Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
j
,!,
H.""""
PM e e,,>FITP",,
MI ~ CETl
;RAICI
Re""'''',
"<I....
uio~ H~CETIIR
'1'17261 4 ;7 Q
II.,.,h.. d
dq~ "'It..
""N" ......... ,. "Ii,.,jo <n d mu re" J< Ac".. ,J.., lu" " ",,,,,.c,,,,,,1"U,''' Mini" "";,, ,k Q"",-rcj.. ht<n. ~ Turi"""
MINCEn 'R, A",nc;" E,~.,"",I, d" c.~>p<"ci<1n Int. m. c;,,,,. 1 AEel, ,..~"",ut.J.." P'~ ,1 ~,,,"t,,
f,,,,,,kc ,mm.. Int.,wu ,kl " " ",n" ,." d !'e,,, FtT "ER, " "'''''o<,,1nPO" 1.
,,1nJd ra",m",,"' j ' d
l"'.. m~k, T"'1uic" J< T,,,,mn< ,\'-'OllET. M" n"" pahJ ..J J< T<lc un"" M".." ,k Si'" T,Ic""",, y t. ti"'''!''i.
l'","miJ"J C."<II,,. del!'en f'l 'Cr. '<r,<,,' n'aJ. 1'_ AXIS An.
Q"'''',,...
PRESENTACiN
PRLOGO
~
al
'1
son sacrali zados y for maron parte de un lenguaje que desconoce mos, pero que sin duda
per tenecen al complejo mundo religioso de aquellos anos. antes de que los conquistadores
espaoles arriben a estas tierr as.
Las aves son tan impo rta ntes. que hasta ahora. la Virgen de la Pursima Concepcin, Patrona del
pueblo, es acampanada por aves de corra l. que colgadas de las patas. hacen recordar a las aves
en picada que orname ntan numerosos test imonios de la religios idad prehispnica de la regin ,
y por supuesto de Tcume. Es por ello que en las trad iciones popu lares. los animales silvestres
son considerados como "p j aros" (serpientes, abejas, alacra nes, zorros o diversos rept iles). El
pelaje de anima les como el oso, son considerados como "plumas". Todo ello nos permiti considerar a estas fijacio nes del subconsci ente colect ivo del mundo camp esino, como una suerte de
"orni tomana", que no se aprecia en otro lugar. sino en Lambayeque. tema que se puede docu mentar tambin en la vecin dad de Piura po el Nor te.
~
w
~
ow
~
10
:J
:J
~
)-
:J
o
. :J
Sin duda. todas est as manifestacio nes pueden tener su raz en la vieja tradicin oral de
Naym lap, o arn La (Ave del Agua. segn la versin recogid a por el Padre Modesto Rubios y
Andrade en el siglo XVI), persona je q ue domina todos los escenar ios y materiales producidos
entre los sig los VII I, supe rviviendo hasta la l legada de los conquistadores Chm , Inca y finalmente los espao les.
Estas lti mas reflexiones, nos perm iten decir que no es posible compre nder el pasado prehispnico, nicamente desde el punto de vista de la arqueologa, el estudio de la cult ura trad icional
nos puede ayudar a comprender mejor la histori a de este pueblo.
Nuestro Museo de Sitio se siente orgulloso de poner en manos de la comu nidad tucumana , este
nuevo aporte graci as al esfuerzo comparti do entre el Ministerio de Comercio Exterior y Tur isrnoMINCETUR, Agencia Espaola de Cooperaci n Internacional . AECI y nuestros amigos y amigas
de AX IS Arte, sin cuyo apor te no hubiera sido posib le. Estamos seguros y convencidos. que este
m anual iconogr fico, contin uar inspi rando a nuestros art istas, artesanos, lderes locales y
promo tores del desarrollo. Al mismo tiempo , estamos seguros que nuestro patrimon io cultu ral ,
sentar las bases de una sociedad nueva, con identidad para con sus propios valores. capaz de
mirarse as misma con orgullo , senti miento que promete la segurida d de un fut uro mejor y
digno.
IJ
oo
ji:
.~
o
oz
o
~
-l
<:
:J
INTRODUCCiN
El Manual Iconogrfico contiene una seleccin de iconografas de la Cultu ra Lambayeque. especialmen te aquellas encontradas en el Complejo Arqueolgico de Tcume. y que inicialmente tue
parte de los t rabajos realizados por AXIS Arte PUCP en el Proyecto Tcume: Reconstrucc in del
vnculo entr e el Patrimonio Prehisp nico y la comunidad a travs de la recuperacin de la iconografa y su aplicac in en productos artesanales, Proyecto ganador del concurso Creadores de
Cultura del Banco Mund ial 2002.
La ico nografa presentada en algunos casos procede de fuentes di rectas, halla zgos y archivos
arqueolgicos. entre otr as fuentes bibliogrf icas. con la coordmacin y orientacin perma nente
del Museo de Sit io. Part icipa ron en su elaboracin pro fesores. estudiantes. egreseocs y bachilIeres. de las d,ferentes especia lidades de la Fac ultad de Arte de la PUCP. siendo un producto de
creacin colectiva. ut iliz ando para ello tanto el dibujo a mano alzada como el empleo de pro gramas de lo ms avanzado de la tecnologa dig'tal. El prime r ejemplar del Manual Iconog rfico
estuvo dirigido a los artes anos de los diferentes Talleres que impuls el Proyecto m encionado.
Con el apoyo del Acuerdo Interinsti tucional ent re AECI. MINCETUR, Municipio de Tcume,
ACODET y PUCP; esta edicin se presenta enriquecida clasi ficando los dibujos por procedencia
de los halla zgos arqueolgicos. escala. modu lacin y propo rcin con respecte al soporte. m ate.
rial y t cnic a. Se ofrece a la comunidad de Tcume. para di fundir su patrimo nio iconog rf ico.
como una manera de fortalecer su identi dad local.
Recordemos que la afirmacin de una identi dad propia est vinculada a las prcticas y valores
cul turales . En ese sentido. hablamos de una cu ltu ra viva, no s610 del patrimonio heredad o por la
comunidad de Tcume. Nos interesa entonces. no slo la manera com n y acostumb rada que
tienen los tucumanos para hacer las cosas, sino sob retodo qu ienes son estas personas.
Consideramos que la identifrcacln con su cultura les brinda soportes, referentes y sentido de
per tenenc ia. A la vez. les provee de proyectos que or ienten su accin. logrando reconocerse
parte fund amen tal, im preSCind ible y responsable de su com unidad.
Con el proyecto desarrollado por AXIS Arte. los tucumanos contemporneos se han visto en el
reta de incorporar la modernizaci n. reactual izando e integrando los aspectos que fundan su cuttu ra. pero teniendo la capac idad para integrar las dife renCIas, riquezas y aportes de lo nuevo, En
tal sentido. realizar este proyeclo entre la comunidad de Tcume y AXIS Arte ha sido ms que
un intercambio de info rmacin y experiencias, un encuentro humano, que nos ha enriquecido
mutuamente.
Es impor tante. para nosotros como AXIS Arte. d ir igirlo tambin a las nuevas generaciones de
tucumanos. nil'los y ni"'as. estudiantes de los coleg ios rurales y urbanos, y de esta manera incentivar la creatividad, el in ters en nuevos oficios ar tesanales, rescatando habilidades y tcni cas
ancestrales para la generacin de productos artesanales con identidad. que impulsen al desarrollo sostenible de la comunidad.
La est ruc tura de l m anual ha soc pensada para permiti r diversos t ipos de bsq ueda. A~ . se
pueden encontra r conos ctastticados por su forma. de una manera c lara y senc illa faci litando su
uso en artesana. Una segunda manera de c lasificaci6n orga ni za los co nos de la cu ltura
Lam bayeque segn el m aterial de sopo rte de la iconogratra . sea ste: metal. texti l o cermica.
en estos ob jetos es dificil defi nir su procedencia pues muchos de ellos provie nen de la huaque.
ra lo que ha hecho perde r valiosa informac i6n sobre sus conte xtos orig inales. Posterior mente.
los conos encontrados en el co mp lejo arqceolgrco de Tc ume . est n org ani zados segn el
lugar donde fueron hall ados . faci lit ando de esta mane ra la identificac in de su procedencia tan to
geogrfica co mo t em poral.
La informaci n de cada cono est co nsignada en las fichas iconog rf icas. al fi nal de l ma nua l.
incluyendo desc ripc in. tCnica , di mens in, lugar de proceden cIa, cultura y fuente. para as
doc umentar la info rmac in grfica de los conos con la infor maci n textual que se conoce de
cada uno de el los.
Se ha creado un cdrgo nic o que acompai'ia a cada objeto en todas sus aparic iones en el manual para as poder ubicarlo dentro de cad a uno de los captu los y desc ubr irlo en todas sus
d ime ns iones o clasificac iones. El cd igo contemp la adems de un nmero correlativo para fcil
ubicacin, informac in referente a la cu lt ura. el mate rial y el nm ero de iconos en el objeto :
Cultu ra:
Material :
Ico no:
LA
Larnbayeque
CH
Chim
IN
Inca
C
Cerm ica
M
Metal
T
Texti l
P
Pintura o reli eve mura l
O
Ot ros (t al las en madera . hueso. incrustaciones de conchas)
a. o. c. etc segn la cant idad de co nos prese ntes en el objeto
Esperamos que de esta for ma el man ua l sirva para d iversos pb licos: artesanos, estud iantes de
colegio y el pb lico int eresado en general.
lo
j
,!,
s
>
,
INDICE
PRESENTACiN
PRLOGO
0 3
0 4
INTRODUCCiN
06
CAPITuLO 1
'0
C ERMIC A
mm,
CAPITuLO 2
COMPLEJO ARQUEOLGICO DE lC UM E
50
S ECTO R V
CE MENTERIO SU R
CA PrruLO 3
74
AV ES
OCAS
TOCADOS Y DETALLES
90
'06
BIBUOORAFiA
, '4
ti. E"n"m"'E><TO
E ,..F'Of'T","C'" OC u. ICO"""....,,;..... E"
..,~~"'O.
o....,,"'... .. .....V.~ DE
$IC"'~"'''''''
1..<
'COH()(;
CO"U"~
,..
co"
1..<"8.'EO"',
,,"v,
""""WOI. U" cO
TOE...
E"E ME"TO!!
1'1 ....
F,", . FlTOOoOOOOF"'"
""'-""'000 t>E
""""'-"'S
~""OUI!
<:O"C ~""
~0AC"''''~'
PECU.
y
C .......""
t>Ii'
O OAL!.,
y SUs
A"
-"<>RJSIN DE k:ONOS R E
1..<
,,,,,oo.ooi., "P'PUoo"E ~
"""
DEL " u" ""
DE
""SCADORES
~"" WS .
_
REU.-
bE PESC. ,
C A P TU L O
CULTU RA LAMBAYEQ UE
C.....s' .. 'C ...DOS P'O" El.
~ t.: 5Of'OIII't: De:
..... ICOMOO...........
.-
,
CERAMICA
01LACa
00000000
02L.ACa
02lACb
02LACc
02LACd
ra
02LAC.,
D3LACa
D4 LACa
O~lAC ..
'" ..
O~LACb
06lAC"
06 LACb
OllAC..
07LACb
--08l.ACa
09 LACb
10 lACb
10lAC.
lOl.ACb
11 LACb
lILAcb
I l LACa
II LACe
11 LACd
12LACa
12LACb
.......
..........
13lACb
13 l ACa
13lACa
14LACa
14 l A C C
14lACb
14 LA Cb
14 LA Cd
15LACa
15lACb
...............
16lACa
16LACb
,S,
16LACC
00000
16 LA c d
,,~,
.......... "~,,
"
l?lA Ca
17 LACb
18 LACa
N
1SLACb
18lACc
18 LA Cd
l a LAC"
19 LA Ca
<
19LACb
1,<
0
19 LACc
,
O
ZOLACc
2 1LAC~
2 1LACb
21LACc
21LACd
n LACb
ULACd
22LACc
23LAeb
24LACo
2SLAC&
,
<
@@@@
@ @ @@
@@@@
25LACb
26LAC~
26LACb
METAL
.....
l7LAM~
27LAMb
27LAMc
27LAMd
27LAMe
28LAMa
I
.
..
..... .
29\.AMb
~ULl IW~
[?
E:J
Cj]
eeee
30LA Ma
]
I? 'il I? 'il l? 'il I? 'il
l!:o C ]
30LAMC
3 HAM a
,!
32LA M ~
33 LAMb
33LA Mc
34 LAM b
34LAM a
34LAc
35 LA M ..
,
35LAMb
f
36LAMb
36LA Ma
37LA Ma
37lA Mb
38LAMa
38LA Mb
39LA Mb
39LAM
rr
40LA Mb
40 LA M a
4 0 LAM C
41LAMa
,1
4lLAMa
43LAMa
44 LAM ..
\ tif'JI"
~~
. ..
4 ~ LAM ~
4 ~ LAM b
4 6 LAM ~
4 6LAM b
47LAMa
48lAMa
I
48lAMb
49LAMa
51LAM
36
52LA Ma
53 LAM a
ltl
:J
57LAMa
<:>
I.tl
>
I
U
W
:::l
10
54LAM
55LAMa
56LAMa
58LAM
S9 LAMa
60LA
61LAMa
6 2LAMa
:E
63LAMa
'1'
64LA Ma
I
6 5LAM a
66LA Ma
"
67LA Ma
68LAMa
69lA Ma
7 0 LA M ~
7 l l AMa
72 LAMa
73 LAM ..
,~
40
74LAMa
75lA Ma
76lAMa
77LAMa
~
I
U
7SLAMa
79 LAMa
SOLAMa
W
::l
10
:E
81LAMa
82LA M(I
83LA Ma
8 4LAMa
85LAM &
86LA M&
8 7LAM&
89lA M&
TEXTIL
....
..
9 0LATa
90LATb
91LATa
9 1LA Tb
IJ
9 1L ATC
9 1LATd
1
91 LATf
9 1LAT e
9ZlAh
I
93lAT~
94 LAT~
l!J
l!J [ID lID
@@
'"
l!J
1II I!ll!l@]
'7;),~ '"l!J@I]]l!Jl!J
'" '" '" '"
s.
9S LAh
96 l.ATa
97LAh
"
3
, "='
~ ~"
....e ':
"..~
~~\
i'
99LATa
98LATa
lOOlATb
l OOl.AT..
LA OCONOG.......... ""
c~mo
o ,e> u
.."",
,"'"
.......
o,c,
OCU"""'OONU
l' 000
".L."""'OOO
o~
.... m-
L.AM".'~OU.
" ' NO
TUeu.. ~. u"
LA OCONOC.....-iA , """",."" A
o ~ .."",.....", ou.
,e..,..
'''''.>, ..
......
ANTUVO e .............
Li.. us [}E co..-n "u'ooo ~N """ V....D+COONU . CO"TUN""U Y UTl'--O'l O~ ,""'" E.. uro:
CAPlTUu> PO""'" _~e_ L.OS " OTI""" , coNO" O "'''''OL.OOI............. .....,SCNt.,.,., .
"" .......
Po.....,""" ,
U'ONNfTn
"Tl; N""" ""
N'N TU
'""'
$ ,
!ION"'-U
""""',
Gl<
v,"" .........
""-'CA
,tvU
o. "
""
PoCO""
s.o.o
~ ....TN<
.se."""
o.-"'N""" EN
"""'''!I05, ........... ,
~ P"~NTA ><O!OO\.O
UN C"'"'UTo
' u NE'
.....10 DE E ~. ' ''CA .~'' "".. "" ...tv"'--"CEN MOTI""" "" " 'T ''-O L.AM"AT~OUE .
" 'NO OU. Tl"'~ 'A, E" o~ OCu"",,"r< ......... ANTlO""" . ,,0><o EL. 11:.. ....., Gl<e
"v. M iT "'A , OU~ .... 'DuAl. OU~ ~N H"""'. '. V ' N ' e 5ECVOR Vfv'~N"" U>"
NQTIV,,", """ITONO"'''"' ""N
'N Ee
e...""
"-'C;NOTUO
"""'" EN
"""""TOR"
L.tv
u
U U e ' A ""
'NC'
N,
....
CAPITULO
~L
Ll.OCW"
~~ .....
"""",,,,OLO.e.S
TE....PL.O 01:
HUACA l.AROA
LA Pln>fU. $AOflAOA
H UACA '
C~ LA RAYA
S!:CTOR V
C EM E.>ITVOIO SUIII
l O llA P ~
lOlLAPb
101 LA Pd
10 LAPc
01
pf
101 LA Pe
101 LA Pg
101 LA Ph
101lAPj
101 lA Pi
101LAPk
103LAP~
103LAPb
103lAF'c
103lAPd
j
'04lA P~
l 04 LAPb
l 04lA F'c
I05LAMa
"O
I05LAMc
105LAMb
r
105LAMd
105LAMe
105lAMf
10 5LAM g
1 0 ~ LAM i
105LAM)
105LAMk
105LAMI
o
IO~LAM h
lOSLAMm
lOSLAMn
l OSLA Mo
105LAMp
10 5LA Mq
,
l05 LAMr
l05LAM ,
l05LAMt
l05LAMu
105lAMv
10 5l A M w
l05L A M y
l05L A M7
l 0 5LA M .. '
105LAMb'
lO'>LA M d '
105LAM.. '
105LAMI'
105LAMg'
' .1
10 5LA M e'
,,
10 SLA M I"1'
lOSLAM ,'
l05L.A Mj'
l OS L.A M k'
lOSlAM I'
"s
!
'J
-
,
l QSl A M,,'
10 Sl AMo'
10 5 l AM p'
10SlA Mq'
o
o
-o
"
10 5LAM m'
105 LAMr'
10SLA M"
'-'
l05L.AM1'
'OSlA Mu '
10 SLA M v'
105lA Mw'
10 5 l AM , '
HUACA LARGA
A JUAR FUNERA RI O
1061 N M a
1071NMa
1081NMa
l 09 INM a
11QINMa
l'II NMa
2
oc
J.
11 2 1NTa
w
I
:1
-:1
1-
, , 3 INTa
11 3 1NTb
11 3 lNTC
11 3 1NTd
11 3 1NTe
11 31NTf
60
1 13 1 Tg
114 1NTb
!"
"1
1141N h
<
<
~<
,,"
1 15 1Nh
"
1 161Nh
1"'1"'1"'1"'1"'1"'1"'1'"
1"'1"'1"'1"'1"'1"'1"'1'"
1"'1"'1"'1"'1"'1"'1"'1'"
11 71NTa
6'
1 81NOa
a:
~
w
z
2
((
4:
:::J
4:
((
::
4:
O<?t::::>
\1~J
z:5c:J
118 1NO b
1:
:::J
. :::J
1-
~~
~~
1 181 Oc
11 8 1NO d
00
00
o
o
00
00
00
00
00
00
00
00
1~OI N Ma
RELLENO F I NA L
12 11NOa
12 11N O<:
12 21N Oa
121 1N O b
12 11 N Od
122 1NOb
123IN M a
124 1NOa
1251NOa
!i
T EMP LO A VE MITIC A
o
e
V
126CHPa
126CH Pb
HUACA
' 2 7C HPb
127CHP~
. , .'
... ..
'
128CHPb
128CHP"
129CHGo
CERRO LA RAYA
130LAC ~
130LACb
130LACc
130LACd
<
~
131 LAe ..
13llACb
UllAC"
131 LACd
SECTOR V
1311N Oa
1331N Ca
CEMENTERIO SUR
..
13 4 L.ACa
135LAM..
136LAC"
l"
F"
1371AC"
139LACa
--a,,
"
140CHC"
1411 NC~
eUt><'c....."..... y ypmu:.... e o-
....E."""I>IEMTE
E '-"" MO'nV=
CO"UN .NeO
DEL
NOCTu"N,," ,
,,,..c.. E ,,,0'0
Po..
, .. 0""""
""C,. DE ....
YU""" 'lO-
""""
~t , sou.!I
DO:
EN '-"" VAL...,.
PlC_.
....... Y"U
O EO ... t1'IOlC=
D~
' 4 7 0 , y EsP<.ou.
O.C '3 50
"'U .. N
"''nCO'
'NO . LO
OC"""'""""" ...
"OT'VOS
H<JACo, L.o'S
Lo.
.000......
."'IES
!l ~
V."''''''''' OE
..........."'C.
LO'
Y "" E"[""""'IN
"'. ....""... 6 .
llU.
!>O H 6
C ON U"
0 O
OE ....
CAPfruLO 3
MOTIVOSICONOGRAACOS
AVES
" f
lO~LAM .
113INTd
101 LAPtl
36lA Mb
89LAM~
103LAPb
23LACb
101 LAPi
12BCHP~
1131NTa
101lAPe
39 lAMb
l00L.ATa
10 1L.APc
10 1L.A1'f
101 L.APg
40L.AMa
111llNOd
63LAM~
14lA.c
12l1NOC
1 3 7L A < ~
1201NM"
99lATa
l 00LATb
66 LAMa
101LAF'd
lBI NM"
127CHPa
102LAPa
13 l lNQa
l 4lACb
, Ol ACa
nlACc
nlAMa
11 9 INMa
10
H SINOa
10 SLAM l
12 11 NOd
ll1 1NMa
122 1NO"
1221NOb
4 3 l AMa
l06 IN Ma
126CHPa
09L.ACb
1141NTa
34L.AMb
06L.ACb
39LAMa
34LAMc
133INCa
119 CHCa
131LACa
38lAMa
101 LAPa
127CHPb
101LAPb
131 LACb
19LAMa
1 0 ~ L.A M a
40LAMb
138lA
ll lACa
11LACc
130l.Acd
lOLACb
19L.ACc
TOCADOS y DETALLES
""
~~
]lL:-
"
:/
\:
/d L="
1\
.~
<,
.~
r)
(( \
,
-
~
-:
<,
~
/
<,
'?d
r:1:I':I
r=t:r.'I
<,
"
""
CAPhuLO 4
FICHAS GENERALES
"'oso """""'''''''''''
_ ,_.-........
~, .
V-... O<
rec.,.
00
C
TOc""'. ~
..,. I 7 .50
-rv-
lJ,oo
fU""'E
"'...._
~H
......,.,."..~ ,"""
C...,.-'"
CuLJu'" ... H
"0'"'''' ...
"' H..........
~OI.O" ~ '''''''
'OH
, 10000'
CueTU'" .........."""".
fUo""" CU\,TU_
..,.".
""oco.ooc lc.~
'H
' 7, =
CULTV... "'H"'~'
"'."'" Cue""""" P<ott",--""~,,,,,,,
07L AC
.........,<Qu.
,~
<0,,_
"'<COu>H" _
.........'~.
. . . ...
'O..
rUE"'" C uLfU
0 1LAC
I
,,
' 8 ,00
"'~""'" cu.."'O/M<r>oo
,~
........,..,."E
0 2LAC
'O..
o"
LO~
""""","",,,,,,
H"""
~C<
POCO
..-..00"'"
FVooooo C"""""O/Moooo
rte"",. ...oo
Cu""'''' ...........""E
FlJ" T< Cu eTV_
~ ~" O$
OOHO""''' I Q .'50
""
'OH
"'.","", C"""""""eooo
.........""""E
C".,,-,,,,...........O""E
03LAC
.........oaco<
'O. .....
""'< HIC.',
ne,,""
Tte.. ,c . Moo.Dv.oo
e.H
18 . =
'"''-TU'''
CM
,.. "".
Fu ..,.. CuLJu
. ... ..,. .. .
"IOUIO.DO
,,".1000 C
COLO".,_-
"'''''''.'''''
CULTV
ttQu'
............,.,.
FU-<"'"
"'"-fU
04LAC
"'0$
'O
c e......,. cON
"""'-" 'O.... '
E. .....
00'
""""
O<
""'-'>000
'8 ,00 e"
Pe.""", C'--'-'OIME_ IQOOoc
1 '00<><: 1
p". _
... . .
OSLAC
I OLAC
CuLJv'" ........Y<QU'
"'n ,. CV'TU_ ..... '0"'-""". ,... .
. . . . ._V.
v~
' N ~ .......,
Tte.OC. MoI.D<At>O
Oo~ o6oo
OOc ~
'
'CO/M."'"
"P'OOO C
""""'''O'''''.
'1,ooc~
..."""'" c~ ."'"
Cuc",'"
~.'<o..J <
fU<>. Cuc"'.......... :0<.<<.... . .
CULnJ
FU
CUL"'
. . . ....."".
16LAC
"".
"""COCO<"",_ .
"".
.......
lILAC
v...""
".o~u..",
11
"~
'"
Cu,,,,,,,,
TtC .OCA~
fU
0.-,.""", '8,50 c ..
",-"""", CLi.>'CO/Mmo<>
.......
CuLJu'"
12LAC
' ."".
_ . c "",," ~ .......
~ "".
....""'.
c "'...........COC<>'<........ .
v..."" ""
C ..... , ...
C . . . . . "'.
C OM ..... o,u . . . . .
TtcNOC. MoI.D<&O<>
,te.",.
Oou. _
_ ~
. . ......
11LAC
........... ~u.
u. o... CON
' 1 ,00 CU
"""--<>UDO
"""""'" CL.Wc:otM."",
CULnJ
u .....""".
FU
CUL"'. '" .....
c"'""".'...... .
Cu=
~
....
Cuc"'
18LAC
Qu.
......,01.0"'. "... .
........ ,,><J.
1 3LA C
"" c
DO
~o
oc.
Ttc~"'.~
"'-"'000
14 LAC
cu
OCO/...."'"
CUU'U
"'
"".
cuc.u
_<C"'-OU."." .
CUL."
. . . ....."".
19LAC
--
Tic"",.
D~
c"""
......
Qu.
"'l>U1''''-
~<NT' U . ~""""'
"""'.......
T""". ""
NlQc~.
c ..
Oo ~
'--- ""'.
. . . ......""'.
_.C"""" ."....
"""""""'".,NOMA
MoI.~
FU.,.,.. C"""-"
ISlAC
Cu=
.......,.
' 11.00
_u.
"'
v ..."" ""
.u.",. ~
~"'_ .
20LAC
c"""
~
....
c"""
. . . ......"..,.
c~
Qu.
"'-'01.0"'."'" .
v".... ""' e
"""00.
e ""
.0;;"
Tic"",' MOL.O<AOO
"VL"''''
TOe.OCA Mo<..t>o>
CV L"'.... ' - -.....0 ....
DI:
26LAC
C. CO>O .'_""N" _
"'O. U
.... ,
22 LAC
cO<.O'<. '....
""'.(;<;><.(>0>. . . . . .
~-v. .....
Yf:OU.
"'""" _
EM
~c
~'U'
""""""",
M_ .
COoo w
""-"f.O> . . .. """""...
"""'OC ""....
c ..""
.... ~ C"""'=tM<1l'O
"'
CLAN_
......... <Qu<
"""
"'."'" C ru
.....8 . '<0<).
.-
'tOe"'"
cON
Cuc"'
"""'-""'. ,.... -
27LAM
* "'''._0''00
e""".........
>\Jo..,... Cu""
P. <coI.O" B'...... .
...... .YO"".
J
~
s
CON ........... .
&
" ".
28LA M
2 3 LA C
"--
.g
"
T tc . oc . ~
"'...-ro CUL"'
....... . <<>u<
CucTu
i,,
CC<
O<Co""" .....
Cu"",'"
FU .,.. C""'u
Q<J <
3 3 . eoc ~ , """"'"
.,OQu.
P"OL.O'<. '....
eou<8'. .~
29 LAM
CON
0<" """,,060<
~ , ...,"""
~~~
v.oo.-.o_ ,.,."",""'"
e ... u. "" '"
Jo.
e""".........e.'O""
. . . ......,....
LOo
Boc.
Boc.
~ .""OU> ~ B '''''
Tt(;. "A~
.......,... C"CTU"'"
25lAC
'.." . ."
O .Ze..
.......""..-
"'-'000
1 3 "' ~
""'" ALTO
Z .Ze ~ .
0, l e ..
Cu<::ru'" .........Yb)U.
FU. ... C"'-""..." ......OL.O'<. ,.... .
30LA M
......
~,..,.,.
Ttc~",. ~.-...oo
..,
20 ,20 C"
"'~OODO CL.>socOfM."",
C~c"'... ""'...' . OU<
rl.'.T< CUL.TuAU P.. c",""",. ".'s
Tte.",.
O,....
31 LAM
VASO ""
s"'.
.; ~
.. cu
M.uo7'""""",
......... .ou.
36LAM
...... ...<OU
Tte. "' .
R. ~ """",
.,.,..,""'"
....""""'C~
."'"
,<ou.
CUL.........
lA~
rl...'" CUL."'
""(><.DM.,."
""ou'
lA~ ...
37LA M
-3
,,j,
a,
33 LA M
3 8LA M
O<
~.,-..
. (>1> .
~-~""C06.
~
VASO
...."
o.C"""""'"
.......c...... ..,.c........
~ i.o<;.....
Ttc"",. M """"",, y ~
3<lLA M
.....'QOQ CL.>sOC"""""'"
C"'-n.o.............'<OU.
rl.<NT< CUU\JAU ....oc"'"""'., ."
........."""".
C<le"'
"'
39LA M
"""rAS
Do..
""""-OC> c.n.o,
,."'"
22 .50 C ~
C..... ' c"""'~o
...""'OC>
~ , . Cu,n.o..." ..... C"'-"~ .....
!=- ~
@-<:;:
""''''YC<>~'
35L A M
O< _ . .
40LAM
lA.. ...."""".
CUL.n.oAU ....""0"""'.'... .
lAM"'_U'
_.
Tt<""'A"'-"1.V.t>O.
y -"'..,
Oo~~".o6o<
7 .00
CuLT\J
"'..........,
Tic. oc..
0.
Ou<
"-'<Nt.
4 1LAM
~.
CU'-" '
Pfo;<>U;O. 'w.$
~u
""....-.o , 'O..........,
"-'c.Y<
"'~"'Y<"'"
4 7LAM
.-
Tlce.oc.. ....."I.V.t>O"
oo..... o6o< ..
""....-.o
TOCi<)Q
'"
..."., .
4 .e
e~
". 2 CM
OYE C~ , ~~
OLOM. '....
FlJc_.. Cu,""
. . . . ....."".
"''''''''''0 ""
Tt<~",
""....-.o
0ftQ
~ .. om-A'"
CUUU'"
1\><.... Cu""
c~
"COL'<
"";0<.00<. ,...... .
..........., <OU<
,...,.".
ev.n.
u~
. ~. ""
CoAl"~ '"
Cu""_
cO"
~~""oo
,OOe ~
.......8., .".,.
y """"'0
Tic"",. """ ........ " LADQ
48LAM
Tlce .", .
ft .~
.........,..,""
~
e ..,....... ""
CON
C",-""'"
"""'.
fu""", CULfU
<COo.L>M~, . . . .
fu""",
0<.00<.'. .... -
44 LAM
,. Cuen.
CAOUAO
Cu,.......... ~ ,."".
12 ,00
<0<>.
46LAM
._-
4 3LAM
........8.< ... o u.
4\llA M
""'O
~ou.v<
"'''''''''-'--'''
O'~ EM
C~LT\J
y . . .............,
....."'" C""".........c<>LQo<.,.....
.............OY.
4 5LAM
<.
.............Qu.
_.
4lLAM
""~
c ..
22 . 00
CoAl"~'"
""<.
J.... ""
, ,,,.,,, . R' """""" Y e ALODO
0ftQ
A O ~C
C",-""
"""
CoAl"
.........Ay """C
PACCO""""'."
-<....u "'"
5 1LAM
' N ._
'OOU"M..."'O"'''''''''M.,
"OM '
........
O<
u. . ....... ...
DoM ' N""," 12 5 CM
$01.-
"""'''0<''''''"'''''-'' u..u.~. I ~
""ou.
DoM'."';" U I .OO c ..
CUI."".... ...........
Fu."", ~...,.
DO. P,"" . G<J... . ......-, .
"""''''''<>U'
Cu""....
......,." C"""u ....
nou....
CON
~0"""8".M
56LA M
~.y ,Q."
u. .",,_
-rte"",.
........UM>O ...e,"",
"''''N""," 2 4.50 CM
"'..u .
O_M
CyU'u
po,''''''''''. 'NM
O< UN
.....",.0<""..
CAM.... ""'.
c.-o s-..t
52LAM
",,"'"
~.uos
M.,.
GyOT. " A
<L """'.
57 LAM
o
Tu,,' "'" ORO
-rte N""
u.
"'_K.L<OO "''''''0
_u.
"u,''''''' Cu""
1'OCA.<OO .
. . . . U NA
O<
C""'
5BLA M
C",""""
c.v..AV......-, .
TiCN""
~.,
0<"""'-
""'"'0" O<
U. .....,..
' u,",,"'O"
n,...,..
u.
O< UN ....TW
1 I ,5cM
......-,.
Fu. "",
~...,.
O< L ......:.
'NM.,......... """'.
Y ...,...,
C . . . . .'O< ........
, ..,.....,..
O'..~ N"OOO lQ
CALAQO
C....""
0<1. """"
c.v.. .~......-,.
~ N ... NORT<
60LAM
~"""", CON
CM
lAM .....Ou.
"-"",,,
CAOCO-IIU. O<
M
.,. , <>Y, '""""'''''' M'''''' """"N......
c.....co
""'....."" a"
v......
u.
59LAM
55L A M
O M "'" ALfO
" "........N
I"
22.4
C...."'
.\
....M& >U.
54LAM
M
""...... Y
..........-ru..
o..., ."","
po,."OUOM.'....
53LAM
. ,.....u....."""". u .
""'"""'NO """'
..cuoo SOlO", <L .......
,,,
a
s
ANDO LA
~PU{""DURA
ICO REPRE-
DIMENSiN
IGURA CE UN A111 AL
DIM~SII'/ 2,9 CM C
A130 X 2 CM OE:
6 .7
C M DE: LARGO
A tc HO
CUUURA LAMS...VEO UE
CUll'URA LAMSAYEO U E
66 LAM
61LA M
lUao DE PLAT... COII D EC O RAC I 1
OEOMb-RlC ...
PROCEDENC
EC i lCA lJoMltlAOO
DI
E:H510tl
1 . 4 CM CE "' L3"O
DE OIMETRO
CERRO SAPAM
CUUURA LAMSAY O UE
2. I CM
DE lARGO
CUJ.:1U
LAMBAYEOUr:
FUENTE: l'RAS.&.JOS
62LAM
1 , 2 CM
DIMENSiN
PE:RRO
EL !'lO
t i M I':TAL 1:.
re
EL NORTE
67LAM
UN C ASC "'S
A , OU
D.f.:
DIt-lEtlSIN
PR06 AFl
DEL CASCABEL
I I ,S CN
68LAM
CM CE AL.T O
CULTURA LAMBAYEO UE
UN BASTN
>w
4 ,7
63LAM
PICO
ECIICA VAC1AOO
ETAL EN EL.
EL NO RTE
ORTE
GUST....... AffTZ
AOURA EN BRONCE REPRES ENTANCQ A
;[
:J
ROO EN LA
' ::1
l-
PICO
Tltc
MPU AOURA
7 ,5
DIMEN51
CM CE LARCO
SU CRrA
IC A VAC IADO
M I CHO
CULTURA I.J<>.1SAYEOU
F\.JENTE
CULTURA LAMBA,YEOUE
69LAM
64LAM
65LAM
GUSTA'" ANTlE
ORE.JERA
ET UCA COI
DE UNA ARAllA E
DIMENSiN
CA EN LA E
DE AL.TO
DIME:NS1J
PUilAOURA
9,3 C M 0_ LARGO
R EP R ES f;NTAC I tl
SUTE
DE CIMETRO 4 ,3 C M
CULTURA lJ.MBAYEOUE:
CULTURA LAMSAYEOUI;
FiJENT
CEL P ER . GUSTA'" A N
E:
OE
70LAM
ThAE!AJ05 EN ~1ETAL. E
EL NORTE
..
~ . HT<
p<ft..,..,.,.
.N-.;.....,...
........., . ="
T<XAt>O' ""'-"
CON
~u;.
.'"''0_.''''' OTRO
"" u.....,.....
71LA M
CUen>..... ""'....'<OU.
FU."", _
....,. " .,-,," . . ... """'.
76 LAM
...."-'e.
o~
<:00< " ,
""
CA
72LAM
77 L.AM
.......,x .. CM
fu."",
'M_AL
78L.AM
DE
' VO;
"'. CON
U "
fU ..,. . 1><oA'-'OS
..oIO'f'
"
"".
,<>u
"'_'''"'_00 ''U"
fU ...,..
oo..
Ck
..000 ...
s..-.
""""""-'=
"""""
""" Pr:" Gu
co'O
" ,TO
Cu"""'" ............."".
>\Jo"", ~
" "'
0"'.""
"
<C
CuLTU
"O"'"
fU ...,.. _'-'OS
""'- """"
74LA M
"
Gl..,,,,
..oIO'f'
c"" .. ,u,o o Th......luco con ""ce<>< ... . """"'. """ 'OC""" ""
..oc..,..
" ,11
...oo. CU""
Do
CuLTU
"'.....
75 LA M
O< """""''''''
e .. "'" "'-JO
~u
40,6 C..
...,..
' - -. ...'Ou.
~
~ ......"
SOLA M
,j
,
S
,'.
79LA M
..... e N CL COOOT<>"""
,
s
"''''''
c"" .. ,u,o o Th.., ...."'-'co con ""ce....,0600 ". ,," ..lO..., ..", ...., ......,""'"
""L. ........
s..-.
..c
'ou.
4,"'
<><
1""0'"'''''''''' C.....c
Cu""'.... '--. ..'<Ou .
c .. "" 00.0.<....."
c .. ". ....T Q
1""0'"'''''''''' C
.,.,..
.......s
..., s.,...... t
L.A><&
.....-.c_ ..,""'.......",.. oo
""""'oou<c.. e
PAOT'<JO
fOC'""". CON1'O."" ~
73lAM
..
O'
e""",...
... ..oIO'f'
en- "
0-._
e,1!
~ ...
..
._ .
C M DO<...",
, ... . . "'- - . .
~.....
-....."'"
_
_ ... ... c.. - ' "
GulI._ _",
OC. _
""""
~Z 1,1c ..
~. .. _
0\.00_.. _
e lle......., - . :_
Guo
.....,.,.
8lLA M
.. .
'3.lIc"",,""
..,.,
0-:
II.S
.'oc_
'o ..-..__
-..ca
"""_
__
'-..
-0
_
_
......
--_.__-... ......
_
_0._-__. . . ... _
--_ -
-.r:..--
.....-._~"""
_ : ...- ,
_ _. coo
.-....:c _ _
....
!s
"
""
.....e-
e-c_ " ..
CM
.....
~-....,
_ _ euo-_
" "'"
...... .
33 .1 coo
~_~...........
.......
_ _ Guo._
_...... n _
~
.......... ", ._ Do .......... ... _
_ ....... au.... ........
...
...
....._.
""" .... _
....... COO
_~
OC
e......
..-
eooo
SSLAM
Z7,1 CM
eu..n.- t.-M_
....._ "" . 0 _ C.
- ""
~
W~
----
..-o CON _
e ................
_
C.......-.
.......... C
.0
"""""_'C'.. o..-
. . . . . ..
0-._
~-~
1>-_ 3 . I
.. ~
000<0<:_
"'CO . ....
ea- _
_
.. . _... .......... a. _
~
_ _ _.. _ U
"Ce>
,_0Il
...
u._
o..c_ .. no- _
_
"'- - . .
- . - o """ ..._ -
,.ouo
__
--
. . . . " . . TQO
'O~ ~ . ~ OT
. ....,"" ""'1.
CO'O C
"""'.
,.,.., " ""
........ " " O< ... U.... CO. 0"<8 " " ' ' ' ' ' '
~O .oo c ~
C.....................~ .
'11<""", CUU\JOUoS PAEcOl.O ~. '"",,
......." ""'.
CO<.QO<.'""" .
..... . .TEO'..'<
9 1lAT
96 LA T
-"
"".u -
TiC"oc. ,-..
TOc--o<>Q ,
C TUNO
FlI
CUL'U
L.A~
.,
.,U.
..
u... 0"<8..,....,.
,.,.,...,...QO
_ ~OOC
""""
. . . ..,,""""
92lA T
e.,..
CQLQ><. .. . . . . .
97LAT
"'-o . .........
""'U ">m,,
u...
..."'.s CO'O ,..,.AOO
O<
T"""OC,, y
C
""
"'
8.rtOU.
CUc""~
T tc~oc '
._:
'02,00 . e 2 ,00 e "
00
......... .rtQu .
ZQOO...,. ......
Qu.
CULo""
93 LAT
98LAT
U. 'U .
o.""""""'" 0<...,.....,.
"',...
QU.
CO" .... c QO
'ao.oo c..
CULTuOUoS .....CQU)~.,
........"QU.
... .
,.,
..,.~
FVo..,....,.
"'<>t><.A<>O ""
"'8""'" C
CO.
' <E'
oc"""".,
C ""
AYE""""
IIJ
CuuuOUoS ..... COl.O...
.......
' """
9 4LAT
OA5.....U
TPmL. 0<>'.......
......., ,_
O< ......
"A""
CO'O ,..,.""'" , . . . . . . y
"'8""'" e:v..OCQMWOO
95lAT
,..,.AOO
.........
AV"
.
l00LAT
-_
0.-............. e ..
...._
Tt<;OOC...._
1000'
..-.: "",.
-..: ""
~- ~.CIO.>C
c..._
lOlLAl'
e:- ...._
...
1061N M
..........
...
-_._"-
. ~
Ttc"",. -.......
..._
,,
_.
>
...........
, ......-.,_..
~~
cooa- _
s>
-~
_&DO<.....
,e
... _..-.
--.-.... . ,. . . . - . _.0_
CMCIi
....-_Doc--..~
..... __
-... _ ""
8
e
""
..... =
o..o.r..-. '
>
_.......
.~
_~o:.c......
~~
.~
- ' _ Deo.
._
~.
....... . . - O<
""....-
"'uMO
''',5 C"
.. ......- ----.,.,.,...
e"
' '' 70- '!tOOD"
ruc-oc
=-~
....."'" _
OC ...... T"""".
_T~
~ '4'
1000 '3500"
c ...._ L-_
105IAM
. . . -
_-~
"0'''
"""
...-"--'1 .....
7 .... . 3 ."c_
__..
p __
109'N M
t~
1081NM
,
1
,
.........
1:'-0_
10lLAP
_""-". -
----_.. _-
__
.. _tuc......
~
1071NM
~~
,,,
......-----_..
~~
-'-
..........., ... .
-.c.. _ _ coo
n:.c..-
De _
......................
..........
~-,
TI:>c......
__
...
1000 _ 1 3 50 0 <:
..
........:
~ ~
C ~ ,,,,,
_ _ - . , oc ""'" TIA:.-.evt _ _
,,0>0 '
. . . . _o
... .. """".............
... _
__
c,",-,,"" oc coa...
_ _ DO;
O<
CI'O...-
c
_
~
.
110lN M
oc ""'" 'I\.ocuo<.
l11 IN M
1 161NT
117INT
ll l l N T
118 1N O
11 3 IN T
119' N M
1 1<lINT
1 151NO
1l0lN M
......,.
co""..... , .."uo CON
AS "
"'u y
_"""""U
U"'"
...........,..
"''''000 ' 4 70<><: . '''OOI>C
~
Cl.OC_
~ ._
roooooot!'
UIW
Ttc ~"'A
""""Ae.-OO
12 1'NO
T c.e ,, ~ .
C""""", '''C
M ~ .O
.........
""
TUcu ~,
C",-",
..........
Tc u~ .
C... .."
fIJ
"<>T'''''' ..."".....
......, ~'u.rt
... ...,.., ' 3 " 0 ' ' 4 70 o c
"""". ..."".. ..""". , ' UCUM'
"""""""'C"
""L.<.<"" ""..........,
H""""
""oc."""" .. """'"
COS "
" "
Tte ~"' A
CU<J'U'"
CUl.lu '''C .
'''''''''' MU"" "" Sme> lCu..e
c....."
FU...... MuSE"
O<
127CHP
..........
C""" ............,""o" ""
l <>LOS ....-...00"0"0... . .
'""C.OC> e...., u.....
""""~"" ..
Rnu.o ............,
HUo'<'A ........,.
'CU~ <
""'No
~._.
IJ
C""'
......""'0.... "'0""......
122INO
~ u_ ""'CO<.O"
126C HP
""OO TUc,, ~.
... , ......,.... T
....."'...
~ u "'"
AV"
", t t
Fu
1231N M
n:.cu...
C H ' ~(
Cu .""
C""".... '''C A
12BCH P
...
"" .~
Ttc.'CA '
00
... ~"""'" ' 4 7Ot>c ' ~
. U"""'"
"'' '000
""oc,,,,,,,,,... ....""""
HUAC--O- .......".
CUI.""'" '''''A
"-,<",,, M~.O
TUcu ~ .
129CHC
T,xu~.
12 41N O
M. "
~""",-...oo
nu.o~<HTO'
C"""... , . CO"".....
rec .. oc>
C
!'\J
12 51N O
u~ .
...,,-IVOS
..........""
....oc."""".. "'."""".......,.
.".........'"
"""'"'' 'O''M& 2 " _A
~.~
Tcu~<
""oc."".c"
' ''''A
t....,..,.
(0-.-. ......
130LAC
C ....,
TUcu~
_
Tueu ~ .
136LAC
13 1LAC
137LAC
132 1NO
8
133INC
138LAC
&
13 9 LA C
134 LA C
140CHC
,
135LAM
14 11NC
C A P T U LO
PA LETA S D E COLOR
P"U~".MOS
,JI'
CONJUNTO DO'
"''''STRO n......OAOO
",,-n.s
~L """""<:TO
' (L
COLOR EN
lAM-
E ST.
.....Tu"""-"S
MOa'...... ~
' ''_'l>OS
.I.L.A
0.5.....OS
~N COO<JLJNTOS .""O Nr
ces OUE CON'O" ME N <W<U CE CO<.CR CON 'C E.T1oc LOe..... PO" Le
OU" ""CO""N""""" ....
euO<TU
-..cTJc.
PALETA ORFEBRER A
MA SCA RA Y TOCA DO SICN ,
CULTURA LAMBAYEQUE
,
PALETA C E RA MICA
PIEZA LA MBAYEQUE CON CARACTERSTlCAS
A RQUITECTNICAS
PA L ETA T E XTI L
CONOPA INCA ENCONTRADA EN TCU ME
PALETA TI E R RAS D E CO LO R
GA MA PROCEDENTE D E nERRAS D E TCUME
BIBLIOGRAFA
ANTZ E. aust ev
HEYERDAHL, Thor
5ANDWEISS. Daniel
NARVEZ, Alf redo
MI LLONES, Luis
Tcume
Colecc in Arte y Tesoros del Per
lima: Banco de Crdi to del Per , 1996
CARCEDO, PALOMA
OONNAN, Christopher
KAUFFMANN, Federico
REID, James
ZEVALLOS, Jorge
C!
-. ~
....--. __..
._ ~
_ ~
Min
cetur
Munic ipalidad
de Tcume
Pontifida u.........cIJd
tlcadel Peni
ARTE
Distribucin Gratuita
ACODET
TCUME