li junjunk chi tenamit texye reheb li cuanqueb sa jalan tenamit: Yokeb. Toxic Jerusaln chixsicbal li Kacua. Aran takatzama chiru li nimajcual Dios nak torosobtesi. Ut eb aan techakok ut texye: Toxic Jerusaln lao, chakeb. 22 Nabaleb techalk sa eb li xni nkal ru tenamit chixsicbal li Kacua arin Jerusaln, ut textzama chiru nak teosobtesi k. 23 Sa eb li cutan aan, lajeb chi cui nk jalan jalank xtenamiteb ut jalan jalank ratinobaleb techalk ut texchap chi rak junak aj judo ut texye re: Lao takaj xic cherix laex aran Jerusaln xban nak nakanau nak li Kacua Dios cuan eriquin laex aj judo, chakeb.

Kacua quixye re laj Zacaras li raylal li texcul li tenamit Hadrac ut li tenamit Damasco. Li Kacua naxnau caru nequexbanu chixjunileb laj Israel ut naxnau ajcui caru nequexbanu li jalan tenamit. 2 Ut tetzakonk ajcui riquin li raylal li cuanqueb sa li tenamit Hamat li cuan sa li este li na-el cui chak li sake. Jocan ajcui li tenamit Tiro ut li tenamit Sidn usta kaxal cuanqueb xnaleb. 3 Li cuanqueb sa li tenamit Tiro quexyi b xnaajeb re xcolbaleb rib. Ut quextub lix biomaleb. Li plata li quextub chanchan chic li poks. Ut li oro quextub, chanchan chic li sulul sa eb li be. 4 Abanan li Kacua tixmak chiruheb li biomal ut tixjuc li cab li xexyi b re xcolbaleb rib ut tixcut sa li palau. Ut catbil nak taosok li tenamit. 5 Nak teril li caru xcul li tenamit Tiro, eb li cuanqueb sa li tenamit Ascaln texucuak. Jocan ajcui li cuanqueb Gaza. Cajo nak tarahok xcholeb. Jocan ajcui li cuanqueb Ecrn techinank xcholeb riquin li caru yoqueb chixcoxlanquil xbanunquil. Ut eb li cuanqueb Gaza tecanak chi maca chic xreyeb. Ut ma jun chic cristian tecanak aran Ascaln. 6 Jalan chic xtenamiteb tecuank aran Asdod. Riquin ain tincubsi xcuanquileb laj filisteo. 7Lain tinbanu re nak inca chic textzaca li quic ut inca chic textzaca li tzacaemk mayejanbil chiruheb li jalanil dios. Ut lain chic tinexlokoni li jo quial chic tecanak. Aanakeb chic laj camol be sa xyankeb laj Jud. Ut eb laj Ecrn chanchanakeb chic laj jebuseo li quecana rubel xtakl li rey David. 8 Lain tincuank riquineb laj Israel

1Li

Tarakek atin sa xbeneb li tenamit li macuaeb aj judo

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ZACARAS9

1530

ut lain tincolok reheb chiruheb li xic nequeiloc reheb. Ut ma ani chic tarahobtesi nk reheb xban nak lain yokin chi iloc reheb. taxak sa le chol laex li cuanquex sa li tenamit Sin. Chexbichank xban xsahil le chol, laex li cuanquex Jerusaln xban nak yo chak chi chalc le rey. Aan ti c xchol ut tulan. Aan laj Colonel. Cojco chak chirix jun china bur. Chirix jun china ral bur yo chak chi chalc. 10 Chixjunil li nacanjelac re pletic tixsach ru. Lix carruaje laj Efran tixsach ruheb jo ajcui lix cacuayeb laj Jerusaln. Ut tixtoki ajcui lix tzimajeb. Tixqueheb li tenamit chi cuanc sa tuktuquil usilal. Ut aan chic cuank xcuanquil sa xbeneb chixjunileb li naajej li naticla cuan cui li palau Mar Muerto ut nacuulac toj cuan cui li palau Mediterrneo xcaba. Ut aan ajcui cuank xcuanquil sa chixjunil li ruchichoch.

9Chisahok

Resil lix culunic li tzakal Rey

quixye li Kacua: Laex aj Jerusaln, xeque xcuanquil li contrato riquin xquiquel li xul li xemayeja. Jocain nak lain texincol chiru li raylal. Chanchan nak texcuisi sa jun li chamal jul li maca ha chi sa. 12 Sukinkex cuiquin laex aj Israel, li toj yoquex chi yooni nc cuiquin, usta rahobtesinbilex xbaneb li jalan tenamit. Lain ninye ere nak usta nabal li raylal xecul, abanan anakcuan kaxal cuichic nabal le rosobtesinquil tinque. 13 Chanchanakex li tzimaj ac cauresinbil re pletic, laex li ralal xcajol laj Jud. Laex li ralal xcajol laj Efran chanchanakex li flecha li nacutman. Ut laex laj Sin, chanchanakex lix kesnal chi ch li cui nk cau rib chi pletic. Chejunilex laex texinque chi pletic riquin li tenamit Grecia, chan li Kacua. 14 Li Kacua tacamok be chiruheb lix tenamit nak texic chi pletic. Chanchanak rak cak nak tixcut lix flecha. Li Kacua Dios tixyabasi lix trompeta. Chanchanak li cacuil ik li nachal sa li sur nak taxic chi pletic. 15 Li nimajcual Dios tixcoleb lix tenamit Israel. Ut aaneb tenumtak sa xbeneb li xic nequeiloc reheb ut texyeki sa rokeb li pec li tecutek cui. Tesachek chi junaj cua li xic nequeiloc reheb laj Israel jo nak nacamsi c li xul li nequexmayeja. Nequexxoc lix quiquel sa jun li sec ut nequexque sa xxuc li artal. 16 Sa eb li cutan aan li Kacua Dios tixcoleb lix tenamit jo nak narileb lix

11Jocain

Li Kacua tixcol cuichic lix tenamit chiruheb li xic nequeiloc reheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1531

ZACARAS9,10

10

quetomk junak laj ilol xul. Nak cuankeb cuichic sa li naajej li taquehek reheb xban li Kacua, tequehek xlokal. Chanchanakeb chic li tertoquil pec li naquehe chiru junak corona. 17 Cajo lix rahom ut li rusilal li Dios sa xbeneb lix tenamit. Nabalak li ru li trigo ut lix yaal li uvas tacuank. Sahak sa xcholeb li saj cui nk ut li saj ixk. 1 Chetzamak re li Kacua re nak tixque li hab li naxque mokon xban nak aan naquehoc re li cak ut aan ajcui naquehoc re li hab chi nabal re nak taelk chi chabil li ichaj sa le calebal. 2 Jocan nak mextzaman reheb li yi banbil dios xban nak aan moco texque ta li caru tetzama. Eb laj ke, aan aj tictieb. Moco yal ta li caru nequexye. Chanchan yal matquenbil nequexbanu li caru nequexye. Moco yal ta nak nequexcojob echol. Xban eb aan nak quexchachai ribeb li tenamit yalak bar. Ra quexcul xban nak ma ani qui-iloc reheb. 3 Li nimajcual Dios quixye: Cajo injoskil sa xbeneb li nequetaklan sa xbeneb lin tenamit. Lain tinqueheb chixtojbal xmaqueb xban nak inca xecamoc be chiruheb sa ti quilal. Abanan lin tenamit Jud lain tincuil xtokobaleb ru. Tintenkaheb ut cauhakeb chic rib jo eb li cacuay li nequexic sa plet. 4 Sa xyankeb li tenamit Jud taelk chak jun li kaxal nim xcuanquil, jo li pec li naquehe sa xxuc li cab. Aan chanchan li che li nacutun re junak li muhebal. Ut chanchan ajcui li tzimaj re pletic. Ut aan li tataklank sa xben chixjunil li ruchichoch. 5 Cauhakeb rib laj Israel chi pletic jo li soldado li nequexyeki li xic nequeiloc reheb sa li sulul li cuan sa be. Tenumtak sa xbeneb li xic nequeiloc reheb xban nak lain li Kacua tincuank riquineb. Texcut xxutaneb li nequechal chirix cacuay chi pletic riquineb. 6 Lain tinque xcacuil xcholeb li ralal xcajol laj Jud. Ut tincoleb ajcui li ralal xcajol laj Jos. Tebinque cuichic chi suki c sa lix naajeb. Lain tincuuxtana ruheb. Chanchan nak ma jun sut xintzektanaheb xban nak lain li Kacua lix Dioseb. Ut tincuabi li caru textzama chicuu. 7 Cauhakeb rib chi pletic li ralal xcajoleb laj Efran. Tasahok sa xcholeb jo nak nasaho sa xcholeb nak nequeruc li vino. Nak texque retal li usilal xinbanu reheb, tasahok ajcui sa xcholeb li ralal xcajol. Tasahok sa xcholeb cuiquin lain li Kacua. 8 Lain tebinbok cuiquin ut tinchutub ruheb xban nak ac xebincol. Ut kaxal cuichic nabalakeb jo nak quecuan chak junxil. 9 Usta ac xinjequiheb ru sa eb li tenamit, ut usta cuanqueb chak sa li najtil tenamit, toj aran tinexcoxla

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ZACARAS10,11

1532

11

chak. Tesuki k chak ut tecuank cuichic sa lix naajeb rochbeneb li ralal xcajol. 10 Tincuisiheb chak sa li tenamit Egipto jo ajcui sa li tenamit Asiria ut tebincam sa lix tenamiteb Galaad ut Lbano. Aran tecuank ut inca chic tatzaklok li naajej re tecuank xban nak kaxal nabalakeb. 11 Lain tintenkaheb chixcuybal xnumsinquil li raylal jo nak quintenkaheb chak nak quenume chak sa li Caki Palau aran Egipto. Lain quintenkaheb nak quinque chi chakic li nima ut quenume jun pacal. Lain tincuisi xcuanquileb laj Asiria re nak inca chic texnimobresi ribeb ut tinsach ajcui xcuanquileb laj Egipto. 12 Lain tinque xcacuilal xcholeb lin tenamit. Ut sa incaba lain tecuank sa xyalal. Lain li Kacua ninyehoc re ain. 1 Canabomak erib chixculbal li tojba mac chalc re sa eben, laex aj Lbano. Laex tex-osok jo nak quicate li chacalte li cuan sa quiche. 2 Chexyabak xban xrahil echol. Quitane li che ciprs. X-oso li ni nki chacalte li cajo xchakal ru. Chexyabak xban nak quisache li ni nki ji aran Basn. Qui-oso chixjunil li quiche. 3 Eb laj ilol re li tenamit japjoqueb re chi yabac xban nak xsache lix chinausal lix tenamiteb. Chanchan nak nequeyabac li ral li cakcoj xban nak li quiche li cuan chire li nima Jordn quisache ru.

Kacua lin Dios quixye cue: Tacuileb li carner re camsi c, chan cue. 5 Eb li nequelokoc reheb li carner, nequexcamsi ut nequexcoxla nak macaeb xmac. Ut eb li nequecayin reheb nequexye: Bantiox xak re li Kacua nak yoco chi biomoc. Chi moco laj ilol reheb nequeril xtokobal ruheb li carner. 6 Jocan ajcui lain inca chic tincuil xtokobal ruheb lin tenamit, chan li Kacua. Tincanabeb ban re nak xic teril ribeb chi ribileb rib. Tinkaxtesiheb sa rukeb lix reyeb toj retal tesachek xbaneb. Ut lain inca tincoleb sa rukeb, chan li Kacua. 7 Quin-oc ut chok aj ilol reheb li carner re camsi c. Ut quinque inchol chirilbaleb li rahobtesinbileb. Quinsic cuib inxuk. Li jun usilal lix caba quinque. Ut li jun chic junajak xcholeb xcaba quinque. 8 Ut chiru jun po quinsach ruheb oxib laj ilol reheb li carner. Inca chic quincuyeb xmac xban nak eb aan xic ajcui niquineril lain. 9 Ut lain quinye reheb li carner: Lain inca chic texcuil. Cui cuan ani tacamk ere, chicamk. Cui cuan ani

4 Li

Li xyalal li quixcutbesi laj Zacaras nak quioc chok aj ilol reheb li carner

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1533

ZACARAS11,12

tasachk ere, chisachk. Ut li jo quial chic tecanak, chextiuhak ribeb chi ribileb rib. 10 Ut quinchap li xuk li quinque usilal chok xcaba ut quintok. Aan retalil nak inca chic xakxo xcuanquil li contrato li quixbanu li Dios riquineb li tenamit. 11 Ut sa ajcui li cutan aan quicana chi maca chic xcuanquil li contrato ut eb laj cay carner li yoqueb chi iloc cue, quextau ru nak li caru xinbanu, aan retalil li caru quixye chak li Dios. 12 Ut lain quinye reheb: Cui teraj tinetoj, tojomakin. Cui ut inca nequeraj intojbal, minetoj. Ut quexbis li plata ut quexque cue lajeb xcacal (30) chi tumin plata chok intojbal. 13 Ut li Kacua quixye cue: Chap li tumin aan li kaxal terto xinexlok cui ut cut sa li cax li cuan aran sa li templo, chan. Ut lain quincam li lajeb xcacal chi tumin plata ut quincut aran sa li cax li cuan sa li templo. 14 Ut chirix aan quintok ajcui li xcab xuk li quinque chok xcaba junajak xcholeb. Aan retalil nak inca chic quecuan chi junajeb xchol li ralal xcajol laj Jud ut li ralal xcajol laj Israel. 15 Li Kacua quixye cue: Tat-oc cuichic chok aj ilol reheb li carner. Abanan, anakcuan inca us tabanu. 16 Li caru tabanu, aan retalil nak lain tinque junak aj camol be reheb lin tenamit. Chanchanak laj ilol carner li inca tixque xchol chirilbal li carner li sachenakeb, chi moco tixsic chak li sachenak, chi moco tixban li tochol. Ut inca tixque xcua li maca chic xmetzeu. Tixsic ban ru li ni nkeb xtibel ut tixtiu. Inca taril xtokobal ruheb. 17 Raylal chalel sa xben laj ilol xul li maca na-oc cui xban nak quixtzektana lin carner. Chanchan nak tinyoc lix nim uk ut tinsach lix nak ru nak tincuisi lix cuanquil. Tacanak chi maca chic xcuanquil chi junaj cua ut chi maca chic xnaleb, chan li Kacua.

12

Kacua li kaxal nim xcuanquil li quiyi ban re li choxa ut quixakaban re li ruchichoch sa xnaaj, li quiquehoc xmusik li cui nk, aan li xyehoc re ain chirix li tenamit Israel: 2 Lain tinque xcuanquileb laj Jerusaln. Ut eb li xic nequeiloc reheb texucuak nak techalk chi pletic riquineb ut riquineb li jun chol chic li tenamit li cuanqueb xcuent Jud. Nak teril li tenamit Jerusaln sicsotkeb xbaneb xxiu. 3 Ut saeb li cutan aan lain tinque cuichic xcuanquileb laj Jerusaln. Chanchanakeb chic jun li pec kaxal al. Ut chixjunileb li xni nkal ru tenamit texjunaji ribeb ut texyal numtac sa xbeneb laj

1Li

Eb laj Israel tenumtak sa xbeneb li xic nequeiloc reheb ut tecuank cuichic Jerusaln

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ZACARAS12,13

1534

13

Jerusaln. Abanan inca texcuy xmetzeuheb laj Jerusaln. Kaxal ra texcul. 4 Lain tinqueheb xxiu lix cacuayeb li techalk chi pletic. Ut tinsach xnalebeb li cuanqueb chirix. Tinqueheb chi mutzoc li cacuay. Abanan li ralal xcajol laj Jud lain tincolok reheb. 5 Ut eb li nequecamoc be sa xyankeb laj Jud texye sa xcholeb: Li nimajcual Dios, aan li kaDios lao li cuanco Jerusaln. Ut aan li naquehoc kametzeu, chakeb. 6 Sa eb li cutan aan lain tinqueheb xcuanquil laj camol be sa xyankeb li ralal xcajol laj Jud re nak tenumtak sa xbeneb chixjunileb li cuanqueb chi xjun sutam. Eb laj Jud chanchanakeb li ru xam li nacatoc re li si. Chanchanakeb li xam li nanak sa xyank li quim li nacat sa junpat. Eb laj Jud texsach ruheb li cuanqueb chi xjun sutam ut tecuank cuichic sa lix naajeb aran Jerusaln. 7Abanan xben cua tincoleb li ralal xcajol laj Jud, re nak eb li ralal xcajol laj David li cuanqueb sa li tenamit Jerusaln inca texnimobresi ribeb chiruheb aan. 8 Sa eb li cutan aan li Kacua tixcoleb li cuanqueb Jerusaln. Eb li macaeb xcuanquil sa xyankeb, cauhakeb chic ribeb jo laj David. Eb li ralal xcajol laj David chanchanakeb li Dios ut chanchanakeb lix ngel li Kacua li nacamoc be chiruheb. 9 Sa eb li cutan aan lain tinsach chixjunil li xni nkal ru tenamit li techalk chi pletic riquineb laj Jerusaln, chan li Kacua. 10 Ut lain tinjal xnalebeb li ralal xcajol laj David joqueb ajcui chixjunileb li cuanqueb Jerusaln. Chabilakeb chic ut junelic tetijok. Ut nak teril nak quexnumsi li chi ch sa lin tibel, teyotek xcholeb ut teyabak. Chanchanakeb li nequeyabac chirix xcamic li ralal li jun ajcui chiruheb. Malaj ut chanchanakeb li nequeyabac chirix xcamic li xben alalbej. 11 Sa eb li cutan aan tacuank jun nimla rahil cholej sa li tenamit Jerusaln, jo quiculman sa li naajej Hadadrimn, li cuan sa li ru taka Meguido. 12 Xban li raylal li texcul teyabak li ralal xcajol laj David ut teyabak ajcui li ixakilbej xjuneseb. Ut jocan ajcui texbanu li ralal xcajol laj Natn, joqueb ajcui li ixakilbej. 13 Ut jocan ajcui texbanu li ralal xcajol laj Lev, joqueb ajcui li ixakilbej. Ut jocan ajcui texbanu li ralal xcajol laj Simei joqueb ajcui li ixakilbej. 14 Jocan texbanu chixjunileb laj Israel. Li junjunk xtepaleb teyabak rochbeneb li ralal xcajol ut jocan ajcui texbanu li ixakilbej. 1 Sa eb li cutan aan, tayolak jun li Yuam Ha. Ut li Ha aan tachajok re lix maqueb ut lix mausilaleb li ralal xcajol laj David joqueb ajcui li cuanqueb Jerusaln. 2 Sa chixjunil li tenamit Israel, lain tinsacheb ru li jalanil dios ut tinsacheb ajcui lix cabaeb re nak inca chic telokoni k xbaneb li tenamit. Ut tincuisiheb ajcui

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1535

ZACARAS13,14

14

li profeta li inca useb xnalebeb sa xyankeb ut tincuisi ajcui lix mausilaleb. 3 Ut cui toj cuan junak taoc chok profeta aj balak, lix na xyucua texye re, Laat tento tatcamk xban nak xattictiic sa xcaba li Dios, chakeb re. Lain li Kacua li yoquin chi yehoc re ain. Cui ani tixque rib chok junak profeta aj balak, camsinbil tauxk re xban lix na xyucua. 4 Ut eb li profeta aj balak texutanak xban li ticti li ac xexye. Ut inca chic tebalaki nk riquin rocsinquil li rak profeta chirixeb. 5 Eb aan texye, Lain macuain profeta. Lain aj calom chalen chak sa insajilal, chakeb. 6 Cui ani tapatzok re, Caut nak tocholeb sa la cuuk? aan tachakok ut tixye, Aaneb ajcui li cuech tenamitil xebanun re, chaak. 7 Li nimajcual Dios quixye: Tincanab chi camsi c laj ilol reheb li carner. Tinkaxtesi re camc li natenkan cue. Tacamsi k laj ilol reheb li carner ut eb li carner texchachai ribeb. Ut tincut injoskil chiruheb li carner. 8 Jocain taculmank sa li tenamit aan: numenak yijach li tenamit teosok. Inca chic qui tecanak, chan li Kacua. 9 Ut li jo quial chic tecanak, chanchan numsinbil sa xam tinbanu reheb nak tinyal rixeb, jo nak nanumsi c li plata ut li oro sa li xam. Eb aan texyaba incaba ut lain tinsumeheb ut tinye reheb: Laex lin tenamit. Ut eb aan texye, Li Kacua, aan li kaDios, chakeb. 1 Cuulac re xkehil nak li Kacua tarakok atin. Ut cheru ajcui laex tajequi k re jalan chixjunil li caru cuan ere. 2 Li Kacua tixchutubeb ru chixjunileb li xni nkal ru tenamit ut texic chi pletic eriquin laex li cuanquex Jerusaln. Tenumtak sa eben ut tacamek li caru cuan ere. Eb li ixk telajechapek xbaneb li cui nk li techalk chi pletic. Yijach le tenamit tecamek sa jalan naajej. Ut li jo quial chic tecanak inca teisi k sa le tenamit. 3 Nak acak xexcul aan li Kacua chic taxic chi pletic riquineb li xni nkal ru tenamit jo quixbanu nak quepletic chak junxil. 4 Sa eb li cutan aan li Kacua taxakli k sa xben li tzul Olivos li cuan jun pacal li tenamit Jerusaln sa releb sake. Ut li tzul Olivos tajachek sa xyi ut tixjec rib. Taticlak sa releb sake lix jachalal ut tacuulak bar na-oc cui li sake. Jun nimla ru taka tacanak sa xyi li cuib jachal. Jun jachal li tzul tacanak sa li norte ut li jun jachal chic tacanak sa li sur. 5 Laex tex-elelik ut texxic sa li ru taka li cuan sa xyank li tzul xban nak li ru taka aan kaxal nimak ut tacuulak toj sa li tenamit Azal. Laex tex-elelik jo nak queelelic le xetonil yucua nak quixque li hi c najter nak toj cuank laj Uzas chok rey aran Jud. Ut nak tachalk li Kacua li kaDios, rochbenak chak chixjunileb lix ngel. 6 Sa eb li cutan

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ZACARAS14

1536

aan taculmank nak li cutan kojyi nak chic ru. 7Kaxal jalanak li cutan aan xban nak inca tacuank cutan chi moco tacuank kojyi n. Moymok ban ru li cutan. Caaj cui li Dios nanaoc re chanru tixbanu. Nak taecuuk tacutanok cuichic. 8 Jun li yuam ha taelk aran Jerusaln. Yijach taxic sa li nimla palau li cuan sa li este li na-el cui chak li sake. Ut li yijach chic taxic sa li palau li cuan sa li oeste li na-oc cui li sake. Li yuam ha aan inca tachakik. Tacuank li ha sa habalke ut tacuank ajcui sa sakehil. 9 Ut li Kacua, aanak chic li tzakal Rey sa chixjunil li ruchichoch. Sa eb li cutan aan, jun ajcui li Kacua texlokoni. Aan li Kacua Dios. Ut caaj chic lix caba aan texque xlokal. 10 Junaj ru tacanak li ru taka. Taticlak chak Geba ut tacuulak toj sa li tenamit Rimn li cuan jun pacal Jerusaln sa li sur. Li tenamit Jerusaln cuank sa li tzul ut cuank ajcui xlokal. Kaxal nabal cuichic li cristian tecuank aran. Taticlak chak cuan cui li oquebal re laj Benjamn ut tacuulak toj cuan cui li xben oquebal, ut toj cuan cui li oquebal li cuan sa xuc. Ut tacuulak ajcui toj cuan cui li torre re laj Hananeel ut toj cuan cui li nayatze cui x-uva li rey. 11 Chi yal kaxal nabal cuichic li cristian li tecuank aran Jerusaln. Inca chic tzektananbilak li tenamit aan xban li Dios ut ma ani chic tasachok ru. Tecuank chi sa sa xcholeb chi macaak chic coxlac. 12 Abanan li Kacua tixque jun nimla raylal sa xbeneb li tenamit li querahobtesin re Jerusaln. Usta toj yoyokeb abanan yok chi kac lix tibeleb. Jocjok aj chic teilok. Ut yok ajcui chi kac li ruuj rakeb. 13 Ut li Kacua tixque jun nimla xiu sa xbeneb ut inca chic texnau caru texbanu. Textiquib xpletinquil ribeb chi ribileb rib. 14 Eb laj Jud tepletik ajcui aran Jerusaln riquineb li xic nequeiloc reheb. Ut texchutub ru chixjunil li biomal li texmak chiruheb li xni nkal ru tenamit. Kaxal cuichic nabal li oro, li plata, ut li chabil ticr li texxoc. 15 Li raylal li texcul li terahobtesi nk re li tenamit Jerusaln, texcul ajcui lix cacuayeb, lix muleb, ut lix camelleb, ut lix bureb, joqueb ajcui chixjunil li xul li quecanjelac chiruheb sa li plet. 16 Ut li jo quial chic li tecolek nak tepletik riquineb laj Jerusaln, rajlal chihab texic aran Jerusaln chixlokoninquil li tzakal Rey, li nimajcual Dios. Ut aran texyi b li coc muhebal re nak texbanu li ninke re xbantioxinquil chiru li Kacua nak quecole. 17Ut li jo quialeb li inca texic aran Jerusaln chixlokoninquil li Kacua Dios li tzakal Rey, li Kacua inca tixque li hab sa xben li racui mkeb. 18 Ut cui eb laj Egipto inca texic aran Jerusaln chi lokoni nc rajlal chihab sa li ninke aan, li Kacua Dios tixque ajcui raylal sa xbeneb jo nak quixque raylal sa xbeneb li xni nkal ru tenamit ut inca tixque li hab sa xben li racui mkeb. 19 Aan ain li tojba

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1537

ZACARAS14

mac li tixque li Kacua Dios sa xbeneb laj Egipto joqueb ajcui li xni nkal ru tenamit cui inca nequexic Jerusaln chixlokoninquil li Kacua Dios sa li ninke li na-uxman rajlal chihab sa eb li coc muhebal. 20 Sa eb li cutan aan chixjunil li caak re ru kaxtesinbilak sa ruk li Kacua. Chiru li coc campanas li naqueman chixcux li cacuay tzi banbilak li atin Kaxtesinbil sa ruk li Kacua. Ut juntaketak xlokaleb li ucal li nequecanjelac sa lix templo li Kacua Dios riquin xlokaleb li sec li nequecanjelac sa li artal. 21 Chixjunileb li ucal li cuanqueb Jerusaln, jo ajcui li cuanqueb Jud, kaxtesinbilakeb chi canjelac chiru li Kacua li nimajcual Dios. Ut sa eb li ucal aan texchik li tib li texmayeja li techalk chi mayejac. Ut sa eb li cutan aan inca chic tecuank laj yaconel sa lix templo li Kacua li nimajcual Dios.

Eb laj Israel tenumtak cuichic sa xbeneb li xic nequeiloc reheb. (Zacaras 14.21)
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Li Hu li Quixtzi ba li Profeta Malaquas

ain li atin li quixye li Kacua re li profeta Malaquas chirix li caru texcul eb laj Israel. 2 Lain junelic nequexinra, chan li Kacua reheb laj Israel. Abanan laex nequeye, Chanru nak takanau nak nocoara? chanquex. Ma macua ta bi ri tzin laj Esa laj Jacob? Lain xinra aan, chan li Kacua. 3 Xintzektana laj Esa. Ut xinsukisi lix naaj chok chaki choch li chabil tzul nak quicuan. Xincanab lix choch chok xnaajeb li josk aj xul, chan li Dios. 4 Ut cui ta texye li ralal xcajol laj Esa li cuanqueb sa li tenamit Edom, Xexsach ru li katenamit, abanan takacuaclesi cuichic li katenamit, chakeb. Abanan li Kacua li kaxal nim xcuanquil tixye: Eb aan texcuaclesi cuichic lix tenamiteb ut lain tinsach cuichic ru. Numtajenak chi mausilal lix tenamiteb chakeb re. Ut tayehek ajcui re, Li tenamit aan junelic yo xjoskil li Dios sa xben. 5 Riquin ajcui xnak eru teril li caru taculmank. Ut teye, Chinimak taxak xlokal li nimajcual Dios yalak bar, chakex.

1Aan

Li Kacua naxra lix tenamit Israel

quixye li nimajcual Dios reheb laj tij: Junak alalbej naxque xlokal lix yucua. Ut junak aj canjel naxque xlokal lix patrn. Cui lain le Yucua, caut nak inca nequeque inlokal? Ut cui lain le patrn, caut nak inca niquineque sa xnak eru? Laex niquinetzektana. Ut nequeye, Caru xatkatzektana cui?
1538
La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

6 Jocain

Li Kacua naxkuseb laj tij

1539

MALAQUAS1,2

chanquex. 7 Laex nequemayeja sa xben lin artal li yibru tzacaemk. Ut nequeye, Caru xkamux cui acuu? chanquex. Nequemux cuu nak nequetzektana lin artal riquin xquebal li mayej inca us. 8 Laex nequecoxla nak naru temayeja chicuu li xul yaj, jo li mutz ru, malaj li yek rok. Ma us ta bi aan? Ayukex ut sihomak aan re li acuabej sa le tenamit. Ma tacuulak na chiru aan? Ut, ma tixcul na cheru chi sa sa xchol? chan li nimajcual Dios. 9 Ut anakcuan, tijonkex. Chextzamank taxak chiru li Kacua re nak aan taruxtana eru. Abanan cui inca nequecanab xbanunquil li inca us, chanru nak taruxtana eru li Dios chi jocan? 10 Li Kacua li nimajcual Dios quixye: Us raj cuan ta junak ere tixtzap raj xpuertil lin templo re nak ma ani chic taoc aran chixtzabbal li xam sa xben lin artal chi maca rajbal. Lain inca sa sa inchol eriquin ut inca chic tincul li nequemayeja chicuu. 11 Yalak bar sa ruchichoch taquehek inlokal xbaneb li cuanqueb sa li xni nkal ru tenamit. Ut yalak bar sa eb li naajej texque xlokal incaba riquin xcatbal li sununquil ban chicuu ut riquin li chabil mayej li texmayeja. Nimanbilak lin caba sa eb li jalan tenamit. 12 Abanan laex nequemux cuu nak nequeye nak maca na-oc cui lin artal ut nequeye nak maca na-oc cui li mayej li naquehe aran. 13 Laex nequeye, Xotitz chi mayejac chiru li Kacua. Laex niquinetzektana. Nequecam chak li xul li elkanbil malaj ut li yek rok, malaj ut li xul yaj ut nequemayeja sa lin artal. Ma tincul ta bi chi sa sa inchol li mayej aan? 14 Tzektananbilak li ani nabalakin riquin xyechiinquil jun li chabil xul telom chok xmayej ut inca ajcui naxque. Naxmayeja ban li xul li yaj li inca us. Lain li tzakal Rey, chan li nimajcual Dios, ut xucuanbilak cuu sa xyankeb li xni nkal ru tenamit. 1 Jocain xye li Kacua: Le chakrabinquil li oc cue xquebal anakcuan, aan ere laex aj tij. 2 Cui inca nequebanu li caru ninye ut cui inca nequeque echol chixquebal xlokal lin caba, texintzektana ut le rosobtesinquil tinsukisi chok raylal. Ac xexintzektana xban nak inca xeque echol chixbanunquil li caru xinye ere. 3 Lain tincuisi le cuanquil ut tincut sa xnak eru lix cot li xul li nequemayeja. Ut texcuisi chirix cab erech xxiquic lix cot li xul li nequemayeja. 4 Ut riquin ain teque retal nak le chakrabinquil li xinque ere, aan re nak xakxok xcuanquil li contrato li quinbanu riquin laj Lev. Lain li Kacua li nimajcual Dios yoquin chi yehoc re ain. 5 Sa li contrato li quinbanu riquin laj Lev quinyechii reheb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

MALAQUAS2

1540

nak tacuank xyuameb ut tecuank sa tuktuquil usilal. Quinbanu li contrato riquineb re nak texxucua cuu. Ut eb aan quexxucua cuu ut quexcubsi ribeb chicuu. 6 Laj Lev quixcholob li xyalal chiruheb li tenamit ut inca quitictiic. Quicuan chi sum atin cuiquin ut sa xcaba aan nabaleb quexcanab xbanunquil li mausilal. 7 Lix canjel eb laj tij, aan xcutbal li xyalal chiruheb li tenamit. Riquineb aan texic li cristian chi rabinquil lix chakrabinquileb inban lain xban nak eb laj tij, aan eb lin takl, chan li nimajcual Dios. 8 Abanan laex xecanab xbanunquil li us jo quexbanu le xetonil yucua. Ut emac laex nak nabaleb xexcanab xbanunquil li naxye sa li chakrab. Riquin aan laex xetzektana li contrato li quinbanu riquin laj Lev. 9 Jocan nak lain xincut exutan ut xic chic nequex-ile xbaneb chixjunileb li tenamit xban nak inca nequebanu li caru nacuaj, ut xban ajcui nak toj nequesic ru ani nequecut li xyalal chiru chi tzakal, chan li nimajcual Dios.

nak toj nequesic ru li junjunk? Ma inca ta bi jun ajcui li kaYucua? Ma inca ta bi jun ajcui li Dios li quiyoobtesin ke? Caut nak nequebanu chi jocan riquineb le ras eri tzin? Caut nak inca nequebanu chi tzakal? Caut nak nequetzektana li contrato li quixbanu li Dios riquineb li kaxetonil yucua? 11 Eb li ralal xcajol laj Jud yoqueb chixbanunquil li mausilal aran Jerusaln jo ajcui sa chixjunil Israel. Quexmux ru li templo li raro xban li Kacua xban nak yoqueb chi sumlac riquineb li ixk li nequexlokoni li jalanil dios. 12 A taxak li Kacua taisi nk reheb sa xyankeb li ralal xcajol laj Jacob li ani yo chixbanunquil li mausilal ain. Yalak ani tabanunk re li mausilal ain taisi k, usta aj cutul chakrab, usta aj tzolonel, usta aj tij. 13 Inca us nequebanu laex. Nequejap ere chi yabac ut nequetakresi li artal riquin xyaal eru xban nak li Kacua inca chic naxcul li nequemayeja chiru. 14 Ut laex nequeye, Caut nak inca chic naxcul li kamayej li Kacua? chanquex. Aan inca naxcul xban nak aan naxnau nak laex xeket li atin li quesume chak xbanunquil nak quexsumla sa esajilal. Ut le rixakil, aan raj li tzakal erochben ut le sum atin. Abanan anakcuan xeket le ratin li queye sa li contrato li quebanu riquineb le rixakil. 15 Ma macua ta bi li Kacua xbanun re nak junajakeb chic ru li jun sumal chi cristian? Caut nak jocan xbanu li Dios? Ma macua ta bi re nak tecuank li ralal xcajoleb ut ti cakeb xchol? Jocan nak chenauhak xrabal le yuam ut canabomak xbalakinquil le rixakil li quexsumla cui sa

10Caut

Eb laj Israel quextzektana li Dios

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1541

MALAQUAS2,3

esajilal. 16 Li Kacua lix Dioseb laj Israel quixye: Lain xic nacuil li ani naxjach rib riquin li rixakil ut naxmux rib chixbanunquil li inca us, chan li Kacua. Jocan nak cherahak le yuam ut memux ru le sumlajic. Kacua xtitz chirabinquil li caru nequeye. Ut toj nequeye, Caru xtitz cui li Kacua kaban? Xtitz eban xban nak laex nequeye nak nasaho xchol li Dios riquin li ani naxbanu mausilal. Ut nequeye ajcui, Cui ta yal nak ti c xchol li Dios, ac xqueheb raj chixtojbal xmaqueb li ani nequebanun mausilal, chanquex. 1 Li Dios quixye: Lain tintakla lin takl laj camol be chicuu. Aan tacholobank xyalal chiruheb li tenamit re nak eb aan yoon cuankeb chixculbal li Jun li tintakla. Chi seb tachalk li Kacua li yoquex chixsicbal ut taoc sa li templo. Li ani chalc re, aan taxakabank re xcuanquil li contrato, li yoquex chiroybeninquil, chan li Dios. 2 Ani ta cui tixcuy rilbal lix culunic li Kacua? Ut, ani ta cui taruk tixxakab rib nak taculunk xban nak aan jo jun li xam li na-isin xtzajnil li oro, ut jo li xabon li nasakobresin re li ticr? 3 Li Kacua tarisiheb lix mausilaleb laj tij. Chanchan nak naxchunub rib laj yi bom plata ut oro. Naxque sa xam li plata ut li oro re risinquil lix tzajnil. Jocan ajcui tixbanu li Kacua nak tarisi lix mausilaleb. Nak ac isinbilak chic lix mausilal li ralal xcajol laj Lev, taruk chic temayejak chiru li Kacua sa ti quilal. 4 Tasahok cuichic sa xchol li Kacua xculbal lix mayejeb laj Jud jo ajcui lix mayejeb laj Jerusaln jo nak quixcul chak chi sa sa xchol lix mayejeb sa eb li chihab quilajenume najter ke cutan. 5 Li Kacua li nimajcual Dios quixye: Lain tinchalk chi rakoc atin sa eben. Lain tinyehok re nak cuan xmaqueb li nequetulac, joqueb ajcui li nequemuxuc caxar, joqueb ajcui li nequexpatz lin caba yal riquin ticti. Ut lain ajcui tinyehok re nak cuan ajcui xmaqueb li inca nequextoj chi tzakal laj canjel, joqueb ajcui li nequerahobtesin reheb li xmalcaan ut eb li nequerahobtesin reheb li maca xna xyucua, joqueb ajcui li nequexbanu raylal reheb li jalaneb xtenamit, chi moco nequexxucua cuu lain, chan li Kacua li kaxal nim xcuanquil.
17Li

Cuulac re xkehil li rakba atin

li Kacua. Inca ninjala. Jocan nak toj maji ninsach eru, laex li ralal xcajol laj Jacob. 7 Chalen nak toj cuankeb chak le na eyucua, laex quetzektana li chakrab li quinque ere ut

6 Lain

Tento xquebal re li Dios li junjunk sa xlajetkil

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

MALAQUAS3

1542

inca quebanu li caru quinye. Sukinkex cuiquin ut lain texincul cuichic chok cualal incajol, chan li nimajcual Dios. Abanan laex nequeye, Caru xopalto cui nak tosuki k acuiquin? chanquex. 8 Lain li Kacua Dios ninpatz ere: Ma tar u k ta bi tarelka li caru cue junak li cui nk? Inca raj. Abanan laex yoquex chi elkac chicuu. Ut nequeye, Caru xkelka acue? chanquex. Laex xexelkac chicuu xban nak inca nequeque li junjunk sa xlajetkil ut inca nequeque le mayej. 9 Tzektananbilex chejunilex laex, jo ajcui chixjunil li tenamit, xban nak yoquex chirelkanquil li caru cue. 10 Jocan ut nak camomak chak chejunilex li junjunk sa xlajetkil sa xnaaj li mayej re nak tacuank li caru tacanjelak sa li cuochoch. Ut yalomakin anakcuan riquin ain. Ma inca tana tinte chak re li choxa ut tinque chak chi numtajenak le rosobtesinquil? chan li nimajcual Dios. 11 Lain inca tincanab chi sachec le racui mk. Inca tincanabeb li xul chixsachbal ru le racui mk. Tacuank ban ru chi nabal le uvas. 12 Ut chixjunileb li xni nkal ru tenamit texye nak osobtesinbilex xban nak cajoak chic xchinausal le naaj, chan li nimajcual Dios.

ra nanak cui le ratin xeye cue, chan li Kacua. Ut toj nequeye, Caru xkaye? Caru xatkahob cui? chanquex. 14 Laex xeye, Maca aj e nak yoco chi canjelac chiru li Kacua. Caru takara nak yoko chixpabanquil lix chakrab? Caru takara nak yoko chi culuc raylal chixtakenquil li Kacua li nimajcual Dios? chanquex. 15 Ut nequeye ajcui, Us xak reheb li inca useb xnaleb. Eb li nequebanun mausilal, us cuanqueb. Nequexbanu li mausilal yal re xyalbal rix li Dios ut maca nequexcul, chanquex. 16 Abanan eb li nequexxucua ru li Kacua quexjultica chi ribileb rib li rusilal li Dios. Ut li Kacua quirabi ut quixque retal li caru quexye. Ut chiru li Kacua quitzi bac sa jun li hu lix cabaeb li nequexucuan ru ut nequequehoc xlokal li Kacua. 17 Li nimajcual Dios quixye: Sa li cutan nak tinchutub ruheb lin tenamit, kaxal lokakeb chicuu. Jo jun yucuabej naril xtokobal ru li ralal li nacanjelac chiru, jocan ajcui nak tincuil xtokobal ruheb lin tenamit lain. 18 Toj aran teque retal li ani quixbanu li us ut li ani inca quixbanu li us. Teque retal lix jalanil riquineb li ani quecanjelac chicuu ut li ani inca quecanjelac chicuu, chan li Kacua.

13 Kaxal

Li Dios naxtokoba ruheb li chabileb xnaleb

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

1543

MALAQUAS4

Kacua Dios quixye: Relic chi yal cuulac re xkehil nak lain tinrakok atin. Chanchan li xam li cuan sa li horno nak tinrakok atin sa xbeneb li tenamit. Aran teosok li nequexnimobresi ribeb joqueb ajcui li nequebanun mausilal. Chanchanakeb li quim nak tecatk sa li cutan aan. Ut ma jun chic tecolek. 2 Abanan chok ere laex li nequexucua cuu, lix culunic li tintakla chanchan nak yo chi elc chak li sake xban li ti quilal li tixcam chak chok ere. Texpiscok xban xsahil le chol jo nak nequepiscoc li quetomk nak nequeel sa lix corraleb. 3 Sa li cutan aan, lain tinqueheb li inca useb xnaleb rubel le cuanquil laex. Chanchanakeb chic li poks li nequeyeki sa erok. 4 Misach sa echol li chakrab li quinque re laj Moiss laj canjel chicuu sa xben li tzul Horeb li quinque ere chejunilex laex aj Israel. 5 Relic chi yal lain tintakla li profeta Elas eriquin nak toj maji nacuulac xkehil nak tinrakok atin. Li cutan aan kaxal lok, abanan kaxal xiu xiu ajcui. 6 Aan tixtenkaheb li yucuabej ut li alalbej re nak texcam cuichic rib sa usilal. Ut cui inca texcam ribeb sa usilal, lain tinsach ruheb ut tintzektana lix naajeb, chan li Kacua li nimajcual Dios.

1Li

Li Dios naxsach ruheb li inca useb xnaleb

Li yucuabej ut li alalbej texcam cuichic ribeb sa usilal. (Malaquas 4.6)


La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

HITITAS
Tarso Carquemis

RO TAU TE. M
s
Nnive
Nuzi

HOREOS (HURRITAS) Rio Tig ri Harn


Rio

MAR CASPIO

Ugarit

ASIRIA
Asur

te fra u

QUITIM (CHIPRE)
Arvad

Alepo Rio Orontes Hamat Cades

SIRIA
Mari

MESOPOTAMIA

Ecbatana

2146

MAR MEDITERRNEO
Dor Megido

FE NI CIA

Gebal (Biblos) Sidn Tiro Damasco

KEDAR

ACAD
Babilonia Nippur
Susa

BABILONIA CALDEA
Ur

GOSN
ARAB

Menfis

Helipolis

Rio Jordn CANAN Siquem Jeric Jerusaln Mar Muerto Gaza Hebrn Beerseba Tamar Cades-barnea

DESIERTO ARBIGO

ELAM

Rio N

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

EGIPTO SINA
MADIN MAR ROJO

ilo

El Mundo Antiguo
0 100

Kilmetros

200

300

400

GOLFO PRSICO

2147

Los reinos de Israel y Jud


Lnea de frontera entre Israel y Jud
0 20 40 60 80 Kilmetros

Ribl

Biblos

Zob
o an

ci

ni

eo

rn

Tiro

Dan Cades Hazor


Lago de Galilea (Quinerat)
mak Yar

te .

He rm

Sidn Zarefat

Mt e.

Lb

Fe

Damasco

ter

edi

SI
Astarot Goln

RI

Akk
. te o M mel r Ca

rM

Ma

Dor

Ro Jordn

Rab Misp Betel Jeric Jabne Gezer Ram Jerusaln Filistea Hesbn Bet-Semes Medeba Beln Ascaln Tecoa Adullam Egln Dibn Gaza Hebrn Aroer Debir R o Arnn Ziklag Arad Moab Beerseba Quir-jareset Zoar R
Mar M uerto
o Zered

JUD
Cades-barnea

Bozr

ED

OM

Teman

Elat

Ezin-geber

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

AM

Aphek Jope

Jokean o R Megido Ramot-gilead Jezreel Taanach M G te. ilb Dotn Jabes Gilead oa Tirzah Zafn Samaria Sukkot Siquem

Silo

ISRAEL

Ro Jabok

2148

Antioqua

PISIDIA
Listra Perge

Iconio

Derbe

Atalia

PAMPHYLIA

Tarso

LICIA

CIL

ICIA

Seleucia Antioqua

SIRIA
Mar Mediterrneo

CHIPRE
Salamina Pafos

PRIMER VIAJE MISIONERO DE PABLO

Filipos Nepolis Tesalnica Apolonia Berea

MACEDONIA

MISIA
ASIA
Antioqua

GALACIA

Troas

Corinto Cencrea

Atenas

Efeso

PISIDIA

Iconio Listra Derbe Tarso

ACAYA

C CILI
CRETA CHIPRE

IA

Antioqua

SIRIA

Mar Mediterrneo

Cesarea

JUDEA
Jerusalem

SEGUNDO VIAJE MISIONERO DE PABLO

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2149

Filipos Nepolis Tesalnica Apolonia Berea

GALACIA
Asn

MACEDONIA

Troas Mitilene

ASIA
Corinto Atenas Efeso Mileto Ptara COS

FRIGIA

ACAYA

Tarso

CIA CILI

Antioqua

CRETA

RODAS

CHIPRE

SIRIA

Mar Mediterrneo
Cesarea

Tiro Tolemaida Jerusalem

JUDEA

TERCER VIAJE MISIONERO DE PABLO

Roma Puteoli

MACEDONIA

ITALIA

ASIA
Regio Siracusa

ACAYA
Gnido Mira

CIL

ICI

A
SIRIA

MALTA Fenice

CRETA
Lasea

RODAS Salmn

CLAUDA

CHIPRE
Sidn

Mar Mediterrneo
Cesarea

Jerusalem

JUDEA
VIAJE DE PABLO A ROMA

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2150

El Templo en el tiempo de Jesucristo

Plano del Interior del Templo


4 5 1

El Lugar

El Lugar Santo

La Entrada

Santsimo

3
1. 2. 3. 4. 5. 6.

La Mesa y los Panes de la Proposicin El Candelabro El Altar del Incienso El Velo El Arca del Pacto Los Querubines

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

2151

Kilmetros 0 0.25 0.5


Camino de Cesarea

Jerusaln
en tiempos del Nuevo Testamento
Murallas en tiempos de Jess Murallas construidas por Agripa I Muralla actual

lla ura

sc

on

as ech

inc

iert

as

Cedrn Arroyo de
Puerta del jardn Puerta la Hermosa Tumbas
Prtico de Sa lomn

Camino de Jeric

Estanque de Betesda
Fortaleza Antonia Puerta de Damasco Camino de Jope Glgota

Estanque de Israel
Puerta de las ovejas

Getseman

Templo

edu

Palacio de Herodes Antifas Palacio Palacio de Herodes Teatro Casa de Caifs

Escaleras

los Corte de s gentile real Prtico

Pinculo del Templo

del T irop e n Calle de

Herod es

Puerta del valle

Manantial de Gihn Canal subterrneo de Ezequas Estanque de Salomn


Puerta de las aguas

Camino de Betania

Estanque de la serpiente

Val le

Aposento alto

Estanque de Silo

ll

Puerta de esenios

de H inom
Campo de sangre Camino del Mar Muerto

Camino de Beln

Manantial de En-roguel

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

Monte de los Olivos

Estanque de la torre

Puente

Acu

cto

Ac ue du cto

2152

Kilmetros

EO

Ro Jordn

Corazn Betsaida Capernaum Mar de Can Galilea Magadn Tiberias Nazaret Gadara Nan DE Cesarea

IL

EA

RR

ME

DI

TE

GA

MA

SAMARIA
Sicar Jope Arimatea Jeric Betfag Betania
Siquem
Pozo de Jacob

Emas Jerusaln Beln

JUDEA
Gaza

Mar Muerto

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

SI R
S

Cesarea de Filipo

IA

Tiro

FE

20

40

60

NI

CI

La Tierra Santa en el tiempo de NUESTRO SEOR JESUCRISTO

Sidn

Damasco

LI

DA

LM

AC

IA

IL

IR

IA
TRACIA

AR

NE

GR

O
NTO
GALACIA CAPADOCIA

Roma

MACEDONIA
Filipos Tesalnica Berea Anfpolis Apolonia Troas Aso

PO
BIT

ARMENIA

Puteoli

ITALIA

Nepolis

A INI

Nicpolis Atenas Corinto

Mitilene

Quo
Mileto Atalia Perge

SICI
ACAYA
Patmos
Gnido Ptara Mira

LIA
Rodas

Regio

Prgamo ASIA Antioqua de Pisidia Tiatira Sardis Esmirna Filadelfia Iconio Colosas Listra feso Laodicea Derbe PISIDIA

2153

Tarso

Siracusa

CILICIA
Pafos Salamina

Antioqua de Siria Seleucia

Malta

SIRIA CHIPRE

CRETA
Fenice

Lasea Buenos Puertos

La Santa Biblia en Kekch de Guatemala, 4ta ed., 2010, Liga Bblica Internacional

ER MAR MEDIT

RNE

Sidn Tiro Tolemaida Cesarea Jope Gaza Alejandra

Damasco

Jerusaln

Mapa para el estudio de Los Hechos y las Epstolas

1. El primer viaje misionero de San Pablo.

2. El segundo viaje misionero de San Pablo.


0 100 200 300 400

3. El tercer viaje misionero de San Pablo.

EGIPTO
Kilmetros

ARABIA

4. El viaje de San Pablo a Roma.

S-ar putea să vă placă și