Sunteți pe pagina 1din 293

1

2

A DIVINA COMDIA
PUFCATFIO
DANTE ALICHIEFI

Traduao
Josc Pcdro Xavicr PinIciro
1822-1882
Ilusiracs dc Cusiavc Dorc
1832-1883

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

Fonic Digiial
Digiializaao do livro cn acl
COMPOSTO E IMPFESSO
NAS OFICINAS DE
D. CIOSA - INDSTFIAS CFFICAS S/A
SEO. ATENA EDITOFA
FUA JAVAS, 465 - SO PAULO
MAFO - 1955

2003 Danic AligIicri
3

A DIVINA
COMDIA

PURGATRIO
4

ndIce
Canio I 6
Canio II 14
Canio III 22
Canio IV 31
Canio V 40
Canio VI 48
Canio VII 57
Canio VIII 66
Canio IX 74
Canio X 83
Canio XI 91
Canio XII 100
Canio XIII 109
Canio XIV 118
Canio XV 127
Canio XVI 136
Canio XVII 145
Canio XVIII 153
Canio XIX 162
Canio XX 171
Canio XXI 180
Canio XXII 187
Canio XXIII 195
Canio XXIV 203
Canio XXV 212
Canio XXVI 221
Canio XXVII 229
5
Canio XXVIII 237
Canio XXIX 246
Canio XXX 255
Canio XXXI 264
Canio XXXII 273
Canio XXXIII 283
6

PURGATRIO
CANTO I

Sundo do Incno, Duntc csu nouuncntc o u uo c uc
ugcntssnus cstcus. Encontu-sc nu Iu do Puguto.O
guuduo du Iu, Cutuo Utccnsc, cguntu uos dos Poctus quu
c o notuo du suu onudu. Ec os nstu, dcos, cutuuncntc
uo quc dcucn uzc, untcs dc ncu u suIdu do nontc.

DO cngcnIo ncu a larca as vclas solia
Para corrcr agora cn nar jucundo,
3 E ao dcsicdoso cgo a oa volia.

Aquclc rcino caniarci scgundo,
Ondc cla alna a diia c ncrccida
6 Dc ir ao ccu livrc do ccado inundo.

Fcssurja ora a ocsia anoriccida,
Sanias Musas, a qucn sou voiado;
9 Unir ao canio ncu scja scrvida

Caloc o son alio c sullinado,
Quc s Pcgas cscrar nao crniiira
12 LIcs fossc o aircvincnio crdoado.

Suavc cor dc oricnial safira,
7
Quc sc csarzia no scrcno asciio
15 Do ar aic ondc o ccu rinciro gira,

Fccrcia a visia; c cu lcdo nc dclciio
En surdindo da csiancia icnclrosa,
18 Quc ianio os olIos conirisiara c o ciio.

A lcla csircla, a anor ausiciosa
Sorrir alcgrc faz iodo o Oricnic,
21 Vcla os Pcics, quc a scgucn, luninosa.

Ao ouiro olo cndcrcando a ncnic,
Volio-nc dcsira, c os asiros quairo vcjo,
24 Quc vira so a riniiiva gcnic.

Folgar o ccu arccc ao scu lancjo.
Do Noric, o rcgiao, viuva Ias sido,
27 Dc os conicnlar ic nao foi dado cnscjo.

Dcois dc os rcnirar, ja dirigido
OlIos Iavia ara o olo oosio,
30 Dondc a Carroa Iavia-sc ariido,

Eis noio un vclIo, crio dc nin osio,
Quc rcvcrcncia iania ncrccia,
33 Quc nais do ai nao dcvc o filIo ao rosio.

Nas longas larlas nvca cor saa,
Scndo na cona sua scnclIanic,
36 Quc cn dula irana ao ciio lIc caa.
8

A luz dos sanios asiros ruiilanic
Dc fulgor ianio lIc aclarava o gcsio,
39 Quc o vi, cono sc o sol lIc fossc adianic.

Qucn sois quc cn conira o rio cscuro c ncsio
Do cicrno carccrc Icis fugido os laos?"
42 Movcndo as nolrcs lunas, dissc rcsio.

Qucn vos guiou aluniando os assos
Para a rofunda noiic Iavcr dciado,
45 Quc cnluia scnrc os infcrnais csaos?

As lcis do alisno acaso sc Iao quclrado?
O ccu da, scus dccrcios rcvogando,
48 Quc dos naus scja o ncu donnio cnirado?"

Travou dc nin Virglio, nc coriando
Por voz, accno c naos. cono qucria
51 Os joclIos curvci, olIos laiando.

Dc noiu ncu nao vin" lIc rcsondia
Dc Dana aos rogos, quc do ccu dcsccra
54 Socorro csic Ioncn, sirvo-lIc dc guia.

Pois quc c dcscjo icu quc a nossa vcra
Condiao dcfinida nais ic scja,
57 Prcsiar nc cunro clicaao sinccra.

Aura da vida csic Ionc'inda lafcja,
9
Mas ianio, dc inrudcnic, sc arriscara,
60 Quc c naravilIa vivo ainda csicja.

Dissc cono a salva-lo nc arcssara.
Por ondc os assos dirigir udcssc
63 Essa vcrcda so sc dcarara.

Mosirci-lIc a gcnic, quc or na adccc;
Mosirar-lIc inicnio os quc ora csiao urgando
66 Pccados no lugar, quc ic olcdccc.

Longo scria cono o vou guiando
Dizcr-ic. c fora do alio a quc nc inclc,
69 Para ic vcr c ouvir o cncaninIando,

Digna-ic, ois, lcn'no scr con clc.
A lilcrdadc ancla, quc c iao cara.
72 Salc-o lcn qucn or cla a vida cclc.

Por cla a noric nao ic Ia sido anara
En iica, ondc a vcsic foi dciada,
75 Quc cn Juzo Ia dc scr dc luz iao clara.

Por nos cicrna lci nao c violada.
Elc inda vivc; Minos nao nc cnccc;
78 No crc'lo csiou, ondc acIa-sc cnccrrada

Tua Marcia, quc cn casio olIar arccc
Fogar-ic ainda quc or iua a icnIas.
81 Lcnlrando-a cn favor nosso ic cnicrnccc.
10

Ir dcia aos rcinos icus, nao nos rcicnIas;
Hci dc a Marcia dizc-lo agradccido,
84 Sc la dc ii falar-sc nao dcsdcnIas."

Marcia, a ncus olIos iao jucunda Ia sido
Quc iornou-lIc Caiao cu dc lon grado
87 No nundo quanio quis lIc Ici conccdido.

Esiando alcn do rio dcicsiado,
Movcr-nc ora nao odc. csic rccciio
90 Mc foi, dciando o Linlo, dccrciado.

Sc or dana cclcsic Ias sido clciio,
Cono disscsic, c va lisonja agora;
93 O quc rcqucrcs cn scu nonc acciio.

Vai, ois. cingindo csic Ioncn scn dcnora
Dc liso junco, lava-lIc o scnllanic;
96 Toda a inurcza scja osia fora.

Cunrc quc, quando clc csiivcr cranic
O anjo, quc do ccu vicr rinciro,
99 Ncvoa ncnIuna os olIos lIc quclranic.

La ondc laia o onio dcrradciro
Do nar laiido, csia ilIa icn vioso
102 Juncal quc alasira iodo o scu naiciro.

Nao odc vcgcial rijo ou frondoso
11
Tcr vida ali; orquc nao dolraria
105 Ao cnlaic das ondas caricIoso.

Aqui iornar inuiil vos scria.
Vcrcis ao sol, quc surgc, o nclIor asso
108 Para sulir do nonic cncdia."

Suniu-sc. Ergui-nc, cniao, scn nais csao,
E cn silcncio; olIos fiios no scnllanic
111 Dc Virglio, anarci-nc con scu lrao.

Conigo, o filIo" diz-nc scguc avanic.
Airas volicnos; ois daqui sc inclina
114 O lano ara o nar, quc jaz disianic."

Fugia anic a alva a sonlra naiuiina;
Ja nos ficava aos olIos dcscolcria,
117 Posio rcnoia, a oscilaao narina.

Pcla lancic andavanos dcscria,
Cono qucn irilIa a csirada, quc crdcra,
120 E icnc nao acIar vcrcda ccria.

CIcgando aric, ondc nao udcra
Do rocio iriunfar o sol nasccnic,
123 Porquc sonlra o frcscor ouco nodcra,

Solrc a rclva ncu Mcsirc lrandancnic
As naos anlas alriu. o novincnio
126 LIc noio c, o conrccndo, diligcnic,
12

As lacrinosas faccs lIc arcscnio.
Virglio as corcs rcsiaurou-nc ao gcsio,
129 Quc dcsloiara o infcrno ncvocnio.

Vinos crna raia a asso lcsio.
Nunca solrc aguas suas navcgara
132 Honcn quc o nundo iornc a vcr nolcsio.

Cingido fui, cono Caiao nandara.
Poricnio! A Iunildc lania rcnascida,
Qual anics vi no solo, ondc a arrancara,

136 Scn difcrcna, dc suliio crcscida.

10. Cuoc Musa da cocia. 11. Pcgus, as filIas dc
Picrio, dcsafiaran as Musas ara caniarcn con clas c,
vcncidas, foran iransfornadas cn cgas. 19. A Icu cstcu,
Vcnus. 21. Os Pcxcs, a consiclaao dos Pcics. 31. Un
ucIo cic., Caiao Uiiccnsc, quc, ara nao cnircgar-sc a Julio
Ccsar, suicidou-sc cn iica. 40. Ho cscuo c ncsto, o
Aqucronic. 79. Mucu, csosa dc Caiao.
13


Os ocIos cuuc, oIos Iuxundo
14

CANTO II

Estuo os Poctus undu nu uu, ncctos cn cuuo uo cunnIo,
quundo cIcgu unu Iucu, guudu o un Ano, du quu sucn
unus dcstnudus uo Puguto. Unu dcus, o nsco Cuscu,
ungo dc Duntc, u conutc do Poctu, concu u cuntu unu suu
cunuo. Os dos Poctus c us unus cun u ouu o cunto
Iunonoso. SoIcucn. ocn, o scuco Cutuo, quc us cccndc,
c us unus ogcn uu o nontc.

FESPLENDECIA o sol ja no Iorizonic
Quc icn ncridiano, ondc inincnic
3 O zcniic fica dc Solina ao nonic.

Na aric oosia a noiic diligcnic
Do Cangcs co'as Dalanas sc clcvava,
6 Quc lIc cacn da nao, quando c cccdcnic.

Ja ncssc icno a idadc iransfornava
A lranca c rosca cor da lcla Aurora
9 Nouira, quc a dc aurcos onos sinulava.

Do nar ao longo inda cranos ncssa Iora,
Cono qucn, na jornada cnlcvccido,
12 Sc arcssa cn ncnic, os cs, orcn, dcnora.

Eis, qual solrc nanIa, cnrulcscido,
15
Das ncvoas airavcs, Maric cIancja
15 No oncnic das ondas rcflciido,

Una luz (raza a Dcus dc novo a vcja!}
Tao vcloz clo nar vi dcslizando,
18 Quc nao Ia vo dc avc, quc igual scja.

Maior nosirou-sc c nais fulgcnic, quando,
Dcois dc icr-nc ao Cuia ncu voliado,
21 Dc novo olIci o scu lrilIo conicnlando.

Nvca forna ianlcn, a cada lado,
LIc divisci; alaio aarccia
24 Dc igual cor ouiro vulio assinalado.

Tc asas disccrnir crnanccia
O salio Mcsirc ncu silcncioso.
27 Mas cniao, cono o nauia conIccia,

Dradou. Curva os joclIos rcsciioso,
Junia as naos. cis dc Dcus un ncnsagciro!
30 Dc ora avanic Ias dc vcr ouiros diioso.

Vc quc, aos Iunanos ncios solrancciro,
Para vir dc iao longc vclas, rcnos
33 Possui das asas no volvcr ligciro.

Cono clc as ala ara o ccu ja vcnos,
Eicrnas lunas suas agiiando;
36 Nao nudan cono dos noriais salcnos."
16

En ianio, nais c nais sc aroinquando,
Mais clara solrcssai a avc divina.
39 OlIos alaio luz nc dcslunlrando.

O anjo logo rila a navc inclina,
Tao raida, iao lcvc, quc arccc
42 Voar soncnic na anlidao narina.

Na oa crguido o nauia rcslcndccc.
Fcliz quanio c lIc csia na fronic cscriio;
45 Das alnas iurla ao nando lIc olcdccc.

In cxtu Isuc dc Egto
A una voz caniavan juniancnic
48 E o nais, quc foi no sanio salno diio.

Sinal da Cruz lIcs fcz dcvoiancnic.
Todos cniao rila sc lanaran
51 E iornou, cono vcio, inconiincnic.

En volia rcnirando, os quc ficaran
Parccian dc csanio aodcrados,
54 Cono qucn a csiranIcza sc accrcaran.

O sol frccIava os luncs scus dourados,
La do ncio do ccu icndo cclido
57 O Caricornio a iiros rciicrados,

Quando as alnas, quc Iavian dcsccndido,
17
Pcrgunian-nos. Salcis, ara indicar-nos,
60 Por ondc o nonic odc scr sulido?"

Tornou Virglio. Vos araz julgar-nos
Do lugar salcdorcs; nas viandanics,
63 Cono sois vos, dcvcis considcrar-nos.

CIcgaranos aqui, dc vos, ouco anics,
Por csirada iao ardua c icncrosa,
66 Quc csia sulida a ar, jogo c dc infanics."

Noiando aqucla iurla, curiosa,
Quc cu, clo rcsirar, cra Ioncn vivo,
69 Enfiou anic a visia oricniosa.

E cono, a qucn da az rano crcssivo
Prcscnia, o ovo accrca-sc cuidoso
72 En irocl dc noicias or noiivo.

O lando assin das alnas vcniuroso
En ncu rosio aicniava alvoroado,
75 Quasc csquccido dc ir a scr fornoso.

Una, icndo-sc s nais adianiado
A nc alraar corrcu con ianio afciio,
78 Quc fui dc inulso igual arrclaiado.

Sonlras vas, vcrdadciras so no asciio!
Trcs vczcs quis nos lraos csirciia-la,
81 So as ircs vczcs csirciici ao ciio.
18

Anic o csanio, quc o gcsio nc assinala,
Sorriu-sc; c, cono ja sc rciirassc,
84 Avanando, cu icnici aconanIa-la.

Suavcncnic dissc quc cu arassc,
Pcdi-lIc, con ccricza a conIcccndo,
87 Quc un ouco a raiicar sc dcnorassc.

Cono ic anci" nc rcsondcu vivcndo
No norial coro, assin cu ic ano agora.
90 Por quc vais? Dizc. ao icu dcscjo aicndo."

Caro Casclla" dissc-lIc Ici dc cnlora
Tornar, ao fin dcsia jornada, vida.
93 Por quc dc vir Ias dclongado a Iora?"

Sc a assagcn ncgou-nc rcqucrida
Anjo, quc as alnas, quando araz-lIc, guia,
96 Ofcnsa nao nc fcz incrccida;

Pois a jusio qucrcr olcdccia.
Na larca cn az, ircs ncscs Ia soncnic,
99 A iodos da a cnirada aciccida.

Eu, quc na laga cniao cra rcscnic,
Ondc no nar o Tilrc as aguas dciia
102 Por clc acciio fui lcnignancnic,

A cssa foz scus vos cndirciia;
19
Pois scnrc ali a grci sia rcunida,
105 s cnas do Aqucronic nao sujciia."

Sc nao c or lci nova roilida
Mcnoria c usana do anoroso canio,
108 Quc as nagoas iodas nc adoou da vida,

Praza-ic anigo, conforiar un ianio
MinIa alna, quc nolcsia, quc anofina
111 Siar cnvolia no cororco nanio."

Ano quc cn nnIu ncntc ucocnu"
Enioou clc cniao con ial doura,
114 Quc o son donoso inda alna nc donina.

Ao Mcsirc, a nin, a iodos a lrandura
Do saudoso caniar ianio clcvava,
117 Quc dc ai a ncnic nossa cniao nao cura.

Na ioada, alsorvida, sc cngolfava,
Eis dc rccnic o vclIo vcncrando.
120 Quc fazcis, dcscuidosos?" nos lradava.

Pois csiais na indolcncia assin ficando?
Idc ao nonic, a dcsir cssa inurcza,
123 Quc a visia vos csia dc Dcus vcdando!"

Quais onlos, quc dos agros na largucza,
En dcscjado ascigo cnlclidos,
126 Cono olvidada a naiural lravcza,
20

Suliio arrancaran, dc icnor ungidos,
Sc algun nal inincnic lIcs arccc,
129 Dc cuidados naiorcs ossudos.

Tal a rcccnic grci o canio csquccc,
E, cono Ioncn, quc vai scn icr roiciro,
Corrc cosia, quc aos olIos sc ofcrccc.

133 Nao foi nosso ariir ncnos ligciro.

1-3. Hcscndccu cic., colocando o Purgaiorio nun Icnisfcrio
anioda quclc da icrra, o Pocia noia quc ondc clc csiava o sol
dcsoniava c na ncsna Iora cn Jcrusalcn (Solina} dcscia a
noiic. 46. In cxtu, cic., rinciro vcrso do Salno 114. 91.
Cuscu, nusico florcniino anigo dc Danic c quc Iavia
nusicado algunas cancs dclc. 119. O VcIo, Caiao.
21


Nu ou cgudo o nuutu cscndccc
22

CANTO III

Os dos Poctus sc ucstun u suI o nontc. Enquunto cstuo
ocuundo o ugu ondc u suIdu scu nus uc, uccn un guo
dc unus quc Ics ucn uo cnconto. Pcguntun u cus ondc scu
u suIdu. Unu dus unus sc du u conIccc u Duntc. E Muncdo,
c dc Nuocs c du Scu. Ec nuu cono nocu, cdndo u
Dcus, nu Iou cxtcnu. Estuo untus con cc, us unus dos quc
oun nngos du Suntu Igcu.

ENQUANTO aqucla fuga rccniina
Pcla lancic as sonlras inclia
3 Ao nonic, quc a razao a anar cnsina,

Ao socio ncu ficl cu nc cingia.
Cono scn clc Iouvcra rosscguido?
6 Qucn ara alar-nc csforo nc daria?

Dc rcnorsos arccc ossudo.
conscicncia ura c sullinada,
9 Lcvc falia csar ic da sulido!

Quando aialIava a rcssa, quc c vcdada
A qucn dos aios no dccoro aicnic,
12 Eu, quc scniira a ncnic angusiiada,

Tornando ao ncu inicnio afouiancnic
23
Os olIos cnincncia lcvaniava,
15 Quc ara o ccu nais alio clcva a frcnic.

Nas csaldas o sol nos dardcjava
Fulra luz, quc o ncu coro inicrronia,
18 Pois aos scus raios olicc fornava.

Escuro anic nin so aarccia
O solo. cu, dc alandono rcccoso,
21 Volici-nc ao lado ondc cra o salio Cuia.

Virglio cniao nc cncara. Susciioso
Tc nosiras?" diz Cuidavas, orvcniura,
24 Quc cu nao nais ic aconanIc cuidadoso?

Surgc Vcscr la ondc a sculiura
Cuarda o coro cn quc sonlra ja fizcra
27 Tonando-o a Drindcs, Naolc o asscgura.

Sc anic nin nao a vcs, nao ic dcvcra
Dar asno cono la no firnancnio
30 Sc a luz a luz nao iolIc c nao novcra.

Para calna scniir, frio ou iorncnio
Diss-nos coro a suna Poicsiadc.
33 Cono o fcz? Nao nos dcu conIccincnio.

Faiuo c qucn julga Iunana faculdadc
Franco o infindo caninIo c scniicrno,
36 Por ondc scguc o Enic Uno cn Trindadc.
24

Honcn, vos lasic o quu. sc ao sucrno
Salcr alcvaniar-vos fossc dado,
39 Da Virgcn ao scio nao laiara o Eicrno.

Ja visic orfiar scn rcsuliado
Os quc, ccvar odcndo scu dcscjo,
42 En crciua afliao o icn iornado.

Dc Arisioiclcs falo ncsic cnscjo,
Dc Plaiao, dc ouiros nais." Daiando a fronic,
45 Calou; nosirava iorvaao c cjo.

CIcganos nos cn ianio ao c do nonic
Ondc cra a rocIa dc ial nodo crguida,
48 Quc dc sulir caaz ningucn sc conic.

A vcrcda nais crna c dcsalrida,
Quc dc Lcria a Turlia sc cncaninIa,
51 Da, confroniada, cnoda sulida.

E o Mcsirc, assin falando, os cs dciinIa.
Qucn salc ondc a csic nonic o asso asccndc?
54 Cono aqui scn icr asas sc caninIa?"

Enquanio, laio o rosio, o Mcsirc cnicndc
Na jornada, cn sua ncnic inicrrogando,
57 E cla aliura a visia sc nc csicndc,

Divisci iurla a nos cndirciiando
25
Da nao dcsira; o scu asso cra iao lcnio,
60 Quc nao nc arccia csiar andando.

Aos quc vcn" dissc ao Mcsirc nira
aicnio;
Por clcs odc scr consclIo dado,
63 Sc o nao ic of'rccc o rorio cnsancnio..."

OlIou-nc, c con scnllanic asscrcnado
iurla vagarosa" iornou vanos,
66 E a cscrana ic csforcc, o filIo anado!"

Passos nil ara a grci nos caninIanos
E dc iiro dc cdra inda disiancia,
69 Por nao dcsira arrojada, nos cIananos

Quando aquclcs csriios csiancia
Junio aos cnIascos vi fazcr, ccrrados,
72 Qual iransviado da inccricza cn ansia.

Vos, clciios ao lcn, no lcn finados"
Dissc Virglio cla az diiosa,
75 En quc sois iodos, crcio, cscranados,

Dizci-nc ondc a nonianIa alia c fragosa
Sulir crniic, un ouco sc inclinando.
78 Do icno a crda ao salio c dcsgosiosa."

Cono as ovclIas o rcdil dciando
A una, duas, ircs c a ccrviz icndo
26
81 Daia as ouiras vao inidas ficando;

Todas cono a rincira, sc novcndo,
ConcIcgan-sc-lIc ao dorso, sc cla ara,
84 O orquc, sinlcs, quicias nao salcndo.

Assin a dcnandar-nos sc arcssara
A vcniurosa grci, quc no ncncio
87 Traz a nolcsiia c o udor na cara.

Tonada foi, orcn, dc ianio cnlcio,
Por ninIa sonlra cn vcndo a luz coriada
90 A dcsira, cn dircao da rocIa ao scio,

Quc a vanguarda arou, cono iorvada.
Pclos nais scn dcicna foi scguida,
93 Mas scn lIcs siar a causa rcvclada.

A clicaao rcvino aciccida.
Quc un vivo coro vcdcs confcsso
96 E a luz do sol or csic inicrronida.

Nao Iaja cn vos dc naravilIa cccsso;
Do ccu cla viriudc socorrido,
99 Da nonianIa aiingir qucr o calco."

Dissc Virglio. E foi-lIc rcsondido.
Voliai-vos; caninIai dc nos dianic."
102 E o lugar indicavan rcfcrido.

27
Scn quc un noncnio dcics ir avanic,
Qucn qucr quc scjas, olIa-nc c dcclara",
105 Dissc un dclcs, sc Ias visio o ncu
scnllanic."

Volvi-nc, olIos fiiando cn qucn falara.
Fornoso c louro, iinIa Icroico asciio;
108 Un golc o scu solrolIo scarara.

Tornci-lIc nao" ionado dc rcsciio.
OlIa!" falou a sonlra nc indicando
111 Larga fcrida no alio do scu ciio.

Vcs Manfrcdo sorriu-sc nc falando
Quc ncio foi da Incrairiz Consiana.
114 A ninIa lcla filIa diz, voliando,

(Mac daquclcs or qucn iania Ionra alcana
Aragao con Siclia} o quc Ias salido,
117 Qual a vcrdadc scja lIc afiana.

Dcois quc foi o coro ncu fcrido
Dc golcs dois noriais, a Dcus icdoso
120 Alna cnircguci, cIorando arrccndido.

Fui dc Iorrcndos ccados crininoso,
Mas a Dondadc Infinda acolIc c alraa
123 Qucn crdao lIc sulica csaroso.

Sc o Diso quc cnviou Clcncnic caa
28
Do ncu cadavcr, rcsciiado Iouvcssc
126 Essc rccciio da Divina Craa,

Do coro ncu os ossos nc arccc,
Quc cn frcnic onic, ao c dc Dcncvcnio,
129 En guarda o gravc accrvo inda iivcssc.

Agora os lanIa a cIuva c aouia o vcnio,
Do rcino ncu disianics, junio ao Vcrdc,
132 Ondc os lanou scn luz, scn saincnio.

Mas anaicna ianio alna nao crdc
Quc, quando vcrdc a cs'rana lIc florcscc,
135 Do cicrno anor do Criador dcscrdc.

Por ccrio, cn coniunacia o quc fcnccc
Conira a Igrcja, ainda quando sc arrccnda
138 Na Iora circna sua, aqui adccc

Tcno, quc irinia vczcs conrccnda
Da incniicncia o csao, sc ao dccrcio
141 Prcccs nao irazcn lcnfazcja cncnda.

Vcs, ois, quc odcs nc iornar quicio.
Fcvclando icdadc dc Consiana
Quc inicrdiio nc Ias visio ainda cccio

145 Pclas rcccs dc la nuiio sc alcana."

29
25. Sugc Vcsc cic., o cadavcr dc Virglio dc Drindcs foi
iransoriado ara Naolcs, ondc, ncsic noncnio, dcscia a
noiic. 37. Vos Iustc o guu, cIcga salcr o quc c, scn
rocurar a razao. 50. Dc Lcu u TIu, o caninIo cnirc
csias duas aldcias da Liguria. 112. Muncdo, filIo do
incrador Frcdcrico II c ncio da incrairiz Consiana. 114-
16. MnIu Icu Iu, Consiana, csosa dc Pcdro III dc Aragao
icvc dois filIos. Jainc quc succdcu ao ai cn Aragao c
Frcdcrico, rci dc Siclia. 124. Sc o Iso cic., Darioloncu
Pignaiclli, liso dc Coscnza, or ordcn do aa Clcncnic IV,
dcscnicrrou o coro dc Manfrcdo, quc cra cconungado, c o
nandou jogar no Fio Vcrdc. 133. Anutcnu, cconunIao dos
aas.
30


Dusc tuIu u ns cndctundo...
31

CANTO IV

Scgundo os conscIos cccIdos, os Poctus, utuucs dc un
cunnIo uctudo c dc, soIcn uo nco suto. Vgo
cxcu u Duntc quc, cncontundo-sc cn Icnsco untodu
uqucu tcu, o So gu cn dcuo contuu. Vcndo nutus unus
ccoIdus u sonIu dc un ocIcdo, c uoxnundo-sc u cus,
Duntc cconIccc o scu ungo Hcucquu. A cstuo os cstos
cguosos dos quc cscuun uu uccndc-sc o tcno du
udu.

QUANDO ou clo razcr ou or dcsgosio
Das faculdadcs una c ossuda,
3 Conccnirando-sc, o csriio indisosio

Sc nosira aao, dc ouira qualqucr nascida;
Vcrdadc, quc rcfuia a crcna crrada
6 Qucn cn nos una alna csia nouira
accndida.

E, ois, sc vcndo, ouvindo, alna cngolfada,
Lia-sc cousa, quc a aicnao caiiva,
9 Scn scniir vai-lIc o icno dcsfilada.

Pois faculdadc so no ouvir aiiva
Difcrc dcssa, cn quc alna sc donina.
12 Una rcsa, ouira a vnculos sc csquiva.
32

Ecricncia ao claro isio nc cnsina.
Aqucla sonlra ainiio cscuiando,
15 Ja con cinqucnia graus o sol sc cnina,

Scn quc cu nc acrcclido Iouvcssc, quando
Ao onio fonos, ondc a iurla, unida,
18 Havcis o quc anclais!" dissc, lradando.

Esiando a vinIa ja nadurccida,
Pclo aldcao dc csinIos con lraada
21 Da sclc a csirciia alcria c dcfcndida.

Mais larga c quc a vcrcda alcaniilada
Por ondc fui sulindo aos ncu Cuia,
24 Quando a grci nos dciou alcnoada.

A Noli c a San-Lco or ardua via
Con cs sc vai, Disnaniua assin sc alcana;
27 Tcr asas dc avc aqui nisicr scria;

Ou asas dc un dcscjo, quc nao cansa,
Para o vaic scguir quc, dcsvclado,
30 Mc scrvia dc luz, nc dava cs'rana.

Por carrciro cnirc cnIas cscavado,
Scnrc dc agudas onias cnccido,
33 Pclas naos cada asso cra ajudado.

CIcgados da alia cscara ao ioo crguido
33
Da cnincncia no dorso dcscolcrio,
36 Por ondc ir" dissc cniao Mcsirc
qucrido?"

Eia!" iornou nao dcs un asso inccrio!
Vai sulindo aos nin cla nonianIa;
39 Cuia acIarcnos no caninIo cscrio."

Nao ncdc a visia clcvaao iananIa.
LinIa quc o ccniro coric dc un quadranic,
42 Por ccrio a ingrinidcz nao lIc aconanIa.

Scn foras ja, falci-lIc iiiulanic.
Volvc a facc, ai ncu. olIa icdoso
45 Quc so nc dcias, indo or dianic"

Para ali, filIo" diz ic ala aninoso!"
E o scu lrao indicava una lanura,
48 Quc iorncia o dcclivc icncroso.

Dcssas vozcs csfora-nc a doura
Tanio, quc a rasios lIc scguia o asso
51 Aic ncus cs iocarcn ncssa aliura.

Scniano-nos a ar, cniao, dc csao
Ao nasccnic voliados, qual viagciro
54 A csirada olIando, quc calcara lasso;

Alaio os olIos dirigi rinciro,
Ao sol volici dcois; noici asnado
34
57 Da csqucrda o lunc vir dcssc luzciro.

Dissc Virglio ao vcr quanio cnlcado
Siava, o carro da luz considcrando
60 Quc cra cnirc nos c o Aquilao cnirado.

Sc un c ouiro Icnisfcrio aluniando,
Casior c Polu junio a si iivcra
63 O vasio csclIo, quc ora csia lrilIando,

Da Ursa ainda nais ronqua csfcra,
A roda do Zodaco olscrvaras,
66 Sc a cosiunada csircla nao crdcra.

Mcdiiando, a vcrdadc logo acIaras,
Sc colocados dc Siao o nonic,
69 E csic ouiro na icrra inaginaras,

Anlos guardando idcniico Iorizonic
E Icnisfcrios divcrsos, ondc assa
72 Esirada, cn quc iao nal corrcu Fcionic,

E sc a razao cn ii nao for cscassa,
Vcras quc, cnquanio a un vai or un lado,
75 Ao ouiro clo oosio o sol crassa."

Tanio ao claro janais, o Mcsirc anado,
Cono ora, o ncu cs'riio conrccndcra,
78 Quando csiava or duvida nullado.

35
Quc o crc'lo ncdio da nais alia csfcra,
Quc scnrc Equador cIana-sc cn ccria aric
81 Enirc o invcrno c o sol sc considcra,

Dcvc (sc udc a ncnic cncirar-ic}
Para o noric volvcr-sc, c, no cnircianio,
84 Vian-no Hclrcus dc usiro cla aric.

Agora, sc ic araz, dizc-nc quanio
Hcnos dc andar; quc os olIos, da cnincncia
87 Nao aiingindo o fin, sc cncIcn dc csanio."

Da nonianIa" rcsondc c a ccclcncia
Fadiga no conco causar gravc;
90 Qucn nais solc acIa ncnos rcsisicncia.

Ao icno, cn quc ic arcccr suavc
Tanio, quc a sulas agil c ligciro,
93 Cono dcsccndo da agua o curso a navc,

No icrno ic acIaras dcsic carrciro.
Aos afa dcsfruiaras rcouso.
96 Quanio digo Ias dc vcr quc c vcrdadciro"

Mal acalando o Mcsirc carinIoso,
Pcrio soa una voz. Talvcz ic scja,
99 Anics dc la cIcgar, rcciso un ouso."

Volvcu-sc cada qual ara quc vcja
Qucn falara; alia cnIa dcaranos;
36
102 Eniao so vcnos quc nao scsira csicja.

Muliidao, ccrcando-nos, acIanos
Quc sonlra dcnorava quiciancnic;
105 Por dcsdia dciidos os julganos.

Mosira-sc un nais quc os ouiros ncgligcnic.
Scniado alraa as crnas, icndo o rosio
108 Fccosiado aos joclIos, qual dorncnic.

Dissc cniao. Vc scnIor, quanio disosio
incrcia o quc ali sia arcccndo.
111 Cono irnao da rcguia fica osio."

Elc un ouco voliou-sc olIos novcndo
Para o ncu lado, scn nudar osiura,
114 Pois vai iu, quc cs valcnic!" nc dizcndo.

FcconIcci qucn cra. Inda nc dura
Da agra asccnsao cn aric o grandc ofcgo;
117 Mas cndcrco os assos figura.

A fronic nal crgucu, quando nc acIcgo.
Cono conduz o sol carro csqucrda
120 Tcns rcarado?" dissc con sosscgo.

Por ncncio iao lcnio c voz iao lcrda
Fui algun ianio a riso rovocado.
123 Dclacqua" dissc cu nas a iua crda

37
Nao cIoro. Por quc csias aqui scniado?
Escras guia? Acaso, cono ouirora,
126 Da rcguia ic scnics caiivado?"

Tornou-nc. Irnao, sulir quc inoria agora?
Dc Dcus o anjo, quc dcfcndc a cnirada,
129 Mc dciaria dos naririos fora.

Tanio a oria nc icn dc scr vcdada,
Quanio no nundo nc durara a vida.
132 Pcsci-nc so a noric ao vcr cIcgada.

Mas anics scr nc odc crniiida
Pcla oraao dc qucn da Craa goza;
135 Quc vai ouira, do ccu dcsaicndida?"

Mas o Vaic scguia na cnosa
Jornada. Vcn!" dizia Fcslandccc
O sol no ncio-dia; c icnclrosa

139 Solrc Marrocos ora a Noiic dcscc."

5. A ccnu cudu cic., dc airiluir ao Ioncn divcrsas alnas,
crcna dos lainicos c dos naniqucus. 15. Ju con cnqcntu
guus cic., o Sol crcorrc 15 graus or Iora; orianio Iavian
assado quasc 3 Ioras c ncia. 25-26. No, na Liguria; Suo
Lco, crio dc Urlino; Hsnuntuu, crio dc Urlino. 57. Du
csqucdu cic., o Purgaiorio sc cnconira nun Icnisfcrio
anioda, c orianio o sol aarccia a Danic cla csqucrda
quando no nosso Icnisfcrio arccc lcvaniar-sc dirciia c
caninIar csqucrda. 68. Suo, Jcrusalcn, quc c o lugar
38
anioda ao Purgaiorio. 123. Hcucquu, florcniino, falricanic
dc insiruncnios nusicais, anigo dc Danic. 139. SoIc
Muocos, scndo ncio-dia no Purgaiorio, cn Jcrusalcn, no
Icnisfcrio oosio, cra ncia-noiic, c a noiic concava cn
Marrocos.
39


Po ondc u suIndo us ncu Guu...
40

CANTO V

Posscgundo os dos Poctus u suu uugcn, cncontun unu
nutduo dc unus quc sc uoxnun dccs, dcos dc tc
cccIdo quc Duntc c uuo. Suo cstos dc cssous quc suun
du udu o notc uocntu, nus no n sc uccndcun c
cdouun u scus nngos.

OS assos do ncu Cuia aconanIando,
Dcssas alnas un ouco cra disianic,
3 Quando una, airas dc nos, o dcdo alando,

Vcdc! A luz" cclanou nao c lrilIanic
scsira do quc vai nais dcnorado;
6 Pclo ncncio a un vivo c scnclIanic."

OlIos volvi daqucla voz ao lrado,
E as vi noiar, dc naravilIa cIcias,
9 Cono cu, andando, a sonlra iinIa ao lado.

Por quc ianio, o ncu filIo, assin ic cnlcias?"
Dissc o Mcsirc. Por quc dcicns o asso?
12 Acaso o nurnurar daqui rcccias?

Scguc-nc. a vozcs vas ouvido cscasso!
Qual iorrc, inalalavcl sc, dos vcnios
15 furia oondo valido cnlarao;
41

Qucn firncza nao icn nos cnsancnios,
Do fin sc aaria, a quc alna sc cndcrca
18 E, assin, nalogra, insiavcl, scus inicnios.

Sigo-ic!" ao Mcsirc ncu iornci dcrcssa.
Cunria assin falar; ncu voio inccndc
21 O rulor, quc ao crdao a falia arcssa.

Enianio or aialIo a cosia asccndc
Adianic dc nos iurla caniando
24 Dcvoia Msccc, c ao cino icndc.

Ao vcr quc csiava o coro ncu vcdando
Dos luninosos raios a assagcn
27 O canio suscndcu, rouco oI!" soliando

E dois dos scus cn forna dc ncnsagcn
Corrcndo conira nos assin falaran.
30 Qucn sois, quc assin fazcis csia viagcn?"

Dissc Virglio. Aos quc vos cnviaran
Tornai quc ao coro do Ioncn quc csiais vcndo
33 Viiais alcnios inda nao dciaran.

Sc os assos, cono cuido, csiao dcicndo,
Por vcr-lIc a sonlra, a causa c conIccida;
36 Tcrao rovciio, as Ionras lIc fazcndo."

Mais ronios quc os vaorcs dcscida
42
Da noiic, o ar scrcno aluninando,
39 Ou ncvoa, ao r do sol, do ccu varrida,

Paricn, grci dc novo sc ajuniando;
Cono csquadrao, quc corrc dcsfilada,
42 Volian iodos, a nos sc arrcncssando.

Ao nosso cnconiro vcn iurla avuliada;
Prcicnscs iodos icn" dissc-nc o Cuia
45 Andando, os ouvc; nao convcn arada."

alna, quc do ccu vais alcgria
No rorio coro, cn quc fcliz nasccsic,
48 Dcnora o asso un ouco" a grci dizia,

Dc cnirc nos vc sc algucn rcconIcccsic
Para ao nundo lcvarcs a noicia;
51 Por quc dcicr-ic ainda nao quiscsic?

Moric a iodos causou crucl ncqucia;
Pccanos scnrc aic quc final Iora
54 Do ccu a luz sc nos nosirou rocia.

Assin, coniriios, crdoando, fora
Fonos da vida, a az con Dcus ja fciia;
57 Dc o vcr dcscjo nos accndc agora."

A fciao vossa" cu dissc c iao dcsfciia,
Quc ncnIun rcconIco; nas, sc acaso
60 Scr uiil osso no quc a vos rcsciia,
43

Pcla az, a scrvir-vos ja nc cnrazo,
Quc lusco, dcsic salio aconanIado,
63 Dc nundo cn nundo, no nais lrcvc razo."

Cada qual" nc iornou csia confiado
En ii, nisicr nao Ia icu jurancnio,
66 Sc nao faliar odcr ao icu lon grado.

Aos ouiros nc aniccio. ao rogo aicnio,
Tu sc forcs icrra quc dcnora
69 Enirc a FonanIa c a quc c dc Carlo asscnio,

Aos ncus cn Fano conassivo cora
Quc con rcccs sufragucn-nc icdosos
72 Para o nal curgar quc fiz ouirora.

Nasci la, sofri golcs csaniosos,
Quc a cisicncia coriaran-nc iao cara,
75 Dc Anicnorios nos lanos anianosos,

Ondc o funcsio fin nunca cscrara.
Assin o quis do Marqucs d'Esic a ira,
78 Quc o ccio ncu injusio aarclIara.

AI! sc, fugindo, nc acolIcssc a Mira
Quando alcanou-nc dc Oriais crio,
81 Eu fora inda Iojc aondc sc rcsira.

Mas, corrcndo ao aul, scn runo ccrio,
44
Ca, no ccno c juncos cnlcado.
84 Dc sanguc un lago fcz ncu ciio alcrio."

Sc for" ouiro cniao dissc cccuiado
Dcscjo quc ic inclc ao alio nonic,
87 Sc or nin dc icdadc inrcssionado.

Dc Monicfcliro fui c fui Duonconic;
Dc nin Joana, c ningucn nais, nao cura;
90 Enirc iodos or isso alaio a fronic."

Quc fora quc na vcniura
Tao longc ic arrasiou dc Canaldino,
93 Quc sc ignora ondc icns a sculiura?"

OI!" rclicou-nc Ao c dc Cascniino
Un rio assa quc sc cIana Arquiano,
96 Nascido la solrc o Erno, no Acnino.

Dc dor la ondc o crdc o nonc, insano,
CIcguci. ao c fugia, c, irasassado,
99 O colo ncu cnsangucniava o lano.

Da visia c fala ao scr dcsanarado,
No susiro final lradci Maria!
102 E o coro ncu ionlou, da alna dciado.

Dirci vcrdadc. aos vivos o anuncia.
Dc Dcus anjo ionando-nc, o do infcrno
105 Scrvo do Ccu, no ionas?" lIc lrania.
45

Dclc nc usuras o rincio cicrno
Por una icnuc lagrina fingida;
108 Mas do scu coro calc-nc o govcrno.

Dcn salcs quc nos arcs rccolIida
Vaorosa unidadc cn cIuva dcscc,
111 Quando c do frio s rcgics sulida

Cono qucn con naldadc o cngcnIo iccc,
Ncvoas c vcnio acunulava, usando
114 Da ujana infcrnal quc lIc olcdccc.

Dcois, o dia icrninado csiando,
Do Praionagno scrra, o valc cnvolvc
117 En ircva, ao ccu a alolada cnluiando.

Tunido o ar, cn caiaduas volvc,
E a agua quc na icrra nao sc cniranIa,
120 Esunosa cn iorrcnics sc rcvolvc.

Vcloz os alvcos aos arroios ganIa,
E ara o rcgio rio sc arrojando,
123 Os oliccs alaic, quc sc assanIa.

Junio foz ncu cadavcr cnconirando
Lcvania-o Arquiano inciuoso
126 Ao Arno o inclc, os lraos dcsligando

Da cruz quc fiz no iransc doloroso.
46
Por fundo c nargcns rola-o, sculiado
129 Na arcia o dcia, quc arrasiara iroso."

AI! quando luz do nundo Iajas iornado,
Quando rcouscs da jornada cicnsa"
132 Foi or icrcciro csriio incirado.

Dc Pia rccordando-ic, cn nin cnsa;
Sicna fizcra o quc dcsfcz Marcna.
Salc-o qucn nc csosara c cn rcconcnsa

136 No dcdo s-nc ancl con rica gcna."

24. Msccc, o salno quc conca con cssa alavra. 68-69. A
tcu quc dcnou cic., a Marca dc Ancona. 73. Nusc u cic.
Qucn fala c Jacoo dc Casscro, dc Fano, quc foi assassinado
clos sicarios do Marqucs Azzo III d'Esic, quando sc dirigia a
Milao, cn 1298. 75. Dc Antcnos cic. no icrriiorio dc Padua
(cidadc quc sc diz fundada or Anicnor}. 88. Huoncontc dc
Monicfcliro, filIo dc Cuido (Inf. XXVII}, caiiao gilclino, norrcu
na laialIa dc Canaldino. 89. Jounu, sua csosa. 96.
Eno dc Canaldoli. 122. Hcgo o, o Arno. 133. Pu dc
Guustcon. Casada con un gcniil-Ioncn da fanlia Tolonci,
ficou viuva c casou novancnic con Ncllo PannoccIicscIi, quc a
fcz naiar, ialvcz dcsconfiado da sua fidclidadc, nun casiclo da
Marcna, cn 1295.
47


Dc Montccto u c u Huoncontc...
48

CANTO VI

Duntc onctc us unus quc u ccs sc cconcnduun quc nuo sc
csqucccu dcus quundo uotu uo nundo dos uuos. Os dos
Poctus cncontun o octu Sodco, o quu, uo ouu o nonc du
suu utu, Muntuu, uIuu o nuntuuno Vgo. Essc cssdo
nouc Duntc u unu uocntu nucctuu contu us dusocs c us
gucus ntcnus quc dcuustun u Ituu.

QUANDO o jogo da zuu c icrninado,
Na anargura, o quc crdc, so ficando,
3 Os lons lanccs cnsaia conirisiado.

A iurla o vcnccdor aconanIando,
Qual vai dianic qual or iras o rcndc,
6 Ao lado qual sc csia rcconcndando.

A csic c quclc scn dcicr-sc aicndc;
O quc lIc alcana a nao aric sc arcssa;
9 Dc inoriunos dcsia aric sc dcfcndc.

Ccrca-nc assin a nuliidao cscssa,
Ora a uns ora a ouiros nc volvcndo,
12 Dc cada qual nc livro or roncssa.

O Arciino aqui siava. golc Iorrcndo,
Dc CIin Tacco or nau, coriou-lIc a vida,
49
15 E o quc na fuga sc afogou, Iorrcndo.

Aqui rogou-nc cn sulica scniida,
Frcdcrico Novcllo c cssc Pisano
18 Por qucn Mazucco aao fcz iao sulida.

Vi o Condc Orso c aquclc quc o scu dano
Morial, clo odio c invcja, rccclcra,
21 Cono dizia, nao or fciio insano.

Aludo a Pcdro Drossc. A quc ora incra,
Do Dralanic, sc arcssa a icr cauicla,
24 Sc nao, da grci naldiia a csiancia a cscra.

Quando cnfin, udc nc csquivar qucla
Turla, quc rcccs sfrcga cdia
27 Para a cnirada arcssar na nansao lcla,

En icio crcsso" cu dissc o douio
Cuia,
Do icu livro afirnasic quc a voniadc
30 Do ccu or oracs nao sc novia.

Mas cdc-as cssa grci con ansicdadc.
Scria acaso va sua cscrana?
33 Ou conrccndcr nao udc cssa vcrdadc?"

Scu scniido a iua ncnic" dissc alcana;
Por va cssa cscrana nao falccc;
36 Quanio c ccria a razao n-lo afiana.
50

A Jusiia do ccu nao dcsfalccc,
Porquc flana dc anor nun so noncnio
39 O dcvcdor rcdinc, quc adccc.

La ondc cus aquclc cnsancnio
Nao odia oraao solvcr ccado,
42 Pois disianic dc Dcus csiava o inicnio.

Porcn ncsic rollcna sullinado
ncnic or quc Ia suna cicncia
45 Tc scra uro lunc rcvclado.

Por qucn? Por Dcairiz. A coniincncia
Fcliz ridcnic lIc vcras, ao viso
48 Quando Iouvcrcs sulido da cnincncia."

Tornci. Andar nais rcsio ora c rcciso;
Cono dc anics, nao sinio nor fadiga,
51 E da nonianIa a sonlra ja diviso."

Cono odcnos, c nisicr rossiga
O asso, cnquanio o dia nao sc finda;
54 Mas ic cngana o dcscjo quc ic insiiga.

Anics do cino aguardaras a vinda
Dcssc asiro oculio agora cla cncosia;
57 Nao rcfrangcs os raios scus ainda.

Aqucla sonlra vc, dc aric osia,
51
Quc, cn solcdadc, aicnia nos csguarda.
60 A vcrcda dira nclIor disosia."

CIcgano-nos. nolrc alna lonlarda,
Cono csiavas aliiva c dcsdcnIosa.
63 Dos olIos no ncncio gravc c iarda!

Ela cn nos cncarou silcnciosa,
Mas dciava-nos vir, nos olscrvando,
66 Qual lcao no rcouso, najcsiosa.

Virglio aroinquou-sc, lIc rogando
Nos nosirassc a nais cnoda sulida.
69 Fcsondcu-lIc, soncnic crguniando

Qual fora a airia nossa c a nossa vida.
A falar o ncu Cuia concava.
72 En Maniua..." quando a sonlra, conovida,

A clc sc cnviou dondc sc acIava,
Sordcllo sou" dizcndo cn Maniua anada
75 Nasci ianlcn." E anlco os csirciiava.

AI! scrva Iialia, da afliao norada!
Nau scn iloio cn cgo iorncnioso!
78 FainIa ouirora cn luanar iornada!

Essc csriio nolrc c dclciioso
Nonc cscuiando so da docc icrra,
81 Logo o aircio acolIc carinIoso.
52

Os vivos raivan no icu solo cn gucrra;
Sc cncarnia un no ouiro fcrozncnic
84 Os quc un so nuro, una so cava cnccrra.

Dusca, o nscra Iialia, diligcnic
No naniino icu, lusca cn icu scio.
87 Ondc acIa az a iua infausia gcnic?

Jusiiniano cn vao ic ajciiar vcio
A lrida; a scla fica alandonada.
90 Maior vcrgonIa ic Ia causado o frcio.

AI! Curia! Aos icus dcvcrcs dcdicada
Dciar-ic cunrc a Ccsar iodo o nundo,
93 Cono a lci qucr or Crisio dccrciada!

Vc cono, aos naus insiinios sc cnircgando
Ira-sc a fcra or faliar-lIc csora,
96 Dcois quc inalil nao sia govcrnando.

Allcrio dc Ccrnania! Aicnic agora
Quc c iornada indniia c lravia.
99 Cavalgado a dcvcras icr ouirora!

Do ccu jusio casiigo dcvcria
Os icus fcrir iao novo c iao salido,
102 Quc csanic o succssor da nonarquia!

Tu c o icu gcniior Icis conscniido,
53
Disianics, or colia, cn icrra csiranIa,
105 Quc do Incrio o jardin sicja csquccido.

Vc, dcscuidoso, na afliao iananIa,
Cacllciii c MonicccIi cnirisiccidos.
108 Monaldi c FilicscIi, alvo dc sanIa.

Vcn, crucl, vcr ficis icus surinidos.
Dc ianio orolrio scu iona vingana.
111 Vc cono cn Saniaflor csiao rcgidos!

Vcn vcr iua Fona! Dc carir nao cansa!
Viuva c so a iodo o insianic clana.
114 Vcn, Ccsar! Vcn! Nao naics ninIa cs'rana!

Vcn vcr cono a si rorio o ovo sc ana!
E sc or nos icdadc nao ic novc,
117 Mova-ic o zclo cla iua fana!

Sc nc c dado dizcr, Surcno Jovc,
Dos Ioncns or anor sacrificado,
120 Mal ianio a nos olIar nao ic conovc?

Ou icns ao nosso nal aarclIado,
La dos consclIos icus no alisno incnso,
123 Algun lcn, ao salcr nosso vcdado?

As cidadcs dc Iialia un irocl dcnso
Dc iiranos suljuga c, qual Marcclo
126 Sc aclana o faccioso, airia infcnso.
54

Has dc, Florcna ninIa, Iavcr or lclo
Esic cisodio a ii nao rcfcrcnic,
129 Mcrcc do ovo icu, dc ouiros nodclo.

Muiios, jusiia icndo cn ciio c ncnic,
Por dcsfccIar scu arco cnscjo aguardan.
132 Tcu ovo a icn nos lalios crnancnic.

Muiios dc cncargos ullicos sc guardan;
Mas icu ovo solciio sc of'rccc,
135 Criiando. "Pronio csiou! cn darnos
iardan!"

Eulia! A causa o nundo lcn conIccc.
Tcns rudcncia, icns az, ossuis riqucza.
138 Falo a vcrdadc, c o cfciio iransarccc.

Aicnas, Saria, quc a iao suna alicza
Por lcis c insiiiuics sc sullinaran,
141 Scn govcrno vivcran na inccricza,

Sc, Florcna, coniigo sc conaran,
Quc cn novcnlro icns visio rcvogadas
144 Lcis suiis, quc cn ouiulro sc forjaran.

Quanias vczcs Iao sido iransfornadas,
En lrcvc icno, lci, nocda, usana?
147 Quanias ndolcs c forna rcnovadas?

55
Sc vcs ao claro c icns viva a lcnlrana,
Ao cnfcrno Ias dc acIar quc cs scnclIanic,
Quc, no lciio jazcndo, nao dcscansa;

151 En vao sc agiia, a dor vai or dianic.

1. Jogo du zuu jogo dc dados. 13. O Actno cic., o juiz
Dcnincasa dc Laicrina, quc foi assassinado clo fanoso
landolciro CIino dcl Tacco. 15. E o quc cic., Cuccio Tarlaii,
dc Piciranala, norrcu afogado no Arno, crscguindo os
ininigos dcrroiados nuna laialIa. 17. Fcdcco Nouco,
norio ao socorrcr os Tarlaii dc Piciranala. Essc Psuno,
Farinaia dcgli Scorncgiani, norio a iraiao. Scu ai Mazucco,
quc sc fizcra fradc, crdoou ao assassino do filIo. 19. Condc
Oso dcgli Allcrii, assassinado or un scu rino. E uqucc,
Pcdro Drossc, ncdico dc Filic III dc Frana, cnforcado sol
falsas acusacs. 28-30. En tcxto cxcsso cic. Virglio na
Encida" (livro VI} ncgou quc udcsscn nodificar-sc os dccrcios
do Ccu. 42. Pos dstuntc cic., a rccc so foi acciia dcois do
advcnio do Crisiianisno. 74. Sodco dc' Visconii dc Maniua,
ocia, jurisconsulio c gucrrciro do scculo XIII. 88. Justnuno,
quc consolidou a lcgislaao ronana. 97. AIcto dc Gcnunu,
Allcrio I, filIo do incrador Fodolfo, clciio cn 1296. 107-8.
Cucctt c MontcccI, fanlias dc Vcrona. Monud c
FcscI, fanlias dc Orvicio. 111. Suntuo, fcudo incrial
nas vizinIanas dc Sicna. 118. Sucno Jouc, Jcsus Crisio.
125. uu Mucco, Claudio Marcclo, advcrsario dc Julio
Ccsar.
56


uundo o ogo dc zuu...
57

CANTO VII

Sodco, uo suIc quc uqucc quc uIuou c Vgo, Ic uz
nouus c undu nuocs dcnonstuocs dc ucto. O So cstu
xno uo ocuso c uo Puguto nuo sc odc suI u notc.
Guudos o Sodco, os dos Poctus uun nun uuc, ondc
csdcn os cstos dc csonugcns quc no nundo dcsutuun
dc gundc consdcuuo c quc soncntc no n du udu ccuuun o
scu cnsuncnto u Dcus.

DE docc afcio as nuiuas nosiras scndo
Por ircs ou quairo vczcs rciicrado
3 Qucn sois?" sc rciraiu Sordcl dizcndo.

TinIa Oiavio os ncus ossos sculiado
Ja quando a csic nonic sc clcvaran
6 Alnas quc ao lcn Iavia Dcus cIanado.

Virglio sou. do ccu nao nc afasiaran
Pccados; nc faliava a fc soncnic."
9 Do ncu Cuia csias vozcs lIc iornaran.

Cono qucn anic si vc dc rccnic
MaravilIa. ora crc, ora duvida,
12 E diz. ccrio ou ninIa visia ncnic?

Assin cssa alna. Dolra a frcnic crguida
58
Hunildcncnic, ao Vaic sc avizinIa
15 E lIc alraa os joclIos conovida.

gloria dos Laiinos!" dissc asinIa
Quc crgucsic a lngua nossa a iania aliura!
18 Honra cicrna da anada airia ninIa!

Dc vcr-ic o quc nc da graa c vcniura?
Dizc, sc di'no dc ic ouvir Ici sido,
21 Dc qual crculo vcns da csiancia cscura."

TcnIo aqui" Virglio diz sulido,
Do irisic rcino os crc'los visiiando,
24 Sou do ccu or viriudc conduzido.

Nao or fazcr, nas dc fazcr dciando,
Vcr o sol, quc dcscjas, nc c vcdado.
27 ConIcci-o ja iardc ai niscrando!

La cnlaio un lugar foi dcsiinado
Nao a naririo, ircva ondc Ia soncnic
30 Susiros, nao gcncr dc angusiiado.

Ali siou cu, no ncio da inoccnic
Crci, quc a noric crucl nordcu, cnquanio
33 Da cula Iunana inda cra dccndcnic.

Con aquclcs siou cu, cn qucn scu nanio
Trcs cclcsics viriudcs nao lanaran,
36 LIcs dando visia o nais suavc cncanio.
59

Mas salcs sc vcrcdas sc dcaran
Quc ao Purgaiorio a cnirada faciliicn?
39 Os indcios nos diz, sc ic consiaran."

Tornou. Lugar nao Ia, quc alnas Ialiicn
Aqui; na dircao vou, quc nc agrada;
42 Cuiarci quanio os assos nc crniicn.

Mas vc. dcclina o dia; na jornada,
Quc fazcis, caninIar a noiic vcda.
45 Dusqucnos siio a cnoda ousada.

dcsira c aric nuliidao sia qucda.
Ircnos aic la, sc acaso o qucrcs,
48 Talvcz ic scja a sua vida lcda."

E o Mcsirc. Cono? Pclo quc rofcrcs,
Inossvcl scra sulir scn dia?
51 Ou a algucn, quc o rola, ic rcfcrcs?"

Con scu dcdo Sordcl linIa fazia
No cIao c dissc. Alcn ningucn assara
54 Sc, auscnic o sol, a noiic rinciia.

Mas olicc qualqucr nao dcarara
Qucn caninIar, sulindo, rcicndcssc.
57 Para iolIc-lo a noiic ja lasiara.

Dcn udcra laiar, sc lIc arouvcssc,
60
Pclo dcclivc cn volia da nonianIa.
60 Enquanio o sol sol o Iorizonic dcscc."

Torna Virglio, cniao, quc ouvindo csiranIa.
Ao lugar, quc nos dizcs, ois, nos guia,
63 Ondc a dcnora o julilo aconanIa."

Pouco longc dali noici quc Iavia
Dcrcssao na nonianIa, scnclIanic
66 quc na icrra un valc fornaria.

Ircnos" dissc a sonlra un ouco
avanic
Tc ondc a cncosia cncurva, sc cscavando.
69 Dc la voliar vcrcis a luz lrilIanic."

Enirc a cscara c o lano sc inclinando
TrilIa ao valc conduz olliquancnic,
72 O cndor nais quc ao ncio, sc adoando.

Praia, alvaiadc, grao, ouro fulgcnic,
ndico lcnIo lnido c lusiroso,
75 Pura csncralda, ao laidar, luzcnic,

Por florcs c crvas dcssc val fornoso
Sc acIarian na cor cscurccidos
78 Cono ccdc o nais fraco ao nais foroso.

Aos donosos nalcs csargidos
Mil suavcs aronas sc ajuniavan,
61
81 En crcgrino nuiio rcunidos.

Solrc a rclva cnirc as florcs cnioavan
Suuc Hcgnu, as alnas, quc da visia
84 Eicrna no rccinio sc oculiavan.

Do sol cnquanio a luz inda crsisia"
O Maniuano dissc, quc nos guia,
87 Ir nao quciras grci quc dc nos disia.

Ccsios c vulios scus conIcccria
Qualqucr dc vos daqui nais clarancnic
90 Do quc, dc crio os vcndo, o odcria.

O quc arccc, aos ouiros, cnincnic.
Da quclra cn scus dcvcrcs csaroso
93 E a gcral nclodia ouvc silcnic,

Fodolfo quc fora odcroso.
Conia o nal quc ja icn a Iialia noria.
96 Qucn lIc dara orvir cscranoso?

O quc con scu scnllanic ora o conforia
Covcrnava cssc rcino ondc a agua lroia,
99 Quc o Molia ao llia, o llia ao nar
iransoria.

Oiocar. na infancia nclIor noia
Tcvc quc o filIo, Vcnccslau larludo,
102 Na luuria c rcguia a vida csgoia.
62

Morrcndo, o quc nao icn nariz agudo
E fala a cssc ouiro dc lcnino asciio,
105 Dciou dos lizcs dcslusirado o cscudo.

Aicniai. cono laic clc no ciio!
Vcdc aquclc quc ao ar susiros lana
108 Da nao fazcndo sua facc un lciio.

Sogro c ai do flagclo sao da Frana;
Cicnics do vivcr scu vcrgonIoso,
111 Dor siao scniindo, quc ora nao dcscansa.

Essc ncnlrudo, quc o caniar icdoso
Scguc do quc nariz icn dcsnarcado,
114 Das viriudcs no culio foi zcloso.

Sc o nancclo, ora airas dclc asscniado,
Ao irono succdcra-lIc, sulira
117 Valor dc un Fci or ouiro fora Icrdado.

Dos naus Icrdciros qual s nisso a nira?
Jainc Frcd'rico Iavcndo o rcino iido,
120 NcnIun a nclIor aric ossura.

Fara vcz icn nas ranas rcssurgido
Prinor alio da csiirc; assin o ordcna
123 Aquclc, a qucn scr dcvc o lcn cdido.

Ao narigudo alicaao icn lcna
63
Mcu diio c a Pcdro, quc ao scu lado cania.
126 Aulia con Provcna, gcnc c cna.

Tanio ao scu fruio cccdc cn rco a lania,
Quanio, nais quc Dcairiz c Margarida,
129 Consiana acs do csoso scu dccania.

Ali vcdcs o Fci dc sinlcs vida
Scniado aric, Hcnriquc dc Inglaicrra.
132 Tcvc csic cn ranos scus nclIor sada.

Mais alaio noiai scniado cn icrra
Marqucs CuilIcrnc c ara o alio olIando,
Por qucn, sofrcndo Alcandria gucrra,

136 Monifcrrai, Canavcsc csiao cIorando."

4. Otuuo, o incrador Augusio. 94. Hodoo, dc Halslurgo,
incrador dc 1273 a 1291. 96. ucn cic., o incrador
Hcnriquc VII, quc icniou r ordcn na Iialia. 98. Essc cno
cic., a Docnia, ondc nascc o rio Moldava (Molia}, quc
dcscnloca no Ella (Allia}. 100. Otocu II, advcrsario dc
Fodolfo, foi dc nclIor ndolc quc scu filIo Vcnccslau. 103. O
quc nuo tcn nuz ugudo, Filic III dc Frana, ai dc Filic o
Dclo c dc Carlos dc Valois. 104. Essc outo, Hcnriquc I dc
Navarra, sogro dc Filic o Dclo c ai dc Joana I. 109. Do
ugco du Funu, Filic o Dclo. 112. Essc ncnIudo, Pcdro
III dc Aragao, quc, dcois da rcvoluao das Vcscras,
conquisiou a Siclia. 113. Ao quc nuz tcn dcsnucudo,
Carlos I dc njou quc, vcnccndo Manfrcdo, conquisiou a Siclia.
115-20. Sc o nunccIo, Afonso III, rinogcniio dc Pcdro dc
Aragao, quc norrcu noo, foi nclIor rncic do quc os scus
succssorcs, Jainc II no rcino dc Aragao c Frcdcrico na Siclia.
64
126. Au cic., os rcinos dc Provcna c dc Naolcs
lancnian a noric dc Carlos I, ois sao nal govcrnados clo scu
succssor Carlos II. 127-29. O uto cic., iao infcrior c Carlo II
dc Anjou a Carlos I, quanio csic foi infcrior a Pcdro III. 131.
Hcnquc III, da Inglaicrra, o qual icvc un lon succssor na
cssoa dc Eduardo I. 134. Muqucs GuIcnc, scnIor dc
Monfcrraio, cuja noric originou una gucrra dcsasirosa ara os
scus sudiios.
65


E Ic uIuu os ocIos...
66

CANTO VIII

No conco du notc dos unos dcsccn do Ccu uu cxc u
scc nugnu quc quc cntu no uuc. Entc us sonIus quc sc
uoxnun dos Poctus, Duntc cconIccc Nno Vscont, dc Psu.
Conudo Muusnu cdc u Duntc notcus dc Lungunu, suu
utu; Duntc csondc cogundo u suu unu.

EFA o icno, cn quc nais saudadc scnic
Do navcganic o coraao no dia
3 Do adcus a anigos, quc rclcnlra auscnic;

E ao novcl crcgrino anor crucia,
Disianic a voz do cananario ouvindo,
6 Quc ao dia a noric, flclil, dcnuncia.

Nao nais ouvia os olIos dirigindo
Pcrio un csriio vi quc lcvaniado,
9 Accnava, quc ouvisscn-no cdindo.

E, Iavcndo as duas naos junias alado,
Parccia, olIos fiios no Oricnic,
12 A Dcus dizcr. s iodo o ncu cuidado!

Tc ucs cnioou dcvoiancnic
Con iao suavc, iao icdoso canio,
15 Quc nc cnlcvava cn ciasc a ncnic.
67

Con igual dcvoao c igual cncanio,
Nas sucrnas csfcras cngolfados,
18 Fcciiran os ouiros o Iino sanio.

Lciior, icn da alna os olIos afiados
Para os vcus da vcrdadc cncirarcs.
21 Facil c, iao suiis sao, iao dclgados.

A nolrc iurla, aos os scus caniarcs,
Calou-sc; cniao noici quc, cono cscra,
24 Palida c Iunildc a visia crguia aos arcs.

E vi sair dcsccndo, da alia csfcra
Anjos dois, cnunIando flancjanics
27 Cladios a quc iruncada a onia cra.

Vcrdcs quais folIas novas viccjanics
As vcsics suas sao, as agiiando
30 As lunas das suas asas viridanics.

Un acina dc nos sc colocando,
Daiara o ouiro solrc o lado oosio,
33 Dcsia aric as alnas dc crncio csiando.

A flava cona via-lIcs. scu rosio
Conicnlar inossvcl nc scria.
36 Confundc a visia o lucido conosio.

Do solio anlos dcsccndcn dc Maria"
68
Sordclo diz a do valc or anaro,
39 Ondc a scrcnic vai cIcgar nia."

Por ondc cla vicssc csiando ignaro
En iorno olIci c, do icrror ionado,
42 Dusquci rcfugio ao c do anigo caro.

Sordcl rosscguc. dc falar cIcgado
quclcs grandcs sriios o insianic.
45 Lcdos scrao dc vcr-vos ao scu lado."

Para laiar ao val nc foi lasianic
Trcs assos dar. un sriio fiiava
48 Pcrscruiadora visia cn ncu scnllanic.

Ja dc sonlras o ar sc carrcgava;
Mas aos scus c aos ncus olIos cnlarao
51 Nao cra ara vcr-sc o quc ali siava.

A nin vcn, cu ara clc acrio o asso.
Nino cnio juiz quanio nc agrada
54 Vcr-ic lilcrio do infcrnal rcgao!"

Dc afcio aos a nosira rciicrada,
Inquiriu. Por longnquas aguas quando
57 CIcgasic ao c da aliura alcaniilada?"

OI!" lIc iornci csia nanIa, assando
Pcla irisic nansao. ainda a vida
60 Princiro gozo c a ouira vou luscando."
69

Mal fora csia rcsosia rofcrida,
Nino c Sordcl, dc asno, rccuaran;
63 Cono sc fora naravilIa ouvida.

Ao Vaic csic volvcu-sc; c sc cscuiaran
Vozcs dc Nino a ouiro. Vcn, Conrado,
66 Dc Dcus vcr o quc as lcis dcicrninaran!"

Por cssa graiidao" a nin voliado
Dissc quc ao Enic dcvcs invisvcl,
69 Cuja aao conrccndcr nos c vcdado.

Tc inloro quc, cn assando o nar icnvcl,
Digas filIa ninIa quc suliquc
72 Por nin. Dcus inoccncia c iao scnsvcl!

Nao crcio quc cn rol ncu a nac sc aliquc
Dcois quc os lrancos vcus irocou dcncnic.
75 Dor icra infcliz! quc noriifiquc.

Sc conIccc, or cla, facilncnic
Quanio cn nulIcr dc anor fogo crdura
78 Sc o caninIo falccc c o olIar frcqucnic.

Nao lIc fara iao lcla sculiura
A vlora con quc Milao sc osicnia,
81 Cono a fizcra o galo dc Calura."

Assin dizia Nino. Ainda o alcnia
70
O jusio zclo, quc iraduz no rosio,
84 Quc lrando ardcndo, o anino avivcnia.

vido os olIos iinIa cu no ccu osio,
aric cn quc os luzciros sao nais lcnios,
87 Qual roda ondc o scu cio csia disosio.

E o Mcsirc. Os olIos ao quc icns aicnios?"
Fcsondi-lIc. Aos ircs asiros luninosos,
90 Quc o olo accndcn, cclicos oricnios."

As quairo csirclas" nc iornou fornosas,
Quc or nanIa ja vinos, sc oculiaran.
93 A ncsno csias surgcn fulgurosas."

Sordcl, quando csias vozcs nc voaran,
O iira a si dizcndo. cis o ininigo!"
96 Os olIos o scu dcdo aconanIaran.

Do val na aric cosia vcr consigo
Una scrc, quc a rasios colcava.
99 Talvcz o ono dcu, dc Eva crigo.

Enirc as crvas c florcs avanava,
A un lado c a ouiro a fronic volicando;
102 Lanlcndo o dorso, a lngua dilaiava.

Nao udc vcr cono ao rciil ncfando
Os cclcsics aorcs sc cnviaran;
105 Mas ainiio os vi anlos airando.
71

O sussurro quc as asas no ar fornaran,
En scniido, fugiu rcsio a scrcnic.
108 Os anjos logo aos osios scus iornaran.

A sonlra, quc vicra inconiincnii
Do juizo ao cIanado cnquanio o assalio
111 Durou, nc csiava olIando aicniancnic

TcnIa o fanal, quc ic conduz ao alio
No icu dcscjo valido alincnio!
114 Dc luz ara sulir nao scjas falio!

Mas sc Iouvcsic" nc diz conIccincnio
Dc Valdinagra ou icrra quc confina,
117 Dcclara. cu dc odcr la iivc auncnio.

CIanado fui Conrado Malasina;
Nao o aniigo, orcn scu dcsccndcnic.
120 Anor, quc iivc aos ncus aqui sc afina."

La nao fui" rcsondi-lIc rcvcrcnic
Mas da Euroa cn quc aric a ccclsa fana
123 Dos fciios vossos nao icn cco ingcnic?

A gloria quc o solar vosso roclana,
Honra o donnio, Ionra os scus scnIorcs
126 Qucn nunca os viu louvorcs scus aclana.

Juro, c iao ccrio cu vcja os cslcndorcs
72
Do ccu, quc a vossa raa guarda iniaios
129 Da oulcncia c lravura alios rinorcs.

Por sua ndolc cgrcgia, or scus aios,
Enquanio ao nundo un cIcfc nau iransvia,
132 So cla scguc o lcn c o rova cn faios."

Vai!" dissc Anics quc o lclo asiro do dia
Scic vczcs cncirc ncssc csao,
135 Quc o rics colrc na cclcsic via,

Tao loa oiniao con fundo irao
MclIor scra na iua fronic inrcssa
Do quc dc ouiro or voz a cada asso,

139 Sc do Suno Qucrcr ordcn nao ccssa."

1. Eu o tcno cic., concava a cair a noiic. 13. Tc ucs cic.,
conco dc un Iino da Igrcja. 19-21. Lcto cic., o Pocia
advcric quc alcn do scniido liicral o quc vai dizcr icn un
scniido alcgorico. 53. Nno cxno uz, Ugolino Visconii, juiz
dc Calura, na SardcnIa. 65. Conudo, Conrado Malasina,
narqucs dc Lunigiana. 71. A Iu nnIu, Joana, filIa dc
Nino. 73. A nuc, Dcairiz d'Esic, viuva dc Nino, dcsosara cn
scgundas nucias a Calcazzo Visconii. 80. A uIou, lrasao
da fanlia Visconii. 119. O untgo, o av dc Conrado
Malasina, do ncsno nonc. 136. Tuo Iou onuo cic., cn
1306 Danic icvc loa acolIida nos Casiclos dos Malasina, cn
Lunigiana.
73


...ugu csto u sccntc...
74

CANTO IX

Ao dcsontu do nouo du Duntc udonccc c, no sono c
tunsotudo o Luzu utc u Potu do Puguto. Aoxnun-sc
du cntudu c uqu un uno uIc-Ics u otu, dcos dc tc
guuudo nu tcstu dc Duntc sctc PP.

J clarcava dc Tiiao aniigo
A conculina as fnlrias do oricnic,
3 Dciando os lraos do scu docc anigo;

Era-lIc a fronic dc asiros rcfulgcnic,
Figura do aninal frio fornando,
6 Quc vilra a cauda conira a Iunana gcnic.

No lugar, cn quc csiavanos, sc alando
Dos assos scus Iavia a Noiic andado,
9 E o icrcciro ia as asas inclinando,

Quando cu, icndo o quc Adan nos Ia lcgado,
Dc sono solrc a rclva fui vcncido,
12 La ondc junio aos quairo cra scniado.

Anic-nanIa, na Iora, cn quc gcnido
Trisic a andorinIa a soluar conca,
15 Talvcz na aniiga dor ondo o scniido;

75
Ja nao siando da carnc nais orcssa
A ncnic c livrc do cnsar icrrcno,
18 Quasc divina or viscs arca,

Pairar sonIci quc via no ar scrcno
Dc aurcas lunas una aguia, quc nosirava
21 Qucrcr laiar, das asas clo accno.

Esiar cu na nonianIa inaginava,
Ondc os scus Canincdc alandonara
24 Alado coric ccclsa, quc o cscrava.

E cu cnsava. ialvcz csia avc rara,
Caar aqui soindo, a ncdia rcia
27 Fazcr nouiros lugarcs dcsdcnIara;

A iraar giros varios avisici-a.
Eis, icrrvcl, qual raio, a nin sc cnvia,
30 E la do fogo rcgiao nc alicia.

Esia aguia, cniao julguci, conigo ardia
Tanio, quc foi o sonIo ncu quclrado
33 Pclo fingido inccndio, quc cu scniia.

Cono, acordando, Aquilcs csaniado
Ficou or nao salcr ondc sc acIava
36 No lugar aos scus olIos dcvassado,

Quando a nac quc a Quron o arrclaiava,
O iransoriou a Sciro adornccido,
76
39 Dondc asiucia dcois lIo rciirava.

Assin fiquci ao scr dcsvanccido
Das alclras o sono, scnclIanic
42 A qucn dcsnaia cn cor dc Iorror iransido.

Junio a nin cu so vi naquclc insianic
Virglio; o sol duas Ioras ja ncdia;
45 Ao nar iinIa cu voliado inda o scnllanic.

Nao icnc!" csias alavras rofcria
Sc iranquilo, o lon orio nao nais disia,
48 Alarga o coraao, nao cniilia;

O Purgaiorio ja daqui sc avisia.
Ondc a rocIa c fcndida csia a cnirada,
51 A rocIa o cingc c iolIc o ascio visia.

Ao roncr da alva ao dia anicciada,
Quando no valc cn sono cras jazcndo
54 Solrc a crvinIa dc florcs csnaliada,

Eis nosirou-sc una Dana nos dizcndo.
Sou Luzia; ois dornc, vou irazc-lo,
57 Lcvc assin a jornada lIc fazcndo

Ficando as nolrcs alnas con Sordclo,
Tonou-ic; c cono ja raiassc o dia
60 Suliu. scguiu scus assos, con dcsvclo

77
Dcs-ic; c or scus olIos nc dizia
Quc roina ali siava a cnirada alcria.
63 Ela sc foi c o sono ic fugia."

Cono qucn siando cn duvida, sc accria,
Convcric o scu icnor cn confiana,
66 Logo cn scndo a vcrdadc dcscolcria.

Assin nc acIci nudado. Elc quc alcana
Quc csforado ja siou, vai or dianic
69 Pcla aliura; o ncu asso aos avana.

Vcs, lciior, quc assunio aliissonanic
Sc faz; c nao csiranIcs sc nais aric
72 Mor lusirc lIc acrcsccnia dc ora avanic.

Accrcano-nos, ois, da rocIa aric,
Ondc cu anics roiura divisava
75 Cono cn nuralIa fcnda quc rcaric;

Ora una oria c dcgraus ircs noiava
Para cnirar, cada qual dc cor dif'rcnic,
78 E un oriciro quc iaciio ficava.

E, dc nais crio olIando, clarancnic
No nais alio dcgrau o vi scniado.
81 Ofuscava-nc a facc rcfulgcnic.

Na dcsira un gladio cu iinIa cnunIado,
quc iao vivos lancjos rcflciia,
78
84 Quc cn vao fiiava os olIos dcslunlrado.

Parai c rcsondci-nc" rinciia
Quc inicniais? Qucn vos guia na jornada?
87 Efciios nao icncis dcssa ousadia?"

Dana do ccu, dc iudo isso inicirada"
Falou Virglio dissc-nos. Avanic!
90 Nao longc fica a oria dcscjada."

Scja cla aos vossos assos luz lrilIanic"
Logo lcni'no o anjo nos iornava
93 Aos dcgraus nossos vindc or dianic."

CIcganos. o dcgrau rinciro csiava
Dc alvo narnor iao icrso, iao olido,
96 Quc a ninIa inagcn nclc sc csclIava.

Era cscuro o scgundo c nao lrunido,
Tosca cdra o fornava c calcinada;
99 Ao longo a via c dc iravcs fcndido.

Dc orfiro o icrcciro c carrcgada
TinIa a cor dc vcrnclIo flancjanic,
102 Qual sanguc, quc da vcia flui rasgada.

Ncsic firnava o anjo ruiilanic
Os cs, ao liniar scniado csiando,
105 Quc scr nc arcccu dc un so diananic.

79
Tirado or Virglio vou-nc alando
Juliloso. Elc dissc Hunildcncnic
108 Fcqucr, quc ic alra a oria dcrccando."

Aos sacros cs dolrci dcvoio a frcnic;
Miscricordia, vczcs ircs laicndo
111 Nos ciios, ara alrir cdi fcrvcnic.

Da csada a onia scic PP nc Iavcndo
Na icsia alcrio, dissc o anjo. Lava
114 La dcniro csics sinais ic arrccndcndo."

CIavcs duas ionou quando acalava,
Dc sol as vcsics, ondc a cor, aicnio
117 Dc icrra scca cu cinzas olscrvava.

Una cra dc ouro, a ouira cra dc argcnio.
Princiro a lranca, aos a flava alica
120 oria. foi conlcio o ncu conicnio.

Sc cncrrada das duas una fica
E nao da volia" dissc fccIadura,
123 Isio cnirada dcfcsa significa.

Sc nais rco un icn, nouira sc aura
Mais aric ara alrir c nais cngcnIo,
126 Das nolas ccdc-lIc a risao nais dura.

Mandou Pcdro dc qucn as cIavcs icnIo
Quc cn alri-la anics crrc quc cn ccrra-la
80
129 Aos quc a coran con ardcnic cncnIo."

Tocando a sania cnirada, ainda nos fala.
Pcncirai; nas, dc agora, vos rcvino,
132 Qucn olIa ara iras ra fora alala."

Os orics ja sc novcn do divino
Fccinio, c os csigcs, rangcndo, giran
135 Nos gonzos dc ncial sonoro c fino.

Quando, vaos dc Mciclo os csforos, viran
Foulado o crario, con csirondo ianio
138 As orias dc Tarcia nao sc alriran.

Aos runorcs aicnio, docc canio
Tc Dcun uudunus cscuiar julgava,
141 Dc concciios unido ao ncigo cncanio.

Ouvindo, cn nin a scnsaao calava,
Quc a voz lcn nodulada nos noiiva,
Quando con icrnos sons dc orgao sc irava;

145 Quc una voz cnudccc, ouira sc csquiva.

1. Dc Ttuo untgo cic., a conculina do vclIo Tiiao c a aurora.
5-6. Annu o cic., ialvcz a consiclaao dos Pcics ou do
Escoriao. 23. Ondc os scus Gunncdc uIundonuu, quando
Juiicr o fcz raiar ara scrvir dc cociro aos dcuscs, no
Olino. 34. Aqucs csuntudo cic., Tciis, nac dc Aquilcs, o
iransoriou ara a ilIa dc Sciro, dc ondc os grcgos Ulisscs c
Dincdcs o conduziran gucrra dc Troia. 56. Luzu, Sania
81
Luzia. 112. Sctc PP, os scic ccados noriais. 136. uundo
uuos dc Mctco os csoos cic., as orias do Purgaiorio sc
alriran con naior csirondo do quc sc alriran as orias da
rocIa Tarcia, quando, acsar da rcsisicncia dc Ccclio Mciclo,
Julio Ccsar as alriu ara aossar-sc do dinIciro ullico.
82


E u do ogo u cguo nc utcu
83

CANTO X

Os dos Poctus soIcn uo nco conutncnto do Puguto,
cuu cscuu c dc nunoc, no quu cstuo cscudos uuos
cssdos dc Iundudc. Ecs os oIscuun c no cntunto uccn
cn suu dcuo uuus unus cuuudus soI o cso dc gundcs
cdus. Suo us unus dos quc no nundo oun soIcIos.

PASSADO csiando o liniar da oria,
Das aics clo cccsso dcsusada,
3 Quc rcia faz suor a csirada ioria,

Pclo csirondo scnii quc cra ccrrada.
Sc airas volvcssc os olIos, qual scria
6 A dcscula da falia crcirada?

Sulanos or fcnda quc sc alria
Na rocIa, a un lado c ao ouiro scrcando,
9 Qual onda, quc ora accrca, ora dcsvia.

Aqui scr dcsiro cunrc, aconanIando"
Dissc o Mcsirc o caninIo arduo, fragoso,
12 Quc as sinuosas volias vai fornando."

A asso anos, ois, iao vagaroso,
Quc a lua o crcsccnic rcclinado
15 Era ja no scu lciio dc rcouso,
84

Quando aqucla csirciicza Icnos dciado
Esaos livrcs alcanando c alcrios,
18 Ondc o nonic ra iras cra inclinado;

Eu inanido c anlos nos inccrios
Da vcrcda, cn lanura cnfin aranos,
21 Mais soliiaria quc aridos dcscrios.

Do rccicio a lorda calculanos
Disiar da oosia, cn quc o rocIcdo alicia,
24 Conrincnio quc cn Ioncns ircs acIanos.

Na cicnsao, quc anic nin sc aicnicia,
Da dirciia ou da csqucrda igual largura
27 Ncssa cornija aos olIos sc franqucia.

Nao dcranos un asso na lanura,
Quando noici quc a cscara solranccira,
30 Quc asccndcr nao crniic a sua aliura,

Era alvo narnor, icndo a facc inicira
TalIada con rinor, quc a Policlcio
33 Tonara c naiurcza a dianicira.

O anjo, quc da az irouc o dccrcio,
Tanios scc'los con lagrinas cdido,
36 Quc o ccu alriu, dondc o Ioncn siava cccio,

Ao vivo ali nosirava-sc insculido,
85
No gcsio c no ncncio iao suavc,
39 Quc cn cdra nao arccc csiar fingido.

Qucn nao jurara quc rofcrc o Auc,
Pois juniancnic figurada csiava
42 Qucn do surcno anor volvcra a cIavc?

Scu scnllanic csias vozcs crcssava
Eccc uncu iao roriancnic,
45 Cono na ccra inagcn, quc sc grava.

Nun onio so nao rcndas ianio a ncnic"
Virglio nc falou, icndo-nc ao lado,
48 Aondc o coraao laicr sc scnic.

Para nais longc olIci. naravilIado
Aos Maria cniao vi quc disosia,
51 Da aric, cn quc cra o Mcsirc colocado,

Fora ouira Iisioria cn narnorc conosia.
Ao salio adianici-nc. dc nais crio
54 Aos ncus olIos nclIor ficara cosia.

O carro con scus lois na rocIa alcrio
E a Arca sania quc conduz, nirava.
57 Lcnlra aos rofanos o casiigo ccrio.

En coros scic o ovo ali caniava.
Do olIar cn nin o ouvido disscniia,
60 Pois sc un dizia sin, ouiro ncgava;
86

Dc igual nodo na cdra crcclia
Ao ar o funo sc clcvar do inccnso.
63 Da visia o asscrio o olfaio dcsncniia.

Da Arca adianic, con fcrvor incnso,
Danando Iunildc via-sc o salnisia,
66 Mais c ncnos quc un Fci no zclo inicnso.

Mcol, do rcgio ao, cn frcnic, a visia
No Fci fiiava, o aio lIc csiranIando,
69 Quc lIc novc dcsgosio c quc a conirisia.

Dcssc lugar dcois cu nc afasiando,
Dc crio conicnlar fui ouira Iisioria,
72 Quc alcn un ouco, csiava lranqucjando.

Aqui lrilIava a rcnincnic gloria
Dcssc fanoso Incrador ronano,
75 Por qucn Crcgorio olicvc alia viioria.

Ao naiural iirado cra Trajano.
Do frcio do corccl nulIcr iraiava;
78 Dizia o ranio sua dor, scu dano.

Dc cavalIciros iroa sc ainIava,
E nas landciras a aguia dc ouro alada
81 Acina dclc aos vcnios ircnulava.

A infcliz, dos gucrrciros rodcada,
87
Parccia dizcr. ScnIor, vingana!
84 Morio c ncu filIo c cu gcno airilulada."

E Trajano iornar. Tona cscrana
Aic quc cu volic." E a nscra ungida
87 Da dor quc, cn nac, a iudo sc alalana.

ScnIor, sc nao voliarcs?" Dcfcrida
Scras dc Icrdciro ncu." Dcn quc ouiro faa
90 Quc val', sc a olrigaao icns csquccida?"

E clc. nino csfora na dcsgraa.
Mcu dcvcr cunrirci scn nais cscra,
93 Jusiia o cigc, conaiao nc cnlaa."

Qucn novas cousas nunca vc, fizcra
Visvcl solrc a cdra csia linguagcn.
96 Aric nao solc a iao sullinc csfcra.

Enquanio nc cnlcava cn cada inagcn,
En quc Ia dado aos circnos da Iunildadc
99 Dc ocrario a crcia nor vaniagcn,

Eis alnas lcniancnic cn quaniidadc
Accrcan-sc; a nais alia" dissc o Cuia
102 Nos odc cncaninIar sua londadc."

A visia, quc cn oricnios sc cnlclia,
Dc olIar ouiros ja sfrcga, volvcndo,
105 Aicnici no quc o Mcsirc nc advcriia.
88

Mas, lciior, quc csnorcas nao rcicndo,
Ncn quc os lons cnsancnios ic falcan,
108 Cono os ccados unc Dcus salcndo.

Ncn os naririos nnios ic arcan;
Pcnsa lcn no orvir; ois, cn cIcgando,
111 O grao Juzo, cn caso circno, ccssan.

E cu dissc. O quc ora a nos vcn caninIando
Nao crcio sonlras scr. o quc c orianio?
114 Nao sci, a crccao iurlada csiando."

Do scu iorncnio, quc ic novo csanio
condiao icrra ircn curvados.
117 Tanlcn a visia duvidou-nc un ianio.

OlIos fiia; inagina lcvaniados
Os quc vcn dcssas cdras orinidos.
120 Ja vcs quanio clcs sao aiorncniados."

Crisiaos solcrlos, nscros, crdidos,
Ccgos da alna, quc Iavcis ra iras andado,
123 Dc iania confiana ossudos,

Quc vcrncs sonos nao vos sia rovado,
Dc quc surgc a cclcsic lorlolcia,
126 Quc inccria voa ao irilunal sagrado?

Por quc do orgulIo assin assais a ncia,
89
Sc sois inscios no cnlriao soncnic,
129 Vcrncs dc fornaao inda inconlcia?

A nodo dc ilar vcr-sc c frcqucnic,
JoclIos, ciio unindo, una figura
132 Cornija ou icio a susicniar ingcnic.

Da dor ncra ficao novc irisiura
En qucn olIa. scnii cniao noiando
135 Das alnas cniicnics a osiura.

Mais unas, ouiras ncnos, sc dolrando
Ian, scgundo o fardo, quc irazian;
E as quc cran nais sofridas, ranicando,

139 Nao osso nais! dizcr nc arccian.

32. Poccto, cclclrc csculior grcgo. 34. O uno, Calricl.
42. ucn, cic., a virgcn Maria. 57. LcnIu uos ounos o
custgo ccto, Oza caiu fulninado or icr-sc aroinado da
Arca, quc ancaava cair (Sanucl II-6}. 65-66. Dunundo
Iundc uu-sc o sunstu, Davi danava rcccdcndo a Arca.
67. Mco, csosa dc Davi nanifcsiava ccnsura clo aio Iunildc
do csoso. 74-75. Dcssc unoso ncudo, Trajano, quc,
scgundo una lcnda, o aa Crcgorio I conscguiu, con suas
rcccs, voliassc vida icrrcna c, laiizado, fossc ara o Ccu.
124-126. uc ucncs sonos cic., cono do vcrnc nascc a
lorlolcia, assin nos Ioncns ouira coisa nao sonos scnao
vcrncs dos quais dcvcn surgir as lorlolcias dignas dc sulir ao
Ccu.
90


Fou outu Istu cn nunoc conostu
91

CANTO XI

Vgo cguntu us unus quc ugun o ccudo du soIcIu quu
c o cunnIo uu suI uo scgundo conutncnto, c unu dcus
du u ndcuuo cqucdu. UnIcto AdoIundcscI du-sc u
conIccc c uu con Duntc, quc, dcos, cconIccc Odcs dc
GuIIo, nto c guuudo. Odcs du-Ic notcu dc Poucnzuno
Suuun, quc cstu unto con ccs.

VS, quc nos ccus csiais, o Padrc nosso,
Nao circunscriio, nas orquc Iavcis dado
3 Mais aos rinciros scrcs o anor vosso,

Vosso nonc c odcr scja louvado!
Craas criaiura julilosa
6 Ao salcr vosso rcnda sullinado!

Do rcino vosso a az vcnIa diiosa!
Quc vao dc Iavc-la o cncnIo nos scria,
9 Sc nao vicr da vossa nao icdosa.

Cono a vos a voniadc sc Iunilia
Dos vossos anjos, cnioando Iosana,
12 Faan assin os Ioncns cada dia!

A sulsiancia nos dai quoiidiana
Hojc. scn cla cn ascro dcscrio
92
15 Sc airasa qucn or ir alcn sc afana!

E cono a qucn nos faz nal dcscolcrio
Danos crdao, nos crdoai clcncnic,
18 Indi'nos scndo nos, ScnIor, or ccrio.

OI! nao dcicis cair a dcfidcnic
Viriudc nossa cn icniaao do inigo!
21 Livrai-nos dclc, cn nos ungir ardcnic!

Nao nais sonos, ScnIor, ncssc crigo,
En quc rccisa csia oraao nos scja;
24 Mas nao os quc Iao nisicr na icrra alrigo."

Ao ccu rogando quc ao scu lcn rovcja
E ao nosso, as alnas sol o cso andavan,
27 Cono o quc orinc a qucn sonIando csicja.

Con dcsigual gravanc sc arrasiavan
Ofcganics no crculo rinciro,
30 E do ccado as ncvoas curgavan,

Sc cn lcn nosso con zclo vcrdadciro,
Oran, cono cn scu rol fara no nundo
33 Qucn icn no lcn qucrcr scu ciio usciro?

Ajudcno-las, ois, vcsigio inundo
A lavar, or quc lcvcs, uras scjan,
36 Do ccu sc alando ao lrilIo scn scgundo.

93
AI! conaiao, jusiia vos consigan
Prcsio alvio, c ossais, o vo crgucndo,
39 Ir aic ondc os dcscjos vos insiigan!

Valci-nos a vcrcda nos dizcndo
Mais curia ou a quc c ncnos cscarada,
42 Mais dc un caninIo a sc asccndcr Iavcndo.

Ao conanIciro ncu assaz csada
a carnc dc Adan, quc inda o rcvcsic.
45 Por nais quc csforcc, o afana csia jornada."

A voz, quc rcsondcu ao Mcsirc a csic
Dizcr, nao sci a quc alna cricncia
48 Por indcio qualqucr, quc o nanifcsic.

Vindc dirciia cn nossa conanIia
Pcla cncosia, c vcrcis o asso csirciio,
51 Quc una cssoa viva suliria.

Sc csic cncdo nao iolIcssc o jciio,
A ccrviz orgulIosa nc donando
54 E olrigando a juniar o rosio ao ciio,

Dcsic Ioncn ara a facc, aicnio olIando,
(Nao sci qucn c} ialvcz o conIcccra,
57 E assin nc fora conassivo c lrando.

Toscano fui, ilusirc ai iivcra.
CuilIcrnc AldolrandcscIi sc cIanava.
94
60 O nonc scu algun dc vos soulcra?

Tania arrogancia a gloria nc insirava
Do ncu solar c os fciios valorosos,
63 Quc a nossa nac conun nao nais cnsava,

OlIos volvcndo a iodos dcsdcnIosos.
Pcrdi-nc assin; os aios ncus cn Sicna
66 Foran cn Canagnaiico fanosos.

CIanci-nc Unlcrio; da solcrla a cna
A nin nao coulc so. dc igual dcsgraa
69 Vcn a causa quc aos ncus iodos condcna.

Esic fardo, quc os assos nc cnlaraa
Mcrco, or cunrir-sc a lci divina.
72 Vivo o nao fiz, c jusio quc ora o faa."

Enquanio, ouvindo, a fronic sc nc inclina,
Una das alnas (nao a quc falava}
75 Sol o cso sc iorcc, quc a anofina.

E viu-nc c, conIcccndo-nc, cIanava,
Os olIos scus fiiando cslaforida
78 En nin, quc, rccurvado a aconanIava.

Odcrisi nao fosic" cu dissc cn vida,
Honra dc Agullio, Ionra daqucla aric
81 Quc unnu Paris ora aclida?"

95
Tornou-nc. Hojc o inccl (cunrc
infornar-ic}
Dc Franco dc DolonIa nais agrada.
84 A Ionra c ioda sua, ninIa cn aric.

Por nin nao fora cn vida roclanada
Esia vcrdadc, quando csia alna ardia
87 Na anliao dc rinar ncssa aric anada.

Aqui dc ial solcrla o nal sc cia;
Siaria alIurcs; nas a Dcus cu udc
90 Mosirar quc dc ccar nc arrccndia.

Quanio a vaidadc o ciio Iunano iludc!
Dcssa flor cono csvai-sc a fornosura,
93 Sc nao scguir-sc un scc'lo inculio c rudc!

Cinaluc cuidou icr na iniura
A lia doninado. nas vcncido
96 Ficou. a gloria Cioiio fcz-lIc cscura.

Assin dc csiilo na aric ccdc un Cuido,
A alna a ouiro. agora c lcn rovavcl
99 Scja dc anlos o ncsirc ja nascido.

Funor nundano c cono vcnio insiavcl
Quc a dircao varia dc rccnic.
102 Confornc o lado, o nonc icn nudavcl.

Dc ii quc fana ficara nancnic,
96
Sc da vclIicc cais no circno asso,
105 Ou sc findas na infancia inconscicnic,

Dc Iojc a nil anos, icno nais cscasso,
Da cicrnidadc cn facc, quc un noncnio
108 Anic a csfcra a nais iarda la no csao?

Qucn nc rcccdc c vai assin iao lcnio
Na Toscana cnirc iodos foi fanoso.
111 Acnas salvo csia do csquccincnio.

En Sicna, quc Ia rcgido odcroso,
Quando crdcu-sc a raiva florcniina.
114 Solcrla cniao, oljcio Iojc asqucroso.

A fana vossa iguala-sc lonina,
Quc florc c norrc. o sol, or qucn nasccra
117 Na icrra a rosira c a cor crcsia nofina."

Fcsondi-lIc. O dizcr icu cn nin gcra
Saudavcl Iunildadc c o orgulIo naia.
120 Essc, quc aonias, conia-nc qucn cra."

Dc Provcnzan Salvani" diz sc iraia.
Aqui sia, orquc Sicna clc cuidara
123 Tcr nas naos rcsunao dc alna inscnsaia!

CaninIa assin curvado, c nunca ara
Dcs quc a vida crdcu cis o casiigo
126 Dc qucn ianio solcrla sc cnircgara!"
97

Sc o quc dcnora aic final crigo
A cniicncia" cu dissc c crrado corrc,
129 Sulir nao odc c aqui nao acIa alrigo,

Sc una oraao icdosa o nao socorrc,
Duranic razo igual ao da cisicncia,
132 Cono ao naririo Provcnzan concorrc?"

Quando cra" iorna no augc da
influcncia,
Solrc a raa dc Sicna, sulicando,
135 Tcr anic o ovo Iunildc coniincncia,

Dc un anigo o rcsgaic rocurando,
Quc cra or Carlos cn risao dciido,
138 Trcncu angusiiado c niscrando.

Nao nais. nao sou, dc olscuro, conrccndido,
Mas ic Ia dc scr cn lrcvc isio clicado
Por filIos dcssa icrra cn quc Ias nascido.

142 Por iao lon fciio o ingrcsso lIc foi dado."

59. GuIcnc AdoIundcscI, scnIor dc Crosscio. Qucn fala c
o filIo Unlcrio, quc gucrrcou conira Pisa. 79. Odcs dc
Cullio, ccclcnic inior c niniaiurisia. 83. Funco dc
HoonIu, cclclrc niniaiurisia. 94-96. Gotto c CnuIuc,
cclclrcs iniorcs. Cioiio, disculo dc Cinaluc, sucrou o
ncsirc na sua aric. 97-98. Un Gudo c outo, Cuido
Cavalcanii sucrou a Cuido Cuinicclli na aric da ocsia. 121.
98
Poucnzuno Suuun, dc Sicna, scnIor nuiio odcroso, norio na
laialIa dc Collc cn 1269. 133-138. uundo cu cic., ara
olicr a lilcriaao dc un anigo risionciro dc Carlos d'Anjou,
clc sc IunilIou a cdir a csnola aos scus concidadaos.
99


...us unus soI o cso unduuun...
100

CANTO XII

Os dos Poctus contnuun u uugcn. No uuncnto do ccuo
cstuo ntudos uuos cxcnos dc soIcIu custgudu. Un uno
ucn unto dos Poctus c os guu utc u cscudu quc soIc uo
conutncnto succssuo. Con u usu, dcos, uugu du tcstu dc
Duntc un dos PP.

A PAF, cono dois lois, quc o jugo unira,
Eu con cssa alna orcssa c iiiulcanic
3 Ia, cnquanio Virglio crniiira.

Eis dissc-nc. Dciando-a, scguc avanic.
Dcvc fazcr dc vcla c rcnos fora
6 Qucn qucr arca inulso dar consianic."

A caninIar disus-nc voz, quc csfora,
Ergucndo logo o coro, inda quc a ncnic
9 Na Iunildadc a nodcsiia acurvc c csiora.

Ja os cs acclcro c facilncnic
A Virglio aconanIo. dc orfia,
12 Sc nosira cada qual nais diligcnic.

icrra olIos inclina" cniao dizia
Para a jornada aligcirar aicnia
15 No solo, ondc o ncu asso aos icus c guia."
101

Assin cono na cana sc avivcnia
A ncnoria dos norios, insculindo
18 Inagcn, quc a cisicncia rcrcscnia,

Quc dc saudadc os coracs fcrindo,
icdadc rocnsos c icrnura,
21 Os vai ao ranio nuiia vcz ungindo.

Assin, con crfciao sullinc c ura,
Figuras via solrc aqucla csirada,
24 Quc solc, scrcando, cla aliura.

Via, a un lado, dos ccus rcciiiada
Das criaiuras a nais lcla c nolrc,
27 Qual raio, clo csao arrcncssada.

A visia, o ouiro, Driarcu dcscolrc
Dc rojciil cclcsic iransassado.
30 Cclido a icrra dcsncdido colrc.

Con Maric c Palas siava figurado
Tinlrcu, cn iorno ao ai dc arnas fornidos,
33 Vcndo o cano dc inigos alasirado.

Ncnrod olIos volvia csavoridos,
Junio fciiura incnsa, aos conanIciros,
36 Quc a Sanaar scguiran-no, dcscridos.

Nolc, con lraos vcrdadciros
102
Quc dor nos olIos icus aarccia,
39 Os filIos norios vcndo, quais cordciros!

Saul, a roria csada ic ciinguia
Solrc a nonianIa Cclloc naldiia,
42 OrvalIo ou cIuva ali nao nais caa.

louca Aracnc, iua facc afliia,
Dc aranIa aric cnirc os dcsiroos siava
45 Da icia, origcn da faial dcsdiia.

Nao nais a iua inagcn coninava;
Nun carro fogcs, Foloan crucnio,
48 furia oular, quc ic assonlrava.

Anosirava ainda o duro avincnio
Cono fcz Alcncon agar iao caro
51 nac o funcsissino ornancnio.

Mosirava nais cono flagcio raro
Scnaqucrilc no icnlo assassinado
54 Por filIos, quc dcvcran scr-lIc anaro.

Mosirava ianlcn Ciro dcgolado
E Tanris dizcndo accsa cn ira
57 Scdc iinIas dc sanguc, sc saciado!

A nuliidao dc Assrios quc fugira,
Mosirava ao vcrcn dc Holofcrnc a noric,
60 E o casiigo quc os assos lIcs scguira.
103

Via no o, nas cinzas Troia foric.
solcrla lion, a cdra dura
63 Mosirava a iua lancniavcl soric!

Quc ncsirc no inccl ou na csculiura
Posiuras, sonlras iais iraar udcra,
66 Pasno ao gcnio, quc aiinja a suna aliura?

Fcal ou noric ou vida aos olIos cra.
A vcrdadc nao viu na roria ccna
69 MclIor quc cu quando a cfgic a olIar siivcra.

A fronic cnionai, ois, dc orgulIo lcna,
filIos dc Eva, os olIos nao laiando
72 Ao caninIo, ondc acIais dcvida cna!

Mais anos no nonic caninIando
E no scu giro o Sol nais avanara
75 Do quc cu cuidava, alsorio conicnlando,

Quando aquclc, quc scnrc nc guiara
Dcsvclado, nc dissc. Ala a calca!
78 Nao ic cngolfcs! aicnio sc! rcara!

OlIa aquclc anjo quc caninIa rcssa
Ao nosso cnconiro. acala a icrra scia
81 Do dia o lavor ccrio c ouira conca.

Fcvcrcncia cn icu gcsio nanifcsia
104
Para o anjo viagcn scr rocio,
84 Nao volia o dia dc quc ouco rcsia."

Arovciiar do icno o lcncfcio
Era do Mcsirc a rcgra; c, ois, naqucla
87 Maicria nao lIc acIci dc olscuro o indcio.

Ja nos dcnanda a criaiura lcla.
Trajava lranco, a facc rcslcndia,
90 Qual, ircnulando, naiuiina csircla.

Draos alria c asas csicndia,
Dizcndo. Vindc! quc os dcgraus siao crio.
93 A jornada ja facil sc anuncia."

Faros cscuian cssa voz, or ccrio.
gcnic Iunana, ara o ccu nascida,
96 Por quc dccas do vcnio a un soro inccrio?

Inos rocIa, or dcgraus ariida.
Dc una das asas nc roou na fronic,
99 Proncicndo-nc roscra sulida.

Cono dirciia qucn sc crgucr ao nonic,
Dondc sc avisia a igrcja quc donina
102 A lcn rcgida ao c dc Fulaconic,

Scnic quc aos cs a ingrcnidadc inclina
Pcla cscada ialIada anics quc Iouvcssc
105 En livros c ncdidas a raina.
105

Adoa-sc o cndor assin; ois dcscc
Dc un crc'lo a ouiro a rocIa quc alicrosa
108 A un lado c ao ouiro augusio asso of'rccc.

Sulindo cn nclodia iao donosa
Hcut uuccs stu cscuianos,
111 Quc a voz, quc o diga c ouco vigorosa

Quao dif'rcnics os adiios quc cniranos,
Dos infcrnais! Aqui suavc canio,
114 La griios dc ira ouvindo caninIanos.

Vcnccndo csscs dcgraus do nonic sanio
Mais agil nc scniia. la no lano
117 Facil nunca a jornada fora ianio.

Eu dissc. Mcsirc, dc quc cso insano
Sinio-nc livrc, ois no csirciio asso,
120 Cono dc anics agora nao afano!"

Quando os PP quc inda icns cn vivo irao
Solrc a fronic" iornou-nc sc aagarcn,
123 Cono nao Ias dc icr nais cnlarao,

Scgundo o icu dcscjo os cs andarcn
Scniiras scn fadiga, c aic gozando
126 Dclciic, ara a aliura ao caninIarcn."

Cono o quc iraz, na raa asscando,
106
Cousa, quc ignora, na calca osia,
129 E, or vcr sinais dc ouircn, susciiando,

nao cdc socorro; cla, cn rcsosia,
Procura, acIa, un scrvio assin rcndcndo,
132 A quc a visia nao odc scr disosia.

Assin, da dcsira os dcdos csicndcndo,
ConIcci quc das lciras, quc o anjo alrira,
Siavan soncnic scis rcnancsccndo.

136 Sorriu-sc o Mcsirc, quc o ncu gcsio vira.

25-27. Vu, u un udo cic., Lucifcr, o anjo quc sc rclclou conira
Dcus. 28. Hucu, giganic quc sc rclclou conira Juiicr c foi
fulninado. 31. Mutc, Puus c TnIcu (Aoo}, quc
doninaran os giganics rclcldcs. 34-35. Ncnod cic., quc na
lancic dc Scnaar, concou a consiruao da iorrc dc Dalcl.
37. NoIc, dcsrczando Laiona or icr csia soncnic dois filIos,
quando cla iinIa dozc, or casiigo foran iodos norios or
Aolo c Diana. 40-41. Suu, rci dc Isracl, dcrroiado cn
Cclloc, suicidou-sc. 43-45. Aucnc, icndo dcsafiado Mincrva
ara salcr qucn nclIor iccia, foi or csia iransfornada cn
aranIa. 47. HoIoun, filIo dc Salonao, oriniu o ovo dc
Isracl no scu rcinado c foi olrigado a fugir cn conscqucncia dc
rcvolia oular. 50. Acncon, naiou a roria nac Erifilcs,
ois csia, ara ganIar un colar dc ouro, Iavia rcvclado o
cscondcrijo do scu narido Anfiarau aos ininigos. 53.
ScnuqucIc, rci dos Assrios, foi norio clos filIos. 55-57.
Tuns, rainIa dos Massagcias, icndo vcncido Ciro, o nandou
naiar nun odrc cIcio dc sanguc, dizcndo. Sacia-ic dc sanguc,
nonsiro. 59-60. Hoocncs, gcncral assrio, norio or Judiic
duranic o siio da cidadc dc Dciulia. 61-63. Tu ou on,
107
dcsiruda clos grcgos. 80. A tcu scxtu, a Iora scia, ncio-
dia. 102. HuIucontc, onic dc Florcna.
108


O oucu Aucnc..
109

CANTO XIII

CIcgun os Poctus uo scgundo conutncnto, no quu cstuo os
ccudocs quc cxun o ccudo du nucu. Os nucosos tcn os
oIos cosdos con o dc uunc. Entc ccs cstu Suu, scnIou
dc Scnu, con u quu Duntc uu.

DA cscada ao ioo Iavanos cIcgado,
Ondc, ouira vcz coriado, o nonic csirciia,
3 Quc alna solc, ciando o scu ccado.

Cono a rincira, ouira cornija fciia
Circundava a colina, so dif'rcnic
6 En quc a un arco ncnor cla sc ajciia.

Fclcvo, fornas, cono a rcccdcnic,
Nao nosira. c, lisa solrc a cscara a cnirada,
9 Lvida cor a cdra icn soncnic.

Sc a rcscna dc algucn fossc cscrada,
Quc nos rcsic consclIo" diz ncu Cuia
12 Tcno quc fiquc a cscolIa rciardada."

Os olIos ara o sol dcois crguia,
E, solrc o c dirciio sc firnando,
15 Para a csqucrda girava c sc volvia.

110
Tu, dc qucn iudo fio, o lunc lrando
No caninIo conduz-nos quc sc of'rccc
18 Cono o cigc o lugar" dissc guiando!

Faiando, o icu calor o nundo aquccc.
Sc noiivo nao surgc dc cnlarao,
21 Dc conduzir-nos icu fulgor nao ccssc!"

Vcncido cn lrcvc inIanos csao,
Quc or nilIa na icrra calculanos,
24 Porquc o dcscjo csiinulava o asso.

En dirciiura a nos voar julganos
Invisvcis csriios, cIanando
27 Dc anor ncsa cn lcidos rcclanos.

A voz rincira quc assou voando,
Vnun non IuIcnt rofcriu sonora
30 E ainda nuiio alcn foi rciicrando.

Mas anics dc crdcr-sc clo ar fora,
Ouira accrcou-sc. Orcsics sou!" dizia;
33 E aariou-sc igualncnic scn dcnora.

Quc vozcs csias sao, Mcsirc?" inquiria.
Mas, acnas falara, cis vcn icrccira.
36 Anai inigos vossos!" cu lIc ouvia.

Punc csic crc'lo a cula iraiocira"
O Mcsirc diz da invcja; o aoiic alica
111
39 O anor, quc os rigorcs lIc aligcira.

Conirario son, orcn, o frcio indica.
Anics quc aiinjas do crdao a cnirada,
42 Tcras dc ouvi-lo; c disio ccrio fica.

Tcn ora a visia ara alcn fiiada;
Dc csriios, ao longo do alio nuro,
45 Asscniados vcras sona avuliada."

Mais quc dc anics cniao a visia auro;
Alnas disiingo, quc cnvolvian nanios,
48 Quc a cor iniian do cnIasco duro.

Un ouco avanic ouvi dc cs'riios ianios
A voz lradar. Por nos orai, Maria,
51 Pcdro, Migucl c iodos os nais Sanios!"

Na icrra Ioncn iao fcro nao scria,
Quc nao scniissc o coraao ungido
54 En vcndo o quc aos ncus olIos sc of'rccia.

Accrquci-nc or scr nais disiinguido
Dc cada sonlra o ncncar c o gcsio.
57 Pclos olIos dor alvio Ici iido.

Eniao foi clarancnic nanifcsio
Quc cnirc si, uns aos ouiros sc arrinavan,
60 Todos cdra, cn scu cilcio ncsio.

112
Assin os olrcs ccgos ncndigavan
Nos dias dc Pcrdao da igrcja oria,
63 Muiuancnic as calcas cncosiavan;

Pois a icdadc o coraao nos coria,
Quando ao son das alavras sc acrcsccnia
66 Da visia a aao quc o ciio dcsconforia

E cono o sol aos ccgos nao sc osicnia,
Assin ianlcn s sonlras quc alivia,
69 Nao nais do ccu a luz olIos alcnia.

Fio dc fcrro as alclras rcndia
A iodas, cono ao gaviao sclvagc
72 Para donar-lIc a condiao lravia.

Cuidci, sc andassc, lIcs fazcr ulirajc,
LIcs vcndo as faccs c oculiando a ninIa.
75 E o Mcsirc olIci cn iaciia linguagc.

E o Mcsirc, lcn salcndo o quc convinIa,
Anicciou-sc logo ao ncu dcscjo
78 E dissc. Arguio sc, c fala asinIa."

Virglio caninIava ncsic cnscjo
Do lado, ondc cornija falia anaro;
81 Dali cair sc odc c o risco cu vcjo.

As alnas do ouiro lado cran; rcaro
Quc dos olIos a Iorrida cosiura
113
84 Provoca ranio coioso c anaro.

Volici-nc c dissc. alnas, quc a vcniura
Dc vcr icrcis ao ccrio o ccclso Lunc;
87 Dc quc soncnic o vosso anclo cura,

Dissolva a Craa cn vos iodo o ncgrunc
Da conscicncia c ncla nanar faa
90 Da ncnic o rio cn lnido corrunc!

Conccdci-nc o quc nais nc saiisfaa.
Dizci-nc qual dc vos laiina Ia sido;
93 Dc cu salc-lo algun lcn ialvcz lIc nasa."

Por airia, irnao, so Icnos conIccido
A cidadc dc Dcus. dizcr quiscsic
96 Pcrcgrina na Iialia Iaja vivido."

Dc nin rcnoia a voz arccc dcsic,
Quc assin dissc; c orianio, asso avanic
99 Por salcr ccrio a qucn aicnao rcsic.

E una scnIora cnirc as nais vi, quc, disianic,
Aguardava-nc. E cono cu a disiinguia?
102 Qual ccgo, alava o ncnio ra dianic.

Tu, quc ara sulir cnas" dizia
Qucn fosic, ondc nasccsic diz. ic inloro,
105 Sc c iua voz quc, Ia ouco, rcsondia."

114
Fui dc Sicna" iornou con csic cIoro
Os gravcs crros dc crvcrsa vida,
108 E a Dcus quc sc nos dc, clcncnic, coro.

CIanci-nc Saia, nas nao fui salida.
Mais dclciic nc dcu o alIcio dano
111 Do quc a diia a nin roria conccdida.

E or quc nao rcsunas quc ic cngano,
Sc fui louca vcras clo quc digo.
114 Ja no dcclnio do vivcr Iunano

Eu cra, quando a rclaicr o ininigo
En Collc os ncus aircios cancaran;
117 A Dcus roguci quc lIcs nao fossc anigo.

Dcsiroados, fuga sc lanaran,
E a nin, quc csiava aquclc iransc vcndo,
120 Indizvcis razcrcs nc iornaran,

En nodo, quc aircvida, olIos crgucndo,
Nao nais Dcus icnIo!" conira o ccu griiava
123 Qual nclro, insianics dc lonana icndo.

Con Dcus quis az, nas quando ja iocava
Da vida o icrno; c ainda nao udcra
126 A dvida solvcr, quc nc oncrava,

Sc Pcdro PciiinanIo nao sc Iouvcra,
Nas sanias ocracs dc nin lcnlrado.
115
129 En rol ncu, caridadc o conovcra.

Mas qucn cs, quc nos icns inicrrogado,
Quc csiando, crcio, dc olIos nao iolIidos
132 E rcsirando indagas nosso csiado?"

OlIos" dissc icrci ianlcn ccrzidos,
Porcn or ouco icno; quc da invcja
135 No nundo Iao sido rara vcz iorcidos,

Maior rcccio o ciio nc dardcja
Dc ouiro iorncnio; c ianio nc angusiia,
138 Quc o scu fardo a scniir cuido ja sicja."

Mas qucn ao nonic" nc iornou ic guia,
Pois dc voliar ao nundo icns ccricza?"
141 Qucn icnIo ao lado c voz nao ronuncia.

Inda vivo; c, ois fala con franqucza,
Alna clciia, sc qucrcs quc os cs nova
144 En rol icu la na icrra con rcsicza."

O quc dizcndo csias, cousa c iao nova
Quc or nin rogucs fcrvorosa co,
147 Pois da divina dilcao das rova.

E clo quc ic ncrcccr nais rco
Sulico-ic. ao isar icrra ioscana
150 Ao ncu nonc cnirc os ncus aviva o arco.

116
Tcras dc vc-los cnirc a gcnic insana,
Quc cscra cn Talanonc, nas cono anics,
Quando luscava as aguas do Diana.

154 Mor cngano Ia dc scr dos alniranics."

29. Vnun non IuIcnt, c a frasc quc Maria dissc a Jcsus ara
inciia-lo a fazcr o nilagrc da iransfornaao da agua cn vinIo.
32. Ocstcs sou, Orcsics ara salvar Pladcs, condcnado
noric, arcscniou-sc cn scu lugar. 36. Anu ngos uossos,
v. Evang. S. Maicus V. 44-51. Po ns ous cic., rccc.
109. Suu, scncnsc, casada con CIinigaldo Saraccni. 116.
En Coc, ondc os scncnscs foran dcrroiados clo florcniinos.
Saia rcjulilou-sc disso, ois cra ininiga do scnIor dc Sicna,
Provcnzano Salvani. 127. Pcdo PcttnunIo, norio cn fana
dc saniidadc. 151-154. A gcntc nsunu, os scncnscs. Tcndo
clcs conrado Tclanonc, qucrian iransfornar cssa cidadc cn
orio dc nar, nas nao foi ossvcl dcvido insalulridadc do
clina. Nao iivcran ciio ianlcn na dcscolcria dc un rio
sulicrranco quc dcvia assar dclaio dc Sicna c quc cIanaran
Diana. Mais do quc ouiros scrao cnganados os alniranics.
117


CIunc-nc Suu, nus nuo u suIdu.
118

CANTO XIV

Duntc conucsu con outus unus dc nucosos. Hcsondcndo o
Poctu u unu cguntu dc Hnc dc CuIo, ntcucn Gudo dc
Ducu, nccundo contu us cdudcs dc Toscunu c uncntundo,
dcos, u dcgcncuuo dus unus noIcs dc HonunIu. Os
Poctus ouucn uozcs quc cnIun csdos nos quus o ccudo
du nucu o custgudo.

ESTE qucn c ao nosso nonic vindo,
Scn icr-lIc a noric as asas dcsaiado,
3 Os olIos, quando qucr, fccIando c alrindo?"

Ignoro; nas vcn dc ouiro aconanIado.
Tu, quc cs nais crio, a crguniar conca,
6 E, ara nos falar, nosira-lIc agrado."

Dc dois cs'riios junio sc cndcrca
A nin dcsia aric a voz. siao-nc a dirciia,
9 Cada un ara iras ala a calca.

alna" dissc-nc una quc, na csirciia
Prisao cororca ainda, aos ccus asccndc,
12 Da-nos consolo, caridadc afciia.

Qucn cs c dondc vcns? Porquc nos rcndc
Pasno noiando a Craa, quc ic anara,
119
15 Poricnio quc ningucn viu, ncn conrccndc."


Tornci-lIc. Na Toscana sc dcara
Fio, quc lroia cn Falicrona cscasso
18 E nunca, nilIas ccn corrcndo, ara.

Esic coro dali conduzo lasso.
Dizcr qucn sou discurso vao scria.
21 Mcu nonc inda nao soa cn largo csao."

Sc lcn ic cnicndo" assin nc rcsondia
A sonlra, quc anics dc ouira cu iinIa ouvido
24 Ao Arno o dizcr icu sc rcfcria."

Por quc" lIc aialIa a ouira clc
cscondido
Nos icn do rio o nonc vcrdadciro?
27 Cousa Iorrvcl sc cnccrra cn scu scniido?"

Dissc-lIc a sonlra, quc falou rinciro.
Nao sci; nas fora lcn fcliz o insianic,
30 En quc o nonc crca ao valc iniciro.

Dcs quc nascc la ondc c rcdundanic
Dc aguas a scrra quc o Pcloro unira,
33 Nouiras arics, orcn, ouco alundanic,

Aic quc o nar do scu iriluio aufira
Fcaro ao quc no scio o ccu lIc suga,
120
36 E vida assin ra novos rios iira,

Todos ali viriudc Iao osio cn fuga,
Qual vlora ininiga, ou or cfciio
39 Do clina, ou or noral, quc o lcn rcfuga.

Naiurcza or vcios sc Ia dcsfciio
Na gcnic dcssc valc inuro,
42 Cono dc Circc aasccniada a jciio.

Cava o rio rinciro o lciio cscuro
Enirc orcos nais di'nos dc loloia
45 Do quc dc cilo, cn quc Iaja Iunano auro.

Daiando, acIa dc gozos no aljcia,
En quc o furor fora nao sc iguala,
48 E, cono or dcsdcn, lusca ouira ncia.

Essa naldiia c dcsgraada vala
Tanios nais cacs cn lolos vc iornados
51 Quanio nais corrc c nais caudal rcsvala.

Incrgc cn rincios nais rasgados,
Ondc cnconira raosas iao nanIosas,
54 Quc os laos nais suiis fican frusirados.

Do orvir dirci cousas csaniosas,
E qucn nc ouvir conscrvc na lcnlrana
57 Vcrdadcs quc Ia dc vcr lcn dolorosas.

121
Tcu ncio os lolos a caar sc lana
Dcssc rio naldiio solrc a riva.
60 Enquanio os nao dcsiroa nao dcscansa.

A carnc sua vcndc, csiando viva,
Cono rcscs dcois naia-os crucnio;
63 Muiios da vida c a si da gloria riva.

Da irisic sclva sai sanguinolcnio
E a dcia, ial quc ainda aos nil anos
66 Tornar nao Ia dc ao riniiivo asscnio."

Cono, ao rcssagio dc fuiuros danos,
Mcrcncorio sc nosira o inicrcssado,
69 Ondc qucr quc a foriuna urda os cnganos;

Assin o ouiro csriio. voliado
Para cscuiar sc Iavcndo, sc cnirisiccc,
72 Dcois quc icvc o socio icrninado.

Cono salcr scus noncs cu quiscssc,
Ouvindo aquclc, ao ouiro o gcsio vcndo,
75 A crgunia cnirc rogos sc ofcrccc.

O quc falara rcsondcu dizcndo.
Pcdcs quc cu, ronio, quanio anclas faa,
78 A insiancia ninIa cn ouco arco icndo.

Mas cono cn ii dc Dcus iransluz a Craa,
Nao ic Ia dc scr Cuido dcl Duca csquivo
122
81 Tanio, quc o icu qucrcr nao saiisfaa.

Da invcja o fogo ardcu cn nin iao vivo,
Quc ao vcr sorriso dc ouircn no scnllanic,
84 En ncu rosio o lilor cra crcssivo.

Scncci. colIo o fruio rcugnanic.
OI! or quc, raa Iunana, o quc rcclc
87 Qualqucr ariilIa alncjas ofcganic?

Esic foi Finicri. csiava nclc
Dos Calloli o rinor. ao nonc Ionrado
90 Hcrdciro nao dciou quc a gloria zclc.

Nao so rolc sua icn faliado,
Enirc o Po c a nonianIa, o nar c o Fcno
93 O lcn ara a vcrdadc c o razcr dado;

Pcla cicnsa anlidao dcssc icrrcno
Alasiran iudo alrolIos crigosos.
96 Quando ciirar sc odc un ial vcncno?

Ondc Mainardi c Lizio csiao fanosos?
Qual dc Carigna c Travcrsaro o fado?
99 FonanIois lasiardos dcslriosos!

Quando un Falro sc icn noliliiado,
Cono cn Facnza un Fosco Dcrnardino,
102 Varas gcniis dc ironco dcfinIado!

123
O ranio ncu nao julgucs ouco di'no,
Sc con Cuido dc Praia rcncnoro
105 O conanIciro nosso, Azzo Ugolino;

Sc Frcd'rico Tignoso c a rolc cIoro;
Solarcs dc Anasiagi c Travcrsara,
108 Scn Icrdciros ciinios, sc cu dcloro,

Cavalciros c danas, gloria rara,
Quc insiravan anor c coricsia
111 Na icrra, quc a viriudc dcsanara!

Cai cn runas, Drciiinoro nia!
En ii vivcr iua gcnic nao quiscra;
114 Con nais ouiras, icncndo o nal, fugia.

Dcn faz Dagnacaval. rolc nao gcra,
Casirocaro faz nal c ior Cnio
117 Quc a iais condcs da vida o lunc dcra.

Os Pagani irao lcn, quando o Dcnnio
Dcia-los; nais nao odcn nonc uro
120 Ja nunca ossuir no solo ausnio."

Ugolin Faniolin, ficou scguro
Da fana iua o lusirc; ois ja agora
123 Nao icras filIos ra iorna-lo cscuro.

Podcs, Toscano, rosscguir cnlora.
Pranio, nais quc discursos, nc dclciia;
124
126 Lcnlrando a airia, o coraao nc cIora."

O asso as alnas na vcrcda csirciia
Ouvian-nos, silcncio clas guardando.
129 Era a jornada con ccricza fciia.

Ja ficaranos sos, avanic andando,
Eis lrada voz nos arcs dc rccnic;
132 Vcloz, qual raio, vinIa a nos cIanando.

Qucn nc cnconirar nc naic inconiincnii"
E fugiu qual irovao quc disiancia
135 Sc o vcnio a nuvcn rasga dc rccnic.

O icrrvcl clanor ccssado Iavia,
Con ncdonIo fracasso cis ouira lrada,
138 Cono un irovao quc a ouiro succdia.

Aglauro sou, cn rocIa iransfornada"
E a Virglio accrcar-nc cniao qucrcndo,
141 Dci, nao avanic, un asso airas na csirada.

Tranquilo o ar or ioda aric vcndo,
Esic c" falou-nc o Mcsirc o duro frcio,
144 Quc os Ioncns dcvc csiar scnrc conicndo.

Mas vos nordcis a isca cn irisic cnlcio
E o rsiino ininigo do anzol iira.
147 Dc conicr ou ungir quc valc o ncio?

125
O ccu vos cIana, cn iorno dc vos gira,
Eslcndorcs cicrnos vos nosirando;
Mas a visia, cnlcvada, a icrra nira,

151 E qucn vc iudo cniao vai casiigando."

17. Ho quc Iotu cn Futconu, o Arno. 32. Pcoo,
rononiorio siciliano. 42. Ccc, scrcia quc iransfornava os
Ioncns cn aninais. 58. Tcu ncto, Fulcicri dc Calloli, ncio dc
Finicri, quc foi odcsi" dc Florcna crscguiu o ariido dos
Dancos, ao qual Danic cricncia. 80. Gudo dc Ducu, scnIor
dc Dcriinoro, na FonanIa. 88. Hnc dci Paolucci, scnIor dc
Calloli. 97 c scg. Munud c Lzo, Cugnu c Toucsuo,
FuIIo, Fosco Hcnudno, Gudo dc Putu, Azzo Ugono,
Fcdcco Tgnoso, Anustug c Tuucsuu, scnIorcs c fanlias da
FonanIa noiavcis or coricsia c gcncrosidadc. 115-117.
Hugnucuuu, Custocuo, Cono, cidadcs da FonanIa cujos
scnIorcs cran naus. 118. Pugun, nolrc fanlia dc Facnza,
da qual fazia aric Mainardo (Inf. XXVI, 49-51} alcunIado o
dcnnio clas suas crucldadcs. 121. Ugon Funton, gcniil-
Ioncn dc Facnza. 133. ucn nc cncontu nc nutc
ncontncnt, alavras ronunciadas or Cain dcois dc icr
assassinado o irnao Alcl. 139. Aguuo, filIa dc Ercicro rci
dc Aicnas, foi iransfornada cn cdra or Mcrcurio, or icr
invcja da irna Ersc quc cra anada clo dcus.
126


Cudu un uu tus uu u cuIcu
127

CANTO XV

Cundo u notc, os dos Poctus cIcgun uo tccco conutncnto.
A Duntc, cn cxtusc, uc cxcnos dc nunsuctudc c nsccdu.
Votundo u s, cncontu-sc ncso nun uno quc oIscuccc o u c
ncdc u usuo.

QUANTO caninIo faz da icrcia Iora,
No giro scu, a luninosa csfcra,
3 Scnrc a novcr-sc qual criana aurora,

Tanio, ara acalar o curso, cscra
O sol, c ara dar iardc cnirada.
6 La vcscras, aqui ncia-noiic cra.

Dc luz nc csiava a facc cniao lanIada;
Porquc, cn iorno nonianIa rosscguindo,
9 Do ocaso cn dircao ia a jornada,

Quando, nais vivo rcslcndor fulgindo,
Ofuscado fiquci nais do quc danics.
12 Dcssc oricnio a aao asnci scniindo.

Acina dc ncus olIos, or insianics,
As naos alcci sonlrciro, quc anicara
15 O nor cccsso aos raios dcslunlranics.

128
Assin cono dc csclIo ou linfa clara
Fcssalia a luz dc cnconiro oosia aric,
18 Sulindo logo aos, cono laiara;

Da linIa vcriical nao sc disaric,
Una disiancia igual scnrc nanicndo,
21 Cono nos nosira ccricncia c aric.

En frcnic luz, assin, sc rcfrangcndo,
Tao cnciranic a visia nc fcria,
24 Quc a dirigi a un lado, olIos volvcndo.

Qual c" ao Mcsirc anado cniao dizia
Aquclc oljcio, quc nc ofusca ianio
27 E ao nosso cnconiro, ao arcccr, sc cnvia?"

Quc inda ic ofusquc nao ic nova csanio
A cclcsic fanlia" nc Ia iornado.
30 Falar-ic vcn un ncnsagciro sanio.

A vcrcs con dclcia aarclIado
Scras cn lrcvc un lunc rcfulgcnic,
33 Quanio scr odc ao cnic Iunano dado."

Accrcados ao anjo, alcgrcncnic
Nos dissc. Aqui assai, ncnos cnosa
36 Sulida ncsia cscada csia aicnic."

Andando, airas caniar cn voz donosa
Hcut Msccodcs nos ouvinos
129
39 E Eulia na viioria gloriosa",

Para cina, orianio, nos sulinos;
E cu das vozcs do Vaic cogiiava
42 ColIcr rovciio, cnquanio sos nos inos.

E, nc voliando, assin lIc crguniava.
O quc Cuido dcl Duca nos dizia,
45 Quando cn lcns nao arivcis nos falava?"

Do scu vcio ior" iornou salia
Os danos; nao sc csiranIc, sc o acusando,
48 Do nal quc fazcr ossa rcvcnia;

Porquc, do nundo os lcns vos dcscjando,
A quc ariilIa iodo o arco iira,
51 Ardc a invcja, susiros rovocando.

Mas, sc a csfcra inorial vossa alna asira,
Lcvaniando-sc o anclo qucla aliura,
54 Essc icnor no ciio voz cira.

Tanio nais la cad'un goza vcniura,
Quanio or nuiios cla nais sc csicndc,
57 Quanio nais caridadc la sc aura."

O cnicndincnio" cu digo ora
conrccndc
Mcnos do quc anics dc cu ic Iavcr falado;
60 ncnic ora nor duvida dcsccndc.
130

Cono un lcn, quc c dc nuiios ariilIado,
A cada osscssor da nais riqucza
63 Do quc sc a ossc fora aroriado?"

Tcu sriio" rclica na rudcza
Das cousas icrrcais siando incrgido,
66 Vc ircvas ondc a luz icn nais clarcza,

Essc incfavcl lcn, no ccu frudo,
Infindo, ara o anor, corrcndo dcscc,
69 Qual raio a coro lucido c olido.

Sc ardor acIa nais vivo, nais sc of'rccc;
Quanio nais caridadc csia fulgindo,
72 Viriudc cicrna nais solrc cla crcscc.

Quanio nais vai a nuliidao sulindo,
Mais anar odcn, nais a anor sc alican,
75 Dcn cono csclIo, un no ouiro rcflciindo.

Sc crsisiindo as duvidas ic fican,
Has dc vcr Dcairiz. da salia ncnic
78 Fazao cscuiaras, quc iudo clican.

Para aagarcs, ois, sc diligcnic.
As cIagas cinco, quc inda cn ii siou vcndo.
81 Ha dc ccrra-las coniriao ungcnic."

Quando cu ia dizcr Mcsirc, conrccndo
131
No crculo cis cnciro incdiaio.
84 Calci-nc, a visia alucinada icndo.

Julgava cniao, dc una visao no raio,
Eiaiico, quc cn icnlo sc nosirava
87 Muliidao grandc, dc oraao no aio.

Con icdoso scnllanic, cnirada csiava
Mciga nairona. filIo ncu qucrido,
90 Por quc assin roccdcsic?" inicrrogava.

Eu c icu ai, con anino dorido,
Tc luscanos." E cono sc calara,
93 Logo a visao fugiu-nc do scniido.

Dcois dc ouira no rosio sc dcara
Pranio accrlo, quc nagoas anuncia
96 Dc qucn dc ira no inccndio sc inflanara.

Sc nandas na cidadc" assin dizia
Por cujo nonc os dcuscs conicndcran
99 E ondc a luz da cicncia sc irradia,

Punc os lraos, quc nios, sc aircvcran,
Pissiraio, a csirciiar a filIa iua!"
102 Elc, a qucn vozcs iais nao conovcran,

Tranquilo rcsondia csosa sua.
O quc farcnos a qucn nal nos qucira,
105 Sc ira ao anor corrcsondcr iao crua?"
132

Vi dcois nuliidao, quc a raiva accira.
A cdradas nancclo assassinava,
108 Dradando norra! norra! carniccira.

A dolorida fronic dclruava,
Ja nal fcrido, o nariir ara a icrra.
111 Porias ao ccu os olIos scus iornava,

Pcdindo a Dcus, naqucla Iorrvcl gucrra,
Quc aos scus crscguidorcs crdoassc.
114 Fiso icdoso os olIos lIc dcsccrra.

Quando cn ninIa alna o ciasc dcsfaz-sc,
ConIcci quc no sonIo aarccia,
117 Nao da ficao nas da vcrdadc a facc.

Virglio, a qucn ialvcz cu arccia
Honcn, quc o sono dcia dc rccnic,
120 Por quc csias vacilanic?" nc inquiria.

Tcns ncia lcgua andado ccriancnic
Con iiiulanic c, dc olIos cados,
123 Cono qucn dcssc ao vinIo ou sono a ncnic."


Vou cor, ncu lon ncsirc, aos icus
ouvidos"
Tornci quanio os ncus olIos conicnlaran,
126 Quando os joclIos iinIa cnfraquccidos."
133

Sc nasc'ras ccnio a facc ic oculiaran"
Dissc Virglio oculios nao scrian
129 Pcnsancnios, quc, Ia ouco, ic cnlcvaran.

As inagcns, quc Ias visio, ic induzian
guas da az a rccclcr no ciio,
132 Quc as fonics crcnais dos ccus cnvian.

Nao crguniara, cono qucn dc fciio
Soncnic vc or olIos, olcccados
135 Quando o coro da noric jaz no lciio;

Mas or scrcn icus cs nais arcssados.
Eciiar assin cunrc os rcguiosos,
138 Quc sc csquivan aao siando acordados."

Nas Ioras vcscriinas rcssurosos
Andavanos, os olIos alongando,
141 Do sol cadcnic aos raios luninosos,

Eis ouco a ouco, un funo sc clcvando.
Sc condcnsa anic nos, qual noiic, cscuro;
Alrigo ali dc iodo nos faliando,

145 A visia nos iolIcu, iolIcndo o ar uro.

1-5. uunto cunnIo cic., faliavan ircs Ioras ara o ocaso, ois
o Pocia noia quc dcvcria iranscorrcr ianio icno ara o r do
sol quanio iranscorrc cnirc o rincio do dia aic a Iora icra.
134
6. Lu ucscus cic., no Purgaiorio faliavan ircs Ioras ara o
ocaso, cran vcscras; na Iialia cra ncia-noiic. 16-21. Assn
cono cic., o ocia dcscrcvc o rcflciir-sc da luz quc laic solrc
un csclIo ou na agua, no qual o angulo dc rcfraao c igual ao
angulo dc incidcncia. 38. Hcut nsccodcs, Evang. S.
Maicus V, 7. 80. As cIugus cnco, os cinco PP, quc ainda
Danic icn na icsia. 89. Mcgu nutonu, Maria Virgcn, a qual
icndo crdido o scu filIo, cnconirando-o dcois dc ircs dias, o
rcrccndc con nansuciudc. 94. Dc outu cic., a nulIcr dc
Pissiraio, rncic dc Aicnas, cdiu ao narido vingana conira
un jovcn quc lcijara ullicancnic a sua filIa. 107. A
cdudu nunccIo ussussnuuu, Sanio Esicvao quc foi
acdrcjado cla nuliidao.
135


A cdudus nunccIo ussussnuuu...
136

CANTO XVI

Scnc uo udo dc Vgo, Duntc contnuu u uugcn. Dcnso uno
cnuouc os ucundos. Entc ccs cstu Muco LonIudo, o quu
uncntu os tcnos, quc cun Ions c ugou cuun nuus. Duntc
cguntu dc quc dccndc cssu nutuuo, c Muco csondc quc u
couuo dos tcnos nouos occdc do nuu goucno do nundo c
csccuncntc du conusuo cntc o odc cstuu c o odc
tcnou.

SOMDFA dc infcrno c noiic carrcgada,
En quc o ccu dc un so asiro nao sc aclara,
3 Dc nuvcns, quanio o odc scr, ioldada,

Vcu iao grosso ao ncu rosio nao lanara,
Ncn, ao coniacio, fora iao ungcnic,
6 Cono o funo, quc ali nos rodcara.

FccIados iinIa os olIos ioialncnic.
Ficl o salio socio, nc acudindo,
9 Dcu-nc cn scu onlro arrino diligcnic.

Qual ccgo, quc ao scu guia vai scguindo
Por sc nao iransviar, corrcr crigo,
12 Ou sofrcr noric, dc cnconirao caindo,

Tal cu or aquclc ar cscuro sigo,
137
Aicnio ao Mcsirc ncu, quc rcciia.
15 Cuidado! Nao ic afasics! Vcn conigo!"

Eniao vozcs ouvi; nc arccia,
Quc az, niscricordia sulicavan
18 Ao Cordciro, quc as culas alivia.

Por Agnus Dc suavcs concavan,
A lcira cra una so cono a ioada,
21 Consonancia cnirc si iodas as guardavan.

Por qucn csia oraao, quc ouo, c caniada?"

Pcrgunici. Dissc o Mcsirc. lon quc o
arcndas.
24 Assin da ira a cula c niiigada."

Qucn cs ara quc a ncvoa nossa fcndas
E assin falcs, qual viva criaiura,
27 Quc inda o icno calcula or calcndas?"

Dissc una voz do fundo na ncgrura.
E Virglio falou. Fcsondc c cora
30 Sc or aqui sc solc ara a aliura."

alna, quc" dissc cu a graa inlora
Dc ir a Qucn ic criou nais ura c lcla,
33 MaravilIa ouviras, scguc-nc cnlora."

Aic ondc for dado" iornou-nc cla
138
Irci, c, sc ic vcr nao dcia o funo,
36 Nos iornara ronquos a loqucla."

Nas naniilIas, quc a noric acala, ao suno
Asscnio" conccci ora nc alicio,
39 Do infcrno icndo vindo clo runo.

Sc Dcus crniic, dc londadc cIcio,
Quc a diia cu gozc dc lIc vcr a coric
42 Por csic, Iojc dc iodo csiranIo, ncio,

Fcvcla-nc qucn fosic anics da noric
E qual nos dcva scr a nclIor via.
45 Cuiaras nossos assos dcsia soric."

Fui Lonlardo c dc Marco o nonc Iavia;
O nundo c'rincnici, fciios anando,
48 Pclos quais ningucn nais Iojc orfia.

A sulir lon caninIo vais irilIando."
Falou-nc assin c acrcsccniou. E rogo
51 Inicrccdas or nin, ao ccu cIcgando."

Quanio nc cdcs" lIc rclico logo
Juro fazcr, nas acIo-nc orinido
54 Por duvida a quc anclo dcsafogo.

Era sinlcs; ic ouvindo, icn sulido
A dulo grau, c assin nc iorna ccrio
57 Do quc Ici aqui c nouira aric ouvido.
139

O nundo dc viriudc csia dcscrio;
Tcns solcja razao, quando o lancnias,
60 Ina dc nal, dc vcios c colcrio.

Dizc-nc a causa, sc na causa aicnias?
Salcndo-a, aos ouiros rcvcla-la qucro;
63 Vira do ccu ou la na icrra a asscnias?"

Susiro cn quc sc crinc do sinccro
Con Iu, do ciio cala. Irnao rosscguc

66 Quc o nundo c ccgo cn ii lcn considcro.

Vos, os vivos, julgais o ccu cnircguc
Dc ioda causa, a iudo assin novcndo
69 Por ncccssaria lci, quc o nundo scguc.

Dcsia aric o livrc arlirio fcncccndo,
Ao Ioncn nao coulcra o quc ncrccc,
72 No lcn razcr, no nal dor rccclcndo.

Princira insiraao aos aios dcscc
Do alio; a iodos nao; nas quando o diga,
75 No nal, no lcn a luz nao vos falccc.

Livrc scndo o qucrcr, qucn sc afadiga
E a rincira viioria do ccu goza,
78 Vcnccra iudo, sc cn qucrcr rossiga.

140
Naiurcza nclIor, nais odcrosa
Vos sujciia a quc cria c vos conccdc
81 Mcnic, quc ao ccu nao rcndc-sc Iunildosa.

Sc a causa, quc do lon caninIo arrcdc
O nundo cn vos a icndcs crsisicnic;
84 Elorarci, ficl, o quc succdc.

Alna surgc das naos do Onioicnic
Quc, inda anics dc nascida, lIc sorria
87 Qual ncnina, quc ri, cIora, inoccnic.

Ingcnua c sinlcs, cla so salia
Dc un Dcus lcni'no scr nciga fciiura,
90 E a iudo, quc a dclciia, sc volvia.

Dos nais frvolos lcns rcndc-a a doura,
E, dclcs nanorada, aos lIcs corrc,
93 Sc guia ou frcio o anor lIc nao scgura.

Nas lcis consisic o frcio, quc a socorrc;
Fci foi nisicr, quc, ao ncnos, accriassc
96 Da cidadc dc Dcus cn vcr a iorrc.

Lcis Ia, nas nao qucn lcis cccuiassc;
Funina cssc asior quc os nais rcccdc,
99 Mas a unIa fcndida nao lIc nascc.

E vcndo a grci quc o rorio guia a cccdc
En alncjar os lcns quc nais dcscja,
141
102 Ncsics sc cngolfa c nais ncn qucr ncn cdc.

Porianio, orquc nau govcrno vcja,
Fica o nundo dc culas inquinado,
105 Nao orquc cn vos a corruao csicja.

Dcns solrc o nundo Iavcndo dcrranado,
TinIa Fona dois sois, quc aluniaran
108 O caninIo dc Dcus c o do Esiado.

Un ao ouiro aagou, c sc ajuniaran
Do Diso o lago c do gucrrciro a csada.
111 Por viva fora unidos, nal andaran.

Nao nais sc icncn na junao forada.
Vc a csiga quc rova csics cfciios;
114 Pcla scncnic c a lania avaliada.

Valor c coricsia alios rovciios
Dcran na icrra quc digc c Po lavan,
117 Anics quc vissc dc Frcd'rico os fciios.

Por ali os quc ouirora sc cjavan
Dc cnirar dos lons na raiica c na liga,
120 Livrcs assan do quanio rcccavan.

So ircs vclIos oc a idadc aniiga,
Cono ccnsura, nova. c-lIc ja iardo
123 Quc Dcus os cIanc dcssa icrra iniga.

142
Conrado dc Palazzo, o lon CIcrardo
E Cuido dc Casicl, quc foi cIanado,
126 Ao csiilo franccs sinlcs Lonlardo.

Dc Fona a Igrcja fiquc roclanado,
Cai no ccno os odcrcs confundido,
129 Sc cnloda a si c o fardo scu csado."

Tuas salias razcs, Marcos, ouvindo,
Vcjo" dissc or quc a Lci da Icrana
132 Pariiu, dc Lcvi os filIos ccluindo.

Mas qual CIcrardo irazcs lcnlrana,
Cono gloria c lrasao da aniiga gcnic,
135 Quc ccnsura a csic scc'lo inuro lana?"

Qucrcs" iornou icniar-nc ou
ccriancnic
Iludir-nc? En ioscano nc falando
138 Do lon CIcrardo dizcs-ic inscicnic?

Solrcnonc dc iodo lIc ignorando,
Dou-lIc o dc Caia, sua filIa cara.
141 Cuardc-vos Dcus, quc cu vou-nc, vos
dciando.

Do funo a dcnsidao sc iorna rara,
Dranqucja o dia. dcvo ja ariir-nc,
Quc a arcscniar-sc o anjo sc rcara."
143

145 Assin falando, nais nao quis ouvir-nc.

19. Agnus dc, Jcsus snlolo dc nansuciudc, viriudc coniraria
ao vcio da ira. 27. Cucndus, una das ircs arics cn quc o
ncs cra dividido clos ronanos. 46. Fu LonIudo c dc Muco
o nonc Iuuu, Marco dc Vcncza, cIanado o Lonlardo, Ioncn
salio c rudcnic. 98. Hunnu cssc usto cic. A inagcn
dcriva da lci nosaica cla qual sc roilia sc concsscn os
aninais nao runinanics c quc nao iivcsscn a unIa ariida. O
runinar crinc a salcdoria, a unIa ariida a aao. 116. Nu
tcu cic., a Lonlardia c o Marca Trcvisana. 117. Dc
Fcdcco os ctos, as gucrras cnirc os aas c Frcdcrico II da
Sualia. 124-25. Conudo dc Palazzo, da Drcscia; GIcudo dc
Canino; c Gudo dc Custco, dc Fcggio 131-132. Lc du
Icunu cic., scgundo a lci nosaica os dcsccndcnics dc Lcvi,
isio c, os lcviias (os saccrdoics} nao odian ossuir lcns
icnorais.
144


Fu LonIudo c dc Muco o nonc Iuuu...
145

CANTO XVII

Sundo do dcnso uno, Duntc, nouuncntc cn cxtusc, uc cxcnos
dc u undu. Tonundo u s, uc un uno quc cstu cto du
cscudu do quuto conutncnto. Os dos Poctus contnuun u
suI. SoIcundo, ocn, u notc, uun c Vgo cxcu uo
dscuo quc o uno c o nco dc todus us utudcs c dc todos
os ucos.

LEITOF, sc la na alina cordilIcira
Tc colIcu ncvoa, quc dc vcr iolIia,
3 Cono sc olIos iivcnos dc ioucira,

Lcnlra quc, quando a unida c sonlria
Coriina a dclgaar conca, a csfcra
6 Do sol cscassa luz ao ar cnvia.

E nal iua ncnic inaginar udcra
Cono dc novo visia sc nosirava
9 O sol, quc ao scu ocnic dcsccndcra.

Ao lunc, quc nos lanos sc finava,
Do Mcsirc os assos fido aconanIando
12 Sa da ccrraao, quc nc ccrcava.

Faniasia quc, o csriio cnlcvando,
Tanio o Ioncn doninas, quc nao scnic
146
15 Clangor dc iulas nil, junias soando,

O quc ic novc, csiando o siso auscnic?
Luz quc dcscc or si, no ccu fornada,
18 Ou or qucrcr do ccu onioicnic.

Cuidci suliio vcr a quc nudada,
Dos crincs scus cn cna, foi ncssa avc,
21 Quc cn irinar nais sc nosira dclciiada.

Tanio ninIa alna, na visao suavc,
Eiaiica ficou, quc nao scniia
24 Ouira inrcssao qualqucr quc a rcnda c
iravc.

Naquclc ciasc logo aos cu via
En cruz un Ioncn dc fcroz scnllanic.
27 Ncn a noric a arrogancia lIc alaiia.

Siava o grandc Assucro nao disianic,
Esicr, a csosa c Mardoqucu rudcnic,
30 Jusio nos fciios, no dizcr rcsianic.

E fugiu-nc csia inagcn roniancnic,
Cono a lolIa, quc dc agua sc fornara
33 E falia dc agua csvai-sc dc rccnic.

Donzcla cis na visao sc nc dcara
Quc cn ranios cclanava. nac qucrida
36 Por quc ionasic irosa a noric anara?
147

Pcrdcs, or nao crdcr Lavnia, a vida
E crdida nc icns. icu fin dclora,
39 Mas nao o dc ouiro, a filIa dolorida."

Cono sc ronc o sono, sc dc fora
Luz rccniina s alclras nos dcscc;
42 Nao norrc logo, cn luia sc dcnora.

MinIa visao assin sc dcsvanccc,
Quando as faccs clarao iao vivo lava,
45 Quc na icrra ouiro igual nunca csclarccc.

Volvi-nc ara vcr ondc nc acIava;
Mas, ouvindo una voz Solc csia cscada"
48 Dc qualqucr ouiro inicnio nc aariava.

Por salcr qucn falara foi ionada
MinIa alna dc un dcscjo iao vccncnic,
51 Quc fora, sc o nao vicssc, coniurlada.

Cono ao sol, quc dcslunlra cn dia ardcnic,
Scndo-lIc vcu scu lunc flancjanic,
54 Scnii crdida a fora inconiincnii.

Esriio c cclcsic. vigilanic
Scn rogos, o caninIo nos indica.
57 O rorio lrilIo cscondc-o fulguranic.

Cono o Ioncn consigo, assin raiica;
148
Qucn, nal circno vcndo, so rogado
60 Acodc, csquivo scr ja significa.

A ial conviic o c scja arcssado!
Anics da noiic raidos sulanos;
63 Dcois soncnic quando o sol for nado."

Dissc o ncu Cuia; c logo cncaninIanos
Os assos, dc una cscada cn dirciiura.
66 Ao rinciro dcgrau quando cIcganos

Movcr dc asas ao crio sc afigura,
Dafcjo sinio; c ouo. vcniuroso
69 Qucn ana a az, iscnio dc ira inura!"

No alio ja do ccu o luninoso
Fasio, da noiic rccursor, surgira,
72 Dc asiros assona o ccrciio fornoso.

Ai dc nin! Por quc a fora ninIa cira?"
Dissc, cnirc nin, scniindo quc, csgoiada,
75 Suliio s crnas o vigor fugira.

Tcndo alcanado o ioo ja da cscada,
Inovcis nos qucdanos, iniiando
78 A nau, quc afcrra a raia dcscjada.

A cscuiar siivc un ouco, inicrrogando
Daquclc novo crc'lo algun sonido;
81 Dcois ao Mcsirc nc volici falando.
149

No lugar cn quc csianos, ai qucrido,
Quc ccado rccclc a cna sua?
84 Parando os cs, icu vcrlo scja ouvido."

Tornou-nc. Sc do lcn o anor rccua
No scu dcvcr, aqui sc rcicncra;
87 Solrc o rcnisso a ciaao aiua.

Por nclIor conrccndcrcs, considcra
No quc digo. a dcicna, orvcniura,
90 Dara o fruio, quc iua ncnic cscra.

Ao Criador, ncu filIo, c criaiura
Nunca falccc anor icns ja salido
93 Ou vcnIa da alna ou vcnIa da naiura.

O anor naiural dc crro c dcsido;
Podc ccar o ouiro clo oljcio,
96 Por nnio ardor, or siar arrcfccido.

Quando aos lcns rinciais clc c dircio
E nos lcns sccundarios nodcrado,
99 Causar nao odc crininoso afcio.

Sc ao nal, orcn, sc iorcc ou, dcsrcgrado,
Dc ncnos ou dc nais ao lcn sc novc,
102 Ofcndc ao Criador qucn foi criado.

Tcns, ois, o ncccssario, quc ic rovc
150
Quc anor cn vos scncnic c dc viriudc,
105 Cono c dos fciios, quc o ccu nais rcrovc.

E cono o anor o lcn soncnic csiudc
Do scu sujciio, quando o anor donina,
108 Nao odc scr quc cn odio a si sc nudc.

E orquc ncnIun cnic sc inagina
Scn icr no quc criou a causa sua,
111 dio cn ncnIun conira csic sc origina.

Conira o roino c, ois, quc sc insinua
Do nal o anor, ccaninoso.
114 No Iunano lino cn nodos ircs aiua.

Qual, da grandcza, c gloria colioso,
As cscra cn runa dc ouiro, c ancla
117 Vc-lo cn icrra rosirado c dcsdiioso;

Qual, icnor dc crdcr, irisic, rcvcla
Valia, Ionra c odcr, sc ouiro os ariilIa
120 E cn qucrcr-lIc o conirario sc dcsvcla;

Magoa scniindo dc una injuria filIa,
Qual orfia cn vingar-sc, c, dc ira ardcndo,
123 Dc nal fazcr os ncios csncrilIa.

Do nal csic anor irlicc nasccndo,
La cnlaio sc cia; nas aicndc
126 Ao quc vai dcsrcgrado, ao lcn corrcndo.
151

Confusancnic cada qual sc accndc
Por ccrio lcn c sfrcgo o dcscja.
129 Por icr-lIc a ossc, afana-sc c conicndc.

O quc do lcn no anor incric scja
Dcois quc do csar sofrcra agrura,
132 jusio quc cn naririo aqui sc vcja.

Ha ouiro lcn; nao da, orcn, vcniura.
Fclicidadc nao c, nao c a csscncia
135 Dc iodo o lcn, o fruio, a raiz ura.

O anor, quc a ial lcn voia a cisicncia,
Acina cn crc'los ircs Ia scu iorncnio.
Por quc assin sc dividc, a inicligcncia,

139 Scn ic cu dizcr, dar-ic-a conIccincnio."

20. Ncssu uuc cic., Filoncna, or vingar-sc dc icr sido ulirajada
or Tcscu, dcu-lIc dc concr os rorios filIos c foi or isso
iransfornada clos dcuscs cn rouinol. 26. En cuz un
Ioncn cic. Anan, ninisiro do rci Assucro, foi crucificado na
cruz quc clc Iavia nandado lcvaniar ara o inoccnic
Mardoqucu (Esicr II, 5}. 34. Donzcu, Lavnia, filIa do rci
Laiino c da rainIa Anaia. 37-39. Pcdcs cic., A rainIa
Anaia suondo quc Turno, noivo dc Lavnia, iivcssc sido norio
or Encias, suicidou-sc.
152


...o cunnIo nos ndcu
153

CANTO XVIII

Vgo contnuu u uu soIc o uno. No cntunto us unus dos
cguosos uuo ussundo duntc dos Poctus, cnIundo
cxcnos du utudc contuu u cguu, c, dcos, dc unuo
du cguu. Unu dus unus du-sc u conIccc u Duntc. E o
uIudc dc S. Zcno, cn Vconu. Duntc cu cn oundo sono.

PALAVFAS iais ja rofcrido Iavia
O Vaic ccclso c, aicnio, nc olscrvava
3 Por vcr sc cu saiisfciio arccia;

E cu, cn naior scdc nc inflanava,
Calando-nc, cnirc nin dizia. O cccsso,
6 Quc nas crgunias Ia, ialvcz o agrava."

Mas o sinccro ai, scnrc indcfcso,
Mcu silcncio noiando c o quc o noiiva
9 Logo aninou-nc a lIo fazcr crcsso.

MinIa visia" falci ianio sc aviva
luz do vcrlo icu, Mcsirc, quc ao claro
12 Vcjo o quc da razao iua dcriva.

Fogo-ic, ois, o ai lcni'no c caro,
Mc cnsincs cssc anor, dc quc dcsccndc
15 Todo o nal, iodo o lcn ao nundo ignaro."
154

Volvc a nin" dissc a luz, quc nais sc
accndc
No csriio c Ia dc scr-ic lcn aicnic
18 Quanio crra o ccgo quc guiar rcicndc.

Alna criada ara anar ardcnic,
A iudo corrc, quc lIc da conicnio,
21 Sc dcscriada do razcr sc scnic.

Do quc c rcal o vosso cnicndincnio
ColIc inagcns quc cn nodo ial dcsrcga,
24 Quc alna ra clas scnic airaincnio.

Sc alna, cnlcvada, ao scu cndor sc cnircga,
Essc cfciio c anor, roria naiura,
27 En quc o razcr novo lianc cnrcga.

E, cono o fogo sc ala ara a aliura
Por sua forna, quc a clcvar-sc icndc
30 Ao foco, ondc o clcncnio scu nais dura,

Assin clo dcscjo a alna sc accndc,
Aao cs'riiual quc nao sc aquicia,
33 Sc nao conscguc a ossc, quc rcicndc.

Vc, ois, quc da vcrdadc cccdc a ncia
Qucn acrcdiia c aos ouiros asscvcra
36 Quc iodo o anor dc si c cousa rcia.

155
En gcncro ialvcz sc considcra
O anor scnrc lon; nas iodo sclo
39 lon, inda quc scja loa a ccra?

Sc, ic ouvindo" iornci con nor dcsvclo
Do quc scr odc o anor fico inicirado,
42 Duvidas Ici, quc csclarcccr anclo.

Pois quc anor c dc fora dcrivado,
Pois quc a alna dc ouira soric nao roccdc,
45 No lcn, no nal o ncriio c frusirado."

Dizcr-ic osso o quc a razao conccdc"
Tornou do nais a Dcairiz soncnic,
48 Por scr aio dc fc, soluao cdc.

Forna sulsiancial, nao dccndc
Da naicria, orcn con cla unida,
51 Sccfica viriudc icn laicnic.

So, quando aiua, odc scr scniida;
Dcnuncia do quc scja da no cfciio,
54 Cono cn lania a vcrdura indica a vida.

Das rinciras nocs ondc o concciio
Nasccu? Dondc aciiics vcn rinciros,
57 A quc o Ioncn no nundo csia sujciio?

Cono o insiinio do ncl na alclIa, iniciros
En vos csiao, louvor nao ncrcccndo,
156
60 Ncn ccnsura ianlcn, nscios olrciros.

Tudo dcsscs cndorcs dccndcndo,
Inaia a faculdadc c quc aconsclIa,
63 A oria do conscnso cn guarda icndo.

En ial rincio a causa sc aarclIa,
Dc quc roccdc cn vos ncrccincnio.
66 Fcclc o nau anor, no lon sc csclIa.

Os salios, csiudando o fundancnio
Das cousas, vcndo inaia a lilcrdadc,
69 Da noral vos icn dado o cnsinancnio.

E, suondo quc or ncccssidadc
Nasccssc iodo o anor, quc vos inccndc,
72 Tcndcs ara conic-lo oicsiadc.

Nolrc viriudc scr Dcairiz cnicndc
O livrc arlirio; c, quando lIc falarcs,
75 A isio ncsna a ncnoria aicnio rcndc."

Cono alcanzia a flancjar nos arcs,
A lua ncia-noiic, ja iardia,
78 Escurccia os ouiros luninarcs;

E, conira o ccu, caninIo crcorria,
Por ondc o sol vai r-sc, quando a Fona,
81 Enirc SardcnIa c Corscga, alunia.

157
Havia a sonlra ilusirc, or qucn iona
A fana Andc cidadc naniuana,
84 Do cso ncu aliviado a sona.

Quando cu, quc clicaao lucida c lana
Solrc as ninIas qucsics iinIa alcanado,
87 Sinio quc a ncnic sonolcncia cnana.

Dcssc quclranio suliio arrancado
Por iurla fui, quc, aos sc cncaninIando,
90 A nos vinIa con asso acclcrado.

E cono o Isncno c Asoo, ouirora, cn lando,
Corrcr vian Tclanos ofcganics,
93 Por noiic Daco cn alia voz caniando,

A nuliidao, assin, dos caninIanics,
Dc lon qucrcr c jusio anor iocados
96 Pclo crc'lo arcssavan-sc anclanics.

E, ois, iinIan-sc cn lrcvc aroinquado;
Na carrcira cIorando afadigosa,
99 Assin griiavan dois nais avanados.

Maria corrc ao nonic rcssurosa;
Ccsar rcndc MarsclIa, c conira Ilcrda
102 Faido voa EsanIa rcvoliosa.

Prcssa; rcssa! Dc icno ja scn crda!
Pouco zclo nao Iaja!" ouiros clanaran
158
105 Nao rcflorcscc a Craa nalna lcrda!"

Vos, cn quc iais fcrvorcs sc dcaran,
Quc ialvcz ncgligcncia idcs rcnindo
108 Dos icnos, quc no lcn nao sc cnrcgaran,

Dizci a un vivo (csiais vcrdadc ouvindo},
Quc ariir-sc rcicndc nova aurora.
111 Sc c crio a cnirada, dondc va sulindo."

A voz do Mcsirc ncu dcsia aric cora.
Dos csriios un lIc rcsondia.
114 Vcn conosco. nao longc cla dcnora.

Anclo dc ir avanic nos dcsvia
Dc dcicna. crdoa, or londadc,
117 Sc Ia, cunrindo un dcvcr, dcscoricsia.

Dc S. Zcno cn Vcrona fui aladc
Dc Darla-roa, o lon, sol o rcinado
120 Dc qucn Milao sc lcnlra scn saudadc.

Algucn quc sculiura csia curvado
Ha dc cn lrcvc cIorar cssc nosiciro
123 E o odcr, con quc o iinIa doninado;

Pois, cn dano ao asior scu vcrdadciro,
Ao filIo nal nascido, o concicra,
126 No coro Iorrcndo, na naldadc usciro."

159
Nao sci sc inda falou, sc cnudcccra,
Dc nos ja vclozncnic sc alongara,
129 Mas ouvi-lo c noia-lo nc arazara.

Eniao dissc-nc qucn nc guia c anara.
Volvc-ic, aicnia ncsics dois. corrcndo
132 Nos lcnios nordcn con ccnsura anara."

Avanic!" os dois no coucc vcn dizcndo
Os quc sc alrir o nar viran, norrcran,
135 A Icrana do Jordao nao rccclcndo,

E os quc o filIo dc Anquiscs nao quiscran
Scguir aic scu fin nas ardua jornada
138 Fana c gloria or gosio scu crdcran."

Dcois, daqucla grci siando afasiada
Tanio, quc cu divisa-la nao odia,
141 Dc nova idcia a ncnic foi ionada,

Ouiras surgindo aos dc ronaria;
E ianio dc una cn ouira vagucava.
Quc ouco a ouco o sono nc invadia,

145 E o cnsancnio cn sonIo sc nudava.

76. Acunzu, lola dc larro. 77. A uu u ncu notc, cic., a lua
quc dcnorava a surgir aic quasc ncia-noiic, con o scu fulgor
cscurccia as ouiras csirclas. 79. E contu o ccu cic., corria dc
oncnic ara o lcvanic or aquclc caninIo do Zodaco no qual
160
csia o sol quando o Ialiianic dc Fona o vc dcsccr cnirc a
SardcnIa c a Corscga. 83. Andc (dcois Piciola} aldcia crio
dc Maniua, na qual Virglio nasccu. 91. Isncno c Asoo, rios
da Dcocia. 100. Muu coc uo nontc cic., a Virgcn Maria,
logo dcois do anuncio do nascincnio dc Jcsus, corrcu a visiiar
a sua rina Isalcl (Evang. S. Lucas I, 39}. 101. Ccsu cndc
cic., Julio Ccsar, con grandc cclcridadc, dciando aric do scu
ccrciio no asscdio dc MarsclIa, con a ouira aric dirigc-sc
ara Ilcrda. 118. Dc S. Zcno cn Vconu cic., Ccraldo, aladc
dc S. Zcno. 119. HuIu-oxu o ncudo Fcdcco I, quc cn
1162 dcsiruiu a cidadc dc Milao. 121. Agucn quc u
scutuu cstu cuuudo cic., o vclIo Allcrio dclla Scala, quc
dcsiiiuiu Ccraldo do scu cargo dc aladc, sulsiiiuindo-o or un
scu filIo lasiardo quc, alcn dc coo, cra nalvado. 134-135.
Os quc sc uI o nu uun cic., os filIos dc Isracl quc, cla sua
rcguia, norrcran no dcscrio, nao alcanando a Tcrra
Pronciida. 136. E os quc o Io dc Anqusc cic., os Troianos
quc nao iivcran a coragcn dc scguir a Encias (Encida V, 604}.
161


..Po tuIu u, quc, us sc cunnIundo...
162

CANTO XIX

No sono, Duntc tcn unu usuo nstcosu. Acodundo, contu-u u
Vgo, o quu u cxcu. SoIcn, dcos, os Poctus uo qunto
conutncnto, no quu sc ucun os uuucntos, dcIuudos no
cIuo. Entc ccs cstu o uu Aduno V, OttoIuono dc FcscI,
quc Ic cdc quc u cconcndc u suu soInIu Augu.

CHECADA cssa Iora, cn quc o calor diurno
Nao nais da lua a frigidcz aquccc,
3 Pcla icrra vcncido ou or Saiurno,

Quando ao gconanic fulgida aarccc
A Foriuna Maior la no Oricnic,
6 Dondc raida a noiic sc csvaccc,

SonIando vi nulIcr lallucicnic,
Quc vcsga cra nos olIos, nos cs ioria,
9 Dc naos iruncadas c dc icz alcnic.

Eu a cncarava; c cono o sol conforia
Os ncnlros a quc a noiic o frio agrava,
12 Ao ncu olIar assin a quasc noria

Lngua novia; o coro ja sc alava,
E no icrrcno c lvido scnllanic
15 A cor, quc anor csiina, sc nosirava.
163

Soliando a voz, Ia ouco iiiulanic,
Docc canio cnioava iao donosa,
18 Quc nc alsorvia o cnlcvo inclrianic.

Scrcia sou" caniava dclciiosa,
Quc da roia dcsvia os narcanics,
21 Tanio razcr lIcs novo odcrosa.

Dciivcran ncus canios fascinanics
Ulisscs vago; c raros nc dciaran,
24 A iodos rcndc o son dos ncus dcscanics."

Junio a nin, nal scus lalios sc fccIaran,
Eis sc nosirava dana sania c rcsia.
27 A scrcia os scus olIos coniurlaran.

Dizc, o Virglio. quc nulIcr c csia?"
Dradava irosa; c o Vaic lIc acorria.
30 Fcsciioso anic aqucla facc Ioncsia.

Dcla a dana iravava c rosscguia,
Scus vcus rasgava, o vcnirc dcsnudando.
33 Dcscrio ao cIciro infando quc saa.

OlIos alri. Virglio, nc falando.
Trcs vczcs ic cIanci" dissc cia! asinIa
36 Vanos, o asso ondc cnircs, rocurando."

Ergui-nc logo. Aluniados iinIa
164
O dia os crculos iodos do alio nonic;
39 Pclas cosias surgindo o sol nos vinIa.

Aos o Mcsirc sc nc inclina a fronic,
Cono a qucn, dc cuidados orinido,
42 Curva a ccrviz, scnclIa arco dc onic,

Aqui sc assa. vindc!" rofcrido
Foi or voz iao suavc, iao lcni'na,
45 Quc nao fora igual son na icrra ouvido.

Da rocIa cnirc os dois nuros nos dcsi'na
Qucn falara, o caninIo, asas alrindo,
48 Quc icn do cisnc a alvura ururina.

Dcois as nvcas lunas sacudindo,
Os quc cIoran" lradou sao vcniurosos
51 Dc consolo a cscrana ossuindo!"

Por quc os olIos no cIao fiias cuidosos?"
O Mcsirc crguniou, dcois quc alou-sc
54 Voando o anjo aos arcs luninosos.

En rcccnic visao, ScnIor, nosirou-sc
Inagcn" rcsondi quc ianio insiiga
57 Quc inda a sua inrcssao nao niiigou-sc."

A nagica" nc dissc visic aniiga,
Quc la nais alio iania dor noiiva?
60 Cono o Ioncn visic dcla sc dcsliga?
165

Nao nais! Avanic scguc, o alcnio aviva!
OlIos volvc ao rcclano, con quc gira
63 Do Fci Eicrno cada csfcra aliiva."

Cono faz o falcao, quc os cs rcnira,
Dcois ao griio acodc c, acclcrado,
66 Conira a ralc, quc avisia, ao ar sc aiira.

Assin cu; c or ondc cra coriado,
Para iransiio dar ao nonic crguido,
69 Corri ic ouiro crculo, arcssado.

Tcndo ao crculo quinio ja sulido,
Jazcr vi iurla inuncra cn lancnio.
72 Para laio cra o rosio scu volvido.

AdIucst unnu ncu uuncnto"
Con iania dor dizian susirando,
75 Quc da voz nal ca no cnicndincnio.

Dizci, dc Dcus clciios, quc, cnando,
ColIcis alvio na jusiia c cs'rana,
78 Por ondc ao cino ircnos caninIando."

Sc a nossa uniao nao vos alcana
E nais ronia qucrcis icr a sulida,
81 dirciia c or fora quc sc avana."

Do ncu Cuia a crgunia rcsondida
166
Foi or una alna, quc adianic csiava.
84 Scr ouira idcia cu cri nisso cscondida.

Eniao, olIos voliando, inicrrogava
Virglio, quc arovou con lcdo gcsio
87 O dcscjo, quc o rosio dcnoiava.

Da crnissao do Mcsirc usando rcsio,
Daquclc cnic accrquci-nc doloroso,
90 Quc sc fcz or alavras nanifcsio.

Tu, quc, ciando as culas lacrinoso,
Arcssas dc ic crgucr gloria o dia,
93 Por nin ara cn icu ranio fcrvoroso.

Qucn fosic? Por quc assin jazcis?" dizia
No nundo, dondc vcnIo vivo, incirc
96 Por icu lcn qucrcr cousa da valia?"

Convcn quc o icu csriio cncirc
Dcsia cna a razao; orcn rinciro
99 Scus quod cgo u succsso Pct.

Do ncu solar o iiulo alianciro
Origcn icvc ncssc rio lclo,
102 Quc cnirc CIiavcri c Sicsirc flui ligciro

En ouco nais dc un ncs vi quc dcsvclo
Cusia guardar o grandc nanio uro.
105 Todo ouiro fardo c luna cn aralclo.
167

Quanio ai dc nin! dc convcricr fui duro!
Mas, acnas Pasior cn Fona clciio,
108 Eu soulc quanio ncnic o nundo inuro.

Nao gozou az, ncn quiciaao ncu ciio;
Mais alio ja sulir sc nao udcra.
111 Eniao da vida cicrna ardi no afciio.

MinIa alna, irisic c nscra, crdcra
Dc Dcus o anor cn sordida avarcza.
114 Esia cna, quc vcs, lcn ncrcccra

Dc ial ccado nosira-sc a gravcza
Aqui clo casiigo, cn quc sc cia.
117 No nonic ouiro nao Ia dc nor as'rcza.

Cono ao ccu nossa visia nao sc crguia,
Nas cousas icrrcais cnlcvccida,
120 Assin jusiia icrra a rcndc c lia.

Cono a avarcza cn nos iinIa ciinguida
A rocnsao ao lcn, aos sanios fciios,
123 Assin nos icn jusiia a aao iolIida.

Pcs c naos aia cn vnculos csirciios.
Enquanio a Dcus rouvcr, nos, csicndidos,
126 Inovcis csiarcnos ncsscs lciios."

Dc joclIos c dc olIos alaiidos
168
Quis falar-lIc; nas clc, conIcccndo
129 Essc ncu aio so clos ouvidos,

Por quc ic curvas?" nc aialIou dizcndo.
En rcvcrcncia vossa dignidadc.
132 Cunro un dcvcr dcssa aric roccdcndo."

Erguc-ic, irnao! Nao crrcs! En vcrdadc,
Eu cono iu, c o univcrso iniciro
135 A lci scguinos dc una so voniadc.

Do EvangclIo o scniido vcrdadciro
Quc dissc ncquc nuIcntc sc cnicndcsic,
138 Vcras o ncu cnsar quanio c ccriciro.

Vai-ic agora, dcnais ic dciivcsic.
Saudavcl ranio cnccc a iua csiada.
141 Pcrdao arcssan lagrinas, disscsic.

SolrinIa icnIo, Alagia foi cIanada.
loa, sc da raa iao funcsia
Nao crvcric-la a iradiao danada.

145 Soncnic csia no nundo ora nc rcsia."

1. Essu Iou cic., a nanIa, ouco anics do alvorcccr. 5. A
Fotunu nuo, una das conlinacs quc os gconanics
dcscnIavan ara adivinIar a soric c quc sc arccia
consiclaao do Aquario c, cn aric, dos Pcics. 7. MuIc
IuIuccntc cic., snlolo dos vcios. 19-26. Dunu Suntu,
169
snlolo da rudcncia c das viriudcs Sccu nciadc nulIcr
c nciadc cic. 62. Hccuno, insiruncnio con o qual o
caador airai as avcs. 73. AdIucst unnu ncu uuncnto, a
ninIa alna csicvc rcgada ao cIao (s coisas naicriais}, Salno
C XIX, 25. 99. Scus quod cgo u succsso Pct, sailas quc
fui succssor dc Pcdro. o csriio do aa Adriano V,
Oiioluono dci FicscIi, condc dc Lavagna. 137. Ncquc nuIcnt,
alavras dc Jcsus aos saduccus; no Ccu nao Ia nucias. Con
cssa crcssao Adriano V qucr quc Danic cnicnda quc clc nao
dcvc nais considcra-lo csoso ou cIcfc da Igrcja. 142. Augu
dci FicscIi, casada con Morocllo Malasna.
170


Scus quod cgo u succsso Pct
171

CANTO XX

Os dos octus ouucn unu unu ccodu cxcnos dc oIczu
Ioncstu c du gcncosdudc Icnuzcu. E Hugo Cucto, undudo
du cusu dos cs du Funu, o quu ccnsuu uscuncntc os scus
dcsccndcntcs. Ouuc-sc, no cntunto, tcnc o nontc c cuntu
Gou n cxccss Dco.

EM luia, o lcn qucrcr ao nau sc alicia.
Por conicniar cssa alna, cu, dcsconicnic,
3 Da agua iirci a csonja, inda cIcia.

Sigo os assos do guia diligcnic,
Do nonic circna lorda caninIando,
6 Cono cn nuro cnirc ancias, cauiancnic.

O csao nais largo cncIia o lando,
Quc a avarcza, do nundo airoz iniga,
9 Eurga, ranio cn fio dcrranando.

Maldiia scnrc scja, Lola aniiga,
Mais do quc as ouiras fcras coliosas!
12 Janais a fonc iua sc niiiga!

ccu, cuja carrcira oricniosa
As condics sc crc rcgcr da vida,
15 Quando vira qucn lancc a lcsia ascosa?
172

A asso lcnio c cscasso cra a sulida,
Aicnio cu indo iurla, quc crinia
18 Por carir lancnioso a dor scniida.

Eis anic nos dizcr. Docc Maria!"
Una voz cscuici no anargo ranio,
21 Qual nulIcr quc no ario a dor crucia.

Acrcsccniou. Dcn olrc fosic c ianio,
Quc luz iroucsic la no Iunildc Ioscio
24 Do scio virginal o fruio sanio."

E logo aos ainda. lon Falrcio,
Con viriudc anics olrc scr quiscsic
27 Do quc a oulcncia ossuir con vcio."

Dc ial razcr ncu coraao sc vcsic
Ouvindo, quc avanava rcssuroso
30 Por quc ao crio, naior aicnao rcsic.

Tanlcn coniava cssc aio gcncroso,
Quc cn rol das virgcns Nicolau fizcra
33 Para guardar-lIcs uro o csiado Ionroso.

Alna, quc iao lcn falas, diz sinccra,
Qucn fosic?" lIc dissc cu Por quc soncnic
36 A iua voz a viriudc aqui vcncra?

Sc cu vida iornar, quc lrcvcncnic
173
Lcvar-nc dcvc ao susirado orio,
39 En ic scr graio ficarci conicnic."

E clc. Falarci, nao or conforio
La do nundo cscrar, nas orquc iania
42 Craa rcfulgc cn ii anics dc norio.

Esiirc fui dcssa naligna lania
Quc o solo csicriliza crisiandadc.
45 Sc fruios lons roduz, faio c quc csania.

A vingana, sc Iouvcsscn faculdadc,
Lilla, Drugcs, Conai, Crandja ionaran;
48 Fcrvido a co Suna Poicsiadc.

Na icrra Hugo Cacio nc cIanaran.
Dos Filics fui ironco c dos Luscs,
51 Quc novancnic a Frana doninaran.

Foi ncu ai carnicciro. Os infclizcs
Aniigos Fcis rogcnic nao dciando,
54 Eccio un nongc, s ninIas naos fclizcs,

Parar daquclc rcino vcio o nando.
Tanio rcsigio iinIa, ial ujana
57 Dos ovos na voniadc fui ganIando,

Quc a c'roa o ncu qucrcr cingir alcana
Do filIo ncu fronic, cn quc conca
60 A rolc ungida dcsscs Fcis dc Frana.
174

O rovcnal gra doic Iavcndo, ccssa
Na raa ninIa a rsiina vcrgonIa.
63 Soncnos, nas aos lons nao fora avcssa.

Fainas cla fora c ardis, quc sonIa
Concando, invadiu or cniicncia
66 Poniois, Nornandia con CasconIa.

Carlos, Iialia cnirando, cn cniicncia
Viiinou Conradino; c iriunfanic
69 Ao ccu nandou Tonas, or cniicncia.

En icno, do rcscnic nao disianic,
Inda ouiro Carlos vir dc Frana vcjo
72 E fana a si c aos scus dar nais sonanic.

Sai scn arnas; iraz so naquclc cnscjo
Lana dc Judas, quc a Florcna aonia.
75 Fasga-lIc o ciio, cono c scu dcscjo.

Tcras nao icrras, nas ccado c afronia,
Quc sc lIc Ia dc iornar ianio nais gravc,
78 Quanio clc a icn dc ouco rco cn conia.

Ouiro, quc rcso sai da roria navc,
Vcjo a filIa vcndcr, cono fizcra
81 Aos cscravos iraia. o ai suavc!

Avarcza! o quc nais dc ii sc cscra,
175
Sc o ncu sanguc a ial raiva Ias arrasiado,
84 Quc ic dcu sua carnc cn asio, o fcra?

Para o nal igualar, orvir, assado,
Enirando Alagni flor-dc-lis sc osicnia,
87 E Crisio cn scu Vigario c caiivado.

Injurias vcjo novas quc c'rincnia,
Fcl, vinagrc sorvcr o vcjo ainda
90 E cnirc vivos ladrcs icr noric lcnia.

Vcjo o novo Pilaios, quc, nao finda
A sanIa sua, scn dccrcio assalia
93 O Tcnlo accso na colia infinda.

ScnIor ncu! Pois quc cccsso ncnIun falia,
Quando anic a uniao scrci diioso,
96 Quc oculia, o icu juzo adoa c calia?

Quanio ao quc nc inquirisic curioso,
As alavras, quc, Ia ouco, cu dirigia
99 Do Sriio Sanio Esosa fcrvoroso,

Sao nossas oracs cnquanio c dia.
Mas conirarios ccnlos invocanos,
102 Quando a sonlra da noiic rinciia.

Eniao Pignaliao nos rccordanos
Quc foi iraidor, ladrao c arricida
105 A sua scdc dc ouro condcnanos.
176

E a niscravcl condiao dc Mida,
Do rogo scu csiulio rcsuliado,
108 Scnrc do nundo iniciro cscarnccida.

Dc Acan o louco fciio c ncnorado.
Quc os dcsojos roulara, c ainda a ira
111 Dc Josuc rcccia ancndroniado.

Con scu narido acusa-sc Safira
E louva-sc o nau fin dc Hcliodoro.
114 Por iodo o nonic incnso lrado gira

Conira o quc iirou vida a Polidoro.
Dizc do ouro o salor, Crasso avarcnio!
117 Tanlcn clananos iodo nos cn coro.

Qual nurnura, qual griia cn scu lancnio,
Scgundo o afcio quc o csiinula c agiia,
120 Scgundo c fraco ou foric o scniincnio.

Eu unico nao cra, ois, quc cn griia
O lcn, quc ao dia c rorio ia dizcndo.
123 Nao alava ouiro crio a voz lcndiia."

Essa alna ja dciaranos, fazcndo
Esforo or vcnccr a aliura ingcnic,
126 Quc adianic sc csiava ofcrcccndo,

Eis ircncr sinio o nonic dc rccnic.
177
O coraao no ciio sc nc csfria,
129 Qual rcu, quc noric arrasia-sc alcnic.

Dclos, or ccrio, assin nao sc novia,
Quando or ninIo a rcfcriu Laiona,
132 Quc os dois olIos do ccu arir qucria.

Dc ioda aric un lrado cniao rcssona
Tanio, quc o Mcsirc, ara nin voliando,
135 Nao Ia risco" nc diz icu Cuia o
alona!"

Gou n cxccss Dco cra cnioado,
Quanio a voz crcclcr foi crniiido
138 Do onio, a quc o runor nc foi lcvado.

Qucdos, cono os asiorcs icndo ouvido
vcz rincira ouirora aquclc canio,
141 Ficanos ic findar noio c sodo.

Dcois scguinos no caninIo sanio,
Vcndo as alnas rosiradas solrc a icrra,
144 Scnrc a vcricr o cosiunado ranio.

E sc a ncnoria nisio cn nin nao crra,
Janais dcscjo, quc a ignorancia accndc,
147 Na ncnic nc cciiara iania gucrra,

Quanio naquclc insianic cn nin conicndc.
Ncn cla rcssa, cu crguniar ousava,
178
Ncn o quc ouvia o csriio conrccndc.

151 Tnido assin c cnsaiivo andava.

10. LoIu untgu, a avarcza. 23. Hundc Iosco, a gruia dc
Dclcn, ondc nasccu Jcsus. 25. Hon FuIco, C. Falrcio,
gcncral ronano, quc rccusou o dinIciro quc o ininigo dc Fona
lIc ofcrccia. 32. Ncouu, S. Nicolau, liso dc Mira, quc doiou
varias jovcns olrcs. 43. Estc fui, Hugo Cacio, fundador
da dinasiia dos dc Frana. 52. Fo ncu u, cic. Scgundo a
iradiao, Hugo Cacio, filIo dc un carnicciro, dcsosou a filIa
do uliino rci carlovngio. 61. O oucnu, Carlos I dc Anjou
or casancnio Icrdou a Provcna. 67. Cuos, Ituu
cntundo, Carlos I dc Anjou, conquisiou o rcino dc Naolcs,
nandou naiar a Conradino dc Sualia c, scgundo una iradiao,
fcz cnvcncnar a S. Tonas dc Aquino, quando csic sc dirigia
ara o concilio dc Liao. 71. Outo Cuos, dc Valois, quc foi a
Florcna cn vcsic dc acificador c culsou os Drancos, cnirc
os quais Danic. 86. Entundo Augn cic., o aa Donifacio
VIII, cn 1303, or ordcn dc Filic o Dclo, foi arisionado cn
Alagni. 103. Pgnuuo, naiou a iraiao scu iio Siqucu ara
roula-lo. 106. Mdu, rci niiologico, rccclcu a faculdadc dc
iransfornar cn ouro iudo o quc iocava, norrcu dc fonc.
109. Acun, gucrrciro isracliia, dcois da conquisia dc Jcrico,
dcsolcdcccndo s ordcns dc Josuc, cscondcu o quc saqucou c
foi condcnado noric. 112. Suu c scu narido Ananias,
qucrcndo roular o dinIciro cricnccnic conunidadc crisia,
foran fulninados. 113. Hcodoo, cnirara no icnlo dc
Jcrusalcn ara roular, nas foi culso or un cavalo a
aiadas. 115. O quc tou u udu u Podoo, Polincsior, rci da
Tracia naiou a Polidoro, filIo dc Prano, ara roula-lo. 116.
Cusso, ronano, Ioncn nuiio rico c avarcnio. 130. Dcos,
ilIa do nar Egcu. Scgundo a niiologia, cra insiavcl, anics quc
ncla sc csialclcccssc Laiona, quc dcu luz Aolo c Diana.
136. Gu n cxccss Dco, c o canio dos anjos na noiic cn quc
nasccu Jcsus.
179


..u uuuczu, do nundo utoz ngu...
180

CANTO XXI

Enquunto os dos Poctus contnuun no scu cunnIo, unu unu
sc uoxnu dccs. E o octu utno Estuco, o quu cxcu quc o
uIuo do nontc quc sc dcu ouco untcs o o snu dc quc,
ucudo dos scus ccudos, cc odc suI uo Ccu. SuIcndo quc
cstu uundo con Vgo, Estuco dcnonstu-Ic o scu ucto.

A SEDE naiural, quc nao sacia
Scnao a agua, quc, sulicc, inlorava
3 Ao scnIor a nulIcr dc Sanaria,

Molcsiando-nc, os assos nc arcssava
Aos ncu Cuia na incdida csirada,
6 E do jusio casiigo o do nc cnirava.

Eis, cono cscrcvc Lucas na sagrada
Hisioria quc Jcsus aarcccra,
9 Fcssurgido, aos dois socios na jornada,

Una sonlra surgiu; iras nos vicra.
Andando aqucla iurla conicnlava.
12 Dcla fc ncn o Mcsirc, ncn cu dcra.

Dcus vos dc az, irnaos!" assin falava.
Voliano-nos dc suliio, c Virglio,
15 Corics no gcsio, a saudaao iornava
181

Logo dizcndo. Do fcliz conclio
Tc rcccla na az a sania coric,
18 Quc a nin nc dcsicrrou no cicrno clio!"

Cono andais" rcsondcu con asso
foric.
Sc Dcus no ccu vos nao crniic a cnirada?
21 Qucn vos conduz na aliura dcsia soric?"

Os sinais dc quc a fronic csia narcada
Dcsic Ioncn or un anjo" diz ncu Cuia
24 To nosiran di'no da cicrnal norada,

Mas, cono aqucla, quc, inccssanic fia,
Nao lIc Iavia inda a csiriga consunido,
27 Quc inc Cloio ao quc a vida rinciia,

Sulir so nao icria ao ccu odido
A sua alna, irna iua, cono c ninIa,
30 Pois nao Ia, cono nos, vcr conscguido.

Do infcrno s fauccs fui iirado asinIa
Para guia-lo, c o guiarci conicnic
33 No quc do ncu salcr nao assc a linIa.

Sc udcrcs, nc diz, or quc o cnincnic
Monic, Ia ouco, ircncu, c dcsdc a c'roa
36 lasc rciunlou clanor ingcnic."

182
A crgunia ao dcscjo iao loa soa,
Quc ouvi-la a scdc ardcnic nc alivia,
39 Soncnic una cscrana niiigou-a.

Quanio Ias noiado" a sonlra rcsondia
En nada os riios da nonianIa alicra.
42 Dc csiranIcza noiivo nao scria.

Mudana aqui suor sc nao udcra.
Sulindo ao ccu qucn cricnccr-lIc dcvc,
45 A causa da-sc quc cssc cfciio ocra.

Nunca saraiva, cIuva, orvalIo ou ncvc
Ncsia nonianIa cai, assando a aliura
48 Dos ircs dcgraus quc csiao na cscada lrcvc.

Aqui nao vc-sc nuvcn clara ou cscura,
Fclanago nao luz, ncn dc Taunanic
51 Mosira-sc a filIa, quc iao ouco dura.

Janais daquclcs ircs dcgraus avanic,
En quc dc Pcdro o succssor donina,
54 Scco vaor sc clcva un so insianic.

Trcnor ialvcz a sua lasc inclina;
Mas nao aiua no alio oculio vcnio,
57 Quc nao sci cono dcniro sc anoiina.

Quando ja dc csiar uro o scniincnio
Una alna icn c sc ala ao ccu, quc a cIana,
183
60 Scguc o ircnor c o griio ao novincnio.

Scu qucrcr a urcza lIc roclana,
Prova quc icn dc alar-sc a lilcrdadc
63 Por fora do dcscjo, cn quc sc inflana.

Anics o icn; nas conira cssa voniadc
A divina jusiia ardor lIc insira
66 Por cna, cono o icvc or naldadc.

Eu quc cn naririo dccorridos vira
Anos quinIcnios, nclIor norada,
69 Moncnios oucos Ia, us livrc a nira.

Eis do ircnor a causa dcclarada!
Do ScnIor cis or quc, louvor caniando,
72 Fogou cada alna cn lrcvc scr cIanada!"

Calou-sc. E cono, a ianio nais gozando
Esia qucn lclc, quanio c nor a scdc,
75 Indizvcl razcr iivc cscuiando.

Vcjo" dissc Virglio agora a rcdc,
Quc vos rcndc c dcois da lilcrdadc,
78 Dondc o ircnor c o julilo roccdc.

Elicar-nc ic raza ainda, cn vcrdadc,
Qucn iu fosic c a razao or quc Ias jazido
81 Scc'los ianios cn iania ascridadc."

184
No icno cn quc o lon Tiio, roicgido
Por Dcus, vingou as cIagas quc vcricran
84 Sanguc, or Judas" rclicou vcndido,

Na icrra o nolrc iiulo nc dcran,
Quc nais Ionra crdura, c fui fanoso.
87 Inda os luncs da fc nc nao vicran.

Dos ncus canios o son foi iao donoso,
Quc dc Tolosa a si nc airaiu Fona.
90 C'roas nc dcu dc nirio glorioso.

Dc Esiacio o nonc ainda o icno dona;
Tclas canici c Aquilcs csforado.
93 Esic das foras nc cauriu a sona.

Do vivo ardor, quc a ncnic nc Ia ionado,
Na flana divinal a causa csiava,
96 Quc cn nilIarcs dc cngcnIos Ia lrilIado.

Mac c nuiriz a Encida nc alcniava;
Esiro lcli caudal no scio uro;
99 Quanio vali da Encida dcrivava.

Para vivcr no icno (ic asscguro}
En quc cisiiu Virglio, nais un ano
102 Passara no, quc dcio, clio duro."

Esias vozcs ouvindo, o Maniuano
OlIou-nc. Cala-ic! scn falar dizia;
185
105 Mas a voniadc csia sujciia a cngano.

Ou no ranio ou no riso sc anuncia
Tao raida a aiao, quando sc accndc,
108 Quc o qucrcr nos sinccros rcndc c lia.

Sorri-nc, cono quc sagaz, conrccndc.
Calou-sc o cs'riio; c nc cncarava aicnio
111 Nos olIos ondc a ncnic nais sc cnicndc.

Scjas" dissc fcliz no ccclso inicnio!
Elica-nc, orcn, or quc cn icu rosio
114 Lancjar vi sorriso dc noncnio."

Enirc os circnos dois csiava cu osio.
Un diz silcncio! ouiro a falar nc insiiga.
117 Susiro, c o Mcsirc aicnia cn ncu dcsgosio.

Fcsondc, quc ao silcncio nada olriga,
Fiquc" dissc a vcrdadc lcn aicnic,
120 O quc ancla salcr clc consiga."

MaravilIa causou rovavclncnic"
Tornci-lIc aniigo csriio, o ncu riso;
123 Maior scra nc ouvindo, ccriancnic.

Virglio c qucn nc guia ao Paraso.
Para dcuscs c Icrois caniar iivcsic
126 Por clc o csforo quc lIc foi rcciso.

186
Sc ouira causa cn ncu riso suuscsic,
Tc cnganasic. o noiivo dcclarado
129 Nas alavras csia quc lIc disscsic."

Qucr os cs alraar do Mcsirc anado,
E o Mcsirc. Irnao, quc fazcs?" lIc dizia
132 Vc quc cs sonlra c dc sonlra csias ao lado!"

Ergucndo-sc clc. Tanio nc ciasia
O anor" dissc cn quc or ii nc accndo,
Quc da nossa vaidadc nc csquccia,

136 Traiar sonlras, quais coros, rcicndcndo."


2-3. Aguu quc sucu cic., a agua sinlolica quc a Sanariiana
cdiu a Jcsus, isio c, a vcrdadc. 7. Cono csccuc Lucus,
Evang. XXIV, 13-15. 25. Aqucu quc, nccssuntc u cic.,
Laqucsis nao fiara ainda iodo o fio quc Cloio ajuniou c quc
rcrcscnia o dccorrcr da vida dos Ioncns. 48. Dos tcs
dcguus, ondc csia a oria do Purgaiorio. 50. Dc Tuununtc a
filIa, ris, ncnsagcira dc Juno, foi iransfornada cn arco-ris.
53. O succsso dc Pcdo, o anjo. 82-83. O Hon Tto, ungou us
cIugus cic., Tiio, dcsiruindo Jcrusalcn, vingou a noric dc
Jcsus Crisio. 91. Estuco, o ocia laiino Painio Esiacio,
auior dc Tclaida", norio no ano 96, d.C.
187

CANTO XXII

SuIndo uo scxto conutncnto, Estuco dz u Vgo quc, nuo
co ccudo du uuuczu, nus cu suu odgududc, tcuc dc
cu nuto tcno no qunto conutncnto; c, o nuo tc
dccuudo uIcuncntc u suu conucsuo uo cstunsno,
ccsou cu nuto tcno no quuto conutncnto. Vgo o
nonu u cscto dc nutos ustcs csonugcns du untgdudc
quc cstuo no LnIo. CIcgundo os Poctus no scxto conutncnto,
cncontun unu uuoc cIcu dc onos cunudos, du quu
sucn uozcs quc ouuun u utudc du tcncunu.

O ANJO airas ja inIanos dciado,
Quc ara o scio crc'lo nos guiava,
3 Un P na fronic Iavcndo-nc aagado.

E iurla, quc a jusiia dcscjava,
TinIa diio Hcut doccncnic
6 Con sto c, aos iais vozcs, sc calava.

Mais quc cn ioda a jornada anicccdcnic
Eu, ligciro, scguia scn fadiga
9 Os Vaics, quc sulian vclozncnic.

Aquclc anor, con quc viriudc insiiga,
Fcroduz" dissc o Mcsirc a roria cIana
12 Mosiras dc si acnas dar consiga.

188
Dcs quc, da vida icrninada a irana,
Do infcrno ao linlo, Juvcnal dcsccndo,
15 Salcr nc fcz o afcio, quc ic inflana,

Tao vivo lcn-qucrcr salc ic rcndo,
Quanio Iavcr odc a incogniia cssoa,
18 Coniigo ora suavc andar nc scndo.

Mas dizc (c cono anigo nc crdoa,
Sc cn falar Ia nnia confiana
21 E cn raiica anigavcl arrazoa}.

Cono avarcza fcz cn ii liana
Con cicncia, quc o csiudo ic alcanava
24 E cn quc unIas cuidados c cscrana?"

s alavras do Mcsirc ronio csiava
Esiacio, c lIc sorrindo. O quc nc Ias diio
27 PcnIor caro c dc afcio" lIc iornava.

Muiias vczcs da duvida o confliio
Por aarcncia crrnca c susciiado,
30 Aic quc a caia causa surja ao cs'riio.

Fica cn iua crgunia dcclarado
Crcrcs quc cu fora avaro nouira vida,
33 Por scr no crc'lo a avaros dcsiinado.

Pois salc quc a avarcza rcclida
Por nin foi niniancnic, c a dcnasia
189
36 Dc luas cn nilIarcs foi unida.

MinIa alna cicrno fardo volvcria,
Sc aicnao iania cn nin nao dcscriassc
39 A indi'naao, quc nos icus vcrsos via,

Quando lanasic dos noriais facc.
A quc circnos inclcs os Iunanos,
42 Fonc dc ouro sacrlcga c raacc!"

Eniao do cccsso cn dcscndcr, os danos
Arcndcr udc, agro csar scniindo
45 Dcssc ccado c dc ouiros ianios insanos.

CIorarao, iosquiados rcssurgindo,
Quanios nao icn salido cniicncia
48 Dar-sc cn vida ou sua Iora circna cn vindo!

Cada cula c a quc icn coniraria csscncia
Aqui a cna dao conjuniancnic,
51 No naririo curgando a virulcncia.

Esiivc cnirc cssa iurla cniicnic,
Quc o dcsvario cIora da avarcza
54 Por icr sido no oosio rcniicnic."

Quando caniasic dc arnas a crucza,
Quc dulancnic nolcsiou Jocasia"
57 Dissc o canior da asioril sinlcza

190
Pois quc dc Clio cniao o ardor ic arrasia,
Inda o fcrvor da fc nao ic inccndia,
60 E o lcn scn fc ara salvar nao lasia.

Quc sol, quc csircla, cn ircva iao sonlria
Tc aclarou c dcssa aric alar udcsic
63 Vclas aos o cscador, quc sc ia?"

Princiro" dissc Esiacio iu nc dcsic
Do Parnaso a lclcr na docc fonic
66 E dc Dcus sania luz vcr nc fizcsic.

Has sido, cono noiic o guia insonic,
Quc lcva a luz, nas o scu lcn nao rova,
69 E aquclcs scrvc, dc qucn vai na fronic,

Quando disscsic O scc'lo sc rcnova,
Volia a jusiia, volia a idadc dc ouro,
72 E rogcnic do ccu dcsccndc nova."

Por ii ganIci a fc, dc vaic o louro.
Isio dcvc, orcn, scr-ic clicado;
75 Dc ao dcscnIo a cor dc claro o foro,

Ja siava o nundo iniciro aluniado
Da vcra crcna quc do rcino cicrno
78 Os ncnsagciros iinIan roagado.

O vaiicnio icu, Mcsirc sucrno,
Aos rcdicanics novos sc adaiava;
191
81 Por isso, os frcqucniando, o lcn disccrnc.

Tanio a viriudc sua nc cnlcvava,
Quc, quando os crscguiu Doniciano,
84 Ao ranio scu ncu ranio aconanIava.

Enquanio csiivcr no vivcr Iunano,
Dci-lIcs socorro c o scu ccnlo ausicro
87 dio insirou-nc s sciias do crro insano.

Anics ja dc caniar o ccrco fcro
Dc Tclas no laiisno rcnasccra.
90 Mas, dc ncdo, oculici ncu crcr sinccro.

Ccniio largo icno cu arcccra;
Por isso Ici ianios scc'los adccido
93 No crc'lo quario; a cna ncrcccra.

Tu a qucn dcvo, ois, icr conscguido
O vcu rasgar, quc ianio lcn colria.
96 Pois quc icno cn sulir c conccdido,

Ondc Tcrcncio diz-nc ora csiancia?
Ondc csia Plauio Varro con Ccclio?
99 qual aric do infcrno a cula os lia?"

Aquclcs, Pcrsio c cu" iornou Virglio
E os ouiros nais o Crcgo aconanIanos
102 Prcdilcio das Musas; la no clio

192
Do crculo rinciro dcnoranos
Vczcs frcqucnics do fanoso nonic,
105 Das Cancnas asscnio raiicanos.

Eurcdc c conosco c Anacrconic,
Sinnidc, Agaion c ouiros inda
108 Crcgos, quc cingcn dc laurcl a fronic.

Siao Icronas, quc caniasic. a linda
Anigonc, Dcifilc con Argia,
112 Isncnia, cn qucn irisicza nunca finda;

Vc-sc ianlcn a quc nosirou Langia,
Tciis sc vc c dc Tircsia a filIa,
114 E das irnas Dcidana cn conanIia"

Os dois, da ocsia naravilIa,
Calaran-sc, ao quc os ccrca aicnios siando,
117 Vcncida scndo da sulida a irilIa.

Das ancilas do dia airas ficando
A quaria, logo a quinia sc jungia
120 Ao carro ardcnic, ao alio o cncaninIando,

Quando o Mcsirc Eu suonIo" nos dizia
Quc nos dcsira caninIar dcvcnos,
123 Volicando, cono anics sc fazia."

Dcsia aric na c'ricncia a ncsira Iavcnos,
E no andar rosscguinos confiados,
193
126 Porquc dc Esiacio o asscnso rccclcnos.

Ian dianic os Vaics afanados,
E cu logo aos, nas vozcs cscuiando
129 Arcanos da ocsia sullinados,

Eis ronc cssc coloquio docc c lrando
Una arvorc, quc csirada cn ncio acIanos.
132 Lindos onos na frondc csiao cIcirando.

Vao ara cina dccrcsccndo os ranos
Dc alcio; csics dcsccndo dininucn.
135 Para algucn nao sulir acrcdiianos.

Lnidos jorros do cncdo rucn
Da aric, cn quc a nonianIa a cnirada nura;
138 Solrc as folIas cn rocio as goias flucn.

Esiacio con Virglio sc arcssura
Para cssa arvorc, quando voz, da frondc,
141 Criiou. Nao gozarcis dcsia doura!

Maria (c o scu dcscjo nao sc cscondc}
Aicndc nais das lodas grandcza
144 Quc ao scu gosio; c or vos ora rcsondc.

Das Fonanas aniiga singclcza
gua lasiava; c Danicl cicncia
147 Logrou, icndo cn dcsrczo a rcgia ncsa.

194
CIanou-sc dc ouro a idadc da inoccncia;
Fcz as glandcs a fonc salorosas;
150 gua cn ncciar iornou da scdc a ardcncia.

Ao Daiisia iguarias lcn gosiosas
Mcl, gafanIoios foran no dcscrio.
Assin fcz grandcs olras gloriosas,

154 Cono clo EvangclIo ficou ccrio."

5-6. Hcut cic., S. Maicus V, 6. Dcaii qui csuricni ci siiiun
jusiiiian." 14. Juucnu, ocia sairico laiino. 56. Jocustu,
nac dc Eicoclcs c Poliniccs, irnaos ininigos quc originaran a
gucrra dc Tclas. 58. Co, nusa da Iisioria. 63. O
cscudo, S. Pcdro. 83. Doncuno, incrador ronano quc
rcinou do ano 81 ao 96. d.C. 97-100. Tccnco, Puuto, Vuo,
Ccco, Pcso, ocias laiinos. 101-102. O gcgo... cdcto
dus Musus, Honcro. 106-107. Eucdcs, Snondcs,
Anuccontc, Aguton, ocias grcgos. 110. Antgonc, filIa dc
dio, rci dc Tclas; Dcc, csosa dc Tidco; Agu, csosa dc
Polinicc. 111. Isncnu, filIa dc dio. 112. A quc nostou
Lungu, Isifilcs, quc nosirou o rio Langia s iroas scdcnias dc
Adrasiro. 113. Tcts, nac dc Aquilcs; dc Tcsu u Iu,
Dafnc. 114. Dcdunu, filIa do rci Liconcdcs. 142-144.
Muu cic., a nac dc Jcsus ara Ionrar a fcsia dos noivos dc
Cana, cdiu ao filIo quc iransfornassc a agua cn vinIo.
146-147. Dunc cic., o rofcia Danicl quc adquiriu salcdoria
cla sua alsiincncia.
195

CANTO XXIII

No scxto conutncnto cstuo us unus dos guosos. Eus suo
utoncntudus cu onc c cu scdc; Duntc dcsccuc u suu
Iouc nugczu. O Poctu cconIccc o scu ucntc Focnsc
Donut, o quu ouuu u suu uuu, Ncu, c cccndc u nudccu
dus nuIccs ocntnus.

FITAVA os olIos solrc a rana vcrdc,
Qual caador, quc aos un assarinIo,
3 Corrcndo, aric da cisicncia crdc.

Quando o quc nc cra nais quc ai. FilIinIo,
O icno" dissc quc nos csia narcado,
6 Qucr nais uiil cnrcgo. Eia! a caninIo!"

Voliando o rosio, a asso acclcrado
Os salios sigo c, aicnio ao quc falavan,
9 Nao nc scniia, andando, faiigado.

Plangcnics vozcs suliio cnioavan
LuIu, Donnc, ncu or nancira,
12 Quc icdadc c razcr nc rovocaran.

Do quc ouo" dissc cniao o Pai, nc
inicira."
Alnas" iornou ialvcz quc o ncio
196
icnian,
15 Quc o cso sua dvida aligcira."

Pcrcgrinos solciios quc aicnian
So na jornada, acIando csiranIa gcnic,
18 Vonian-sc acnas, nas o asso alcnian.

Tal aos nos vcn iurla diligcnic;
En dcvoio silcncio sc accrcava;
21 OlIou-nos c afasiou-sc rcsiancnic.

Os olIos cncovados nos nosirava,
Palida a facc c o rosio dcscarnado,
24 Solrc os ossos a clc sc csiirava.

Nao crcio quc Erisicion dcvasiado
Tanio da fonc Iorrvcl csiivcssc
27 Quando das foras viu-sc alandonado.

Eu cogiiava. O ovo aqui adccc,
Quc Solina crdcu, quando Maria
30 Carncs concu ao filIo, quc crccc."

Cad'olIo ancl scn cdra arccia.
O quc na Iunana facc lcssc ono"
33 Dcn claro o M aqui disiinguiria.

Qucn crcr udcra, nao salcndo cono,
Efciio dc dcscjo scr, nascido
36 Do frcscor dc agua, junio a odor dc ono?
197

Ainiio inquiria o quc Iaja sido
Dc ial fonc a razao, nao nanifcsia,
39 Quc ial nagrcza icnIa roduzido,

Eis la da rofundcz da sua icsia
Una alna olIos volvia c nc cncarava,
42 Criiando. Mcrcci graa cono csia?"

Qucn fora o gcsio scu nao nc indicava;
Mas iivc cla voz rova scgura
45 Do quc o asccio scu nao rcvclava.

Foi suliio clarao cn noiic cscura,
Do rosio avivou iraos dcfornados
48 Forcsc conIcci ncssa figura.

Ai! nao fiqucn icus olIos assonlrados"
Dizia a lcra ao vcr quc nc dcscora,
51 E csics ossos ncsquinIos, dcscarnados!

Dizc a vcrdadc dc ii rorio agora.
Dc quais alnas ic vcjo conanIciro?
54 Nao Iaja, rogo, cn rcsondcr dcnora."

Cono ouirora c ncu do iao vcrdadciro,
Vcndo-ic o vulio quc cIorci ja norio,
57 Tao dif'rcnic do quc cra dc rinciro,

Dizc, or Dcus, or quc cs iao scn conforio.
198
TolIc-nc a fala a visia, quc nc csania;
60 Fcsondcr-ic nao osso, cn nagoa alsorio."

Dc ial odcr" iornou cssa agua c lania
Salcdoria cicrna icn doiado,
63 Quc consunaao cn nin roduziu iania.

Os quc o rosio, caniando, icn lanIado
Dc ranio, Iavcndo cnircguc gula a vida,
66 Solcn, na fonc c scdc, o sanio csiado.

A fonc, a scdc scnic-sc inccndida
Dos onos clo arona c or frcscura
69 Das aguas, solrc as ranas csargida.

Cada vcz quc giranos na fragura,
Fcvivc nossa cna c nais agrava;
72 Erro cIanando cna o quc c doura.

Essc dcscjo ardcnic dc nos irava,
Quc fcz Crisio dizcr Eli! conicnic,
75 Quando o sanguc cn rol nosso na Cruz dava."


Forcsc" Ici rcsondido inconiincnii
Dcs quc dciasic a icrrcal norada
78 Passaran-sc anos cinco cscassancnic;

Sc a fora dc ccar siava csgoiada
Anics dc vir da dor lcndiia a Iora,
199
81 En quc alna c con scu Dcus conciliada,

Cono ic vcjo ncsia aliura agora?
La cnlaio cnconirar-ic acrcdiiara,
84 Ondc o icno con icno sc nclIora."

Conduziu-nc iao ccdo Ncla cara,
Por ranio, quc inccssanic Ia dcrranado,
87 Do naririo a iragar doura anara.

Dc oracs c susiros sufragado
Assin, nc alcci da cncosia, ondc sc cscra,
90 E fui dos ouiros crc'los rcsgaiado.

Tanio nais Dcus con dilcao csncra
Aqucla, quc circnoso anci na icrra,
93 Quanio, so, cn viriudc cla c sinccra.

Pois a Darlagia dc SardcnIa cnccrra
MulIcrcs or udor lcn nais noiadas,
96 Quc a Darlagia, ondc o vcio accndc gucrra.

Qucrcs iu, docc irnao, nanifcsiadas
Idcias ninIas? Pouco disia o dia
99 Das vozcs ncsia raiica cnrcgadas,

En quc rola o uliio a ousadia
Das inudcnics danas florcniinas,
102 Quc icn, nosirando os scios, ufania.

200
Morais ou quaisqucr ouiras discilinas
Hao nisicr ara andarcn lcn colcrias
105 As nulIcrcs agas ou narroquinas?

Mas, sc iais dcscjadas foran ccrias
Do casiigo, quc csia-lIcs inincnic,
108 Docas icrian ara urrar alcrias.

E, sc, anicvcndo, nao nc cngana a ncnic,
Crandc angusiia Iao dc icr anics quc nasa
111 Darla ao quc cn lcro cnlala-sc inoccnic.

AI! dc dizcr qucn scjas faz-nc a graa!
Nao or nin; nas a iurla aicnia nira
114 Tcu coro c a sonlra, quc con clc assa."

Sc agora ncnic" cu dissc ic surgira
O quc ouirora un ra o ouiro Iavcnos sido,
117 Dcsrazcr inda agudo ic ungira.

Ha ouco, nc Ia do nundo conduzido
Qucn nc rcccdc; Iavia cniao roiunda
120 A irna do quc vcs aarccido."

E o sol nosirci Por noiic a nais rofunda
Dos vcrdadciros norios nc Ia guiado,
123 Quando a carnc inda os ossos nc circunda.

TcnIo dcois, or clc conforiado,
Dcsia nonianIa clos crc'los vindo,
201
126 Quc cn vos corrigc o quc irazcis crrado.

Quanio dissc, aconanIa-nc, cunrindo
Tc ondc a Dcairiz vcja o scnllanic.
129 Eniao scn clc avanic irci scguindo.

Ei-lo! Virglio o guia ncu consianic!
aquclc ouiro a sonlra vcniurosa
Por qucn o vosso rcino, vacilanic,

133 Trcncu, quando ariiu-sc julilosa."

11. LuIu ncu cic., vcrso 17 do Salno 50. Alrc-nc os lalios, o
ScnIor, c a ninIa loca ic louvara." 25. Eston, icndo
injuriado a Ccrcs foi unido con fonc insaciavcl. 28-29. O
ouo uqu udccc uc Sonu cdcu ctc., o ovo dc Jcrusalcn
sofrcu ianio a fonc, quc, scgundo o Iisioriador Iclrcu Flavio
Josc, una nulIcr cIanada Maria concu o scu rorio filIo.
32. O quc nu Iununu ucc cssc ono, na facc Iunana csia
cscriia a alavra ono (Ioncn}, os olIos rcrcscniando os dois
o c o nariz con as solrancclIas o n. 48. Focsc Donaii,
arcnic dc Danic, norio cn 1296. 74. Csto dzc. E!,
Crisio crucificado, ouco anics dc norrcr, dissc. Eli, Eli,
lanna salaciani", isio c. Mcu Dcus, ncu Dcus, or quc nc
dcsanarasic?"
202


Focsc conIcc ncssu guu.
203

CANTO XXIV

Focsc nostu u Duntc outus unus dc guosos, cntc us quus u
dc Honuguntu dc Luccu, quc cdz uo Poctu quc sc cnunouu
dc unu nuIc du suu cdudc, c Ic ouuu o csto du ocsu.
Poccdcndo, os Poctus cncontun outu uuoc c ouucn outos
cxcnos dc ntcncunu custgudu.

NO cra o asso c o raiicar nais lcnio
Un do quc ouiro; igualncnic rosscguian,
3 Qual nau scrvida or galcrno vcnio.

As sonlras, quc duas vczcs arccian
Morias, nos cavos olIos grandc csanio,
6 Dc csiar cu vivo ccrias, crinian.

Eu, a falar coniinuando, cnianio,
Dissc. Conosco ara ir rciarda
9 Sua asccnsao cssa alna ao rcino sanio.

Mas, rogo-ic dcclara. ondc c Picarda?
Afanada or fciios Ia cssoa
12 Enirc a gcnic, quc sfrcga nc csguarda?"

Tanio cra ninIa irna gcniil c loa
Quc nao sci qual foi nais. iriunfa lcda
15 No Olino, ondc alcanou fornosa c'roa.
204

Noncs dizcr dc norios nao sc vcda
Aqui" Forcsc iorna; c logo ajunia.
18 Tanio a fonc as fcics nossas dcrcda!"

Esic quc vcs dc Lucca c Donagiunia;
E aqucla alna (scu dcdo ia aoniando},
21 Mais quc iodas dcsfciia, quc lIc c junia,

Foi Tours; ja na Igrcja ccrccu nando.
Sia, or jcjuns, anguilas dc Dolscna,
24 Vcr na ccia, afogadas, curgando."

Muiios nais noncou, quc sofrcn cna;
E iodos dcnonsiravan siar conicnics
27 Dc ouvir dizcr Forcsc o quc os condcna.

En vao dc fonc vi novcr os dcnics
Ulaldino dc Pila c Donifao,
30 Quc rcgcu con scu lago nuiias gcnics.

Misscr MarcIcsc vi, quc largo csao
Con ncnos scdc cn Forli consunia.
33 En lclcr; nas julgava-o inda cscasso.

Mas, cono o quc rcara c quc arccia
EscolIcndo, ao dc Lucca cu nc inclinava,
36 Porquc nais conIcccr-nc arccia.

Sulnissa voz da loca lIc soava,
205
Causa do nal, quc irouc-lIc o casiigo.
39 Ccniucca" ou nao sci quc ronunciava.

alna" dissc quc falar conigo
Qucrcs, ao claro ic clicar rocura.
42 Saiisfciia scras cono coniigo.

MulIcr nasccu, nas inda c virgcn ura,
Por qucn" iorna Ias dc anar ninIa
cidadc,
45 Posio assunio Iaja sido dc ccnsura.

Esic rcnuncio lcvas da vcrdadc;
Sc or ncu nurnurar ic Ias cnganado,
48 Trazcr-ic Ia dc o orvir claridadc,

Sc vcjo aquclc diz, quc luz Ia dado
Vcrsos novos, quc assin icn scu conco.
51 Dunus quc Iuucs dc uno nu ncntc cntudo.

Quc vcs cn nin" lIc rcsondi confcsso
Qucn scrcvc o quc soncnic Anor lIc insira.
54 O quc cn ncu ciio diz falando crcsso.

O olicc ora vcjo quc cu nao vira
Quc ao Noiario a Cuiiionc a nin iolIia
57 O docc csiilo da nodcrna lira.

As vossas lunas vcjo quc orfia
Scgucn dc crio o insirador oicnic;
206
60 Tanio alcanar s nossas nao calia.

Qucn, or nais agradar, nais alio a ncnic
Ergucr quc, nao disccrnc un do ouiro csiilo."
63 Dissc c calou-sc dc o dizcr conicnic.

Cono avcs, quc no invcrno o noio asilo
Duscando ora nun lando incororadas,
66 Ora cn fila arcssadas vao-sc ao Nilo,

Essas alnas assin ja dcnoradas,
Volvcndo o rosio raidas fugiran,
69 Da nagrcza c voniadc auiliadas.

Cono aquclc a qucn foras sc csvaran
Corrcndo afroua os assos ara o alcnio
72 Colrar, cn quanio os socios sc rciiran;

Forcsc assin quc a asso andava lcnio
Dciou assar a sania grci dizcndo.
75 Quando dc vcr-ic inda icrci conicnio?"

Quanio Iaja dc vivcr" fui rcsondcndo
Nao sci; or ncnos quc nc durc a vida
78 Mais ao scu icrno os ncus dcscjos icndo.

Quc ondc foi a cisicncia conccdida
Mais cscassa a viriudc c cada dia.
81 Funa cscra irisic c dcsncdida.

207
O quc nor cula icn" nc rciorquia
cauda dc un corccl vcjo arrasiado
84 Ao valc, ondc o ccado nao sc cia.

Vai scnrc, scnrc nais acclcrado
Aquclc lruio na carrcira fcra.
87 Fica vilncnic o coro laccrado.

Nao Ia dc girar nuiio cada cscra
(Para o ccu sc voliava} anics quc scja
90 Claro o quc ic clicar cu nao udcra.

Adcus, orcn. qucn ncsic rcino csicja
Ao icno dc scu rco vcrdadciro;
93 O quc cu crco ao icu lado ja solcja."

Cono a cananIa dcia un cavalciro,
A galoc vcloz sc arrcncssando,
96 Por icr na lia as Ionras dc rinciro.

Forcsc assin dc nos foi-sc alongando.
Fiquci dos dois csriios ao lado,
99 Quc o nundo csia or ncsircs roclanando.

Quando cn disiancia iania cra aariado,
Quc as visias ncssc andar o aconanIaran,
102 Cono a ncnic ao quc Iavia rcvclado.

Eis crio aos olIos ncus, quc sc voliaran,
Dc ouira arvorc dc onos carrcgada
208
105 Os ranos viccjanics sc nosiraran.

As naos alava nuliidao ccrrada
frondc cn lrados; iurla scnclIava
108 Dc infanics, or dcscjos vaos iurlada,

Un oljcio inlorando a qucn ncgava,
E quc o nosirando ainda nais accndc
111 Dcscjo, quc a colia lIcs agrava.

Foi-sc, orcn, orquc ningucn a aicndc.
Da grandc arvorc cniao nos accrcanos,
114 Quc a iodo o rogo c ranio dcsaicndc.

Una voz dc cnirc as folIas cscuianos.
Idc-vos logo; nao cIcgucis ao crio!
117 Eva o fruio Ia nordido dc ouiros ranos.

Siao longc csics dc la rovcn dc ccrio."
Eniao dc lado os assos diriginos,
120 Unidos no caninIo, quc cra alcrio.

Lcnlrai csscs naldiios" inda ouvinos
FilIos das nuvcns, dulos na figura,
123 Quc aiacaran Tcscus, clrios cadinos;

E os quc cn lclcr acIaran ial doura,
Quc os nao quis Ccdcao na conanIia,
126 A Madia narcIando la da aliura."

209
Por junio lorda o asso sc volvia,
E as cnas cscuianos dos ccados
129 Moriais, quc ouirora a gula conciia.

Ja cla csirada soliiaria cnirados,
Dcnos nais dc nil assos inda avanic,
132 Conicnlando, cn silcncio ncrgulIados.

En quc cisnais vos ouiros?" rciunlanic
Soou voz. Fiquci logo cn solrcssalio
135 Cono o corccl dc ncdo iiiulanic.

Para vcr lcvanici a fronic ao alio.
Aos olIos, dcra cn fusao, no forno ardcnic,
138 Vidro ou ncial nao dcra igual assalio,

Cono o anjo quc cu vi rcslcndcccnic.
Dizia. A volia dai ara a sulida!
141 Qucn qucr az ara aqui vai ccriancnic."

Daquclc asccio a visia foi iolIida.
Cono qucn clo ouvido os assos guia,
144 Fui caninIando, aos Vaics cn scguida.

E qual aura dc naio, quc anuncia
A alvorada, das florcs csalIando
147 E das crvas o arona, quc ciasia,

Tal solrc a fronic un soro scnii lrando,
Scnii novcr-sc a luna. cniao rcsccndc
210
150 Odor cclcsic, o olfaio nc cnlcvando

Dizcr scnii. Fcliz o quc sc accndc
Na Craa o quc, da gula dcsligado,
Ao salor do aciiic nao sc rcndc,

154 Concndo quanio c jusio scn ccado!"

10. Pcudu, irna dc Forcsc Donaii. 19. Honuguntu dcgli
Orlicciani, ocia conicnoranco dc Danic. 22. Tous, o aa
MariinIo IV, quc foi cncgo da caicdral dc Tours. 29.
UIudno dc Pu, dc nolrc fanlia isana. Honuo, Donifazio
dci FicscIi, arccliso dc Favcnna. 31. Mcssc MucIcsc dc
Figogliosi, gcniil-Ioncn dc Forli. 39-43 Gcntuccu, scnIora
dc Lucca, quc Danic anou, quando cn 1314 csicvc cn Lucca
na casa do scu anigo Uguccionc dclla Faggiuola. 51. Dunus
cic., rinciro vcrso dc una canao dc Danic cn louvor dc
Dcairiz. 56. O notuo, Jacoo dc Lcniini. Guttonc dc
Aczzo. 82. O quc no cuu tcn, Corso Donaii, irnao dc
Forcsc, cIcfc do ariido dos Prcios, foi assassinado cn 1308.
121-123. Esscs nudtos... Ios dus nuucns cic., os Ccniauros,
quc foran norios or Tcscu quando icniavan raiar Iodania.
124-126. Os quc nuo qus Gcdcuo cic., os soldados Iclrcus
quc Ccdcao, scguindo os consclIos dc Dcus, nao quis or
conanIciros, orquc lclcran avidancnic, ajoclIando-sc na
fonic.
211


En uuo dc onc u nouc os dcntcs...
212

CANTO XXV

SuIndo o cstctu scndu, do scxto uo sctno c tno
conutncnto, Duntc cguntu u Vgo cono odcn cnugccc
us unus, quc nuo ccsun dc uncnto. Hcsondcn-Ic Vgo,
untcs, c dcos Estuco. Estc uu du gcuuo do coo do Ioncn,
du unu quc ncc Dcus nundc, c du nuncu dc cxstcncu
dcos du notc. O conutncnto no quu ucuIun dc cIcgu
cstu cIco dc unus, nus quus cstuo sc ucundo us unus
dos uxuosos.

PAFA sulir o icno nos urgia;
Mcridiano ao Tauro o sol ja dcra,
3 Dcn cono a noiic ao Scoriao ccdia

Qual viajor, quc o asso nao nodcra,
Quc cn nada aicnia c scnrc scguc avanic,
6 Sc cn scu qucrcr ncccssidadc incra,

Nos cnciranos no rocIcdo Iianic,
Por cscada csirciissina sulindo,
9 Quc olriga un ir airas ouiro adianic.

Da ccgonIa o filIinIo, asas alrindo,
Por voar logo, cncolIc-as c nao icnia
12 Dciar o ninIo, csforo nao scniindo.

213
Tal o dcscjo cn nin fcrvc c arrcfcnia
Dc crguniar cIcgando quasc ao aio
15 Dc qucn ara dizcr sc ccrincnia.

O Mcsirc, scn arar, rcsscnic o faio.
Tcns da alavra o arco" diz icndido,
18 Dcia a scia ariir; nao sc coaio.

Dc confiana cniao ja ossudo,
Falci, Cono c ossvcl fiquc nagro
21 Qucn nao rccisa nais dc scr nuirido?"

Sc rccordaras" iorna Mclcagro
Quc, cn ardcndo un iiao sc consunia
24 Isso nao fora dc cnicndcr iao agro.

Tanlcn dc facil crcna ic scria,
Sc no csclIo noiaras quc o icu rosio,
27 Scgundo ic novcsscs, sc novia.

Por dissiar-sc a duvida ao icu gosio,
Eis Esiacio, a qucn rogo fcrvoroso
30 Scja a dar-ic o rcncdio lcn disosio."

Sc cu o cicrno consclIo clicar ouso"
Dissc Esiacio quando cs, Mcsirc, rcscnic,
33 Ao icu qucrcr nc curvo rcsciioso.

Sc, filIo, o quc cu disscr guardas na ncnic,
Has dc icr rosscguiu csclarccidas
214
36 Essas duvidas iuas roniancnic.

Sanguc uro, quc as vcias rcsscquidas
Nao lclcn, quc dc aric crnanccc
39 Quais viandas cn ncsas lcn rovidas,

Do coraao ionou quc lIc ofcrccc
Viriudc dc quc a forna aos ncnlros vcio,
42 Cono o quc s vcias or fazc-los dcscc;

Ainda, clalorado, dcscc ao scio
Dc canal quc nao digo; aos, unido
45 En vaso c naiural con sanguc alIcio.

ali con ouiro confundido,
Pacicnic scndo un, scndo ouiro aiivo,
48 Pcla crfciia scdc, cn quc Ia nascido.

TralalIo cniao conca roduiivo
Coagulando c dcois vivificando
51 O condcnsado cfciio riniiivo.

En alna a fora aiiva sc iornando,
Cono cn lania, c, no cnianio, difcrcnic.
54 Para a lania, vai a alna caninIando.

Prosscguindo, ja novc-sc, ja scnic,
Cono o fungo narinIo; c logo cnrcndc
57 Os scniidos, quc cn si icn qual scncnic.

215
Ora conirai-sc, filIo, ora sc csicndc
A fora gcnciriz, do ciio vinda,
60 Dondc naiura cn iodo o coro cnicndc.

Mas, filIo ncu, nao salcs ccrio ainda
Cono a scr vcn un cnic cogiianic.
63 onio cn quc un nais salio no crro finda;

Pois, na douirina sua ciravaganic,
Disiinio da alna fcz o cnicndincnio
66 Possvcl, nao lIc vcndo orgao lasianic.

Alrc luz da vcrdadc o cnsancnio.
Vc quc, no fcio os orgaos cn cIcgando
69 Do ccrclro ao crfciio acalancnio,

O Princiro Moior, lcdo cncarando
Da naiurcza ial rinor, lIc insira ,
72 Es'riio, cn quc viriudcs siao lrilIando,

E quc aiivo alincnio dali iira
Para a roria sulsiancia; c alna sc forna,
75 Quc vivc c scnic c cnsa c cn si rcgira.

Con ncu dizcr iua ncnic sc conforna,
Noiando quc do sol calor cn vinIo,
78 Da uva ao suno unido, sc iransforna.

O cs'riio, sc Laqucsis nao icn linIo,
Dcia a carnc c viriudc, iraz consigo
216
81 Doics, quc icvc no cororco ninIo.

Solcn dc onio no valor aniigo
A ncnoria, a voniadc, o cnicndincnio,
84 Da nudcz o nais fica no jazigo.

Cai logo, dc csonianco novincnio,
Por naravilIa, nuna ou nouira rila,
87 Ondc Ia do runo scu conIccincnio.

Vindo a lugar, quc o circunscrcva c inila,
Da fora infornaiiva c rodcado,
90 Cono cn ncnlros quc a noric nos dcrrila.

Dcn cono o ar dc cIuva carrcgado,
Sc dos raios solarcs c fcrido,
93 Dc corcs varias nosira-sc adornado,

O ar vizinIo assin fica inscrido
Ncssa forna, quc dcsdc logo ananIa
96 Viriualncnic o cs'riio ali coniido;

E scnclIanic ao fogo, quc aconanIa
Lalarcda, con clc sc novcndo,
99 Cada alna scguc aqucla forna csiranIa.

Aarcncia dc forna ncla Iavcndo
Sonlra sc cIana; c, aos, cla organiza
102 Scniidos, o da visia conrccndcndo.

217
Fala, ri-sc, ana, odcia ou sinaiiza,
Eala dor, carindo ou susirando.
105 Ncsic nonic ja icns rova rccisa.

Scgundo csia sofrcndo ou dcscjando,
Da alna ianlcn alicra-sc a figura.
108 Vc, ois, o quc a nagrcza csia causando."

Voliando nao dirciia, da ioriura
Eniranos cla csiancia dcrradcira.
111 Eniao rcocuou-nos ouira cura.

Flanas lroiava aqui a rilanccira,
Aura aiiva da csirada rcsirava.
114 Sulindo, as rccIaava sulranccira.

Ao longc da ardua lorda caninIava
Un or un. rccicio icnoroso
117 Dc un lado, c do ouiro o fogo cu rcccava.

Dissc Virglio. Aqui lcn cauicloso
Dcvc alicar aos olIos scus o frcio
120 Qucn nao quiscr dar asso crigoso."

Sunnuc ccncntuc Dcus siavan no scio
Do grandc inccndio as alnas cnioando,
123 E dc voliar-nc o ardor cniao nc vcio.

Vi nas cIanas csriios andando.
Aos novincnios scus, aos ncus csiava
218
126 Aicnio, a visia a uns c a ouiros dando.

E quando aquclc caniico findava
Vun non cognosco alio sc ouvia,
129 E o caniico cn ion laio rcnovava.

E, icrninando, o coro rcciia.
Diana culsa da florcsia Hclicc
132 Quc o vcncno dc anor iragado Iavia."

Caniaran; cada qual cono anics dissc
Esosas c naridos, quc Iao guardado
135 A fc, quc Dcus nandou scnrc os unissc.

Esic nodo Ia dc scr, crcio, alicrnado,
Enquanio os rodcar a cIana ardcnic.
A cIaga or ial lalsano c cuidado

139 Ha dc scr guarnccida finalncnic.

2-3. Mcduno uo Touo, cic. No Icnisfcrio do Purgaiorio cran
duas Ioras da iardc c no Icnisfcrio anioda cran duas Ioras
dcois da ncia-noiic. 22. Mccugo, crsonagcn dc Ovdio ao
qual, ao nasccr, as fadas rcdisscran quc a sua vida csiava
ligada a un iiao. Sua nac Alicia guardou o iiao ara
rcscrvar-lIc a vida; nas, dcois, irada conira o filIo, o lanou
ao fogo no qual sc consuniu, c Mclcagro norrcu. 37-57.
Ncsics icrccios c dcscriia a forna da gcraao Iunana. 63.
Un nus suIo, o filosofo Avcrrocs quc nao cnconirando no
Ioncn un orgao csccial ara o cnsancnio, cono os olIos
ara vcr, as orclIas ara ouvir cic., concluiu quc o iniclccio cra
disjunio da alna do Ioncn. 70. O Pnco Moto, Dcus.
219
79. Luqucss, a Parca quc fia o csianc da vida. 121. Sunnuc
Dcus ccncntuc, Iino cclcsiasiico con o qual sc roga a Dcus
quc nos livrc da luuria. 128. Vun non cognosco, alavras
da Virgcn Maria ao arcanjo Calricl. 131. Hccc, ou Caliio,
quc foi culsa da sua conanIia or Diana, quc scnrc sc
nanicvc virgcn, or icr sido scduzida or Juiicr.
220


V nus cIunus cstos undundo...
221

CANTO XXVI

Entc os uxuosos c os quc ccuun contu u nutuczu Duntc
cncontu o octu Gudo Guncc, uo quu cxnc u suu
oundu udnuuo. Gudo Ic uontu o octu oucnu Anuud
Dunc, quc o sudu cn ucsos oucnus.

ENQUANTO inos a lorda cosicando.
Un aos ouiro, o Mcsirc rcciia.
3 Eu ic rcvino, vai con icnio andando!'

O sol cla dirciia nc fcria;
Pururcava a luz iodo o ocnic.
6 Do ccu o azul dc lranco sc iingia.

Co'a sonlra ninIa ainda nais rulcnic
Parccc a flana; c as alnas, quc assavan,
9 Noiando-a davan-nc aicnao ingcnic.

Ncssa csiianIcza cnscjo dcaravan
Para, cnirc si, convcrsaao iravarcn.
12 Nao c ficicio o coro scu" falavan.

Quando odian, nas icndo cuidado
Avanavan or nais ccriificarcn,
15 O fogo ciaiorio cn nao dciarcn.

222
Tu, quc vais aos ouiros colocado,
Mosirando scr, nao iardo, rcsciioso,
18 Fcsondc. cn fogo c scdc ardo, alrasado.

Nao sou cu so dc ouvir-ic dcscjoso.
Quanios vcs da rcsosia scnicn scdc
21 Mais quc Eioc da agua colioso.

Diz-nos cono o coro icu arcdc
OonIa dcsia soric luz do dia.
24 Nao ic colIcu da noric acaso a rcdc?"

Una sonlra falou-nc. Eu rcicndia
Logo clicar; orcn fui disirado
27 Pclo quc cniao dc novo aarccia.

Pclo caninIo andando cscandccido,
Ouira grci ao cnconiro vcio dcsia.
30 AialIci-nc, cn nirar ondo o scniido.

Dc aric a aric sc dirigc rcsia
Una alna a ouira; osculan-sc c cn scguida
33 Vao-sc, conicnics dcssa lrcvc fcsia.

Assin da ncgra lcgiao sada,
En narcIa, ioca cn una ouira forniga,
36 Por salcr do caninIo ou soric Iavida.

Scarando-sc aos a nosira aniga,
Anics quc o giro soliio iranscorra
223
39 Cada una grci cn lrados sc afadiga.

Sodona!" clana a uliina Conorra!"
E a ouira. Enirou Pasifac na vaca,
42 Por quc luuria sua iouro acorra."

Cono grous, dc quc un lando sc dcsiaca
Para os Fifcus c o ouiro ra o dcscrio,
45 Pois calna ali c frio aqui sc alaca,

Uns sc vao, ouiros vcn; voliando, ao crio
O Iino sc rcnova, c o ranio c o lrado,
48 Quc icn, qual nais convcn, cfciio ccrio.

Os ncsnos, quc nc Iavian crguniado,
Dc nin cono inda Ia ouco, sc accrcaran.
51 Sia dcscjo nos gcsios dcscnIado.

Vcndo ainda o quc ja nanifcsiaran,
Salcis vos, quc icrcis dc gloria cn dia,
54 Paz quc os vossos naririos vos rcaran,

Quc inda nao jaz ncu coro cn icrra fria;
Conigo vcn na roria conosiura,
57 Con scu sanguc c scus ncnlros" lIc dizia.

MinIa ccgucira aqui a luz rocura.
La no ccu sania Dana Ia conscguido
60 Quc cu, vivo, or aqui nc clcvc aliura.

224
Dizci-nc (c scja cn lrcvc conccdido}
Quanio anclais, no ccu, quc c dc anor cIcio
63 E cn quc csao nais anlo csia coniido!

Para quc cu icnIa dc narra-lo o ncio,
Qucn fosics c ianlcn quc iurla c aqucla,
66 Quc cono Ici visio ao vosso cnconiro vcio."

Sc o asno scu o nonianIcs rcvcla,
Quando rudc c loal vc dc rccnic
69 Quanio odc cnccrrar cidadc lcla,

Na grci nao foi o cfciio difcrcnic.
Tornando solrc si, orcn, do csanio,
72 Quc sc csvai logo cn ciio rcnincnic,

Diioso iu, quc vcndo o nosso ranio"
Fcsondcu qucn rinciro Ia crguniado
75 Alcanas ao vivcr cnsino sanio!

Inquinaran-sc aquclcs no ccado,
Porquc Ccsar ouirora, iriunfando,
78 HunIu, cn viiucrio, foi cIanado.

Eis or quc sc acusavan sc aariando,
Conira si dc Sodona! alando o lrado,
81 Do fogo cna o orolrio acrcsccniando.

Hcrnafrodiio foi nosso ccado;
Mas icndo as lcis Iunanas iransgrcdido
225
84 Dc lruios no aciiic dcsrcgrado,

Por nossa injuria o nonc c rcciido,
Quando ariinos, da nulIcr inura,
87 Quc cn lcsiial figura lcsia Ia sido.

Sc qucrcs, vcndo a nossa nodoa cscura,
Do nonc dc cada un scr insirudo,
90 Nao sci, ncn icno ara ial nos dura.

Mas o ncu ic farci lcn conIccido;
Vcs Cuido Cuinicclli. o crinc cia
93 Por sc Iavcr inda a icno arrccndido."

Quais, anic a furia cn quc Licurgo ardia,
Os filIos dois acIando a nac, ficaran,
96 Tal scnii, scn corrcr viva alcgria,

Quando o nonc cssas vozcs dcclararan
Do ai ncu c do ai dc ouiros nclIorcs,
99 Quc cn docc nciro anorcs dccaniaran.

Scn falar, scn ouvir crscruiadorcs
Longancnic olIos ncus o conicnlaran.
102 Vcdavan-nc accrcar do fogo ardorcs.

Dcois quc cn rcnira-lo sc cnlcvaran,
Ao scu scrvio dcclarci-nc rcsio,
105 E solcncs roncssas o afirnaran.

226
Inriniu ial vcsigio o icu roicsio"
Tornou no ciio ncu agradccido,
108 Quc fora alcn do Lcics nanifcsio.

Sc Ici dc ii a vcrdadc agora ouvido,
O quc di'no nc fcz do scniincnio,
111 Quc icns na voz, nos olIos insculidos?"

E cu. Das rinas vossas o conccnio,
Quc, cnquanio usar-sc do falar nodcrno,
114 Salvas Iao dc vivcr do csquccincnio."

O quc ic indico, irnao" iornou-nc icrno
(E scu dcdo ouira sonlra nc aoniava}
117 Mais rinor icvc no falar naicrno.

Nos vcrsos, nos ronanccs sucrava
A iodos. siulios so dizcr ousaran
120 Quc o Linosin aquclc avaniajava.

Pclo runor vcrdadc dcsrczaran,
E, cono aric c razao dcsconIcccran,
123 Scn fundancnio oiniao fornaran.

Assin nuiios ouirora roccdcran
Con Cuiiionc c o scu nonc Iao roclanado;
126 Mas vcrdadc alfin iodos conIcccran.

E ois quc o rivilcgio Ias alcanado
Dc cnirar ncssc nosiciro oricnioso,
227
129 Por Crisio, cono aladc govcrnado,

Un Putc Nostc diz or nin icdoso;
Quanio nisicr Iavcnos ncsic nundo,
132 Ondc aio algun nao Ia ccaninoso."

Por dar lugar ao sriio scgundo,
Ja roino, no fogo dcsarccc.
135 Qual cic, quando incrgc dc agua ao fundo.

Accrquci-nc da sonlra quc aarccc,
E dissc quc ao scu nonc acrcclia
138 Mcu dcscjo o lugar quc assaz ncrccc.

Logo assin livrcncnic nc dizia.
Tao corics vosso rogo c, quc cscuiando,
141 Mc cncolrir nao quiscra ou odcria.

Arnaldo sou, quc cIoro c vou caniando,
Trisic os crros assados ncus lancnio,
144 E o fausio dia csiou lcdo cscrando.

E co-vos clo alio valincnio,
Quc da cscada a cnincncia ora vos guia,
Quc cn icno vos lcnlrcis do ncu iorncnio."

148 E, aos, ao fogo aurador sc cnvia.


228
40. Sodonu... Gonou, V. Infcrno, canio XI, 50; cidadcs quc
Dcus dcsiruiu or ccarcn conira a naiurcza. 41. Pusuc, V.
Infcrno, canio XII, 13; nulIcr do rci dc Crcia, ara unir-sc con
un iouro sc colocou nuna vaca dc nadcira; c dcsia uniao
nasccu o Minoiauro. 44. Hcus, nonianIas da Moscovia
lorcal. 77. Ccsu... unIu, cn utuco, o cIunudo, conia
Sucinio quc os soldados dc Ccsar, no iriunfo quc lIc foi
conccdido or icr vcncido os Calos, caniavan. Ccsar sulncicu
as Calias, Niconcdcs a Ccsar", aludindo s suas rclacs con o
rci Niconcdcs. 92. Gudo Guncc, cclclrc ocia lolonIcs n.
cn 1230 c n. cn 1276. 94-95. uus, untc u u cic.,
Isifilc condcnada noric or Licurgo, rci da Ncncida, nas foi
salva clos dois filIos quc, anics, nao a conIccian. 115. O
quc tc ndco cic., o irovador Arnaud Danicl, quc vivcu na
nciadc do scculo XII. 120. O nosn, Ccrauli dc Dcrncil dc
Linongcs, ouiro irovador rovcnal. 125. Guttonc dc Arczzo,
ocia arciino do sccuio XII.
229

CANTO XXVII

Puu cIcgu u cscudu quc do sctno c tno conutncnto cuu
uo cno do nontc, Duntc c oIgudo o un Ano u utuucssu us
unus. Pouco dcos dc tc concudo u suI, o u cscuccc c
soIcucn u notc. Puun c Duntc, cunsudo, udonccc.
Dcsctudo cu nudugudu, os Poctus cconcun u suI,
cIcgundo uo Puuso Tccstc.

COMO, quando os rinciros raios vilra
La ondc Crisio sanguc dcrranara,
3 Soioondo-sc o Elro ccclsa Lilra,

E, ao ncio-dia, o Cangc aquccc c aclara
Siava o sol; dcclinando a luz ja sc ia.
6 Eis lcdo o anjo dc Dcus sc nos dcara.

Fora da flana, lorda clc sc crguia,
Hcut nundo codc nodulando.
9 En ion dc voz, quc a Iunana rcccdia.

Para avanic assar" acrcsccniando
Aurai-vos no fogo, alnas icdosas!
12 Enirai, dc alcn nos Iinos aicniando."

LIc ouvindo ao crio as vozcs sonorosas,
Sossolrci, cono qucn, crdido o alcnio,
230
15 Da iunla s ircvas dcscc avorosas.

Maos cruzadas, qucdci scn novincnio;
Dc olIos na cIana, os vivos rclcnlrava,
18 Quc das foguciras vira no iorncnio.

A nin cada un dos Vaics sc voliava.
Nao icnas, filIo! Aqui dor sc adccc,
21 Mas nao noric" Virglio nc coriava.

Lcnlra! Lcnlra ou ncnoria cn ii falccc?
Ja solrc Ccriao lcvci-ic a salvo.
24 Dc Dcus nais crio, cn nin viriudc crcscc.

Sc dcsias cIanas, crc, iu foras alvo
En iodo o csao dc un nilIciro dc anos,
27 Dc un so calclo ficarias calvo.

Sc cuidas no quc digo Iavcr cnganos,
Tc accrca c or ii rorio ccrincnia,
30 Ao fogo condo dc iua vcsic os anos.

Todo o icnor do anino afugcnia!
Vcn, ois! Mosira quc icns ciio scguro!"
33 Ouvi, nas o valor ncu nao sc auncnia.

Vcndo-nc ainda criinacc c duro,
Mcrcncorio nc dissc. filIo anado,
36 Dc Dcairiz a ii so csic nuro!"

231
Dc Tislc ao nonc, Prano cIcgado
noric, os olIos ara vc-la alria,
39 Quando Ia scu sanguc anora cor nudado;

A rcsisicncia ninIa assin ccdia.
A Virglio volvi-nc, o nonc ouvindo,
42 Quc scnrc o cnsancnio nc alunia.

Eniao a fronic ncncou; sorrindo,
Cono a infanic, quc un ono Ia scduzido,
45 Dissc. Aqui ficarcnos crsisiindo?"

Sou or clc no fogo anicccdido;
Esiacio, quc anics scnrc caninIara,
48 Dcois dc nin scguia a scu cdido.

Eu clo fogo acnas cncirara,
Ardor ianio scnii, quc, ra rccrcio,
51 En vidro dcrrciido nc lanara.

Dc conforiar-nc rocurando o ncio,
Dc Dcairiz Virglio assin falava.
54 Scu gcsio julgo vcr dc fulgor cIcio."

Voz crcgrina ouvi, quc ali caniava.
Fora sanos nos, dos sons guiados,
57 Na aric, ondc a sulida sc nosirava.

Vindc, o vos dc ncu Pai alcnoado!" -
Do scio dc un luzciro rciinia,
232
60 Tal quc os olIos ccrran-sc ofuscados.

Transnonia o sol, a noiic scguc ao dia,
Nao vos dcicndc; a asso andai ligciro,
63 Quc o Poncnic ja ircvas anuncia."

A irilIa no cnIasco solrancciro
Dirciia solc aric cn quc iolIia
66 A sonlra ninIa o lunc dcrradciro.

Vcncido acnas nosso asso Iavia
Alguns dcgraus, a sonlra, quc fcnccc,
69 Mosira quc o sol ja luz nao difundia.

Anics quc cn iodo arcscniado Iouvcssc
O incnso Iorizonic igual asciio,
72 E a noiic os scus vcus iodos csicndcssc,

Un dcgrau cada qual ionou or lciio;
Quc nos iirara da nonianIa a agrura,
75 Mais quc o dcscjo dc sulir o jciio.

Cono as calras das cnIas solrc a aliura,
Anics dc farias, raidas c ardcnics,
78 Tcn, runinando, nansidao, lrandura;

Pousan sonlra, cnquanio o sol candcnics
Luncs dcscdc, c as guarda o cgurciro
81 Con scu cajado c os olIos rcvidcnics;

233
E cono o guardador, quc no icrrciro
Qucdo crnoiia cn scniincla aos gados
84 Conira assalios do lolo carnicciro.

Assin nos ircs csiavanos ousados,
Eu cono calra, os Vaics quais asiorcs,
87 Da rocIa a un lado c a ouiro concIcgados.

Escassa alcria dcia vcr fulgorcs
Dc csirclas, quc do ccu naqucla aric,
90 Conicnlava nais lucidas, naiorcs.

Ncssa visia cngolfci-nc or ial aric,
Quc o sono nc rcndcu, sono quc ncnic
93 Do quc Ia dc scr a rovisao conaric.

Naqucla Iora cn quc Vcnus do Oricnic
Scus luncs solrc o nonic difundia,
96 Parcccndo dc anor siar scnrc ardcnic,

Jovcn fornosa cn sonIo vcr cu cria,
Dana quc cn vciga ancna asscando,
99 Florcs colIcndo, a nodular dizia.

Qucn ncu nonc cdir, va nc cscuiando.
Sou Lia c una grinalda, cuidadosa,
102 Co'as ninIas lclas naos a icccr ando.

Mirar-nc, Ici-dc no csclIo nais garlosa.
Dc sua nana, Faqucl sc nao scara,
234
105 Scniada o iniciro dia dcscuidosa.

Dc vcr os lclos olIos scus nao ara,
Cono cu cn nc adornar sou diligcnic.
108 Ela conicnla, cu iralalIar iornara!"

Ja vcn do dia o rccursor slcndcnic,
Quc ianio alcnia a cs'rana ao crcgrino,
111 Quando o scu lar ja roino rcsscnic.

Fugia a ircva ao lunc naiuiino
E con cla o ncu sono. crgui-nc aiivo,
114 Dos ncsircs icndo no ccnlo o cnsino.

O ono, quc c iao docc, quanio csquivo,
Quc a anliao dos noriais rocura ansiosa,
117 Hojc fonc Ia dc dar-ic o lcniiivo."

Esias alavras rofcriu donosa
Do Mcsirc a voz. janciras nao darian
120 Janais saiisfaao iao graciosa.

Tao vividos anclos nc ungian
Dc alar-nc ao cino ccclso, quc julgava
123 Quc asas o asso ncu favorccian.

Quando a conrida cscada icrninava
E o c firnanos no dcgrau sucrno,
126 Virglio, nc cncarando, assin falava.

235
O fogo icnorario c o fogo cicrno
Tcns visio, filIo, c a aliura Ias aiingido.
129 Alcn dc cuja circna nao disccrno.

Tc Ici con cngcnIo c aric conduzido.
Scja-ic agora o icu qucrcr o guia;
132 Angusiias c fraguras icns vcncido.

OlIa. o scnllanic o sol ja ic alunia;
Florcs, crvinIas, arvorcs vircnics
135 Vc quc a icrra csonianca lroia c cria.

Anics quc os olIos vcnIan rcfulgcnics,
Quc cn icu rol nc cnviaran or scu ranio,
138 Fcousa, ou clos rados vai florcnics.

Nao nais ic falo, ncn ic accno, cnianio;
Possuis voniadc livrc, rcia c loa,
Cunrc os diiancs scus. a ii, orianio,

142 Pois dc ii cs scnIor, dou niira c c'roa.

1-5. Cono, quundo os ncos uos cic. O sol surgia cn
Jcrusalcn; na EsanIa cra ncia-noiic. No Purgaiorio o sol
iranoniava. 8. Hcut cic., lcn-avcniurados os linos dc
coraao orquc clcs vcrao a Dcus (S. Maicus, Evang. V, 8}.
23. Gcuo cic., v. Inf XVII. 101. Lu, filIa dc Lalao c rincira
nulIcr dc Jaco, snlolo da vida aiiva. 104. Huquc, irna dc
Lia c scgunda nulIcr dc Jaco, snlolo da vida conicnlaiiva.
236


Sou Lu c unu gnudu cududosu...
237

CANTO XXVIII

O Poctu dcsccuc u Icczu do Puuso Tccstc. CIcgun Duntc,
Vgo c Estuco cto dc un o quc os ncdc dc osscgu. Do
outo udo do o uuccc unu nuIc dc nuuuIosu Icczu quc
dscoc u cscto du conduo do ugu, csoucndo us dudus
quc Duntc Ic ooc.

VACAF ja nos rcccssos dcscjando
Da sclva divinal, vivida cscssa,
3 Quc ao novo dia o lunc faz nais lrando,

Daqucla cncosia a nc afasiar dou rcssa.
Pcla vciga nc inicrno a asso lcnio,
6 Docc arona scniindo, quc nao ccssa.

Do ar, quc circulava, o docc alcnio,
Mas scnrc igual, a fronic nc afagando,
9 TinIa o lafcjo dc suavc vcnio.

As folIas, nolcncnic lalouando,
Do sanio nonic aric sc inclinavan,
12 A quc a sonlra rincira vai laiando.

Mas, no ncncio scu, nao sc acurvavan
En nodo, quc na rana aos assarinIos
15 Os Iinos criurlasscn, quc cnioavan.
238

Pousados lcdancnic cnirc os raninIos
Saudavan con scus canios a alvorada
18 Da frondc os acordando aos nurnurinIos;

Assin dc CIiassi no inIal soada
Dc rano cn rano corrc quando a anara
21 Prisao, alrc ao ncsirc Eolo a cnirada.

Con dcnorado andar cu caninIara
Na sclva aniiga ianio, quc nao via
24 Mais o lugar, or ondc cncirara.

Eis andar un rilciro nc iolIia,
Quc, scsira dcslizando-sc, lcijava
27 A crvinIa, quc s nargcns lIc crcscia.

O crisial dcssa linfa sucrava
Da icrra agua a nais ura c iransarcnic;
30 Quanio coniinIa cn si aicnic csiava.

Enianio, cla sonlra crnancnic,
Quc luz da lua ou sol nunca airavcssa,
33 Ncgrcja aqucla lacida corrcnic.

O c dcicnIo, c a visia sc arrcncssa
Alcn do Iunildc rio, conicnlando
36 Prinorcs, con quc naio sc adcrca,

Eniao sc of'rccc aos olIos, cono quando
239
Dc suliio un oricnio surgc ncnic,
39 Dc ouiro cnsar qualqucr a dcsviando,

Una dana sozinIa dc rccnic,
Quc, caniando, cscolIia, dc cnirc as florcs,
42 Quc o cIao colrian dc naiiz ridcnic.

Dcla dana, quc scnics os fcrvorcs
Do anor divino, sc or icu scnllanic
45 Da iua alna julgar dcvo os ardorcs"

Assin falci sc caninIar avanic
Aic crio do rio ic arouvcra,
48 Tc cnicndcra cssc canio inclrianic.

Tao linda, cn ial lugar, lcnlras qual cra
Proscrina, ao crdc-la a nac qucrida
51 E ao crdcr ianlcn cla a rinavcra."

Qual ncnina, quc cn danas cnirciida,
Cira ligcira cn icrra dcslizando,
54 Os assos iroca c volvc-sc garrida,

Solrc o csnalic das florcs sc voliando,
A nin sc dirigiu, cono donzcla
57 Quc vai, nodcsia, os olIos alaiando.

Quanio o dcscjo ncu sfrcgo ancla
Accrcou-sc c da angclica ioada
60 Disiinia udc ouvir a lcira lcla.
240

Logo cn cIcgando lorda cn quc lanIada
A crva cra da linfa crisialina,
63 Dc olIar-nc fcz a graa assinalada.

Nao crcio quc na visia crcgrina
Dc Vcnus lunc ial rcslandcccssc
66 Ao fcri-la dc anor scia nali'na.

Dc fronic aos olIos a sorrir sc of'rccc.
As naos dc lindas florcs icndo lcnas,
69 Dc quc csonianco o solo sc guarnccc.

A nos ircs assos inicrcn acnas.
O Hclcsonio quc Xcrcs iransccndcra,
72 Liao cn quc Ia ara os solcrlos cnas,

En Lcandro nais odio nao novcra,
Quando cnirc Scsio c lidos nadava,
75 Do quc o rio quc ianio csiorvo nc cra.

Sois rcccn-vindos" cla assin falava
Mcu riso ao vcr-vos no lugar clciio
78 Iunana raa, quando luz lroiava,

Talvcz vos naravilIc or susciio.
Sc lcnlrado o salno Dccctust,
81 Dc iodo o cngano vos scra dcsfciio.

Tu, quc csias adianic c nc falasic
241
Quc nais ouvir dcscjas? Eis-nc rcsia
84 Elicaao a dar-ic, quanio lasic."

Esia agua" iorno c o son dcsia florcsia
Ocn-sc ninIa fc na naravilIa.
87 Quc cu iinIa ouvido c quc c coniraria a csia."


Eu ic dirci a causa, dc quc c filIa
A razao quc ic novc cssa csiranIcza;
90 Tcras, cn vcz dc ncvoa, a luz quc lrilIa.

O Dcn, quc cn si soncnic sc cnlclcza,
Aio ao lcn fcz o Ionc'; cn arras dcu-lIc
93 Dc cicrna az cdcnica riqucza.

A cula sua csic alio don iolIcu-lIc;
A cula sua cn ranios, cn dcsgosios
96 Os razcrcs, os risos convcricu-lIc.

A fin dc quc cfciios, quc, conosios
Sao dc cfluvios das aguas c da icrra,
99 Para o calor aconanIar disosios,

Ao Ioncn nao fizcsscn qualqucr gucrra,
Tao alia Ia sc clcvado csia nonianIa,
102 Quc c livrc dcsdc o onio ondc sc cnccrra.

E orquc iodo o ar, or fora nanIa,
Foda ao inulso do noior rinciro,
242
105 Quando csiorvo ncnIun scu giro acanIa,

Esic cino clcvado c solrancciro
Pclo cicr vivo ao noio c iao laiido,
108 Quc o dcnso losquc rcnurnura iniciro.

E scndo cn cada un ironco crcuiido,
A viriudc iransniic fccundancnic
111 Ao ar, quc a csargc, cn iorno rcvolvido.

A icrra, cono c aia, circunsianic
Por si ou or scu ccu lanias concclc
114 Dc gcncro c viriudc varianic.

E ois, ja clarancnic sc crcclc
Cono lania Ia viosa c florcsccnic,
117 Quando o gcrnc a icrra nao rccclc.

Salc quc aic jardin ioda scncnic
Do quc a icrra roduz cn si conrccndc
120 E conicn fruio inoio Iunana gcnic.

Esia agua dc una origcn nao dccndc,
Quc alincnic vaor quc cn cIuva dcsa,
123 Cono rio quc scca ou quc sc csicndc.

Dc fonic ccria vcn quc nunca ccssa,
Pois or qucrcr quc Dcus iania dinana,
126 Quania aqui or canais dois sc arrcncssa.

243
A quc ncsic alvco quc ora vcs, sc cncana
Mcnoria do ccado dcsvanccc,
129 Aviva a ouira a da viriudc Iunana.

Lcics, sc or cla o nal sc csquccc,
Eunoc quando lcnlra. aiuan quando
132 O gosio dc una c dc ouiro Ioncn conIccc.

Salcr igual aos ouiros conarando
Nao cisic ao dcsia agua. Ao icu cdido
135 Saiisfaao Ici dado assin falando.

Corolario, orcn, lIc scja adido.
Nao rcccio quc assin ic dcsagradc,
138 Indo alcn do quc fora ronciido.

Pocias quc caniavan dc ouro a idadc
E sua diia, cn Parnaso, ccriancnic
141 SonIaran dcsia csiancia a f'licidadc.

Esiirc Iunana aqui fora inoccnic;
Eicrna rinavcra aqui donina;
144 Foi csic ncciar, quc invcniou sua ncnic."

Eniao a visia aos Vaics sc nc inclina.
Un sorriso cn scus lalios sc rcvcla,
Essc concciio ouvindo, cn quc icrnina.

148 Fosio volvi dcois dana lcla.

244
19. CIuss, localidadc (Iojc dcsiruda} crio dc Favcna, ondc
ainda Ia un grandc inIciral. 21. Eoo, rci dos vcnios. 40
Unu dunu, Maiclda, cono Danic dira no Canio XXXIII, v. 119.
Para a naior aric dos concniadorcs c Maiildc, condcssa dc
Canossa. 50. Poscnu, filIa dc Ccrcs quc foi raiada or
Pluio quando colIia florcs no valc do Eina. 71. O Hccsonto,
o csirciio dos Dardanclos quc Xcrcs, rci da Pcrsia, airavcssara
con una onic dc larcos ara invadir a Crccia, c quc,
dcrroiado, icvc dc airavcssar novancnic. 73. Lcundo, cic.
Lcandro iodas as noiics airavcssava a nado o Hclcsonio, da
sua cidadc lido a Scsio, ondc norava a sua ananic Hcros.
80. Dccctust cic., Salno XCI, 5. 130. Lctcs, o rio do
csquccincnio. 131. Eunoc, o rio da loa rccordaao.
245


O c dctcnIo c u ustu sc ucncssu...
246

CANTO XXIX

Du ocstu uuccc un sIto cscndo. Duntc uc uuunu unu
ocssuo dc cstos Icn-uucntuudos cn cunddus ucstcs, c,
no n du ocssuo, un cuo tudo o un go. Ouuc-sc un
touuo c o cuo c o go uun.

AS vozcs, quc cu lIc ouvia, cla rcnaia,
Qual dana nanorada, assin caniando.
3 Hcut quoun tcctu sunt cccutu!

Cono das ninfas o fornoso lando,
Quc nas unlrosas sclvas sos andavan,
6 Qual vcr, qual cviiar o sol luscando.

Conira o rilciro os assos a lcvavan,
Solrc a nargcn scguindo lcniancnic;
9 E clos scus os ncus sc rcgulavan.

Cinqucnia assin andaranos soncnic,
Quando o alvco curvou a linfa ura,
12 E, ois, da landa acIci-nc do oricnic.

Pouco cranos avanic na cscssura,
Eis, voliando-sc, a dana dcsia soric
15 Falou-nc. Escuia, irnao, c vcr rocura."

247
Fcfulgc dc rccnic una luz foric,
Por iodo o csao incnso da florcsia.
18 Fclanago julguci, quc os arcs coric.

Mas luz aos rclanagos nao rcsia;
E o fulgor nais c nais rcslcndccia.
21 Dissc cnirc nin. Quc naravilIa c csia?"

Pclo ar luninoso sc csarzia
Dulcssina Iarnonia. c cn zclo ardcndo
24 Dc Eva o fciio inrudcnic cu rcrccndia,

Pois, ccu c icrra a Dcus Iunildcs vcndo,
A nulIcr so, quc a vida concara,
27 Violava o rccciio, os vcus roncndo.

Sc ficl fora c as ordcns rcsciiara,
Mais ccdo c or nais icno cssa norada,
30 En dclcia incfavcl, cu gozara.

Prosscguia, icndo a alna iransoriada
Nas rincias da cicrna f'licidadc,
33 En dcscjos nais vivos alrasada,

Quando vinos dc inicnsa claridadc
Sol a rana iornar-sc o ar lrilIanic
36 E o son ionou dc un Iino a suavidadc.

Musas, sanias virgcns, sc, consianic
Fonc, frio, viglias Ici sofrido,
248
39 Da ncrcc vos rogar assona o insianic.

Das aguas dc Hiocrcnc lcn rovido
Para cn nciro caniar idcia incnsa
42 Dc Urania c das irnas scja cu valido!

Dc vcr, un ianio alcn, cu iivc a crcna
rvorcs scic dc ouro. cra aarcncia,
45 Enrcsiava a disiancia arcccna.

Mas, quando nc accrquci, quando a cvidcncia
Provou-nc quanio a scnclIana cngana,
48 Dando das cousas falsa inicligcncia,

A faculdadc, quc razao alana
O discurso, fcz vcr disiiniancnic
51 Candclalros c ouvir no Iino. Hosana!

Cada qual flancjava rcfulgcnic,
Mais quc no azul do ccu rclrilIa a lua
54 Da noiic cn ncio, cn scu naior crcsccnic.

Dc asno, quc no csriio nc aiua,
A Virglio nc volio; clc nc cncara.
57 Tanlcn rcvcla csanio a visia sua.

Tornci-nc ao lanadario, quc nao ara,
Prosscguindo, orcn, solcnc c lcnio.
60 Noiva ao aliar nais rcsia caninIara.

249
Eis a dana griiou-nc. Por quc aicnio
s vivas luzcs sias con ianio cccsso,
63 Quc dcsvias do nais o cnsancnio?"

Trajadas dc alva cor a vcr conco
Pcssoas, quc os luzciros icn or guia.
66 Candor igual na icrra nao conIco.

Do rio a linfa scsira rcslcndia.
EsclIo, ninIa inagcn, dcssc lado,
69 Oscilando, aos ncus olIos rcflciia.

Dos luncs ianio csiava aroinquado,
Quc clo rio so fiquci disianic.
72 Parci, or vcr nclIor, naravilIado.

Esscs clarcs cu vi assar avanic;
Tras si no ar naiiz vario csalIavan,
75 A cndcs dcsfraldados scnclIanic.

Scic lisiras lcn claras dcscnIavan,
As corcs quc conicn dc Dclia o cinio
78 Ou siao do sol no arco, figuravan.

Cada csiandaric, airas asas disiinio,
Sc crdia a visia; cnirc clcs arccian
81 Dcz assos sc no calculo nao ninio.

Por laio dc iao lclo ccu scguian
Vinic c quairo ancics cnarclIados.
250
84 Drancos lrios as fronics lIcs cingian.

Todos caniavan junios. conassados
Enirc as filIas dc Adan scjas lcndiia!
87 Dcndiios icus ccclsos rcdicados."

Quando da nargcn lcn dc fronic siia,
Dc frcsca rclva c florcs guarnccida,
90 A grci sc foi quc alcanava a sania griia,

Cono no ccu a luz dc ouiro c scguida,
Quairo aninais aos sc arcscniavan,
93 Coroados dc frondc cnirciccida.

A cada qual scis asas adornavan,
Colcrias dc olIos ianios, quanios Argo
96 TinIa, quando os scus vida gozavan.

Dc dcscrcvc-los nao fao cargo,
Lciior; a ianio ora nc falia cnscjo.
99 Ncn osso ncsic onio scr nais largo.

Conicnia Ezcquicl o icu dcscjo.
Elc os viu, quc, do noric sc arrojando,
102 VinIan con vcnio, nuvc', gnco lancjo.

Cono os iniou, csiava os conicnlando.
Dif'rcna quanio s asas Ia soncnic;
105 Joao cu sigo, Ezcquicl dciando.

251
Enirc os quairo volvia rcslcndcnic
Con dula roda un carro iriunfanic,
108 Por un grifo iirado aliivancnic,

As asas csicndcndo ia ujanic;
No ncio s lisiras ircs dc cada lado,
111 Scn ncnIuna cncccr scguia avanic.

Nao solc a visia ao onio sullinado
A quc sc crgucn; sao d'ouro os ncnlros d'avc
114 No nais o rosco c o nvco nisiurado.

Fona un lausiro nao viu iao lclo c gravc
Do Africano cn iriunfo ou no dc Augusio;
117 O do sol fora anic clc Iunildc iravc.

Essc quc, iransviado foi conlusio,
Da Tcrra quando as sulicas lradaran
120 E cn scus arcanos Juiicr foi jusio.

Danando dcsira aos olIos sc nosiraran
Trcs danas. iao rulcnic una arccc,
123 Quc cIanas sc a ccrcasscn a oculiaran.

A scgunda iao vcrdc rcslandccc,
Cono conosia dc csncralda lcla;
126 A candura da ncvc ouira cscurccc.

A dana dirigindo, sc dcsvcla
Ora a lranca ora a rulra. o canio dcsia
252
129 Dcicn, arcssa o asso ao qucrcr dcla,

scsira fazcn ouiras quairo fcsia
Dc urura vcsiidas. una guia
132 As ouiras c ircs olIos icn na icsia.

Dous ancics no coucc dcois via
Dif'rcnics no vcsiir; nas igualdadc
135 Nos gcsios scus c acaiancnio Iavia.

Aluno un arccia na vcrdadc
Dc Hiocraics sullinc quc criado
138 Naiura icn or lcn da Iunanidadc.

Mosirava o conanIciro ouiro cuidado
Trazcndo csada iao aguda c clara,
141 Quc ondc cu siava dc susio fui ionado.

Dc Iunildc asciio a visia nc dcara
Mais quairo. scguc o vclIo, quc, disianic,
144 Ccrra os olIos nas luz a facc aclara.

Os scic cono os quairo dc dianic
Trajando a fronic sua icn cingida,
147 Nao dc c'roa dc lrios alvcjanic,

Mas dc ururcas florcs rulcscida.
Un ianio longc ao vc-los nc arccc,
150 Quc a icsia a cada qual siava inccndida.

253
E, quando o carro cn facc nc aarccc,
Fonc un irovao c a sania conanIia,
Aicndcndo ao sinal ronia olcdccc.

154 Para o coricjo c quanio o anicccdia.

3. Hcut quoun tcctu sunt cccutu, Salno XXX, l. Dcn-
avcniurados aquclcs cujos ccados sao crdoados." 42.
Uunu, a nusa da asirononia. 51. CundcuIos, S. Joao no
Aocalisc vc scic candclalros dc ouro; snlolos dos scic
sacrancnios ou dos scic dons do Esriio Sanio. 83-84. Vntc
c quuto uncocs, v. Aocalisc IV, 4; snlolo dos vinic c quairo
livros do VclIo Tcsiancnio. 92-93. uuto unnus, snlolo
dos quairo cvangclIos. 95. Ago, nonsiro niiologico, quc
ossua ccn olIos. 100. Ezcquc, rofcia dc Isracl, auior dc
un livro do VclIo Tcsiancnio, v. I, 4. 105. Jouo, Aocalisc
IV, 6-8. 107. Con duu odu un cuo, a Igrcja Caiolica; as
duas rodas sinlolizan o VclIo c o Novo Tcsiancnio. 108
Go, aninal niiologico, nciadc lcao c nciadc aguia; snlolo
dc Jcsus Crisio, con as duas naiurczas, Iunana c divina.
118-120 Essc quc, tunsuudo, o conIusto, Fcionic quc icniou
guiar o carro do Sol, orcn, a rogos da Tcrra, foi fulninado or
Juiicr. 122-129. Tcs dunus, as ircs viriudcs icologais. fc,
cscrana c caridadc. 130-132. Outus quuto, as quairo
viriudcs cardiais. jusiia, forialcza, icncrana c rudcncia. A
rudcncia icn ircs olIos (cono diz Scncca, vigia o rcscnic,
rcvc o fuiuro c lcnlra o assado}. 133-135. Dos uncocs, S.
Lucas c S. Paulo. 143. Mus quuto, S. Pcdro, S. Joao, S.
Tiago c S. Judas, cscriiorcs das Esiolas cannicas. 143-
144. O ucIo, S. Joao quc, arccc, quando cscrcvcu o Aocalisc
csiava crio dos novcnia anos. ( rcciso noiar quc os
cscriiorcs sacros sao arcscniados cn varios asccios,
confornc os scus livros; or isso alguns cnirc clcs sao
rcciidos}.
254


...nus unIosus scuus ss unduuun...
255

CANTO XXX

AcoIdu cstuuncntc cos unos c cos Icn-uucntuudos,
dcscc do Ccu, Hcutz (u dunu suIcdou) c ousu no cuo. Nsto
Vgo (u Iununu suIcdou) dcsuuccc. Eu dgc-sc u Duntc c
Ic cxoIu os scus dcsuos. Duntc cIou; c os unos sc
conudcccn dcc. Hcutz, dgndo-sc u ccs, cxoc nus
utcuuncntc quus oun us suus utus dcos du suu notc.

QUANDO o scicniriao do ccu rinciro,
Quc, janais icndo ocaso, ncn nasccnic,
3 Da cula so nullou-sc cn ncvociro,

E ali fazia cada qual cicnic
Do dcvcr scu, lcn cono o dcsic nundo
6 Do nauia ao orio c guia crnancnic,

Parou, a sania grci, quc ia cn scgundo
Lugar anics do Crifo, dirigia,
9 Cono az sua ao carro olIar rofundo.

Un, quc do ccu arauio arccia,
Vcn, sonsu dc LIuno caniando,
12 Trcs vczcs dissc, c a iurla rcciia.

Cono, ao soar o dcrradciro lando,
Hao dc os clciios rcssurgir ligciros,
256
15 Con rcnovada voz alcluiando,

Assin, da vida cicrna ncnsagciros,
Ccn anjos, ud uoccn tunt scns
18 Elcvaran-sc ao carro solrancciros.

Dizian iodos. Hcncdctus qu ucns!
Modulavan, lanando cn iorno florcs.
21 MunIus, oI, dutc u cns!

Ja vi do dia aos lucidos allorcs
En aric o ccu dc rosiclcr iingido,
24 Esiando cn aric azul c scn vaorcs,

E o sol, nasccndo cn nuvcns cnvolvido,
Pcrniiir quc sc cncarc cn scu scnllanic,
27 Enirc vcus nclulosos cscondido.

Tal, cn nuvcn dc florcs odoranic,
Quc dc angclicas naos solc fagucira
30 E cai no carro c cn iorno a cada insianic,

Dc vcu ncvcs cingida c dc olivcira,
Una dana csguardci con vcrdc nanio
33 E vcsic cn cor igual da fogucira.

E o csriio ncu quc, icno ianio
Havia ja, nao fora ao scu consciio,
36 Trcnulo, cnirando dc soolro c csanio,

257
Anics quc aos olIos sc nosirassc o asciio,
Scniiu, or fora oculia quc dcsrcndc,
39 Do aniigo anor, o odcroso cfciio.

Quando cssa alia influcncia cn nin dcsccndc,
Quc dcsdc o alvor rinciro da cisicncia
42 Da alna as oicncias nc avassala c rcndc,

scsira nc volici con diligcncia,
Qual infanic da nac corrcndo ao scio,
45 Sc dor ou ncdo assalia-lIc a inoccncia,

Por dizcr a Virglio. Ncsic cnlcio,
Mcu sanguc cn cada goia c convulsado,
48 Dc anor na aniiga flana cu nc inccndcio."

Mas ai! Virglio Iavia-sc auscniado,
Virglio, o ai dulcssino c anoroso,
51 Virglio, a qucn, or nc salvar, fui dado!

Quanio crdcu ncsic lugar fornoso
Eva, nao iolIc as lagrinas no rosio,
54 Quc o rocio nc lavara nilagroso.

Nao Iaja or Virglio ir-sc, dcsgosio;
Nao ic cnircgucs ao ranio agora, o Danic;
57 Por dor nais viva ao ranio sc disosio."

Cono cn rcvisia s naus salio alniranic
Nas nanolras fcroz a dura gcnic
258
60 E os coracs csfora vigilanic,

Do carro lorda, csqucrda, inconiincnii,
Quando volici-nc ao nonc rofcrido,
63 Quc or scr diio aqui vcn sinlcsncnic,

A dana vi quc iinIa aarccido
Vclada cn ncio da divina fcsia,
66 Tcndo, alcn-rio, o gcsio a nin volvido.

Conquanio o vcu, quc lIc cingia a icsia,
Quc dc Mincrva frondc coroava,
69 A facc nao dciassc nanifcsia,

No rcgio coniincnic quc osicniava
Dcsia aric rosscguiu; orcn dizcndo
72 O nais accrio ara o fin guardava.

OI! Sou cu! Sin! Dcairiz sias vcndo!
Pois ic Ias dignado dc asccndcr ao nonic
75 Tcr aqui diia o Ioncn ja salcndo?"

Os olIos inclinando ura fonic
Vi ninIa inagcn; logo os volio a un lado,
78 Tania vcrgonIa nc accndia a fronic!

Qual nac, quc o filIo incrca cn ion naguado,
Parcccu-nc. orquc sc iorna anara,
81 A icdadc quc unc, ao casiigado.

259
Calou-sc cla c dos anjos a voz clara
In tc, Donnc, scuu" dc rccnic
84 Enioa, nas cn cdcs ncos ara.

Da icrra iialiana cn scrra ingcnic
Da csclavnia or vcnios conirada
87 Enirc as sclvas congcla a ncvc algcnic;

Dcois liqucscc c corrc dcrrciida
Ao qucnic soro, quc do sul roccdc,
90 Cono ccra dc flanas aquccida;

Tal o soolro as lagrinas nc incdc
Anics dc ouvir a angclica ioada,
93 Quc o Iino dos cicrnos orlcs ncdc.

Mas quando, cn scus conccnios crcssada,
Conaiao vcjo nais do quc sc Iouvcsscn
96 Diio. ScnIora, or quc cs ianio irada?",

No ciio ncu os gclos sc anolcccn;
Dos lalios c dos olIos irroncndo,
99 Con lagrinas soluos aarcccn.

Firnc no carro, dcsira sc volvcndo,
Ela aos ios csriios dizia,
102 Do caniico s alavras rcsondcndo.

Vigilanics csiais no cicrno dia;
Janais or noiic ou sono disirada,
260
105 Do icno os assos vossa visia csia.

MinIa rcsosia, ois, vai dirigida
quclc, quc ora ao ranio os olIos solia.
108 A cula scja cla dor ncdida.

Dos ccus, nao cla aao, na incnsa volia,
Quc ara un fin conduz cada scncnic,
111 Scgundo os asiros, quc lIc vao na cscolia,

Sc nao dc graas or divina cncIcnic,
Quc cIovcn solrc nos dcssa cnincncia,
114 A quc sc alar ncn odc a nossa ncnic,

Esic Ioncn foi na aurora da cisicncia,
Dc iais doics ornado, quc udcra
117 Da viriudc alcanar ioda a ccclcncia.

Sc, orcn, a inculiura sc aodcra
Ou scncnic ruin do lon icrrcno,
120 Planias nali'nas, conIcnias gcra.

Conscrvou-sc anic nin uro c scrcno.
Mcus olIos, cn ncnina, o conduziran
123 Pclo caninIo nais scguro c ancno.

Tanio quc unlrais visia sc nc alriran
Da idadc scgunda c dcsia vida,
126 Dciou-nc; ouiros cnlcvos o airaran.

261
Quando cn csriio cu fora convcriida
E lclcza c viriudc cn nin crcsccra,
129 En ncnos rco fui or clc Iavida.

Por fraguras fugiu da csirada vcra,
En fingidas inagcns cnlcvado,
132 Dc quc janais sc alcana o quc sc cscra.

Insiracs cn vao Ici-lIc incirado
En sonIos, cn viglia o lcn nosirando.
135 Ccgo, corrcu clo caninIo crrado.

Ja iodo o csforo ncu sc nalogrando,
Para salva-lo do crigo cicrno
138 Quis quc laiassc ao rcino niscrando.

Foi ncsic cncnIo quc dcsci ao infcrno,
E sonlra, quc dc guia lIc Ia scrvido,
141 Fiz o ncu rogo lacrinoso cicrno.

O rccciio dc Dcus fora infringido,
Sc clc do Lcics iransccndcssc as aguas,
Sc lIc fossc rova-las crniiido,

145 Scn scu rco agar cn ranio c nagoas."

11. Vcn, sonsu, cic., conviic do csoso csosa no Caniico
dos Caniicos dc Salonao. 17. Ad uoccn tunt scns, voz dc
vclIo iao vcncrando cono cra Salonao. 19. Hcncdctus qu
ucns, caniavan os Iclrcus a Jcsus quando cnirou cn
262
Jcrusalcn, S. Maicus, Evang. XXI, 9. 21. MunIus, oI, dutc
u cns, csalIai lrios s naos cIcias. 39. Do untgo uno
cic., Danic sc cnanorou dc Dcairiz, quando iinIa a idadc dc
novc anos. 83. In tc, Donnc, scuu, Salno XXX, aic s
alavras. cdcs ncus, crinc o arrccndincnio c a cscrana
na niscricordia dc Dcus.
263


OI! Sou cu! Sn! Hcutz cstus ucndo!...
264

CANTO XXXI

Hcutz contnuu cccndcndo u Duntc, o quu concssu os scus
ccudos. Mutdc o ncguIu, cntuo, no o Lctcs. Dcos us sctc
dunus quc utcuuun du ocssuo (us quuto utudcs
cudus c us tcs utudcs tcoogus) o cuun utc Hcutz, cdndo
u cu quc sc dcsucc duntc do scu c. Hcutz tu o ucu.

TU quc csias alcn da agua sagrada"
Prosscguiu Dcairiz inconiincnii,
3 A onia a nin voliando dcssa csada,

Quc dc rcvcs ja fora assaz ungcnic
Diz sc c vcrdadc, diz! cula unida
6 Esicja a confissao do cniicnic."

Tania a fora ncnial foi confrangida,
Quc a voz dcsfalcccu, sc crgucr icniando,
9 Eirou-nc nas fauccs inanida.

Escrou; dissc aos. Quc csias cnsando?
Fcsondc. inda nao icns nagua aagado
12 Lcnlranas do assado niscrando?"

No ncu cnlcio, dc icnor iravado,
Un iao confuso sn, ircnulo, crcsso,
15 Quc Iouvc nisicr dos olIos ajudado.
265

Cono cn lcsia cnicsada cn grandc cccsso,
Quclrando-sc arco c corda, aric a scia
18 E no alvo da scn fora do arrcncsso,

Siando ninIa alna cn ianio circno inquicia
E cn susiros c lagrinas roncndo,
21 Pcrdcu a voz o son, quc a lngua cnccia.

Sc ao ncu qucrcr" rosscguc
olcdcccndo
TinIas fanal, quc ao lcn ic conduzissc,
24 Dc anclos icus a nira scr dcvcndo,

Ondc o odcr dc csiorvos, quc incdissc
Tcus assos? Quais grilIcs quc os rciivcsscn
27 Na vcrcda, quc avanic ir crniiissc?

Houvc cncanios, quc a ouiros ic rcndcsscn,
E dclcias, quc ianio ic airaran,
30 Quc a iua alna cnlcar assin udcsscn?"

Do ciio agros susiros nc saran;
Para falar-lIc acnas iivc alcnio,
33 E a voz a cusio os lalios criniran.

Tornci cIorando. O cngano, o fingincnio
Ao icrrcno razcr nc Iao iransviado,
36 En vos nullando a facc o assancnio."

266
Sc oculiaras" falou-nc o icu ccado,
A gravcza da cula ao claro vira
39 Aquclc, or qucn dcvcs scr julgado.

Mas sc o rcu, confcssando, icn na nira
O csar do nau fciio, cn nossa coric
42 Conira o fio da csada a no sc vira.

Enianio, or quc scja cn ii nais foric
Dc crrar o cjo c, no orvir ouvindo
45 Scrcias, nao roccdas dc igual soric,

Escuia-nc, os icus ranios consunindo.
Vcras quc, inda sculia, cu ic guiara,
48 Pcla coniraria roia conduzindo.

Janais aric ou naiura ic nosirara
Enlcvo, quanio a rara fornosura
51 Do coro, cn o iornado, cn quc cu norara.

Sc conigo laiara sculiura
Tcu surcno razcr, cono arrasiar-ic
54 Pdc, aos si, norial dclcia inura?

Enganos iais scniindo salicar-ic,
Aos ccus alando a ncnic dcvcrias
57 Tc ninIa cicrnidadc sullinar-ic,

E nao laiar do vo, cn quc sulias
Tc condo a novos iiros, airada
267
60 Por jovcn, or vaidadcs fugidias.

Scra duas, ircs vczcs iludida
Avc inccria; nas a scia, o lao
63 Passaro vclIo csquiva, acrcclido."

Qual ncnino, quc a nac or largo csao
Incrca; c, laia a fronic, cnvcrgonIado
66 FcconIccc cn silcncio o crrado asso,

Tal nc acIava. Dc ouvir sc csias nagoado.
Lcvania a larla!" ainda rosscguia
69 OlIando-nc, Ias dc scr nais casiigado!"

Con ncnos rcsisicncia alaicria
Dc Euroa o vcndaval carvalIo aliivo
72 Ou da icrra, quc a Jarla olcdccia,

Do quc cu alcci o rosio cnsaiivo;
Quando cla dissc IuIu c nao scnllanic
75 A nalcia noici c o scu noiivo.

OlIos crgucndo alfin, do ncsno insianic
Aos arcs vi quc florcs nao lanava
78 A falangc dos anjos radianic.

Tnida a visia a Dcairiz acIava
Voliada ao Crifo, quc una so cssoa
81 En naiurczas duas cnccrrava.

268
Alcn do rio sol o vcu c a c'roa
Tanio cccdc a lclcza sua aniiga
84 Quanio cn vida as quc nais fana arcgoa.

E do csar ungiu-nc ianio a uriiga,
Quc das cousas, quc nais na icrra anara
87 A nais cara odici cono ininiga.

Fcnorso ial a ncnic nc assaliara,
Quc vcncido ionlci. qual fiquci scndo
90 Salc qucn dor iao viva noiivara.

Ao coraao a fora nc volvcndo
Noici a dana, quc rinciro cu vira
93 Ao lado ncu, Alraai-nc!" dizcndo.

Tc ao colo no rio nc incrgira;
E corrcndo, qual lcvc lanadcira,
96 Das aguas solrc a iona a si nc iira.

Ja roino lcaifica rilcira,
Ouvi Ascgcs nc iao doccncnic,
99 Quc o nao dcscrcvo ou lcnlro, inda quc o
qucira.

Maiildc, alrindo os lraos dc rccnic,
Cingiu-nc a fronic c suliio afundou-nc;
102 Era dcssa agua Iaurir convcnicnic.

Assin urificado, cla guiou-nc
269
Das danas quairo ara a dana lcla,
105 E cada una nos lraos csirciiou-nc.

Cada qual, ninfa aqui, nos ccus csircla,
Anics quc Dcairiz dcsccssc ao nundo,
108 Scrvas dc ordcn surcna sonos dcla.

Os scus olIos vcras; nas no jucundo
Lunc inicrno Ias dc icr visia aguada
111 Pclas ircs cujo olIar c nais rofundo."

Modulando na angclica ioada,
Anic o Crifo consigo nc lcvaran.
114 La Dcairiz ara nos cra voliada.

En conicnlar sacia-ic!" falaran
As csncraldas quc ora icns rcscnics,
117 Dondc os farcs dc anor ic vulncraran."

Mais quc a flana dcscjos nil ardcnics
Prcndcran olIos ncus aos scus fornosos,
120 Na adoraao do Crifo crsisicnics.

Qual sol no csclIo, ncsscs luninosos
Asiros o Crifo sc alicrnando, cu via
123 Scrcs dois rcflciir nisicriosos.

Mcu csanio, o lciior, qual nao scria
Vcndo o oljcio na inagcn iransnuiado,
126 Quando consianic cn si crnanccia?
270

Enquanio cu dc razcr c asno cnirado,
Essc docc nanjar siava gozando,
129 Quc sacia nas scnrc c dcscjado,

Dc ordcn nais alia scr nanifcsiando
Pclo ncncio, as ircs sc adianiaran,
132 Por angclico csiilo nodulando.

Os olIos sanios, Dcairiz" caniaran
OI! volvc ao scrvo icu lcal consianic
135 A qucn or vcr-ic os assos nao cusiaran.

Nos da or gra ncrcc quc o fido ananic
Scn vcu scgunda fornosura
138 Conicnlc ncssc divinal scnllanic!"

rcslcndor da luz cicrna c ura!
Qucn do Parnaso sonlra dcscorando
141 E da agua sua Iaurindo alna doura,

Aiurdido nao fora, sc arrojando
A icniar dcscrcvcr qual ic nosirasic,
Quando o ccu dc Iarnonias ic ccrcando,

145 Ao ar aicnic a facc rcvclasic?

71-72. Dc Euou cic. Ao vcnio lorcal quc sora na nossa
rcgiao, ou ao vcnio ncridional quc sora na frica, ondc rcinou
271
Jarlas. 75. A nucu notc cic., Dcairiz dissc larla" c nao
scnllanic, qucrcndo rcfcrir-sc idadc nadura dc Danic.
272


Cngu-nc u ontc c sIto uundou-nc
273

CANTO XXXII

Duntc oIu con uno u Hcutz. No cntunto o cuo, scgudo cu
ocssuo dos Icn-uucntuudos, sc nouc cn dcuo u un uuoc
ccuudssnu c dcsdu dc oIugcn. O go utu o cuo u uuoc
c cstu ogo coIc-sc dc ocs. O Poctu udonccc. Ao dcsctu uc
Hcutz, odcudu dus sctc dunus, scntudu uo c du uuoc.
Acontcccn, dcos, no cuo utos nuuuIosos quc cuusun uo
Poctu sucsu c ncdo.

COM iao sfrcgos olIos saciava
A scdc, cn quc anos dcz cu nc inccndia,
3 Quc aos nais scniidos ioda a aao ccssava.

Quasc nurada a visia sc incrgia
No sanio riso ao nais indifcrcnic,
6 E nos laos dc ouirora nc rcndia.

Dcssc ciasc arrancou-nc dc rccnic
A voz das sanias, quc da csqucrda soa.
9 Dcnais conicnlaiiva icns a ncnic!"

Os ofuscados olIos nc ncvoa
Torvaao scnclIanic ao vivo cfciio,
12 Quc do sol causa a facc cn qucn fiiou-a.

Mas quando ouco luz csiivc afciio
274
(Pouca cn confronio ao lunc dcslunlranic,
15 Quc or fora dciara c a ncu dcsciio},

Vi quc dcsira volvia o iriunfanic
Ecrciio cclcsic frcnic csiando
18 Os candclalros scic c o sol flananic.

Qual Iosic a sc salvar lroqucis alando,
Sc volia, c co'a landcira nao rosscguc
21 Scnao nudada a dircao, girando;

A cclcsic nilcia avanic scguc,
Na narcIa roccdcndo dcsfilava
24 Anics quc o sanio carro a volvcr cIcguc.

Cada corcia as rodas cscoliava,
E o Crifo a carga sania rcnovia
27 Scn arcccr quc as cnas agiiava.

Qucn clo rio nc arrasiado Iavia,
Esiacio c cu a roda aconanIanos,
30 Quc or arco ncnor volia fazia.

Na alia florcsia caninIando vanos,
Erna or cula da quc a scrc ouvira.
33 Pclo caniico os assos rcgulanos.

Andaranos csao quc ncdira
Una scia ircs vczcs disarada.
36 Dcsccu Dcairiz do carro, cn quc cu a vira.
275

Adan!" dissc cn nurnurio a grci sagrada,
Todos dcois una arvorc ccrcaran,
39 Dc folIas c dc florcs dcsojada.

Tanio aos lados scus ranos sc alargaran,
Quanio crguian-sc ao ccu. cono oricnio
42 ndios nas sclvas suas os nosirarian.

Crifo! Cloria a ii! Dc cula iscnio,
Nao rovasic do lcnIo docc ao gosio,
45 Quc iania dor causou, iao cru iorncnio!"

Daquclc ironco ccclso cn iorno osio,
Diz o rcsiiio; c o Crifo lIc conicsia.
48 Assin jusiia c scnrc no scu osio."

E ao carro quc iirara na florcsia,
Voliou-sc c o conduziu ao ironco anoso.
51 Dclc foi aric, a clc aiado rcsia.

Quando o asiro rclrilIa odcroso,
Juniando os scus clarcs aos quc dcsrcndc,
54 Dcois do Pcic o signo luninoso,

Droiando as lanias cada qual rcslcndc
Dc csnalic novo, c ainda dc ouira csircla
57 Alaio os scus friscs o sol nao rcndc.

Suliio assin rcflorcsccu aqucla
276
rvorc nua, gradacs fornando
60 Enirc rosa c violcia cn coia lcla.

Eniao dc un Iino as noias cscuiando,
Quais nunca solrc a icrra sc caniaran,
63 Nao udc rcsisiir a son iao lrando.

Sc cu narrassc cono olIos sc fccIaran
Dc Argo inicdosos, dc Srius ao conio
66 Quc o scu nnio vclar caro agaran,

Pinior, iirara ao naiural c cn onio
O sono cn quc cngolfci-nc doccncnic;
69 Mas faa-o qucn ncssa aric forna ronio!

Passo ao noncnio cn quc cscriou-sc a ncnic.
Fulgor ao sono inicnso o vcu ronia,
72 Eia! quc fazcs?" ouo inconiincnii.

Quais vcndo quc dc florcs sc colria
O linIo cujo ono aciccido
75 Na loda cicrna os anjos ciasia,

Joao, Pcdro c Tiago ao scu scniido,
Dcois da rosiraao voz iornaran,
78 Quc sono inda naior iinIa vcncido,

E a conanIia dccrcscida acIaran
Dc Elias c Moiscs cnquanio as corcs
81 Solrc a csiola do Mcsirc sc nudaran.
277

Tal dcscrici da luz aos cslcndorcs,
Vi crio a dana quc nc fora guia
84 Do rio nargcn solrc a rclva c as florcs.

Ondc c Dcairiz?" cuidoso lIc dizia.
Da frondc nova sonlra a vcs scniada,
87 Junio raiz" Maiildc rcsondia.

Da conanIia sua c rodcada;
Ao ccu aos o Crifo os nais suliran,
90 Con nais docc canao, nais sullinada."

Nao sci sc as vozcs suas rosscguiran
Pois aqucla aos ncus olIos sc nosirara,
93 En qucn ncus cnsancnios sc incrgiran.

Solrc a icrra lcndiia sc asscniara,
So, cono cn guarda ao lausiro oricnioso,
96 Quc ao ironco aniigo o Crifo vinculara.

Fodcian-na, con crculo fornoso,
As ninfas scic, os luncs cnunIando,
99 Scguros dc Ausiro c dc Aquilao ruidoso.

Na sclva a iua csiada alrcviando,
Scras conigo na cicrnal norada
102 Da Fona, ondc icn Crisio o rcgio nando.

Do nundo cn rol, crdido cn roia crrada,
278
O carro olscrva c cada cousa aicnio
105 Cuarda, or scr ao nundo rcgisirada."

Falou Dcairiz; c cu, ois, quc o cnicndincnio
Do scu qucrcr aos cs iinIa rosirado,
108 Fiici no carro a visia c o cnsancnio.

Dos cicrcos confins arrcncssado,
Nao rasga o raio dcnsa nuvc, o scio,
111 Con iania raidcz rcciiiado,

Cono da alia ranada clo ncio,
Coriicc frondc, florcs dcsiruindo,
114 O assaro dc Jovc irado vcio.

Con fora inanc o carro foi fcrindo,
Quc aos golcs, qual navio, sc agiiava,
117 Quc o nar conlaic os lordos lIc invcsiindo.

E logo aos cu vi quc sc cnviava
Ao carro iriunfal una raosa,
120 Quc lon cilo nao icr nanifcsiava.

Incrcando-lIc a vida crininosa,
Dcairiz -la cn fuga, c cn iania rcssa,
123 Quanio sofrcu-lIc a ossada cavcrnosa.

Dcois do carro caia a guia sc arcssa
A vir or ondc, Ia ouco, dcsccndcra;
126 Dc inar dc lunas scus coins nao ccssa.
279

Qual gcnido quc a dor no ciio gcra,
Ouvi do ccu laiar voz, quc dizia.
129 larca! lcn na carga ora sc oncra!"

A icrra cniao nc arcccu sc alria,
Enirc as rodas un drago arrcvcssando
132 Quc clo carro a cauda iniroduzia.

Dcois a cauda airocc rciirando,
Qual vcsa o scu fcrrao, fciia a fcrida,
135 Arranca o fundo c vai-sc colcando.

Cono cn icrra vivaz rclva crcscida,
Colrc o rcsio lunagcn dc rccnic,
138 Con icnao casia c ura ofcrccida;

Tinao c rodas vcsicn-sc igualncnic
Tao rcsio, quc un susiro vcn lanado
141 flor dos lalios ncnos roniancnic.

Daquclc lausiro sanio, assin nudado,
Nos angulos calcas irroncran,
144 Trcs no iinao c una cn cada lado.

Essas, cono as dc loi, arnadas cran;
Una so onia as quairo guarnccia.
147 Monsiros iguais ja nunca aarcccran.

Qual cnIasco cn nonianIa ccclsa, cu via
280
No carro nua ncrciriz scniada,
150 Lascivos olIos cn rcdor volvia.

Cono ara nao scr-lIc arrclaiada
En c ao lado scu siava un giganic,
153 Con qucn irocava lcijos dcscjada.

Quc os olIos rcquclrava a iorc ananic
Pra nin noiando, fcro a flagclava
156 Dos cs a fronic o larrcgao farfanic.

No ciunc c na ira, quc o inflanava
Dcsrcndc o carro c sclva o vai iirando,
Quc dcrcssa aos ncus olIos oculiava

160 A rosiiiuia c o novo nonsiro infando.

38-39. Unu uuoc cic., a arvorc do lcn c do nal, cujo fruio
Adan concra, clo quc foi culso do Paraso. 64-66. Cono
os oIos sc ccIuun cic., cono adorncccu c sc fccIaran os
olIos dc Argos ao ouvir o conio dc Mcrcurio a rcsciio dc Srio,
73-81. uus ucndo cic., cono os aosiolos Joao, Pcdro c
Tiago, ao assisiircn iransfiguraao dc Jcsus Crisio, no nonic
Talor, c ao vc-lo cn conanIia dc Moiscs c Elias, dcsnaiaran
c dcscriando, dcois, o viran cn sua forna naiural Iavcndo
os dois rofcias dcsaarccido, cic. 102. Du Honu ondc tcn
Csto o cgo nundo, o Paraso. 114. O ussuo dc Jouc, a
aguia, snlolo do incrio. 119. Unu uosu, snlolo da
Icrcsia. 126. Dc nu dc unus scus coxns nuo ccssu,
rovavcl alusao ao odcr icnoral ouiorgado or Consianiino
Igrcja Fonana. 142-147. Duqucc custo cic., Danic ncsia
visao, quc iniia as viscs do Aocalisc, rcicndc sinlolizar os
funcsios cfciios das riquczas quc foran ofcrccidas Igrcja. As
281
scic calcas do nonsiro rovavclncnic sinlolizan os scic
ccados caiiais originados cla corruao. 149. Mcctz, a
Curia Fonana. 152. Un gguntc, a casa rcal dc Frana c,
ialvcz, nais ariicularncnic, Fclic o Dclo quc unas vczcs foi
anigo, ouiras ininigo dos Paas, conscguindo quc o Paa
Clcncnic V, cn 1305, iransoriassc a Sania Sc ara AvinIao.
282


A osttutu c o nouo nonsto nundo
283

CANTO XXXIII

Hcutz ununcu, con nguugcn nstcosu, quc Icucncntc
uucccu qucn Ictuu u Igcu c u Ituu du scuduo c du
couuo. Inoc-Ic quc csccuu o quc uu. Pcdc, dcos, u
Mutdc quc o ncguIc nus uguus do o Eunoc. Duntc, dcos du
ncsuo, scntc-sc nus otc c dsosto u suI us cstcus.

DEUS, ucncunt gcntcs, alicrnando,
En coros dois, suavc nclodia
3 Canian as ninfas, ranio dcrranando.

E Dcairiz, a susirar, ouvia
Tao dorida, quc ouco nais, ouirora
6 Junio da Cruz nosirara-sc Maria.

Quando lIc coulc alar a voz canora,
Enirc as fornosas virgcns osia cn c,
9 Con sanio ardor, quc as faccs lIc colora.

Modcun ct non udcIts nc,
Caras irnas, ct tcun" iornava
12 Modcun ct uos udcIts nc".

Dcois, anics dc si as colocava,
E a nin c a dana c ao Vaic, quc rcsiara,
15 Pra scguir os scus assos accnava.
284

Ia assin. quc cla Iouvcssc cu nao julgara
O scu dccino asso cn icrra osio,
18 Eis sua visia na ninIa sc dcara.

Mais crio" dissc con scrcno rosio
CaninIa; ois falar qucro coniigo,
21 E o lcvcs a nc ouvir siar lcn disosio."

Dcairiz, logo cn icndo-nc coniigo,
Por quc" rosscguc irnao nao Ias
qucrido
24 Mc inquirir, quando vcns assin conigo?"

Fiquci, cono o quc o csriio aiurdido,
Ao scu sucrior falando scnic,
27 E acnas lallucia confundido.

Falci, con voz coriada, rcvcrcnic.
Quanio Ici nisicr salcis nui lcn, scnIora,
30 O quc scja cn rol ncu salcis rudcnic."

Dc icnor c vcrgonIa dcsdc agora"
Tornou iscnio sc, siando ao ncu lado.
33 Cono qucn sonIa as vozcs nao dcnora!

A caia, quc a scrcnic Ia dcvasiado,
Ja foi. dc Dcus casiigo aos crininosos
36 Scr nao odc or soa olliicrada.

285
Nao faliarao Icrdciros cuidadosos
Da aguia, quc ao carro as suas lunas dcra,
39 E o iornou nonsiro c rcsa aos coliosos.

Vcjo o orvir c a voz ninIa asscvcra
O quc ronquos asiros anuncian.
42 Nada os csiorva, ncn scu curso alicra.

Un qunIcntos dcz cnco rcnuncian,
Quc o ccu nanda a unir a dcravada
45 E o giganic. anlos junios dclinquian.

A narraao, ialvcz, dc ircva inada,
Cono as do Esfingc c Tcnis nao a cnicndas,
48 Por arcccr-ic ao sriio cnlcada.

Farao, orcn, os faios quc a conrccndas;
Quais Naiadcs, darao do cnigna a cIavc,
51 Scn dano ao irigo, ao gado, scn conicndas

Quc na ncnoria iua isio sc gravc.
Cono ic falo, assin o cnsina aos vivos
54 Quc sc afanan cn luscar noric insuavc.

Lcnlra os quc Ias visio fciios afliiivos.
Da arvorc o siado narra, quc ic csania,
57 Quanio sofrcu assalios dois csquivos.

Qucn dcsoja ou nuiila a sacra lania
Dlasfcna a Dcus, dc faio o ofcndc ousado.
286
60 Para o scu uso so a criou sania.

Scrou a rincira alna, quc Ia rovado
Do scu fruio, anos nil cinco gcncndo
63 Por qucn cnas cn si dcu do ccado.

Tua alna dornc, sc nao sia salcndo
A causa singular, quc a lania Ia fciio
66 Tao alia, o cino ial largura icndo.

Sc da agua d'Elsa nao iroucssc o cfciio
O icu vao cogiiar solrc cssa ncnic,
69 Quc cscurccc, qual sanguc anora o asciio

Fora o quc cu dissc ja suficicnic
Para o jusio rccciio conrccndcrcs,
72 Quc Dcus Ia osio solrc o ironco ingcnic.

Cono ic ofusca a luz dos ncus dizcrcs.
Porquc dc cdra icns o cnicndincnio,
75 Quc, afciio cula, nao crniic vcrcs,

Una inagcn ic guardc o cnsancnio,
Cono alna ao lordao junia, voliando,
78 Pcrcgrino, cn rcncdio ao csquccincnio."

No ccrclro, qual ccra conscrvando"
Tornci a narca do sincic inrcsso,
81 Vosso vcrlo sc ira crciuando.

287
Mas or quc sc sullina cn ianio cccsso
Vossa alavra, scnrc aciccida,
84 Quc, alcana-la icniando, dcsfalco?"

Por vcrcs" diz quc cscola crvcriida,
Has cursado, o quc, ois, sua douirina
87 Ao vcrlo ncu nao odc scr crguida;

Pois a vcrcda vossa da divina
iao rcnoia, quanio csia disianic
90 Da icrra o ccu quc ao alio nais sc cnina"

Nao nc lcnlro" rcsondo ccclsa ananic
Dc icr-nc s vossas lcis nunca csquivado.
93 Nao diz-no a conscicncia vigilanic."

Possvcl c quc csicjas olvidado"
Fcsondcu-nc a sorrir icn na lcnlrana
96 Quc inda Ia ouco, Ias do Lcic agua iragado,

E sc dc flana o funo da fiana,
Quc o icu qucrcr no crro andou crdido
99 Dcnonsira o olvido icu con scgurana.

Scra da ninIa voz claro o scniido,
Por quc nais facilncnic dc ora avanic
102 Da rudc ncnic scja crcclido."

Mais dcnorado, cnianio, c coruscanic
No crc'lo cnirava o sol do ncio-dia,
288
105 Cono os clinas divcrsos varianic,

Quando as danas, lcn cono asiuio csia,
Quc, rcccdcndo a iroa, dc andar ccssa,
108 Sc acaso novidadc sc anuncia,

Paravan, ao sair da sonlra cscssa,
Qual aos frios arroios nurnuranics
111 Dos Alcs losquc vcrdc-ncgro of'rca.

Julguci vcr Tigrc c Eufraics nao disianics
Droiar da ncsna fonic juniancnic
114 E scarar-sc lcnios, quais ananics.

gloria! o cslcndor da Iunana gcnic!
Qual c, dizci-nc, cssa agua, liariida
117 Dcois dc roccdcr dc una nasccnic?"

Scr-ic dcvc a crgunia rcsondida
Por Maiildc" iornou-nc cniao, falando
120 En ion dc qucn or falia fossc arguida,

A dana dissc. Tudo lIc clicando
Ja siivc. nao odia Iavcr cfciio
123 Do Lcics, a lcnlrana lIc aagando."

E falou Dcairiz. Podc icr fciio
Escura a ncnic sua o nor cuidado,
126 Quc o cnicndincnio s vczcs iorna csirciio.

289
Eis Eunoc, quc o curso Ia dcrivado.
Conduzc-o c, cono salcs, o incrgindo,
129 Scu coraao alcnia dcsnaiado."

Cono alna nolrc, ao lcn nunca fugindo,
Faz do csiranIo qucrcr roria voniadc,
132 Quando un sinlcs sinal o csia cdindo,

A gcniil dana, usando alia londadc,
Cuiou-nc c a Esiacio dissc, quc aicndia.
135 Scguc-o ianlcn" con garlo c
najcsiadc

Essc docc licor, quc nao sacia,
Eu caniara, lciior, sc dcssc cnscjo
138 Da agina una aric inda vazia.

Mas, orquc iodas ocuadas vcjo
E ao ncu scgundo Caniico alicadas
141 Da aric o frcio nc iolIc cssc dcscjo.

Cono dc lania as folIas rcnovadas
Mais frcscas na Iasica nosiran-sc, nais lclas,
Puro sa das aguas consagradas

145 Pronio a nc alar s lucidas csirclas.

1. Dcus ucncunt gcntcs, Salno 78, no qual David lancnia a
conianinaao do icnlo dc Jcrusalcn. ScnIor, as nacs
cniraran no icu donnio c conianinaran o icu icnlo." 10.
290
Modcus ct non udcIts nc, ouco icno assara c nao nc
vcrcis nais", S. Joao Ev. XVI, 16; Dcairiz rcsondc. c
novancnic assara ouco icno c nc vcrcis." Provavcl alusao
ao ouco icno quc a Sania Sc icria ficado cn AvinIao. 36.
Sou, a soa quc, cn sinal dc ciaao, o Ionicida conia solrc
o iunulo do assassinado. 43. Un qunIcntos dcz cnco, un
DVX, isio c, un cIcfc, un caiiao, cnviado dc Dcus, o qual
unira a Curia Fonana c o rci da Frana. 47. Esngc, quc
ros o cnigna a dio. Tcns, quc rcsondcu cn forna
olscura a Dcucaliao, quc a foi consuliar. 49-51. Nuudcs,
ninfas das fonics. 61. A ncu unu, cic. Adan cscrou
cinco nil anos a vinda dc Jcsus Crisio, quc ionou solrc si o
scu ccado. 67. Esu, conflucnic do Arno. 112. Tgc c
Euutcs cic., o Lcics c o Eunoc arccian csscs dois rios; ois
nascian na ncsna fonic c, dcois, sc afasiavan, aos oucos,
un do ouiro.
291


Es Eunoc, quc o cuso Iu dcuudo
292


Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc agou or cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos CFTIS
dircio na fonic.
www.cloolslrasil.con
293


2003 Danic AligIicri

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

__________________
JulIo 2003

S-ar putea să vă placă și