Film en tv in transitie

De remediatie van eigenschappen van het internet door televisie.

Vak: Film en Televisie in transitie Docent: Nanna Verhoeff Linda van Ballegooij 3336794 Datum: 16 april 2012

Inhoudsopgave
The author ............................................................................................................................................... 3 Summary ................................................................................................................................................. 3 Inleiding ................................................................................................................................................... 4 Analyse tweede scherm bij NIEUWSUUR. ................................................................................................... 6 Conclusie ............................................................................................................................................... 12 Literatuur ............................................................................................................................................... 14 Bronnen ................................................................................................................................................. 14 Bijlage .................................................................................................................................................... 15

The author
Linda van Ballegooij is a student at the University of Utrecht. She has recently obtained her bachelor diploma in Theatre-, Film- and Televionstudies. During her study Theatre-, Film- and Televionstudies Linda had run a training period at the Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, where she fulfilled the functions researcher and editor. At the moment she studies the Master Film- and Televionstudies, also at the University of Utrecht.

Summary
Today, television is undergoing a transition from a passive medium to an interactive medium. The medium borrows properties from the internet to refashion itself. This borrowing could also be named remediation. In this paper should a casestudy of
NIEUWSUUR

make clear how the medium television remediate aspects of the internet to

refashion itself. I want to argue that this especially take place at the part of hypermediacy, but also immediacy will play a role in this process.

Inleiding
What is still a broadcast, passive, linear, entertainment viewing experience for millions of people around the world, television is now becoming an on-demand, participatory, non-linear, infotainment, advertising targeted, broadband, two-way communications platform. For the first time, possibly, TV can become something a viewer can control and use for information and communications, possibly even their own creativity someday, not just as a passive delivery vehicle for programming from the networks.1 Dit citaat illustreert de verandering die televisie op dit moment doormaakt: het medium verandert van een passief medium naar een (inter)actief medium. Door de komst van digitale technologien, zoals het internet, is het voor televisie noodzakelijk niet achter te blijven in hun mogelijkheden.2 Tegenwoordig bestaan er al een aantal vormen van televisie die een aantal eigenschappen van het medium internet hebben overgenomen. Dit kan als een vorm van remediatie gezien worden volgens Bolter en Grusin. Bolter en Grusin spreken over remediatie wanneer een nieuw medium eigenschappen van een ouder of een ander hedendaags medium overneemt.3 Dit kan op twee manieren. Enerzijds kan het medium dat doen door middel van transparent immediacy, waarbij de digitale media zichzelf onzichtbaar willen laten, zodat de gebruiker niet bewust is dat hij/zij geconfronteerd wordt met een medium, maar in een onmiddellijke relatie staat met de inhoud van dat medium.4 Deze naeve kijk van immediacy is de uiting van een historisch verlangen en het is een noodzakelijk deel van de dubbele logica van remediatie.5 De andere noodzakelijke helft van remediatie is hypermediacy. Hypermedialiteit is het duidelijkst herkenbaar in bijvoorbeeld de heterogene, visuele venster-stijl van internetsites of van een computer interface in het algemeen. 6 Het heterogene van hypermedialiteit heeft te maken met het combineren van meerdere onderdelen van andere media in n medium, zoals beelden, geluid, animaties, tekst en filmpjes.7 Hypermedialiteit heeft niet als doel om bijvoorbeeld de computer interface te

Tracy Swedlow, Interactive Enhanced Television: A Historical and Critical Perspective. (2000) Interactive David Bolter en Richard Grusin, Remediation: Understanding New Media. (Cambridge: MIT Press, 2000), 5. Bolter en Grusin, 20. Bolter en Grusin, 23-24. Bolter en Grusin, 31. Bolter en Grusin, 31. Bolter en Grusin, 32.

Pioneers. Geraadpleegd op 19-3-2012, http://www.interactive-pioneers.org/itvtoday3.html.

2 3 4 5 6 7

verbergen, maar wil juist het proces en de performance van het medium sterk benadrukken.8 Er remediren. zijn
9

verschillende

manieren

waarop

digitale

media

hun

voorgangers

Deze zullen later aan bod komen. Belangrijk is dat immediacy en

hypermediacy tegenstrijdige logica lijken, maar dat ze altijd tegelijkertijd voorkomen in een proces van remediatie. Ze zijn zelfs wederzijds afhankelijk van elkaar zijn. Immediacy is afhankelijk van hypermediacy en andersom.10 Ik wil in dit artikel betogen dat (interactieve) televisie tegenwoordig kenmerken van het internet remedieert en dat de remediatie vooral op het gebied van hypermedialiteit lijkt plaats te vinden, maar dat dit tegelijkertijd ook zorgt voor immediacy. Immediacy wil ik vervolgens koppelen aan het concept liveness. Dit wil ik onderbouwen door middel van een casestudy waarin het tweede scherm centraal staat. Tegenwoordig kan de ervaring van het televisie kijken namelijk verrijkt worden met andere apparaten dan de traditionele tv met afstandbediening. Deze andere apparaten kunnen gebruikt worden voor het afspelen van multimedia content of voor interactie met de inhoud van het tvprogramma. Een voorbeeld van zon apparaat is het tweede scherm, wat een smartphone, tablet of laptop/pc kan zijn.11 Door de komst van het tweede scherm bij televisieprogrammas, zullen verschillende vensters en verschillende soorten media tegelijkertijd voor een hypermediale ervaring zorgen. Op het eerste gezicht een overduidelijk voorbeeld van hypermediacy, maar zoals al eerder gesteld speelt ook immediacy een rol. Bovenstaande stelling zal ondersteund worden door middel van een analyse van het programma NIEUWSUUR, die sinds kort gebruik maakt van het tweede scherm.12

8 9

Bolter en Grusin, 33-34. Bolter en Grusin, 45. Bolter en Grusin, 6. Pablo Cesar, Dick C.A. Bulterman, en A.J. Jansen, Usages of the Secondary Screen in an Interactive

10 11

Television Environment: Control, Enrich, Share, and Transfer Television Content.

Lecture Notes in Computer

Science, 2008, 168-176.

12

Luke van

Velthoven, "Nieuwsuur introduceert tweede scherm." Bright, 16 maart 2012. Geraadpleegd op 12

april 2012, http://www.bright.nl/nieuwsuur-introduceert-tweede-scherm.

Analyse tweede scherm bij NIEUWSUUR.

NIEUWSUUR

is een nieuwsprogramma op televisie, waarin nieuws, sport en achtergronden,

zonder onderbreking door reclame of promos n geheel vormen. 13 NIEUWSUUR is van maandag tot en met zaterdag te zien tussen 22.00 en 23.00 uur op Nederland 2. Elke uitzending bestaat uit een nieuwsoverzicht, een blok met achtergronden van het nieuws en een overzicht van het actuele sportnieuws. Aan het eind van het programma is er nog een overzicht te zien van het belangrijkste nieuws van de dag en tenslotte zal een voorspelling gedaan worden over het weer.14
NIEUWSUUR

introduceerde een paar weken terug het tweede scherm en is daarmee

het eerste nieuwsprogramma op de Nederlandse televisie die hier gebruik van maakt. Het tweede scherm is live tijdens de uitzending te bekijken via een tablet, laptop of computer. Het biedt onder andere extra achtergrondinformatie over nieuwsonderwerpen die in de uitzending aan bod komen.15 De uitzending van 12 april 2012 begint met een nieuwsoverzicht van het belangrijkste nieuws van de dag. Op het tweede scherm verschijnt tevens een nieuwsoverzicht waar een aantal hoofdonderwerpen uit het nieuwsoverzicht op televisie verder zijn uitgewerkt. Je kunt bijvoorbeeld verder klikken naar de nieuwsberichten over deze onderwerpen. 16 Vervolgens volgt er na ongeveer tien minuten een blok waarin dieper over een aantal nieuwsonderwerpen wordt ingegaan. Het eerste onderwerp gaat over de bankencrisis. Volgens commisie-De Wit is Wouter Bos de hoofdverantwoordelijke voor de bankencrisis. Op het tweede scherm zie je het balkje live verplaatsen van het nieuwsoverzicht naar de juiste tab waar meer achtergrondinformatie te zien is over Wouter Bos en commissie-De Wit. Over dit onderwerp is er veel meer achtergrondinformatie te vinden, vergeleken met het eerste onderdeel van het programma (het nieuwsoverzicht). De gebruiker van het tweede scherm kan zich inlezen in het onderwerp door de inleiding te lezen en kan vervolgens (door naar rechts te bladeren) kiezen uit verschillende vensters die elk op een specifiek deelonderwerp ingaan.17 Wanneer het volgende nieuwsonderwerp aan bod komt, verschuift het balkje met live naar het volgende tabje met meer informatie over dat bepaalde onderwerp. In dit geval is dat het proces over de decembermoorden. Je kunt meer lezen over het onderwerp, maar je kunt hier ook filmpjes zien over de stille

13

NOS, NTR, "Over Nieuwsuur." Nieuwsuur, Geraadpleegd op 11 april 2012. http://nieuwsuur.nl/over-

nieuwsuur/ 14 Ibidem.
15

NOS, NTR. "Nieuwsuur en het tweede scherm." Nieuwsuur, 6 april 2012. Geraadpleegd op 12 april 2012, http://nieuwsuur.nl/video/359762-nieuwsuur-en-het-tweede-scherm.html. en Luke van Velthoven, "Nieuwsuur introduceert tweede scherm." Bright, 16 maart 2012. Geraadpleegd op 12 april 2012, http://www.bright.nl/nieuwsuur-introduceert-tweede-scherm.
16 17

Zie bijlage, foto 1. Zie bijlage, foto 2 en 3.

tocht in Paramaribo vanwege het aannemen van de amnestiewet of een filmpje over de demonstratie in Amsterdam. Daarnaast is er ook een link naar de oproepen op Facebook van twee slachtoffers van de decembermoorden. 18 Hetzelfde geldt voor de volgende onderwerpen die aan bod komen in deze uitzending. Steeds als er een nieuw onderwerp aan bod komt in het tv-programma verschuift het balkje live op het tweede scherm naar een tab met meer achtergrondinformatie en filmpjes over dat bepaalde onderwerp. 19
20

Volgens Harry van Vliet is dit een vorm van enhanced television, n van de drie concepten die hij beschrijft als nieuwe diensten en gebruiken van de televisie door de komst van digitale technologien. Deze vorm van televisie verrijkt de reguliere tvprogrammas met extra informatie en extra opties.21 Naast het feit dat er meer informatie gezocht kan worden op het tweede scherm is een ander belangrijk aspect de Twitterstream, die links in beeld te zien is. De stream update uit zichzelf zodra er nieuwe berichten worden getwitterd met #NIEUWSUUR. Doordat er voor de gebruiker van het tweede scherm al automatisch een Twitterstream wordt getoond, kunnen zij makkelijk op andere berichten reageren, waardoor er interactie kan ontstaan tussen verschillende kijkers van het programma NIEUWSUUR.22 Dit is een vorm van interactieve televisie, die Harry van Vliet in zijn tekst Where Television and Internet Meet beschrijft. Interactieve televisie houdt volgens hem in dat er een wederzijdse interactie plaatsvindt. In dit geval is er interactie mogelijk tussen verschillende kijkers.23 Een ander voorbeeld van een televisieformat waar het interactiegehalte wat hoger ligt, is het voorbeeld van participatie bij een televisiequiz, bijvoorbeeld de nationale IQ test.24 Of een tv-serie waarin het narratief benvloed kan worden door de kijker. Een voorbeeld is de Finse interactieve musical comedy serie
ACCIDENTAL LOVERS.
25

Om nu terug te komen op remediatie van het medium televisie met als voorbeeld het tvprogramma NIEUWSUUR. Remediatie kan op vele manieren plaatsvinden. Bolter en Grusin

18 19 20 21

Zie bijlage, foto 4, 5 en 6. Zie bijlage voor de rest van de analyse van het tweede scherm, foto 7 tot en met foto 13. NOS, NTR. Nieuwsuur. Uitzending 12 april 2012. Harry van Vliet, Where Television and Internet meet: New experiences for rich media,

http://comcom.uvt.nl/e-view/02-1/vliet.pdf, 7.
22 23 24

NOS, NTR. Nieuwsuur. Uitzending 12 april 2012. Van Vliet, 9-10. K. Luyten, K. Thys, S. Huypens en K. Coninx, Telebuddies on the move: social-stitching to enhance the Marian F. Ursu et. al, Conceiving ShapeShifting TV: A Computational Language for Truly-Interactive TV.

networked gaming experience. NetGames 2006, 2.

25

EuroITV 2007. Vol. 4471. (2007): 96-106.

beschrijven vier vormen. Bij de eerste vorm van remediatie wordt het oude medium in het nieuwe medium gerepresenteerd en benadrukt zonder kritiek of ironie. Er is in dit geval sprake van een overname van het oude medium door het nieuwe (digitale) medium, die in dit geval streeft naar transparantie, zodat de kijker in dezelfde relatie staat tot de inhoud als wanneer ze tegenover het originele medium zouden staan. De tweede vorm van remediatie, wil het verschil benadrukken tussen het oude en nieuwe medium. In dit geval wordt het nieuwe medium gezien als een verbetering, hoewel de nieuwe vorm toch nog trouw wil blijven aan het karakter van het oude medium. Het nieuwe medium wil zichzelf niet helemaal onzichtbaar laten. Het digitale medium kan ook agressiever remediren. Het nieuwe medium probeert dan het oude medium of media te hervormen. De windowed style van de computer of het internet begunstigd deze vorm van remediatie.26 De laatste vorm van remediatie probeert het oude medium in zijn geheel te absorberen, zodat de verschillen tussen de twee beperkt zijn. Het oude medium kan niet helemaal uitgewist worden; het nieuwe medium is afhankelijk van het oude. Een voorbeeld is dat websites de monitor functie lenen van televisie.27 Allereerst is het belangrijk om op te merken dat televisie in dit geval niet een ouder medium remedieert, maar dat televisie (als ouder medium dan internet) eigenschappen van een nieuwer medium het internet remedieert om zichzelf te hervormen. Bolter en Grusin beschrijven dit fenomeen als volgt: In the first instance, we may think of something like a historical progression, of newer media remediating older ones and in particular of digital media remediating their predecessors. But ours is a genealogy of affiliations, not a linear history, and in this genealogy, older media can also remediate newer ones. Television can and does refashion itself to resemble the World Wide Web. 28 In dit geval zorgt het tweede scherm als onderdeel van de tv-ervaring bij NIEUWSUUR voor een nieuwe media-ervaring door eigenschappen van televisie te combineren met die van het internet.29 Een aantal eigenschappen die televisie in dit geval van het internet

26 27 28 29

Bolter en Grusin, 47. Bolter en Grusin, 45-47. Bolter en Grusin, 55. Dit fenomeen kan ook opgevat worden als convergentie zoals Jenkins in zijn boek Convergence Culture:

Where Old and New Media Collide aanhaalt. Convergentie houdt volgens Jenkins in dat oude en nieuwe media samenkomen. Het is een technologisch proces die verschillende mediafuncties samenbrengt binnen n medium. Henry Jenkins, Convergence Culture: Where Old and New Media Collide. (New York, Londen: New York University Press, 2006).

overneemt, zijn: interactiviteit, hypertextualiteit en hypermedialiteit. Het medium televisie probeert op deze manier zichzelf te hervormen tot een beter en nieuwer medium. De eigenschap hypermedialiteit zal eerst besproken worden, later zal ingegaan worden op de andere twee eigenschappen die over worden genomen door televisie. De remediatie lijkt namelijk vooral plaats te vinden op een manier waarbij hypermediacy een grote rol speelt. De vele vensters als onderdeel van de tv-ervaring het tv-scherm en de vensters op het tweede scherm zorgen voor een ervaring van hypermedialiteit. Meerdere mediavormen worden samengebracht: allereerst is er het tv-scherm dat het tvprogramma aan de kijker aanbiedt, daarnaast is er het tweede scherm die verschillende vensters heeft met bijvoorbeeld teksten en achtergrondinformatie, maar ook zijn er filmpjes en fotos te zien die meer informatie bieden over een bepaald nieuwsonderwerp. Tenslotte is er nog een venster te raadplegen met berichten van Twitter.30 De derde vorm van remediatie lijkt hierbij het best van toepassing. In dit geval hervormt televisie zichzelf door eigenschappen van het internet over te nemen en niet andersom (televisie hervormt niet het medium internet). Doordat televisie het internet remedieert, ontstaat vanzelf al een vorm van hypermedialiteit, omdat internet deze vorm van presentatie al in zich heeft; het is d eigenschap van het internet: the practice of hypermediacy is most evident in the heterogeneous windowed style of World Wide Web pages.31

Tweede scherm van NIEUWSUUR als voorbeeld voor hypermedialiteit.

30 31

Zie afbeelding hieronder of de bijlage voor voorbeelden. Bolter en Grusin, 31.

Anderzijds lijkt ook de tweede vorm van toepassing, waarbij verbetering van het nieuwe medium centraal staat. Het tweede scherm als onderdeel van de nieuwe tvervaring moet als een verbetering van de reguliere tv-ervaring gezien worden. Zoals al eerder gesteld werd, neemt televisie eigenschappen van het internet over om niet achter te blijven in de ontwikkelingen op het gebied van de digitalisering om voor het publiek aantrekkelijk te blijven. Doordat de kenmerken van het internet duidelijk zichtbaar blijven in de nieuwe tv-ervaring die gecreerd wordt, blijft het nieuwe medium trouw aan het karakter van het overgenomen medium (in dit geval internet). Hoewel hier vooral remediatie lijkt plaats te vinden door middel van hypermediacy, wordt er toch altijd gestreefd naar immediacy stellen Bolter en Grusin.32 Het volgende citaat laat zien hoe de logica hypermediacy van remediatie probeert het gevoel van realiteit en daarmee immediacy te bereiken: Digital hypermedia seek the real by multiplying mediation so as to create a feeling of fullness, a satiety of experience, which can be taken as reality.33 De ervaring die hypermedialiteit met zich meebrengt, moet zorgen voor een gevoel van immediacy. Immediacy is in het geval van televisie het bereiken van het gevoel van liveness: It is televisions peculiar form of presentness its implicit claim to be live that founds the impression of immediacy34 In het geval van NIEUWSUUR moet het idee van extra informatie over nieuwsfeiten, die alleen op dat moment worden aangeboden (na de uitzending is het tweede scherm niet meer terug te zien) en de berichten die via Twitter tijdens de uitzending gestuurd worden, waar de kijker tevens zelf onderdeel van kan uitmaken, als een verzadiging van ervaringen worden ervaren, waardoor het gevoel van het hier en nu liveness bereikt wordt. Dus door middel van de hypermedialiteit van de televisie en het tweede scherm moet een gevoel van liveness en daarmee immediacy worden bereikt. Ytreberg stelt zelfs dat door de combinatie van televisie met digitale platformen waarop participatie mogelijk is een extended liveness kan ontstaan: As for liveness, participation works to extend it by inviting participants to experience a stronger sense of immediacy and a more extensive sense of continuity with the unfolding of live transmission.35
32 33 34 35

Bolter en Grusin, 53. Bolter en Grusin, 53. Bolter en Grusin, 188.

Espen Ytreberg, Extended liveness and eventfulness in multi-platform reality formats. New Media Society 11.4 (2009): 467-482, 479-480.

10

Uit deze analyse kan dus geconcludeerd worden dat remediatie van televisie vooral aspecten van hypermedialiteit met zich meebrengt, maar dat deze hypermediale ervaring er vervolgens juist voor moet zorgen dat een gevoel van immediacy en daarmee liveness bereikt wordt. Door de combinatie van digitale platformen met televisie ( NIEUWSUUR met het tweede scherm bijvoorbeeld) kan de ervaring van liveness zelfs nog in een versterkte vorm ervaren worden, stelt Ytreberg. Nu duidelijk is hoe de remediatie van het medium televisie precies plaatsvindt door eigenschappen van het internet over te nemen, wil ik verder ingaan op de specifieke eigenschappen die het tweede scherm en daarmee een nieuwe vorm van televisie van het internet overneemt. Hypermedialiteit als eigenschap van het internet is hierboven al uitvoerig besproken, dus hier zal verder niet op in worden gegaan. Andere eigenschappen die de nieuwe tv-ervaring overneemt van het internet zijn met name: interactiviteit en hypertextualiteit.36 Interactiviteit kan gekoppeld worden aan de Twitterstream en de mogelijkheid om met anderen te twitteren over het programma
NIEUWSUUR.

Daarnaast heeft interactiviteit als eigenschap dat de kijker een gebruiker

wordt.

37

In dit geval is de kijker van het programma NIEUWSUUR die gebruik maakt van

het tweede scherm niet enkel een kijker, maar ook een actieve gebruiker door zelf extra achtergrondinformatie tot zich te nemen en kan meepraten op Twitter. Hypertextualiteit is een kenmerk van nieuwe media, zo ook het internet, dat als eigenschap heeft gelinkt te zijn aan weer andere teksten. 38 Op deze manier ontstaat een vorm van non-lineaire vertelling.39 Hypertextualiteit kan gekoppeld worden aan de nieuwsberichten op het tweede scherm waarop geklikt kan worden en waardoor de kijker verder doorgestuurd wordt naar bijvoorbeeld nieuwspaginas waar
40

meer

te

lezen

is

over

bepaalde

onderwerpen die in NIEUWSUUR aan bod komen.

36 37 38 39 40

Martin Lister, et. al., New Media: A Critical Introduction. (Oxon: Routledge, 2009), 13-46. Lister, 22. Lister, 26. Lister, 28. Zie bijvoorbeeld de bijlage, foto 12 en 13.

11

Conclusie
Om de hierboven beschreven transitie van televisie in een breder kader te plaatsen, kun je stellen dat deze vorm van transitie gezien kan worden als een vooruitgang als een open proces. De transitie kan dan gezien worden als een open ontwikkeling waarbij steeds weer nieuwe mediale vormen ontstaan.41 Dit concept kent twee varianten die nauw met elkaar verbonden zijn: Enerzijds het idee van een voortdurende vernieuwing van de veelvoudige mediale vormen, waarbij de telkens meest geavanceerde de plaats inneemt van de dan achterhaalde. En anderzijds het idee van een Aufhebung van de oudere vormen in de nieuwe.42 Bij de eerste variant neemt het nieuwe medium de plaats in van het oude medium. Bij de tweede variant gaan de oude media niet helemaal ten onder, maar worden ze in een veranderde vorm onderdeel van het nieuwe medium. Een voorbeeld die door Kessler wordt gegeven is de digitale vorm van cinema. In dit licht kan de transitie van televisie gezien worden als een vooruitgang als een open proces met als vorm de Aufhebung van de oudere vorm in de nieuwe. Televisie vernieuwt zijn ervaring van de traditionele ervaring van televisie door er nieuwe eigenschappen aan toe te voegen. Het oude medium televisie verdwijnt hierbij niet helemaal, omdat veel eigenschappen van het traditionele medium blijven bestaan. In de toekomst zal televisie zich steeds blijven vernieuwen, wanneer er weer nieuwe mogelijkheden mogelijk zijn. Op deze manier blijft het medium aantrekkelijk bij de kijker. De ontwikkeling van televisie om de kijker tevreden te houden, kan volgens Williams gezien worden als de social shaping of technology.43 Hiermee bedoelt hij dat nieuwe technologien worden gevormd door de maatschappij en niet andersom: nieuwe media zullen ontstaan vanuit een noodzaak of behoefte van de mens.44 De identiteit van televisie verandert dus voortdurend: de identiteit van het medium is flude en vervormbaar door elk nieuw element dat het hele medialandschap reconfigureert.45 Op dit moment verandert de identiteit van televisie van een passief naar een (inter)actief medium, waarbij de kijker veel meer zelf kan doen. Casetti stelt

41

Frank Kessler, Het idee van vooruitgang in de mediageschiedschrijving. (Utrecht: Universiteit Utrecht, 2002), Kessler, 16. Lister, 85. Raymond Williams, Television. (Londen, New York: Routledge, 2003), 1-25. Kessler, 19.

13.
42 43 44 45

12

het volgende: Attendance has ceded the field to performance. 46 Volgens Casetti breiden vormen van doing zich uit: sensory doing breidt zich uit doordat zintuigen meer gebruikt kunnen worden. Eerst kon er alleen gekeken worden naar de tv, nu kan men zelfs de tvervaring ervaren door zelf bezig te zijn met extra opties op het tweede scherm. Door de hypermediale ervaring wordt het gevoel (van liveness) ook intenser beleefd. Casetti noemt dit emotional doing. Technological doing houdt in dat de kijker zelf bezig is met apparaten die door de kijker geactiveerd moeten worden. Televisie moest natuurlijk altijd al bediend worden, maar tegenwoordig is er sprake van veel meer technological doing dan eerst; men kan nu tijdens het tv kijken ook het second screen bedienen en kan daar kiezen wat hij/zij wel en niet wil zien. Een voorbeeld is de extra achtergrondinformatie die de kijker kan verkrijgen via het tweede scherm van NIEUWSUUR. Nieuwe vormen van doing bij televisie zijn: Relational doing, waarbij er groepen geconstrueerd worden via sociale media, zoals Twitter. Expressive doing houdt in dat men zelf berichten over het programma post op Twitter. Op deze manier uiten kijkers zichzelf en kunnen zij makkelijk hun mening geven over bepaalde onderwerpen. 47 Een voorbeeld is de Twitterstream die in het tweede scherm van NIEUWSUUR is gentegreerd waar kijkers over de verschillende nieuwsonderwerpen hun mening kunnen geven en waar zij ook een groep kunnen vormen door op anderen te reageren. Al met al zorgt de nieuwe vorm van televisie, waarbij het tweede scherm is gentegreerd, voor nieuwe ervaringen voor de kijker en misschien kan deze verandering ook wel gezien worden als een verandering in het dispositief van het medium televisie. 48 Meer onderzoek op dit gebied zal dit moeten laten blijken. n ding is zeker: Het proces van remediatie van het medium televisie zal zich blijven herhalen; het is een open proces.

46

Francesco Casetti, Back to the Motherland: The Film Theatre in the Postmedia Age, Screen 52.1 (2011): 1Casetti, 7. Kessler, 20-23.

12, 6.
47 48

13

Literatuur
Bolter, D. en Richard Grusin. Remediation: Understanding New Media. Cambridge: MIT Press, 2000.

Casetti, Francesco. Back to the Motherland: The Film Theatre in the Postmedia Age, Screen 52.1 (2011): 1-12.
Cesar, Pablo, Dick C.A. Bulterman, en A. Jansen. "Usages of the Secondary Screen in an Interactive Television Environment: Control, Enrich, Share, and Transfer Television Content." Lecture Notes in Computer Science, 2008. Jenkins, Henry. Convergence Culture: Where Old and New Media Collide. New York, Londen: New York University Press, 2006. Kessler, Frank. Het idee van vooruitgang in de mediageschiedschrijving. Utrecht: Universiteit Utrecht, 2002. Lister, Martin. et al., New Media: A Critical Introduction. Oxon: Routledge, 2009. Luyten, K., K. Thys, S. Huypens en K. Coninx. Telebuddies on the move: socialstitching to enhance the networked gaming experience. NetGames 2006. Swedlow, Tracy. "Interactive Enhanced Television: A Historical and Critical Perspective." (2000) Interactive Pioneers. Geraadpleegd op 19 maart 2012, http://www.interactive pioneers.org/itvtoday3.html. Ursu, M.F., et. al. Conceiving shapeshifting TV: A computational language for trulyinteractive TV. EuroITV 2007. Vol. 4471. (2007): 96-106. Van Vliet, H. Where Television and Internet meet: New experiences for rich media, http://comcom.uvt.nl/e-view/02-1/vliet.pdf. Williams, Raymond. Television. Londen, New York: Routledge, 2003. Ytreberg, Espen. Extended liveness and eventfulness in multi-platform reality formats. New Media Society 11.4 (2009): 467-482.

Bronnen
NOS, NTR. Nieuwsuur. Uitzending 12 april 2012. NOS, NTR. "Nieuwsuur en het tweede scherm." Nieuwsuur, 6 april 2012. Geraadpleegd op 12 april 2012, http://nieuwsuur.nl/video/359762-nieuwsuur-en-het-tweedescherm.html. NOS, NTR, "Over Nieuwsuur." Nieuwsuur, Geraadpleegd op 11 april 2012. http://nieuwsuur.nl/over-nieuwsuur/ Van Velthoven, Luke . "Nieuwsuur introduceert tweede scherm." Bright, 16 maart 2012. Geraadpleegd op 12 april 2012, http://www.bright.nl/nieuwsuur-introduceert-tweedescherm.

14

Bijlage

1. Tab nieuwsoverzicht op tweede scherm: over een aantal hoofdonderwerpen uit het nieuwsoverzicht is meer informatie te vinden op het tweede scherm.

2. Tab nieuwsachtergrond. Wouter Bos reageert op commissie- De Wit. Over dit onderwerp is veel meer informatie te vinden dan in het nieuwsoverzicht. Op dit onderwerp wordt in het programma op tv al dieper ingegaan en op het tweede scherm wordt er een heel overzicht gegeven van gebeurtenissen rondom dit onderwerp. Allereerst wordt er een inleiding gegeven over het onderwerp. Vervolgens kun je verder bladeren naar verdiepingsonderwerpen als De 6 ingrepen, conclusies, enzovoorts.

15

3. Tab met verdieping over het onderwerp Wouter Bos reageert op commissie-De Wit.

4. Tab met verdieping over het onderwerp Proces Decembermoorden: hoe verder? Eerst wordt een inleiding op het onderwerp gegeven, vervolgens kun je zelf verder bladeren in andere tabs voor meer informatie over het onderwerp.

16

5. Een van de tabs waarnaar je verder kan bladeren, is de decembermoorden. Hier krijg je overzicht van gebeurtenissen rondom de decembermoorden die al uit 1982 stamt.

6. Daarnaast zijn er ook filmpjes te zien die met dit onderwerp te maken hebben. Je kunt bijvoorbeeld naar het nieuwsbericht Suriname neemt amnestiewet aan. Andere filmpjes die je kunt bekijken zijn: Stille tocht in Paramaribo tegen omstreden amnestiewet en Demonstratie in Amsterdam tegen amnestiewet Suriname. Ook kun je oproepen op Facebook zien van slachtoffers Janine en Yasser.

17

7. Het volgende onderwerp in de tv-uitzending gaat over de scholen van Amarantis die gered lijken te zijn. Op het tweede scherm is wederom meer informatie te vinden over dit onderwerp. Hier zie je de tab waarnaar het rode balkje met live springt, wanneer de presentator in het tv-programma dit onderwerp introduceert. Vervolgen kan er verder worden gebladerd naar meer informatie. Zie foto 8.

8. Verdiepende informatie over Scholen Amarantis lijken gered. Meer informatie over de problemen rondom de scholen van Amarantis.

18

9. Het volgende onderwerp in de uitzending gaat over de onderhandelingen in het Catshuis over de nieuwe bezuinigingen. Wederom springt het balkje live naar de juiste tab op het tweede scherm. In de uitzending zullen van die week zullen elke dag andere dossiers onder de loep worden genomen. Deze uitzending gaat het over de bezuinigingen op Defensie. Meer informatie is te lezen op het tweede scherm.

10. Een van de deelonderwerpen op het tweede scherm gaat over de eerdere bezuinigingen op Defensie.

19

11. Ook wordt er verder ingegaan op de begrotingsregels van 2013. Genteresseerden kunnen zich verdiepen in deze regels.

12. In het laatste onderdeel van de uitzending gaat men nog in op het actuele sportnieuws. Een overzicht van nieuwsberichten is dan te zien op het tweede scherm. In dit geval wordt er gelinkt naar de webpagina van het NOS-nieuws om meer te lezen over de onderwerpen. Zie foto 13.

20

13. Een voorbeeld van een nieuwspagina waar vanuit het tweede scherm naar gelinkt wordt.

21