Sunteți pe pagina 1din 4

60

LECCIN 25 Pasiva de los tiempos compuestos (Morf. nms. 21-22, pgs. 126 y 128; Sint. nm. 10, pg. 142) 1. Confecta erant; confectum fuit; necatus est; necati essent; victus fuerit; victi erunt; vectae fuissent; vecta esset; relicti sunt; relicta fuerat.- 2. Dum haec in Hispania geruntur, C. Trebonius, qui ad oppugnationem Massaliae relictus erat, vineas turresque ad oppidum agere (acercar) instituit.- 3. Cum Caesar in Illyricum profectus esset, quod217 eas quoque regiones cognoscere (conocer) volebat, subitum bellum in Gallia coortum est.- 4. Tantus clamor ortus est, ut elephanti in suos verterentur.- 5. Sive casu sive consilio deorum inmortalium bellum feliciter confectum est.- 6. Corpus Ciceronis, qui ab Antonii militibus fuerat necatus, Romam ab eis vectum est.- 7. Socrates omnium sapientissimus218 ab oraculo Apollinis est iudicatus.- 8. Cum id Caesari nuntiatum esset, maturat ab urbe procisci (salir).- 9. Flaminius, quod neglexerat deorum voluntatem, ab hostibus victus est.- 10. Caesar milites cohortatus est ut suae pristinae virtutis memoriam retinerent.- 11. Pugnatum est219 acriter ab utroque exercitu. VOCABULARIO
acriter, adv., encarnizadamente. Antonius, -ii, n. pr., m., Antonio. Apollo, -inis, n. pr., m., Apolo. bellum, -i, n., guerra. Caesar, -aris, n. pr., m., Csar. casus, -us, m., azar, casualidad. Cicero, -onis, n. pr., m., Cicern. clamor, -oris, m., gritero. cohortor, 1, dep., tr., exhortar, animar. concio, -feci, -fectum, 3m., terminar. consilium, -ii, n., voluntad, decisin coorior, -ortus sum, dep., 4, intr., estallar. corpus, -oris, n., cuerpo. deus, -i, m., dios. dum, conj. tempor., mientras. elephantus, -i, m. y f., elefante. exercitus, -us, m., ejrcito. feliciter, adv., felizmente. Flaminius, -ii, n. pr., m., Flaminio. Gallia, -ae, n. pr., f., la Galia. gero, gessi, gestum, 3, tr., hacer. Hispania, -ae, n. pr., f., Espaa. hostis, -is, m., enemigo. Illyricum, -i, n. pr., n., Iliria. inmortalis, -e, adj., inmortal. instituo, -ui, -utum, 3, tr., decidir, disponer. iudico, 1, tr., juzgar, considerar. Massalia, -ae, n. pr., f., Marsella. maturo, 1, intr., apresurarse. memoria, -ae, f., recuerdo. miles, -itis, m., soldado. neco, 1, tr., matar. neglego, neglexi, neglectum, 3, tr., despreciar. nuntio, 1, tr., comunicar, anunciar. omnis, -e, adj./pron. indef., todo. oppidum, -i, n., plaza fuerte, ciudad. oppugnatio, -onis, f., asedio, asalto. oraculum, -i, n., orculo. orior, ortus sum, dep., 4, intr., originarse. pristinus, -a, -um, adj., antiguo, de antao. prociscor, -fectus sum, dep., 3, intr., marchar, partir. pugno, 1, intr., luchar. quoque, adv., tambin. regio, -onis, f., regin. relinquo, -liqui, -lictum, 3, tr., dejar. retineo, -tinui, -tentum, 2, tr., conservar. Roma, -ae, n. pr., f., Roma. sapiens, -ntis, adj., sabio. sive, conj. disyunt., ya, o. Socrates, -is, n. pr., m., Scrates. subitus, -a, -um, adj., repentino, sbito. suus, -a, -um, adj./pron. poses., suyo. tantus, -a, -um, adj. demostr., tan grande. teneo, tenui, tentum, 2, tr., conservar, retener. Trebonius, -ii, n. pr., m., Trebonio. turris, -is, f., torre de madera. urbs, urbis, f., ciudad. uterque, utraque, utrumque, indef., uno y otro. veho, vexi, vectum, 3, tr., llevar. verto, verti, versum, 3, tr., girar, volver. vinco, vici, victum, 3, tr., vencer. vinea, -ae, f., mantelete (mquina de guerra). virtus, -utis, f., valor. volo, -ui, irreg., querer. voluntas, -atis, f., voluntad, designio.

Quod, conjuncin Sapientissimus aparece usado aqu con valor predicativo. Tradzcase detrs del verbo. (Ver Sint. 8, C, pg. 141). 219 Pugnatum est, ver Sint. nm. 10, b), pg. 144.
217 218

61

ERUDICIN DE PUBLIO ESCIPIN EMILIANO P. Scipio Aemilianus, Pauli Macedonici lius, a tenera aetate Graecis litteris a Polybio, praestantis ingenii viro, eruditus est. Ex eius doctrina tantos fructus tulit, ut etiam maiores natu omni virtutum genere superaret. EL NIO Y EL DELFN Cum puer quidam delphinum panis fragmentis allexisset, delphinus eum miro amore dilexit. Itaque, mane a puero inclamatus220, delphinus ex imo221 mari annatabat atque, praebito222 ei dorso, ut ascenderet, a Baiano litore Puteolos ad ludum ferebat. Vespere simili modo domum revehebat. Hoc ofcium per plures annos praestitit, sed, cum puer e vita excessisset, delphinus saepe ad locum consuetum ventitabat. Tandem pueri desiderio exstinctus inhumatusque est in eius sepulcro. AVENTURA DE ULISES Y SUS COMPAEROS EN LAS ISLAS EOLIAS Cum Ulixes eiusque socii e Sicilia insula discessissent, in Aeolias insulas pervenerunt, ubi regnabat Aeolus, ventorum rex, qui Ulixem benigne domi223 suae accepit. Refectis224 viribus navibusque, rursus in eas conscenderunt. Aeolus, ut in patriam vento secundo navigarent, utrem, in quo omnes venti retinebantur, Ulixi dedit. Sed, cum omnes comites Ulixis iam in Ithacae insulae conspectu essent, existimantes225 magnas divitias in utrem inclusas esse, aperuerunt. Statim venti soluti226 ruerunt atque saevissima procella naves ad Aeoli litora rursus reiectae sunt. At ventorum rex stultis nautis hospitium praebere (ofrecer) noluit.

Inclamatus, part. de perf. de inclamo, llamar. (Ver Sint. nm. 12, pg. 145). Imo, ver nota nm. 174, pg. 53. 222 Praebito, part. de perf. de praebeo, ofrecer. (Ver Sint. nm. 12, pg.145). 223 Domi suae, ver Sint nm 7, a), pg. 140. 224 Refectis, part. de perf. de recio, reparar. (Ver Sint. nm. 12, pg. 145) 225 Existimantes magnas divitias in utrem inclusas esse, pensando que grandes tesoros haban sido encerrados en el odre... 226 Soluti, part. de perf. de solvo, soltar. (Ver Sint. nm. 12, pg. 145).
220 221

62

LECCIN 26 Participios de presente y de perfecto (Morf. nm. 23, pg. 129; Sint. nm. 11, pg. 143) 1. Duci morienti victoria nuntiata est.- 2. Interdiu stellas non conspicimus, solis luce obscuratas.- 3. Helvetii, repentino eius adventu commoti, legatos ad eum mittunt.- 4. Tum M. Tulius consul, sive praesentiam Catilinae timens, sive ira commotus, orationem habuit luculentam atque utilem rei publicae.- 5. Caesar, exposito exercitu et loco castris idoneo capto, cohortibus X ad mare relictis et equitibus CCC, de tertia vigilia ad hostes contendit.- 6. Caesar, exploratis regionibus, albente caelo, omnes copias castris educit.- 7. Dionysius tyrannus, cultros tonsorios timens, candenti carbone sibi adurebat capillum.- 8. Caesar paucos dies227 in eorum nibus moratus se in nes Ubiorum recepit.- 9. Indutiomarus veritus ne ab omnibus desereretur, legatos ad Caesarem mittit.- 10. Dux, oriente sole, e castris copias eduxit. VOCABULARIO
aduro, -ussi, -ustum, 3, tr., quemar. adventus, -us, m., llegada. albeo, 2, intr., blanquear. caelum, -i, n., cielo. Caesar, -aris, n. pr., m., Csar. candens, -ntis, adj., encendido. capillum, -i, n., cabello. capio, cepi, captum, 3m., tr., elegir, tomar. carbo, -onis, m., tizn. castra, -orum, n. pl., campamento. Catilina, -ae, n. pr., m., Catilina. cohors, -hortis, f., cohorte. commoveo, -movi, -motum, 2, tr., mover. coniuratio, -onis, f., conjuracin, conspiracin. conspicio, -pexi, -pectum, 3m., tr., ver. consul, -is, m., cnsul. contendo, -tendi, -tentum, 3, tr. e intr., dirigirse. copiae, -arum, f. pl., tropas. cultrus, -i, m., navaja. de, prep. de abl., durante. desero, -serui, -sertum, 3, tr., abandonar. dies, -ei, m. y f., da. Dionysius, -ii, n. pr., m., Dionisio. dux, ducis, m., jefe, general. educo, -duxi, -ductum, 3, tr., sacar. eques, -itis, m., jinete. exercitus, -us, m., ejrcito. exploro, 1, tr., explorar. expono, -sui, -situm, 3, tr., desembarcar. nis, -is, m., territorio, pas. habeo, -ui, -itum, 2, tr., tener, pronunciar. Helvetii, -orum, m. pl., los helvecios (hoy, suizos). hostis, -is, m., enemigo. idoneus, -a, -um, adj., adecuado, idneo. Indutiomarus, -i, n. pr., m., Indutiomaro. interdiu, adv., de da. ira, -ae, f., ira.
227

legatus, -i, m., legado. locus, -i, m., lugar. luculentus, -a, -um, adj., elocuente, brillante. lux, lucis, f., luz. mare, -is, n., mar. mitto, misi, missum, 3, tr., enviar. morior, mortuus sum, dep., 3, intr., morir. moror, moratus sum, dep., 1, intr., detenerse, permanecer. non, adv., no. nuntio, 1, tr., anunciar. obscuro, 1, tr., ocultar. omnis, -e, adj./pron. indef., todo. oratio, -onis, f., discurso. orior, ortus sum, dep., 4, intr., salir. paucus, -a, -um, adj./pron. indef., poco. praesentia, -ae, f., presencia. recipio, -cepi, -ceptum, 3m., tr., sacar, recibir (recipere se, retirarse). regio, -onis, f., regin. relinquo, -liqui, -lictum, 3, tr., dejar. repentinus, -a, -um, adj., repentino. res, rei/publicus, -a, -um =repblica, Estado. sive, conj. disyunt., ya, o. sol, solis, m., sol. stella, -ae, f., estrella. tertius, -a, -um, numer., tercero. timeo, -ui, 2, tr./intr., temer. tonsorius, -a, -um, adj., de barbero. Tulius, -ii, n. pr., m., Tulio. tum, adv., entonces. tyrannus, -i, m., tirano. Ubii, -orum, m. pl., los ubios. utilis, -e, adj., til, provechoso. vereor, veritus sum, dep., 2, intr., temer. victoria, -ae, f., victoria. vigilia, -ae, f., vigilia.

Paucos dies, ver nota nm. 41, pg. 32.

63

OTRAS FRASES DE REPASO Y PROFUNDIZACIN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Helvetii omnium rerum inopia adducti legatos de deditione ad eum miserunt. Timeo Danaos et228 dona ferentes. Illum exercitum contemno, collectum ex senibus desperatis. Milites, e loco superiore pilis missis, facile hostium phalangem perfregerunt. Caesar, de tertia vigilia cum legionibus tribus e castris profectus, ad eam partem pervenit quae nondum umen transierat. Prima luce, conrmata re ab exploratoribus, omnem equitatum qui229 novissimum agmen moraretur praemisit. T. Labienus, castris hostium potitus et ex loco superiore res in nostris castris gestas conspicatus, decimam legionem subsidio230 nostris misit. Caesar, legionibus in hibernacula deductis, in Italiam profectus est. Scipione duce231, Numantia a Romanis deleta fuit. Cicerone consule, coniuratio Catilinae patefacta est. Hercules taurum saevum ingentemque, a Neptuno Minoi regi dono datum, retibus cepit, in humeris suis portavit atque domitum232 liberavit. Hostes territos nostri milites fugaverunt. Darius autem, cum ex Europa in Asiam rediisset, hortantibus amicis, ut Graeciam redigeret in suam potestatem, classem quingentarum navium comparavit eique Datim praefecit. At Pompeius, cognitis iis rebus quae Orici233 atque Apolloniae erant gestae, Dyrrachio timens, diurnis nocturnisque itineribus eo234 contendit. Xerxes, Thermopylis expugnatis, protinus accesit astu idque, nullis defendentibus, interfectis sacerdotibus, quos in arce invenerat, incendio delevit. Deletis Teutonis, Marius Cimbros devicit. Tunc Romae235 civile bellum ortum est. Cum enim Sulla consul236 contra Mithridatem missus esset, ei Marius illud imperium eripuit et imperatorem237 se ipse fecit. Omnibus Hispaniae gentibus subactis, Hannibal, ut bellum cum Romanis renovaretur, Saguntum, opulentam urbem, quae cum iis societatem fecerat, expugnavit. Saguntini se suosque ferro et igni occiderunt. Galba, secundis aliquot proeliis factis castellisque compluribus expugnatis, missis ad eum undique legatis obsidibusque datis et pace facta, constituit in nibus hostium hiemare (pasar el invierno). Trasybulus cum classem ad Ciliciam appulisset neque satis diligenter in castris eius agerentur vigiliae, a barbaris eruptione facta, in tabernaculo interfectus est. P. Cornelius Scipio patrem singulari virtute servavit, nam, cum is in pugna apud Ticinum contra Hannibalem commissa graviter vulneratus esset, lius, interiecto corpore, e periculo patrem eripuit.

Et, incluso. Esta partcula, segn esto, aqu no tiene valor copulativo, sino intensivo. Qui, ver Sint. nm. 6, c), pg. 139 230 Subsidio nostris, en ayuda de los nuestros. 231 Scipione duce, ver, en Sint., la nota nm. 7, pg. 145. Esta misma construccin gura en la frases siguiente. 232 Domitum, part. de perf. de domo, domar. Aqu tiene valor predicativo. 233 Orici/Apolloniae, ver Sint. nm. 7 a), pg. 140. 234 Eo, ver nota nm. 169, pg. 52. Lo mismo vale para eo de los nmeros 21 y 22. 235 Romae, ver Sint. nm. 7 a), pg. 140. 236 Consul, complemento predicativo. 237 Imperatorem, complemento predicativo.
228 229

S-ar putea să vă placă și