Sunteți pe pagina 1din 6

CUENTO DE EL ZORRO Y LA HUALLATA ATUQMANTAWAN WALLATAMANTAWAN (Hawari)

Huk p'unchawsi wallata irqinkuna chupaykusqa qucha patapi puriykachaq kasqa. Mama atuqtaqsi, wallatata irqinkunatawan munapayaspa qhawasqa. Chaymantas, mama wallataman chimpaykuspa, kayhinata rimapayaykun: _Mamay wallata, Ama hinachu kay!. Willariway. Imaraykutaq wawachaykikunaq chakin munay pukaniraq?. Wallatataq, pay tukusqallaa, atuqta nin: _Wawachaykunaq pukaniraq chakichankunaqa, pari hallp'api, thullpa ukhupi wathiyasqaraykun. Qampis uachaykikunata, munay chakichayuq kanankupaq wathiyarquy; tuqyaqtintaq: ay!, ay!, ay! nispa ninki. Atuqqa kusisqas: chhiqach nispa wasinman, phawaylla kutin. Hinas uankunata, pari hallp'a thullpa ukhupi wathiyarqun, tuqyaqta uyarispataq _ay!, ay!, ay! nispa nisqa. Hinas, h u r n uma n t a u a n k u n a t a y a n a l l a t a a h u r q u s q a ; mancharikuymantas atuqqa qhaparin hinamanta nin _Maypitaq chay wallatari! nispa qucha patata utqalla purin. Wallataqa atuqta rikuspas qucha chawpiman waykuytakusqa. Hinas atuqqa wallatata hap'iyta munaspa unuta upyayta qallarin, sinchi muqch'isqanmantas wauyninta tarin. Kayhinatas wallataqa, atuqta q'uqaykusqa.

CUENTO DE EL ZORRO Y LA HUALLATA TRADUCIDO EN CASTELLANO EL ZORRO Y LA HUALLATA

(Cuento)Cierto da, una huallata seguida por sus polluelos caminaba orgullosa por la orilla de una laguna. La mam zorra admirada, observaba la belleza de la huallata y sus polluelos desde lejos. Acercndose a la mam huallata le convers de la siguiente manera: _Seora huallata, por favor, dgame Porqu las patitas de sus pollitos son tan coloraditas? La huallata llena de orgullo respondi: _Las patitas de mis hijitos son tan coloraditas porque yo las he tostado en ceniza y fuego dentro de un horno. T tambin hornea a tus hijos, para que sus piececitos sean coloraditos. Cuando escuches que revientan vas a decir: ay!, ay!, ay! La zorra creyendo que era cierto regres corriendo a su casa y horne a sus cachorros y cuando el fuego crepitaba, ella deca_ay!, ay!, ay!, tal como haba sido instruida por la huallata. Pero al sacarlas del horno los cachorritos se encontraban completamente chamuscados; la zorra lanz un alarido de susto e inmediatamente se ech a buscar a la huallata, diciendo: _Dnde est esa huallata? Y corri hacia la laguna en su bsqueda. La huallata al verla se fue al centro de la laguna. La zorra queriendo atrapar a la huallata comenz a beber el agua de la laguna y de tanta boconada de agua muri. As, de esta manera, la huallata se burl de la mam zorra.

CUENTOS EN QUECHUA Y TRADUCIDO EN CASTELLANO HUKUCHAMANTAWAN ANKAMANTAWAN (Hawari) Huk p'unchawsi, anka tutamanta huk urqupi hukuchawan taripanakunku. Ankas huk'uchata tapurisqa: _Imatataq rurachkanki? nispa. Huk'uchataqsi kayhinata kutichin: _uqaqa wawaykunapaqmi mikhunata apachkani. Hinaspas ankaqa hukuchata nisqa: _Yarqasqam kani!, Mikhusqaykim. Hukuchataqsi, mancharisqa kayhinata kutichin: _Amapuni, uqata mikhuwaychu, wawaykunata qusqayki. Ankaqa, _Chhiqach! sunqun ukhullapi nisqa. Chayqa kusisqa, mana payta mikhusqachu. Hukuchaqa, qunqayllamantas, ankata kayhinata niykun: _Haku purisun, wawaykunata, qumusayki. Hina ankataqa purichin. Chaymantas, hukuchaqa, qunqayllamanta, huk tu'quman waykuyt'akun, hinas ankaqa nin: _Wawantach quwanqa!. Chaymanta, kusisqa, huk'uchata wawankunantinta suyasqa. Manas huk'uchaqa rikhurimunchu, qhipa karu t'uquntas lluqsirqapusqa. Ankaqa, t'uquq siminpis suyaykuchkan. Mana huk'ucha rikhurimuqtintaq ankaqa nin: _Paytachari mikhuyman karqa nispa; _maypipis tarillasaqpunim uqata yanqhalla q'utuykuwan: _wawayta qusayki nispa. Chayta nispas hanaq pachaman ankaqa phawarikun.

TRADUCIDO EN LENGUA CASTELLANA EL RATN Y EL GUILA (Cuento) Dicen que un da, muy de madrugada, en la cumbre de un cerro un guila se encontr con un ratn. Y dicen que el guila pregunt al ratn: _Qu ests haciendo? Y el ratn le respondi as: _Yo estoy llevando comida para mis hijos. El guila le dijo: _Estoy hambriento! Te voy a comer. El ratn muy asustado le dijo: _Por favor no me comas, te dar a mis hijos. El guila, creyendo que era cierto, dej libre al ratn. De pronto, el ratn, le dice al guila: _Vamos te dar a mis hijos. De esta manera, hizo el ratn que el guila caminara junto a l. De repente el ratn, se meti a un hueco y el guila se dijo: _Me dar a sus hijos!. Y muy contento se puso a esperar al ratn. Dicen que el ratn no apareci, ya que ste logr, escapar del guila salindose por otro hueco. Al ver que el ratn no apareca el guila molesta dijo: _Deb haberme comido al ratn, pero en algn lugar lo encontrar y de todas maneras me lo comer; a m nadie me engaa. Prometindose esto, el guila vol al cielo

WINCHUSWAN MACHAQWAY (Willakuy)

Qunchuukushchaw Qullanan Pinkush nishqan allaapa uunayna markachaw kawayaanaq ishkay allaapa kuyanaquq yanakikuna, winchuswan machaqway, paykuna kashqan mikuyllata ishkan mikuyaq, kasqan qatallawan quuukuyaq hina kikinkunapura taapanakuyaq. Hukpin hunaq Musna mayuman yakuta ashir aywaykaayaptin, winshnusqa mana hamay yachaynin kayninwan paarir uqraqakuykurqan hacha hacha rurinchaw. Machaqway ullpanashqa yanakinta ashir churakaanaq. Winchuspis hina chaynaw ruranana. Ashinakuyaanaq rara waripampachaw, chawpi waripampachaw, hawa waripampachawpis; kuntunqachaw, pumatsakachaw, marka markachaw, tarinakuyaqtsu. Winchus tapukuq chawinpiqwan waripa awkinninkunata, pipis imatapis musyaqtsu. Ampichaw aywaykaptinna machaqwayqa Musna mayu kuchullanlla ashita churapukarqa, yaku huk markakunapa aywaqta qatir allaapa karupakurinaq mana makushllapa hachamarkaman chaarinah, tsaychaw rikanah arashkunata, asillukunata, hawarkunata, hina hatusaq qirukunata kuyay yanaqinta tarirqantsu. Tsaynam mama qucha patak markachaw ashiita churapukarqan mama quchawaman ayway yakuta qatir aywarqan tsaychaw rikanaq hatusaq tapsayuq pishqukunata tukuy tukuy challwakunata, tsaychawpis yananqinta tarinaqtsu utishqana allaapa achachapakushqana hallqaman aywakuykunaq yurah hirkapapis yana hirkapapis, tsaynaw Kunchukusman chaarinaq. Kawish hatun uchukuchu yanaqinpa purunkunata taririrna ullpaakurkunaq Piraq yanaqillaa winchusta mikukurqun, ninaq. Tsaynaw naninpa aywakurkan allaapa ashiwan utishqa hina llakikushqa. Inti hiqar aywaraykaptinna Qullana Pinkush markaman chaarinaq huk awkis qiru hananchaw ullpanashqa wakakuykaqta rikaarinaq yanaqllanta imanir waqanki nir tapunaq Chakiitam pakirquu- nir winchus yaskinaq. Machaqway kushishqa tikrarinaq yanaqinta tarirkur. Amana llakikuytsu, waqaynapistsu apamuu, hacha markapita mama qucha pataq markapitawan hallqa marka hanpikunatam, tsaykunawan hanpishqayki. Tsaypita patsa kushi kushi kuyaylla markankunachaw kawakuyan. Qillqaq: Margoth Huerta Araujo

EL PICAFLOR Y LA CULEBRA (Cuento) En un pueblo muy antiguo de los Qullana Pinkush en Conchucos vivan dos buenos amigos, el picaflor y la culebra, ellos compartan comida, abrigo y se cuidaban. Cierto da cuando se dirigan en busca de agua al ro Mosna, el picaflor muy inquieto volando se perdi por el bosque. La culebra triste y preocupado empez buscar a su amigo, y el picaflor hacia lo mismo. Se buscaban en Huaripampa Alto, Huaripampa Centro, Huaripampa Bajo, en Chavn, en Contonga, en Pomachaca, en Marka Marka y no se encontraban. El picaflor preguntaba a los ancianos de Chavn y Huari y nadie saba nada. Cuando ya la noche se acercaba la culebra decidi buscar por toda la orilla del ro Mosna, se fue alejando ms y ms siguiendo al agua que se iba por otros pueblos y sin darse cuenta lleg a la selva. Ah vio caimanes, monos, jaguares, y grandes rboles. Su bsqueda fue en vano, no encontr a su amigo. Entonces decidi buscarle en la costa. Se fue siguiendo al agua que llegaba al mar. Ah vio pjaros con pico largo, focas, ballenas y muchos peces. Tambin ah su bsqueda fue en vano, no encontr a su amigo. Cansado y con mucho calor se dirigi a la sierra, camin por la cordillera blanca y negra y lleg a los Conchucos. En el tnel de Cahuish encontr plumas de su amigo picaflor y se puso triste. Deca -Quin se habr comido a mi amigo picaflor?- as sigui su camino triste y cansado de tanto buscar. Cuando ya el sol se ocultaba lleg al pueblo de los Qullana Pinkush y en un rbol viejo vio a su amigo que estaba triste muy triste y llorando, y le dijo Porque lloras? El picaflor le contesto -me he roto mi pie- y la culebra alegre porque haba encontrado a su amigo le dijoya no ests triste ni llores yo te curar, aqu traigo comida y medicina de la Selva, Costa y Sierra. Desde esa vez vivieron juntos y felices en su pueblo querido.

S-ar putea să vă placă și