Sunteți pe pagina 1din 12

T R I G O N O M E T R A

103
U N F V C E P R E V I
Identidades trigonomtricas para el arco compuesto
Identidades trigonomtricas para la suma de dos arcos
A partir del grfco:
Sen( + ) = ?
Sen( + ) = MP = PS + SM = QR + SM
OQR OQ =

Cos
OR Sen Sen Cos

=
MSR SR =

Sen
MR Cos Cos Sen

=
Luego:
Sen( + ) = Sen Cos + Cos Sen
Cos( + ) = ?
Cos( + ) = OP = OQ PQ = OQ SR
OQR OR =

Cos
OR Cos Cos Cos

=
MSR SM =

Sen
MR Sen Sen Sen

=
Luego:
Cos( + ) = Cos Cos Sen Sen
O

A P
B
M
Q
S
R

CIRCUNFERENCIA
TRIGONOMETRICA
1
Y
X
UNIDAD 9
w
w
w
.
M
a
t
e
m
a
t
i
c
a
1
.
c
o
m

104
U N F V C E P R E V I
T R I G O N O M E T R A
Tan( + ) = ?
Tan( + ) =
) ( Cos
) ( Sen
+
+
=

+
Sen Sen Cos Cos
Sen Cos Cos Sen
Dividiendo a la expresin por CosCos
Tan( + ) =





+


Cos Cos
Sen Sen
Cos Cos
Cos Cos
Cos Cos
Sen Cos
Cos Cos
Cos Sen
Luego:
Tan( + ) =

+
Tan Tan 1
Tan Tan
Observaciones
Cot( + ) =
) ( Tan
1
+
Sec( + ) =
) ( Cos
1
+
Csc( + ) =
) ( Sen
1
+
Ejemplos
Sen 75 = ?
Sen(45 + 30) = Sen45 Cos30 + Sen30 Cos45
=
2
2

2
1
2
3

2
2
+
=
4
2
4
6
+
Sen75 =
4
2 6 +

4
15
6 + 2
6 - 2
75
w
w
w
.
M
a
t
e
m
a
t
i
c
a
1
.
c
o
m

T R I G O N O M E T R A
105
U N F V C E P R E V I
De la circunferencia trigonomtrica se observa que:
* Sen(-) = MP
Sen() = MP
MP = -MP Sen(-) = Sen
* Cos(-) = OP Cos(-) = Cos
Cos( ) = OP
Asi mismo:
* Cot(-) = Cot
* Sec(-) = Sec
* Csc(-) = Csc
* Tan(-) = Tan
Identidades trigonomtricas para la diferencia de dos arcos
Sen( ) = ?
Sen[ + (-)] =
_ _

+
Sen Cos
) ( Sen Cos ) ( Cos Sen
Luego:
Sen( ) = Sen Cos Cos Sen
Cos( ) = ?
Cos[ + ( )] =
_ _


Sen Cos
) ( Sen Sen ) ( Cos Cos
Luego:
Cos( ) = Cos Cos + Sen Sen
Tan( ) = ?
Tan[ + ()] =
_




+
Tan
Tan
) ( Tan Tan 1
) ( Tan Tan
Luego:
Tan( ) =
+

Tan Tan 1
Tan Tan

B
M
A
O
P
M
B
X
Y
CIRCUNFERENCIA
TRIGONOMTRICA
w
w
w
.
M
a
t
e
m
a
t
i
c
a
1
.
c
o
m

106
U N F V C E P R E V I
T R I G O N O M E T R A
Observaciones:
As mismo:
1
Cot( )
Tan( )
=


) ( Cos
1
) ( Sec

=

) ( Sen
1
) ( Csc

=
Ejemplos
Cos16 = ?
Cos(53 37) = Cos53 Cos37 + Sen53 Sen37
=
3 4 4 3

5 5 5 5
+
=
12 12
25 25
+
Cos16 =
24
25

Tan8 = ?
Tan(45 37) =
Tan45 Tan37
1 Tan45 Tan37

+
=
4
7
4
1
4
3
1 1
4
3
1
=
+

Tan8 =
7
1

Propiedades
Sen( + ) Sen( ) = Sen
2
Sen
2

Demostracin
Sabemos que:
* Sen( + ) = Sen Cos + Cos Sen i
* Sen( ) = Sen Cos Cos Sen ii
25
16
74
24
7
2 5
8
7
1
82
w
w
w
.
M
a
t
e
m
a
t
i
c
a
1
.
c
o
m

T R I G O N O M E T R A
107
U N F V C E P R E V I
Multiplicando miembro a miembro i ii, tenemos:
Sen( + ) Sen( - ) = [(Sen Cos)
2
(Cos Sen)
2
]
= Sen
2
Cos
2
Cos
2
a Sen
2

= Sen
2
(1 - Sen
2
) (1 Sen
2
) Sen
2

= Sen
2
Sen
2
Sen
2
Sen
2
+ Sen
2
Sen
2

Sen( + ) Sen( ) = Sen
2
Sen
2
L.q.q.d
Ejemplos
Sen(45 + ) Sen(45 ) = Sen
2
45 Sen
2
=
2
1
Sen
2

Sen
2
3x Sen
2
2x = Sen(3x + 2x) Sen(3x 2x) = Sen5x Senx
Tan +Tan + Tan( + ) Tan Tan = Tan( + )
Demostracin
Sabemos que:


+
Tan Tan 1
Tan Tan
= Tan( + )
Tan + Tan = Tan( + ) [1 - Tan Tan]
Tan + Tan = Tan( + ) Tan( + ) Tan Tan
Tan + Tan + Tan( + ) Tan Tan = Tan( + ) L.q.q.d
Ejemplos
M = Tan2 + Tan + Tan3 Tan2 Tan M = Tan(2 + )
M = Tan 3
N = Tan70+Tan10+Tan80Tan70Tan10 N = Tan(70+10)
N = Tan 80
P = Tan55 + Tan5 +
3
Tan55 Tan5 P = Tan(55 + 5)
P = Tan60 = 3
_
) 2 ( Tan +
Tan(70 10) +
_

Tan60
Tan(55 5) +
_
w
w
w
.
M
a
t
e
m
a
t
i
c
a
1
.
c
o
m

108
U N F V C E P R E V I
T R I G O N O M E T R A
Q = Tan13 + Tan32 + Tan13 Tan32
Q = Tan13 + Tan32 + 1 Tan13 Tan32 Q = Tan(13 + 32)
Q = Tan45 = 1
Si: + + = 180 Tan + Tan + Tan = Tan Tan Tan
Demostracin
Por condicin: + + = 180
+ = 180
Tan( + ) = Tan(180 )


+
Tan Tan 1
Tan Tan
= Tan
Tan + Tan = Tan (1 Tan Tan)
Tan + Tan = Tan + Tan Tan Tan
Tan + Tan + Tan = Tan Tan Tan L.q.q.d
Ejemplos
En un ABC, as: Tan A = 3 y Tan B = 2; Hallar Tan C
Resolucin
En todo ABC:
A + B + C = 180, entonces
se cumplir:
_ _ _
? 2 3
TanC TanB TanA + +
=
_ _ _
? 2 3
TanC TanB TanA
Reemplazando datos: 3 + 2 + TanC = 3 2 TanC
5 + TanC = 6 TanC
5 = 5 TanC
TanC = 1
Ejemplos
Calcular:
E =
7
4
Tan
7
2
Tan
7
Tan
7
4
Tan
7
2
Tan
7
Tan

Tan45
Tan(13 32) +
_
w
w
w
.
M
a
t
e
m
a
t
i
c
a
1
.
c
o
m

T R I G O N O M E T R A
109
U N F V C E P R E V I
Resolucin
Se nota que:
=

7
4
7
2
7

7
4
Tan
7
2
Tan
7
Tan
7
4
Tan
7
2
Tan
7
Tan

=

Reemplazamos:
E =
7
4
Tan
7
2
Tan
7
Tan
7
4
Tan
7
2
Tan
7
Tan


E = 0
Si: + + = 90 Tan Tan + Tan Tan + Tan Tan = 1
Demostracin
Por condicin: + + = 90
+ = 90
Tan( + ) = Tan(90 )


+
Tan Tan 1
Tan Tan
= +Cot


+
Tan Tan 1
Tan Tan
=
Tan
1
(Tan + Tan) Tan = 1 Tan Tan
Tan Tan + Tan Tan = 1 Tan Tan
TanTan+TanTan+TanTan= 1 L.q.q.d
Ejemplo
Calcular:
W = Tan20 Tan30 + Tan30 Tan40 + Tan20 Tan40
Notamos que:
20 + 30 + 40 = 90, entonces
Se cumple que:
Tan20 Tan30 + Tan30 Tan40 + Tan 20 Tan40 = 1
W = 1
W

_
w
w
w
.
M
a
t
e
m
a
t
i
c
a
1
.
c
o
m

110
U N F V C E P R E V I
T R I G O N O M E T R A
Resumen de frmulas
Bsicas
* Sen( ) = Sen Cos Cos Sen
* Cos( ) = Cos Cos
+
Sen Sen
* Tan( ) =


Tan Tan 1
Tan Tan
+
Observaciones
* Cot( ) =
) ( Tan
1

* Sec( ) =
) ( Cos
1

* Csc( ) =
) ( Sen
1

Propiedades
Sen( + ) Sen( - ) = Sen
2
- Sen
2

Tan + Tan + Tan( + ) Tan Tan = Tan( + )


Si: + + = 180 Tan + Tan + Tan = Tan Tan Tan
Si: + + = 90 Tan Tan + Tan Tan + Tan Tan = 1
Notas
Notable exacto

s Notables aproximados

12
15
6 + 2
6 - 2
75
4
5
12
15 =

12
75 =
5
12
6 2
4
6 2
4
2 3 2 3
6 2 6 2
Sen
y
Cos
Tan
y
Cot
Sec
y
Csc
R.T.
)
<
25
16
74
24
7
5 2
8
82
7
1
w
w
w
.
M
a
t
e
m
a
t
i
c
a
1
.
c
o
m

T R I G O N O M E T R A
111
U N F V C E P R E V I
Problemas I
1. Si: Sen =
12
13
^ Cos =
4
5
; y
ngulos agudos.
Calcular:
Sen(+) = .......................................
Cos(+) = .......................................
Tan(+) = .......................................
2. Si: Cos =
8
17
^ Sen =
7
25
; y
ngulos agudos
Calcular:
Sen () = ......................................
Cos () = ......................................
Tan() = ........................................
3. El valor simplifcado de:
2Sen(30 x) Cosx
E
Senx
+
= es:
a) 1 b) 3 c) 2 3
d)
3
2
e) 2
4. Calcular el valor de:
E = (Cos70+Cos10)+(Sen70+Sen10)
a) 1 b) 2 c) 3
d) 4 e)
1
2
5. A qu es igual?
E = Sen(15+x)Cos xCos(15+x) Sen x
a)
6 2
4
+

b)
6 2
4

c)
1
2
d)
3
2
e)0
6. La expresin:
Sen9 Cos6 Cos9 Sen6
E
Cos9 Cos6 Sen9 Sen6
+
=

es igual a:
a) 1 b) 2+ 3 c) 2 3
d) 2 3 e)
3
6
7. Si: Sen 15 =
a b
2

Indica el valor de: (b - a)


a) 1 b) 1 c) 2
d) 2 e) 3
8. Si: AB=AP=2 2 ;
AD=DC= 6 2 +
Hallar: Cos
B A
D C
P
a)
2
3
b)
1
2
c)
3
4
d)
1
4
e)
3
2
9. Hallar:
a

Sen5+Cos 5= a Sen; 0<< 90


a) 1 b) 3 c) 5
d)
1
3
e)
1
5
w
w
w
.
M
a
t
e
m
a
t
i
c
a
1
.
c
o
m

112
U N F V C E P R E V I
T R I G O N O M E T R A
10. Hallar:
10a

Sen 20+ 3 Cos 20 = aSen ; 0<<90


a) 1 b) 2 c) 3
d) 4 e) 5
11. A qu es igual?
E = 2Sen 20 + 3 Sen 10
a) Sen 20 b) Tan 10 c) Cos 10
d) Tan 20 e) Cos 20
12. El valor de:
E = Cos 40 2Cos 50 Cos 10
es:
a)
1
2


b)
3
2
c)
3
3

d)
1
2
e)
3
2

13. A qu es igual?
Cot70 Tan25
E
1 Cot70 Tan25
+
=

a) 1 b) 1 c) 3
d) 3 e)
3
3
14. El valor de:
Tan Tan
5 30
E
1 Tan Tan
5 30

=

+
es:
a) 1 b)
3
3
c) 1
d)
3
3
e) 3
15. Calcular el valor de:
Tan50 Tan40
E
4Tan10

=

a)
1
2

b)
2
3
c)
3
2
d)
4
3
e)
5
2
16. A qu es igual?
Tan2
E
Tan46 Tan44

=

a) 2 b)
1
2
c)
1
2
d) 2 e) 1
17. Calcular el valor aproximado de:
E = 117 Tan 21 + 31 Tan 29
a) 59 b) 60 c) 61
d) 62 e) 63
18. En la fgura, calcular Tan .
D C B
A
1 2 3
E
a)
1
3

b)
1
2
c)
1
6
d) 2 e) 3
19. En la fgura, calcular x.
D C B
A
2
x
6 4
E
a) 4 3

b) 4 6 c) 3 6
d) 3 3 e) 4 2
w
w
w
.
M
a
t
e
m
a
t
i
c
a
1
.
c
o
m

T R I G O N O M E T R A
113
U N F V C E P R E V I
20. Si ABCD es un cuadrado de lado 3.
A qu es igual?
Sen(x y)
E
7Cosx Cosy

D
C
B
A
2
1
x
y
a)
8
9

b)
9
10
c)
8
9

d)
9
10
e)
10
9

CLAVES I
1.* 2.* 3. b 4. c 5. b
6. c 7. b 8. b 9. c 10. b
11. c 12. a 13. b 14. b 15. a
16. b 17. c 18. b 19. b 20. c
Problemas II
1. Calcule aproximadamente: Tg 24
a)
1
7
b)
7
24
c) 7
d)
73
161
e)
161
73
2. Reducir la expresin:
A = [Sen(+) Sen()] Sec
a) 2Sen b) Cos c) Sen
d) Cos e) 1
3. Halle el valor de la expresin:
Cos(x-y) - 2Sen x Sen y ;0<x,y<90
Si: Sen x = Cos y
a)
1
2
b) 0 c)
3
2
d)
3
5
e)
4
5
4. El valor de la expresin:
Sen67 Cos14 Sen14 Cos67
Cos38 Cos22 Sen38 Sen22


es:
a) 0,2 b) 0,4 c) 0,5
d) 1,2 e) 1,6
5. Calcular:
Tg(50 x) Tg(10 x)
1 Tg(50 x)Tg(10 x)
+ +
+
a) 1 b)
3
3
c) 3
d) Tg x e)
3
4
6. De la fgura, halle: Tg
2
4
1
3
a)
37
5
b)
5
37
c)
13
31
d)
31
13
e)
5
13
7. Halle el valor de:
2Cos 48 Cos 5 Cos 43
a) 0,2 b) 0,3 c) 0,4
d) 0,5 e) 0,6
8. Halle el valor de K, en:
K Tg 56 = Tg 73 Tg 17
a) 1/2 b) 1 c) 3/2
d) 2 e) 2/3
9. El valor de la expresin:
4Cos 7 + 3Sen 7
es:
a)
3
2

b) 3 c)
3 3
2
d)
5 3
2
e) 5
w
w
w
.
M
a
t
e
m
a
t
i
c
a
1
.
c
o
m

114
U N F V C E P R E V I
T R I G O N O M E T R A
10. Calcular el valor de:
4(Tg 19+Tg 18)+3Tg 19 Tg 18
a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 5
11. Halla el valor de:
(Tg 36+1)(Tg 9+1)
a) 1/2 b) 1 c) 2
d) 3/2 e) 4
12. En un tringulo ABC, se cumple:
Tg B + Tg C = 5Tg A
Halle:
TgB TgC 2
N
TgB TgC 2
+
=

a) 1/2 b) 1 c) 2
d) 3/2 e) 4
13. Si: Tg(x+45) = 3
Halle: Csc x; 0 < x < 90
a) 3 b) 2 c) 5
d)
5
2
e)
5
3
14. Si: Tg(32) =
1
3
y Tg(3-2) =
2
3
Halle: Tg(+)
a)
9
7

b)
7
9
c) 7 d) 9 e) 16
15. Si: Sen + Cos = m
Sen + Cos = n
Calcular: Sen(+)
a) m+n+2 b) m+n2
c)
2 2
m n 2
2
+ +
d)
2 2
m n 1
2
+ +
e)
2 2
m n 2
2
+
16. Calcular:
3Cos40 Sen40
P
Cos20 Cos10 Sen20 Sen10
+
=
+
a) 2 b) 1 c)
3
2
d)
3
2
e) 3
17. Hallar x. Si: Tg = 5
2
x
3
a) 1 b) 2 c) 3
d) 4 e) 5
18. Si: 3Cos() = 5Cos(+)
Hallar: Ctg Ctg
a) 1 b) 2 c) 3
d) 4 e) 5
19. De la fgura, calcular: Tg
a)
1
3
b)
1
2
c)
2
3
d)
3
4
e) 1
20. Si:
Sen(+2) = 5Sen
Halle:
Tg
Tg( )

+
a)
1
3
b)
2
3
c)
3
2
d) 3 e) 5
CLAVES II
1. d 2. a 3. b 4. e 5. c
6. a 7. e 8. d 9. d 10. c
11. c 12. c 13. d 14. a 15. e
16. a 17. b 18. d 19. b 20. b
w
w
w
.
M
a
t
e
m
a
t
i
c
a
1
.
c
o
m

S-ar putea să vă placă și