Sunteți pe pagina 1din 392

A Divina Comdia

Dante Alighieri
4

ndIce
Noia Ediiorial 5
OrclIa do livro 9
Noicia Diografica 11
A DIVINA COMDIA 15
INFEFNO 16
PUFCATFIO 267
PAFASO 524
ndicc dos Canios 783
9

A DIVINA COMDIA
DE
DANTE ALIGHIERI

Dcdcundo-Ic o Paraso" csccuu Duntc u
Cungundc dcu Scuu. O scntdo dcstu oIu nuo
c sncs; uo contuo cu c oscnsu, os outo
c o scntdo tcu, outo uqucc dus cosus
sgncudus.
Dccuuuu Duntc con cssus uuuus quc u
Divina Concdia" c un ocnu ucgco. Nuo
soncntc no ocnu Iu ucgous utcuucs, nus
o ocnu, nu suu ntcczu, tcn unu sgncuuo,
ou ncIo, uuus sgncuocs ucgcus.
Mutus oun us ntcctuocs quc du Divina
Concdia" sc zcun soI cssc onto dc ustu.
Aguns concntudocs uscun cn nuo cudcncu
o scu scntdo nou c tcogco; outos consdcun
o ocnu duntcsco cono unu oIu dc nsuuo
otcu c gudu ntnuncntc us ucsstudcs
cssous do octu.
Nuo suo, ocn, us ntcnocs ucgcus quc
consugun u notududc du Concdia" duntcscu,
u quu os stcos utIuun u quucuuo dc
10
dunu. A Divina Concdia" c, ncuncntc, unu
onduuc oIu dc untusu c dc ccscntuuo
octcu, tuucz un dos ontos ntcs quc u
ntcgcncu Iununu odc ucunu.
Nu cscntc cduo, o ocnu duntcsco c
ucscntudo nu tuduuo cn tccctos nudos
cono no tcxto ognu, dc Josc Pcdo Xuuc
PnIco. Nuo Iu dudu dc quc oucus oIus
ucscntun us dcududcs quc ucscntu u
Divina Concdia" uu u tuduuo cn outos
donus, csccuncntc uu qucn us outus
dcududcs qucu uuntu uqucus dccocntcs du
conscuuuo do ncto ognu c du nu. A
tuduuo dc Xuuc PnIco consttu unu oIu
dgnu dc udnuuo. Fc, Iustuntc cuu, conscguc
coduz gundc utc du ou octcu do
nuuuIoso ocnu tuuno.
Fonic. orclIa" da cdiao digiializada
11

NOTCIA BIOGRFICA

Duntc AgIc nusccu cn Focnu, cn nuo dc
l2b5, dc donu Hcu c dc AdgIco AgIc. Dc
unu noIc c uIustudu, dcdcou-sc dcsdc ccdo
uos cstudos, scndo quc o cccIc Hunctto Lutn
o un dos scus ncstcs. Estudou ctus c ccncus,
nuo sc dcscudundo do dcscnIo c du nscu. Mus
tudc ucou-sc tunIcn u tcoogu.
Moo undu, Duntc utcou du udu otcu
du suu cdudc. En l2S9, os cxudos ocntnos,
untundo-sc uos outos gIcnos dc Toscunu,
tcntuun nuud u HcIcu. O cxccto ocntno
dcu-Ics IutuIu cn Cunudno no du ll dc
unIo dc l2S9, conscgundo dcotu-os. Duntc
utcou dcstus ocuocs ntucs, conIutcndo
nu cuuuuu. Pouco dcos, utcou tunIcn do
usscdo uo custco dc Cuonu.
Scndo ncccssuo, uu conscgu cugos du
HcIcu, ctcncc u unu coouuo, Duntc sc
nsccucu nu dos ncdcos c unuccutcos, quc cu
u scxtu cntc us ussn cIunudus Atcs Muocs.
Suu utuuuo nu udu Icu o IIuntc.
Cononc dz Hoccucco, cn Focnu nuo sc
tonuuu ncnIunu dcIcuuo scn quc cc dcssc u
12
suu onuo. Vuus uczcs o cnIuxudo du
HcIcu, uuus uczcs ctcnccu uo ConscIo do
Estudo, c, nuncntc, cn lJUU, oItcuc o cugo dc
oc, quc cu u sucnu nugstutuu otcu
dc Focnu.
Cononc cc ncsno dz, nunu dc suus cutus,
us suus dcsguus sc ognuun du suu ccuo
uo oudo. A cdudc dc Focnu cu duddu cn
dos utdos. os Huncos c os Pctos, quc
dctcnnuuun cqcntcs contos, dsso
csutundo quc os ocs, cntc os quus Duntc,
csoucsscn cxu uguns cntc os cuIcus,
ctcnccntcs us nus ustcs unus dc Focnu.
Os Pctos, ocn, cncontuun unu ocusuo
ocu uu oItc o nundo nu cdudc c on os
scus nngos. Aouctundo-sc du ussugcn o
Focnu dc Cuos dc Vuos, nuo do c du
Funu, cn uugcn uu Honu, conscguun
conucncc-o c conucncc uo Puu Honuco VIII, dc
quc os Huncos cun nngos du Cusu dc Funu
c du Cu Honunu. Os notuucs du cdudc
cnuuun cnIuxudocs uo Puu, c cntc ccs,
Duntc, uu dssduud-o do ntuto dc cntcgu u
cdudc u utc nus uccosu. Honuco, ocn,
tcgucsundo, nuntcuc os cnIuxudocs
ocntnos nu cxcctutuu, cnquunto Cuos dc
Vuos cnossuuu os Pctos no nundo dc Focnu,
csutundo du un codo dc uocncus c
suqucos.
13
Mudzcndo u cdu du Cu Honunu, utu
Duntc dc Honu uu uotu uu u Toscunu.
CIcgundo, ocn, nus oxndudcs dc Focnu,
souIc quc os scus nngos, ucusundo-o dc sc
gIcno, c, undu, dc tc-sc uouctudo do
dnIco Ico, o tnIun condcnudo uo cxo, c u
ugu unu csudu nutu c quc us suus
osscssocs Iuuun sdo dccdudus. Concou,
cntuo, uu Duntc, u udu duu do cxudo c do
cscgudo quc conIccc
... conc sa di salc
Lo anc alirui c conc c duro callc
Lo sccndrc c 'l salir cr l'alirui scalc.
Mudundo cqcntcncntc dc cdudc, scundo u
uuos scnIocs, uucu Duntc os tnos unos dc
suu udu. Mocu, con u dudc dc 5b unos, cn
Huucnu u l4 dc sctcnIo dc l.J2l.
A oIu octcu dc Duntc sc cndc, nu suu
nuxnu utc, uo scu uno uuncntc cstuu
o Hcutz dc Foco Potnu. Duntc conIcccu
Hcutz, quundo cc tnIu nouc unos c Hcutz oto.
Tonou u uc-u dcos dc nouc unos, c, nus tudc,
outus oucus uczcs, os Hcutz cusou-sc, c
nocu cn l29U. EnIou, tunIcn, Duntc sc
cusussc cn l29l con Gcnnu Donut c con cu
tucssc uuos Ios, o uno o Hcutz
constuntcncntc nsou u suu ocsu. A nuo
utc dus cunocs, dos sonctos c dus Iuudus quc
14
consttucn o Canzonicrc suo dcdcudos u suu
unudu; u Vida Nova c unu Istu dos scus
unocs con Hcutz; u Divina Concdia, o suInc
ocnu quc tuucz u Iunundudc nuncu ucu
sucudo, cndc-sc tunIcn uo scu uno o
Hcutz, Icn cono uo dcsco dc ungu-sc dc scus
nngos c dc cxo us suus dcus otcus.
Acn dcssus oIus, csccucu o Conviic,
concndo du osou do scu tcno, cxostu
coqcntcncntc soI u onu dc concnto u tcs dus
suus cunocs; o Dc nonarquia, tutudo otco; o
Dc vulgari cloqucniia, tutudo ogco, dcxudo
nconcto.

15

A DIVINA
COMDIA

Dante AIIgbIerI
16

-INFERNO-
17

CANTO I

Duntc, cddo nunu scuu cscuu, cu ncu todu u notc. Sundo
uo ununIccc, concu u suI o unu conu, quundo Ic
utuucssun u ussugcn unu untcu, un cuo c unu oIu, quc o
cccn uu u scuu. Auccc-Ic cntuo u nugcn dc Vgo,
quc o cunnu c sc occcc u tu-o dc u, uzcndo-o ussu co
Incno c co Puguto. Hcutz, dcos, o guuu uo Puuso.
Duntc o scguc.

DA nossa vida, cn ncio da jornada,
AcIci-nc nuna sclva icnclrosa,
3 Tcndo crdido a vcrdadcira csirada.

Dizcr qual cra c cousa iao cnosa,
Dcsia lrava cscssura a ascridadc,
6 Quc a ncnoria a rclcnlra inda cuidosa.

Na noric Ia ouco nais dc accrlidadc;
Mas ara o lcn narrar la dcarado
9 Dc ouiras cousas quc vi, dirci vcrdadc.

Coniar nao osso cono iinIa cnirado;
Tanio o sono os scniidos nc ionara,
12 Quando Ici o lon caninIo alandonado.

Dcois quc a una colina nc ccrcara,
18
Ondc ia o valc cscuro icrninando,
15 Quc avor iao rofundo nc causara.

Ao alio olIci, c ja, dc luz lanIando,
Vi-lIc csiar s csaldas o lancia,
18 Quc, ccrio, cn ioda aric vai guiando.

Eniao o assonlro un ianio sc aquicia,
Quc do ciio no lago crdurava,
21 Naqucla noiic airilulada, inquicia.

E cono qucn o ancliio csgoiava
Solrc as ondas, ja salvo, inda ncdroso
24 OlIa o nar crigoso cn quc luiava,

O ncu anino assin, quc ircnc ansioso,
Volvcu-sc a rcnirar vcncido o csao
27 Quc Ioncn vivo janais assou diioso.

Tcndo ja rcousado o coro lasso,
Scgui cla dcscria falda avanic;
30 Mais laio scndo o c firnc no asso.

Eis da sulida quasc ao ncsno insianic
Assona agil c raida anicra
33 Tcndo a clc or nalIas canlianic.

Nao sc afasiava dc anic nin a fcra;
E cn nodo ial ncu caninIar iolIia,
36 Quc airas or vczcs cu iornar quiscra.
19

No ccu a aurora ja rcslandccia,
Sulia o sol, dos asiros rodcado,
39 Scus socios, quando o Anor divino un dia

A iais rinorcs novincnio Ia dado.
Mc infundian dcsia aric alna cscrana
42 Da fcra o dorso alcgrc c nosqucado,

A Iora ancna c a quadra docc c nansa.
Dc un lcao dc rccnic surgc o asccio,
45 Quc ao ncu ciio o avor dc novo lana.

Quc nc invcsiissc cniao cuido inquicio;
Con fonc c raiva airoz fronic lcvania;
48 Trcncr arccc o ar ao scu conscio.

Eis surgc lola, quc dc nagra csania;
Dc anlics iodas arccia cIcia;
51 Foi causa a nuiios dc niscria iania!

Con iania inicnsa iorvaao nc cnlcia
Pclo icrror, quc o ccnIo scu novia,
54 Quc a ncnic aliura nao sulir rcccia.

Cono qucn lucro ancla noiic c dia,
Sc acaso o icno dc crdcr lIc cIcga,
57 Fclcnia cn ranio c irisic sc ccrucia,

A fcra assin nc fcz, quc nao sosscga;
20
Pouco a ouco nc invcsic aic lanar-nc
60 La ondc o sol sc cala c a luz nc ncga.

Quando ao valc cu ja ia laqucar-nc
Algucn fraco dc voz diviso crio,
63 Quc aos largo silcncio qucr falar-nc.

Tanio quc o vcjo ncssc grao dcscrio,
Tcn conaiao dc nin" lradci iransido
66 Qucn qucr quc scjas, sonlra ou Ioncn
ccrio!"

Honcn nao sou" iornou-nc nas Ici sido,
Pais lonlardos cu iivc; scnrc anada
69 Maniua lIcs foi; Iavian la nascido.

Nasci dc Julio cn cra rciardada,
Vivi cn Fona sol o lon Augusio,
72 Quando cn dcuscs Iavia a crcna crrada.

Pocia, dccanici fciios do jusio
FilIo dc Anquscs, quc dc Troia vcio,
75 Dcois quc lion solcrlo foi conlusio.

Mas or quc iornas da irisicza ao ncio?
Por quc nao vais ao dclciioso nonic,
78 Quc o razcr iodo cnccrra no scu scio?"

OI! Virglio, iu cs aqucla fonic
Dondc cn rio caudal lroia a cloqucncia?"
21
81 Falci, curvando vcrgonIoso a fronic.

dos ocias lusirc, Ionra, cnincncia!
ValIan-nc o longo csiudo, o anor rofundo
84 Con quc cn icu livro rocurci cicncia!

s ncu ncsirc, o nodclo scn scgundo;
Unicancnic cs iu quc Ias-nc cnsinado;
87 O lclo csiilo quc Ionra-nc no nundo.

A fcra vcs quc o asso nc Ia vcdado;
Salio fanoso, acudc ao crscguido!
90 Trcno no ulso c vcias, iransiornado!"

Fcsondcu, do ncu ranio condodo;
Tc convcn ouira roia dc ora avanic
93 Para o lugar sclvagcn scr vcncido.

A fcra, quc ic faz lradar ircnanic,
Aqui assar nao dcia inuncncnic;
96 Tanio sc oc, quc naia o caninIanic.

Tcn iao na naiurcza, c iao furcnic,
Quc os aciiics scus janais sacia,
99 E fonc, inando, nais quc dc anics scnic.

Con nuiios aninais sc consorcia,
Ha-dc a ouiros sc unir ic scr cIcgado
102 Lclrcu, quc a lcvc Iorrida agonia.

22
Por ouro ou or odcr nunca icniado
Salcr, viriudc, anor icra or noric,
105 Scndo cnirc Fcliro c Fcliro oicniado.

Scra da Iunildc Iialia anaro foric,
Por qucn Canila a virgcn dcra a vida,
108 Turno Eurialo, Niso acIaran noric.

Por clc, cn ioda aric, rcclida
Ira lanar-sc no infcrnal asscnio,
111 Dondc foi cla Invcja conduzida.

Agora, or icu rol, cu icnIo o inicnio
Dc lcvar-ic conigo; ir-ic-ci guiando
114 Pcla csiancia do cicrno sofrincnio,

Ondc, csiridcnics griios cscuiando,
Vcras alnas aniigas cn ioriura
117 Scgunda noric a lrados sulicando.

Ouiros lcdos vcras, quc, cn rova dura
Das cIanas, inda cscran icr o gozo
120 Dc Dcus no rcnio da inorial vcniura.

Sc la sulir quiscrcs, un diioso
Esriio, nclIor ic scra guia,
123 Quando cu dciar-ic, ao rcino glorioso.

Do ccu o Incrador, a rclcldia
MinIa lci casiigando, nao conscnic
23
126 Quc cu da cidadc sua Iaja a alcgria.

En ioda aric incra onioicnic,
Mas icn no Enrco sua augusia scdc.
129 Fcliz, or clc, o clciio gloria ingcnic!"

Vaic, rogo-ic" cu dissc nc conccdc,
Por cssc Dcus, quc nunca Ias conIccido,
132 Porquc csic c naior nal dc nin sc arrcdc.

Quc, aic ondc disscsic conduzido,
oria dc Sao Pcdro cu va coniigo
E vcja os naus quc Iouvcsic rcfcrido".

136 Movc-sc o Vaic cniao, aos o sigo.

1. En nco cic. Aos 35 anos. Danic iinIa 35 anos no dia 25 dc
naro dc 1300, ano no qual o aa Donifacio VIII roclanou o
rinciro Julilcu. 2. TcncIosu cic., sinlolica sclva dos vcios
Iunanos. 32. Puntcu, snlolo da luuria c da fraudc;
oliiicancnic, dc Florcna. 44. Un cuo, snlolo da solcrla
c da violcncia; oliiicancnic, da Frana. 40. LoIu, snlolo da
avarcza c da inconiincncia; oliiicancnic da Curia Fonana.
62. Agucn cic., o ocia Virglio Maro, snlolo da razao
Iunana. 105. Entc Fcto c Fcto, cnirc Monicfcliro c Fcliro.
122. Esto ncIo, Dcairiz, a nulIcr quc Danic anou.
24

CANTO II

Dcos du nuocuuo us Musus, Duntc, consdcundo u suu
uquczu, duudu dc uucntuu-sc nu uugcn. Dzcndo-Ic, ocn,
Vgo, quc cu Hcutz qucn o nunduuu, c quc Iuuu qucn sc
ntccssuuu cu suu suuuuo, dctcnnu-sc scgu-o c cntu con
o scu guu no dc cunnIo.

FOFA-sc o dia; c o ar, sc cncvoando,
Aos aninais, quc vivcn solrc a icrra,
3 As fadigas iolIia; cu so, vclando,

Mc aarclIava a susicniar a gucrra
Da jornada, assin cono da icdadc,
6 Quc vai iniar ncnoria, quc nao crra.

Musas! do gcnio oicsiadc!
Valci-nc! Aqui, o ncnic, quc guardasic
9 Quanio vi, nosira a cgrcgia qualidadc.

Pocia", assin falci, quc concasic
A guiar-nc, vc lcn sc cn nin crsisic
12 Calor quc, cnrcsa quc nc fias, lasic.

Quc o ai do Slvio fora, rcfcrisic,
Corruivcl ainda, aic o infcrno
15 Scn crdcr o quc cn coro Iunano cisic.
25

Sc do nal assin quis o inigo cicrno,
Origcn vcndo nclc do alio cfciio,
18 O quc c o qual, scgundo o quc disccrno,

Pcla razao lcn odc scr acciio;
Quc ara Fona c o incrio sc fundarcn
21 Fora no ccu or gcniior clciio;

qual c ao qual calia aarclIarcn,
Dizcndo-sc a vcrdadc, o lugar sanio
24 Aos quc do naior Pcdro o solio Icrdaran.

Ncssa cnrcsa, cn quc o Ias louvado ianio,
Cousas ouviu, dc quc surgiu noiivo
27 Ao scu iriunfo c ao oniifcio nanio.

La foi o Vaso Elciio ainda vivo.
Conforio ia luscar, fc, quc csirada
30 Da salvaao rincio c dccisivo.

Por quc irci? Qucn crniic csia jornada?
Encias, Paulo sou? Essa vcniura
33 Ncn cu, ncn ouircn crc scr-nc adaiada.

Fcccio, ois scja aio dc loucura,
Sc cu nc rcsigno a concicr a cnrcsa.
36 Surc, cs salio, o quc digo cn frasc cscura".

Cono qucn ora qucr, ora dcsrcza,
26
Sua alna a idcias novas icn disosia,
39 Mosirando aos scus dcsgnios csiranIcza,

Assin fiz cu na icnclrosa cncosia,
Porquc, cnsando, alandonava o inicnio,
42 Fornado rcssa, quc ora nc dcsgosia.

Do icu dizcr sc aiinjo o cnicndincnio"
Do nagnanino a sonlra nc iornava,
45 Eivado csias dc ignolil scniincnio,

Quc do Ioncn nuiia vcz faz alna ignava,
Das Ionrosas acs o dcsviando,
48 Qual sonlra, quc o corccl ao ncdo irava.

Dcssc icnor livrar-ic dcscjando,
Por quc vin ic dirci c quanio ouvido
51 Hci logo ao vcr-ic nscro luiando.

No Linlo cra suscnso. cis rcqucrido
Por Dana fui iao lcla, iao donosa,
54 Quc as ordcns suas rcsio lIc Ici cdido.

DrilIavan nais quc a csircla radiosa
Os scus olIos; suavc assin dizia
57 Dc anjo con voz, falando-nc icdosa.

Dc Maniua alna corics, quc inda Iojc cn dia
No nundo gozas fana iao sonora,
60 Quc, cnquanio cisiir nundo, nais sc anlia,
27

Anigo ncu, quc a soric dcsadora,
Pcla dcscria falda indo, incdido
63 Dc ncdo, airas os assos volia agora.

Tcno quc csicja ianio ja crdido,
Quc iardc cu icnIa vindo a socorrc-lo,
66 Pclo quc la no ccu dclc Ici salido.

Paric, ois, c con icu discurso lclo
E quanio o salvar ossa do crigo
69 LIc acodc; c nc consolc o icu dcsvclo.

Sou Dcairiz, quc cnvia-ic ao quc digo,
Dc lugar vcnIo a quc voliar dcscjo.
72 Anor conduz-nc c faz-nc insiar coniigo.

Voliando ao ncu ScnIor, cn iodo o cnscjo
Fcciirci louvor, quc Ias ncrccido".
75 Tornci-lIc, quando ja calar-sc a vcjo.

ScnIora da viriudc, a qucn icn sido
Dado so quc roccda a csccic Iunana
78 Quanio c no nundo sullunar coniido,

Tanio raz-nc a ordcn quc dc ii dinana,
Quc, ja cunrida, Iouvcra inda dcnora.
81 En nc alrir icu qucrcr nao nais ic afana.

Diz-nc, orcn, or quc razao, ScnIora,
28
Daiar a csic ccniro Ias rcsolvido
84 Do ccu, a quc ardcs or voliar agora".

Sc qucrcs ianio scr csclarccido
Eu ic dirci" iornou-nc frasc lrcvc
87 Por quc scn ncdo s ircvas Ici dcscido.

Soncnic as cousas rcccar sc dcvc
Quc a ouircn odcn scr causa dc dano
90 Nao das nais. a icnor a causa c lcvc.

Dc Dcus favor criou-nc solcrano
Tal, quc a vossa niscria nao nc cnccc
93 Ncn dcsic inccndio assalia o fogo insano.

Nolrc Dana Ia no ccu, quc conadccc
O nal, a quc ic cnvio; c ianio inlora,
96 Quc la dccrcio ausicro sc cnicrnccc.

Volvcndo-sc a Luzia, assin a cora.
O icu scrvo ficl ianio criga,
99 Quc ao icu anaro o rcconcndo agora".

Luzia, scnrc do quc c nau iniga
Erguc-sc c ao lugar foi, cn quc cu scniada
102 Ao lado csiava dc Faqucl aniiga.

Dc Dcus vcro louvor!" diz-nc arcssada
Por quc nao socorrcr qucn ic anou ianio,
105 Quc so or ii dciou do vulgo a csirada?
29

Nao lIc ouvcs, Dcairiz, o anargo ranio?
Nao vcs quc junio ao rio c conlaiido,
108 Quc ao nar nao corrc, or norial csanio?"

Os danos, iao vcloz, nao icn fugido
Ningucn, ncn rocurado o quc dcscja,
111 Cono cu, cn icndo vozcs iais ouvido;

O irono ncu dcici, or quc ic vcja,
Fiada cn icus discursos cloqucnics,
114 Honra iua c dc qucn ic ouvindo csicja".

Assin falava c os olIos fulgcnics
Con lagrinas a nin cla volvia,
117 Para arcssar-nc a vir assaz oicnics.

A ii vin, ois, cono cla rcqucria;
Da fcra ic livrci, quc da colina
120 Tao crio ja, icus assos incdia.

Quc fazcs, ois? Por quc, or quc donina
Tania fraqucza o ciio csavorido?
123 Por quc ao valor iua alna nao sc inclina,

Quando cs clas ircs sanias roicgido,
Quc na coric do ccu or ii sc csncran,
126 E gozar ianio lcn lIc c ronciido?"

Quais florcs, quc, fccIadas, sc alaicran
30
Da noiic ao frio, c, quando o sol aquccc,
129 Ergucn-sc alcrias na Iasica, iais cono cran,

Tal ncu valor rcnova c forialccc.
Tanio ardincnio o coraao nc aviva,
132 Quc cclanci, cono qucn janais icncssc.

Dana cn socorrcr-nc conassiva!
E iu, quc a voz lIc ouvindo, olcdcccsic,
135 Corics ao rogo c con voniadc aiiva,

Por icu dizcr no ciio nc accndcsic
Dcscjo ial dc vir, quc sou iornado
138 Ao roosiio, a quc anics nc iroucsic.

Vai, ois nosso qucrcr 'sia conlinado.
Scras ncu guia, ncu scnIor, ncu ncsirc!"
Dissc-lIc assin. Movcu-sc clc; ao scu lado

142 Pclo caninIo cnirci alio c silvcsirc.

13. O u dc Suo, Encias. 28. O Vuso Sao Paulo quc nos
Aios dos Aosiolos c cIanado o Vaso dc clciao. 76. ScnIou
du utudc, Dcairiz sinloliza a icologia. 94. NoIc Dunu,
Maria, nac dc Jcsus, snlolo da niscricordia divina. 97.
Luzu, nariir c sania, snlolo da graa iluninanic. Huquc,
filIa dc Lalao c nulIcr do airiarca Jaco, sinloliza a vida
conicnlaiiva.
31

CANTO III

CIcgun os Poctus u otu do Incno, nu quu cstuo csctus
tcucs uuuus. Entun c no ucstIuo cncontun us unus dos
gnuuos, quc nuo oun cs u Dcus, ncn cIcdcs. Scgundo o
cunnIo, cIcgun uo Aqucontc, ondc cstu o Iuquco ncnu,
Cuon, quc ussu us unus dos dunudos u outu nugcn, uu o
suco. Tcnc u tcu, uncu unu uz c Duntc cu scn
scntdos.

POF nin sc vai das dorcs norada,
Por nin sc vai ao adcccr cicrno,
3 Por nin sc vai gcnic condcnada.

Movcu Jusiia o Auior ncu scniicrno,
Fornado fui or divinal ossana,
6 Salcdoria suna c anor surcno.

No cisiir, scr ncnIun a nin sc avana,
Nao scndo cicrno, c cu cicrnal crduro.
9 Dciai, o vos quc cnirais, ioda a cscrana!"

Esias alavras, cn lcirciro cscuro,
Eu vi, or cina dc una oria cscriio.
12 Scu scniido" dissc cu Mcsirc nc c duro"

Tornou Virglio, no lugar criio.
32
Aqui dciar convcn ioda susciia;
15 Todo ignolil scniir scja roscriio.

Eis a csiancia, quc cu dissc, s dorcs fciia,
Ondc Ias dc vcr aiorncniada gcnic,
18 Quc da razao crda csia sujciia".

Pcla nao nc iravando diligcnic,
Con lcdo gcsio c coraao nc crguia,
21 E aos nisicrios guiou-nc inconiincnii.

Por cssc ar scn csirclas irronia
Soar dc ranio, dc ais, dc alios gcnidos.
24 Tanlcn ncu ranio, dc os ouvir, corria.

Lnguas varias, discursos insofridos,
Lancnios, vozcs roucas, dc ira os lrados,
27 Funor dc naos, dc unIos csiorcidos,

Ncsscs arcs, ra scnrc cncvoados,
Fciunlavan girando c scnilIando
30 Arcais or iufao aiorncniados.

A ncnic aquclc Iorror nc criurlando,
Dissc a Virglio. Mcsirc, quc ouo agora?
33 Qucn sao csscs, quc a dor csia rosirando?"


Dcsic nscro nodo" iornou cIora
Qucn vivcu scn janais icr ncrccido
33
36 Ncn louvor, ncn ccnsura infanadora.

Dc anjos ncsquinIos coro c-lIcs unido,
Quc rclcldcs a Dcus nao sc nosiraran,
39 Ncn ficis, or si sos Iavcndo sido".

Dcsdouro aos ccus, os ccus os dcsicrraran;
Ncn o rofundo infcrno os rccclcra,
42 Dc os icr consigo os naus sc gloriaran".

Quc dor iao viva dclcs sc aodcra,
Quc aos caridos noiivo da iao foric?"
45 Scrci lrcvc cn dizcr-io" nc asscvcra.

Nao lIcs c dado nunca cscrar noric;
iao vil scu vivcr ncssa dcsgraa,
48 Quc invcjan dc ouiros ioda c qualqucr soric.

No nundo o nonc scu nao dciou iraa;
A Clcncncia, a Jusiia os dcsdcnIaran.
51 Mais dclcs nao falcnos. olIa c assa".

Dandcira cniao ncus olIos divisaran,
Quc, a ircnular, iao raida corria,
54 Quc avcssa a ioda ausa a inaginaran.

E aos, iao lasia nuliidao scguia,
Quc, dcsirudo Iouvcssc iania gcnic
57 A noric, acrcdiiado cu nao icria.

34
Alguns ja disiinguira. cis, dc rccnic,
OlIando, a sonlra conIcci daquclc
60 Quc a gra rcnuncia fcz ignolilncnic.

Soulc logo, o quc ao ccrio nc rcvclc,
Quc cra a sciia das alnas aviliadas,
63 Quc os naus odcian c quc Dcus rcclc.

Nunca iivcran vida as dcsgraadas;
Scnrc, nuas csiando, as ioriuravan
66 Dc vcsas c iavcs as fcrroadas.

Os rosios scus as lagrinas rcgavan,
Misiuradas dc sanguc. aos cs caindo,
69 A inundos vcrncs o rcasio davan.

Dc un largo rio nargcn dirigindo
A visia, dc alnas divisci cardunc.
72 Mcsirc, dcclara, aos rogos nc anuindo,

Quc iurla c cssa" cu dissc c qual cosiunc
Tanio a assar a iorna rcssurosa,
75 Sc lcn discirno ao duvidoso lunc?"

Tornou-nc. Elicaao ninuciosa
Darci, quando iivcrnos aiingido
78 Do Aqucronic a rilcira icncrosa".

Eniao, laios os olIos c corrido
Fui, dc inoriuno a cula rcccando,
35
81 Tc o rio, cn silcncio rccolIido.

Eis vcjo a nos cn larca sc accrcando,
Dc cas colcrio un vclIo condcnados,
84 Ai dc vos! alia griia lcvaniando.

O ccu nunca vcrcis, dcscscrados.
Por nin ircva cicrna, na ouira riva,
87 Scrcis ao fogo, ao gclo iransoriados.

E iu quc csias aqui, o alna viva,
Dc cnirc csics quc sao norios, ja ic auscnia!"
90 Cono nao lIc olcdco voz csquiva,

Por ouira via iras" clc acrcsccnia
Ao orio, ondc acIaras facil iransoric;
93 La assaras scn larca ncnos lcnia".

Nao ic agasics, Caronic! Dcsia soric
Sc qucr la ondc" dissc-lIc o ncu Cuia
96 Qucn odc ordcna. E nada nais ic inoric".

Scrcno, ouvido, o gcsio sc fazia
Da lvida lagoa ao nauia idoso,
99 Qucn cn crculos dc fogo olIos volvia.

As dcsnudadas alnas doloroso
O gcsio dcscorou; dcnics rangcran
102 Logo cn lIc ouvindo o vozcar raivoso.

36
Dlasfcnaran dc Dcus c naldisscran
A csccic Iunana, a airia, o icno, a origcn
105 Da origcn sua, os ais dc qucn nasccran.

Todas no ranio accrlo, cn quc sc afligcn,
Sc acolIcn junias ao lugar ircncndo,
108 Dos naus dcsiinos, quc sc nao corrigcn.

Caronic, os gncos olIos rcvolvcndo,
LIcs accnava c a iodos rccclia.
111 Fcno cn unIo, as iardias vai laicndo.

Cono no ouiono a rana rinciia
As florcs a crdcr ic scr dcsida,
114 Dando icrra o quc icrra cricncia,

Assin dc Adan a rolc crvcriida,
Da raia un aos ouiro sc cnviavan,
117 Qual avc dos rcclanos airada.

Solrc as iurlidas aguas navcgavan;
E ojado nao iinIan no ouiro lado,
120 Mais iurlas ja no oosio sc ainIavan.

Aqui ncu filIo" dissc o Mcsirc anado
concorrcn quanios Ia colIido a noric,
123 Dc ioda a icrra, icndo a Dcus irado.

O rio ronios luscan dcsia soric,
Dc Dcus ianio a jusiia os ungc c cciia,
37
126 Tornando-sc o icnor anclo foric!

Alna inoccnic aqui janais iransiia,
E, sc Caronic conira ii sc assanIa,
129 Paicnic a causa csia, quc ianio o irriia".

Assin falava; a lurida cananIa
Trcncu c foi iao foric o novincnio,
132 Quc do ncdo o suor ainda nc lanIa.

Da icrra lacrinosa roncu vcnio,
Quc un clarao rcsirou avcrnclIado;
TolIido cniao dc iodo o scniincnio,

l36 Ca, qual Ioncn quc c do sono cnirado.

37. Dc unos cic., quc nao ionaran osiao na luia cnirc os
ficis c os rclcldcs a Dcus. 59-60. Duqucc cic., Cclcsiino V
quc rcnunciou ao aado, icndo or succssor Donifacio VIII,
ininigo dc Danic c do scu ariido. 136. Cu cic. Danic
crdcndo os scniidos, airavcssa o Aqucronic, scn salcr dc quc
nodo.
38

CANTO IV

Duntc c dcsctudo o un touuo c ucIu-sc nu ou do nco
ccuo. Entu dcos no LnIo, ondc cstuo os quc nuo oun
Iutzudos, cunus c udutos. Mus uduntc, nun ccnto
unnoso, uc os suIos du untgdudc, quc, cnIou nuo cstuos,
uucun utuosuncntc. Os dos octus dcsccn dcos uo
scgundo ccuo.

DESSE rofundo sono fui iirado
Por Iorrido csianido, csircncccndo
3 Cono qucn c or fora dcscriado.

Ergui-nc, c, os olIos quicios ja volvcndo,
Pcrscruio or salcr ondc nc acIava,
6 E a iudo no lugar sinisiro aicndo.

A vcrdadc c quc cniao na lorda csiava
Do valc dcssc alisno doloroso,
9 Dondc lrado dc infindos ais iroava.

Tao cscuro, rofundo c ncluloso
Era, quc a visia lIc inquirindo o fundo,
12 Nao disiinguia no aniro icncroso.

Eia! Daicnos, ois, da ircva ao nundo!"
O Pocia cniao dissc-nc cnfiando
39
15 Eu dcsccrci rinciro, iu scgundo".

Tornci-lIc, a alidcz sua noiando.
Cono Ici-dc ir, sc cs dc csanio doninado,
18 Quando conforio csiou dc ii scrando?"

Dos quc la sao o angusiioso csiado
Causa a quc vcs no rosio ncu inrcssa,
21 Picdadc, ncdo nao, cono Ias cuidado.

Vanos. longa a jornada cigc rcssa".
Enirou, c cu logo, o crculo rinciro
24 En quc o alisno a csirciiar-sc ja conca,

Escuici. nao nais ranio lasiinciro
Ouvi; susiros so, quc nurnuravan,
27 Vilrando do ar cicrno o csao iniciro.

Pcsarcs scn naririo os noiivavan
Dc varcs c dc infanics, dc nulIcrcs
30 Nas nuliidcs, quc ali sc ainIoavan.

ConIcccr" ncu lon Mcsirc diz nao qucrcs
Quais sao os quc assin vcs ora sofrcndo?
33 Anics dc avanic andar convcn salcrcs

Quc nao ccaran. loas olras icndo
AcIan-sc aqui; faliou-lIcs o laiisno,
36 Porial da fc, cn quc cs diioso crcndo.

40
Na vida anicccdcndo o Crisiianisno,
Dcvido culio a Dcus nunca rcsiaran.
39 Tanlcn sou dos quc cnan ncsic alisno.

Por ial dcfciio os nais nos nao nancIaran
Pcrdcno-nos. a cna c dcscs'rana,
42 Dcscjos, quc ara scnrc sc frusiaran".

Ouvi-lo, cn dor o coraao nc lana,
Pois nuiios conIcci dc alia valia,
45 A qucn do Linlo a suscnao alcana.

Mcsirc! ncu ScnIor! diz-nc inquiria,
Para icr da ccricza o firnc csicio
48 fc, quc os crros iodos dcsafia,

Por scu ncrccincnio ou clo alIcio
Daqui algucn ao ccu ja icn sulido?"
51 Da ncnic ninIa ao alvo o Mcsirc vcio,

E falou-nc. Dcs'ouco aqui irazido,
Dcsccr suliio vi foric gucrrciro;
54 Dc iriunfal coroa cra cingido.

Alnas lcvou do nosso ai rinciro,
Alcl, Noc, Moiscs, quc lcgislara,
57 Alraan, na fc, na olcdicncia iniciro,

Davi, quc solrc o ovo Iclrcu rcinara,
Isracl con scu ai c a rolc lasia,
41
60 E Faqucl, or qucn ianio sc afanara.

Para a gloria ouiros nuiios nais afasia
Do Linlo; c salc iu quc anics nao fora
63 Salvo qucn cricnccra Iunana casia".

Andavanos, cnquanio isio ncnora,
Scn arar, cla sclva cncirando,
66 Sclva dc alnas, quc auncnia dc Iora cn Iora,

E da cnirada nao longc ainda csiando,
Eis un clarao lrilIanic divisanos
69 Das ircvas o Icnisfcrio aluniando.

Dali disianics ainda nos acIanos
Nao ianio, quc cu nao disccrnissc cn aric
72 Quc scdc dc alnas nolrcs caninIanos.

iu, quc cs Ionra da cicncia c da aric,
Qucn sao" dissc os quc, aos ouiros
rcfcridos,
75 Privilcgio iananIo assin disaric?"

Falou Virglio. Assin sao disiinguidos
Do ccu, quc aicndc fana alia c rcclara,
78 Con quc foran na icrra cngrandccidos".

Eis voz cscuio sonorosa c clara.
Honrai iodos o alissino ocia!
81A sonlra sua iorna, quc auscniara".
42

Quairo sonlras noici, quando aquicia
O runor, quc a nos vinIan. nos scnllanics
84 Ncn razcr, ncn irisicza sc inicrrcia.

E dissc o Mcsirc, aos alguns insianics.
Aquclc vc, quc, qual nonarca ufano,
87 EnunIa csada c os ircs dcia disianics.

Honcro, o ocia solcrano;
O sairico Horacio c o ouiro, c ao lado
90 Ovdio, cn lugar uliino Lucano.

Cono lIcs calc o nonc assinalado
Quc soou ncssa voz Ia ouco ouvida,
93 Mc Ionrando, Ionrosa aao icn raiicado".

A lcla cscola assin vi rcunida
Do Mcsirc cgrcgio do sullinc canio,
96 guia cn scu vo alcn dos nais crguida.

Discursado cnirc si icndo algun ianio,
A nin volvcran gracioso o gcsio.
99 Sorriu Virglio, dcssa nosira ao cncanio.

Mais foi-nc alio concciio nanifcsio,
Quando acolIcr-nc ao grcnio scu quiscran,
102 Enirc clcs nc calcndo o lugar scio.

Tc o clarao conigo sc novcran,
43
Praiica Iavcndo, quc oniiir c lclo,
105 Sullinc no lugar, ondc a icccran.

CIcganos junio a un fulgido casiclo
Scic vczcs dc nuro alio ccrcado.
108 Cingc-o rilciro lindo, nas singclo.

Passci-o a c cnuio; aconanIado
Enirci or scic orias, caninIando
111 Dc frcsca rclva aic ancno rado.

Cravcs, ausados olIos ncncando
Siavan sonlras dc asccio najcsioso,
114 Con voz suavc rara vcz falando.

A un lado, solrc viso luninoso
Sulino-nos. dc la sc divisava
117 Dcssas alnas o lando nuncroso.

No vcrdc csnalic o Mcsirc nc indicava
Egrcgias sonlras. inda nc ciasia
120 O razcr con quc vc-los culiava.

Elcira vi dc Icrois na conanIia,
Encias con Hciior c guarnccido
123 CrifanIos olIos Ccsar nos volvia.

Pcnicsilcia vi c o rosio ardido
Dc Canila, c scniado o rci Laiino
126 Junio a Lavinia csiava cnicrnccido.
44

Noici Marcia, Lucrccia c o quc Tarquino
Lanou, Cornclia c Julia; rciirado
129 Dc iodos dcnorava Saladino.

Alando os olIos, dc rcsciio cnirado,
O Mcsirc vcjo dos quc nais sc acinan
132 En salcr, dc filosofos ccrcado.

Todos con Ionra c acaiancnio o csiinan.
Aqui Plaiao c Socraics csiavan,
135 Quc na grandcza nais sc lIc aroinan.

Dcnocriio, o aionisia, aconanIavan
Talcs, Zcno, Hcracliio c Anaagora.
138 Encdoclc c Diogcncs falavan,

Dioscoris, o quc a naiura ouirora
Salio csiudara, Orfcu, Tulio cloqucnic,
141 Scncca, o douio, quc a noral clora,

Lvio, Euclidcs, Hiocraics ingcnic,
Pioloncu, Calcno c o Aviccna;
144 Avcrrois, nos concnios saicnic.

FcscnIa nao nc c dado fazcr lcna
Dc iodos; longo o assunio csia-nc urgindo,
147 E a scr onisso nuiia vcz condcna.

A conanIia cniao sc dividindo,
45
Conigo o Mcsirc ouira vcrcda irilIa,
Do ar scrcno ao ar, quc ircnc, vindo.

151 CIcgados sonos ondc luz nao lrilIa.

95. Mcstc cgcgo cic., Honcro, rncic da ocsia cica.
121. Ectu, nac dc Dardano, fundador dc Troia. 122. Encus,
rncic iroiano, filIo dc Anquisc c dc Vcnus. Hcto, filIo dc
Prano, rci dc Troia. 124. Pcntcscu, rainIa das Anazonas,
noria or Aquilcs. 125. Cunu, filIa dc Mcialo, rci laiino.
O c Lutno, rci dos alorgcncs, ai dc Lavnia, quc foi nulIcr
dc Encias. 127. Mucu, nulIcr dc Caiao Uiiccnsc.
Lucccu, nulIcr dc Colaiino quc, ao scr violada or Scsio
Tarqunio, sc naiou. 128. Concu, nac dos Cracos.
Ju, filIa dc Ccsar c nulIcr dc Poncu. 129. Suudno,
suliao do Egiio c da Sria, quc conquisiou Jcrusalcn. 131. O
ncstc cic., Arisioiclcs. 140. Ocu dc Tracia, ocia c
nusico. To, cloqucnic, Marco Tulio Cccro. 143.
Ptooncu, o auior do sisicna do nundo quc sc cIanou sisicna
iolcnaico. Gucno c Auccnu, fanosos ncdicos, o rinciro dc
Pcrgano, no Ponio, o scgundo aralc.
46

CANTO V

No ngcsso do scgundo ccuo cstu Mnos, quc ugu us unus c
dcsgnu-Ics u cnu. No ccno dcssc ccuo cstuo os
uxuosos, quc suo contnuuncntc ucIutudos c utoncntudos
o un Iouc tuIIuo. Aqu Duntc cncontu Funccscu dc
Hnn, quc Ic nuu u Istu do scu uno ncz.

DESCI dcsia aric ao crculo scgundo,
Quc o csao ncnos largo conrccndia,
3 Ondc o ungir da dor c nais rofundo.

La siava Minos c fcroz rangia.
Eaninava as culas dcsdc a cnirada,
6 Dava a scnicna cono ilIais cingia.

Anic clc quando una alna dcsdiiada
Vcn, scus crincs confcssa-lIc cn cIcgando,
9 Con crcia cn ccados consunada.

Lugar no infcrno, Minos, lIc adaiando,
Do alisno o crc'lo arliira, a quc cricna,
12 Pclas volias da cauda graduando.

Scnrc nuiias sc lIc acIan na rcscna;
Cada qual icn sua vcz dc scr julgada,
15 Diz, ouvc, cai, sc sonc scn dcicna.
47

Minos, logo nc vcndo, iroso lrada,
Do gravc ofcio no aio solrcsiando.
18 iu, quc vcns das dorcs norada;

OlIa cono cniras c cn qucn sias fiando.
Nao ic cnganc do cnirar iania largucza!"
21 Por quc falar" ncu guia diz griiando?"

Vcdar nao icnics a faial cnrcsa.
Assin sc qucr la ondc o quc sc ordcna
24 Sc cunrc. Assaz ic scja csia ccricza!"

Eis ja conco da infcrnal gccna
A ouvir os lancnios. sou cIcgado
27 Ondc inicnso carir nc aviva a cna.

En lugar dc luz nudo icnIo cnirado.
Fugia, cono faz nar conlaiido
30 Dos vcnios, clo ncio cnconirado.

Da iorncnia o furor, nunca alaiido,
Pcrciuancnic as alnas iorcc, agiia,
33 Molcsia, cn scus cnlaics rccrcscido.

Quando lorda do alisno as rcciiia,
Ais, soluos, lancnios vao roncndo.
36 Dlasfcna a Dcus a nuliidao naldiia.

Ouvi quc csiao no adcccr Iorrcndo
48
Os quc aos vcios da carnc sc cnircgavan,
39 Fazao aos aciiics sulncicndo.

Quais csiorninIos, quc a voar sc iravan
En dcnsos landos na csiaao ja fria,
42 En rodoio as alnas volicavan,

Ao caricIo do vcnio, quc as irazia.
Dc ausa nao, dc ncnos dor a cs'rana
45 Conforio lIcs nao da ncssa agonia.

Cono nos arcs longa scric avana
Dc grous, quc vao caniado o scu grasnido,
48 Assin no gcncr scu, quc nao dcscansa,

Traz o iufao as sonlras dcsalrido.
Mcsirc" dissc cu quais alnas sao
aquclas
51 Quc o vcndaval fusiiga dcncgrido?"

A rincira" iornou Virglio cnirc clas
Dc qucn noicias icr dcscjarias,
54 Fcgcu nacs, divcrsas nas loquclas.

Dc luuria fcz ianias dcnasias
Quc cn lci diss scr lciio c agradavcl
57 Para dcscula s iorcs faniasias.

Scnranis cIanou-sc. o irono csiavcl
Hcrdou dc Nino c foi a sua csosa.
49
60 Do Soldao icvc a icrra ncnoravcl.

A noric dcu-sc a ouira, dc anorosa,
s cinzas dc Siqucu iraidora c infida;
63 Clcoaira aos vcn luuriosa".

Hclcna vi, a causa fcncniida
Dc ianio nal, c Aquilcs cclclrado
66 Quc icvc or anor a circna lida.

Paris, Trisiao c un lando assinalado
Dc sonlras nc indicou, noncs dizcndo,
69 Quc sculiura anor iinIa arrojado.

A conaiao nc csiava confrangcndo,
Dcssas danas c aniigos cavalciros
72 Noncs ouvindo c nagoas conIcccndo.

Eniao dissc cu. Pocia, aos conanIciros
Dois, quc ali vcn, falar nuiio dcscjo.
75 Ao vcnio scr arcccn iao ligciros!"

Has dc icr" nc iornou asado cnscjo,
Quando forcn nais crio; cniao lIcs cdc
78 Pclo anor quc os uniu. virao scn cjo".

Quando accrcar-sc o vcnio lIcs conccdc
A voz alcci. ! vindc, alnas afliias,
81 Falar-nos, sc alia lci nao vo-lo incdc".

50
Quais onlas, quc saudosas dc asas fiias,
Ao docc ninIo, cn vo dcscdido,
84 Vao clo ar, aos dcscjos scus adsiriias.

Tais saran da iurla, cn quc cra Dido,
A nos as duas sonlras sc inclinando,
87 Tanio as novcu da voz o ion scniido!

Enirc lcni'no, conassivo c lrando,
Quc nos vcn visiiar or csic ar crso,
90 Tcndo nos dado o sanguc ao nundo infando,

Sc anigo o ScnIor fossc do univcrso,
Da az aos rogos nossos, gozarias,
93 Pois ic cnicrnccc o nosso nal crvcrso.

Enquanio o vcnio c qucdo, o quc dirias
Havcnos nos dc ouvir aicniancnic;
96 Dircnos quanio ouvir dcscjarias.

Ondc, a az dcscjando, o Pado ingcnic
Con scus vassalos ara o nar dcsccndc,
99 A icrra, cn quc Ici nascido, csia jaccnic.

Anor, quc os coracs suliio rcndc,
Esic inflanou or ninIa fornosura,
102 Quc roularan-nc. o nodo inda nc ofcndc.

Anor, cn aga cigc igual icrnura,
Tonou or clc cn ial razcr ncu ciio,
51
105 Quc, lcn o vcs, cicrno nc crdura.

Anor nos igualou da noric o cfciio.
A qucn no-la causou, Cana, cscras".
108 Aos iais vozcs foi silcncio fciio.

Daquclas alnas as angusiias fcras
En ncdiiar anargo a fronic inclino
111 Tc quc o Mcsirc cclanou. Quc considcras?"

Quando udc, falci. Crucl dcsiino!
Quc docc cogiiar! Quc ncigo cncanio,
114 Prcccdcran do ar o fin naligno!"

Aos dois volici-nc c dissc-lIcs, cnianio.
Tcus naririos, Franccsca, nc angusiian,
117 Movcn-nc o irisic, conassivo ranio.

Quando os doccs susiros so sc ouvian,
Cono, cn quc Anor nosirar-vos Ia qucrido
120 Os dcscjos, quc ainda sc cscondian?"

Nao Ia" dissc iorncnio nais dorido
Quc rccordar o icno vcniuroso
123 Na dcsgraa. Tcu Mcsirc o icn scniido.

Mas orquc dc salcr cs dcscjoso,
Cono nasccu a flor do nosso afcio,
126 Dirci cIorando o lancc lasiinoso.

52
Por assaicno cu lia c o ncu dilcio
Dc Lanccloio circnos nanorados;
129 ranos sos, dc coraao quicio.

Nossos olIos, or vczcs cnconirados,
Ccssan dc lcr; ao gcsio a cor nudara.
132 Un onio so dcu causa aos nossos fados.

Ao lcrnos quc nos lalios osculara
O dcscjado riso, o Icroico ananic,
135 Esic, quc nais dc nin sc nao scara,

A loca nc lcijou iodo ircnanic,
Dc Calcoiio fcz o auior c o cscriio.
138 En lcr nao fonos ncssc dia avanic".

Enquanio a Iisioria irisic un iinIa diio,
Tanio caria o ouiro, quc cu, alsorio
En icdadc, scnii lcial confliio,

142 E ionlci, cono ionla coro norio.

4. Mnos, rci dc Crcia c quc na niiologia aga cra juiz do
Infcrno. 58. Scnuns, rainIa dc Dalilnia, viuva do rci
Nino. 61. Ddo, rainIa dc Cariago, quc anou a Encias. 63.
Ccutu, rainIa do Egiio. 64. Hccnu, nulIcr dc Mcnclau,
rci dc Esaria quc causou a gucrra dc Troia. 67. Pus c
Tstuo, cavalciros dos ronanccs ncdicvais. 73.
ConunIcos dos, Franccsca dc Finini c Paulo Malaicsia, quc
foran norios or Ciancioiio Malaicsia, narido dc Franccsca c
53
irnao dc Paulo, or clcs icrcn ficado aaionados un clo
ouiro.
54

CANTO VI

No tccco ccuo cstuo os guosos, cuu cnu consstc cn
cucn ostudos dcIuxo dc unu otc cIuuu dc gunzo, uguu
c ncuc, c sc duccudos cus unIus c dcntcs dc CcIco. Entc
os condcnudos Duntc cncontu Cucco, ocntno, quc uu con
Duntc ucccu dus dscdus du utu conun.

DO soolro iornando a afliia ncnic,
Quc da coia infclicc conirisiado
3 Havia ianio o adcccr ungcnic,

AcIci-nc novancnic circundado
Dc ouiros nscros, dc ouiras anarguras,
6 Quc via cn ioda aric, ao longc c ao lado.

Sou no icrcciro crculo, ondc cscuras,
Eicrnas cIuvas, gclidas caan,
9 Pcsadas, scnrc as ncsnas, scnrc inuras.

Saraiva grossa, ncvc, agua dcscian
Dcssc ar clas aliuras icnclrosas.
12 No cIao caindo infcio odor fazian.

Laiia con ircs fauccs icncrosas,
Ccrlcro, o cao nulifacc c furcnic,
15 Conira as iurlas sulncrsas, crininosas.
55

Sanguncos olIos icn, o vcnirc ingcnic,
Darla csqualida, as naos dc unIas arnadas;
18 Fasga, csfola, aiassalIa a irisic gcnic.

Uivan cIuva, quais lclrcus, coiiados!
Mudan dc lado scn ccssar, luscando
21 Dcfcnsa c alvio, as alnas condcnadas.

Ccrlcro, o grao rciil, nos divisando
Os dcnics nosira, as locas cscancara,
24 Dc sanIa os ncnlros iodos convulsando.

Mcu Cuia, as naos alrindo, sc rcara.
EncIc-as dc icrra, c s guclas dcvoranics
27 Lana da fcra cssa iguaria anara.

Qual nasiin, quc cn laiidos rciunlanics
Drada dc fonc, c, acnas a sacia
30 Dcvorando, aquicia as iras dc anics.

Tal, alacando a furia, arccia
O dcnnio quc as alnas aiordoa.
33 Surdcz dc ouvi-lo o nal lIcs ouaria.

O solo, ondc isanos, sc ovoa
Das sonlras, quc cssas cIuvas dcrrulavan.
36 Forna c aarcncia iinIan dc cssoa.

Solrc a icrra csicndidas, a alasiravan;
56
Mas una surgc, suliio scniada,
39 Aos assos quc adianic nos lcvavan.

Tu" dissc quc cs guiado cla csirada
Do infcrno, vc sc acaso nc conIcccs.
42 Nasccsic anics dc cu scr ncsia norada".

Tornci-lIc. A grandc angusiia cn quc adcccs,
Tua fciao lcnlrar-nc nao conscnic.
45 Inoia facc aos olIos nc ofcrcccs.

Qucn cs quc cn ial lugar iao durancnic
Pclos ccados icus sias dando a cna?
48 Sc Ia naior, ncnIuna c iao disliccnic".

En iua airia" rcsondc quc iao lcna
Ja c dc invcja, quc iranslorda o saco,
51 Eisicncia gozci lcda c scrcna.

Vos, Florcniinos, nc cIanasics Ciacco.
Por icr da gula a inicncrana anado,
54 cIuva cno cnrcgclado c fraco.

Mas sou ncsia niscria aconanIado;
Pois quanios aqui csiao dc igual casiigo
57 Punidos foran or igual ccado".

Con dor sinccra" lIc falci ic digo
Quc cssc iorncnio o ciio nc cnicrnccc.
60 Salcras sc os ariidos a crigo
57

Florcna lcvarao, quc ja adccc?
Algun jusio ali vivc? A quc noiivo
63 A cizania sc dcvc, quc ali crcscc?"

Virao a sanguc aos odio cccssivo;
E o ariido sclvagcn iriunfanic
66 O ouiro lanara fcroz c csquivo.

Trcs sois assados, cIcgara o insianic
Dc scr clos vcncidos sulaniado,
69 Quc csfora algucn, quc aos dois faz lon
scnllanic.

Por algun icno o vcnccdor ousado
A ccrviz calcara do ouiro ariido
72 Quc sc afligc orinido c cnvcrgonIado.

Jusios Ia dois. ningucn lIcs rcsia ouvido.
Trcs lrandcs Avarcza, OrgulIo, Invcja,
75 Inccndio icn nos ciios accndido".

Assin a flclil narraao loqucja.
Eu lIc rcsondo. A infornaao conlcia;
78 Favor faras a qucn ic ouvir alncja.

Farinaia c TcggIiaio, dc alna rcia,
Jacoo Fusiicucci, Mosca, Arrigo,
81 E os nais quc da viriudc o anor inquicia,

58
Ondc csiao? Diz c franco sc conigo!
Salcr qual scja anclo a soric sua.
84 Siao no ccu, ou no infcrno icn casiigo?"

Enirc os quc sofrcn uniao nais crua
Esiao, or scus naus fciios, la no fundo.
87 Sc la dcsccs, vcrao a facc iua.

Quando ionarcs ao saudoso nundo,
Dc nin aviva aos ncus o cnsancnio...
90 Nao nais. volio ao silcncio ncu rofundo"

Os olIos quc nao iinIan novincnio,
Torccndo fiia cn nin; ja curva a frcnic
93 E cai cnirc os nais ccgos nun noncnio.

E dissc, o Vaic. En sono crnancnic
Hao dc aguardar a angclica cIanada,
96 Quando os julgar scvcro o Onioicnic.

Cad'un, a irisic sculiura acIada,
Fcssurgindo na carnc c na figura,
99 Voz ouvira ra scnrc rcloada".

A asso lcnio assin cla nisiura
Das sonlras c da cIuva caninIando,
102 Falavanos da vida, quc c fuiura.

Mcsirc" lIc dissc cniao ira ncdrando
Dcois da gra scnicna cssc iorncnio?
59
105 Igual ungir icra? Scra nais lrando?"

Do icu salcr rccorrc ao docuncnio.
Vcras quc ao cnic quando nais sc clcva
108 Do lcn, da dor nais crcscc o scniincnio.

Dcn quc csia raa condcnada ircva
Janais da crfciao sc clcvc aliura
111 Fcssurgindo, Ia dc icr cna nais scva".

Pcrlusiranos do crculo a ciniura,
Dc cousas raiicando quc nao digo,
Tc dcsccr un dcgrau na csiancia cscura.

115 Ali'sia Pluio, o nosso grandc inigo.

14. CcIco, nonsiro, ncio cao, ncio dragao, con ircs calcas,
quc, scgundo a niiologia aniiga, csiava guarda do infcrno.
52. Cucco, arasiia florcniino. 65. O utdo scuugcn, os
Drancos. 80. Funutu cic., noncs dc florcniinos ilusircs.
60

CANTO VII

Puto, quc cstu dc guudu u cntudu do quuto ccuo, tcntu
uncdontu u Duntc con uuuus osus. Mus Vgo o uz cuu-
sc, c conduz o dscuo u uc u cnu dos dgos c dos
uuucntos, quc suo condcnudos u ou con os ctos gundcs
csos c tocucn-sc nus. Os Poctus dscocn soIc u
Fotunu, c, dcos, dcsccn uo qunto ccuo c uuo nugcundo o
Estgcs, ondc cstuo ncguIudos os uscucs c os ucdosos.

PAPE Sutun, uc Sutun, ucc.
Pluio con rouca voz, ao vcr-nos lrada.
3 Para quc cu do conforio nao discrcc,

Virglio, cn iudo salio. Da aicrrada
Mcnic" nc diz sc dcsvanca o susio!
6 Podcr Pluio nao icn, quc iolIa a cnirada".

E, sc volvcndo ao vulio, dc ira adusio,
LIc griia. Cal'-ic, o lolo aloninoso!
9 En ii consonc cssc furor injusio!

Sc ao alisno dcsccnos icnclroso,
A lci sc cunrc do alio, ondc, cn casiigo,
12 Sulaniara Migucl lando orgulIoso".

Cono o nasiro, alaicndo, iraz consigo
61
Vclas, quc o vcnio dc fciao icndia,
15 Daqucou-sc or icrra o nonsiro inigo.

E, ois quc o quario crculo sc alria,
Mais cnciranos cla csiancia Iorrcnda,
18 A quc iodo scu nal o nundo cnvia.

AI! jusiia dc Dcus! Quc lci ircncnda,
Dorcs, cnas, quais vi, ianio anonioa?
21 Por quc da cula nos olccca a vcnda?

Cono cn Carildc a vaga quc rcssoa
Enlaic nouira, c quclran-sc csunanics.
24 Assin iurla con iurla sc alalroa.

Alnas cn coia, nunca visia dc anics,
Fardos dc un lado c dc ouiro, cn griia ingcnic,
27 Folavan con scus ciios ofcganics.

Daiian-sc cnconirando rijancnic,
E griiavan dcois, airas voliando.
30 Por quc icns?" Por quc cnurras
loucancnic?"

Assin no iciro crc'lo volicando
Ian dc ioda aric ao onio oosio,
33 Por injuria o csirililIo arcgoando.

Nos scnicrc'lo novancnic rosio
Fazian, ic o cnlaic rciicrarcn.
62
36 Eu, nc scniindo conaiao disosio,

Qucn sao? Quc razao Ia ara aqui csiarcn?"
Ao Mcsirc dissc csqucrda os colocados
39 Clcrigos sao ara ionsura usarcn?"

Da ncnic scndo vcsgos, iransviados"
Tornou andaran na rincira vida,
42 Scnrc os lcns alicando dcsrcgrados.

Qucn scus clanorcs ouvc nao duvida.
Lcvanian griia aos icrnos dois cIcgados,
45 Ondc oosia os scara a cula Iavida.

Os quc cniao dc calclos dcsojados
Clcrigos, aas, cardcais Iao sido,
48 Pcla nnia avarcza suljugados".

Enirc clcs" rcsondi Mcsirc qucrido,
Muiios scrao, or ccrio, quc cu conIca,
51 Inundos dcssc nal alorrccido".

Tc cnganas, quando assin diz ic
arca.
Da sua ignolil vida a oscuridadc
54 Vcsigio nao dciou, quc ora aarca.

Elcs sc Iao dc cnlaicr na cicrnidadc.
Fcssurgindo, uns icrao as naos fccIadas,
57 Os ouiros dc calclos ouquidadc.
63

Por dar nal, or nal icr, viran ccrradas
Do ccu as orias; cnan ncsia lida,
60 Con nagoas, quc nao odcn scr coniadas.

Vcs quanio c dc vaidadc iludida
A anliao, cn quc os Ioncns a orfian,
63 Da Foriuna anclando os lcns na vida.

Todo o ouro, quc as cniranIas conicrian
Da icrra, nao udcra dar rcouso
66 A un dos quc cn fadiga sc crucian".

Qucn c Mcsirc" falci o oricnioso
Scr, quc cIanas Foriuna, quc voniadc
69 Dcns disirilui ao nundo colioso?"

Fcsondc o Vaic. ccga Iunanidadc,
Quania ignorancia a ncnic vos ofcndc.
72 Do ncu cnsar dirci ioda a vcrdadc.

Qucn clo scu salcr iudo iransccndc,
Os ccus criando, guias clcgcu-lIcs;
75 E ioda aric a ioda aric cslcndc,

Pcla luz quc igualncnic conccdcu-lIcs.
Assin fcz aos nundanos cslcndorcs,
78 Ccral ninisira c dirciora dcu-lIcs,

Quc cn icno os lcns nudassc cnganadorcs
64
Dc naao a naao, dc raa a raa
81 Conira csforos dc Iunanos salcdorcs.

A ujana dc un ovo c grandc ou cscassa
Scgundo o scu qucrcr, quc, sc cscondcndo
84 Qual scrc cn crva iriunfanic assa.

Conira cla o salcr vosso nao valcndo,
No scu rcino cla icn odcr c nando,
87 Cono os ouiros o scu, csiao rcgcndo.

Mudanas inccssanic cfciuando,
Sc arcssa or faial ncccssidadc,
90 E assin ianias no nundo vai fornando.

Tal c Foriuna, a qucn or na voniadc
Insulia o quc louva-la dcvcria,
93 Ccnsurando-a con dura iniquidadc.

Mas, fcliz, nao cscuia a vozcria,
E cnirc iguais criaiuras riniiivas,
96 Volvcndo a csfcra, cn az goza alcgria.

Dcsanos ora a dorcs nais csquivas;
Esirclas laian, quc ao ariir surgiran;
99 Dcnoras sao dcfcsas, sao nocivas".

Os nossos assos airavcs scguiran
Do crculo aic fonic, quc, fcrvcndo,
102 As aguas lroia, quc iorrcnic alriran,
65

A cor nais ncgra do quc crsa icndo.
Ao longo do scu curso nos laianos,
105 Por caninIo divcrso nos novcndo.

Lagoa, diia Sigia, dcaranos,
Junio cncosia naligna roduzida
108 Pclo irisic rilciro, quc noianos.

Eu, quc iinIa a aicnao ioda cnlclida,
Vi sonlras, ncssc aniano, lodosas,
111 Dcsnudas, dc facc cnfurccida.

Nao so co'as naos laiian-sc raivosas;
Pciios, calcas, cs arnas lIcs scndo,
114 Con dcnics laccravan-sc csaniosas.

As alnas, filIo ncu, quc ora csias vcndo
Sao dos quc" dissc o ncsirc vcnccu ira.
117 Cono ccrio ianlcn fica salcndo

Quc sol as aguas nuliidao susira,
E cn lorlulIcs as aguas cniunccc
120 Por ioda cssa cicnsao, quc visia gira".

Nos doccs arcs, a quc o sol aquccc"
No ccno incrsas dizcn irisics fonos.
123 Dcniro cn nos funo iurlido rccrcscc.

Ora no lodo inda nais irisic sonos".
66
Con voz coriada assin gargarcjavan,
126 Dc alavras soncnic Iavcndo assonos.

Os assos, cn grandc arco, nos lcvavan.
Do aul solrc a lorda scca; o lando,
Tcndo visia, quc assin lodo iragavan,

130 E junio dc una iorrc alfin cIcgando.

1. Puc Sutun cic., vcrso olscuro. Muiios concniadorcs o
cnicndcn. Cono Saia, cono Saia, rncic do Infcrno"... un
norial ousa cncirar aqui?" 30. Po quc cic. or quc scguras
ianio?" c a inicrrogaao dos rodigos; or quc jogas fora?" c a
inicrrogaao dos avaros. 78. Gcu nnstu, a Foriuna.
67

CANTO VIII

Fcgus coc con u suu Iucu uu os dos Poctus sccn
conduzdos, ussundo u ugou, u cdudc dc Dtc. No tucto
cncontun u Fc Agcnt, ocntno, quc dscutc con Duntc.
CIcgundo us otus dc Dtc, os dcnonos nuo o quccn dcxu
cntu. Vgo, ocn, dz u Duntc quc nuo Ic utc u cougcn,
os ucnccuo u ouu c quc nuo Iu dc cstu ongc qucn os
socou.

ACFESCENTAF cu dcvo, rosscguindo,
Quc da iorrc inda csiavanos disianics,
3 Quando os olIos ao cino dirigindo,

Dois fanais lrilIar vcnos vacilanics,
A quc ouiro dc iao longc rcsondia,
6 Quc nal sc avisian scus clarcs ircnanics.

E cu dc iodo o salcr ao nar dizia.
Os luncs dois or quc? Por quc o icrcciro?
9 Para accndc-los qucn razao icria?"

Pcla onda inura" nc iornou ligciro
Qucn sc aguarda ja vcs, sc nao ic cnccc
12 A visia do aul o ncvociro".

Qual scia, quc clo ar vcloz corrcssc
68
Da corda arrcncssada, disccrninos
15 Tcnuc laicl, quc vir ra nos arccc.

A rcgc-lo un arrais disiinguinos.
Alfin cIcgasic, csriio cccrando!"
18 En rciunlanic griia nos lIc ouvinos,

Flcgias, Flcgias, csias cn vao lradando!"
Dissc-lIc o Mcsirc nos icras soncnic
21 Enquanio fornos o aul assando."

Cono qucn rcconIccc, c csar scnic,
Un grandc cngano, quc sc lIc Ia iccido,
24 Flcgias assin na sua ira ardcnic.

Tcndo Virglio larca dcsccndido,
Eu scgui-o. soncnic aos ncus csados
27 Passos nosirou icr carga rccclido.

En scndo o Mcsirc c cu no lcnIo cnirados,
O lago foi coriando a aniiga roa
30 Con sulcos nais quc dc anics rofundados,

Enquanio assin corrcnos, cis nc soa
Dc luiulcnia sonlra voz quc cclana.
33 Qucn cs quc cn vida vcns ara a lagoa?"

Sin, vcnIo, nas nao fico ncsia lana.
E iu qucn cs quc inundo ic Ias iornado?"
36 Dcn vcs. un sou quc lagrinas dcrrana."
69

E cu cniao. Fica cn lodo ncrgulIado.
En dor, cn ranio, csriio naldiio!
39 Sci qucn cs, sc lcn sias dcsfigurado".

Tcndcu larca as naos aquclc afliio,
Mas or Virglio, quc o rcclc rcsio
42 Con icus iguais vai, cao, ic unir!" foi
diio.

Alraando-nc cniao con lcdo gcsio
Mc oscula c diz. Alcnoado scja,
45 Qucn iao aliivo ic gcrou c Ioncsio!

Essa alna, quc dc orgulIo inda cslravcja,
Avcssa ao lcn, dc raiva ossuda,
48 Dciou cn si ncnoria, quc ncgrcja.

Quanios rcis, grandcs na icrrcna vida,
Virao, quais ccrdos, sc aiascar no lodo,
51 Fana dc si dciando oluda!"

Mcsirc, graio nc fora solrcnodo
Vc-lo no ccno ncrgulIar rofundo,
54 Anics dc cu icr daqui sado cn iodo".

Anics quc a nargcn rcsondcu jocundo
Avisics, gozaras dcssa alcgria,
57 Vcras cnar o csriio iracundo".

70
E logo ao ccador, cono orfia,
Tania afliao causou a inunda gcnic,
60 Quc ainda louvo a Dcus, quc o crniiia.

Criiavan iodos. A Filic Argcnii!"
E a florcniina sonlra, sc volvcndo
63 Conira si, sc nordia insanancnic.

La o dcici, nao nais nclc cnicndcndo.
Suliio, ouvindo un lancniar anaro,
66 Os olIos fiios ara alcn c aicndo.

E o lon Mcsirc nc dissc. filIo caro,
Sia crio Diic, dc Saia cidadc,
69 Quc Ia ovo infindo ara o lcn avaro".

La do valc no fundo cn quaniidadc
Mcsquiias" rcsondi rulras disccrno
72 Dc flana, crcio, cla inicnsidadc".

E o Mcsirc a nin. As faz o fogo cicrno
VcrnclIas, quc la dcniro csia lavrando
75 Cono icns visio ncsic laio infcrno".

Ja nos rofundos fossos cncirando
Dc quc o irisic alcaar c circundado,
78 Mc csiavan fcrro os nuros scnclIando.

Mas, aos grandc giro, Icnos iocado
Na aric, ondc o larquciro con voz foric
71
81 Sa" griiou cnirada Iavcis cIcgado!"

oria vi daquclcs gra cooric
Quc o ccu cIovcu; lranian dc dcsciio.
84 Esic qucn c quc, anicciando a noric,

Tcn dos norios no rcino sido acciio?"
Mcu salio Mcsirc cniao lIcs fcz accno
87 Para, cn sccrcio, cor-lIc scu concciio.

Conicndo un ouco s sanIas o vcncno
Disscran. Vcn iu so; va-sc o inrudcnic,
90 Quc ncsic rcino cnirou, dc audacia lcno;

So dcic a cnrcsa cn quc cnlarcou dcncnic;
Tcnic-o, sc salc; ficaras no cnianio;
93 Pois cs scu guia rcgiao noccnic".

Inagina, o lciior, qual fossc o csanio
Mcu cscuiando a Iorrfica ancaa.
96 Nao dciar a nansao icni do ranio.

Mcsirc ncu, quc iania vcz a graa
Fizcsic dc alcniar-nc o ciio afliio
99 No crigo inincnic c airoz dcsgraa,

Nao nc dcics" dissc cu ncsic confliio!
E, sc avanic assar c dcfcndido,
102 Anlos volicnos do lugar naldiio!"

72
Qucn iao longc nc Iavia conduzido
Nao icnas" diz nao odc scr vcdado
105 O asso, quc or Dcus foi crniiido.

Aqui nc cscra c o anino rosirado
Forialccc c alincnia dc cscrana.
108 Nao Ias dc scr no infcrno alandonado".

O docc ai sc afasia c oria avana.
Ficando assin na duvida c inccricza,
111 No ro, no conira a ncnic sc alalana.

Nao udc o quc ros ouvir; na cnrcsa
Curia Ia sido a dcicna. dc rccnic
114 Esquivan-sc os rcciios con rcsicza.

Dc roldao ccrra a oria a iniga gcnic
Do Mcsirc facc, quc, ficando fora,
117 A nin sc rcsiiiui nui lcniancnic.

Dc olIos laios, faliava-lIc a dc ouirora
Afouicza, c dizia susirando.
120 Qucn nc iolIc da dor a csiancia agora?"

E logo a ninIa alicraao noiando
Nao ic aflijas; quc os oliccs ic digo
123 Hci dc vcnccr quc a cnirada csiao vcdando.

Nao c nova csia audacia do ininigo;
En nais aicnic oria Ia ja nosirado,
73
126 Quc scn fcrrolIo csia. visic-a conigo,

E a lugulrc inscriao lIc Ias conicnlado.
Dciou airas c dcscc a cncdia,
Pclos crc'los assando nao guiado,

130 Alrir qucn odc csia cidadc nia".

19. Fcgus, crsonagcn da aniiga niiologia, quc inccndiou o
icnlo dc Aolo, or icr csic violado a sua filIa. 61. Fc
Agcnt, dos Adnari dc Florcna, ininigo oliico dc Danic.
74

CANTO IX

Duntc cguntu u Vgo sc Iuuu u ccodo outu ucz o
Incno. Vgo csondc quc u ccocu todo o Incno c nuu
cono c quundo. Nu toc dc Dtc sc ucscntun, no cntunto, us
tcs Fus c dcos Mcdusu, quc uncuun u Duntc. Vgo,
ocn, o dccndc. CIcgu un uno do Ccu quc uIc uos Poctus us
otus du cdudc cIcdc.

DO ncdo a cor, quc o gcsio nc alicrara,
Ao vcr iornar Virglio cn rciirada,
3 Scrcnou iurvaao, quc o scu nudara.

Cono cscuiando, csrciia; quc a ccrrada
Ncvoa os arcs cn iorno cncgrccia,
6 E a visia, inccria, acIava-sc aialIada.

Mas c nisicr vcnccr ncsia orfia..."
LIc ouvi sc nao ... socorro c ronciido...
9 OI! quanio a vinda sua c ja iardia!"

Dcn vi quc das alavras o scniido,
Quc a dcclarar acnas concava,
12 Fora or ouiros logo confundido.

Porcn naior rcccio nc assaliava,
Na rciiccncia auscio irisic vcndo,
75
15 Quc na crcssao ialvcz nao sc cnccrrava.

A csia Iorrida csiancia, dcsccndcndo
Do linlo, odc vir qucn so adccc,
18 A cscrana", inquiri ioda crdcndo?"

O Mcsirc rcsondcu. Faro aarccc
Enscjo, quc un dc nos a andar olriga
21 Pclo caninIo, quc aos alisnos dcscc.

Ali, orcn, ja fui, quando ininiga
Esconjurou-nc Ericio, quc os cs'riios
24 Consirangia a fazcr c'os coros liga.

Dcs'ouco cu nc finara. or scus riios
Ao crculo dc Judas fui irazido
27 Para a sonlra iirar dc un dos rcciios.

o lugar nais fundo c dcncgrido,
Mais rcnoio do ccu, quc os orlcs gira.
30 Sci o caninIo. csfora-ic, o qucrido!

Esic aul, quc o lruio cIciro cira,
A cidadc circunda do iorncnio,
33 Ondc cnirar nao odcnos ja scn ira".

Dcslcnlro o quc nais dissc. o cnsancnio
Da iorrc aliiva ao cino cIancjanic,
36 Quc os olIos nc rcndia, csiava aicnio.

76
La o asccio sc crguia Iorriilanic
Dc furias ircs; dc sanguc cran iingidas,
39 Fcninis no ncncio c no scnllanic.

Dc Iidras vcrdcs nosiravan-sc cingidas,
Ccrasics, scrcs cada una iinIa
42 Por cona, cn iorno fronic cnirciccidas.

Virglio, quc conIccc da rainIa
Do cicrno ranio cssas ancilas cruas,
45 Nas rinis aicnia" diz-nc asinIa.

Mcgcra csqucrda csia das ouiras duas,
CIora dirciia Alcio c fica ao ncio
48 Tisfonc". E s icrno s vozcs suas.

Co'as unIas cada qual rasgava o scio,
Con scus unIos laiian-sc, cn ial lrado,
51 Quc ao Vaic nc accrquci, dc avor cIcio.

OlIando-nc dizia. Transfornado
En cdra scja or Mcdusa; o assalio
54 Do nio Tcscu nao foi assaz vingado.

Volia a facc; dc luz o rosio falio
Conscrva; quc, sc a Corgona cncarar-ic,
57 Tu nao nais iornaras da icrra ao alio".

Dissc o Mcsirc, c volvcu-nc oosia aric;
E as naos juniando s ninIas quc nao lasian,
77
60 Os olIos anarar-nc quis dcssa aric.

vos cujas idcias nao sc afasian
Das lcis da sa razao, vcdc os rccciios
63 Quc dcsics vcrsos solrc o vcu sc cngasian.

Eis solrc as aguas iurlidas dcsfciios
Troan sons dc fracasso icncroso;
66 Trcncndo, as nargcns scnicn-lIc os cfciios.

O iufao assin frcnc inciuoso,
Quc, dc ardorcs conirarios sc cciiando,
69 Scn ausa fcrc a sclva, c furioso,

Quclrando ranas, florcs arrancando,
Enirc nuvcns dc o solcrlo assalia
72 Fcras, asiorcs c lanoso lando.

Os olIos dcscolriu-nc c dissc. Ealia
A visia agora aic a csuna aniiga,
75 Ondc nais acrc a ccrraao rcssalia".

Quais ras, divisando a colra iniga,
Todas da agua no scio dcsaarcccn,
78 E cada qual no lodo cnira c sc alriga,

Tais nilIarcs dc csriios arcccn,
En dcrroia fugindo anic a figura
81 Quc assa; nagua os cs nao sc uncdcccn.

78
Movcndo a csqucrda nao, a ncvoa cscura,
Quc lIc cra cn iorno ao vulio, dissiava.
84 So csic afa lIc alicra a facc ura.

Scr clc conIcci quc o ccu nandava;
A Virglio volici-nc, c nudo c quicio
87 Ao accno, quc fcz, cu nc acurvava.

Quanios luncs rcflcic o iroso asccio!
oria cIcga. ao ioquc dc una vara
90 Alrc-sc a cnirada do alcaar infccio.

iurla vil, quc o ccu dc si lanara!"
Ao liniar falou da airoz cidadc,
93 Dondc vos vcn da audacia a insania rara?

Por quc rccalciirais alia voniadc,
Quc scnrc cunrc o scu ccclso inicnio,
96 E dor ja vos crcsccu a inicnsidadc?

Cuidais r ao dcsiino incdincnio?
Ccrlcro, o vosso, na ncnoria icndc.
99 TrilIados inda csiao-lIc o colo c o ncnio".

Eniao clo caninIo inundo csicndc,
Scn nos falar, os assos scnclIanic
102 A qucn ouiros cuidados a alna rcndc,

Daquclcs, quc Ia rcscnics, lcn disianic.
Nos cidadc afouios caninIanos.
79
105 Dcu-nos csforo o scu falar ujanic.

Ja, rcnovido iodo o cjo, cniranos.
Eu, quc scniia dc salcr dcscjo
108 Quanio o foric conicn quc franqucanos.

Cono fui dcniro, a iudo ronio, vcjo
CananIa cn ioda aric iliniiada,
111 Mas nao csao s unics solcjo.

Cono cn Arlc, ondc o Fnc faz arada
Ou junio a Pola, dc Qucrnaro crio,
114 Dc quc Iialia a fronicira csia lanIada,

Sia dc sculcros dcsigual c inccrio
O solo. ouiros assin a csiancia fcia,
117 Mas dc nodo nais agro, icn colcrio.

Enirc clcs cIana Iorrfica scrcia
E os alrasa inda nais quc fragua ardcnic
120 Quc aric ara anolgar o fcrro aicia.

Alada a iana, c cada qual aicnic.
Dali surgia un lancniar rofundo,
123 Dc niscrco gcnido crnancnic.

Mcsirc ncu, quais foran la no nundo"
Eu dissc aquclcs, quc no duro cnccrro
126 Dcnuncian iorncnio scn scgundo?"

80
Aqui siao os Icrcgcs or scu crro,
Con scus scquazcs dos divcrsos culios.
129 Sao nais do quc iu crcs cn cada cnicrro.

Iguais con scus iguais csiao sculios,
Uns iunulos nais quc ouiros sao candcnics".
dcsira cniao voliou. con irisics vulios

133 Passanos cnirc o nuro c os adcccnics.

22-27. A, ocn cic.. a alna dc Virglio ja dcsccu no nais
rofundo do Infcrno aconanIada cla lrua Erion. 43. A
unIu, Proscrina. 53-54. O ussuto cic., Tcscu dcsccu no
Infcrno ara raiar Proscrina. 45. Ens, ou as ircs Furias,
filIa dc rclo c da Noiic. 56. Ggonu, o rosio dc Mcdusa quc
cirificava qucn o olIassc. 98. CcIco, guardiao do Infcrno,
quc foi vcncido or Hcrculcs, quando csic dcsccu no Infcrno.
112-15. En Acs cic., alusao aos iunulos ronanos, nuncrosos
na Provcna crio dc Arlcs c cn Pola, na siria.
81

CANTO X

CunnIundo os Poctus cntc us ucudus, ondc cstuo cnundo us
unus dos Iccsucus, Duntc nuncstu u Vgo o dcsco dc uc
u gcntc ncus scutudu c dc uu u ugucn. Nsto ouuc unu uoz
cIunu-o. E Funutu dcg UIct. Enquunto o Poctu conucsu
con cc c ntcondo o Cuuucuntc Cuuucunt, quc Ic ndugu
o scu Io Gudo. Contnuu Duntc o concudo dscuso con
Funutu, quc Ic cdz oIscuuncntc o cxo.

ENTFA Virglio or vcrcda csirciia,
Quc cnirc o nuro c os naririos vai scguindo.
3 Aos os scus ncu asso sc cndirciia.

Viriudc suna! iu, quc, dirigindo
Mc csias, ao icu salor na csiancia irisic,
6 Mc insirui, ao ncu dcscjo dcfcrindo.

A gcnic vcr sc odc quc ora cisic
Naquclas sculiuras dcscolcrias,
9 A quc ncn guarda, ncn dcfcsa assisic?"

Scrao" nc rcsondcu iodas colcrias
No dia, cn quc, dc Josafa iornando,
12 Os coros iragan, dc quc csiao dcscrias.

Eicuro aqui jaz con iodo o lando
82
Dos disculos scus, quc rofcssaran
15 Quc alna fcnccc, a vida cn sc acalando.

O quc as iuas alavras dcclararan
Saiisfciio Ia dc scr, cono o quc vcjo
18 Dos voios quc cn icu ciio sc oculiaran".

Nao ic cus, ncu lon Mcsirc, quanio
alncjo,
Porquc dc lrcvc scr icnIo o cuidado,
21 E a nais longo dizcr nao dcsic cnscjo".

Toscano, quc, vivo Ias cncirado
Do fogo na cidadc c cs iao nodcsio,
24 Dcicn-ic un ouco, sc ic for dc agrado.

Por icu falar nc csia lcn nanifcsio
Quc ncssa nolrc airia icns nascido,
27 A quc fora cu ialvcz assaz nolcsio".

Ouo csic son, dc suliio sado
Dc un dos jazigos. ianio cu nc iorvara,
30 Quc ao Mcsirc nc acIcgava csavorido.

Quc icncs iu?" Virglio diz Fcara.
Farinaia cn scu sculcro alado,
33 Do lusio cn ioda a aliura, sc dcara".

Na sonlra os olIos iinIa cu ja fiiado.
Aliiva lcvaniava a fronic c o ciio,
83
36 Cono cn dcsrczo do infcrnal csiado.

Por cnirc as iunlas nc lcvou dirciio
Ao vulio o Mcsirc con scu lrao rcsio,
39 Dizcndo-nc. Sc claro cn icu concciio!"

Junio ao sculcro acnas fui, con gcsio
Scvcro un ouco olIou-nc c dcsdcnIoso
42 Tcus naiorcs?" falou Faz nanifcsio".

Eu, ja dc olcdcccr-lIc dcscjoso,
Quanio salia cus-lIc francancnic.
45 O solrolIo arqucava un ianio iroso,

E iornou. Cucrra crua fcz iua gcnic
A nin, aos ncus avos, ao ariido;
48 Mas duas vczcs lani-os jusiancnic".

Mas iodos os quc culsos iinIan sido
Sc Iao, dc una c dc ouira vcz rcairiado.
51 Nao icn cssa aric os vossos arcndido".

Surgindo cniao dc Farinaia ao lado
Soncnic o rosio un vulio nos nosirava,
54 Solrc os joclIos, cIcio, lcvaniado.

Con ansiosos olIos nc ccrcava
A vcr sc algucn vicra ali conigo.
57 Mas, crdida a cscrana, quc o aninava,

84
Pranicando inquiriu. Sc ao rcino inigo
Por rcnio laias do icu alio cngcnIo,
60 Ondc c ncu filIo? Pois nao vcn coniigo?

Por noio rorio aqui" volvi nao vcnIo;
Pcrio nc aguarda qucn ncus assos guia,
63 Vosso Cuido ialvcz icvc-o cn dcsdcnIo".

A cna sua c as vozcs, quc lIc ouvia,
Dcnunciado Iavian-nc o scu nonc.
66 Pudc assin rcsondcr quanio cunria.

Suliio crgucu-sc o csriio c griiou-nc.
Tcvc disscsic. nao nais vivc agora?
69 O coro scu a icrra ja consonc?"

Cono cu iivcssc cn rcsondcr dcnora
crgunia, dc cosias rccaa,
72 E novancnic nao nosirou-sc fora.

Mas cssc ouiro nagnanino, quc Iavia
Dc anics falado nao nudou dc asciio;
75 No colo c lusio inovcl crsisiia.

Sc aqucla aric nao dcra ao ncu rovciio"
Prosscguiu nc roduz csia ccricza
78 Maior iorncnio no adurcnic lciio.

Porcn vczcs cinqucnia a facc accsa
Nao nosirara do infcrno a solcrana
85
81 Scn quc iu sailas quanio cssa aric csa.

Assin ossas voliar vida Iunana!
Conira os ncus, diz, or quc iania naldadc
84 En cada lci, quc dcssc ovo cnana"

Eu rcsondi. O csirago, a noriandadc,
Quc do rlia as aguas dc rulor iingira
87 A curia nossa novc ausicridadc".

Inclinando a calca cniao, susira
E diz. nao fui la so naquclc dia,
90 Ncn scn noiivo aos ouiros cu scguira.

Porcn acIci-nc so, quando cigia
Dc Florcna a runa o gcral lrado.
93 A ciio dcscolcrio cu dcfcndia-a".

Scja o dcscanso vossa rolc dado.
Mas, vos sulico, dc cnoso cnlcio
96 Fiquc o juzo ncu dcscaiivado.

Sc lcn crcclo, do fuiuro ao scio
Sulindo c ao icno o curso anicciando,
99 Do rcscnic ignorais iodo o rodcio".

Os quc icn visia na nos scnclIando"
Tornou-nc as cousas nais disianics vcnos,
102 Dc Dcus uliina luz cn nos raiando.

86
Quando csiao crio ou no rcscnic as icnos
Sc aaga a lucidcz, c a ncnic arcndc
105 Por ouircn so o quc dc vos salcnos.

Cicncia nossa do orvir dccndc;
En scndo a oria do orvir ccrrada,
108 Essa luz norrc cn nos, nao nais sc accndc".

Eniao ninIa alna, dc rcnorso cnirada,
Dizc" rclico sonlra, a qucn falava,
111 Quc o filIo inda cnirc os vivos icn norada.

Sc rcsio lIc nao dissc o quc corava,
Da duvida, quc, Ia ouco, Icis-nc clicado
114 Pcla influcncia doninado cu siava".

Sc lcn fossc do Mcsirc aclidado,
Fogando a sonlra a nc dizcr rossigo
117 As alnas, dc qucn siava aconanIando.

Fcsondcu. Muiios nil jazcn conigo
Aqui dcniro, o Scgundo Frcdcrico,
120 Con clc o cardcal, dc ouiros nao digo".

Dos olIos sc aariou. A cisnar fico,
Voliando ao salio Mcsirc, na ancaa
123 Dcssc, quc ouvira, vaiicnio unico.

Elc caninIa, c, cnquanio avanic assa,
Mc diz. Por quc cs iorvado?" Eu iudo conio
87
126 Eondo o quc nc inquicia c nc cnlaraa.

Do quc ouvisic a ncnoria cada onio
Conscrva!" o salio ordcna; c, logo, alando
129 O dcdo, scguc. Agora cscuia ronio.

Anic o docc raiar daqucla csiando,
Quc iudo aos lclos olIos icn rcscnic,
132 Sc irao da vida os iranscs rcvclando".

Movcu-sc logo csqucrda diligcnic;
Dciando o nuro, ao ccniro caninIava
Por scnda, quc dcscia ao valc Iorrcnic,

136 Quc Icdiondos vaorcs calava.

32. Funutu dcgli Ulcrii, nolrc florcniino, cIcfc dos gilclinos,
quc conlaicu os guclfos cn Moniacrii (1260}; c dcois, con a
sua auioridadc, incdiu quc a cidadc fossc dcsiruda. 48.
Mus duus uczcs cic., os asccndcnics dc Danic, guclfos, duas
vczcs foran lanidos dc Florcna. Un uuto, Cavalcanic
Cavalcanii, ai dc Cuido, ocia c anigo dc Danic. 111. uc o
Io, Cuido Cavalcanii ainda csia vivo. 119. O scgundo
Fcdcco, Frcdcrico II da Sualia, iido cono Icrcgc. 120. O
cudcu, Oiavio dcgli Ulaldini, ianlcn iido cono Icrcgc.
88

CANTO XI

Os Poctus cIcgun u Icu do sctno ccuo. Suocudos co nuu
cIco quc sc cuuntu duqucc Iuuto, uun utus do scuco
do uu Anustuco. Vgo cxcu u Duntc u conguuuo dos
ccuos ncnus. O nco, quc c o sctno, c o ccuo dos
uocntos. Cono u uocncu odc du-sc contu o xno, contu
s o c contu Dcus, o ccuo c duddo cn tcs
conutncntos, cudu un dos quus contcn unu csccc dc
uocntos. O scgundo ccuo, quc c o otuuo, c o dos uuducntos
c sc conoc dc dcz ccuos conccntcos. O tccco, quc c o nono,
sc dudc cn quuto conutncntos conccntcos. Fuu-Ic
tunIcn ucccu dos ncontncntcs c dos usuuos. Moucn-sc
dcos uu o ugu dc ondc sc dcscc uu o ccco.

DOFDA dc alia rila assin cIcganos,
Quc cn crc'lo roias cnIas confornavan.
3 Dc la nais crus iorncnios divisanos.

Do fundo alisno calacs lroiavan,
Tao acrcs, quc a fugir nos olrigaran
6 Para iras das nuralIas clcvadas

Dc un sculcro, cn quc os olIos dccifraran.
Sou do aa Anasiacio a sculiura,
9 Quc dc Foiino os crros iransviaran".

Lcniancnic dcsanos dcsia aliura.
89
Assin, o olfaio ao nau odor afciio,
12 Nao Icnos dc scniir-lIc a aao inura".

A Virglio iornci. Proccda a jciio,
Mcsirc, or quc o icno consunido
15 Na dcnora, nao corra scn rovciio".

Ja siava o ncio, o filIo, acrcclido.
Ncsias cnIas ircs crc'los Ia ncnorcs,
18 Por dcgraus, cono os ouiros, quc Ias dcscido.

Plcnos siao dc naldiios ccadorcs.
Por quc, cn vcndo, os conIcas logo, aicndc.
21 Dirci scus crincs c da cna as dorcs.

Todo nal, quc no ccu colcra accndc,
Injusiia Ia or fin, quc o dano alIcio,
24 Usando fraudc ou violcncia, icndc.

Prorio do Ioncn or scr da fraudc o ncio
Mais dcsconicnia a Dcus; norcs iorncnios
27 En lugar sofrc dc aflics nais cIcio.

Dos crc'los o rinciro c dos violcnios;
Mas, fora a ircs cssoas sc fazcndo,
30 Foi consirudo cn ircs rcariincnios.

A Dcus, a si, ao roino ofcndcndo,
Nas cssoas, nos lcns a fora fcrc,
33 Cono Ias dc convcnccr-ic, nc cnicndcndo.
90

Moric ou dor fora ao roino confcrc.
Con runa, con fogo os lcns lIc invadc.
36 Quando cla ciorsao nao sc aodcrc.

Honicidas, os quc usan fcridadc,
Ladrcs, dcsvasiadorcs, ioriurados
39 Siao no rinciro, cn iurnas, scn icdadc.

Honcns Ia conira si crucis, irados
Ou conira os rorios lcns. ois no scgundo
42 Fccinio jazcn scnrc anargurados,

Qucn sc rivara do icrrcno nundo,
Os quc scus calcdais nallaraiaran,
45 Qucn cIora ondc udcra csiar jucundo.

Conira Dcus violcncias Ioncns rcaran,
Sc o ncgan, sc o llasfcnan, dcsdcnIando
48 Naiura c os dons, quc ncla sc dcaran.

No rccinio ncnor sinal ncfando
Caors narca igualncnic con Sodona,
51 E os quc ccaran conira Dcus falando.

A fraudc cn quc o rcnorso ianio assona,
Ou irai a confiana ou rcncdiia
54 Danos a qucn dcsrcvcnido iona.

A fraudc dcsia csccic sc ccrciia
91
Conira os laos dc anor, quc faz naiura.
57 Porianio no scgundo crc'lo Ialiia

Adulaao con sinonia inura,
Hiocriias, falsarios, fciiicciros,
60 Fufiacs c ouiros dcssa laia cscura.

Transiorna a ouira afcios vcrdadciros,
Quc insira a naiurcza c os quc origina
63 A nuiua fc nos aninos iniciros.

E, ois, no crc'lo circno, quc donina
Da icrra o ccniro c ondc Diic csa,
66 Eicrna cna aos ircdos sc dcsiina".

Tcn, Mcsirc" cu dissc o cunIo da clarcza
O quc ccs, disiinguindo caiancnic
69 A gccna do infcrno c a gcnic rcsa.

Diz-nc. os quc jazcn na lagoa ingcnic,
Os quc flagcla o vcnio ou cIuva iniga,
72 Os quc sc cnconiran cn frcniio insolcnic,

Por quc Dcus la cn Diic os nao casiiga,
Sc a ira a Dcus scus fciios accndcran?
75 Sc nao, or quc a afliao ianio os fusiiga?"

Dcliras? Da iua ncnic sc varrcran
Princios saos" iornou a quc cs afciio?
78 A quc runo as idcias sc volvcran?
92

Olvidas, orvcniura, cssc rccciio,
Dc quc Iouvcsic na Etcu a cicncia,
81 Das ircs disosics, quc cn nau concciio

Esiao do ccu, nalcia, inconiincncia
E furor lcsiial? cono a scgunda
84 Inoria a Dcus ncnor irrcvcrcncia?

Sc aicnias cn vcrdadc iao rofunda,
Sc lcnlras quais sao csscs quc adcccn
87 Acina da nansao, quc o fogo inunda,

Vcras cniao scr jusio nao sofrcsscn
Daquclcs naus a ar, ncnos csada
90 Puniao culas suas ncrcccsscn".

Sol, quc nc aclara a visia criurlada,
s lics iuas dou iananIo arco,
93 Quc o duvidar, cono o salcr, nc agrada.

Tornando ao quc disscsic, cliqucs co,
Por quc noiivo, Mcsirc, usura ofcndc
96 A divina londadc cn ianio cccsso".

Filosofia" dissc qucn a aicndc
Tcn dcnonsirado, quasc cn ioda aric,
99 Quc a naiurcza a sua origcn rcndc

Do divino iniclccio c da sua aric.
93
Da Fsica cn rincio Ias conIccido
102 Prccciio, quc Ici nisicr rcconcndar-ic.

Quc c da vossa aric ir scnrc quc Ia odido
Aos naiura ncsira olcdicnic;
105 Ncia dc Dcus cIana-la c crniiido.

Da naiurcza c da aric, sc iua ncnic
O Ccncsc cn conco lcnlra, colIc
108 O scu susicnio c Iavcr a Iunana gcnic.

Usura lcn divcrsa csirada cscolIc
Naiura c a aluna sua ncnosrcza,
111 Escrana c cuidado c nal rccolIc.

Mas andcnos; rossiga a nossa cnrcsa.
Vao no Iorizonic os Pcics assonando;
Voliando solrc o coro o culio csa

115 E, alcn, a rocIa csia assagcn dando".

8-9. Anustuco, cngano dc cssoa cn quc cai Danic, cn
confornidadc con as crnicas do scu icno. Nao foi o aa
Anasiacio II, nas o incrador grcgo Anasiacio I quc foi
iransviado cla Icrcsia dc Foiino. 80. Etcu, a iica dc
Arisioiclcs.
94

CANTO XII

O Mnotuuo cstu dc guudu uo sctno ccuo. Vcncdu u u dcc,
cIcgun os Poctus uo uuc, cn cuo nco conutncnto uccn
un o dc sunguc cucndo, no quu suo undos os quc
utcuun uocncus contu u udu ou us cosus do xno. Unu
csquudu dc Ccntuuos undu cn uotu do uu ugundo os
condcnudos, ccIundo-os sc tcntun su do o dc sunguc.
Aguns dcsscs Ccntuuos ctcndcn dctc os Poctus, ocn
Vgo os donnu, conscgundo quc un dccs os cscotc c
tunsotc nu guuu u Duntc. Nu ussugcn o Ccntuuo, quc c
Ncsso, uu u cscto dos dunudos quc socn u cnu no o dc
sunguc.

DA dcscida cra o asso iao fragoso
E ial or qucn la csiava guarda c aicnio,
3 Quc sc fazia visia avoroso.

Cono a runa, quc daqucn dc Trcnio,
O digc fcriu, or icrrcnoio
6 Ou or faliar dc cIofrc o fundancnio;

Do viso ao val do nonic, quc foi roio,
Tao dcrrocada vc-sc a cncdia,
9 Quc a dcscc-la o caninIo c quasc inoio.

A rilanccira assin nos arccia.
E lorda do cncdo fracassado
95
12 Dc Crcia o nonsiro infanc sc csicndia,

Da falsa vaca iorcncnic nado.
Acnas viu-nos, sc nordcu frcncnic,
15 Cono qucn cla raiva c dcvorado.

Cuidas" lradou-lIc o salio inconiincnic
Scr dc Aicnas o rncic, o quc noric
18 La solrc a icrra ic arrojou valcnic?

Arrcda, lruio! Quc csic c dc ouira soric;
Da iua irna nao rccclcra cnsino;
21 Dc vos ouiros vcn vcr a cna foric".

Qual iouro dcsrcndido, quando o iino
Morial golc lIc roula, quc nao odc
24 Corrcr, nas salia a vacilar nofino.

Assin o Minoiauro. O Mcsirc acodc
Dizcndo-nc. Dcnanda rcsio a cnirada
27 E dcscc, cnquanio cn vascas sc sacodc".

A quclrada dcscanos fornada
Dc cdras solias; cada qual, novida,
30 Ccdia, cn scndo or ncus cs calcada.

E cu cisnava. Elc dissc. Tcns sorvida
A ncnic na runa, quc do Iorrcndo
33 Monsiro a ira dcfcndc ja vcncida.

96
Dcvcs salcr quc, dc ouira vcz dcsccndo
Aic o circno la do laio infcrno,
35 Esia rocIa nao vi, cono a csias vcndo,

Mas, ouco anics dc vir sc lcn disccrno,
Aquclc quc Ia ionado a grandc rcsa,
39 A Diic, la no crculo sucrno,

Dcsic val ircncu ianio a rofundcza,
Quc scniissc cnsci iodo o univcrso
42 O anor, con quc algucn diz icr ccricza

Dc quc ao caos nuiia vcz scra convcrso.
Foi aqui, nouiras arics, ncssc insianic,
45 Foio o vclIo cnIasco cn ircva incrso.

Mas olIa o valc. o rio c nao disianic
Dc sanguc, ondc vcras fcrvcndo aquclc,
48 Quc violcncia ccrccu no scnclIanic.

ira louca, o anliao, quc inclc
Na curia vida nossa, ao infcrno arrasia
51 E ara scnrc nos sulncrgc nclc!"

Eis una cava divisci nui vasia,
Quc alrangia, arqucada, o lano iniciro,
54 Cono disscra qucn do nal nc afasia.

No csao, a quc o cnIasco c solrancciro,
Ccniauros corrcn, scias agiiando,
97
57 Cono soan no vivcr rinciro.

Dcsccr nos vcndo, ara o ardido lando.
Trcs dc cnirc clcs cniao nos dcnandaran,
60 Os arcos c arrcncssos rcarando.

Os lrados dc un dc longc nos soaran.
Vos, quc dcsccis, dizci a cna vossa;
63 Dc la falai, ou iiros sc disaran!"

Virglio rcsondcu. Fcsosia nossa
Tcra Quiron dc crio, scn dcnora.
66 Scnrc ic dana a rcssa quc ic aossa".

Tocou-nc c dissc. Qucn nos fala agora
Ncsso, o quc norrcu or Dcjanira;
69 Mas sc vingou dc qucn faial lIc fora.

Essc do ncio, quc o scu ciio nira,
Aio dc Aquilcs, c Quiron fanoso;
72 Essc ouiro c Folo, scnrc accso cn ira".

Aos nil cn volia ao rio sanguinoso
As alnas scicavan, quc cccdian,
75 Mais do quc c dado, o lquido Iorroroso.

quclcs nonsiros quc agcis sc novian,
CIcgano-nos. Quiron con scia ajciia
78 Os calclos, quc os lalios lIc cncolrian.

98
Quando dcsia aric a larga loca afciia,
Dissc conanIa. Havcis ja rcarado
81 Quc novc aquclc iudo, cn quc os cs dciia?

Nunca assin cs dc norio Iao caninIado".
O Cuia ncu, quc junio ja lIc csiava
84 Do ciio, ondc cra un scr nouiro cnlcado,

Vivo csia, vcn conigo" lIc iornava
A visiiar o val naldiio, cscuro
87 Para cunrir dcvcr, quc lIo ordcnava.

Dciando dc caniar o Iosana uro
Algucn nc Ia conciido o cargo novo.
90 Nao c ladrao, ncn cu cs'riio inuro.

En nonc do odcr, or qucn cu novo
Os assos ncus cn iao ncdonIa csirada,
93 Envia algun, quc cscolIas no icu ovo,

Por nos nosirar a aric aconodada
Ao vau, c no scu dorso Iavcr iransoric
96 Qucn nao c sonlra ao vo aarclIada".

Quiron volvcu-sc dcsira c a Ncsso foric
Torna airas" dissc c scrvc-lIcs dc guia.
99 Quc ouiro lando o caninIo lIcs nao coric!"

Ja ariinos na fida conanIia,
As ondas cosicando rulras, qucnics,
99
102 Dondc agudo csiridor ao ar sulia.

Tc os clios no sanguc os adcccnics
Eu vi. Dissc o Ccniauro. Sao iiranos
105 Truculcnios c cn roulo rcnincnics.

CIora-sc aqui or fciios dcsunanos.
Alcandrc aqui csia, Dionsio aniigo
108 Quc gcncr fcz Siclia ianios anos.

Dc ncgra cona, aqui sofrc o casiigo
Azzolino; c o quc csia, louro, ao scu lado
111 Olizzio d'Esic, ao qual (vcrdadc cu digo}

Foulara a vida o crfido cnicado".
E o Vaic, a qucn volici-nc, assin dizia.
114 O scgundo lugar nc c rcscrvado".

Pouco alcn arou Ncsso. olIar qucria
Una iurla, quc, csiando sulncrgida,
117 Toda a calca ara fora crguia,

Dissc, indicando una alna rcirada.
Pcranic Dcus un coraao fcrira,
120 Quc inda Londrcs vcncra csircnccida".

A calca vi dc ouiros, quc sulira
Do rio sucrfcic c o iniciro lusio,
123 Suas fcics no nundo cu disiinguira.

100
Ia laiando o sanguc aic quc a cusio
Os cs colria a qucn assar quiscssc.
126 O fosso ali vcnccnos ja scn cusio.

Sc dcsia aric o lorlulIao arccc
Do rio cscasscar, cu ic asscguro"
129 Dissc Ncsso quc nais cngrossa c dcscc

Na aric oosia aic juniar-sc ao cscuro
Pcgo cn quc, cono Ias visio, a iirania
132 As cnas da no scu iorncnio duro.

A divina jusiia la crucia
Essc iila, quc aoiic foi da icrra,
135 Pirro c Scio; c rcdolrar-sc a agonia

Dos dois Fcnaios, quc iananIa gucrra
Fizcran nas csiradas, salicando,
O Pazzo c o dc Corncio". E a fala ccrra.

139 Voliou dcois do rio o vau assando.

12-13. Dc Cctu o nonsto nunc, o Minoiauro, nascido dc un
iouro c dc Pasifac, o qual foi norio or Tcscu. 64. uon,
ccniauro norio or Hcrculcs, quando do raio dc Dcjanira.
107 Acxundc, iirano dc Fcrc na Tcssalia ou Alcandrc dc
Maccdnia. Donso, iirano dc Siracusa. 110. Azzono,
Ezzclino III dc Fonano, iirano da Marca Trcvisana. OIzzo,
d'Esic, iirano dc Fcrrara. 118-120 Unu unu, cic., Cuido dc
Monfori, quc naiou a Arrigo, irnao dc Eduardo I, rci da
Inglaicrra, cujo coraao foi colocado nun nonuncnio. 134.
101
Atu, rci dos Hunos, cIanado o flagclo dc Dcus. Po, filIo
dc Aquilcs quc naiou a Prano.
102

CANTO XIII

Os dos Poctus cntun no scgundo conutncnto, ondc suo
undos os uocntos contu s ncsnos c os dududocs dos
os Icns. Os ncos suo tunsonudos cn uuocs, cuus
ncgus oIus us Huus duccun; os outos suo cscgudos
o cucs unntos quc os dcscduun. Duntc cncontu Pcdo dcs
Vgncs, dc qucn ouuc os notuos cos quus sc sucdou c us cs
dunus cn cuuo uos sucdus. Vc dcos o scncnsc Luno c o
uduuno JucoI dc Sunt`Andcu. Ouuc, cnn, dc un sucdu
ocntno, quu c u cuusu dos nucs du suu utu.

NO siava ainda Ncsso do ouiro lado,
Quando nos or un losquc cnciranos,
3 Dos vcsigios dc assos nao narcado.

Nao frondc vcrdc, nas cscura, ranos
Nao lisos, nas iravados c nodosos,
6 Nao onos, uas con vcncno acIanos.

Por silvados nais dcnsos, nais unlrosos,
Do Cccina a Corncio, a lcsia lrava,
9 Nao fogc, agros dciando dclciiosos.

Das Harias o lando aqui ousava.
Quc ccliran dc Sirofadc os Troianos,
12 Vaiicinando o nal, quc os aguardava.

103
Asas icn largas, colo c rosio Iunanos,
Carras nos cs, lunoso c vcnirc cnornc,
15 Soan na sclva os uivos scus insanos.

E dissc o Mcsirc. Convcn ja ic infornc
Quc o rccinio scgundo vais cnirando,
18 Ondc vcras sciaculo disfornc,

Aic quc ao arcal cIcgucs infando.
Aicnia! E daras fc narraiiva,
21 Quc fiz, ainda la no nundo csiando".

En ioda aric ouvi griia afliiiva.
Cono nao via qucn assin gcncssc,
24 Parci c a iorvaao sc fcz nais viva.

Crcio quc o Mcsirc cria cniao quc cu crcssc
Quc csscs lancnios cnviava aos arcs
27 Una iurla, quc aos olIos sc cscondcssc;

Pois dissc-nc. Dc un ironco sc quclrarcs
Un so raninIo, ficaras cicnic
30 Dcssc crro cn quc sc cnlcian icus cnsarcs".


O lrao csicndo cniao c roniancnic
Vcrgnica quclro. O ironco, assin fcrido
33 Por quc razao nc arrancas?" diz frcncnic.

Dc sanguc ncgro o rano ja iingido,
104
Por quc nc roncs?" rosscguiu gcncndo
36 Assonos dc icdadc nunca Ias iido?"

Fui Ioncn, Iojc o lcnIo, quc csias vcndo!
Mais conassiva a iua nao scria
39 Sc alna aqui fossc dc un dragao ircncndo".

Cono acIa vcrdc, quando sc inccndia
Nun circno s'csiorcc, no ouiro csiala,
42 CIiando c a unidadc fora cnvia.

Daqucla arvora assin lroiava a fala,
E o sanguc; a ninIa nao ja dcsrcndcra
45 O rano, c, cnianio, o Iorror no ciio cala.

Sc dc anics clc acrcdiiar udcra"
LIc iorna o salio Mcsirc alna agravada,
48 O quc cu nos vcrsos ncus lIc dcscrcvcra,

Por ic fcrir sua nao nao fora alada.
Nao crcra cu ncsno, c ianio quc o induzira
51 Ao fciio, quc nc csa c dcsagrada.

Diz-lIc qucn fosic c as duvidas lIc iira.
O nal ic concnsando, a fana iua
54 Ha dc avivar no nundo, a quc rciira".

E o ironco. Alvio ianio dor, quc aiua,
Causais, quc dc lon grado cu ja clico.
57 Ao irisic dai quc a nagoa crina sua.
105

Fui qucn do coraao dc Frcdcrico
As cIavcs iivc c usci con ianio jciio,
60 FccIando c dcsfccIando quc cra rico

Da fc con quc a nin so rcndcu scu ciio
No glorioso cargo fui consianic,
63 Fora, alcnio cauri or scu rovciio.

A iorc ncrciriz, quc, a iodo insianic
Ao rcgio ao olIos vcnais volvcndo,
66 Moric conun, das corics nal flagranic,

Conira nin odio cn iodos accndcndo,
Por clcs accndcu iras dc Augusio,
69 Quc Ionras lcdas iornou-nc cn luio Iorrcndo.

Fcsscniindo-nc cniao do nundo injusio,
Por fugir scus dcsdcns, luscando a noric,
72 Conigo inquo fui cu, quc cra jusio.

Pclo ironco cn quc cno dcsia soric,
Quc janais inficl Ici sido, juro,
75 Ao Fci ncu, quc Iouvc a gloria or scu noric,

Dc vos o quc voliar luz adjuro
Quc a ncnoria nc salvc ao nonc Ionrado,
78 Quc vulncrou da invcja o golc duro".

O vaic inda cscrou. Pois sc Ia calado".
106
Dissc-nc fala, sc iu nais dcscjas
81 E cdc-lIc. do icno cs arcssado".

Tornci. Tu ncsno inquircs quanio vcjas
Mais convir-nc; quc cu sinio-nc inilido
84 Por nagoas, quc cn ninIa alna sao solcjas".

Elc cniao. Sc o dcscjo icu cunrido
For or csic Ioncn, nolrcncnic usando,
87 Tc araza, cncarccrada alna, ao cdido

Nosso aicndcr, c cono nos nosirando
Sc liga ao ironco o cs'riio c sc c facivcl
90 Soliar-sc un dia, o vnculo quclrando".

Sorou dc rijo o lcnIo; c crccivcl
Aquclc son dcsia aric nos dizia.
93 Fcsosia lrcvc dou quanio c ossvcl.

Quando os laos do coro una alna nia
Dcsiroi or si, do scu furor no cnlcio
96 Ao crc'lo scic Minos logo a cnvia.

Na sclva ionla c aondc acaso vcio,
E cono o scu dcsiino lIc conscnic,
99 A, qual grao gcrnina dc ccnicio,

Vai crcsccndo aic scr arvorc ingcnic.
As Harias, quc a frondc lIc dcvoran,
102 Causan-lIc dor, quc ronc cn voz langcnic.
107

Hcnos dc ir ondc os coros nossos noran,
Cono as ouiras, nas scn quc os rcvisianos,
105 Mor cna aos quc cn crdc-los rcsics foran.

Arrasiados scrao or nos. aos ranos
Pcndcnics ficarao ncsia florcsia
108 Nos ironcos, cn quc, assin, vcdcs, cnanos".


Ouvanos ainda a sonlra ncsia,
Dc nais dizcr cuidando Iouvcssc o inicnio.
111 Eis scniinos runor, quc nos nolcsia.

Assin noniciro, caa ouco aicnio,
Do javardo c dos cacs ouvc o csiruido
114 E das ranadas o csialar violcnio.

Suliio vcjo csqucrda, csavorido,
Fugindo cs'riios dois nus, laccrados,
117 Fanos roncndo ao losquc dcncgrido.

noric!" un clana acodc aos dcsgraados!"
O scgundo, quc iardo sc julgava.
120 Ningucn, o Lano, os cs ianio arcssados

Dc Too nas rcfrcgas ic olscrvava!"
Porcn, dc iodo ja crdido o alcnio,
123 Nuna sara acolIcu-sc quc ali siava.

108
Corria, cncIcndo a sclva, cn scguincnio
Dc faninias cadclas ncgro lando,
126 Quais alcs da cadcia ao iodo iscnio

A sonlra Ioniziada sc cnviando,
A fcz cdaos a naiilIa lrava,
129 E logo aos lcvou-os ululando.

Eniao ncu Cuia cla nao nc irava,
Conduz-nc sara, quc sc cn vao caria
132 Pclas roiuras, quc o scu sanguc lava.

Jaco Sanio Andrc!" irisic dizia
Podia cu scr-ic acaso anaro ccrio?
135 En nin or crincs icus quc cula Iavia?"

Dissc-lIc o Mcsirc, quando foi nais crio.
Qucn cs iu, quc o icu sanguc c nagoas calas
138 Por golcs ianios, dc quc csias colcrio?"

Tornou-lIc. alna quc dcssa aric falas
E iu quc o dano vcs, quc nc scara,
141 Da frondc ninIa, agora anonioa-las

Dignai-vos junio rana, quc as lroiara.
Na cidadc nasci quc or Daiisia
144 Dciou risco airao, quc da aric anara

Scnrc clos cfciios a conirisia.
E sc do Arno na onic nao rcsiassc
109
147 Un vcsigio, quc iraz scu culio visia

Talvcz cla cisicncia nao iornassc,
E qucn das cinzas, quc iila Ia dciado,
Lcvaniou-a os csforos nalograssc.

151 Na ninIa roria casa Ici-nc cnforcado".

58. Fu qucn do couuo dc Fcdcco cic., Pcdro dcs Vigncs,
sccrciario dc Frcdcrico II quc sc suicidou or icr sido acusado
dc irair o scu rci. 118. Un cunu cic., Lano dc Sicna, quc
norrcu cn Picvc dcl Too, na laialIa cnirc Scncnscs c
Arciinos. 119. O scgundo cic., Ciacono di S. Andrca, norio
or Ezzclino dc Fonano. 143. Po Hutstu cic., Florcna,
anics dc iornar-sc cidadc roicgida or S. Joao Daiisia, iinIa
cono roicior Maric, do qual rcsiava una csiaiua solrc a onic
VcccIio.
110

CANTO XIV

O tccco conutncnto no quu ugou cIcgun os Poctus c un
cuno dc ucu udcntc, dcuustudo o gundcs cIunus dc ogo.
A cstuo os uocntos contu Dcus, contu u nutuczu c contu u
utc. Entc os ncos cstu Cuunco, quc dcsuu u Dcus.
Scgundo, Duntc c Vgo cIcgun u un cguto sungnco. Dcstc
c dos outos os do Incno Vgo nuu u ogcn nstcosu.

DE anor do airio ninIo conovido,
Essas discrsas folIas rcunindo,
3 sara as dci, quc iinIa a voz crdido.

Ao liniic, dali, fonos scguindo,
En quc aric o rccinio co' icrcciro,
6 Ondc a jusiia Iorrvcl sia unindo.

Para crcssar-lIc o asccio vcrdadciro,
Eu digo quc cIarncca cniao cIcganos,
9 Dc lanias nua cn scu csao iniciro.

Da dor a sclva a ccrca dos scus ranos,
Cono o fosso a iorncia sanguinoso.
12 Ali, rcnic co'a lorda, os cs firnanos.

O laino cra iao arido c arcnoso,
Cono o quc dc Caiao os cs ouirora
111
15 Na jornada calcaran fadigoso.

vingana dc Dcus, qucn nao ic adora
Nos ircncndos cfciios ncdiiando,
18 Quc cu rorio olIci, quc a ninIa voz ncnora!

Dc alnas nuas cu via infindo lando,
Por nodos difcrcnics ioriuradas,
21 Miscravcis, ncsquinIas ranicando.

Jazian solrc o dorso unas dciiadas,
Ouiras, dolrando os ncnlros, sc asscniavan,
24 Muiias andavan scnrc acclcradas.

Maior a iurla dcsias sc nosirava,
Mcnor a quc, rosirada no iorncnio.
27 Maior dor nos lancnios dcnoiava.

Largas flanas con iardo novincnio
CIovian do arcal cn iodo o csao,
30 Qual ncvc cn scrra, quando c nudo o vcnio.

Na ndia solrc o ccrciio, ja lasso,
Fogos cair viu Alcandrc ouirora,
33 No cIao ardcndo livrcs dc cnlarao.

Quc aos cs no solo os calqucn scn dcnora
Suas falangcs avisado ordcna.
36 Maia-los un or un facil lIcs fora.

112
Assin laiava, ara agravo cna,
Lunc cicrno quc arcia sc rcndia,
39 Cono isca a fagulIa nais cqucna.

Cada qual scn rcouso sc csiorcia,
A un lado c a ouiro os lraos rcvolvcndo
42 A cada cIana, quc do ar cIovia.

Mcsirc" falci quc vais iudo vcnccndo,
Soncnic cccio a lcgiao furcnic,
45 Quc cn Diic a cnirada csiava-nos iolIcndo,

Diz qucn scja a gra sonlra, quc nao scnic,
Ao arcccr, o inccndio, c nao donado
48 Pcla cIuva, ja raido, insolcnic?"

FcconIcccndo o rorio condcnado
Quc da ninIa crgunia fora oljcio,
51 Morio sou qual fui vivo!" clana irado.

Quc Jovc cansc o arnciro scu dilcio,
Dc qucn ionou frcncnic o agudo raio
54 Para cn nin saciar rancor aljcio;

Quc os scus cclocs sinian ja dcsnaio
Dc Mongilcllo na oficina ncgra,
57 Aos griios Don Vulcano, acodc ou caio!"

Cono fcz na clcja la dc Flcgra;
Quc nc fulninc dc odio c sanIa cIcio.
113
60 No gozo da vingana cn vao sc alcgra".

Virglio cniao, con voz, cono nao crcio
LIc icr ouvido, sonorosa c foric,
63 Dradou-lIc. Caancu, ois no icu scio

Nao niiiga a solcrda a roria noric,
Sofrc nor cna; igual nao Ia casiigo
66 Ao quc a raiva ic infligc dcsia soric!"

Para nin sc voliou; con gcsio anigo
Falou. Dos Fcis quc Tclas siiiaran
69 Foi un; dc Dcus sc dcclarara inigo.

Os crincs scus no infcrno sc agravaran;
Ja dissc-lIc, as llasfcnias, os furorcs
72 Digno rcnio cn scu ciio lIc dcaran.

Vcn agora aos nin; clos fcrvorcs
Nao caninIcs da arcia incandcsccnic;
75 Da sclva ao longo cviias-lIc os ardorcs".

Fonos andando, cada qual silcnic,
Aic ondc jorrar do losquc cu via
78 Fulro arroio, quc lcnlro inda ircncnic.

Do Dulicanc qual o quc saa,
Das ccadoras cn scrvio usado.
81 Tal cla adusia arcia csic corria.

114
As nargcns c orlas sao dc cada lado
Fciias dc cdra c assin ianlcn scu lciio.
84 CaninIo ali noici ao asso azado.

Dc quanio aqui ic conIcccr Ici fciio,
Dcois quc airas dcianos cssa oria,
87 A cujo ingrcsso iodos icn dirciio,

Nao sc Ia nosirado iua visia alsoria
MaravilIa quc igualc a dcsia vcia,
90 En quc a flana adurcnic fica noria".

O Mcsirc diz c assin dcscjo aicia
Dc rogar-lIc nc rcsic cssc alincnio,
93 Quc cciiado, o aciiic Iavcr anscia.

Do nar cn ncio jaz" ouvi-lIc aicnio
Dcsirudo as, Crcia afanada.
96 Con scu rci foi do nal o nundo iscnio.

Ala-sc ali nonianIa ouirora ornada
Dc fonics c vcrdor. cIana-sc Ida.
99 Erna csia, cono cousa dcsrczada.

Foi ao filIo ra lcro rcfcrida
Dc Fcia, quc alafava o scu vagido
102 Fazcr nandando griia dcsncdida.

Nas cniranIas do nonic un vclIo crguido
Esia. voliando Danicia as cosias,
115
105 Cono a csclIo, olIa Fona cnlcvccido.

Dc ouro faccs c fronic sao conosias,
Dc ura raia sao lraos c ciio,
108 Encias do lusio as arics lcn disosias.

Dc fcrro csircnc iudo o nais foi fciio,
O c dirciio cccio, quc c dc argila,
111 Mas o coro susicn, scndo incrfciio.

Salvo do ouro, do nais scnrc dcsiila
Dc lagrinas or fcnda crclro fio,
114 Quc fura a gruia c raido dcsfila.

Aos ncgros valcs vcn corrcndo cn rio,
Forna Siigc, Aqucronic c Flcgcionic,
117 Dcscc dcois ncsic canal csguio

Aic do infcrno o fundo, aondc c fonic
Do Cociio. O quc o rio acaso scja
120 Vcras. nisicr nao c quc ora ic conic".

Sc dcsdc o nosso nundo clc scrcja,
Dizc, o Mcsirc, a razao or quc a iorrcnic
123 So ncsic alisno llrcgo sc vcja".

circular csic lugar Iorrcnic,
E osio Iaja vcncido cicnso iraio,
126 Dcsccndo iu csqucrda, inicirancnic

116
Nao Ias fciio inda ao crc'lo o giro caio.
Nao rcvclc o icu rosio naravilIa.
129 Novas cousas cn vcndo c csiranIo faio".

Ainda cu crgunici. Por ondc irilIa
O Flcgcionic c o Lcics? Dc un ic calas,
132 E do ouiro a vcia c dcssa origcn filIa".

Tornou. Muiio nc agrada quanio falas;
Da agua rulra o fcrvor, orcn, solvcra
135 Una dcssas qucsics, quc nc assinalas.

Do infcrno fora o Lcics vcr cscra.
Na linfa sua as alnas vao lavar-sc
138 Dcois quc a cniicncia o crdao gcra".

Dissc dcois. icno dc dciar-sc
A sclva; os assos ncus scnrc aconanIa,
Pcla nargcn caninIo Ia ara andar-sc.

142 Do fogo ali sc ciinguc ioda sanIa".

32. Acxundc, alusao a una avcniura dc Alcandrc Magno.
55. Ccocs, giganics con un so olIo no ncio da icsia, quc
falricavan arnas ara Juiicr. 56. MongIco, o vulcao
Eina, na Siclia. 63. Cuuncu, un dos scic rcis quc siiiaran
Tclas. 79. Hucunc, fonic dc agua qucnic crio dc Fona.
101. Hcu, nulIcr dc Saiurno c nac dc Juiicr. 103-105.
VcIo dc Cctu, snlolo da Iunanidadc c, scgundo ouiros, da
nonarquia, quc, cn rincio loa c rcia, vai dcois
dcgcncrando.
117

CANTO XV

Posscgundo os Poctus, cncontun un guo dc uocntos contu
u nutuczu. Entc cstcs cstu Hunctto Lutn, quc cconIccc o
dscuo c Ic cdc uu uoxnu-sc dcc, u n dc
conucsucn. Fuun dc Focnu c dus dcsucntuus cscuudus u
Duntc. Hunctto du uo Poctu gcus notcus u cscto dus
unus quc cstuo dunudus con cc c ogc uu cun-sc u cus.

POF una dcssas nargcns cncdradas
Inos. vaor do rio rcsguardava
3 Das cIanas o alvco c as lordas clcvadas.

Cono do nar icncndo a fora lrava
Dc Drugc a Cadsand, Flancngos fazcn
6 Os diqucs, con quc o nal sc dcsagrava;

Ou cono o dano aialIa, quc lIc irazcn
Do Drcnia as invascs dc Padua a gcnic,
9 Sc cn Quiarcniana os gclos sc dcsfazcn,

Assin as lordas dcssc rio Iorrcnic,
Posio aliura c grossura lIcs nao dcssc
12 Iguais, qucn qucr quc fossc ariisia ingcnic.

A sclva ja disianic dc nos cra
Tanio, quc cu divisa-la nao odia,
118
15 Quando os olIos or vc-la airas volvcra,

Eis cnconiranos nuliidao sonlria,
Quc a nargcn cosicava, nos olIando,
18 Cono soi caninIanic, ao fin do dia,

Quc vai, or lua nova, ouiro cncarando.
Para nos vcr os clios coniraindo,
21 Qual a agulIa o aricsano aarclIando.

Assin, dc nira iurla nos scrvindo,
ConIccido fui dc un quc nc iravava
24 Da roua naravilIa!" rcciindo.

Quando o scu lrao ara nin sc alava,
Aicnici-lIc no rosio rcqucinado;
27 Posio quc dcnudado, nao vcdava

Quc dc nin fossc nas fcics lcnlrado.
sua facc inclinando a nao, lIc digo,
30 Mcsscr Drunciio! vos aqui!" iorvado.

FilIo ncu! conlaccnic sc conigo!
Vir Drunciio Laiini ora conscnic,
33 Dciando a iurla, un ouco assin coniigo!"

Tornci. nuiio vos rogo; c quc nc asscnic
Convosco sc qucrcis, razcndo ao guia
36 Dos assos ncus, asscniirci conicnic".

119
Sc un noncnio un dc nos" nc rcsondia

Aqui arassc, inovcl anos ccnio,
39 Pclo fogo fcrido jazcria.

CaninIa. quc cu ic irci no scguincnio.
Dcois Ici dc juniar-nc conanIia
42 Dos quc ranician no cicrnal iorncnio".

Eu da csirada a dcsccr nao nc aircvia
Por ir con clc; nas a fronic inclino
45 Fcvcrcnic; c, falando rosscguia.

Quc foriuna" nc dissc ou quc dcsiino
Anics da noric aqui ic Ia conduzido?
48 Dc qucn rccclcs na jornada cnsino?"

Anics dc Iavcr da idadc o icno cncIido
Solrc a icrra na vida sosscgada;
51 Nun valc" rcsondi fiquci crdido.

Onicn cosias lIc dci or nadrugada;
Elc acudiu-nc, quando airas voliava,
54 E nc conduz assin or csia csirada".

Sc lcn vaiicinci, quando gozava,
Da vida lcla, glorioso orio
57 Tc Ia dc o icu asiro conduzir" iornava.

Sc anics do icno cu nao siivcssc norio.
120
Vcndo quc ianio o ccu ic cra lcnigno,
60 Tc dcra nos iralalIos o conforio.

Mas cssc ingraio ovo c iao naligno,
Quc ouirora dc Ficsolc vicra
63 E icn dc cnIa o coraao fcrino,

En ii, or scrcs lon, nal considcra.
jusio. quc cnirc accrlos sovcrciros
66 Crcsccr docc figucira nao sc cscra.

VclIa fana os diz ccgos, scnrc usciros
Na solcrla, na invcja, na avarcza.
69 Dclcs ic csquiva; cn vcios sao vczciros.

Tc guarda a soric dc Ionras ial grandcza,
Quc Ias dc scr dos ariidos coliado;
72 Mas das garras lIcs fica longc a rcsa.

Ccvc cn si roria o ficsolano gado
Os insiinios lruiais; nao ioquc a lania,
75 Quc inda Iaja cn ial naiciro gcrninado,

E cn quc a scncnic rcssusciic sania
Dos ronanos, quc ali rcsiaran, quando
78 Tcccu-sc o ninIo dc nalcia iania".

Sc o ccu" iornci ncus voios cscuiando,
Dcfcrissc, da vida o lunc agora
81 Ainda aos olIos vos raiara lrando;
121

Quc a docc inagcn vossa inda ncnora
Saudosa a ncnic c o aicrnal dcsvclo
84 Con quc nc Icis cnsinado dc Iora cn Iora

Cono Ioncn faz-sc cicrnancnic lclo.
Enquanio cu vivo for, agradccido
87 Ao nundo lcn aicnic Ici dc fazc-lo.

O vaiicnio vosso, rcunido
A ouiro, Ia dc clicar-nc salia Dana,
90 Quando sua rcscna Iouvcr sulido.

E cono a conscicncia nc nao clana,
Salci quc, quando a soric avcssa csicja,
93 A iodo o nal sou rcsics, quc cla irana.

O quc ouvi nao cuidcis novo nc scja.
Volva-sc a roda cono a soric a lana,
96 Lavrc a icrra o vilao cono dcscja".

Eniao ncu douio Mcsirc, quc sc avana,
Cirando dcsira c nc cncarando, dissc.
99 Dcn conrccndc qucn icn loa lcnlrana!"


Nao nc vcdou, orcn, quc cu rosscguissc
Na raiica; c a Drunciio os nais fanosos
102 Pcdi quc dos scus socios rcfcrissc.

122
Alguns convcn salcr, nais nuncrosos
En silcncio dciar louvavcl scndo.
105 Mngua o icno aos discursos coiosos.

Salc, cn suna, quc clcrigos Iavcndo
Todos sido c lcirados nui fanosos.
108 Sc nancIaran nun so ccado Iorrcndo.

Vao na iurla daquclcs dcsdiiosos
Acurio c Prisciano; alguns roicrvos
111 Sc vcr quiscrcs, or ial lcra ascosos.

OlIa o quc, cono quis scrvo dos scrvos,
Pra DaccIiglionc foi do Arno nudado
114 E ali dciou scus dcfornados ncrvos.

Nao nais dizcr, ncn ir osso ao icu lado,
Pois do arcal ja vcjo dc rccnic
117 Vaor novo surgir afogucado.

Nao dcvo andar con lando difcrcnic.
O ncu Tcsouo cu nuiio ic cnconcndo.
120 Nclc inda vivo, c rogo isio soncnic".

Voliou-sc; c foi iao raido corrcndo,
Cono os quc corrcn clo alio vcrdc
No cano dc Vcrona, arcccndo

124 Mais scr qucn vcncc do quc scr qucn crdc.

123
30. Mcssc Hunctto, Drunciio Laiino, auior do Tcsouro", c
ncsirc dc Danic. 62 Fcsoc, cqucna cidadc crio dc
Florcna. 110. Acco, Franccsco d'Accursio, jurisconsulio
lolonIcs. Pscuno, granaiico dc Ccsarcia 112. OIu o quc,
cic. Andrcia dc Mozzi, liso dc Florcna c, dcois, dc Viccncia.
124

CANTO XVI

Pcto do ntc do tccco conutncnto do sctno ccuo os
Poctus cncontun outo Iundo dc unus dc sodontus, no quu sc
dcstucun tcs ustcs conutotus dc Duntc. HcconIcccndo-o,
uun du dccudcncu dus utudcs otcus c cus dc Focnu.
CIcgun, dcos u ou dc outo ccco, ondc u un snu dc
Vgo, soIc, uoundo cos ucs, unu guu cstunIssnu.

EM lugar siava ja dondc sc ouvia
Funor, igual dc alclIas ao zunlido,
3 Dc agua, quc nouiro crculo caa.

Eis ircs sonlras ariir vi conovido,
Corrcndo, dc una iurla quc assava
6 Dclaio do naririo dcsncdido.

VinIan a nos, c cada qual griiava.
Dcicn-ic; or icus irajos sc afigura
9 Scrcs algucn da nossa icrra rava".

AI! quc cIagas nos ncnlros, na figura
O fogo lIcs alria, novas c aniigas!
12 So rccordando, cu sinio nagoa ura.

O ncsirc, quc cscuiara Nao rossigas!
Cunrc-ic" dissc, o rosio nc voliando,
125
15 Aguardando, lIcs dar nosiras anigas.

Nao csiivcssc o fogo dardcjando,
Cono o lugar rcqucr, ic calcria
18 Mais rcssa do quc csiao nanifcsiando".

Paranos. Fcnovando a vozcria
Un crc'lo junio a nos os ircs fornaran,
21 En quc as naos cada qual dos ircs unia.

Cono ailcias, quc, nus, dc olco sc uniaran,
Mas, anics dc luiar, dos advcrsarios
24 No fraco aicnian, no scu rol rcaran.

Elcs, sc rcvolvcndo cn giros varios,
OlIavan-nc cn ial nodo colocados,
27 Quc os colos aos scus cs siavan conirarios.

Sc a niscria, cn quc sonos iraicados,
Sc o irisic asccio da iosiada facc
30 Tc novc a dcsdcnIar suliccs lrados,

Nossa fana o icu anino irasassc;
E ois, dizc qucn cs quc, ufano, o infcrno
33 Calcas anics quc a vida sc finassc.

Esic, or qucn os assos ncus govcrno,
Escoriado c nu, quc ora csias vcndo,
36 Mais do quc o crcs no nundo foi sucrno.

126
Da fanosa Cualdrada o ncio scndo,
CIanou-sc Cuido Cucrra, c foi na vida
39 Por csforo c rudcncia rcvcrcndo.

A TcggIiaio Aldolrandi, quc cn scguida
Mc vai, or sua voz, or scus lons fciios
42 Dcvcra scr a airia agradccida.

Eu quc ianlcn da cna sofro cfciios
Jacoo Fusiicucci fui. da csosa
43 O naior nal causaran-nc os dcfciios".

Sc Iouvcssc anaro cIuva avorosa
(Virglio o conscniira}, cu nc lanara
48 Enirc clcs, da alna na cansao icdosa;

Porcn naquclcs fogos nc alrasara,
Solrcujou icnor vivo dcscjo,
51 Quc dc alraa-los suliio nc cnirara.

Nao dcsdcn, nas icdadc ncsic cnscjo,
Quc nao sc ciinguira, nc icn novido"
54 LIcs dissc o adcccr cn quc vos vcjo,

Tanio quc o ScnIor ncu Ia rofcrido
Palavras, quc a rcscna nc indicaran
57 Dc alnas quais sois ncsic lugar icnido.

Da vossa icrra sou. scnrc caliaran
Mcu arco c o dos quc vos conIcccran
127
60 Acs quc os noncs vossos ianio Ionraran.

Por ncu Cuia vcraz cscranado,
Dcio o fcl or doura crnancnic
63 Tcndo rinciro o ccniro visiiado".

Quc no icu coro a vida longancnic
Pcrsisia!" a sonlra dissc. Durc a fana
66 Do nonc icu con lunc rcslcndcnic!

Na airia nossa inda rcvivc a flana
Da Ionra, do valor, quc ali lrilIara,
69 Ou dc iodo a ccliu odio quc infana?

Pois CuilIcrnc Dorsicrc, quc laiara,
Ha ouco, c vai cIorando ncsia ardcncia,
72 Cruciou-nos coniando o quc noiara".

ncolas novos, suliia oulcncia,
Florcna, orgulIo c vcios ic accndcran,
75 Dc quc iu roria icncs a influcncia!"

Criici alando a fronic. c os ircs, quc nc cran
Aicnios, rcsosia sc cncararan,
78 Cono sc cssas vcrdadcs lIcs rouvcran.

Sc iao ouco ic cusia" nc iornaran
Scnrc aos ouiros cor icu cnsancnio,
81 Fcliz iu! Vozcs iais assaz ic Ionraran.

128
E, ois, voliando a luz do firnancnio,
Sc alfin sarcs dcsia csiancia Iorrcnic,
84 Quando La fui!" disscrcs, dc conicnic,

Nos olvidar nao dcia a Iunana gcnic".
Eniao, roncndo o crculo, fugiran,
87 Cono sc asas iivcran, vclozncnic.

En ncnos icno aos olIos sc csvaran
Do quc rofcrir uncn sc gasia.
90 Logo aos assos do Mcsirc os ncus scguiran.

Dali disiancia curia nos afasia,
Eis da agua os sons ouvinos, iao dc crio,
93 Quc a voz forar ara sc ouvir nao lasia.

Cono o rio quc, no alvco rorio alcrio,
En Vcso nascc c vai ara o oricnic,
96 Ao lado csqucrdo do Acnino, c ao ccrio

Aquaqucia sc cIana, da cnincnic
Paric cnquanio nao dcscc, nas, ionando
99 Nonc divcrso cn Forli dc rccnic,

Fclonla c cai cla quclrada, quando
Accrca-sc a S. Dcnio, o grao nosiciro
102 Quc dar a nil udcra asilo lrando.

Assin dcsdc un cnIasco solrancciro
Da agua rulra iroava alio csianido,
129
105 Quc fora dc surdcz risco ccriciro.

Dc una corda cu nc acIava cniao cingido
Con quc ouirora rcndcr quis a anicra,
108 Dc clo cn nalIas varias rcariido.

Quc a iirassc Virglio nc disscra.
Eu dcscingi-nc rcsio, lIa cnircgando
111 Enrolada, cono clc rcscrcvcra.

Eniao clc dirciia sc voliando,
A disiancia da lorda alcaniilada
114 Lanou-a longc ara o alisno infando.

qucla aao nao dc anics raiicada,"
Pcnsci Ia dc scguir-sc csiranIo cfciio,
117 Quc do Mcsirc a aicnao icn dcscriada".

Quania cauicla dcvc Iavcr c jciio,
Traiando-sc con qucn vc nao soncnic
120 Os aios, nas ianlcn o quc Ia no ciio!

Surgira" dissc o Mcsirc lrcvcncnic
O quc cscro. o quc icns no cnsancnio
123 Logo aos icus olIos ficara aicnic."

Vcrdadc, quc arca fingincnio,
Eviia rofcrir Ioncn discrcio.
126 Sofrc dcsar, dc cula csiando iscnio.

130
Nada osso oniiir, lciior dilcio.
Dcsia concdia clos canios juro
129 (Scjan assin dc longo alauso oljcio!}

Quc sulir or aquclc ar grosso, cscuro
Nadando vi figura icncrosa
129 Ao ciio nais inircido c scguro.

Tal qucn dcsccu cla onda crigosa
A dcsrcndcr dc oculios cnlaraos,
La no fundo, a faicia vagarosa,

136 Sulindo, cncolIc as crnas, icndc os lraos.

38. Gudo Gucu, florcniino, conlaicu cn Moniacrii. 40.
TcggIuo AtdoIund, ianlcn airioia florcniino. 44. Jucoo
Hustcucc, valoroso cavalciro florcniino quc conlaicu ianlcn
na laialIa dc Moniacrii. 70. GuIcnc Hoscc, gcniil-
Ioncn florcniino. 135. Futcxu, cqucna ancora.

131

CANTO XVII

Enquunto Vgo uu con Gcon, uu conucncc cssu Iouc
cu u cuu-os uo undo do uIsno, Duntc sc uoxnu dus unus
dos uocntos contu u utc. Duntc cconIccc uguns dccs. A cudu
un cndc do cto unu Iosu nu quu suo dcscnIudus us unus
du suu unu. Votu dcos o Poctu uu o ugu ondc cstu
Vgo, quc usscntudo u soIc o doso dc Gcon, oc-no duntc
dc s, c ussn dcsccn uo otuuo ccuo.

EIS a fcra, quc a Iorrcnda cauda cnrcsia,
Quc arncscs, nonics, nuros airavcssa
3 E con scu lafo inuro o nundo cncsia!"

Assin Virglio a nc falar conca.
Para accrcar-sc logo lIc accnava
6 Ao narnorco anicaro quc ali ccssa.

Da fraudc o vulio inundo aroinava!
A calca avanou c o iorc lusio,
9 Porcn cndcnic a cauda lIc ficava

A cara assonos iinIa dc Ioncn jusio,
Tanio cra o arcccr lcni'no c lrando!
12 No nais scrc, novia Iorror c susio.

Crandcs, Iirsuios lraos dilaiando,
132
Alava ciio, ilIais, dorso nalIados,
15 Mil rodclas c nos sc cnirclaando.

Mais corcs nos csiofos rccanados
Tariaros, Turcos nunca nisiuraran,
18 Ncn Aracnc cn iccidos varicgados.

Cono os laicis, quc raia sc anarran,
No nar a oa icn, a roa cn icrra;
21 E, cono cn rcgics, quc sc dcaran

Sol o voraz Tudcsco, a fazcr gucrra
Enlosca-sc o casior. assin sc via
24 O nonsiro orla, quc as arcias ccrra.

No ar a cicnsa cauda rcvolvia;
E a vcncnosa onia liariida,
27 Do cscoriao qual dardo, sc crigia

Tc ondc a fcra airoz jaz csicndida.
Convcn scja o caninIo dcsviado
30 Da scnda" dissc o Vaic rosscguida"

Dcsccndo, ois, clo dirciio lado
Para o fogo fugir c a arcia ardcnic
33 Passos dcz cla lorda Icnos andado.

CIcgados nos dc Ccriao cn frcnic,
Un ianio alcn scniado un lando acIanos
36 Na arcia, crio dcssc alisno ingcnic.
133

Do rccinio or icrcs, cn quc csianos"
Virglio dissc a ccricncia inicira
39 A soric vai salcr dos quc avisianos.

Os discursos, orcn, filIo aligcira.
Enianio incirarci da fcra infanda
42 Quc rcsiar-nos scus onlros forics qucira".

So cla lorda, cono o Vaic nanda,
Vou do crculo sciino scguindo,
45 Dos ncsios ccadorcs cn dcnanda.

A dor, quc lroia cn lagrinas, scniindo,
Socorrc-sc das naos a afliia gcnic
48 Conira o solo c o vaor, quc csia caindo.

Assin lclrcus, duranic a calna ardcnic
Dos dcnics c unIas valcn-sc, nordidos
51 Dc iavcs or cnanc incriincnic.

Quando cncarci nos rosios doloridos
Dc alguns, quc os fogos ianio cruciavan,
54 Quc cran iodos acIci dcsconIccidos.

Dolsas cndcnics dos scus colos siavan,
Pclos sinais disiinias, clas corcs.
57 Conicnlando-as, scus olIos sc cnlcvavan.

E vi ja nc accrcando aos ccadorcs
134
Dolsa, na qual cn cano dc ouro Iavia
60 Azul, quc cra lcao nos scus lavorcs,

A visia, quc ja nouira sc cnlclia,
En sangunco rulor ganso cu noiava,
63 Quc a lrancura do lciic cscurccia.

Cravida, azul jardava un, quc osicniava,
Droslada solrc candida cscarccla,
66 Quc luscas ncsic alisno?" crguniava.

Fciira-ic! Sc a vida gozas lcla,
Salc quc scsira nao Viialiano,
69 VizinIo ncu icra condigna scla.

Enirc csics Florcniinos sou Paduano;
A iodo insianic aiurdcn-nc os ouvidos,
72 Dradando. O nolrc vcnIa, o solcrano,

Quc os ircs licos na lolsa iraz sculidos".
Dcois, iorccndo a loca, a lngua iira,
75 Qual loi, quc os lcios lanlc, rcsscquidos.

Nao qucrcndo novcr dcsgosio ou ira
En qucn nor lrcvidadc nc ordcnara,
78 Os ncsquinIos dcici. assaz ouvira.

Dissc-nc o Cuia cniao, quc cavalgara
O dorso do aninal fcro c ossanic.
81 Sc foric, a iudo o anino rcara!
135

Sc dcscc cn ial cscada dc ora avanic;
Solc-ic ao colo; ao ncio irci scniado.
84 Quc nao ic ofcnda a cauda cnciranic."

Dc quaria qual docnic, quc, cIcgado
Suondo o accsso, lvido csircnccc
87 Soncnic ao vcr lugar frcsco, assonlrado

Tal quando ouvi, ncu ciio, dcsfalccc.
Anic o Mcsirc da-nc o cjo alcnio.
90 Don ano o scrvo csfora quc csnorccc.

Ja solrc a csalda do aninal crucnio,
Qucro ao vaic griiar. ScnIor, nc alraa!"
93 A voz, orcn, nao corrcsondc ao inicnio.

Elc, quc a ncnic csavorida c lassa
En circuiio nais alio nc aninara,
96 Susicndo-nc, nos lraos scus nc cnlaa,

E dissc a Ccriao. Vai, nais nao ara.
En circuiios largos scn icr rcssa.
99 Na carga, quc ora icns, nova rcara!"

Dcn cono csquifc, quc voar conca,
Manso c nanso rccua. assin novcu-sc.
102 Quando ao largo scniiu-sc, cis cndcrca

A cauda aondc o ciio scu icndcu-sc.
136
Mcncando-a, a rcicsa cono cnguia;
105 Das aias agiiado o ar fcndcu-sc.

Fcion, quando as rcdcas ja crdia,
Ao vcr do ccu o inccndio, ainda aarcnic;
108 caro, quando lIc cair scniia

Da ccra cada luna ao sol ardcnic,
Criiando o ai; Ai! filIo! Errasic a sirada!"
111 Dc avor nao sc cniraran nais vccncnic,

Do quc cu ncssa viagcn dcsusada,
No ar quando nc vi, quando cncrgava
114 So a ccrviz da fcra naculada.

Con iardo novincnio cla nadava,
Quc gira c laia clo vcnio cu sinio
117 Quc cn iorno ao rosio c alaio sc agiiava.

Ja ouvia dirciia lcn disiinio,
Troar da caiadua fragorosa.
120 OlIos inclino ao fundo do rccinio.

A ncnic csircncccu nais icncrosa
Ao cIancjar dc fogo, ao son dc ranio.
123 EncolIi-nc anic a ccna avorosa.

Dc quc dcscia cniao, con nor csanio,
Pclos nalcs, quc via, fiquci ccrio,
126 A nin sc avizinIar a cada canio.
137

Qual falcao quc no ar airava inccrio,
Scn vcr rcclano ou coliada rcsa
129 Pcrdida a cs'rana ao caador cscrio,

Dcscanla, faiigado c scn rcsicza,
En volias nil or ondc sc arrojara,
132 E longc ousa, ou dc ira, ou dc irisicza.

Tal Ccriao, cnfin, no fundo ara
Ao c da cncdia alcaniilada,
Livrc do cso ja quc carrcgara,

136 Suniu-sc cono scia disarada.

18. Aucnc, crsonagcn da niiologia grcga, iransfornada or
Mincrva cn aranIa. 68. Vtuuno, usurario aduano, ainda
vivcnic. 72. O noIc ucnIu, Ciovanni Daianonii, florcniino,
quc iinIa cono lrasao ircs licos dc assaro. 106. Fcton,
filIo dc Aolo, quc, no guiar o carro do Sol, rcciiiou-sc.
108. cuo, filIo dc Dcdalo, quc voando con as asas dc ccra
falricadas clo ai, rcciiiou ao solo.
138

CANTO XVIII

Encontun-sc os Poctus no otuuo ccuo, cIunudo MucIogc, o
quu c duddo cn dcz conutncntos conccntcos. En cudu un
dccs c undu unu csccc dc ccudocs, condcnudos o
nucu ou uudc. No nco conutncnto suo undos con
uotcs cu nuo dc dcnonos os ucoutcos; c cntc ccs Duntc
cconIccc Vcncdco Cuccuncnco c Jusuo. No scgundo uzcn cn
cstcco os uduudocs c us nuIccs soncus, cntc outos,
Acsso Intcnnc, dc Luccu c Tus.

TEM o infcrno, dc rocIa consirudo,
Dc fcrrca cor, dc nuro igual ccrcado
3 Un lugar. Malclolgc o nonc Iavido.

La no ccniro do laino inficionado
Sc cscancara grao oo, anlo c rofundo.
6 Dirci a conosiura cn icno asado.

Esao cn iorno csicndc-sc roiundo
Enirc o oo c o cnIasco avoroso.
9 Fcaric-sc cn dcz cavas o scu fundo.

Qual dc fossos dolrados, cauicloso,
Sc acrcclcndo, o alcaar sc asscgura
12 Dos assalios dc inigo odcroso.

139
Dc alisnos iais o asccio sc afigura.
Cono da lcvadia onic cnirada,
15 Aos dc fora, do nundo na ciniura,

Assin, do val no fundo concada,
Cada cava una rocIa airavcssava
18 En arco, ara o oo conccnirada.

Dc nos o nonsiro aqui sc dcscargava.
scsira nao scguiu logo o ocia,
21 E cu dc crio ficl o aconanIava.

Novo iorncnio dcsira nc inquicia,
Novos algozcs vcjo, novas dorcs,
24 Dc quc a rincira cava cra rclcia.

Siao la no fundo nus os ccadorcs.
Do ncio conira nos nuiios caninIan,
27 Ouiros conosco, cn assos ja naiorcs.

En Fona, assin, s iurlas, quc sc ainIan
Do julilcu no icno, solrc a onic
30 Sc alriu aos quc ian iransiio c aos quc
vinIan.

Dc un lado andavan, os quc icndo cn fronic
O casiclo, a S. Pcdro sc cndcrcan,
33 E do ouiro lado os quc ian ara o nonic.

Daqui, dali nas lordas, os arcssan
140
Corngcros dcnnios, aoiiando
36 Con grandcs azorragucs, quc nao ccssan,

Cono aos golcs rinciros cada lando
Sc arcssa! Cono cada qual cviia
39 Quc sc rciia o csinulo cccrando!

Ncssc andar ninIa visia nun sc fiia,
Da aric oosia vindo, c logo cu dissc.
42 Hci conIccido csia figura afliia".

Aicnici nais, or quc nclIor o vissc;
Dcicvc-sc conigo o docc Cuia
45 E dcu quc airas o asso cu dirigissc.

Aos olIos csquivar-sc-nc qucria,
Os scus laiando; nas foi vao o inicnio.
48 Tu, quc ic curvas, ja ic Ici visio un dia.

Sc as fcics nao nudou-ic o assancnio
Vcncdico iu cs Cacciancnico.
51 Por quc iraio adcccs iao crucnio?"

Dc nau grado o quc cigcs significo;
Mas ccdo ao claro son dcssa loqucla,
54 Quc ncnoria nc iraz o nundo inico.

Eu fui aquclc, quc CIisola lcla
Do Marqucs cnircguci ao vil dcscjo.
57 Ora a vcrdadc a ninIa voz rcvcla.
141

Conigo dc DolonIa nuiios vcjo;
Con ianios ncsia cava cIoro c cno,
60 Quc a ncnos la no nundo da-sc cnscjo.

Dc dizcr su cnirc o Savcna c o Fcno,
Sc a rova qucrcs, lcnlra-ic soncnic
63 Dc quc cn nos da avarcza influi vcncno".

Mas un dcnnio o aialIou. Furcnic,
Dissc iangcndo. rufiao, avanic!
66 MulIcr nao Ia quc vcndas inudcnic!"

Ao Mcsirc nc iornci; ouco disianic
Era un rocIcdo, a quc nos accrcanos;
69 Da rila sc clcvava ra dianic.

Assaz ligcirancnic nos alanos;
Fonos cla fragura nao dirciia
72 E o cicrno rccinio assin dcianos.

CIcgados ondc a curva csiava fciia
Para assagcn dar aos fusiigados,
75 O salio Cuia dissc. A facc csrciia

Agora dcsscs ouiros nalfadados,
En quc ainda aicndcr nao conscguisic,
78 Porquc nao siavan ara nos voliados".

Da aniiga onic divisanos irisic,
142
Longa filcira. conira nos andava.
81 Crucl aoiic cn flagclar crsisic.

Virglio, quando cu nada crguniava,
Fcara lcn" nc diz na sonlra aliiva,
84 A qucn ranio dc dor faccs nao lava.

Dc Fci conscrva a najcsiadc viva!
Jasao. conquisiou or fora c nanIa
87 O vclocino cn Colcos fcra c csquiva.

A Lcnos foi, dcois quc Iorrcnda sanIa
Fcninil aos varcs coriara a vida,
90 NcnIun ouando aqucla furia csiranIa.

Ali, dc anor no cnlcvo cnlcvccida,
Hisfilc cnganou, quc ja iludira
93 Suas irnas, dc conaiao novida.

Cravida c so dciou-a. airoz ncniira
Mcrcccu-lIc dos iraios a anargura.
96 Vingada csia Mcdcia, a qucn irara.

Qucn crjurou cono clc, Ia cna dura.
Do val rinciro lasic o quc salcnos
99 E dc quanios aqui sofrcn ioriura".

Nuna csirciia vcrcda ja nos vcnos,
Quc co'a lorda scgunda sc cruzava,
102 Susicniando ouira onic, a quc icndcnos.
143

Turla dali ouvinos, quc cIorava
Dc ouira cava no cnccrro c quc, assorando,
105 Con suas rorias naos sc arrcclava.

Esiava-lIc as arcdcs incrusiando
A calaao quc solc c ali sc rcndc.
108 Fcrindo o olfaio c a visia Iorrorizando.

E ianio clo alisno a cava csicndc,
Quc so divisa quando csia no fundo
111 Qucn la do cino, crscruiando, aicndc.

Sulino-nos. cniao no fosso inundo
Vi gcnic cn ial cloaca ncrgulIada,
114 Quc a scniina figura scr do nundo.

Enquanio olIava ali iao consurcada
Cara noici, quc disiinguir nao udc,
117 Sc adrc ou lcigo fora a alna danada.

Dizci or quc iua visia nao sc nudc
Dc nin, a inundos ianios dcsaicnia!"
120 Criiou-nc. E cu. Sc a ncnic nao nc
iludc,

Tc vi scn calclcira iao nojcnia.
Alcssio Inicrninci dc Lucca Ias sido.
123 En ii or isso a visia c nais aicnia".

144
Fcrindo a facc, dissc-nc o dcscrido.
Aqui lisonjas vis nc sulncrgiran;
126 Lngua indcfcssa cn lajular Ici iido".

Logo dcois quc vozcs iais sc ouviran,
Mcu Cuia. OlIos dirigc un ouco avanic,
129 E as fcics nc dcclara sc aiingiran

Dc nulIcr dcsgrcnIada c ciulanic
Quc dc unIas asqucrosas sc laccra,
132 Mudando dc osiura a cada insianic.

Tas, a ncrciriz, quc rcsondcra
Ao nanorado scu, quando dizia.
Tc dcvo graiidao?" Muiia c sinccra!"

136 Mas vanos. icnos visio cn dcnasia".

50. Vcncdco Cuccuncnco, lolonIcs, quc induziu sua irna
CIisola a cnircgar-sc a Olizzo d'Esic, narqucs dc Fcrrara.
61. Dzc su cic., alavra do dialcio lolonIcs quc valc or sn
ou scu. 86. Jusuo, cIcfc dos argonauias, quc, auiliado or
Mcdcia, quc clc scduziu c dcois cnganou, conquisiou cn
Colquida o vclocino dc ouro. 92. Hscs, cnganada or
Jasao. 122. Acsso Intcnnc, aircio dc Lucca. 133.
Tus, ncrciriz, crsonagcn dc una ca dc Tcrcncio.
145

CANTO XIX

No tccco conutncnto, ondc os Poctus cIcgun, suo undos
os snonucos. Estuo ccs, dc cuIcu uu dcnto, nctdos cn
uos ctos no undo c nus cncostus do conutncnto. As
untus dos cs, quc cstuo ou dos Iuucos, suo qucnudus o
cIunus. Duntc quc suIc qucn cu un dunudo quc nus do quc
os outos ugtuuu os cs. E o uu Ncouu III du Cusu Osn, o
quu dz quc cstuuu u cscu dc sc cnddo o outos uus
snonucos. O Poctu, ndgnudo, onc nunu uccncntc nucctuu
contu u uuuczu c os cscunduos dos uus onunos. Vgo,
dcos, o cuu nouuncntc uu u ontc.

SIMO MACO, o nscros scquazcs
Por qucn dc Dcus os dons so ronciidos
3 A viriudc, cn raina coniunazcs,

Por ouro c raia csiao rosiiiudos!
Por vos iangc ora a iula sonorosa.
6 Jazcis na icrcia cava sulvcriidos.

ouira iunla cIcganos icncrosa,
Da rocIa nos sulindo qucla aric,
9 Quc, a runo ao ccniro, clcva-sc alicrosa.

Salcr surcno! Quc incfavcl aric
Mosiras no ccu, na icrra c infcrnal nundo!
12 OI! icu odcr quao jusio sc rcaric!
146

Por ioda a cava, aos lados c no fundo
Furos na cdra lvida sc alrian,
15 Dc igual largura c cada qual roiundo.

ScnclIar na grandcza arccian
Aos quc cn ncu S. Joao lclo c cslcndcnic
18 Para laiisno ninisirar scrvian.

Quclrci un, nao Ia nuiio, nas soncnic
Para infanic salvar, quc ali norria.
21 Fiquc a vcrdadc a iodos lcn aicnic.

Dc cada un orifcio cu sair via
Os cs, aic das crnas a grossura,
24 Dc un ccador. o rcsio sc sunia.

Siavan ardcndo as lanias na ioriura,
E ianio as junias rijo sc csiorcian,
27 Quc roncrian a risao nais dura.

Do calcanIar aos dcdos crcorrian
As cIanas, cono a sucrfcic inicira.
30 En coro dc olco ungido nordcrian.

Qucn adccc" dissc cu or ial nancira,
Quc nais quc os socios csiorccr-sc vcjo
33 En nais rulida flana c nais ligcira?

Sc ao fundo cu ic lcvar, or icu dcscjo,
147
Por dcclivc, quc jaz nais inclinado,
36 Dc ouvir-lIc o nonc c os crincs dou-ic cnscjo".


Acciio o quc ic raz, nuiio a ncu grado.
ScnIor do ncu qucrcr, cs qucn conIccc
39 Quanio Ici nisicr c a ncnic Ia rcscrvado".

Passando quaria lorda, ali sc dcscc
Para a csqucrda voliando, aic cIcgar-sc
42 La ondc ianio furo sc ofcrccc.

Dc nin nao quis o Mcsirc aligcirar-sc
Scnao quando daquclc, quc gcnia
45 Pclos cs, conscguiu aroinquar-sc.

Tu, cs assin voliada" cu lIc dizia
Cono csiaca laniada, o alna orcssa,
48 Fcsondcr-nc ossvcl ic scria?"

Eu siava a, qual nongc, quc confcssa
Assassino, quc cn cova ja fincado
51 O cIana, ois, cn ianio, a cna ccssa.

Ja icns" griiou. ja icns aqui cIcgado?
Ja, Donifacio, cono icns dcscido?
54 En anos nuiios icnIo a conia crrado.

Tao dcrcssa dcssc ouro ic Ias cncIido,
Pclo qual lcla csosa airaioando,
148
57 A icns or ianios crincs afligido?"

Eu fiquci cono qucn, nao cncirando
No scniido do quc ouiro rcsondcra,
60 Enlcado c corrido fica olIando.

Mas Virglio. Dcrcssa lIc asscvcra.
Eu nao sou, cu nao sou qucn iu cogiias"
63 Fcsondi cono o Vaic rcscrcvcra.

Ouvindo, as lanias csiorccu naldiias;
Dcois a susirar, con voz dc ranio
66 Por quc" dissc a falar assin nc
cciias?

Sc conIcccr qucn sou anclas ianio,
Quc assin laiasic ao valc icnclroso,
69 Dc Paa salc quc Ici vcsiido o nanio.

FilIo dc Ursa, dcvcras, colioso
En lolsa iudo us or ncus UrsinIos,
72 La ouro, aqui o cs'riio crininoso.

Sol a calca ninIa csiao vizinIos,
En sinonia os quc nc anicccdcran,
75 Solrcondo-sc un no ouiro csscs ncsquinIos.

Hci dc ao fundo dcsccr, cono dcsccran,
Logo cn cIcgando aquclc, quc cu cuidara
78 Scrcs iu, quando as vozcs nc roncran.
149

Mas, ardcndo-nc os cs sc nc dcara
Inicrvalo nais longo, assin voliado,
81 Do quc cn iorncnio igual sc lIc rcara.

Viras dc norcs culas ouiro inado,
Pasior scn lci, das arics do ocidcnic
84 Quc Ia dc scr solrc nos dcosiiado.

Jasao novo scra. condcsccndcnic
Tcvc o ouiro scu Fci, diz a Escriiura,
87 Da Frana csic o scnIor icra oicnic".

Nao sci sc ousado fui c sc foi dura
A rcsosia, quc dci ao condcnado.
90 Tcsouros cigira orvcniura

Nosso ScnIor dc Pcdro, ao scu cuidado
E zclo quando as cIavcs conciia?
93 Scguc-nc acnas lIc Ia rcconcndado.

DinIciro nao ionaran dc Maiia
Pcdro c os ouiros, or scr o rcfcrido
96 Ao lugar, quc o iraidor crdido Iavia.

Pcna, ois. ncrcccsic scr unido;
E guarda a quc ciorquisic, vil nocda
99 Quc ic fcz conira Carlos aircvido.

Nao fora a rcfcrcncia, quc nc vcda,
150
Das sanias cIavcs, quc cnunIasic ouirora,
102 No icno, cn quc frusic a vida lcda,

Voz nais scvcra cu lcvaniava agora
Conira a avidcz, quc o nundo assaz conirisia,
105 Quc os lons orinc, o vcio calia c adora.

A vos vos figurava o Evangclisia,
Quando a quc c solrc as aguas asscniada
108 Prosiiiuir-sc aos Fcis foi dclc visia.

Nasccra dc calcas scic ornada,
E o valor nos dcz cornos ossua,
111 Enquanio ao csoso scu viriudc agrada.

Dc ouro a vossa colia un Dcus fazia.
Por un dos quc os gcniios adoraran
114 Alrangc ccnio a vossa idolairia.

Consianiino! AI! quc nalcs dcrivaran,
Nao do laiisno icu, nas da riqucza
117 Quc dcsic a un Paa c a qucn ouiras sc
juniaran!"

Scniindo dcsias noias a ascrcza,
Elc ionado dc rcnorso ou dc ira,
120 Agiiava os dois cs con nor lravcza.

Virglio, crcio, con razcr nc ouvira.
Alaudir scu scnllanic rcvclava
151
123 Vcrdadcs quc cu, sinccro, rofcrira.

Juliloso nos lraos nc lcvava,
E, dcois quc acriara-nc ao scu ciio,
126 Por ondc dcsccndcra, sc iornava.

Scnrc cingido dcssc alrao csirciio,
Do arco ao cino iransoriou-nc o Cuia.
129 CaninIo quinia cava cra dirciio.

Ali suavcncnic nc dcscia
En rocIcdo iao ngrcnc c cninado,
Quc s calras nvio scr nc arccia,

133 Dc la foi-nc ouiro val dcscoriinado.

1. Snuo Mugo qucria conrar dos Aosiolos a viriudc dc
cIanar o Esriio Sanio. O ncrcado das coisas sagradas c, or
isso, cIanado sinonia. 17. Suo Jouo, ia na qual Danic foi
laiizado. 53. Honuco, Donifacio VIII, quc o danado (Nicolau
III} cnsa scja vindo ara sulsiiiu-lo. 83. Pusto scn c,
Clcncnic V, ligado a Filic, o Dclo, rci dc Frana c quc nudou a
scdc do aado ara AvinIao. 85. Jusuo, quc conrou o
suno saccrdocio dc Anioco, rci da Sria. 106. O Euungcstu,
S. Joao. 115-117. Constuntno, no icno dc Danic sc
acrcdiiava quc Consianiino, ao nudar-sc ara Dizancio, icria
doado ao aa Fona c o donnio icnoral.
152

CANTO XX

No quuto conutncnto suo undos os nostocs quc sc
dcdcuun u utc dunutu. Ecs tcn o osto c o cscoo
uotudos uu us costus, co quc suo oIgudos u cunnIu uo
cucso. Vgo nostu u Duntc uguns cntc os nus unosos,
cntc os quus u tcIunu Munto, du quu sc ognu Muntuu,
cdudc nutu dc Vgo.

NOVA cna convcn dizcr cn vcrsos
E dar naicria ao ncu vinicno canio,
3 Do caniico ondc uncn-sc os crvcrsos.

Eu cra ja disosio ianio, quanio
Fora rcciso ara vcr o fundo
6 Da cava, quc lanIava anargo ranio.

Dc alnas vi iurla, clo val roiundo,
Quc iaciiurna vinIa c lacrinosa
9 Ao asso usado cn rocisscs no nundo.

Mirci nais laio c cada dcsdiiosa
Noici quc fora o ncnio rciorcido
12 Do colo ao concar. cousa csaniosa!

Para o dorso cra o rosio scu volvido.
So rccuando caninIar odia;
153
15 Quc cn frcnic olIar csiava-lIc iolIido.

Talvcz or fora ja dc ar'lisia
Dc algucn o coro ao iodo sc iorccssc;
18 Nao vi. crc-lo difcil nc scria.

Quc ic scja, Lciior, a Dcus rouvcssc
Provciiosa a liao! Pcnsa, aiilado,
21 Quanio cn nin, vcndo, a conaiao
crcsccssc,

O arcccr Iunano iao nudado,
Quc o ranio, quc dos olIos dcrivava
24 DanIava o icrgo a cada condcnado.

Do rocIcdo cu a un angulo cIorava
Con iania dor, quc o Mcsirc dc rccnic
27 Inscnsaio cs ianlcn?" nc inicrrogava.

Aqui icdadc c noric cn ioda ncnic.
Quando Dcus condcnou, qucn nais nalvado
30 Do quc cssc, quc icrnura or naus scnic?

Ala a fronic, ala, aicnio ao condcnado,
Quc anic os Tclanos sc alisnou na icrra.
33 Criiavan-lIc. Cono andas arcssado,

Anfiarau? Cono assin fogcs da gucrra?
Elc ionlava cnianio, ao val dcsccndo,
36 Ondc Minos os rcrolos afcrra.
154

Pclo fuiuro cncirar qucrcndo,
Tcn o dorso adianic cn vcz do ciio,
39 E a rccuar caninIa, airas so vcndo.

Eis Tircsias, o quc nudara o asciio,
Fcnncas fornas c fcics ionara,
42 Scndo-lIc o quc cra varonil dcsfciio.

Ao sco scu iornou, quando cnconirara,
Inda una vcz, iravadas scrcs duas
45 E ouira vcz con lordao as scarara.

Volia-lIc Arons ao vcnirc as cosias nuas.
Dc Luni cn nonic, aos agros inincnics,
48 Ondc o Carrara crgucu noradas suas,

Tcvc cn gruia narnorca crnancnic
Esiancia, dondc conicnlar odia
51 As csirclas, as ondas livrcncnic.

Essa nulIcr" coniinuou ncu Cuia
Quc o scio oculia cn iraa fluiuanic
54 E dc vclos a clc icn sonlria,

Foi Manio, quc vagara inccria c crranic
Aic ousar na icrra, cn quc Ici nascido.
57 No quc ora digo irci un ouco avanic.

Vcndo o ai ja da vida dcscdido
155
E a cidadc dc Daco cn jugo irisic,
60 O nundo largo icno Ia crcorrido.

Junio ao Alcs na lcla Iialia cisic,
Alcn Tirol, ja crio da AlcnanIa,
63 Un lago, quc cIanar Dcnaco ouvisic.

Vcia dc fonics nil, quc a laga lanIa
Enirc Carda, Cannica c Acnino,
66 Dc aguas conduz ao lago coia nanIa.

IlIa Ia no ncio, cn quc o Pasior ircniino,
E con clc os dc Drcscia c dc Vcrona,
69 Possucn dc lcnzcr juro divino.

Ondc c nais laia do Dcnaco a zona,
A Dcrgano fazcndo c a Drcscia frcnic,
72 Pcsqucira, foric cn lasiics, sc cniona.

dali quc das aguas o cccdcnic,
Quc icr cn si nao odc o lago, lroia
75 En rio c colrc os rados largancnic.

Quando rosscguc, ouiro aclido adoia,
CIana-sc Mncio, crdc o nonc aniigo.
78 No Po junio a Covcrnol, Ia fin sua roia.

No vcrao saudc iraz crigo;
En vasio laino o alvco dilaiando,
81 Forna aul, das infccs anigo.
156

Manio, a virgcn sclvagc ali assando,
Tcrrcno viu dcsaliiado, inculio
84 Naquclc anianal, quc o csia ccrcando

Esquiva a Iunano iraio c csiranIo vulio,
Fcz ali dc suas arics oficina
87 E vivcu ic sofrcr da noric o insulio.

Povo, ao dianic, ara ali sc inclina,
En iorno csarso, c alrigo, o julga foric.
90 Dc aguas ccrcado con auis confina.

Ondc aqui o clcgcu colIcra a noric,
A cidadc crigiran, quc cIanaran
93 Maniua, do nonc scu scn iirar soric.

Os Ialiianics la nais avuliaran,
Quando ainda os ardis dc Pinanonic
96 Dc Casalodis a insania nao fraudaran.

Cicnic fica, ois. sc dc ouira fonic
A airia ninIa originar quiscrcn,
99 A ncniira vcrdadc nunca afronic".

As cousas, quc iuas vozcs nc rcfcrcn,
Tao ccrias sao" dissc cu quc nc arccc
102 Carvao ciinio o quc ouiros nc disscrcn.

Mais dizc, o Mcsirc. acaso nao ncrccc
157
Dos quc avanan ncnIun rcaro ou noia?
105 Na ncnic dc o salcr dcscjo crcscc".

Aquclc, a qucn do ncnio ao dorso lroia
Darla csqualida, un augur sc dizia,
108 Quando dc Ioncns a Crccia ial dcrroia

Tcvc, quc infanics so no lcro Iavia.
En ulidc con Calcas indicara
111 Tcno, cn quc a froia dcsfcrrar dcvia.

Eurilo cIanou-sc. assin narrara
Nun dos scus canios, a iragcdia ninIa,
114 Dcn salcs, ois iua ncnic a arrccadara.

Essc, quc, iao dclgado, sc avizinIa,
Migucl Escoiio foi, quc, ccriancnic,
117 Pcrcia cn fraudcs da nagia iinIa.

OlIa Cuido Donaii, cncara Asdcnic
Quc cuidar so dcvcra da sovcla.
120 Arrccndc-sc agora inuiilncnic.

Das irisics ora a iurla sc rcvcla,
Quc, dcsdcnIando a agulIa, a Iorrvcl aric
123 Dc cncanios infcrnais acIaran lcla.

Mas no liniic, quc Icnisfcrios aric,
Cain con scu fardo, o nar iocando,
126 La dc ScvilIa alcn do laluaric.
158

A lua, a facc lcna ja nosirando
(Tc lcnlras?} onicn visic na sonlria
Sclva, cn quc ic ajudou scu fulgor lrando".

130 Assin falando, a asso igual scguia.

34. Anuuu, quc norrcu no siio dc Tclas, c rcvcndo a sua
noric icniara csquivar-sc dc ionar aric ncssc siio. 40.
Tcsus, adivinIo iclano, quc foi iransfornado cn nulIcr c
dcois rciornou Ioncn. 46. Aons, adivinIo lcnlrado na
Farsalia" dc Lucano. 55. Munto, filIa dc Tircsias, quc a
iradiao diz icr fundado a cidadc naial dc Virglio, Maniua.
63. Hcnuco, Iojc lago dc Carda. 95-96. uundo undu cic.
Pinanonic dci Donacols ara aodcrar-sc dc Maniua induziu o
govcrnador Allcrio dc Casalodi a raiicar aios violcnios quc
rcvoliaran o ovo conira clc. 110. Cucus, adivinIo da
aniiguidadc. 112. Euo, ouiro cclclrc adivinIo. 116.
Mguc Escotto, cclclrc adivinIo do icno dc Frcdcrico II.
118. Gudo Honut, asirologo do condc Cuido dc Monicfcliro.
Asdcntc, saaiciro c adivinIo dc Parna.

159

CANTO XXI

No qunto conutncnto suo undos os tuuccos quc
ncgocuun os cugos Icos ou ouIuun uos scus unos. Ecs
cstuo ncguIudos cn cIc cucndo. Os dos Poctus
cscncun u totuu dc un tuucco uqucnsc o oIu dc un
dcnono. Vgo donnu os dcnonos quc qucun uuunu
contu ccs. Vgo c Duntc, cscotudos o un Iundo dc
dcnonos, tonun o cunnIo uo ongo do utco.

ASSIM, dc onic cn onic, discursando
Do quc ncsia concdia sc nao cura,
3 Dc ouiro arco acina nos sulinos, quando

Dcicno-nos or vcr a cava cscura,
Por ouvir dc ouiros ranios vao sonido;
6 Con asno olIci a Iorrida ncgrura.

No arscnal dc Vcncza, dcrrciido
Cono rcfcrvc o cz na csiaao fria
9 Para rcaro ao lcnIo conlalido,

Incaaz dc vogar. qual con ncsiria
Daicl novo consiroi; qual alcairoa
12 O quc icvc cn viagcns avaria;

Qual rcgos laic oa qual roa;
160
Qual rcnos faz, qual linIo iorcc ou aric;
15 Qual nczcna c aricnao acrfcioa.

Assin, or fogo nao, or divina aric
Dciunc cscsso, ao fundo rcfcrvia,
18 As lordas cnviscando cn ioda aric.

Mas no cz so na iona cu disiinguia
DorlulIao, quc a fcrvura lcvaniava,
21 Quc ora incIava, ora raido alaiia.

No fundo cnquanio os olIos cu fiiava,
Eclanando Virglio. Eia! Cuidado!
24 Para si dondc cu cra nc iirava.

Volici-nc cniao cono Ioncn, quc arcssado
or salcr o quc fugir convcnIa,
27 Dc suliio avor scndo aialIado,

OlIa scn quc or isso sc dcicnIa,
E logo airas dc nos cu vi corrcndo
30 Ncgro dcnnio solrc aqucla cnIa.

AI! quc asccio fcroz! AI! quanio Iorrcndo
Nos ncncios arccc c icncroso,
33 Vcloz nos cs c as asas csicndcndo!

No dorso agudo c cnornc un crininoso,
EscarrancIado, cn cso, carrcgava.
36 Dos cs rcndia o ncrvo ao dcsdiioso.
161

MalclrancIc!" ja crio clc lradava
Eis un dos ancics dc S. Ziia!
39 McrgulIai-o, ois iorna gcnic rava,

Quc ncssa icrra cn grandc sona Ialiia.
Vcnais iodos la sao ncnos Doniuro.
42 O no, or ouro, la sc nuda cn tu.

Ao cz o arroja, c clo cscolIo duro
Sc iorna. aos ladrao ianio arcssado
45 Nao vai nasiin, quc csiava anics scguro.

O naldiio afundou; surdiu curvado.
Sol a onic os dcnnios lIc griiaran.
48 Nao acIaras aqui Vulio Sagrado,

Ncn lanIos, quais no ScrcIio sc dcaran.
Sc nao qucrcs no cz siar incrgido.
51 A ic csciar as fisgas sc rcaran".

Con croqucs ccn nordcndo cssc dcscrido
Dailar" disscran dcvcs lcn colcrio;
54 Sc udcrcs furiar, furia cscondido".

Tal ordcn cn cozinIa o ncsirc cscrio
Aos ajudanics scus quc na caldcira
57 McrgulIcn naco iona dcscolcrio.

Por quc" falou-nc o Cuia algucn nao
162
qucira
Molcsiar-ic cn ic vcndo, lusca alrigo.
60 Nun rccanio o acIaras dcsia cdrcira.

Nao icnas quc nc ofcnda o lando inigo;
Muiio lcn sci cono o furor lIc afronic;
63 Ja vcnci dc ouira vcz igual crigo".

Aic o circno cniao assou da onic;
Mas, quando a scia lorda ja sulia,
66 Misicr lIc foi nosirar scrcna fronic.

Qual frcncnic naiilIa, quc sc cnvia
Ao olrc, quando ara cslaforido
69 E cdc alvio fonc quc o crucia.

Dc laio arrcncicu-lIc o lando infido,
Accso cn ira, os croqucs scus lrandindo.
72 Mas griiou-lIcs. NcnIun scja aircvido!

Os croqucs suscndi. aic nin vindo
Mc rcsic algun dc vos aicnao ioda.
75 Fcrc, sc ousais orcn anics nc ouvindo".

Clanaran iodos. Oua o Malacoda!"
Enquanio os nais ficavan no scu osio,
78 Quc qucrcs?" dissc algucn quc sai da
roda;

E o Mcsirc. s, Malacoda, a crcr disosio
163
Quc as ancaas vossas sucrassc
81 Para aqui vir, sc or cclcsic gosio

E surcno qucrcr nao caninIassc?
Dcia-nc ir; ois a lci divina ordcna.
84 Quc cu ncsia agra jornada ouircn guiassc".

Dc Malacoda o orgulIo ja scrcna;
Aos cs lIc cai o croquc; aos ais voliado
87 LIcs dissc. Esic nao odc sofrcr cna".

E o Mcsirc nc falou. Tu, quc alrigado
Esias cnirc os cncdos cauicloso,
90 Volvc a nin, do icnor dcscaiivado".

Corri ara Virglio rcssuroso.
Eis os dcnnios iodos invcsiiran.
93 Foio o conccrio, ois, cria ansioso.

Dc Carona os soldados, quc saran
A ariido assin vi quc csircnccian,
96 Quando cnvolios dc inigos sc scniiran.

Nos scvos gcsios scus sc nc rcndian
Os olIos, c a Virglio vinculado
99 Os lraos o ncu coro iodo Iavian.

Os croqucs inclinados. No cosiado
Fisgucno-lo" cnirc si dois rorroncran.
102 E os ouiros. OI! ois nao! scja csciado!"
164

Ao quc o Mcsirc falava dcsrouvcran
Palavra iais, c cniao lradou dcrcssa.
105 Sc qucdo, Scarniglionc!" Enudcccran.

Dcois assin nos dissc. Andar or cssa
FocIa nao odcrcis; jaz dcsirudo
108 Todo arco scio scn rcsiar-lIc ca.

Sc avanic qucrcis ir, scja scguido
Dcsia lorda o caninIo. nao disianic
111 Esia rocIcdo ao asso acrcclido.

Onicn, cinco Ioras nais do quc csic insianic
Mil c duzcnios con scsscnia c scis
114 Anos Iouvc. c cniao a rocIa Iianic.

Dos socios ncus na conanIia ircis;
Vao vcr sc algucn ao lanIo qucr furiar-sc.
117 Idc cn az. nolcsiados nao scrcis.

Calcalrina, AlicIino vao juniar-sc
Con Cagnazzo, a dccuria conandando
120 Darlariccia! E nao odcn scarar-sc

DrogIinaz, Lilicocco, dcsic lando!
Craffiacanc, o dcniudo Ciriaiio,
123 Farfarcl, Fulicanic vao narcIando!

Na ronda cada qual sc nosirc caio!
165
Scjan a salvo os dois cncaninIados
126 Da onic ao arco aic agora iniaio!"

Quc vcjo, o Mcsirc!" cu dissc
AconanIados!"
Sc salcs ir so, vanos roniancnic;
129 Dc guias iais discnsan-sc os cuidados.

Sc iu cs, cono sois, Mcsirc, rudcnic,
Nao vcs quc os dcnics scus csiao rangcndo,
132 Quc nos cncaran con furor crcsccnic?"

Nao icnas" dissc o Mcsirc, rcsondcndo
Fangcr os dcnics dcia-os a scu gosio.
135 conira os quc ardcn la no cz Iorrcndo".

scsira os dcz cniao fizcran rosio;
Nos dcnics cada qual nosira rinciro,
Por nofa a lngua ao calo ja disosio;

139 E clc irona fazia do irasciro.

38. Ancocs dc S. Ztu, surcnos nagisirados dc Lucca, cidadc
dc quc S. Ziia c roiciora. 41. Hontuo, Doniuro Daii,
nagisirado nais vcnal do quc os ouiros. 42. O no, o ouo
cic., or dinIciro o nuo sc iransforna cn sn. 112-114.
Ontcn, cic., o dcnnio falava cinco Ioras anics do ncio-dia dc
26 dc naro dc 1300. Ao ncio-dia icrian iranscorrido 1266
anos da noric dc Crisio.
166

CANTO XXII

Andundo os dos Poctus co utco u csqucdu, uccn nutos
tuuccos, quc, o uuu-sc, Ioun ucnu do cIc cucndo.
SoIcuccn os duIos c un dccs c uccudo. E cstc Cunoo, dc
Nuuuu, quc conscguc, dcos, uu-sc dus guus dos duIos, o
quc du notuo u unu Igu cntc os dcnonos.

MAFCHAF vi cavalciros clcja,
Travar luia, cnlcar-sc no conlaic
3 E aic cdir fuga quc os roicja;

En vossa icrra csquadras dar rclaic
Vi, Arciinos; vi as cavalgadas,
6 Torncios, jusias no navoriico cnlaic,

Dc iulas ao clangor, s ladaladas,
Con sinais dc casiclos, dc ianlorcs,
9 Con arics novas ou cnirc nos usadas.

Nao vi novcr ccs, ncn corrcdorcs,
Ncn laicis, quc rcgula a icrra ou csircla,
12 Dc igual clarin aos sons airoadorcs.

Con dcz dcnnios (quc conanIa lcla!}
Pariino-nos, orcn rczar con sanio,
15 Urrar con lolos discriao rcvcla.
167

MinIa aicnao no cz sc cngolfa, cnianio,
Por salcr quanio cnccrra a ncgra cava,
18 Ali qucn cna, qucn dcrrana ranio.

Cono o dclfin, quc da iorncnia lrava
O nauia avisa, o dorso rccurvando,
21 Prcssagio do nau icno, quc sc agrava.

Un lcniiivo cna, assin, luscando,
Mosirava o icrgo algun dos condcnados,
24 Qual rclanago, logo sc csquivando.

Cono lorda dc cIarcos cnlodados
A fronic dcia ra vcr da agua fora,
27 Pcrnas c coro icndo rcsguardados.

Assin no cz a gcnic ccadora.
Mas, Darlariccia roino ja scndo,
30 Na rcsina sc cscondc alrasadora.

Eu vi (c ainda agora csiou ircncndo!}
En cina rciardar-sc un dcsdiioso
33 Qual ra, quc fica, as nais dcsarcccndo.

Pcrio ali siava Crafiacanc iroso.
Fisgou-o na cnviscada calclcira,
36 E alou, qual lonira, ao ar o crininoso.

Salia os noncs da caicrva inicira;
168
Ouvindo-os, aicnici nos cscolIidos.
39 Disiingui-los odia dc carrcira.

Eia! dcrcssa os icus fcrrcs conridos
No cosiado lIc crava, o Fulicanic!"
42 Os dcnnios griiaran-lIc inccndidos.

Mcsirc" dissc inquirc insinuanic
Qucn scja aquclc nscro c ncsquinIo
45 Quc cn naos caiu da iurla ciulanic".

Movcu-sc o Mcsirc c, cava ja vizinIo,
Pcrguniou-lIc cn quc icrra clc nasccra.
48 En Navarra" iornou-lIc cu iivc o
ninIo.

Dc un fidalgo ao scrvio nc uscra
MinIa nac, quando o ai ncu dcvasiara
51 Fazcnda c a roria vida con nao fcra.

D'El-rci Tclaldo cu na rivana cnirara.
Vcndia os scus favorcs fraudulcnio;
54 Sofro a cna do nal, quc raiicara".

Eniao os dcnics lIc cravou crucnio,
Dc javardo quais rcsas, Ciriaiio.
57 Arnan-lIc a loca, scrvcn dc insiruncnio.

Nas naos dc inigo scu cara o raio.
Darlariccia, cnirc os lraos o csirciiando,
169
60 Alio!" lIc diz A nin calc scu iraio".

E o rosio ara o Mcsirc ncu voliando,
Falou. Pcrgunia, sc ainda nais dcscjas
63 Anics quc o icnIa laccrado o lando".

Algun dos ccadorcs, con qucn sicjas"
Virglo inicrrogou Laiino Ia sido?"
66 Tornou. Vou conicniar-ic no quc alncjas.

No cz dcici algucn or ial Iavido...
AI! nao icncra, csiando la colcrio,
69 Scr dc unIas c farcs ora fcrido".

dcnais!" Lilicocco diz, quc crio
Esiava; c un lrao ao irisic dilaccra,
72 Do croquc ao golc, aquclc algoz cscrio.

s crnas DragIignaz ianlcn quiscra
Do nscro invcsiir; o calo iroso
75 Accsos olIos volvc c os dois nodcra.

Ccssa un ouco o runor c cssuroso
Pcrgunia o Mcsirc qucla sonlra afliia,
78 Quc do golc olIa o cfciio doloroso.

Qucn foi cssa alna, cono iu rcsciia,
Quc, or vircs iona, Ias la dciado?"
81 Fcsondc o ccador. Foi Frci Coniia

170
Dc galura, nas fraudcs consunado
Quc do scu ano a inigos ouou dano,
84 E, iraidor, foi or clcs rcniado.

Por ouro os dciou ir, cono dc lano
Confcssa; c cn iudo o nais rovou icr foro
87 Nas ircias, scr nos dolos solcrano.

Migucl ZancIc, o Juiz dc Logodoro,
Con clc osicnia, cn raiicas frcqucnics
90 Dc crincs, cn SardcnIa, o scu icsouro.

Ai! vcdc cono cssc ouiro rangc os dcnics!
Iria or dianic; nas rcccio
93 Na clc a furia dos fcrrcs ungcnics".

Aicnia o calo dc olIos no ncncio
Con quc a fcrir sc arcsia Farfarcllo.
96 Vai da!" lIc griiou assaro fcio!"

Sc Toscanos, Lonlardos icns anclo
Dc vcr c ouvir" o irisic rosscguia
99 Traa darci, con quc saiisfazc-lo.

Suscndan MalclrancIc cssa orfia;
Nao icnan socios ncus dura vingana,
102 Quc cu, scniado, un so nao, nuiios faria

Dc la surdir, scgundo a nossa usana,
Ao sinal dc assovio, quc dc auscnic
171
105 Pcrigo ao vir iona da fiana".

Cagnazzo ala o focinIo, dc rccnic,
E, alanando a calca, diz Cuidado!
108 Asiucia c or lanar-sc ao cz fcrvcnic".

Elc, quc cn coia ardis iinIa guardado,
Tornou. Suiil asiucia, na vcrdadc,
111 Causar aos ncus iorncnio rcdolrado!"

Dos ouiros conira o aviso, or vaidadc,
AlicIino lIc dissc. Sc alalarcs,
114 Nao rovarci dc cs agilidadc,

Hci dc, voando, ic agarrar nos arcs.
Vanos do cino c rila rciircnos.
117 MaravilIa, sc a ianios cnganarcs!

Lciior, lograao nova conicnlcnos.
Ja iodos volvcn dc ouiro lado a visia.
120 Qucn nais avcsso assin rinciro vcnos.

O Navarro csiudara-o cono invisia;
E arrancando, dc suliio, ao lciunc
123 Sc arroja c a lilcrdadc cniao conquisia.

Da afronia scnicn iodos o azcdunc,
Inda nais qucn noiivo dcra ao fciio,
126 Criiando. Prcso csias!" salia do cunc,

172
Porcn do ncdo sc avaniaja o cfciio
Ao das asas. un laia ao fundo rcsio,
129 No ar susicn-sc o ouiro, alando o ciio.

Assin ncrgulIa o aio na agua lcsio,
Quando avisia o falcao. crdida a rcsa,
132 Sc iorna o caador cansado c ncsio.

Calcalrina, da raiva na lravcza,
Aos o socio voa, or icr lriga,
135 Sc a alna cono dcscja, vcncc cnrcsa.

Vcndo quc ao fundo o nalfciior sc alriga,
As garras volia conira o conanIciro.
138 Furor luia solrc o lago o insiiga.

As unIas o ouiro, gaviao ligciro,
LIc crava c, cnirclaando-sc csaniosos,
141 Tonlan anlos no cz, dc coro iniciro.

Scara o grao fcrvor os dois raivosos;
En vao, orcn, sulir-sc rcicndcran,
144 Quc as asas rcndcn lorlulIcs viosos.

Os ouiros vcndo o caso, sc docran.
Envia quairo o calo diligcnic;
147 E dc croqucs arnados acorrcran.

Dc un lado c dc ouiro cIcgan vclozncnic.
Tcndcn farcs aos socios cnviscados,
173
Cozidos ja naqucla crusia ardcnic,

151 E dcsia aric os dcianos aialIados.

48-54. En Nuuuu cic., Ciano dc Navarra, o qual scrviu na
coric do rci Tclaldo II dc Navarra. 81. Fc Gontu, vicario dc
Ugolino Visconii, or dinIciro dcu lilcrdadc aos ininigos do scu
scnIor. 88. Mguc Zunguc, vicario do rci Enzo cn Logodoro.
174

CANTO XXIII

Posscgucn os dos Poctus o scu cunnIo, dcscutundo-sc dos
duIos. Vcndo-os, ocn, uotu nouuncntc, Vgo uIuu-sc
con Duntc c dcxun-sc csuuu co dccuc do ccco.
Encontun os Ictus ucstdos dc csudus cuus dc cIunIo
douudo. Fuun con dos udcs, Cutuuno c Lodcgo,
IoonIcscs. Un dos udcs, nqudo o Vgo, ndcu-Ic o
nodo dc suI uo sctno conutncnto.

EM silcncio, a conanIa na dciada,
Scguanos, aos un do ouiro andando,
3 Cono fradcs ncnorcs cn jornada.

Mcu cnsancnio ria sc voliando,
A falula dc Esoo rclcnlrava,
6 En quc ao raio arna a ra lao ncfando.

Sc aquclcs casos dois cu confroniava,
Cono ssu c no, iguais nc arccian,
9 Quando o rincio c fin scus rccordava.

E, cono os cnsancnios sc associan,
Ouiros logo daquclc nc lroiaran,
12 Quc cn dolrado icnor a alna cnvolvian.

Pcnsava. csscs dcnnios quc assaran,
175
Por causa nossa, ial vcrgonIa c dano,
15 Do faio ccriancnic sc cnojaran.

Sc a naldadc agravar rancor insano,
Elcs no cncalo nos virao fcrozcs,
18 Qual cao, quc a lclrc aloca cnfin no lano.

Aguardando os Iorrficos algozcs,
Arrcian-sc as carncs c o calclo.
21 Mcsirc ncu, as garras icno airozcs!"

Eclano. AcIc dcrcssa o icu dcsvclo
Para nos conira o lando anaro c alrigo.
24 Aos os assos nossos cuido vc-lo".

Sc csclIo cu fora, a inagcn iua, anigo,
Tanio nao rcflciira clarancnic,
27 Quanio s idcias na iua alna sigo.

Agora iguais nc csiao surgindo ncnic,
Concordcs ianio nas fcics, cn iudo,
30 Quc un arcccr cnirc anlos Ia soncnic.

dcsira inclina a cncosia, ou cu nc iludo.
Por la laiando nais vizinIa cava,
33 Tcrcnos conira assalios scus cscudo".

Nao acalava, quando a iurla rava
Assona. dc asas andas sc cnviando
36 Conira nos, nao nui longc a divisava.
176

Dc suliio nos lraos nc ionando,
Qual nac, quc ao dcscriar sc vc ccrcada
39 Dc furiosas flanas, c, acriando

Ao scio o filIo, fogc acclcrada,
E ao udor vcus csquccc angusiiosa,
42 So or salvar aqucla rcnda anada.

La do cino da rila alia c fragosa
Fcsvala o Mcsirc cla cnIa dura,
45 MuralIa dc ouira cava icnclrosa.

gua nao corrc nais vcloz da aliura
Por canal a inulsar dc cngcnIo a roda,
48 Quando, vizinIa aos culos, sc arcssura,

Do quc a dcsccr o Cuia ncu sc aoda,
Cono a filIo csirciiando-nc ao scu ciio,
51 Nao cono a conanIciro a qucn sc cngoda.

Da cava, acnas aiingira o lciio,
Quando ao cino os dcnnios sc nosiraran.
54 Mas dc iras suas nalogrou-sc o cfciio.

Por lci da Providcncia icrninaran
Funcs, quc ccrccn na cavcrna quinia,
57 Toda vcz quc o rccinio scu dciaran.

Ccnic, quc dc lrilIanic cor sc inia
177
Vcnos, quc a iardo asso cn iorno andava;
60 CIorava c cn foras arccia ciinia.

Caa c cauz irazia, quc oculiava
Scus olIos, dcssa forna dc vcsiidos
63 Dc Colnia cnirc os nongcs nais sc usava.

Dc ouro or fora, dcniro guarnccidos
Dc cIunlo. conarando a cso ianio,
66 Dc alIa os dc Frcd'rico cran iccidos.

Por ioda a cicrnidadc, o duro duro nanio!
Con iais alnas, scsira, caninIanos,
69 Aicnios cscuiando o irisic ranio.

Tanio as orinc o cso, quc as assanos
No lcnio caninIar; c a cada insianic
72 Dc nova conanIia ao lado csianos.

Mosira-nc cu dissc ao Cuia, sulicanic
Algun or nonc ou fciios afanado;
75 Dusca, scn ic dcicr, Mcsirc rcsianic!"

Tcndo vozcs ioscanas cscuiado,
Un airas nos griiou. Ccssai da rcssa,
78 Con quc idcs a corrcr clo ar ccrrado!

Cousa ialvcz dirci, quc ic inicrcssa".
Volia-sc o Mcsirc c diz-nc. Agora cscra;
81 Para o asso igualar-lIcs nao ic arcssa".
178

Ccssando, vcjo un ar quc sc acclcra;
Scus gcsios dizcn quc accrcar-sc asiran,
84 Malgrado a csirada c o cso, quc os oncra.

Aquclcs dois, ja roinos, rcniran
Con vcsgos olIos, scn falar, ncu rosio;
87 Dcois cnirc clcs vozcs iais sc ouviran.

O quc rcsira ainda cn vida c o osio?
Sc norios anlos sao, or quc noiivo
90 Da lunlca caa cvadcn-sc ao dcsgosio?"

E disscran. Toscano, quc, inda vivo,
Vcns dc Iiocriias vcr o grcnio irisic,
93 Dizcr qucn scjas, nao rccusa csquivo".

Nasci na gra cidadc, qual assisic
Con suas lclas nargcns o Arno ancno,
96 E o coro, cn quc Ici crcscido, la crsisic.

Qucn sois quc da afliao ianio vcncno
Na facc anargo ranio dcnuncia?
99 Qual cnar icndcs dc cslcndor iao lcno?"

Tanio cIunlo sc cncolrc" un nc dizia
Dcsias caas sol o ouro, quc oscilanos,
102 Qual lalana, quc ao cso Icsiiaria.

Dc DolonIa c Codcnic, nos cIananos
179
Un Lodcrigo c o ouiro Caialano.
105 Junios anlos Florcna govcrnanos,

Por quc ficassc a az livrc dc dano.
En vcz dc un rcgcdor; do quc Icnos sido
108 O Cardingo da rova c dcscngano".

irnaos" conccci o nal nascido..."
AialIci-nc. jazcndo un condcnado
111 Con uas ircs cn cruz via csicndido.

En vcndo-nc csiorccu-sc angusiiado.
Alios susiros arrancou do ciio.
114 Caialano accrcou-sc arcssurado.

Esic" dissc quc gcnc cn duro lciio,
Quc a un Ioncn dcsscn noric, aconsclIara
117 Aos Fariscus, do ovo or rovciio.

Airavcs do caninIo c nu, rcara.
Dc qucn assa, dcsia aric, clc conIccc
120 O cso, quando or calca-lo ara.

Igual naririo o sogro scu adccc,
Assin cono cada un dcssc concilio,
123 Scncnic ra os Judcus dc Iorrcnda ncssc".

MaravilIar-sc cniao nosirou Virglio,
Posio cn cruz o rcsciio conicnlando
126 Con ianio orolrio la no cicrno clio,
180

Voliou-sc a Caialano assin falando.
Dizci, sc assin vos araz c c crniiido,
129 Sc dirciia Ia vcrcda, ondc, assando,

Dcsic rccinio vano-nos icnido,
Scn quc os anjos crvcrsos olrigucnos
132 CaninIo a nos nosirar nao conIccido".

Tornou. Mais crio do quc julgas icnos
FocIcdo, quc, do nuro sc csicndcndo,
135 Da onic a cada val, cn quc gcncnos.

Esic nao colrc, ouirora sc roncndo;
Mas sulir odcrcis cla runa,
138 Quc do dcclivc ao fundo sc csia vcndo".

Ouvindo, o Cuia un ouco a fronic inclina
E diz. Dcn nas clicacs nos dava
141 Qucn ianio os ccadorcs anofina".

Logo o fradc. En DolonIa nc consiava
Quc o dcnnio, cnirc os vcios con quc sicnia,
144 Dc scr ai da ncniira sc ufanava".

A asso largo o Mcsirc ja sc auscnia;
Ira rcssunlra o rosio carrcgado.
Dcia a iurla, quc cn caas sc aiorncnia,

148 As cgadas scguindo-lIc arcssado.
181

8. Mo" c issa" advcrlios quc, anlos, significan. agora. 66.
Dc Fcdcco cic., cn conaraao, as caas quc Frcdcrico II
nandara colocar nos rcsos cran lcvssinas. 104. Lodcgo c
Cutuuno, fradcs quc foran cIanados a govcrnar Florcna,
dcois da dcrroia dc Manfrcdo (1266} c quc sc arovciiaran da
sua osiao, causando un noiin no qual foi inccndiada a casa
dos Ulcrii, crio do Cardingo. 115. Estc cic., Caifas, o suno
saccrdoic dc Isracl, quc aconsclIou a noric dc Jcsus. 121. O
sogo scu cic., AnaI, sogro dc Caifas.
182

CANTO XXIV

EncunnIun-sc os Poctus co ocIcdo c cIcgun uo sctno
conutncnto no quu cstuo os udocs, os quus, cudos o
sccntcs Ioucs, nunun-sc c, dcos, cssugcn dus
cnzus. Entc ccs Duntc cconIccc Vunn Fucc, o quu o
dcsuogu o dcscto dc sc coIdo cn tu ucgonIu c nscu,
cdz-Ic u dcotu dos Huncos.

NAQUELA aric do ano inciicnic,
En quc as conas do sol sc forialcccn
3 No Aquario, c a noiic iguala o dia auscnic,

Quando as gcadas naiinais arcccn
Da alva irna figurar a inagcn ura,
6 Mas iais fcics cn lrcvc sc csvacccn.

Canino, quc a indigcncia ja ioriura,
Erguc-sc, c vcndo o rado cnlranquccido.
9 No coraao calar scnic a anargura.

Torna ao iugurio c carc-sc alaiido,
Cono qucn ioda a cs'rana ja crdcra;
12 Mas vcndo cn lrcvc o cano csiar dcsido

Do irisic nanio, o alcnio rccucra.
Fcvigorado cniao, corrc ao cajado
183
15 E as ovclIas ao ascigo acclcra.

Dc icnor nc scnii, dcssa aric, cnirado
Do ncsirc ncrcncorco anic o scnllanic;
18 Mas logo ao nal foi lalsano alicado.

runa cIcganos. ncssc insianic
Virglio volvc quclc docc gcsio,
21 Quc cu da colina ao c vira ofcganic.

Fcflcic un ouco, o csiado nanifcsio
Da rocIa caninando. cis-nc, csicndcndo
24 Os lraos, rcsoluio crgucu-nc rcsio.

Cono aquclc quc una olra cnirc naos icndo.
Logo nouira iarcfa c o inicnio,
27 Nun rocIcdo Virglio nc susicndo,

Ja dc ouiro acina nc avisava aicnio.
Mais alio agora solc" nc dizia
30 Vc sc a rocIa csia firnc! Tona icnio!"

Dc caa ali ningucn iransiiaria;
Pois nos, lcvcs c cu scnrc iransoriado,
33 Sulanos a cusio a cncdia.

Sc nais alio o dcclivc do ouiro lado
Nao fora do quc cssc ouiro, cn quc ora csianos,
36 Dclc nao sci ficara cu la rosirado.

184
Quc Malclolgc inclina-sc noianos
loca cnornc do rofundo oo;
39 As cncosias, sao iais cr'incnianos

Quc una c laia, ouira ccclsa cn cada fosso.
Vinos, cnfin, do ioo roca circna,
42 Dcssa runa ao uliino dcsiroo.

La cIcgado, afa ianio o ciio rcna,
Quc avanic un asso dar cu nais nao udc;
45 Scnici-nc cniao na inaniao surcna.

Eia! ioda a fraqucza cn ii sc nudc!
En ocio" dissc o Mcsirc ou solrc a luna
48 Prcnios ningucn conquisia da viriudc.

Aquclc quc a cisicncia assin consuna,
Tal vcsigio dc si dcia na icrra,
51 Cono o funo no ar c na agua a csuna.

Erguc-ic, ois! Toror dc ii dcsicrra!
Fccolra o csforo quc os crigos vcncc!
54 Incrc alna no coro cn quc sc cnccrra!

Quc vais sulir nuiio alio a ncnic cnsc;
Dcssc alisno nao lasia Iavcr sado.
57 Scra icu rol, sc a ninIa voz convcncc".

Alo-nc cniao, nosirando-nc inclido
Dc alcnio, quc nao iinIa; c ao Mcsirc digo.
185
60 Avanic! Foric ja nc sinio c ardido!"

Pcla rocIa ascrssina rossigo
Mais csirciia, inda ncnos accssvcl
63 Quc a ouira. os assos dc Virglio sigo.

Por rovar-nc s fadigas inscnsvcl
Falando andava. Eis ouo dc ouira cava
66 Fcssoar voz lcn ouco crccivcl.

O quc dissc nao sci, osio nc acIava
Da onic solrc a aric culninanic;
69 Mais arccia iroso qucn falava.

Curvci-nc ara vcr no fosso Iianic,
Mas alcanar nao udc o fundo cscuro.
72 Ao Mcsirc dissc cniao. Sc araz-ic, avanic

Passando, dcsccrcnos dcsic nuro;
Daqui ouo una voz, nas nao a cnicndo;
75 Fiio os olIos, nas nada nc afiguro".

Fcsondo aos icus dcscjos, accdcndo;
Quc o cdido discrcio assin dcclaro
78 Sc cunrc, nao falando, nas fazcndo".

Fonos da onic aric, dondc c claro
Quc sc vai icr rilanccira oiiava.
81 Ficou aicnic a cava ao ncu rcaro.

186
Dc scrcs ial cardunc sc cnroscava,
Horrficas na infinda varicdadc,
84 Quc ao sanguc, inda ao lcnlrar, icrror nc
irava.

Nao icnIa a Llia dc criar vaidadc,
Dc qucrsos, farcs, ccncris no scu scio
87 E anfislcnas, iananIa quaniidadc.

Ncn do nar Foo cn lagas, ncn no ncio
Da Eiioia, irocl iao avoroso
90 Dc flagclos janais a lunc vcio.

Por cnirc o cnanc airocc c icncroso
Alnas corrian nuas c iransidas,
93 Hclioiroia nao scrando ou ouso.

Airas as naos or scrcs sao iolIidas,
Quc, iransassando os rins, cauda c calca,
96 LIcs iinIan or dianic cn laos unidas.

Eis una dc rccnic sc arrcncssa
Ao rcsciio, quc crio nos dcnora.
99 Mordc-lIc o colo aondc a csadua ccssa.

Un O iraar ou I nais cusia agora
Do quc scr o ncsquinIo inccndiado.
102 En cinzas cai o ccador, quc cIora.

Siando cn icrra dcsia aric dcrrilado,
187
Juniando-sc a cinza c logo rcfornou-sc,
105 Cono dc anics, o irisic condcnado.

Dos salios na cscriiura ja narrou-sc
Quc a Fcni norrc c logo aos rcnascc,
108 Quando aos anos quinIcnios accrcou-sc.

Viva, ja nunca cn cilo cla sc ascc,
En lagrinas, orcn, dc inccnso c anono;
111 Dc nardo c nirra cn ninIo circno araz-sc.

Cono aquclc quc cai scn salcr cono,
Do dcnnio ao odcr, quc icrra o iira,
114 Ou dc ouira oilaao scniindo o assono;

Lcvaniando-sc, cn iorno a si rcnira,
Da angusiia inda aiurdido, quc o nordcra,
117 E, cn scu soolro, avido susira.

Assin arccc o ccador, quc ardcra.
Conira os ccados na final vingana,
120 Jusiia dc Dcus, quanio cs scvcra!

Qucn fora inquirc o Mcsirc, c dclc alcana
Esias vozcs. Ha ouco, da Toscana
123 CIovi no alisno, ondc ningucn dcscansa.

Vida lruial vivi, nao vida Iunana.
CIanci-nc Vanni Fucci, Ilrida lcsia;
126 Pisioia, ncu covil, dc nin sc ufana".
188

Ao Mcsirc cu dissc. Fcfcrir-nos rcsia
O crinc, quc dcu causa noric sua.
129 Sci quc cn sanguc lanIara a nao funcsia".

O ccador, quc nc ouvc, nao sc anua.
Volia-nc rcsio a cara, cn quc a irisicza
132 Con sinais dc vcrgonIa sc insinua

E diz. Sinio da dor nais a ascrcza,
Porquc cn niscria iania nc vcs osio,
135 Do quc quando da noric Ici sido a rcsa.

Ao quc cigcs rcsondo con dcsgosio.
Por icr roulado alfaias c ornancnio
138 Da igrcja, aqui csiou, scndo ncu gosio

Quc clo crinc Iouvcssc ouiro iorncnio.
Sc dcsic aniro sarcs algun dia,
141 Por quc nao scjas do ncu nal conicnio,

Ouvc lcn o quc a voz ninIa anuncia.
Dc si Pisioia os Ncgros culsando,
144 Povo, nodos, Florcna cniao canlia.

Vaor dc Val dc Magra Maric alando,
O iraz cn iorvas nuvcns cnvolvido;
147 E, cnquanio a icncsiadc csia raivando,

No cano dc Piccn scra fcrido
189
Conlaic; a ncvoa logo sc csvaccc;
Dos Drancos cada qual scra laiido.

151 Salc-o, ois. ccrio, a nova ic cnirisiccc".

125. Vunn Fucc, rilaldo quc roulou o icsouro dc S. Jacoo cn
Pisioa. 143-150. Dc s Pstu cic., Vanni Fucci salcndo quc
Danic cra do ariido dos Drancos, lIc rcdiz quc os Drancos
scrao cilados dc Florcna c, dcois, dcrroiados cn
Canoiano.
NE. Foo na fonic digiializada. No original iialiano, Mar
Fosso |cIc sora al Mar Fosso| (Mar VcrnclIo} Traduzido or
Foo ara cfciio dc ncirica?
190

CANTO XXV

Vunn Fucc dcos dus ncgus cdocs dcsuu u Dcus, co
quc o ccntuuo Cuco, todo coIcto dc sccntcs, Ic coc utus.
Duntc cconIccc cntc os dunudos uguns ocntnos quc, cn
Focnu, dcscncnIuun unocs notuntcs, uouctundo-sc
dos dnIcos Icos c dcsccuc suus tunsonuocs dc
Ioncns cn sccntcs c ucc-ucsu.

ASSIM dizia o roulador c, alando
Anlas as naos, quc figuravan figas.
3 Tona, o Dcus" cclanou o quc cu ic nando".

Scrcs nc foran dcsdc cniao anigas.
Porquc logo una ao colo sc cnroscava,
6 Cono a dizcr. Nao qucro quc rossigas!"

TolIcndo-lIc ouira os lraos, sc cnlaava
Dianic solrc o ciio, c o novincnio
9 Con rclaiido vnculo aialIava.

AI! Pisioia! aI! Pisioia! o inccndincnio
Tcu dccrcio, ciinguido nonc inuro,
12 Pois das da ciirc iua ao vcio auncnio!

Tao solcrlo nao vi no alisno cscuro,
Conira Dcus ouiro cs'riio; ncn o ousado,
191
15 Quc dc Tclas caiu norio do nuro.

Scn nais dizcr fugira o condcnado.
Eis ralido ccniauro vi corrcndo
18 A griiar. ondc csia o cclcrado?"

Ncn icn Marcna dc rcicis Iorrcndo
Dando igual ao quc o dorso carrcgava
21 Tc ondc a Iunana forna csia-sc vcndo.

Na csadua, alaio da ccrviz ousava,
As asas csicndcndo, airocc drago,
24 Quc fogo a quanio cnconira arrcvcssava.

Caco" o Mcsirc diz quc a inanc csirago
Afciio do Avcniino sc arazia,
27 Sol as cnIas, dc sanguc cn fazcr lago.

Dos scus irnaos nao scguc a conanIia,
Por Iavcr dcrcdado, fraudulcnio,
30 Arncniio, quc roino ascia.

Tivcran fin scus crincs. golcs ccnio
Solrc clc dcsfccIou dc Alcidc a clava.
33 Aos dcz crdcra ja a vida o alcnio".

Foi-sc o ccniauro cnquanio assin falava.
Alaio cis ircs csriios cIcgando,
36 Nos quais ncnIun dc nos inda aicniava,

192
Qucn sois?" roncran suliio lradando.
A Narraao cniao suscndc o Cuia;
39 E so dclcs curanos, cscuiando.

NcnIun dcssa conanIa cu conIccia;
Mas cniao, cono s vczcs aconiccc,
42 Un, cIanando or ouiro, assin dizia.

Ondc c Cianfa, quc assin dcsaarccc?"
Dcdo nos lalios fiz ncssc noncnio
45 A Virglio sinal, or quc aicndcssc.

En crcr o quc cu coniar sc forcs lcnio,
Nao Ia dc scr, lciior, ara csiranIado;
48 Quasc o quc cu vi dcscrc ncu cnsancnio.

Quando cu dos ircs a visia cra cngolfado,
Solrc scis cs sc via una scrcnic
51 Conira un dclcs c o icn iodo cnlaado.

Alraan-lIc os do ncio rijancnic
O vcnirc; aos lraos aos dc cina rcndcn,
54 Anlas as faccs nordc-lIc furcnic.

Os dc laio nas coas ja sc csicndcn,
Inicrondo-sc a cauda, quc, sulindo
57 Por dciras, volias da quc os rins lIc rcndcn.

Hcra, dc arvorcs os ranos rccingindo.
Nao os cnlcia ianio, cono a fcra
193
60 AlIcios ncnlros ao scu coro unindo.

Fundiran-sc dcois, dc qucnic ccra
Con fciios; iravando as suas corcs,
63 Un ncn ouiro arccc o quc anics cra.

Cono cn acl, do fogo anic os ardorcs
Proccdc cscura cor; inda nao scndo
66 Ncgro, vao fcncccndo os scus allorcs.

Os dois, a naravilIa crcclcndo,
Criiavan-lIc. Ai! Agncl, quanio Ias nudado!
69 Un ja nao cs nas dois scr nao odcndo!"

Nuna calca as duas sc Iao iornado;
Confundidos csiavan dois scnllanics
72 Nun rosio, cn quc sc Iavian nisiurado.

Sao dois os lraos, quc cran quairo dc anics,
Foran coas c crnas, vcnirc c ciio
75 Mcnlros, quc nunca Iao iido scnclIanics.

Pcrdcu-sc assin iodo o rinciro asciio;
Scrcs dois c ncnIun ncssa figura
78 Sc via; c o noniro foi-sc a asso csirciio.

Quando o fcrvor canicular sc aura,
Cruza o lagario, cono o raio, a csirada,
81 E una nouia dciando, ouira rocura.

194
Tal ncnor scrc, lvida, inflanada.
Ncgrcjando, qual lago dc incnia,
84 Aos ouiros dois sc arroja acclcrada.

E na aric, or ondc sc alincnia
Princiro a vida nossa, un dos dois fcrc
87 E anic clc ionla cn qucda violcnia.

OlIa o fcrido, nas ncn voz rofcrc;
E solrc os cs inovcl loccjava,
90 Cono qucn sono rcnda ou fclrc oncrc.

Fiiava olIos na scrc, c csia o cncarava;
A cIaga dc un cu via, do ouiro a loca
93 Funcgar; c o scu funo sc cnconirava.

Enudca Lucano, quando ioca
En Salclo infcliz nais cn Nascdio.
96 Escuic. nor oricnio ora sc cvoca.

Dc Cadno c Arciusa calc Ovdio.
Sc fonic a csia, qucla fcz scrcnic,
99 Nao o invcjo. aqui Ia ior ccdio,

Nao convcricu dois scrcs frcnic a frcnic,
Tanio quc crnuiassc fornas duas
102 Sua roria naicria dc rccnic.

Dcsia soric concn-sc as arics suas.
A cauda scrc fcndc-sc cn forquilIa,
195
105 Ccrra o fcrido cn una as lanias nuas.

Tal risao coas, crnas cnvcncilIa
Quc cn lrcvc ncn vcsigio Ia dc juniura,
108 Sinal, ou nuna ou nouira, dc ariilIa.

Fcndida a cauda assunc cssa figura
Quc crdc o Ioncn; nuna c iao nacia
111 A clc, quanio nouiro fcz-sc dura.

Enirar os lraos nas ailas via;
Tanio csicndia os curios cs a fcra,
114 Quanio o ouiro os scus lraos cncolIia.

Os cs o drago circnos rciorccra,
Na aric, quc sc cscondc, sc nudando,
117 Quc cn duas no ncsquinIo sc fcndcra.

Enquanio o funo os dois ia vclando
Dc nova cor c a scrc o clo cnrcsia,
120 Quc cn iodo crdc o ccador ncfando,

Erguc-sc un, cai o ouiro c no cIao rcsia,
Os nios olIos scn iorccr, quc viran
123 Dos gcsios scus a convcrsao funcsia.

Ao quc cra cn c s fronics lIc suliran
Do rosio as solras. cada facc afciia
126 Una orclIa, dc duas, quc saran.

196
Quanio dc nais ficara cniao sc ajciia,
O nariz confornando-lIc na cara
129 E dc lalios lIc ornando a loca csirciia,

A lcia o quc jazia dilaiara;
Qual caranujo, quc as anicnas ccrra,
132 calca as orclIas rciirara.

A lngua unida c no falar nao crra
Pariiu-sc, cnquanio a do ouiro, forquilIada,
135 Uniu-sc; o funo dcsdc cniao sc cnccrra.

Essa alna, quc cn rciil cra nudada,
Pclo valc arrcncic sililando,
138 Falando, a ouira cscarra c a scguc irada.

Dcois, scu novo dorso lIc voliando,
Dissc icrccira sonlra. Corra o Duoso,
141 Cono cu, or csia scnda rasicjando".

Assin vi no aniro sciino csanioso
Muiuas iransfornacs. iania csiranIcza
144 Dcsculc o canio rudc c dcscuidoso.

Posio cnanar dos olIos a clarcza
E cnirar o assonlro no anino cu scniissc,
147 Nao fugiran con iania suiilcza,

Ncn iao rcsics quc cu lcn nao disccrnissc
Puccio Sciancaio, quc dos ircs soncnic
197
Fora o quc iransnudado sc nao vissc,

151 Dcu-ic o ouiro, Cavili, dor ungcnic.

14. Ncn o ousudo cic., Caancu, V. Inf. XIV. 25. Cuco,
ladrao, ao roular o rclanIo dc Hcrculcs, ara dcsisiar, uou
as ovclIas cla cauda. 43. Cunu dc Donut, ladrao
florcniino quc vcrcnos iransfornado cn scrcnic. 68. Agnc,
Agncllo DruncllcscIi, ladrao florcniino. 95. SuIco c Nuscdo,
crsonagcns dos Farsalias" dc Lucano quc, nordidos or
colras, nudan dc asccio. 97. Cudno c Actusu,
crsonagcns das Mcianorfoscs" dc Ovdio quc sc iransfornan
o rinciro cn scrcnic c o scgundo nuna fonic. 149. Pucco
Scuncuto, ladrao florcniino.
198

CANTO XXVI

CIcgundo os Poctus uo otuuo conutncnto, dstngucn
nntus cIunus, dcnto dus quus suo undos os nuus
conscIcos. Nunu cIunu Iutdu cstuo Doncdcs c Usscs.
Estc tno, u cddo dc Duntc, nuu u suu tnu nuucguuo,
nu quu cdcu u udu con os scus conunIcos.

FOLCA, o Florcna! A fana icns iao grandc,
Quc asas laics or icrra c nar, vaidosa!
3 Aic no infcrno o nonc icu sc candc!

Enirc os ladrcs, o cousa vcrgonIosa!
Princiais cinco acIci, quc cn ii nasccran.
6 Scras or Ionra ial, vangloriosa?

Sc os vcros sonIos or nanIa sc gcran,
En lrcvc Ias dc scniir o quc os dc Praio,
9 Quanio nais ouiros, or icu dano cscran.

Prcsio quc vcnIa, scra iardc o faio;
Sc o nal icn dc fcrir, fira arcssado.
12 Mais vclIo nc Ia dc scr nais gravc c ingraio.

Pariinos. do rocIcdo alcaniilado
Os dcgraus, cn quc Iavanos dcscido,
15 Solc o Mcsirc c or clc cu fui lcvado.
199

En nosso crno caninIo c dcsalrido
Prosscguinos or cnirc agras fraguras,
18 Pclas naos scndo o c favorccido.

Inda nalna caccrlan-sc anarguras,
Do quc Ici visio lcnlranas avivando;
21 E, quanio osso, o coraao nas uras

Vcrcdas da viriudc vou guiando,
Por quc o lcn, or lon asiro ou Dcus doado,
24 Eu rorio nao convcria cn nal ncfando.

O rusiico, no ouiciro rcclinado,
Na csiaao, cn quc o sol o nundo aclara,
27 Mais lIc nosirando o scu scnllanic anado,

Ja quando a nosca o succssor dcara,
Pririlanos nao vc iao nuncrosos
30 No valc, ondc vindina, ou ccifa ou ara,

Quando, no fosso oiiavo, os icncrosos
Fogos, quc avisio, dos quc, ao cino alado,
33 Fiio no fundo os olIos curiosos.

Cono aquclc quc dc ursos foi vingado,
Quando voou dc Elia o carro ardcnic,
36 Ao ccu or friscs gncos iransoriado,

Scguiu c'a visia o lunc, quc soncnic
200
Dos arcs na cicnsao aarccia,
39 Qual nuvcns sc clcvando vclozncnic;

Assin naquclc alisno sc agiiando
As flanas via; cn cada qual csiava
42 Una alna, cn scus fulgorcs sc oculiando.

Para vcr, la da onic, nc inclinava.
Sc anarado da rocIa cu nao siivcssc,
45 Tonlara ao fundo dcssa Iianic cava.

O Mcsirc, ao vcr quc a ncnic sc cnlcvccc,
En cada fogo" diz-nc un condcnado,
48 Cono cn Ialiio, cnvolio, ardc c adccc".

Sou, ic ouvindo" iornci ccriificado
Do quc cra, Ia ouco, cn nin sinlcs susciia.
51 Prcicndia inquirir, naravilIado,

Quc significa o fogo, quc cndirciia
A nos, c sc ariindo, iguala a ira,
54 Para inigos irnaos ouirora fciia".

Esiao la dcniro dcssa flana dira
Dincdcs c Ulisscs. cn casiigo
57 Socios sao, cono ouirora Iao sido cn ira.

La dcniro gcnc o crfido ininigo,
Invcnior do cavalo, quc foi oria,
60 Por ondc a Fona vcio o incio aniigo;
201

CIora-sc a fraudc, quc Dcidania noria,
Ainda crolra a Aquilcs, rcsscniida;
63 Pclo Paladio a cna sc suoria".

Sc lalarcda, o Mcsirc, c crniiida
A fala" cu dissc ic sulico c rogo
66 Con insiancia, nil vczcs rcciida,

Aguardar nc conccdas cssc fogo,
Quc, liariido ara nos caninIa.
69 Vcs ncu anclo. aI! da-lIc o dcsafogo!"

Mcrccc ioda a conlaccncia ninIa
Tcu rogo. cu dc lon grado o aicndo c acciio.
72 Mas cala-ic; quc Ias dc scr conicnic asinIa.

Falar nc dcia; sci qual icu concciio,
Talvcz quc dcsscs Crcgos na alna csquiva
75 Produza o icu dizcr ingraio cfciio".

Pronqua csiando a nos a flana viva,
E, asado ao Mcsirc, arcccndo o cnscjo,
78 Ncsia linguagcn dissc crsuasiva.

vos, quc ncssc fogo cu junios vcjo,
Sc or scrvios ncus, quando vivia,
81 Fcvclci dc arazcr-vos o dcscjo,

Nos sonoros vcrsos quc cscrcvia,
202
Dcicndc-vos. lcncvolo un nos diga
84 Ondc viu fcncccr o circno dia".

A aric sucrior da flana aniiga
A ircnular conca nurnurando,
87 Cono a quc o vcnio lIc assorando insiiga.

E a un lado c a ouiro o cino ncncando,
Cono sc lngua fora, quc falassc,
90 Esias vozcs rofcrc, c diz-nos. Quando

Dc Circc a cncanios nc csquivci fugacc,
En quc un ano assci junio a Cacia,
93 Anics quc assin Encias a cIanassc,

A saudadc do filIo, a nui dilcia
VclIicc dc ncu ai, dc alia consoric
96 Sanio anor, cn quc ardia scnrc inquicia,

Nao doninaran cssc anclo foric
Quc nc inulsava a scr do nundo cscrio,
99 Das nanIas das nacs, da Iunana soric.

Lancci-nc s vagas do alio nar alcrio;
Solrc un so lcnIo nc scguiu conanIa
102 Dc oucos, nas dc afouio ciio c ccrio.

As ondas crlusirando, Ici visio a EsanIa,
Marrocos, logo a nsula dos Sardos
105 E as ouiras quc o ccrulco cgo lanIa.
203

Ja da vclIicc nos scniidos iardos,
Alfin cIcganos ao fanoso csirciio,
108 Ondc Alcidcs aos nauias s rcsguardos,

Quc dcvcn rcsciiar or scu rovciio.
Dcici Scia, quc jaz ao csqucrdo lado,
111 E ScvilIa, quc ao lado csia dirciio.

Pcrigos nil vcnccndo c avcsso fado"
LIcs dissc irnaos, cIcgasics ao Poncnic!
114 Da cisicncia csic rcsio, ja ninguado,

Fazao nao scja, quc vos iolIa a ncnic
Dc alcn do sol, icniar nolrc avcniura,
117 E o nundo vcr, quc jaz orfao dc gcnic.

Da vossa raa rcflcii na aliura!
Vivcr quais lruios vcda-o vossa origcn!
120 Dc gloria vos inclc anliao ura!

Con ianio csforo os aninos sc crigcn,
Falar nc ouvindo assin, quc ir or dianic
123 Dc cniusiasno sfrcgos, cigcn.

Ja, con oa ao Nasccnic flancjanic,
Asas os rcnos sao na cnrcsa ousada,
126 E o lcnIo scnrc csqucrda voga avanic.

Ja do ouiro olo a noiic lcvaniada,
204
Via os asiros lrilIar. o nosso, cnianio,
129 Na lancic incrgia-sc salgada.

Cinco vczcs a luz do cicrco nanio
A lua difundira c aos ninguara,
132 Dcois quc arrosio do occano o csanio,

Quando incnsa nonianIa sc dcara.
Envolia cn ccrraao, longc aarccc;
135 Na aliivcza ouira igual nunca avisiara.

O razcr nosso cn ranio sc csvaccc.
Da nova icrra cis suliio irroncndo
138 Conira o lcnIo un iufao ncdonIo crcscc.

Vczcs ircs cn voragcns o iorccndo,
A quaria a oa lcvaniou-lIc ao alio,
E a roa, ao qucrcr dc ouircn, foi dcsccndo".

142 Ccrrou-sc o cgo solrc nos dc salio.

8. Puto, cqucna cidadc crio dc Florcna. 56. Doncdcs c
Usscs, Icrois grcgos quc conlaicran junios no asscdio dc
Troia. 58-63. O Pocia lcnlra ircs faanIas asiuciosas dc
Ulisscs. o cavalo dc nadcira ara cnganar os iroianos; a
dcscolcria dc Aquilcs disfarado cn nulIcr cnirc os
conanIciros dc Dcidania; c o roulo dc una csiaiua dc Palas
quc iornava Troia incugnavcl. 92. Guctu, Encias ao fundar
a cidadc dc Cacia dcu-lIc o nonc dc sua nuiriz. 107.
Funoso cstcto, Cilraliar, cujos nonics (as colunas dc
205
Hcrculcs} cran considcrados cono aviso ara quc nao sc
assassc alcn.
206

CANTO XXVII

Outo dunudo, cntu u uu con Duntc. E Gudo dc Montccto, o
quu cdc notcus du HonunIu suu tcu nutu. Contu, dcos,
quc o condcnudo o cuusu dc un nuu conscIo quc, udo nu
cuu uIsouuo, dcu uo uu Honuco VIII.

A FLAMA ja sc crguia c csiava quicia,
Nao nais falando, c ja sc rciirava
3 Con crnissao do ncu gcniil Pocia,

Quando ouira, quc dc crio caninIava,
Pclos confusos sons, quc dcsrcndia,
6 OlIar nos fcz scu cino, quc oscilava.

Cono o sculo iouro, quc nugia
A vcz rincira, o ranio rcssoando
9 Do invcnior, quc scu rcnio rccclia;

Dcrrava cla voz do niscrando,
Na lrnzca forna, cn dor ianio ungcnic,
12 Quc arccia vivo csiar cnando.

Assin sc convcriia o son langcnic
Dc flana no runor, lIc falcccndo
15 CaninIo, cn quc irroncssc roniancnic.

207
Mais sc calar clo aicc cn odcndo
Dar-lIc inulso or icr ja conscguido
18 Dcssc ncsquinIo a lngua, sc novcndo,

Tu, a qucn nc dirijo" Icnos ouvido
Quc, inda Ia ouco, dizias cn lonlardo.
21 Podcs ir, icns assaz ja rcsondido.

Posio cn cIcgar un ianio cu fossc iardo,
Dc ouvir-nc nao dcsraza-ic a dcnora;
24 Dcn vcs, nc nao dcsraz. cnianio cu ardo.

Sc a csic alisno icnclroso agora
Tonlas saudoso dcssa docc icrra
27 Laiina, ondc Ici ccado ianio ouirora,

Sc os FonanIois icn az, dizc-nc, sc gucrra,
Pois cu fui la dos nonics, cnirc Urlino
30 E cssa, origcn do Tilrc, aliiva scrra".

Para cscuiar aicnio a fronic inclino.
Eis, iocando-nc a un lado, diz ncu Cuia.
33 Podcs ora falar, quc csic c Laiino".

Eu, quc ja rcsics a rcsosia Iavia,
Tornci ao ccador inconiincnic.
36 Alna, quc o fogo assin vcsic c crucia,

Tua FonanIa cn gucrra crnancnic
Scnrc c no coraao dos scus iiranos.
208
39 Porcn ncnIuna agora icn aicnic.

Hojc c Favcna o quc cra, Ia longos anos,
Dc Polcnia a aguia foric ali sc aninIa;
42 Con largas asas colrc Ccrvia os lanos.

A icrra, quc no iardo asscdio iinIa
Pclo sanguc franccs sido inundada
45 Sol vcrdc lcao, sofrc ncsquinIa.

Dos Masiins dc VcrrucIio a suljugada
Ccnic os dcnics crucis inda scniia.
48 Moric a Moniagna dcran dcsaicdada.

En Lanonc, cn Sanicrno inda rcgia
Do alvo ninIo o lcao, sc convcricndo
51 Dc un ra ouiro ariido cada dia.

A cidadc quc o Savio lanIa, scndo
Enirc o laino c a nonianIa, cn lilcrdadc
54 Ou vivc ou sol o jugo vai sofrcndo.

Ora nos diz qucn fosic na vcrdadc;
Condcsccndcnic sc, cono Icnos sido.
57 No nundo Iaja o icu nonc longa idadc".

O fogo runorcja c conovido
Dc un lado a ouiro a onia aguda agiia;
60 Dcois cniic a voz ncsic scniido.

209
Sc csia rcsosia ninIa fossc diia
A qucn do nundo luz daqui voliassc,
63 Qucda ficara a ninIa lngua afliia.

Mas cono c ccrio quc janais iornassc
Qucn no infcrno caiu, sc nao nc cngano,
66 Dc falar nao Ici ncdo, quc cnlaracc,

Honcn dc arnas, dcois fui Franciscano,
Crcndo clo cordao scr cncndado;
69 Por crc-lo ccrio, nc csquivara ao dano,

Sc o Paa (iodo o nal scja-lIc dado!}
Nao nc volvcssc riniiiva csirada.
72 Cono c or quc ic fiquc dcclarado.

Enquanio a Iunana forna cra Ialiiada
Por nin, nao rovci scr lcao or fciios,
75 Mas raosa, or asiucia alalizada.

Esiraicgia suiil, ardis crfciios
Tanios soulc, quc os anliios da icrra
78 Eran fana dc ncu nonc csirciios.

Da cisicncia na quadra, cn quc nuiio crra
Qucn, dc surgir no orio cscranado,
81 Ncn colIc os calos ncn as vclas fcrra,

Odici quanio Iouvcra nais anado
E IunilIci-nc confcsso c arrccndido...
210
84 E o crdao, ai dc nin! fora alcanado...

Dos novos Fariscus Prncic infido,
En Lairao gucrra crua dcclara.
87 Nao conira Mouro, ncn Judcu dcscrido,

Conira crisiaos as iras aicara;
NcnIun iraidor conira Acrc conlaicra
90 Ou do Soldao na icrra iraficara.

Sacras ordcns cn si nao considcra,
Ncn cargo ccclso, cn nin o da Iunildadc
93 Cordao, quc os cniicnics scus naccra.

Cono foi dc Siraii solcdadc
Consianiino a Silvcsirc cdir cura
96 Da lcra. assin ianlcn cnfcrnidadc

Dc scu fclril orgulIo csic rocura
Fcncdio cn ncu consclIo. Escruuloso
99 Calci-nc. dc clrio vi nclc a loucura.

Fala insisiiu nao scjas icncroso!
Alsolio cs dcsdc ja, sc Palcsirino
102 A vcnccr nc cnsinarcs ardiloso.

Eu alro c fccIo o ccu. odcr divino
As duas cIavcs icn, a quc Ia ncgado
105 O ncu anicccssor rco condi'no.

211
Ja dcsias razcs gravcs alalado,
Pior ariido no silcncio vcndo,
108 LIc iornci. Padrc Sanio, sc o ccado,

En quc ora vou cair, sias-nc alsolvcndo,
Daras ao solio icu gloria c conforio
111 Proncicndo dcnais, ouco fazcndo.

Francisco nc acudiu, quando fui norio;
Mas clanou anjo ncgro arcssurado.
114 Nao no ioncs; assin nc causas iorio!

Lugar foi-lIc cnirc os ncus assinalado.
Dcs quc Ia dado o consclIo fcncniido,
117 Ficou clos calclos agarrado.

Pcrdao so icn qucn gcnc arrccndido;
Pccado cniicncia nao sc ananIa,
120 Nao odc aquclc andar a csia unido.

Ai! qual foi ncu avor, quando, con sanIa
Enolgando-nc, dissc. Crcsic acaso
123 Quc nc falia dc logico aric c nanIa?

A Minos nc arrasiou, quc scn nais razo,
Da cauda cn volias oiio o dorso cnrcda,
126 Faivoso nordc-a c diz. ncsic caso

Quc aos naus risao sc da na lalarcda.
Assin ondc nc vcs, fiquci crdido,
212
129 Vou cIorando, cn iais vcsics, ninIa qucda".

Tcndo, ois, dcsia soric concludo,
Aqucla flana sc ariiu gcncndo
132 E agiiando o scu voriicc csiorcido.

Eu c Virglio, cniao, scguido Iavcndo
Pclo rocIcdo, ao arco nos sulinos,
Quc o nono fosso colrc, ondc sofrcndo

136 Os quc cizania scncaran vinos.

7. Scuo touo, o iouro dc lronzc dc quc Falaridcs, iirano dc
Agrigcnio, sc scrvia ara qucinar os scus ininigos. 29. Fu u
dos nontcs ctc., Cuido dc Monicfcliro, quc, dcois dc valoroso
gucrrciro, fcz-sc franciscano. 41. Dc Pocntu u uguu otc cic.,
a fanlia dc Polcnia, quc iinIa una aguia or cnllcna,
doninou Favcna c Ccrvia. 46. Mustnos dc VcucIo,
Malaicsia c Malaicsiino dc VcrrucIio, scnIorcs dc Fnini.
48. Montugnu, risionciro guclfo quc Malaicsiino nandou
naiar. 49 Lunonc c Suntcno, as cidadcs dc Facnza c Inola.
52. A cdudc cic. Ccscna. 70. O uu, Donifacio VIII. 86.
En Lutuo cic., os Coloncnscs noravan crio da igrcja dc S.
Joao cn Lairao. 89. Contu Acc, quc os Sarraccnos ionaran
aos crisiaos cn 1291. 94. Cono o dc Sut cic., confornc
una lcnda Consianiino foi curado da lcra or Sao Silvcsirc,
quc norava nuna gruia do nonic Siraii. 102. Pucstnu,
ondc os Coloncnscs sc iinIan rciirado. 105. O ncu
untcccsso, Cclcsiino V.

213

CANTO XXVIII

No nono conutncnto os Poctus cncontun os scncudocs dc
csnus c cscunduos cus c cgosos. Duntc uc Muonc, quc o
cncucgu dc unu cnIuxudu uu o Iccgc c Docno; uu
tunIcn con outos dunudos.

DIZEF o sanguc c as cIagas csaniosas,
Quc cu vi ncsic lugar, qucn odcria,
3 En livrc rosa c cn vczcs nuncrosas?

NcnIuna lngua, ccrio, lasiaria;
Fraca a alavra, inalil nossa ncnic
6 Para Iorror ianio conrccndcr scria.

Quando junia csiivcssc ioda gcnic,
Quc la da Aulia na infclicc icrra,
9 Pcrdcra o sanguc scu na luia ingcnic

Dos ronanos or naos; c cn crua gucrra
A quc ianios dc ancis dciou vcncida,
12 Cono rcfcrc Lvio, quc nao crra;

E a quc fora or golcs alaiida,
Quando a Folcrio Cuiscardo rcsisiia;
15 E a quc icn sua ossada inda csargida

214
Dc Cccran no cano, ondc iraa
Cada AulIcs; c quc no Tagliacozzo
18 O VclIo Alard scn conlaicr vcncia.

Das fcridas o asccio lasiinoso
Nao fora, qual no fosso nono inundo
21 Arcscniava o lando crininoso.

Qual ioncl, quc aduclas crdc ao fundo,
Esiava un ccador, quc roio cu via
24 Das fauccs ao lugar quc c ncnos nundo.

As cniranIas cndian-lIc; irazia
Paicnics os ulncs c o saco fcio,
27 Ondc o alincnio dc fciao varia.

A conicnla-lo csiava dc Iorror cIcio,
Eis nc cncara c nc diz, alrindo o ciio.
30 Vc cono cu icnIo laccrado o scio!

Mafona sou, quasc cdaos fciio;
Anicccdc-nc Ali, quc sc lancnia.
33 Do ncnio icsia o rosio lIc c dcsfciio.

Todos, quc a dor aqui ianio aiorncnia,
Dc cscandalos, dc cisnas invcniorcs,
36 Pcndidos icn, qual vcs, cna crucnia.

Dcnnio dcio airas quc os ccadorcs
Aos fios assa dc crucl csada.
215
39 Da nuliidao ncnIun aos scus furorcs

No giro cscaa da afroniosa csirada.
Ccrrar-sc cn iodo cada golc Iorrcndo
42 Anics quc iornc a olIar-lIc a facc irada.

Mas qucn cs, quc, na rocIa ic dcicndo,
Esias dcssa aric a dilaiar a cna,
45 Quc Minos ic alicou, icus crincs vcndo?"

Nao c norio; scnicna o nao condcna"
Torna o Mcsirc nao vcn or scu casiigo,
48 Mas, ara icr ccricncia lcna.

Dcsccndo ao nais rofundo vai conigo,
Quc norio sou, dos crculos icnidos.
51 Tao ccrio c cono falo ora coniigo".

Ouvindo nais dc ccnio dos unidos,
Dc csanio a nc cncarar sc dcnoraran,
54 Dos scus rorios iorncnios csquccidos.

A Frci Dolcino diz, ois nao findaran
Tcus dias c Ias dc ao sol iornar cn lrcvc,
57 Sc dcscjos dc vcr-nc o nao ionaran,

Quc sc acrccla; ois, ccrcando-o, a ncvc
Dara iriunfo gcnic dc Novara,
60 A qucn vcncc-lo assin Ia dc scr lcvc".

216
Para ariir un c Mafona alara
Ao icno, cn quc alavras iais dizia.
63 Daiou-o c foi-sc, acnas rcnaiara.

Dc gucla golcada ouiro acorria;
Tc as cclIas nariz icndo iruncado,
66 Una orclIa soncnic ossua.

Cono os nais, conicnlando-nc asnado,
Aos nais sc anicciou c, cscancarando
69 O canal, quc dc sanguc cra inundado,

iu" falou-nc quc nao sias cnando,
Quc ouirora Ici visio cn rcgiao laiina,
72 Sc cu nao crro, aarcncias acciiando,

Fccorda-ic dc Picr dc Mcdicina
Sc iornar-ic for dado ao lclo lano,
75 Quc dc Vcrccllo a Marcalo sc inclina.

E aos dois nolrcs varcs dizc dc Fano,
Misscr Angiolcllo c Misscr Cuido,
78 Sc o fuiuro anicvcndo, cu nao nc cngano,

Quc do laicl, quc os Iaja conduzido,
Dc Caiolica ao c, ao nar lanados
81 Scrao or ordcn dc un iirano infido.

Por Crcgos, or iraias crcirados,
Enirc CIirc c Maiorca ao infanc fciio
217
84 Nao viu Nciuno crincs igualados.

O iraidor, quc dc un olIo icn dcfciio,
Dcssa icrra orcssor, quc un conanIciro
87 Mcu iivcra cn nao vc-la nor rovciio,

Irao a scu conviic razcniciro
Para acordo; nas voios dc Foscara
90 Nao fara or icncr vcnio oniciro".

Fcvcla-nc" iornci-lIc c nc dcclara,
Dcssc favor, quc dcrccasic, cn iroca,
93 Qucn dc vcr cssa icrra sc csara".

As naos dc un ccador alando loca,
Escancarou-a c dissc-nc griiando.
96 csic; a voz, orcn, sc lIc sufoca.

Eulado, clc foi qucn, dissiando
Hcsiiacs dc Ccsar, lIc afirnava
99 Quc a ocasiao crdia dcnorando".

OI! quao avido Curio sc nosirava,
Tcndo coriada a lngua na gargania,
102 Quc ouirora iania audacia aconsclIava!

Dos dcccados lraos alcvania
Ouiro os coios ao ar caliginoso.
105 DanIa-lIc o sanguc a facc, quc nc csania.

218
Criiou. Mcnora Mosca dcsdiioso!
Fui qucn dissc. O scu fin icn cousa fciia!
108 Faial diio, Toscana, ai! lcn danoso!"

E iua raa, quc noric foi sujciia!"
AialIci. Solrc a dor, dor sc accndcndo
111 En dcscs'rana sc ariiu dcsfciia.

Aqucla nuliidao siava aicndcndo,
Cousa assonlrosa cis vcjo, quc inda Icsiio
114 En narrar, rovas ouiras cu nao icndo.

Da conscicncia ja nc alcnia o griio,
Socia ficl, quc o Ioncn iorna foric,
117 Sol o arncs da vcrdadc, scnrc invicio.

Eu via, c cuido vcr na ncsna soric
Aroinquar-sc un coro scn calca,
120 Por cnirc os ouiros da infcliz cooric,

CaninIa, alando-a cla cona cscssa,
Da nao cndcnic a nodo dc lanicrna.
123 Ccncndo, os olIos scus nos cndcrca.

Scrvia clc a si rorio dc luzcrna,
Eran duas cn un, cra un cn duas.
126 Cono scr odc, salc o quc govcrna.

CIcgado ao c da onic, das naos suas
Un ao alio a calca lcvaniava
219
129 Para lIc ouvirnos as alavras cruas.

Vc ncu duro casiigo!" assin falava
Tu, quc os norios visiias, scndo cn vida.
132 Ouiro ja visic igual ao quc nc agrava?

Eu sou faz ninIa Iisioria conIccida,
Voliando luz Dcriran dc Dorn, quc Ia dado
135 Ao jovcn Fci consulia, cn nal iccida.

Pai c filIo ininigos Ici iornado.
As iras dc Alsalao nais nao novcra.
138 Conira Davi Aquiiofcl nalvado.

Laos iais cono cu, crfido, roncra,
Mcu ccrclro assin lcvo dcsunido
Dcssc rincio, quc no coro incra.

142 Por lci sou, ois, dc ialiao unido".

14. HoIcto Guscudo, conlaicndo conira os Sarraccnos,
conquisiou o rcino dc Naolcs. 15. Dc Cccun, ondc
Manfrcdo foi dcrroiado or Carlos d'Anjou. 17. Tugucozzo,
ondc norrcu Corradino. 31. Muonu, Maonc, fundador do
Islanisno. 32. A, arcnic dc Maonc. 55. Fc Ducno,
cisnaiico, cricnccnic sciia dos Irnaos Aosiolicos. 73.
Pc dc Mcdcnu, or dinIciro foncniou a discordia cnirc os
scnIorcs da FonanIa. 76-90. E uos dos cic., Picr dc
Mcdicina rcdiz a noric violcnia dc Mcsscr Cuido dcl Casscro c
dc Mcsscr Angiolcllo dc Carignano. 106. Moscu dci Lanlcrii,
induziu naiana dc Duondclnonic dci Duondclnonii, dando
inicio luia cn Florcna cnirc guclfos c gilclinos. 134.
220
Hctun dc Hon, ocia c gucrrciro franccs, infilirou a discordia
cnirc o rci Hcnriquc II da Inglaicrra c scu filIo. 137-38. As
us dc AIsuuo, Arquiiofcl induziu Alsalao a rclclar-sc conira o
scu ai, o rci Davi.
221

CANTO XXIX

CIcgundo uo dccno conutncnto, os Poctus ouucn os
uncntuocs dos usuos, quc u suo undos con ccus
ctdus c cncndudcs nuuscuntcs. En nco ugu cstuo os
uqunstus, cntc os quus Gono c CuoccIo.

MEUS olIos ianio inclriado Iavian
A iurla cnornc c o scu crucl iorncnio,
3 Quc alvio cn ranio rocurar qucrian.

Por quc assin" diz Virglio csias aicnio?
Por quc a visia dos irisics nuiilados
6 Prcndc-ic ainda o duro sofrincnio?

Tal nao fizcsic cn aniros ja assados.
Esiao, sc os rcscnIar c icnao iua,
9 Por nilIas vinic c duas dcrranados.

Ja sol os nossos cs cvolvc a lua;
-nos cscasso o icno conccdido.
12 O quc ainda Ias dc vcr dcicna cclua".

Talvcz sc Iouvcras" iorno conscguido
Vcr o noiivo, or quc cu ianio olIava,
15 Mais dcnora iivcsscs crniiido".

222
Ja sc ariia; c cu logo caninIava,
Enquanio assin falava-lIc cn rcsosia,
18 Acrcsccniando. La, naqucla cava,

Ondc a visia cuidosa csiava osia,
Da siirc ninIa un sriio caria
21 Por cula, a quc nor cna csia disosia".

Nao ic confranjas nais" rcsondc o Cuia
Nos nalcs, quc adccc, cogiiando.
24 Dc a cuida; csiar ncssc aniro ncrccia.

Ao c da onic o vi, quc, ic indicando,
O dcdo alava cn coninanic gcsio.
27 Ccri dcl Dcllo csiavan-no cIanando.

Eras alsorio no scnllanic ncsio
Daquclc quc scnIor foi dc Aliaforic.
30 Quando aicniasic, sc auscniara rcsio".

Mcsirc" cu dissc a violcnia noric
Quc ainda nao unia jusia vingana
33 Dc qucn naqucla afronia cra consoric,

Dcu causa a usar, ao vcr-nc, cssa csquivana
Talvcz c ao scu silcncio. assin cnsando
36 Maior icdadc do scu nal nc alcana".

Ao rocIcdo cIcganos raiicando,
Dondc ouiro vai divisa-sc. o scu fundo
223
39 Todo sc vira, a luz nao lIc faliando.

Sulidos do final clausiro rofundo
Dc Malclolgc onic, ondc os convcrsos
42 Ja disiinguia do rccinio inundo.

Lancnios c ais fcriran-nc divcrsos;
Dc nagua iania o ciio asscicaran,
45 Quc os ouvidos iaci aos sons advcrsos.

Tao cnciranic dor dcnunciaran,
Cono sc da Marcna c da SardcnIa
48 Enfcrnos no vcrao sc incororaran.

Dc ouiros iurla, quc rcncdio vcnIa
Nos Iosiiais luscar dc ValdicIiana.
51 Odor surdia, igual ao quc ja icnIa

Corruio coro, c sc gangrcna o dana.
Daiando scsira aic a riva circna
54 Mais clarancnic da cavcrna insana

Eniao vinos o fundo, ondc a Surcna
Infalvcl Jusiia, a raa nia
57 Dos falsarios cn cna infinda rcna.

Dc Egina quando o ovo adoccia,
E o ar naligno aos aninais a noric
60 Trazcndo, os rorios vcrncs ciinguia,

224
Dcscria scndo a icrra dc ial soric
Quc s fornigas (ocias o afirnavan}
63 Dcvcu a aniiga gcnic o alcnio foric.

Ccnas iais nais irisicza nao causavan
Do quc alnas vcr, quc cssa risao sonlria
66 En runas varias languidas juncavan.

Qual solrc a csalda dc ouiro sc csicndia,
Qual solrc o vcnirc scu, qual sc arrasiando
69 Na dolorosa csirada sc csiorcia.

Silcnics, asso a asso caninIando,
Vcnos, ouvinos nscros rosirados,
72 En vao ara sc crgucrcn sc csforando.

Scniados dois, un no ouiro rccosiados,
Quais ioriciras quc junias sc aqucccsscn,
75 Vi do alio aos cs dc usiulas nancIados

Os criados, quc os anos scus arcsscn,
Ou quc csicjan vclando dc nau grado
78 Alnofaa nao vi quc assin novcsscn,

Cono cada un sc agiia acclcrado,
Con inlacavcis unIas sc nordcndo,
81 Dc raivoso rurido aiorncniado.

Ian da clc as crosias alaicndo,
Cono a faca do sargo arranca a cscana
225
84 Ou dc cic, na casca nais Iorrcndo.

iu" conira un dos dois Virglio cclana,
Quc os dcdos icus convcrics cn icnazcs
87 Por dcsnalIar do coro a circna irana,

Diz-nc sc cnirc csias alnas coniunazcs
Eisic algun Laiino; cicrnancnic
90 Scjan-ic as unIas dc scrvir caazcs!"

Laiinos sonos" iorna diligcnic
Un dos dois adcccnics lacrinoso,
93 Mas iu qucn cs? En dcclarar conscnic".

Eu sou quc" diz Virglio ao dcsdiioso
Dc crc'lo cn crc'lo csic Ioncn vivo guia
96 Por lIc nosirar o alisno avoroso".

Ja ccssa o nuiuo arrino, quc os unia.
A nin volvcu-sc cada qual ircncndo;
99 Turla iniiou-os, quc cn rcdor ouvia.

Accrcou-sc-nc o Cuia assin dizcndo.
Quanio quiscrcs iu agora dizc".
102 Eu logo conccci lIc olcdcccndo.

Nunca a ncnoria vossa finalizc!
Na rincira nansao da Iunana raa!
105 Mas or sois nuncrosos sc alalizc!

226
Qucn sois? E dondc? Dc o dizcr a graa
Fazci. a vossa cna, inunda c ccrio,
108 Dc rcsondcr-nos cjo vos nao faa.

Dc Arczzo fui" dissc un dc Sicna Allcrio
Moric nc dcu nas cIanas, iruculcnio,
111 Por fciio a quc nao fora o infcrno alcrio.

Disscra, cn graccjar so ondo o inicnio.
Alar-nc aos arcs osso vclozncnic".
114 Essa aric, or icr curio o cnicndincnio,

Houvc clc dc salcr dcscjo ardcnic.
Cono o nao fiz un Dcdalo, fogucira
117 Mandou-nc qucn scu ai foi ccriancnic.

Mas das cavas ca na dcrradcira
Por scnicna dc Minos rigorosa.
120 Foi ncu crinc a alquinia iraiocira".

E ao Vaic cu dissc. Nunca iao vaidosa
Ccnic, dc algucn vcr cono a dc Sicna?
123 Ncn a dc Frana Ia sido iao scsirosa!"

O scgundo lcroso cniao nc accna
Dizcndo. Salvo Siricca, Ioncn ouado,
126 Quc iodo o cccsso cn dcsrcndcr condcna!

Salvo Nicolo, aquclc quc invcniado
Do cravo iinIa a rica cscciaria,
227
129 O scu uso dciando cnraizado!

Salvo Caccia dc Ascian c a conanIia,
Con qucn vinIas c losqucs cslanjava
132 E o Allagliaio as cIanas csgrinia!

Para quc sailas qucn dcsia aric agrava
Conira os dc Sicna o icu scvcro asscrio,
135 No ncu irisic scnllanic os olIos crava.

Dc quc ora vcs CaoccIio ja csias ccrio,
Quc alquinisia, os nciais falsificara,
Salcs cono cu, sc cn rccordar accrio,

139 Naiura, Ialil lugio, arrcncdara".

27. Gc dc Hco, rino do ai dc Danic, norio a iraiao or
un da fanlia SacIciii. 58. Egnu cic. Scgundo Ovdio, Egina,
dcsovoada or csiilcncia, foi rcovoada clas fornigas quc sc
iransfornaran cn Ioncns. 109. Dc Aczzo cic., Criffolino dc
Arczzo, alquinisia, quc foi nandado qucinar or Allcrio dc
Sicna. 125-32. Suuo cic., or ironia Stcu, Nco
SunIcnc, Cucco dc Ascuno c Hutooncu dc FocuccIc,
alcunIado o AIIuguto foran iodos dc Sicna c conIccidos
cono dissiadorcs dc dinIciro. 136. CuoccIo dc Sicna,
alquinisia quc foi qucinado vivo.
228

CANTO XXX

No dccno conutncnto suo undos outus cscccs dc
usuos. Os uscudocs dc nocdus, tonudos Idcos, suo
constuntcncntc utoncntudos o uosu scdc; cntc ccs cstu
ncstc Aduo dc Hcscu, o quu nuu quc, u nstguuo dos
condcs Gud, uscou o on dc Focnu. Os quc uuun
usuncntc suo cscgudos o cIc udcntssnu. O cunto
tcnnu con unu utccuuo cntc ncstc Aduo c o gcgo Snon.
Vgo cccndc Duntc os cstc uu, cscutundo us nus
quc os dos tocun cntc s.

QUANDO Juno, dc Scnclc ciosa,
Conira o sanguc iclano sc inflanava,
3 Cono o rovou or vczcs inicdosa,

Tania insania Aiananic criurlava,
Quc a csosa ao vcr, ao colo scu irazcndo
6 Os filIos dois, quc a clc cncaninIava,

Criiou. Fcdcs icndanos! Ja siou vcndo
Lcoa c lczinIos da cnlosacada!"
9 Dissc c, raivoso, os lraos csicndcndo

Dc un, Lcarco, iravava c dc ancada
Fodou-o c o crcuiiu cn cncdia.
12 Ao nar lanou-sc a nac con ouiro alraada

229
Quando a foriuna a cinzas rcduzia
A ujana dc Troia, cn iudo aliiva,
15 E con scu rcino o norio rci jazia,

Hccula irisic, nscra, caiiva,
Dcois dc noria Policna vira,
18 Do Polidoro scu cn laga csquiva,

Suliio quando o coro dcscolrira
Uivou qual cao, dc angusiia ossuda.
21 Tanio a ungcnic dor nalna a fcrira!

Mas cn Tclas ou Troia dcsiruda
Honcns ou fcras nunca rcvclaran
24 Faiva, cn ianios circnos dcsncdida,

Cono alnas duas lvidas, quc cniraran
Nuas corrcndo, os dcnics anosirando,
27 Quais ccrdos, quc ocilga sc csquivaran.

Una alcanou CaoccIio c, lIc cravando
No colo as rcsas, ralida, arrasiava
30 Solrc o vcnirc na rocIa o niscrando.

Mas o dc Arczzo, quc ircncndo csiava
Cianni ScIiccIi" dissc cssc raivoso.
33 Dc ouiros a cna o scu furor agrava!"

Possas livrar-ic do ouiro cs'riio iroso!"
Falci Sc nao ic causa assin fadiga,
230
36 Diz qucn scja, anics dc ir-sc o furioso".

Aquclc c" rcsondcu una alna aniiga;
Mirra infanc, quc aiao inia
39 Insiigou scr do ai a sua aniga.

Para o scu crinc consunar fingia
Dc ouira cssoa as fornas c o scnllanic.
42 Igual ardil usara ScIiccIi un dia.

Para cn rcnio alcanar cgua farfanic.
Conirafcz Duoso norio c ao icsiancnio
45 Falso a norna lcgal dcu, quc c rcsianic".

Aos dois raivosos csiivcra aicnio
Aic quc dc anic os olIos sc aariaran;
48 Dc ouiros volvi-nc ao cru adccincnio.

Nun do alaudc as fornas sc noiaran
Sc as crnas lIc iivcsscn ccrccado
51 Na aric, cn quc do ironco sc scaran.

Da gravc Iidroisia nolcsiado,
Quc ianio o Iunor vicia c ianio ofcndc,
54 Quc o rosio csirciia c faz o vcnirc incIado,

A loca icr ccrrada cn vao rcicndc,
Qual Iciico dc scdc rcsscquido.
57 A qucn un lalio sc ala c o ouiro cndc.

231
vos, quc ao ncgro alisno Iavcis dcscido
(Nao sci or quc razao} dc cna iscnios,
60 OlIai" dissc rcsiando aicnio ouvido,

Dc ncsirc Adan niscria c sofrincnios
Tivc alasiana; agora, ai! dcscjando
63 Dc agua una goia, asso nil iorncnios,

Dos rilciros, quc ao Arno, nurnurando
Do Cascniino la na vcrdc cncosia
66 Sc vao, or nolcs alvcos inclinando,

Na ncnic a inagcn scnrc icnIo osia.
Nao cn vao. nais nc scca c nc fusiiga
69 Quc o nal, dc quc csia facc c dcsconosia.

Qucr Jusiia, quc ausicra nc casiiga,
Quc o icairo, ondc Ici crincs conciido,
72 Mais nc accndcndo anclos, nc crsiga.

La dcnora Foncna, ondc Ici fingido
En falso cunIo a inagcn do Daiisia;
75 Assin ncu coro o fogo Ia consunido.

Sc a sonlra acIassc aqui, sc aqui ja cisia,
Dc Cuido ou dc Alcandrc ou scu gcrnano!
78 Fonic-Dranda csqucccra anic cssa visia.

Mas un ja vcio, sc induzir-nc a cngano
Os raivosos, quc giran, nao quiscran.
232
81 Quc inoria? Para andar cn vao nc afano.

Sc os ncus cs iransoriar-nc inda udcran,
Dc un scc'lo ao calo, csao dc una linIa,
84 Ja osios a caninIo sc novcran,

A fin dc o vcr na nuliidao ncsquinIa
Do val, quc nilIas onzc cn iorno anlia,
87 Con largura, quc dc una sc avizinIa.

Siar lIcs dcvo cn iao irisic conanIia.
Florins cunIci, aos ircs olcdcccndo,
90 Nos quais quilaics ircs dc liga Iavia".

Qucn sao" lIc dissc os dois quc ora csiou
vcndo?
Quais no invcrno naos unidas funcgan,
93 dcsira iua roinos jazcndo".

Ja siavan quando vin. clcs sc cnircgan,
Dcs quc dcsci, a quiciaao conlcia;
96 E crcio, assin a cicrnidadc cnrcgan.

Una acusou Josc, falsaria aljcia,
Ouiro c Sinon, dc Troia o Crcgo ircdo.
99 Lanan or fclrc cssa funaa infccia".

Anojado un do ar, quc csiava qucdo,
Por vcr cn vozcs iais afronia c ofcnsa,
102 ana o unIo lIc vilrou scn ncdo.
233

Soou, qual dc zalunla a clc icnsa.
O lrao Mcsirc Adan lIc cnvia facc
105 E assin lIc da condi'na rcconcnsa.

Inda quc" dissc os ncnlros ncus cnlacc
Molcsiia, quc nc iolIc o novincnio,
108 Prcsicza a dcsira icn, con quc rccIacc".

Fosic" o ouiro iornava nais quc lcnio
Quando forado ao fogo caninIavas.
111 So rcsio cras no ofcio fraudulcnio".

ccrio; nas vcrdadc nao falavas"
O Iidroico diz quando cigiran
114 En Troia cssa vcrdadc, quc oculiavas".

Sc os lalios ncus crjurio rofcriran,
Tu falsasic nocda. cu fiz un crinc,
117 Aos icus nunca cn dcnnio iguais sc viran".

Do cavalo a faanIa inda ic orinc"
Fcsondc o quc a larriga iinIa incIada
120 Solrc o icu nonc infania o nundo inrinc".

Arda cn scdc iua lngua ja grciada!"
Criia o Crcgo Hajas dc agua saniosa
123 O vcnirc inando, a visia cnlaraada!"

Escancaras a loca vcncnosa"
234
O nocdciro diz or nal soncnic;
126 Sc scdc cu icnIo c a ana volunosa

Ardcs iu c a calca icns fcrvcnic.
Por lanlcrcs o csclIo dc Narciso
129 A un accno corrcras dc rccnic".

Aicnio csiava aos dois nais do rcciso,
Eis Virglio nc fala. OI! iona icnio!
132 Quasc quc cu conira ii nc cncolcrizo!"

Iroso assin falar ncsic noncnio
O Mcsirc ouvindo, volici-nc corrido.
135 Ainda sinio rulor cn cnsancnio.

Cono qucn sonIa danos icr sofrido,
Quc cn sonIo cscra quc sonIando csicja
138 E ancla quc o quc c ja nao icnIa sido,

A ncnic, scn dizcr, falar dcscja.
Dcsculas asirando falia sua;
141 Sia dcsculada c cuida quc o nao scja.

Mcnos rulor lavara a cula iua"
Dissc o Mcsirc sc Iouvcra nor gravcza.
144 Fiquc-ic a ncnic da irisicza nua.

E quando qucira o acaso quc iorcza
Dc iguais dclaics sc ofcrca cnscjo.
Dc quc cu sicja ao icu lado faz ccricza,
235

148 Quc c icr qucrcndo ouvi-los, vil dcscjo".

1-2. Juno cic., or ciunc dc Scnclc, iclana, nac dc Daco,
vingou-sc dc ioda a sua csiirc, iornando louco a Aiananic, rci
dc Tclas, o qual naiou un dos filIos, c no cnianio a nulIcr
con ouiro filIo sc lanou ao nar. 16. HccuIu, viuva dc
Prano, ao vcr norios iodos os scus filIos, cla dor foi
iransfornada cn cadcla. 32. Gunn ScIccI, florcniino, dc
acordo con o filIo do norio, fingiu-sc dc Duoso Donaii
norilundo, diiando o icsiancnio. 38. Mu, filIa dc Cinira,
rci dc CIirc, aaionou-sc clo ai. 61. Adun, dc Drcscia,
falsificador dc nocdas. 77. Gudo cic., dos condcs Cuidi,
induziu ncsirc Adan a falsificar o dinIciro dc Florcna. 97.
Fusuu uIcctu cic., nulIcr dc Puiifar, quc acusou
injusiancnic a Josc. 98. Snon dc Tu, quc con as suas
ncniiras induziu os iroianos a iniroduzircn na cidadc o cavalo
dc nadcira.

236

CANTO XXXI

Dundo us costus uo otuuo ccuo, cunnIun os Poctus uu o
ccnto, ondc sc uIc o oo co quu sc dcscc uo nono. En tono
do oo cstuo os gguntcs cIcdcs, cuus guus Iocndus
Duntc dcsccuc. Un dccs, Antcu, u cddo dc Vgo, tonu nos
Iuos os dos octus c suuucncntc os dcoc soIc u ou do
tno cduto ntcnu.

A LNCUA, quc nc Iavia vulncrado
E a vcrgonIa nas faccs nc accndcra,
3 O lalsano alicava ao nal causado.

Assin dc Aquilcs c scu ai fizcra,
Dizcn, ouirora a lana oricniosa.
6 Sarava o coro, quc crucl roncra.

Danos cosias csiancia dcsdiiosa,
Scn rofcrir alavra airavcssando
9 Solrc a lorda, quc cn iorno jaz fragosa.

Noiic nao scndo c dia nao rcinando,
Pouco disianic cu divisar odia,
12 Eis son dc irona cscuio, rciunlando

Tao alio, quc o irovao iransccndcria,
Dondc irroncra conira a aric andava
237
15 E sfrcgo a un so onio olIos rcndia.

A dc Orlando iao foric nao soava
Na dcrroia faial, quc a sania cnrcsa
18 Dc Carlos Magno o dcslaraio dava.

Ja assin or dianic. cis a grandcza
Dc nuiias c alias iorrcs nc aarccc.
21 Qual c" digo cssa vasia forialcza?"

Pois dc iao longc c cn ircvas ic aciccc
Julgar" Virglio diz un crro agora
24 Inaginando csicjas aconiccc.

Vcras ali cIcgado, scn dcnora,
Quanio a disiancia a visia nos cngana.
27 O asso acclcrar convcn or ora".

Da nao iravou-nc c cn voz suavc c lIana
O Mcsirc rosscguiu. Anics quc avanic
30 Passcs, dcssa ilusao ic dcscngana.

O quc iorrc inaginas c giganic.
Da cinia aos cs incrgcn-sc no oo,
33 E alan lusios cn iorno ao csao Iianic".

Quando o sol gasia o ncvociro grosso,
Pouco a ouco sc nosira c c disccrnido
36 Quanio oculia o vaor ao olIar nosso.

238
Vcndo assin or cssc ar cscurccido,
Da lorda nais c nais nc aroinquando,
39 Fugia o crro, o Iorror iinIa crcscido.

Cono iorrcs cn roda sc clcvando,
Monicrcggion guarncccn dc coroa.
42 Assin do oo a nargcn circundando,

Torrcian con nciadc da cssoa
Os Iorrvcis giganics, quc ancaa
45 Do ccu ainda Jovc, quando iroa.

Disiingo a cara dc un (c nc iransassa
O ncdo}, logo os lraos, ciios c aric
48 Do vcnirc, quc da lorda a aliura assa.

Dcn fcz a naiurcza, quando cssa aric
Dc iais nonsiros criar Ia dcscurado,
51 Dc iguais agcnics dcsarnando Maric.

Sc ainda a sclva c nar icn ovoado
Do clcfanic c lalcia, suiilncnic
54 Qucn cnsa jusia c salia a icn julgado.

Mal scria aos Iunanos crnancnic,
Sc crsicaz cngcnIo cncaninIassc
57 Maligno insiinio cn rolusicz ingcnic.

Larga c conrida, arcccu-nc a facc,
Qual dc S. Pcdro, cn Fona, a lrnzca inIa.
239
60 A roorao nas ouiras arics da-sc.

O coro, quc da lorda acina vinIa,
Tanio ao ar clcvava a gra figura,
63 Quc ircs Friscs, or lIc aiingir a linIa

Da ccrviz, nao farian iania aliura,
Porquanio cu csnava cn irinia grandc alnos
66 Do colo ao cscoo a valida csiaiura.

Huuc nu uncccI zuI unos
A avorosa loca assin lradava;
69 Nao odia cnioar nais doccs salnos.

Dissc-lIc o Mcsirc. alna lruia c lrava!
Tangc a irona, sc qucrcs lcniiivo
72 aiao, quc ic accndc ardcnic lava.

A roda lusca do cscoo aliivo
O loro, a quc sc rcndc alna confusa!
75 Vc quc ic cruza o vasio ciio csquivo".

Dcois a nin. Dc quanio fcz sc acusa,
Ncnrod; or ionar csiulia cnrcsa
78 O nundo una linguagcn so nao usa.

Dcicno-lo. falar-lIc c va dcscsa.
Cono idiona dc ouiros nao conrccndc,
81 A qucn o cscuia o scu novc csiranIcza".

240
Vanos cniao caninIo, quc sc csicndc
scsira. Ouiro, dc lcsia quasc a iiro,
84 Esia nais fcro, o ar nais alio fcndc.

Quc nao caiiva o nonsiro, quc adniro
Dizcr nao sci. o scu dirciio lrao
87 Ao dorso rcso vi, c ao ciio diro

O ouiro, dc grilIao no csirciio lao,
Quc con crculos cinco lIc ccrcava
90 Do cnornc coro o dcscolcrio csao.

Essc rcrolo" diz Virglio ousava
Mcdir foras con Jovc solcrano.
93 Eis o fruio do orgulIo, quc o danava!

Era Efialio. cccuiou scu lano,
Quando aos Dcuscs giganics aicrraran.
96 Janais os lraos novcr odc o insano".

Os ncus olIos, o Mcsirc, assaz folgaran,
Dc Driarcu sc visscn dcsnarcado
99 As fornas" vozcs ninIas lIc iornaran.

Anicu vcras", nc diz nuiio afanado.
Sia solio, fala c nos dcnora crio,
102 Ha dc ao fundo lcvar-nos dc lon grado.

Fcnoio cssc ouiro fica, c icn or ccrio
Quc cn grilIcs c csiaiura quclc iguala.
241
105 Mais fcro cn vulio, cn nal c nais cscrio".

Janais un icrrcnoio a iorrc alala
En convulscs iao raido, iao foric,
108 Cono Efialio a novcr-sc. Eu ja scn fala,

Assonlrado, cuidci icr crio a noric;
E dc avor scn duvida cirara,
111 Sc clc rcso nao fossc, c dc ial soric.

Prcsio ao lugar scguinos, ondc ara
Anicu. fora a calca, cn cinco lraas
114 lorda solrclcva, o quc scara.

Tu, quc no val fcliz, aondc as graas
E as alnas dc Ciiao colIcu da gloria,
117 Quando Anlal vcavan so dcsgraas,

Mil lccs arcsasic or ncnoria;
Quc, aos irnaos sc ajudaras na alia gucrra,
120 Sc crc iriunfo rcgisirassc a Iisioria

Dos forics filIos da fccunda Tcrra!
Ao fundo iransoriar-nos sc scrvido,
123 Ondc ao Cociio o frio as aguas ccrra.

Tc Icnos a Tifo c a Tcio rcfcrido.
Dar odc csic varao o quc nais sc ana.
126 Curvando-ic conraz ao scu cdido.

242
No nundo odc rcsiaurar-ic a fana,
Pois vivc c ainda longa vida cscra,
129 Salvo sc a Craa anics do icno o cIana".

Falara o Mcsirc. Anicu nao considcra.
Tona-o logo nas naos, quc lcsio of'rccc
132 E a quc scniira Alcidc a fora fcra.

Quando cnirc os dcdos scus Virglio vc-sc,
Diz-nc. Fazc-ic rcsics, quc cu ic alracc!"
13S Ao Mcsirc o ncu qucrcr ronio olcdccc.

Qucn Cariscnda, cn scu cndor olIassc,
Cuidara, ao assar nuvcn, quc inincnic
138 Funa ao lado oosio ancaassc.

Tal Anicu arccia dc rccnic
Do coro ao ncncar; quando o inclinava,
141 Esirada cu rcfcria difcrcnic.

Mas dc lcvc no fundo nos ousava,
Dc Judas c dc Lucifcr asscnio.
A osiura dciando, quc o dolrava,

145 Qual nasiro cncriigou-sc nun noncnio.

4-6. Assn cic., a lana dc Pclcu c do scu filIo Aquilcs curava
as fcridas quc roduzia. 16-18. A dc Oundo cic., a irona
dc Orlando, fcrido cn Foncisvallc foi ouvida a oiio nilIas dc
disiancia or Carlos Magno. 41. Montccggon, casiclo do val
243
d'Elsa. 63. Psocs, Ialiianics da Frsia, dc clcvada csiaiura.
67. Huuc, cic., alavras cujo significado c ignorado |NE. No
original. HuIc nu uncccIc zuI un"|. 77. Ncnod, quc
cdificou a iorrc dc Dalcl, da qual advcio a confusao das lnguas.
94. Euto, un dos giganics quc novcran gucrra aos dcuscs.
98. Hucu, giganic con ccn naos. 100. Antcu, giganic
quc luiou con Hcrculcs. 124. To c Tco, ouiros giganics.
136. Cuscndu, iorrc cndcnic dc DolonIa.
244

CANTO XXXII

Os dos Poctus sc cncontun no ccuo, cn cuo uuncnto dc
dussno gco cstuo csos os tudocs. O ccuo c duddo cn
quuto utcs; nu Cunu, dc Cun, quc nutou o nuo, cstuo os
tudocs do o sunguc; nu Antcnou, dc Antcno, touno quc
uudou os Gcgos u conqustu Tu, os tudocs du utu c do
o utdo; nu Ptooncu, dc Ptooncu, quc tuu Poncu, os
tudocs dos ungos; nu Judccu, dc Judus, tudo dc Jcsus, os
tudocs dos Icnctocs c dos scus scnIocs. Duntc uu con
uuos dunudos, cnquunto utuucssun o gco occdcndo uu o
ccnto.

SE usassc rinas ascras, rouqucnIas,
Prorias do oo llrcgo c irisionIo,
3 Quc do infcrno susicn as ouiras cnIas,

MclIor idcia do lugar ncdonIo
Dcra; nas ial vaniagcn nc falccc.
6 O ncu concciio, ois, inido conIo.

ardua cnrcsa, cn quc o anino csnorccc
O ccniro dcscrcvcr do nundo iniciro.
9 Para cncnIo infaniil scr nao arccc.

Das Musas sc ajudar odcr faguciro,
Cono a Anfiao cn Tclas o nosiraran,
12 Ficl scrci dizcndo c vcrdadciro.
245

nalfadada iurla, a qucn iocaran
Dcsic alisno os casiigos, lruio gado
15 Scndo, fados nclIorcs ic aguardaran.

Dcscidos nos ao oo ncgrcgado
Das lanias nuiio alaio do giganic,
18 O alio nuro nirava-lIc csaniado,

Quando ouvi. Tcn cuidado, o caninIanic!
Nao calqucs dc irnaos icus dcsvcniurados
21 As fronics". Eu, voliando-nc, adianic

E sol os cs, dc un lago vi gclados
Os lanos ianio, quc os dizcr odia,
24 Nao dc agua, dc crisial, orcn, fornados.

Do Danulio a corrcnic nao scria
Tanio cn usiria no invcrno cnrijccida,
27 Ncn do Tanais, na zona scnrc fria.

Do lago solrc a facc cncdcrnida
Cassc ou TanlcrnicI ou Picirana.
30 Nao fora ao cso cnornc conlalida.

Qual ra, quc no aul coaando, ufana
Un ouco cncrgc, cnquanio a canoncsa
33 SonIando csia quc a rcsigar sc afana.

Tais gcnian as sonlra na fricza
246
Tc a ciniura lvidas, laicndo,
36 Cono a ccgonIa, os qucios con rcsicza.

Para o scio a calca lIcs cndcndo,
Do frio a loca indcios claros dava,
39 Nos olIos a irisicza csia-sc vcndo.

Quando aicnici no quanio cn roda csiava,
Duas vi aos ncus cs, cn ial alrao,
42 Quc, iravado, o calclo sc cnlcava.

Qucn sois quc os ciios ncssc csirciio lao
Acriais?" crgunici. Eniao, voliando
45 Os colos ara iras, un curio csao

Mc cncararan; orcn dos olIos quando
LIcs lroiavan as lagrinas, a ncvc
48 Ccrrou-os cnirc os clios as coalIando.

Nunca dois lcnIos ianio unidos icvc
CavilIa. clcs, dc irados, sc invcsiiran,
51 Quais caros, quc a narrar o furor lcvc.

Tcrcciro, a qucn, gcladas lIc caran
As orclIas, con rosio laio fala.
54 Por quc icus olIos sfrcgos nos niran?

O ar dcscjas conIcccr, quc cala?
Prorio lIcs fora c ao gcniior Allcrio
57 O valc, ondc o Discnzio faz cscala.
247

Dc un so vcnirc nasccran; iu, or ccrio,
Nao acIaras nais di'nos cn Cana,
60 Dc icr dc gclo o vulio scu colcrio,

Ncn cssc, a qucn dc Arius dcsira assassina
Dc un loic o ciio c a sonlra iransassara;
63 Ncn Focacia c o quc a fronic agora inclina,

A visia nc iolIcndo, c sc cIanara
MascIcroni Sassol, lcn conIccido.
66 Sc cs Toscano, cssc nonc ic lasiara.

Fiquc, or vozcs cscusar, salido
Quc Pazzi cu sou c quc, cn Carlin cIcgando,
69 Scrci or ncnos crininoso Iavido".

Mil ouiros via roos iiriiando.
Dcsdc cniao dc arrcios sou ionado
72 Anic gclidos vaus, csic lcnlrando,

E o ccniro dcnandando, cn quc firnado
Do univcrso graviia iodo o cso,
75 Trcnulo Iavia a ircva cicrna cnirado,

Eis, scn qucrcr, da soric ou or dcsrczo,
Enirc ianias calcas caninIando,
78 A facc dc un calquci no gclo rcso.

Por quc nc isas?" rcclanou cIorando,
248
Dc Monic Acrii ao fciio or vingana
81 Inda nc csias dcsia aric nolcsiando?

Mcsirc, cscra-nc aqui" dissc Mc lana
En duvida csic nau. solvc-la qucro.
84 Eu dcois corrcrci, sc Iouvcr iardana".

Parou; c ao ccador falci, quc fcro,
Duras llasfcnias rofcria agora.
87 Qucn cs iu, quc nc incrcas iao scvcro?"

E iu ncsno qucn cs, quc na Anicnora"
Tornou dcssa aric as faccs nc csczinIas?
90 Un vivo, ccrio, ncnos cru nc fora".

Sou vivo c osso cnirc as ncnorias ninIas
Do nonc icu arcgoar a fana"
93 Fcsondi sc ic arazcn louvaninIas".

So qucr o olvido qucn ic fala" cclana
Vai-ic! Dc solra ja nc csias nolcsio.
96 Aqui nao calc da lisonja a irana".

Travci da nuca ao ccador infcsio
E dissc. Ou crdcras iodo o calclo,
99 Ou qucn iu fosic nc dcclara rcsio!"

Mil vczcs odcs arrancar-nc o clo,
Dc vcr-nc a facc nao icras o gosio
102 E dc salcr qual foi ncu nonc c aclo".
249

As naos lIc Iavia no calclo osio;
Da gucdclIa una aric arrcclara.
105 Canindo clc alaiava scnrc o rosio,

Quando ouiro lrada. , Doca, isso nao ara?
Pois os qucios laicr nao ic c lasianic?
108 Ja laics! Quc dcnnio cn ii disara?"

Nao nais, nio iraidor" no ncsno insianic
Fcsondo cijo; o quc dc ii siou vcndo
111 Coniarci or ic scr nais infananic".

Vai! Sc sarcs dcsic alisno Iorrcndo,
Quanio quciras rcfcrc, do arcssado,
114 Quc dc lngua assin foi, nao ic csqucccndo.

Ouro cIora, quc a Frana lIc Ia doado.
Eu vi odcs dizcr Doso Ducra
117 Dc ouiros nuiios no gclo aconanIado.

Sc crguniarcn qucn aqui nais cra,
OlIa c icras ao lado Dcccaria,
120 A qucn Florcna dcgolar fizcra.

Cian dcl Soldanicr, Ia ouco cu via
Alcn con Cancllon c Trilaldcllo.
123 Quc alriu Facnza, cnquanio sc dornia".

Dciano-lo; nas suliio dc gclo
250
Posios cn furna vi dois condcnados.
126 Calca dc una a dc ouira cra calclo.

Cono a ao sc agarrando os csfainados,
Por cina un no ouiro os dcnics afcrrava
129 Ondc a ccrviz c o cranio csiao ligados.

Qual Tidcu, quc a dcniadas laccrava
Dc Mcnalio a fronic cnraivccido,
132 Elc o ccrclro c os ossos nasiigava.

Tu, quc, dc odio iao scvo ossudo,
Tc cncarnias fcrocc no ininigo,
135 Dizc cclano or quc foi roduzido.

Sc cu soulcr quc a jusiia csia coniigo
E Iouvcr da cula c rcu conIccincnio,
No nundo a concnsar-ic ora nc olrigo,

139 Sc nao crdcr a lngua o novincnio".

11. Anuo, foi auiliado clas Musas na cdificaao dos nuros
dc Tclas. 27. Tunus, o rio Don, na Fussia. 55-60. O u
cic, filIos dc Allcrio dcgli Allcrii, os quais lrigaran c sc
naiaran rccirocancnic. 61. Ncn cssc Mordrcc, filIo do rci
Ariur, norio clo ai. 63. Focuu, dci Canccllicri naiou
alguns arcnics do ariido ininigo. 65. MuscIcon Sassuol,
florcniino, assassinou iraiocirancnic un scu rino. 68.
Puzz, Conicion dci Pazzi naiou o scu rino Ulcriino.
Cun, Carlino dci Pazzi iraiu os scus conanIciros,
cnircgando varias forialczas aos florcniinos Ncgros. 88.
251
Antcnou, ondc sao unidos os iraidorcs da airia, dc Anicnor,
iroiano, quc favorcccu os grcgos quc siiiavan Troia. 106.
Hocu, Docca dcgli Alaii, na laialIa dc Moniacrii (1260}
causou a dcrroia dos florcniinos, assando ao ininigo. 116.
Hoso Ducu, iraiu o rci Manfrcdo, or icr rccclido dinIciro dc
Carlos d'Anjou. 119. Hcccuu, dc Pavia, lcgado oniifcio na
Toscana, foi dccaiiado clos florcniinos, na suosiao dc icr
favorccido os gilclinos. 121. Gun dc Sodunc, gilclino, quc
cn 1266 cIcfiou una rclcliao cn Florcna. 122. Guncon,
Cano dc Moguna, iraidor dc Carlos Magno. TIudco,
facniino, iraiu a sua cidadc naial Facnza.
252

CANTO XXXIII

O condc Ugono dcu GIcudcscu contu u Duntc u suu tugcu
notc nu toc dos Guuund. Nu Ptooncu o Poctu cncontu o
udc AIcco dc Muncd, o quu Ic cxcu quc u unu dos
tudocs cu no Incno ogo dcos dc consunudu u tuuo c quc
un duIo tonu contu do coo utc cIcgu o tcno do scu n no
nundo.

DO fcro ccvo os lalios dcsrcndcndo,
Na cona o ccador os cnugava
3 Dcssc cranio, a quc csiava airas rocndo.

Qucrcs dc infanda nagoa" concava
Fcnovc a dor, quc, so cnsando a ncnic,
6 Anics quc falic, o coraao nc agrava.

Mas sc a voz ninIa dcvc scr scncnic,
Quc ao iraidor, quc cu dcvoro a infania lroic.
9 Falar, cIorar, vcras conjuniancnic.

Nao sci qucn scjas, nao sci cono noic
Tua rcscna aqui, or Florcniino
12 Tc ouvindo a lngua, c fora quc ic adoic.

Salcr dcvcs quc fui Condc Ugolino,
Quc Arccliso Fogcrio aquclc Ia sido.
253
15 Dirci qual nos juniou crucl dcsiino.

Coniar nao Ici nisicr cono iludido
Por ninIa confiana, cn carccr osio.
18 Fui norio or naldadc dcsic infido.

Nao conIcccs, orcn, quc airoz dcsgosio
O ncu fin rcccdcra. aicnao rcsia,
21 Quanio ofcndido fui vcras cosio.

Por vczcs da risao or lrcvc frcsia,
Toc du onc aos o ncu iorncnio,
24 Quc Ia dc a ouiros ainda scr funcsia

DrilIava a lua cn lcno crcscincnio,
Quando o vcu do fuiuro Iorrvcl sonIo
27 Fasgou, do ccio ncu rcsscniincnio.

Esic, cono scnIor, cniao suonIo
Ao nonic, quc vcr Lucca a Pisa olsiava
30 Lolo c cqucnos scus corrcr ncdonIo.

Magros cacs, dcsiros, fcros aulava
Dos Calandis, Sisnondis c Lanfrancos
33 A conanIa, quc frcnic cavalgava.

En lrcvc o ai c os filIos, lassos, nancos,
Ja dos faninios galgos nal fcridos,
36 Dar arccian uliinos arrancos.

254
Dcscrio ao rino alvor; dos ncus qucridos
FilIos quc cran conigo, cIoro soa.
39 Pcdcn ao, siando ainda adornccidos.

s crucl, sc a iua alna nao nagoa
O rcnuncio da dor, quc nc aguardava.
42 Sc nao cIoras, quc cna Ia quc ic doa?

Dcscriaran; c a Iora ja cIcgava
En quc alincnio cscasso nos irazian.
45 O sonIo a cada qual nos aicrrava.

Da Iorrvcl iorrc oria cniao sc ouvian
Mariclos cravcjar. cu nudo c qucdo
48 Nos filIos cncarci, quc csnorccian.

Nao cIorava; cra o ciio qual cncdo.
CIoravan clcs, c Ansclnuccio dissc.
51 Assin nos olIas, ai? Do quc Ias iu ncdo?"

Ncn lagrinas, ncn voz dci, quc sc ouvissc,
No dia c noiic, quc scguiu-sc lcnia,
54 Aic quc ao nundo novo sol surgissc.

Quando a luz inda cscassa sc arcscnia
No doloroso carccr, ncu scnllanic
57 Nos quairo rosios scus sc rcrcscnia.

Mordi-nc as naos dc angusiia dcliranic.
Elcs, cuidando scr a fonc o cfciio,
255
60 Dc suliio c con gcsio sulicanic,

Disscran. Mcnos nal nos scra fciio
Nuirindo-ic dc nos, ai; nos vcsiisic
63 Dcsia carnc. ora sirva cn icu rovciio".

Conicndo-nc, cviici lancc nais irisic.
En silcncio dois dias sc assaran. ..
66 AI! or quc, icrra csquiva, nao ic alrisic?

Do quario dia os luncs clarcaran.
Caddo caiu-nc aos cs dcsfalccido.
69 Pai nc acodc!" os scus lalios nurnuraran.

Morrcu; c, qual nc vcs, cu vi, crdido
O sizo, os ircs, ao quinio c ao scio dia,
72 Un or un sc ciinguir cinanido.

Aalando os lusquci ccgo os nao via
Dois dias, os scus noncs rcciindo.
75 Da fonc nais quc a dor, dc a agonia".

Calou-sc c os iorvos olIos rciorquindo,
Cono dc anics cravou no cranio os dcnics
78 E os ossos, qual nasiin, foi dcsiruindo.

AI! Pisa, orolrio aos ovos rcsidcnics
Na lcla icrra, ondc o s rcssona!
81 Pois ic nao vcn unir vizinIas gcnics.

256
Prcsio a Caraia nova-sc c a Corgona
Do Arno foz, cniuindo-lIc a sada
84 Tcu ovo assin crca, quc sc cniona.

E sc foi a Ugolino airiluda
Dc cnircgar icus casiclos naldadc,
87 Por quc rolc cn ial cruz iirar a vida?

Tclas nodcrna! Pcla icnra idadc
Ugoccionc c Driga ia insonics cran
90 E os irnaos, cn quc usasic a fcridadc.

Scguindo alcn, os olIos sc of'rcccran
Ouiros, quc cn gclo icn duro iorncnio.
93 Dcsics os rosios ara iras cndcran.

LIcs causa o ranio ao ranio incdincnio;
E a dor, quc dcsafogo cn vao rocura,
96 LIcs crcscc, rccalcada, o sofrincnio.

As lagrinas coalIando cn ncvc dura
Fornan nos olIos scus virca viscira,
99 E iodo o csao inicrior sc oliura.

Conquanio quasc a faculdadc inicira
Dc scniir no ncu rosio sc cnloiassc
102 Dcs quc cra ncssa crcnal gclcira,

Cuidci quc un soro nc iocara a facc.
Do quc csic soro" inquiro sc origina?
257
105 Sc aqui nao Ia vaor, dondc clc nascc?"

E o Mcsirc. Iras ondc a rcsosia di'na
Os icus olIos darao; c ali cIcgando
108 O quc vircn do soro a causa cnsina".

Dos irisics adcccnics un griiando,
Nos dissc. Alnas crucis, alnas danadas
111 (Pois quc no circno alisno csiais cnando}

Tirai-nc aos olIos gclidas canadas,
Por dcsafogo dar-nc ao ciio afliio,
114 Anics dc cu icr as lagrinas coalIadas".

Sc o lcniiivo qucrcs, quc icns diio,
Tcu nonc diz. sc nao nc dcsolrigo,
117 Dcsa cu do gclo ao clagio naldiio".

Fcsondcu logo. Eu sou frci Allcrigo,
Pclos onos fanoso do nau Iorio.
120 Aqui rccclo ianara or figo".

OI!" dissc orvcniura iu sias norio?"
Nao sci cono c ncu coro la no nundo",
123 Tornou c sc vivcndo icn conforio.

Esic condao ossui scn icr scgundo
Pioloncia. aqui siar alna c frcqucnic
126 Anics quc a nandc Airoos ao rofundo.

258
E or quc nais dc grado c roniancnic
Esias vidradas lagrinas ronovas,
129 Salc quc acnas dc iraiao a ncnic

Inquina-sc, cono cu, or funcs novas
Passa o coro a dcnnio, quc o govcrna
132 Tc conlciar da vida uliinas rovas.

Fui a alna, cnianio, llrcga cisicrna,
Talvcz na icrra folguc o coro lcdo,
135 Cuja sonlra aos nin ircnula invcrna.

Sc cs rcccn-vindo, salc quc cssc ircdo
Dranca d'ria. Ia rolongados anos
138 Jaz cnlcado no infcrnal cnrcdo".

Esic c" iornci nais un dos icus cnganos.
Dcsfruia alcgrc Dranca d'ria a vida
141 E conc c lclc c dornc c vcsic anos".

Dos MalclrancIc cn cava dcncgrida,
Nao cra dissc ainda cn cz viscoso
144 Alna dc Migucl ZancIc sulncrgida,

E un dcnnio cssc infanc crininoso
Dciou no coro; o ncsno un scu arcnic,
147 Quc dc iraiao foi socio rovciioso.

Das naos aulio rcsia ora clcncnic,
Mc alrindo os olIos!" Tal nao fiz; quc crrara
259
150 Con ial vilao nc Iavcndo coricsncnic.

AI! Ccnovcscs! raa inura c avara,
Quc nos cosiuncs icn nancIa iananIa!
153 Qucn da facc da icrra vos lanara!

Junio ao ior cs'riio da FonanIa
Dc cnirc vos un iraidor vi ianio inundo,
Quc a alna sua cn Cociio ja sc lanIa,

157 Enquanio o coro vida fingc ao nundo.

13. Condc Ugono, dclla CIcrardcsca, dc Pisa, foi acusado clo
arccliso dc Pisa, Fuggicro dcgli Ulaldini, dc icr irado a sua
cidadc naial. Prcso con dois filIos c dois ncios nuna iorrc,
ondc iodos norrcran dc fonc. 29. Montc, San Ciuliano, cnirc
Pisa c Luca. 32. Guunds cic., fanlias isanas. 118. Fc
AIcgo, Manfrcdi, dc Facnza, convidou dois arcnics scus a
concrcn na sua casa c, no fin do janiar, ao cdir quc
iroucsscn a fruia, os criados cnciraran na sala c naiaran
os Ioscdcs. 137. Huncu d`Ou, gcnovcs, convidou o sogro
Migucl ZancIc a concr cn sua casa c naiou-o ara usurar o
casiclo dc Logodoro.
260

CANTO XXXIV

Nu Judccu cstuo os tudocs dos scus scnIocs c Icnctocs. No
nco cstu Lcc, quc con tcs Iocus duccu tcs cntc os nus
Iocndos ccudocs. dc un udo Judus, do outo Huto c Cusso,
quc nutuun u Jo Ccsu. Vgo, uo quu Duntc sc uguu,
dcscc cus costus cudus dc Lcc utc o ccnto du tcu. Du
scgundo o nuno dc un cguto, sucn c uustun us cstcus
no outo Icnsco.

VEXILIA cgs odcunt ncn
Conira nos; ra dianic os olIos icndc
3 Dissc o Mcsirc, sc a visia ja disccrnc".

Cono quando no ar ncvoa sc csicndc,
Ou ao nosso Icnisfcrio a noiic dcscc,
6 Un noinIo disianic a aicnao rcndc.

Un cdifcio igual vcrnc arccc.
Tanio cra o vcnio, quc cu lusquci guarida
9 Airas do Mcsirc, quc ouira nao sc of'rccc.

aric cra cIcgado, ondc incrgida
Cada alna cn gclo csia (ircno cscrcvcndo},
12 Dcn cono arcsia no crisial coniida.

Erguidas unas siao, ouiras jazcndo
261
Qual solrc a fronic ou solrc os cs firnada
15 Qual con scus cs o rosio arco fazcndo.

Quando disiancia ial foi sucrada,
Quc arouvc ao Mcsirc nc iornar aicnic
18 A criaiura lcla ao scr fornada,

Sc afasiando dc nin, dissc. Dcicn-ic!
Eis Saianas! Eis o lugar Iorrcndo
21 En quc dcvcs ic arnar dc csforo ingcnic!

Quanio assonlrci-nc aquclc asccio vcndo
Nao inquiras lciior. nao ic crcssara
24 Con vcrlo Iunano o quc cncarci ircncndo.

Nao norio, orcn vivo nao ficara.
Qual nc acIava ic inic a faniasia,
27 Sc noric ou vida cn nin sc nao dcara!

Do afliio rcino o incrador cu via.
Do gclo acina o scio lcvaniava.
30 A un giganic igualar cu odcria,

Sc un giganic a un scu lrao cu conarava!
Do iodo vcdc a roorao qual fora,
33 Quando iao vasia a aric sc osicniava!

Qucn foi iao lclo, quanio c fcio agora,
Conira o scu criador a fronic alando
36 Vcra causa c do nal, quc o nundo cIora.
262

Qual ncu csanio Ia sido cn conicnlando
Trcs faccs na csiranIssina figura!
39 Fulra cor na da frcnic csia nosirando;

Das ouiras cada qual, da adua cscura
Surdindo, s nais ajunia-sc c sc ajciia
42 Solrc o cranio da infanda criaiura.

Enirc anarcla c lranca cra a dirciia;
A cor a csqucrda icn quc cnluia a gcnic
45 Do Nilo s nargcns a vivcr afciia.

Via asas duas sol cada frcnic,
Tao vasias, quanio cn avc ial convinIan.
48 Vclas iguais nao alrc nau oicnic.

Plunas, cono cn norccgo, clas nao iinIan;
Dc coninuo agiiadas roduzian
51 Os ircs gclidos vcnios, quc naniinIan

Os frios, quc o Cociio cnrijccian.
CIorava or scis olIos, or ircs ncnios
54 Pranio c sangunca csuna sc csargian.

Qual noinIo, con dcnics iruculcnios
Cada loca un rciio laccrava.
57 Padcccn ircs a un icno assin iorncnios.

Mas ao da frcnic a cna sc agravava,
263
Porquc das garras o furor consianic
60 Do dorso a clc ao ccador rasgava.

O quc cscrncia cn dor nais crucianic"
O Mcsirc dissc. Juda Iscarioic.
63 Prcndc a calca a loca dcvoranic.

Dos dois, quc csiao cndcndo, coulc cn doic
A ncgra facc Druio. scn gcnido
66 Sc csiorcc da dcniua a cada loic.

O ouiro c Cassio, dc ncnlros lcn fornido.
Mas a ariir a noiic insia, assonando.
69 Aqui ja iudo Iavcnos conIccido".

Do Mcsirc o colo cnlao or scu nando.
Elc cn lugar c icno aroriado,
72 Dc Lucifcr as asas sc alargando,

Ao ciio Iirsuio Iavia-sc agarrado;
Dcois dc vclo cn vclo dcsccndia
75 Enirc os ilIais c o lago congclado.

CIcgado qucla aric, cn quc sc unia
Da coa o circno dos quadris aliura,
78 Con grandc ofcgo c nor alalo o Cuia

Pr a fronic ondc os cs firnou rocura,
Cono qucn solc s crinas agarrado.
81 Assin iornar cuidci do infcrno agrura.
264

Scgura-ic! Por iais dcgraus alado"
Lasso Virglio ja dissc anclanic,
84 Dcsic incrio do nal scras iirado".

Dc una rocIa cniao sai or frcsia Iianic;
Solrc a lorda nc asscnia cauicloso;
87 Dcois a nin sc accrca vigilanic.

OlIos alcci julgando curioso
Vcr Lucifcr, qual dc anics o dciara;
90 Dc crnas ara o ar vi-o cn scu ouso!

Dc quc cnlcio a ninIa alna sc ionara,
Dcio ao vulgo cnsar ouco insirudo,
93 Quc o onio nao conrccndc, cn quc cu
assara.

Eia! Vanos!" o Mcsirc diz qucrido,
Longa jornada c nau caninIo icnos;
96 E a ncia icra o sol ja icn corrido".

Dc ao cn salas nos dc andar nao icnos;
Mas dc aniro naiural cn solo duro
99 Os assos nossos dirigir dcvcnos.

Anics quc cu dcic cn iodo o alisno cscuro
Erro, cn quc csiou, ncu Mcsirc, dcsvanccc"
102 Dissc crgucndo-nc un ouco nais scguro.

265
Ondc o gclo? Por quc nos aarccc
Assin Lucifcr osio? E ja iao rcsio,
105 Ccssando a noiic, o sol nos csclarccc?"

Tu cuidas scr, do quc ouo c nanifcsio
La no ccniro, ondc ao clo nc rcndcra
108 Do quc airavcssa o nundo, vcrnc infcsio.

Ali siivcsic, cnquanio dcsccndcra
Ao voliar-nc do onio alcn icns sido,
111 Quc o cso airai na icrrcal csfcra.

Fosic quclc Icnisfcrio iransfcrido,
Quc sc oc ao quc a icrra csia lanado,
114 En cujo ccclso cunc Ia adccido;

Qucn nasccu, qucn vivcu scn icr ccado
Solrc una csfcra csirciia os cs agora,
117 Da Judcca ao rcvcrso, icns firnado.

noiic la; nos icnos luz ncsia Iora;
E o quc nos vclos scus nos dcu a cscada
120 Na osiura sc firna, cn quc anics fora.

Caiu aqui da aliura sullinada,
E a icrra, quc sc alava cniuncsccnic,
123 Do nar fcz vcu c vcio dc cnfiada

Para o nosso Icnisfcrio dc rccnic.
Tanlcn fugiu dc ncdo, a quc sc avisia;
266
126 Vacuo dciando aqui, fcz nonic ingcnic".

La no rofundo Ia un lugar, quc disia
Tanio dc Dclzclu, quanio sc csicndc
129 Scu sculcro. ali nao cncira a visia.

Fcvcla-o son dc arroio, quc dcsccndc
Por lrccIa do rocIcdo, quc cscavara,
131 En iorno scrcando, c ouco cndc.

Para voliar do nundo facc clara
Ncssa vcrcda cscusa cnciranos.
135 Dc nos ncnIun dc rcousar cuidara.

Virglio c cu, logo aos, nos clcvanos,
Tc quc do lcdo ccu as cousas lclas
Por circular alcria divisanos.

139 Saindo a vcr iornanos as csirclas.

1. Vcxus cic. Aarcccn os vcilos do rci do Infcrno. o
rinciro vcrso dc un Iino da Igrcja. 38. Tcs uccs cic.,
Lucifcr icn ircs faccs cn coniraosiao Trindadc divina.
62. Judu Iscuotc, quc iraiu Jcsus. 65-67. Huto c Cusso,
quc naiaran Julio Ccsar. 80. Cono qucn soIc cic. Passado
o ccniro da icrra, Virglio ara cncaninIar-sc ao Icnisfcrio
oosio dcvc sulir c nao nais dcsccr. 113-15. uc sc ooc
cic., ao Icnisfcrio quc colrc a icrra cn cujo cunc (Jcrusalcn}
foi crucificado Jcsus Crisio. 130. Aoo, o rio Lcic quc dcscc
do Purgaiorio. 137. As cousus Icus, as csirclas quc Danic
crcclia da cqucna alcriura a quc cIcgaran.
267

-PURGATRIO-
268

CANTO I

Sundo do Incno, Duntc csu nouuncntc o u uo c uc
ugcntssnus cstcus. Encontu-sc nu Iu do Puguto.O
guuduo du Iu, Cutuo Utccnsc, cguntu uos dos Poctus quu
c o notuo du suu onudu. Ec os nstu, dcos, cutuuncntc
uo quc dcucn uzc, untcs dc ncu u suIdu do nontc.

DO cngcnIo ncu a larca as vclas solia
Para corrcr agora cn nar jucundo,
3 E ao dcsicdoso cgo a oa volia.

Aquclc rcino caniarci scgundo,
Ondc cla alna a diia c ncrccida
6 Dc ir ao ccu livrc do ccado inundo.

Fcssurja ora a ocsia anoriccida,
Sanias Musas, a qucn sou voiado;
9 Unir ao canio ncu scja scrvida

Caloc o son alio c sullinado,
Quc s Pcgas cscrar nao crniiira
12 LIcs fossc o aircvincnio crdoado.

Suavc cor dc oricnial safira,
Quc sc csarzia no scrcno asciio
15 Do ar aic ondc o ccu rinciro gira,
269

Fccrcia a visia; c cu lcdo nc dclciio
En surdindo da csiancia icnclrosa,
18 Quc ianio os olIos conirisiara c o ciio.

A lcla csircla, a anor ausiciosa
Sorrir alcgrc faz iodo o Oricnic,
21 Vcla os Pcics, quc a scgucn, luninosa.

Ao ouiro olo cndcrcando a ncnic,
Volio-nc dcsira, c os asiros quairo vcjo,
24 Quc vira so a riniiiva gcnic.

Folgar o ccu arccc ao scu lancjo.
Do Noric, o rcgiao, viuva Ias sido,
27 Dc os conicnlar ic nao foi dado cnscjo.

Dcois dc os rcnirar, ja dirigido
OlIos Iavia ara o olo oosio,
30 Dondc a Carroa Iavia-sc ariido,

Eis noio un vclIo, crio dc nin osio,
Quc rcvcrcncia iania ncrccia,
33 Quc nais do ai nao dcvc o filIo ao rosio.

Nas longas larlas nvca cor saa,
Scndo na cona sua scnclIanic,
36 Quc cn dula irana ao ciio lIc caa.

A luz dos sanios asiros ruiilanic
270
Dc fulgor ianio lIc aclarava o gcsio,
39 Quc o vi, cono sc o sol lIc fossc adianic.

Qucn sois quc cn conira o rio cscuro c ncsio
Do cicrno carccrc Icis fugido os laos?"
42 Movcndo as nolrcs lunas, dissc rcsio.

Qucn vos guiou aluniando os assos
Para a rofunda noiic Iavcr dciado,
45 Quc cnluia scnrc os infcrnais csaos?

As lcis do alisno acaso sc Iao quclrado?
O ccu da, scus dccrcios rcvogando,
48 Quc dos naus scja o ncu donnio cnirado?"

Travou dc nin Virglio, nc coriando
Por voz, accno c naos. cono qucria
51 Os joclIos curvci, olIos laiando.

Dc noiu ncu nao vin" lIc rcsondia
Dc Dana aos rogos, quc do ccu dcsccra
54 Socorro csic Ioncn, sirvo-lIc dc guia.

Pois quc c dcscjo icu quc a nossa vcra
Condiao dcfinida nais ic scja,
57 Prcsiar nc cunro clicaao sinccra.

Aura da vida csic Ionc'inda lafcja,
Mas ianio, dc inrudcnic, sc arriscara,
60 Quc c naravilIa vivo ainda csicja.
271

Dissc cono a salva-lo nc arcssara.
Por ondc os assos dirigir udcssc
63 Essa vcrcda so sc dcarara.

Mosirci-lIc a gcnic, quc or na adccc;
Mosirar-lIc inicnio os quc ora csiao urgando
66 Pccados no lugar, quc ic olcdccc.

Longo scria cono o vou guiando
Dizcr-ic. c fora do alio a quc nc inclc,
69 Para ic vcr c ouvir o cncaninIando,

Digna-ic, ois, lcn'no scr con clc.
A lilcrdadc ancla, quc c iao cara.
72 Salc-o lcn qucn or cla a vida cclc.

Por cla a noric nao ic Ia sido anara
En iica, ondc a vcsic foi dciada,
75 Quc cn Juzo Ia dc scr dc luz iao clara.

Por nos cicrna lci nao c violada.
Elc inda vivc; Minos nao nc cnccc;
78 No crc'lo csiou, ondc acIa-sc cnccrrada

Tua Marcia, quc cn casio olIar arccc
Fogar-ic ainda quc or iua a icnIas.
81 Lcnlrando-a cn favor nosso ic cnicrnccc.

Ir dcia aos rcinos icus, nao nos rcicnIas;
272
Hci dc a Marcia dizc-lo agradccido,
84 Sc la dc ii falar-sc nao dcsdcnIas."

Marcia, a ncus olIos iao jucunda Ia sido
Quc iornou-lIc Caiao cu dc lon grado
87 No nundo quanio quis lIc Ici conccdido.

Esiando alcn do rio dcicsiado,
Movcr-nc ora nao odc. csic rccciio
90 Mc foi, dciando o Linlo, dccrciado.

Sc or dana cclcsic Ias sido clciio,
Cono disscsic, c va lisonja agora;
93 O quc rcqucrcs cn scu nonc acciio.

Vai, ois. cingindo csic Ioncn scn dcnora
Dc liso junco, lava-lIc o scnllanic;
96 Toda a inurcza scja osia fora.

Cunrc quc, quando clc csiivcr cranic
O anjo, quc do ccu vicr rinciro,
99 Ncvoa ncnIuna os olIos lIc quclranic.

La ondc laia o onio dcrradciro
Do nar laiido, csia ilIa icn vioso
102 Juncal quc alasira iodo o scu naiciro.

Nao odc vcgcial rijo ou frondoso
Tcr vida ali; orquc nao dolraria
105 Ao cnlaic das ondas caricIoso.
273

Aqui iornar inuiil vos scria.
Vcrcis ao sol, quc surgc, o nclIor asso
108 Para sulir do nonic cncdia."

Suniu-sc. Ergui-nc, cniao, scn nais csao,
E cn silcncio; olIos fiios no scnllanic
111 Dc Virglio, anarci-nc con scu lrao.

Conigo, o filIo" diz-nc scguc avanic.
Airas volicnos; ois daqui sc inclina
114 O lano ara o nar, quc jaz disianic."

Fugia anic a alva a sonlra naiuiina;
Ja nos ficava aos olIos dcscolcria,
117 Posio rcnoia, a oscilaao narina.

Pcla lancic andavanos dcscria,
Cono qucn irilIa a csirada, quc crdcra,
120 E icnc nao acIar vcrcda ccria.

CIcgando aric, ondc nao udcra
Do rocio iriunfar o sol nasccnic,
123 Porquc sonlra o frcscor ouco nodcra,

Solrc a rclva ncu Mcsirc lrandancnic
As naos anlas alriu. o novincnio
126 LIc noio c, o conrccndo, diligcnic,

As lacrinosas faccs lIc arcscnio.
274
Virglio as corcs rcsiaurou-nc ao gcsio,
129 Quc dcsloiara o infcrno ncvocnio.

Vinos crna raia a asso lcsio.
Nunca solrc aguas suas navcgara
132 Honcn quc o nundo iornc a vcr nolcsio.

Cingido fui, cono Caiao nandara.
Poricnio! A Iunildc lania rcnascida,
Qual anics vi no solo, ondc a arrancara,

136 Scn difcrcna, dc suliio crcscida.

10. Cuoc Musa da cocia. 11. Pcgus, as filIas dc
Picrio, dcsafiaran as Musas ara caniarcn con clas c,
vcncidas, foran iransfornadas cn cgas. 19. A Icu cstcu,
Vcnus. 21. Os Pcxcs, a consiclaao dos Pcics. 31. Un
ucIo cic., Caiao Uiiccnsc, quc, ara nao cnircgar-sc a Julio
Ccsar, suicidou-sc cn iica. 40. Ho cscuo c ncsto, o
Aqucronic. 79. Mucu, csosa dc Caiao.
275

CANTO II

Estuo os Poctus undu nu uu, ncctos cn cuuo uo cunnIo,
quundo cIcgu unu Iucu, guudu o un Ano, du quu sucn
unus dcstnudus uo Puguto. Unu dcus, o nsco Cuscu,
ungo dc Duntc, u conutc do Poctu, concu u cuntu unu suu
cunuo. Os dos Poctus c us unus cun u ouu o cunto
Iunonoso. SoIcucn. ocn, o scuco Cutuo, quc us cccndc,
c us unus ogcn uu o nontc.

FESPLENDECIA o sol ja no Iorizonic
Quc icn ncridiano, ondc inincnic
3 O zcniic fica dc Solina ao nonic.

Na aric oosia a noiic diligcnic
Do Cangcs co'as Dalanas sc clcvava,
6 Quc lIc cacn da nao, quando c cccdcnic.

Ja ncssc icno a idadc iransfornava
A lranca c rosca cor da lcla Aurora
9 Nouira, quc a dc aurcos onos sinulava.

Do nar ao longo inda cranos ncssa Iora,
Cono qucn, na jornada cnlcvccido,
12 Sc arcssa cn ncnic, os cs, orcn, dcnora.

Eis, qual solrc nanIa, cnrulcscido,
276
Das ncvoas airavcs, Maric cIancja
15 No oncnic das ondas rcflciido,

Una luz (raza a Dcus dc novo a vcja!}
Tao vcloz clo nar vi dcslizando,
18 Quc nao Ia vo dc avc, quc igual scja.

Maior nosirou-sc c nais fulgcnic, quando,
Dcois dc icr-nc ao Cuia ncu voliado,
21 Dc novo olIci o scu lrilIo conicnlando.

Nvca forna ianlcn, a cada lado,
LIc divisci; alaio aarccia
24 Dc igual cor ouiro vulio assinalado.

Tc asas disccrnir crnanccia
O salio Mcsirc ncu silcncioso.
27 Mas cniao, cono o nauia conIccia,

Dradou. Curva os joclIos rcsciioso,
Junia as naos. cis dc Dcus un ncnsagciro!
30 Dc ora avanic Ias dc vcr ouiros diioso.

Vc quc, aos Iunanos ncios solrancciro,
Para vir dc iao longc vclas, rcnos
33 Possui das asas no volvcr ligciro.

Cono clc as ala ara o ccu ja vcnos,
Eicrnas lunas suas agiiando;
36 Nao nudan cono dos noriais salcnos."
277

En ianio, nais c nais sc aroinquando,
Mais clara solrcssai a avc divina.
39 OlIos alaio luz nc dcslunlrando.

O anjo logo rila a navc inclina,
Tao raida, iao lcvc, quc arccc
42 Voar soncnic na anlidao narina.

Na oa crguido o nauia rcslcndccc.
Fcliz quanio c lIc csia na fronic cscriio;
45 Das alnas iurla ao nando lIc olcdccc.

In cxtu Isuc dc Egto
A una voz caniavan juniancnic
48 E o nais, quc foi no sanio salno diio.

Sinal da Cruz lIcs fcz dcvoiancnic.
Todos cniao rila sc lanaran
51 E iornou, cono vcio, inconiincnic.

En volia rcnirando, os quc ficaran
Parccian dc csanio aodcrados,
54 Cono qucn a csiranIcza sc accrcaran.

O sol frccIava os luncs scus dourados,
La do ncio do ccu icndo cclido
57 O Caricornio a iiros rciicrados,

Quando as alnas, quc Iavian dcsccndido,
278
Pcrgunian-nos. Salcis, ara indicar-nos,
60 Por ondc o nonic odc scr sulido?"

Tornou Virglio. Vos araz julgar-nos
Do lugar salcdorcs; nas viandanics,
63 Cono sois vos, dcvcis considcrar-nos.

CIcgaranos aqui, dc vos, ouco anics,
Por csirada iao ardua c icncrosa,
66 Quc csia sulida a ar, jogo c dc infanics."

Noiando aqucla iurla, curiosa,
Quc cu, clo rcsirar, cra Ioncn vivo,
69 Enfiou anic a visia oricniosa.

E cono, a qucn da az rano crcssivo
Prcscnia, o ovo accrca-sc cuidoso
72 En irocl dc noicias or noiivo.

O lando assin das alnas vcniuroso
En ncu rosio aicniava alvoroado,
75 Quasc csquccido dc ir a scr fornoso.

Una, icndo-sc s nais adianiado
A nc alraar corrcu con ianio afciio,
78 Quc fui dc inulso igual arrclaiado.

Sonlras vas, vcrdadciras so no asciio!
Trcs vczcs quis nos lraos csirciia-la,
81 So as ircs vczcs csirciici ao ciio.
279

Anic o csanio, quc o gcsio nc assinala,
Sorriu-sc; c, cono ja sc rciirassc,
84 Avanando, cu icnici aconanIa-la.

Suavcncnic dissc quc cu arassc,
Pcdi-lIc, con ccricza a conIcccndo,
87 Quc un ouco a raiicar sc dcnorassc.

Cono ic anci" nc rcsondcu vivcndo
No norial coro, assin cu ic ano agora.
90 Por quc vais? Dizc. ao icu dcscjo aicndo."

Caro Casclla" dissc-lIc Ici dc cnlora
Tornar, ao fin dcsia jornada, vida.
93 Por quc dc vir Ias dclongado a Iora?"

Sc a assagcn ncgou-nc rcqucrida
Anjo, quc as alnas, quando araz-lIc, guia,
96 Ofcnsa nao nc fcz incrccida;

Pois a jusio qucrcr olcdccia.
Na larca cn az, ircs ncscs Ia soncnic,
99 A iodos da a cnirada aciccida.

Eu, quc na laga cniao cra rcscnic,
Ondc no nar o Tilrc as aguas dciia
102 Por clc acciio fui lcnignancnic,

A cssa foz scus vos cndirciia;
280
Pois scnrc ali a grci sia rcunida,
105 s cnas do Aqucronic nao sujciia."

Sc nao c or lci nova roilida
Mcnoria c usana do anoroso canio,
108 Quc as nagoas iodas nc adoou da vida,

Praza-ic anigo, conforiar un ianio
MinIa alna, quc nolcsia, quc anofina
111 Siar cnvolia no cororco nanio."

Ano quc cn nnIu ncntc ucocnu"
Enioou clc cniao con ial doura,
114 Quc o son donoso inda alna nc donina.

Ao Mcsirc, a nin, a iodos a lrandura
Do saudoso caniar ianio clcvava,
117 Quc dc ai a ncnic nossa cniao nao cura.

Na ioada, alsorvida, sc cngolfava,
Eis dc rccnic o vclIo vcncrando.
120 Quc fazcis, dcscuidosos?" nos lradava.

Pois csiais na indolcncia assin ficando?
Idc ao nonic, a dcsir cssa inurcza,
123 Quc a visia vos csia dc Dcus vcdando!"

Quais onlos, quc dos agros na largucza,
En dcscjado ascigo cnlclidos,
126 Cono olvidada a naiural lravcza,
281

Suliio arrancaran, dc icnor ungidos,
Sc algun nal inincnic lIcs arccc,
129 Dc cuidados naiorcs ossudos.

Tal a rcccnic grci o canio csquccc,
E, cono Ioncn, quc vai scn icr roiciro,
Corrc cosia, quc aos olIos sc ofcrccc.

133 Nao foi nosso ariir ncnos ligciro.

1-3. Hcscndccu cic., colocando o Purgaiorio nun Icnisfcrio
anioda quclc da icrra, o Pocia noia quc ondc clc csiava o sol
dcsoniava c na ncsna Iora cn Jcrusalcn (Solina} dcscia a
noiic. 46. In cxtu, cic., rinciro vcrso do Salno 114. 91.
Cuscu, nusico florcniino anigo dc Danic c quc Iavia
nusicado algunas cancs dclc. 119. O VcIo, Caiao.
282

CANTO III

Os dos Poctus sc ucstun u suI o nontc. Enquunto cstuo
ocuundo o ugu ondc u suIdu scu nus uc, uccn un guo
dc unus quc Ics ucn uo cnconto. Pcguntun u cus ondc scu
u suIdu. Unu dus unus sc du u conIccc u Duntc. E Muncdo,
c dc Nuocs c du Scu. Ec nuu cono nocu, cdndo u
Dcus, nu Iou cxtcnu. Estuo untus con cc, us unus dos quc
oun nngos du Suntu Igcu.

ENQUANTO aqucla fuga rccniina
Pcla lancic as sonlras inclia
3 Ao nonic, quc a razao a anar cnsina,

Ao socio ncu ficl cu nc cingia.
Cono scn clc Iouvcra rosscguido?
6 Qucn ara alar-nc csforo nc daria?

Dc rcnorsos arccc ossudo.
conscicncia ura c sullinada,
9 Lcvc falia csar ic da sulido!

Quando aialIava a rcssa, quc c vcdada
A qucn dos aios no dccoro aicnic,
12 Eu, quc scniira a ncnic angusiiada,

Tornando ao ncu inicnio afouiancnic
283
Os olIos cnincncia lcvaniava,
15 Quc ara o ccu nais alio clcva a frcnic.

Nas csaldas o sol nos dardcjava
Fulra luz, quc o ncu coro inicrronia,
18 Pois aos scus raios olicc fornava.

Escuro anic nin so aarccia
O solo. cu, dc alandono rcccoso,
21 Volici-nc ao lado ondc cra o salio Cuia.

Virglio cniao nc cncara. Susciioso
Tc nosiras?" diz Cuidavas, orvcniura,
24 Quc cu nao nais ic aconanIc cuidadoso?

Surgc Vcscr la ondc a sculiura
Cuarda o coro cn quc sonlra ja fizcra
27 Tonando-o a Drindcs, Naolc o asscgura.

Sc anic nin nao a vcs, nao ic dcvcra
Dar asno cono la no firnancnio
30 Sc a luz a luz nao iolIc c nao novcra.

Para calna scniir, frio ou iorncnio
Diss-nos coro a suna Poicsiadc.
33 Cono o fcz? Nao nos dcu conIccincnio.

Faiuo c qucn julga Iunana faculdadc
Franco o infindo caninIo c scniicrno,
36 Por ondc scguc o Enic Uno cn Trindadc.
284

Honcn, vos lasic o quu. sc ao sucrno
Salcr alcvaniar-vos fossc dado,
39 Da Virgcn ao scio nao laiara o Eicrno.

Ja visic orfiar scn rcsuliado
Os quc, ccvar odcndo scu dcscjo,
42 En crciua afliao o icn iornado.

Dc Arisioiclcs falo ncsic cnscjo,
Dc Plaiao, dc ouiros nais." Daiando a fronic,
45 Calou; nosirava iorvaao c cjo.

CIcganos nos cn ianio ao c do nonic
Ondc cra a rocIa dc ial nodo crguida,
48 Quc dc sulir caaz ningucn sc conic.

A vcrcda nais crna c dcsalrida,
Quc dc Lcria a Turlia sc cncaninIa,
51 Da, confroniada, cnoda sulida.

E o Mcsirc, assin falando, os cs dciinIa.
Qucn salc ondc a csic nonic o asso asccndc?
54 Cono aqui scn icr asas sc caninIa?"

Enquanio, laio o rosio, o Mcsirc cnicndc
Na jornada, cn sua ncnic inicrrogando,
57 E cla aliura a visia sc nc csicndc,

Divisci iurla a nos cndirciiando
285
Da nao dcsira; o scu asso cra iao lcnio,
60 Quc nao nc arccia csiar andando.

Aos quc vcn" dissc ao Mcsirc nira
aicnio;
Por clcs odc scr consclIo dado,
63 Sc o nao ic of'rccc o rorio cnsancnio..."

OlIou-nc, c con scnllanic asscrcnado
iurla vagarosa" iornou vanos,
66 E a cscrana ic csforcc, o filIo anado!"

Passos nil ara a grci nos caninIanos
E dc iiro dc cdra inda disiancia,
69 Por nao dcsira arrojada, nos cIananos

Quando aquclcs csriios csiancia
Junio aos cnIascos vi fazcr, ccrrados,
72 Qual iransviado da inccricza cn ansia.

Vos, clciios ao lcn, no lcn finados"
Dissc Virglio cla az diiosa,
75 En quc sois iodos, crcio, cscranados,

Dizci-nc ondc a nonianIa alia c fragosa
Sulir crniic, un ouco sc inclinando.
78 Do icno a crda ao salio c dcsgosiosa."

Cono as ovclIas o rcdil dciando
A una, duas, ircs c a ccrviz icndo
286
81 Daia as ouiras vao inidas ficando;

Todas cono a rincira, sc novcndo,
ConcIcgan-sc-lIc ao dorso, sc cla ara,
84 O orquc, sinlcs, quicias nao salcndo.

Assin a dcnandar-nos sc arcssara
A vcniurosa grci, quc no ncncio
87 Traz a nolcsiia c o udor na cara.

Tonada foi, orcn, dc ianio cnlcio,
Por ninIa sonlra cn vcndo a luz coriada
90 A dcsira, cn dircao da rocIa ao scio,

Quc a vanguarda arou, cono iorvada.
Pclos nais scn dcicna foi scguida,
93 Mas scn lIcs siar a causa rcvclada.

A clicaao rcvino aciccida.
Quc un vivo coro vcdcs confcsso
96 E a luz do sol or csic inicrronida.

Nao Iaja cn vos dc naravilIa cccsso;
Do ccu cla viriudc socorrido,
99 Da nonianIa aiingir qucr o calco."

Dissc Virglio. E foi-lIc rcsondido.
Voliai-vos; caninIai dc nos dianic."
102 E o lugar indicavan rcfcrido.

287
Scn quc un noncnio dcics ir avanic,
Qucn qucr quc scjas, olIa-nc c dcclara",
105 Dissc un dclcs, sc Ias visio o ncu
scnllanic."

Volvi-nc, olIos fiiando cn qucn falara.
Fornoso c louro, iinIa Icroico asciio;
108 Un golc o scu solrolIo scarara.

Tornci-lIc nao" ionado dc rcsciio.
OlIa!" falou a sonlra nc indicando
111 Larga fcrida no alio do scu ciio.

Vcs Manfrcdo sorriu-sc nc falando
Quc ncio foi da Incrairiz Consiana.
114 A ninIa lcla filIa diz, voliando,

(Mac daquclcs or qucn iania Ionra alcana
Aragao con Siclia} o quc Ias salido,
117 Qual a vcrdadc scja lIc afiana.

Dcois quc foi o coro ncu fcrido
Dc golcs dois noriais, a Dcus icdoso
120 Alna cnircguci, cIorando arrccndido.

Fui dc Iorrcndos ccados crininoso,
Mas a Dondadc Infinda acolIc c alraa
123 Qucn crdao lIc sulica csaroso.

Sc o Diso quc cnviou Clcncnic caa
288
Do ncu cadavcr, rcsciiado Iouvcssc
126 Essc rccciio da Divina Craa,

Do coro ncu os ossos nc arccc,
Quc cn frcnic onic, ao c dc Dcncvcnio,
129 En guarda o gravc accrvo inda iivcssc.

Agora os lanIa a cIuva c aouia o vcnio,
Do rcino ncu disianics, junio ao Vcrdc,
132 Ondc os lanou scn luz, scn saincnio.

Mas anaicna ianio alna nao crdc
Quc, quando vcrdc a cs'rana lIc florcscc,
135 Do cicrno anor do Criador dcscrdc.

Por ccrio, cn coniunacia o quc fcnccc
Conira a Igrcja, ainda quando sc arrccnda
138 Na Iora circna sua, aqui adccc

Tcno, quc irinia vczcs conrccnda
Da incniicncia o csao, sc ao dccrcio
141 Prcccs nao irazcn lcnfazcja cncnda.

Vcs, ois, quc odcs nc iornar quicio.
Fcvclando icdadc dc Consiana
Quc inicrdiio nc Ias visio ainda cccio

145 Pclas rcccs dc la nuiio sc alcana."

289
25. Sugc Vcsc cic., o cadavcr dc Virglio dc Drindcs foi
iransoriado ara Naolcs, ondc, ncsic noncnio, dcscia a
noiic. 37. Vos Iustc o guu, cIcga salcr o quc c, scn
rocurar a razao. 50. Dc Lcu u TIu, o caninIo cnirc
csias duas aldcias da Liguria. 112. Muncdo, filIo do
incrador Frcdcrico II c ncio da incrairiz Consiana. 114-
16. MnIu Icu Iu, Consiana, csosa dc Pcdro III dc Aragao
icvc dois filIos. Jainc quc succdcu ao ai cn Aragao c
Frcdcrico, rci dc Siclia. 124. Sc o Iso cic., Darioloncu
Pignaiclli, liso dc Coscnza, or ordcn do aa Clcncnic IV,
dcscnicrrou o coro dc Manfrcdo, quc cra cconungado, c o
nandou jogar no Fio Vcrdc. 133. Anutcnu, cconunIao dos
aas.
290

CANTO IV

Scgundo os conscIos cccIdos, os Poctus, utuucs dc un
cunnIo uctudo c dc, soIcn uo nco suto. Vgo
cxcu u Duntc quc, cncontundo-sc cn Icnsco untodu
uqucu tcu, o So gu cn dcuo contuu. Vcndo nutus unus
ccoIdus u sonIu dc un ocIcdo, c uoxnundo-sc u cus,
Duntc cconIccc o scu ungo Hcucquu. A cstuo os cstos
cguosos dos quc cscuun uu uccndc-sc o tcno du
udu.

QUANDO ou clo razcr ou or dcsgosio
Das faculdadcs una c ossuda,
3 Conccnirando-sc, o csriio indisosio

Sc nosira aao, dc ouira qualqucr nascida;
Vcrdadc, quc rcfuia a crcna crrada
6 Qucn cn nos una alna csia nouira
accndida.

E, ois, sc vcndo, ouvindo, alna cngolfada,
Lia-sc cousa, quc a aicnao caiiva,
9 Scn scniir vai-lIc o icno dcsfilada.

Pois faculdadc so no ouvir aiiva
Difcrc dcssa, cn quc alna sc donina.
12 Una rcsa, ouira a vnculos sc csquiva.
291

Ecricncia ao claro isio nc cnsina.
Aqucla sonlra ainiio cscuiando,
15 Ja con cinqucnia graus o sol sc cnina,

Scn quc cu nc acrcclido Iouvcssc, quando
Ao onio fonos, ondc a iurla, unida,
18 Havcis o quc anclais!" dissc, lradando.

Esiando a vinIa ja nadurccida,
Pclo aldcao dc csinIos con lraada
21 Da sclc a csirciia alcria c dcfcndida.

Mais larga c quc a vcrcda alcaniilada
Por ondc fui sulindo aos ncu Cuia,
24 Quando a grci nos dciou alcnoada.

A Noli c a San-Lco or ardua via
Con cs sc vai, Disnaniua assin sc alcana;
27 Tcr asas dc avc aqui nisicr scria;

Ou asas dc un dcscjo, quc nao cansa,
Para o vaic scguir quc, dcsvclado,
30 Mc scrvia dc luz, nc dava cs'rana.

Por carrciro cnirc cnIas cscavado,
Scnrc dc agudas onias cnccido,
33 Pclas naos cada asso cra ajudado.

CIcgados da alia cscara ao ioo crguido
292
Da cnincncia no dorso dcscolcrio,
36 Por ondc ir" dissc cniao Mcsirc
qucrido?"

Eia!" iornou nao dcs un asso inccrio!
Vai sulindo aos nin cla nonianIa;
39 Cuia acIarcnos no caninIo cscrio."

Nao ncdc a visia clcvaao iananIa.
LinIa quc o ccniro coric dc un quadranic,
42 Por ccrio a ingrinidcz nao lIc aconanIa.

Scn foras ja, falci-lIc iiiulanic.
Volvc a facc, ai ncu. olIa icdoso
45 Quc so nc dcias, indo or dianic"

Para ali, filIo" diz ic ala aninoso!"
E o scu lrao indicava una lanura,
48 Quc iorncia o dcclivc icncroso.

Dcssas vozcs csfora-nc a doura
Tanio, quc a rasios lIc scguia o asso
51 Aic ncus cs iocarcn ncssa aliura.

Scniano-nos a ar, cniao, dc csao
Ao nasccnic voliados, qual viagciro
54 A csirada olIando, quc calcara lasso;

Alaio os olIos dirigi rinciro,
Ao sol volici dcois; noici asnado
293
57 Da csqucrda o lunc vir dcssc luzciro.

Dissc Virglio ao vcr quanio cnlcado
Siava, o carro da luz considcrando
60 Quc cra cnirc nos c o Aquilao cnirado.

Sc un c ouiro Icnisfcrio aluniando,
Casior c Polu junio a si iivcra
63 O vasio csclIo, quc ora csia lrilIando,

Da Ursa ainda nais ronqua csfcra,
A roda do Zodaco olscrvaras,
66 Sc a cosiunada csircla nao crdcra.

Mcdiiando, a vcrdadc logo acIaras,
Sc colocados dc Siao o nonic,
69 E csic ouiro na icrra inaginaras,

Anlos guardando idcniico Iorizonic
E Icnisfcrios divcrsos, ondc assa
72 Esirada, cn quc iao nal corrcu Fcionic,

E sc a razao cn ii nao for cscassa,
Vcras quc, cnquanio a un vai or un lado,
75 Ao ouiro clo oosio o sol crassa."

Tanio ao claro janais, o Mcsirc anado,
Cono ora, o ncu cs'riio conrccndcra,
78 Quando csiava or duvida nullado.

294
Quc o crc'lo ncdio da nais alia csfcra,
Quc scnrc Equador cIana-sc cn ccria aric
81 Enirc o invcrno c o sol sc considcra,

Dcvc (sc udc a ncnic cncirar-ic}
Para o noric volvcr-sc, c, no cnircianio,
84 Vian-no Hclrcus dc usiro cla aric.

Agora, sc ic araz, dizc-nc quanio
Hcnos dc andar; quc os olIos, da cnincncia
87 Nao aiingindo o fin, sc cncIcn dc csanio."

Da nonianIa" rcsondc c a ccclcncia
Fadiga no conco causar gravc;
90 Qucn nais solc acIa ncnos rcsisicncia.

Ao icno, cn quc ic arcccr suavc
Tanio, quc a sulas agil c ligciro,
93 Cono dcsccndo da agua o curso a navc,

No icrno ic acIaras dcsic carrciro.
Aos afa dcsfruiaras rcouso.
96 Quanio digo Ias dc vcr quc c vcrdadciro"

Mal acalando o Mcsirc carinIoso,
Pcrio soa una voz. Talvcz ic scja,
99 Anics dc la cIcgar, rcciso un ouso."

Volvcu-sc cada qual ara quc vcja
Qucn falara; alia cnIa dcaranos;
295
102 Eniao so vcnos quc nao scsira csicja.

Muliidao, ccrcando-nos, acIanos
Quc sonlra dcnorava quiciancnic;
105 Por dcsdia dciidos os julganos.

Mosira-sc un nais quc os ouiros ncgligcnic.
Scniado alraa as crnas, icndo o rosio
108 Fccosiado aos joclIos, qual dorncnic.

Dissc cniao. Vc scnIor, quanio disosio
incrcia o quc ali sia arcccndo.
111 Cono irnao da rcguia fica osio."

Elc un ouco voliou-sc olIos novcndo
Para o ncu lado, scn nudar osiura,
114 Pois vai iu, quc cs valcnic!" nc dizcndo.

FcconIcci qucn cra. Inda nc dura
Da agra asccnsao cn aric o grandc ofcgo;
117 Mas cndcrco os assos figura.

A fronic nal crgucu, quando nc acIcgo.
Cono conduz o sol carro csqucrda
120 Tcns rcarado?" dissc con sosscgo.

Por ncncio iao lcnio c voz iao lcrda
Fui algun ianio a riso rovocado.
123 Dclacqua" dissc cu nas a iua crda

296
Nao cIoro. Por quc csias aqui scniado?
Escras guia? Acaso, cono ouirora,
126 Da rcguia ic scnics caiivado?"

Tornou-nc. Irnao, sulir quc inoria agora?
Dc Dcus o anjo, quc dcfcndc a cnirada,
129 Mc dciaria dos naririos fora.

Tanio a oria nc icn dc scr vcdada,
Quanio no nundo nc durara a vida.
132 Pcsci-nc so a noric ao vcr cIcgada.

Mas anics scr nc odc crniiida
Pcla oraao dc qucn da Craa goza;
135 Quc vai ouira, do ccu dcsaicndida?"

Mas o Vaic scguia na cnosa
Jornada. Vcn!" dizia Fcslandccc
O sol no ncio-dia; c icnclrosa

139 Solrc Marrocos ora a Noiic dcscc."

5. A ccnu cudu cic., dc airiluir ao Ioncn divcrsas alnas,
crcna dos lainicos c dos naniqucus. 15. Ju con cnqcntu
guus cic., o Sol crcorrc 15 graus or Iora; orianio Iavian
assado quasc 3 Ioras c ncia. 25-26. No, na Liguria; Suo
Lco, crio dc Urlino; Hsnuntuu, crio dc Urlino. 57. Du
csqucdu cic., o Purgaiorio sc cnconira nun Icnisfcrio
anioda, c orianio o sol aarccia a Danic cla csqucrda
quando no nosso Icnisfcrio arccc lcvaniar-sc dirciia c
caninIar csqucrda. 68. Suo, Jcrusalcn, quc c o lugar
297
anioda ao Purgaiorio. 123. Hcucquu, florcniino, falricanic
dc insiruncnios nusicais, anigo dc Danic. 139. SoIc
Muocos, scndo ncio-dia no Purgaiorio, cn Jcrusalcn, no
Icnisfcrio oosio, cra ncia-noiic, c a noiic concava cn
Marrocos.
298

CANTO V

Posscgundo os dos Poctus u suu uugcn, cncontun unu
nutduo dc unus quc sc uoxnun dccs, dcos dc tc
cccIdo quc Duntc c uuo. Suo cstos dc cssous quc suun
du udu o notc uocntu, nus no n sc uccndcun c
cdouun u scus nngos.

OS assos do ncu Cuia aconanIando,
Dcssas alnas un ouco cra disianic,
3 Quando una, airas dc nos, o dcdo alando,

Vcdc! A luz" cclanou nao c lrilIanic
scsira do quc vai nais dcnorado;
6 Pclo ncncio a un vivo c scnclIanic."

OlIos volvi daqucla voz ao lrado,
E as vi noiar, dc naravilIa cIcias,
9 Cono cu, andando, a sonlra iinIa ao lado.

Por quc ianio, o ncu filIo, assin ic cnlcias?"
Dissc o Mcsirc. Por quc dcicns o asso?
12 Acaso o nurnurar daqui rcccias?

Scguc-nc. a vozcs vas ouvido cscasso!
Qual iorrc, inalalavcl sc, dos vcnios
15 furia oondo valido cnlarao;
299

Qucn firncza nao icn nos cnsancnios,
Do fin sc aaria, a quc alna sc cndcrca
18 E, assin, nalogra, insiavcl, scus inicnios.

Sigo-ic!" ao Mcsirc ncu iornci dcrcssa.
Cunria assin falar; ncu voio inccndc
21 O rulor, quc ao crdao a falia arcssa.

Enianio or aialIo a cosia asccndc
Adianic dc nos iurla caniando
24 Dcvoia Msccc, c ao cino icndc.

Ao vcr quc csiava o coro ncu vcdando
Dos luninosos raios a assagcn
27 O canio suscndcu, rouco oI!" soliando

E dois dos scus cn forna dc ncnsagcn
Corrcndo conira nos assin falaran.
30 Qucn sois, quc assin fazcis csia viagcn?"

Dissc Virglio. Aos quc vos cnviaran
Tornai quc ao coro do Ioncn quc csiais vcndo
33 Viiais alcnios inda nao dciaran.

Sc os assos, cono cuido, csiao dcicndo,
Por vcr-lIc a sonlra, a causa c conIccida;
36 Tcrao rovciio, as Ionras lIc fazcndo."

Mais ronios quc os vaorcs dcscida
300
Da noiic, o ar scrcno aluninando,
39 Ou ncvoa, ao r do sol, do ccu varrida,

Paricn, grci dc novo sc ajuniando;
Cono csquadrao, quc corrc dcsfilada,
42 Volian iodos, a nos sc arrcncssando.

Ao nosso cnconiro vcn iurla avuliada;
Prcicnscs iodos icn" dissc-nc o Cuia
45 Andando, os ouvc; nao convcn arada."

alna, quc do ccu vais alcgria
No rorio coro, cn quc fcliz nasccsic,
48 Dcnora o asso un ouco" a grci dizia,

Dc cnirc nos vc sc algucn rcconIcccsic
Para ao nundo lcvarcs a noicia;
51 Por quc dcicr-ic ainda nao quiscsic?

Moric a iodos causou crucl ncqucia;
Pccanos scnrc aic quc final Iora
54 Do ccu a luz sc nos nosirou rocia.

Assin, coniriios, crdoando, fora
Fonos da vida, a az con Dcus ja fciia;
57 Dc o vcr dcscjo nos accndc agora."

A fciao vossa" cu dissc c iao dcsfciia,
Quc ncnIun rcconIco; nas, sc acaso
60 Scr uiil osso no quc a vos rcsciia,
301

Pcla az, a scrvir-vos ja nc cnrazo,
Quc lusco, dcsic salio aconanIado,
63 Dc nundo cn nundo, no nais lrcvc razo."

Cada qual" nc iornou csia confiado
En ii, nisicr nao Ia icu jurancnio,
66 Sc nao faliar odcr ao icu lon grado.

Aos ouiros nc aniccio. ao rogo aicnio,
Tu sc forcs icrra quc dcnora
69 Enirc a FonanIa c a quc c dc Carlo asscnio,

Aos ncus cn Fano conassivo cora
Quc con rcccs sufragucn-nc icdosos
72 Para o nal curgar quc fiz ouirora.

Nasci la, sofri golcs csaniosos,
Quc a cisicncia coriaran-nc iao cara,
75 Dc Anicnorios nos lanos anianosos,

Ondc o funcsio fin nunca cscrara.
Assin o quis do Marqucs d'Esic a ira,
78 Quc o ccio ncu injusio aarclIara.

AI! sc, fugindo, nc acolIcssc a Mira
Quando alcanou-nc dc Oriais crio,
81 Eu fora inda Iojc aondc sc rcsira.

Mas, corrcndo ao aul, scn runo ccrio,
302
Ca, no ccno c juncos cnlcado.
84 Dc sanguc un lago fcz ncu ciio alcrio."

Sc for" ouiro cniao dissc cccuiado
Dcscjo quc ic inclc ao alio nonic,
87 Sc or nin dc icdadc inrcssionado.

Dc Monicfcliro fui c fui Duonconic;
Dc nin Joana, c ningucn nais, nao cura;
90 Enirc iodos or isso alaio a fronic."

Quc fora quc na vcniura
Tao longc ic arrasiou dc Canaldino,
93 Quc sc ignora ondc icns a sculiura?"

OI!" rclicou-nc Ao c dc Cascniino
Un rio assa quc sc cIana Arquiano,
96 Nascido la solrc o Erno, no Acnino.

Dc dor la ondc o crdc o nonc, insano,
CIcguci. ao c fugia, c, irasassado,
99 O colo ncu cnsangucniava o lano.

Da visia c fala ao scr dcsanarado,
No susiro final lradci Maria!
102 E o coro ncu ionlou, da alna dciado.

Dirci vcrdadc. aos vivos o anuncia.
Dc Dcus anjo ionando-nc, o do infcrno
105 Scrvo do Ccu, no ionas?" lIc lrania.
303

Dclc nc usuras o rincio cicrno
Por una icnuc lagrina fingida;
108 Mas do scu coro calc-nc o govcrno.

Dcn salcs quc nos arcs rccolIida
Vaorosa unidadc cn cIuva dcscc,
111 Quando c do frio s rcgics sulida

Cono qucn con naldadc o cngcnIo iccc,
Ncvoas c vcnio acunulava, usando
114 Da ujana infcrnal quc lIc olcdccc.

Dcois, o dia icrninado csiando,
Do Praionagno scrra, o valc cnvolvc
117 En ircva, ao ccu a alolada cnluiando.

Tunido o ar, cn caiaduas volvc,
E a agua quc na icrra nao sc cniranIa,
120 Esunosa cn iorrcnics sc rcvolvc.

Vcloz os alvcos aos arroios ganIa,
E ara o rcgio rio sc arrojando,
123 Os oliccs alaic, quc sc assanIa.

Junio foz ncu cadavcr cnconirando
Lcvania-o Arquiano inciuoso
126 Ao Arno o inclc, os lraos dcsligando

Da cruz quc fiz no iransc doloroso.
304
Por fundo c nargcns rola-o, sculiado
129 Na arcia o dcia, quc arrasiara iroso."

AI! quando luz do nundo Iajas iornado,
Quando rcouscs da jornada cicnsa"
132 Foi or icrcciro csriio incirado.

Dc Pia rccordando-ic, cn nin cnsa;
Sicna fizcra o quc dcsfcz Marcna.
Salc-o qucn nc csosara c cn rcconcnsa

136 No dcdo s-nc ancl con rica gcna."

24. Msccc, o salno quc conca con cssa alavra. 68-69. A
tcu quc dcnou cic., a Marca dc Ancona. 73. Nusc u cic.
Qucn fala c Jacoo dc Casscro, dc Fano, quc foi assassinado
clos sicarios do Marqucs Azzo III d'Esic, quando sc dirigia a
Milao, cn 1298. 75. Dc Antcnos cic. no icrriiorio dc Padua
(cidadc quc sc diz fundada or Anicnor}. 88. Huoncontc dc
Monicfcliro, filIo dc Cuido (Inf. XXVII}, caiiao gilclino, norrcu
na laialIa dc Canaldino. 89. Jounu, sua csosa. 96.
Eno dc Canaldoli. 122. Hcgo o, o Arno. 133. Pu dc
Guustcon. Casada con un gcniil-Ioncn da fanlia Tolonci,
ficou viuva c casou novancnic con Ncllo PannoccIicscIi, quc a
fcz naiar, ialvcz dcsconfiado da sua fidclidadc, nun casiclo da
Marcna, cn 1295.
305

CANTO VI

Duntc onctc us unus quc u ccs sc cconcnduun quc nuo sc
csqucccu dcus quundo uotu uo nundo dos uuos. Os dos
Poctus cncontun o octu Sodco, o quu, uo ouu o nonc du
suu utu, Muntuu, uIuu o nuntuuno Vgo. Essc cssdo
nouc Duntc u unu uocntu nucctuu contu us dusocs c us
gucus ntcnus quc dcuustun u Ituu.

QUANDO o jogo da zuu c icrninado,
Na anargura, o quc crdc, so ficando,
3 Os lons lanccs cnsaia conirisiado.

A iurla o vcnccdor aconanIando,
Qual vai dianic qual or iras o rcndc,
6 Ao lado qual sc csia rcconcndando.

A csic c quclc scn dcicr-sc aicndc;
O quc lIc alcana a nao aric sc arcssa;
9 Dc inoriunos dcsia aric sc dcfcndc.

Ccrca-nc assin a nuliidao cscssa,
Ora a uns ora a ouiros nc volvcndo,
12 Dc cada qual nc livro or roncssa.

O Arciino aqui siava. golc Iorrcndo,
Dc CIin Tacco or nau, coriou-lIc a vida,
306
15 E o quc na fuga sc afogou, Iorrcndo.

Aqui rogou-nc cn sulica scniida,
Frcdcrico Novcllo c cssc Pisano
18 Por qucn Mazucco aao fcz iao sulida.

Vi o Condc Orso c aquclc quc o scu dano
Morial, clo odio c invcja, rccclcra,
21 Cono dizia, nao or fciio insano.

Aludo a Pcdro Drossc. A quc ora incra,
Do Dralanic, sc arcssa a icr cauicla,
24 Sc nao, da grci naldiia a csiancia a cscra.

Quando cnfin, udc nc csquivar qucla
Turla, quc rcccs sfrcga cdia
27 Para a cnirada arcssar na nansao lcla,

En icio crcsso" cu dissc o douio
Cuia,
Do icu livro afirnasic quc a voniadc
30 Do ccu or oracs nao sc novia.

Mas cdc-as cssa grci con ansicdadc.
Scria acaso va sua cscrana?
33 Ou conrccndcr nao udc cssa vcrdadc?"

Scu scniido a iua ncnic" dissc alcana;
Por va cssa cscrana nao falccc;
36 Quanio c ccria a razao n-lo afiana.
307

A Jusiia do ccu nao dcsfalccc,
Porquc flana dc anor nun so noncnio
39 O dcvcdor rcdinc, quc adccc.

La ondc cus aquclc cnsancnio
Nao odia oraao solvcr ccado,
42 Pois disianic dc Dcus csiava o inicnio.

Porcn ncsic rollcna sullinado
ncnic or quc Ia suna cicncia
45 Tc scra uro lunc rcvclado.

Por qucn? Por Dcairiz. A coniincncia
Fcliz ridcnic lIc vcras, ao viso
48 Quando Iouvcrcs sulido da cnincncia."

Tornci. Andar nais rcsio ora c rcciso;
Cono dc anics, nao sinio nor fadiga,
51 E da nonianIa a sonlra ja diviso."

Cono odcnos, c nisicr rossiga
O asso, cnquanio o dia nao sc finda;
54 Mas ic cngana o dcscjo quc ic insiiga.

Anics do cino aguardaras a vinda
Dcssc asiro oculio agora cla cncosia;
57 Nao rcfrangcs os raios scus ainda.

Aqucla sonlra vc, dc aric osia,
308
Quc, cn solcdadc, aicnia nos csguarda.
60 A vcrcda dira nclIor disosia."

CIcgano-nos. nolrc alna lonlarda,
Cono csiavas aliiva c dcsdcnIosa.
63 Dos olIos no ncncio gravc c iarda!

Ela cn nos cncarou silcnciosa,
Mas dciava-nos vir, nos olscrvando,
66 Qual lcao no rcouso, najcsiosa.

Virglio aroinquou-sc, lIc rogando
Nos nosirassc a nais cnoda sulida.
69 Fcsondcu-lIc, soncnic crguniando

Qual fora a airia nossa c a nossa vida.
A falar o ncu Cuia concava.
72 En Maniua..." quando a sonlra, conovida,

A clc sc cnviou dondc sc acIava,
Sordcllo sou" dizcndo cn Maniua anada
75 Nasci ianlcn." E anlco os csirciiava.

AI! scrva Iialia, da afliao norada!
Nau scn iloio cn cgo iorncnioso!
78 FainIa ouirora cn luanar iornada!

Essc csriio nolrc c dclciioso
Nonc cscuiando so da docc icrra,
81 Logo o aircio acolIc carinIoso.
309

Os vivos raivan no icu solo cn gucrra;
Sc cncarnia un no ouiro fcrozncnic
84 Os quc un so nuro, una so cava cnccrra.

Dusca, o nscra Iialia, diligcnic
No naniino icu, lusca cn icu scio.
87 Ondc acIa az a iua infausia gcnic?

Jusiiniano cn vao ic ajciiar vcio
A lrida; a scla fica alandonada.
90 Maior vcrgonIa ic Ia causado o frcio.

AI! Curia! Aos icus dcvcrcs dcdicada
Dciar-ic cunrc a Ccsar iodo o nundo,
93 Cono a lci qucr or Crisio dccrciada!

Vc cono, aos naus insiinios sc cnircgando
Ira-sc a fcra or faliar-lIc csora,
96 Dcois quc inalil nao sia govcrnando.

Allcrio dc Ccrnania! Aicnic agora
Quc c iornada indniia c lravia.
99 Cavalgado a dcvcras icr ouirora!

Do ccu jusio casiigo dcvcria
Os icus fcrir iao novo c iao salido,
102 Quc csanic o succssor da nonarquia!

Tu c o icu gcniior Icis conscniido,
310
Disianics, or colia, cn icrra csiranIa,
105 Quc do Incrio o jardin sicja csquccido.

Vc, dcscuidoso, na afliao iananIa,
Cacllciii c MonicccIi cnirisiccidos.
108 Monaldi c FilicscIi, alvo dc sanIa.

Vcn, crucl, vcr ficis icus surinidos.
Dc ianio orolrio scu iona vingana.
111 Vc cono cn Saniaflor csiao rcgidos!

Vcn vcr iua Fona! Dc carir nao cansa!
Viuva c so a iodo o insianic clana.
114 Vcn, Ccsar! Vcn! Nao naics ninIa cs'rana!

Vcn vcr cono a si rorio o ovo sc ana!
E sc or nos icdadc nao ic novc,
117 Mova-ic o zclo cla iua fana!

Sc nc c dado dizcr, Surcno Jovc,
Dos Ioncns or anor sacrificado,
120 Mal ianio a nos olIar nao ic conovc?

Ou icns ao nosso nal aarclIado,
La dos consclIos icus no alisno incnso,
123 Algun lcn, ao salcr nosso vcdado?

As cidadcs dc Iialia un irocl dcnso
Dc iiranos suljuga c, qual Marcclo
126 Sc aclana o faccioso, airia infcnso.
311

Has dc, Florcna ninIa, Iavcr or lclo
Esic cisodio a ii nao rcfcrcnic,
129 Mcrcc do ovo icu, dc ouiros nodclo.

Muiios, jusiia icndo cn ciio c ncnic,
Por dcsfccIar scu arco cnscjo aguardan.
132 Tcu ovo a icn nos lalios crnancnic.

Muiios dc cncargos ullicos sc guardan;
Mas icu ovo solciio sc of'rccc,
135 Criiando. "Pronio csiou! cn darnos
iardan!"

Eulia! A causa o nundo lcn conIccc.
Tcns rudcncia, icns az, ossuis riqucza.
138 Falo a vcrdadc, c o cfciio iransarccc.

Aicnas, Saria, quc a iao suna alicza
Por lcis c insiiiuics sc sullinaran,
141 Scn govcrno vivcran na inccricza,

Sc, Florcna, coniigo sc conaran,
Quc cn novcnlro icns visio rcvogadas
144 Lcis suiis, quc cn ouiulro sc forjaran.

Quanias vczcs Iao sido iransfornadas,
En lrcvc icno, lci, nocda, usana?
147 Quanias ndolcs c forna rcnovadas?

312
Sc vcs ao claro c icns viva a lcnlrana,
Ao cnfcrno Ias dc acIar quc cs scnclIanic,
Quc, no lciio jazcndo, nao dcscansa;

151 En vao sc agiia, a dor vai or dianic.

1. Jogo du zuu jogo dc dados. 13. O Actno cic., o juiz
Dcnincasa dc Laicrina, quc foi assassinado clo fanoso
landolciro CIino dcl Tacco. 15. E o quc cic., Cuccio Tarlaii,
dc Piciranala, norrcu afogado no Arno, crscguindo os
ininigos dcrroiados nuna laialIa. 17. Fcdcco Nouco,
norio ao socorrcr os Tarlaii dc Piciranala. Essc Psuno,
Farinaia dcgli Scorncgiani, norio a iraiao. Scu ai Mazucco,
quc sc fizcra fradc, crdoou ao assassino do filIo. 19. Condc
Oso dcgli Allcrii, assassinado or un scu rino. E uqucc,
Pcdro Drossc, ncdico dc Filic III dc Frana, cnforcado sol
falsas acusacs. 28-30. En tcxto cxcsso cic. Virglio na
Encida" (livro VI} ncgou quc udcsscn nodificar-sc os dccrcios
do Ccu. 42. Pos dstuntc cic., a rccc so foi acciia dcois do
advcnio do Crisiianisno. 74. Sodco dc' Visconii dc Maniua,
ocia, jurisconsulio c gucrrciro do scculo XIII. 88. Justnuno,
quc consolidou a lcgislaao ronana. 97. AIcto dc Gcnunu,
Allcrio I, filIo do incrador Fodolfo, clciio cn 1296. 107-8.
Cucctt c MontcccI, fanlias dc Vcrona. Monud c
FcscI, fanlias dc Orvicio. 111. Suntuo, fcudo incrial
nas vizinIanas dc Sicna. 118. Sucno Jouc, Jcsus Crisio.
125. uu Mucco, Claudio Marcclo, advcrsario dc Julio
Ccsar.
313

CANTO VII

Sodco, uo suIc quc uqucc quc uIuou c Vgo, Ic uz
nouus c undu nuocs dcnonstuocs dc ucto. O So cstu
xno uo ocuso c uo Puguto nuo sc odc suI u notc.
Guudos o Sodco, os dos Poctus uun nun uuc, ondc
csdcn os cstos dc csonugcns quc no nundo dcsutuun
dc gundc consdcuuo c quc soncntc no n du udu ccuuun o
scu cnsuncnto u Dcus.

DE docc afcio as nuiuas nosiras scndo
Por ircs ou quairo vczcs rciicrado
3 Qucn sois?" sc rciraiu Sordcl dizcndo.

TinIa Oiavio os ncus ossos sculiado
Ja quando a csic nonic sc clcvaran
6 Alnas quc ao lcn Iavia Dcus cIanado.

Virglio sou. do ccu nao nc afasiaran
Pccados; nc faliava a fc soncnic."
9 Do ncu Cuia csias vozcs lIc iornaran.

Cono qucn anic si vc dc rccnic
MaravilIa. ora crc, ora duvida,
12 E diz. ccrio ou ninIa visia ncnic?

Assin cssa alna. Dolra a frcnic crguida
314
Hunildcncnic, ao Vaic sc avizinIa
15 E lIc alraa os joclIos conovida.

gloria dos Laiinos!" dissc asinIa
Quc crgucsic a lngua nossa a iania aliura!
18 Honra cicrna da anada airia ninIa!

Dc vcr-ic o quc nc da graa c vcniura?
Dizc, sc di'no dc ic ouvir Ici sido,
21 Dc qual crculo vcns da csiancia cscura."

TcnIo aqui" Virglio diz sulido,
Do irisic rcino os crc'los visiiando,
24 Sou do ccu or viriudc conduzido.

Nao or fazcr, nas dc fazcr dciando,
Vcr o sol, quc dcscjas, nc c vcdado.
27 ConIcci-o ja iardc ai niscrando!

La cnlaio un lugar foi dcsiinado
Nao a naririo, ircva ondc Ia soncnic
30 Susiros, nao gcncr dc angusiiado.

Ali siou cu, no ncio da inoccnic
Crci, quc a noric crucl nordcu, cnquanio
33 Da cula Iunana inda cra dccndcnic.

Con aquclcs siou cu, cn qucn scu nanio
Trcs cclcsics viriudcs nao lanaran,
36 LIcs dando visia o nais suavc cncanio.
315

Mas salcs sc vcrcdas sc dcaran
Quc ao Purgaiorio a cnirada faciliicn?
39 Os indcios nos diz, sc ic consiaran."

Tornou. Lugar nao Ia, quc alnas Ialiicn
Aqui; na dircao vou, quc nc agrada;
42 Cuiarci quanio os assos nc crniicn.

Mas vc. dcclina o dia; na jornada,
Quc fazcis, caninIar a noiic vcda.
45 Dusqucnos siio a cnoda ousada.

dcsira c aric nuliidao sia qucda.
Ircnos aic la, sc acaso o qucrcs,
48 Talvcz ic scja a sua vida lcda."

E o Mcsirc. Cono? Pclo quc rofcrcs,
Inossvcl scra sulir scn dia?
51 Ou a algucn, quc o rola, ic rcfcrcs?"

Con scu dcdo Sordcl linIa fazia
No cIao c dissc. Alcn ningucn assara
54 Sc, auscnic o sol, a noiic rinciia.

Mas olicc qualqucr nao dcarara
Qucn caninIar, sulindo, rcicndcssc.
57 Para iolIc-lo a noiic ja lasiara.

Dcn udcra laiar, sc lIc arouvcssc,
316
Pclo dcclivc cn volia da nonianIa.
60 Enquanio o sol sol o Iorizonic dcscc."

Torna Virglio, cniao, quc ouvindo csiranIa.
Ao lugar, quc nos dizcs, ois, nos guia,
63 Ondc a dcnora o julilo aconanIa."

Pouco longc dali noici quc Iavia
Dcrcssao na nonianIa, scnclIanic
66 quc na icrra un valc fornaria.

Ircnos" dissc a sonlra un ouco
avanic
Tc ondc a cncosia cncurva, sc cscavando.
69 Dc la voliar vcrcis a luz lrilIanic."

Enirc a cscara c o lano sc inclinando
TrilIa ao valc conduz olliquancnic,
72 O cndor nais quc ao ncio, sc adoando.

Praia, alvaiadc, grao, ouro fulgcnic,
ndico lcnIo lnido c lusiroso,
75 Pura csncralda, ao laidar, luzcnic,

Por florcs c crvas dcssc val fornoso
Sc acIarian na cor cscurccidos
78 Cono ccdc o nais fraco ao nais foroso.

Aos donosos nalcs csargidos
Mil suavcs aronas sc ajuniavan,
317
81 En crcgrino nuiio rcunidos.

Solrc a rclva cnirc as florcs cnioavan
Suuc Hcgnu, as alnas, quc da visia
84 Eicrna no rccinio sc oculiavan.

Do sol cnquanio a luz inda crsisia"
O Maniuano dissc, quc nos guia,
87 Ir nao quciras grci quc dc nos disia.

Ccsios c vulios scus conIcccria
Qualqucr dc vos daqui nais clarancnic
90 Do quc, dc crio os vcndo, o odcria.

O quc arccc, aos ouiros, cnincnic.
Da quclra cn scus dcvcrcs csaroso
93 E a gcral nclodia ouvc silcnic,

Fodolfo quc fora odcroso.
Conia o nal quc ja icn a Iialia noria.
96 Qucn lIc dara orvir cscranoso?

O quc con scu scnllanic ora o conforia
Covcrnava cssc rcino ondc a agua lroia,
99 Quc o Molia ao llia, o llia ao nar
iransoria.

Oiocar. na infancia nclIor noia
Tcvc quc o filIo, Vcnccslau larludo,
102 Na luuria c rcguia a vida csgoia.
318

Morrcndo, o quc nao icn nariz agudo
E fala a cssc ouiro dc lcnino asciio,
105 Dciou dos lizcs dcslusirado o cscudo.

Aicniai. cono laic clc no ciio!
Vcdc aquclc quc ao ar susiros lana
108 Da nao fazcndo sua facc un lciio.

Sogro c ai do flagclo sao da Frana;
Cicnics do vivcr scu vcrgonIoso,
111 Dor siao scniindo, quc ora nao dcscansa.

Essc ncnlrudo, quc o caniar icdoso
Scguc do quc nariz icn dcsnarcado,
114 Das viriudcs no culio foi zcloso.

Sc o nancclo, ora airas dclc asscniado,
Ao irono succdcra-lIc, sulira
117 Valor dc un Fci or ouiro fora Icrdado.

Dos naus Icrdciros qual s nisso a nira?
Jainc Frcd'rico Iavcndo o rcino iido,
120 NcnIun a nclIor aric ossura.

Fara vcz icn nas ranas rcssurgido
Prinor alio da csiirc; assin o ordcna
123 Aquclc, a qucn scr dcvc o lcn cdido.

Ao narigudo alicaao icn lcna
319
Mcu diio c a Pcdro, quc ao scu lado cania.
126 Aulia con Provcna, gcnc c cna.

Tanio ao scu fruio cccdc cn rco a lania,
Quanio, nais quc Dcairiz c Margarida,
129 Consiana acs do csoso scu dccania.

Ali vcdcs o Fci dc sinlcs vida
Scniado aric, Hcnriquc dc Inglaicrra.
132 Tcvc csic cn ranos scus nclIor sada.

Mais alaio noiai scniado cn icrra
Marqucs CuilIcrnc c ara o alio olIando,
Por qucn, sofrcndo Alcandria gucrra,

136 Monifcrrai, Canavcsc csiao cIorando."

4. Otuuo, o incrador Augusio. 94. Hodoo, dc Halslurgo,
incrador dc 1273 a 1291. 96. ucn cic., o incrador
Hcnriquc VII, quc icniou r ordcn na Iialia. 98. Essc cno
cic., a Docnia, ondc nascc o rio Moldava (Molia}, quc
dcscnloca no Ella (Allia}. 100. Otocu II, advcrsario dc
Fodolfo, foi dc nclIor ndolc quc scu filIo Vcnccslau. 103. O
quc nuo tcn nuz ugudo, Filic III dc Frana, ai dc Filic o
Dclo c dc Carlos dc Valois. 104. Essc outo, Hcnriquc I dc
Navarra, sogro dc Filic o Dclo c ai dc Joana I. 109. Do
ugco du Funu, Filic o Dclo. 112. Essc ncnIudo, Pcdro
III dc Aragao, quc, dcois da rcvoluao das Vcscras,
conquisiou a Siclia. 113. Ao quc nuz tcn dcsnucudo,
Carlos I dc njou quc, vcnccndo Manfrcdo, conquisiou a Siclia.
115-20. Sc o nunccIo, Afonso III, rinogcniio dc Pcdro dc
Aragao, quc norrcu noo, foi nclIor rncic do quc os scus
succssorcs, Jainc II no rcino dc Aragao c Frcdcrico na Siclia.
320
126. Au cic., os rcinos dc Provcna c dc Naolcs
lancnian a noric dc Carlos I, ois sao nal govcrnados clo scu
succssor Carlos II. 127-29. O uto cic., iao infcrior c Carlo II
dc Anjou a Carlos I, quanio csic foi infcrior a Pcdro III. 131.
Hcnquc III, da Inglaicrra, o qual icvc un lon succssor na
cssoa dc Eduardo I. 134. Muqucs GuIcnc, scnIor dc
Monfcrraio, cuja noric originou una gucrra dcsasirosa ara os
scus sudiios.
321

CANTO VIII

No conco du notc dos unos dcsccn do Ccu uu cxc u
scc nugnu quc quc cntu no uuc. Entc us sonIus quc sc
uoxnun dos Poctus, Duntc cconIccc Nno Vscont, dc Psu.
Conudo Muusnu cdc u Duntc notcus dc Lungunu, suu
utu; Duntc csondc cogundo u suu unu.

EFA o icno, cn quc nais saudadc scnic
Do navcganic o coraao no dia
3 Do adcus a anigos, quc rclcnlra auscnic;

E ao novcl crcgrino anor crucia,
Disianic a voz do cananario ouvindo,
6 Quc ao dia a noric, flclil, dcnuncia.

Nao nais ouvia os olIos dirigindo
Pcrio un csriio vi quc lcvaniado,
9 Accnava, quc ouvisscn-no cdindo.

E, Iavcndo as duas naos junias alado,
Parccia, olIos fiios no Oricnic,
12 A Dcus dizcr. s iodo o ncu cuidado!

Tc ucs cnioou dcvoiancnic
Con iao suavc, iao icdoso canio,
15 Quc nc cnlcvava cn ciasc a ncnic.
322

Con igual dcvoao c igual cncanio,
Nas sucrnas csfcras cngolfados,
18 Fcciiran os ouiros o Iino sanio.

Lciior, icn da alna os olIos afiados
Para os vcus da vcrdadc cncirarcs.
21 Facil c, iao suiis sao, iao dclgados.

A nolrc iurla, aos os scus caniarcs,
Calou-sc; cniao noici quc, cono cscra,
24 Palida c Iunildc a visia crguia aos arcs.

E vi sair dcsccndo, da alia csfcra
Anjos dois, cnunIando flancjanics
27 Cladios a quc iruncada a onia cra.

Vcrdcs quais folIas novas viccjanics
As vcsics suas sao, as agiiando
30 As lunas das suas asas viridanics.

Un acina dc nos sc colocando,
Daiara o ouiro solrc o lado oosio,
33 Dcsia aric as alnas dc crncio csiando.

A flava cona via-lIcs. scu rosio
Conicnlar inossvcl nc scria.
36 Confundc a visia o lucido conosio.

Do solio anlos dcsccndcn dc Maria"
323
Sordclo diz a do valc or anaro,
39 Ondc a scrcnic vai cIcgar nia."

Por ondc cla vicssc csiando ignaro
En iorno olIci c, do icrror ionado,
42 Dusquci rcfugio ao c do anigo caro.

Sordcl rosscguc. dc falar cIcgado
quclcs grandcs sriios o insianic.
45 Lcdos scrao dc vcr-vos ao scu lado."

Para laiar ao val nc foi lasianic
Trcs assos dar. un sriio fiiava
48 Pcrscruiadora visia cn ncu scnllanic.

Ja dc sonlras o ar sc carrcgava;
Mas aos scus c aos ncus olIos cnlarao
51 Nao cra ara vcr-sc o quc ali siava.

A nin vcn, cu ara clc acrio o asso.
Nino cnio juiz quanio nc agrada
54 Vcr-ic lilcrio do infcrnal rcgao!"

Dc afcio aos a nosira rciicrada,
Inquiriu. Por longnquas aguas quando
57 CIcgasic ao c da aliura alcaniilada?"

OI!" lIc iornci csia nanIa, assando
Pcla irisic nansao. ainda a vida
60 Princiro gozo c a ouira vou luscando."
324

Mal fora csia rcsosia rofcrida,
Nino c Sordcl, dc asno, rccuaran;
63 Cono sc fora naravilIa ouvida.

Ao Vaic csic volvcu-sc; c sc cscuiaran
Vozcs dc Nino a ouiro. Vcn, Conrado,
66 Dc Dcus vcr o quc as lcis dcicrninaran!"

Por cssa graiidao" a nin voliado
Dissc quc ao Enic dcvcs invisvcl,
69 Cuja aao conrccndcr nos c vcdado.

Tc inloro quc, cn assando o nar icnvcl,
Digas filIa ninIa quc suliquc
72 Por nin. Dcus inoccncia c iao scnsvcl!

Nao crcio quc cn rol ncu a nac sc aliquc
Dcois quc os lrancos vcus irocou dcncnic.
75 Dor icra infcliz! quc noriifiquc.

Sc conIccc, or cla, facilncnic
Quanio cn nulIcr dc anor fogo crdura
78 Sc o caninIo falccc c o olIar frcqucnic.

Nao lIc fara iao lcla sculiura
A vlora con quc Milao sc osicnia,
81 Cono a fizcra o galo dc Calura."

Assin dizia Nino. Ainda o alcnia
325
O jusio zclo, quc iraduz no rosio,
84 Quc lrando ardcndo, o anino avivcnia.

vido os olIos iinIa cu no ccu osio,
aric cn quc os luzciros sao nais lcnios,
87 Qual roda ondc o scu cio csia disosio.

E o Mcsirc. Os olIos ao quc icns aicnios?"
Fcsondi-lIc. Aos ircs asiros luninosos,
90 Quc o olo accndcn, cclicos oricnios."

As quairo csirclas" nc iornou fornosas,
Quc or nanIa ja vinos, sc oculiaran.
93 A ncsno csias surgcn fulgurosas."

Sordcl, quando csias vozcs nc voaran,
O iira a si dizcndo. cis o ininigo!"
96 Os olIos o scu dcdo aconanIaran.

Do val na aric cosia vcr consigo
Una scrc, quc a rasios colcava.
99 Talvcz o ono dcu, dc Eva crigo.

Enirc as crvas c florcs avanava,
A un lado c a ouiro a fronic volicando;
102 Lanlcndo o dorso, a lngua dilaiava.

Nao udc vcr cono ao rciil ncfando
Os cclcsics aorcs sc cnviaran;
105 Mas ainiio os vi anlos airando.
326

O sussurro quc as asas no ar fornaran,
En scniido, fugiu rcsio a scrcnic.
108 Os anjos logo aos osios scus iornaran.

A sonlra, quc vicra inconiincnii
Do juizo ao cIanado cnquanio o assalio
111 Durou, nc csiava olIando aicniancnic

TcnIa o fanal, quc ic conduz ao alio
No icu dcscjo valido alincnio!
114 Dc luz ara sulir nao scjas falio!

Mas sc Iouvcsic" nc diz conIccincnio
Dc Valdinagra ou icrra quc confina,
117 Dcclara. cu dc odcr la iivc auncnio.

CIanado fui Conrado Malasina;
Nao o aniigo, orcn scu dcsccndcnic.
120 Anor, quc iivc aos ncus aqui sc afina."

La nao fui" rcsondi-lIc rcvcrcnic
Mas da Euroa cn quc aric a ccclsa fana
123 Dos fciios vossos nao icn cco ingcnic?

A gloria quc o solar vosso roclana,
Honra o donnio, Ionra os scus scnIorcs
126 Qucn nunca os viu louvorcs scus aclana.

Juro, c iao ccrio cu vcja os cslcndorcs
327
Do ccu, quc a vossa raa guarda iniaios
129 Da oulcncia c lravura alios rinorcs.

Por sua ndolc cgrcgia, or scus aios,
Enquanio ao nundo un cIcfc nau iransvia,
132 So cla scguc o lcn c o rova cn faios."

Vai!" dissc Anics quc o lclo asiro do dia
Scic vczcs cncirc ncssc csao,
135 Quc o rics colrc na cclcsic via,

Tao loa oiniao con fundo irao
MclIor scra na iua fronic inrcssa
Do quc dc ouiro or voz a cada asso,

139 Sc do Suno Qucrcr ordcn nao ccssa."

1. Eu o tcno cic., concava a cair a noiic. 13. Tc ucs cic.,
conco dc un Iino da Igrcja. 19-21. Lcto cic., o Pocia
advcric quc alcn do scniido liicral o quc vai dizcr icn un
scniido alcgorico. 53. Nno cxno uz, Ugolino Visconii, juiz
dc Calura, na SardcnIa. 65. Conudo, Conrado Malasina,
narqucs dc Lunigiana. 71. A Iu nnIu, Joana, filIa dc
Nino. 73. A nuc, Dcairiz d'Esic, viuva dc Nino, dcsosara cn
scgundas nucias a Calcazzo Visconii. 80. A uIou, lrasao
da fanlia Visconii. 119. O untgo, o av dc Conrado
Malasina, do ncsno nonc. 136. Tuo Iou onuo cic., cn
1306 Danic icvc loa acolIida nos Casiclos dos Malasina, cn
Lunigiana.
328

CANTO IX

Ao dcsontu do nouo du Duntc udonccc c, no sono c
tunsotudo o Luzu utc u Potu do Puguto. Aoxnun-sc
du cntudu c uqu un uno uIc-Ics u otu, dcos dc tc
guuudo nu tcstu dc Duntc sctc PP.

J clarcava dc Tiiao aniigo
A conculina as fnlrias do oricnic,
3 Dciando os lraos do scu docc anigo;

Era-lIc a fronic dc asiros rcfulgcnic,
Figura do aninal frio fornando,
6 Quc vilra a cauda conira a Iunana gcnic.

No lugar, cn quc csiavanos, sc alando
Dos assos scus Iavia a Noiic andado,
9 E o icrcciro ia as asas inclinando,

Quando cu, icndo o quc Adan nos Ia lcgado,
Dc sono solrc a rclva fui vcncido,
12 La ondc junio aos quairo cra scniado.

Anic-nanIa, na Iora, cn quc gcnido
Trisic a andorinIa a soluar conca,
15 Talvcz na aniiga dor ondo o scniido;

329
Ja nao siando da carnc nais orcssa
A ncnic c livrc do cnsar icrrcno,
18 Quasc divina or viscs arca,

Pairar sonIci quc via no ar scrcno
Dc aurcas lunas una aguia, quc nosirava
21 Qucrcr laiar, das asas clo accno.

Esiar cu na nonianIa inaginava,
Ondc os scus Canincdc alandonara
24 Alado coric ccclsa, quc o cscrava.

E cu cnsava. ialvcz csia avc rara,
Caar aqui soindo, a ncdia rcia
27 Fazcr nouiros lugarcs dcsdcnIara;

A iraar giros varios avisici-a.
Eis, icrrvcl, qual raio, a nin sc cnvia,
30 E la do fogo rcgiao nc alicia.

Esia aguia, cniao julguci, conigo ardia
Tanio, quc foi o sonIo ncu quclrado
33 Pclo fingido inccndio, quc cu scniia.

Cono, acordando, Aquilcs csaniado
Ficou or nao salcr ondc sc acIava
36 No lugar aos scus olIos dcvassado,

Quando a nac quc a Quron o arrclaiava,
O iransoriou a Sciro adornccido,
330
39 Dondc asiucia dcois lIo rciirava.

Assin fiquci ao scr dcsvanccido
Das alclras o sono, scnclIanic
42 A qucn dcsnaia cn cor dc Iorror iransido.

Junio a nin cu so vi naquclc insianic
Virglio; o sol duas Ioras ja ncdia;
45 Ao nar iinIa cu voliado inda o scnllanic.

Nao icnc!" csias alavras rofcria
Sc iranquilo, o lon orio nao nais disia,
48 Alarga o coraao, nao cniilia;

O Purgaiorio ja daqui sc avisia.
Ondc a rocIa c fcndida csia a cnirada,
51 A rocIa o cingc c iolIc o ascio visia.

Ao roncr da alva ao dia anicciada,
Quando no valc cn sono cras jazcndo
54 Solrc a crvinIa dc florcs csnaliada,

Eis nosirou-sc una Dana nos dizcndo.
Sou Luzia; ois dornc, vou irazc-lo,
57 Lcvc assin a jornada lIc fazcndo

Ficando as nolrcs alnas con Sordclo,
Tonou-ic; c cono ja raiassc o dia
60 Suliu. scguiu scus assos, con dcsvclo

331
Dcs-ic; c or scus olIos nc dizia
Quc roina ali siava a cnirada alcria.
63 Ela sc foi c o sono ic fugia."

Cono qucn siando cn duvida, sc accria,
Convcric o scu icnor cn confiana,
66 Logo cn scndo a vcrdadc dcscolcria.

Assin nc acIci nudado. Elc quc alcana
Quc csforado ja siou, vai or dianic
69 Pcla aliura; o ncu asso aos avana.

Vcs, lciior, quc assunio aliissonanic
Sc faz; c nao csiranIcs sc nais aric
72 Mor lusirc lIc acrcsccnia dc ora avanic.

Accrcano-nos, ois, da rocIa aric,
Ondc cu anics roiura divisava
75 Cono cn nuralIa fcnda quc rcaric;

Ora una oria c dcgraus ircs noiava
Para cnirar, cada qual dc cor dif'rcnic,
78 E un oriciro quc iaciio ficava.

E, dc nais crio olIando, clarancnic
No nais alio dcgrau o vi scniado.
81 Ofuscava-nc a facc rcfulgcnic.

Na dcsira un gladio cu iinIa cnunIado,
quc iao vivos lancjos rcflciia,
332
84 Quc cn vao fiiava os olIos dcslunlrado.

Parai c rcsondci-nc" rinciia
Quc inicniais? Qucn vos guia na jornada?
87 Efciios nao icncis dcssa ousadia?"

Dana do ccu, dc iudo isso inicirada"
Falou Virglio dissc-nos. Avanic!
90 Nao longc fica a oria dcscjada."

Scja cla aos vossos assos luz lrilIanic"
Logo lcni'no o anjo nos iornava
93 Aos dcgraus nossos vindc or dianic."

CIcganos. o dcgrau rinciro csiava
Dc alvo narnor iao icrso, iao olido,
96 Quc a ninIa inagcn nclc sc csclIava.

Era cscuro o scgundo c nao lrunido,
Tosca cdra o fornava c calcinada;
99 Ao longo a via c dc iravcs fcndido.

Dc orfiro o icrcciro c carrcgada
TinIa a cor dc vcrnclIo flancjanic,
102 Qual sanguc, quc da vcia flui rasgada.

Ncsic firnava o anjo ruiilanic
Os cs, ao liniar scniado csiando,
105 Quc scr nc arcccu dc un so diananic.

333
Tirado or Virglio vou-nc alando
Juliloso. Elc dissc Hunildcncnic
108 Fcqucr, quc ic alra a oria dcrccando."

Aos sacros cs dolrci dcvoio a frcnic;
Miscricordia, vczcs ircs laicndo
111 Nos ciios, ara alrir cdi fcrvcnic.

Da csada a onia scic PP nc Iavcndo
Na icsia alcrio, dissc o anjo. Lava
114 La dcniro csics sinais ic arrccndcndo."

CIavcs duas ionou quando acalava,
Dc sol as vcsics, ondc a cor, aicnio
117 Dc icrra scca cu cinzas olscrvava.

Una cra dc ouro, a ouira cra dc argcnio.
Princiro a lranca, aos a flava alica
120 oria. foi conlcio o ncu conicnio.

Sc cncrrada das duas una fica
E nao da volia" dissc fccIadura,
123 Isio cnirada dcfcsa significa.

Sc nais rco un icn, nouira sc aura
Mais aric ara alrir c nais cngcnIo,
126 Das nolas ccdc-lIc a risao nais dura.

Mandou Pcdro dc qucn as cIavcs icnIo
Quc cn alri-la anics crrc quc cn ccrra-la
334
129 Aos quc a coran con ardcnic cncnIo."

Tocando a sania cnirada, ainda nos fala.
Pcncirai; nas, dc agora, vos rcvino,
132 Qucn olIa ara iras ra fora alala."

Os orics ja sc novcn do divino
Fccinio, c os csigcs, rangcndo, giran
135 Nos gonzos dc ncial sonoro c fino.

Quando, vaos dc Mciclo os csforos, viran
Foulado o crario, con csirondo ianio
138 As orias dc Tarcia nao sc alriran.

Aos runorcs aicnio, docc canio
Tc Dcun uudunus cscuiar julgava,
141 Dc concciios unido ao ncigo cncanio.

Ouvindo, cn nin a scnsaao calava,
Quc a voz lcn nodulada nos noiiva,
Quando con icrnos sons dc orgao sc irava;

145 Quc una voz cnudccc, ouira sc csquiva.

1. Dc Ttuo untgo cic., a conculina do vclIo Tiiao c a aurora.
5-6. Annu o cic., ialvcz a consiclaao dos Pcics ou do
Escoriao. 23. Ondc os scus Gunncdc uIundonuu, quando
Juiicr o fcz raiar ara scrvir dc cociro aos dcuscs, no
Olino. 34. Aqucs csuntudo cic., Tciis, nac dc Aquilcs, o
iransoriou ara a ilIa dc Sciro, dc ondc os grcgos Ulisscs c
Dincdcs o conduziran gucrra dc Troia. 56. Luzu, Sania
335
Luzia. 112. Sctc PP, os scic ccados noriais. 136. uundo
uuos dc Mctco os csoos cic., as orias do Purgaiorio sc
alriran con naior csirondo do quc sc alriran as orias da
rocIa Tarcia, quando, acsar da rcsisicncia dc Ccclio Mciclo,
Julio Ccsar as alriu ara aossar-sc do dinIciro ullico.
336

CANTO X

Os dos Poctus soIcn uo nco conutncnto do Puguto,
cuu cscuu c dc nunoc, no quu cstuo cscudos uuos
cssdos dc Iundudc. Ecs os oIscuun c no cntunto uccn
cn suu dcuo uuus unus cuuudus soI o cso dc gundcs
cdus. Suo us unus dos quc no nundo oun soIcIos.

PASSADO csiando o liniar da oria,
Das aics clo cccsso dcsusada,
3 Quc rcia faz suor a csirada ioria,

Pclo csirondo scnii quc cra ccrrada.
Sc airas volvcssc os olIos, qual scria
6 A dcscula da falia crcirada?

Sulanos or fcnda quc sc alria
Na rocIa, a un lado c ao ouiro scrcando,
9 Qual onda, quc ora accrca, ora dcsvia.

Aqui scr dcsiro cunrc, aconanIando"
Dissc o Mcsirc o caninIo arduo, fragoso,
12 Quc as sinuosas volias vai fornando."

A asso anos, ois, iao vagaroso,
Quc a lua o crcsccnic rcclinado
15 Era ja no scu lciio dc rcouso,
337

Quando aqucla csirciicza Icnos dciado
Esaos livrcs alcanando c alcrios,
18 Ondc o nonic ra iras cra inclinado;

Eu inanido c anlos nos inccrios
Da vcrcda, cn lanura cnfin aranos,
21 Mais soliiaria quc aridos dcscrios.

Do rccicio a lorda calculanos
Disiar da oosia, cn quc o rocIcdo alicia,
24 Conrincnio quc cn Ioncns ircs acIanos.

Na cicnsao, quc anic nin sc aicnicia,
Da dirciia ou da csqucrda igual largura
27 Ncssa cornija aos olIos sc franqucia.

Nao dcranos un asso na lanura,
Quando noici quc a cscara solranccira,
30 Quc asccndcr nao crniic a sua aliura,

Era alvo narnor, icndo a facc inicira
TalIada con rinor, quc a Policlcio
33 Tonara c naiurcza a dianicira.

O anjo, quc da az irouc o dccrcio,
Tanios scc'los con lagrinas cdido,
36 Quc o ccu alriu, dondc o Ioncn siava cccio,

Ao vivo ali nosirava-sc insculido,
338
No gcsio c no ncncio iao suavc,
39 Quc cn cdra nao arccc csiar fingido.

Qucn nao jurara quc rofcrc o Auc,
Pois juniancnic figurada csiava
42 Qucn do surcno anor volvcra a cIavc?

Scu scnllanic csias vozcs crcssava
Eccc uncu iao roriancnic,
45 Cono na ccra inagcn, quc sc grava.

Nun onio so nao rcndas ianio a ncnic"
Virglio nc falou, icndo-nc ao lado,
48 Aondc o coraao laicr sc scnic.

Para nais longc olIci. naravilIado
Aos Maria cniao vi quc disosia,
51 Da aric, cn quc cra o Mcsirc colocado,

Fora ouira Iisioria cn narnorc conosia.
Ao salio adianici-nc. dc nais crio
54 Aos ncus olIos nclIor ficara cosia.

O carro con scus lois na rocIa alcrio
E a Arca sania quc conduz, nirava.
57 Lcnlra aos rofanos o casiigo ccrio.

En coros scic o ovo ali caniava.
Do olIar cn nin o ouvido disscniia,
60 Pois sc un dizia sin, ouiro ncgava;
339

Dc igual nodo na cdra crcclia
Ao ar o funo sc clcvar do inccnso.
63 Da visia o asscrio o olfaio dcsncniia.

Da Arca adianic, con fcrvor incnso,
Danando Iunildc via-sc o salnisia,
66 Mais c ncnos quc un Fci no zclo inicnso.

Mcol, do rcgio ao, cn frcnic, a visia
No Fci fiiava, o aio lIc csiranIando,
69 Quc lIc novc dcsgosio c quc a conirisia.

Dcssc lugar dcois cu nc afasiando,
Dc crio conicnlar fui ouira Iisioria,
72 Quc alcn un ouco, csiava lranqucjando.

Aqui lrilIava a rcnincnic gloria
Dcssc fanoso Incrador ronano,
75 Por qucn Crcgorio olicvc alia viioria.

Ao naiural iirado cra Trajano.
Do frcio do corccl nulIcr iraiava;
78 Dizia o ranio sua dor, scu dano.

Dc cavalIciros iroa sc ainIava,
E nas landciras a aguia dc ouro alada
81 Acina dclc aos vcnios ircnulava.

A infcliz, dos gucrrciros rodcada,
340
Parccia dizcr. ScnIor, vingana!
84 Morio c ncu filIo c cu gcno airilulada."

E Trajano iornar. Tona cscrana
Aic quc cu volic." E a nscra ungida
87 Da dor quc, cn nac, a iudo sc alalana.

ScnIor, sc nao voliarcs?" Dcfcrida
Scras dc Icrdciro ncu." Dcn quc ouiro faa
90 Quc val', sc a olrigaao icns csquccida?"

E clc. nino csfora na dcsgraa.
Mcu dcvcr cunrirci scn nais cscra,
93 Jusiia o cigc, conaiao nc cnlaa."

Qucn novas cousas nunca vc, fizcra
Visvcl solrc a cdra csia linguagcn.
96 Aric nao solc a iao sullinc csfcra.

Enquanio nc cnlcava cn cada inagcn,
En quc Ia dado aos circnos da Iunildadc
99 Dc ocrario a crcia nor vaniagcn,

Eis alnas lcniancnic cn quaniidadc
Accrcan-sc; a nais alia" dissc o Cuia
102 Nos odc cncaninIar sua londadc."

A visia, quc cn oricnios sc cnlclia,
Dc olIar ouiros ja sfrcga, volvcndo,
105 Aicnici no quc o Mcsirc nc advcriia.
341

Mas, lciior, quc csnorcas nao rcicndo,
Ncn quc os lons cnsancnios ic falcan,
108 Cono os ccados unc Dcus salcndo.

Ncn os naririos nnios ic arcan;
Pcnsa lcn no orvir; ois, cn cIcgando,
111 O grao Juzo, cn caso circno, ccssan.

E cu dissc. O quc ora a nos vcn caninIando
Nao crcio sonlras scr. o quc c orianio?
114 Nao sci, a crccao iurlada csiando."

Do scu iorncnio, quc ic novo csanio
condiao icrra ircn curvados.
117 Tanlcn a visia duvidou-nc un ianio.

OlIos fiia; inagina lcvaniados
Os quc vcn dcssas cdras orinidos.
120 Ja vcs quanio clcs sao aiorncniados."

Crisiaos solcrlos, nscros, crdidos,
Ccgos da alna, quc Iavcis ra iras andado,
123 Dc iania confiana ossudos,

Quc vcrncs sonos nao vos sia rovado,
Dc quc surgc a cclcsic lorlolcia,
126 Quc inccria voa ao irilunal sagrado?

Por quc do orgulIo assin assais a ncia,
342
Sc sois inscios no cnlriao soncnic,
129 Vcrncs dc fornaao inda inconlcia?

A nodo dc ilar vcr-sc c frcqucnic,
JoclIos, ciio unindo, una figura
132 Cornija ou icio a susicniar ingcnic.

Da dor ncra ficao novc irisiura
En qucn olIa. scnii cniao noiando
135 Das alnas cniicnics a osiura.

Mais unas, ouiras ncnos, sc dolrando
Ian, scgundo o fardo, quc irazian;
E as quc cran nais sofridas, ranicando,

139 Nao osso nais! dizcr nc arccian.

32. Poccto, cclclrc csculior grcgo. 34. O uno, Calricl.
42. ucn, cic., a virgcn Maria. 57. LcnIu uos ounos o
custgo ccto, Oza caiu fulninado or icr-sc aroinado da
Arca, quc ancaava cair (Sanucl II-6}. 65-66. Dunundo
Iundc uu-sc o sunstu, Davi danava rcccdcndo a Arca.
67. Mco, csosa dc Davi nanifcsiava ccnsura clo aio Iunildc
do csoso. 74-75. Dcssc unoso ncudo, Trajano, quc,
scgundo una lcnda, o aa Crcgorio I conscguiu, con suas
rcccs, voliassc vida icrrcna c, laiizado, fossc ara o Ccu.
124-126. uc ucncs sonos cic., cono do vcrnc nascc a
lorlolcia, assin nos Ioncns ouira coisa nao sonos scnao
vcrncs dos quais dcvcn surgir as lorlolcias dignas dc sulir ao
Ccu.
343

CANTO XI

Vgo cguntu us unus quc ugun o ccudo du soIcIu quu
c o cunnIo uu suI uo scgundo conutncnto, c unu dcus
du u ndcuuo cqucdu. UnIcto AdoIundcscI du-sc u
conIccc c uu con Duntc, quc, dcos, cconIccc Odcs dc
GuIIo, nto c guuudo. Odcs du-Ic notcu dc Poucnzuno
Suuun, quc cstu unto con ccs.

VS, quc nos ccus csiais, o Padrc nosso,
Nao circunscriio, nas orquc Iavcis dado
3 Mais aos rinciros scrcs o anor vosso,

Vosso nonc c odcr scja louvado!
Craas criaiura julilosa
6 Ao salcr vosso rcnda sullinado!

Do rcino vosso a az vcnIa diiosa!
Quc vao dc Iavc-la o cncnIo nos scria,
9 Sc nao vicr da vossa nao icdosa.

Cono a vos a voniadc sc Iunilia
Dos vossos anjos, cnioando Iosana,
12 Faan assin os Ioncns cada dia!

A sulsiancia nos dai quoiidiana
Hojc. scn cla cn ascro dcscrio
344
15 Sc airasa qucn or ir alcn sc afana!

E cono a qucn nos faz nal dcscolcrio
Danos crdao, nos crdoai clcncnic,
18 Indi'nos scndo nos, ScnIor, or ccrio.

OI! nao dcicis cair a dcfidcnic
Viriudc nossa cn icniaao do inigo!
21 Livrai-nos dclc, cn nos ungir ardcnic!

Nao nais sonos, ScnIor, ncssc crigo,
En quc rccisa csia oraao nos scja;
24 Mas nao os quc Iao nisicr na icrra alrigo."

Ao ccu rogando quc ao scu lcn rovcja
E ao nosso, as alnas sol o cso andavan,
27 Cono o quc orinc a qucn sonIando csicja.

Con dcsigual gravanc sc arrasiavan
Ofcganics no crculo rinciro,
30 E do ccado as ncvoas curgavan,

Sc cn lcn nosso con zclo vcrdadciro,
Oran, cono cn scu rol fara no nundo
33 Qucn icn no lcn qucrcr scu ciio usciro?

Ajudcno-las, ois, vcsigio inundo
A lavar, or quc lcvcs, uras scjan,
36 Do ccu sc alando ao lrilIo scn scgundo.

345
AI! conaiao, jusiia vos consigan
Prcsio alvio, c ossais, o vo crgucndo,
39 Ir aic ondc os dcscjos vos insiigan!

Valci-nos a vcrcda nos dizcndo
Mais curia ou a quc c ncnos cscarada,
42 Mais dc un caninIo a sc asccndcr Iavcndo.

Ao conanIciro ncu assaz csada
a carnc dc Adan, quc inda o rcvcsic.
45 Por nais quc csforcc, o afana csia jornada."

A voz, quc rcsondcu ao Mcsirc a csic
Dizcr, nao sci a quc alna cricncia
48 Por indcio qualqucr, quc o nanifcsic.

Vindc dirciia cn nossa conanIia
Pcla cncosia, c vcrcis o asso csirciio,
51 Quc una cssoa viva suliria.

Sc csic cncdo nao iolIcssc o jciio,
A ccrviz orgulIosa nc donando
54 E olrigando a juniar o rosio ao ciio,

Dcsic Ioncn ara a facc, aicnio olIando,
(Nao sci qucn c} ialvcz o conIcccra,
57 E assin nc fora conassivo c lrando.

Toscano fui, ilusirc ai iivcra.
CuilIcrnc AldolrandcscIi sc cIanava.
346
60 O nonc scu algun dc vos soulcra?

Tania arrogancia a gloria nc insirava
Do ncu solar c os fciios valorosos,
63 Quc a nossa nac conun nao nais cnsava,

OlIos volvcndo a iodos dcsdcnIosos.
Pcrdi-nc assin; os aios ncus cn Sicna
66 Foran cn Canagnaiico fanosos.

CIanci-nc Unlcrio; da solcrla a cna
A nin nao coulc so. dc igual dcsgraa
69 Vcn a causa quc aos ncus iodos condcna.

Esic fardo, quc os assos nc cnlaraa
Mcrco, or cunrir-sc a lci divina.
72 Vivo o nao fiz, c jusio quc ora o faa."

Enquanio, ouvindo, a fronic sc nc inclina,
Una das alnas (nao a quc falava}
75 Sol o cso sc iorcc, quc a anofina.

E viu-nc c, conIcccndo-nc, cIanava,
Os olIos scus fiiando cslaforida
78 En nin, quc, rccurvado a aconanIava.

Odcrisi nao fosic" cu dissc cn vida,
Honra dc Agullio, Ionra daqucla aric
81 Quc unnu Paris ora aclida?"

347
Tornou-nc. Hojc o inccl (cunrc
infornar-ic}
Dc Franco dc DolonIa nais agrada.
84 A Ionra c ioda sua, ninIa cn aric.

Por nin nao fora cn vida roclanada
Esia vcrdadc, quando csia alna ardia
87 Na anliao dc rinar ncssa aric anada.

Aqui dc ial solcrla o nal sc cia;
Siaria alIurcs; nas a Dcus cu udc
90 Mosirar quc dc ccar nc arrccndia.

Quanio a vaidadc o ciio Iunano iludc!
Dcssa flor cono csvai-sc a fornosura,
93 Sc nao scguir-sc un scc'lo inculio c rudc!

Cinaluc cuidou icr na iniura
A lia doninado. nas vcncido
96 Ficou. a gloria Cioiio fcz-lIc cscura.

Assin dc csiilo na aric ccdc un Cuido,
A alna a ouiro. agora c lcn rovavcl
99 Scja dc anlos o ncsirc ja nascido.

Funor nundano c cono vcnio insiavcl
Quc a dircao varia dc rccnic.
102 Confornc o lado, o nonc icn nudavcl.

Dc ii quc fana ficara nancnic,
348
Sc da vclIicc cais no circno asso,
105 Ou sc findas na infancia inconscicnic,

Dc Iojc a nil anos, icno nais cscasso,
Da cicrnidadc cn facc, quc un noncnio
108 Anic a csfcra a nais iarda la no csao?

Qucn nc rcccdc c vai assin iao lcnio
Na Toscana cnirc iodos foi fanoso.
111 Acnas salvo csia do csquccincnio.

En Sicna, quc Ia rcgido odcroso,
Quando crdcu-sc a raiva florcniina.
114 Solcrla cniao, oljcio Iojc asqucroso.

A fana vossa iguala-sc lonina,
Quc florc c norrc. o sol, or qucn nasccra
117 Na icrra a rosira c a cor crcsia nofina."

Fcsondi-lIc. O dizcr icu cn nin gcra
Saudavcl Iunildadc c o orgulIo naia.
120 Essc, quc aonias, conia-nc qucn cra."

Dc Provcnzan Salvani" diz sc iraia.
Aqui sia, orquc Sicna clc cuidara
123 Tcr nas naos rcsunao dc alna inscnsaia!

CaninIa assin curvado, c nunca ara
Dcs quc a vida crdcu cis o casiigo
126 Dc qucn ianio solcrla sc cnircgara!"
349

Sc o quc dcnora aic final crigo
A cniicncia" cu dissc c crrado corrc,
129 Sulir nao odc c aqui nao acIa alrigo,

Sc una oraao icdosa o nao socorrc,
Duranic razo igual ao da cisicncia,
132 Cono ao naririo Provcnzan concorrc?"

Quando cra" iorna no augc da
influcncia,
Solrc a raa dc Sicna, sulicando,
135 Tcr anic o ovo Iunildc coniincncia,

Dc un anigo o rcsgaic rocurando,
Quc cra or Carlos cn risao dciido,
138 Trcncu angusiiado c niscrando.

Nao nais. nao sou, dc olscuro, conrccndido,
Mas ic Ia dc scr cn lrcvc isio clicado
Por filIos dcssa icrra cn quc Ias nascido.

142 Por iao lon fciio o ingrcsso lIc foi dado."

59. GuIcnc AdoIundcscI, scnIor dc Crosscio. Qucn fala c
o filIo Unlcrio, quc gucrrcou conira Pisa. 79. Odcs dc
Cullio, ccclcnic inior c niniaiurisia. 83. Funco dc
HoonIu, cclclrc niniaiurisia. 94-96. Gotto c CnuIuc,
cclclrcs iniorcs. Cioiio, disculo dc Cinaluc, sucrou o
ncsirc na sua aric. 97-98. Un Gudo c outo, Cuido
Cavalcanii sucrou a Cuido Cuinicclli na aric da ocsia. 121.
350
Poucnzuno Suuun, dc Sicna, scnIor nuiio odcroso, norio na
laialIa dc Collc cn 1269. 133-138. uundo cu cic., ara
olicr a lilcriaao dc un anigo risionciro dc Carlos d'Anjou,
clc sc IunilIou a cdir a csnola aos scus concidadaos.
351

CANTO XII

Os dos Poctus contnuun u uugcn. No uuncnto do ccuo
cstuo ntudos uuos cxcnos dc soIcIu custgudu. Un uno
ucn unto dos Poctus c os guu utc u cscudu quc soIc uo
conutncnto succssuo. Con u usu, dcos, uugu du tcstu dc
Duntc un dos PP.

A PAF, cono dois lois, quc o jugo unira,
Eu con cssa alna orcssa c iiiulcanic
3 Ia, cnquanio Virglio crniiira.

Eis dissc-nc. Dciando-a, scguc avanic.
Dcvc fazcr dc vcla c rcnos fora
6 Qucn qucr arca inulso dar consianic."

A caninIar disus-nc voz, quc csfora,
Ergucndo logo o coro, inda quc a ncnic
9 Na Iunildadc a nodcsiia acurvc c csiora.

Ja os cs acclcro c facilncnic
A Virglio aconanIo. dc orfia,
12 Sc nosira cada qual nais diligcnic.

icrra olIos inclina" cniao dizia
Para a jornada aligcirar aicnia
15 No solo, ondc o ncu asso aos icus c guia."
352

Assin cono na cana sc avivcnia
A ncnoria dos norios, insculindo
18 Inagcn, quc a cisicncia rcrcscnia,

Quc dc saudadc os coracs fcrindo,
icdadc rocnsos c icrnura,
21 Os vai ao ranio nuiia vcz ungindo.

Assin, con crfciao sullinc c ura,
Figuras via solrc aqucla csirada,
24 Quc solc, scrcando, cla aliura.

Via, a un lado, dos ccus rcciiiada
Das criaiuras a nais lcla c nolrc,
27 Qual raio, clo csao arrcncssada.

A visia, o ouiro, Driarcu dcscolrc
Dc rojciil cclcsic iransassado.
30 Cclido a icrra dcsncdido colrc.

Con Maric c Palas siava figurado
Tinlrcu, cn iorno ao ai dc arnas fornidos,
33 Vcndo o cano dc inigos alasirado.

Ncnrod olIos volvia csavoridos,
Junio fciiura incnsa, aos conanIciros,
36 Quc a Sanaar scguiran-no, dcscridos.

Nolc, con lraos vcrdadciros
353
Quc dor nos olIos icus aarccia,
39 Os filIos norios vcndo, quais cordciros!

Saul, a roria csada ic ciinguia
Solrc a nonianIa Cclloc naldiia,
42 OrvalIo ou cIuva ali nao nais caa.

louca Aracnc, iua facc afliia,
Dc aranIa aric cnirc os dcsiroos siava
45 Da icia, origcn da faial dcsdiia.

Nao nais a iua inagcn coninava;
Nun carro fogcs, Foloan crucnio,
48 furia oular, quc ic assonlrava.

Anosirava ainda o duro avincnio
Cono fcz Alcncon agar iao caro
51 nac o funcsissino ornancnio.

Mosirava nais cono flagcio raro
Scnaqucrilc no icnlo assassinado
54 Por filIos, quc dcvcran scr-lIc anaro.

Mosirava ianlcn Ciro dcgolado
E Tanris dizcndo accsa cn ira
57 Scdc iinIas dc sanguc, sc saciado!

A nuliidao dc Assrios quc fugira,
Mosirava ao vcrcn dc Holofcrnc a noric,
60 E o casiigo quc os assos lIcs scguira.
354

Via no o, nas cinzas Troia foric.
solcrla lion, a cdra dura
63 Mosirava a iua lancniavcl soric!

Quc ncsirc no inccl ou na csculiura
Posiuras, sonlras iais iraar udcra,
66 Pasno ao gcnio, quc aiinja a suna aliura?

Fcal ou noric ou vida aos olIos cra.
A vcrdadc nao viu na roria ccna
69 MclIor quc cu quando a cfgic a olIar siivcra.

A fronic cnionai, ois, dc orgulIo lcna,
filIos dc Eva, os olIos nao laiando
72 Ao caninIo, ondc acIais dcvida cna!

Mais anos no nonic caninIando
E no scu giro o Sol nais avanara
75 Do quc cu cuidava, alsorio conicnlando,

Quando aquclc, quc scnrc nc guiara
Dcsvclado, nc dissc. Ala a calca!
78 Nao ic cngolfcs! aicnio sc! rcara!

OlIa aquclc anjo quc caninIa rcssa
Ao nosso cnconiro. acala a icrra scia
81 Do dia o lavor ccrio c ouira conca.

Fcvcrcncia cn icu gcsio nanifcsia
355
Para o anjo viagcn scr rocio,
84 Nao volia o dia dc quc ouco rcsia."

Arovciiar do icno o lcncfcio
Era do Mcsirc a rcgra; c, ois, naqucla
87 Maicria nao lIc acIci dc olscuro o indcio.

Ja nos dcnanda a criaiura lcla.
Trajava lranco, a facc rcslcndia,
90 Qual, ircnulando, naiuiina csircla.

Draos alria c asas csicndia,
Dizcndo. Vindc! quc os dcgraus siao crio.
93 A jornada ja facil sc anuncia."

Faros cscuian cssa voz, or ccrio.
gcnic Iunana, ara o ccu nascida,
96 Por quc dccas do vcnio a un soro inccrio?

Inos rocIa, or dcgraus ariida.
Dc una das asas nc roou na fronic,
99 Proncicndo-nc roscra sulida.

Cono dirciia qucn sc crgucr ao nonic,
Dondc sc avisia a igrcja quc donina
102 A lcn rcgida ao c dc Fulaconic,

Scnic quc aos cs a ingrcnidadc inclina
Pcla cscada ialIada anics quc Iouvcssc
105 En livros c ncdidas a raina.
356

Adoa-sc o cndor assin; ois dcscc
Dc un crc'lo a ouiro a rocIa quc alicrosa
108 A un lado c ao ouiro augusio asso of'rccc.

Sulindo cn nclodia iao donosa
Hcut uuccs stu cscuianos,
111 Quc a voz, quc o diga c ouco vigorosa

Quao dif'rcnics os adiios quc cniranos,
Dos infcrnais! Aqui suavc canio,
114 La griios dc ira ouvindo caninIanos.

Vcnccndo csscs dcgraus do nonic sanio
Mais agil nc scniia. la no lano
117 Facil nunca a jornada fora ianio.

Eu dissc. Mcsirc, dc quc cso insano
Sinio-nc livrc, ois no csirciio asso,
120 Cono dc anics agora nao afano!"

Quando os PP quc inda icns cn vivo irao
Solrc a fronic" iornou-nc sc aagarcn,
123 Cono nao Ias dc icr nais cnlarao,

Scgundo o icu dcscjo os cs andarcn
Scniiras scn fadiga, c aic gozando
126 Dclciic, ara a aliura ao caninIarcn."

Cono o quc iraz, na raa asscando,
357
Cousa, quc ignora, na calca osia,
129 E, or vcr sinais dc ouircn, susciiando,

nao cdc socorro; cla, cn rcsosia,
Procura, acIa, un scrvio assin rcndcndo,
132 A quc a visia nao odc scr disosia.

Assin, da dcsira os dcdos csicndcndo,
ConIcci quc das lciras, quc o anjo alrira,
Siavan soncnic scis rcnancsccndo.

136 Sorriu-sc o Mcsirc, quc o ncu gcsio vira.

25-27. Vu, u un udo cic., Lucifcr, o anjo quc sc rclclou conira
Dcus. 28. Hucu, giganic quc sc rclclou conira Juiicr c foi
fulninado. 31. Mutc, Puus c TnIcu (Aoo}, quc
doninaran os giganics rclcldcs. 34-35. Ncnod cic., quc na
lancic dc Scnaar, concou a consiruao da iorrc dc Dalcl.
37. NoIc, dcsrczando Laiona or icr csia soncnic dois filIos,
quando cla iinIa dozc, or casiigo foran iodos norios or
Aolo c Diana. 40-41. Suu, rci dc Isracl, dcrroiado cn
Cclloc, suicidou-sc. 43-45. Aucnc, icndo dcsafiado Mincrva
ara salcr qucn nclIor iccia, foi or csia iransfornada cn
aranIa. 47. HoIoun, filIo dc Salonao, oriniu o ovo dc
Isracl no scu rcinado c foi olrigado a fugir cn conscqucncia dc
rcvolia oular. 50. Acncon, naiou a roria nac Erifilcs,
ois csia, ara ganIar un colar dc ouro, Iavia rcvclado o
cscondcrijo do scu narido Anfiarau aos ininigos. 53.
ScnuqucIc, rci dos Assrios, foi norio clos filIos. 55-57.
Tuns, rainIa dos Massagcias, icndo vcncido Ciro, o nandou
naiar nun odrc cIcio dc sanguc, dizcndo. Sacia-ic dc sanguc,
nonsiro. 59-60. Hoocncs, gcncral assrio, norio or Judiic
duranic o siio da cidadc dc Dciulia. 61-63. Tu ou on,
358
dcsiruda clos grcgos. 80. A tcu scxtu, a Iora scia, ncio-
dia. 102. HuIucontc, onic dc Florcna.
359

CANTO XIII

CIcgun os Poctus uo scgundo conutncnto, no quu cstuo os
ccudocs quc cxun o ccudo du nucu. Os nucosos tcn os
oIos cosdos con o dc uunc. Entc ccs cstu Suu, scnIou
dc Scnu, con u quu Duntc uu.

DA cscada ao ioo Iavanos cIcgado,
Ondc, ouira vcz coriado, o nonic csirciia,
3 Quc alna solc, ciando o scu ccado.

Cono a rincira, ouira cornija fciia
Circundava a colina, so dif'rcnic
6 En quc a un arco ncnor cla sc ajciia.

Fclcvo, fornas, cono a rcccdcnic,
Nao nosira. c, lisa solrc a cscara a cnirada,
9 Lvida cor a cdra icn soncnic.

Sc a rcscna dc algucn fossc cscrada,
Quc nos rcsic consclIo" diz ncu Cuia
12 Tcno quc fiquc a cscolIa rciardada."

Os olIos ara o sol dcois crguia,
E, solrc o c dirciio sc firnando,
15 Para a csqucrda girava c sc volvia.

360
Tu, dc qucn iudo fio, o lunc lrando
No caninIo conduz-nos quc sc of'rccc
18 Cono o cigc o lugar" dissc guiando!

Faiando, o icu calor o nundo aquccc.
Sc noiivo nao surgc dc cnlarao,
21 Dc conduzir-nos icu fulgor nao ccssc!"

Vcncido cn lrcvc inIanos csao,
Quc or nilIa na icrra calculanos,
24 Porquc o dcscjo csiinulava o asso.

En dirciiura a nos voar julganos
Invisvcis csriios, cIanando
27 Dc anor ncsa cn lcidos rcclanos.

A voz rincira quc assou voando,
Vnun non IuIcnt rofcriu sonora
30 E ainda nuiio alcn foi rciicrando.

Mas anics dc crdcr-sc clo ar fora,
Ouira accrcou-sc. Orcsics sou!" dizia;
33 E aariou-sc igualncnic scn dcnora.

Quc vozcs csias sao, Mcsirc?" inquiria.
Mas, acnas falara, cis vcn icrccira.
36 Anai inigos vossos!" cu lIc ouvia.

Punc csic crc'lo a cula iraiocira"
O Mcsirc diz da invcja; o aoiic alica
361
39 O anor, quc os rigorcs lIc aligcira.

Conirario son, orcn, o frcio indica.
Anics quc aiinjas do crdao a cnirada,
42 Tcras dc ouvi-lo; c disio ccrio fica.

Tcn ora a visia ara alcn fiiada;
Dc csriios, ao longo do alio nuro,
45 Asscniados vcras sona avuliada."

Mais quc dc anics cniao a visia auro;
Alnas disiingo, quc cnvolvian nanios,
48 Quc a cor iniian do cnIasco duro.

Un ouco avanic ouvi dc cs'riios ianios
A voz lradar. Por nos orai, Maria,
51 Pcdro, Migucl c iodos os nais Sanios!"

Na icrra Ioncn iao fcro nao scria,
Quc nao scniissc o coraao ungido
54 En vcndo o quc aos ncus olIos sc of'rccia.

Accrquci-nc or scr nais disiinguido
Dc cada sonlra o ncncar c o gcsio.
57 Pclos olIos dor alvio Ici iido.

Eniao foi clarancnic nanifcsio
Quc cnirc si, uns aos ouiros sc arrinavan,
60 Todos cdra, cn scu cilcio ncsio.

362
Assin os olrcs ccgos ncndigavan
Nos dias dc Pcrdao da igrcja oria,
63 Muiuancnic as calcas cncosiavan;

Pois a icdadc o coraao nos coria,
Quando ao son das alavras sc acrcsccnia
66 Da visia a aao quc o ciio dcsconforia

E cono o sol aos ccgos nao sc osicnia,
Assin ianlcn s sonlras quc alivia,
69 Nao nais do ccu a luz olIos alcnia.

Fio dc fcrro as alclras rcndia
A iodas, cono ao gaviao sclvagc
72 Para donar-lIc a condiao lravia.

Cuidci, sc andassc, lIcs fazcr ulirajc,
LIcs vcndo as faccs c oculiando a ninIa.
75 E o Mcsirc olIci cn iaciia linguagc.

E o Mcsirc, lcn salcndo o quc convinIa,
Anicciou-sc logo ao ncu dcscjo
78 E dissc. Arguio sc, c fala asinIa."

Virglio caninIava ncsic cnscjo
Do lado, ondc cornija falia anaro;
81 Dali cair sc odc c o risco cu vcjo.

As alnas do ouiro lado cran; rcaro
Quc dos olIos a Iorrida cosiura
363
84 Provoca ranio coioso c anaro.

Volici-nc c dissc. alnas, quc a vcniura
Dc vcr icrcis ao ccrio o ccclso Lunc;
87 Dc quc soncnic o vosso anclo cura,

Dissolva a Craa cn vos iodo o ncgrunc
Da conscicncia c ncla nanar faa
90 Da ncnic o rio cn lnido corrunc!

Conccdci-nc o quc nais nc saiisfaa.
Dizci-nc qual dc vos laiina Ia sido;
93 Dc cu salc-lo algun lcn ialvcz lIc nasa."

Por airia, irnao, so Icnos conIccido
A cidadc dc Dcus. dizcr quiscsic
96 Pcrcgrina na Iialia Iaja vivido."

Dc nin rcnoia a voz arccc dcsic,
Quc assin dissc; c orianio, asso avanic
99 Por salcr ccrio a qucn aicnao rcsic.

E una scnIora cnirc as nais vi, quc, disianic,
Aguardava-nc. E cono cu a disiinguia?
102 Qual ccgo, alava o ncnio ra dianic.

Tu, quc ara sulir cnas" dizia
Qucn fosic, ondc nasccsic diz. ic inloro,
105 Sc c iua voz quc, Ia ouco, rcsondia."

364
Fui dc Sicna" iornou con csic cIoro
Os gravcs crros dc crvcrsa vida,
108 E a Dcus quc sc nos dc, clcncnic, coro.

CIanci-nc Saia, nas nao fui salida.
Mais dclciic nc dcu o alIcio dano
111 Do quc a diia a nin roria conccdida.

E or quc nao rcsunas quc ic cngano,
Sc fui louca vcras clo quc digo.
114 Ja no dcclnio do vivcr Iunano

Eu cra, quando a rclaicr o ininigo
En Collc os ncus aircios cancaran;
117 A Dcus roguci quc lIcs nao fossc anigo.

Dcsiroados, fuga sc lanaran,
E a nin, quc csiava aquclc iransc vcndo,
120 Indizvcis razcrcs nc iornaran,

En nodo, quc aircvida, olIos crgucndo,
Nao nais Dcus icnIo!" conira o ccu griiava
123 Qual nclro, insianics dc lonana icndo.

Con Dcus quis az, nas quando ja iocava
Da vida o icrno; c ainda nao udcra
126 A dvida solvcr, quc nc oncrava,

Sc Pcdro PciiinanIo nao sc Iouvcra,
Nas sanias ocracs dc nin lcnlrado.
365
129 En rol ncu, caridadc o conovcra.

Mas qucn cs, quc nos icns inicrrogado,
Quc csiando, crcio, dc olIos nao iolIidos
132 E rcsirando indagas nosso csiado?"

OlIos" dissc icrci ianlcn ccrzidos,
Porcn or ouco icno; quc da invcja
135 No nundo Iao sido rara vcz iorcidos,

Maior rcccio o ciio nc dardcja
Dc ouiro iorncnio; c ianio nc angusiia,
138 Quc o scu fardo a scniir cuido ja sicja."

Mas qucn ao nonic" nc iornou ic guia,
Pois dc voliar ao nundo icns ccricza?"
141 Qucn icnIo ao lado c voz nao ronuncia.

Inda vivo; c, ois fala con franqucza,
Alna clciia, sc qucrcs quc os cs nova
144 En rol icu la na icrra con rcsicza."

O quc dizcndo csias, cousa c iao nova
Quc or nin rogucs fcrvorosa co,
147 Pois da divina dilcao das rova.

E clo quc ic ncrcccr nais rco
Sulico-ic. ao isar icrra ioscana
150 Ao ncu nonc cnirc os ncus aviva o arco.

366
Tcras dc vc-los cnirc a gcnic insana,
Quc cscra cn Talanonc, nas cono anics,
Quando luscava as aguas do Diana.

154 Mor cngano Ia dc scr dos alniranics."

29. Vnun non IuIcnt, c a frasc quc Maria dissc a Jcsus ara
inciia-lo a fazcr o nilagrc da iransfornaao da agua cn vinIo.
32. Ocstcs sou, Orcsics ara salvar Pladcs, condcnado
noric, arcscniou-sc cn scu lugar. 36. Anu ngos uossos,
v. Evang. S. Maicus V. 44-51. Po ns ous cic., rccc.
109. Suu, scncnsc, casada con CIinigaldo Saraccni. 116.
En Coc, ondc os scncnscs foran dcrroiados clo florcniinos.
Saia rcjulilou-sc disso, ois cra ininiga do scnIor dc Sicna,
Provcnzano Salvani. 127. Pcdo PcttnunIo, norio cn fana
dc saniidadc. 151-154. A gcntc nsunu, os scncnscs. Tcndo
clcs conrado Tclanonc, qucrian iransfornar cssa cidadc cn
orio dc nar, nas nao foi ossvcl dcvido insalulridadc do
clina. Nao iivcran ciio ianlcn na dcscolcria dc un rio
sulicrranco quc dcvia assar dclaio dc Sicna c quc cIanaran
Diana. Mais do quc ouiros scrao cnganados os alniranics.
367

CANTO XIV

Duntc conucsu con outus unus dc nucosos. Hcsondcndo o
Poctu u unu cguntu dc Hnc dc CuIo, ntcucn Gudo dc
Ducu, nccundo contu us cdudcs dc Toscunu c uncntundo,
dcos, u dcgcncuuo dus unus noIcs dc HonunIu. Os
Poctus ouucn uozcs quc cnIun csdos nos quus o ccudo
du nucu o custgudo.

ESTE qucn c ao nosso nonic vindo,
Scn icr-lIc a noric as asas dcsaiado,
3 Os olIos, quando qucr, fccIando c alrindo?"

Ignoro; nas vcn dc ouiro aconanIado.
Tu, quc cs nais crio, a crguniar conca,
6 E, ara nos falar, nosira-lIc agrado."

Dc dois cs'riios junio sc cndcrca
A nin dcsia aric a voz. siao-nc a dirciia,
9 Cada un ara iras ala a calca.

alna" dissc-nc una quc, na csirciia
Prisao cororca ainda, aos ccus asccndc,
12 Da-nos consolo, caridadc afciia.

Qucn cs c dondc vcns? Porquc nos rcndc
Pasno noiando a Craa, quc ic anara,
368
15 Poricnio quc ningucn viu, ncn conrccndc."


Tornci-lIc. Na Toscana sc dcara
Fio, quc lroia cn Falicrona cscasso
18 E nunca, nilIas ccn corrcndo, ara.

Esic coro dali conduzo lasso.
Dizcr qucn sou discurso vao scria.
21 Mcu nonc inda nao soa cn largo csao."

Sc lcn ic cnicndo" assin nc rcsondia
A sonlra, quc anics dc ouira cu iinIa ouvido
24 Ao Arno o dizcr icu sc rcfcria."

Por quc" lIc aialIa a ouira clc
cscondido
Nos icn do rio o nonc vcrdadciro?
27 Cousa Iorrvcl sc cnccrra cn scu scniido?"

Dissc-lIc a sonlra, quc falou rinciro.
Nao sci; nas fora lcn fcliz o insianic,
30 En quc o nonc crca ao valc iniciro.

Dcs quc nascc la ondc c rcdundanic
Dc aguas a scrra quc o Pcloro unira,
33 Nouiras arics, orcn, ouco alundanic,

Aic quc o nar do scu iriluio aufira
Fcaro ao quc no scio o ccu lIc suga,
369
36 E vida assin ra novos rios iira,

Todos ali viriudc Iao osio cn fuga,
Qual vlora ininiga, ou or cfciio
39 Do clina, ou or noral, quc o lcn rcfuga.

Naiurcza or vcios sc Ia dcsfciio
Na gcnic dcssc valc inuro,
42 Cono dc Circc aasccniada a jciio.

Cava o rio rinciro o lciio cscuro
Enirc orcos nais di'nos dc loloia
45 Do quc dc cilo, cn quc Iaja Iunano auro.

Daiando, acIa dc gozos no aljcia,
En quc o furor fora nao sc iguala,
48 E, cono or dcsdcn, lusca ouira ncia.

Essa naldiia c dcsgraada vala
Tanios nais cacs cn lolos vc iornados
51 Quanio nais corrc c nais caudal rcsvala.

Incrgc cn rincios nais rasgados,
Ondc cnconira raosas iao nanIosas,
54 Quc os laos nais suiis fican frusirados.

Do orvir dirci cousas csaniosas,
E qucn nc ouvir conscrvc na lcnlrana
57 Vcrdadcs quc Ia dc vcr lcn dolorosas.

370
Tcu ncio os lolos a caar sc lana
Dcssc rio naldiio solrc a riva.
60 Enquanio os nao dcsiroa nao dcscansa.

A carnc sua vcndc, csiando viva,
Cono rcscs dcois naia-os crucnio;
63 Muiios da vida c a si da gloria riva.

Da irisic sclva sai sanguinolcnio
E a dcia, ial quc ainda aos nil anos
66 Tornar nao Ia dc ao riniiivo asscnio."

Cono, ao rcssagio dc fuiuros danos,
Mcrcncorio sc nosira o inicrcssado,
69 Ondc qucr quc a foriuna urda os cnganos;

Assin o ouiro csriio. voliado
Para cscuiar sc Iavcndo, sc cnirisiccc,
72 Dcois quc icvc o socio icrninado.

Cono salcr scus noncs cu quiscssc,
Ouvindo aquclc, ao ouiro o gcsio vcndo,
75 A crgunia cnirc rogos sc ofcrccc.

O quc falara rcsondcu dizcndo.
Pcdcs quc cu, ronio, quanio anclas faa,
78 A insiancia ninIa cn ouco arco icndo.

Mas cono cn ii dc Dcus iransluz a Craa,
Nao ic Ia dc scr Cuido dcl Duca csquivo
371
81 Tanio, quc o icu qucrcr nao saiisfaa.

Da invcja o fogo ardcu cn nin iao vivo,
Quc ao vcr sorriso dc ouircn no scnllanic,
84 En ncu rosio o lilor cra crcssivo.

Scncci. colIo o fruio rcugnanic.
OI! or quc, raa Iunana, o quc rcclc
87 Qualqucr ariilIa alncjas ofcganic?

Esic foi Finicri. csiava nclc
Dos Calloli o rinor. ao nonc Ionrado
90 Hcrdciro nao dciou quc a gloria zclc.

Nao so rolc sua icn faliado,
Enirc o Po c a nonianIa, o nar c o Fcno
93 O lcn ara a vcrdadc c o razcr dado;

Pcla cicnsa anlidao dcssc icrrcno
Alasiran iudo alrolIos crigosos.
96 Quando ciirar sc odc un ial vcncno?

Ondc Mainardi c Lizio csiao fanosos?
Qual dc Carigna c Travcrsaro o fado?
99 FonanIois lasiardos dcslriosos!

Quando un Falro sc icn noliliiado,
Cono cn Facnza un Fosco Dcrnardino,
102 Varas gcniis dc ironco dcfinIado!

372
O ranio ncu nao julgucs ouco di'no,
Sc con Cuido dc Praia rcncnoro
105 O conanIciro nosso, Azzo Ugolino;

Sc Frcd'rico Tignoso c a rolc cIoro;
Solarcs dc Anasiagi c Travcrsara,
108 Scn Icrdciros ciinios, sc cu dcloro,

Cavalciros c danas, gloria rara,
Quc insiravan anor c coricsia
111 Na icrra, quc a viriudc dcsanara!

Cai cn runas, Drciiinoro nia!
En ii vivcr iua gcnic nao quiscra;
114 Con nais ouiras, icncndo o nal, fugia.

Dcn faz Dagnacaval. rolc nao gcra,
Casirocaro faz nal c ior Cnio
117 Quc a iais condcs da vida o lunc dcra.

Os Pagani irao lcn, quando o Dcnnio
Dcia-los; nais nao odcn nonc uro
120 Ja nunca ossuir no solo ausnio."

Ugolin Faniolin, ficou scguro
Da fana iua o lusirc; ois ja agora
123 Nao icras filIos ra iorna-lo cscuro.

Podcs, Toscano, rosscguir cnlora.
Pranio, nais quc discursos, nc dclciia;
373
126 Lcnlrando a airia, o coraao nc cIora."

O asso as alnas na vcrcda csirciia
Ouvian-nos, silcncio clas guardando.
129 Era a jornada con ccricza fciia.

Ja ficaranos sos, avanic andando,
Eis lrada voz nos arcs dc rccnic;
132 Vcloz, qual raio, vinIa a nos cIanando.

Qucn nc cnconirar nc naic inconiincnii"
E fugiu qual irovao quc disiancia
135 Sc o vcnio a nuvcn rasga dc rccnic.

O icrrvcl clanor ccssado Iavia,
Con ncdonIo fracasso cis ouira lrada,
138 Cono un irovao quc a ouiro succdia.

Aglauro sou, cn rocIa iransfornada"
E a Virglio accrcar-nc cniao qucrcndo,
141 Dci, nao avanic, un asso airas na csirada.

Tranquilo o ar or ioda aric vcndo,
Esic c" falou-nc o Mcsirc o duro frcio,
144 Quc os Ioncns dcvc csiar scnrc conicndo.

Mas vos nordcis a isca cn irisic cnlcio
E o rsiino ininigo do anzol iira.
147 Dc conicr ou ungir quc valc o ncio?

374
O ccu vos cIana, cn iorno dc vos gira,
Eslcndorcs cicrnos vos nosirando;
Mas a visia, cnlcvada, a icrra nira,

151 E qucn vc iudo cniao vai casiigando."

17. Ho quc Iotu cn Futconu, o Arno. 32. Pcoo,
rononiorio siciliano. 42. Ccc, scrcia quc iransfornava os
Ioncns cn aninais. 58. Tcu ncto, Fulcicri dc Calloli, ncio dc
Finicri, quc foi odcsi" dc Florcna crscguiu o ariido dos
Dancos, ao qual Danic cricncia. 80. Gudo dc Ducu, scnIor
dc Dcriinoro, na FonanIa. 88. Hnc dci Paolucci, scnIor dc
Calloli. 97 c scg. Munud c Lzo, Cugnu c Toucsuo,
FuIIo, Fosco Hcnudno, Gudo dc Putu, Azzo Ugono,
Fcdcco Tgnoso, Anustug c Tuucsuu, scnIorcs c fanlias da
FonanIa noiavcis or coricsia c gcncrosidadc. 115-117.
Hugnucuuu, Custocuo, Cono, cidadcs da FonanIa cujos
scnIorcs cran naus. 118. Pugun, nolrc fanlia dc Facnza,
da qual fazia aric Mainardo (Inf. XXVI, 49-51} alcunIado o
dcnnio clas suas crucldadcs. 121. Ugon Funton, gcniil-
Ioncn dc Facnza. 133. ucn nc cncontu nc nutc
ncontncnt, alavras ronunciadas or Cain dcois dc icr
assassinado o irnao Alcl. 139. Aguuo, filIa dc Ercicro rci
dc Aicnas, foi iransfornada cn cdra or Mcrcurio, or icr
invcja da irna Ersc quc cra anada clo dcus.
375

CANTO XV

Cundo u notc, os dos Poctus cIcgun uo tccco conutncnto.
A Duntc, cn cxtusc, uc cxcnos dc nunsuctudc c nsccdu.
Votundo u s, cncontu-sc ncso nun uno quc oIscuccc o u c
ncdc u usuo.

QUANTO caninIo faz da icrcia Iora,
No giro scu, a luninosa csfcra,
3 Scnrc a novcr-sc qual criana aurora,

Tanio, ara acalar o curso, cscra
O sol, c ara dar iardc cnirada.
6 La vcscras, aqui ncia-noiic cra.

Dc luz nc csiava a facc cniao lanIada;
Porquc, cn iorno nonianIa rosscguindo,
9 Do ocaso cn dircao ia a jornada,

Quando, nais vivo rcslcndor fulgindo,
Ofuscado fiquci nais do quc danics.
12 Dcssc oricnio a aao asnci scniindo.

Acina dc ncus olIos, or insianics,
As naos alcci sonlrciro, quc anicara
15 O nor cccsso aos raios dcslunlranics.

376
Assin cono dc csclIo ou linfa clara
Fcssalia a luz dc cnconiro oosia aric,
18 Sulindo logo aos, cono laiara;

Da linIa vcriical nao sc disaric,
Una disiancia igual scnrc nanicndo,
21 Cono nos nosira ccricncia c aric.

En frcnic luz, assin, sc rcfrangcndo,
Tao cnciranic a visia nc fcria,
24 Quc a dirigi a un lado, olIos volvcndo.

Qual c" ao Mcsirc anado cniao dizia
Aquclc oljcio, quc nc ofusca ianio
27 E ao nosso cnconiro, ao arcccr, sc cnvia?"

Quc inda ic ofusquc nao ic nova csanio
A cclcsic fanlia" nc Ia iornado.
30 Falar-ic vcn un ncnsagciro sanio.

A vcrcs con dclcia aarclIado
Scras cn lrcvc un lunc rcfulgcnic,
33 Quanio scr odc ao cnic Iunano dado."

Accrcados ao anjo, alcgrcncnic
Nos dissc. Aqui assai, ncnos cnosa
36 Sulida ncsia cscada csia aicnic."

Andando, airas caniar cn voz donosa
Hcut Msccodcs nos ouvinos
377
39 E Eulia na viioria gloriosa",

Para cina, orianio, nos sulinos;
E cu das vozcs do Vaic cogiiava
42 ColIcr rovciio, cnquanio sos nos inos.

E, nc voliando, assin lIc crguniava.
O quc Cuido dcl Duca nos dizia,
45 Quando cn lcns nao arivcis nos falava?"

Do scu vcio ior" iornou salia
Os danos; nao sc csiranIc, sc o acusando,
48 Do nal quc fazcr ossa rcvcnia;

Porquc, do nundo os lcns vos dcscjando,
A quc ariilIa iodo o arco iira,
51 Ardc a invcja, susiros rovocando.

Mas, sc a csfcra inorial vossa alna asira,
Lcvaniando-sc o anclo qucla aliura,
54 Essc icnor no ciio voz cira.

Tanio nais la cad'un goza vcniura,
Quanio or nuiios cla nais sc csicndc,
57 Quanio nais caridadc la sc aura."

O cnicndincnio" cu digo ora
conrccndc
Mcnos do quc anics dc cu ic Iavcr falado;
60 ncnic ora nor duvida dcsccndc.
378

Cono un lcn, quc c dc nuiios ariilIado,
A cada osscssor da nais riqucza
63 Do quc sc a ossc fora aroriado?"

Tcu sriio" rclica na rudcza
Das cousas icrrcais siando incrgido,
66 Vc ircvas ondc a luz icn nais clarcza,

Essc incfavcl lcn, no ccu frudo,
Infindo, ara o anor, corrcndo dcscc,
69 Qual raio a coro lucido c olido.

Sc ardor acIa nais vivo, nais sc of'rccc;
Quanio nais caridadc csia fulgindo,
72 Viriudc cicrna nais solrc cla crcscc.

Quanio nais vai a nuliidao sulindo,
Mais anar odcn, nais a anor sc alican,
75 Dcn cono csclIo, un no ouiro rcflciindo.

Sc crsisiindo as duvidas ic fican,
Has dc vcr Dcairiz. da salia ncnic
78 Fazao cscuiaras, quc iudo clican.

Para aagarcs, ois, sc diligcnic.
As cIagas cinco, quc inda cn ii siou vcndo.
81 Ha dc ccrra-las coniriao ungcnic."

Quando cu ia dizcr Mcsirc, conrccndo
379
No crculo cis cnciro incdiaio.
84 Calci-nc, a visia alucinada icndo.

Julgava cniao, dc una visao no raio,
Eiaiico, quc cn icnlo sc nosirava
87 Muliidao grandc, dc oraao no aio.

Con icdoso scnllanic, cnirada csiava
Mciga nairona. filIo ncu qucrido,
90 Por quc assin roccdcsic?" inicrrogava.

Eu c icu ai, con anino dorido,
Tc luscanos." E cono sc calara,
93 Logo a visao fugiu-nc do scniido.

Dcois dc ouira no rosio sc dcara
Pranio accrlo, quc nagoas anuncia
96 Dc qucn dc ira no inccndio sc inflanara.

Sc nandas na cidadc" assin dizia
Por cujo nonc os dcuscs conicndcran
99 E ondc a luz da cicncia sc irradia,

Punc os lraos, quc nios, sc aircvcran,
Pissiraio, a csirciiar a filIa iua!"
102 Elc, a qucn vozcs iais nao conovcran,

Tranquilo rcsondia csosa sua.
O quc farcnos a qucn nal nos qucira,
105 Sc ira ao anor corrcsondcr iao crua?"
380

Vi dcois nuliidao, quc a raiva accira.
A cdradas nancclo assassinava,
108 Dradando norra! norra! carniccira.

A dolorida fronic dclruava,
Ja nal fcrido, o nariir ara a icrra.
111 Porias ao ccu os olIos scus iornava,

Pcdindo a Dcus, naqucla Iorrvcl gucrra,
Quc aos scus crscguidorcs crdoassc.
114 Fiso icdoso os olIos lIc dcsccrra.

Quando cn ninIa alna o ciasc dcsfaz-sc,
ConIcci quc no sonIo aarccia,
117 Nao da ficao nas da vcrdadc a facc.

Virglio, a qucn ialvcz cu arccia
Honcn, quc o sono dcia dc rccnic,
120 Por quc csias vacilanic?" nc inquiria.

Tcns ncia lcgua andado ccriancnic
Con iiiulanic c, dc olIos cados,
123 Cono qucn dcssc ao vinIo ou sono a ncnic."


Vou cor, ncu lon ncsirc, aos icus
ouvidos"
Tornci quanio os ncus olIos conicnlaran,
126 Quando os joclIos iinIa cnfraquccidos."
381

Sc nasc'ras ccnio a facc ic oculiaran"
Dissc Virglio oculios nao scrian
129 Pcnsancnios, quc, Ia ouco, ic cnlcvaran.

As inagcns, quc Ias visio, ic induzian
guas da az a rccclcr no ciio,
132 Quc as fonics crcnais dos ccus cnvian.

Nao crguniara, cono qucn dc fciio
Soncnic vc or olIos, olcccados
135 Quando o coro da noric jaz no lciio;

Mas or scrcn icus cs nais arcssados.
Eciiar assin cunrc os rcguiosos,
138 Quc sc csquivan aao siando acordados."

Nas Ioras vcscriinas rcssurosos
Andavanos, os olIos alongando,
141 Do sol cadcnic aos raios luninosos,

Eis ouco a ouco, un funo sc clcvando.
Sc condcnsa anic nos, qual noiic, cscuro;
Alrigo ali dc iodo nos faliando,

145 A visia nos iolIcu, iolIcndo o ar uro.

1-5. uunto cunnIo cic., faliavan ircs Ioras ara o ocaso, ois
o Pocia noia quc dcvcria iranscorrcr ianio icno ara o r do
sol quanio iranscorrc cnirc o rincio do dia aic a Iora icra.
382
6. Lu ucscus cic., no Purgaiorio faliavan ircs Ioras ara o
ocaso, cran vcscras; na Iialia cra ncia-noiic. 16-21. Assn
cono cic., o ocia dcscrcvc o rcflciir-sc da luz quc laic solrc
un csclIo ou na agua, no qual o angulo dc rcfraao c igual ao
angulo dc incidcncia. 38. Hcut nsccodcs, Evang. S.
Maicus V, 7. 80. As cIugus cnco, os cinco PP, quc ainda
Danic icn na icsia. 89. Mcgu nutonu, Maria Virgcn, a qual
icndo crdido o scu filIo, cnconirando-o dcois dc ircs dias, o
rcrccndc con nansuciudc. 94. Dc outu cic., a nulIcr dc
Pissiraio, rncic dc Aicnas, cdiu ao narido vingana conira
un jovcn quc lcijara ullicancnic a sua filIa. 107. A
cdudu nunccIo ussussnuuu, Sanio Esicvao quc foi
acdrcjado cla nuliidao.
383

CANTO XVI

Scnc uo udo dc Vgo, Duntc contnuu u uugcn. Dcnso uno
cnuouc os ucundos. Entc ccs cstu Muco LonIudo, o quu
uncntu os tcnos, quc cun Ions c ugou cuun nuus. Duntc
cguntu dc quc dccndc cssu nutuuo, c Muco csondc quc u
couuo dos tcnos nouos occdc do nuu goucno do nundo c
csccuncntc du conusuo cntc o odc cstuu c o odc
tcnou.

SOMDFA dc infcrno c noiic carrcgada,
En quc o ccu dc un so asiro nao sc aclara,
3 Dc nuvcns, quanio o odc scr, ioldada,

Vcu iao grosso ao ncu rosio nao lanara,
Ncn, ao coniacio, fora iao ungcnic,
6 Cono o funo, quc ali nos rodcara.

FccIados iinIa os olIos ioialncnic.
Ficl o salio socio, nc acudindo,
9 Dcu-nc cn scu onlro arrino diligcnic.

Qual ccgo, quc ao scu guia vai scguindo
Por sc nao iransviar, corrcr crigo,
12 Ou sofrcr noric, dc cnconirao caindo,

Tal cu or aquclc ar cscuro sigo,
384
Aicnio ao Mcsirc ncu, quc rcciia.
15 Cuidado! Nao ic afasics! Vcn conigo!"

Eniao vozcs ouvi; nc arccia,
Quc az, niscricordia sulicavan
18 Ao Cordciro, quc as culas alivia.

Por Agnus Dc suavcs concavan,
A lcira cra una so cono a ioada,
21 Consonancia cnirc si iodas as guardavan.

Por qucn csia oraao, quc ouo, c caniada?"

Pcrgunici. Dissc o Mcsirc. lon quc o
arcndas.
24 Assin da ira a cula c niiigada."

Qucn cs ara quc a ncvoa nossa fcndas
E assin falcs, qual viva criaiura,
27 Quc inda o icno calcula or calcndas?"

Dissc una voz do fundo na ncgrura.
E Virglio falou. Fcsondc c cora
30 Sc or aqui sc solc ara a aliura."

alna, quc" dissc cu a graa inlora
Dc ir a Qucn ic criou nais ura c lcla,
33 MaravilIa ouviras, scguc-nc cnlora."

Aic ondc for dado" iornou-nc cla
385
Irci, c, sc ic vcr nao dcia o funo,
36 Nos iornara ronquos a loqucla."

Nas naniilIas, quc a noric acala, ao suno
Asscnio" conccci ora nc alicio,
39 Do infcrno icndo vindo clo runo.

Sc Dcus crniic, dc londadc cIcio,
Quc a diia cu gozc dc lIc vcr a coric
42 Por csic, Iojc dc iodo csiranIo, ncio,

Fcvcla-nc qucn fosic anics da noric
E qual nos dcva scr a nclIor via.
45 Cuiaras nossos assos dcsia soric."

Fui Lonlardo c dc Marco o nonc Iavia;
O nundo c'rincnici, fciios anando,
48 Pclos quais ningucn nais Iojc orfia.

A sulir lon caninIo vais irilIando."
Falou-nc assin c acrcsccniou. E rogo
51 Inicrccdas or nin, ao ccu cIcgando."

Quanio nc cdcs" lIc rclico logo
Juro fazcr, nas acIo-nc orinido
54 Por duvida a quc anclo dcsafogo.

Era sinlcs; ic ouvindo, icn sulido
A dulo grau, c assin nc iorna ccrio
57 Do quc Ici aqui c nouira aric ouvido.
386

O nundo dc viriudc csia dcscrio;
Tcns solcja razao, quando o lancnias,
60 Ina dc nal, dc vcios c colcrio.

Dizc-nc a causa, sc na causa aicnias?
Salcndo-a, aos ouiros rcvcla-la qucro;
63 Vira do ccu ou la na icrra a asscnias?"

Susiro cn quc sc crinc do sinccro
Con Iu, do ciio cala. Irnao rosscguc

66 Quc o nundo c ccgo cn ii lcn considcro.

Vos, os vivos, julgais o ccu cnircguc
Dc ioda causa, a iudo assin novcndo
69 Por ncccssaria lci, quc o nundo scguc.

Dcsia aric o livrc arlirio fcncccndo,
Ao Ioncn nao coulcra o quc ncrccc,
72 No lcn razcr, no nal dor rccclcndo.

Princira insiraao aos aios dcscc
Do alio; a iodos nao; nas quando o diga,
75 No nal, no lcn a luz nao vos falccc.

Livrc scndo o qucrcr, qucn sc afadiga
E a rincira viioria do ccu goza,
78 Vcnccra iudo, sc cn qucrcr rossiga.

387
Naiurcza nclIor, nais odcrosa
Vos sujciia a quc cria c vos conccdc
81 Mcnic, quc ao ccu nao rcndc-sc Iunildosa.

Sc a causa, quc do lon caninIo arrcdc
O nundo cn vos a icndcs crsisicnic;
84 Elorarci, ficl, o quc succdc.

Alna surgc das naos do Onioicnic
Quc, inda anics dc nascida, lIc sorria
87 Qual ncnina, quc ri, cIora, inoccnic.

Ingcnua c sinlcs, cla so salia
Dc un Dcus lcni'no scr nciga fciiura,
90 E a iudo, quc a dclciia, sc volvia.

Dos nais frvolos lcns rcndc-a a doura,
E, dclcs nanorada, aos lIcs corrc,
93 Sc guia ou frcio o anor lIc nao scgura.

Nas lcis consisic o frcio, quc a socorrc;
Fci foi nisicr, quc, ao ncnos, accriassc
96 Da cidadc dc Dcus cn vcr a iorrc.

Lcis Ia, nas nao qucn lcis cccuiassc;
Funina cssc asior quc os nais rcccdc,
99 Mas a unIa fcndida nao lIc nascc.

E vcndo a grci quc o rorio guia a cccdc
En alncjar os lcns quc nais dcscja,
388
102 Ncsics sc cngolfa c nais ncn qucr ncn cdc.

Porianio, orquc nau govcrno vcja,
Fica o nundo dc culas inquinado,
105 Nao orquc cn vos a corruao csicja.

Dcns solrc o nundo Iavcndo dcrranado,
TinIa Fona dois sois, quc aluniaran
108 O caninIo dc Dcus c o do Esiado.

Un ao ouiro aagou, c sc ajuniaran
Do Diso o lago c do gucrrciro a csada.
111 Por viva fora unidos, nal andaran.

Nao nais sc icncn na junao forada.
Vc a csiga quc rova csics cfciios;
114 Pcla scncnic c a lania avaliada.

Valor c coricsia alios rovciios
Dcran na icrra quc digc c Po lavan,
117 Anics quc vissc dc Frcd'rico os fciios.

Por ali os quc ouirora sc cjavan
Dc cnirar dos lons na raiica c na liga,
120 Livrcs assan do quanio rcccavan.

So ircs vclIos oc a idadc aniiga,
Cono ccnsura, nova. c-lIc ja iardo
123 Quc Dcus os cIanc dcssa icrra iniga.

389
Conrado dc Palazzo, o lon CIcrardo
E Cuido dc Casicl, quc foi cIanado,
126 Ao csiilo franccs sinlcs Lonlardo.

Dc Fona a Igrcja fiquc roclanado,
Cai no ccno os odcrcs confundido,
129 Sc cnloda a si c o fardo scu csado."

Tuas salias razcs, Marcos, ouvindo,
Vcjo" dissc or quc a Lci da Icrana
132 Pariiu, dc Lcvi os filIos ccluindo.

Mas qual CIcrardo irazcs lcnlrana,
Cono gloria c lrasao da aniiga gcnic,
135 Quc ccnsura a csic scc'lo inuro lana?"

Qucrcs" iornou icniar-nc ou
ccriancnic
Iludir-nc? En ioscano nc falando
138 Do lon CIcrardo dizcs-ic inscicnic?

Solrcnonc dc iodo lIc ignorando,
Dou-lIc o dc Caia, sua filIa cara.
141 Cuardc-vos Dcus, quc cu vou-nc, vos
dciando.

Do funo a dcnsidao sc iorna rara,
Dranqucja o dia. dcvo ja ariir-nc,
Quc a arcscniar-sc o anjo sc rcara."
390

145 Assin falando, nais nao quis ouvir-nc.

19. Agnus dc, Jcsus snlolo dc nansuciudc, viriudc coniraria
ao vcio da ira. 27. Cucndus, una das ircs arics cn quc o
ncs cra dividido clos ronanos. 46. Fu LonIudo c dc Muco
o nonc Iuuu, Marco dc Vcncza, cIanado o Lonlardo, Ioncn
salio c rudcnic. 98. Hunnu cssc usto cic. A inagcn
dcriva da lci nosaica cla qual sc roilia sc concsscn os
aninais nao runinanics c quc nao iivcsscn a unIa ariida. O
runinar crinc a salcdoria, a unIa ariida a aao. 116. Nu
tcu cic., a Lonlardia c o Marca Trcvisana. 117. Dc
Fcdcco os ctos, as gucrras cnirc os aas c Frcdcrico II da
Sualia. 124-25. Conudo dc Palazzo, da Drcscia; GIcudo dc
Canino; c Gudo dc Custco, dc Fcggio 131-132. Lc du
Icunu cic., scgundo a lci nosaica os dcsccndcnics dc Lcvi,
isio c, os lcviias (os saccrdoics} nao odian ossuir lcns
icnorais.
391

CANTO XVII

Sundo do dcnso uno, Duntc, nouuncntc cn cxtusc, uc cxcnos
dc u undu. Tonundo u s, uc un uno quc cstu cto du
cscudu do quuto conutncnto. Os dos Poctus contnuun u
suI. SoIcundo, ocn, u notc, uun c Vgo cxcu uo
dscuo quc o uno c o nco dc todus us utudcs c dc todos
os ucos.

LEITOF, sc la na alina cordilIcira
Tc colIcu ncvoa, quc dc vcr iolIia,
3 Cono sc olIos iivcnos dc ioucira,

Lcnlra quc, quando a unida c sonlria
Coriina a dclgaar conca, a csfcra
6 Do sol cscassa luz ao ar cnvia.

E nal iua ncnic inaginar udcra
Cono dc novo visia sc nosirava
9 O sol, quc ao scu ocnic dcsccndcra.

Ao lunc, quc nos lanos sc finava,
Do Mcsirc os assos fido aconanIando
12 Sa da ccrraao, quc nc ccrcava.

Faniasia quc, o csriio cnlcvando,
Tanio o Ioncn doninas, quc nao scnic
392
15 Clangor dc iulas nil, junias soando,

O quc ic novc, csiando o siso auscnic?
Luz quc dcscc or si, no ccu fornada,
18 Ou or qucrcr do ccu onioicnic.

Cuidci suliio vcr a quc nudada,
Dos crincs scus cn cna, foi ncssa avc,
21 Quc cn irinar nais sc nosira dclciiada.

Tanio ninIa alna, na visao suavc,
Eiaiica ficou, quc nao scniia
24 Ouira inrcssao qualqucr quc a rcnda c
iravc.

Naquclc ciasc logo aos cu via
En cruz un Ioncn dc fcroz scnllanic.
27 Ncn a noric a arrogancia lIc alaiia.

Siava o grandc Assucro nao disianic,
Esicr, a csosa c Mardoqucu rudcnic,
30 Jusio nos fciios, no dizcr rcsianic.

E fugiu-nc csia inagcn roniancnic,
Cono a lolIa, quc dc agua sc fornara
33 E falia dc agua csvai-sc dc rccnic.

Donzcla cis na visao sc nc dcara
Quc cn ranios cclanava. nac qucrida
36 Por quc ionasic irosa a noric anara?
393

Pcrdcs, or nao crdcr Lavnia, a vida
E crdida nc icns. icu fin dclora,
39 Mas nao o dc ouiro, a filIa dolorida."

Cono sc ronc o sono, sc dc fora
Luz rccniina s alclras nos dcscc;
42 Nao norrc logo, cn luia sc dcnora.

MinIa visao assin sc dcsvanccc,
Quando as faccs clarao iao vivo lava,
45 Quc na icrra ouiro igual nunca csclarccc.

Volvi-nc ara vcr ondc nc acIava;
Mas, ouvindo una voz Solc csia cscada"
48 Dc qualqucr ouiro inicnio nc aariava.

Por salcr qucn falara foi ionada
MinIa alna dc un dcscjo iao vccncnic,
51 Quc fora, sc o nao vicssc, coniurlada.

Cono ao sol, quc dcslunlra cn dia ardcnic,
Scndo-lIc vcu scu lunc flancjanic,
54 Scnii crdida a fora inconiincnii.

Esriio c cclcsic. vigilanic
Scn rogos, o caninIo nos indica.
57 O rorio lrilIo cscondc-o fulguranic.

Cono o Ioncn consigo, assin raiica;
394
Qucn, nal circno vcndo, so rogado
60 Acodc, csquivo scr ja significa.

A ial conviic o c scja arcssado!
Anics da noiic raidos sulanos;
63 Dcois soncnic quando o sol for nado."

Dissc o ncu Cuia; c logo cncaninIanos
Os assos, dc una cscada cn dirciiura.
66 Ao rinciro dcgrau quando cIcganos

Movcr dc asas ao crio sc afigura,
Dafcjo sinio; c ouo. vcniuroso
69 Qucn ana a az, iscnio dc ira inura!"

No alio ja do ccu o luninoso
Fasio, da noiic rccursor, surgira,
72 Dc asiros assona o ccrciio fornoso.

Ai dc nin! Por quc a fora ninIa cira?"
Dissc, cnirc nin, scniindo quc, csgoiada,
75 Suliio s crnas o vigor fugira.

Tcndo alcanado o ioo ja da cscada,
Inovcis nos qucdanos, iniiando
78 A nau, quc afcrra a raia dcscjada.

A cscuiar siivc un ouco, inicrrogando
Daquclc novo crc'lo algun sonido;
81 Dcois ao Mcsirc nc volici falando.
395

No lugar cn quc csianos, ai qucrido,
Quc ccado rccclc a cna sua?
84 Parando os cs, icu vcrlo scja ouvido."

Tornou-nc. Sc do lcn o anor rccua
No scu dcvcr, aqui sc rcicncra;
87 Solrc o rcnisso a ciaao aiua.

Por nclIor conrccndcrcs, considcra
No quc digo. a dcicna, orvcniura,
90 Dara o fruio, quc iua ncnic cscra.

Ao Criador, ncu filIo, c criaiura
Nunca falccc anor icns ja salido
93 Ou vcnIa da alna ou vcnIa da naiura.

O anor naiural dc crro c dcsido;
Podc ccar o ouiro clo oljcio,
96 Por nnio ardor, or siar arrcfccido.

Quando aos lcns rinciais clc c dircio
E nos lcns sccundarios nodcrado,
99 Causar nao odc crininoso afcio.

Sc ao nal, orcn, sc iorcc ou, dcsrcgrado,
Dc ncnos ou dc nais ao lcn sc novc,
102 Ofcndc ao Criador qucn foi criado.

Tcns, ois, o ncccssario, quc ic rovc
396
Quc anor cn vos scncnic c dc viriudc,
105 Cono c dos fciios, quc o ccu nais rcrovc.

E cono o anor o lcn soncnic csiudc
Do scu sujciio, quando o anor donina,
108 Nao odc scr quc cn odio a si sc nudc.

E orquc ncnIun cnic sc inagina
Scn icr no quc criou a causa sua,
111 dio cn ncnIun conira csic sc origina.

Conira o roino c, ois, quc sc insinua
Do nal o anor, ccaninoso.
114 No Iunano lino cn nodos ircs aiua.

Qual, da grandcza, c gloria colioso,
As cscra cn runa dc ouiro, c ancla
117 Vc-lo cn icrra rosirado c dcsdiioso;

Qual, icnor dc crdcr, irisic, rcvcla
Valia, Ionra c odcr, sc ouiro os ariilIa
120 E cn qucrcr-lIc o conirario sc dcsvcla;

Magoa scniindo dc una injuria filIa,
Qual orfia cn vingar-sc, c, dc ira ardcndo,
123 Dc nal fazcr os ncios csncrilIa.

Do nal csic anor irlicc nasccndo,
La cnlaio sc cia; nas aicndc
126 Ao quc vai dcsrcgrado, ao lcn corrcndo.
397

Confusancnic cada qual sc accndc
Por ccrio lcn c sfrcgo o dcscja.
129 Por icr-lIc a ossc, afana-sc c conicndc.

O quc do lcn no anor incric scja
Dcois quc do csar sofrcra agrura,
132 jusio quc cn naririo aqui sc vcja.

Ha ouiro lcn; nao da, orcn, vcniura.
Fclicidadc nao c, nao c a csscncia
135 Dc iodo o lcn, o fruio, a raiz ura.

O anor, quc a ial lcn voia a cisicncia,
Acina cn crc'los ircs Ia scu iorncnio.
Por quc assin sc dividc, a inicligcncia,

139 Scn ic cu dizcr, dar-ic-a conIccincnio."

20. Ncssu uuc cic., Filoncna, or vingar-sc dc icr sido ulirajada
or Tcscu, dcu-lIc dc concr os rorios filIos c foi or isso
iransfornada clos dcuscs cn rouinol. 26. En cuz un
Ioncn cic. Anan, ninisiro do rci Assucro, foi crucificado na
cruz quc clc Iavia nandado lcvaniar ara o inoccnic
Mardoqucu (Esicr II, 5}. 34. Donzcu, Lavnia, filIa do rci
Laiino c da rainIa Anaia. 37-39. Pcdcs cic., A rainIa
Anaia suondo quc Turno, noivo dc Lavnia, iivcssc sido norio
or Encias, suicidou-sc.

S-ar putea să vă placă și