Sunteți pe pagina 1din 77

LATIN AMERICAN STUDIES CENTER

Issues in Culture, Democracy and Development 4

Edy Kaufman ISSN: 1535-0231 Traduccin original: Clara Klimov !y Edicin y di "#o: $uc%a &iglinico ' Tanya (un)ing)on C"n)ro d" E )udio $a)inoam"ricano 012*-+ (ol,a-f"l (all .niv"r i)y of &aryland Coll"g" /ar!0 &1 20232 E4.454 T"l6fono: 301-305-7358 9a:: 301-305-3775 corr"o "l"c)rnico: al7*;umail4umd4"du -<gina d" In)"rn"): =))-:>>???4inform4umd4"du>Ed@" >Coll"g" >5@(.>1"-) >$5S>

Diplomacia Ciudadana Talleres Innovadores para la Resoluci!n de Con"lictos Ed#ard $Edy% &au"man
'NDICE (rimera (arte (reparaci!n y orientaci!n44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 3 A: Introduccin44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 3 B: Preparacin44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 5 14 $ugar444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 5 24 Niv"l d"l conflic)o4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 7 34 Ti-o d" -ar)ici-an)" 444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 2 34 S"l"ccin d" lo -ar)ici-an)" 44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 * 54 NAm"ro d" -ar)ici-an)" 444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 10 74 Brgani,ador" 444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 10 24 1uracin444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 11 *4 /r"-aracin d" lo -ar)ici-an)" y d" lo facili)ador" 444444444444444444444444444444444444 12 D)a * Conocer el lu+ar y a los otros participantes44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 13 D)a , (resentaciones personales y del pro+rama4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 13 I4 C@om-"=i"lo D4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 13 II4 /r" "n)acin d"l -rograma444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 12 III4 /r" "n)acin d" la )ar"a d"l coordinador44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 18 D)a - Resoluci!n de con"lictos Teor)a y pr.ctica44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 20 I4 Conf"r"ncia in)roduc)oria444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 20 II4 $a imag"n d"l B)ro444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 22 D)a 4 Lidiar con nuestros propios con"lictos444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 23 I4 &"dida -ara con )ruir confian,a444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 23 II4 C"n)rar " "n "l conflic)o mi mo4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 23 III4 $idiar con nu" )ro " )"r"o)i-o 444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 25 IE4 1i criminacin y -r"Fuicio: .na vi in -"r onal444444444444444444444444444444444444444444444444444444 27 E4 Comunicacin in)"rcul)ural44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 22 EI4Comunicacin no viol"n)a444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 2* D)a / E0perimentar con la resoluci!n de con"lictos4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 28 I4 &"diacin444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 28 II4 Nu" )ra vi in com-ar)ida: un "F"rcicio -ara -r"v"r "l fu)uro44444444444444444444444444444444444444 31 (arte II 1acia las soluciones innovadoras444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 32 A: Buscar un terreno comn4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 32 2

D)a 2 3ue+os de consenso444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 33 I4 5lguna ilu )racion" inicial" 444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 33 II4 EF"rcicio 34 Encon)rar "l &%nimo ComAn 1"nominador G&C1H4444444444444444444444444444444 33 III4 /r"-ara)ivo -ara "l "F"rcicio 54 @4 I4 G5dv"r arial>@"fl":ivo>In)"rac)ivoH444444444444444 35 D)a 4 A5R5I5 Nivel Adversarial4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 37 D)a 6 Nivel Re"le0ivo4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 3* I4 1i cu in oIr" Com-or)ami"n)o d" Conflic)o44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 38 II4 CE cuc=a ac)ivaD44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 30 III4 /r" "n)acin y " )aIl"cimi"n)o d" la ag"nda -ara "l Niv"l In)"grador4444444444444444444444 33 D)a 7 A5R5I5 Nivel Inte+rador44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 35 I4 /rim"ra 9a ": +A Ju"da d" id"a 444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 35 II4 S"gunda 9a ": Cla ificacin y "valuacin444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 37 III4 T"rc"ra 9a ": $a IA Ju"da d" un )"rr"no comAn444444444444444444444444444444444444444444444444444444 32 D)a *8 (r.ctica de la trans"ormaci!n del con"licto en el mundo real4444444444444444444444444444444444 3* I4 5da-)ar "l Tall"r a la cul)ura d" lo ocio 444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 3* II4 In)roducir nu"va )"cnolog%a 4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 50 D)a ** Reconocimiento y cicatri9aci!n44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 50 D)a *, Actividades con:untas antes de la partida y re;encuentro4444444444444444444444444444444444444444 53 I4 En)r"nami"n)o -ara "l r"-"ncu"n)ro4 444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 53 D)a *- Actividades sociales li<res44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 55 D)a *4 =inali9aci!n de <orradores de proyectos con:untos44444444444444444444444444444444444444444444444444 55 D)a */ >ltimo d)a4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 57 I4 Evaluacin4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 57 II4 1" -"dida4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 52 B: Conclusin444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 5* +iIliograf%a4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 72 5-6ndic" 444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 77

Diplomacia Ciudadana Talleres Innovadores para la Resoluci!n de Con"lictos Ed#ard $Edy% &au"man
(rimera (arte (reparaci!n y ?rientaci!n A: Introduccin El igui"n)" )raIaFo -r" "n)a una a-licacin d" la id"a d" arrollada -ara lidiar con conflic)o mundial" 0 "an 6)nico 0 -ol%)ico 0 r"ligio o o d" cualJui"r o)ra %ndol"0 a )rav6 d" m6)odo coo-"ra)ivo -ara u r" olucin4 $a li)"ra)ura )"rica d"dicada al )"ma d" conflic)o da cu"n)a d" un im-or)an)" d"Ia)" ac"rca d" cu<l" d"I"n "r lo oIF")ivo d" Jui"n" aIordan " )o )"ma 0 "n oca ion" )an dif%cil" d" )ra)ar4 /alaIra )al" como Cr" olucinD0 Cr"duccinD0 Cman"FoD0 Cr"gulacinD0 C)ran formacinD0 Cdi olucinD0 Cacu"rdoD y Ccon)"ncinD " "m-l"an -ara ilu )rar la gama d" r" ul)ado Ju" d" -r"f"r"ncia r"ndir<n lo "F"rcicio -ara la r" olucin d" conflic)o 4 S" -u"d" d"cir0 a grand" ra go 0 Ju" =ay do )i-o d" m6)odo -ara la r" olucin d" conflic)o 1: m6)odo d" r" olucin o )ran formacin y m6)odo d" acu"rdo o con)"ncin4 E )" )raIaFo " ocu-a d"l -rim"r )i-o0 -oni"ndo " -"cial 6nfa i "n la coo-"racin d" la -ar)" -or m"dio d" ac)ividad" )al" como com-ar)ir informacin0 con )ruir v%nculo y r"ali,ar an<li i conFun)o 4 E )" manual Jui"r" "rvir como una gu%a -ara Jui"n" in)"n)an aIordar la ra%c" cau al" d" lo conflic)o 4 /"r)"n"c"mo a la " cu"la Ju" Iu ca r" olv"r lo conflic)o -orJu" o )"n"mo Ju" i0 "n un acu"rdo0 no " aIordan la cau a uIyac"n)" 0 -u"d" urgir un nu"vo conflic)o "n "l mi mo lugar "n "l Ju" " acaI con "l an)"rior4 $o -roc"dimi"n)o d"lin"ado "n " )a "ccin0 CSocio "n Conflic)oD0 " ofr"c"n como un mod"lo -ara conducir Tall"r" Innovador" -ara la @" olucin d" Conflic)o GTI@CH4 2 E )o " )<n di "#ado -ara facili)ar la r"con )ruccin d" un conflic)o Ia <ndo " "n la )ran formacin d" la ac)i)ud" y -"rc"-cion" d" la div"r a -ar)" involucrada "n dic=o conflic)o4 /or "llo "l m6)odo d" r" olucin a-un)a no lo a aIordar "l conflic)o ac)ual id"n)ificando lo "l"m"n)o -o)"ncial" -ara un acu"rdo0 ino )amIi6n aIordando la cau a uIyac"n)" r"con )ruy"ndo la r"lacion" "n)r" la -ar)" 4 3 5d"m< d" la di-lomacia cl< ica0 la di-lomacia ciudadana o d" "gunda v%a " con id"ra un m"dio "fica, " -"cialm"n)" -ara aIordar conflic)o -rolongado "n)r" comunidad" 0 " d"cir0 lugar" "n lo cual" di -u)a -rolongada -rovocada -or cu" )ion" d" id"n)idad =an ido acom-a#ada -or fluc)uan)" y0 "n oca ion" 0 al)o niv"l" d" viol"ncia4 E dif%cil ":-r" ar -or " cri)o la riJu",a y valid", d" " )" )i-o d" -rograma0 y no )"n"mo da)o ac"rca d" o)ro in)"n)o -or -r" "n)arlo d" modo )an d")allado43 $o Ju" no ll"va a com-ar)ir con o)ro algo d" nu" )ra -ro-ia ":-"ri"ncia d" a-r"ndi,aF" " "l "n)ido d" urg"ncia Ju" )ra ci"nd" nu" )ro -ro-io involucrami"n)o al u)ili,ar " )a a-ro:imacin4 Surg" d"l d" "o d" Jui"n" =an -ar)ici-ado "n lo )all"r" d" -o ""r ma)"rial " cri)o oIr" "l cual Ia ar " -ara -romov"r "n u comunidad" "l -roc" o d" r" olucin d" conflic)o 4 $u"go d" lo "n)r"nami"n)o r"ali,ado -or "l C"n)"r for In)"rna)ional 1"v"lo-m"n) and Conflic) &anag"m"n) GCI1C&H =uIo una

1 E )<n " ca am"n)" in)"grado y -u"d"n "r vi )o como mu)uam"n)" ":cluy"n)" G+loomfi"ld0 18850 -4153H4 Sin
"mIargo0 " =an in)"n)ado mod"lo in)"grador" 4 E"r0 -or "F"m-lo0 9i c="r ' K"a =ly0 18814 2 E"r ion" m< cor)a d" lo TI@C " )<n di -oniIl" "n " -a#ol y "n ru o4 GE"r la r"f"r"ncia a lo )raIaFo d" E4 Kaufman "n la IiIliograf%a4H 3 +loomfi"ld0 18850 -4151f4 4 E )a -ar)" -u"d" con id"rar " como un com-l"m"n)o d" A Handbook on the Analytical Problem Solving Approach G&ic=a"l +an! ' C=ri &i)c="ll0 1822H0 d"l In )i)u)" for Conflic) 5naly i and @" olu)ion0 Ju" " A)il como una ="rrami"n)a conc"-)ual y "duca)iva0 i Ii"n " conc"n)ra m"no "n a -"c)o concr")o y ":-"ri"ncial" 4 El EmIaFador Ko=n L4 &c1onald )amIi6n =a incluido la -"r -"c)iva g"n"ral d" " )" )i-o d" "m-r" a "n num"ro a -uIlicacion" 0 incluy"ndo u uidelines !or "e#comers to $rack $#o %iplomacy 4

im-or)an)" d"manda d" -au)a m< -r"ci a ac"rca d" cmo )ran mi)ir la ":-"ri"ncia M 5 "n " )" mom"n)o " -lan"an )all"r" adicional" con y -ara CSocio "n Conflic)oD -ara la oci"dad" civil" d" &"dio Bri"n)"0 5 ia C"n)ral0 "l C<uca o0 y 5m6rica $a)ina4 E )oy an io o -or dar a conoc"r nu" )ro mod"lo TI@C )amIi6n -or ra,on" -"r onal" 4 &i -ro-ia ":-"ri"ncia d" )raIaFo con col"ga i ra"l%" y -al" )ino duran)" lo a#o *00 a )rav6 d"l In )i)u)o Truman -ara "l 5vanc" d" la /a,0 "n la .niv"r idad ("Ir"a d" K"ru al6n0 m" =an d"mo )rado cuan vi)al -odr%a =aI"r ido " )a informacin -ara ma:imi,ar nu" )ro )raIaFo4 En " " mom"n)o0 y duran)" la Inti!ada G"l l"van)ami"n)o -al" )inoH0 logramo man)"n"r un di<logo o )"nido "n)r" la do -ar)" 0 in ninguna ="rrami"n)a -rof" ional m< all< d" nu" )ra "n iIilidad0 nu" )ro "n)ido d" igualdad y r" -")o y nu" )ro -ro-io Fuicio -ol%)ico4 5un a=ora0 r")ro -"c)ivam"n)"0 m" doy cu"n)a d" Ju" -"rdimo alguna o-or)unidad" -ara ac)uali,ar nu" )ro )raIaFo y =ac"rlo m< -rof" ional4 5d"m< d" a-rov"c=ar mi )raIaFo -ara " )" conflic)o0 =" )"nido la u"r)" d" incor-orar mi ":-"ri"ncia doc"n)" a la d"l nu"vo -a-"l d" coordinador4 En o)ra -alaIra 0 " )" ca-%)ulo incluy" )an)o una )ran f"r"ncia d" mi =aIilidad" -rof" ional" "n "l ca o i ra"l%--al" )ino G)ran f"r"ncia d" ":-"ri"ncia a lo largo d" conflic)o Sur-SurH0 como lo logrado "n "l CI1C& a-rov"c=ando la )radicin d" di-lomacia ciudadana d" arrollada "n lo E )ado .nido 4 El )6rmino CSocio "n Conflic)oD -r")"nd" uIrayar lo Ju" =ay "n comAn "n)r" lo -ar)ici-an)" d" nu" )ro )all"r" 0 -or "F"m-lo: ocu-acion" o -rof" ion" G-rof" or" univ"r i)ario 0 -"riodi )a H0 a)riIu)o Gg6n"ro0 r"liginH0 -r"ocu-acion" comun" Gm"dio amIi"n)"0 d" arrolloH0 o una r"gin comAn G"l C<uca o0 "l &"dio Bri"n)"0 lo -a% " andino 0 ")c4H4 E )a id"n)idad" comun" d"I"n Ia ar " "n dim"n ion" dif"r"n)" d" la Ju" " u)ili,an -ara carac)"ri,ar "l conflic)o "n % G)al" como la ")nia0 la r"ligin0 "l idioma y "l )"rri)orioH4 En ca o ":c"-cional" 0 cuando ya " =a alcan,ado un acu"rdo d" -a, y lo -ar)ici-an)" " r"An"n -ara colaIorar "n u im-l"m"n)acin y o )"nimi"n)o0 no ="mo r"f"rido a "llo como A Socio "n la /a,@ G-al" )ino >i ra"l%" 0 ca)lico y -ro)" )an)" "n Irlanda d"l Nor)"H4 El -rograma d" "F"rcicio -ara Socio "n Conflic)o7 Gd" aJu% "n ad"lan)" llamado Socio H )i"n" "l -ro- i)o d" con )ruir -u"n)" a )rav6 d" "norm" divi ion" 0 "nfa)i,ando lo Ju" =ay "n comAn y d" arrollando una comunidad "-i )6micaM " d"cir0 un gru-o d" individuo Ju" com-ar)"n col"c)ivam"n)" "l modo d" com-r"nd"r u -ro-io a un)o y -roIl"ma 4 $a finalidad d" "nfa)i,ar lo Ju" =ay "n comAn0 a la v", Ju" " r" -")an la dif"r"ncia I< ica 0 " la d" al"n)ar0 "n un cor)o -la,o0 "l " )aIl"cimi"n)o d" un -u"n)" "n)r" lo do gru-o 4 @"unir un gru-o Ju" )i"n" alguno ra go "n comAn ayuda a u-"rar la dificul)ad" -ara con )ruir )al -u"n)"4 En )6rmino m< im-l" 0 con )ruir un "Jui-o no " lo "l r" ul)ado d" una con)riIucin )6cnica0 " muc=o m< Ju" " oM ":-lora lo modo -ara )ran formar la r"lacion" "n)r" lo Socio d" -"r)ando "m-a)%a y a-r"ndi"ndo a camIiar ac)i)ud" adv"r a a ac)i)ud" d" colaIoracin4 No oI )an)"0 " n"c" ario d" )acar Ju" no " nu" )ro d" "o ni nu" )ro oIF")ivo Iorrar la fron)"ra "n)r" lo gru-o "n conflic)o0 ya Ju" " )o =ar%a muc=o m< dif%cil alcan,ar una r" olucin d"l conflic)o0 -u" 0 como afirma @ou=ana0 C$a for)al",a d" la nu"va r"lacin "n)r" lo do gru-o " Ia a "n la lida id"n)idad y "l com-romi o d" cada uno d" lo gru-o D42 En la -<gina igui"n)" uIrayamo un "F"m-lo d" curriculum I< ico d%a -or d%a0 dividido "n d%a y )-ico 0 Ju" =a ido d" arrollado a lo largo d" una d6cada d" ":-"rim"n)acin4 /ara cada )-ico ":-licamo la ra,n GIa " lgicaH y la a-licacin -r<c)ica d" la -"r -"c)iva d" lo TI@C4 5 m"nudo0 ":i )" un ci"r)o " c"-)ici mo -ara -roIar m6)odo al)"rna)ivo -ara la r" olucin d" conflic)o 0 ya "a -or -ar)" d" lo -ragm<)ico Ju" vi"n"n d" la " cu"la d" -"n ami"n)o d" la realpolitik0* o d" -ar)ici-an)" Ju"
5 /or "F"m-lo0 una v"r in m< cor)a fu" -uIlicada -or "l C"n)ro d" E )udio $a)inoam"ricano d" la .niv"r idad d" &aryland0 Coll"g" /ar!0 "n 18824 6 Tomo "l )6rmino d" lo )raIaFo ac"rca d" la r"lacion" "n)r" E )ado .nido y 5m6rica $a)ina0 d" mi amigo 5Ira=am $o?"n)=al4 7 @ou=ana0 18850 -41334 E"r )amIi6n K"lman0 1883M @ou=ana0 18850 4-32*4 8 E"r0 -or "F"m-lo0 +"rcovi)c=0 18*3M Nar)man ' Touval0 18*54

o -"c=an Ju" "l aIordaF" al -roIl"ma " -u"d" -"rciIir como C)"ra-ia d" gru-oD0 como -roduc)o d" la oci"dad " )adounid"n "4 /ara u-"rar " )" " c"-)ici mo ug"rimo com-ar)ir la Ia " lgica d"l -rograma Ju" mu" )ran u )ran -ar"ncia y a % mo)ivar a lo -ar)ici-an)" a con)riIuir al m<:imo "n "l )all"r4 En "l %ndic" d" " )" &anual0 " -u"d" -"rciIir "l "n)ido g"n"ral d" cmo fluy" "l )all"r4 5 grand" ra go 0 "l )all"r va d" d" "l " )aIl"cimi"n)o d" una r"lacin "f"c)iva d" )raIaFo "n)r" lo Socio al " )aIl"cimi"n)o d" una Cac)i)ud coo-"ra)iva -ara la r" olucin d"l conflic)oD0 com-ar)i"ndo la )6cnica -ara un -roc" o "fica, y cr"a)ivo d" ra,onami"n)o0 -ara lu"go a-licarla a a un)o concr")o 4 8 $a )ran icion" d" una ")a-a a o)ra no -u"d"n "r r%gidam"n)" " )ruc)urada ya Ju" la v"locidad d"l -rogr" o d" lo -ar)ici-an)" "r< la Ju" finalm"n)" d")"rmin" "l ri)mo d"l )all"r4 &< aun0 mi"n)ra " )" amIicio o m"nA -odr%a "r )ran i)ado "n un -"r%odo in)"n ivo d" do "mana 0 " )amo aI olu)am"n)" con ci"n)" d" la limi)acion" "conmica y )"m-oral" Ju" a m"nudo r" )ring"n la r"ali,acin d"l )all"rM -or lo )an)o0 con fr"cu"ncia0 " n"c" ario -riori,ar4 5 " )a al)ura0 con id"ramo m< A)il -rov""r un TI@C -)imo0 d"F<ndol" a la cr"a)ividad d" lo organi,ador" la )ar"a d" ada-)arlo al r"ino d" lo -o iIl"4 5d"m< 0 "l niv"l d" -r"ci in Irindado "n "l mod"lo d" )all"r r"Ia ar<0 -ara alguno 0 lo " "ncial: nu"vam"n)"0 lo l"c)or" "l"ccionar<n y ada-)ar<n " )" ma)"rial a u n"c" idad" y>o a u ":-"ri"ncia4 5Ju"llo l"c)or" an io o -or com"n,ar con la -r"-aracin r"al d"l )all"r0 in m< in)roduccin o com"n)ario ac"rca d" cmo hacerlo0 -u"d"n -a ar dir"c)am"n)" a la "ccin llamada 1%a 1 G-4 13H4 B: Preparacin 14 $ugar El amIi"n)" d"l TI@C -r"ci a condicion" ad"cuada duran)" la 23 =ora d" "r -o iIl"4 El lugar d" r"unin d"I" )"n"r la r"-u)acin d" "r un lugar dond" " =an "laIorado acu"rdo d" -a,M " )o con)riIuy" a cr"ar una a)m f"ra Ju" " )imular< a lo Socio a r"ali,ar una con)riIucin ignifica)iva "n "l )all"r4 E )o " -r"f"riIl" a cualJui"r =o)"l mod"rno Ju"0 a m"nudo0 no r"fl"Fa ino Ju" di fra,a al -a% "n "l Ju" uno " "ncu"n)ra4 El 6:i)o d"l )all"r " )< dir"c)am"n)" r"lacionado al " )ado d" <nimo d" lo -ar)ici-an)" M -or "llo0 un "n)orno a-ro-iado no " )rivial4 C"rca d" K"ru al6n0 -or "F"m-lo0 "l In )i)u)o Ecum6nico Tan)ur " =a conv"r)ido "n un %mIolo d" di<logo y )ol"rancia4 .Iicado c"rca d" un -u" )o d" con)rol0 una "n)rada mira =acia K"ru al6n y la o)ra a +"l6n "n la franFa occid"n)alM " ufici"n)" v"r "l -ai aF" d" d" la )"rra,a d"l "dificio -ara "n)ir una "n acin d" urg"ncia -ara =allar olucion" a " )" )ri )" -anorama4 .n marco r" id"ncial )amIi6n -u"d" "r a-ro-iado -u" )o Ju" a m"nudo Irinda una a)m f"ra in)"n a -ara un )all"r0 lo cual no uc"d" "n o)ro <mIi)o 410 5 % como "l i)io a-ro-iado -u"d" con)riIuir a cr"ar una a)m f"ra conv"ni"n)"0 la uIicacin "Juivocada )i"n" "l -o)"ncial d" -"rFudicarla4 El aloFami"n)o conFun)o -ara lo Socio -u"d" "r una fu"n)" -ara cr"ar confian,a0 -"ro d"I" "r -lan"ado con muc=o cuidado4 Sin la -r"-aracin ad"cuada0 " r"comi"nda no aloFar a lo -ar)ici-an)" d" lo do gru-o "n conflic)o "n un " -acio com-ar)ido4 1" "r -o iIl"0 " d"I" ad"lan)ar d" man"ra ":-l%ci)a lo cri)"rio con lo cual" " "l"ccionar< Jui6n com-ar)ir< "l " -acio con Jui"nM -or "F"m-lo0 g6n"ro0 -rof" in o inclu o " -u"d" ll"var a caIo un or)"o4 @"cu"rdo un cam-am"n)o d" v"rano0 r"ali,ado "n I)alia0 -ara adol" c"n)" i ra"l%" y -al" )ino 0 y la agi)acin d" un Fov"nci)o d" 13 a#o d" T"l 5viv Ju" fu" aloFado "n la mi ma =aIi)acin con un ni#o -al" )ino4 CE )oy

@ou=ana0 18850 -41334 E"r )amIi6n K"lman0 1883M @ou=ana0 18850 -4 32*4 E"r0 -or "F"m-lo0 +"rcovi)c=0 18*3M Nar)man ' Touval0 18*54 9 1"u) c=0 2084 10 Co="n ") al40 18220 -41204

"guro d" Ju" S=amir G"n aJu"l mom"n)o /rim"r &ini )ro d" I ra"lH nunca durmi "n la mi ma =aIi)acin con un -al" )inoD0 no diFo4 El " -acio -rinci-al -ara la r"union" normalm"n)" d"I" "r d" f<cil acc" o0 la illa d"I"n formar un c%rculo y d"I" "r fac)iIl" camIiar la di )riIucin d" la mi ma cada v", Ju" "a n"c" ario4 .n c%rculo in cor)" -u"d" ":-andir " -ara incluir a )odo 4 El coordinador d"I"r< " )ar "n)ado "n "l c%rculo con )odo lo d"m< 4 .n Iloc d" grand" =oFa d" -a-"l Iorrador i"m-r" d"I" " )ar di -oniIl"4 $a comida y la fi" )a )amIi6n on o-or)unidad" im-or)an)" -ara con )ruir confian,a ya Ju" Irindan un " c"nario amigaIl" y no " )ruc)urado -ara la conv"r acin4 Cada -ar)" con u in)"gran)" )amIi6n d"I"n di -on"r d" <r"a comun" -ara -a ar u )i"m-o liIr" Fun)o 4 El com-romi o ac"rca d" la confid"ncialidad d" la r"unin d"I" "r aI olu)o0 y "l i)io "l"gido -ara "l )all"r d"I" garan)i,ar Ju" " )" com-romi o "a r" -")ado4 @"ali,ar "l )all"r "n la ciudad d" r" id"ncia d" alguno d" lo Socio -u"d" "r un mo)ivo d" di )raccinM un lugar d" r")iro o inclu o un cam-u univ"r i)ario al"Fado0 l"Fo d"l <r"a d" conflic)o y d" lo lugar" =aIi)ual" dond" r" id"n y )raIaFan la -ar)" " -ar)icularm"n)" r"com"ndaIl"4 24 Niv"l d"l conflic)o S" =a d"Ia)ido largam"n)" ac"rca d" cual " "l m"For mom"n)o -ara in)"rv"nir "n un conflic)o0 y =a )a Ju6 -un)o un conflic)o n"c" i)a =aI"r CmaduradoD -ara Ju" " )" )i-o d" )all"r" "a "f"c)ivo4 OE n"c" ario Ju" "l conflic)o " =aya manif" )ado0 o -u"d" "r la)"n)"P O/u"d" r"ali,ar " "l )all"r an)" d" Ju" " )all" y " ":)i"nda la viol"nciaP OE n"c" ario " -"rar =a )a Ju" -"r i )an la =o )ilidad" o a Ju" "l conflic)o " " )anJu"P E )" Al)imo " )ado " "l -un)o "n "l Ju" " m< -roIaIl" Ju" la -ar)" " )6n m< r"c"-)iva 0 -"ro i"m-r" " m"For ll"var ad"lan)" accion" d" -r"v"ncin4 5lguno conflic)o comunal" -rolongado 0 como lo d" Irlanda d"l Nor)"0 Sri $an!a o "l -al" )ino-i ra"l%0 Ju" =an -a ado -or imilar" fa " d" " )ancami"n)o0 on -ar)icularm"n)" )ra)aIl" con " )a -"r -"c)iva d" r" olucin d" conflic)o 4 Nu" )ra ":-"ri"ncia no =a "n "#ado Ju" lo TI@C -u"d"n "r a-licado "n dif"r"n)" mom"n)o ada-)ando lo oIF")ivo y la )6cnica u)ili,ada al niv"l -"r)in"n)"4 Inclu o cuando o-)amo -or no conducir lo )all"r" "n mom"n)o d" viol"ncia y )"rror0 "n m< d" una oca in =an ocurrido "v"n)o )r<gico duran)" la ac)ividad y0 como v"r"mo m< ad"lan)"0 d"I"mo "ncon)rar modo d" "nfr"n)ar " )" -roIl"ma4 5un mi"n)ra " " )< ll"vando a caIo un -roc" o oficial d" -a,0 " im-or)an)" a-oyar la di-lomacia d" -rim"ra v%a con un -roc" o d" con )ruccin d" la -a, m< fl":iIl"0 como "l Ju" ofr"c" la "gunda v%a4 El 5cu"rdo d" B lo "n)r" -al" )ino " i ra"l%" =a d"mo )rado la "ficacia -o)"ncial d" la comunicacin indir"c)a d" la di-lomacia ciudadana4 11 $a n"gociacion" informal" Ju" -r"c"di"ron a " )" acu"rdo a la larga fu"ron r" u"l)a "n d")all" y a-roIada a )rav6 d" la di-lomacia )radicional4 En " )" -un)o0 " a umi Ju" lo " fu"r,o d" con )ruccin d" la -a, "n)r" lo mi"mIro d" la oci"dad civil ya no "ran n"c" ario 0 -"ro " r"conoci u n"c" idad lu"go d"l a " ina)o d" Qi),=a! @aIin y d" la am"na,a d" mu"r)" a (o ni &uIara! y a Qa "r 5rafa) -or -ar)" d" ":)r"mi )a d"n)ro d" u -ro-ia oci"dad" 412 TamIi6n ="mo )"nido ":-"ri"ncia ":i)o a con lo TI@C "n ca o d" di -u)a fron)"ri,a Ju" =an " )ado la)"n)" duran)" un )i"m-o G)r" "ncu"n)ro con nu" )ro Socio "cua)oriano y -"ruano "n "l mom"n)o d" la -r"n"gociacion" Ju" igui"ron al conflic)o d" 18850 duran)" la n"gociacion" conv"ncional" y )all"r" -o )"rior" a la firma d" lo 5cu"rdo d" /a,H4 5An i "l niv"l d" viol"ncia " " -or<dico y r"la)ivam"n)" IaFo0 una "#al d" madur", " Ju" "l lado d6Iil o Cd" validoD G-u" muy -oco conflic)o cu"n)an con con)"ndi"n)" d" igual -" oH -u"d" )"n"r la o-or)unidad d" d" afiar "l )a)u d"l adv"r ario y -"rciIir Ju" -u"d" con)rarr" )ar la -r" ion" d"l con)rincan)"4 $o TI@C )amIi6n -u"d"n "r a-licado a conflic)o d"n)ro d" lo E )ado .nido 4 Si"m-r" " =ac" r"f"r"ncia a )"n ion" 6)nica Ju" "#alan un niv"l m< IaFo Ju" "l d"l conflic)o 6)nico4 1" )odo modo 0 la l%n"a Ju" divid" lo di )urIio d" $o Rng"l" d" lo fr"cu"n)" incid"n)" d" viol"ncia Ju" ocurr"n "n K"ru al6n no "-aran lo ="c=o ino Ju" m< Ii"n lo colocan "n un mi mo " -"c)ro d"
11 E"r0 -or "F"m-lo0 Kri" I"rg0 18870 -4 135f4 12 Kri" I"rg0 18870 -4 13*4

-o iIilidad" 4 $o m6)odo aJu% d" cri-)o on -"r)in"n)" -ara amIo )i-o d" confron)acion" 4 El grado d" madur", d"l conflic)o d")"rmina "n -ar)" la "l"ccin d" lo "F"rcicio a-ro-iado 4 Si no =a =aIido un -r"vio con)ac)o dir"c)o "n)r" lo -ar)ici-an)" d" la -ar)" con)"ndi"n)" 0 "r< n"c" ario inv"r)ir m< )raIaFo "n lo mom"n)o d" Crom-"r "l =i"loD y "n lo a -"c)o d" con )ruccin d" confian,a d" lo " )adio inicial" 4 Sin "mIargo0 "n -alaIra d" /a)ric! @"gan0 CaunJu" la carac)"r% )ica d" lo conflic)o af"c)an la -roIaIilidad d"l 6:i)o0 Jui"n" Iu can ma:imi,ar " )a -roIaIilidad d"I"r<n conc"n)rar " m< "n cmo in)"rv"nir m< Ju" "n cu<ndo =ac"rloD413 34 Ti-o d" -ar)ici-an)" El "n)r"nami"n)o d" lo TI@C " -r" )a m"For -ara candida)o d" "c)or" imilar" Gin)ra o in)"r" )a)al" H d" lo gru-o con)"ndi"n)" 4 Su )a)u -u"d" variar y " -o iIl" Ju" "an con "F"ro -ol%)ico influy"n)" Sformal" o informal" S y figura -AIlica 0 gru-o d" -rof" ional" G-"riodi )a 0 "ducador" 0 di-lom<)ico Fv"n" H y>o ac)ivi )a d" Ia " -o-ular Gr"-r" "n)an)" d" organi,acion" d" d"r"c=o =umano 0 indicali )a 0 " )udian)" H4 El -ar)ici-an)" id"al -ara la di-lomacia d" "gunda v%a " algui"n Ju" " )< ufici"n)"m"n)" c"rca d"l c"n)ro d" -od"r como -ara )"n"r algAn )i-o d" influ"ncia oIr" Jui"n" )oman la d"ci ion" 0 oIr" la 6li)" -ol%)ica y>o la o-inin -AIlica0 -"ro Ju" no " )< "n la d" v"n)aFa -or ocu-ar un -u" )o oficial "n la " )ruc)ura guI"rnam"n)al413 E )a m")odolog%a d" colaIoracin -ara la r" olucin d" conflic)o no " una o-cin d" -" o -ara la di-lomacia cl< ica u oficial0 -orJu" Jui"n" )oman " )" )i-o d" d"ci ion" " )<n d"ma iado con ci"n)" d" lo ciudadano a Jui"n" r"-r" "n)an como -ara arri" gar un -roc" o d" camIio con final aIi"r)o0 o inclu o -ara -on"r " "n "l lugar d" u adv"r ario4 5unJu" =ay ca o ":c"-cional" 0 "n g"n"ral la )6cnica aJu% -r" "n)ada no l" in)"r" a a la Iurocracia oficial415 En la "ra /o )-Tu"rra 9r%a0 )an)o lo mili)ar" como lo di-lom<)ico d"dicado a o-"racion" d" man)"nimi"n)o d" la -a, o "n <r"a fron)"ri,a 0 dond" =ay gru-o gu"rrill"ro o -aramili)ar" armado 0 n"c" i)an u)ili,ar )6cnica -ara la r" olucin d" di -u)a Ju" -u"dan a-aciguar la num"ro a )"n ion" ":i )"n)" "n la -oIlacin4 En dic=o cam-o0 " )a m")odolog%a d" colaIoracin mu)ua -ara la r" olucin d" conflic)o " al)am"n)" -rov"c=o a0 inclu o indi -"n aIl"0 -ara u-l"m"n)ar lo " fu"r,o d" m"diacin di-lom<)ica oficial417 El -rograma " a-licaIl" )an)o a Socio "n di -u)a in)"rnacional" o ")no-ol%)ica 0 como -ara di -u)a in)"rna 4 5lguno "F"m-lo d" nu" )ra ":-"ri"ncia incluy"n "l =aI"r convocado a d"f"n or" y o-o i)or" a la "-aracin d" la " cu"la "gAn la l"ngua ru a o !a,aFoM "l amIicio o -lan d" r"forma "duca)iva d"l +anco &undial y d"l +anco In)"ram"ricano d" 1" arrollo -ara "l i )"ma "duca)ivo d" +olivia al cual " o-on"n fu"r)"m"n)" lo indica)o d" ma" )ro M a lo mili)an)" conduc)or" d" )a:i y a lo gru-o ind%g"na "n =u"lga con)ra "l aum"n)o d" la ga olina "n Ecuador0 a % como )amIi6n "l d"Ia)" "n)r" "l goIi"rno y la igl" ia d" /"rA ac"rca d"l u o d" con)rac"-)ivo 4 B)ro a un)o in)"r" )a)al" a-ro-iado -ara lo )all"r" d" di-lomacia ciudadana incluy"n di -u)a -or r"cur o u ado
13 @"gan0 18870 -4 3534

14 @ou=ana ' K"lman0 18830 -4 1724


15 $u"go d" aI"r d"l )raIaFo d" $arry Su !ind con r"-r" "n)an)" guI"rnam"n)al" y no oficial" oIr" una di -u)a d" m"dio amIi"n)" "n "l Tolfo d" TuayaJuil GEcuadorH y d" la Cn"gociacion" -aral"la informal" D "n n"gociacion" oIr" camIio clim<)ico 0 " )oy "m-",ando a cr""r Ju" " -o iIl" )"n"r un gru-o mi:)o d" -ar)ici-an)" d" Cdi-lomacia oficial y d" di-lomacia ciudadanaD4 En "l )"rc"r )all"r con l%d"r" d" la oci"dad civil d" Ecuador y /"rA fu"ron "l"gido do -ar)ici-an)" d" cada una d" la Bficina d" @"lacion" E:)"rior" M una v", Ju" " acord Ju" v"ndr%an a )%)ulo -"r onal0 )odo lo mi"mIro d"l gru-o " in)i"ron cmodo con u -r" "ncia4 17 S"gAn Kri" I"rg0 la in)"raccin d" dif"r"n)" )i-o y niv"l" d" r" olucin d" conflic)o 0 )al" como la oficial y la ciudadana0 -u"d" )"n"r "f"c)o din<mico -o i)ivo "n lo r" ul)ado d" lo " fu"r,o r"ali,ado 4 En ci"r)o ca o 0 "r< con )ruc)ivo acom-a#ar0 o m"For aAn -r"c"d"r0 )al" -roc" o con un " fu"r,o d" di-lomacia ciudadana Ju" incluya mi"mIro clav" d" la r" -"c)iva oci"dad" civil" 4 Clav" "n)r" " o ca o on aJu"llo "n lo cual" -u"d" =aI"r -o icion" -rofundam"n)" arraigada Ju" in"vi)aIl"m"n)" conducir<n a oI )<culo in u-"raIl" "n ci"r)o )"ma 0 -or "F"m-lo0 cuando lo n"gociador" oficial" " r"An"n duran)" varia ronda -ara di cu)ir di -u)a lim%)rof" 4 Kri" I"rg0 18874

mancomunadam"n)" y a un)o d" "colog%a0 di -u)a acu%f"ra y oIr" "l con)rol in)"rnacional d" canal" nav"gaIl" 412 TamIi6n " -o iIl" u)ili,ar " )a )6cnica con -ro- i)o -"daggico 0 a)ray"ndo " )udian)" univ"r i)ario u o)ro gru-o d" in)"r6 a cla " normal" o )all"r" imulado 4 E )a " una -"r -"c)iva ":c"l"n)" -ara adJuirir nu"va =aIilidad" a )rav6 d" la imulacin4 /ara g"n"rar olucion" "ria y r"ali )a 0 " n"c" ario un -rofundo conocimi"n)o d" la =i )oria d" amIa oci"dad" y d" u conflic)o 4 1* En " )" "n)ido0 " -roIaIl" Ju" " r"Jui"ra m< -r"-aracin -ara com-rom")"r "f"c)ivam"n)" a lo -ar)ici-an)" "n alguno a -"c)o d" la in)"r-r")acin d" div"r o -a-"l" 0 -"ro " )o " -u"d" lograr "n una cla " r"gular4 18 $a inclu in d" alguno Socio Cr"al" D0 "n calidad d" )al" 0 "n lo gru-o d" la in )i)ucin anfi)riona )amIi6n -u"d" darl" m< valor a lo -ar)ici-an)" 0 Jui"n" d"I"n "nriJu"c"r "0 r"c%-rocam"n)"0 d" man"ra -aral"la -"ro -or "-arado0 con num"ro o -un)o d" con)ac)o4 En la .niv"r idad d" &aryland ="mo )"nido "mocionan)" ":-"ri"ncia Ju" involucraron a nu" )ro " )udian)" con u -ar" d" I ra"l y /al" )ina0 )an)o "n Coll"g" /ar! como "n K"ru al6n4 E n"c" ario d" )acar Ju" "n oci"dad" -lural" 0 " -o iIl" "ncon)rar ciudadano G"n " )" ca o Fud%o y <raI" " )adounid"n " H Ju" " id"n)ifican con lo ac)or" d" un conflic)o l"Fano4 E )o no olam"n)" l" ac"rca a la di -u)a d<ndol" )amIi6n un ma)i, d" r"alidad0 ino Ju" l" -r" "n)a al coordinador>ma" )ro "l d" af%o d" d" arrollar "n)r" lo -ar)ici-an)" la "m-a)%a n"c" aria =acia lo argum"n)o d" la o)ra -ar)" y facul)arlo -ara )"nd"r un -u"n)" "n)r" lo Socio "m-ar"n)ado 420 34 S"l"ccin d" lo -ar)ici-an)" E im-or)an)" a "gurar " Ju" lo m"For" candida)o d" "n)r" un ":)"n o gru-o "r<n "l"gido 0 la "l"ccin d"I" Ia ar " "n cri)"rio oIF")ivo 0 "vi)ando la -r"f"r"ncia -"r onal" 4 $o a -"c)o Ju" " d"I"r%an )"n"r "n cu"n)a an)" d" com"n,ar "l -roc" o d" "l"ccin on la com-o icin d"l gru-o "n u )o)alidad y la n"c" idad d" Ju" =aya con)ra-ar)" corr" -ondi"n)" -ara cada -ar)ici-an)"4 $o facili)ador" d"I"n con id"rar la "dad0 la ":-"ri"ncia0 "l g6n"ro0 ")c40 d" lo -ar)ici-an)" -o)"ncial" y )"n"r "n cu"n)a "l modo "n Ju" )odo -u"d" af"c)ar la din<mica d"l )all"r4 E )o " " -"cialm"n)" im-or)an)" "n ca o d" conflic)o ")no-ol%)ico "n lo cual" -u"d" =aI"r norma cul)ural" dif"r"n)" con r" -"c)o a g6n"ro0 "dad u ocu-acin4 Son d" vi)al im-or)ancia a -"c)o como un )a)u iguali)ario y la -o iIilidad d" r"unir " -or un ":)"n o -"r%odo "n condicion" dif"r"n)" 421 Cuando lo Socio d" la <r"a "n conflic)o " r"An"n "n comunidad" adin"rada 0 no " d"I"n ignorar a -"c)o )al" como -a "o -ara conoc"r "l -ai aF"0 -ara ir d" com-ra o0 -or "l con)rario0 la n"c" idad d" no ga )ar -ara Jui"n" -rovi"n"n d" familia d" " ca o r"cur o 4 E )o mo)ivo on0 "n gran m"dida0 l"g%)imo y lo organi,ador" d"I"r<n -r"v"r ci"r)o )i"m-o -ara " )" )i-o d" ac)ividad" 0 ya "a an)" o d" -u6 d"l Tall"r4 5l mi mo )i"m-o0 lo facili)ador" d"I"n a "gurar " d" Ju" lo -ar)ici-an)" com-r"nd"n cu<l " "l -ro- i)o r"al d"l Tall"r4 No " u-on" Ju" a i )an a una conf"r"ncia dond" " l""n

17 /or "F"m-lo0 "n la ac)ualidad " )amo ":-"rim"n)ando con -ar)ici-an)" riI"r"#o d"l r%o Sal?""n Gd" C=ina0
+urma y T=ailandiaH4 /ara mayor" da)o oIr" una " )ra)"gia d" inv" )igacin "n di -u)a )ran lim%)rof" 0 v"r E4 Kaufman0 K4 B--"n="im"r0 54 Lolf ' 54 1inar0 18820 -4 32-3*4 18 @ou=ana ' K"lman0 18830 -4 1724 19 1uran)" lo Al)imo a#o =" )"nido "l -lac"r d" "n "#ar "n "Jui-o un cur o llamado Con!lict &esolution: $he Israeli'Palestinian ()periment con "l -rof" or &anual (a a ian0 d" la .niv"r idad d" +"l6n4 E )" cur o no =a -"rmi)ido ":-lorar "l )"ma m"dian)" Fu"go y )amIi6n -ara mo)ivar a lo " )udian)" -ara Ju" u-"r"n ac)i)ud" adv"r a con "l fin d" "ncon)rar un )"rr"no comAn4 20 S" -u"d" v"r un an<li i d" un -roc" o in)"rac)ivo "n)r" Socio y " )udian)" d" un )"rc"r orig"n "n An (valuation o! the Israeli*Palestinian Building Bridges: A Christian+ ,e#ish and -oslem $rialogue 0 d" $" li" To))ar)4 GCI1C&0 .niv"r idad d" &aryland0 1885H4 d" agua

21 +oard ' (oro?i),0 18834


8

)raIaFo y " origin"n di cu ion" 0 ino Ju" d"I"n " )ar aIi"r)o a nu"va id"a y di -u" )o a ":-on"r " a un cr"cimi"n)o -"r onal y a -o iIl" camIio d" -un)o d" vi )a4 5l "l"gir a lo -ar)ici-an)" 0 " dif%cil d")"rminar la ac)i)ud" y la -"r onalidad" a-ro-iada a )rav6 d" fa:0 d" corr" -ond"ncia "l"c)rnica o0 inclu o0 m"dian)" "n)r"vi )a )"l"fnica 4 5 m"nudo0 la "l"ccin d" la -"r ona C"JuivocadaD -u"d" -"rFudicar a )odo "l gru-o4 $a man"ra m< "f"c)iva d" "vi)ar " )a inc"r)idumIr" " a )rav6 d" d")allada "n)r"vi )a -"r onal" 0 lu"go d" la -r" "n)acion" oral" o " cri)a d" cada uno d" lo candida)o -o)"ncial" 4 B)ra v"n)aFa d" la comunicacin dir"c)a " Ju" " m< f<cil -ara lo facili)ador" oI)"n"r "l com-romi o d" lo -ar)ici-an)" y alcan,ar una r"lacin -"r onal con "llo Ju" aum"n)ar< u cr"diIilidad como C)"rc"ra -ar)"D422 5An lu"go d" un cuidado o -roc" o d" "l"ccin no =ay garan)%a oIr" la calidad d" lo Socio 4 5 v"c" 0 la organi,acion" -u"d"n "n)ir Ju" u au)oridad corr" -"ligro0 y no ac"-)ar<n la in)"rv"ncin d" la C)"rc"ra -ar)"D -ara "l"gir a lo -ar)ici-an)" 0 " in i )ir<n "n "r "llo Jui"n" nomIr"n a lo candida)o 4 @ou=ana y K"lman a "guran Ju" =ay vario r"Jui i)o " -"c%fico -ara "l"gir a lo -ar)ici-an)" d" un Tall"r4 /rim"ro0 " im-or)an)" Ju" lo "l"gido goc"n d" la confian,a d" u -ro-io gru-o o comunidad4 E )o l" -"rmi)ir<0 -or una -ar)"0 Irindar l"gi)imidad y fu"r,a al Tall"r y0 -or o)ra0 )ran mi)ir a u comunidad lo Ju" =ayan a-r"ndido4 /ara Ju" lo -ar)ici-an)" "an con id"rado v"rdad"ro r"-r" "n)an)" d" u comunidad d"I"n com-ar)ir u -un)o d" vi )a con u gru-o o oci"dad4 5unJu" lo r"-r" "n)an)" d"I"n )ran mi)ir la vi in -ol%)ica d" la corri"n)" -rinci-al d" o-inin0 " v"n)aFo o -ara "l Tall"r )ra)ar d" con "guir un " -"c)ro am-lio d" -"r -"c)iva -ara r"al,ar "l r"ali mo d"l Tall"r4 E )o ignifica "vi)ar candida)o Ju" ":-r" "n animo idad o an)agoni mo -"r onal =acia lo o)ro mi"mIro 4 /or lo )an)o0 lo organi,ador" d"I"n " for,ar " -or garan)i,ar Ju" =aya -ar)ici-an)" Jui"n" 0 -or m"dio d" u conocimi"n)o0 ":-"ri"ncia " in)"gridad -"r onal0 r" -")"n a la o)ra -ar)"423 ("mo d" )acado la n"c" idad d" "l"ccionar candida)o Ju"0 "n ci"r)o "n)ido0 ya on Socio a -" ar d" la divi ion" "n)r" "llo 0 ya Ju" com-ar)"n ci"r)o a)riIu)o 4 E )o no ignifica Ju" )odo lo -ar)ici-an)" d"I"n com-ar)ir "l mi mo a)riIu)o: )amIi6n ="mo )"nido 6:i)o al Fun)ar gru-o d" Socio -ar"ado -or -rof" in o vocacin4 .n Iu"n "F"m-lo " "l gru-o d" di", "cua)oriano y di", -"ruano r"unido -ara Ir"gar con la di -u)a fron)"ri,a: fu"ron "l"gido do amIi"n)ali )a 0 do ac)ivi )a d" d"r"c=o =umano 0 do "m-r" ario 0 do -"riodi )a y do mi"mIro d" )acado d" univ"r idad" 4 .na v", com"n,ado "l Tall"r "m-",amo a )raIaFar "n gru-o -or CafinidadD -ara con)riIuir ma)"rialm"n)" a lo "F"rcicio d" IA Ju"da d" id"a y " )adio d" r"-"ncu"n)ro4 $a con)riIucin -o)"ncial d" lo -ar)ici-an)" fu" r"conocida -or amIo goIi"rno cuando com"n,aron la n"gociacion" oficial" y cinco d" lo v"in)" mi"mIro d"l CTru-o &arylandD fu"ron d" ignado -ara lo di )in)o "Jui-o d"dicado a a un)o como m"dida -ara la con )ruccin d" la confian,a0 -roIl"ma d" nav"gacin0 fron)"ra " in)"gracin4 .na v", concluido lo 5cu"rdo d" /a,0 alguno d" " )o cinco Socio r"gr" aron a nu" )ro " fu"r,o d" di-lomacia ciudadana -ara con )ruir un a-oyo u )"n)aIl" -ara la im-l"m"n)acin d" lo 5cu"rdo 4 54 NAm"ro d" -ar)ici-an)" El nAm"ro id"al d" -ar)ici-an)" d"-"nd" d" muc=o fac)or" 4 1" )odo modo 0 "n g"n"ral0 in)"n)amo r"unir gru-o d" "n)r" 10 y 20 mi"mIro 0 normalm"n)" incluy"ndo igual nAm"ro d" -ar)ici-an)" -ara cada una d" la -ar)" 4 Si =ay )r" o m< -ar)" 0 " im-or)an)" un Ialanc" imIlico4 /or "F"m-lo0 "n una di -u)a in)"rnacional oIr" canal" nav"gaIl" como la d" la Cu"nca d"l Nilo0 dond" =ay di", " )ado riI"r"#o 0 " Fu )ifica un nAm"ro mayor d" -ar)ici-an)" d" la <r"a clav"4 En o)ra -alaIra 0 -u"d" "r valio o a ignar -orc"n)aF" Ia ado "n la im-or)ancia d"l r"cur o "n cada -a% 4 1" )oda man"ra 0 "l nAm"ro d" -ar)ici-an)" no d"I" "r m"nor d" oc=o ni mayor d" )r"in)a4 Si lo -ar)ici-an)" " r"An"n duran)" un -"r%odo -)imo G"n)r" 15 d%a y un m" 0 o m< H0 lo facili)ador" -u"d"n )raIaFar m< in)"n am"n)" con un gru-o c"n)ral m< -"Ju"#o y aum"n)ar "l nAm"ro d" -ar)ici-an)" -ara ac)ividad" " -"cial" 4
22 Co="n ") al40 18220 -4 122f4 23 @ou=anan ' K"lman0 18830 -4 17*M Co="n ") al40 18820 -4 1214

10

E im-or)an)" no)ar Ju"0 a -" ar d" la dif"r"ncia "n "l nAm"ro d" lo -ar)ici-an)" d"l Tall"r0 dada la na)ural",a d" la con )ruccin d" un con "n o Ju" carac)"ri,a al -roc" o0 )oda la -ar)" ll"van "l mi mo -" o4 No " d"I" im-on"r ninguna olucin Ju" d6 una v"n)aFa r"la)iva a lo -ar)ici-an)" d" la -ar)" m< d6Iil4 5l mi mo )i"m-o0 cuando lo -ar)ici-an)" " )6n ll"vando a caIo la IA Ju"da d" id"a con r" -"c)o a aJu"lla olucion" con im-licacion" o "f"c)o d" ord"n -ol%)ico0 d"I"n invi)arlo a )"n"r "n cu"n)a "l -od"r Ju" " d"riva d"l u o d" la -ol%)ica y la r"al a im")r%a d" fu"r,a Ju" ":i )" fu"ra d" la ala d"l Tall"r0 y Ju" " normal "n i)uacion" d" conflic)o4 74 Brgani,ador" Tradicionalm"n)" la -rim"ra g"n"racin d" facili)ador" =a ido formada "n lo E )ado .nido y "n alguno o)ro -a% " d" Bccid"n)"4 En " )" mom"n)o " )amo "n condicion" d" "n)r"nar facili)ador" d" la <r"a d" conflic)o0 Ju" " )ar<n m< familiari,ado con la -o iIilidad" d" cada ca o " -"c%fico y con la cul)ura -ar)icular" d" la r"gion" 4 (ay un cri)"rio id"al -ara "l"gir a lo facili)ador" 0 d" la mi ma man"ra Ju" -ara lo -ar)ici-an)" 4 /rim"ro0 d"I"n )"n"r =aIilidad" -"r onal" d"rivada d" la ":-"ri"ncia -r<c)ica4 S"gundo0 d"I"n "r con id"rado como confiaIl" -or la -ar)" "n conflic)o423 T"rc"ro0 " n"c" ario )"n"r "n cu"n)a lo ra go -"r onal" d"l coordinador0 )al" como la n"c" idad d" con)rol0 la n"c" idad d" " )ruc)ura0 la ca-acidad d" "m-a)%a0 ")c40 ya Ju" influir<n -roIaIl"m"n)" "n "l man"Fo d"l Tall"r425 Normalm"n)"0 "l"gimo facili)ador" d" una )"rc"ra -ar)" Guno o m< -ara a "gurar una m",cla ad"cuada d" conocimi"n)o y ":-"ri"ncia r"l"van)" H0 -"ro i fu6ramo a -ro-on"r a algui"n d" lo -a% " involucrado "n "l conflic)o0 lo r"Jui i)o y ca-acidad" d"l Cn"gociador =on" )oD ":igir%an la "l"ccin d" facili)ador" d" amIa -ar)" 4 /odr%an -r" )ar un m"For "rvicio "n rol" formal" " informal" 0 )raIaFar m< a)"n)am"n)" con cada uno d" lo gru-o d" -ar)ici-an)" 0 a % como d" "m-"#ar di )in)o -a-"l" a lo largo d"l Tall"r4 $o facili)ador" )amIi6n -u"d"n I"n"ficiar " Irindando a-oyo y con )an)" !eedback "n)r" "llo 4 5lguno -u"d"n )omar no)a d" lo -roc"dimi"n)o 0 y d" " )" modo Jui)ar<n algo d"l -" o d" " )a )ar"a a lo facili)ador" -rinci-al" 4 .n -"Ju"#o con)ing"n)" d" facili)ador" -u"d" -roc"d"r d" acu"rdo con la " )ra)"gia d" la divi in d" rol" "gAn "l -roc" o o "l con)"nido G-roc" -con)"n)-rol" divi ionH0 " )ra)"gia -or la cual una -"r ona " conc"n)ra "n "l con)"nido d" la di cu in y o)ra -r" )a m< a)"ncin a la in)"raccin y din<mica d"l gru-o4 TamIi6n " -o iIl" Ju" do facili)ador" ado-)"n una -"r -"c)iva d" )i-o ac)ivo--a ivo0 "gAn la cual uno ac)Aa "n "l -a-"l )radicional y "l o)ro "n uno m< -a ivo0 -rinci-alm"n)" id"n)ific<ndo " con lo Socio y Irindando a % la r"accin n"c" aria a lo o)ro mi"mIro d"l "Jui-o427 .na ")a-a d" a-ro:imacin a lo TI@C -odr%a com"n,ar con lo organi,ador" =aci"ndo d" facili)ador" y r"-ar)i"ndo r" -on aIilidad" "n)r" lo co-facili)ador" 0 Jui"n" lu"go "r<n "l"gido "n)r" lo -ar)ici-an)" -or "r lo m< a-ro-iado " in)"r" ado 4 /u" )o Ju" a m"nudo -"r i )" la o -"c=a d" Cla )"ra-ia d" gru-o californianaD0 "r< n"c" ario Ju" alguno con "F"ro local" -ar)ici-"n "n la -r"-aracin d"l -rograma4 (" vi )o a alguno facili)ador" -"dirl" a lo -ar)ici-an)" Ju" " )om"n d" la mano 0 o Ju" r" -ir"n -rofundam"n)" y " r"laF"nM " )o -u"d" -ar"c"r lgico0 -"ro a m"no Ju" " )a ":-"ri"ncia form"n -ar)" r"l"van)" d" un con)":)o cul)ural " -"c%fico0 -u"d"n "r r"c=a,ada como u-"rficial" y af"c)ar n"ga)ivam"n)" a )odo "l -roy"c)o4 /or o)ro lado0 " valio o u)ili,ar la co )umIr" -ro-ia d" cada cul)ura: )raIaFando con Socio d"l C<uca o no familiari,amo con la in )i)ucin d" la tamada G " -ronuncia C)aFmadaDH4 Con i )" "n )"n"r una u"r)" d" anfi)rin Sd" CIrindador oficialDS Ju" camina -or la ala0 ugiri"ndo Irindi -or una im-or)an)" can)idad d" cau a y -"r ona 4 E )" )i-o d" )radicion" -u"d" "r un valio o agr"gado a lo m"n aF" d" unidad0 aIarcando la div"r idad y r"duci"ndo )"n ion" "n)r" lo -ar)ici-an)" 4

24 @ou=ana ' K"lman0 18830 -4 1204 25 +oardman ' (oro?i),0 18830 -4 54 26 5uvin" ") al40 182*0 -4 32M v"r )amIi6n /ol,"r0 18874

11

TamIi6n ayuda i lo facili)ador" =an vivido "n o)ro -a% " -or un )i"m-o0 -r"f"r"n)"m"n)" "n la r"gin d" lo -ar)ici-an)" y i =aIlan o)ro idioma 0 aun cuando lo "F"rcicio " condu,can "n ingl6 4 .n coordinador Ju" no lo =a ido ":-u" )o0 ino Ju" =a in)"rac)uado con o)ra cul)ura )i"nd" a )"n"r una -"r -"c)iva m"no limi)ada d"l conflic)o "n cu" )in0 ad"m< d" "r -"rciIido -or lo -ar)ici-an)" como una -"r ona d" cri)"rio am-lio y m"no -arcial" 4 /or Al)imo0 " n"c" ario Ju" lo organi,ador" " )6n con ci"n)" d" la in)"raccion" "n)r" lo -ar)ici-an)" 0 no lo duran)" la " ion" formal" 0 ino )amIi6n "n o)ro mom"n)o d" ociali,acin4 E )" no " un )raIaFo con =orario fiFo4 En una o-or)unidad0 d" ignamo a uno d" lo mi"mIro d" nu" )ro "Jui-o GJu" )"n%a carac)"r% )ica 6)nica imilar" a la d" lo Socio H -ara Ju" " "ncargara d" lo a un)o -"r onal" y ocial" Ju" a-ar"ci"ran duran)" la " ion" formal" 4 Su il"ncio o "n)r" IamIalina ayud a m"Forar la r"lacion" "n)r" lo Socio 4 24 1uracin $a duracin -)ima -ara lo TI@C " d" 15 d%a 0 -"ro alguna conc" ion" -u"d"n "r n"c" aria 4 ("mo -odido r"ali,ar r"union" con Socio "n conflic)o "n -"r%odo d" "n)r" do d%a a vario m" " 4 El Tall"r -u"d" "r ada-)ado "gAn "a n"c" ario0 y la -r"gun)a " Ju6 incluir d"l m"nA com-l")o d" o-cion" 4 5 m"nudo " -o iIl" -lan"ar do o )r" )all"r" con "cu)ivo "n "l la- o d" un a#o: uno "n un -a% n"u)ral "guido -or uno "n cada uno d" lo -a% " d" lo Socio 0 o "n un <r"a fron)"ri,a0 d" igual duracin "n amIo lado 4 En " )o ca o " no -"rmi)" u)ili,ar "l -rim"r Tall"r -ara familiari,ar a lo -ar)ici-an)" con la id"a Ju" u )"n)an lo TI@C0 y -r"-arar una ag"nda " -"c%fica -ara lidiar con "l conflic)o " -"c%fico "n lo igui"n)" Tall"r" 4 E n " )" manual no " divid" cada d%a "n " ion" d" ma#ana0 m"diod%a y )ard" -u" )o Ju" "l ri)mo ":ac)o d"I" "r d")"rminado "gAn la circun )ancia y "l )i-o d" -ar)ici-an)" 0 y "n funcin d"l -rogr" o Ju" " =aya alcan,ado4 /u"d" "r n"c" ario im-rovi ar "n )i"m-o r"al y r"ducir "l -la,o d"l -roc" o4 $a "cu"ncia d" lo -a o 0 )al como -a ar d"l "n)r"nami"n)o a la inm"r in "n "l conflic)o "n)r" la -ar)" 0 " lo Ju" r"alm"n)" im-or)a4 E fr"cu"n)" la )"nd"ncia d" lo -ar)ici-an)" a -r" ionar al coordinador -ara ir al grano y "nfr"n)ar lo )"ma conflic)ivo " -"c%fico -or lo cual" " =an r"unido4 /or muc=o Ju" im-a)ic"n con " )a urg"ncia0 " n"c" ario Ju" lo facili)ador" " )6n "guro d" Ju" lo -ar)ici-an)" =an oI)"nido la informacin y la =aIilidad" n"c" aria -ara Ir"gar d" man"ra "f"c)iva con u conflic)o 4 En g"n"ral0 " " )ima Ju" "l -"r%odo g"n"ral d" "n)r"nami"n)o d"I" cuIrir un )"rcio d"l )i"m-o )o)al a ignado al )all"r inicial4 Id"alm"n)"0 =aIr< 15 o 20 minu)o al final d" cada d%a -ara una Ir"v" "valuacin " inform" Gv"r "F"m-lo 1H4 $a CEvaluacin d" un minu)oD0 -r" "n)ada m< aIaFo0 d"I" "r anali,ada -or lo organi,ador" cada noc=" y lo com"n)ario m< in)"r" an)" d"I"n "r r"vi ado a la ma#ana igui"n)"4 EF"m-lo 1: (valuacin de un minuto 1H OUu6 " lo m< A)il> ignifica)ivo Ju" a-r"ndi duran)" " )a " inP 44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 2H) Uu6 -r"gun)a y a un)o igu"n i"ndo -riori)ario al )"rminar " )a " inP

44444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444 G1" Cro ' 5ng"lo0 Classroom Assessment $echni.ues0 18**0 --4 13*-150H

12

TamIi6n " d"I" d" )inar ufici"n)" )i"m-o -ara Ju" lo Socio digi"ran la ":-"ri"ncia ma)"rial" y ocial" 0 y -ara Ju" " i"n)an cmodo 4 /or "F"m-lo0 muc=o ocio d" di )in)o -a% " u"l"n fumarM -or lo )an)o0 " d"I" -r"v"r un d" can o cada =ora0 =ora y m"dia4 Si lo -ar)ici-an)" " )<n )raIaFando IaFo -r" in duran)" varia =ora 0 " l" d"I" -"dir Ju" no Crom-an fila D y aIandon"n la ala individualm"n)"0 ya Ju" " )o -u"d" in)"rrum-ir la com-"n")racin y la in)"n idad d"l )raIaFo4 *4 /r"-aracin d" lo -ar)ici-an)" y d" lo facili)ador" $o -ar)ici-an)" d"I"n =aI"r )"rminado =a )a dond" "a -o iIl" una d" cri-cin d" lo Ju" " " -"ra d" "llo d" d" "l mom"n)o d" u ll"gadaM y i m< d" uno vi"n" d"l mi mo lugar0 d"I"n "ncon)rar " an)" d"l )all"r0 con lo facili)ador" -r" "n)" d" "r -o iIl"4 Cuando " )a r"union" no =an ido -o iIl" "n "l -a ado0 ="mo logrado comunicarno con la ayuda d" "Jui-o d" vid"o-conf"r"ncia4 En )al" oca ion" 0 ="mo -odido conv"r ar por separado con cada uno d" lo "Jui-o ac"rca d" d")all" )6cnico Glugar0 clima y grado d" formalidadH0 a % como r"gla I< ica y "l -a-"l Ju" " " -"ra d" lo Socio 4 $u"go d" r"vi ar "l Iorrador d"l -rograma0 -"dimo ug"r"ncia y>o aclaracion" 4 E im-or)an)" Ju"0 i " r"ali,a una vi i)a a uno d" lo gru-o 0 "l coordinador =aga lo -o iIl" -ara r"unir " )amIi6n con "l o)ro gru-o422 Con fr"cu"ncia " no =a -r"gun)ado i " -"r)in"n)" Ju" lo -ar)ici-an)" " "ncu"n)r"n con r"-r" "n)an)" d"l goIi"rno G-or "F"m-lo funcionario d"l &ini )"rio d" @"lacion" E:)"rior" H -ara r"dac)ar un inform" -r"liminar4 En g"n"ral0 ="mo d" al"n)ado " )" )i-o d" "ncu"n)ro 0 a m"no Ju" "-amo Ju" " una o-cin aIi"r)a a amIa -ar)" 0 y Ju" lo funcionario com-ar)ir<n informacin r"lacionada a la n"gociacion" )radicional" in ":igir Ju" lo Socio " limi)"n a la -o icin oficial4 El "Jui-o organi,ador y lo facili)ador" )i"n"n Ju" -r"-arar d" an)"mano un -rograma muy Ii"n -lan"ado con una ag"nda ":-l%ci)a0 y com-ar)irla con lo -o)"ncial" candida)o 4 CualJui"r r"accin y com"n)ario r"l"van)" d"I" "r incor-orado an)" d"l comi"n,o d"l Tall"r4 Como afirma 5uvin"0 CS"-an ":ac)am"n)" Ju6 Jui"r"n lograr y a "gAr"n " d" Ju"0 "n u ag"nda0 )odo " )6 r"lacionado a " " oIF")ivoD42*28 5uvin" )amIi6n =a cr"ado una li )a d" i")" r"gla I< ica -ara la con )ruccin d" la ag"nda o -lan4 Primero0 "l"gir un con)"nido Ju" "a r"l"van)" -ara "l gru-oM segundo0 -r" "n)ar "l ma)"rial "n ord"n lgicoM tercero0 -lan"ar "l )i"m-o y aI"r cu<l" "F"rcicio " d"I"n omi)ir i "l )i"m-o a-r"mia o cu<l" " d"I"n agr"gar i oIraM cuarto0 -lanificar la ag"nda d"l Tall"r -ara Ju" no " Fun)"n muc=a ac)ividad" l"n)a o vic"v"r aM .uinto0 u)ili,ar o)ro )i-o d" "F"rcicio Ju" involucr"n )odo lo "n)ido d" lo -ar)ici-an)" M se)to0 )"n"r d"finido claram"n)" "l comi"n,o y "l final0 no lo d"l Tall"r com-l")o ino )amIi6n d" cada una d" la " ion" 0 y s/ptimo0 aunJu" "l comi"n,o y "l final d"l Tall"r on muy im-or)an)" 0 no d"I"mo olvidarno d" darl" un "n)ido al d" arrollo d"l mi mo428 S" d"I" invi)ar a lo co-facili)ador" Ju" -rov"ngan d" la -ar)" "n conflic)o a -ar)ici-ar "n la -lanificacin d" la ac)ividad" uno d%a an)" ya Ju" u com"n)ario u ualm"n)" on crucial" -ara " )aIl"c"r la )ray"c)oria y "l ri)mo d" lo "F"rcicio 0 y -ara com-r"nd"r la na)ural",a y la -"r onalidad d" lo -ar)ici-an)" 4 D)a * Conocer el lu+ar y a los otros participantes 0b1etivos y ra2ones lgicas El -rim"r d%a " d" ori"n)acin4 $o Socio d"I"n familiari,ar " con "l lugar y u alr"d"dor" y con lo -roc"dimi"n)o d"l Tall"r0 y d"I"n "n)ir " cmodo 4

27 @ou=anan ' K"lman0 18830 -4 1204


2*

5uvin" ") al40 182*0 -4 124 5uvin" ") al40 182*0 -4124

2828

13

Actividades $o -ar)ici-an)" d"I"n r"corr"r la in )alacion" y " l" d"I" Irindar ci"r)a informacin I< ica4 S" d"I"n r"ali,ar vi i)a "n gru-o a i)io d" in)"r6 y0 d" "r -o iIl"0 " l" d"I" ofr"c"r una r"c"-cin "n algAn lugar fu"ra d" dond" " r"ali,ar< "l Tall"r4 /r" "n)ar " a o)ra -"r ona como gru-o g"n"ra una din<mica in)"r" an)" "n)r" lo Socio 4 En " )" mom"n)o0 lo Socio on -"rciIido -or lo d"m< como in)"gran)" d" un "Jui-o unificado d" ":)ranF"ro 0 a -" ar d" divi ion" "n)r" "llo 4 5 m"nudo on id"n)ificado -or la g"n)" d"l lugar -or u a)riIu)o comun" 0 -or "F"m-lo: lo d" &"dio-Bri"n)"0 lo d"l C<uca o0 ")c4 Cuando "l /r" id"n)" d" nu" )ra univ"r idad " )aIa -r"-arando un Ir"v" di cur o -ara " )udian)" i ra"l%" y -al" )ino 0 m" com"n) Ju" no -od%a "ncon)rar clara dif"r"ncia f% ica "n)r" "llo 0 y m" -r"gun) i "ra a-ro-iado "#alar " )" ="c=o "n u alocucin4 E claram"n)" -o i)ivo -ara lo Socio "r r"conocido -or u a -"c)o comun" 4 B)ro "F"m-lo in)"r" an)" fu" un )all"r r"ali,ado "n la .niv"r idad d" &aryland0 dond" " -idi Ju" " )udian)" Fud%o 0 <raI" y afroam"ricano )raIaFaran Fun)o -ara al"n)ar "l di<logo "n)r" u -ar" i ra"l%" y -al" )ino 4 S" convir)i"ron "n la d"l"gacin d" la .niv"r idad d" &aryland0 y "n K"ru al6n " l" dio la Ii"nv"nida como Clo am"ricano D0 algo Ju" "llo mi mo d" )acaron "n "l )ran cur o d"l Tall"r4 5d"m< d" la -r" "n)acin y "l r"corrido d"l lugar0 " im-or)an)" la familiari,acin con a -"c)o )6cnico 4 S" l" d"I" Irindar informacin ac"rca d" la r"gla d" la ca a0 oIr" la in )alacion" 0 ")c4 E )o "r< d" gran ayuda "n lo d%a igui"n)" y facili)ar< Ju" lo -ar)ici-an)" " conc"n)r"n "n "l -rograma4 El r" )o d"l -rim"r d%a d"I" Ju"dar aIi"r)o -ara -"rmi)irl" a lo -ar)ici-an)" ada-)ar " al nu"vo amIi"n)"4 E )o g"n"ra o-or)unidad" -ara Ju" gru-o d" or%g"n" dif"r"n)" " r"unan informalm"n)"0 com-ar)an comida 0 d" can "n d"l viaF"0 l"an "l ma)"rial Ju" " l" =a dado0 conv"r "n con lo organi,ador" ac"rca d"l -rograma0 ")c4 E )o " im-or)an)" -orJu" una v", Ju" "l Tall"r " )< "n funcionami"n)o0 la a)m f"ra -u"d" volv"r " m< in)"n a conform" lo d")all" ac"rca d" la r" olucin d"l conflic)o " vayan di cu)i"ndo0 y ya no -odr<n di -on"r d" mom"n)o m< r"laFado 4 D)a , (resentaciones personales y del pro+rama I5 @RompeAielosB 0b1etivos y ra2ones lgicas para construir la con!ian2a E n"c" ario Ju" lo -ar)ici-an)" u)ilic"n "l "gm"n)o d" la -r" "n)acion" -ara familiari,ar " con lo nomIr" d" cada uno d" "llo 0 a % como -ara d" )acar la "m"Fan,a Ju" ":i )"n "n)r" "llo a -" ar d" la dif"r"ncia y -ara al"n)ar la in)"raccin "n)r" lo individuo 0 " )aIl"ci"ndo d" d" "l -rim"r d%a la na)ural",a -ar)ici-a)iva d" " )a r"unin3030 $a con )ruccin d" confian,a " " "ncial -ara lograr un clima con )ruc)ivo4 E )a confian,a ":ig" rom-"r con la im<g"n" n"ga)iva -ara Ju" lo -ar)ici-an)" -u"dan iniciar un di<logo cr%)ico4 (ay muc=a )6cnica di -oniIl" -ara la -r" "n)acin d" lo -ar)ici-an)" 4 5lguno m6)odo )radicional" 0 )al" como im-l"m"n)" -on"r " d" -i" y anunciar "l nomIr" y la afiliacin0 -ar"c"n "r ri)ual" a lo cual" la g"n)" no l" -r" )a muc=a a)"ncin4 $a ")iJu")a -"Ju"#a con lo nomIr" no on i"m-r" vi iIl" y muy a m"nudo on -"rciIida como un )ruco carac)"r% )ico d" -romocion" com"rcial" 4 En v", d" ")iJu")a 0 colocar "l nomIr" d" lo -ar)ici-an)" "n car)"l" m< grand" ado ado a la m" a )i"nd" a a)ra"r m< la a)"ncin4 Inclu o i"ndo muy cr"a)ivo 0 =ay un l%mi)" "n cuan)o a lo Ju" la -r" "n)acion" formal" -u"d"n =ac"r4 $o "F"rcicio d" cri-)o a con)inuacin " )<n di "#ado -ara rom-"r "l =i"lo d" man"ra m< "f"c)iva0 y -ara -"rmi)ir Ju" lo Socio comi"nc"n a v"r alguno d" lo a -"c)o Ju" )i"n"n "n comAn4 1"-"ndi"ndo d"l )i"m-o di -oniIl"0 d" lo Ju" "a cul)uralm"n)" a-ro-iado y

330 Como a-un)a 9i ="r0 " im-or)an)" Ju" duran)" la "ccin d" -r" "n)acin0 lo -ar)ici-an)" Car)icul"n u

valor" I< ico 0 dado Ju" la dif"r"ncia cul)ural" "n lo -r"c"-)o 0 " -"ran,a y -r"f"r"ncia aIundan "n "l dominio d" la -r<c)ica d" la r" olucin d" conflic)o D4 G9i ="r0 18830 -4 38H 30

13

la din<mica d"l gru-o0 " -u"d"n "m-l"ar vario d" " )o rom-"=i"lo 431 5lguno "F"rcicio on m< a-ro-iado -ara " c"nario informal" como "r%a0 -or "F"m-lo0 una c"naM o)ro -u"d"n "r r"ali,ado "n alon" d" cla "4 No i"m-r" " Iu"no d"cirl" a lo -ar)ici-an)" Ju" " )ra)a d" una ac)ividad -ara rom-"r "l =i"lo0 dado Ju" la -alaIra mi ma -u"d" "r un r"corda)orio d" la frialdad d" u r"lacion" 4 E m"For anunciarla como ac)ividad" d" -r" "n)acin -"r onal4 Sin im-or)ar Ju6 comIinacin d" "F"rcicio " "liFa0 " im-or)an)" " )aIl"c"r d" d" "l comi"n,o "l -a-"l d" lo facili)ador" como la ="rrami"n)a Ju" -o ""n lo Socio -ara facili)ar y mod"rar cualJui"r -roIl"ma d" comunicacin "n)r" "llo 432 1"I" Ju"dar muy claro Ju" lo facili)ador" no on lo "ncargado d"l -rograma0 ino Ju" lo r" -on aIl" on lo Socio mi mo -ara =ac"r "l )raIaFo y alcan,ar algAn r" ul)ado4 $a -ro-ia -r" "n)acin d" lo facili)ador" fr"n)" al gru-o " cr%)ica -ara " )aIl"c"r "l clima d"l Tall"r4 $o facili)ador" d"I"n -r" "n)ar " a % mi mo no lo como C":-"r)o D con ":-"ri"ncia r"l"van)"0 algo Ju" -u"d" l"gi)imar u rol0 ino )amIi6n como C-"r ona D0 -ara " )aIl"c"r lo cimi"n)o d" una a)m f"ra iguali)aria -ara "l Tall"r4 33 .na man"ra cr"a)iva d" di )riIuir a lo -ar)ici-an)" 0 Ju" normalm"n)" "n lo -a o inicial" )i"nd"n a agru-ar " "n "c)or" "gAn "l conflic)o0 " ug"rirl" a lo -ar)ici-an)" Ju" )om"n lugar "n "l c%rculo d" acu"rdo a u f"c=a d" nacimi"n)o G-r"gun)ar -rim"ro0 -or "F"m-lo0 Jui6n naci "n "l m" "n "l Ju" " d" arrolla "l Tall"r y ayudarlo a Ju" " acomod"n "gAn la f"c=a 0 -idi6ndol" a con)inuacin a lo d"m< Ju" "ncu"n)r"n u lugar" -r"gun)<ndo " "n)r" "llo cu<ndo naci"ronH4 E:ercicios 34 (ntrevistas S" -u"d" com"n,ar "l d%a -idi"ndo Ju" cada una d" la -"r ona "n)r"vi )" a o)ro -ar)ici-an)" a Jui"n no =aya conocido -r"viam"n)" y Ju" lu"go =agan la -r" "n)acin d" cada uno d" "llo al gru-o4 GE )a ug"r"ncia -ro-on" un m"dio m"no aIru-)o -ara familiari,ar a lo -ar)ici-an)" Ju" -"dirl" a lo individuo Ju" -r" "n)"n a un mi"mIro d"l o)ro gru-oH4 /ara la "n)r"vi )a " =an -ro-u" )o la igui"n)" -r"gun)a : 1H OUui6n " u )"dP0 2H O1nd" )raIaFaP0 3H O/odr%a "#alar un ra go d" % mi moP y 3H OUu6 d" )r",a o =aIilidad a-or)a al Tall"r3133 5na variante es 6Presentar al vecino7: $o -ar)ici-an)" d"I"n "r num"rado y lu"go0 formando -ar" "n)r" Jui"n" )i"n"n "l mi mo nAm"ro0 " l" -id" Ju" " -r" "n)"n "n)r" % duran)" alguno minu)o y Ju" -r"-ar"n una -r" "n)acin ac"rca d"l o)ro -ara "l gru-o4 $o facili)ador" -u"d"n umini )rar alguna -au)a a lo Socio -ara la -r" "n)acin d" u v"cino 0 incluy"ndo carac)"r% )ica Ju" "an r"l"van)" -ara "l Tall"r4 /or "F"m-lo0 Ju6 "l"m"n)o d" u =i )oria -"r onal lo =an ll"vado a in)"r" ar " -or la r" olucin d" conflic)o 0 "l lugar o la -o icin Ju" ocu-a "n la organi,acin guI"rnam"n)al o no-guI"rnam"n)al a la cual -"r)"n"c"0 Ju6 ac)ividad" on -"r)in"n)" "n u -a% d" orig"n0 ")c4 84 Historia de los nombres Gun "F"rcicio favori)oH

331 E:i )" un im-or)an)" volum"n d" )":)o


Sourcebook o!

oIr" lo Crom-"=i"lo D4 .n Iu"n "F"m-lo " Icebreakers: A ames+ ()ercises and Simulations 0 d" K"n Kon" 4 GKo "y-+a 0 1881H

332 El di<logo -romu"v" una Cconfirmacin mu)ua y -or lo )an)o a)i fac" una n"c" idad fundam"n)al d" la -ar)"

"n conflic)o0 )al como la d" "r r"conocido como individuo con valor" " id"n)idad" Anica y valio a D4 &on)vill"0 @o y $a Croi: d"fin"n confian,a como Cla volun)ad d" una -ar)" d" arri" gar " incr"m"n)ando u vuln"raIilidad fr"n)" a o)ro cuyo com-or)ami"n)o " )< m< all< d" u con)rolM -or lo )an)o0 la -ar)" conf%a "n Ju" la o)ra no ":-lo)ar< la vuln"raIilidad d" la -rim"ra4 &< aAn0 la -6rdida a cor)o -la,o Ju" -u"d" ufrir " a -ar)" i viola la confian,a d" la o)ra0 u ualm"n)" ":c"d"n lo I"n"ficio a cor)o -la,o i " r" -")a la confian,aD4 G@o ' $aCroi:0 18870 -4 315H
33

5uvin" ") al40 182*0 -4 124 4 31 334 9"d"ral &"dia)ion and Concilia)ion S"rvic"0 Interest*Based Bargaining Program G9I$E I+B@0 -4 540 La =ing)on0 14C40 1882H

15

E )" "F"rcicio d"I" r"ali,ar " duran)" una comida o "n o)ro " c"nario informal4 El coordinador d"I" d" -la,ar " -or la ala y -"dirl" a lo Socio Ju" cu"n)"n )odo lo Ju" "-an oIr" "l orig"n d" u nomIr" y a-"llido 0 a % como u oIr"nomIr" Ga-odo H0 i a % lo d" "an435 $a m"For man"ra d" a-licar " )a m")odolog%a " -r"gun)ando i u nomIr" " vinculan a un -"r onaF" =i )rico o r"ligio o0 o a un -ari"n)" im-or)an)"0 i )i"n"n un oIr"nomIr" y i l" agrada "r llamado d" " " modo4 El a-"llido -u"d" )"n"r una =i )oria in)"r" an)"0 a m"nudo r"lacionada a un oficio0 un lugar0 u o)ra =i )oria fa cinan)"4 Con fr"cu"ncia0 aun cuando alguno d" lo -ar)ici-an)" ya " =aI%an conocido d" modo u-"rficial0 no =aI%an )"nido la o-or)unidad d" ":-lorar " )" a -"c)o d" u id"n)idad4 .n coordinador d"I" )omar no)a y -rov""r alguno com"n)ario 0 "nfa)i,ando lo la,o y la )"nd"ncia comun" "n)r" la =i )oria y lo fundam"n)o d" lo nomIr" 4 &< d" una v", ocurr" Ju" lo -ar)ici-an)" d"l )all"r )i"n"n lo mi mo nomIr" 0 Ia ado "n or%g"n" lingV% )ico comun" 0 como -r"val"c" "n la l"ngua "mi)a 4 .na v", Ju" lo facili)ador" =an com-l")ado "l r"corrido alr"d"dor d" la ala0 incluy"ndo a lo anfi)rion" 0 d"I"n al"n)ar a lo Socio a formular -r"gun)a y a con)riIuir al an<li i d" lo -a)ron" comun" r"v"lado "n lo r"la)o 4 E )a ac)ividad -u"d" r" al)ar alguno ra go comun" in)"r" an)" 4 En una r"unin con -ar)ici-an)" d" &"dio Bri"n)"0 ocurri Ju" "l nomIr" d" lo 18 mi"mIro 0 ya fu" " "n far i0 )urco0 <raI" o ="Ir"o0 )"n%a un "n)ido =i )rico o li)"ral Ju"0 a m"nudo0 d" criI%a vir)ud" Ju" u -o ""dor" "n)%an "l orgullo d" "mular "n u -ro-ia vida : "l Fu )o0 "l com-a ivo0 "l g"n"ro o0 "l f"li,0 "l agrad"cido0 "l I"ndi)o4 94 A Pararse y sentarse@ Go)ro favori)oH En " )a ac)ividad0 lo -ar)ici-an)" Ju" com-ar)"n un a)riIu)o Ju" " anuncia "n vo, al)a G-or "F"m-lo la muF"r" 0 lo ca ado 0 ")c4H " -on"n d" -i"0 mi"n)ra "l r" )o -"rman"c" "n)ado y a-laud"4 . ualm"n)" d"dicamo 15 20 minu)o a "ncon)rar la mayor can)idad -o iIl" d" cualidad" o carac)"r% )ica d" conocida comun" "n)r" lo -ar)ici-an)" 0 )al" como Jui"n" on lo -rim"ro d" u familia "n graduar " "n la univ"r idad0 lugar" d" nacimi"n)o0 r"ligion" 0 nAm"ro d" ="rmano G=a )a 12 13H0 " )ado civil0 nAm"ro d" =iFo 0 idioma 0 can)idad d" viaF" -or di )in)o lugar" d"l mundo0 ")c4 5Ju"llo Ju" " -on"n d" -i" -or alguna ra,n v"rdad"ram"n)" oIr" ali"n)" G-or "F"m-lo0 =aIlar oc=o idioma H0 d"I"n r"ciIir una ronda d" a-lau o 4 El coordinador -u"d" o-)ar a -ro- i)o -or "guir un ci"r)o ord"n Ju" l" d6 mayor -romin"ncia a lo Cd" valido D4 E )o -ud" =ac"r " "logiando a Jui"n" )i"n"n mayor nAm"ro d" ="rmano Gllamando a Jui"n" on =iFo Anico 0 a Jui"n" )i"n"n uno0 do 0 )r" o m< ="rmano H0 a lo inmigran)" r"ci"n)" "n "l -a% d" orig"n Gllamando a Jui"n" -"r)"c"c"n a la )"rc"ra o la "gunda g"n"racin "n "l -a% y a Jui"n" -"r)"n"c"n a la -rim"raH0 o a Jui"n" on lo -rim"ro d" u familia "n graduar " d" la univ"r idad0 ")c4 5l final " d"I" -r"gun)ar a lo -ar)ici-an)" i )i"n"n alguna -r"gun)a Ju" Jui i"ran -lan)"ar al gru-o4 5 v"c" =ay g"n)" in)"r" ada "n aI"r Jui6n" on v"g")ariano 0 Jui"n" on ,urdo 0 ")c4 /"ro "n o)ro ca o 0 la IA Ju"da d" d"nominador" comun" incluy" ":-"ri"ncia doloro a )al" como =aI"r -"rdido un familiar "n la gu"rra o "n una confron)acin armada0 =aI"r ido -ri ion"ro4 En cada in )ancia lo facili)ador" n"c" i)an -"n ar cmo formular " )a -r"gun)a d"licada mi"n)ra 0 al mi mo )i"m-o0 ma:imi,an "l im-ac)o d" " )" "F"rcicio4 En una oca in0 )raIaFando con Socio d" univ"r idad" -al" )ina " i ra"l%" 0 lu"go d" C-arar " y "n)ar "D0 -"dimo Ju" " -u i"ran d" -i" Jui"n" =uIi"ran nacido "n una villa o "n un " )aIl"cimi"n)o agr%colaM lu"go Jui"n" =uIi" "n nacido "n una ciudad0 y lu"go a Jui"n" =uIi" "n nacido "n K"ru al6n4 1" -ron)o0 no "ncon)ramo a-laudi"ndo a un -"Ju"#o gru-o d" Fv"n" i ra"l%" y -al" )ino Ju" " in)i"ron unido "n "l r"conocimi"n)o d" lo o)ro 4 E dif%cil d"cir =a )a Ju6 -un)o " )" -"Ju"#o mom"n)o ayud -ara la r"unin d"dicada a "ncon)rar un )"rr"no "n comAn oIr" "l fu)uro d" K"ru al6nM d" )odo modo 0 " )" ="c=o d"fini)ivam"n)" cr" una a)m f"ra -roduc)iva -ara la " ion" uI igui"n)" ac"rca d" " " )"ma4 $u"go d" com-l")ar " )" "F"rcicio0 " d"I" a-ar)ar )i"m-o -ara =aIlar d" lo im-or)an)" Ju" " r"conoc"r id"n)idad" u-"r-u" )a 0 ra go y carac)"r% )ica comun" 0 y cmo "n una i)uacin d" viol"ncia la g"n)" )i"nd" a "r d"finida lo -or un a)riIu)o Ju" la "-ara Gca i i"m-r" la nacionalidad o la ")niaH4
35

.n ac)ivi )a -or la -a, d" 9ili-ina Ju" =aI%a -roIado la a-licaIilidad )ran cul)ural "n Sri $an!a m" =i,o " )a ug"r"nciaM la u)ilic6 inm"dia)am"n)" con un gru-o d" mili)ar" -"ruano 4

17

Cuando lo Socio comi"n,an a comunicar " "n)r" % "n "l Tall"r0 " dar<n cu"n)a r<-idam"n)" d" Ju" com-ar)"n muc=o m< d" lo Ju" u-on%an0 d" modo Ju" " vu"lv" cada v", m< dif%cil arrinconar " "n dico)om%a )al" como la confron)acin4 En la mayor%a d" amIi"n)" no-viol"n)o lo "r" =umano " )<n inclinado a r"conoc"r varia dim"n ion" im-or)an)" d" u id"n)idad" 4 /ara ilu )rar la ":)raordinaria vari"dad d" l"al)ad" u-"r-u" )a Ju" la g"n)" )i"nd" a d" arrollar "n oci"dad" -lurali )a 0 " -u"d" =ac"r circular y di cu)ir la d"finicin d" div"r idad u)ili,ada -or nu" )ro /rograma d" 1iv"r idad d" la .niv"r idad d" &aryland4 El )":)o dic" lo igui"n)": 1iv"r idad " la Co)r"dadD0 o aJu"lla cualidad" =umana Ju" on dif"r"n)" d" la nu" )ra y " )<n fu"ra d" lo gru-o a lo cual" -"r)"n"c"mo 0 y Ju" aun a % " )<n -r" "n)" "n o)ro individuo y gru-o 4 E im-or)an)" di )inguir "n)r" la dim"n ion" -rimaria y la dim"n ion" "cundaria d" la div"r idad4 $a -rimaria on la igui"n)" : "dad0 ")nia0 g6n"ro0 =aIilidad" y cualidad" f% ica 0 ra,a y ori"n)acin ":ual4 $a dim"n ion" "cundaria d" la div"r idad on la Ju" -u"d"n camIiar " incluy"n0 -"ro no " limi)an a: niv"l" d" "ducacin0 uIicacin g"ogr<fica0 ingr" o 0 " )ado civil0 ":-"ri"ncia mili)ar0 -a)"rnidad0 cr""ncia r"ligio a y ":-"ri"ncia laIoral4 En )an)o " )a d"finicin invi)a a lo Socio a r" -")ar u dif"r"ncia 0 lo facili)ador" d"I"n ac"n)uar lo "l"m"n)o unificador" 0 normalm"n)" a)riIuy6ndol" im-or)ancia a m< d" una d" " )a id"n)idad" 0 )al" como "l g6n"ro "n "l ca o d" la muF"r" 0 a -" ar d" la divi ion" 4 /ara lo -ar)ici-an)" 0 d"I" "r -"rf"c)am"n)" ad"cuado ":-r" ar una fu"r)" id"n)idad unificadora Gnormalm"n)" nacional o 6)nicaH4 5l mi mo )i"m-o0 )amIi6n "r%a in)"r" an)" ":-lorar o)ra id"n)idad" comun" "n)r" lo ocio Ju" irvan -ara ,anFar la dif"r"ncia 4 En -rinci-io0 " -o iIl" formular -r"gun)a oIr" cualJui"ra d" la dim"n ion" -rimaria y "cundaria d" la d"finicin4 /or u-u" )o0 lo facili)ador" d"I"n "r "n iIl" a la carac)"r% )ica d" lo Socio M -or "F"m-lo0 "n "l ca o d" un )"ma como la ori"n)acin ":ual0 -"dir Ju" " -ongan d" -i" lo =omo ":ual" o lo =")"ro ":ual" no r" ul)ar%a a-ro-iado "n la mayor%a d" la cul)ura 4 E r"com"ndaIl" di cu)ir "l cri)"rio ":-l%ci)o Ju" u )"n)a al "F"rcicio -ara ":-licar -or Ju6 " u)ili,an ci"r)a cualidad" o carac)"r% )ica 437 :4 Primer traba1o B)ro rom-"=i"lo "ncillo -"ro amigaIl" con i )" "n -"dirl" a lo -ar)ici-an)" Ju" com-ar)an con "l gru-o cu<l fu" o cu<l" fu"ron u -rim"ro "m-l"o 4 Sigui"ndo "l ord"n "n "l Ju" " )<n "n)ado "n la m" a y ofr"ci"ndo "n -rim"r lugar la ":-"ri"ncia d" lo facili)ador" i " n"c" ario0 " )" "F"rcicio g"n"ra un clima c<lido y a m"nudo d" )aca imili)ud" 0 )al" como or%g"n" mod" )o u ocu-acion" cr"a)iva 4 ;4 Bs.ueda del $esoro Cultural /ara " )" rom-"=i"lo cada -"r ona di -ondr< d" 15 20 minu)o -ara mov"r " -or la ala y =aIlar con lo d"m< con "l fin d" "ncon)rar carac)"r% )ica comun" : =oIIi" 0 gu )o mu ical" 0 =aIilidad" mu ical" 0 m" " d" nacimi"n)o0 ")c4 .na ":-"ri"ncia gra)ifican)" d" " )" "F"rcicio ocurri cuando un -ar)ici-an)" -al" )ino d" cuIri Ju" cum-l%a a#o "l mi mo d%a Ju" una muF"r i ra"l%4 El v%nculo "n)r" "llo r" ul) "r muy " -"cial0 oIr" )odo cuando la muF"r l" ofr"ci =o -"darlo "n u -ro-ia ca a cuando "l =omIr" " vio oIligado a -o -on"r a u viaF" d" r"gr" o a ca a -or uno d%a d"Iido a un r"-"n)ino -roIl"ma card%aco4 .n "gundo "F"m-lo d"l 6:i)o d" " )a )6cnica uc"di cuando "n un Tall"r c"rca d" Uui)o0 dond" do l%d"r" ind%g"na d" amIo lado d"l <r"a "n di -u)a "n)r" Ecuador y /"rA " "ncon)raron -or -rim"ra v",4 Cuando lo do -r" "n)aron u i")" carac)"r% )ica comun" diF"ron: Clo do "n)imo Ju" i "n v", d" lo goIi"rno c"n)ral" no =uIi"ran d"Fado a no o)ro r" olv"r "l conflic)o0 lo =uIi6ramo ="c=o =ac" )i"m-o y in -agar un -r"cio )an al)oD4 Si"m-r" y cuando "l con)":)o d" la cul)ura lo -"rmi)a0 -u"d" "r muy valio o ug"rir Ju" lo Socio -a "n una )ard" com-ar)i"ndo Iroma 0 c=i )" y d"m< =i )oria cmica ya Ju" "l =umor -u"d" "r
37

5uvin" ") al40 182*0 -4 124

12

un m"dio muy -od"ro o -ara u-"rar la in=iIicin y -ara lidiar con lo " )"r"o)i-o 4 En "l con)":)o d" 5m6rica $a)ina0 fu" or-r"nd"n)" "l grado d" a-"r)ura y d" au)o-":-o icin ":-r" ado "n lo c=i )" oIr" nacionalidad0 ")nia y g6n"ro4 II5 (resentaci!n del (ro+rama 0b1etivos y ra2ones lgicas $a -r" "n)acin d"l -rograma d"I" "r d")allada y "guida d" una di cu in -ara a "gurar Ju" la r"gla I< ica Ju"dan clara 4 Com-ar)ir la ra,on" lgica Ju" u )"n)an la ag"nda " crucial -ara " )aIl"c"r la di -o icin corr"c)a -ara cada ac)ividadM 6 )a d"I"n "r r"-")ida )an)a v"c" como "a n"c" ario4 S" d"I" "nfa)i,ar la n"c" idad d" com-rom")"r " con un modo d" a-r"ndi,aF" an)" d" com"n,ar a )ra)ar la r" olucin r"al d"l conflic)o4 $a -"r -"c)iva d" la -r" "n)acin d"l )"ma d"I" -romov"r "n lo -ar)ici-an)" una -r"di -o icin )an)o a aIrir " a la nu"va id"a "n "l cam-o0 como a un cr"cimi"n)o -"r onal4 /or lo mi mo0 " d"I" d"dicar uno minu)o a la familiari,acin d" lo Socio con la di )in)a "ccion" r"lacionada con lo fundam"n)o d" la r" olucin d" conflic)o "n colaIoracin0 la r"gla d" con "n o y la ada-)acin d" lo di id"n)" G" )o -un)o "r<n ":-licado m< ad"lan)" "n "l )":)oH4 <Por .u/ hacerlo= 5l " cuc=ar la -r" "n)acin0 " -o iIl" Ju" lo Socio " -r"gun)"n Ju6 ganar<n con " )" Tall"r4 Sug"rimo Ju" lo facili)ador" m"ncion"n Ju" " " -"ra ll"gar a la cinco conclu ion" igui"n)" : 1 <H a-r"nd"r nu"va )6cnica como la Ju" " adJuirir<n "n "l TI@C "r< v"n)aFo o "n la vida -rivada y -AIlicaM 2<H " )aIl"c"r la,o con o)ro -ar)ici-an)" -or "ncima d" la divi ion" M 3 <H ":-"rim"n)ar con la r" olucin d" conflic)o 0 lo cual conducir< a Iu car olucion" M 3<H i " lo -i"n a "n un niv"l muy %n)imo0 -u"d" conducir a una )ran formacin -"r onal y a nu"va -"rc"-cion" y ac)i)ud" =acia "l adv"r ario0 al Ju" " "nfr"n)an "n " )" mom"n)o0 y =acia lo conflic)o "n g"n"ralM 5 <H "l "guimi"n)o lu"go d" la "gunda "n)rada Gr"-"n)ryH -o iIili)a o-cion" -ara nu"va ac)ividad" Ju" -u"dan aIrir0 a u v",0 nu"va -o iIilidad" "n la vida -rof" ional y la ac)ividad" volun)aria 4 En g"n"ral0 una man"ra A)il d" -r" "n)ar "l ma)"rial con i )" "n olici)ar la coo-"racin d" lo Socio )an)o -ara a-r"nd"r d" )r",a I"n"ficio a -ara la vida0 como -ara com"n)ar i 6 )a -u"d"n "r -u" )a "n -r<c)ica "n u -ro-ia oci"dad" y m"dio 0 o i "llo Jui"r"n o -u"d"n u)ili,arla "n )an)o "ducador" o facili)ador" 4 TamIi6n " -u"d" al"n)ar a lo Socio a Ju" com-ar)an con lo d"m< la r"vi in Ju" =an ll"vado a caIo d" u -ro-ia ":-"c)a)iva con r" -"c)o al Tall"r0 una v", aclarado "l )"ma Ju" lo =a ll"vado all%4 ()plicar lo singular de la oportunidad E )a )amIi6n -u"d" "r una o-or)unidad -ara ":-r" ar alguna -alaIra in -iradora Ju" =agan )omar conci"ncia d" la ingularidad d" la oca in a % como d" la o-or)unidad Ju" ofr"c"4 5un cuando " )6 muy condicionado cul)uralm"n)"0 y "n alguna cul)ura r" ul)" u-"rfluo0 " )" -u"d" "r un Iu"n mom"n)o -ara "ncon)rar alguna m")<fora o ":-r" ion" "n "l idioma o la )radicin local Ju" -u"dan ayudar al coordinador d" d" "l comi"n,o a " )aIl"c"r con)ac)o con lo d"m< 4 5na aclaracin sobre la tarea del coordinador E im-or)an)" r"cordar Ju" no " d"I" ":-licar la lgica d" )odo lo "F"rcicio an)" d" ll"varlo a caIo -ara "vi)ar Ju" lo -ar)ici-an)" "an influ"nciado -or la ":-"c)a)iva d"l rol y -ara -"rmi)irl" d" cuIrir cmo ac)uar -or u -ro-io m"dio 4 El ":am"n post*!acto " n"c" ario -ara r"cordar Ju" " )amo )raIaFando con la -o)"ncia mul)i-licadora d" " )a )6cnica y al final d" cada d%a " d"dicar< un -la,o muy Ir"v" -ara "llo4 En )6rmino d" la )ran formacin -"r onal0 la in)ro -"ccin y la au)o"valuacin0 6 )a Ju"dan liIrada a lo individuo 0 aunJu" " l" -u"d" al"n)ar a Ju" r"fl":ion"n "n vo, al)a -ara ll"var a caIo una "valuacin final al )"rminar "l -rograma4 1*

5 m"nudo lo -ar)ici-an)" -r"gun)ar<n fur)ivam"n)" a lo facili)ador" 0 fu"ra d" la " ion" formal" 0 cu<ndo com"n,ar< la di cu in ac"rca d" u -ro-io conflic)o4 $a o-or)unidad -ara lograr " )a )ran icin d"I" calcular " "n )6rmino d" cu<n)o d" lo in)"gran)" d"l gru-o " )<n im-aci"n)" 4 Slo cuando la o-inin " com-ar)ida -or )odo =a ll"gado la =ora d" -a ar a la fa " igui"n)"4 En g"n"ral0 no =ay Ju" conc"n)rar " -r"ma)uram"n)" "n "l conflic)o -ro-io d" lo Socio 0 ino m< Ii"n =ac"r una )ran icin gradual4 $o facili)ador" -u"d"n dar "F"m-lo d" u -ro-ia ":-"ri"ncia como )al" o como -ar)ici-an)" "n o)ro )all"r" 4 Si aAn no =a ll"gado "l mom"n)o d" com"n,ar a Iu car olucion" innovadora 0 una man"ra d" conducir la di cu in =acia "l )"ma con i )" "n -"dirl" a lo -ar)ici-an)" Ju" d"n "F"m-lo oIr" u -ro-io conflic)o aAn d"n)ro d"l =orario d"dicado al TI@C4 S" )ra)a d" "vi)ar una clau ura -r"ma)ura "n)r" lo Socio 0 o ":-on"rlo a i)uacion" m< d" afian)" in =aI"r alcan,ado -rim"ro un conocimi"n)o m< -rofundo d" lo -rinci-io d" la r" olucin d" conflic)o 4 El -a o d" la com-r"n in conc"-)ual d"l cam-o al r"conocimi"n)o d" la n"c" idad d" )raIaFar Fun)o -u"d" com"n,ar )an -ron)o como lo facili)ador" i"n)an Ju" " a-ro-iado4 TamIi6n " im-or)an)" )"n"r "n cu"n)a Ju" cuando " convoca "l Tall"r0 " -u"d" ll"var a caIo "n -"r%odo "n lo cual" la am"na,a d" viol"ncia -o)"ncial o r"al " fu"r)"M i no " aIorda "l -roIl"ma a priori0 un ac)o im-r"vi )o Guna IomIa )"rrori )a0 ma acr" r"ali,ada -or oldado H -odr%a "c=ar a -"rd"r )odo "l "F"rcicio4 (ac" -oco =icimo un )all"r con "gi-cio 0 i ra"l%" 0 Fordano y -al" )ino "n "l Sina% "l mi mo d%a "n Ju" la )o-adora i ra"l%" com"n,aron la d"molicion" "n (ar (oma Gfundam"n)alm"n)" un )"rri)orio d"l K"I"l 5Iu T=nai"m -al" )inoH4 Todo " )<Iamo muy -r"ocu-ado -or la -o iIilidad d" ac)o viol"n)o 0 "n -ar)icular lo " )aIa un -rof" or -al" )ino d" la .niv"r idad +ir N"i)4 Conv"r amo ac"rca d" cmo r"accionar%amo "n "l ca o d" Ju" algo uc"di"ra0 y " )" -rof" or " d"dic a moni)or"ar la no)icia "n cada uno d" lo d" can o 4 No ocurri nada dram<)ico y "l )all"r con)inu4 .na "mana m< )ard"0 mi"n)ra -ar)ici-aIa "n la r"unin d" di-lomacia ciudadana oIr" &"dio Bri"n)"0 fui )" )igo d" la ac)i)ud con)raria4 /oca =ora d" -u6 d" com"n,ar0 no "n)"ramo -or la no)icia d" la ":-lo in Ju" =uIo "n un caf6 d" T"l 5viv4 $o i ra"l%" Iu camo no)icia d" )oda la forma -o iIl" 0 inclu o llamando a nu" )ra familia 4 5lguno -ar)ici-an)" Ju"r%an Ju" la r"unin con)inuaraM o)ro ugiri"ron Ju" un ": di-lom<)ico "gi-cio y yo r"dac)<ramo un )":)o ":-r" ando nu" )ra -r"ocu-acin Ia <ndono "n lo -rinci-io acordado 4 Sin "mIargo0 la a)m f"ra "ra d"ma iado agr" iva y fu" ufici"n)" Ju" uno d" lo -ar)ici-an)" " o-u i"ra a )al -ro-u" )a -ara Ju" no igui6ramo ad"lan)" con la id"a4 $a l"ccin Ju" a-r"ndimo all% " Ju" cuando la -roIaIilidad d" Ju" ocurran ac)o d" )ruc)ivo " al)a0 )i"n" "n)ido -r"-arar a priori a lo Socio -ara " )" )i-o d" "v"n)o Gcon la " -"ran,a0 -or u-u" )o0 d" Ju" no uc"dan nuncaH0 an)" d" "r or-r"ndido y Ju"dar d" cora,onado -or lo ="c=o 0 con lo cual )odo "l "F"rcicio " vu"lv" im-roduc)ivo4 E im-or)an)" incor-orar al TI@C la n"c" idad d" a-r"nd"r a com-ar)ir la afliccin d" lo d"m< cuando la viol"ncia y "l )"rror ocurr"n al mi mo )i"m-o Ju" la r"union" Gv"r d")all" "n "l 1%a 110 IaFo "l )%)ulo C@"conocimi"n)o y curacion" DH4 /or Al)imo0 lo facili)ador" )amIi6n d"I"n con id"rar la -o iIilidad d" o)orgar un c"r)ificado o di-loma d" -ar)ici-acin0 oIr" )odo i funciona como un inc"n)ivo y r" ul)a a-ro-iado dada la na)ural",a d"l Tall"r4 E )" )i-o d" accion" a-or)a un "n)ido d" orgullo com-ar)ido y -u"d" favor"c"r una "n acin d" 6:i)o "n)r" )odo lo -ar)ici-an)" 0 a % como un "n)imi"n)o d" unidad4 III5 (resentaci!n de la tarea del coordinador 5lguna oI "rvacion" inicial" ac"rca d" la )ar"a d"l coordinador0 d" )acando lo " )<ndar" univ"r al" -ara )al funcin0 -u"d"n ayudar a d" -"r onali,ar u rol "n "l Tall"r4 Eal" la -"na ":-licar "l aum"n)o "n lo niv"l" d" in)"rv"ncin d" )"rc"ra -ar)" 0 Jui"n" -roc"d"n como facili)ador" 0 conciliador" 0 <rIi)ro o m"diador" 4 TamIi6n " n"c" ario ":-licar Ju" " " -"ra Ju" lo facili)ador" d"l Tall"r )"ngan un -a-"l m< ac)ivo Ju" "l d" la funcin )radicional d" un -r" id"n)" o mod"rador4 Cada )an)o0 r"ciclo una =i )oria m"ncionada -or +ill .ry "n "l con)":)o d"l -"n ami"n)o cr"a)ivo0 ada-)<ndola al rol d"l coordinador: .n anciano I"duino a -un)o d" -ar)ir d" " )" mundo llama a u )r" =iFo y l" dic" Ju" " u volun)ad d"Far la mi)ad d" u cam"llo al =iFo mayor0 un )"rcio al d"l m"dio y un nov"no al m"nor4 $o )r" -rom")"n r" -")ar u d" "o0 -"ro cuando "l I"duino mu"r" " dan cu"n)a d" Ju" =ay 12 cam"llo M 18

comi"n,an a -"l"ar y no logran dividir "l )o)al d"l modo "n "l Ju" -rom")i"ron4 En " " mom"n)o0 " ac"rca un aIio cam"ll"ro y -r"gun)a ac"rca d" la na)ural",a d" la di -u)a4 Cuando " la cu"n)an0 6l l" dic" Ju" )om"n u cam"llo4 /rim"ro lo =iFo " i"n)"n av"rgon,ado -or )omar "l Anico cam"llo d"l cam"ll"ro0 -"ro 6l in i )" y algo ":)ra#o uc"d" d" inm"dia)o4 El mayor " ll"va u mi)ad G8 cam"llo H0 "l "gundo u )"rcio G7 cam"llo H y "l m"nor u nov"no G2 cam"llo H4 El ":-"rim"n)ado CcoordinadorD -ar)" con u cam"llo y lo =iFo " ="rmanan nu"vam"n)"4 S" d"I" al"n)ar a lo Socio a -r" )ar a)"ncin a lo m6)odo d" facili)acin4 Cuando lo Socio r"gr" "n a u -a% " y Jui"ran organi,ar Tall"r" imilar" 0 "r< -r"ci o u)ili,ar la ar)" d" la facili)acin0 d" all% Ju" "r< m"For i " a)r"v"n a -roIarla cuan)o an)" d" la forma m< com-l")a -o iIl"4 E )a -ar)ici-acin incluy" mo)ivar la -ar)ici-acin0 -ro-on"r dif"r"n)" al)"rna)iva 0 ac"-)ar -un)o d" vi )a dif"r"n)" 0 man)"n"r un -rinci-io d" igualdad d" )i"m-o -ara Ju" =aIl"n lo -ar)ici-an)" 0 in)")i,ar la id"a 0 iniciar y )"rminar la r"union" "n un niv"l -o i)ivo0 ")c4 E A)il )"n"r li )o un foll")o oIr" facili)acin -ara "n)r"garlo a lo in)"r" ado 4 Normalm"n)"0 )odo lo -ar)ici-an)" Jui"r"n a umir un rol Ju" lo -roy"c)" como -o)"ncial" facili)ador" 4 Bca ionalm"n)"0 i "l )all"r =a -rogr" ado Ii"n0 ="mo al"n)ado a lo Socio a conducir una " in y0 d" "r -o iIl"0 a co-facili)arla con o)ro 4 E )a ":-"ri"ncia con)riIuy" a con )ruir confian,a "n)r" lo involucrado y a con olidar la d" )r",a a-r"ndida 4 El )i-o d" facili)acin Ju" " )amo com"n)ando aJu% -u"d" "r muy ac)iva0 y convi"n" "r muy franco4 $o facili)ador" -rov"ni"n)" d" o)ra <r"a "n conflic)o "n la cual" la n"gociacion" =an )"nido 6:i)o G)al" como 5frica d"l ur y0 al m"no -or un )i"m-o0 "l conflic)o -al" )ino-i ra"l%H -u"d"n )ra"r con igo ci"r)a l"gi)imidad y u arla -ara Fugar un -a-"l m< ac)ivo con "l fin d" =ac"r avan,ar m< r<-idam"n)" a lo Socio 4 5 v"c" d"Io -"dir di cul-a -or an)ici-ado -or lo Ju" -u"d" conv"r)ir " "n una conduc)a =i-"rac)iva4 Si no ing"niamo -ara con )ruir confian,a0 " )" )i-o d" ":c" o Ii"n in)"ncionado -u"d"n "r com-r"ndido y -"rdonado -or lo -ar)ici-an)" 4 El =umor y "l "n)r")"nimi"n)o )amIi6n -u"d"n "r u)ili,ado -or lo facili)ador" y muy a m"nudo Irindan una gran vari"dad d" I"n"ficio 4 E )" )i-o d" a-ro:imacin ayuda a r"laFar )"n ion" M lo rom-"=i"lo -u"d"n "r u)ili,ado -ara ,anFar i)uacion" dif%cil" 0 y on man"ra -ara r"ducir niv"l" d" am"na,a4 1" )odo modo 0 lo facili)ador" d"I"n )"n"r cuidado con "l u o d"l =umor4 E n"c" ario con id"rar "l mom"n)o0 fac)or" 6)nico 0 y "l Ialanc" d" -od"r0 a % como la -ro-ia limi)acion" d"l facili)ador432 Como Al)imo -un)o0 una funcin -rimordial d" lo facili)ador" " ayudar a im-lificar "l -roc" o -or "l cual lo Socio d" arrollan u nu"va -"rc"-cion" "n "l cur o d"l Tall"r0 -ara lu"go ll"varla a u comunidad4 Con " " fin0 lo facili)ador" d"I"n dar ":-licacion" Ju" "an lo m< f<cil -o iIl" d" "n)"nd"rM d" " )" modo lo Socio no )"ndr<n -roIl"ma -ara r"cordarla " im-l"m"n)arla d" man"ra ad"cuada4 .n modo d" m"Forar "l m6)odo " dar )raIaFo a do co-facili)ador" 0 uno d" cada una d" la -ar)" d"l conflic)o4 El "n)r"nami"n)o -ara la co-facili)acin " un f"nm"no r"la)ivam"n)" nu"vo y =a com"n,ado a )"n"r 6:i)o "n)r" alguno facili)ador" <raI" " i ra"l%" Ju" =an d"cidido r"unir u ":-"ri"ncia -"r onal" 4 $a l"gi)imidad -ara -r" ionar y oI)"n"r r" ul)ado )angiIl" "n "l Tall"r " muc=o m< al)a0 aunJu" -u"d" ll"var m< )i"m-o " )aIl"c"r la -ro-ia r"-u)acin d" n"gociador4 .na man"ra valio a d" )"rminar la Fornada con i )" "n -"dir Ju" lo -ar)ici-an)" com-l")"n la CEvaluacin d" un minu)oD y -r"gun)ar i )i"n"n duda oIr" lo r"ali,ado4 El formulario -ara la "valuacin -u"d" r"-ar)ir " al final d" cada d%a4 .na con )an)" "valuacin -ar)ici-a)iva d"l -roc" o " d" u-r"ma im-or)ancia -ara "l 6:i)o d"l Tall"r Gv"r EF"m-lo 1H4 En )an)o la ami )ad" 0 lo camIio d" ac)i)ud y la nu"va -"rc"-cion" Ju" lo Socio -u"dan d" arrollar "n " )a ":-"ri"ncia on clav"0 )an)o -ara "llo como -ara la -romocin d" una -"r -"c)iva -ara la r" olucin d" conflic)o 0 lo formulario d" "valuacin con)riIuy"n al 6:i)o concr")o d"l Tall"r "n %4 E )o " logra informando al coordinador ac"rca d" Ju6 fu" "f"c)ivo y Ju6 no0 duran)" lo d%a d" "F"rcicio0 oIr" Ju6 " d"I" agr"gar y Ju6 " d"I" "liminar4 5unJu" " )a "valuacin0 y la con igui"n)" ada-)acin0 no vu"lvan a m"ncionar " al final d" la ac)ividad" d" cada d%a0 " n"c" ario r"cordarla como una -ar)" in)"gral d" cada conc"-)o4
32

Limm"r0 18834

20

D)a - Resoluci!n de Con"lictos en Teor)a y (ractica .na v", Ju" lo Socio " )<n )o)alm"n)" inm"r o "n "l " -%ri)u d"l lugar0 " =an conocido "n)r" % y com-r"nd"n la r"gla d" lo TI@C0 lo facili)ador" -u"d"n -roc"d"r a una -r" "n)acin i )"m<)ica d"l m6)odo y a i)uarlo "n "l <r"a g"n"ral d" la C@" olucin 5l)"rna)iva d" 1i -u)a D o @51 G5l)"rna)iv" 1i -u)" @" olu)ionH4 En " )a oca in0 como ":c"-cin a la norma "m-%rica d" nu" )ro )raIaFo0 d"I"mo -r" "n)ar d" forma -"r ua iva )an)o nu" )ro marco filo fico como "l r" ul)ado concr")o4 I5 Con"erencia introductoria &a2ones lgicas y metodolog>a $a Cm",claD d" con)"nido d" " )a -r" "n)acin d"I" "r " )ruc)urada "gAn la -ro-ia -"r -"c)iva d" lo facili)ador" 4 Como m6)odo -r<c)ico0 " d"I" d"dicar m< )i"m-o a la -rogno i G-o iIilidad" d" r" olucinH Ju" al diagn )ico Gra%c" =i )rica d"l conflic)oH4 .na di cu in ac"rca d"l -rim"r -un)o -u"d" "r muy im-or)an)" -ara com"n,ar "l -roc" o d" cica)ri,acin0 mi"n)ra Ju" i " r"vi a -r"ma)uram"n)" "l -a ado -or m"dio d" una in)ro -"ccin d" la cau a d" conflic)o ":)"n o32 " -u"d"n d" viar lo " fu"r,o y for,ar la di cu in "n una -"l"a =acia cau a y "f"c)o Ju" no lo no " con )ruc)iva0 ino con)ra-roduc"n)"43* No " n"c" ario Ju" la conf"r"ncia "a Ir"v"M -or o)ra -ar)"0 " d"I" al"n)ar a lo Socio a -lan)"ar -r"gun)a y =ac"r com"n)ario 4 S" -u"d" -rovocar la in)"raccin -r"gun)ando SCOCu<n)o d" u )"d" =an o%do Ju"444PDS lu"go d" =ac"r r"f"r"ncia a una afirmacin con)rov"r)ida a un -r"Fuicio4 Boceto de la Con!erencia S" -u"d" )omar informacin ac"rca d" la =i )oria d" la r" olucin d" conflic)o d"l -rim"r ca-%)ulo d" 9i ="rM -ara la -"r -"c)iva in)"gradora d" la r" olucin d" conflic)o " d"I" con ul)ar "l ca-%)ulo d" K"lman4 TamIi6n " -u"d" -ro-on"r una -"r -"c)iva g"n"ral d" 5@I50 agr"gando una C5D d" accin a la igla d" 5dv"r arial>@"fl":ivo>In)"rac)ivo0 )ran form<ndol" "n una oIra mu ical y u)ili,ando como Ia " "l ca-%)ulo d" @o)=man4 Eario d" lo -un)o Ju" m" -ar"c" im-or)an)" )"n"r "n cu"n)a -ara la conf"r"ncia in)roduc)oria on: 1H El conflic)o -u"d" "r vi )o como una fu"r,a con )ruc)iva o d" )ruc)iv 33 G1"u)c=H0 "n g"n"ral d"-"ndi"ndo d" cmo "a man"Fado y cu<l" -u"dan "r u r" ul)ado 4 S" d"I" di )inguir C)ran formacinD d" )6rmino )al" como Cr" olucinD0 Cman"FoD0 Cr"duccinD y C)"rminacinD4 CTran formacinD " m< a-ro-iado -ara nu" )ro m6)odo dado Ju" la ":-"c)a)iva " inducir un camIio d" ac)i)ud y ofr"c"r la ="rrami"n)a n"c" aria -ara amIa -ar)" con "l fin d" aliviar la )"n ion" y lo -roIl"ma )al y como " -r" "n)an a lo largo d"l camino =acia la r"conciliacin4 1"n)ro d"l marco d" " )" mod"lo0 no r" ul)a cmodo u)ili,ar como "Juival"n)" cualJui"ra d" " )o )6rmino 4 2H /ara ayudar a lo Socio a com-r"nd"r cmo "l conflic)o -u"d" "r vi )o d" forma con )ruc)iva0 cuando " cul)uralm"n)" a-ro-iado0 =" u)ili,ado la ":ualidad como una analog%a d"l conflic)o4 En ca o ":c"-cional" 0 alguno individuo -u"d"n uIlimar u im-ul o ":ual0 o "n r"alidad )ra)an d" r"-rimirlo0 -"ro )an)o la ":ualidad como lo conflic)o on f"nm"no na)ural" 4 En v", d" r"-rimir la ":ualidad o "l conflic)o0 " d"I" a -irar a =ac"r "l m"For u o -o iIl" d" "llo 4 .n r" ul)ado no viol"n)o " -r"f"riIl" y " m"For cuando " )ra)a d" canali,arlo -ara mo)ivar y " for,ar " con "l fin d" oI)"n"r "l mayor -rogr" o -ara a)i fac"r a la -ar)" 4 3H $a a im")r%a "n la r"lacion" d" -od"r " un fac)or Ju" =ay Ju" )"n"r "n cu"n)a0 ya Ju" "n lo conflic)o " muy -od"ro a la )"n)acin d" ac)uar unila)"ralm"n)"4 .na conduc)a -arcial " ind"-"ndi"n)" -u"d" arroFar aldo in" )aIl" : la -ar)" m< -od"ro a -u"d" ganar una gu"rra -"ro )"n"r dificul)ad" -ara
32

338 E )o " 0 "n ca o como "l d" Irlanda d"l Nor)" dond" la Ia " d"l conflic)o fu"ron cr"ada -or EnriJu" II0 "n
11214 33 1"u) c=0 &4 -4 1884

21

alcan,ar la -a,4 1"l mi mo modo Ju" un l"n no -u"d" ca,ar f<cilm"n)" una mo ca0 lo d6Iil" )i"n"n u -ro-ia arma y -u"d"n =ac"r in o )"niIl" la vida d"l o-r" or -or m"dio d"l )"rror0 la uIl"vacion" y "l oI )ruccioni mo4 TamIi6n " n"c" ario r"cordar Ju" con "l -a o d"l )i"m-o0 la fr<gil na)ural",a d" la coalicin "n)r" " )ado y nacion" induc" a camIio "n la configuracion" 0 y un olo -a% -od"ro o -u"d" "r oIligado a confron)ar a un gru-o d" ac)or" individualm"n)" m< d6Iil" -"ro col"c)ivam"n)" m< fu"r)" 4 +ill .ry =a ci)ado muy a m"nudo a Tand=i dici"ndo Ju" -rac)icar la l"y d"l CoFo -or oFo no d"Far< ci"go a )odo D4 3H $o facili)ador" d"I"n -r" "n)ar u -ro-ia -"r -"c)iva oIr" la r" olucin d" conflic)o 4 5un cuando aIogo y d"fi"ndo la no viol"ncia como oIF")ivo -riori)ario0 d"Io admi)ir Ju" la gu"rra0 a v"c" 0 -u"d" "r l"g%)ima G)al como "n ca o d" au)od"f"n aH0 -"ro d"I" "m-l"ar " lo como Al)imo r"cur o0 cuando ya )odo lo in)"n)o d" n"gociar =ayan fallado4 En cuan)o a lo -l"i)o l"gal" 0 l"van)ar una d"manda con)ra la o)ra -ar)" "n una cor)" d" Fu )icia0 aun i " r" -")a la d"ci in como Fu )a Slo cual no i"m-r" ocurr" ni a niv"l uIF")ivo ni oIF")ivoS la na)ural",a d"l i )"ma dic)a Ju" o " gana o " -i"rd"4 El fallo no -u"d" d"cir0 C)i"n" ra,nD0 -"ro -ara la o)ra -ar)" ignifica0 Cno )i"n" ra,nD0 lu"go no ":i )" la -o iIilidad d" a)i fac"r la ":-"c)a)iva m%nima d" amIa -ar)" 4 /or lo )an)o0 =ay Ju" -roIar al)"rna)iva a la -ol%)ica d"l -od"r y lo -l"i)o l"gal" 4 W )o no -ar"c" "vid"n)" cuando in)"n)amo r"ducir lo niv"l" d" conflic)o "n nu" )ro )raIaFo0 nu" )ro Iarrio o nu" )ra familia4 Si " nu" )ro d" )ino vivir Fun)o 0 aI"mo Ju" inflingir "l dolor a )rav6 d" im-o icion" unila)"ral" no " una Iu"na r"c")a -ara una ami )ad durad"ra4 E )oy con ci"n)" d" Ju" @51 no " una -anac"a0 -"ro val" la -"na in)"n)arlo4 E n"c" ario )"n"r "n cu"n)a Ju" a m"nudo ll"va )i"m-o con "guir fru)o 4 5H OE n"c" ario Ju" in)"rv"nga una )"rc"ra -ar)"P E )amo d" acu"rdo con Ju" la -r"f"r"ncia d"I" "r Ju" amIa -ar)" "n "l conflic)o "ncu"n)r"n man"ra d" u-"rarlo SB$BS0 "duc<ndo " "n m6)odo )al" como la Cn"gociacin IaFo -rinci-io D4 Sin "mIargo0 no " f<cil -ara aJu"lla -ar)" Ju" " "ncu"n)ran "n m"dio d" una di -u)a Ju" " " cala0 o con fr"cu"ncia Fu )o an)" o d" -u6 d" una luc=a0 )ranJuili,ar " olo 4 En muc=o ca o 0 " n"c" i)a una )"rc"ra -ar)" Ju" -u"d" in)"rv"nir y ayudar4 1"-"ndi"ndo d" la au)oridad Ju" " conc"da a " )a )"rc"ra -ar)"0 -u"d" d"cidir -or amIa -ar)" GarIi)racinH0 a i i)ir a la do -ara Ju" ll"gu"n a un com-romi o Gm"diacinH0 o ofr"c"r Iila)"ralm"n)" la ="rrami"n)a y =aIilidad" Ju" lo ca-aci)ar<n -ara inv"n)ar nu"va o-cion" "n conFun)o -ara )ra)ar al -roIl"ma " -"c%fico y o)ro conform" a-ar"c"n "n "l fu)uro Gfacili)acinH4 El -rim"ro " m< a-ro-riado cuando " )ra)a d" di -u)a limi)ada a un olo a un)o y Ia ada "n in)"r" " 0 "l "gundo " r"comi"nda cuando " )ra)an d" conflic)o com-l"Fo im-ul ado -or cu" )ion" d" id"n)idad4 5 m"nudo0 lo ra go )angiIl" y no )angiIl" on -ar)" clav" d"l conflic)o y una olucin formuli )a -u"d" no )ocar oIr" la n"c" idad" m< -rofunda 4 7H $o facili)ador" a m"nudo conciI"n u -a-"l d" forma dif"r"n)"4 5lguno =an "nfa)i,ado la va )"dad d"l -roIl"ma0 ugiri"ndo man"ra d" a-r"nd"r cmo Cvivir con "l conflic)oD4 B)ro " =an limi)ado a g"n"rar Cgru-o d" di<logoD0 Ju" con "l )i"m-o con)inuar<n r"uni6ndo " con "l oIF")ivo d" r"ducir la mala -"rc"-cion" Ju" =aya "n)r" lo ocio y g"n"rar una confian,a mu)ua4 Nu" )ra a-ro:imacin " )al v", m< amIicio a0 dado Ju" -roc"d" d" )al ")a-a =acia un con "n o -ara lu"go "guir ad"lan)" con accion" concr")a 4 1"I"mo di cu)ir la v"n)aFa r"la)iva Ju" " " -"ran con la a-ro:imacin in)"rac)iva a la r" olucin d" conflic)o 0 la cual -u"d" r" umir " d" la igui"n)" man"ra: a? &uc=o -roIl"ma no on n"c" ariam"n)" uma-c"ro0 ino Ju" -u"d"n conv"r)ir " "n nu"va olucion" gana-gana4 b? 5 m"nudo0 no alcan,amo "l niv"l d" com-r"n in n"c" ario -ara anali,ar cu<l" on la n"c" idad" r"al" y -rofunda Ju" " " cond"n d")r< d" alguna d" la -o icion" Ju" )omamo "n -AIlico4 c? $a Iu"na volun)ad0 la "n iIilidad0 la in)uicin a-r"ndida0 on )odo ingr"di"n)" n"c" ario "n la IA Ju"da d" un )"rr"no com-ar)ido4 5d"m< 0 la -rof" ionali,acin y un Iu"n conocimi"n)o d" la )6cnica di -oniIl" -u"d"n )raducir " "n lo -a o adicional" Ju" " n"c" i)an -ara -od"r marcar una dif"r"ncia4 d? 5 m"nudo0 lo m6)odo m< formal" d" n"gociacin no -"rmi)"n una ":-r" in -l"na 22

d" la cr"a)ividad0 ":-lorando nu"va id"a conform" no colocamo "n "l lugar d"l o)ro4 2H S" d"I" m"ncionar la im-or)ancia cr"ci"n)" Ju" la 1i-lomacia ciudadana =a coIrado d" d" "l final d" la gu"rra fr%a y "l urgimi"n)o d" conflic)o ")no-ol%)ico d" -rofunda ra%c" 0 r"Juiri"ndo Ju" " a)i"ndan la n"c" idad" d" r"conocimi"n)o0 "guridad0 dignidad y Ii"n" )ar4 $a =o )ilidad" im-ul ada -or conflic)o d" id"n)idad a m"nudo on ":ac"rIada -or l%d"r" irr" -on aIl" Ju" Iu can u -ro-ia l"gi)imidad Fugando con lo )"mor" d" u -ro-ia g"n)"0 cr"ando ":)r"mi )a "n)r" in)"l"c)ual" 0 doc"n)" 0 univ"r i)ario y -rof" ional" 4 Con fr"cu"ncia0 lo ac)o angri"n)o -"r-")rado -or fan<)ico y fundam"n)ali )a -arali,an "l -roc" o di-lom<)icoM la -rofunda "mocion" llaman a lograr )an)o la -a, "n)r" lo l%d"r" como lo am-lio " fu"r,o conFun)o d" r"conciliacin33 $a 1i-lomacia ciudadana )amIi6n " "l r" ul)ado d" la gloIali,acin Ju" =a incr"m"n)ado la normali,acin d" in)"raccion" in)"rnacional" y )ran -fron)"ri,a 0 a la v", Ju" =a fom"n)ado lo niv"l" d" -ar)ici-acin d" lo ciudadano "n a un)o in)"rnacional" y la im-or)ancia Ju" 6 )o =an adJuirido "n u vida 4 II5 La ima+en del ?tro 0b1etivos y ra2ones lgicas $a man"ra "n Ju" una d" la -ar)" d" un conflic)o v" a la o)ra " un fac)or cr%)ico Ju" af"c)a cmo lidian "n )odo lo niv"l" 4 Con fr"cu"ncia0 dif"r"n)" cul)ura o modo d" vida on conc"Iido como mu)uam"n)" ":cluy"n)" 0 d"finido -or u con)ac)o con lo o)ro 0 y " )a -olaridad )i"nd" a r"ducir "l conflic)o a Cno o)ro D con)ra C"llo D4 /r"Fuicio 6)nico y o)ra forma d" di criminacin0 Ia ada "n g6n"ro0 r"ligin0 cla " ocial0 "dad0 ori"n)acin ":ual0 idioma0 ")c4 )i"n"n la mi ma ra%,4 E )a " in d"I" c"n)rar " "n mo )rar cmo " -i"rd"n o " d" "c=an -o iIl" olucion" d"Iido al -r"Fuicio0 al mi"do o inclu o al odio =acia "l Co)roD4 Conc"n)rar " "n la univ"r alidad d" " )o -roIl"ma ayuda a lo Socio a com-r"nd"r Ju" u conflic)o no " Anico y0 -or lo )an)o0 " m< -roIaIl" Ju" -u"da "r r" u"l)o ya Ju" o)ro lo =an logrado4 En la mayor%a d" lo ca o 0 =aIr< una r" olucin4 $o -rinci-al " u)ili,ar la =i )oria -ara a-r"nd"r d" conflic)o y ca o -r"vio : no C iD0 ino Ccu<ndoD y Ca Ju6 -r"cioD " r" olv"r<4 Nu" )ro oIF")ivo " =allar man"ra d" ll"gar a una r" olucin0 y d" " " modo r"ducir "l co )o d"l ufrimi"n)o =umano4 $o m"cani mo d" d"moni,acin d"l "n"migo conduc"n a Cconv"r)irlo "n "l c=ivo ":-ia)orio0 a cr"ar una imag"n " )"r"o)i-ada4 W )a )i"nd" a "r unidim"n ional0 -or ci"r)o0 no )ridim"n ional ni Ia ada "n la r"alidad4D31 (1ercicio: 6@as caras del enemigo7 El -rograma d" liIro0 vid"o y -au)a -ara la di cu i35 )i)ulado C$a cara d"l "n"migoD GAaces o! the (nemyH320 r"ali,ado -or Sam K""n duran)" lo Al)imo a#o d" la gu"rra fr%a " una ="rrami"n)a no)aIl" -ara g"n"rar conci"ncia con r" -"c)o a la imag"n d"l "n"migo433 &u" )ra cmo lo E )ado .nido y la .nin Sovi6)ica " co ificaron "l uno al o)ro y " r"duF"ron a " )"r"o)i-o d"l mal4 Cuando r" ul)" -o iIl"0 la -"l%cula -u"d" "r u)ili,ada -ara iniciar una di cu in oIr" la -ro-aganda y la d"moni,acin4 Aaces o! the (nemy -ro-on" num"ro a ="rrami"n)a -ara una di cu in " )ruc)urada ac"rca d" la imag"n d"l Co)roD4 $o facili)ador" )"ndr<n Ju" "l"gir d"l rico m"nA d" -un)o y cu" )ion" ug"rido y -lan)"ado -or K""n "n una gu%a d" " )udio " -"cial con -au)a did<c)ica 4 Si no " di -on" d" muc=o
34 S" no r"cord Ju" duran)" la /rim"ra Tu"rra &undial "l nAm"ro d" vic)ima civil" fu" d" lo "l 5X0 uIi al 50X "n la S"gunda Tu"rra y "n lo conflic)o mod"rno =a alcan,ado "l 80X0 duran)" la d6cada d"l 804 $a cifra d" civil" mu"r)o "n Rfrica =an ido " )imada "n un 85X4 &< aAn0 aunJu" "l conc"-)o d" " )ado-nacin aAn -"rdura0 un *0X )i"n" una -oIlacin =")"rog6n"a y0 "n alguno -a% " 0 6 )" ll"va "l nomIr" d"l gru-o minori)ario0 como "n "l ca o d" Ka,aF )<n4
31

&o " 0 @afa"l0 CT=" -"rc"-)ion of )=" En"my: 5 / yc=ological Ei"?D0 -ind and Human Interaction nAm"ro 20 volum"n 1 G9"Ir"ro 1887H0 --4 32-334 35 442 $a gu%a d" " )udio -u"d" "r u)ili,ada "n con":in con Aaces o! the (nemy d" Sam K""n4 GSan 9ranci co0 (ar-"r ' @o?0 18*7H4 El docum"n)al d" /+S " )< di -oniIl" "n Carricu Cor-ora)ion0 2700 T"n)= S)r"")0 +"r!"l"y0 C5 832100 )"l4 G315H 53*-0*534 443 SoIr" "l )"ma d" la imag"n d"l "n"migo0 v"r K"rvi 0 1827M Eol!an0 18**M S-illman0 1881M y &o " 0 18824

23

)i"m-o0 ugi"ro una di cu in Ia ada "n do d" la igui"n)" -r"gun)a : CON"c" i)amo a lo "n"migo P Si no lo )uvi6ramo 0 O)"ndr%amo Ju" inv"n)arlo -ara )"n"r a Jui6n cul-ar -or nu" )ro -roIl"ma PD y CO/or Ju6 o -"c=amo au)om<)icam"n)" d" la -"r ona Ju" on dif"r"n)" P O$o d" conocido " i"m-r" maligno0 -"ligro o y digno d" )"m"rPD (1ercicio: Crear su propio e1ercicio de demoni2acin En "l ca o -roIaIl" d" Ju" no " -u"da oI)"n"r "l liIro Aaces o! the (nemy0 " -o iIl" con )ruir una ac)ividad -ro-ia a -ar)ir d" )ira cmica 0 cor)o cin"ma)ogr<fico 0 -"ridico o In)"rn")4 $a )ira cmica no n"c" ariam"n)" )i"n"n Ju" r"lacionar " con "l conflic)o "n -ar)icular G"n r"alidad0 -u"d" "r muy I"n"ficio o i no =ay r"lacin -ara Ju" lo Socio -u"dan oI "rvarlo m< cl%nicam"n)"H0 -"ro d"I"n ilu )rar claram"n)" cmo un lado d"moni,a al o)ro4 $o Socio -u"d"n )raIaFar "n gru-o -ara anali,ar "l ma)"rial y -r" "n)ar lo " )"r"o)i-o "ncon)rado 4 El coordinador d"I" "nfa)i,ar cmo0 con fr"cu"ncia0 cada lado )i"nd" a d"moni,ar "n "l o)ro lo mi mo a -"c)o 4 (1ercicio de rela1acin .n m6)odo -roIado -ara di )"nd"r "l d" con u"lo in="r"n)" a " )" )i-o d" di cu ion" 0 con)inuando a la v", con "l )"ma d" la ag"nda0 lo Irinda un I"ll% imo liIro ilu )rado d"l 1r4 S"u 0 $he Butter Battle Book4 E )a =i )oria -ara ni#o )ra)a d" do amigaIl" nacion" v"cina cuyo d" acu"rdo ac"rca d" Ju6 lado d"l -an d"I" "r "nman)"cado " in)"n ifica =a )a ll"gar a una -o)"ncial confron)acin nucl"ar4 E )a -arodia no -ro-orciona ni un final f"li, ni uno )ri )"4 $o mi mo Socio -u"d"n imaginar una Al)ima -<gina adicional -ara "l liIro433 E -roIaIl" Ju" la ma#ana y la )ard" =ayan ido in)"n a 0 y Ju" lo -ar)ici-an)" r"Jui"ran un -oco d" )i"m-o -ara -roc" ar )oda la informacin4 Si olici)an un -oco d" Cair" fr" coD0 " un Iu"n mom"n)o -ara )"rminar la Fornada4 D)a 4 Lidiar con nuestros propios con"lictos I5 Medidas para construir la con"ian9a 0b1etivos y ra2ones lgicas &i"n)ra la a)m f"ra " normalm"n)" )ranJuila y Iu"na0 cuando " lidia ":)"n am"n)" con conflic)o 0 uc"d" Ju" cuando " ac"rcan lo Socio a u -ro-io conflic)o 0 comi"n,a a af"c)arlo la )"n in4 $a an i"dad d"I" "r )ra)ada d" man"ra cr"a)iva4 5n)" d" avan,ar =acia mom"n)o m< con)rov"r)ido 0 lo facili)ador" -u"d"n ug"rir a lo -ar)ici-an)" Ju" ado-)"n alguna m"dida -ara r"laFar " o -ara con )ruir la confian,a mu)ua0 Ia ada "n g" )o r"conocido como -o i)ivo =acia "l o)ro4 (1ercicio posible .na r"com"ndacin r"cogida d"l cam-o d" la )"ra-ia d" -ar"Fa " Ju" cada gru-o ofr",ca rami)o d" flor" d" dif"r"n)" color4 /or cada CIu"na oIraD ll"vada a caIo -or una d" la -ar)" a lo largo d"l )all"r0 la o)ra -ar)" d"I" "n)r"garl" un rami)o d" flor" 4 1" " )" modo0 -u"d" Ju" lu"go d" una "mana un gru-o =aya oI)"nido una gran can)idad d" flor" d"l color d"l o)ro gru-o y vic"v"r a4 5unJu" " )" m6)odo "a algo rom<n)ico -ara ci"r)a cul)ura muy -oli)i,ada 0 )omar m"dida -ara con )ruir la confian,a mu)ua duran)" "l )all"r -u"d" ayudar a lo -ar)ici-an)" a g"n"rar una "m-a)%a r"c%-roca cuando d"Ian r"ali,ar "l an<li i r"fl":ivo o la IA Ju"da d" id"a "n una ")a-a -o )"rior4 En un "n)ido m< -rofundo0 comunicar in)"ncion" concilia)oria aum"n)a la fl":iIilidad "n "l -roc" o " incluy" "l r"conoc"r "l in)"r6 d" la o)ra -ar)"0 la volun)ad d" corr"r "l ri" go0 d" conducir volun)ariam"n)" una ac)ividad0 ")c435

444 .na cla " " -"cial oIr" "l liIro $he Butter Battle Book d"l 1r4 S"u =a ido di "#ada -or Carri" S=a? -ara "l
-rograma Partners in Con!lict in the $ranscaucasus 0 y " )< di -oniIl" "n "l CI1C&4 35 $"?ic!i0 -4 1830 Irinda una li )a d" igno concilia)orio 4

23

II5 Centrarse en el con"licto mismo 0b1etivos y ra2ones lgicas $o Socio d"I"n ll"gar a un acu"rdo con u conflic)o 4 E )a " una " in dif%cil0 ya Ju" lo Socio " "n)ir<n ":)r"madam"n)" "n iIl" a -"rciIir -r"Fuicio "n la -r" "n)acin4 Sin "mIargo0 " )" " "l mom"n)o indicado -ara v"n)ilar -un)o d" vi )a conflic)ivo 4 (1ercicio /ara com"n,ar la di cu in0 uno d" lo conf"r"ncian)" -u"d" =aIlar oIr" "l conflic)o o " -u"d" -r" "n)ar un docum"n)al al r" -"c)o437 $a mayor%a d" lo conflic)o =a g"n"rado -"l%cula o docum"n)al" y " -u"d" -"dir a lo Socio Ju" )raigan vid"o -roducido -or u -ro-io goIi"rno o gru-o 4 Si Ii"n " )o -u"d" -ar"c"r inFu )o0 " -u"d" "JuiliIrar mo )rando vid"o d" amIa -ar)" 4 TamIi6n " l" -u"d" -"dir a lo Socio Ju" -r" "n)"n un -anorama g"n"ral d" u conflic)o 0 -"ro "n " )" ca o "l coordinador d"I" "guir la adv"r)"ncia "nunciada m< ad"lan)"4 $a conf"r"ncia o lo vid"o d"I"n d" "mIocar "n una di cu in no " )ruc)urada0 "n la cual "l =umor0 "l can ancio y la -r"di -o icin g"n"ral d" lo -ar)ici-an)" d")"rminar< cuando -odr%an com"n,ar a di cu)ir agr" ivam"n)" ac"rca d" u -roIl"ma comun" 4 $a di cu in d"I" fluir liIr"m"n)"4 5 m"nudo " )o ll"var< a un in)"n o in)"rcamIio con )ono agr" ivo 4 Nu" )ra " -"ran,a " Ju" lo -ar)ici-an)" " d"n cu"n)a d" "llo y )om"n conci"ncia d" cu<n fA)il -u"d" "r " )" )i-o d" in)"rcamIio4 Si " aI" Ju" =ay alguno -ar)ici-an)" con -r"di -o icin a ac)uar como -acificador" 0 " lo -u"d" al"n)ar -formal o informalm"n)"- a ll"var ad"lan)" un -a-"l ac)ivo -ara a-ro:imar " a lo d"m< 0 oIr" )odo a lo ocio m< infl":iIl" 4 "ota para los !acilitadores Si lo facili)ador" d"cid"n invi)ar a alguno d" lo Socio a -ar)ici-ar como conf"r"nci )a 0 -u"d" Ju" " u ci)" "l inconv"ni"n)" d" Ju" lo ocio invi)ado r"alic"n in)"rv"ncion" -AIlica agr" iva y a % oI )aculic"n la =aIilidad d" lo -ar)ici-an)" -ara0 m< ad"lan)"0 camIiar d" o-inin o d" ac)i)ud4 /or " )a ra,n0 " m"For -"dirl" a lo conf"r"nci )a Ju" -r" "n)"n -o icion" g"n"ral" u oficial" y no -un)o d" vi )a -"r onal" 4 III5 Lidiar con nuestros estereotipos 0b1etivos y ra2ones lgicas En " )a "ccin )ra)amo lo conc"-)o g"n"ral" oIr" lo Ju" " =a =aIlado "n la "ccin an)"rior -ara lu"go a-licarlo al conflic)o4 El igui"n)" "F"rcicio -u"d" "r u)ili,ado -ara g"n"rar conci"ncia oIr" la n"c" idad d" r"conoc"r la -ro-ia limi)acion" d" lo Socio 0 -ara Fu,gar in)"ncion" 0 mo)ivo ul)"rior" " id"a d" la o)ra -ar)"4 (1ercicio: ImBgenes en espe1o4 "uestros propios estereotipos El gru-o d"I" dividir " "n do "Jui-o 4 Cada gru-o d"I" dividir " "n un "Jui-o 5 y "n un "Jui-o +4 $o facili)ador" d"I"n -"dirl" al "Jui-o 5 d" cada gru-o Ju" conf"ccion"n una li )a d" " )"r"o)i-o n"ga)ivo oIr" la o)ra -ar)"4 En v", d" -"n ar "n u -ro-ia im<g"n" 0 " l" d"I" -"dir Ju" Iu Ju"n "l d"nominador m< IaFo d" -r"Fuicio 0 " inclu o d" fana)i mo " in)ol"rancia "n u -ro-ia oci"dad" 0 -ara id"n)ificar la ac)i)ud" -r"val"ci"n)" Gc"n)r<ndo "0 "n " )a ")a-a0 "n )6rmino y a -"c)o n"ga)ivo H4 32 5l mi mo )i"m-o0 al "Jui-o + d" cada gru-o " l" -r"gun)ar< cu<l" u-on"n Ju" on la -"rc"-cion" d" u -ro-ia g"n)" d"l "Jui-o 54 $u"go d" 10 15 minu)o 0 " d"I" com-ar)ir la informacin4 $o "Jui-o 5
37

/ara "l conflic)o -al" )ino-i ra"l% ="mo u)ili,ado "l docum"n)al "n do -ar)" d" /+S llamado Arab and ,e#0 narrado -or 1avid S=i-l"r0 "l r"nomIrado au)or d"l liIro d"l mi mo nomIr"4 Si =uIi"ra limi)acion" )"m-oral" 0 " ufici"n)" una -ar)" d"l vid"o4 32 Cuando " )raIaFa con -ar)ici-an)" d"l mundo acad6mico0 o con Socio muy "ducado 0 u"l" ocurrir Ju" no " i"n)"n cmodo ":-r" ando " )"r"o)i-o n"ga)ivo d"l Co)roD4 En )al ca o0 " l" -id" Ju" r"cu"rd"n lo a)riIu)o aIu ivo y gro "ro u ado -or lo " )ra)o m< IaFo d" u r" -"c)iva oci"dad" 4 4

25

d"I"n con)ar "l nAm"ro d" " )"r"o)i-o y anali,ar la imili)ud" y dif"r"ncia 4 E -roIaIl" Ju" a-ar",can muc=o a -"c)o in)"r" an)" 0 inclu o alguna im<g"n" com-ar)ida 4 $u"go " =ac" lo mi mo con lo "Jui-o + y " di cu)" ac"rca d" la al)a o IaFa corr"lacin "n)r" lo o )"nido -or lo 5 y lo +4 &< )ard" " l" -id" a lo mi mo "Jui-o 5 y + Ju" " r"Anan -ara )ra)ar " )a v", " )"r"o)i-o -o i)ivo 4 E )o "n g"n"ral acarr"a una di cu in ac"rca d" i " -o iIl" d" criIir " )"r"o)i-o -o i)ivo 0 o i " un )6rmino u)ili,ado lo -ara a -"c)o n"ga)ivo 4 S" d"I" r"ali,ar "l mi mo an<li i 0 -"ro )amIi6n " d"I" r"ali,ar una com-aracin "n)r" lo " )"r"o)i-o -o i)ivo y lo n"ga)ivo 4 Con fr"cu"ncia0 "n una i)uacin d" conflic)o " acumulan muc=a m< im<g"n" n"ga)iva Ju" -o i)iva 4 O.na li )a m< Ir"v" d" " )"r"o)i-o -o i)ivo "n un gru-o im-lica una a im")r%a "n "l conflic)oP OE -o iIl" Ju" =aya m< im<g"n" n"ga)iva a)riIuida a la -ar)" m< d6Iil Ju" a la -ar)" dominan)"P OE -o iIl" Ju" -roy"c)"mo im<g"n" n"ga)iva d" no o)ro mi mo Ju" la Ju" -roy"c)an lo oFo d" lo o)ro GEJui-o +H "gAn la li )a d" -"rc"-cion" -ro-orcionada -or lo o)ro GEJui-o 5HP Cariante de e1ercicio sobre la imagen del 0tro +la!"0 &ou)on y Sloma G1875H =an d" arrollado una varian)"4 S" l" -id" a lo gru-o Ju" " criIan una Ir"v" d" cri-cin d" % mi mo y d" u r"lacin con "l o)ro gru-o4 TamIi6n " l" -id" Ju" ano)"n cmo -"rciI"n al o)ro gru-o y u com-or)ami"n)o4 Todo -u"d" "r r" umido "n cinco o di", -un)o 4 T"n"ralm"n)"0 a lo -ar)ici-an)" l" r" ul)a m< f<cil d" arrollar la imag"n d" lo o)ro Ju" la -ro-ia4 $o gru-o 0 a " )a al)ura0 =an )omado conci"ncia d" Ju" no " )<n )an "guro ac"rca d" u -ro-io com-or)ami"n)o y u conduc)a4 En la fa " igui"n)" d"l "F"rcicio d"I"n =ac"r -AIlica la im<g"n" Ju" cada gru-o )i"n" d" % mi mo a % como u oI "rvacion" oIr" "l o)ro4 E )o -"rmi)" una com-aracin0 Ju" "n muc=a o-or)unidad" mo )rar< dif"r"ncia or-r"nd"n)" 4 /ara a "gurar " d" Ju" )odo lo -r" "n)ado "a corr"c)am"n)" com-r"ndido0 lo Socio -u"d"n =ac"r -r"gun)a al o)ro gru-o4 $u"go d" " )a fa "0 " d"I" dar -a o a la di cu in ac"rca d" la di )in)a im<g"n" 4 5 -ar)ir d" " )" mom"n)o0 " -roIaIl" Ju" " ":-r" "n acu acion" grav" 4 $u"go0 =ay una fa " d" au)o-diagn )ico0 "n la cual cada gru-o " -r"gun)a a % mi mo -or Ju6 u o-on"n)" lo -"rciI"n d" " " modo4 .na v", Ju" " ll"va caIo la di cu in "n cada gru-o0 lo do gru-o " d"I"n r"unir y com-ar)ir u au)o-diagn )ico 4 E d" " -"rar Ju" " )o lo condu,ca a un d"Ia)" m< aIi"r)o0 "guido d" un camIio "n la -"rc"-cin Ju" cada gru-o )i"n" d" % mi mo y d"l o)ro4 Inclu o i no " logran r" olv"r a)i fac)oriam"n)" )odo lo -un)o -ro-u" )o 0 lo -ar)ici-an)" )"ndr<n una vi in m< cr%)ica d" u -ro-ia -"rc"-cin4 Todo " )o -u"d" "r r"ca-i)ulado "n una conv"r acin ac"rca d" lo -roIl"ma Ju" urg"n d" la -"rc"-cion" y lo modo d" modificarlo -ara di minuir o camIiar u im-ac)o n"ga)ivo4 5 " )a al)ura 0 i lo " =an -r" "n)ado r"-r" "n)acion" n"ga)iva 0 " -o iIl" Ju" =aya Ju"dado como r" iduo una fu"r)" =o )ilidad4 C"n)rar " "n la di cu in d" la im<g"n" "n " -"Fo -u"d" minimi,ar " )a =o )ilidad" y d"mo )rar Ju"0 con fr"cu"ncia0 lo a)riIu)o -"rciIido "n un lado on muy imilar" a lo -"rciIido "n "l o)ro4 No =ay n"c" idad d" " -"rar Ju" " )a fa " )"nga un final f"li,0 -ar)icularm"n)" "n vi )a d" la fa " igui"n)"4 IC5 Discriminaci!n y pre:uicio una visi!n personal 0b1etivo y ra2ones lgicas En " )a "ccin " l" -id" a lo Socio Ju" d"n u vi in -"r onal d"l conflic)o4 El )"mor -or "l Ii"n" )ar -"r onal y la "guridad -u"d" "r una fu"r,a muc=o m< -od"ro a Ju" lo oIF")ivo d" )oda una nacin4 1" =umani,ar a la o)ra -ar)" -or m"dio d" im-lificacion" conduc" a un ra,onami"n)o -olari,ado d" Cno o)ro con)ra "llo D0 "n "l cual cada gru-o " d"finido -or a)riIu)o no com-ar)ido -or la -ar)" o-u" )a43* /"r onali,ar "l conflic)o ayuda a lo Socio a -"rciIir a la o)ra -ar)" como "r" =umano 4 (1ercicio
3*

/ara una di cu in m< -rofunda ac"rca d" la acul)uracin y lo " )"r"o)i-o 0 v"r Bddou ' &"nd"n=all0 18*34

27

S" l" -id" a lo Socio Ju" com-ar)an alguna d" u =i )oria oIr" u -ro-ia ":-"ri"ncia o la d" u familiar" y amigo 0 "n la cual" =ayan ocurrido "-i odio d" di criminacin0 raci mo0 in)ol"rancia0 -r"Fuicio o d" a-licacin d" " )"r"o)i-o n"ga)ivo 4 E )" " "l mom"n)o d" com-ar)ir mala no)icia 0 " -u"d" =aIlar )al v", d" ca o l"v" d" di criminacin racial o nacionalM o0 "n ca o d" conflic)o -rolongado "n)r" comunidad" 0 " di cu)ir<n la a)rocidad" 0 ":-"ri"ncia oIr" la -ri in0 )or)ura y mu"r)"4 Cuando la r"lacin d" -od"r "n)r" la -ar)" " a im6)rica0 " )o " r"fl"Far< "n la a im")r%a d"l ufrimi"n)o4 Si amIa -ar)" )i"n"n =i )oria -ara com-ar)ir0 "l r" )o d"l d%a "r< m< -ar"Fo0 -"ro no " d"I" cr"ar un "JuiliIrio ar)ificial4 En un )all"r d"nominado CEnfr"n)ar "l )"rror y la viol"ncia: a-r"ndi"ndo a com-ar)ir "l dolor d"l o)ro "n "l conflic)o -al" )ino-i ra"l%D0 Ju" " ll"v a caIo "n +"l6n =ac" uno a#o 0 " cuc=amo num"ro a =i )oria -"r onal" y familiar" -or -ar)" d" lo -ar)ici-an)" <raI" " invi)ado " -"cial" Ju" "ran -ari"n)" d" lo Cm<r)ir" D4 /or for)una Gy u o " )" )6rmino con iron%aH0 )amIi6n =uIo alguna =i )oria d"l lado Fud%o4 /or "F"m-lo0 la =i )oria d" un r"=6n d"l avin d"l a"ro-u"r)o d" En)"II"0 .ganda0 cuya madr"0 Ju" " )aIa =o -i)ali,ada0 fu" cond"nada a mu"r)" -or Idi 5min cuando " l" avi Ju" la o-"racin d" r" ca)" d"l avin ll"vada a caIo -or lo i ra"l%" =aI%a )"nido 6:i)o4 5d"m< d" d" criIir lo incid"n)" 0 " l" d"I" -r"gun)ar a lo -ar)ici-an)" i d" -u6 d" lo ="c=o =uIo algAn in)"n)o d" lidiar con lo ocurrido4 9r"cu"n)"m"n)" " d"Fan -a ar " )o "v"n)o in -r" )arl" la d"Iida a)"ncin y la "n acion" amarga Ju"dan la)"n)" 4 E )a ="rida on acumula)iva y aAn "n carn" viva " agravan a )rav6 d" com"n)ario ac"rca d"l -u"Ilo d" la v%c)ima4 En alguno ca o ="mo )"nido Cm"For" D =i )oria d" ac)o d" viol"ncia Ju" )"rminaron "n of"r)a d" ayuda y d" r"-aracin -arcial -or -ar)" d" lo vic)imi,ador" 4 Si lo -ar)ici-an)" -ar"c"n )"n"r ci"r)o )"mor a aIrir " y con)ar u ":-"ri"ncia 0 lo facili)ador" u o)ro organi,ador" local" -u"d"n -r"-arar " -ara com-ar)ir u -ro-ia =i )oria 4 /or "F"m-lo0 )"ngo un cor)om")raF" d" un no)ici"ro d" la CNN oIr" cmo mi -ro-ia familia " d"dic a ayudar a la familia -al" )ina d" un an)iguo "m-l"ado dom6 )ico d" la ca a0 -adr" d" cua)ro ni#o 0 Ju" fu" a " inado -or la -olic%a fron)"ri,a i ra"l% mi"n)ra )raIaFaIa u -arc"la d" )i"rra "n u -oIlacin4 El coordinador -u"d" u)ili,ar " )a o-or)unidad -ara g"n"rar una conv"r acin ac"rca d"l ufrimi"n)o =umano y anali,ar u "f"c)o "n conflic)o ")no-ol%)ico : "l ciclo d" la viol"ncia g"n"ra "n)imi"n)o Ju" f<cilm"n)" -u"d"n volv"r " m< fu"r)" Ju" lo "ng"ndrado -or la cau a original" d"l conflic)o4 E )" mom"n)o -u"d" "r A)il -ara " )aIl"c"r la n"c" idad d" ac"-)ar la r" -on aIilidad -or la accion" d" la -ro-ia comunidad0 m< Ju" con)inuar n"g<ndola y a)riIuy6ndol" carac)"r% )ica n"ga)iva a la o)ra -ar)" Gv"r "l ca-%)ulo d" &on)vill"H4 "ota para el coordinador E n"c" ario Ju" "l coordinador "valA" i -u"d" r" ul)ar -r"ma)uro "vocar r"fl":ion" )an dura oIr" "l conflic)o -"r onal d" lo Socio o i "r%a m"For )ra)arla "n la fa " d" CCuracinD4 .na oI "rvacin final: cuando " l" "n "#a a " )udian)" d" un -a% con niv"l" d" conflic)o no ignifica)ivo i la cla " " lo ufici"n)"m"n)" div"r a0 con fr"cu"ncia "ncon)ramo )"n ion" 6)nica r"fl"Fada "n =i )oria d" di criminacin o -r"Fuicio4 &< Ju" " )imular la di cu in oIr" "l ca o "n " )udio0 " lo -u"d" d"Far =aIlar liIr"m"n)" oIr" u -ro-ia ":-"ri"ncia d" vida4 C5 Comunicaci!n Intercultural 0b1etivos y ra2ones lgicas E " -"cialm"n)" im-or)an)" -r" )ar a)"ncin a la dificul)ad" originada "n la comunicacin in)"rcul)ural cuando lo Socio no com-ar)"n un mi mo mundo4 Charla introductoria En una Ir"v" in)roduccin g"n"ral0 " d"I"n ":aminar lo do -aradigma d" n"gociacin: uno ":i )"n)" "n oci"dad" individuali )a 0 a ociado con un " )ilo d" comunicacin v"rIal y ":-l%ci)o0 o d" IaFo con)":)o Gcomo "l d" E )ado .nido " I ra"lHM y o)ro r"lacionado con un " )ilo no v"rIal0 im-l%ci)o0 d" al)o con)":)o0 -r"dominan)" "n oci"dad" in)"rd"-"ndi"n)" Ju" ":=iI"n un ")=o col"c)ivo GCo="n0 1882H4 22

5d"m< d" lo mal"n)"ndido -roducido -or dif"r"ncia cul)ural" 0 " im-or)an)" acar "l m"For -rov"c=o d" lo "l"m"n)o d" un Iu"n -roc" o d" comunicacin conc"n)r<ndo " "n la claridad d"l m"n aF" d"l "mi or0 la -r"ci in d" la r"c"-cin y "l !eedback gru-al0 -ara a "gurar la calidad d"l di<logo4 N"c" i)amo "ducarno -ara m"Forar la con":in0 a-r"ndi"ndo m6)odo -ara =aIlar y " cuc=ar m"For4 38 +a <ndo " "n un -rofundo an<li i d" dif"r"ncia cul)ural" 0 Co="n ofr"c" 10 r"com"ndacion" 0 incluida "n "l 5-6ndic" 10 Ju" " d"I"n com-ar)ir con lo -ar)ici-an)" 4 (1ercicio 3 $o facili)ador" -u"d"n -"dirl" a lo -ar)ici-an)" Ju" r"-r" "n)"n u -ro-ia cul)ura o alguna o)ra0 y lu"go d" =aI"r id"n)ificado lo valor" clav" o la norma d" com-or)ami"n)o -ara " a cul)ura0 -r"-arar a un a i )"n)" -ara Ju" r"-r" "n)" una cul)ura fic)icia al)am"n)" con)ra )an)" con la an)"rior -"ro cuyo valor" y norma d" com-or)ami"n)o "an -o i)iva 4 .n a i )"n)" ":-"rim"n)ado Gd" "r -o iIl"0 con alguna ":-"ri"ncia "n ac)uacinH -u"d" drama)i,ar la mala comunicacin y la confu in Ju" urg" d" la fal)a d" conci"ncia d" la no-univ"r alidad d" nu" )ro u-u" )o cul)ural" 4 S" r"Jui"r" "n iIilidad -ara no of"nd"r a lo -ar)ici-an)" al u)ili,ar la ":ag"racin o "l rid%culo4 (1ercicio 8 .na al)"rna)iva " u)ili,ar un film d" Ed?ard S)"?ar)0 uno d" lo -ion"ro "n " )a <r"a0 "n "l cual " mu" )ra a un =omIr" d" n"gocio " )adounid"n " Ju" ll"ga a un -a% a i<)ico0 y com")" num"ro a ga!!es d"Iido a u modo im-aci"n)" d" r"lacionar " con u ocio local" 4 Id"n)ificar lo "rror" y mal"n)"ndido -u"d" ll"gar a "r una ac)ividad muy div"r)ida4 S" -u"d" con)inuar con una u"r)" d" r"-r" "n)acin d" Ccul)ura "n conflic)oD0 ac"rca d" do )i-o d" cul)ura dif"r"n)" 0 u)ili,ando )arF")a con informacin oIr" " )a cul)ura 4 $a )arF")a d"I"n incluir ra go d" conduc)a con r" -"c)o a la -"r onalidad0 la -rivacidad0 lo )"ma d" conv"r acin0 "l modo d" ac"rcami"n)o "n)r" lo ":o 0 la dif"r"ncia "n "l com-or)ami"n)o "n "l =ogar y fu"ra d" 6l0 "l l"nguaF" cor-oral0 ")c4 TamIi6n " -u"d" u ar un cu" )ionario Gv"r 5-6ndic" 2H -ara anali,ar )an)o "l "F"rcicio como la cul)ura d" lo Socio 4 E )" " r"fi"r" a )"ma )al" como man"Fo d"l )i"m-o0 con)rol -"r onal oIr" "l m"dio amIi"n)"0 la au)o-ayuda0 "l camIio0 la ori"n)acin fu)ura0 la -rivacidad0 ")c3750 CI5 Comunicaci!n no violenta 0b1etivo y ra2ones lgicas &ar =al @o "nI"rg G18*3H =a d" arrollado un mod"lo in)"rac)ivo -ara a-r"nd"r cmo ":-r" ar " y cmo " cuc=ar d" man"ra "f"c)iva0 -oni"ndo 6nfa i "n la C"valuacion" Ju" dan -od"rD G"m-o?"ring "valua)ion H451 $o im-or)an)" aJu% " -ro-orcionar un modo com-a ivo -ara Ju" amIa -ar)" -u"dan com-r"nd"r "4 Su "F"rcicio invi)an a conc"n)rar " "n cua)ro <r"a )"m<)ica Ju" on A)il" -ara ada-)ar y r"-r" "n)ar "n una ac)uacin4 %iscusin $a conclu ion" d" @o "nI"rg d"I"n "r com-ar)ida con lo Socio an)" d" Ju" in)"n)"n u)ili,ar u -"rc"-cion" "n un "F"rcicio4 En -oca -alaIra 0 on: @o .ue vemos: CamIiar ":-r" ion" Ju" confund"n oI "rvacin y "valuacin GCu )"d " muy g"n"ro oD0 -or "F"m-loH y Ju" "-ar"n la oI "rvacin d" la "valuacin GCcuando u )"d l" da )odo "l

449 $a -rim"ra " ilu )ra "n "l "F"rcicio "n la "ccin d" Comunicacin no*violenta y la "gunda como una )6cnica
d"l niv"l r"fl":ivo d"l 54@4I: C/ara Iu car un )"rr"no comAnD4 G1%a *4 IIH

36
50

Co="n0 @aymond4 "egotiating Across Cultures0 G.ni)"d S)a)" In )i)u)" of /"ac"0 La =ing)on0 1C0 "dicin r"vi ada0 1882H4 51 /ara una d" cri-cin com-l")a d" " )a )6cnica v"r0 &ar =al +4 @o "nI"rg0 A -odel !or "onviolent Communication GN"? Soci")y /uIli ="r 0 &id-5)lan)ica &NS N")?or!0 18*3H4

2*

din"ro Ju" )i"n" -ara com-rar u almu"r,o a lo d"m< 0 yo cr"o Ju" u )"d " muy g"n"ro oDH4 TamIi6n " n"c" ario camIiar ":-r" ion" g"n"rali,adora oIr" fraca o o d"f"c)o GClo n"gro no cor)an "l c6 -"d o no r"-aran u ca a DH -or in )ancia m< " -"c%fica oIr" -"r ona y lugar" GCNo =" vi )o a la familia n"gra d" la call" @o 1728 ni cor)ar "l c6 -"d ni arr"glar la )"Fa d" u ca aDH4 B)ro "F"m-lo : C$o Ilanco no aI"n IailarD -u"d" "r r""m-la,ado -or algo a % como CO@"cu"rda la -ar"Fa d" Ilanco "n "l Iail" d" anoc="P Eran Iailarin" Ia )an)" )or-" D4 En v", d" afirmar Ju" CTodo lo =omIr" on uno c"rdo D0 " -u"d" d"cir Ju" CEl =omIr" Ju" viv" "n la ca a d" al lado "nga#a a u muF"rD4 @o .ue sentimos: En v", d" cri)icar "l com-or)ami"n)o d" lo d"m< o a lo d"m< GC.d4 " )< "JuivocadoDH0 " d"I"n u)ili,ar fra " )al" como Cm" -ar"c" Ju"D -ara conc"n)rar " y com-ar)ir una ":-"ri"ncia -ro-ia GC&" -ar"c" Ju" )"ngo ra,nDH4 5n)" Ju" ":-r" ar lo "n)imi"n)o GCSi"n)o Ju" no )" ocu-a d" m%DH0 " n"c" ario agr"gar -alaIra Ju" digan m< ac"rca d" -or Ju6 uno i"n)" lo Ju" " dic" Ju" ocurr" GCCuando no m" llama duran)" "mana 0 m" i"n)o la )imado -orJu" in)"r-r")o " " il"ncio como Ju" no )" ocu-a d" m%DH4 (ay Ju" ":-r" ar cmo cada uno ":-"rim"n)a "l im-ac)o d"l com-or)ami"n)o d" lo o)ro 0 "n v", d" cri)icar "l com-or)ami"n)o "n %4 @o .ue valoramos: Nu" )ro "n)imi"n)o on la r" ul)an)" no lo d" lo Ju" oI "rvamo 0 ino )amIi6n d" cmo r"accionamo a lo Ju" " im-or)an)" -ara nu" )ro valor" -"r onal" y cul)ural" 4 T"n)" dif"r"n)" Gy cul)ura dif"r"n)" H a ocia di )in)o valor" a la mi ma ":-r" ion" y a lo mi mo ac)o 4 .na man"ra d" aclararlo " agr"g<ndol" a nu" )ra oI "rvacion" una ":-licacin iniciada con un C-orJu"DM " )o )ran forma la oracin CCada v", Ju" no " )amo d" acu"rdo0 m" gri)a D0 "n C&" r" ul)a dif%cil di cu)ir con)igo cuando gri)a -orJu" -i"n o Ju" " )< "noFado conmigo y Ju" no Jui"r" " cuc=ar lo Ju" )"ngo Ju" d"cirD4 B)ra al)"rna)iva a una afirmacin como CYE )" -a% " )an d" organi,adoZD -odr%a "r CT"ngo ci"r)a dificul)ad -ara com-r"nd"r como funcionan la co a aJu% -orJu" v"ngo d" un -a% dond" la -un)ualidad y la " )ruc)ura on im-or)an)" D4 @o .ue solicitamos: E )" cuar)o -un)o con id"ra la man"ra d" " )ruc)urar la oracion" con r" -"c)o a lo Ju" olici)amo al =aIlar y -ro-on" Ju" " i"m-r" m"For -"dir algo "n forma -o i)iva Ju" lo con)rario4 /or "F"m-lo0 ":-r" ion" )al" como CUui"ro Ju" r" -")" mi d"r"c=o D o CUui"ro Ju" m" com-r"ndaD0 funcionan m"For Ju" la n"ga)iva GCUui"ro Ju" d"F" d" a)acarm"DH0 -"ro aAn no on ufici"n)" 4 E m< "f"c)ivo i uno " r"alm"n)" " -"c%fico "n r"lacin a lo Ju" Jui"r"4 E una Iu"na id"a ":-r" ar "n)imi"n)o GCUui i"ra Ju" u )"d fu"ra =on" )o conmigoDH i " )<n acom-a#ado -or una " -"ci" d" -")icin GC&" gu )ar%a Ju" m" diF"ra Ju6 " lo Ju" =" " )ado =aci"ndo Ju" a u )"d no l" gu )D4H (1ercicio $o -ar)ici-an)" d"I"n r"unir " "n cua)ro gru-o y duran)" 15 minu)o cada gru-o d"I" -r"-arar cua)ro afirmacion" corr"c)a y cua)ro incorr"c)a So m< S ac"rca d"l conflic)o d" d" u ":-"ri"ncia -"r onal4 Cada gru-o -u"d" )omar una ca)"gor%a0 o )raIaFar con la cua)ro a la v",0 y lu"go com-ar)irla con lo o)ro "Jui-o 4 (ay Ju" in i )ir "n Ju" "liFan afirmacion" Ju" d" )aJu"n lo dif"r"n)" -ar<m")ro ug"rido -or @o "nI"rg4 W )o d"I"r%a -ro-orcionar ="rrami"n)a -ara =aIlar d"l conflic)o in ":ac"rIar la r"lacion" ni lo mal"n)"ndido 4 /or u-u" )o0 " )a )6cnica no -ro-orciona una olucin -ara "l conflic)o0 y lo -ar)ici-an)" d"I"n lidiar con "llo4 5l finali,ar0 " Iu"no r"fl":ionar duran)" uno minu)o ac"rca d" lo "v"n)o ocurrido 0 cuidando " -"cialm"n)" Ju" " "limin" )oda )"n in Ju" -u"da =aI"r Ju"dado d" lo di )in)o "F"rcicio -ara "vi)ar Ju" " arra )r"n ac)i)ud" =o )il" a la di cu ion" d" la Fornada igui"n)"4 D)a / E0perimentar con la resoluci!n de con"lictos En " )a fa "0 una o-cin " con id"rar di )in)a -"r -"c)iva ac"rca d" la r" olucin d" conflic)o 28

"n "l marco d" la @514 En )an)o Ju" "n la "gunda -ar)" " u)ili,ar<n )6cnica in )rum"n)ada -or lo facili)ador" 0 -u"d" "r valio o ilu )rar la riJu",a d" o)ro m6)odo com"n)<ndolo Ir"v"m"n)"4 I5 Mediaci!n 0b1etivo y ra2ones lgicas S" -r" "n)a "l "n)r"nami"n)o "n m"diacin0 y )amIi6n "n forma Ir"v" " " )udia la )"or%a y lu"go " in)"n)a -on"rla "n -r<c)ica a )rav6 d" alguna imulacion" )omada d"l C&anual d" "n)r"nami"n)o -ara la r" olucin d" conflic)o comunal" D452 E m"For c"n)rar " "n una i)uacin r"al -ara lo -ar)ici-an)" 0 Ju" -u"d" r"f"rir " a dificul)ad" Ia ada "n la -"rc"-cin d" di criminacin "n lugar" d" )raIaFo4 1" "r -o iIl"0 un m"diador -rof" ional d"I"r%a coordinar " )a "ccin4 En oca ion" 0 l" ="mo -"dido a lo -ar)ici-an)" Ju" d"n "F"m-lo d" u -ro-io conflic)o -"r onal" -ara la m"diacin4 Si nadi" Jui"r" =ac"rlo0 l" =" olici)ado a alguno -ar)ici-an)" Ju" r"-r" "n)"n una i)uacin Ju" "l coordinador =a di "#ado0 d<ndol" am-lio " -acio -ara im-rovi ar4 E im-or)an)" m"ncionar "n Ju6 mom"n)o -u"d" "r m< "f"c)ivo u)ili,ar la m"diacin y "n Ju6 i)uacin u)ili,ar la r" olucin coo-"ra)iva d" conflic)o 4 (ay alguna v"n)aFa i " u)ili,an lo do m6)odo d" modo -aral"lo cuando " " )< lidiando con -roIl"ma " -"c%fico y0 a m"nudo0 cuan)ificaIl" Gdi -u)a )"rri)orial" 0 di )riIucin d" agua H "n "l con)":)o d" un conflic)o comunal -rolongado4 Inclu o "n " o ca o 0 "l acu"rdo oIr" lo da)o o oIr" u in)"r-r")acin -lan)"a "rio -roIl"ma 4 /"ro " cr"" Ju" la m"diacin "f"c)iva "n)r" un r"ducido nAm"ro d" -ro)agoni )a Gid"alm"n)" do F"f" d" familia0 d" )riIu o gru-o H -u"d" alcan,ar r" ul)ado Ju" "r<n ac"-)ado -or amIa -ar)" 4 Normalm"n)"0 la di -u)a d" di )riIucin involucran a un nAm"ro con id"raIl" d" gru-o Ju"0 a u v",0 r"-r" "n)an un am-lio nAm"ro d" d"-o i)ario in muc=a ":-"ri"ncia "n m6)odo d" n"gociacin fr"n)" a fr"n)" o "n )raIaFar Fun)o 453 $o TI@C -u"d"n "r m< A)il" cuando "l conflic)o =a ido -rolongado y =a dado como r" ul)ado una gran can)idad d" "l"m"n)o "n di -u)a0 "n)r" "llo "norm" conglom"rado d" unido "n cada lado Ju" a m"nudo -r" "n)an grand" a im")r%a "n la r"lacion" d" -od"r4 En )al" ca o 0 cuando "l r" ul)ado =a ido "rio niv"l" d" viol"ncia0 " g"n"ra un im-or)an)" "n)imi"n)o d" vic)imi,acin "n amIa -ar)" 4 En o)ra -alaIra 0 " m< A)il cuando =ay una r"d r"al d" a un)o in)"rr"lacionado con muc=a )ram-a " inicia)iva fallida d" d" "l comi"n,o4 (1ercicio .na i)uacin Ju" " -u"d" u)ili,ar " la d" un ca o "n "l Ju" un vali"n)" -olic%a Ju" =aI%a ido cond"corado -or ac)o " -"c)acular" d"manda a un -"riodi )a Ju" =a cuIi"r)o la =i )oria4 5l r"co-ilar la informacin0 alguno amigo l" diF"ron al -"riodi )a Ju" "l -olic%a " =omo ":ual0 lo cual l" dio una -rimicia a una =i )oria d" -rim"ra -lana4 $a d"f"n a d"l -"riodi )a " Ia "n Ju" la informacin "ra corr"c)a y "n Ju" u -ro- i)o fu" noIl"0 " d"cir0 d"mo )rar a )oda la ciudad Ju" la comunidad =omo ":ual incluy" -olic%a ="roico y d"dicado 0 con lo cual " -ro-u o d" )ruir " )"r"o)i-o 4 Sin "mIargo0 " )" Fuicio arruin la vida d"l Ju"r"llan)" ya Ju" u col"ga no Jui i"ron )raIaFar con 6l y " IurlaIan d" 6lM finalm"n)" )uvo Ju" olici)ar una lic"ncia y -o iIl"m"n)" acaI" r"nunciando a u cargo4 &i"n)ra "l m"diador -a a -or lo di )in)o " )adio d" la r" olucin d"l conflic) 32053 -u"d" organi,ar una di cu in con lo -ar)ici-an)" al"n)<ndolo a formular -r"gun)a a cada una d" la -ar)" o a =ac"rl" ug"r"ncia al m"diador4

52 53

Su !ind ' Crui! =an!0 o-4 ci)40 -4 83 Su !ind ' Crui! =an!0 o-4 ci)4 -4 834 37 53 $o niv"l" on lo igui"n)" : con )ruir la confian,a "n)r" la -ar)" d"l conflic)oM r"-"nmarcar lo )"ma M " )aIl"c"r la ag"ndaM =ac"r -r"gun)a "n -rofundidadM r"unir " con la -ar)" -or "-arado y )ra)ar u o-cion" -ara "l acu"rdo d" modo confid"ncialM r"unir a la do -ar)" -ara ug"rir id"a ra,onaIl" o -ara incluir alguna -ro-ia M confirmar S"n -rinci-ioS "l acu"rdo0 r"dac)ar un Iorrador d"l acu"rdo4

30

0tros e1ercicios Si "l )i"m-o lo -"rmi)"0 lo facili)ador" -u"d"n "nfocar "l )all"r "n "l -o)"ncial d"l cam-o0 familiari,ando a lo -ar)ici-an)" con lo m6)odo u)ili,ado 0 Ju" van d" d" la in)"raccin d" 6li)" a )rav6 d" la di-lomacia oficial =a )a Fu"go infan)il" 4 /or "F"m-lo0 -u"d"n di cu)ir la na)ural",a d" lo " fu"r,o d" m"diacin con lo l%d"r" croa)a 0 Io nio y "rIio y la din<mica d" in)"rv"ncin d" )"rc"ro "n 1ay)on0 B=io GO=a )a Ju6 -un)o lo l%mi)" )"m-oral" 0 inclu o cuando on ":)"n o 0 aum"n)an o r"duc"n "l d" "o d" alcan,ar un acu"rdo "n algAn mom"n)oPH4 TamIi6n -u"d" "r A)il di cu)ir la ":-"ri"ncia d" Kimmy Car)"r con lo r"-r" "n)an)" -al" )ino " i ra"l%" "n Cam- 1avidM o "l C-roc"dimi"n)o d" )":)o AnicoD G ingl"-)":) -roc"dur"H55 o Cdi-lomacia d" com-u)adoraD Gno)"Ioo! di-lomacyH u)ili,ado r"ci"n)"m"n)" "n (ai)% Gun )":)o -roducido "n la-)o-0 Ju" -u"d" "r ll"vado d" un lado a o)ro -ara "r -ulido0 -u"d" "r una man"ra "fici"n)" -ara lograr un acu"rdoH4 TamIi6n -u"d"n di cu)ir " o)ro "F"m-lo d" di-lomacia "n i)uacion" d" cri i 4 /or o)ra -ar)"0 " -u"d" -r" "n)ar "l conc"-)o d" Cm"diacin d" -ar" D con ni#o d" " cu"la -rimaria y "cundaria d"l lugar0 "n)r"nado -ara =ac"r la -r" "n)acin0 lo cual -o "" un ":)raordinario -od"r in -irador4 Si "llo -u"d"n =ac"rlo0 Ocmo no -odr<n =ac"rlo lo adul)o P .na Iu"na di cu in -"rmi)" ada-)ar " )a ="rrami"n)a a lo c%rculo -rof" ional" d" lo Socio 4 5l)"rna)ivam"n)"0 " -u"d" -ro-on"r a lo -ar)ici-an)" Ju" indagu"n u -ro-ia cul)ura -ara "ncon)rar u -ro-io m"cani mo d" m"diacin4 1" la oci"dad" Fa-on" a a la <raI" 0 la familia0 "l lugar d" )raIaFo0 y lo anciano =an ido muy "f"c)ivo -ara r"gular lo niv"l" d" conflic)o u)ili,ando co )umIr" mil"naria 4 II5 Nuestra visi!n compartida un e:ercicio para prever el "uturo 0b1etivos y ra2ones lgicas E )" "F"rcicio -ro-on" cr"ar una Ia " -o i)iva -ara mirar =acia "l fu)uro y d" )acar lo -"ligro "n ca o d" Ju" la i)uacin con)inA" como " )<4 El oIF")ivo " g"n"rar un "n)ido d" -6rdida d" )acando un fu)uro -o iIl" y un fu)uro n"ga)ivo4 Cuando " concluy"n la do fa " d"l "F"rcicio0 6 )" r" ul)a "r una fu"r,a mo)ivadora y A)il -ara ll"var a lo -ar)ici-an)" =acia la r" olucin d" u -roIl"ma inm"dia)o 4 (1ercicio Con )ruir una vi in col"c)iva im-lica -"dirl" a lo Socio Ju" imagin"n "l fu)uro0 d"n)ro d" 20 30 a#o Gd"-"ndi"ndo d" la "dad d" lo ocio M lo mayor" -u"d"n imaginar un -"r%odo m< largoH y com-ar)ir con "l Tall"r la m"For" i)uacion" -o iIl" S-"ro r"ali )a S Ju" -u"dan ocurrir "n u r"gion" 0 -a% " 0 nacion" o gru-o "n conflic)o4 S" d"I" d"dicar )i"m-o -ara al"n)ar a lo -ar)ici-an)" a Ju" "an comunica)ivo y cr"a)ivo 0 circulando alr"d"dor d" la m" a o -or la ala d" r"union" -ara oI)"n"r r" -u" )a d" )odo lo -ar)ici-an)" 4 $a a)m f"ra )i"nd" a "r m< Ii"n -ac%fica y con )ruc)iva4 E m< f<cil "ncon)rar d"nominador" comun" -ara d"n)ro d" do d6cada 4 57 En muc=o ca o 0 lo -ar)ici-an)" Fv"n" " imaginan a % mi mo ocu-ando lugar" -rof" ional" im-or)an)" 0 mi"n)ra lo mayor" normalm"n)" -rono )ican "l fu)uro Ju" Jui"r"n -ara u =iFo 4 En un ca o0 un -ar)ici-an)" d" uno d" lo -a% " m< -oIr" d"l mundo " imagin Ju" la familia d" lo o)ro Socio -o ""r%an un &"rc"d" -+"n, y "l coordinador )uvo Ju" "#alar "n forma r"ali )a Ju" )al co a no "r%a -o iIl" aAn "n lo -a% " m< rico 4 E )o on mom"n)o armonio o Ju" d"I"n "r r"gi )rado "n la no)a y lu"go r" umido "n foll")o Ju" con "rvar<n lo facili)ador" 4 $u"go igu" un mom"n)o d" an)icl%ma:0 "n "l cual lo facili)ador" 0 di cul-<ndo "0 l" -id"n a lo -ar)ici-an)" Ju" con id"r"n la -"or d" la i)uacion" -o iIl" -ara d"n)ro d" v"in)" a#o o m< 4 Normalm"n)" =ay ci"r)a o-o icin: alguno afirmar<n Ju" la i)uacin no -u"d" "r -"or0 -"ro o)ro no
55

E )" m6)odo con i )" "n Ju" " d" igna una -"r ona -ara -roducir un Iorrador y =ac"rlo circular "n)r" lo -ar)ici-an)" y ayuda a m"Forarlo u)ili,ando "l l"nguaF" a-ro-iado y ac"-)aIl" -ara )odo 0 "n v", d" Ju" cada -ar)" d" arroll" Iorrador" Ju" com-i)an "n)r" %4 GSu !ind ' Crui! =an!0 -4 123H 57 C+y )=in!ing of )=" long"r )"rm0 i) i -o iIl" )o ":c=ang" a mall lo no? for a larg" gain in )=" fu)ur"D4 GSu !ind ' Crui! =an!0 -4 **H

31

" )ar<n d" acu"rdo4 Sin "mIargo0 )odo con)riIuy"n a la conv"r acin0 y mi"n)ra la a)m f"ra " )orna m< d"n a y d"-rim"n)"0 lo ocio r"cu"rdan d" dond" vi"n"n4 S" =aIla d" niv"l" mayor" d" conflic)o0 d" " )ancami"n)o "conmico0 incr"m"n)o "n la d"-"nd"ncia d" la ayuda =umani)aria0 gu"rra d" gu"rrilla 0 )"rror0 -6rdida ma iva d" vida0 =amIruna 0 cao 0 am"na,a nucl"ar" 0 "m"rg"ncia d" conflic)o 6)nico la)"n)" 0 gu"rra g"n"rali,ada Ju" )odo lo d" )ruy"n0 a % como o)ra " c"na d" cora,onadora 4 52 Todo " )o d"I" "r ano)ado "n la -i,arra o "n un ro)afolio Gfli- c=ar)H0 -ara lu"go r" umirlo "n un foll")o4 S" -u"d" di cu)ir "l -ro- i)o d" " )" "F"rcicio4 .na o-cin mod" )a " )ra)ar d" r"ca-i)ular la i)uacion" -o i)iva -rovi )a -or lo -ar)ici-an)" Gy ":-l%ci)a o im-l%ci)am"n)" man)"n"r a-ar)" la n"ga)iva H "n una u"r)" d" Cinform"D Ju" mo )rar< la aIidur%a y cordura col"c)iva d"l gru-o4 En v", d" Ju" lo facili)ador" =agan "l )raIaFo0 d"I"mo al"n)ar a Ju" lo Socio 0 "n "Jui-o o individualm"n)"0 " "ncargu"n d" " )a )ar"a -or un -ar d" =ora o -or un d%a Smi"n)ra " r"ali,an o)ra ac)ividad" d" la ag"ndaS4 1uran)" "l )all"r r"ali,ado "n "l ud" )" d" 5 ia con lo riI"r"#o d" un r%o0 "n una i)uacin d" conflic)o la)"n)"0 )r" -"r ona " ofr"ci"ron volun)ariam"n)" -ara =ac"r "l )raIaFo -or "-arado0 y " l" -rom")i un C-r"mioD -or =ac"rlo4 $u"go d" )"rminarlo duran)" la noc="0 lo )":)o fu"ron in)"grado con la ayuda d" uno d" lo gru-o 4 $a -<gina d" la vi ion" original" " r"-ar)i"ron -or )oda la =aIi)acin y " r"vi aron una a una -ara a "gurar " d" incor-orar )oda la id"a al Iorrador4 BIviam"n)"0 la con id"racion" -ol%)ica y di-lom<)ica )uvi"ron un -a-"l im-or)an)"0 -"ro como " m"ncion an)" 0 " m< f<cil -on"r " d" acu"rdo oIr" -roy"c)o comun" -ara d"n)ro d" v"in)" a#o o m< 0 Ju" oIr" id"a a "r im-l"m"n)ada "n "l -r" "n)"4 /ara o-cion" m< ":ig"n)" " -u"d" u)ili,ar la )6cnica d"l C back castingD4 El CbackcastingD So CbacktrackingDS -"rmi)" conF")urar la i)uacin -ara d"n)ro d" di", a#o y lu"go cinco0 lo cual ayuda a -r"-arar la ag"nda d" di cu in d" lo igui"n)" d%a 0 a )rav6 d" un ac"rcami"n)o 54@4I4 E im-or)an)" Ju" lo mi mo -ar)ici-an)" " )aIl",can la -rioridad" a "r di cu)ida duran)" "l )all"r0 -ara conc"n)rar " "n la ag"nda "laIorada "n conFun)o4 S" -u"d" arriIar a muc=a conclu ion" y " d"I" =ac"r Ju" lo -ar)ici-an)" ":-r" "n u -ro-ia oI "rvacion" 4 .n com"n)ario r"curr"n)" =a ido Ju" " n"c" ario com"n,ar a "n)"nd"r Ju" la id"a d" Cman)"n"r la car)a c"rca d"l -"c=oD )i"n" muc=a v"n)aFa cuando " )ra)a d" una com-")"ncia d"l )i-o uma-c"ro GC2ero*sum gameDH: C5D no l" dar< una Iu"na car)a a C+D in Ju" C+D l" d" a C5D una car)a d" imilar valor4 1" )odo modo 0 "n alguno ca o -u"d" uc"d"r Ju" amIo n"c" i)"n la mi ma car)a -ara com-l")ar u Cmano D4 /or "llo0 "n una vi in com-ar)ida a largo -la,o "n)ran "n Fu"go o)ra din<mica : " )amo =aIlando a=ora d" un C"Jui-oD Ju" Jui"r"0 conFun)am"n)"0 ma:imi,ar u ganancia "n "l fu)uro Gvi in -o i)ivaH ac)uando Fun)o con)ra circun )ancia adv"r a Gvi in n"ga)ivaH4 En "l ca o -al" )inoi ra"l%0 i la vi in com-ar)ida -ara r" olv"r "l conflic)o " un C" )ado-doIl"D coo-"ra)ivo G cooperative 6t#o*state7H0 )i"n" m< "n)ido "#alarlo a=ora0 -ara -"rmi)irl" a lo -al" )ino -"rciIir Cla lu, al final d"l )An"lD Ju" =an " )ado an="lando duran)" )an)o a#o 4 5l mi mo )i"m-o0 la na)ural",a -ac%fica y d" mili)ari,ada a )rav6 d" la cual " vi uali,a "l E )ado0 la l"gi)imidad y la ac"-)acin d" I ra"l como ocio0 l" -"rmi)" a la -ar)" "n)ir " m< r"laFada cuando " di cu)"n lo in)rincado -a o a )omar -ara con "guir "l oIF")ivo comAn4 Con " )o ="mo concluido la -ar)" d" "n)r"nami"n)o y -r"-n"gociacin d"l TI@C0 a la Ju" l" igu"n lo "F"rcicio in)"grador" -rinci-al" "n lo cual" lo Socio in)"n)ar<n n"gociar cr"a)ivam"n)" y -rov""r0 Fun)o con lo facili)ador" 0 olucion" -ara "l conflic)o inm"dia)o4 $a -r:ima "ccin d"l )all"r comi"n,a con m6)odo al)"rna)ivo -ara alcan,ar con "n o y lu"go da un r"la)o d")allado d" la m")odolog%a -r"f"rida0 -ara0 -or Al)imo0 r"f"rir " a la -ar)" d" la -o )-n"gociacin Ju"0 normalm"n)"0 d"I" com"n,ar duran)" "l mi mo )all"r4 (arte II 1acia las soluciones innovadoras A: Buscar un terreno comn

557 E )" fu" "l -"or d" lo " c"nario -o iIl" ":-"rim"n)ado "n un conflic)o oIr" m"dio amIi"n)" -or lo
-ar)ici-an)" d"l C<uca o4

32

En la /ar)" I no ="mo conc"n)rado "n -r"-arar a lo Socio "n conflic)o -ara )raIaFar con lo -rinci-io d" la r" olucin al)"rna)iva d" di -u)a y con m6)odo m< " -"c%fico d" r" olucin coo-"ra)iva d" conflic)o 4 @"ci6n "n lo Al)imo do d%a com"n,aron a conc"n)rar " "n u -ro-io conflic)o4 En " )o d%a " =a con )ruido una -"rc"-cin d" mayor confian,a0 -or lo Ju" " )ar<n li )o -ara Iu car olucion" innovadora 4 1ar"mo "l "F"m-lo d" div"r o "F"rcicio d" con "n o y no conc"n)rar"mo con mayor -rofundidad "n la )6cnica d" arrollada "n lo 5@I5 d" @o)=man4 $a /ar)" II d"l )all"r )"rmina con la -r"-aracin -ara "l r"gr" o d" lo Socio a u -ro-ia comunidad" 0 y d" criI" alguno d" lo -rim"ro -a o -o )-)all"r Ju" d"I"n cuIrir " mi"n)ra lo -ar)ici-an)" aAn " )<n r"unido 4 5 " )a al)ura0 lo Socio =aIr<n acumulado ufici"n)" ":-"ri"ncia y =aIilidad -"r onal -ara conducir un TI@C -or i mi mo 0 y -ara involucrar " "n la r" olucin d" conflic)o "n g"n"ral4 D)a 2 3ue+os de consenso $a r" olucin coo-"ra)iva d" -roIl"ma " Ia a "n la IA Ju"da d"l con "n o como al)"rna)iva -ara r"for,ar olucion" o com-romi o d6Iil" 4 $a IA Ju"da d"l con "n o involucra )omar d"ci ion" Ju" no " )<n fundada "n la au)oridad d" la mayor%a0 ino Ju" " a "gura Ju" la -r"ocu-acion" d" )odo "r<n o%da y )ra)ada an)" d" )omar d"ci ion" 4 E )o im-lica Ju" la o-inin d" )odo lo -ar)ici-an)" d"I" )"n"r "l mi mo -" o y m"r"c"r la mi ma con id"racin4 $o igui"n)" "F"rcicio -ara la IA Ju"da d" con "n o -u"d"n "r u)ili,ado -ara ilu )rar " )" ac"rcami"n)o4 I5 Al+unas ilustraciones iniciales (1ercicio 3 5m"na,a ":)"rna 0 B-or)unidad" ":)"rna -o i)iva 0 1"Iilidad" in)"rna n"ga)iva y 9u"r,a -o i)iva in)"rna GT=r"a) 0 B--or)uni)i" 0 L"a!n" " 0 S)r"ng)= H " un in )rum"n)o ada-)ado -or la .niv"r idad d" Co )a @ica -ara "l "n)r"nami"n)o cor-ora)ivo4 1" -u6 d" la di cu in0 " l" -id" a lo -ar)ici-an)" Ju" aJu"n id"a oIr" un )"ma G-or "F"m-lo0 -o iIilidad" d" ocu-acin y carr"ra d" la muF"r" co )arric"n " H y "laIoran una li )a d" dificul)ad" y o-or)unidad" 4 S" -id" a lo -ar)ici-an)" Ju" la -rioric"n "n una li )a d" fac)or" -o i)ivo in)"rno y ":)"rno Gma:imi,ando la o-or)unidad" y cualidad" r" -"c)iva H d" c"ndi"ndo =acia un li )ado minimi,ado d" fac)or" n"ga)ivo Gam"na,a y d"Iilidad" H4 Cada -"r ona " vu"lv" =acia "l -ar)ici-an)" d" u d"r"c=a0 )oma u li )a y )ac=a )odo m"no la )r" -rioridad" m< im-or)an)" 0 lu"go =ac" lo mi mo =acia la i,Jui"rda4 $a li )a comAn " "l con "n o in )i)ucional4 (1ercicio 8: @lenar el vac>9D5* .)ili,ando "l )"ma d" la -"na d" mu"r)" Gu o)ro )"ma -ol6micoH0 " l" -id" a lo Socio Ju" " coloJu"n una ")iJu")a dif"r"n)" "gAn u conviccion" G-or "F"m-lo: a,ul -ara Jui"n " )< d" acu"rdo y amarillo -ara Jui"n no lo " )<H0 y Ju" " dividan "n do gru-o mi:)o "n la ala4 $u"go " l" -id" Ju"0 duran)" di", minu)o 0 " )6n muy c"rca f% icam"n)" y Ju" )ra)"n d" -"r uadir " "n)r" % -ara camIiar d" o-inin4 5l final d" la " in0 Jui"n" =ayan modificado u -o )ura d"I"n camIiar )amIi6n u ")iJu")a4 . ualm"n)"0 "n " )a -rim"ra fa " nadi" lo =ac"458 $u"go " -id" Ju" lo vu"lvan a in)"n)ar0 Iu cando -un)o d" acu"rdo y )ra)ando d" "ncon)rar un al)"rna)iva m"no da#ina4 (ay Ju" agr"gar una )"rc"ra divi in "n la ala -ara Jui"n" =an ug"rido una nu"va ca)"gor%a )al como Cno a la -"na d" mu"r)"0 -"ro % a la -ri in -"r-")ua oIliga)oria0 in liI"r)ad condicionalD4 S" l" -id" "n)onc" a lo -ar)ici-an)" Ju" " coloJu"n una ")iJu")a v"rd" i " Ju" =an

38
5*

.na modalidad m< i )"m<)ica =a ido ":-"rim"n)ada "n conflic)o d" m"dio amIi"n)" a )rav6 d" C negotiated rulemaking D4 E"r /ri),!"r ' 1al)on0 "egotiated &ulemaking Sourcebook 0 -4 184
58

5-r"nd% " )" "F"rcicio d" un coordinador d" .NICE9 Ju" " )aIa )raIaFando con "l )"ma d" la -"na d" mu"r)"4

33

"ncon)rado una nu"va -o icin y Ju" " uIiJu"n "n)r" la do -o )ura ":)r"ma 4 $o o)ro -u"d"n -"rman"c"r dond" " )aIan originalm"n)"4 $o Cv"rd" D Gm",cla d" a,ul y amarilloH0 duran)" o)ro di", minu)o 0 d"I"n )ra)ar d" -"r uadir a lo d"m< -ara Ju" " l" unan -ro-oni"ndo nu"va al)"rna)iva 0 )al" como C-r"f"r"ncia volun)aria d"l -ri ion"ro -or la -"na d" mu"r)" "n lugar d" -ri in -"r-")uaD o C-"na d" mu"r)" -or "l a " ina)o d" o)ro -ri ion"ro o d" un guardiac<rc"lD4 S" -u"d" =ac"r una )"rc"ra ronda0 )ra)ando d" no -"rd"r a Jui"n" ya =an ac"-)ado un )"rr"no comAn4 El -un)o " d"mo )rar Ju" cuando la g"n)" " "nfr"n)a a -o icion" dico)mica 0 )i"nd"n a -olari,ar " muc=o m< Ju" cuando " l" -id" Ju" "laIor"n olucion" al)"rna)iva 4 "ota para los !acilitadores E )o Fu"go -u"d"n "r fa cinan)" y )omar muc=o )i"m-o0 -or lo cual "l coordinador d"I" "r cuidado o -ara Ju" " d"diJu" "l )i"m-o n"c" ario al conflic)o " -"c%fico d" lo Socio 4 Bcu-ar " d" u -ro-io a un)o d"ma iado )ard" "n "l -rograma =ac" Ju" lo Socio " i"n)an in a)i f"c=o 4 II5 E:ercicio -5 Encontrar el M)nimo ComDn Denominador $MCD% En " )" "F"rcicio la do -ar)" r"-r" "n)an u -ro-io conflic)o4 S" l" -ro-on" un )"ma muy conocido y " -"c%fico d" div"rg"ncia "n "l marco d"l conflic)o mayor G-or "F"m-lo0 lo r"fugiado <raI" "n "l conflic)o -al" )ino-i ra"l%H4 El EJui-o 1 d"I" conc"n)rar " "n una ala "-arada duran)" 20 minu)o 0 "n cinco o m< mayor" conc" ion" Ju" " )ar%an di -u" )o a =ac"r0 -ara lu"go -"n ar "n cinco o m< d"manda m%nima ac"-)aIl" Ju" " -"ran d" la o)ra -ar)"0 y l" " criI"n "n un ro)afolio4 El EJui-o 2 igu" "l mi mo -roc"dimi"n)o4 $o do "Jui-o vu"lv"n a Fun)ar " y " l" -id" Ju" ":-ongan u r" -"c)iva -o icion" 4 Si =ay Iu"na volun)ad "n)r" la -ar)" 0 =aIr< alguno -un)o "n comAn0 -"ro no uc"d" muy a m"nudo4 $o ocio d"I"n volv"r a agru-ar "0 -"ro "n "Jui-o mi:)o G3 y 3H0 d"I"n )omar la o-cion" -ro-u" )a -or lo EJui-o 1 y 2 y )ra)ar d" ll"gar a un acu"rdo "n 20 minu)o Gnu"vam"n)"0 )raIaFando "n ala "-arada 4H /or u d" "o d" alcan,ar r" ul)ado -o i)ivo 0 la din<mica "n)r" lo EJui-o 3 y 3 -u"d" -rov""r mayor" -o iIilidad" d" 6:i)o0 y uno o amIo gru-o -u"d"n r"gr" ar a la r"unin g"n"ral con olucion" com-ar)ida 4 Si lo mi"mIro d" " )o gru-o aAn no =an ll"gado a un acu"rdo0 " Fu )ifica -a ar a un -roc" o Ju" -u"da -rov""r un niv"l m< al)o d" n"gociacion" d" -rinci-io 4 En " )" "F"rcicio "l coordinador -u"d" d" "m-"#ar un -a-"l m< ac)ivo -ara guiar a lo Socio -or alguna analog%a com-ilada " -"cialm"n)" -ara "llo 4 E )a )6cnica =a ido u)ili,ada -or "l CI1C& -ara )raIaFar "n )r" conflic)o d" la r"gin )ran cauc< ica: B ")ia d"l Sur>T"orgia0 5I!a,ia>T"orgia y Nagorno-KaraIaF GJu" incluy" a 5,"rIaiy<n y 5rm"niaH4 $a )r" di -u)a involucran ca o d" r"gion" "-ara)i )a 0 d"n)ro d" " )ado " )aIl"cido 0 Ju" -id"n un mayor grado d" ind"-"nd"ncia4 El C-"n ami"n)o la)"ralD no ll"v a inv" )igar la carac)"r% )ica d" lo micro" )ado ind"-"ndi"n)" ":i )"n)" 0 -or lo cual -udimo ofr"c"rl" a lo ocio una %n)" i d" u a)riIu)o 4 70 1uran)" lo m" " d" -r"-aracin d"l )all"r oIr" la r"gin0 Ju" )uvo lugar "n 5land0 9inlandia Suno d" lo m"For" y m< an)iguo "F"m-lo d" au)onom%aS0 nu" )ro ocio local" inv" )igaron ca o imilar" "n o)ra -ar)" " id"n)ificaron una li )a d" o-cion" lograda d" mu)uo acu"rdo u)ili,ando "l i )"m<)ico marco d" au)onom%a d" @u)= $a-ido)=3871 En un docum"n)o llamado C1ifu in d"l -od"r: o-cion" -ara oci"dad" "n )ran icinD informamo oIr" lo ca o d" la I la 5land Guna -ar)" au)noma d" 9inlandia dond" " =aIla u"coH0 d" la T"n"rali)a) d" Ca)alunia Gla r"gin m< d" c"n)rali,ada d" E -a#aH0 y la Comunidad d" /u"r)o @ico Gcon )a)u d" E )ado 5 ociado d" lo E )ado .nido H4 1" agr"gamo "l -aJu")" com-l")o d" acu"rdo "gAn la dif"r"n)" funcion" : cul)ural" 0 -ol%)ica G"F"cu)iva 0 l"gi la)iva y Fudicial" H0 "conmica 0 r"ligio a 0 infra" )ruc)ura0 d" l"nguaF"0 ")c4 &< )ard"0 " l" -idi a lo Socio Ju" " "n)aran alr"d"dor d" la m" a " individualm"n)" " criIi"ran la cinco cualidad" -r"f"rida y la cinco m"For" olucion" -o iIl" 0

60 /ara mayor" d")all" oIr" la o-cion" d" au)o-d")"rminacin y condicin d" " )ado0 v"r 1uur ma0 Kori C4
Aragmentation and the International &elation o! -icro*States 4 39 71 $a-ido)=0 @u)=0 Autonomy0 18824

33

r"cord<ndol" nu"vam"n)" Ju" d"I%an )"n"r "n cu"n)a0 "n la m"dida d" lo -o iIl"0 la -r"f"r"ncia d" la o)ra -ar)" involucrada "n "l conflic)o4 $a ":-"c)a)iva " Ju" lo gru-o -rodu,can una d"claracin Ju" incluya lo a)riIu)o m"ncionado "n "l <r"a d" acu"rdo Ju" -odr%an r"-r" "n)ar -rinci-io com-ar)ido r"gionalm"n)"M " )o " muc=o m< f<cil Ju" o)"n"r una d"claracin d" -o iIilidad" al)"rna)iva -or -ar)" d" lo Socio con r" -"c)o a cada uno d" lo )r" conflic)o 4 $o -un)o d" acu"rdo alcan,ado -or lo Socio Cauc< ico fu"ron m< d" lo an)ici-ado 0 y la -ar)" mayor" G5,"rIaiFan y T"orgiaH =ici"ron m< conc" ion" Ju" la -ar)" m"nor" G5I!a,ia0 B ")ia d"l Sur y Nagorno-KaraIaF4H $o Socio " -u i"ron d" acu"rdo "n lo Ju" lu"go " llam C/rim"ra /roclamacin @"gional d" /rinci-io -ara la r" olucin d" conflic)o "n "l Tran c<uca oD G=oy )raducida a )oda la l"ngua r"gional" 4H 5c)ualm"n)" " )" ":-"rim"n)o " )< "n -roc" o d" "valuacin4 (1ercicio :: @a me1or o!erta unilateral E-05? ("mo ido )" )igo d" ca o "n lo Ju" uno d" lo Socio 0 d"Iido a -rofunda divi ion" in)"rna no =a logrado Irindar olucion" in)"rm"dia 4 $a -ar)"0 "n)onc" 0 d"I" di "#ar Cuna of"r)a Ju" no -u"da "r r"c=a,adaD4 1ada la na)ural",a confid"ncial d" nu" )ro "F"rcicio y la carac)"r% )ica no vinculan)" d" nu" )ra d"liI"racion" 0 no =ay nada Ju" -"rd"r i " r"ali,a una -ro-o icin g"n"ro a y )"n)adora4 El o)ro Socio )"ndr< )i"m-o -ara con id"rar la of"r)a y finalm"n)" " unir< a la di cu ion" oIr" la Ia " d" una con)ra-of"r)a -rovocada -or la &B.4 5 -ar)ir d" " )" mom"n)o " -u"d" com"n,ar una n"gociacin imilar a la d" Cdi-lomacia -or)<)ilD Glaptop diplomacyH4 1" )oda nu" )ra )6cnica ":-lora)oria 0 la Ju" igu" " la m< u)ili,ada )an)o "n "l <mIi)o in)"rnacional0 como in)"rnam"n)" "n lo E )ado .nido 4 III5 (reparativos para un A5R5I5 &a2ones lgicas y -otivacin .na a-ro:imacin Ju" u)ili,amo con fr"cu"ncia -ara facili)ar la )ran icin d" una -o )ura adv"r a)iva =acia una in)"gradora0 " la )6cnica 54@4I4 G5dv"r arial>@"fl":ivo>In)"gradorH d" arrollada -or Kay @o)=man4 En " )a "ccin0 " d"I" -r" "n)ar a lo Socio lo conc"-)o Ju" u )"n)an la )6cnica y r"ali,ar un "F"rcicio Ju" ilu )r" cmo lo dif"r"n)" modo d" a-ro:imar " a un conflic)o -u"d"n dar dif"r"n)" r" ul)ado 4 Cisin general del A4&4I4 S" l" d"I" ":-licar a lo Socio Ju" la -rim"ra fa " GConfron)acionalH " conc"n)ra "n la -o icion" d" la -ar)" involucrada oIr" lo a -"c)o m< im-or)an)" d"l conflic)o " in)"n)a r" -ond"r .u/ -un)o l" gu )ar%a "#alar "n nomIr" d" u nacin o gru-o4 $a "gunda fa " G@"fl":ivaH0 u-on" -r" "n)ar la n"c" idad" uIyac"n)" y lo in)"r" " d" cada -ar)"0 " in)"n)a r" -ond"r por .u/ o )i"n"n u -o icion" y por .u/ " la =a -r" "n)ado "n la ")a-a an)"rior d" un modo adv"r arial4 72 1" " )a man"ra0 " com-ar)"n la n"c" idad" Ju" mo)ivan " )a -o )ura 4 .na v", Ju" " =an com-r"ndido la ra,on" Ju" uIyac"n a la -o )ura formal" 0 " vu"lv"n "vid"n)" lo -un)o d" conv"rg"ncia Ju" -rov""n la Ia " -ara la )"rc"ra fa " GIn)"gradoraH4 En " )" -un)o0 amIa -ar)" " conc"n)ran "n Iu car id"a d" con "n o y "n r" -ond"r cmo r" olv"r "l conflic)o30 1"-"ndi"ndo d" la na)ural",a d" lo -ar)ici-an)" 0 "
72

Si " n"c" ario ilu )rar cmo alguna norma com-")i)iva -rovocan ac)i)ud" d" confron)acin0 " -u"d" ci)ar "l ":-"rim"n)o C@oI"r)[ Cav"D4 E )" )uvo como -ro)agoni )a a uno " )udian)" d" vacacion" Ju"0 lu"go d" acam-ar y div"r)ir " -or un fin d" "mana0 " dividi"ron "n do gru-o Ju" com-")ir%an "n una "ri" d" Fu"go )al" como la IA Ju"da d"l )" oro0 fA)Iol0 ")c4 $o organi,ador" man)uvi"ron lo -un)aF" -r:imo a -ro- i)o y -rom")i"ron a)rac)ivo )rof"o y -r"mio -ara "l "Jui-o Ju" alcan,ara m< -un)aF"4 $o " )udian)" -ron)o a umi"ron ac)i)ud" cada v", m< adv"r a d"valuando al o)ro "Jui-o y a umi"ndo Ju" "l oIF")o "ra ganar y d"mo )rar Ju" lo d"m< " )aIan "Juivocado 4 E )o -u"d" com-arar " a un foro como "l d" Nacion" .nida 0 dond" la d"l"gacion" con fr"cu"ncia =aIlan con -ro- i)o cru,ado G-or "F"m-lo0 lo d"l"gado cuIano y " )adounid"n " H0 y dond" "l " fu"r,o -rinci-al " Cmarcar -un)o D -ara ganarl" a lo o)ro d"l"gado "n v", d" conv"nc"rlo 4 E:)ra%do d" S=aron +r"="m ' Saul Ka in0 Social Psychology 4 40

35

Iu can div"r o "F"m-lo "ncillo Ju" "an r"l"van)" 0 -ara d"Far "n claro a amIa -ar)" "l m"n aF" d" Ju" a dif"r"n)" a-ro:imacion" corr" -ond"n di )in)o r" ul)ado 4 /ara -r" "n)ar "l 54@4I4 a un gru-o d" -"r ona 0 "n u mayor%a =idrlogo 0 d" " )ado riI"r"#o con -roIl"ma -or "l con)rol d"l r%o0 u)ilic6 "l igui"n)" "F"m-lo: un =u"vo rod cu" )a aIaFo =acia la granFa v"cina y Ju"d a)ra-ado "n la v"rFa Ju" divid" la -ro-i"dad" 4 En "l niv"l adv"r arial0 una familia diFo Ju" )radicionalm"n)" )odo lo =u"vo Ju" rodaIan =acia u -ro-i"dad "ran uyo y Ju" )"n%an docum"n)o -ara -roIarlo4 $a o)ra familia diFo Ju" =aI%a -u" )o la v"rFa -orJu" "l d"cliv" d"l )"rr"no d" u -ro-i"dad l" im-"d%a Ju"dar " con lo =u"vo -u" )o -or la gallina Ju" andaIan -or a=%0 y Ju" ningAn v"cino =aI%a )omado -o " in d" u =u"vo aAn cuando0 "n -rinci-io0 )oda la familia )"n%an " " d"r"c=o4 $o argum"n)o "ran inconduc"n)" 0 y con "l forc"F"o d" la v"rFa0 "l fr<gil =u"vo " rom-i4 Si la familia =uIi"ran -odido u-"rar la di cu in adv"r a)iva y r"fl":ionar ac"rca d" la ra,on" -or la cual" n"c" i)aIan "l =u"vo0 =uIi" " ido claro Ju" una familia n"c" i)aIa la y"ma -ara =ac"r mayon" a y la o)ra la clara -ara =ac"r m"r"ngu" 4 E )o =uIi"ra -"rmi)ido una di cu in in)"gradora ac"rca d" cmo "-arar la -ar)" d"l =u"vo y0 )al v",0 lo =uIi"ra ll"vado a -"n ar "n o)ra al)"rna)iva Ju" lo I"n"ficiaran a amIo 0 como0 -or "F"m-lo0 "n Ju" amIa familia -odr%an -roc" ar la c< cara0 oI)"n"r "l ma)"rial nu)ri)ivo " -"cial -ara la alim"n)acin y v"nd"rlo Fun)a 4 El coordinador d"I"r< "r cuidado o y "#alar Ju"0 -or u-u" )o0 "n la vida r"al lo -roIl"ma on m< com-l"Fo 0 -"ro Ju" la l"ccin " igualm"n)" v<lida4 /ara lograr Ju" la i)uacin " a "m"F" m< a la "nfr"n)ada -or lo Socio 0 " -u"d"n u)ili,ar dif"r"n)" " c"nario y i)uacion" Ju" involucr"n "l )raIaFo "n "Jui-o o m< a -"c)o "n una di cu in4 D)a 4 A5R5I5 Nivel Adversarial -otivacin y ra2ones lgicas $a fa " adv"r a)iva d"I" com"n,ar con una ":-licacin d")allada d" u din<mica " -"c%fica a -ar)ir d"l ca-%)ulo d" @o)=man4 En " )a fa " " im-or)an)" Ju" cada -ar)" "a -"r ua iva0 Ju" )"nga -r"-arada u l%n"a d" argum"n)acin -ara ":-r" arla d" man"ra firm" y clara4 W )o cum-lir< varia funcion" : d"Far< "n claro lo )"ma "n di -u)a y " )aIl"c"r< la cr"diIilidad d" lo -ar)ici-an)" "n )an)o voc"ro informado y "f"c)ivo d" u comunidad y0 a u v",0 "f"c)ivo "n -"r uadir a u -ro-ia comunidad" -ara Ju" con id"r"n nu"va -"r -"c)iva con "l fin d" r" olv"r "l conflic)o4 TamIi6n d"Far< muy "n claro Ju" ninguna d" la -ar)" -u"d" "r conv"ncida d" =ac"r conc" ion" "n lo -un)o clav"4 "ota a los !acilitadores /or lo g"n"ral0 no =ay n"c" idad d" d"dicar muc=o )i"m-o al "n)r"nami"n)o d" lo -ar)ici-an)" dado Ju" "l di cur o o-o i)or =a ido la norma "n muc=a oci"dad" 0 -ar)icularm"n)" "n ca o d" conflic)o -rolongado 4 CaI" r"cordar0 in "mIargo0 Ju" "l di cur o agr" ivo no " univ"r al: a alguno " )udian)" Fa-on" " y )ailand" " con lo Ju" )raIaFamo l" r" ul)aIa muy dif%cil ":-r" ar argum"n)o d" una man"ra adv"r a4 En )al" ca o 0 r" ul)ar< I"n"ficio o un ci"r)o "n)r"nami"n)o d" d"f"n a cul)uralm"n)" a-ro-iada4 (l e1ercicio adversarial En -rim"r lugar0 lo facili)ador" d")"rminar<n "l )"ma4 /u"d" "r una i)uacin imulada G-or "F"m-lo0 un d"Ia)" d"l Con "Fo d" S"guridad d" Nacion" .nida oIr" ci"r)a Ju"r"llaH0 o oIr" lo )"ma " -"c%fico Ju" divid"n al gru-o4 En )odo ca o0 "l <r"a d" di cu in d"I" Ju"dar Ii"n d"finida4 .na v", Ju" lo -rinci-io =an ido com-r"ndido y lo facili)ador" =an r" -ondido a )oda la -r"gun)a 0 " l" da 20 minu)o a cada -ar)" -ara Ju" -r"-ar" una li )a d" argum"n)o y o)ra con un ord"n d" -r" "n)ador" 0 incluy"ndo un coordinador y un co--ilo)o0 Jui"n" com"n,ar<n la di cu in y -"rman"c"r<n "n "l <r"a d" d"Ia)" =a )a Ju" lo o)ro mi"mIro d"l "Jui-o " i"n)an cmodo como -ara -ar)ici-ar "n "l "F"rcicio4 $a -ar)" d"I"n " )ar "n)ada una fr"n)" a la o)ra0 cara a cara4 En "l c"n)ro " colocan do illa fr"n)" a fr"n)" a cor)a di )ancia la una d" la o)ra4 Cada -ar)" "r< r"-r" "n)ada -or "l coordinador y "l co--ilo)o4 El 37

d"Ia)" comi"n,a con la d"claracion" d" lo facili)ador" Ju" durar<n "n)r" do y cua)ro minu)o 4 $u"go d" una Ir"v" ronda d" di cu in0 "l co--ilo)o " un" al d"Ia)" y "n cualJui"r mom"n)o -u"d"n com"n,ar a -ar)ici-ar lo d"m< mi"mIro d" cada "Jui-o4 Cada v", Ju" un Socio Jui"r" agr"gar algo0 d"I"r< a-ro:imar " a cualJui"ra d" lo mi"mIro d" u -ro-io "Jui-o Ju" " )<n d"Ia)i"ndo y0 )oc<ndol" "l =omIro0 indicarl" Ju" Jui"r" -ar)ici-ar4 El coordinador o "l co--ilo)o " l"van)ar<n y r"gr" ar<n al gru-o0 -"rmi)i"ndo Ju" "l r""m-la,an)" -r" "n)" u argum"n)o 4 E )" "F"rcicio din<mico -u"d" durar uno 20 minu)o 0 d"-"ndi"ndo d"l nAm"ro d" -ar)ici-an)" "n cada "Jui-o G " )ra)a d" Ju" )odo -ar)ici-"nH como d" la in)"n idad d" la di cu in4 No =ay n"c" idad d" in)"rrum-irlo a m"no Ju" " )orn" "n una " in d" gri)o y " "m-i"c" a u)ili,ar un l"nguaF" incriminador0 o Ju" " =agan oI "rvacion" cr%)ica oIr" "l o)ro4 Si "l d"Ia)" ll"gara a " )" -un)o0 "l coordinador -odr< -"dir a )odo Ju" " )ranJuilic"n y Ju" lo Socio r"gr" "n a u lugar" -ara "valuar u d" "m-"#o4 5 final d"l d"Ia)" lo Ju" " "valAa "n -rim"r lugar " "l d" "m-"#o m< Ju" lo argum"n)o 4 $u"go0 lo -ar)ici-an)" " conc"n)rar<n "n la calidad d"l con)"nido d" la -r" "n)acion" y "n la "laIoracin d" lo argum"n)o 4 &i"n)ra " -r"-aran -ara una "gunda ronda -"ro con lo rol" inv"r)ido 0 lo "Jui-o )"ndr<n Ju" com"n)ar lo -un)o Ju" fu"ron d"Fado fu"ra d" u ":-o icion" 4 S" d"I" -r" )ar a)"ncin a la na)ural",a d" u argum"n)o 0 -ar)icularm"n)" dado Ju" "l o)ro lado )"ndr< Ju" u arlo "n la r"-r" "n)acin d" rol" in)"rcamIiado 4 En " )a di cu in " -u"d" acar a r"lucir muc=o -un)o valio o : argum"n)o =i )rico 0 di -u)a oIr" la can)idad d" a#o d" -r" "ncia "n la )i"rra "n di -u)a Ju" a lo largo d"l )i"m-o -u"d" aclarar la )"n"ncia original4 TamIi6n -u"d" =aI"r dif"r"n)" in)"r-r")acion" oIr" Jui6n com"n, "l ciclo d" viol"ncia0 nAm"ro d" v%c)ima 0 )i-o d" a)rocidad" 0 o oIr" la "cu"ncia d" cau a-"f"c)o0 cu" )ion" d" d"r"c=o0 l"y y moral4 Si =ay oI "rvador" im-arcial" G-or "F"m-lo0 lo anfi)rion" H0 " l" -u"d" -"dir d" an)"mano Ju" )om"n a-un)" y =agan com"n)ario adicional" duran)" "l an<li i 4 S" d"I" d" )acar Ju" "l oIF")ivo d" " )a -ar)" d"l an<li i " aclarar la -o icion" y no d")"rminar Jui6n )i"n" ra,n4 $u"go comi"n,a la "gunda ronda0 organi,ada d"l mi mo modo Ju" la -rim"ra0 -"ro "n " )" ca o cada -ar)" r"-r" "n)a a la o)ra4 5 m"nudo =ay una ci"r)a r" i )"ncia a r"-r" "n)ar lo -un)o d" vi )a d" la o)ra -ar)"0 -"ro dado Ju" la r"gla d"l Fu"go =an ido aclarada d" an)"mano0 lo Socio d"I"r<n u-"rar " )a av"r in na)ural y -roc"d"r a d"f"nd"r "n6rgicam"n)" lo argum"n)o d"l o-o i)or4 9r"cu"n)"m"n)"0 lo "Jui-o -r" "n)an la -o icion" m< ":)r"ma d" u con)rincan)" 0 ya "a -orJu" no -u"d"n -"rciIir la -o icion" m< mod"rada o -orJu"0 d" d" la -"r -"c)iva -ol%)ica0 " m< ":-"di)ivo r")ra)ar al o)ro d" ":)r"mi )a Ju" " r" i )" al acu"rdo4 $o -r" "n)ador" )i"nd"n a "r m< "f"c)ivo 0 o al m"no m< mordac" y cr%)ico d"l o)ro4 E )a " in -u"d" "r )"n a0 -"ro oca ionalm"n)"0 la =aIilidad d" r"-r" "n)ar la -o )ura ":)r"ma d"l lado o-u" )o -u"d" -rovocar ri a4 $o facili)ador" d"I"r<n man)"n"r una -o )ura "ria duran)" la imulacin y0 d" "r n"c" ario0 d")"n"r "l "F"rcicio y ":igir un com-or)ami"n)o ad"cuado d" la -ar)" 4 $a "valuacin d"l in)"rcamIio d" rol" )amIi6n d"I" cuIrir "l d" "m-"#o0 -"ro " d"I" -a ar r<-idam"n)" al an<li i d"l alcanc" y la limi)acion" d"l niv"l adv"r arial4 .na v", com-l")ado0 " -u"d" com"n,ar "l an<li i d"l " )ilo v"rIal0 "n g"n"ral agr" ivo0 u)ili,ado -or lo do gru-o 4 S" d"I" "#alar "l l"nguaF" cor-oral: la cara Ju" ":-r" an "noFo0 aIurrimi"n)o o o -"c=aM "l )ono d" vo, y lo gri)o M la -o )ura f% ica y g" )o )al" como cru,ar lo Ira,o 0 "l con)ac)o vi ual4 1" igual man"ra0 " d"I" m"ncionar "l u o d" ci"r)a m")<fora Gla ci)a d" )":)o agrado o d" fra " famo a H0 d" ci"r)a fra " ="c=a GC angr" "n la mano DH y d" ":-r" ion" )al" como C. )"d" no "n)i"nd"nD0 CNo aI"n d" lo Ju" =aIlanD0 CE o no " ci"r)oD0 CE )<n "Juivocado DM ad"m< d" fra " Ju" im-lican )o)al c"r)",a como C-or u-u" )oD0 C in dudaD4 TamIi6n " n"c" ario "#alar Ju" -u"d" urgir una )"nd"ncia a la r"-")icin0 al igual como oIra la -uIlicidad0 " -"cialm"n)" cuando lo Socio " =an Ju"dado in argum"n)o -"ro " r"=A an a c"d"r la -alaIra4 1"l mi mo modo0 =ay Ju" =ac"r no)ar la )"nd"ncia a in)"rrum-ir cuando lo d"m< =aIlan y -rovocar Ju" varia -"r ona =aIl"n a la v",0 inclu o mi"mIro d"l mi mo "Jui-oM a % como la )"nd"ncia a d"Far d" " cuc=ar y -r"-arar la r" -u" )a mi"n)ra =aIla o)ra -"r ona4 Ci"r)a u-o icion" "r<n d"finida como v"rdad y o)ra como "Juivocada o fal a y0 -or lo )an)o0 d" car)ada a priori0 d"mo )rando la di -o icin a " )ar "n lo ci"r)o a ":-"n a d" Ju" "l o)ro " )6 "Juivocado4 $a d"f"n a d" una -o icin =ac" Ju" la di cu in " r" )rinFa a lo -un)o m< fu"r)" 0 r"curri"ndo a m"nudo a 32

v"rdad" a m"dia G" rara la m"n)ira0 aunJu" "n "l " calami"n)o d"l d"Ia)"0 la -ar)" -u"d"n ll"gar a -rov""r cifra 0 da)o y ="c=o infundado 0 y la o)ra -ar)" no i"m-r" -odr< r" -ond"r con "vid"ncia "f"c)iva -ara d"mo )rar lo con)rarioH4 El u o d" )6rmino como Cm%oD y Cu )"d" D0 ca)"gori,a a cada cam-o d" modo monol%)ico4 El mi mo conc"-)o -u"d" "r no)ado "n la Ju"Fa -r" "n)ada -or la -ar)" con)"ndi"n)" al Con "Fo d" S"guridad d" Nacion" .nida 0 dond" cada lado r" -on aIili,a al o)ro d" =aI"r iniciado unila)"ralm"n)" la =o )ilidad" 4 /or una -ar)"0 " )a fa " " un di<logo d" ordo y0 como " d"Fa d" " cuc=ar0 " vu"lv" agr" iva y v"rIorr<gica4 Cada Jui"n " cuc=a al con)rario Iu cando u -un)o d6Iil" -ara con)rarr" )ar u argum"n)o 4 E )" di cur o lo afirma lo -un)o d" vi )a -r"conc"Iido d" lo -ar)ici-an)" y cr"a una ac)i)ud m"n)al -r"ma)uram"n)" c"rrada0 "nrai,ada "n -o icion" -r"via 4 /or o)ra -ar)"0 " )" " )adio cum-l" funcion" im-or)an)" 0 )al" como la =aIilidad d" "nmarcar -o icion" oficial" d" modo Ju" lo adv"r ario com-r"ndan Ju"0 d" -u6 d" )odo0 lo o)ro )amIi6n )i"n"n alguno argum"n)o Iu"no 4 W )o -"rmi)"0 a u v",0 Ju" cada -ar)" i"n)a Ju" ":i )" una -la)aforma d" d" la cual -u"d"n lan,ar lo Ju" normalm"n)" no " d"magogia0 ino -rinci-io Ju" =an ido ac"-)ado -or cada lado como v"rdad"ro y Fu )o 4 &< aAn0 =ay una ci"r)a ca)ar i "n "l -roc" o Ju" l" -"rmi)" a lo Socio ":)"riori,ar lo "n)imi"n)o n"ga)ivo 4 En o)ra -alaIra : no " -u"d" "n)"nd"r com-l")am"n)" al o)ro in an)" =aI"r ido ca-ac" d" v"rIali,ar la -ro-ia conviccion" fr"n)" a 6l4 5lguno d" lo agravio on g"nuino y -rofundo 0 y " n"c" ario v"n)ilarlo -AIlicam"n)"4 SoIr" )odo0 " )a andanada inicial " una d"claracin y -on" oIr" la m" a una larga li )a d" cargo a -ar)ir d" lo cual" lo Socio -odr<n avan,ar "n Iu ca d" una m"For com-r"n in d"l conflic)o y d" u -o iIl" olucion" 4 $o -ar)ici-an)" -u"d"n ":-licar u "n)imi"n)o y "valuar u ac)i)ud" 4 BIviam"n)"0 " " )< Iu cando un "n)"ndimi"n)o comAn0 aunJu" no " -rov"an olucion" M " )a fa " " una condicin n"c" aria -ara -a ar a la ")a-a Ju" ac"rcar<n a lo -ar)ici-an)" 4 El cu" )ionami"n)o " im-or)an)"0 y " n"c" ario a "gurar " d" Ju" lo Socio no aIandon"n la ala ali"nado uno con o)ro 4 S" " -"ra Ju"0 =aIi"ndo r"-r" "n)ado "l lugar d"l o)ro0 lo Socio " i"n)an m< c"rca -or =aI"r v"rIali,ado la v"rdad uIF")iva d"l o)ro4 /u"d" ocurrir Ju" lo -ar)ici-an)" " v"an for,ado a r"nunciar al argum"n)o d" Jui6n )i"n" m< d"r"c=o y ac"-)"n Ju" im-l"m"n)" amIo )i"n" d"r"c=o 0 como lo =an mo )rado la "mocion" involucrada "n " )" "F"rcicio y "n "l conflic)o mi mo0 "n "l al)o co )o =umano Ju" d"mu" )ra la d")"rminacin d" )oda la -ar)" con r" -"c)o a u r" -"c)iva cau a4 5n)" d" )"rminar "l d%a0 " d"I" "ncon)rar un modo -ara ":-licar la na)ural",a d"l niv"l r"fl":ivo0 -u" )o Ju" -u"d" r" ul)ar dif%cil -ara alguno d" lo Socio )"n"r una Iu"na nocin oIr" 6 )" y oIr" cmo -ar)ici-ar in -r"via -r<c)ica o conci"ncia d" u -od"ro a cualidad" 4 Cada )an)o urg"n i)uacion" conflic)iva o im-l"m"n)" "m-"oran la ya ":i )"n)" -or fal)a d" comunicacin y -or no )"n"r un conocimi"n)o com-ar)ido4 (ay Ju" -"dirl" a lo ocio Ju" =agan un " fu"r,o adicional -ara "l -r:imo d%a0 y Ju" r"fl":ion"n oIr" la -ro-ia mo)ivacion" 0 valor" y n"c" idad" -ara ":-r" ar "n)imi"n)o y -ara " cuc=ar con a)"ncin a la o)ra -ar)"4 D)a 6 Nivel Re"le0ivo -otivacin y ra2ones lgicas El niv"l r"fl":ivo " n"c" ario -orJu" "ncuadr" "l conflic)o no ya "n )6rmino d" la -o icion" o-u" )a d" lo Socio 0 ino a un niv"l m< -rofundo d" com-r"n in "n cuan)o a la n"c" idad" y la mo)ivacion" d" la -ar)" 4 En ci"r)o modo0 " )a fa " di minuy" d" man"ra ignifica)iva "l an)agoni mo Ju" urgi "l d%a an)"rior4 "ota para los !acilitadores (ay una vari"dad d" forma -ara ayudar a incr"m"n)ar la ca-acidad -ara =aIlar y " cuc=ar d" lo -ar)ici-an)" 0 a % como -ara aum"n)ar u ca-acidad -ara com-rom")"r " "n "l niv"l r"fl":ivo0 dado Ju" " la fa " m< -"r onal y0 -or lo )an)o0 -ara muc=o 0 la m< am"na,an)"4 E )a ")a-a " -ar)icularm"n)" dif%cil "n ci"r)a cul)ura 4 En 5m6rica0 "l au)o":am"n "n -AIlico " -ar)" d" la cul)ura -o-ular0 y un gran nAm"ro 3*

d" -"r ona di cu)" a un)o - icolgico o -roIl"ma conyugal" in im-or)arl" Jui"n " )< " cuc=ando4 Cuando " )raIaFa con Socio "n una " cala mundial0 " n"c" ario d"dicar una Iu"na can)idad d" )i"m-o a la -r"-aracin d" " )a ")a-a0 -ara Ju" )odo lo -ar)ici-an)" " i"n)an cmodo 4 En g"n"ral " acon "FaIl" Ju" -rim"ro " =agan r"-r" "n)acion" "n -"Ju"#o gru-o y lu"go0 "n una "gunda ")a-a0 " com-ar)an con "l r" )o d" lo gru-o lo C-orJu6 D Sla n"c" idad" r"v"lada duran)" lo "F"rcicio d" " cuc=a ac)iva4 TamIi6n =ay Ju" "#alar Ju" "l )ono duran)" "l niv"l r"fl":ivo " Ia )an)" dif"r"n)" con r" -"c)o al d"l niv"l adv"r arial4 /or "F"m-lo0 lo -ar)ici-an)" on al"n)ado a u)ili,ar ":-r" ion" "n -rim"ra -"r ona "n v", d" lo incriminador" Cu )"d" D d" la fa " an)"rior0 a r"-r" "n)ar " a % mi mo "n vo, al)a0 y a "r =on" )o ac"rca d" u "n)imi"n)o 4 E im-or)an)" r"cordarl" a )odo Ju" d"I"n Irindar lo la informacin Ju" Jui"ran com-ar)ir con lo d"m< 0 al mi mo )i"m-o Ju" " d"I" d" )acar Ju" "l com-ar)ir "n)imi"n)o no " un igno d" d"Iilidad4 $a )ran icin d"l niv"l adv"r arial al r"fl":ivo im-lica0 -ara amIa -ar)" 0 girar =acia un niv"l d" "m-a)%a muc=o m< -rofundo4 I5 Discusi!n so<re comportamiento de con"licto El d%a d"I" com"n,ar con una -r" "n)acin Ju" ":-liJu" -or Ju6 " incluy" " )a fa " "n "l )all"r4 $o facili)ador" d"I"n g"n"rar una com-r"n in in)"l"c)ual d"l conc"-)o d" Cn"c" idadD4 S" l" d"I" ":-licar Ju" cuando uno )ra)a d" com-r"nd"r Ju6 " lo Ju" ll"va a la g"n)" y a la nacion" al ":)r"mo d" acrificar u -ro-ia vida y u Ii"n" )ar -or una cau a0 " -u"d" ac"-)ar Ju" lo "r" =umano ac)Aan conducido -or fu"r,a in)"rna muy -od"ro a 4 En)r" la n"c" idad" m< comAnm"n)" ":-r" ada y Ju" -ar"ci"ran "r univ"r al" " "ncu"n)ran la "guridad f% ica0 la liI"r)ad fr"n)" a la o-r" in y la di criminacin0 "l Ii"n" )ar "conmico0 "l r"conocimi"n)o d" la id"n)idad col"c)iva0 dignidad y r" -")o0 acc" o "Jui)a)ivo a la in )ancia d" -od"r4 En " )" -un)o r" ul)a A)il com-r"nd"r la - icolog%a d"l conflic)o0 la )"n in0 la mo)ivacin y "l com-or)ami"n)o4 /ara -romov"r " )a com-r"n i310 "l mod"lo Cdual concernD0 d" +arri Sand"r 0 d"fin" con)inuum d" com-or)ami"n)o Ju" var%an con la conci"ncia o "l conocimi"n)o "n do dim"n ion" dif"r"n)" 473 .na r"-r" "n)a un " -"c)ro d" -r"ocu-acion" -or s> mismo0 y va d" un niv"l IaFo Gll"va a c"d"r o a "vi)ar "l "nfr"n)ami"n)oH incr"m"n)ando cuando ll"va a com-")"ncia o a confron)acion" M la "gunda dim"n in d"lin"a un " -"c)ro d" -r"ocu-acin -or los otros0 y va d" un niv"l IaFo Gll"va a c"d"r o a "vi)ar la "l "nfr"n)ami"n)oH aum"n)ando =a )a ll"var a com-")"ncia o a confron)acion" 4 5l r"conoc"r Ju" =ay do dim"n ion" dif"r"n)" d" -r"ocu-acin0 -or s> mismo y -or los otros0 Ju" no on incom-a)iIl" 0 " -o iIl" r"conoc"r un )"rc"r con)inuum0 d" IaFa -r"ocu-acin -or amIo Gll"va a "vi)ar "l "nfr"n)ami"n)o o la inaccinH0 mod"rada -r"ocu-acin G-"rmi)" "l com-romi oH y un al)o niv"l d" -r"ocu-acin -or amIo 0 Ju" mo)iva "l " fu"r,o conFun)o -ara "ncon)rar una olucin I"n"ficio a -ara )odo 4 E )" Al)imo " -"c)ro0 Ju" r"-r" "n)a "l mi mo niv"l d" -r"ocu-acin "n amIa -ar)" 0 " i)Aa "n)r" lo o)ro do an)" m"ncionado 4 En conflic)o oIr" a un)o Gn"c" idad" H d" al)a -r"ocu-acin0 una colaIoracin )o)al cr"a una olucin " )aIl"M cualJui"ra d" la o)ra o-cion" d"Fa a una o a amIa -ar)" -arcial o com-l")am"n)" in a)i f"c=a 0 y r"-r" "n)a un acu"rdo in" )aIl"4 (1ercicio: -overse por la sala .n "F"rcicio A)il -ara ilu )rar la )"or%a con i )" "n colocar car)"l" con lo dif"r"n)" -un)o d"l con)inuum "n la dif"r"n)" " Juina d" la ala4 $o -ar)ici-an)" " van d" -la,ando -or la ala d"-"ndi"ndo d" u r"accion" -"r onal" fr"n)" a lo )"ma m"ncionado -or "l coordinador4 E )o m6)odo d" a-r"ndi,aF" oIr" "l com-or)ami"n)o fr"n)" al conflic)o -"rmi)"n in)"riori,ar "l valor d"l niv"l r"fl":ivo d"l 54@4I40 y ayudar a la g"n)"0 cuyo " )ilo d" a-r"ndi,aF" " m< concr")o Ju" aI )rac)o0 a ca-)ar la im-or)ancia d" " )a fa " d"l )all"r4 E )a -rogr" in " " "ncial -ara Ju" la r" olucin conFun)a d" conflic)o "a ":i)o a4 El a-r"ndi,aF" ":-"rim"n)al )amIi6n )i"n" la v"n)aFa d" la -ar)ici-acin in)"rac)iva "n)r" lo a-r"ndic" y -u"d" ayudar a la -"r ona a u-"rar una Iu"na can)idad d" -r"Fuicio -r"":i )"n)" 4 /"rmi)" Ju" lo -ar)ici-an)" v"an a lo o)ro como " v"n a % mi mo 0 y Ju" " d"n cu"n)a d" Ju" u mi"do 0 " -"ran,a y n"c" idad" no on "n aI olu)o dif"r"n)" a la d" lo d"m< 4

41
73

E )" docum"n)o " u "n un )all"r r"ali,ado "n +al)imor"0 &aryland "n 188*4

38

5tili2acin de un video como ilustracin $u"go d" d" arrollar una a-r"ciacin ":-"rim"n)al " in)"l"c)ual d"l com-or)ami"n)o y la mo)ivacin r"fl":iva0 " A)il r"lacionar " )o conc"-)o con la r"alidad d"l conflic)o4 E )o " -odr%a lograr0 "n -ar)"0 mo )rando "l vid"o d" @o)=man oIr" lo " )udian)" univ"r i)ario -al" )ino " i ra"l%" =aIlando ac"rca d" C-or Ju6 n"c" i)amo una K"ru al6nD0 id"a Ju" no a-ar"c" claram"n)" al comi"n,o0 ino Ju" m< Ii"n mu" )ra un -rofundo niv"l d" a-"go "mocional4 E cuc=ando a)"n)am"n)" la in)"rv"ncion" d" lo " )udian)" -od"mo id"n)ificar n"c" idad" im-or)an)" 0 como "l r"conocimi"n)o d" la id"n)idad0 la "guridad0 "l r" -")o y o)ro 473 5na observacin personal 5n)" d" -a ar a lo "F"rcicio concr")o 0 m" gu )ar%a com-ar)ir la ":-"ri"ncia d" una i)uacin Ju" -o)"ncialm"n)" -u"d" ocurrir "n cualJui"r )all"r "n "l cual =aya un IaFo niv"l d" viol"ncia "n)r" la -ar)" con)"ndi"n)" 4 Cuando mi"mIro -romin"n)" d" la oci"dad civil d" Ecuador y /"rA " r"uni"ron "n Coll"g" /ar! "n 18820 "n lo mom"n)o inicial" d"l )all"r " vio claram"n)" Ju" la ac)i)ud" con r" -"c)o al -roIl"ma fron)"ri,o " volv%an m< an)agnica a m"dida Ju" " -a aIa d" la ac)i)ud" d" la oci"dad civil =acia lo -ronunciami"n)o d"l goIi"rno o a la -o icion" d" la fu"r,a armada 4 En " )o ca o 0 lo Socio no " )aIan "guro oIr" Ju6 niv"l d" n"c" idad" d"I%an -r" "n)ar "n "l niv"l r"fl":ivo0 y finalm"n)" acordamo u)ili,ar la )6cnica d" la " cuc=a ac)iva -ara r"-r" "n)ar a cada una d" la )r" -ar)" d" u oci"dad" 4 5-ar"ci"ron a -"c)o muy in)"r" an)" 0 ad"m< d" com-ar)ir la ":-"c)a)iva m< imIlica d" la g"n)" Gr"conocimi"n)o0 dignidad0 r" -")o -or lo mu"r)o "n accin0 -ro -"ridadH0 "l goIi"rno )"n%a o)ra n"c" idad" inm"dia)a Gu ualm"n)" mo)ivacion" -ol%)ica )al" como la "l"ccion" 0 "l -r" )igio0 ")c4H0 y la fu"r,a armada " )aIan m< -r"ocu-ada -or la n"c" idad d" l"gi)imar u funcin "n la "ra /o )-Tu"rra-9r%a0 y Fu )ificar la com-ra d" nu"va arma 0 "n)r" o)ra co a 4 II5 @EscucAa activaB -otivacin y ra2ones lgicas Qa ="mo vi )o Ju" la fal)a d" conocimi"n)o0 "mocion" muy fu"r)" y "l d"Far d" " cuc=ar =an ido con id"rado "n lo d%a -r"vio como fac)or" Ju" con)riIuy"n a oI )aculi,ar una comunicacin "f"c)iva4 $a ca-acidad d" " cuc=ar -u"d" "r d" arrollada d" muc=a man"ra 4 El -ro- i)o " -romov"r una comunicacin =on" )a y "f"c)iva0 Ia ada "n "l r" -")o -or Jui"n =aIla y "n la volun)ad d" " cuc=ar y com-r"nd"r com-l")am"n)" "l m"n aF" )ran mi)ido4 E r" -on aIilidad d"l coordinador man)"n"r al gru-o conc"n)rado0 al"n)ar a lo -ar)ici-an)" a =aIlar0 aclarar conc"-)o clav" 0 -r"gun)ar y in)")i,ar -"ridicam"n)" lo -un)o im-or)an)" -ara Ju" )odo " i"n)an a)"ndido 4 TamIi6n d"I"n validar la Iu"na volun)ad d" lo -ar)ici-an)" -ara com-ar)ir u -r"ocu-acion" 0 )"mor" 0 n"c" idad" 0 valor" o ":-"ri"ncia Ju" )al v", no =ayan ido ":-r" ada an)" d" " )" niv"l4 5 m"nudo " )a -r"ocu-acion" on -rofunda y -"r onal" y0 -or lo )an)o0 =ay Ju" con )ruir una clima d" "m-a)%a y "n iIilidad4 (1ercicio: In!orme del rob:875 5n)" d" di cu)ir la )6cnica d" " cuc=a ac)iva0 " A)il d"mo )rar como funciona la conv"r acin: cuando uno no " cuc=a ac)ivam"n)"0 "l r" ul)ado -u"d" "r Ia )an)" nocivo4 En " )" "F"rcicio " "lig"n )r" volun)ario y " l" -id" Ju" algan d" la ala y " -"r"n4 $u"go d" u alida0 )odo r"ciI"n la co-ia d"l inform" d" un roIo4 S" l" -id" a uno d" lo volun)ario Ju" r"gr" " y " cuc=" "l inform"0 "l cual d"I" "r l"%do "n un )ono d" urg"ncia0 -"ro Ju" -"rmi)a com-r"nd"r )odo lo Ju" " dic"4 $u"go " llama a un "gundo volun)ario y " l" -id" al -rim"ro Ju" l" r"-i)a "l inform" Ju" oyM lu"go " llama al )"rc"r volun)ario y " l" -id" al "gundo Ju" r"-i)a "l inform" al C-olic%aD Ju" " )< inv" )igando "l ca o4 Todo lo Socio d"I"n )omar no)a -ara lu"go com"n)ar d" Ju6 man"ra la comunicacin -u"d" ufrir al)"racion" o
73

E )" vid"o d"I" olici)ar " al au)or4

42
75

.NICE90 (ducation !or Con!lict &esolution: A $raining !or $rainers -anual GN"? Qor!: Educa)ion for 1"v"lo-m"n)0 1882H0 -4 314

30

inclu o "rror" i uno no -r" )a muc=a a)"ncin a lo Ju" " dic"4 (ay Ju" d" )acar Ju" no =ay Ju" =ac"r Ju" lo volun)ario i"n)an Ju" on malo comunicador" 0 ino m< Ii"n Ju" ayudaron a d" cifrar lo fac)or" Ju" =ac"n Ju" " cuc=ar "f"c)ivam"n)" "a un ac)o dif%cil -ara cualJui"ra4 %iscusin de los Principios de la 6escucha activa7 $o Socio d"I"n di cu)ir a=ora la " cuc=a ac)iva Ju" involucr33:77 Prestar atencin 14 &irar a la -"r ona Ju" =aIla4 24 /r" )ar a)"ncin al l"nguaF" cor-oral d" la -"r ona Ju" =aIla: Ocorr" -ond" con lo Ju" dic"P 34 E cuc=ar "n un lugar liIr" d" di )raccion" 0 -ara conc"n)rar " "n lo Ju" l" dic"n4 34 No =ac"r nada mi"n)ra " )< " cuc=ando4 0btener in!ormacin 14 .)ili,ar C" )%mulo D )al" como: CO/u"d" d"cir algo m< oIr" " )oPD0 COEn "rioPD0 COE ci"r)o " oPD 24 . ar un )ono d" vo, Ju" ":-r" " in)"r6 4 34 (ac"r -r"gun)a aIi"r)a -ara oI)"n"r m< informacin4 34 No aIrumar a la -"r ona Ju" =aIla con d"ma iada -r"gun)a 4 1ar al Ju" =aIla la o-or)unidad d" d"cir lo Ju" n"c" i)a d"cir4 54 Evi)ar dar con "Fo o d" criIir un mom"n)o "n "l Ju" algo imilar l" =a ocurrido a u )"d4 &e!le)ionar sobre la in!ormacin 14 /arafra "ar0 oca ionalm"n)"0 la id"a -rinci-al" d"l Ju" =aIla0 i r" ul)a a-ro-iado4 24 @"fl":ionar0 oca ionalm"n)"0 oIr" lo "n)imi"n)o d" la -"r ona Ju" =aIla0 i r" ul)a a-ro-iado4 34 5 "gurar " d" Ju" u com-r"n in " ac"r)ada con fra " como: C&" -ar"c" Ju" lo Ju" u )"d Jui"r" d"cir " 444 E ci"r)oPDM CO. )"d dic" Ju" i"n)"444PDM CE d"cir Ju" u )"d -i"n a Ju"444 OE )oy "n)"ndi"ndo corr"c)am"n)"PD /ara -rac)icar la " cuc=a ac)iva " -u"d"n con id"rar )r" modalidad" dif"r"n)" 4 S" -u"d" con ul)ar con lo Socio cu<l d" lo )r" "F"rcicio -r"fi"r"n u)ili,ar4 Si no =ay ufici"n)" )i"m-o -ara ilu )rar y -rac)icar la )r" modalidad" "n ronda con "cu)iva 0 " -u"d" dividir a lo Socio "n -ar" o "n gru-o d" )r" y Ju" cada uno ":-lor" uno d" lo dif"r"n)" )i-o d" " cuc=a ac)iva y lu"go com-ar)an la ":-"ri"ncia4 (1ercicio 3 1ividir " "n gru-o d" )r" -"r ona 4 Cada -"r ona =aIlar< -or )urno igui"ndo "l ord"n d"l c%rculo4 &i"n)ra la -rim"ra -"r ona =aIla0 la "gunda " cuc=a y lu"go r"-i)" lo Ju" =a " cuc=ado al Ju" =aIl0 "vi)ando =ac"r cr%)ica o "mi)ir Fuicio camIiando "l u o d" ci"r)o )6rmino 4 El )"rc"r mi"mIro ac)Aa a man"ra d" in )ruc)or Scomo una u"r)" d" "n)r"nador d"-or)ivoS0 -r" )ando muc=a a)"ncin a la "#al" v"rIal" y no v"rIal" 0 y d" " )" modo ayuda al =aIlan)" y al oy"n)" a " cuc=ar ac)ivam"n)"4 E )o -u"d" r"-")ir " )r" v"c" 0y a % cada -"r ona )i"n" la o-or)unidad d" "F"rci)ar lo )r" rol" 0 y d" "n)ir lo I"n"ficio Ju" -u"d" ofr"c"r la " cuc=a ac)iva4 $u"go0 )odo lo -ar)ici-an)" " r"An"n "n un gran c%rculo y un mi"mIro d" cada gru-o informa oIr" lo =alla,go m< im-or)an)" 4 (1ercicio 8 $o "Jui-o " i"n)an c"rca "l uno d"l o)ro0 formando un "mi-c%rculo "n "l Ju" lo -ar)ici-an)" Ju"d"n "nfr"n)ado fr"n)" a fr"n)"4 $o Socio d" un "Jui-o " cuc=an lo Ju" lo o)ro dic"n ac"rca d" u ":-"ri"ncia y mo)ivacion" "n "l conflic)o0 lu"go Jui"n" =an " cuc=ado in)")i,an lo Ju" =a ido
43 77 .NICE90 18820 -4 584

31

":-r" ado u)ili,ando m"no -alaIra Ju" lo =aIlan)" original" 4 $u"go " invi"r)"n lo rol" 4 /arafra "ar "l di cur o d"l o)ro -u"d" ayudar a organi,ar la id"a d"l -r" "n)ador original y aclarar alguno conc"-)o Ju" -u"dan =aI"r ido ":-r" ado -oIr"m"n)"4 1uran)" " )a fa " la vo, d" lo Socio )i"nd" a "r IaFa0 -u" )o Ju" "l modo " m< in)ro -"c)ivo4 1ado Ju" lo -ar)ici-an)" )i"nd"n a =aIlar uav"m"n)" ac"rca d" u -r"ocu-acion" 0 "l "mi-c%rculo d"I" "r lo m< c"rcano -o iIl"4 Cada conv"r acin d"I" durar lo cinco minu)o 4 5lguno )-ico : un -roIl"ma laIoral Ju" fu" r" u"l)o aunJu" no n"c" ariam"n)" d" man"ra ":i)o a0 una ":-"ri"ncia -"r onal -a ada "n r"lacin al conflic)o mi mo0 una oca in "n la cual "l =aIlan)" fu" m"diador "n un conflic)o0 "n)r" o)ro 472 (1ercicio 9 El oIF")ivo " Ju" lo mi"mIro d"l gru-o -rac)iJu"n d" )r",a d" con "F"ro y fra " r"fl":iva -ara incr"m"n)ar la com-r"n in4 El Socio " al"n)ado a ":-r" ar "n)imi"n)o Ju" dudar%a d"clarar "n vo, al)a4 $o -ar)ici-an)" d" un "Jui-o =aIlan d" u ":-"ri"ncia y mo)ivacion" "n "l conflic)o -r" "n)"0 mi"n)ra "l o)ro gru-o lo ali"n)a0 u)ili,ando fra " )al" como Cd%gam" m< D0 Ccom-r"ndo0 -"ro OJu6 Jui"r" d"cir con \=umillacin[PD0 CTodo )"n"mo )"mor" 0 -"ro OJu6 carac)"ri,a al uyoPD4 1" " )a man"ra0 la -ar)" Ju" " cuc=a ac)Aa como )"ra-"u)a4 (a ido gra)ifican)" v"r la can)idad d" informacin Ju" =an -odido oI)"n"r lo Socio cuando -r"gun)an d" una man"ra "rvicial " in)"r" ada4 Aplicacin de la escucha re!le)iva .na v", Ju" la r"gla d" la fa " r"fl":iva " )<n clara 0 y " =an ":-lorado y com-r"ndido u -rinci-io 0 -u"d" "r a-licada al conflic)o u)ili,ando al m"no una d" la modalidad" d" la " cuc=a ac)iva4 E r"com"ndaIl" d"dicar al m"no do =ora -ara " )" -roc" o0 d" man"ra Ju" cada gru-o )"nga -or lo m"no una =ora Go m< d" "r -o iIl"H -ara =aIlar y "r " cuc=ado4 (valuacin de lo .ue han aprendido E )" " un d%a ":)r"madam"n)" im-or)an)" -u" -rov"" la Ia " -ara una com-r"n in m< acaIada d" la <r"a -o)"ncial" -ara =allar una Ia " comAn0 y d"I" "r "valuado4 S" l" -u"d" -r"gun)ar a lo Socio i ac)uar%an d"l mi mo modo i )uvi"ran Ju" volv"r a -a ar nu"vam"n)" -or " )" niv"l nu"vam"n)"4 1" " )a man"ra " -u"d" d")"rminar u -"rc"-cin d" la r"l"vancia y valid", d" lo "F"rcicio " -"c%fico 0 al igual Ju" u "valuacin d" =a )a Ju6 -un)o conoc"r la ra,on" d" la -o icion" d" lo o)ro Socio -u"d" ayudarl" a avan,ar "n "l -roc" o d" n"gociacin4 El d" cuIrimi"n)o d" la ra,on" no ":-r" ada Ju" mo)ivan a lo -ar)ici-an)" "r< valio o0 )an)o -ara Jui"n" =aIlan como -ara Jui"n" " cuc=an4 5 " )" niv"l d"I" Ju"dar claro cmo la mala in)"r-r")acion" di )or ionan "l m"n aF" d" la -ar)" " inclinan a cada lado a " -"rar lo -"or" com-or)ami"n)o y con -iracion" d"l o)ro4 5=ora lo Socio d"I"r%an " )ar m< con ci"n)" d" Ju" ci"r)o )i-o d" individuo y nacion" )i"nd"n a ":-r" ar u n"c" idad" lo indir"c)am"n)"0 )i"n"n n"c" idad" r"conociIl" univ"r alm"n)"0 y Ju" alguna n"c" idad" dif"r"n)" "r<n m< oIvia "n dif"r"n)" gru-o 4 /or "F"m-lo0 lo i ra"l%" " )<n "norm"m"n)" -r"ocu-ado -or la "guridad0 )an)o a niv"l -"r onal como nacionalM lo -al" )ino 0 "n camIio0 i"n)"n una fu"r)" n"c" idad d" "r lo du"#o d" u d" )ino y d" no vivir con)rolado -or o)ro 4 Tal v", amIa n"c" idad" -u"d"n "r a)i f"c=a 0 dado Ju" amIo " )<n Iu cando r" ul)ado dif"r"n)" -"ro "n algAn "n)ido com-l"m"n)ario 4 E " )" )"rr"no comAn0 Ia ado "n "l d" arrollo d" la com-r"n in d" la n"c" idad" com-ar)ida o com-l"m"n)aria 0 lo Ju" -"rmi)" a la -ar)" lidiar con la r" olucin d" lo -roIl"ma d"l gru-o m< Ju" con lo -roIl"ma -"r onal" 4 III5 (resentaci!n y esta<lecimiento de la a+enda para el Nivel Inte+rador "ota importante para los !acilitadores 1uran)" " )a " in y la uI igui"n)" 0 lo -ar)ici-an)" d"I"r<n "n)ar " Fun)o 0 "n un "mic%rculo0 como un Anico gru-o m< Ju" como gru-o dif"r"n)" )al como lo =ici"ron "n lo niv"l" -r"vio 4
72

IIid0 -4 374

32

-otivacin y ra2ones lgicas En " )a "ccin " d"I" com"n)ar "l Niv"l In)"grador -ara -r"-ararlo -ara "l d%a igui"n)"4 S" )ra)a d" ma:imi,ar la ganancia mu)ua inv"n)ando nu"va o-cion" 0 aAn cuando no " a uma ningAn com-romi o a priori -ara ac"-)arla 0 y lu"go "ncon)rar d"nominador" comun" 4 $a -r" "n)acin d"I" -r"-arar a lo Socio -ara "l d%a igui"n)" y " )aIl"c"r la ag"nda -ara la di cu in4 5lguno "F"rcicio -u"d"n ilu )rar la im-or)ancia d" " )a " )ra)"gia y v"r la co a d" d" la -"r -"c)iva d" lo o)ro 4 5n e1ercicio para ilustrar el pensamiento 6Suma*cero7 GN"ro SumH y 6 ana*gana7 GLin-LinH En " )" -un)o =ay Ju" mo )rar la dif"r"ncia "n)r" "l modo d" -"n ar CSuma-c"roD G 2ero*sumH y la " )ra)"gia Cgana-ganaD G#in*#inH4 S" d"I" "l"gir una can)idad d" Socio -ara "l igui"n)" Fu"go4 &i"n)ra m< Socio " involucr"n0 m"For4 $o -ar)ici-an)" d"I"n Fun)ar " "n gru-o d" do -ara una " in d" -ul "ada 0 =ay Ju" " )aIl"c"r do -"Ju"#o -r"mio "n din"ro -ara lo do Ju" gan"n m< v"c" "n un minu)o4 &i"n)ra muc=o d" lo -ar)ici-an)" luc=an -or =ac"r Ju" la mano d" u adv"r ario )oJu" la Ia " dond" " )<n a-oyado 0 un "Jui-o Ju" =a ado-)ado la " )ra)"gia C #in*#inD -u"d" ll"gar al acu"rdo d" dividir lo do -r"mio "n -ar)" igual" y lu"go d"Far Ju" uno =aga Ju" "l o)ro )oJu" la m" a con la mano )an)a v"c" como "a -o iIl"4 &i"n)ra lo d"m< luc=an0 "llo -u"d"n acumular vic)oria 4 Si a nadi" "n la ala " l" ocurr" " )a " )ra)"gia0 lo facili)ador" -u"d"n d"mo )rar " )a al)"rna)iva al -"n ami"n)o adv"r arial4 $a id"a " conducir a lo Socio a un =umor coo-"ra)ivo y di -u" )o a la ":-"rim"n)acin4 (1ercicio: Perspectivas .na man"ra im-l" d" ilu )rar la im-or)ancia d" la -"r -"c)iva " -"dirl" a lo Socio Ju" mir"n y " conc"n)r"n "n una -ar)" d" la ala "n -ar)icular0 "n la cual =aya dif"r"n)" oIF")o 0 "n una vi )a d" d" la v"n)ana o "n un cuadro4 $u"go " l" -id" a lo -ar)ici-an)" Ju" d" criIan lo Ju" v"n>-"rciI"n>oI "rvan d" d" u -un)o d" vi )a4 $a id"a " concluir mo )rando Ju" la a-"r)ura a mAl)i-l" -un)o d" vi )a Irinda una d" cri-cin m< rica4 CualJui"ra "a "l "F"rcicio Ju" " u)ilic"0 d"I" ll"var -oco )i"m-o -ara mo )rar r<-idam"n)" una nu"va man"ra d" -"rciIir "l mi mo cuadro4 E )a ")a-a " in)"r" an)" -ara Ju" " d"n cu"n)a cmo0 "n un gru-o d" do o m< 0 =ay muc=a man"ra d" com-r"nd"r la mi ma co a 4 E )o "F"rcicio "F"m-lifican "l valor d" "r cr"a)ivo "n la r" olucin d" -roIl"ma 4 5na discusin sobre la bs.ueda de ideas GIrain )ormingH (ay Ju" dar una d"finicin G" un -roc"dimi"n)o -ara g"n"rar id"a Ju" involucra u -"nd"r "l Fuicio y -o )"rgar la "valuacinH y una d" cri-cin g"n"ral d"l orig"n d" la IA Ju"da d" id"a )al como " la -rac)ica "n la ac)ualidad GB Iorn"0 183*H4 $a IA Ju"da d" id"a " una -ar)" in)"gral d"l C-roc" o cr"a)ivo d" la r" olucin d" -roIl"ma D d" B Iorn"0 y " un -a o "n "l ciclo Ju" incluy" =allar ="c=o 0 -roIl"ma 0 id"a y olucion" 0 a % como ac"-)ar " o =alla,go 4 +u car id"a " -ar)" d" un -roc" o d" -"n ami"n)o Ju" )ra)a d" unificar "l -"n ami"n)o m< lin"al d"l ="mi f"rio i,Jui"rdo d"l c"r"Iro con "l -"n ami"n)o m< =ol% )ico d"l ="mi f"rio d"r"c=o4 (ac"rlo r"Jui"r" "l u o d" )6cnica lgica y "cu"ncial" 0 -"ro )amIi6n o)ra m< al"a)oria y liIr" 4 5lguno d" lo m6)odo Ju" =an funcionado Ii"n -ara Sand"r y Kaufman on "l -"n ami"n)o la)"ral0 "l C backcastingD0 " criIir "n dif"r"n)" color" 0 la " cuc=a circular0 "l ma-"o d" la m"n)"0 y "l in)"rcamIio d" li )a 4 E "vid"n)" Ju" la can)idad d" g"n"rador" d" cr"a)ividad " )an am-lia como la ca-acidad d" lo facili)ador" -ara inv"n)arlo 4 E una Iu"na id"a =aIlar ac"rca d" " )a man"ra d" d" arrollar nu"va id"a y oIr" "l -"n ami"n)o como un i )"ma d" informacin au)o-organi,ado4 El -"n ami"n)o la)"ral0 -or "F"m-lo0 -u"d" "r con)ra )ado con "l -"n ami"n)o F"r<rJuico o lin"al GlgicoH0 Ju" -u"d" ll"var a -"r -"c)iva " )r"c=a 0 a una Cvi in "n )An"lD0 r" )ringida -or -r"conc"-)o no ":aminado ac"rca d" lo Ju" " -o iIl" o r"l"van)"4 El -"n ami"n)o la)"ral l" -"rmi)" a la -"r ona Iu car =ori,on)alm"n)" analog%a "n)r" i)uacion" Ju" -ar"c"n muy dif"r"n)" 0 -"ro Ju" com-ar)"n alguna carac)"r% )ica con "l conflic)o Ju" " di cu)" "n "l )all"r4 /or "F"m-lo0 "n "l ca o d" lo ocio cauca iano 0 cuando " n"goci Ju" Nagorno>KaraIaF0 5I!a,ia y B ")ia d"l Sur " ca-aran al con)rol d" 5,"rIaiy<n y T"orgia r" -"c)ivam"n)"0 " -udi"ron ":-lorar 33

la)"ralm"n)" do -ar<m")ro : la na)ural",a " =i )oria d" lo micro-" )ado 0 y lo m"For" "F"m-lo d" r"gion" Ju" di fru)an lo a)riIu)o d" la au)onom%a337* B)ra o-cin " "l backcasting 0 Ju" lo -ar)ici-an)" -u"d"n r"con )ruir a -ar)ir d"l "F"rcicio -r"vio d" la Cvi in com-ar)idaD0 r"vi ando lo r" ul)ado n"ga)ivo y -o i)ivo d"l -roIl"ma "n -"r%odo d" 20 a#o 0 10 a#o y lu"go "l -r" "n)"4 B)ra ug"r"ncia incluy" Cagrandar la )or)aD an)" d" cor)arla0 o "a0 Ju" " agr"gan inc"n)ivo -ara "l acu"rdo iny"c)ando o)ro "l"m"n)o a lo Ju" ya " )<n "n di -u)a4 .n "F"m-lo d" " )" -rinci-io -u"d"n "r lo conflic)o )"rri)orial" Ju" r" ul)an "n una divi in inFu )a d"l )"rr"no4 En "l ca o d" K"ru al6n0 " -u"d" conc"Iir un <r"a munici-al muc=o m< am-lia0 CagrandandoD lo l%mi)" =a )a lo Ju" "n lo )i"m-o d"l Im-"rio B)omano " llamaIa san1ak o di )ri)o d" K"ru al6n0 y lu"go dividirlo "n un <r"a -al" )ina y o)ra i ra"l%4 B)ro in )rum"n)o d" com-"n acin no " -"c%fica G" d"cir0 Ju" no " -agar< con la Cmi ma mon"daDH funcionan conc"n)r<ndo " "n la )ran accion" y ugiri"ndo nu"va al)"rna)iva 4 E )o m6)odo incluy"n Cconv"nio d" ayuda mu)uaD G log*rollingH0 Cr"duccin d" co )o D Gcost*cuttingH y Ccon )ruccin d" -u"n)" D GbridgingH478 En "l -rim"r ca o0 cada -ar)" conc"d" "n a un)o Ju" on d" IaFa -rioridad -ara % mi mo y d" al)a -rioridad -ara "l o)ro4 En la Cr"duccin d" co )o D0 una -ar)" oI)i"n" lo Ju" Jui"r" -"ro lo co )o d"l o)ro on r"ducido o "liminado 4 En "l Al)imo ca o0 ninguna -ar)" oI)i"n" u d"manda m%nima 0 ino Ju" " di "#a una nu"va o-cin -ara a)i fac"r lo in)"r" " m< im-or)an)" Ju" uIyac"n a la d"manda 4 (1ercicio sobre Pensamiento creativo: Pensar !uera del marco $o facili)ador" d"I"n u ar "l ma)"rial d"l 5-6ndic" 3 Ju" on un in )rum"n)o muy "f"c)ivo -ara mo )rar Ju" "l -"n ami"n)o cr"a)ivo -u"d" r" olv"r -roIl"ma Ju" =aIi)ualm"n)" " con id"ran in oluIl" 4 (stablecimiento de la agenda $a ag"nda -ara la " in d" IA Ju"da d" id"a d"l d%a igui"n)" -u"d" "r " )aIl"cida d" dif"r"n)" modo 4 .na man"ra d" a-ro:imar " a la IA Ju"da d" id"a "r%a a -ar)ir d" la informacin Ju" " =aya oI)"nido d" la n"gociacion" r"ali,ada con la di-lomacia oficial0 ya "a a -ar)ir d" lo im-a " Ju" =ayan urgido o d" lo -un)o "n di cordia Ju" =an ido "vi)ado =a )a a=ora "n la n"gociacion" 0 -"ro Ju" " n"c" ario )ra)ar an)" d"l acu"rdo4 B)ra forma " r"vi ando la m"For" y -"or" i)uacion" -o iIl" conv"r ada "n la in )ancia d" la Cvi in comAnD =aci"ndo un backcasting d" d" "l fu)uro al -r" "n)" y "l"gi"ndo lo )"ma a "r di cu)ido 4 /or Al)imo0 o)ra forma " im-l"m"n)" -"dirl" a lo -ar)ici-an)" mi mo Ju" ugi"ran lo %)"m m< im-or)an)" y viaIl" 4 E acon "FaIl" d" ignar "n)r" lo Socio un -"Ju"#o comi)6 -r"-ara)orio Ju" " r"unir< con lo facili)ador" uno o do d%a an)" d" la " in d" IA Ju"da d" id"a -ara di cu)ir lo -o iIl" -un)o a con id"rar4 /or "F"m-lo0 "n un ca o "n "l Ju" " )<Iamo )raIaFando oIr" "l -roIl"ma -al" )ino-i ra"l%0 Iu c<Iamo id"a -ara con)rarr" )ar lo "f"c)o n"ga)ivo d" lo ac)o )"rrori )a y d" viol"ncia ma iva -or amIa -ar)" 0 con id"rando Ju6 " -od%a =ac"r an)" y d" -u6 d" " )o )r<gico "v"n)o Ju" -od%an af"c)ar

44
7*

.na =i )oria con)ada -or Ed?ard 1" +ono " un muy Iu"n "F"m-lo4 (aI%a una villa "n la Ju" viv%an un granF"ro muy -oIr" y u ="rmo a =iFa4 El granF"ro l" d"I%a din"ro a un f"o y r" "n)ido -r" )ami )a0 Jui"n ll"g un d%a ":igi"ndo u din"ro o la -ro-i"dad d"l granF"ro4 El granF"ro no )"n%a din"ro -ara -agar0 y " )aIa -r"-arado -ara "n)r"gar u )i"rra0 cuando "l -r" )ami )a ugiri o)ra id"a4 CT"ndr< la o-or)unidad d" con "rvar )u -ro-i"dad y d" canc"lar )u d"uda i m" -"rmi)" Ju" m" ca " con )u =iFaD0 diFo4 C&< aAn0 d"Far6 Ju" -ru"I" )u u"r)"4 Tomar6 do guiFarro d"l camino0 uno n"gro y o)ro Ilanco0 y )u =iFa -odr< adivinar "n Ju6 mano " )< la -i"dr"cilla Ilanca4 Si adivina0 " liIr" d" =ac"r lo Ju" Jui"ra y la -ro-i"dad "r< )uya in ninguna -r"ndaD4 El granF"ro " in)i mal0 -"ro u =iFa l" diFo Ju" "lla " )aIa di -u" )a a =ac"r u -ar)"0 dado Ju" no )"n%an o)ra al)"rna)iva4 Sin "mIargo0 -ara u con )"rnacin0 "lla " dio cu"n)a Ju" "l -r" )ami )a =aI%a "l"gido do -i"dra n"gra y )"n%a una "n cada mano4 &irando a u alr"d"dor0 la =iFa d"l granF"ro " )aIa conv"ncida d" Ju" u i)uacin no )"n%a arr"glo4 &i"n)ra miraIa0 al)"rna)ivam"n)"0 a u -adr"0 la mano d"l -r" )ami )a y al "nd"ro0 com"n, u -roc" o d" -"n ami"n)o la)"ral4 .na vo, in)"rna "m-", a d"cirl": -or una -ar)"0 no )i"n" o-cinM -or o)ra444 1" r"-"n)"0 gol-" fu"r)" "n una d" la mano d"l -r" )ami )a0 y la -i"dra n"gra cay al u"lo4 C&il -"rdon" 0 "#orD0 diFo "lla4 C/"ro a=ora0 "liFo la o)ra mano y i la -i"dra Ju" )i"n" "n "lla " n"gra0 lo do omo liIr" D4 78 @uIin0 K4N40 /rui))0 14T4 ' Kim0 S4(40 --4 123-1284

33

)an)o lo -rivado Gla familiaH como lo -AIlico4 El )"ma "n "l niv"l in)"grador d"I" "r -r" "n)ado a )odo lo Socio duran)" " )a "ccin0 -ara Ju" -u"dan -"n ar oIr" "l mi mo an)" d" Ju" com"n,ar "l niv"l in)"grador -ro-iam"n)" dic=o4 "ota para los !acilitadores .na r"fl":in final -ara " )" d%a: con fr"cu"ncia " oIvio Ju" "n la r" olucin d" -roIl"ma in)"rnacional" Jui"n" " )<n "ncargado d" "ncon)rar olucion" " )<n d"ma iado "nrai,ado "n la =i )oria y "n lo acon)"cimi"n)o ac)ual" -ara -"n ar "n "l fu)uro4 OEn Ju6 " dif"r"ncia " )" )all"rP Cada gru-o d" Socio )i"n" una vi in dif"r"n)" d" la =i )oria0 -"ro la ":)ra-olacin =acia "l fu)uro "guram"n)" incluir< alguna -"r -"c)iva comun" 0 )al" como la di cu)ida "n "l niv"l r"fl":ivo4 Cuando " d"Fa liIr" a la imaginacin0 " or-r"nd"n)" la imili)ud Ju" "m"rg" "n)r" la comunidad" con r" -"c)o a cmo d"I" "r "l fu)uro y0 con un -oco d" u"r)"0 "l d%a =aIr< Irindado " )a -o iIilidad4 D)a 7 A5R5I5 Nivel Inte+rador I5 (rimera =ase EDsFueda de ideas El d%a -u"d" com"n,ar con lo -ar)ici-an)" "n)ado "n un "mi-c%rculo0 mirando C"l -roIl"maD Ju" -u"d" " )ar d"lin"ado "n un ro)afolio o una -i,arra4 .na v", Ju" "l -roIl"ma =a ido claram"n)" d"finido0 r"-a an Ir"v"m"n)" la carac)"r% )ica d" la )6cnica d" IA Ju"da d" id"a y " =ac" un li )ado d" la r"gla d"l "F"rcicio4 $a mi ma on: 1H al"n)ar )oda la id"a 0 2H ano)arla -ara lu"go ":-on"rla 0 3H no cri)icar0 3H no "mi)ir Fuicio 0 ni oralm"n)" ni -or m"dio d"l l"nguaF" cor-oralM 5H agr"gar m< id"a 0 7H no conc"n)rar " "n la dif"r"ncia u )ancial" 0 2H )odo " confid"ncial0 *H " ac"-)aIl" agr"gar Cno)a al -i"D0 8H comIinar -ro-o icion" r"lacionada "n)r" % o ":-andir -ro-o icion" con m"Fora 0 10H d" -"r onali,ar "l -roIl"ma in r"gi )rar "l nomIr" d"l -ro-on"n)"0 11H al"n)ar id"a audac" y liIr" GCEl ci"lo " "l l%mi)"D0 C-"n ar a lo grand"D0 C in l%mi)" -r" u-u" )arioDH0 y 12H )ra)ar d" man)"n"r "l fluFo d"l )i"m-o cuan)o "a -o iIl" -"ro in -r"ocu-ar " i =ay Ju" -a ar a una nu"va l%n"a d" id"a 4 (ay Ju" r"cordarl" a lo -ar)ici-an)" Ju" d"I"n u ar )6cnica cr"a)iva GC-"n ami"n)o la)"ralD0 Cagrandar la )or)aD0 Cd" agr"garD0 CbackcastingD0 ")c4H4 "ota para el coordinador /ara muc=o d" lo -ar)ici-an)" -u"d" r" ul)ar muy dif%cil aI )"n"r " d" =ac"r com"n)ario 0 ya "a -o i)ivo o n"ga)ivo 0 oIr" la id"a d" lo d"m< 4 /or " )a ra,n0 " d" vi)al im-or)ancia Ju" "l coordinador )"nga la d" )r",a n"c" aria -ara man)"n"r la l%n"a d" la ac)ividad y Ju" no -"rmi)a ningAn )i-o d" com"n)ario y " aI )"nga 6l mi mo d" =ac"rlo 4 En )odo ca o0 =ay Ju" a "gurarl" a lo -ar)ici-an)" Ju" lu"go =aIr< una o-or)unidad -ara =ac"rlo4 Si "l coordinador )i"n" la "n acin d" Ju" lo Socio no )i"n"n "l " )ado d" <nimo n"c" ario -ara la IA Ju"da d" id"a 0 " l" d"I" r"cordar Ju" " )" "F"rcicio " )< di "#ado -ara g"n"rar i)uacion" C?in?inDM d" " )" modo ninguna d" la do -ar)" "n)ir< Ju" =a -"rdido algo fr"n)" a la o)ra4 20 TamIi6n =ay Ju" r"cordarl" a lo Socio Ju" la id"a no conv"ncional" -u"d"n g"n"rar olucion" -or m"dio d"l in)"rcamIio d" id"a 4

20

(ay una f<Iula c=ina Ju" ilu )ra -"rf"c)am"n)" la dif"r"ncia "n)r" la i)uacion" d" C uma-c"roD y CganaganaD0 y -u"d" "r a-ro-iado com-ar)irla con lo Socio 4 5 un =omIr" d" la C=ina " l" conc"di "l d" "o d" v"r la dif"r"ncia "n)r" "l ci"lo y "l infi"rno an)" d" morir4 Cuando vi i) "l infi"rno0 vio m" a cuIi"r)a d" manFar" d" )odo )i-o0 -"ro )oda la g"n)" " )aIa =amIri"n)a y "noFada4 5unJu" =aI%a comida0 " )aIan oIligado a "n)ar " a un m")ro d" la m" a y a u)ili,ar -ali)o d" un m")ro d" largo Ju" =ac%an im-o iIl" la )ar"a d" ll"var " la comida a la Ioca4 Cuando "l =omIr" fu" la ci"lo0 " or-r"ndi muc=o -orJu" la i)uacin "ra la mi ma0 alvo Ju" la g"n)" all% "ra f"li,4 OCu<l " la dif"r"nciaP En "l infi"rno la g"n)" in)"n)aIa alim"n)ar a % mi ma y "n "l ci"lo " alim"n)aIan uno a o)ro 4

35

(1ercicio de bs.ueda de ideas $a IA Ju"da d" id"a dura "n)r" 30 y 70 minu)o 0 d"-"ndi"ndo d"l nAm"ro d" Socio y "l niv"l d" conocimi"n)o -r"vio Ju" )"ngan oIr" "l )"ma4 (ay Ju" ":-r" ar la id"a d" modo Ir"v" S in Fu )ificarla S y ocu-ar un minu)o -or id"a4 1o -ar)ici-an)" o facili)ador" d"I"n " criIir la id"a a m"dida Ju" lo -ro-on"n)" lo llam"n0 al)"rnadam"n)"0 -ara Ju" la " cri)ura d" la id"a no in)"rrum-a "l fluir d" la mi ma 4 Si -ar"c" Ju" "l gru-o " " )< Ju"dando in id"a y lo facili)ador" Jui"r"n al"n)arlo 0 " l" -u"d" indicar cuan)o minu)o fal)an -ara )"rminar la " in0 a % -odr<n =ac"r un Al)imo " fu"r,o4 $a can)idad no " garan)%a d" calidad0 -"ro una gran co "c=a d" id"a -u"d" Irindar m< ug"r"ncia cr"a)iva y -od"ro a 4 .na v", )"rminado "l "F"rcicio0 -"ro an)" d" =ac"r un cor)"0 )odo lo -ar)ici-an)" d"I"n marcar "n lo car)"l" o la -i,arra la id"a Ju" con id"ran valio a y A)il" G-or "F"m-lo0 ]] -ara una ":c"l"n)" id"aM ] -ara una Iu"na id"a4H E )o "rvir< -ara indicarl" a lo gru-o m< -"Ju"#o cu<l" on la -rioridad" d"l gru-o m< grand"0 y "n cual" conc"n)rar " m< 4 21 .n largo r"cr"o "n)r" " )a fa " y la igui"n)" "r< I"n"ficio o -ara Ju" lo Socio " r"cu-"r"n d"l " fu"r,o in)"n ivo d" la IA Ju"da d" id"a 0 y -ara -r"-arar " a "nfr"n)ar un conFun)o dif"r"n)" d" d" )r",a d" -"n ami"n)o4 II5 Se+unda =ase Clasi"icaci!n y evaluaci!n -otivacin y ra2ones lgicas En " )a "ccin " l" -"dir< a lo Socio Ju" organic"n la id"a "n funcin d" u -rioridad" y Ju" la vu"lvan a r"dac)ar0 -ara =ac"r Ju" "l l"nguaF" "a m< acc" iIl" a la -"r ona Ju" no -ar)ici-an d"l Tall"r y -ara "vi)ar )odo l"nguaF" Ju" -u"da "r -o)"ncialm"n)" of"n ivo4 $a id"a d"I"n "r dividida -or uI-)"ma )al" como lo "conmico0 lo ocial0 lo cul)ural0 lo -ol%)ico0 la "guridad0 la -r"ocu-acion" =umani)aria 4 .na v", Ju" la olucion" =an ido dividida "n muc=a cana )a 0 la -r"mi a original d" uma c"ro GFero*sumH d" lo conflic)o 0 camIia4 $a -ar)" con"c)ar<n dif"r"n)" valor" a la ganancia Gy a la -6rdida H "n cada una d" la cana )a 0 " inclu o i =uIi"ra una cana )a Ju" -ar"c" con)"n"r )oda la cu" )ion" m< vi)al" "n ri" go4 El in)roducir muc=o gru-o G"n oca ion" m< d" di",H advi"r)" a amIo gru-o d" la -6rdida y la ganancia -o)"ncial" con la Ju" -u"d"n " )ar di -u" )o a "r fl":iIl" 0 y no la cu" )ion" =i )ricam"n)" m< dif%cil" y m< im-or)an)" d" r" olv"r4 En o)ra -alaIra 0 -u"d" "r ra,onaIl" d"Far -ara "l final "l <r"a d" -roIl"ma m< dif%cil" G-or "F"m-lo0 "n)r" lo -al" )ino y lo i ra"l%" 0 la cu" )in d" K"ru al6n0 la uIicacin d" divi oria d" agua "n)r" lo " )ado riI"r"#o H -ara Ju" un gru-o " -"cial lo di cu)a4 .na v", acumulada olucion" cr"a)iva y a)rac)iva -ara la cu" )ion" m< -"Ju"#a 0 aum"n)a la mo)ivacin -ara "nfr"n)ar " m< "fica,m"n)" con lo -roIl"ma c"n)ral" 4 (1ercicio de clasi!icacin y evaluacin 1uran)" "l r"cr"o0 lo facili)ador" 0 Fun)o con alguno Socio d"I"n "-arar la ug"r"ncia "n ca)"gor%a "gAn la <r"a m< -roIl"m<)ica d"n)ro d"l conflic)o0 "gAn la =aIilidad" -rof" ional" d" lo -ar)ici-an)" o igui"ndo algAn o)ro cri)"rio ":-l%ci)o4 Cuando lo Socio r"gr" an d"l d" can o0 d"I"n r"unir " "n -"Ju"#o gru-o d" 2 a 3 -"r ona 0 com-u" )o -or Socio d" amIa -ar)" 4 Si lo facili)ador" =an ll"gado a conoc"r algo d" la -"r onalidad d" lo Socio 0 -u"d"n comIinar la nacionalidad y>o la ")nia

21

.n col"ga -"ruano ugiri o)ro m6)odo -ara "l ca o d" Ju" una "gunda " in d" IA Ju"da d" id"a "a n"c" aria4 E )" con i )" "n "n)r"garl" a cada -ar)ici-an)" cinco )arF")a y -"dirl" Ju" " criIa con l")ra grand" Gy con marcador" d" colorH una id"a "n cada )arF")a4 1" -u6 d" uno di", minu)o d" cr"acin d" id"a -or "-arado0 lo -ar)ici-an)" l""n "n vo, al)a una id"a -or v", y la colocan "n la -ar"d formando di )in)o gru-o 4 No =ay n"c" idad0 )odav%a0 d" -on"rl" nomIr" a lo gru-o 4 Slo m< )ard"0 cuando lo -ar)ici-an)" " r"Anan "n -"Ju"#o gru-o d" )raIaFo0 " dividir<n " )a li )a "gAn cri)"rio claro 4 E )" "gundo m6)odo )i"n" la v"n)aFa d" Ju" -"rmi)" armar m"For la id"a M "l -rim"ro -ro-orciona un " )%mulo m< cr"a)ivo a )rav6 d"l "n)u ia mo col"c)ivo d" g"n"rar id"a Fun)o 44

37

con ra go d" la -"r onalidad al conformar lo gru-o 4 22 TamIi6n " l" -u"d" -"dir a lo Socio Ju" " unan al gru-o "n "l cual -u"dan con)riIuir m"For d" acu"rdo con u conocimi"n)o 4 S"n)ir Ju" " )<n ac)uando "gAn una ca-acidad Ju" no " Ia a "n u id"n)idad nacional0 6)nica o d" gru-o0 -u"d" -"rmi)irl" Ir"gar con "l conflic)o Ia <ndo " "n la com-l"m"n)acin con lo o)ro Socio 4 No =ay inconv"ni"n)" i una mi ma id"a " di cu)" "n vario gru-o 0 d" modo Ju" cada ocio -u"da ":-lorar u -ro-ia <r"a d" in)"r6 4 5lguno d" lo oI "rvador" ":)"rno Ju" " )6n a i )i"ndo al )all"r -u"d"n " )ar in)"r" ado "n -ar)ici-ar y con)riIuir con u -ro-ia id"a 4 Normalm"n)"0 la -ar)" d"l conflic)o no lo i"n)"n como una im-o icin y0 -or lo g"n"ral0 r"ciI"n muy Ii"n a lo oI "rvador" 4 S" d"I" al"n)ar " )a -ar)ici-acin0 dado Ju" -oca -"r ona con dif"r"n)" -"r -"c)iva -u"d"n ayudar a difuminar cualJui"r -olari,acin aAn ":i )"n)"0 y facili)ar la IA Ju"da d" un )"rr"no comAn4 En)onc" 0 " l" -id" a lo -ar)ici-an)" Ju" di cu)an la id"a a ignada a u gru-o y0 )omando "n cu"n)a la marca G]] y ]H Ju" fu"ron colocada "n lo car)"l" 0 " l" -id" Ju" la cla ifiJu"n "gAn una " cala d" cinco -un)o Gcinco -ara la m< im-or)an)"0 uno -ara la m"no im-or)an)"H4 El )o)al d" lo valor" a ignado a cada id"a d"I" "r colocado "n "l ro)afolio -ara Ju" )odo lo v"an4 $u"go d" una o do =ora 0 con un C "cr")arioD )omando no)a d" lo r" ul)ado 0 " =ac" una li )a d" la id"a r"-"laIorada Gu ualm"n)" "n)r" 10 y 15 -or gru-oH ord"nada "gAn "l valor a ignado4 $a id"a -r"f"rida "r<n )omada -or )odo "l gru-o4 III5 Tercera =ase La <DsFueda de un terreno comDn -otivacin y ra2ones lgicas S" d"I" aclarar Ju" no " logra con "n o a )rav6 d"l vo)o o "vi)ando oIF"cion" 4 Cada mi"mIro d"l "Jui-o d"I" =ac"r "valuar u con id"racion" an)" "l gru-o4 Slo cuando "l mi"mIro " )< cmodo aIandonando un -un)o0 "l gru-o -u"d" d"Far d" di cu)irlo4 En "l =alla,go d" un con "n o v"rdad"ro0 la g"n)" " " cuc=a mu)uam"n)" "n forma ac)iva y "ncu"n)ra forma d" a)i fac"r la im-or)an)" inJui")ud" d" )odo "l mundo4 El con "n o )oma m< )i"m-o Ju" la volun)ad d" la mayor%a0 -"ro la a-roIacin con igui"n)" " cr%)ica -ara Ju" la g"n)" no aIo)"" "l -roy"c)o m< )ard"4 Si la g"n)" " i"n)" ":c" ivam"n)" -r" ionada0 l" co )ar< m< )raIaFo im-l"m"n)ar "l -lan4 (1ercicio de Consenso $o -"Ju"#o gru-o " r"An"n "n una -l"naria0 fiFando u cuadro "n la -ar"d" d" la ala4 $o facili)ador" d"I"n -r" "n)ar Ju6 " d"I" =ac"r "n la IA Ju"da d"l con "n o4 1" -u6 d" la -r" "n)acin d" cada -"Ju"#o gru-o0 " l" d"I" -r"gun)ar a lo Socio i =ay con "n o al r" -"c)o Gno " una Iu"na id"a -r"gun)ar i =ay o-o i)or" H4 Si =uIi"ra oIF"cion" mayor" 0 un r"la)or0 o)ro mi"mIro d"l mi mo gru-o o "l gru-o "n u )o)alidad -odr<n aclarar "l -un)o "n cu" )in4 Si"m-r" =ay " -acio -ara agr"gar0 acar o camIiar la r"daccin original d" una id"a4 $o di id"n)" "n)ir<n ci"r)a -r" in d" u -ar" -ara a-roIar una id"a aAn cuando no " )6n )o)alm"n)" d" acu"rdo4 5unJu" no " d"I" oIligar a nadi" a "guir a la mayor%a Sy la r"gla d"l con "n o l" dan a cada Socio "l -od"r d"l v")oS no " con)ra-roduc"n)" Ju" un Socio aIandon" u oIF"cin "n vir)ud d" lo Ju" lo d"m< mi"mIro d"l gru-o con id"r"n -o iIl"4 En alguno ca o 0 un -ar)ici-an)" Ju" " )< d" acu"rdo con aIandonar u oIF"cion" " convi"r)" "n la r"ina o "l r"y d"l d%a0 y -u"d" "n)ir " muy Ii"n -or =aI"r c"dido "n v", d" -"r i )ir "n la in)ran ig"ncia4 /or o)ra -ar)"0 i algui"n -"r i )" "n u oIF"cion" y no " -o iIl" "ncon)rar ningAn arr"glo0 " d"I" aIandonar la id"a y con)inuar con "l -roc" o in =ac"r Ju" nadi" " i"n)a ":cluido o ai lado423
22

Eva in Gcuando la r"lacin y "l logro d" lo oIF")ivo no on m< im-or)an)" Ju" la confron)acinHM Com-")i)ivo Gcuando la r"lacin no " im-or)an)"0 -"ro % lo " alcan,ar "l oIF")ivoHM Conc" ivo Gcuando )an)o la r"lacin como lo oIF")ivo on mod"radam"n)" im-or)an)" HM 5da-)aIl" Gcuando la r"lacin y "l oIF")ivo on igualm"n)" im-or)an)" H4 S" -u"d" con ul)ar un i )"ma d" carac)"ri,acion" Ju" l" -"rmi)a a lo -ar)ici-an)" cla ificar u -"r onalidad" "n alguna d" la ca)"gor%a m"ncionada 0 "n 9"d"ral &"dia)ion and Concilia)ion S"rvic"4 Skill Building -odules0 La =ing)on0 1CH0 C(o? I 5c) in Conflic) PD0 S+3C-(30 --4 1-34 23 1"I"mo dif"r"nciar lo di )in)o niv"l" d" ac"-)acin: acu"rdo inc"ro0 ac"-)aIl"0 C/u"do vivir con la d"ci inD0 CNo " )oy d" acu"rdo -"ro no voy a IloJu"arlaDM al r"c=a,o0 CNo " )oy d" acu"rdo y voy a IloJu"ar "l acu"rdoD0 in volun)ad d" alcan,ar con "n o "n ninguna d" la d"ci ion" y>o r"com"ndacion" 4

32

"ota a los !acilitadores &" =" "ncon)rado con ca o "n lo cual" " =a ll"gado al con "n o -"ro uno d%a m< )ard" uno d" lo Socio =a camIiado d" o-inin y no " )< d" acu"rdo con u id"a an)"rior" 4 En " )a circun )ancia 0 uno -u"d" o-)ar -or =aIlar con " a -"r ona y volv"r a r"dac)ar "l -r"<mIulo d" la d"claracin dici"ndo algo a % como C)odo lo mi"mIro d"l "Jui-o \5[ y una "norm" mayor%a d"l "Jui-o \+[D4 .na v", Ju" la li )a a-roIada " )< com-l")a0 " d"I" -a ar "n lim-io y di )riIuir "n)r" la -ar)" y0 i lo Socio " )<n d" acu"rdo0 a o)ra -ar)" in)"r" ada 4 El "F"rcicio concluy" con una Ir"v" "valuacin d"l Niv"l In)"rgrador y d"l 54@4I4 $o Al)imo d%a =aIr<n ido muy in)"n o y -roduc)ivo 4 $o com"n)ario on muy im-or)an)" 0 -ara Ju" lo facili)ador" y organi,ador" -u"dan a-r"nd"r Ju6 =a funcionado0 y -ara a-r"ciar "l valor d" u " fu"r,o individual" y col"c)ivo 4 D)a *8 (r.ctica de la trans"ormaci!n del con"licto en el mundo real I5 Adaptar el Taller a la cultura propia de los Socios -otivacin y ra2ones lgicas Qa =an -a ado ca i do )"rcio d"l )all"r y la "n acin " Ju" la -ar)" m< in)"n a =a )"rminado4 E -o iIl" Ju" lo -ar)ici-an)" ya " )6n -"n ando "n "l r"gr" o a ca a0 y " -roIaIl" Ju" =aya una ci"r)a )ri )",a0 ":-"c)a)iva con r" -"c)o a una nu"va -rioridad o0 "n alguno ca o 0 una nu"va carr"ra "n "l cam-o d"l man"Fo d" conflic)o 4 $o facili)ador" -u"d"n a=ora -r" "n)ar lo r" ul)ado d"l d%a an)"rior -ara com"n)arlo con lo -ar)ici-an)" 0 y di cu)ir cmo -roc"d"r con la id"a m< im-or)an)" 4 TamIi6n "n " )" mom"n)o " -u"d"n di cu)ir r"com"ndacion" concr")a -ara Jui"n" )oman d"ci ion" -ol%)ica 0 a % como ac"rca d" cmo formular " )a id"a -ara g"n"rar in)"r6 "n)r" col"ga y cmo ll"var la id"a a ac)ividad" dirigida a camIiar la o-inin -AIlica y a iniciar accion" -o-ular" 4 Si lo Socio van a -romov"r una cul)ura -ara la r" olucin d" conflic)o "n u -ro-ia oci"dad" 0 y d" "an "n)r"nar " como facili)ador" -ara )raIaFar con col"ga y o)ro "n u -ro-io m"dio0 " n"c" ario ada-)ar ci"r)a ac)ividad" y conc"-)o -ara Ju" adJui"ran un valor -ro-io y "an ac"-)ado 423

774 1ada la dificul)ad" in)r%n "ca d" la modalidad" al)am"n)" " )ruc)urada como lo TI@C0 =a =aIido ci"r)a

-olari,acin d" ac)i)ud" "n "l cam-o d"l "n)r"nami"n)o )ran cul)ural -ara la r" olucin d" conflic)o 0 "n)r" la modalidad" C-r" cri-)iva D y la Cd"duc)iva D G$"d"rac=0 1881H4 /or una -ar)"0 la modalidad Cd"duc)ivaD0 d" cor)" m< an)ro-olgico0 con id"ra Ju" la r" -u" )a r"al" al conflic)o -u"d"n "ncon)rar " "n la -ro-ia cul)ura y )radicion" d" lo Socio 0 y Ju" lo facili)ador" lo n"c" i)an ayudar a acar a la lu, )6cnica Ju" lo Socio -u"d"n =aI"r ll"vado con igo duran)" d6cada o iglo 0 aunJu" S)al v",S lo com-r"ndida im-l%ci)am"n)" o uIordinada a -r<c)ica m"no a-ro-iada Ju" fu"ron im-u" )a -or dominacin ":)ranF"ra4 E )a m")odolog%a im-lica una " )ra)"gia d" no in)"rv"ncin confinada al "n)r"nami"n)o Ccomo una o-or)unidad ori"n)ada fundam"n)alm"n)" al d" cuIrimi"n)o0 la cr"acin y olidificacin d" mod"lo Ju" "m"rg"n d" lo r"cur o -r" "n)" "n un " c"nario -ar)icular0 y Ju" r" -ond"n a la n"c" idad" d"l con)":)oD G$"d"rac=0 18850 -4 55H4 /or o)ra -ar)"0 lo m6)odo innovador" d" arrollado fundam"n)alm"n)" "n Bccid"n)" -or iclogo ocial" 0 -ol%)ico y o)ro 0 -u"d"n "r -od"ro a ="rrami"n)a -ara "l camIio "n oci"dad" dond" lo conflic)o =an ido Iru)al" y -rolongado 4 1ado Ju" la au)oridad" -u"d"n " )ar "nviando m"n aF" "ncon)rado 0 la in)"rv"ncin d" )"rc"ro -u"d" "r n"c" aria -ara -ro-orcionar un Iu"n comi"n,o0 como " =a "F"m-lificado "n lo d%a -r"vio d" " )" )all"r4 En "l " -"c)ro Ju" aIarcan " )a do modalidad" 0 )i"ndo a r"com"ndar una modalidad m< -r<c)ica0 d" mayor in)"rv"ncin0 como "l modo m< "f"c)ivo0 l"gi)im<ndom" a m% mi mo con mi -ro-io =i )orial d" Jui"n vi"n" d" una r"gin "n conflic)o4 /"ro0 "n r"alidad0 n"c" i)amo u-"rar la dico)om%a d" lo mod"lo a favor d" una modalidad Ju" a-un)" -ragm<)icam"n)" a incor-orar Clo m"For d" cada cul)uraD4 /r"ci am"n)"0 ="mo in)"grado "n lo TI@C id"a g"n"rada "n cul)ura no occid"n)al" " incor-orado lo com"n)ario d" muc=o )all"r" -ro-orcionado -or Socio d" )odo "l mundo0 -ara conv"r)irlo "n una modalidad m< gloIal4 Sug"rimo di cu)ir aIi"r)am"n)" " )" )"ma con lo -ar)ici-an)" 0 r"cord<ndol" la fu)ilidad d"l "F"rcicio r"ali,ado "n "l niv"l adv"r arial d"l )all"r0 "n "l cual lo " )ilo d" n"gociacin Cca "ro D ll"varon a una r" olucin d" conflic)o conduc)iva4 5n)" d" r"com"ndarl" Ju" -ru"I"n C"l modo an)iguoD0 ug"rimo ofr"c"rl" C"l modo nu"voD y d"Far Ju" lo Socio con id"r"n la v"n)aFa d" cada uno d" "llo 4

3*

%iscusin acerca de la trans!ormacin de la cultura y el con!licto En una modalidad m< -roduc)iva0 "l )all"r -u"d" conc"n)rar " "n r"vi ar lo -un)o fu"r)" y lo d6Iil" d" la r" olucin coo-"ra)iva d" -roIl"ma a la lu, d" la )radicion" 0 lo m"cani mo y la -r<c)ica ":i )"n)" -ara la r" olucin d" conflic)o "n u -ro-io -a% " y cul)ura 4 $o facili)ador" conducir<n la di cu in ac"rca d" cmo a-rov"c=ar m"For lo Ju" " =a a-r"ndido -ara a-licarlo "n la cul)ura d" lo Socio 4 E )" oIF")ivo d"I" "r "guido d" una man"ra i )"m<)ica0 com"n,ando con conc"-)o I< ico )al" como -a,0 conflic)o0 man"Fo y r"conciliacin4 E im-or)an)" y valio o " cuc=ar0 com"n)ar y a % )ra)ar d" -roducir nu"va id"a -ara ada-)ar "l mod"lo y d" " )" modo ayudar a lo -ar)ici-an)" a d" arrollar una -"r -"c)iva in)"gradora Ju" "r< "f"c)iva "n u comunidad" 2535 5l d" arrollar u -ro-io -lan" -ara conducir un "n)r"nami"n)o d" r" olucin d" conflic)o 0 lo -ar)ici-an)" n"c" i)ar<n ada-)arlo -ara la m"n)alidad y cul)ura d" u -ro-ia nacion" 0 incor-orando "l"m"n)o au)nomo d" )radicion" local" )an)o "n "l nomIr" como "n lo con)"nido d" lo "F"rcicio 4 El r" -")o al -a-"l d" lo mayor" "n la conv"r acion" d" -a, " un fac)or a )"n"r "n cu"n)a0 la an)igV"dad no d"I" "r d" afiada ni cu" )ionada inn"c" ariam"n)"4 5lguna r"d" ocial" muy fu"r)" =ac"n dif%cil Ju" la g"n)" " "-ar" d"l -roIl"ma y r"Jui"r"n modo al)"rna)ivo -ara =ac"rlo4 .na d" la dificul)ad" Ju" " =a oI "rvado " "l Crol"--layingD d"l niv"l adv"r arial d"l 54@4I4 En alguna cul)ura dond" la )radicin confuciana " fu"r)"0 la id"a d" "r aIi"r)o al =aIlar y com-or)ar " d" un modo agr" ivo " con)raria a u )radicin y0 a m"nudo0 lo -ar)ici-an)" no -u"d"n o no " )<n di -u" )o a "guir la r"gla d" " )" "F"rcicio4 5l ":-"rim"n)ar oIr" la ada-)acin no fu" -o iIl" av"riguar Ju" " )udian)" "cundario Fa-on" " Ju" )raIaFaIan con un conflic)o " -"c%fico no " "n)%an cmodo =aIlando d" "llo "n vo, al)a0 -"ro no )"n%an inconv"ni"n)" "n " criIir lo Ju" "n)%an4 B)ra ada-)acin incluy no com-ar)ir d"claracion" -"r onal" 0 ino -"dirl" a un mi"mIro d" cada gru-o Ju" ac)uara como Cinforman)"D o como l%d"r y ":-licara al -l"nario lo com"n)ario ":-r" ado -or lo mi"mIro d"l gru-o0 Ju" o-)aron -or -"rman"c"r annimo 427 II5 Introducir nuevas tecnolo+)as -otivacin y ra2ones lgicas El r<-ido d" arrollo d" la )"cnolog%a inform<)ica y d" lo m"dio "l"c)rnico ":ig" Ju" lo TI@C "an ada-)ado con )an)"m"n)"0 aunJu" d"n)ro d" lo l%mi)" " )aIl"cido -or la r" )riccion" )6cnica y d" -r" u-u" )o d" lo -a% " 4 Cuando " -lanifica cmo man)"n"r la comunicacin lu"go d"l )all"r y "l di<logo "n)r" lo Socio 0 ="mo d" cuIi"r)o0 -aradFicam"n)"0 Ju" "n muc=o -a% " "n v%a d" d" arrollo lo ocio )i"n"n acc" o a In)"rn")0 "n )an)o Ju" alguno m"dio d" comunicacin m< an)iguo G)"l6fono0 fa: y corr"oH no i"m-r" " )<n di -oniIl" 0 al m"no "n)r" la comunidad" "n conflic)o4 ("mo -odido " )aIl"c"r un "mIrin d" Ccomunidad vir)ualD d" Socio Ju" " " for,ar<n -or u)ili,ar )odo lo canal" di -oniIl" -or In)"rn"): corr"o "l"c)rnico0 -<gina ?"I0 vid"o-conf"r"ncia y gru-o d" c=a)"o4 En oca in d" un )all"r "n Coll"g" /ar!0 -udimo -r" "n)arl" a lo -ar)ici-an)" lo -roy"c)o d" Comunicacion" In)"rnacional" y Simulacin d" N"gociacion" o CISNE GIn)"rna)ional Communica)ion and N"go)ia)ion Simula)ion H0 un -rograma d" imulacin mundial0 mul)i-in )i)ucional0 a i )ida -or com-u)adora -ara a)"nd"r cu" )ion" d" -ar)icular inJui")ud a niv"l in)"rnacional0 r"gional o local4 $o ocio manif" )aron u "n)u ia mo al ":-"rim"n)ar lo CISNE como un in )rum"n)o adicional a lo con)ac)o -"r onal" 0 " -"cialm"n)" -orJu" o-"racion" )an cara como lo )all"r" -u"d"n ocurrir lo
25

B)ro "F"m-lo d" la n"c" idad d" )raducir conc"-)o I< ico " "l )6rmino C second track diplomacy D0 Ju" " r"fi"r" a un -od"ro o in )rum"n)o Ju" d"I" umar " a la "f"c)ividad d" la di-lomacia oficial4 Sin "mIargo0 "n "l con)":)o la)inoam"ricano0 =ay una urg"n)" n"c" idad d" aclarar Ju" " )a -"r -"c)iva no )i"n" nada Ju" v"r con la o-"racion" C$rack $#oD0 conducida "n C=il" -or la CI5 y la Ca a +lanca d"l /r" id"n)" Ni:on0 cuando in)"n)aIan d"rrocar al /r" id"n)" ociali )a Salvador 5ll"nd" m"dian)" "l u o d" CFu"go ucio D y o-"racion" "ncuIi"r)a 4 Ni " la CS"gunda E%aD Ju" u)ili, "l S"nador Torric"lli -ara )ra)ar d" d" " )aIili,ar la CuIa d" 9id"l Ca )ro a-oyando ac)ividad" an)i-guI"rnam"n)al" 4 En " -a#ol0 "l )6rmino segundo carril " a ocia m< a conno)acion" n"ga)iva Ju" segunda v>a0 y uno d"I" )"n"r cuidado y aclarar d" d" "l comi"n,o " )a dif"r"ncia 4 45 27 E )udio r"ali,ado -ara E4 Kaufman y K4 1avi" GCI1C&H0 -or K"i!o Su,uno ' Kana 9uFii: $he Buraku and Gorean*,apanese in ,apan0 .niv"r idad d" &aryland0 18884

38

" -or<dicam"n)"4 &i"n)ra " )uvi"ron "n Coll"g" /ar!0 lo ocio r"ali,aron imulacion" oIr" )"ma c"n)ral" 0 "n gru-o mi:)o 0 r"-r" "n)<ndo " a % mi mo y a la o)ra -ar)"0 a % como a ac)or" ":)ranF"ro G"n u mayor%a -od"r" r"gional" H422 Si lo -ar)ici-an)" d"l )all"r on acad6mico 0 -u"d" in)"r" arl" u)ili,ar la r"d" d" CISNE -ara "n)r"nar a u " )udian)" 4 En )odo ca o0 i " man)i"n"n "n con)ac)o v%a In)"rn") "n la ")a-a d" "guimi"n)o0 )amIi6n -u"d"n "r "n)r"nado "n "l u o d" )al" i )"ma d" imulacin "n l%n"a y u)ili,arlo como v"=%culo d" di cu in "n)r" "llo y con o)ro 4 5da-)ar lo CISNE ":i )"n)" a )"ma -ar)icular" -u"d" "r muy caro0 -"ro muy A)il y valio o4 $a vid"o-conf"r"ncia )amIi6n on una Iu"na o-cin -ara la ")a-a d" "guimi"n)o0 i"m-r" Ju" "l "Jui-o " )6 di -oniIl" "n la r"gin y la r" )riccion" d" -r" u-u" )o lo -"rmi)an4 Tal v", lo facili)ador" o la organi,acion" anfi)rion" -u"dan -rov""rlo4 $a mayor -ar)" d"l d6cimo d%a con i )ir< "n )raIaFar "n -"Ju"#o gru-o d" arrollando id"a -ara la im-l"m"n)acin d" lo )all"r" 4 $o facili)ador" d"I"n -rov""r informacin ":)ra0 d" a-oyo0 ac"rca d" o-or)unidad" y -roc"dimi"n)o -ara olici)ar fondo 4 S" -u"d" invi)ar a r"-r" "n)an)" d" fundacion" -ara =aIlarl" al gru-oM una Iu"na im-r" in d"l -o)"ncial d"l gru-o -u"d" "n)ar la Ia " -ara oI)"n"r fondo m< ad"lan)" Gv"r 1%a 13H4 D)a ** Reconocimiento y cicatri9aci!n -otivacin y ra2ones lgicas 1ado "l al)o niv"l d" ufrimi"n)o Ju" acom-a#a a lo conflic)o comunal" -rolongado 0 lo Socio n"c" i)an d" arrollar u ca-acidad -ara lidiar con i)uacion" )raum<)ica 0 ="rida -a ada 0 am"na,a -r" "n)" y -o iIl" ac)o d" viol"ncia "n "l fu)uro Ju" -u"dan d" carrilar un -rolongado -roc" o oficial d" -a,4 &on)vill" " -r"gun)a cmo -u"d" una -"r ona oIr"-on"r " a la "n acin d" inFu )icia y vic)imi,acin0 y volv"r " com-a ivo con lo o)ro 4 5firma Ju" -ara Ju" C"l du"lo "a -o iIl"0 " n"c" ario Ju" lo vic)imi,ador" ac"-)"n la r" -on aIilidad d" u ac)o So lo d" Jui"n" lo -r"c"di"ron0 -or "F"m-lo0 "n "l goIi"rnoS y d" lo d" u g"n)"M Ju" r"cono,can la inFu )icia0 y Ju" d" alguna man"ra l" -idan -"rdn a u v%c)ima 4 En muc=o ca o 0 "l arr"-"n)imi"n)o d"I" "r mu)uoD4 2* Eol!an o )i"n" una id"a imilar428 $a r" -on aIilidad0 "l arr"-"n)imi"n)o y "l -"rdn on "l"m"n)o -od"ro o " inclu o n"c" ario cuando " lidia con conflic)o in)"n o 4 Tal v", no acarr""n ningAn co )o dir"c)o y )angiIl"0 -"ro -u"d"n "r ":)r"madam"n)" dif%cil" d" ":-r" ar 37*0 $a inv" )igacion" y ":-loracion" -r<c)ica d" cmo facili)ar m"For " )o -roc" o " )<n aAn "n u fa " d" d" arrollo4 .n )"ma clav" " cmo =ac"r d"l ufrimi"n)o d" lo o)ro un in )rum"n)o -ara la r"conciliacin "n v", d" d"Farlo como una ="rida Ju" u-ura y como fu"n)" d" nu"vo odio y animo idad Ju" alim"n)a nu"vo ac)o d" d" -o " in y viol"ncia4 Tal" accion" 0 a m"nudo -"r-")rada -or -"Ju"#a minor%a ":)r"mi )a 0 )i"n"n un "f"c)o -arali,an)"0 inclu o "n)r" Socio Ju" -r" "n)an muy Iu"na volun)ad -ara con "l o)ro "n circun )ancia Cnormal" D4 1" cuIrimo Ju" d"Iido a la "n iIilidad y a la fal)a d" un conocimi"n)o -rofundo d" la )radicion" d" du"lo d" la o)ra -ar)"0 la g"n)" con Iu"na volun)ad =a ido inca-a,0 o no =a Ju"rido0 com-ar)ir u -ro-io "n)imi"n)o d" -"na y com-a in con u C"n"migo D4 5c)o )al" como ir al fun"ral d" una v%c)ima a " inada -or la -ro-ia g"n)" no lo r"Jui"r" coraF"0 aunJu" "n alguna i)uacion" -u"d"
22

$a inv" )igacin Ju" ac)ualm"n)" r"ali,a Kim (oll"y0 "n "l 1"-ar)am"n)o d" /ol%)ica y ToIi"rno d" la .niv"r idad d" &aryland0 ":-lica "l valor d" lo CISNE -ara la di-lomacia ciudadana4 El )%)ulo -rovi orio d" u )" i d" doc)orado " Computer -ediated Con!lict &esolution: A "e# Approach to $rack $#o %iplomacy 4 2* $a )raduccin " nu" )ra4 &on)vill"0 18800 -4 53*4 28 C$a mu)ua ac"-)acin d" la -6rdida y "l dolor " crucial -ara "l -roc" o d" cica)ri,acin0 Ju" -"rmi)" "guir ad"lan)" con una r"lacinD4 Eol!an0 18*54

4680 Co="n0 @aymond0 Apologies and International Con!lict G1"-)4 In)"rna)ional @"la)ion 0 "Ir"? .niv"r i)y0
)raIaFo in -uIlicar0 1882H4
*

50

"r con)ra-roduc"n)" o -"ligro o4 /or lo )an)o0 " n"c" ario "n)"nd"r la )radicion" y la ":-"c)a)iva d" la comunidad" involucrada 0 a % como -r"-arar " cuidado am"n)" GconFun)am"n)"0 d" "r -o iIl"H an)" d" ll"var ad"lan)" )al" ac)o 4 El -roIl"ma d" cica)ri,ar la ="rida aIi"r)a no lo " r"l"van)" -ara lidiar con "l -a ado0 ino -ara "l com-or)ami"n)o duran)" lo )all"r" 4 (a =aIido oca ion" "n la cual" =an ocurrido ac)o d" )"rror o ma acr" "n la comunidad" d" lo Socio duran)" "l )all"r4 En )al" ca o 0 " r"Jui"r"n man"ra ":-l%ci)a Ju" ayud"n a alir ad"lan)" y " d"I" "m-r"nd"r inm"dia)am"n)" una di cu in ac"rca d" la curacin4 1uran)" un )all"r con -al" )ino " i ra"l%" 0 -oco )i"m-o an)" d" Ju" un Fud%o ma acrara a un gran nAm"ro d" mu ulman" mi"n)ra r",aIan "n ("Irn0 =uIo un inform" "n la no)icia ma)u)ina comunicando Ju" muc=o Fud%o =aI%an ido a " inado -or la ":-lo in d" una IomIa "n una " )acin d" au)oIu " d" K"ru al6n4 En ca o como 6 )"0 cuando " -roIaIl" Ju" no )odo =ayan " cuc=ado la no)icia 0 " n"c" ario informar ac"rca d" lo uc"dido0 con "norm" "n iIilidad0 y )raIaFar con lo Socio -r"gun)<ndol" Ju6 -i"n an Ju" " n"c" ario d"cir " "l uno al o)ro4 TamIi6n -u"d"n di cu)ir ac"rca d" la -o iIilidad d" Ju" uc"da o)ro "-i odio imilar0 y oIr" Ju6 =ac"r "n )al ca o4 En una o-or)unidad0 un gru-o d" muF"r" " )udian)" -al" )ina " i ra"l%" di cu)i"ron la -o iIilidad d" "nviar car)a con un -"Ju"#o -r" "n)" a lo ni#o d" la o)ra comunidad Ju" =aI%an ido ="rido "n lo ac)o d" viol"ncia con la " -"ran,a d" Ju" " )" ac)o aIri"ra un canal d" comunicacin -ara Ju" finalm"n)" la " )udian)" <raI" " i ra"l%" -udi"ran vi i)ar Fun)a a la v%c)ima d" amIa -ar)" "n lo =o -i)al" 4 El -od"r anador d" " )" )i-o d" ac)o =umani)ario -u"d" "r mul)i-licado i on anunciado -or lo m"dio d" comunicacin4 E )" "F"m-lo )ra" a colacin un )"ma muy im-or)an)": inclu o cuando a la mayor%a d" do nacion" "n conflic)o l" gu )ar%a avan,ar y alcan,ar -ragm<)icam"n)" un acu"rdo d" com-romi o0 lo ":)r"mi )a d" amIa -ar)" 0 Ju" g"n"ran ac)o d" viol"ncia0 -u"d"n )"n"r la car)a ganadora Ju" -aralic" "l -roc" o d" -a,4 .n -u#ado d" fan<)ico -u"d" "r una Iarr"ra formidaIl"0 a m"no Ju" lo "c)or" " clar"cido d" la mayor%a il"ncio a " d"n cu"n)a d" Ju" )amIi6n " n"c" ario Ju" "llo d" "m-"#"n un -a-"l mod"rador -ara r"v"r)ir la i)uacin0 -ar)icularm"n)"0 -"ro no lo0 "n lo mom"n)o m< dif%cil" 4 E -o iIl" -on"r a lo Socio a Iu car id"a " -"c%fica o -"n ar "n -roy"c)o r"ali,aIl" -ara agr"gar a la li )a d" com-romi o -"r onal" "n "l r"-"ncu"n)ro4 &i"n)ra " di cu)"n lo -roIl"ma y "l -o)"ncial d" lidiar con " )" )"ma0 " d"I" "nfa)i,ar Ju" "l r"conocimi"n)o y la cura -u"d"n "r una -ar)" muy "f"c)iva "n la r"conciliacin a cor)o -la,o y0 "n -ar)icular0 a largo -la,o4 En conflic)o comunal" viol"n)o y -rolongado 0 la dif"r"ncia "n)r" una fr%a -a, man)"nida "n)r" l%d"r" y "l d" arrollo d" una r"lacin d" C-u"Ilo a -u"IloD " )< dir"c)am"n)" r"lacionada a la =aIilidad -ara avan,ar "n "l camino =acia "l -"rdnM no =ay a)aFo "n " )a ru)a4 En Al)ima in )ancia0 " n"c" ario lidiar con la ":-"ri"ncia doloro a d"l -a ado4 &uc=a ilu )racion" d" " )" )i-o d" -roc" o d" Cv"rdad y r"conciliacinD =an ido "m-r"ndida como una inicia)iva guI"rnam"n)al GC=il"0 Sud<fricaH o a niv"l d" Brgani,acion" No TuI"rnam"n)al" G$o inform" CNunca m< D -a)rocinado -or la igl" ia "n .ruguay y +ra ilH4 $o Socio -u"d"n di cu)ir ac"rca d" la -o iIilidad d" -lanificar o d" coo-"rar con )al" -roc" o 0 -ar)icularm"n)" i "l )all"r )i"n" lugar "n la ")a-a igui"n)" a la n"gociacion" 0 cuando0 a m"nudo0 lo acu"rdo minimali )a d" -a, =an ido firmado 4 /r" "n)ar =i )oria -"r onal" -u"d" "r A)il4 $o facili)ador" y lo -ar)ici-an)" -u"d"n -r"gun)ar " uno a o)ro i alguna v", " =an "n)ido di criminado 0 o-rimido 0 o i =an -ad"cido la -6rdida d" amigo o -ari"n)" a con "cu"ncia d"l conflic)o4 Si un "-i odio r"al d" " )a na)ural",a =a ocurrido duran)" o -oco an)" d"l )all"r0 " n"c" ario lidiar con " )" "v"n)o4 Si no =a =aIido ninguna ":-"ri"ncia d" " )" )i-o Ju" =aya involucrado a lo -ar)ici-an)" 0 una imulacin -or m"dio d"l role* playing )amIi6n -u"d" "r una al)"rna)iva A)il4 S" =a ug"rido Ju" "l r"conocimi"n)o d" la r" -on aIilidad y la IA Ju"da d" la Fu )icia -ara la -ar)" -roducir< "f"c)o I"n"ficio o durad"ro 4 /"ro no " -roIaIl" Ju" " )" "m-r"ndimi"n)o uc"da inm"dia)am"n)" d" -u6 d" una cri i 4 $a -o iIilidad d" Ju" " )o uc"da -u"d" "r di cu)ida duran)" "l )all"r y lo Socio -u"d"n in)"rnali,arlo -ara "l fu)uro0 -"ro no lo -r" ionar%a -ara r"conoc"r la r" -on aIilidad -AIlicam"n)"0 ni r"comi"ndo Ju" " )o ocurra d" man"ra inm"dia)a lu"go d" un ac)o d" viol"ncia4 Con fr"cu"ncia " olvida Ju" "n un )all"r no " lo cu" )in d" Ju" lo -ar)ici-an)" mu" )r"n "m-a)%a =acia la =umanidad d" u r" -"c)ivo -u"Ilo como un )odo0 ino )amIi6n =acia lo o)ro 51

-ar)ici-an)" "n )an)o individuo 4 @"ciIir fa:" o llamada )"l"fnica d" Socio -al" )ino y amigo =a ido una gran ayuda -ara lidiar con mi -ro-io dolor0 y "n oca ion" "n la cual" =" com"n,ado )al" comunicacion" 0 =" "n)ido la "n acin d" " )ar =aci"ndo lo corr"c)oM ":-r" ar mi -r"ocu-acin m" -"rmi)i )amIi6n ":-r" ar mi gra)i)ud -or la r"ci-rocidad ":-r" ada -or "llo 4 E )a <r"a aAn n"c" i)a "r d" arrollada: "n un mundo id"al "l -roc" o d" "n)r"nami"n)o d"I"r%a -r"-arar a lo Socio -ara =ac"r d" " )a <r"a una -ar)" in)"gral d" u vida como con )ruc)or" d" la -a,4 5unJu" " )o g" )o " -on)<n"o -u"d"n "r invaloraIl" 0 "n cualJui"r conflic)o -rolongado " n"c" ario g"n"rar una r"d d" Socio -ara aIordar d" man"ra i )"m<)ica y o )"niIl" "l d" af%o d" ":-r" ar mu)uam"n)" la I"n"vol"ncia4 5 -ar)ir d" nu" )ra -ro-ia ":-"ri"ncia no ="mo dado cu"n)a cu<n dif%cil " com-ar)ir la vic)imi,acin4 Sufrimi"n)o -a ado y -r" "n)" on dif%cil" d" com-arar a % como )amIi6n lo on lo Iru)al" ac)o d" )"rror infligido -or uno d" lo lado 0 y la o )"nida y ":)"n a -"nuria Ju" r" ul)a "n viol"ncia " )ruc)ural cau ada -or la -ol%)ica d" la o)ra -ar)"4 @"conoc"r Ju" " )a " una mi in dif%cil no im-lica Ju" "a im-o iIl"4 E )o r"Jui"r" "l "n)r"nami"n)o d" la "n iIilidad y "l d" arrollo d" con)ac)o con organi,acion" d" amIo lado Ju" -u"dan facili)ar )al" ":-r" ion" -oni"ndo a lo -ar)ici-an)" "n con)ac)o con lo familiar" d" v%c)ima 0 con lo m"dio d" comunicacin0 inclu o con lo -"r-")rador" d" )al" ac)o o con u familia 4 /ara dar un "F"m-lo0 "n 1882 un gru-o d" -al" )ino " i ra"l%" " )aIl"ci"ron una r"d llamada (E5$ G("aling Early 5c)ion $in!H -ara aIordar d" una man"ra r"c%-roca y conFun)a lo ac)o d" viol"ncia com")ido -or -"r-")rador" oficial" y no oficial" d" amIo lado 4*1 $a ac)ividad" r"ali,ada -or " )" gru-o incluy"n vi i)a a la v%c)ima d" viol"ncia -ol%)ica0 " criIir car)a a la v%c)ima y a u familia 0 cur o d" "n)r"nami"n)o0 -r"-arar un manual d" circulacin ma iva0 a-ar"c"r Fun)o "n lo m"dio d" comunicacin o r"dac)ar conFun)am"n)" comunicado d" -r"n a4 5 ociar " con vic)ima d"l -a ado )amIi6n -u"d" lograr " m"dian)" llamado a "rigir conFun)am"n)" monum"n)o "n m"moria d" lo v%c)ima 4*2 E )a " in )amIi6n -u"d" "r A)il -ara di cu)ir oIr" la ":-"c)a)iva d" CFu )iciaD d" amIa -ar)" 0 lo cual " -ar)icularm"n)" r"l"van)" -ara Jui"n" " -"rciI"n a % mi mo como o-rimido "n una r"lacin a im6)rica4 E A)il =ac"r r"f"r"ncia a lo -rinci-io d" lo d"r"c=o =umano y " )o -rov"" -a)ron" in)"rnacional" Ju" =an ido com-ar)ido -or la mayor%a d" la nacion" y u goIi"rno 4 *3 (" vi )o inclu o a " )udian)" muy Fv"n" conmovido "n " )" )i-o d" " ion" 0 -ar)icularm"n)" i =aI%a ocurrido un incid"n)" "n " o d%a 0 lo cual g"n"ra una urg"n)" n"c" idad d" r"ali,ar un -roc" o d" cica)ri,acin "n conFun)o4 $a =aIilidad d" lo ocio -ara a umir "l com-romi o d" "r muy ac)ivo "n "l r"-"ncu"n)ro " crucial "n ca o d" viol"ncia con)%nua o " -or<dica4 D)a *, Actividades con:untas antes de la partida y el re;encuentro I Entrenamiento para el re;encuentro -otivacin y ra2ones lgicas @"ali,ar un TI@C como un "v"n)o ai lado no lo " "conmicam"n)" "rrn"o0 ino Ju" )amIi6n -u"d" "r con)ra-roduc"n)" al cau ar un an)i-cl%ma: con -o iIl" r")roc" o n"ga)ivo 4 El -roc" o d" r""ncu"n)ro =a ido d" cri)o como un shock cul)ural )an)o -or la "-aracin d" Jui"n" =an ":-"rim"n)ado una ":-"ri"ncia imilar0 y -or la ":-o icin a una u"r)" d" -roc" o inJui i)orial -or -ar)" d" Jui"n" aAn

*1

/ara mayor informacin0 con)ac)ar al au)or "n LI5& /al" )inian C"n)"r for Conflic) @" olu)ion0 "n +"l6nM o "n "l (arry S4 Truman In )i)u)" for )=" 5dvanc"m"n) of /"ac"0 ("Ir"? .niv"r i)y0 K"ru al6n4 *2 C$o monum"n)o u oIF")o inanimado con im-or)ancia - icolgica -u"d"n -ro-iciar un final -ara "l du"lo vinculando "v"n)o ":)"rno con -roc" o in)"rno 4 5lguno ri)ual" -AIlico com-ar)ido -u"d"n cum-lir la mi ma funcin4 $o cr%)ico aJu% " "l mu)uo r"conocimi"n)o d" la -6rdida y "l dolor0 Ju" l" -"rmi)" a cada comunidad com-l")ar "l -roc" o d"l du"lo y " )aIl"c"r una nu"va r"lacin4D @o 0 18850 -4 5384 *3 E"r "l d" arrollo d"l )"ma "n Kaufman0 Edy and +i =ara)0 IIra=im0 C(uman @ig=) and Conflic) @" olu)ion: S"arc=ing for Common Tround +")?""n Ku )ic" and /"ac" in )=" I ra"li>/al" )inian Conflic)D0 "I%& Aorum+ GNa)ional In )i)u)" for 1i -u)" @" olu)ion0 La =ing)on 1C0 1"c"mI"r 188*0 NumI"r 37H0 --4 17-234

52

" )<n "n un m"dio =o )il4*3 $o -ar)ici-an)" Ju" Jui"ran com-ar)ir id"a nu"va y mod"rada d" la di cu)ida "n la " ion" d" IA Ju"da d" id"a 0 -u"d"n "r vi )o -or alguno como loco 0 ing"nuo o --"or aAn- como )raidor" y v%c)ima d" un lavado d" c"r"Iro4 1"n)ro d" la familia d" lo Socio la )"n in -u"d" "r Ia )an)" fu"r)" al di cu)ir la u)ilidad d"l )all"r y la man"ra "n la Ju" =a influido "n u man"ra d" -"n ar4 /ara "vi)ar "r -"rciIido como Jui"n =ac" -ro "li)i mo y Jui"n -r"dica0 lo Socio n"c" i)an Irindar d" cri-cion" d")allada d" la l"ccion" a-r"ndida 0 y Iu car Sy r"ciIirS ac)ivam"n)" com"n)ario ac"rca d" " )a nu"va -"r -"c)iva 4 El 5-6ndic" 3 " un Iu"n foll")o informa)ivo -ara ":-licar lo -roIl"ma y la ":-"c)a)iva d"l r"-"ncu"n)ro4 Inv"r)ir lo "n la )ran formacin -"r onal0 cuando " lidia con conflic)o "n d" arrollo0 no " Fu )ifica4 TamIi6n =ay Ju" -lanificar m"dio "f"c)ivo -ara con)riIuir a la )ran formacin d" la comunidad4 Si lo -ar)ici-an)" -i"n an conFun)am"n)" y " r" "rva un -oco d" )i"m-o -ara )al fin0 " r"la)ivam"n)" im-l" conc"Iir alguna ac)ividad" d" "guimi"n)o4 Cuando "l r"-"ncu"n)ro " )< Ii"n -lanificado0 la l"ccion" a-r"ndida y la =aIilidad" adJuirida 0 " -o iIl" a-licarla d" modo I"n"ficio o al r")orno al =aIi)a) d" cada uno0 "n un marco d" )i"m-o a-ro-iado y "n un m"dio d" confian,a4 *5 Actividades para el re*encuentro /or lo g"n"ral0 ug"rimo com"n,ar la ")a-a d"l r"-"ncu"n)ro duran)" la " ion" final" d"l )all"r4 Si " " )< "n la ca-i)al d" un )"rc"r -a% anfi)rin0 una d"l"gacin conFun)a d" lo Socio -u"d" -r" "n)ar docum"n)acin d" u -un)o d" acu"rdo y d" u -rograma d" accin a u r" -"c)iva "mIaFada 4 E )o =ici"ron0 -or "F"m-lo0 lo -ar)ici-an)" -"ruano y "cua)oriano 0 Jui"n" fu"ron c"r"monio am"n)" r"ciIido "n la do "mIaFada 4 En "l ca o d" lo Socio d"l Tran c<uca o0 " organi,aron -r" "n)acion" conFun)a "n dif"r"n)" in )i)ucion" y univ"r idad" d" la ,ona d" La =ing)on 14C40 lo cual -"rmi)i mo )rarl" a una gran audi"ncia u com-romi o a la IA Ju"da d" "l"m"n)o comun" y "l di cur o -ac%fico4 5d"m< d" d" arrollar -"Ju"#o -roy"c)o " -"c%fico 0 lo Socio d"I"n dar " "l )i"m-o -ara con id"rar lo -roIl"ma Ju" l" aguardan "n "l r"-"ncu"n)ro y cmo confron)arlo d" modo "f"c)ivo4 S" acon "Fa una di cu in d" una do =ora y una " in d" r"com"ndacion" 0 a man"ra d" inform"0 Ju" dar<n al r"gr" o "n u lugar" 4 $o -ar)ici-an)" "n)u ia )a no " d"I"n a-urar "n com-ar)ir lo r" ul)ado y acu"rdo con "guido "n "l )all"r0 ino " -"rar =a )a Ju" -rim"ro =ayan dado d")allada cu"n)a d"l in)rincado -roc" o d" lo TI@C4 Si "llo -u"d"n r"cordar cu<n " c6-)ico "ran "l -rim"r d%a d"l )all"r0 )al v", com-r"nd"r<n m"For la n"c" idad d" " )a d"mora4 &an)"n"r " "n con)ac)o con o)ro -ar)ici-an)" d"n)ro y fu"ra d" u -ro-ia comunidad o -a% 0 " ":)r"madam"n)" A)il0 -ara Ju" nadi" " i"n)" olo "n "l -roc" o d" man)"n"r vivo lo com-romi o a umido con igo mi mo y con lo d"m< 4 En la -r"-aracin -ara "l r"-"ncu"n)ro0 val" la -"na =ac"r un rol"--lay "n)r" lo Socio d" la in)"raccin con un amigo o col"ga0 "n u -ro-ia comunidad0 Ju" "a " c6-)ico ac"rca d"l -roc" o iniciado -or "l TI@C4 .no d" lo Socio cu"n)a la =i )oria mi"n)ra "l amigo ":-r" a u cr%)ica 4 $o o)ro -ar)ici-an)" -u"d"n "valuar "l d" "m-"#o y ug"rir m"Fora "n la " )ra)"gia4 B)ro "F"rcicio " -"dirl" a lo -ar)ici-an)" Ju" )om"n uno minu)o -ara " criIir " una car)a a % mi mo 0 Ju" "r< "nviada -or lo organi,ador" a do "mana d"l r"gr" o4 En la car)a 0 lo -ar)ici-an)" d"I"n ":-r" ar u "n)imi"n)o "n " " mom"n)o y u d" "o d" "m-r"nd"r accion" y -roy"c)o conFun)o "n un fu)uro c"rcano4 El CI1C& )i"n" como -rioridad con"c)ar a lo Socio "n)r" % y con la .niv"r idad d" &aryland a )rav6 d"l corr"o "l"c)rnico4 TamIi6n val" la -"na Ju" lo Socio organic"n una " in informal "n una univ"r idad0 BNT0 o inclu o "n la ca a d" un amigo o "n u -ro-ia ca a 0 -oni"ndo 6nfa i "n "l -roc" o y "l con)"nido0 y "vi)ando -alaIra y fra " Ju" fu"ron -ar)" d"l l"nguaF" in)"rno d"l )all"r4 $a ":-"ri"ncia d"I" "r com-ar)ida con u col"ga 0 inclu o i " )o no " )odo lo Ii"n r"ciIido como " -"n originalm"n)": "l " )%mulo -ara Iu car " fu"r,o cr"a)ivo d" r" olucin d" conflic)o " )ran mi)" a la comunidad m< -or lo ="c=o Ju" -or la -alaIra 4
*3 *5

$i--"r) ' +r"ndan0 &e*entry+ or+ Hou CA" o Home Again Appropriately 4 E ="lman ' S)andi =0 $ransitions: &eturning Home 4 Cro lin! &onogra-= 0 +al)imor"0 18874

53

(1ercicio para !ormar e.uipos 5 fin d" " )imular la formacin d"l "Jui-o0 " ugi"r" Ju" lo -ar)ici-an)" " -r"-ar"n -ara -r" "n)acion" conFun)a fr"n)" a una audi"ncia local o mi:)a0 -ara -r"-arar un " cri)o0 o u)ili,ar alguna o)ra forma d" ":-r" in conFun)a4 En Coll"g" /ar!0 con fr"cu"ncia ="mo arr"glado Ju" -"Ju"#o gru-o mi:)o d" Socio vi i)"n " cu"la dond" " )raIaFa con m"diacin "n -ar" 0 y Ju" =aIl"n con lo " )udian)" ac"rca d" u conflic)o y ":-"ri"ncia -ara "ncon)rar man"ra d" r" olv"rlo 4 Si lo Socio on -rof" or" univ"r i)ario 0 " lo -u"d" invi)ar a univ"r idad" o a o)ra in )i)ucion" 4 5 -ar)ir d" mi -ro-ia ":-"ri"ncia como "ducador Ju" )raIaFa "n "Jui-o con un ":c"-cional com-a#"ro -al" )ino Gd" d" =ac" vario a#o H0 -u"do confirmar Ju" la "n "#an,a "n "Jui-o -rov"" adr"nalina0 da la fu"r,a n"c" aria -ara con)inuar con o)ra ac)ividad" concr")a y -ara -on"r a funcionar la ":-"ri"ncia d" la colaIoracin4 5l =aIlar "n -AIlico lo -ar)ici-an)" d"I"n )"n"r cuidado d" minimi,ar la -o iIilidad d" )"rminar u -r" "n)acin d" man"ra confron)ada4 .n modo d" =ac"rlo " ug"rir al m"no do ru"da d" -r" "n)acion" 4 En la -rim"ra0 lo Socio =aIlan in)ro -"c)iva y oIF")ivam"n)" ac"rca d" u -ro-io lado d"l conflic)o0 mirando "l d" "m-"#o d" u -ro-io goIi"rno y d" u oci"dad4 En la "gunda -ar)"0 -u"d"n com"n)ar "l d" "m-"#o d" la o)ra -ar)" d"l conflic)o0 y0 i " n"c" ario0 corr"gir cualJui"r -r"Fuicio ":-r" ado "n la -r" "n)acin d"l -rim"ro4 E )a doIl" -"r -"c)iva mi)iga la inc"r)idumIr" d" "r "l -rim"ro y d" a)acar d" man"ra inm"dia)a como m"dida -r"v"n)iva4 En g"n"ral0 lo organi,ador" Irindan o-or)unidad" d" "guimi"n)o aunJu" "a d" man"ra m%nima -ara man)"n"r "l mom"n)um d"l )all"r y"ndo al lugar mi mo o a la mi ma comunidad lu"go d" Ju" =ayan r"gr" ado4 Com-ar)ir ac)ividad" al air" liIr" o ":cur ion" Ju" ":iFan ci"r)a inv"r in d" "n"rg%a y d" r"cur o =umano )amIi6n -u"d" -romov"r la formacin d" "Jui-o 4 D)a *- Actividades sociales li<res Sin im-or)ar cu<n)o =aya -rogr" ado "l )all"r0 normalm"n)" a " )a al)ura " n"c" ario Irindar un -oco d" -rivacidad0 l"Fo d" la in)"n a ac)ividad d"l )all"r4 El d%a -u"d" incluir ac)ividad" a -"dido d" lo Socio 0 ya "a individual" o gru-al" 0 )al" como vi i)a a mu "o 0 alida d" com-ra 0 o im-l"m"n)" mom"n)o d" Jui")ud y r"fl":in4 TamIi6n " -u"d" u)ili,ar "l )i"m-o -ara di cu ion" m< d")allada oIr" "l fu)uro d" coo-"racin d" lo Socio u ofr"c"r la )ard" -ara ac)ividad" cul)ural" y alir a c"nar4 +< icam"n)"0 " )" d%a " un mom"n)o -ara r"cog"r o-inion" y aliviar la )"n ion" Ju" -u"dan =aI"r urgido duran)" "l Tall"r0 oIr" )odo duran)" lo in)"n o niv"l" d"l 54@4I40 d" modo Ju" )odo " )6n fr" co -ara la di cu ion" d" lo -roy"c)o conFun)o y -ara "l dif%cil mom"n)o d" d"cir adi 4 D)a *4 =inali9aci!n de <orradores de proyectos con:untos $o Socio " r"An"n nu"vam"n)" -ara di "#ar y d" arrollar -lan" d" accin -ara u ac)ividad" y -rograma fu)uro 4 E )" " un Iu"n mom"n)o -ara informar a lo -ar)ici-an)" ac"rca d" la -o)"ncial" fu"n)" d" fondo 0 d" r"caudacin d" din"ro0 y d" la -o iIilidad d" Ju" la in )i)ucion" =u6 -"d " involucr"n "n lo -lan" fu)uro 4 S" -u"d" invi)ar a lo financiador" d"l -roy"c)o a una conv"r acin con lo Socio M Fun)o con o)ro " -"ciali )a "n d" arrollo d" -roy"c)o 4 El )i-o d" -roy"c)o Ju" -u"d"n d" arrollar " " -r<c)icam"n)" ilimi)ado0 -"ro " d"I" )"n"r "n cu"n)a la limi)acion" im-u" )a -or con id"racion" -r" u-u" )aria 4 E A)il -lan)ar la "milla -ara d" arrollar una in )i)ucin o un m"cani mo com-ar)ido -ara alguno d" " )o -roy"c)o 4 S" -u"d" "ncon)rar ayuda "n una "m-r" a conFun)a )ran nacional o "n una comunidad "-i )6mica Ju" )ra ci"nda la l"al)ad original d"l gru-o4 E )" )i-o d" in )i)ucion" -u"d"n ganar vida -ro-ia y -romov"r la r" olucin d" conflic)o g"n"rando valor" com-ar)ido 4 &i -ro-io "F"rcicio d" la doc"ncia "n "Jui-o con un col"ga -al" )ino no lo m" =a -rovi )o d" una Iu"na com-r"n in d" u argum"n)o G6l )amIi6n -odr%a r""m-la,arm" "n mi l"ccion" H0 ino Ju" nu" )ro -un)o d" vi )a " =an in)"grado y vu"l)o muy "m"Fan)" 4 $a -r<c)ica r"curr"n)" d" ac)ividad" -"daggica " lo Ju" no un"0 " -"cialm"n)" cuando no 53

"nfr"n)amo a un amIi"n)" =o )il "n nu" )ra -ro-ia oci"dad" 4 Cuando " -o iIl" involucrar a r"-r" "n)an)" d" fundacion" "n "l di<logo con lo Socio 0 " )o Al)imo 0 an)ici-<ndo " a la -o iIilidad d" con "guir fondo 0 )i"nd"n a )raIaFar m< "n la -r" "n)acin d" una "valuacin umaria d"l )all"r y al -r" "n)ar u ":-"c)a)iva -ara "l )raIaFo fu)uro Ju" " con )ruir< oIr" u ":-"ri"ncia 4 E o "n % mi mo " un ac"l"rador -ara la coo-"racin4 Con id"rando la d"dicacin ":igida -ara )raIaFar d" modo "f"c)ivo "n la 0 a m"nudo d" )ro,ada o "m-oIr"cida 0 oci"dad" d" la Ju" vi"n"n lo Socio 0 " im-or)an)% imo oI)"n"r ci"r)o fondo -ara Ju" man)"nga la r"lacin d" lo Socio 4 D)a */ >ltimo d)a -otivacin y ra2ones lgicas E -roIaIl" Ju" "l final d" )all"r "a un "v"n)o "mo)ivo dado Ju" lo la,o y la r"lacion" "n)r" lo -ar)ici-an)" " =an for)al"cido "n "l )ran cur o d"l -roy"c)o4 No " -o iIl" ":-r" ar con ":ac)i)ud la im-or)ancia d" " )" ="c=o0 -orJu" lo valor" 0 ":-"ri"ncia y com-romi o Ju" " d" arrollan duran)" " )a ")a-a final" influir<n muc=o "n la ac)i)ud" d" lo -ar)ici-an)" con r" -"c)o a fu)ura accion" conFun)a 4*7 $a man"ra "n la Ju" )"rmin"n la ac)ividad" d"l )all"r af"c)ar< "l modo "n "l Ju" ado-)"n i)uacion" imilar" 4 Cuando " " )imula a lo ocio a d" -"dir " " aIr" una o-or)unidad no lo -ara =aIlar d"l -roc" o d" in)"raccin y d" lo com-on"n)" d" r"lacin d"l gru-o d" )raIaFo0 ino Ju" )amIi6n " -ro-orciona )i"m-o -ara di "minar y "valuar "l im-ac)o "mocional d"l )raIaFo4 E "l mom"n)o d" r"fl":ionar oIr" lo Ju" =a uc"dido y oIr" cmo =a uc"dido0 d" -on"r lo -o i)ivo ad"lan)" y a-r"nd"r d" lo n"ga)ivo4*2 I5 Evaluaci!n S" d"I" r"ali,ar una "valuacin g"n"ral d"l )all"r ad"m< d" la C"valuacin d" un minu)oD cuyo formulario =an -ro-orcionado com"n)ario inm"dia)o ac"rca d" la ac)ividad" diaria y oIr" la "valuacin d"l 54@4I4 $o com"n)ario d"I"n girar "n )orno a =a )a Ju6 -un)o "l )all"r =a a)i f"c=o lo oIF")ivo y la ":-"c)a)iva d" lo -ar)ici-an)" 4 E )a informacin d"I" "r r"unida -or m"dio d" "n)r"vi )a -"r onal" y gru-al" 4 $a "valuacion" individual" on n"c" aria -ara di minuir la -r" in d"l gru-o4 /"ro0 al mi mo )i"m-o0 como o )i"n"n @ou=ana y Kor-"r0 Cuna g"nuina "valuacin cr%)ica ac"rca d" la "f"c)ividad d" la in)"rv"ncin -ara con)inuar con lo oIF")ivo d"l gru-o r"Jui"r" Ju" lo com"n)ario d" lo -ar)ici-an)" )amIi6n "an ":-r" ado "n gru-o0 y d" " )" modo " incor-orar<n la -r" ion" gru-al" y lo d" "o ocial" Ju" on la r"alidad -ol%)ica "n la cual lo -ar)ici-an)" r"alm"n)" lidiar<n con "l conflic)oD4** $o cri)"rio -ara la "valuacin on d")"rminado d" an)"mano0 a % "l )all"r -u"d" "r "valuado d" acu"rdo con lo oIF")ivo a largo o m"diano -la,o -r"viam"n)" d"finido 0 d"l mi mo modo Ju" " oI)i"n"n com"n)ario inm"dia)o ac"rca d" la ac)ividad" y r" ul)ado concr")o 0 )al" como d"claracion" 0 l"ccion" conFun)a "n la comunidad0 ":-r" ion" d" confian,a0 y m"dida -ara la con )ruccin d" la confian,a ofr"cida duran)" "l )all"r4 K"lman G1882H -ro-orciona una larga li )a d" oIF")ivo in)"rm"dio 0 Ju" incluy" d" arrollar cuadro con ":-"ri"ncia "n n"gociarM com-rom")"r " "n la comunicacin dir"c)a con la o)ra -ar)"M con id"rar -o iIl" la comunicacin y la n"gociacin0 luc=ar -or acu"rdo mu)uam"n)" a)i fac)orio -ara "l final d"l conflic)oM dif"r"nciar la imag"n d"l "n"migo " id"n)ificar a la o)ra -ar)" como Socio M d" arrollar un l"nguaF" Fu )oM id"n)ificar accion" r"confor)an)" y g" )o imIlico M com-ar)ir vi ion" d" un fu)uro d" "aIl"M )ra"r a lo Socio a la m" a y oIr"-on"r " a lo oI )<culo "n "l -roc" o d" la n"gociacin4*8
*7 *2

K"y)on0 18834 II%d0 -4 1004 ** @ou=ana ' Kor-"r4 *8 K"lman0 An Approach to (valuation o! " 0 Contribution to the &esolution o! (thnonational Con!licts 0 %n)" i d" un )raIaFo "nviado a la Carn"gi" Cor-ora)ion0 18824

55

E )a "valuacion" individual" y gru-al" -u"d"n "r a-oyada -or un conFun)o d" -r"gun)a 4 No " r"com"ndaIl" un cu" )ionario com-l"Fo4 &< im-or)an)" aAn0 lo -ar)ici-an)" d"I"n "r al"n)ado a ":-r" ar "n vo, al)a u ":-"ri"ncia d" a-r"ndi,aF"0 y =ac"r Ju" " r"gi )r"n G i " )<n d" acu"rdoH0 a % -u"d"n con)ar con una alida -ara ":-r" ar u "mocion" y u com-romi o con lo d"m< y -ara con)inuar "l -roy"c)o4 Cuando no =aya un volun)ario -ara com"n,ar la "valuacin oral0 " l" -u"d" -"dir a uno cuan)o -ar)ici-an)" Ju" l"an u r" -u" )a d" lo formulario " cri)o 4 Con fr"cu"ncia0 " )o -u"d"n onar como una r"-")icin d" ":-r" ion" d" agrad"cimi"n)o a lo organi,ador" y d" au)of"lici)acin0 -"ro " una Iu"na id"a d"Far Ju" =aya una -rim"ra ronda d" ":-r" ion" d" " )" )i-o4 1" )odo modo 0 i " n"c" ario0 lo facili)ador" d"I"n -ro-iciar una "gunda ronda "n la cual " l" r"cordar< a lo -ar)ici-an)" cu<n im-or)an)" " )"n"r "n cu"n)a lo Ju" ali mal0 Ju6 co a =ay Ju" m"Forar0 ")c4 1" m< " )< d"cir Ju" la Cinv" )igacin-accinD " comIina muy Ii"n con la "valuacin " in)"rv"ncin imul)<n"a a lo largo d"l )all"r y no -o iIili)a )an)o corr"gir y acon "Far a lo facili)ador" como com-ar)ir =alla,go con lo -ar)ici-an)" duran)" "l -roc" o mi mo480 "ota para los !acilitadores El coordinador n"c" i)a )"n"r "n cu"n)a Ju" "n alguna cul)ura d"l " )" y ur" )" d" 5 ia =ay una ci"r)a r" i )"ncia )an)o a ":-r" ar cr%)ica "n -AIlico como a com-ar)ir "n)imi"n)o 4 El coordinador d"I" " )ar conci"n)" d" "llo y arri" gar " a Ju" la r" -u" )a al -"dido d" una "valuacin oral "a un largo il"ncioM o -"dir an)" 0 o d" -u6 d" " )a i)uacin )an incmoda0 Ju" cada -ar)ici-an)" =aIl" "n -rivado con 6l o con un mi"mIro d" la d"l"gacin Ju" " )ar< a cargo d" -ro-orcionar una li )a d" ug"r"ncia in dar nomIr" 4 II5 Despedida S" -u"d"n incluir alguna ac)ividad" al air" liIr" -ara formar "Jui-o 0 "gAn la "dad d" lo mi"mIro d"l gru-o y la cul)ura4 El "n)imi"n)o concr")o d" "r un gru-o " una dim"n in agr"gada y durad"ra4 E )a "n acin d" in)"rd"-"nd"ncia y d" c"rcan%a f% ica -ro-orciona un " )%mulo -ara fu)uro con)ac)o 4 En "l d%a d" la -ar)ida "n un )all"r "n Sina%0 la mayor%a d" lo Socio "gi-cio 0 Fordano 0 -al" )ino " i ra"l%" " fu"ron d" ":cur in a un ca#n4 .no d" lo -ar)ici-an)" <raI" "ra ci"go " in i )i "n caminar Fun)o a )odo lo d"m< y lo -idi Ju" " l" fu"ra con)ando cmo "ra "l -ai aF" d"l lugar Ju" r"corr%an4 5unJu" al -rinci-io " )uvimo -r"ocu-ado -"n ando i -odr%a com-l")ar la Fornada0 -ron)o no dimo cu"n)a Ju" u fu"r,a d" volun)ad oIr"-a aIa la dificul)ad" 4 Cuando no "ncon)r<Iamo "n un -a aF" muy ango )o o un <r"a muy al)a "n la Ju" 6l n"c" i)aIa a i )"ncia ac)iva0 "l volun)ario -rinci-al -ara ayudarlo fu" un fu"r)" colono i ra"l%4 .na muF"r d" Kordania indic Ju" "lla ufr%a d" v6r)igo0 y " r"=u a IaFar -or "l ca#n4 9u" al"n)ada -or lo d"m< a no Ju"dar " a)r< 0 y finalm"n)" " uni al gru-o Ju" la a-oy -"ridicam"n)"4 E -o iIl" d" -"dir " d" muc=a man"ra dif"r"n)" : d" d" d"cir una -alaIra d" d" -"dida unido d" la mano "n c%rculo o im-l"m"n)" l"y"ndo un )":)o -r"-arado " -"cialm"n)" a )al fin: aIra,ar "0 dar " la mano 0 con I" o 0 mo )rando o no "mocion" 4 E )a on ":-r" ion" "mo)iva Ju" d"I"n r" -")ar " "gAn "l i )"ma d" valor" d" la cul)ura d" lo -ar)ici-an)" 4 Tomar " d" la mano "n un c%rculo y -"rman"c"r "n il"ncio -or un mom"n)o -ara -"n ar -ar"c" funcionar Ii"n "n muc=a cul)ura 0 -"ro " dif%cil g"n"rali,ar al r" -"c)o4 Tal v", lo m"For "a -"dirl" a lo -ar)ici-an)" Ju" "llo mi mo organic"n una c"r"monia d" d" -"dida0 y Ju" lo organi,ador" y facili)ador" "an lo invi)ado 4 En "l C<uca o0 la )radicin d" Irindar " un -roc" o ca i in)"rminaIl" y lo va o d" vod!a )i"nd"n a "r acom-a#ado -or -rofunda ":-r" ion" d" r" -")o0 ami )ad y amor4 El -roc" o d" "-arar " d" lo o)ro 0 "n alguna oca ion" -u"d" ignificar un mom"n)o d" -rivacidad0 o una "mo)iva c"r"monia con la comunidad anfi)riona y con amigo d" lo -ar)ici-an)" 4 El )all"r ya =a )"rminado0 y )odo lo Ju" l" Ju"da -or =ac"r a lo -ar)ici-an)" " r"gr" ar a ca a y a u vida 4 E d" " -"rar Ju" la nu"va ami )ad" iniciada y la l"ccion" a-r"ndida duran)" "l )all"r
80

+argal y +ar =an u)ili,ado i )"m<)icam"n)" la C action*research D -ara anali,ar lo "ncu"n)ro "n)r" Fv"n" i ra"l%" Fud%o y -al" )ino "n N"?" S=alom4

57

-"rman",can con lo Socio 0 d" modo Ju" "llo fom"n)"n una mayor com-r"n in d" la na)ural",a d" u conflic)o y0 -or con igui"n)"0 olucion" -o)"ncial" Ju" -odr<n )"rminar con "l ufrimi"n)o cr"ado -or " o conflic)o 4 B: Conclusin Si )odo lo an)"rior l" u"na como "n)ido comAn0 ( " )u-"ndoZ E )o ignifica Ju" u )"d no lo " )< familiari,ado con una am-lia gama d" )6cnica u)ili,ada -ara " )ruc)urar "l )all"r0 ino Ju" )amIi6n com-ar)" lo valor" d" la r" olucin coo-"ra)iva d" -roIl"ma 4 Si Ii"n " -u"d" argum"n)ar0 con Ia )an)" ":ac)i)ud0 Ju" " )a id"a " )<n Ia ada fundam"n)alm"n)" "n "l "n)ido comAn y "n la ":-"ri"ncia0 nu" )ra ":-"ri"ncia no dic" Ju" u fu in cr"a un -od"ro o -roc" o muc=o m< am-lio Ju" "l g"n"rado -or u com-on"n)" individual" 4 $a ac)ividad" aJu% d" cri-)a )i"n"n "l -o)"ncial d" ca-aci)ar a lo -ar)ici-an)" -ara )an)"ar "l camino =acia una in)"n a ":-"ri"ncia d" a-"r)ura "n)r" % y =acia una )ran formacin -"r onal Ju" l" -"rmi)ir< com-rom")"r " -od"ro am"n)" -ara )raIaFar "n la r" olucin d" lo conflic)o d" u comunidad" 4 5=ora d"-"nd" d" "llo ":-"rim"n)ar y ada-)arlo a la condicion" d" u -ro-ia i)uacin4 Claram"n)" " m< una gestalt Ju" una r"c")a univ"r al0 y n"c" i)a "r ada-)ada a la -ar)icularidad" d" dif"r"n)" cul)ura y a la circun )ancia con )an)"m"n)" camIian)" 0 a-r"ndi"ndo d" u -ro-ia ":-"ri"ncia y d" la d" lo d"m< 4 /or mom"n)o alguno "F"rcicio -u"d"n -ar"c"r infan)il" o ing"nuo 0 -"ro m" arri" go a g"n"rali,ar Ju" alguno adul)o r" -")aIl" =an "n)ido I"n"vol"ncia y "mocin al =ac"rlo 4 $a mayor%a d" lo )all"r" on m< Ir"v" Ju" "l ug"rido aJu% y lo facili)ador" )"ndr<n Ju" )omar d"ci ion" dif%cil" -ara "l"gir la ac)ividad" d" mayor r"l"vancia -ara lo Socio 4 1" d" la -"r -"c)iva d" un nu"vo -rof" ional Ju" r"vi a "l )raIaFo conducido duran)" "l )all"r0 -od"mo com-l")ar " )a "ccin "#alando alguno -un)o im-or)an)" : 1H .na -r"ocu-acin -"rman"n)" d" lo -ar)ici-an)" d" la -ar)" m< d6Iil0 y "n gran -ar)" d" lo organi,ador" mi mo 0 " como u-"rar "l d" Ialanc" d" la r"lacion" d" -od"r4 OUu6 inc"n)ivo r"al" )i"n" la -ar)" fu"r)" -ara "n)rar "n un "F"rcicio iguali)ario d" " )" )i-oP (" d" arrollado alguna ra,on" -ara la -ar)ici-acin d" lo m< fu"r)" "n la in)roduccin0 -"ro no " -u"d" r" -ond"r r"alm"n)" a m"no Ju" " )"nga 6:i)o "n r"unir a lo do Socio -ara "l TI@C4 Sin duda0 -od"mo "#alar Ju" "n la di-lomacia ciudadana no =ay nada Ju" -"rd"r0 Ju" la d"liI"racion" on confid"ncial" y Ju" lo r" ul)ado on ac"-)ado lo -or con "n o d" lo -ar)ici-an)" 4 Con fr"cu"ncia0 la )"n)acin d" -a ar un CIu"n ra)oD "n La =ing)on 14C4 o "n o)ra -ar)" in)"r" an)" d"l mundo )i"n" u -" o4 En con "cu"ncia0 y como ="mo r"-")ido con )an)"m"n)"0 i logramo Ju" la do -ar)" uIan a Iordo0 "l m< fu"r)" )amIi6n "r< Scomo "n)r" ="rmano Ju" " -"l"anS m< "n iIl" a la n"c" idad" d"l CB)roD y " volv"r< m< conci"n)" -ara )omarlo "n cu"n)a -ara oI)"n"r olucion" -"rman"n)" y " )aIl" 4 2H $a ":-"c)a)iva d" oI)"n"r r" ul)ado )angiIl" " na)ural0 " -"cialm"n)" con lo nu"vo ":-"rim"n)o 4 5 v"c" uc"d" Ju" una nu"va id"a urg" d"l )all"r y Ju" " im-l"m"n)ada d" man"ra inm"dia)a -or lo =ac"dor" -ol%)ico 4 /od"mo d"cir Ju" TI@C ":i)o o a lo largo d"l )i"m-o no -u"d"n ayudar "n la formacin d" comunidad" "-i )6mica d" ":-"r)o y -rof" ional" d" la -ar)" con)"ndi"n)" -ara d" arrollar una com-r"n in com-ar)ida d" u r"alidad" -ol%)ica 0 y a %0 finalm"n)"0 ayudarlo a "ncon)rar olucion" innovadora -ara "l conflic)o4 Si lo v"mo como un -roc" o con)%nuo0 no n"c" i)amo -r" ionar -ara Ju" " com-ar)an id"a "n una -rim"ra ronda0 y muc=o m"no una d"claracin conFun)a4 Cuidado con lo ci"rr" -r"ma)uro y con "F"rc"r -r" in -ara alcan,ar r" ul)ado inm"dia)o 4 $a olucin )i"n" Ju" nac"r y madurar "n la m"n)" d" lo Socio 0 y no o)ro lo -od"mo -ro-orcionar la =aIilidad conc"-)ual y -r<c)ica -ara Ju" " aIran lo uno a lo o)ro d" man"ra nu"va 0 y -ara g"n"rar "l " -%ri)u d" cu"r-o Ju" l" -"rmi)ir< )ra c"nd"r la divi ion" d" la l%n"a d"l conflic)o4 3H &uc=o graduado d" lo TI@C -ar"c"n =ac"r " d"dicado -rivada o -AIlicam"n)" a -romov"r una cul)ura -ara la r" olucin d" conflic)o "n -a% " y r"gion" dond" " d" ":)r"ma n"c" ario4 TamIi6n " )aIl"c" la,o -"r onal" Ju" -u"d"n "r muy durad"ro "n)r" lo Socio 4 .n "F"m-lo " "l d" un )all"r d" Coll"g" /ar! dond" " vincul la ":-r" ion" d" -r"ocu-acin com-ar)ida -or la viol"ncia uicida "n "l conflic)o -al" )ino-i ra"l%4 Cuando un Fud%o fan<)ico am")rall un gran nAm"ro d" mu ulman" Ju" r",aIan "n ("Irn0 Jui,< "ra d" " -"rar Ju" un an)iguo C-acifi )aD i ra"l% l" mandara u condol"ncia a u amigo 52

r"ci"n)"0 un Fov"n graduado Ju" "n " " mom"n)o "ra admini )rador d" una univ"r idad -al" )ina ardi"n)"m"n)" nacionali )a4 El fa: fu" "nviado in -od"r imaginar Ju" l" "r%a l"%do -or )"l6fono mi"n)ra " )aIan "n )oJu" d" Ju"da ord"nado -or la au)oridad" i ra"l%" "n u -ro-ia ciudad y "n -l"no du"lo -or un familiar a " inado "n la ma acr"4 $o m"no " -"rado aAn fu" Ju" una "mana m< )ard"0 lu"go d" Ju" una IomIa ":-lo)ara "n T"l 5viv0 "l mi mo amigo -al" )ino Ju" =aI%a ido d")"nido di", v"c" "n )an)o mi"mIro d" un gru-o radical0 "nviara un fa: a vario d" u nu"vo amigo i ra"l%" 0 Ju" con)"n%a "l igui"n)" )":)o: C9u" un mom"n)o v"rdad"ram"n)" dif%cil no lo -ara "l -u"Ilo Fud%o ino -ara )odo lo con )ruc)or" d" la -a, d" )odo "l mundo4 @"alm"n)" 6 lo Ju" i"n)"n la familia y la g"n)" normal4 &" i"n)o av"rgon,ado d" lo Ju" un " )A-ido a " ino d" la -a, =a ="c=o0 y cu<n)o dolor =a "mIrado "n lo cora,on" d" la familia y "n "l -u"Ilo d" " )a r"gin4 No -u"do "ncon)rar la -alaIra -ara ":-r" ar lo Ju" -i"n o oIr" " )a )"rriIl" accin -"r-")rada -ara ma)ar la Iu"na co a Ju" ="mo com"n,ado a =ac"r Fun)o 0 y la m"For man"ra d" comIa)irlo " "guir "l -roc" o d" -a,4 E )o " lo Ju" r"alm"n)" Jui"r"n0 a % Ju" igamo ad"lan)" y rogu"mo Ju" " )a "a la Al)ima ma)an,a Ju" no cu" )" angr" y ufrimi"n)o "n " )" iglo4 En mi -ro-io nomIr" y "n "l d" mi -u"Ilo0 Jui"ro ":-r" ar mi -rofunda condol"ncia a la familia d" la v%c)ima 0 a vu" )ro -u"Ilo y a ud 4 mi mo 0 y " -"ro Ju" " )o no d")"nga "l -roc" o d" -a,0 -"ro a=ora cr"o Ju" d"I"mo r"doIlar nu" )ro " fu"r,o -ara con )ruir la -a,4D El a-r"ndi,aF" d" la ":-r" ion" r"c%-roca y "l r"conocimi"n)o d"l dolor d" lo o)ro )uvo claram"n)" u im-ac)o4 (a =aIido muc=o m< ac)o d" )"rror y viol"ncia d" amIa -ar)" 0 y la r"conciliacin igu" i"ndo un oIF")ivo l"Fano0 -"ro " )" )i-o d" im-ac)o " "l Ju" -od"mo alcan,ar "n un TI@C conducido ad"cuadam"n)"4 1a la ca ualidad Ju" un d%a0 mi"n)ra )raIaFaIa "n "l Iorrador d" " )" manual0 m" d" -"r)6 con la no)icia d" Ju" "n K"ru al6n fu"ron a " inado 1* Fud%o y 50 r" ul)aron ="rido "n "l m"rcado &a!=an"= Q"=uda "n un a)aJu" -"r-")rado -or do fundam"n)ali )a mu ulman" 4 Cuando llamamo a ca a0 no "n)"ramo d" Ju" nu" )ro y"rno =aI%a " )ado ay"r "n "l m"rcado a " a mi ma =ora y Ju" nu" )ro -ari"n)" -ol%)ico " )aIan ali"ndo -ara "l m"rcado cuando " cuc=aron la no)icia 4 En " )a a)m f"ra0 " criIir oIr" la r" olucin d" conflic)o ":ig" r"cordar la ci)a d" nu" )ro amigo <raI"0 y r"cordarno a no o)ro mi mo Ju" )odo lo Socio " )<n Fun)o "n una "m-r" a com-ar)ida -ara d")"n"r lo a " ina)o y -ara avan,ar =acia una -a, durad"ra4 3H E n"c" ario "nfa)i,ar Ju" conc"n)rar " "n "l -roc" o mi mo " una condicin n"c" aria -"ro in ufici"n)" -ara a-r"nd"r0 y Ju" lo TI@C no on una -anac"a4 El conocimi"n)o =i )rico d" la r"gin0 d" lo -roIl"ma y d" la cul)ura " un -r"-r"Jui i)o4 El )all"r -u"d" con)riIuir ignifica)ivam"n)" con nu"va id"a -ara la r" olucin d" conflic)o 0 con )al d" Ju" lo facili)ador" )"ngan "n cu"n)a un an<li i ocio-ol%)ico -r"vio y la ayuda d" " -"ciali )a "n "l <r"a4 &"For aAn " )"n"r co-facili)ador" d" la -ar)" con)"ndi"n)" Ju" " )6n familiari,ado con "l -roIl"ma0 y Ju" =ayan ido -r"viam"n)" "n)r"nado -ara conducir TI@C0 -"ro " -u"d" lograr un Ialanc" ad"cuado incluy"ndo "n "l "Jui-o d" facili)ador" un ":-"r)o d" cada una d" la nacion" d" lo Socio 4 En r")ro -"c)iva0 confiamo "n Ju" un m"nA Ii"n "l"ccionado d" "F"rcicio invariaIl"m"n)" =a aIi"r)o "l a-")i)o d" -ar)ici-an)" -rov"ni"n)" d" di )in)a -ar)" d"l mundo4 ("mo -odido ada-)arlo )an)o -ara Socio )an Fv"n" como lo im-r" ionaIl" " )udian)" "cundario -al" )ino " i ra"l%" 0 a % como -ara al)o funcionario d"l goIi"rno -"ruano4 5H (ay muc=a o)ra ="rrami"n)a adicional" Ju" ="mo u)ili,ado y no ="mo m"ncionado aJu% G)al" como "l "n)r"nami"n)o "n ingl6 conv"r acional -ara -ar)ici-an)" ":)ranF"ro a )rav6 d" un curriculum -ara la r" olucin d" conflic)o32081 la in)roduccin d" un "n)r"nami"n)o "n m"di)acin y r"laFacin0 y "l u o d"l - icodrama -ara la r"-r" "n)acin d" "v"n)o )raum<)ico d"l -a ado4H No d"I"mo oIr"cargar "l )all"r con "F"rcicio a ":-"n a d"l )i"m-o -ara di cu)ir la " "ncia d" lo -roIl"ma 4 El d"licado Ialanc" ":igido -ara Ju" )"nga 6:i)o ignifica ":)ra"r "l"c)ivam"n)" d" una am-lia gama d" )6cnica -ara "l TI@C y ada-)arla a la cul)ura y a la i)uacin4 El TI@C no " d"I" conv"r)ir "n una
47 81 +a ado "n un -roy"c)o d" inv" )igacin oIr" "l ingl6 como "gundo idioma con un curriculum d" r" olucin d" conflic)o r"ali,ado -or Carri" S=a? "n "l Coll"g" of Educa)ion0 d" la .niv"r idad d" &aryland0 Coll"g" /ar!4 $u"go " u)ili, con "l nomIr" d" (nglish !or a Better $omorro#0 "n curriculum d" do "mana d" arrollado "n "l CI1C& -ara "l -rograma Partners in Con!lict in the $ranscaucasus 4

5*

modalidad d" )"ra-ia d" gru-o0 d" car)ando "l " -acio no " )ruc)urado -ara una di cu in u )an)iva4 $o TI@C on n"c" ario -ara m"Forar la )oma d" d"ci in "n una i)uacin d" conflic)o0 y "l m"For r" ul)ado " oI)i"n" i " d"Fa ufici"n)" " -acio -ara "l in)"rcamIio -ol%)ico con )ruc)ivo4 $o anfi)rion" o lo facili)ador" no d"I"n confundir =o -i)alidad con =o -i)ali,acin0 ino dar )i"m-o -ara lo u )ancial y -ara mom"n)o "n lo Ju" la g"n)" )"nga )i"m-o -ara r"fl":ionar y -ara ":-lorar informalm"n)" u r"lacion" y u fu)ura ac)ividad" 0 ya "a con u -ro-io "Jui-o o con o)ro Socio 4 7H 1"I"mo darno cu"n)a d" Ju"0 a m"nudo0 =ay Ir"c=a "n)r" lo TI@C y u im-l"m"n)acin r"al4 $a -"rf"ccin " "n"miga d" lo Iu"no y0 d" d" nu" )ra -"r -"c)iva0 lo )all"r" in duda =an -romovido la curva d" a-r"ndi,aF" y la mo)ivacin =acia lo m"For4 Cada v", Ju" =a ":-lo)ado una cri i " =an af"c)ado fu"r)"m"n)" la r"lacion" "n)r" lo Socio o la d" alguno d" "llo So amIo S con lo facili)ador" 4 /od"mo )ra)ar d" conv"r)ir lo mom"n)o d6Iil" "n fu"n)" d" fu"r,a4 E m< f<cil d"cirlo Ju" =ac"rlo0 -"ro " -o iIl" lograrlo4 En oca ion" 0 lo Socio " =an dado cu"n)a d" Ju" la inv"r ion" inicial" d" confian,a0 "n"rg%a y r"cur o no -u"d"n -"rd"r " y Ju" "l momentum d"I" con)inuar4 E muy -roIaIl" Ju" una di cu in franca con lo -ar)ici-an)" l" d6 fu"r,a -ara )raIaFar mano a mano =acia la )"rminacin ":i)o a d"l )all"r4 2H 5lguna cu" )ion" d" )i"m-o y d" -r" u-u" )o " )aIl"c"n fu"r)" r" )riccion" "n la na)ural",a d" la di-lomacia ciudadana4 E im-or)an)" -lanificar "l TI@C no como un ="c=o ai lado0 ino como uno Ju" )"ndr< al m"no o)ro TI@C o alguna o)ra ac)ividad conFun)a -"n ada -ara cuando lo Socio " r""ncu"n)ran con u comunidad" 4 Sug"rimo -lanificar id"alm"n)" un -rograma d" do "mana 0 m< do )all"r" Ir"v" 4 Como m%nimo0 un -rograma r"ali )a d"I" incluir un )all"r inicial d" i")" d%a 0 "guido d" do " ion" d" "guimi"n)o d" )r" d%a cada una4 CualJui"r "v"n)o d" m"no d" una "mana -ara "l -rim"r "ncu"n)ro -i"rd" fu"r,a0 aunJu" inclu o un TI@C d" do d%a -u"d" ll"var " ad"lan)" a modo d" d"mo )racin0 " )imulando "l a-")i)o -ara un u o m< i )"m<)ico "n "l fu)uro4 En )al" ca o 0 " d"I" "r muy claro )an)o con lo -ar)ici-an)" como con Jui"n" financi"n la r"ali,acin d"l )all"r ac"rca d"l limi)ado alcanc" d" )al -r" "n)acin y "n)r"nami"n)o4 *H E im-or)an)" )"n"r al m"no una ac)ividad d" "guimi"n)o lu"go d"l r"-"ncu"n)ro0 no " )ra)a im-l"m"n)" d" la dificul)ad d" r"cu-"rar "l momentum lu"go d" =aI"rlo -"rdido4 No -ar"c" inFu )o g"n"rar ":-"c)a)iva Gm< all< d"l "nriJu"cimi"n)o -"r onal d" lo -ar)ici-an)" duran)" "l )all"rH0 y lu"go0 con lo m"For" -ro- i)o " in)"ncion" 0 aIandonarla 4 (ay un -"ligro in="r"n)" "n " )o0 y " Ju" "l -a-"l d" lo facili)ador" -ara iniciar la ac)ividad" d" "guimi"n)o d"I" "r "cundario al d" lo Socio 4 /"ro lo organi,ador" y lo facili)ador" d"I"n a umir la r" -on aIilidad d" r"for,ar la -o iIilidad" -ara confiar "n "l -roc" o d" la di-lomacia ciudadana una v", Ju" " =a com"n,ado0 -rom")i"ndo con)inuar con "l -roy"c)o "n la m"dida d" u -o iIilidad" 4 E )a " la mi ma r" -on aIilidad Ju" " ":igi "n "l -roc" o d" "l"ccin y -lan"ami"n)o d"l TI@C4 S" d"I" incluir al m"no una ac)ividad m< d" d" "l comi"n,o y )amIi6n a "gurar " d" Ju" lo " fu"r,o con)inA"n -or un largo )i"m-o4 Cuando " acaI"n lo fondo 0 ignificar< im-l"m"n)" Ju" =ay Ju" -"n ar "n nu"va id"a -ara "guir ad"lan)"4 8H /arafra "ando a +"rnard +arou!=0 aI"mo Ju" lo TI@C funcionan "n la -r<c)ica y0 -or lo )an)o0 d"I"mo confiar "n Ju" funcionan )amIi6n "n la )"or%a4 Todav%a " n"c" aria no lo m< ":-"rim"n)acin con lo m6)odo -r" "n)ado aJu%0 ino )amIi6n m< inv" )igacin con nu"vo mod"lo 4 E n"c" ario "l d" arrollo d" mod"lo m< ofi )icado y fundam"n)ado "n la )"or%a Ju" -u"dan "r "duc)or" y r"l"van)" -ara -romov"r la r" olucin d" conflic)o -rolongado 4 /or "F"m-lo0 "l"gir un -roIl"ma concluido "n)r" do o m< -ar)" como Fu"go " )ra)6gico )i"n" "l -o)"ncial d" d" arrollar una conduc)a m< coo-"ra)iva482 $o Fu"go coo-"ra)ivo Ia ado "n ra,onar im-arcialm"n)" )i"nd"n a incr"m"n)ar "l con "n o con r" -"c)o a formar r"d" d" "guridad "n la cual" " r"cono,can la n"c" idad" d" )oda la -ar)" involucrada "n "l conflic)o4 10H $a v"r in original d" lo TI@C ":ig%a un aI olu)o r" -")o -or la r"gla d"l Fu"go0 -"ro con "l -a o d" lo a#o ="mo a-r"ndido a u)ili,ar lo m"For m",clando mod"lo 4 /or "llo0 alguna m"Fora 0 como =ac"r Ju" lo Socio 0 a la v", r"al" y local" 0 -ar)ici-"n d" imulacion" M Fun)ar di )in)o )i-o d" Socio como in)"gran)" d" amIo gru-o M )raIaFar "n una r"gin -"Ju"#a con Socio d" )r" conflic)o
82

9ro=lic=0 Norman ' B--"n="im"r0 Ko"4 540 18874 E )a " una -uIlicacin "n)r" la muc=a r"l"van)" "n "l cam-o -roducida a lo largo d" a#o -or "l mi mo au)or0 con Jui"n " )oy )raIaFando ac)ualm"n)"4

58

com-araIl" M " involucrar "n la ac)ividad" d" r"-"ncu"n)ro a funcionario 0 ")c40 agr"gan nu"va dim"n ion" a nu" )ro )all"r" 4 .na v", Ju" lo -rinci-io I< ico =an ido "n)"ndido y ":-"rim"n)ado 0 no =ay ra,n alguna -ara no ":-lorar nu"va id"n)idad" com-ar)ida 4 11H /or Al)imo0 a-"lando a mi m"For m"moria0 =" agrad"cido a )odo Jui"n" no in -iraron y ayudaron duran)" lo a#o d" ":-"rim"n)acin d" lo TI@C4 /"ro muc=a id"a no fu"ron )ran mi)ida annimam"n)" y no Jui"ro )"rminar in r"conoc"r y -"dir di cul-a a aJu"llo cuyo nomIr" no figuran "n la IiIliograf%a4 No ="mo in)"n)ado -ro-orcionarl" al l"c)or una ":)"n a li )a d" r"f"r"ncia 4 Como ya m"ncion60 " )" )raIaFo " un manual in)"rac)ivo0 y confiamo "n Ju" u )"d" com-ar)ir<n con no o)ro "l "n)imi"n)o d" Ju" "l -ro- i)o -rinci-al d" nu" )ro )raIaFo " al"n)ar la mul)i-licacin d" " )o -roc" o y a-oyar "l d" arrollo d" una cul)ura -ara la r" olucin d" conflic)o "n)r" la nacion" Ju" m< lo n"c" i)"n4 Como ya ":-r" 6 a lo largo d"l )":)o0 "l -ro- i)o d" " )" )raIaFo " umini )rar un in )rum"n)o funcional0 "f"c)ivo " iluminador -ara "l -roc" o d" )ran formacin d" conflic)o 4 /u"d" Ju" no i"m-r" funcion"0 -"ro " d"I" =ac"r "l in)"n)o4 E -"ramo Ju" lo facili)ador" y lo Socio Ju" -ar)ici-"n d" " )o "F"rcicio a-r"ndan no lo -ara u -ro-io "nriJu"cimi"n)o -"r onal0 ino Ju" )amIi6n com-ar)an con no o)ro cu<l" m6)odo =an funcionado m"For -ara "llo 0 y a % " um"n al d" arrollo0 "volucin y ":-an in "n cur o d"l mod"lo g"n"ral d" TI@C4 TamIi6n " -"ramo Ju" a )rav6 d"l u o d" " )o -roc"dimi"n)o 0 la di-lomacia d" "gunda v%a -u"da conv"r)ir " "n una ayuda m< -od"ro a y m< -r<c)ica -ara lo " fu"r,o d" la di-lomacia oficial0 a % como )amIi6n )ran formar " "n una al)"rna)iva a lo ac)o viol"n)o Ju" on "l mayor oI )<culo "n di -u)a ")no-ol%)ica y d" o)ro )i-o 4

70

Ei<lio+ra")a 5dl"r0 E4 G1883H4 Cogni)iv" "volu)ion: 5 dynamic a--roac= for )=" )udy of in)"rna)ional r"la)ion and )="ir -rogr" 4 En E4 5dl"r ' +4 Cra?ford GEd 4H0 Progress in International &elations4 Nu"va Qor!: ColumIia .niv"r i)y /r" 4 5uvin"0 +40 1"n mor"0 +40 E:)rom0 &40 /ool"0 S40 ' S=an!lin0 &4 G182*H4 A -anual !or Con!lict &esolution4 &adi on0 LI: T=" C"n)"r for Conflic) @" olu)ion4 5,ar0 E4 G1880H4 T=" analy i and manag"m"n) of -ro)rac)"d conflic)4 En E4 14 Eol!an0 14 54 Kuliu 0 ' K4 &on)vill" GEd 4H0 $he Psychodynamics o! International &elationships: Col4 84 $he -anagement o! Protracted Social Con!licts G83-120H4 (am- =ir"0 Ingla)"rra: $":ing)on +oo! 4 5,ar0 E4 E40 ' +ur)on0 K4 L4 GEd 4H4 G18*7H4 International Con!lict &esolution: $heory and Practice4 +ould"r0 CB: $ynn" @i"nn"r /uIli ="r 4 +aco?0 $40 ' L=""l"r0 &4 G18*3H4 (nvironmental %ispute &esolution 4 Nu"va Qor!: /l"num4 +ar0 (4 ' +argal0 14 G1885H4 @iving #ith Con!lict: (ncounters bet#een ,e#ish and Palestinian Houth4 K"ru al"m: T=" K"ru al"m In )i)u)" for )=" S)udy of I ra"l4 +"rcovi)c=0 K4 G18*3H4 Social Con!licts and $hird Parties: Strategies o! Con!lict &esolution4 +ould"r0 CB: L" )vi"? /r" 0 Inc4 +la!"0 @4 @40 &ou)on Srygl"y0 K4 ' Slorna0 @4 $4 T=" union-manag"m"n) in)"rgrou- laIora)ory: S)ra)"gy for r" olving in)"rgrou- conflic)4 Applied Behavioral Science+ 3 G1H: 23-524 +oardman0 S4 K4 G1883H4 Con )ruc)iv" conflic) manag"m"n) and ocial -roIl"m : 5n in)roduc)ion4 ,ournal o! Social Issues+ ;I G1H: 1-124 +ur)on0 K4 L4 GEd4H4 G1880H4 Con!lict: Human "eeds $heory4 Nu"va Qor!: S)4 &ar)in[ /r" 4 +ur)on0 K4 L4 ' 1u!" 0 94 G1880H4 Con!lict: Practices in -anagement+ Settlement and &esolution4 Nu"va Qor!: S)4 &ar)in[ /r" 4 +ur)on0 K4 L4 G1887H4 Con!lict &esolution: Its @anguage and Processes4 $an=am0 &1: T=" Scar"cro? /r" 0 Inc4 C=uffin0 T4 ' Saund"r 0 (4 (4 G1883H4 5 -uIlic -roc" 4 "egotiation ,ournal GaIrilH: 155-1224 Co="n0 @4 G1882H4 "egotiating Across Cultures G"d4 r"v4H4 La =ing)on0 1C: .ni)"d S)a)" In )i)u)" of /"ac"4 Co="n0 S40 K"lman0 (4 C40 &ill"r0 94 14 ' Smi)=0 +4$4 G1822H4 Evolving in)"rgrou- )"c=niJu" for conflic) r" olu)ion: 5n I ra"li-/al" )inian -ilo) ?or! =o-4 ,ournal o! Social Issues+ 99 GIH: 175-1*84 1"u) c=0 &4 G188*H4 Con )ruc)iv" conflic) r" olu)ion: /rinci-l" 0 )raining and r" "arc=4 En E4 L"in"r GEd4H0 $he Handbook o! Interethnic Coe)istence G188-217H4 Nu"va Qor!: T=" Con)inuum /uIli =ing Co4 1iamond0 $40 ' &c1onald0 K4 G1887H4 -ulti*$rack %iplomacy: A Systems Approach to Peace G3"ra "d4H4 L" ) (ar)ford0 CT: Kumarian /r" 4 1uur ma0 K4 C4 G1887H4 Aragmentation and the International &elations o! -icro*States: Sel!*%etermination and 71

Statehood4 CamIridg": CamIridg" .niv"r i)y /r" 4 9"d"ral &"dia)ion and Concilia)ion S"rvic"4 Skills Building -odules4 5u)or: La =ing)on0 1C4 9"d"ral &"dia)ion and Concilia)ion S"rvic"4 Interest*Based Bargaining Program4 5u)or: La =ing)on0 1C4 9i ="r0 @4 K4 G1883H4 T"n"ric -rinci-l" for r" olving in)"rgrou- conflic)4 ,ournal o! Social Issues+ ;I GIH: 32-774

9i ="r0 @4 K4 ' K"a =ly0 $4 G1881H4 T=" -o)"n)ial com-l"m"n)ari)y of m"dia)ion and con ul)a)ion ?i)=in a con)ing"ncy mod"l of )=ird -ar)y in)"rv"n)ion4 ,ournal o! Peace &esearch+ 8D G1H: 28-324
9i ="r0 @4 G1882H4 Interactive Con!lict &esolution4 Syracu ": Syracu " .niv"r i)y /r" 4

9=rolic=0 N4 ' B--"n="im"r0 K4 54 G1887H4 E:-"ri"ncing im-ar)iali)y )o invo!" fairn" in )=" N/1: Som" ":-"rim"n)al r" ul) 4 Public Choice+ DJ: 112-1354
(arri 0 /4 ' @"illy0 +4 GEd 4H4 G188*H4 %emocracy and %eep*&ooted Con!lict: 0ptions !or "egotiators4 I%(A Handbook Series4 S)oc!=olm: In )i)u)" for 1"mocracy and El"c)oral 5 i )anc"4 (ill0 +4 K4 G18*2H4 5n analy i of conflic) r" olu)ion )"c=niJu" : 9rom -roIl"m olving )o )="ory4 ,ournal o! Con!lict &esolution+ 8J: 108-13*4 Irani0 T4 E4 G188*H4 @"concilia)ion and -"ac": @i)ual for )=" &iddl" Ea )4 -iddle (ast Insight+ G "-)i"mIr"oc)uIr"H: 23-274 Irani0 T4 E4 I lamic m"dia)ion )"c=niJu" for &iddl" Ea ) coun)ri" 4 -(&IA ,ournal+ 8 G2H: 1-104 Kaufman0 E40 5I"d0 S4 ' @o)= )"in0 @4 GEd 4H4 G1883H4 %emocracy+ Peace and the Israeli*Palestinian Con!lict4 +ould"r0 CB: $ynn" @i"nn"r4 Kaufman0 E4 ' +i =ara)0 I4 G188*H4 (uman rig=) and conflic) r" olu)ion: S"arc=ing for common ground I")?""n Fu )ic" and -"ac" in )=" I ra"li>/al" )inian conflic)4 "I%& A0&5-0 9J: 17-234

Kaufman0 E4 G188*H4 T=" -roF"c)[ =i )ory4 En T4 Tog ad," ") al4 GEd 4H0 (thnopolitical Con!licts in the $ranscaucasus: $heir &oots and Solutions G2-35H4 Coll"g" /ar!0 &1: C"n)"r for In)"rna)ional
1"v"lo-m"n) and Conflic) &anag"m"n) G"n ru oH4 Kaufman0 E40 B--"n="im"r0 K40 Lolf0 54 T40 ' 1inar0 54 G1882H4 Tran Ioundary fr" = ?a)"r di -u)" and conflic) r" olu)ion: /lanning an in)"gra)"d a--roac=4 Kater International+ 88 G1H: 3*-3*4 Kaufman0 E4 Gnovi"mIr" 1887H4 &esoluciones innovadoras de problemas: un programa'taller modelo4 -onographic Series4 Coll"g" /ar!0 &1: $a)in 5m"rican S)udi" C"n)"r4 K"lman0 (4C4 G188*H4 Informal m"dia)ion Iy )=" c=olar--rac)i)ion"r4 En E4 L"in"r GEd4H0 $he Handbook o! Interethnic Coe)istence G310-331H4 Nu"va Qor!: T=" Con)inuum /uIli =ing Co4 K"lman0 (4C4 G1882H4 Trou- -roc" " in )=" r" olu)ion of in)"rna)ional conflic) : E:-"ri"nc" from )=" I ra"li/al" )inian ca "4 American Psychologist ;8+ G3H: 212-2204 K"lman0 (4 C4 G1883H4 Coali)ion acro conflic) lin" : T=" in)"r-lay of conflic) ?i)=in and I")?""n )=" I ra"li and 72

/al" )inian communi)i" 4 En S4 Lorc="l ' T4 54 Simon GEd 4H0 Con!lict Bet#een People and C=icago: N"l on-(all4

roups4

K"lman0 (4C4 G1828H4 5n in)"rac)ional a--roac= )o conflic) r" olu)ion and i) a--lica)ion )o I ra"li-/al" )inian r"la)ion 4 International Interactions+ J G2H: 88-1224 K"lman0 (4C4 G1822H4 T=" -roIl"m- olving ?or! =o- in conflic) r" olu)ion4 En &4 +"rman ' K4 E4 Ko=n on GEd 4H0 5no!!icial %iplomats4 Nu"va Qor!: ColumIia .niv"r i)y /r" 4 K"lman0 (4C4 G1822H4 T=" -roIl"m- olving ?or! =o- in conflic) r" olu)ion4 En @4 $4 &"rri)) GEd4H0 Communication in International Politics4 .rIana0 I$: .niv"r i)y of Illinoi /r" 4 K"y)on0 K4 G1883H4 Trou- )"rmina)ion: Com-l")ing )=" )udy of grou- d"v"lo-m"n)4 Small GIH: *3-1004

roup &esearch+ 8:

Kri" I"rg0 $4 G1887H4 Coordina)ing in)"rm"dia)" -"ac" "ffor) 4 "egotiation ,ournal+ Goc)uIr"H: 331-3524 Kri" I"rg0 $4 ' T=or on0 S4 K4 GEd 4H4 G1881H4 $iming and the %e*escalation o! International Con!licts4 Syracu "0 NQ: Syracu " .niv"r i)y /r" 4 $a-ido)=0 @4 G1882H4 Autonomy4 La =ing)on0 1C: .ni)"d S)a)" In )i)u)" of /"ac"4 $"d"rac=0 K4 /4 G1885-1887H4 Preparing !or Peace Con!lict $rans!ormation Across Cultures4 Syracu "0 NQ: Syracu " .niv"r i)y /r" 4 $"?ic!i0 @4 K4 G1883H4 "egotiations4 Nu"va Qor!: @ic=ard 14 Ir?in0 Inc4 &c1onald0 K4 G1881H4 9ur)="r ":-lora)ion of )rac! )?o di-lomacy4 En $4 Kri" I"rg ' S4 K4 T=or on GEd 4H0 $iming the %e*escalation o! International Con!licts4 Syracu "0 NQ: Syracu " .niv"r i)y /r" 4 &c1onald0 K4 L4 ' +"nda=man"0 14 +4 GEd 4H4 G18*2H4 Con!lict &esolution: $rack $#o %iplomacy4 La =ing)on0 14C4: T=" 9or"ign S"rvic" In )i)u)"4 &i)c="ll0 C4 @4 G1883H4 /roIl"m- olving ":"rci " and )="ori" of conflic) r" olu)ion4 En 14 K4/4 Sandol" ' (4 van d"r &"r?" GEd 4H0 Con!lict &esolution $heory and Practice: Integration and Applications G2*-83H4 Nu"va Qor!: NQ &anc=" )"r .niv"r i)y /r" 4 &i)c="ll0 C4 @4 G1823H4 Conflic) r" olu)ion and con)roll"d communica)ion: Som" fur)="r comm"n) 4 ,ournal o! Peace &esearch+ 3I: 123-1324 Bffn"r0 54 K40 Kram"r0 T4 K4 ' Lin)"r0 K4 /4 G1887H4 T=" "ff"c) of facili)a)ion0 r"cording0 and -au " on grouIrain )orming4 Small roup &esearch+ 8L G2H: 2*3-28*4 /ol,"r0 K4 T4 G1887H4 In)"rgrou- n"go)ia)ion : T=" "ff"c) of n"go)ia)ing )"am 4 ,ournal o! Con!lict &esolution+ :I G3H: 72*-7884 /ri),!"r ' 1al)on4 G1880H4 "egotiated &ulemaking Sourcebook4 La =ing)on0 1C: .4S4 Tov"rnm"n) /rin)ing Bffic"4 @"gan0 /4 &4 G1887H4 Condi)ion of ucc" ful )=ird--ar)y in)"rv"n)ion in in)ra )a)" conflic)4 ,ournal o! Con!lict 73

&esolution+ :I G2H: 337-3584 @o "nI"rg0 &4 +4 G18*3H4 A -odel !or "onviolent Communication4 9ilad"lfia: N"? Soci")y /uIli ="r 4 @o)=man0 K4 G1882H4 &esolving Identity*Based Con!licts4 San 9ranci co: Ko "y-+a /uIli ="r 4

@o)=man0 K4 G1882H4 Arom Con!rontation to Cooperation: &esolving (thnic and &egional Con!lict4 N"?Iury /ar!0 C5: Sag"4 @ou=ana0 N4 T=" dynamic of Foin) )=in!ing I")?""n adv"r ari" in in)"rna)ional conflic): /=a " of )=" con)inuing -roIl"m- olving ?or! =o-4 Political4 @ou=ana0 N4 ' Kor-"r0 S4 (4 %ealing #ith the %ilemmas Posed by Po#er Asymmetry in Intergroup Con!lict4 @uIin0 K4 N40 /rui))0 14 T4 ' Kim0 S4 (4 GEd 4H4 G1883H4 Social Con!lict: (scalation+ Stalemate+ and Settlement4 Nu"va Qor!0 &cTra?-(ill4 S"agal0 S4 ' (om"0 14 G1880H4 Individual and $eam (mpo#erment4 T"l 5viv: (uman 1ynamic 4 Sing"r0&4 ' Lildav !y0 54 G1883H4 $he &eal Korld 0rder: Fones o! Peace+ Fones o! $urmoil4 C=a)=am: C=a)=am (ou " /uIli ="r Inc4 S)"in0 K4 T4 G18*8H4 etting to the $able: $he Processes o! International Prenegotiation4 +al)imor": T=" Ko=n (o-!in .niv"r i)y /r" 4 Su !ind0 $4 ' Crui! =an!0 K4 G18*2H4 Breaking the Impasse Consensual Approaches to &esolving Public %isputes4 Nu"va Qor!: +a ic +oo! 4 .NICE94 G1882H4 (ducation !or Con!lict &esolution: A $raining !or $rainers -anual4 Nu"va Qor!: Educa)ion for 1"v"lo-m"n)4 .ry0 L4 $40 +r"))0 K4 &40 ' ToldI"rg0 S4 +4 G18**H4 etting %isputes &esolved4 San 9ranci co: Ko "y-+a 0 Inc4

Limm"r0 54 &4 G1883H4 T=" Folly m"dia)or: Som" "riou )=oug=) aIou) =umor4 "egotiation ,ournal+ 3I G3H: 1832004 Nar)man0 L4 I40 ' Touval0 S4 G18*5H4 International -ediation in $heory and Practice4 +ould"r0 CB: L" )vi"? /r" 4 Nar)man0 L4 $4 GEd4H4 G1885H4 (lusive Peace: "egotiating an (nd to Civil Kars4 La =ing)on0 1C: T=" +roo!ing In )i)u)ion4

73

A(GNDICE * %ie2 recomendaciones para el !acilitador intercultural 1-/r"-<r" " -ara dirigir una n"gociacin " )udiando no lo "l )"ma "n Fu"go0 )amIi6n " )udi" la cul)ura y la =i )oria d" la o)ra -ar)"4 $o m"For Ju" -odr%a =ac"r " a-r"nd"r "l idioma d" u con)rario4 /rofundic" la r"lacin =i )rica "n)r" amIa nacion" "n conflic)oM " )o -u"d" aclarar muc=o m< d" lo Ju" -i"n a4 2-In)"n)" " )aIl"c"r una r"lacin c<lida con u in)"rlocu)or" 4 Si fu"ra -o iIl"0 )ra)" d" conoc"rlo an)" d" Ju" comi"nc"n la n"gociacion" 4 Cul)ivar con)ac)o " )i"m-o Ii"n inv"r)ido4 3-No a uma Ju" " "n)i"nd" lo Ju" Jui"r" d"cir "n u m"n aF" Gv"rIal" o noH0 lo Ju" im-or)a " lo Ju" lo o)ro "n)i"nd"n4 Ello lo in)"r-r")ar<n d" acu"rdo a u an)"c"d"n)" cul)ural" y lingV% )ico 0 no "l uyo4 TamIi6n )"nga "n cu"n)a Ju" -or lo mi mo -u"d" Ju" "llo no " d"n cu"n)a Ju" u )"d )i"n" una -"r -"c)iva dif"r"n)"4 3-E )6 a)"n)o y ca-)" g" )o no v"rIal" 4 En muc=a d" la oci"dad" )radicional" "l l"nguaF" cor-oral " ignifica)ivo4 . )"d d"I" )ra)ar d" l""r "n)r" l%n"a lo Ju" lo d"m< Jui"r"n d"cir4 No a uma Ju" lo o)ro van a "r dir"c)o con u )"d4 S"a umam"n)" cuidado o con r" -"c)o a u l"nguaF" cor-oral y " coFa u -alaIra 0 -u"d" Ju" lo d"m< -"rciIan m< d" lo Ju" u )"d -r")"nd" comunicar4 No cri)iJu" "n -AIlico0 )am-oco -i"rda la calma4 Todo lo Ju" lo ll"v" a -"rd"r la caI",a "r%a con)ra-roduc"n)"4 5-No oIr" )im" "l -od"r d" una Iu"na d"f"n a4 /roIaIl"m"n)" u in)"rlocu)or" no camIiar<n d" o-inin lo -or "l ="c=o d" Ju" u )"d l" -r" "n)" Iu"no argum"n)o 4 /r" ionarlo -u"d" )ra"r r" ul)ado a cor)o -la,o0 -"ro " arri" ga a -"rFudicar la r"lacin con "llo 4 $a circun )ancia y lo ="c=o on m< -od"ro o Ju" la -alaIra y " -u"d" oIrar d" acu"rdo a "llo m< f<cilm"n)"4 7-5da-)" un )i-o d" " )ra)"gia d" acu"rdo a la n"c" idad" cul)ural" d" u o-on"n)" 4 Cuando " )ra)a d" -rinci-io inviolaIl" )ra)" d" Ju" "l in )in)o d" u con)rario " acomod" a u -r"f"r"ncia d" -rogr" o "n a un)o -r<c)ico 4 Cuando "a -r"ci o r"ga)"ar0 d6 " " -acio -ara n"gociar y gu<rd" " una car)a "n la manga -ara "l final4 2-$a fl":iIilidad no " una vir)ud cuando " )ra)a d" con)rario in)ran ig"n)" 4 Si u o-on"n)" " )<n con )an)"m"n)" -r"ocu-ado -or ll"gar a lo Ju" u )"d -i"n a Ju" " v"rdad"ro fondo d"l -roIl"ma " originar<n r"-")ida conc" ion" Ju" confundir<n "l )"ma "n di cu in4 Tam-oco " -u"d" "ncon)rar m6ri)o "n innovar in ra,n4 Evi)" )"n)ar " d" com-rom")"r " a % mi mo "n nada4 *-S"a -aci"n)"0 a-r" urar " ca i i"m-r" ll"va a dar conc" ion" inn"c" aria 4 @" % )a " a )raIaFar IaFo l%mi)" d" )i"m-o -orJu" 6 )o -u"d" conv"r)ir " "n una d" v"n)aFa4 /"rmi)a Ju" lo o-on"n)" " )om"n "l )i"m-o n"c" ario ya Ju" u r"Ju"rimi"n)o Iurocr<)ico -u"d"n )omar m< )i"m-o4 8- E )6 al )an)o d"l 6nfa i Ju" u o-on"n)" -u"d"n -on"rl" a cu" )ion" d" " )a)u y ac)i)ud4 $a a-ari"ncia y lo ":)"rno -u"d"n "r umam"n)" im-or)an)" 4 /ara alguno n"gociador" conci"n)" d" "llo0 "l ll"gar a un arr"glo d"I" -od"r -r" "n)ar " como un r" ul)ado =onoraIl"4 /or o)ro lado0 alguna ganancia imIlica -u"d"n com-"n ar alguna -6rdida r"al" 4 10- No " or-r"nda i la n"gociacin con)inAa lu"go d" Ju" " =aya alcan,ado a un a-ar"n)" arr"glo4 $a -u" )a "n -r<c)ica d" lo di cu)ido muy -oca v"c" " inm"dia)o y a m"nudo r"Jui"r" Ju" " iga di cu)i"ndo4 /ara lograr Ju" " cum-lan lo arr"glo u )"d -u"d" con )ruir un i )"ma d" graduacin "n "l Ju" cr"a inc"n)ivo Ia ado "n "l d" "m-"#o d" lo -ar)ici-an)" 4

75

A(GNDICE , Contraste de valores Con)rol Confron)acin Individuali mo $a conci"ncia como gu%a $ogro E:-an in d" r"cur o /r"ci in CamIio0 -rogr" o 5ccin0 =ac"r Bri"n)ado =acia "l fu)uro -a ado Ealorado -or u Fuv"n)ud an)igV"dad @" olucin d" -roIl"ma r"lacion" Com-")icin Igualdad Ti"m-o lin"al limi)ado &undo m"c<nico 5n<li i >ra,onami"n)o $a v"rdad " r"la)iva4 Informalidad Con)ac)o limi)ado E:-r" in limi)ada "iveles de conciencia cultural c=auvini mo "goc6n)rico Gignorancia d" al)"rna)iva v<lida H ")noc"n)ri mo G " r"conoc"n la al)"rna)iva -"ro " la con id"ra ind" "aIl" H )ol"rancia Galgo d" com-r"n inH minimi,acin G " conc"n)ra "n la imili)ud" 0 no "n la dif"r"ncia H com-r"n in G"m-a)%a0 r"conocimi"n)o d" valor" imul)<n"o H ^----------------------------------------_ ^----------------------------------------_ ^----------------------------------------_ ^----------------------------------------_ ^----------------------------------------_ ^----------------------------------------_ ^-----------------------------------------_ ^-----------------------------------------_ ^-----------------------------------------_ ^-----------------------------------------_ ^-----------------------------------------_ ^-----------------------------------------_ ^-----------------------------------------_ ^-----------------------------------------_ ^-----------------------------------------_ ^------------------------------------------_ ^------------------------------------------_ ^-------------------------------------------_ ^-------------------------------------------_ ^--------------------------------------------_ ^--------------------------------------------_ 5da-)acin 5rmon%a In)"rd"-"nd"ncia $a norma como gu%a ("r"ncia @"cur o limi)ado Su)il",a0 r" -")o Con)inuidad E:-"ri"ncia0 "r Bri"n)ado =acia "l Ealorado Con )ruc)or -or la d"

Con "n o K"rarJu%a Ti"m-o circular aIi"r)o E -iri)ual>org<nico S%n)" i > aIidur%a $a v"rdad " aI olu)a4 9ormalidad Con)ac)o in)"n o E:-r" in ":)"n a

77

A(GNDICE Pensar !uera del marco In )ruccion" d"l "F"rcicio: 14 Con"c)" lo 8 c%rculo u)ili,ando no m< d" cua)ro l%n"a r"c)a 4 24 No " -u"d" r"uIicar lo c%rculo 4 34 $a l%n"a Ju" lo con"c)" d"I" "r )ra,ada "n un olo movimi"n)o d"l l<-i,4 34 Uu" "l l<-i, -"rman",ca "n "l -a-"l )odo "l )i"m-o mi"n)ra " )6 )ra,ando la l%n"a 4

72

A(GNDICE -, cont5 @luvia de ideas: reglas del 1uego 1H 5l"n)ar )oda la id"a 4 2H 5no)arla -ara ":-on"rla lu"go4 3H No "mi)ir Fuicio 4 3H No =ac"r cr%)ica 4 5H Todo " confid"ncial4 7H S" " adFudica au)or%a a la id"a 4 2H No conc"n)rar " "n dif"r"ncia u )ancial" 4

*H &an)"n"r "l fluFo d" id"a )an)o )i"m-o como "a -o iIl"4 8H E ac"-)aIl" agr"gar m< id"a o =ac"r Cno)a al -i"D4 10H ComIinar -ro-o icion" o ":-andir -ro-o icion" con m"Fora 4 11H No =ac"r " -roIl"ma i =ay Ju" camIiar "l cur o =acia una nu"va l%n"a d" id"a 4

12H C/"n ar "n grand"D4 CEl ci"lo " "l l%mi)"D4 13H 5l"n)ar id"a d" afian)" y dar ri"nda u"l)a a la imaginacin4 13H BI)"n"r y u)ili,ar )6cnica cr"a)iva G/"n ami"n)o la)"ral0 C backcastingD0 Cam-liar la )or)aD0 ")c4H 15H E:-on"r id"a "n forma uccin)a4

7*

A(GNDICE -, cont5 "iveles del consenso E )a " una " cala -ara alcan,ar "l con "n o Ju" -u"d" ayudar a com-r"nd"r a Ju6 u"na "l con "n o4 Ea d" la d"claracion" m< clara d" con "n o a la mayor -r"ocu-acin -or "l -roc" o4 1H CE )oy )o)alm"n)" d" acu"rdo con la d"ci in4 E )oy a)i f"c=o d" Ju" la d"ci in =aya ido ac"-)ada -or )odo "l gru-oD4 2H CCr"o Ju" la d"ci in " ac"-)aIl"D4 3H C/u"do vivir con " a d"ci inD4 3H CNo " )oy )o)alm"n)" d" acu"rdo0 -"ro no oI )aculi,ar6 la d"ci in y voy a a-oyarlaD4 5H CNo " )oy d" acu"rdo con la d"ci in y m" gu )ar%a im-"dir Ju" fu"ra a-roIadaD4 7H CCr"o Ju" no =ay unidad "n " )" gru-o4 No ="mo alcan,ado "l con "n oD4

78

A(GNDICE -, cont5 "iveles para escuchar /"rciIir G" cuc=ar "l m"n aF"H Com-r"nd"r Gin)"r-r")arH Evaluar GvalorarH @" -ond"r G=ac"r algo al r" -"c)oH

El oy"n)" Ju" conoc" " )o niv"l" "r< ":i)o o al comunicar "4 $o im-ac)o -o i)ivo d"l " cuc=ar ac)ivam"n)" on: 5yuda al r"c"-)or a com-r"nd"r lo -"n ami"n)o y lo "n)imi"n)o d" la comunicacin4 5li"n)a al r"c"-)or a ":-r" ar "n)imi"n)o Ju" -odr%a dudar d" d"cir "n vo, al)a4 1a al "mi or la o-or)unidad d" liI"rar "n)imi"n)o n"ga)ivo 4 /u"d" dar como con "cu"ncia r" ul)ado cr"a)ivo -ara la r" olucin d" conflic)o -orJu" lo mi"mIro com-r"nd"n la -o icin y la -"r -"c)iva d" cada uno4 El r"c"-)or man)i"n" la r" -on aIilidad d" d"finir y r" olv"r "l -roIl"ma4

20

A(GNDICE -, cont5 Barreras para una comunicacin e!ectiva (ay muc=a ra,on" -ara ":-licar -orJu6 " in)"rrum-" la comunicacin: ra,on" "mocional" 0 icolgica 0 lingV% )ica 0 d" m"dio amIi"n)"0 conci"n)" " incon ci"n)" 4 @"conoc"r la Iarr"ra y aI"r cmo "vi)arla o cmo lidiar con "lla on r"cur o im-or)an)" -ara un coordinador4 .na di )raccin -u"d" "r una Iarr"ra m"norM una inclinacin irracional ac"rca d" algo o algui"n -u"d" "r un oI )<culo "n la comunicacin4 $o mayor" oI )<culo -ara la comunicacin on: 1if"r"ncia "n la -"rc"-cin: nu" )ra ":-"ri"ncia -r"via d")"rminan como r"accionamo a la dif"r"n)" i)uacion" 4 9ac)or" )al" como g6n"ro0 "dad0 orig"n cul)ural o 6)nico0 d"I"n "r )"nido "n cu"n)a4 Si Ii"n -u"d" "r A)il in)"r-r")ar la -"rc"-cion" d" lo d"m< 0 no " n"c" ario " )ar d" acu"rdo con "lla 4 5-r"ciar y ar)icular la dif"r"ncia aIrir< l%n"a d" comunicacin y a % " -odr< )"n"r un di<logo ignifica)ivo4 9al)a d" conocimi"n)o fundam"n)al" : " dif%cil conv"r ar con algui"n Ju" car"c" d" la informacin I< ica oIr" l" )"ma4 OUu6 calidad d" di cu in " -u"d" )"n"r cuando no " aI" nada oIr" 6lP 5 umir Ju" Jui"n " cuc=a " )< informado -u"d" "r un "rror4 5v"rigV" -rim"ro cuan)o aI" la -"r ona oIr" "l )"ma y lu"go ,amIAlla "4 /u"d" r" ul)ar dif%cil -ara "l "mi or admi)ir u fal)a d" conocimi"n)o4 Emocion" d"l "mi or y d"l r"c"-)or: $a "mocion" fu"r)" Gamor0 furia0 mi"do0 al"gr%aH -u"d"n "r o)ra Iarr"ra im-or)an)"4 En v", d" informacin " ":-r" a "l "n)imi"n)o4 C<lm" " an)" d" "mi)ir o r"ciIir id"a 4 El coordinador d"I" "r conci"n)" d"l " )ado "mocional d" lo mi"mIro d"l gru-o4 $a man"ra "n la Ju" =aIla "l coordinador -u"d" liI"rar fru )racin "mocional y r"for,ar lo "n)imi"n)o -o i)ivo Ju" =an ido " )aIl"cido -or "l gru-o4 9al)a d" a)"ncin: la fal)a d" a)"ncin " una d" la Iarr"ra m< "ria 4 1iv"r a inv" )igacion" =an d"mo )rado Ju" " cuc=amo lo "l 70X d" la v"c" Ju" algui"n =aIla4

21

A(GNDICE -, cont5 Con!lictos generados por la victimi2acin Tr" com-on"n)" Ju" originan lo " )"r"o)i-o :

22

A(GNDICE 4 u>a para volver a casa: Bfr"c"mo varia ug"r"ncia :

1-En)r" m< in)"n a =aya ido la ":-"ri"ncia -ara u )"d0 mayor =a ido u a)i faccin y0 -or lo mi mo0 )amIi6n " mayor la -o iIilidad d" fru )racin cuando al volv"r a ca a " cu" )ion" u nu"va -"r -"c)iva 4 Uui,< n"c" i)" un )i"m-o adicional -ara r"aclima)ar " a u lugar d" orig"n4 BIviam"n)" u amigo c"rcano 0 ci"r)o -roIl"ma -"r onal" y la )"n in d"l )raIaFo -u"d"n influir a favor o "n con)ra d" " )" -roc" o4 16 " m< )i"m-o d"l n"c" ario an)" d" Fu,gar "l 6:i)o o fraca o d"l )all"r4 2-1"Iido a la c"rcan%a Ju" " =a " )aIl"cido con lo o)ro -ar)ici-an)" "n un cor)o -"r%odo d" )i"m-o0 -u"d" Ju" ":i )a un ci"r)o "n)ido d" -6rdida al volv"r a ca a4 TamIi6n -u"d" Ju" u amigo y familiar" c"rcano i"n)an c"lo d" " )a nu"va r"lacion" "n u vida4 S"a lo m< uav" Ju" -o iIl" con u )"d mi mo y con Jui"n" lo rod"an y no " cr"" ":-"c)a)iva Ju" ni u )"d ni lo d"m< -u"dan alcan,ar4 Tra)" d" man)"n"r con)ac)o con algui"n d" " )" nu"vo gru-o G "guram"n)" " )ar< -a ando -or lo mi mo Ju" u )"dH4 3- . )"d =a )"nido )i"m-o d" -roc" ar la informacin Ju" a-r"ndi0 -"ro Jui"n" " Ju"daron no lo =an ="c=o4 @"cu"rd" u " c"-)ici mo cuando r"ci6n ll"g4 /"rmi)a " " mi mo -"r%odo d" " c"-)ici mo a u col"ga y amigo 4 S" )ra)a d" un cl< ico ca o d" )i"m-o d" aFu )" "n)r" a-r"nd"r algo d" man"ra cogni)iva y ":-"rim"n)arlo como -ar)" d" la r"alidad4 3-Cuando d" criIa lo Ju" =a a-r"ndido0 )"nga "n cu"n)a Ju" no d"I" im-lificar la co a -orJu" la =a vivido4 1" criIir "v"n)o -a ado l" )ra"r<n a la m"n)" im<g"n" Ju" on im-o iIl" d" imaginar a Jui"n" no =an " )ado all%4 Tra)" d" incluir lo la ac)ividad" d" in)"r6 -ara lo d"m< 4 BI "rv" cmo la g"n)" r"ciI" la informacin y modifiJu" u d" cri-cion" d" acu"rdo a la r"accion" 4 Si d" "a incor-orar a)i fac)oriam"n)" lo Ju" =a a-r"ndido0 no aIurra a la g"n)" ni -ro-onga ":-"c)a)iva d"ma iado al)a in " )aIl"c"r camIio -r"vio 4 5-$a id"a Ju" u )"d )raiga "r<n0 in duda alguna0 cu" )ionada 4 Evi)" una -o icin d" d"f"n a0 oIr" )odo no " ci"rr" y d" criIa u ":-"ri"ncia como la man"ra corr"c)a d" vivir4 5 v"c" " Iu"no com-ar)ir lo a -"c)o n"ga)ivo a % como lo -o i)ivo 0 -u" d" " )a man"ra Irindar< una -"r -"c)iva r"ali )a Ju" la =ar< m< ac"-)aIl"4 7-$a r"accion" inm"dia)a on muy valio a 4 $a g"n)" " "n)ir< m< cmoda i -u"d"n d"cirl" con =on" )idad lo Ju" -i"n an oIr" la =i )oria Ju" u )"d l" =a con)ado4 E )o )amIi6n Irinda una ":c"l"n)" o-or)unidad -ara modificar la id"a Ju" no " =ayan r"fl"Fado a-ro-iadam"n)"4 2-En muc=a oca ion" "l a-r"ndi,aF" -u"d" ocurrir con "l -a o d"l )i"m-o4 E Ia )an)" fr"cu"n)" "n)ir ":-"ri"ncia r"v"ladora "n la Ju" uno " da cu"n)a d" Ju" lo Ju" =a a-r"ndido ocurr" "n la vida r"al4 Cuando " )o ocurr"0 u )"d "n)ir< Ju" " l" aclaran lo conc"-)o Ju" a-r"ndi4 E )" )i-o d" ":-"ri"ncia ocurr" m< a m"nudo lu"go d" un -roc" o d" a-r"ndi,aF" ":-"rim"n)al4 E r"confor)an)" aI"r Ju" lo Ju" uno =a a-r"ndido )i"n" con)inuidad y -u"d" "r A)il "n cualJui"r mom"n)o0 a-r6ci"lo cuando ocurra4 *-+u Ju" r"unir " con col"ga y amigo Ju" com-ar)an u -r"ocu-acion" y u valor" moral" 4 Con " )a g"n)" u )"d "ncon)rar< "l a-oyo n"c" ario -ara im-l"m"n)ar camIio 4 Con "guir aliado )i"n" la v"n)aFa d" Ju" u id"a ll"gar<n m< l"Fo m< con mayor ra-id",4 8-$a cul)ura d"l a-r"ndi,aF" ":-"rim"n)al no " ac"-)ada ni "n)"ndida gloIalm"n)"4 . )"d d"I" " )ar -r"-arado -ara ":-licar lo conc"-)o d" man"ra concr")a4 Evi)" u ar )"rminolog%a com-l"Fa y r"cu"rd" 23

Ju" com-ar)ir la co a m< ignifica)iva d" u ":-"ri"ncia -u"d"n "r im-or)an)" -ara lo d"m< 4 @" -")" "l -roc" o d" a-r"ndi,aF" d" lo o)ro al igual Ju" lo l%d"r" d" u gru-o r" -")aron u -lac"r y u fru )racin duran)" u -ro-io -roc" o d" a-r"ndi,aF"4 10-Nunca =ay ufici"n)" )i"m-o -ara -rac)icar lo Ju" =a a-r"ndido4 Si u )"d -u"d" com-ar)ir lo a-r"ndido "n "#ando a lo d"m< 0 =<galo4 $a -r<c)ica =ac" al ma" )ro4 &i"n)ra -rac)ica com")"r< "rror" al igual Ju" lo l%d"r" d" u "minarioM no d"I" -r"ocu-ar " -or "llo4 11-$o a-r"ndido "n un aln d" cla " o "n un laIora)orio " algo )"m-oral y d"I" fom"n)ar " y ll"var " a caIo an)" d" Ju" " in )i)ucionalic" o " convi"r)a "n algo -"rman"n)"4 T6ngalo "n m"n)" y )"nga cuidado al fiFar ":-"c)a)iva 4 E )a ug"r"ncia on lo una -oca y d"I"n r"vi ar " -"ridicam"n)"4 S"a "n iIl" con u )"d mi mo y con lo d"m< y v"r< cmo u r"gr" o l" ofr"c"r< muc=a o-or)unidad" -ara com-ar)ir u ":-"ri"ncia4

@"f"r"ncia : /or)"r0 $arry G1828H4 $he &eading Book !or Human &elations $heory4 5l":andria0 E5: NT$ In )i)u)"4

23

HHALS? ACAILAELE =R?M LASCHH

ISSUES IN CULTURE, DEM?CRACI, AND DECEL?(MENT

No4 1 Eernardo &liJs<er+ 5n tema estrat/gico: el rol del capital social y la cultura en el proceso de desarrollo No4 2 Ser+io Ram)re9 Cigores dispersos ECentroam/rica: los retos pendientes de la construccin democrBtica? No4 3 Eernardo &liJs<er+ $he &ole o! Social and Cultural Capital in the %evelopment Process `Engli = v"r ion of No4 1a No4 3 Edy &au"man %iplomacia Ciudadana: $alleres innovadores para la resolucin de con!lictos E$I&C?MM

?RDER =?RM

/a-"r availaIl" a) b3400 "ac= GccdouIl" volum" b7400H4 &a!" c="c! -ayaIl" )o )=" University o" Maryland and "nd your ord"r )o: $a)in 5m"rican S)udi" C"n)"rM .niv"r i)y of &arylandM 012* + (ol,a-f"l (allM Coll"g" /ar!0 &1 202324 =AK G301H 305-37754 Nam" 5ddr" ddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddd ddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddd ddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddd Ni- cod">Coun)ry 5moun) "nclo "d: b dddddd

25

HHALS? ACAILAELE =R?M LASCHH


LATIN AMERICAN STUDIES CENTER SERIES LorJin+ (apers

No4 1 Luis 15 Ante9ana %os conceptos en la obra de &en/ Falaveta -ercado No4 2 ?scar Ter.n &asgos de la cultural intelectual argentina+ 3N;J*3NJJ No4 3 Ra"ael MutiNrre9 MirardotOO @a !ormacin del intelectual hispanoamericano en el siglo O@O No4 3 Ileana Rodr)+ue9 $ransicin: /nero'(tnia'"acin4 @o masculino No4 5 Re+ina 1arrison P$rueQ Con!ession: Ruechua and Spanish Cultural (ncounters in the Ciceroyalty o! Peru No4 7 Carlos Altamirano Peronismo y cultura de i2.uierda E3N;;*3NJ;? No4 2 Irene Silver<latt Honor+ Se) and Civili2ing -issions in the -aking o! Seventeenth*Century Peru No4 * Ear<ara A5 Tenen<aum -e)ico and the &oyal Indian S $he Por!iriato and the "ational Past No4 8 David M5 Muss 6Indianness7 and the Construction o! (thnicity in T=" 1ay of )=" &on!"y No4 10 A+ust)n Ramos Historia verdadera del duende de las minas ?RDER =?RM /a-"r availaIl" a) b3400 "ac= GccdouIl" volum" b7400H4 &a!" c="c! -ayaIl" )o )=" University o" Maryland and "nd your ord"r )o: $a)in 5m"rican S)udi" C"n)"rM .niv"r i)y of &arylandM 012* + (ol,a-f"l (allM Coll"g" /ar!0 &1 202324 =AK G301H 305-37754 Nam" 5ddr" ddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddd ddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddd dddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddd Ni- cod">Coun)ry 5moun) "nclo "d: b dddddd

27

HHALS? ACAILAELE =R?M LASCHH


*77, LECTURE SERIES LorJin+ (apers
No4 1 Mi+uel Le!n;(ortilla -esoamerica 3:N8+ and on the (ve o! 3NN8 No4 2 Luis Cilloro Sahagn or the @imits o! the %iscovery o! the 0ther No4 3 Ru<Nn Eareiro;Sa+uier @os mitos !undadores guaran>es y su reinterpretacin No4 3 Dennis TedlocJ Kriting and &e!lection among the -aya No4 5 Eernardo ?rti9 de Montellano Syncretism in -e)ican and -e)ican*American Aolk -edicine No4 7 Sa<ine M5 MacCormacJ Children o! the Sun and &eason o! State: -yths+ Ceremonies and Con!licts in Inca Peru No4 2 =ranJ Salomon "ightmare Cictory: $he -eanings o! Conversion among Peruvian Indians EHuarochir> 3JID=? No4 * =ranJlin (ease Inka y kuraca4 &elaciones de poder y representacin histrica No4 8 RicAard (rice (thnographic History+ Caribbean Pasts No4 10 3osapAat &u<ayanda 0n Colonial'Imperial %iscourse and Contemporary Critical $heory No4 11 Nancie L5 Mon9.le9 Prospero+ Caliban and Black Sambo4 Colonial Cie#s o! the 0ther in the Caribbean No4 12 =ranJlin L5 &ni+At Christopher Columbus: -yth+ -etaphor+ and -etamorphosis in the Atlantic Korld+ 3:N8*3NN8 No4 13 A5 Lynn Eolles Claiming $heir &ight!ul Position: Komen $rade 5nion @eaders o! the Common#ealth Caribbean No4 13 (eter 1ulme (legy !or a %ying &ace: $he Caribs and their Cisitor No4 15 Ida Altman -oving Around and -oving 0n: Spanish (migration in the Age o! ()pansion No4 17 Ram!n A5 MutiNrre9 $he Political @egacies o! Columbus: (thnic Identities in the 5nited States

?RDER =?RM /a-"r availaIl" a) b3400 "ac= GccdouIl" volum" b7400H4 &a!" c="c! -ayaIl" )o )=" University o" Maryland and "nd your ord"r )o: $a)in 5m"rican S)udi" C"n)"rM .niv"r i)y of &arylandM 012* + (ol,a-f"l (allM Coll"g" /ar!0 &1 202324 =AK G301H 305-37754 Nam" 5ddr" ddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddd ddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddd ddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddddd Ni- cod">Coun)ry 5moun) "nclo "d: b dddddd

22

S-ar putea să vă placă și